Poemata varii argumenti partim E. Georgio Herberto Latinè (utcunque) reddita, partim conscripta, a Wilh. Dillingham ... ; adscitis etiam aliis aliorum.

PERIRRHANTERIVM.

§ 1.

TU, pretium cui vena facit, dulcísque juventus, Et spes virtutis praestans elementa futurae, Huc aurem, huc animum: forsan te fingere Versus In melius poterit; fuerit sic esca voluptas. Quem non assequitur fugientem Concio sacra, Forsitan occurrens poterit reperire Camoena, Atque è deliciis faciat libamina sacra.

§ 2.

Cura sit imprimis vitare Libidinis aestus. Polluit illa, suo lavit quem sanguine Christus. Illa animis inscripta tuis dictamina sacra Delet, dum menti tenebras offundit incrtes. Quâ tu fronte Deum vel Biblia Sacra tueri Audes his oculis, queîs pagina sola libido?

§ 3.

In totum abstineas, aut fias ritè Maritus. Semita bina patet; conceditur optio: sic vult

Munificus Dominus. noli per devia ferri. Accipias placidè quicquid porrexerit ille; Nèc freme, limitibus quòd sit conclusa libido. Gaudia habet castus. perpendas utraque. tum, si Plura lues habeat, coelum stellásque remittas.

§ 4.

Si permisisset Deus ut discrimine nullo, In morem pecudum, possent impunè coïre Humanum genus, & latè quácunque vagari; Indubiè, rebúsque ipsis usúque magistro, Omni cavissent studio, legémque tulissent, Libertate vagâ nè posset cuncta libido. Nunc autem, postquam certis Deus Optimus undas Ire jubet ripis, notósque habitare canales; Aestuat infelix, objecta repagula rumpit, Atque ferox Vermis sibi vult quodcunque licere. Monstrum homo quale foret, propriis permittere votis Si Deus hunc vellet ! certè, perversa secutus, Mutaret pedibus vultus usúque locóque.

§ 5.

Pocula prima sitis, poscítque secunda voluptas; Tertia virus habent. noli committere venis Quod semel admissum nullas exaudit habenas. Crede mihi, vinum luctator callidus audit, Supplantans quoscunque semel complectitur. hunc tu, Si procul abstineas, facili prostraveris arte. Jure luto dederim quod me provolveret illuc, Ridendum cunctis, calicum si pergeret ordo.

§ 6.

Ebrius, indomitam rabiem dum pectore versat, Dilaniet forsan praegnantis viscera matris. Scilicet, amisit demens rationis habenas,

Ipse exsul profugúsque sui. genus omne malorum Illabebatur venas intrante Falerno. Ebrius humani generis praestantia jura Perdidit infelix, vix brutâ parte superstes.

§ 7.

Ut placeam alterius laeso madidóque cerebro, Ipse meum perdam? mea nec mensura, nec usus Illius exaequat corpus, magnámve lagenam. Quod tibi delicias, mihi cur tormenta ministret? Post cyathos binos vinc'lis constringe Lyaeum; Immotum firmato pedem, neque cedito. si sis Ipse verecundus, vinum sibi cornua sumet.

§ 8.

Quòd si potores nolint ratione moveri; Aufugias, illósque suis sine moribus uti. Nave semel fractâ quis non sibi consulit ipsi, Quà datur effugiens? nec enim evasisse pudebit; Nec tibi communi prosit periisse ruinâ. Dicier humanus tanti est, ut bellua fias? Post cyathos binos sistas, aedésve relinquas. Divina imprimis vino deletur imago.

§ 9.

Verùm seu vino tu, sive libidine pecces, Absit id ostentes; totam nè prodige frontem; Neu laudi ducas quod debuit esse pudori, Atque quod infamem to stigmate reddit inusto. Consequitur veniam, cujus te poenitet, error: Impia sed commissa palàm qui jactitat effrons, Ille Deo bellum indicit, coelóque Tonantem Provocat exiguâ concreto è pulvere glebâ.

§ 10.

Nè temere illius, tua qui sibi condiditora,

Usurpes Nomen, (sanctum & venerabile Nomen.) Nil tibi profuerit, praetextum & respuit omnem. Delectant Venus ac Vinum; lucratur Avarus: Sed vilis Jurator amat profundere gratìs Fastiditam animam, (at magnâ mercede redemptam,) Nec timet armatas violati Numinis iras. Jurâssem quamvìs Epicuri in verba magistri, Et foret in summis votis mihi sola voluptas; Attamen hoc vitio facili ratione carerem.

