The journal of Monsr. de Saint Amour doctor of Sorbonne,: containing a full account of all the transactions both in France and at Rome, concerning the five famous propositions controverted between the Jansenists and the Molinists, from the beginning of that affair till the Popes decision. / Faithfully rendred out of French. ; A like display of the Romish state, court, interests, policies, &c. and the mighty influences of the Jesuites in that church, and many other Christian states, being not hitherto extant.

CAPUT. II.

Quod nec de indifferentia in statu naturae lapsae ab hominibus submovenda Jansenius somnia∣rit.

PRima in propositionem controversam querela de renovatis Baii articulis & adscriptis libertati & peccato, primis concupiscentiae motibus jam abstersa est: restat altera expurganda: quod nimi∣rum a nobis dum vivimus tollat indifferentiam. Hanc u•• aggrediar, quaero a Molinistis conversae pro∣positionis fabricatoribus et delatoribus, an haec propositio unquam a Jansenio sic fuerit illimitate prolata, ut suspicionem aliquam facere potuerit negatae ab ipso in nobis indifferentiae, inductae ad agendum necessitatis, ideoque et eversae libertatis? sed, inquient, decet posse subsistere meritum sine indifferentia, & cum ipsa agendi necessitate. Non hoc quaero, nam et hoc dixisse et docuisse Augu∣stinum, Thomam, et alios tam Patres quam Scho∣lasticos, inferius ostendam. Quaero praecise, an hoc quod dicit posse fieri, unquam dixerit de facto in nobis fieri; Haec enim duo diversissima sunt, et talia, ut unum sit sanum & Theologicum, alterum erroneum: nec enim a potentia ad actum jugis est consequentia. Poterant Apostoli ita per gratiae do∣na firmari, ut nec venialiter quidem laberentur; hoc qui dixerit, verissime dixerit. Anne ideo asserere liceat eos nec peccasse venialiter; Hoc qui dice∣ret, haeretice diceret, reclamantibus vel ipsis Apo∣stolis, Quoniam si dixerimus, quia peccatum non habemus, ipsi nos seducimus, & veritas in nobis non est. Ita et in nostra quaestione asserere liceat absque periculo indifferentiam non esse de conceptu liber∣tatis aut meriti, sed posse utrumque salvari vel in ipsa agendi necessitate. At vero dicere non licet quod post lapsum hominem in Adamo careant ho∣mines indifferentia in hujus vitae statu aut ex necessi∣tate quidpiam sive malum sive bonum operentur. Hoc ergo quaero an Jansenius dixerit? si enim dixit, juste in eum insurgitur; si non dixir, calumniose impetitur, ut in his quae non dixit, quasi ea dixerit apud Sedem Apostolicam accusatus, & ab ea muti∣latus, in aliis quae cum Augustino & Patribus con∣tra Molinam docuit, fingi valeat a Molinistis fuisse condemnatus. Ut ergo pateat Molinistas non Janse∣nium quaerere sed sub Jansenii velut praedamnati hominis infenso & malo nomine Augustinum, Tho∣mam, & ipsam veritatem insectari, imo ipsissimae veritatis Sedi augustissimae decipiendae totis animo∣rum conatibus intendere, ipsum adduco Jansenium qui se prodat, et quid dixerit, aperte fateatur.

Certe nedum non dixit, quod eum dixisse men∣tiuntur

Molinistae, sed contrarium prorsus ex Augu∣stino & universa Christiana Theologia ubique de∣monstravit: ut plane mirum sit, si post deprehen∣sum tam solenne Molinistarum mendacium, aliqua deinceps fides eorum dictis habeatur. Unicum Jan∣senii locum adduco qui plures possem adducere. Sic habet tom. 3, lib. 8, de gratia Christi Salvatoris cap. 20.

Quaeres fortassis, utrum igitur nulla indifferentia sive contrarietatis, sive contradictionis, sit in libero voluntatis arbitrio post peccatum quandiu in mortali∣tate vivimus? Si enim non adest indifferentia con∣trarietatis, quomodo possumus hic semper bene & male vivere? si n••n ade•…•… contradictionis, quomodo ergo di∣citur, Qui potuit transgredi & non est transgressus, facere mala & non fecit?

