Sancti Cæcilii Cypriani Opera recognita & illustrata per Joannem Oxoniensem episcopum ; accedunt Annales Cyprianici, sive, Tredecim annorum ; quibus S. Cyprianus inter Christianos versatus est, brevis historia chronologice delineata per Joannem Cestriensem.

Dissertatio Cyprianica III. Ad EPISTOLAM VI. De flagitio Mulierum cum Clericis concumbentium, eaque occasione de 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉

Que ita cum clericis concumberent mulieres innoxias tamen se illibatasque esse virgines nihilominus prosesse 〈◊〉〈◊〉 § I. Ep. LXII. scripta post reditum Cypriani è secessu. §. II. Duravit post Cypriani tempora vitiosa hac 〈◊〉〈◊〉 in 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Illae in Ecclesiam Antiochenam introductae à Paulo Samosateno. Damnatae in 〈◊〉〈◊〉 Antiocheno & Ancyrano. § III. Damnatae in concilio Nicaeno; quae etiam concumberent. Damnatae ctiam 〈◊〉〈◊〉 Basilio M. Chrysostomo, Hieronymo, Honorio Imp. Canonem Nicaenum non intellexerunt Patres 〈◊〉〈◊〉 Are∣latens. secundis. § IV. Ciceronis Cerellia 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 §. V. Socratis & Platonicorum de amore 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 corporeo quidom amore excluso. §. VI. Apuleii Cypriano conterranei de eodem amore sententia. §. VII. 〈◊〉〈◊〉 inde amoris etiam corporei necessitatem collegerint nonnulli. Hermes Trismegistus & primaevi 〈◊〉〈◊〉 § VII. E contra, alii nuptias omnes damnarunt propter corporeum hunc amorem. § IX. Mediam viam 〈◊〉〈◊〉 ple∣rique Platonici. § X. Eorum principia de utilitate amoris etiam corporei ad animae ascensum. §. XI, XII, XIII, XIV. Cur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fratrum sororumque titulis scelera sua obduxerint. Cur foeminae dicitae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & agapetae. §. XV. Primis Christianismi temporibus nondum natae. § XVI. Quam nihil saciat earum condemnatio ad coelibatum Cle∣ricorum. § XVII.

§ I. Doleo enim quando audio quosdam improbe & insolenter discurrere ad iueptias, vel ad discordias vacare; Christi membra, & jam Christum confessa, per concubitos illicitos inquinare, &c.] Similis habetur locus Ep. VII. sequenti, sed qui expo∣nit nonnulla quae hic obscurius traduntur: Non deesse (ait nonnullos) qui Dei templa & post confessionem san∣ctisicata & illustrata prius membra turpi & insami concu∣bitu 〈◊〉〈◊〉 maculent, cubilia cum foeminis promiscua jungen∣tes, quando etsi, stuprum conscientiae eorum desit hoc ipsum grande crumen est, quod illorum scandale in aliorum ruinas exempla nascantur. Constat itaque qui ita cum mulie∣ribus concumberent, carnis tamen integritatem servasse illibatam. Quae quidem consuetudo, quanquam illam hic reprehendat, ut vidimus, Cyprianus, tam altas tamen egerat in Ecclesia radices, ut nec, finita jam persecuti∣one, deesset è sacro etiam ordine, Diaconus qui cum sa∣crata etiam virgine dormiret. Aliis etiam, tam viris, quam virginibus, causam eam ex Ep. LXII. communem fuisse constat. Ille tamen asseverare se integr as esse, obstetricum fidem appellare, probandas se inspiciendasque praebere. Ita nullus fuit in facto tam foedo foedus tamen animus.

§ II. Quod haec epistcla, quae non tam Cypriani quam synodi potius 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fuit, post reditum scripta fuerit, ex Tertulli mentione in titulo colligo. Inde enim con∣stat factum esse illum jam Episcopum. Idem tamen ille sub secessus initium Presbyter fuit Ep. V. in quo etiam ordine ad persecutionis sinem usque permansit Epist. XXXVII. Suadet etiam locus ultimus in quo ponitur, pro more Africa quasi nuper factus Episcopus. Suadet denique quod cum iisdem 〈◊〉〈◊〉 legatur in inscriptio∣ne Ep. LIV. Quaerendum itaque id quidnam fuerit à quo tam clarae in Ecclesia existimationis viri soemina∣que, invalescente etiam tam arcto disciplinae vigore, excussa etiam per persecutionem, siquam pax contraxe∣rat, rubigine, tam aegre tamen essent extremo Ecclesi∣asticarum censurarum terrore coercendi. Nec enim quod male audiret, insecuturos verisimile est quos hac in re peccasse constat. Ut vero bene audire possit non∣dum est ab aliquo, quod sciam, explicatum.