§ 11.

Alterius quoties recitabis dicta jocosè, Juramenta premas; sine queîs consistere verum Et solet ingenium, neque talibus indiget unquam. Fabellis excerpe sales, at crimina mitte. Pomum pelle levat, qui vult sine sordibus escam. Tu nè perde joco virtutem Numinis ejus, Quod solum poterit tibi tunc prodeffe vocanti, Quum dolor incumbens animos prostraverit acres.

§ 12.

Plectuntur graviùs, quamvìs leviora videntur, Crimina, quae promptè poteras vitâsse, quibúsque Sufficit ingenium, quamvìs exile, notandis. In tricis apinísque animam disperdere noli. At si depereas aeternos perditus ignes; En latas Erebi portas! en strata viarum! Quas in sublimi devecta superbia curru Et scelera ampla suis latè trivêre quadrigis. Vel, Gratìs commissum graviùs plectetur. in illo Quò minus illecebrae, magìs est perversa voluntas, Tam nihili pendens animam, coelúmque, Deúmque. Si te perdendi tibi sit tam dira cupido;

En! hiat insanùm diductis faucibus Orcus; Insilias praeceps. quòd si te gurgitis horror Absterret refugum, nè caecis ignibus ultro Temet devoveas inopinum, arásque tenentem.

§ 13.

Effuge, ceu barathri fauces, Mendacia quaeque; Córque Deo fidum, & cordi sit consona lingua; Neu linguae aut cordi tua sint incongrua facta. Ignavi imbellésque viri mendacia fingunt, Et quos plagosi perterret virga magistri. Mentitur, spumásque vomit, cui turbida mens est. Aude vera loqui; falso nihil indiget unquam: Soláque quae poterant illo indiguisse videri, Dum celare cupit, duplicat sibi crimina mendax.

§ 14.

Otia devita, & perdentes tempora Nugas; Quas inter blandi sermones, pecten, amica. Hisce diem si tu vanè contriveris, (en!) te Sol repetundarum peraget, luménque reposcet Ipse Deus, non hos concessum munus in usus. Ille tuae pulchras animae donaverat alas, Alta quibus peteres: illas ignavia plumas Nè sine deciduas in lectis mollibus abdat, Transigat ut pluvias nebulosáque tempora somno.

§ 15.

Si tibi Justitiae fuerit commissa securis; In vitium converte aciem, tollásque nocentes. Si te doctorum juvat impallescere Chartis; Transcribas nitidè quae penè aboleverat aetas, Et redimas avidi verum de faucibus aevi. Si te Castra tenent; clarum te fortibus a••••is Tollat humo virtus, noménque reponat in astris.

Aufit pulchra modò, (en!) poterit sibi quisque parare Aut vitam famâ illustrem, vel nobile fatum.

§ 16.

O gens peccati plena, at plenissima turpis, Anglia, desidiae! pituitam fortiter istam Exspuito, & purum distendat gloria pectus. En! ovium ritu balat generosa propago, Ac si traxissent patriae contagia lanae. Non omnes dico, at bona pars in pascua missi Vescuntur loto, patriaeque oblivia potant.

§ 17.

Nos ipsi arguimur tantorum causa malorum, Natorum teneros quoniam non fingimus annos, Ut citò praeclaris discant adsuescere rebus. Arva colunt multi, nocuis dum Filius herbis Horret, & incultam gestat sub pectore mentem. Perdicis mores hic mirè callet, at idem In Sobolis propriae mores inquirere temnit. Contingat Nato peregrinas visere terras; Scilicet, ulterior non tangit cura Parentem. At tu formandis animis studiísque tuorum Anxius advigiles: debes haec munera proli. Huc divina parùm quòd si te moverit, atqui Transcripta in sobolem tua saltem cogat imago.

§ 18.

Grandia nonnulli Natis patrimonia condunt; Non animos indunt, tot qui dominentur acervis: Sic res atque haeres una conduntur in urna. Aut fingunt molles, queîs res vix sufficit ampla. Dicito si non haec Paupertas jure vocetur. Aequè es pauper enim, numeras qui mille talenta, Si totis tibi mille opus est, vivas quibus, atque is

Qui tantùm quinis gaudet, nec plura requirit.