Respondetur, quandiu hic vivimus, sive in in∣fidelitate ante gratiam, sive jam sub gratia, indif∣ferentiam ad contraria, hoc est, ad volendum fa∣ciendumque bonum et malum, semper libero in∣esse arbittio: sed non eo modo quo quidam (Mo∣linistas intelligit) putant, qui quocumque arbi∣trium sive gratiae sive peccati delectationibus im∣buatur, semper existimant cum utravis ejus dispo∣sitione posse fieri, ut utrumlibet velit sive bonum sive malum, pro illa sola scilicet innata indiffe∣rentia voluntatis, quae sub quacumque dispositione actum, praeveniente se sua libertate, in utramvis partem flectit. Talis enim indifferentia contra∣rietatis ab Augustino constantissime negata fuit, et a Pelagianis contentiosissime postulata, prout utrum∣que suis locis demonstravimus. Alio igitur sensu liberum arbitrium ante gratiam, quemadmodum etiam alio sensu sub gratia indifferentiam contra∣dictionis et contrarietatis habet; ita ut videlicet quibuscunque positis quae ad agendum bonum vel malum requisita sunt, possit liberum arbitrium in hac vita facere bonum et malum, facere alteru∣trum et non facere.

Dicimus igitur, liberum arbitrium quantum cun∣que vehementi atque efficaci gratiae delectatione praeventum atque determinatum ad faciendum bonum, adhuc tamen posse bonum non tantum non facere, sed etiam facere malum. Verum est enim istud non quidem in sensu COMPOSITO, ut vulgo dici solet, SED IN SENSU DIVISO. Nimirum quia eodem tempore quo voluntatis ar∣bitrium sub gratiae delectatione efficaciter eam movente positum est, imo quo etiam actum vo∣luntatis bonum facit, est in eadem voluntate po∣testas illud non faciendi, imo peccandi, non quod cessatio ab actu quem tunc elicit, aut actuale peccatum cum gratiae delectantis influxu consistere possit (quod sensus compositus postularet) sed quia cessandi et peccandi potestas cum eadem gra∣tia, simul in eodem voluntatis arbitrio conjungi potest; nam quamvis duo actus contrarii sunt op∣positi, et in eadem voluntate simul esse non pos∣sint, potestates tamen ad opposita non sunt op∣positae, nec sibi invicem, nec actibus oppositis, et in eodem simul subjecto sive agente sive quie∣scente possunt commorari. Sic ergo voluntas quantacumque gratiae suavitate rapiatur, potest non agere id in quod rapitur, quia veram non agendi potestatem etiam sub gratia rapiente retinet, quam∣vis fieri nequeat, ut ipsa non actio cum gratiae o∣peratione in eadem simul voluntate copuletur. Sic enim juxta Tridentinum HOMO RECIPIENS INSPIRATIONEM ILLAM ABJICERE PO∣TEST, ET LIBERUM ARB••TRIUM A DEO MOTUM POTEST DISSENT••RE SI VE∣LIT. Qua de re qui plura volet, auctores qui de physica praedeterminatione tractant consulendi sunt.

Hoc est igitur quod S. Augustinus tradit, quen∣do toties docet concupiscentiam & ignorantiam, per quam nunc omnia peccata committuntur, non auferri ex nobis quandiu in hac mortali vita ver∣samur; hinc enim fit, quod non solum in nobis ipsa potentia voluntatis, quae de se ad malum fle∣xibilis est, sed etiam pondus ad peccandum re∣manet, quod est peccandi potestas perfectissima, quae sane non solum adest inesique voluntati quan∣do gratiae delectatione caret, sed etiam quando intima ejus suavitate efficaciter trahitur, propter quam sane liberum arbitrium, qualicumque gratia ad bene agendum rapiatur, rectissime dici potest posset peccare, licet fieri nequeat, ut ipsum pec∣catum simul in sensu composito cum gratiae opera∣tione societur. Hoc sensu S. Prosper, QUI AD OBEDIENDUM SIBI IPSUM VELLE SIC DONAT, UT ETIAM A PERSEVE∣RATURIS ILLAM MUTABILITATEM QUAE POTEST NOLLE, NON AUFERAT: qui∣bus verbis significat manere in Sanctis illam mu∣tabilitatem quae potest in tentatione mutari; prop∣ter pugnam videlicet carnis et spiritus.

Hactenus Jansenius, non, ut calumniantur Mo∣linistae, indifferentiae destructor, sed constantissimus assertor, & quidem sub iisdem prorsus te minis, quibus eam asserunt & explicant Bellarminus & Thomistae, quibus si quid contrarium dixerit in hac parte, liceat Molinistis asserere quod solum Janseni∣um impetunt. Si vero cum iis plenissime consentit, desinant suis artibus procurare ne audiantur Thomi∣stae, quasi non eorum, sed solius Iansenii res aga∣tur, nec ipsissimae veritates gratiae efficacis hodie im∣pugnentur, quasi ipsi per suos Antesignanos, hoc est, Dominicanos Patres ante annos quadraginta coram summis Pontificibus Clemens VIII. & Paulo V. gloriosissime propugnarunt.