Pontici Virunnii viri doctissimi Britannicæ historiæ libri sex magna et fide et diligentia conscripti: ad Britannici codicis fidem correcti, & ab infinitis mendis liberati: quibus præfixus est catalogus regum Britanniæ: per Dauidem Pouelum, S. Theolog. professorem.

De transitu per Cemmeis, Mo∣nasterium sancti Dogmaelis, cùm N. S. Cap. 2.

CVM igitur Archiepiscopus in eccle∣sia sancti Dauid, & ara principali missam summo diluculo celebrasset, relicto ibidem Meneuensi Archidia∣cono praetaxato, eíque ad populum officio sermonis iniuncto: obuiam Reso principi per Cemmeis, versus A∣berteiui properauit. Duo verò quae in prouincia de Cemmeis,* 1.1 alterum his nostris diebus, alterum parùm antè, contigerant, mihi non reticenda succurrunt. Hoc itaque nostro tempore contigit, iuuenem quendam de sinibus his oriundum, tantam à bufonibus in aegritudi∣nis lecto persecutionem fuisse perpessum, vt omnes to∣tius prouinciae tanquam ex condicto in ipsum con∣currerent. Et cùm à custodibus & amicis ipsius in∣terfecti fuissent, infiniti semper tamen vndique con∣fluentes tanquam Hydrae capita sine numero succreue∣runt¹: tandem verò lassatis vniuersis tàm necessarijs quàm extraneis, in arbore quadam excelsa mutilata frondibus & levigata in loculo quodam est sublimatus. Nec ibi venenosis tutus ab hostibus, imò certatim in arborem rependo petitus & vsque ad offa consumptus, interijt. Nomen verò iuuenis fuerat Sisillus Esccir hîr, id est, tibia longa. Simile quoque legitur occulto Dei iudicio,* 1.2 sed nunquam iniusto murium maiorum qui vulgariter Rati dicuntur in virum quendam olim factam persequutionem². In eadem prouincia tempore regis Henrici primi contigit vt vir quidam locuples à boreali montium de Praeseleu latere mansionem ha∣bens, tribus noctibus continuè in somnis moneretur,* 1.3 quatenus in fonte proximo qui Sancti Bernaci fons

dicebatur, lapidi qui scaturigini fontis supereminebat manum submittens, aureum inde torquem extraheret. Qui die tertio monitis obtemperans, viperino ibidem morsu lethalem in digito laesionem suscepit. Sed quoni∣am multos è diuerso thesauros per somnia constat in∣uentos fuisse, mihi quidem verisimile videtur, sicut ru∣moribus sic & somnijs credi oportere & non oportere locum communem esse.

Quod autem in principali de Cemmeis castro s. apud Lanheuer nostro notabile contigit aeuo, hîc non praete∣reo. Resus filius Gruffini,* 1.4 instinctu Gruffini filij sui viri versipellis & versuit viro nobili Gulielmo filio Martini genero suo, contra sacramenta plurima eidem super in∣demnitate & securitate sua sibi tanquam filio perpetuo conseruanda plures super reliquias preciosissimas cor∣poraliter praestita, castellum suum de Lanheuer ³ ei viri∣bus armatis & obsidione sustulit, & Gruffino filio tradi∣dit: contra sacramentum & de castro eodem ei nomi∣natim non tradendo specialiter datum. Sed quoniam,

Non habet euentus sordida praeda bonos,

Dominus,* 1.5 qui per prophetam suum clamat; Mihi vin∣dictam & ego retribuam: in breui pòst, machinatori sce∣leris & auctori Gruffino munitionem auferri, hominí∣que sub sole quem magis exosum habebat, Malgoni suo fratri tradi fecit. Resus quoque circa biennium pòst i∣bidem vbi filiam suam imò filias duas & nepotes exhae∣redare curauit, exquisito diuinitus vindicatae modo in bellico conflictu à filijs est captus, & in eodem castro incarceratus. Et sic vbi turpitudinem maiorem & enor∣miorem excessum perpetrauit, ibi dedecus è contra maius & ampliorem suscipere meruit cōfusionem. Illud & hîc notabile censui, quod eodem quo istud ei accidit tempore, Torquem Sancti Canauci de Brecheinoc, a∣pud Dineuour captam tenebat & inclusum, per quod & ipse vltione diuina capi meruit & includi.