§ 19.

Sic demum dives fiet tibi Filius, antè Si mentem huic requie, quàm cistam impleveris auro. Namque facultates, animus si deficit aequus, Contentúsque suo, sublimis vertice montis Jactandum exponunt, affligendúmque procellis; Quas subterfugiunt valles, humilésque myricae. Quòd si sufficiant haeredi dena talenta, Quotcunque addideris, thesaurum jure vocabis.

§ 20.

Tu quoties animo quicquam decernis agendum, (Si licet, & possis) quamvìs exile videtur, Planè perficias▪ firmat Constantia mentem; Praestat & immotos, ut stat Marpesia cautes, Nos quoties in vinc'la vocat malè-blanda voluptas. Qui sibi non constat, bene sed consulta resolvit, Proditor ipse sui est. Cui rupta est anchora sacra, Fluctuat aeternùm, luiturus naufraga vota.

§ 21.

Fac quaecunque facis gestúque animóque virili, Nec bona furaci damnes conamina vultu. Caesare teste geri credas quaecunque parabis. Te certè videt illius Dominúsque Deúsque. Monstrum semper alit pudor importunus, amicas Quod tenebras nactum prodit cum syrmate longo, Nec, caput involvens, caudae jam quaeritat umbram. Qui peccare timet, calcar virtutibus addit. Qui praestare bonum metuit, longéque recusat, Hujus nae fronti debetur larva tenellae.

§ 22.

Os custodito: per portam scilicet istam

Pallentes intrant morbi, & properata senectus. Nil opus annonae cumulos in viscera condas: Vivito securus quid proximus afferat annus. Sin latrat stomachus, duo sunt munimina praestò; Convivis partire dapes, aut dicta propina: Id saltem binis gratum est; hoc, utile cunctis. Aspiciens epulas coenum te cernere credas: (Túque cibúsque tuus coenum mox nempe futuri) Frustula tum comedens dic, Terrae terrea mando.

§ 23.

Inter morbificos si quis malè perditus haustus Deridens, ê praescripto te vivere dicat; Fortiter hunc temnas. nam quid non lege movetur, Si solos tollas homines, enormia monstra? Ad normam surgunt aedes, respublicae amussim Agnoscunt. frustrà Solem de tramite noto Flectere coneris, digito aut seducere coelos. His fruitur sociis, vitam cui regula format.

§ 24.

Discinctus, cuicunque sui custodia nulla, est, Mox diffluxurus glaciem solventibus Austris. Est homo congeries normarum, & sarcina; cujus Singula praescriptam agnoscit sibi portio legem. Nè te discingas, nè affectibus undet habena; Quum Deus hos dederit tibi clave serâque premendos.

§ 25.

Tecum versari solus quandoque memento; Alloquiis te compelles, verbísque salutes. Dispice quae menti vestes, & qualis amictus: Audacter cistam inspicias, tua scilicet illa est; Quaeque ibi comperies, volvas licet, atque revolvas. Cui, nisi consortes nacto bibulósque sodales,

Nulla subest requies, jam conturbavit, & idem Destinat exsilio se, séque eliminat ipsum.

§ 26.

Sis frugi; verùm nè sis retinentior aequo. Debita dissolvas quaecunque aut postulat usus, Quaeve tuus deposcit honos, quae poscit amicus. Nunquam certè habuit generosum lucrio pectus. Rem fac, quâ vivas; tum partis utere rebus. Haud aliàs nactus dicaris 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Vili Quid lapidi distat nummus, ni splendeat usu?

§ 27.

Nè superent unquam tibi vectigalia sumptus. Exaequare licet juveni; at provectior aetas Infrà collimat, cupiat si figere metam: Diminuit sumptum, ut sentit decrescere vitam; Vanum praesertim, leviori pignore ludens; Et semper secum decîdens addit acervo. Te nati, te cognati, te implorat amicus; Ante iter inceptum disponas ordine cuncta.

§ 28.

At dum quaeris opes, suspectas semper habeto; Illas dum captas, nè tu capiaris ab illis, Atque oculis captus fias ad caetera caecus. Est aurum daemon paredrus, quem dum sibi stultus Inservire putat, daemon vafer imperat ipsi. Aurum contrectes tutó: digitis tamen haerens, Ceu ferrum candens, penetrabit adusque medullas.

§ 29.

