Of the advancement and proficience of learning; or, The partitions of sciences· Nine books. Written in Latin by the most eminent, illustrious, and famous Lord Francis Bacon Baron of Verulam, Vicount St. Alban, Councellor of Estate, and Lord Chancellor of England. Interpreted by Gilbert Watts.

MANES VERVLAMIANI SIVE IN OBITƲM INCOMPARABILIS FRANCISCI DE VERVLAMIO, &c. EPICEDIA.

INCLYTA Academia CANTABRIGIENSIS, cujus felicitas fuit, viro ad salutem scien∣tiarum nato, primas sapientiae mammas prebere; ac Philosophum, post occasum Graeciae, maximum, orbi dare: super fu∣nus Alumni sui Lacrymas effudit, doctas ac duraturas maestitias. Ex hoc integro Musarum fonte, modica haec sed facunda fluenta, collegit interpres; ut quod, viventi, seculum dederat decus, gliscente adhuc invidiâ; & morienti dedisse constaret, cessante nunc adulatione. Reli∣qua sui nominis aeternitati consecranda, continuatâ secu∣lorum serie ad ultimas us{que} mundi favillas, rependet po∣steritas: Quis supremam suis laudibus manum imponet, novit tantum, Fundator ille, ac simul eversor Seculorum.

ADhuc superbis insolente purpurâ Feretri rapinis Inclytos in tot viros Sterile Tribunal? cilicio dicas diem, Saccúm{que} totam facito luxuriem fori. A Themide libra nec geratur pensilis, Sed urna, praegravis urna Verulamii. Expendat. Eheu! Ephorus haud lancē premit, Sed Areopagus; nec minor tantus sophos, Quā Porticus bracchata Nam vester, scholae, Gemiscit axis, tanta dum moles ruit. Orbis soluta cardo litterarii, Ʋbi studio coluit togam & trabeam pari. Qualis per umbras Ditis Euridice vagans Palpare gestiit Orphëum, quali Orphëus, Saliente tandem (vix prius crispâ) Styge, Alite fibras lyrae titillavit manu; Talis plicata Philologωn aenigmatis Petiit Baconum vindicem, tali manu Lactata cristas extulit Philosophia: Humi{que} soccis reptitantem Comicis Non proprio Ardelionibus molimine Sarsit, sed Instauravit. Hinc politiûs Surgit cothurno celsiore, & Organo Stagirita virbius reviviscit Novo.

Calpen superbo Abylám{que} vincit remige Phoebi Columbus, artibus novis, Novum Daturus Orbem; promovet conamina Juvenilis ardor, us{que} ad invidiam trucem Fati minacis. Quis Senex vel Hannibal, Oculi superstitis timens caliginem, Signis Suburram ventilat victricibus? Quis Milo inultus quercubus bilem movet, Senecta tauro gibba cùm gravior premit? Dum noster Heros traderet scientias Aeternitati, prorsus expeditior Sui sepulchri comperitur artifex. Placida videtur Ecstasis speculatio,

Quâ mens tueri volucris Jdaeas boni Jn lacteos properat Olympi tramites. His immoratur sedibus Domestica, Peregrina propriis. Redit. Iocularitèr Fugax; vagatur rursus, & rursus redit. Furtiva tandem seriò, se subtrahit Totam; gementi, morbido cadaveri Sic desuescit anima, sic jubet mori.

Agite lugubres Musae, & à Libani jugis Cumulate thura. Sydus in pyram illius Scintillet omne; scelus sit accendi rogum Regum Prometheo culinari foco. Et si qua fortè ludat in cineres sacros Aura petulantior, fugam{que} suadeat, Tunc flete; lachrymis in amplexus ruent Globuli sequaces. Denuò fundamine Ergastuli everso radicitùs tui Evehere foelix anima, Iacobum pete, Ostende, & illuc civicam fidem sequi. E Tripode juris, dictites oracula Themidos alumnis. Sic (Beati coelites) Astraea pristino fruatur vindice, Vel cum Bacono rursus Astraeam date.

R. P.

AƲdax exemplum quò Mens humana feratur, Et Saecli vindex ingeniose tui; Dum senio macras recoquis foeliciter artes, Subtrahis & prisco libera colla jugo; Quo deflenda modo veniunt tua funera? quales Exposcunt lacrymas, quid sibi fata volunt? An timuit Natura parens ne nuda jaceret, Detraxit vestem dum tua dextra sacram? Jgnoti{que} oculis rerum patuere Recessus, Fugit & aspectum Rimula nulla tuum?

