A nievve herball, or historie of plantes wherin is contayned the vvhole discourse and perfect description of all sortes of herbes and plantes: their diuers [and] sundry kindes: their straunge figures, fashions, and shapes: their names, natures, operations, and vertues: and that not onely of those whiche are here growyng in this our countrie of Englande, but of all others also of forrayne realmes, commonly vsed in physicke. First set foorth in the Doutche or Almaigne tongue, by that learned D. Rembert Dodoens, physition to the Emperour: and nowe first translated out of French into English, by Henry Lyte Esquyer.

Quod antiquis maximum studium Agriculturae fuerit, & de culturae hortorum singularis diligentia, ex Plinio libro 18. cap. 1.

SEQVITVR natura frugum hortorumq́ue ac florum, quaeq́ue alia praeter arbores aut frutices benigna tellure proueniunt, vel perse tantum herbarum immensa contemplatione, si quis aesti∣met varietatem, numerum, flores odores, coloresq́ue, & succos ac vires earum, quas salutis aut vo∣luptatis hominum gratia gignit: qua in parte primum omnium patrocinari terrae, & adesse cuncto∣rum parenti iuuat, quanquam inter initia operis defense. Quoniam tamen ipsa materia intus accen∣dit ad reputationem eiusdem parientis & noxia, nostris eam criminibus vrgemus, culpamq́ue

nostram illi imputamus. Genuit venena, sed quis inuenit illa praeter hominem? Cauere ac refugere alitibus ferisq́ue satis est. At{que} cùm in arbores exacuant limentq́ue cornua elephanti, & duro saxo rhinocerotes, & vtroque apri dentium sicas, sciantq́ue ad nocendum se praeparare animalia, quod tamen eorum tela sua excepto homine venenis tingit? Nos & sagittas vngimus, & ferro ipsi nocen∣tius aliquid damus. Nos & flumina inficimus & rerum naturae elementa. Ipsum quoque quo viui∣tur aērem in perniciem vertimus, Ne{que} est vt putemus ignorari ea ab animalibus, quae quidem quae praepararent contra serpentium dimicationem, quae post praelium ad medendum excogitarent, in∣dicauimus. Nec ab vllo praeter hominem veneno pugnatur alieno. Fateamur ergo culpam, neijs quidem quae nascuntur contenti: etenim quando plura earum genera humana manu fiunt. Quid? non & homines quidem ad venena nascuntur? Atra hominū ceu serpentium lingua vibrat, tabes{que} animi contrectata adurit culpantium omnia, ac dirarum alitum modo, tenebris quoque & ipsarum noctium quieti inuidentium gemitu (quae sola vox eorum est) vt in auspicatarum animantiū vice obuij quo{que} vetent agere, aut prodesse vitae. Nec vllum aliud abominati spiritus pręmium nouere, quàm odisse omnia. Verùm & in hoc eadem naturae maiestas tanto plures bonos genuit ac frugi, quāto fertilior in ijs quae iuuāt alunt{que}: quorū ęstimatione & gaudio nos quo{que} relictis aestuatione suae istis hominum turbis, pergamus excolere vitam: eoq́ue constantius, quo operae nobis maior quàm famę gratia expetitur. Quippe sermo circa rura est, agrestesq́ue vsus, sed quibus vita honos{que} apud priscos maximus fuerit.