A disproofe of D. Abbots counterproofe against D. Bishops reproofe of the defence of M. Perkins reformed Catholike. The first part. wherin the now Roman church is maintained to be true ancient catholike church, and is cleered from the vniust imputation of Donatisme. where is also briefly handled, whether euery Christian can be saued in his owne religion. By W. B.P. and D. in diuinity

ILLVSTRISSIMO ET REVERENDISSIMO S. R. E. CARDINALI, D. D. Francisco de Ioyeuse, Episcopo O∣stiensi, & Sacri Cardinalium Collegij Decano, Guilielmus Bishop Anglus, aeternam foelicitatem.

CVM amplissimo ac no∣bilissimo Clero Gallicano nos plurimum debere, & agnoscamus ingenue & perlibenter praedicemus, quod nos Anglos (patria quidem religionis Catho∣licae ergò pulsos, & eiusdem defendendae causa I arisus collectos) annua sua pensione subleuare atque cohonestare vóluerint; tum vestram certe illustriss. dignitatem [quae summum inter illos locum merito iure obtinet] singulari quadam beneuolentia complecti, eximio etiam honore prosequi, quam aequissimum esse censent omnes.

Hinc factum est, vt interim dum opus La∣tinè elaboratum paremus (quod omnibus quoquo modo possit inseruire) libellum hunc Anglicana lingua conscriptum, Celsitudini vestrae dedica∣rem; quo appareret nos tempus non conterere otio, sed aliquid in singulos dies meditari, quod publicum Catholicae Ecclesiae bonum promoueat. Si vero initium a charissima nobis patria duca∣mus, quo & parentibus simul prodesse poteri∣mus, nemo aequus rerum aestimator [vti spera∣mus] id aegrè feret: nec vulgarem (certescio) Galliae vestrae afferret vel voluptate, veletiam commoditatem, si Anglia nostra ad Catholicam religionem, dei praepotentis gratia reduceretur.

Praeterea, praecipuus huius libelli scopus hic est, summi Pontificis & Sacrosanctae Romanae Ec∣clesiae integritatem, dignitatem, auctoritatem a maleuolis aduersariorum calumnijs & obtre∣ctationibus non tueri modo & conseruare, sed eandem etiam nonnullis, è sacris literis & san∣ctorum patrum monumentis petitis argumentis, illustrare atque propugnare: cui igitur potius o∣puscalum hoc inscribendum fuit, quam eiusdem S. R. E. lumini splendissimo, firmissimoque columini? qui Illustrissimum esse Cardinalem (quae in ecclesia clarissima est dignitas) pro paruo ducere possit, cum celeberrimi, sanctissimi, & totius orbis terrarum supremi illius Senatus, pri∣mum etiam locum obtineat Decanus dignissi∣mus.

Nec Christianissimi tantum ac amplissimi Galliarum regni, in Romana curia Protector iamdiu extitit potentissimus; sed & in summi•• Apostolicae sedis cum florentiss. Venetorum sta∣tu difficultatibus, mediator adfuit summus, & veluti moderator gratiosissimus. Adeo vt Ca∣tholici omnes non minus fere Illustrissimae D. vestrae debeant, quod ingruens illud bellum, Rei∣pub. Christianae periculosissimum sapienter auer∣terit, quam quod ad obtinendum totius Ecclesiae Primatum, Sanctissimum Dominum nostrum Paulum Papam quintum, (primo illo honoris gradu vtique dignissimum) praecipuè adiuue∣rit. Si igitur aliquid summi Pontificis principa∣tu dignum mea quam exilis industria elaborare possit [quod sentio quam sit exiguum] dignio∣rem cui illud dicaretur, D. vestra Illustrissima reperirem neminem.

Huc accedit quod Diaecesi Rhotomagensi (no∣bis proximae,) sacrosanctus praesis Archiepisco∣pus, & in altissimo illo munere administrando tam multa adeo praeclarè gesseris, vt nostros & oculos & animos ad Illustrissimam D. vestram suspiciendam colendamque attraxerint. Egregiā vestram in templa, aliaque pia & loca, & ope∣ra magnificentiam, tacitus praeteribo, quia ad maiora quae disciplinam Ecclesiasticam propius spectant, festino.