Quid refert an te lapidum, vel sacculus auri Demergens suffocet aquis? Caput erige in altum, & Accipe pro nummis stellas; quas enumerare Arte vales nullâ, at poteris virtute parare.

Nulla trahace magìs decoctrix foemina, nummo Uno quae vendit famam, requiémque, animámque.

§ 30.

Omnino caveas nè confles aes alienum. Mensuram cognosce tuam. Cui non satis amplus Vicenae librae reditus, certè neque centum. Verna voluptati est; & Res, quae non sibi vitae Sufficit in sumptus, fruges consumere nata. Ecce, nepos laxam vestem sibi fabricat, ipsi Ignoscens, Sartor quod non impunè tulisset.

§ 31.

Speratis nè fide opibus, sortíve futurae Praesentes aequa sumptus. Qui veste petace Fortunae procus esse volet, virtutibus orbus Ac meritis, sperat fabellis addere posse Juramenta fidem. Sic nempe & navis inanis Praetendit levibus praegnantia carbasa ventis. Hoc aulae assueti nôrunt. quin sic iter ergò Ingredere, ut parili possis absolvere cursu.

§ 32.

Concinnus parvo constans laudatur amictus. Res est culta magìs Prudentia, quàm tibi quicquid Ulla, instructa licèt, poterit praestare taberna; Non Phrygiae vestes aequè, non instita dives. Nullus cultus abest, si sit Prudentia, prae qua Argentum pallet, rubet aurum in veste videri. Scilicet est cura affectata procatio jugis, Ambit quae nihilum grandi longóque labore; Stultitia insignis multùm meditata, diúque.

§ 33.

Lude voluptatis, non lucri ductus amore. Quisquis enim ludit majori pignore quàm quo

Fronte carere potest laetâ, cor ille suúmque, Forsan & uxoris sobolísque paciscitur uná. Quin servi, quin templa illo discrimine ludunt. Ex hoc naufragio & tristi nil funere restat, Ni gentilitium nomen scutúmque superstes Confractum teneant templi fortasse fenestrae▪

§ 34.

At tibi si ludus pretio non displicet isto, Disce hoc, quod magno veteranis constitit olim: Alea seu damnosa fuit, seu prospera, surge; Dum redimis damnum, nè tu perdaris & ipse. Est ludus pulvis pyrius, qui tempore pacis Unâ subvertit dominósque domósque ruinâ.

§ 35.

Regnat in humana mirè fidentia vita. Verùm, crede mihi, tam stultum nil fuit unquam, Quàm vacua, & merito suffulta audacia nullo. Quin solido veróque bono priùs imbue pectus, Téque deaurabit fiducia conscia recti. Macte animo & virtute tuâ, jam nobilis heros!

§ 36.

Sis blandus cunctis. si sis morosior ipse, Sint tales socii; sit serva, sit uxor acerba: Horum ut convictu tandem mitescere discas. Sic poma austerum ponunt, ac mitia fiunt, Postquam in cognato malum sudavit acervo. Sic adamas adamanta polit: titubare suëtus Sic & equus rarò impingit salebrosa per arva. Sis princeps dúxque ipse tui. Feliciter ille Militiam vitae novit, cui militat omnis Affectus, sequitúrque ducem quócunque vocantem.

§ 37.

Nè Lites ambi, pugnae aut captaveris ansas; Nec timidi nomen metuas: hoc ille meretur Qui verum proferre timet, vel dicta resorbet, Strangulat & medio nascentia verba palato. Néve tuam famam, quòd quis te vellicat, iri Disruptam credas. Magnis, te posse minora, Ostendas factis; at erit prudentia nolle: Quin & magnanimus tali moderamine fies.

§ 38.

Si tua fama levi est quovis lacerabilis ictu; Illa quidem cerebri tela est tenuissima vani Atque venenosi. Non tali è stamine quondam Heroüm constabat honos, qui, vulnera passus Multa licèt, seros duravit adusque nepotes. Delige prudenter cum queîs verseris amicos; Hos tractes tolerésque simul civiliter usu: Nec jocus obfuerit famae, si eluseris arte.

§ 39.

Nè sis immodicus petulanti splene cachinno. Ingenio pollens ridebit rariùs ipse; Est ignoranti nova namque facetia soli. At tua vel minimè ride; nè tu quoque ludi Pars fias, ipsis etiam ridendus amicis. Nè turpem captes alieno ex ulcere ludum. Pasta fimo similem contraxit musca colorem.