Apud coenobium itaque sancti Docmaelis pernoctā∣tes,* 1.6 tàm ibi in crastino quàm versus Aberteiui id est ca∣sum Teiui fluminis in mare: vbi à Reso principe ea nocte

decenter exhibiti fuimus. Ex latere tamen Cemmesensi non procul à ponte, conuocato partium illarum popu∣lo, & tàm Reso quàm duobus filijs suis Malgone scilicet & Gruffino praesentibus, verbo Domini tàm ab Archie∣piscopo quàm Meneuensi Archidiacono persuasoriè prolato ad Cruicis obsequium multos alleximus: quo∣rum vno cruce signato quanquam vnico filio, & vnico matris senio iam confectae solatio: eundem statim ma∣ter intuita & diuinitùs vt videbatur inspirata subiecit: Gratias tibi charissime Domine Christe Iesus intimas ago, quòd talem mihi filium quem tuo dignareris obse∣quio parere concessisti. Fuit & alia ibidem mulier ma∣••rona videlicet de Aberteiui, animo à priore longè dissi∣••ili, quae virum suum, ne ad Archiepiscopum iret, neue ••rucem susciperet, per palliū & Zonam firmiter tenens, ••oram cunctis impudenter retrahebat. Sed eadem ter∣••ia pòst nocte terribilem hanc in somnis vocem audi∣••it: Seruientem meum mihi abstulisti, quamobrem & à te quo∣••ue quod plurimum diligis auferetur. Qua visione viro cùm triusque tàm admiratione quàm terrore relata, cùm ••erum obdormisset, filium paruulum, quem secum in ••oro materna plùs dilectione quàm diligentia iacen∣em habebat, non minùs infoeliciter quàm insuauiter ••ppressit.* 1.7 Et statim vir à diocesano episcopo tàm visi∣••em referens quàm vindictam, crucem suscepit, vxore ••uente, ipsa quoque signum sponte proprijs manibus ••mo virili inserente vel insuente.* 1.8

In loco verò praedicationis iuxta caput pontis tan∣••am tanti conuentus memoriale locum Capellae in ••ridi planicie statim plebs deuota signauit: vbi ve∣••gia loquendo ad populum Archiepiscopus fixerat al∣re designantes: vbi & multa miracula languentium ••rbis hinc vndíque confluentibus,* 1.9 quae singula referre ••••gum esset, certum est contigisse.

Annotationes in Cap. 2.

1 HYdram monstrum fuisse in lerna pa∣lude finxerunt poëtae, mula habens capita, quorum quibusdam excisis, a∣lia continuò renascebantur. Hoc tandem ab Her∣cule sagittis & igne ferunt interfectum. Quo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 acutissimam intelligebant, quae ita quaes∣tiones solebat proponere, vt vno soluto dubio, mul∣ta subnascerentur.

2 Inscrutabilia sunt omnino diuina iudicia & ab omni humana ratione penitus remota: quorum quaedam ad incutiendum impijs terrorem, praeter naturalem rerum ordinem despicatissimis con∣temptissimísque medijs, sine vlla euitatione fiunt. Historiae tradunt Antiochum & Herodem Prin∣cipes scelere & impietate insignes, diuini numinis vindicta à pediculis fuisse exesos.* 1.10 Tradit quoque Mattheus Parisius consimilem huic relationem de Comite quodam Germano sic scribens. Anno Domini 1089. Alemannicus Comes quidam Henrici Imperatoris persecutor grauissimus, cùm quodam die tristis ad mensam resideret, mini∣strantium stipatus cateruis, ita repentè à muri∣bus est circumuallatus, vt nusquam sibi diffu∣gium appareret. Tantus enim erat illarum nume∣rus bestiolarum, vt in regione nulla tantam copian esse credideris. Itaque famuli fustibus & baculi arreptis, quum muribus occurrissent, diu in ill•• saeuientes, nihil penitùs profecerunt: quin domi∣num

solum dentibus terribili quodam corrosu la∣niarunt. Et quamuis à ministris magno conatu ba∣culis & fustibus percuterentur, nulli tamen dam∣num inferebant, quia ministri nec ipsas tangere bestiolas, aut laedere potuerunt. Quamuis autem cum ministris longiùs in pelagum naui delatus es∣set, tamen murium violentiam non euasit. Nam illico tanta bestiolarum multitudo innundauit in pelago quae nauis tabulata corrodens perforauit, vt certum naufragium aqua per rimas ingrediens minaretnr. Vnde famuli haec videntes, puppem ad littus celeriter retorquebant: mures autem ante nauem ad terram venientes, miserum illum in aridam deuectum inuaserunt. Qui mox to∣tus à bestiolis illis dilaceratus horrendam ea∣rum famem in momento refecit. Haec ille.

3 Lhanneuer alias Aberneuer (sic dicta quod in ostijs Neuerae fluminis sita sit) & vt alij volunt Trefdraeth. Hoc oppidum est quod Norman∣ni victores quorum dux fuit Martinus quidam Turonensis pater huius Gulielmi filij Martini, no∣num portum appel∣lauerunt.

Notes

• * 1.1

  Homo à bu∣fonibus de∣voratus.
• * 1.2

  Sorices in∣telligit.
• * 1.3

  Somnium.
• * 1.4

  Foedifragus.
• * 1.5

  Vindicta di∣unia.
• * 1.6

  Coenobium Docmaelis.
• * 1.7

  Sic mulier, & filium & vi∣rum amisit.
• * 1.8

  Ineptas & a∣niles fabulas deuita exer∣ce autem te∣ipsum ad pie∣tatem.
• * 1.9

  1. Tim. 4.
• * 1.10

  Nobilis qui∣dam à muri∣bus deuora∣tus.