Scrinium Divi Augustini in quo arcana illius de Adjutorio sine quo non sensa continentur Addita libra cum æquemento Augustini inter Calvinianos et Arminianos. Authore P. Fr. Francisco à S. Augustino Macedo Franciscano Observante Provinciæ Portugalliæ Lusitano, Conimbricensi, Magistro Artium & Theologiæ Professore Christianissimorum Galliæ Regum Annæ Matris Regentis, & Ludovici XIV. Concionatore, & Consiliario, & Serenissimi Lusitaniæ Regis Joannis IV. Historiographo Latino.

ILLUSTRISSIMO VIRO DOMINO FRANCISCO CLEMENTI PATRITIO PARLAMENTARIO PARISIENSI REGIS CHRISTIA∣NISSIMI CONSILIARIO AU∣LAE REGIAE SENATORI.

Epistola Dedicatoria.

NEMO est Parens, quin nas∣centi Faetui Felix Sydus optet, assignetque. Quod omnes per∣suasum habeant ab eo, quod Ge∣niturae praesit Astro, nascentis vi∣tam fortunamque pendere. Tantumque in eo momenti esse putant, ut si in potestate sydera es∣sent non dubitarent allicere, imo & Caelum, si pos∣sent, subornare. Sed res illa intra votum manet. Itaque optantur sydera, non exorantur. Ecquis ignoret Scriptores Parentes operum suorum esse? qui libros tanquam Faetus studendo generant, co∣gitando concipiunt, scribendo formant, laborando parturiunt, excudendo pariunt. Igitur Parentum

more Astra in Patronis quaerunt, qui tutelae, de∣corique in lucem prodeuntibus esse possint. Atque uti Astra sunt & sublimia & splendida, ita Pa∣troni qui optantur, cum illustres sunt, & mag∣nifici, tum in amplissimo dignitatis gradu collo∣cati eminere solent. Id inter eos & sydera inte∣rest, quòd ij & vivunt, & intelligunt, & rogari se, exorari que patiuntur: ut quem quisque cupit, eum sibi possit promereri & adoptare. Ac ille quidem felix erit Author, cui quem maxime Pa∣tronum desiderat, is benevolus propitius que exi∣stat; atque adeo tutelam Patrociniumque praestare velit. Hujusmodi ego me Authorem esse nunc no∣vi, Illustrissime Clemens, cùm & hunc librum edidi, & illi tanquam Parres Patronum quaesi∣vi. Nam cum in Caelo Gallico omnium Cla∣rissimo, Parisijs (quâ nulla Caeli pars est nobilior) sydus inquirerem, illud in te inveni, quod cùm & sublime esset, & illustre: tum mihi, ni mea me fallit opinio, & familiare, & benignum. In quo & satis foret splendoris ad gloriam, & ad praesidium dignitatis: nec deesset ad utrunque praestandum voluntas: ut quicquid ego optarem, id tu prorsus pro tua magnitudine posses, pro tua benevolentia velles implere.

Et quidem te ego summo jure Sydus appellem: propter claritatem sanguinis, speciem oris & cor∣poris, lucem ingenij, radios eruditionis, splendo∣rem dom••s, beneficentiam in omnes, & gratiam in te omnium, qui cùm tot dotibus abundes, nemo est qui invideat, nemo qui non diligat, & comple∣ctatur. Ac nisi injurium me tibi fore existimarem, si cum multis stellis par sis, vni ex ijs te conferrem, Mercurio similem esse dicerem. Togatum quip∣pe praete fers Decus, scientiae ac Eloquentiae lumi∣nitus distinctum. Virgam manu tenes Pacife∣ram ob studia Pacis, & communis, quam foves tranquillitatis, quâ singulari dexteritate vsus ani∣mos omnes ad te ••vocas & allicis: cunctis & ci∣vibus & externis gratus, vt dum alij imperium in corpora exercent, tu in animos jus dicere videa∣ris. Quid? quòd Alatis plantis totam penè Eu∣ropam adolescens peragrasti? & nobile Gallicae innatum nobilitati peregrinandi studium, mag∣nis exertis virtutibus commendasti? Nam cum vt aliena, & nova inviseres peregrinationem suscepisses, dotibus effecisti tuis, vt novus & pere∣grinus ijs ipsis quos viseras viderere. Itaque non minus spectabare, quàm spectabas; & dum mi∣rabaris

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

externa, te ipsum externi admirabantur. Nulla omnino Civitas fuit, quae cum peregri∣num acceperit, civem te suum votis non effecerit. Intrabas alienus, Civis exibas, in uno diversorio eras & in tota urbe habitabas. Si Gallus esse non malles vbique Patriam invenires. Debeat hoc ti∣bi Gallia, quod propter eam reliquam Europam contempsisti: imo & quod in eam multas tecum civitates intulisti.

Redditus Patriae, quae lumina vndecunque col∣legeras ad illius splendorem gloriae effudisti. In Aulam adscitus, In Curiam cooptatus, ad Arcana Regia admissus, Consiliorum particeps, Togatis munijs praefectus Reipub profuisti. Cives tuos partem beneficijs, partim officijs devinxisti. Alie∣nos comitate, vrbanitate, gratiâ conciliasti. Huma∣nus, facilis, liberalis. Domus tua ornata & splendida, civibus aperta, externis pervia, com∣mune hospitium: quae & literatos quoscunque exciperet, & Cives redderet. Itaque Gratiam peregrinis retulisti, vtquoniam tu eorum vrbes in∣traveras, ijs domum tuam venientibus aperires. Itaque illa vna cum esset, Universae Europae par fuit. Pulcherrimam Bibliothecam instituisti, in

qua nescio vtrum magis mirer. Copiam, an or∣natum? Varietatem rerum? an diversitatem linguarum? ordinem, an nitorem? qui in splen∣dida domo tantus est, vt aut in viridario Flores, aut in Caelo sydera intueri te putes. Alibi inve∣nias libròs ad legendum, hic etiam ad viden∣dum. Alibi studere tantum possis: hîc & oble∣ctari. Regnat isthic & scientia, & voluptas. In alijs Bibliothecis studendo sensus obtunditur, hic irritatur. Theatrum est in quo libri personas a∣gunt.

In hoc ego cum saepe à te familiariter invitatus intrassem magnâ sum voluptate perfusus. Ex qua cupido animo meo incessit scribendi aliquid, quod cum tibi dicassem, & in lucem emisissem, posset in tua illa ornatissima Bibliotheca locum ha∣bere. Quanvis enim opus, quòd à me profectum, tanta indignum luce videbatur, quòd tibi dedicatum esset, lumine à te, ceu Sydere accepto, tam illustri loco dignus redderetur. Belle autem cecidit, quòd liber Scrinium Augustini inscribatur, in quo cum arcana i••lius Sensa exponantur non nisi ho∣mini amicissimo & familiarissimo committi pote∣rant.

Ego certè Illustrissime Clemens non debui, quae ex Augustino secretò in aurem instillante audivi alij praeter te, quem vnicè amo, & colo nuncupan∣do credere. Tu benignè, opinor, excipies, & ex∣panso benevolentiae tuae sinu proteges ac fovebis. Hac tu ratione efficies, vt si minus pulcher sit hic ingenij mei faetus, certè felix fortunatusque habe∣atur.

Vale vir Illustrissime

Londino Kal. Sextil.

Tuus ex Asse. Frater FRANSCIS cus â S. AUGUSTINO MACEDO.