§ 40.

Quid evelle jocis, lapides velut eximis arvo, Obscoenum quicquid, quicquid redolétve profanum, Quotquot & alterius laedunt dicteria famam. Putida sunt isthaec cerebri purgamina crassi; Quae fugit ingenium subtile, carétque libenter,

Nec tamen interea quidquam deperdit acuti. Est res quaeque joco praegnans, pariátque facetum, Obstetricantem si quis cognoverit artem.

§ 41.

Ingenium est effraenis equus, renuénsque domari, Qui temere nunc hos, nunc calcibus impetit illos, Non domino parcens, venerans aut nomen amici. Hoc si fortè vales, nè plùs indulseris aequo, Néve saginâris fatuo complexus amore; Nec, si fortè cares, nimio mercabere. Multi Ingenii laudem, quibus hanc natura negavit, Vanè affectantes, fiunt ludibria vulgi.

§ 42.

Prudens ac tristis virtus est unica verè Martia temperies; quae fulminat agmina ducens Prima per hostiles acies, ac devorat urbes. Nempe cachinnator virgo est lactaria, quem vel Contages fugat à cantu, aut specularius ignis. Tunc ille ingenii est incus, ac meta jocorum: Tunc ejus vir tristis amat ridere timores, Déque jocis cunctis laetos celebrare triumphos.

§ 43.

Magnates, si quando adeas, fidenter adito, Summisséque simul, meritos ac defer honores: Debita sic reddes, neque te fraudaveris ipsum. Fortunam servus fingit sibi quisque perinde Sedulus ac fuerit, segnísve in rebus agundis. Nunquam assentando vitiis alimenta ministres. Quisquis adulatur, certè is, cacodaemonis instar, Illex peccati est, haeres dibaphúsque gehennae.

§ 44.

Magnati nulli invideas, quód sis minor illo:

Sic te pejorem faceres, ac usque minorem. Nè tibi sis vermis, tua nec tibi viscera rodas. Verùm profuerit multùm mens aemula laudis, Dum nulli laedens calcar virtutibus addit. Aufer eis virus, dederísque affectibus alas; Victricémque trahent coeli ad capitolia mentem.

§ 45.

Evecti ut fuerint viles ad munera celsa, Munera non ideo justo fraudabis honore, Quem non jumento defers, vecto at simulacro. Quid refert ex quo fiat regale sigillum? Aut in qua cera Regis signetur imago? Ex auro fuerit nummus, sive aere, perinde est: Caesarei vultus legem tribuêre metallo. Quin & honore pari mihi stragula Regis habetur, Sive aulaea superba siet, seu vile tapetum.

§ 46.

Conde sinu, verum fueris quum nactus amicum; Inque tuo illius versentur lumina corde, Lustratura ipsis quae sunt abscondita fibris. Pro tali stabis, si res exposcat, ad aras; Illiúsque tuo redimenda est sanguine vita. Vera at amicitiae ratio nunc exsulat orbe, Quam Jonathae exhibuit David, Christús que Johanni.

§ 47.

At praes nè fias, natorum si pater audis. Debitum amicitiae solos pertingit amicos, Non unà involvens natos, serósque nepotes. Nec donare tibi, quae sunt his debita, possum; Nec tu jure potes, quamvìs donata, tenere. Quin utrique mori potiùs debemus amici, Innocuis omnem quàm sic praecludere vitam.

Naturae sese priùs obstrinxêre parentes, Atque dedêre vades, quàm sponsio fiat amicis.

§ 48.

Si fueris coelebs, poteris concedere amori Fortunas omnes, nec plus tamen omnibus: una Vita sat est, unus census. nam nemo tenetur Alterius causâ nummum sudore mereri, Qui stultè induerit sibi vincula nescia solvi. Unum me natura facit; sed me neque plures Reddit amor: reddat tamen imprudentia plures, Si rebus nudus duro premar usque labore, Qui mihi détque cibos, & amici debita solvat.

§ 49.

Demulcere cupis placidis sermonibus aures? Sit sermo blandus, novus, utilis, atque facetus. Utile dat studium; facilis dat vena lepores; Curia blanditias; novitas ex urbe petatur. Instrue te cunctis; tunc illa apponito mensae, Quae convivantis nôsti arridere palato.

§ 50.