§ III. Duo conatus est in ea, quam dixi, ad Pomponi∣um Epistola Cyprianus: alterum ne dormirent cum maribus sacrae istiusmodi virgines: alterum ut ne simul quidem viverent. Ut prius assecutum demus ne id tamen ipsum ita assecutus est, quin in aliu Ecclesiae partibus postca habeamus, rara quidem illa, aliqua 〈◊〉〈◊〉 excmpla; posterius tamen tantum abfuit ut assecutus fuerit, ut qui in eo genere peccarent, recentioribus etiam fue∣rint Ecclesiae canonibus castigandi. Recte enim tu, Pater, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 illas de quibus quarti seculi Cano∣nes, non alias fuisse existimas quam harum 〈◊〉〈◊〉 progeniem. Introduxit illas in Ecclesiam 〈◊〉〈◊〉 primus Paulus Samosatenus, gentilibus tamen Antiochenis ipso 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nomine jam antea cogni∣tas, ne quis illas cum co primum natas existimet. Nec Clero suo duntaxat illas indulsit, sed 〈◊〉〈◊〉 & Diaconis, sed ipse etiam, earundem consuetudine est usus. a Duas aetate florentes formaque conspicuas se∣cum habuit, & quocunque proficisceretur, circum∣duxit. Nec aliquid ab illis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 admissum, id sal∣tem ipsos fuisse professos. constat ex 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 illius, à quo damnatus est, b 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 Nec tamen illo concilii decreto extincta est 〈◊〉〈◊〉 haec consuetudo. Meminit quarti seculi initio 〈◊〉〈◊〉 Ancyranum: Ta's 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Plane respondet vox 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ut quas viri 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 illae consentientes 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicerentur. Quod porro hoc honesto 〈◊〉〈◊〉 nomine facinora sua colorarint, id quoque osten∣dit ad praedictam concilii Antiocheni Epistolam 〈◊〉〈◊〉 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 de praeterito aliquo decreto videtur in∣telligendum, nec alio, ut opinor, illo quam 〈◊〉〈◊〉 Antiocheni quo damnatus est, ut dixi, 〈◊〉〈◊〉 Earundem enim provinciarum Episcopi utrique conci∣lio interfuerunt, tam Antiocheno illi, quam huic, quod dixi, Ancyrano.

§ IV. Sequitur c Canon Nicaenus in hac causa, om∣nium notissimus. In eo prohibetur Episcopis, Presbyteris & Diaconis, omnibusque in clero constitutis usus harum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Huic si Canoni occasionem prae∣buit facinus Leontii, jam constabit ne 〈◊〉〈◊〉 qui∣dem illarum 〈◊〉〈◊〉 qui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 uterentur. 〈◊〉〈◊〉 enim accusatus de juvenculae mulieris 〈◊〉〈◊〉 com∣mercio, jussusque proinde ut ab eus se consortio, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 abstineret, se castrandum praebuit quo pos∣sit ejus conversatione deinceps uti libecius, ut disci∣mus ex d Athanasio. Idem testis est ad 〈◊〉〈◊〉 us∣que istud pertigisse commercium, ne quis dubiter in hac ipsa quoque causa 〈◊〉〈◊〉 nostris responsisse illas 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Ita enim 〈…〉〈…〉