An veró, Antiquis olim data Sponsa Maritis, Conjugis amplexum respuit illa novi? An tandém damnosa piis at{que} invida caeptis, Corripuit vitae fila (trahenda) tuae? * 1.1Sic ultra vitreum Siculus ne pergeret orbem Privati cecidit militis ense Senex. Tu{que} tuos manes ideò (Francisce) tulisti, Ne, non tentandum, perficeretur opus.

SƲnt qui defuncti vivant in marmore, & aevum Annosis credant postibus omne suum: Aere micant alii, aut fulvo spectantur in auro, Et, dum se ludunt, ludere fata putant. Altera pars hominum, numeros â prole superstes, Cum Niobe magnos temnit iniqua Deos. At tua caelatis haeret nec Fama Columnis, Nec tumulo legitur, Siste viator iter: Si qua Patrem proles referat, non corporis illa est, Sed quasi de cerebro nata Minerva Jovis. Primatibi virtus monumenta perennia praestat, Altera, nec citiùs corruitura, Libri: Tertia Nobilitas; ducant jam fata triumphos, Quae (Francisce) tui nil nisi corpus habent. Ʋtra{que} pars melior, Mens & bona Fama supersunt, Non tanti ut redimas vile cadaver habes.

T. Vincent. T. C.

MUsae fundite nunc aquas perennes In Threnos, Lacrymás{que} Apollo fundat Quas vel Castalium tenet Fluentum: Nam Letho ne{que} convenire tanto Possint naenia parva, nec coronent Immensa haec modicae sepulchra guttae: Nervus ingenii, Medulla suadae Dicendi{que} Tagus, reconditarum

Et gemma pretiosa Literarum, Fatis concidit, (heutrium Sororum Dura stamina) Nobilis Baconus. O quam te memorem Bacone summe Nostro carmine! & illa gloriosa Cunctorum monumenta seculorum, Excusa ingenio tuo, & Minervâ! Quam doctis, elegantibus, profundis, Instauratio Magna, plena rebus! Quanto luminetineas Sophorum Dispellit veterum tenebricosas Ex chao procreans novam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉: Sic ipse Deus inditum sepulchro Corpus restituet manu potenti: Ergo non moreris (Bacone) nam te A morte, & tenebris, & à sepulchro, Instauratio Magna vindicabit.

R. C. T. C.

PArcite: Noster amat facunda silentia luctus, Postquam obiit solus dicere qui potuit: Dicere, quae stupeat Procerum generosa corona, Nexa{que} sollicitis solvere Jurareis. Vastum opus. At nostras etiam Verulamius artes INSTAURAT veteres, condit & ille novas. Non qua majores: Penitos verum ille recessus NATURAE, audaci provocat ingenio. Ast Ea, siste gradum, seris{que} nepotibus, (inquit,) Linque quod inventum saecla minora juvet. Sit satis, his sese quod nobilitata Jnventis, Jactent ingenio tempora nostra tuo. Est aliquid, quo mox ventura superbiet aetas; Est, soli notum quod decet esse mihi: Sit tua laus, pulchros Corpus duxisse per artus, Integra cui nemo reddere membra queat:

Sic opus artificem in fectum commendat Apellem, Cum pingit reliquam nulla manus Venerem. Dixit, & indulgens caeco Natura furori, Praesecuit vitae Filum Operis{que} simul. At Tu, qui pendentem audes detexere telam, Solus quem condant haec monumentascies.

H. T. Coll. Trin. Socius.

DƲm moriens tantam nostris Verulamius Heros Tristitiam Musis, lumina{que} uda facit: Credimus heu nullum fieri post fata beatum, Credimus & Samium desipuisse senem. Scilicet hic miseris, foelix nequit esse, Camaenis, Nec se quàm Musas plus amat iste suas. At luctantem animam Clotho imperiosa coëgit Ad coelum, invitos traxit in astra pedes. Ergone Phoebeias jacuisse putabimus artes? At{que} herbas Clarii nil valuisse Dei? Phoebus idem potuit, nec virtus abfuit herbis, Hunc artem at{que} illas vim retinere putes: At Phoebum (ut metuit ne Rex foret iste Camaenis) Rivali medicam crede neg âsse manum. Hinc dolor est; quod cum Phoebo Verulamius Heros Major erat reliquis, hac foret arte minor. Vos tamen ô, tantum Manes at{que} Ʋmbra, Camaenae, Et poenè inferni pallida turba Jovis, Si spiratis adhuc, & non lusistis ocellos, Sed ne{que} post illum vos superesse putem: Si vos ergo aliquis de morte reduxerit Orpheus, Jsta{que} non aciem fallit imago meam: Discite nunc gemitus, & lamentabile carmen, Ex oculis vestris lacryma multa fluat. En quam multa fluit? veras agnosco Camaenas Et lacrymas, Helicon vix satis unus erit; Deucalionaeis: & qui non mersus in undis