Si cuique elicias dextre quod noveris illi Perspectum, gratum facies illíque tibíque: Is laudem ingenii tulerit, tu plurima disces. (At tumida ardentes inscitia colliget iras, Nè cuivis pateat quàm sit sibi curta supellex.) Responsum illius, quaerendi feceris ansam. Qui dextre ac scitè dubium ciet, ille loquentem Obstringítque sibi, propriis & parcit acervis.

§ 51.

Sermonis primae partes si sint tibi, totum Nè simul atque semel thesaurum prodige; verùm Frugi sis, aliísque vices concede loquendi.

Nec tua praevertat reliquos profusio, nec te; Ac si testator proferres ultima verba, Et formidares nè, quae non dicta, perirent. Non magìs, urbanus sermones vendicat omnes, Omnia quàm solus bellaria devorat hospes.

§ 52.

Discepta placidé: errorem vehementia crimen Reddit, inurbanúmque facit peramabile verum. Cur magìs afficerent errores nos alieni, Quàm morbi, aut duris urgens in rebus egestas? Hoc equidem deposcit amor, tangíque dolore Nos majore jubet, quò perniciosior error Morbo, aut pauperie. verùm non concitat iram Aut amor, aut certè prudentia. lenia discas.

§ 53.

Profuerit multùm tibi mens tranquilla. frementem Dum finis immotus, tu te calefeceris ipsum Illius flammis, ejúsque errata notabis, Pérque fruêre irâ. Cautus gnarùsque lanista Pugnacem patitur se delassare calorem. Verum non habitat nubes. qui cernitur isthîe Arcus, collimat, sed nunquam percutit astra.

§ 54.

Attende alterius dictis, nè forsitan, illi Respondere volens, tua tantùm sensa reponas. Omnia comprênde, & quicquid rationis in illis Comparet, justo trutines examine: tum, si A socio steterit verum, te adjunxeris ipsis. Si verum agnoscis convictus, vincitis ambo: Is profligavit falsum; veri ipse potiris, Atque triumphalem poteris conscendere currum.

§ 55.

Fac prosis cunctis cum queîs versaris; ut illi Absentem doleant, illísque optabilis adsis. Hoc facilè efficient obeunt qui munera celsa, Ingenio prompto qui sunt, animóque benigno. Indigeat quo quis, vel quae vehementiùs optat, Explora; sic multa accedet gratia donis. Hoc unum superat terrestria gaudia cuncta; Quod tibi percipies, si cui benefeceris apté.

§ 56.

Te gere submissè, propone at magna gerenda: Sic humilis celsam mens temperet, atque vicissim. (Nempe gravem poscunt ingentia vela saburram.) Nè reptes animo. jaculabitur altiùs ille Cui scopus est astrum, quàm cui de cespite meta. Mens humilis, modico commisto laudis amore, Ardentémque febrim fugat, & gelidum lethargum.

§ 57.

Perpetuò intendas animum, sempérque revolvas Tecum, quóque loco, quo puncto temporis apto, Quóque modo optatam possis contingere metam. Segnities vermes parit: ast iter impiger urget, Desiliat quamvìs ab equo quandoque, viator. Vitam agit is solus, rebus qui incumbit agendis, Hîc situs est Titius, reliquis inscribere possis.

§ 58.

Nè flocci facias, quamvìs exilia, damna, Sive amor indè tui quicquam decrescit, honórve. Subductâ ratione puta quaecunque geruntur. Instar solaris radii loca singula lustres, Dispiciens numquid fidei decoxeris usquam; An salvam retines aliquo cum foenore sortem.

Non curo, dicens, mihi conclamatus habetur: Nec pretium est operae tali monstrare decorum.

§ 59.

Nè cujus, tenuis licèt, asperneris amorem; (Namque amor est donum summo vel Caesare dignum.) Nedum tu tibi quenquam inimicum feceris ultro. Non solùm catapulta necat, sed parvula funda; Túque feras vilis pretium non vile furoris. Certè opifex prudens, aliquando quod utile siet, Nullum instrumentum, quamvìs sit vile, recusat.

§ 60.

Huc peregrina redit prudentia, nec sapit ultrà; Accipe quae gratìs dantur, gratúsque repende. Seu tibi divitias, vel amorem, aut verba benigna Exhibeat quisquam, laeto omnia suscipe vultu; Inque sinu condas: memori tum pectore servans, Quà licet, & possis urbanè, aequalia reddas; Nec quicquam cuiquam debebis, praeter amorem.