a 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. b Usus est & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 contubernio Paregorius Presbyter septuagenarius ad quem M. Basilii Epistolam 〈◊〉〈◊〉 ea ipsa de causa conscriptam. Is quoque se 〈◊〉〈◊〉 est 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod de id 〈◊〉〈◊〉 sene erat sane verisimile. Omnium vero S. 〈◊〉〈◊〉 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 maxima perspicuitate declarat, & qui∣dem illos utriusque generis atque sexus. c Duplicem 〈◊〉〈◊〉 habet orationem, ad viros aliam, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, aliam ad foeminas, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, vel alio titulo, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Utrique tamen se, si audiendi essent, ab omni mala suspicione purgabant. Nec enim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 se in unum convenisse dixerunt, (d 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) Constat autem viros hos non alios fuisse quam 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 non alias quam sacras virgines, illas 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 appellabant. Nullus tamen fuit illorum concubitus. Erant porro utrique Pauli Samosateni 〈◊〉〈◊〉 In illa enim ejus Ecclesia Antiochena, scripsit 〈◊〉〈◊〉 vixitque, Chrysostomus. Meminerunt 〈◊〉〈◊〉 e S. Hieronymus & Lex Honorii in f codice 〈◊〉〈◊〉. Quod enim huc referunt Canonem tertium 〈◊〉〈◊〉 Arelatens. secundi. frustra faciunt, ut existimo. 〈◊〉〈◊〉 equidem Canonis Nicaeni fere verbis eum canonem esse conceptum. Quod vero additur inter foeminas exceptas conversa uxor, plane id à Nicaenorum Patrum 〈◊〉〈◊〉 à 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut vidimus, exemplo alienum est; plane sapit Siricium coelibatus clericorum patronum 〈◊〉〈◊〉 ipsum quoque venerandum illud, novis 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 Patrum quaerentem patrocinium. 〈◊〉〈◊〉 interim hae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quam accurate Cyprianicis 〈◊〉〈◊〉 Ut in hisce Cyprianicis, ita in quarti etiam 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 ad clericos praecipue spectabat earum 〈◊〉〈◊〉 Subintroductas etiam in monasteria ablegat 〈◊〉〈◊〉 ut plane constet illarum quoque virginitatem 〈◊〉〈◊〉 sacratam. Has etiam quam malo essent & 〈◊〉〈◊〉 facto innexae, tam fuisse à malo consilio alienas, id saltem esse professas, constat è Chrysostomo.

§ V. Venio igitur ut ostendam qua tandem illud 〈◊〉〈◊〉 emanarit. Erant enim apud ethnicos etiam 〈◊〉〈◊〉 quae philosophiae praetextu, virorum, 〈◊〉〈◊〉 qualis illa fuit Ciceronis Cerellia, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 ejus Ciceroni objecerit is, quicunque fuit qui sub Fusii Caleni persona in Ciceronem declamavit 〈◊〉〈◊〉 a∣pud Dionem. Ciceronis nomen ab hoc probro purgavit in quastura sua Corradus. Meminit ipsius aliquoties in 〈◊〉〈◊〉 Epistolis Ciceromaximum sed ita meminit, ut studiorum fuisse potius, quam eroticorum, cum illa commercium facile 〈◊〉〈◊〉 Hanc 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 alicubi, ni fallor, ap∣pellat Plutarchus, & quidem ita appellat quasi nomen 〈◊〉〈◊〉 apud Graecos vulgo obtinuisset. Inde 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Ecclesiasticorum profluxerit exemplum à viris etiam 〈◊〉〈◊〉 philosophicisque commendatum.

§ VI. Ut autem intelligamus, quibus tandem 〈◊〉〈◊〉 consuetudinem hanc tantopere probarint, res 〈◊〉〈◊〉 erit paulo altius repetenda. Non est itaque 〈◊〉〈◊〉 operose ut probemus quantum amori velut Deo∣rum omnium antiquissimo potentissimoque tribuerint antiqui. Id unum ejus beneficium ad causam no∣stram maxime spectat, quod in animae à corpore corpo∣tisque faecibus solutione, vim ejus maximam 〈◊〉〈◊〉 i Plato in suo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 cum 10000. annorum faciat re∣liquarum animarum in corporibus moram; 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 trium duntaxat di∣xit esse 〈◊〉〈◊〉 Non est utique mirandum plurimos 〈◊〉〈◊〉 in 〈◊〉〈◊〉 laude Platonicos. Scio equidem de 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 potius quam corporum amore illos 〈◊〉〈◊〉 Quod vero illum quoque corporum amorem 〈◊〉〈◊〉 contemserint, vel inde constat quod amatorios 〈◊〉〈◊〉, qui toti in corporeo amore occupantur, k tanti ta∣men fecerint, quales erant Anacreon & Sappho; quod e∣tiam mysteria vulgaria tantopere commendarint, quorum tamen symbola erant, ut plurimum, obseoena, nec alio quam ad corporeum illum amorem primario referenda; quod se 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 appellarit Socrates & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quod disciplinae magistras spasiam Milesiam, & Diotimam Mantinicam, discipulos non alios agnoverit quam pulcros adolescentes, Alcibiadem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Critobolum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Agathona 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Phae∣dium 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Lysin 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & Charmidem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, (istiusmodi enim illos epithetis ornarat) quod omnes corporei etiam amoris affectus ille ad vivum expresierit, quod Charmidis amore 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vero 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut Bacchae solent, amore 〈◊〉〈◊〉, ad Autolycum vero se oculos convertisse dixerit, ut noctua soleret ad lumen; quod fortibus praemia non alia concesserit, quam pulcherrimi, quem placeret, amo∣rem. Fieri vix potest ut haec omnia ita intelligantur, ut omnem plane corporeum amorem prorsus excluserint.