Salutem populi ex sacerdotum honestate,

scientia & industria dependere plurimum, nemo est qui nescit. Quam ob causam semmarium ve∣stris fundastis sumptibus, in quo melioris notae ac indolis iuuenes, ad diuinarum rerum cogni∣tionem, & morum probitatem recte instituan∣tur, vt boni effecti pastores, commissum sibi gregem in via mandatorum dei, ad gloriosissimū caelorum regnum faeliciter perducant.

Insuper cum venerabiles ac pios congregatio∣nis Oratorij patres spiritu imprimis feruere, & oratione pollere animaduerteritis, domicilium illis perquàm commodum in Diaecesi vestra col∣locastis; quo doctrinae lumine & vitae exemplo, tam eos qui in virtutum stadio decurrunt, vt vehementius currant, incitarent, quam vt illos qui haereticorum retibus irretiti, de via veritatis aberrant, ad Catholicae Ecclesiae caulas, suis hu∣meris reportarent.

Nec his solum qui in communi vitae genere deo deseruiunt, consuluisse, singulari vestrae charita∣ti satis fuit, nisi monasterium etiam dotaret, in quod sanctissimae virgines (quae crucem Christi mundi delitijs anteponentes) sese è mari hoc pro∣celloso quasi in tranquillum portum reciperent, vt liberiùs & pleniùs sponso suo caelesti vacare, & pro huius miserrimi saeculi peccatis, ardentiùs interpellare possent.

Cum & his qui in saeculo, & illis quae in Claustro sanctè viuere studēt, a prudente vestra

pietate adeo affluenter prouisum sit, an hic tan∣dem fuit vigilantissimae vestrae curae pastoralis finis? Minime vero. Etenim cum hinc ob consi∣lij maturitatem, & longam maximarum rerum experientiam prope Regem ad maxima Reipub. negotia peragenda sedere compellimini, illinc ve∣ro propter senilem infirmitatem, amplissimam vestram prouinciam peragrare, & quomodo se quisque suo in munere gerat, perlustrare non pos∣setis, adiutorem vobis elegistis nobilissimum Dominum, D. Franciscum de Harlay, virum omnium virtutum laude florentem: qui ex illu∣stri ortus familia, inter magnates sanè, si voluis∣set, splēdide viuere potuisset: sed ab ineunte aetate saeculi pompis nuncium remittens, in altissima∣rum rerum contemplationem, mentem suam tan∣to studio, tantaque ingenij foelicitate intendit, vt non in Latinis modo & Graecis literis, sed & in omni scientiarum genere, tam miros breui tem∣pore fecerit progressus, vt inter grauissimos Theologos Parisienses iuuenis summa cum laude professus sit: qui rerum etiam occultarum cogni∣tioni raram quandam prudentiam coniungens, ad res magnas & sacras eximiè gerendas admo∣dum habeatur idoneus. Hic talis ac tantus iuue∣nis vestram sustinens personam, ac grauiore ve∣stro illustratus consilio, gregem vest••um vigi∣lantissimè inspiciet, & omnia quae ab boni Pon∣tificis

munus spectare intelligit, prudentissime administrabit.

Quum igitur prouinciam nobis proximam, ab Illustrissima D. vestra adeo omni ex parte excel∣lenter gubernari perspexerimus, mirum videri non debet si nos, qui omni proprij Episcopi auxilio penitus destituimur, ad tanti Archiepiscopi pa∣trocinium confugiamus. Itaque humillimè ab Il∣lustrissima vestra Amplitudine petimus, vt in suam nos clientelam benigne admittere; & li∣bellum hunc, perpetui nostri erga Illustrissimam D. vestram obsequij, quasi arrhabonem recipere dignetur. Deumque Opt. Max. quotidie rogabi∣mus, vt Illustrissimam D. vestram ecclesiae suae quam diutissime incolumem conseruet.

Parisiis xxi. Nouembris, Anno Domini 1614.