§ 61.

Ingenitúmque tuere bonum, peregrináque cuncta Quae bona sunt menti inserito, ac dones velut urbe. At mala contemnas. Gnavum amplexare vigorem; Sed non & vanos quos gens habet extera mores. Quisquis delectu sequitur quaeque obvia nullo, Ille suum arbitrium, rationis & abdicat usum. Qui peregrinorum mores imitabitur omnes, Mente erit emotus, patriaeque domesticus exsul.

§ 62.

Munditiem in cunctis adfectes; rebus at illis Imprimis adsit, quarum est vicinior usus; Ut te amplexetur, qui novit, quisque libenter, Non aliter quàm si spirantem cinnama florem.

Anticipat sordes immundus quisque sepulchri: Ultima per totam vitam sic vivitur hora. Mens tibi culta siet pulchrâ virtute; nitore Imbuat & simili corpus, vestémque, domúmque.

§ 63.

Elargiturus perpendas saepe tuúsque Quid patitur census, quid pauperis exigit usus. Nè tibi tantilli fuerint coelestia regna, Ut speres vili sumptu tibi posse parari. Junge Deo socias operas, ejúsque tuóque ut Munere possit homo vitalem ducere vitam. Da cunctis aliquid. si quis paupérque bonúsque, Huic dones donec fias paupérque bonúsque. Des tamen & reliquis, neque te fraudaveris ipsum.

§ 64.

Est Homo imago Dei, Christi quoque Pauper: utrumque Te simul impellat. Deus est pro paupere sponsor. Quod dederis, Deus ipse suis rationibus infert. Tu refer in tabulas ejus cum nomine summam. Tot donata Deo, scribe, & totidem altera scribe; Nomina is expediet, sortem cum foenore reddens. Quin Eleemosynas praemittito ad atria coeli, Ut tibi venturo coelestia limina pandant: Tardior, occlusis foribus, nè fortè venires; Ac ingrata forent tua, non tua, posthuma dona.

§ 65.

Redde Deo Decimas, & debita Tempora sacra. Surreptae Decimae totum furantur acervum; Atque agnus decimus, fuerit si fraude retentus, Fit lupus, ac tandem totum populatur ovile. Quin Domini celebrato diem. Tibi classica sacra Quum campana canit, coeli haec modulamina credas,

Angelicum motura chorum; neque tardioradsis. Tunc nempe Omnipotens coeli donaria spargit, Missilibúsque animas hominum coelestibus implet. Hoc Rex si faceret, quis non festinus adiret? Imò, ut vel videat, non magno optaverit emptum?

§ 66.

Illo ut quisque die bis limina sacra frequentet, Bísque preces fundat, bis Verbo commodet aurem, Jure Deus poscat, jure exspectaverit; ut qui Bis tibi quoque die dignatur sternere mensam. Nunc, quia lauta magìs tibi dat, bellaria temnis? Quàm non grata Deo sunt haec fastidia! quaeque Ni caveas, animae forsan jactura sequetur: Si caveas, possis epulis accumbere coeli. Nè tu perversè Dominóque Deóque repugnes; Nec mediis dapibus morosè abstemius esto. Jejunare aliàs tibi proderit; hîc tibi damno est.

§ 67.

Quanquam privatis Precibus sua plurima laus est; Pluribus at gaudent promissis publica vota, Plus & amoris habent: & quid non cedit amori? Ille rotis animae pondúsque oleúmque ministrat, Ille oculis signum. Heu! nimiùm frigent nobis praecordia cunctis, Atque preces. Solis obrepunt frigora; verùm Plurima flammiferos praebebit pruna calores. Accede ut caleas. Senis quinísque relictis, Pluribus adjungas teipsum: junctâque phalange Oremus. Coelum est, ubi maxima turma precantûm.

§ 68.

Pes tuus ut primùm sacras intraverit aedes, Esto caput nudus. Deus est praesentior illic

Quàm tu, permissu illius qui limina calcas. Quin caveas, totus timor & reverentia fias. In terra posuisse genu, non obfuit unquam; Indè nec ullius corrupta est serica vestis. Deprime te. cunctos exaequat janua templi.

§ 69.