§. VII. Quod vero ad Cyprianum attinet, ita est in hac amoris commendatione plurimus ejus conterraneus l Apuleius, ut ne corporeum quidem illum ab ea 〈◊〉〈◊〉 excludat. Defendit nempe, veterumque defendit ex∣emplis, sua quoque amatoria 〈◊〉〈◊〉. Huc refert Ana∣creontis, Sapphonis, AEditui, Portii, Catulli, Tibulli & Pro∣pertii, Virgilii, gravissimorumque etiam philosophorum; Solonis, Diogenis Cynici & Zenonis 〈◊〉〈◊〉 ipsius etiam Platonis, similia exempla. Laudat & Catulli illud:

Nam castum esse decet pium poetam Ipsum, versiculos nihil necesse est,

& Imperatoris etiam Hadriani in Voconii amici sui tu∣mulum simile etiam illud:

Lascivus versu, mente pudicus eras.

Quin versus istiusmodi, quo obscoeniores, eo putat esse sanctiores. Sunt enim illa ipsa ejus verba de Platone lo∣quentis: Cujus versus, quos nunc percensui, tanto sanctiores sunt, quanto apertiores: tanto pudicius compositi, quanto 〈◊〉〈◊〉 professi. Hac addita ratione: nam haec & id genus omnia dissimulare & occultare, peccantis: profiteri & promul∣gare, ludentis est. Quippe natura vox innocentiae, silenti∣um malesicio distributa. Proinde sua amatoria pro tribu∣nali etiam recensuit ut scirent non pegere, & quidem illa ipsa quae accusatores pro intemperantissimis habuerant. Haec autem ad amorem corporeum spectasse quis dubitet? Non negat certe ipse Apuleius corporeo etiam amori suam esse laudem, modo à corporum violatione temperetur, gradusque deinde fiat à corporeo illo ad coelestem amorem. Ita enim ille, de coelite illa, quam appellat, Venere, & quidem è principiis Platonicis: Solis illam hominibus datam esse dicit, & eorum paucis curare, nullus ad turpitudinem stimulis vel illecebris sectatores suos percellentem. Quippe ejus amorem non amoenum & lascivum, sed contra incomtum & serium plucritudine honestatis virtutes amatoribus suis conciliare: & si quando decora corpora commendet, à con∣tumelia eorum procul absterrere. Neque enim quidquam a∣liud in corporum sorma diligendum quam quod admoneat divinos animos ejus pulcritudinis quam prius veram & sin∣ceram inter Deos videre. Haec cum in mores Asrorum permanassent, quis est equidem qui non videat, quam proclive fuerit, ut personas alioqui honestissmas & phi∣losophiam professas in haec scelera impellerent, à Cypria∣no nostro memorata?

§. VIII. Ita de amore suo locuti sunt Philosophi, ita de 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sua Chaldaei, ita de 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 veteres AEgyptii, ut essent qui de amore hoc corporeo eos praecipue intelligendos esse censerent, ut proinde amores hosce etiam impuros ad animae tamen puritatem neceslarios existimarent. Non aliam ob causam, ut puto, Pseudo-Trismegistus nuptias ad

〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 necessarias facit, seu quod eodem redit, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉. a 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (inquit) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Nec alio spectasse opinor Gno∣stices illos, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, gratiam Dei 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Jud. v. 4. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, v. 7. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, v. 8. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, v. 13. quarum mentio a∣pud Oecumenium. Huc Carpocratianes quoque illos, a∣liosque vetustiores apud Ireneum, ne jam recentiores Montanistas as accenseam, quorum scelera ortum fabulae dederunt qua catholicorum etiam synaxes Oedipodaeorum incestuum nomine male audiebant. Erat autem ea pri∣mis fere Christianitatu post Apostolos originibus coaeva. Meminerunt non b 〈◊〉〈◊〉 modo & c Tertullianus, & sub d Marci Antonini finem qui confessionem ejus servis extorserant; sed & antiquiores, e Athenagoras, f Justinus, g Trypho, ex antiquiori aliquo auctore ^h Origenes; & in Jasonit atque Papisci, ni fallor, altercatione Ariston Pellaeus, qui prima vixit post apostolos 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut illo quoque se∣eulo sub Christianorum nomine latuisse constet qui ita senserant.

