Pontici Virunnii viri doctissimi Britannicæ historiæ libri sex magna et fide et diligentia conscripti: ad Britannici codicis fidem correcti, & ab infinitis mendis liberati: quibus præfixus est catalogus regum Britanniæ: per Dauidem Pouelum, S. Theolog. professorem.

Annotationes in Cap. 3.

HOC caput in descriptione atque reprehensione vitae Monasticae totum penè consumitur: quod in omnibus fere exemplaribus mancum atque mu∣tilatum existit, ita tamē vt quod in vno desit, in al∣tero inueniatur Si quid scriptū erat paulo acerbius contra vnā aliquā monachorū sectam, id omissum est in aliquo exemplari, quod tamen reperitur in alio, & si quid aliū ordinē pungat, id desideratur in alio, quod in priori tamen habetur. Verisimile ita{que} mihi videtur, exemplaria ista à monachis esse de∣scripta, qui id quod contra suum ordinem scriptum inuenerant deleuerunt. Extitit haec Balduini Ar∣chiepiscopi visitatio An. 1188. iam quadring entis fere annis elapsis, non diu post quā regularis profes∣sio in his nostris regionibus primum inceperat ex∣cerceri: Si ergo eo tempore tam horrendae corrup∣tiones in monachorum subsellia irrepserant, quid hūc auctorē si hodie viueret, de tot superstitionibus & Idolomanijs alijs{que} sceleribus in hoc sacro caetu vsitatissimis, scripturum put emus? Persecutiones

primae aetatis (vt scribit Peucerus) causam praebu∣erunt secessibus & monochatui: Postea accesse∣runt dilacerationes imperij & peregrinarum gen∣tium confusiones. In illa dilaceratione Italiae & a∣liorum regnorum, cùm videretur esse peculiaris foelicitas abesse à Republica, procul in aliqua so∣litudine degere, sine familia, sine liberis, non spec∣tare vrbium excidia & vastationem patriae, homi∣nes modesti, qui habebant familias, gratulab antur monachis suam tranquillitatem. Inde creuit & o∣pinio de caelibatu, & admiratio monachorum, ita vt plures caeperint expetere & quaerere secessus. De∣inde homines barbari natura, mirātur nouos ritus, qui prae se ferunt speciē eximiae pietatis, & cuiusdā quasi commercij cum deo. Nihil mirum est igitur tunc & monachorum caetus creuisse, & opiniones de hoc vitae & operum genere plausibiles latè va∣gatas esse. Postea cum pietati superstitio successis∣set, & pro euangelij doctrina receptae essent leges pontificum: Collegia quae fuerant hactenus con∣uentus studiosorum, paulatim ad monachos transla∣ta, opes verò collegiorum in luxum superbiae atque otiosorum hominum voluptates profusae sunt, scho∣lis abolitis. Docendi autem prouincia delegata est familijs monachorum, non Christi, sed Benedicti & Bernhardi nomen profitentium, & sectantium (vt iactitant) praecepta. Sed Collegiorum exemplum hi quoque sequuti, cum superstitionem quaestuosio∣rem docendi laboribus experientur, literas vnà cum docendi munere deseruerunt, nouam viuendi formam commenti. Redactae sunt ergo Scholasticae

operae, studijs penè vbique sepultis, post Sueuorum imperium, ad nouos regni pontificij faetus, scilicet ad mendicantium monachorum agmina, qui foe∣cundissimo prouentu his postremis annis vbi{que} loco∣rum & gentium, matre superstitione, patre pontifi∣cum tyrannide editi, sed diuersitate ac dissimilitu∣dine professionis pene infinita, cōmentis suis orbem compleuerūt terrarum, & tyrannidis pontificiae le∣ges, cùm exasperaunt, tùm executi sunt acerbiùs multo quàm pontifices ipsi, eó{que} res tandem perdu∣xerunt, vt ipsis etiam pontificibus formidabiles es∣sent. His doctrinae custodibus & occiderunt literae & interijt pietas Christiana, antiquata euangelij doctrina, rectioribus studijs deletis, & superstitio∣nibus vltra modum cumulatis. Nec mirum: nam necesse fuit, in tam numerosa religiosorum multi∣tudine, quamplurima ingenia cum non haberent puram euangelicae veritatis doctrinam ad quam tanquam scopum collimarent, suapte natura ad va∣nitates deflectere. Sicut enim ager fertilis, si non colatur & puro grano seminetur, sentes & tribu∣los affatim gignit: sic ingenia praeclara cum semi∣ne verbi dei destituantur, ad superstitiones & ina∣nes ceremonias facillimè dilabuntur. Vnde omnes 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ortum habent. Monachatus tempore Edgari regis Angliae, superstitioso quorundam hypocritarum fuco & importunis Dunstani prae∣stigijs, in hac nostra Britannia caepit primum in pretio haberi. Hoc Caenobium siue Prioratum de Lanthoni circa Annum Domini. 1188. Extrux∣it Hugo Lacius miles, qui cum Gulielmo Con∣questore

in Angliam aduenerat, & in ecclesia de Webley sepultus iacet.

Notes

• Monochatus origo & pro∣gressus.
• Collegia Antiqua.
• Fratres prae∣dicatores.