Concio sacra frequentetur: sed maxima cura Esto Precum; namque his inservit Concio sacra, Dum pia thura parat, sacros & suscitat ignes. Exornes citò te, nec spinula sera moretur; Gaudia nè perdas nullis redimenda talentis. Omnia subsannans bona sic tibi surripit Orcus, Dum, veste accinctá, sine cultu laxáque mens est.

§ 70.

Tempore Divini cultûs occlude sigillo, In cor demittens, oculos, ut crimina noscant, Et lustrent lacrymis, si quem fecêre reatum: Pérque aurem his clausis intrabunt cuncta fenestris. In mediis sacris si quis spectare nitores Gaudeat, alterius formâ fit squalidus ipse.

§ 71.

Illinc mens vana, & curae procul este profanae: Consilia aut stivas nè tecum adduxeris illuc; Atque voluptates blandae procul indè facessant. Ut Christus Templum, sic tu praecordia purga. Mundanae curae effocant meditamina sancta▪ Et cor subducunt Sacris, haud omine fausto. Ejicito hos fures templis, & plecte flagellis. Hîc quid agis caveas: Coelum est, vel Tartara, Tem∣plum.

§ 72.

Praeconem sacrum nè mens tua judicet unquam. Judex ille tibi est, tibi pulpita sacra tribunal.

Si tibi non placeat, non rectè intelligis ipsum. Stultitia ipsa Deo si concio sacra vocatur, Nè tamen iccirco spernas; aurúmve graveris Accipere obryzum, quod dat tibi fictilis urna. Fert aliquid tibi quisque boni, vel pessimus. atqui Si nihil attulerit, sensu desertus ab omni, Ecce, Deus thema proponens tibi praedicat ipse, Téque docet quidvis posthac tolerare molesti.

§ 73.

Qui didicêre pati, quibus & Benedictio cessit In lucrum, quâ Praeco solet donare popellum, Quâque coronat opus, certè hi lucrantur abunde, Qui templo praesens, in quam cecidêre sodales, Devitat foveam, multum lucratur & ille. Quisquis amat sacras in terris Numinis Aedes, Atque ibi cum Sanctis commercia sacra frequentat, Ille Dei quondam coelestes incolet arces, Coelestíque choro mistus fulgebit in aevum.

§ 74.

Nè perstringe joco Divini verba Ministri, Protulerit si fortè minùs quandoque decora. Illius fortasse tuo debebitur error: Quin ergò vestrî amborum peccata fatere. Sit licèt ille malus, Deus at quum miserit ipsum, Legato, Domini vel nomine, defer honorem. Nec proba rejicias cujusquam pharmaca; cùm sit Idem vir quandoque malus, medicúsque peritus.

§ 75.

Tam grave supplicium nulli experientur in Orco, Quàm qui magna Dei consulta viàmque salutis Excipiunt sannis. Poterunt quae emplastra mederi Illis, quos oleum perimit, quos balsama perdunt?

Hi totum potant Phlegethonta, merámque gehennam. Judaei tonitru, majestatémque verendam, Quâ Lex prolata est, tremebundi ferre nequibant. Nos Evangelium, quoniam terrore remoto, Et sine verborum pompa producitur, (ecce) Stultitiam veluti contemnimus, impia turba. Nos utrinque Deus quamvìs consepserit, eheu! Ille quotusquisque est, didicit qui vivere sancté?

§ 76.

Vespera transacti reputaverit acta diei; Manè & prospiciat quodcunque incumbit agendum. Tu tibi concinnes animam, tum discute rursus. Haec an marcescat, vigeátne haec, dispice solers. Unoquoque die languentem intendito mentem, Automati quo more soles intendere nervum, Quod tibi, nè furtim te fallant, indicat horas. Cúmque proculdubio sis Judicis ante tribunal Sistendus summi, rationes confice totas, Laetus ut exspectes venturi Judicis ora. At Eccum pro foribus nobis; jam jámque propinquat.

§ 77.

Denique, (nam breviter dicam) fac splendida, persta, Téque virum praestes, abeuntia gaudia specta, Atque voluptates à tergo conspice foedo; Non facie blandè molli, vel fronte decorâ. Quae facienda monet virtus, nè differ in horam. Exiguam vitae summam nè reddito longam, Spe vanâ teipsum lactans, nugísque fatigans. Quae sunt orta malis, fugiunt citò gaudia, factis: Sed tamen usque dolor manet, aeternúmque manebit. Rectè factorum, è contrà, cessante labore, Durat in aeternum non interitura voluptas.