§. IX. Foedum tamen hunc corporum amorem ita veri 〈◊〉〈◊〉 Platonisque asseclae detestati sunt, ut essent eti∣am ex adverso inter haereticos alii qui nuptias omnes vel eo ipso nomine damnarent, propter corporum hoc com∣mercium. Nec id Tatianus modo ejusque Encratitae pri∣mum sub secundi seculi medium docuere, sed & alii Apostolis coaevi quos hoc nomine damnavit i Apostolus. Tatiano certe antiquiores Saturninum atque Marcionem, hujus sententiae propugnatores ipse facit k Irenaeus. An∣gelis nimirum 〈◊〉〈◊〉 praesidibus quibus animarum in corpora includendarum munus ab illis assignatum est, Piguora quaedam atque 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in liberorum procreatio∣ne data esse censuerunt, quo sieret ut diutius in corpo∣ribus detinerentur. Eam tamen ipsam solutionis cau∣sam existimarunt priores quod ita Angelis satisfacien∣dum putarent ut liberum haberent ascensum. Quo e∣tiam Textum illum trahendum voluerunt, de conveni∣endo cum adversario in via ne in carcerem mitterentur, i. e. ut illi interpretati sunt, in corporae.

§. X. Mediam tamen quandam viam tenuerunt at∣que temperiem philosophi quotquot erant sobrii, ut damnandum esse aliquem corporum amorem, ita aliquem tamen, in hoc ipso ascensionis animae negotio, etiam pro∣bandum. Cum enim ex mysteriis, ut diximus, com∣mentisque Poetarum mystice tamen ut plurimum intel∣lectis, & in aemulationem Judaeorum Christianorumque, ex receptis jam oraculis suam tandem philosophiam colli∣gendam censuissent; ita corporei amoris monumentis haec scatebant omnia, nullo ut mysticarum interpreta∣tionum effugio aliorsum trahi possent. Constabat ex his omnibus amatorio furore plenos, Diis tamen esse gra∣tissimos, nonnullos etiam in Deorum esse numerum a∣scriptos. Constabat 〈◊〉〈◊〉 causam ab oraculo esse susceptam, sacrum fuisse eum qui amoribus non aliis quam corporeis operam dedisset, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 illos, gravissimique sacrilegii qui illum violaverant, esse postulatos. Quid quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 illa cujus tanta in 〈◊〉〈◊〉 oraculis elogia, in corporei quoque amoris philtris locum habuit. Eum certe in finem adhibuit illam Simetha apud m Theocritum. Qui haec vera fuisse crediderat, quis miretur si idem ille amoris beneficium longe maximum ad Deorum benevo∣lentiam conciliandam, procurandamque animae ascensio∣nem agnosceret? Id ex n philosophiae Platonicae principiis ut explicari posset, superest ut porro exponamus.

§. XI. Animadvertendum est itaque; I o omnem hanc animarum in corpora inclusionem, pennarum esse 〈◊〉〈◊〉 taphora à Platonicis obumbra am, lapsum ejus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 haberi, sive alarum defluxum, reditum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sive 〈◊〉〈◊〉 larum itidem novarum incrementum. Alarum autem 〈◊〉〈◊〉 mine nihil aliud intelligebant quam motum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 quo, ut corpora, ita animae, ad superiora 〈◊〉〈◊〉 Cum enim animam natura divinam esse 〈◊〉〈◊〉 locumque superiorem ei ex natura sua convenire; 〈◊〉〈◊〉 quebatur omnino cum illa vehementius mota ester, redi∣re sibi vim suam entheam atque nativam, qua, cum 〈◊〉〈◊〉 viribus destituta conaretur equidem, nec 〈◊〉〈◊〉, jam, facta virium novarum accessione vigentior 〈◊〉〈◊〉 etiam ad diviniora contendere.

§. XI. Animadvertendum 2 ex Poetarum 〈◊〉〈◊〉 ex quibus omnem suam philosophiam cudisse 〈◊〉〈◊〉 Platonicos, amorem esse factum alatum, quod etiam Si∣monides suo in amorem Hymno alarum symbolo ad 〈◊〉〈◊〉 repraesentavit. Idem igitur Philosophos poetarum com∣menta secutos admittere necesse erat. Et vero 〈◊〉〈◊〉 de facto admississe Platonem. Huc refert in 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 nothos illos, Homero tamen tributos, in amorem versus:

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.