Pernassus (mirum est) hisce latebit aquis. Scilicet hic periit, per quem vos vivitis, & qui Multâ Pierias nutriit arte Deas▪ Vidit ut hic artes nultâ radice retentas, Languere ut summo semina sparsa solo; Crescere Pegaseas docuit, velut Hasta Quirim Crevit, et exiguo tempore Laurus erat. Ergo Heliconiadas docuit cùm crescere divas, Diminuent hujus secula nulla decus. Nec ferre ulterius generosi pectoris aestus Contemptum potuit, Diva Minerva, tuum. Restituit calamus solitum divinus honorem, Dispulit & nubes alter Apollo tuas.

Dispulit & tenebras sed quas obfusca vetustas, Temporis & prisci lippa senecta tulit; At{que} alias methodos sacrum instauravit acumen, Gnossia{que} eripuit, sed sua fila dedit. Scilicet antiquo sapientum vulgus in aevo▪ Tam claros oculos non habuisse liquet; Hi velut Eoo surgens de littore Phoebus, Hic velut in mediâ fulget Apollo die: Hi veluti Typhis tentârunt aequora primum, At vix deseruit littora prima ratis, Pleiadas hic Hyadas{que} at{que} omnia sydera noscens, Syrtes, at{que} tuos, improba Sylla, canes; Scit quod vitandum est, quo dirigat aequore navem, Certiùs & cursum nautica monstrat acus: Infantes illi Musas, hic gignit adultas; Mortales illi, gignit at iste Deas. Palmam ideo reliquis Magna Instauratio libris Abstulit, & cedunt squalida turba sophi. Et vestita novo Pallas modo prodit amictu, Anguis depositis ut nitet exuviis. Sic Phoenix cineres spectat modò nata paternos, Aesonis & rediit prima juventa senis. Jnstaurata suos & sic Verulamia muros

Jactat, & antiquum sperat ab inde decus.

Sed quanta effulgent plus quam mortalis ocelli Lumina, dum regni mystica sacra canat? Dum sic naturae leges, arcana{que} Regum, Tanquam à secretis esset utrisque, canat: Dum canat Henricum, qui Rex, idem{que} Sacerdos, Connubio stabili junxit utram{que} Rosam.

Atqui haec sunt nostris longè majora Camaenis, Non haec infoelix Granta, sed Aula sciat: Sed cum Granta labris admoverit ubera tantis Ius habet in laudes (maxime Alumne) tuas. Ius habet, ut moestos lacrymis extingueret ignes, Posset ut è medio diripuisse rogo. At nostrae tibi nulla ferant encomia Musae, Ipse canis, laudes & canis inde tuas. Nos tamen & laudes, quâ possumus arte, canemus, Si tamen ars desit, laus erit iste dolor.

Tho. Randolph. T.C.

SIc cadit Aonii rarissima Gloria coetûs? Et placet Aoniis credere semen agris? Frangantur Calami, disrumpantur{que} libelli, Hoc possint tetricae si modo jure Deae. Heu quae lingua silet, quae jam facundia cessat, Quò fugit ingenii Nectar & Escatui? Quomodo Musarum nobis contingit Alumnis Ʋt caderet nostri praeses Apollo chori? Si nil cura, fides, labor, aut vigilantia possint, Si{que} feret rapidas, de tribus una, manus; Cur nos multa brevi nobis proponimus aevo? Cur putri excutimus scripta sepulta situ? Scilicet ut dignos aliorum à Morte labores Dum rapimus, nos Mors in sua jura trahat.

Quid tamen in cassum nil proficientia fundo Ʋerba? quis optabit te reticente, loqui? Nemo tuam spargat violis fragrantibus urnam, Nec tibi Pyramidum mole sepulchra locet; Nam tua conservant operosa volumina famam, Hoc satis, haec prohibent te monumenta mori.

Williams.

ORdine sequeretur descriptio Tumuli VERULAMIANI, monumentum Nobiliss. MUTISII, in honorem domini sui constructum; quâ pietate, & dignitatem Patroni sui, quem (quod rari faciunt, etiam post cineres Coluit) consu∣luit; Patriae suae opprobrium diluit; sibi nomen condidit. Busta haec nondum invisit Interpres, sed invisurus: Interim Lector tua cura Commoda, & abi in rem tuam.

Crescit occulto velut Arbor aevo Fama BACONI. —

Notes

• * 1.1

  Archim.