& multa ibidem in eandem sententiam. Ex natura igi∣tur sua amorem animarum reditui multum contulisse ne∣cesse erat. Ut autem intel igamus, quas tandem vices corporeo etiam amori in hoc munere assignaverint,

§. XIII. Animadvertendum 3^o hos etiam anmae divi∣nioris motus quoque diviniores, pendere tamen à cor∣poris temperie, ita ut non pro arbitrio suo, sed vero pro organi dispositione, ita possit affici. Id in ipsa quoque prophetia verum fuisse concedunt qui de eo ege∣runt argumento. Non potuit Isaacus Esauo bona omi∣nari antequam de ejus praeda gustaset, ita tandem erga illum aequius afficiendus quanquam illum antea tener∣rime dilexisset. Nec zelo motus adversus 〈◊〉〈◊〉 regem Idololatram prophetare potuit 〈◊〉〈◊〉 nisi 〈◊〉〈◊〉 ope composito illo fancti quoque zeli turbine. Ingen∣tes etiam exigebat impetus enthusiasmus ille seu suror a∣matorius, qui non possent nisi in corpore recte disposi∣to excitari. Hinc ergo sequitur

§. XIV. 4^o Quaecunque ad illam corporis amatorii tem∣periem necessaria essent, ea ad enthusiasmum quoque il∣lum amatorium utilia esse agnoscenda. Ut autem mis∣sam faciamus foedam illam corporum conjunctionem, quam animae noxiam existimarunt illi quos diximus Philosophi, reliqua tamen ad enthusiasmum hunc ex∣citandum conducere, nemo negarit, quae etiam 〈◊〉〈◊〉 tempore adhibita sunt. Praeter concubitum, complex∣um etiam & confabulationem & oscula intercessisse mani∣festum est. Certe (inquit) ipse concubitus, ipse complex∣us, ipsa confabulatio & osculatio, & conjacentium 〈◊〉〈◊〉 turpis & foeda dormitio quantum dedecoris & criminis consi∣tetur? Qui tamen illo 〈◊〉〈◊〉 philosophice uteren∣tur, excitatum ita rebus corporeis, alio tamen, & ad 〈◊〉〈◊〉 corporea, referendum proculdubio censuerunt. Id quod à Socrate in suis puerorum amoribus factum est sane 〈◊〉〈◊〉 millimum, de quo consulendae praeclarae illae 〈◊〉〈◊〉 Tyrii disserationes. Cum tamen puerorum amores post tempora Christiana maxima flagrarent infamia, ideo 〈◊〉〈◊〉 potius amoribus indulgendum censuerunt. Nec tamen ita consuetudinem hanc ab aliis usurpatam legi∣mus, quam à personis philosophicis, quae sibi etiam tempe∣rare possent ne ab illis, quae ipsi 〈◊〉〈◊〉 putarunt, 〈◊〉〈◊〉 ad illicita etiam prolaberentur. Tales erant certe cleri∣ci atque illae quas diximus, virgines sacratae. Habet, fa∣teor, alias rationes Chrysostomus, sed illas, extincta hu∣jus consuetudinis origine, tandem, ni fallor, adinven∣tas.

〈◊〉〈◊〉. XV. Qnod vero hi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fratrum illis 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 scelera sua honestarint, id Cypriani nostri 〈◊〉〈◊〉 erat, ni fallor, aliquanto recentius. Cum 〈◊〉〈◊〉 seculorum superstitione ita crevisser v. 〈◊〉〈◊〉 existimatio, ut conjugatis etiam aemulanda 〈◊〉〈◊〉 jam multi erant qui sub conjugii 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 nihilominus illibatam 〈◊〉〈◊〉 Hos sratrum sororumque titulis ornant illorum 〈◊〉〈◊〉 scriptores, ut à maritorum uxorumque illos 〈◊〉〈◊〉 distinguerent. De Anastasio Presbytero a 〈◊〉〈◊〉 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Basilius ibidem: b 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & alibi in eadem Historia. Idem 〈◊〉〈◊〉 de Petri uxore Basilii fratris: c 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 proculdubio reponendum, cum Combefisio. De 〈◊〉〈◊〉 presbyteri uxore Gregorius M. d Hic ex 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 suae Presbyteram suam ut sororem 〈◊〉〈◊〉 &c. Ita igitur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fratres se sororesque 〈◊〉〈◊〉 appellabant, quod se à conjugatorum officiis 〈◊〉〈◊〉 profiterentur. Forte etiam quod in illa veterum di∣sciplina, includendarum in certas aedium partes 〈◊〉〈◊〉 pateret nihilominus fratribus in 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 accessus. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 appellantur illae Virgines 2. Maccab. III. 19. Et voce 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 usus est hac ipsa in causa 〈◊〉〈◊〉 quasi illam ipsam libertatem eo nomine 〈◊〉〈◊〉 Atque hinc, ni fallor, vera quoque vocis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 origo petenda. Quod enim nubere 〈◊〉〈◊〉 id viris ducere dicebatur, quod sponsas 〈◊〉〈◊〉 in thalamos viri atque praeirent. Ergo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 erat quae in thalamum ducenda esset à viro, propterea quod non essent 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 atque 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 aditus à se invicem 〈◊〉〈◊〉 Ita se habuisse in 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 causa, facile 〈◊〉〈◊〉 è Chrysostomo. Ait enim si quando media de nocte male se haberet virgo, facilem esse viro & in 〈◊〉〈◊〉 ad virginem aditum; ancillis necessario 〈◊〉〈◊〉 nisi per virorum cubicula, esse nullum. Scio equidem apud illum viros etiam dici 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sed in titulo duntaxat, & à recentiori fortasse manu (ha∣betur enim in aliis MSS. alius ejusdem orationis titulus) & pari 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 qua viri apud Latinos scriptores 〈◊〉〈◊〉 etiam nubere dicuntur. Veris certe sororibus hanc 〈◊〉〈◊〉 convictus esse concessam ex eo ipso 〈◊〉〈◊〉 patrum canone constat quo vetitae sunt 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Permittuntur enim iisdem clericis matres, amitae atque 〈◊〉〈◊〉 tanquam personae non suspectae. Quod 〈◊〉〈◊〉 veras permittant, ideo fortasse factum quod soro∣res & illae quoque audiissent 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod verum probavimus è canone Ancyrano, Nicaeno paulo antiquio∣re. Recte itaque hunc canonem Nicaenum de extr aneis 〈◊〉〈◊〉 est Ruffinus qui, nondum extincta hac 〈◊〉〈◊〉 vixit. Ascititios enim ejusmodi fratres 〈◊〉〈◊〉 extraneos fuisse appellatos discimus ex 〈◊〉〈◊〉 d Frater (inquit) sororem virginem deserit: Coelibem 〈◊〉〈◊〉 virgo germanum: Fratrem quaerit extrancum: & 〈◊〉〈◊〉 e concil Eliberitano. Reliqui illius canonis recentio∣res interpretes plane ignorasse videntur quid ea voce denotaretur. Quod porro agapetas nuncupatas, eun∣dem habeamus testem Hieronymum, id ex Apostolo 〈◊〉〈◊〉 accepisle videntur, idque significare voluisse 〈◊〉〈◊〉 fuisse, non carnale istud omne commercium. 〈◊〉〈◊〉 sorores appellat Lex Honorii. Adoptione igi∣tur contracta est fratrum illa horum sororumque affinitas.

〈◊〉〈◊〉. XVI. Quanquam autem Cypriani tempore, & de∣inceps, tam altas egerit, ut vidimus, radices; vix est tamen ut Cyprtano multo antiquiorem fuisie conceda∣mus. Ne ita credam, suadent non illae modo Chri∣stianorum ab omni quoque mali specie abstinentium se∣veritas, sed & illa quoque quae à Christianis Apologistis ad illam de Oedipodaeis incestibus calumniam respon∣dentur, qui suorum castimoniam ita magnificis cele∣brant elogiis ut plane verisimile non sit domi illos habuisse quod adversariis tantopere faveret exem∣plum. f Justinus, ut illam refelleret, illud Salvatoris praeceptum profert de muliere nevidenda quidem. g A∣thenagoras sub Antoninis Marco & Vero de osculis qui∣bus usos hic videmus Cypriani 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ex Apocry∣pho aliquo scripto haec habet: 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (inquit) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 — [deest 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.] 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Eundem quem Justinus locum de non videnda muliere protulit Antiochenus Theophilus, cui & illum Solomo∣nis adjungit, haustum equidem ex Apocryphis, sed qui cum Christianorum illius aevi dogmatibus conve∣niret: h 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quem etiam aliquoties urget inculcatque. Nondum igitur initium acceperit haec consuetudo. cum tamen haec post Marci mortem scripserit Theo∣philus. Idem ex Minutio colligimus. Tantum (inquit) abest incesti cupido, ut nonnullis rubori sit pudica conjun∣ctio. Ex hoc ipso aliisque quae de Minutio observavi∣mus quam plurimis, ut Cypriano antiquiorem esse con∣stat, ita illum, quam vulgo habetur, existimamus an∣tiquiorem, & scripsisse sub finem Marci. Quod ta∣men volumus inpraesentiarum, nondum in Ecclesiam irrepsisse hanc 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 foeditatem, id sane ex his omnibus sequi credimus. Qui enim ne videndam qui∣dem mulierem esse censuerunt, qui osculorum etiam li∣citorum excessum ita periculosum ut qui in eo genere peccaret, illum de aeterna vita periclitari existimarent, qui ne oculorum quidem ictus, ne nutus etiam alios ad∣mitterent nisi ad rationis amussim castigatissimos; quis illos credat, quovis tandem illo philosophiae praetextu, mulierum oscula, amplexus, ipsos etiam concubitus, esse admissuros? Quis impudicam hanc conjunctionem illis placere potuisse credat, quibus esset de pudica etiam conjunctione erubescendum? Plane igitur existimo in∣ter pacis illius cujus meminit Cyprianus longae mala, hoc etiam fuisse numerandum.

§. XVII. Liquet interim ex his omnibus quam ad cleri coelibatum canones minime pertineant qui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 meminerunt, quo tamen referuntur à Pontificiis. Innuptae erant, ut vidimus, hae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, eoque ipso nomine male audiebat earum cum clericis conversatio quod fuissent innuptae, ut proinde causam earum de∣teriori in loco posuerint quam justi matrimonii verbis disertissimis Cyprianus atque Chrysostomus. Prorsus ita∣que non sequitur, si illarum cum clericis convictus damnatus fuerit, justarum etiam uxorum convictum similiter esse damnandum. Erroris erat occasio quod cum hae (cum jamdiu fuissent extinctae) quaenam es∣sent, omnino ignorarent, non recentiores modo sed veteres quoque interpretes; proinde de omnibus mu∣lieribus quacunque de causa cum clericis commanenti∣bus intellexerint, quod ex jam dictis constat esse fal∣sissimum.

Notes

• a

  Ap. 〈◊〉〈◊〉 Hist. Eccl. 7 30.
• b

  Canon 19. Graec. divis. 18. 〈◊〉〈◊〉 18 exigui.
• c

  Can 3.
• d

  〈…〉〈…〉
• a

  Ep. ad Solitar. p. 827.
• b

  Ep. 198. Edit. Paris. 1618.
• c

  Tom. sexto Edit. 〈◊〉〈◊〉 Orat. 17. & 18.
• d

  Orat. 17.
• e

  Hieron. ad Eustoch. de 〈◊〉〈◊〉 virgin.
• f

  Cod. Theodos. de Episc. & Cler. l. 44.
• g L. XIII. Ep. Fam. 72. l. XIII. cd Attic. 21. XIV. 22.
• h Vid. plat. Conv.
• i

  In 〈◊〉〈◊〉 P. 203.
• k

  Vid. Max. Tyr. Dis. ert. VIII. &c.
• l

  Apul. Apolog.
• a

  〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 p. 16. Ed. 〈◊〉〈◊〉
• b

  Minut. Fel. Octav. p. 89.
• c

  Tertul. 〈◊〉〈◊〉 c. 7.
• d

  Ap. Euseb. Hist. Eccl. V. 1.
• e

  〈…〉〈…〉
• f

  〈◊〉〈◊〉 Apol. l. p. 150. Ap. l. 11. p. 71.
• g

  Ap. Justin. Dialog. p. 227. B. Origen. cont. Cels. p. 293, 294. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉
• i

  I 〈◊〉〈◊〉 IV. 3.
• k

  Adver. Haer. l. 30, 31.
• l Euseb. Hist. Eccl. IV. 7.
• m

  Theocrit. Eidyll. 11.
• n

  Vid. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 III. l. 5.
• o

  Phad. 2. p. 204.
• a

  In vita 〈◊〉〈◊〉. Ed. 〈◊〉〈◊〉. p. 198.
• b

  p. 199.
• c

  p. 211.
• d

  〈◊〉〈◊〉 L. IV. c. 11.
• d

  〈◊〉〈◊〉 L. IV. c. 11.
• e

  Ep. ad Eusioch. de cust. virg.
• f

  Can. 27.
• g

  Apolog. ll. p. 〈◊〉〈◊〉
• h

  〈◊〉〈◊〉 Legat.
• i Theoph. Ant. ad 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉. p. 125.
• k Octav. p. 311.