Vitæ selectorum aliquot virorum qui doctrinâ, dignitate, aut pietate inclaruere

PARENTATIO HISTORICA: SIVE Commemoratio Vitae & Mortis, V. C. Guilielmi Camdeni Clarentii, facta Oxoniae in Schola Historica per Degoreum Whear Historiarum Praelectorem, ab eodem Camdeno ibidem constitutum. (Book William Camden)

ITane comparatum est in aetate hominum? ita Diis placi∣tum, voluptatem ut moeror comes semper consequatur? * 1.1 ut incommodi aliquid, malique illico assit, boni si quid obtigerit, ut

* 1.2 Luctus lacrymaeque sequantur Vota, nec in cunctis servet Fortuna ten••rem?

Ita hercle (spectatissimi Acad.) nos omnes quotquot huc convenimus hodi∣erno die, vero, serio, edocti sumus: nos (inquam) omnes, de nobismet ipsis liquido & experienter scimus. Unus vix adhuc factus est mensis, quod laetam, exultantem, triumphantem vidimus Academiam, quod totum Musarum cho∣rum solennes canent••m Paeanas auribus vacivis excepimus; quod omnia templa, suggesta omnia, haec ipsa denique artium, scientiarumque domicilia, * 1.3 lubentes audivi •…•… . Veru•• (eheu!) dum nos hic gaudii illius nostri quandam patimur cruditatem, dum suavissimus ille Musarum ovantium concentus auribus nostris adhuc insonat, ecce! foelicitas Academica lugubri mordetur fascino, & communis literaterum lubentia amaritudine gravi t••meratur. Adeo

* 1.4 Nulla sors sors longa est, d •…•… & volu •…•… Invicem cedunt—

Eam voluptatem, id gaudium, effusam illam animorum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉

praestitit nobis, & toti fere Christiano Orbi, foelicissimus augustissimi Principis 〈◊〉〈◊〉; hanc vero tristitiam, hunc moerorem, largam hanc dolendi materiam nobis ante alios oggessit nuperus viri in Repub. literaria principis obitus. Occidit, occidit (Acad.) priscae omnis literaturae, ac verae Historiae sol luci∣dissimus; splendens & fulgidum rei antiquariae vetustatisque jubar, imis & nimium f••stinis t••nebris obducitur. Ille, ille optimus senex Gu. Camdenus tri••ecli sonis Homerici aevo dignissimus, confecto jam aetatis curriculo, ad plures abiit, nobisque ingens sui desiderium reliquit. Terra Britannia lumen & de∣cus eximium, Mater Academia Ornamentum & Benefactorem egregium, miser ego patronum & parentem charissimum, amisimus. Quod dum attentius mecum recolo, vobisque omnibus satis jam notum recordor, neminem esse vestrum opinor (Acad.) qui miretur amplius, quod per aliquot septimanas Historia muta & elinguis fuerit, quod haec cathedra prorsus vacua, hi parietes vocem nostram prius resonare soliti, nuper funesta taciturnitate luctum suum meumque aliquandiu fuerint testati: Imo quam maxume velle subigor, ut mihi sicut vestrum cuilibet porro adhuc silentio indulgere concessum foret, aut saltem secedere, quo vel tempore & mora dolorem parentis amissi decoquerem, vel migratione aliqua (quod moerentibus est familiare) curas animi discuterem, Quotus enim quisque filius est, cui vox in parentis funere loquendo suppetat? cui lingua animi aegritudinem enunciando satis esse possit? quin stupet citius moerore primo oppressus, aut fixus haeret; adeo ut neque lingua, neque inge∣nium, neque animus ipse, suo prompte defungi officio valet. Laetitia qui∣dem loquax res est, atque ostentatrix sui, doloris autem praerogativa praecipaa est silentium. Praeterea mihi cor molle est, & ad sensum justi doloris in lacry∣mas & fletus diffundi mirum quam proclive: nec quenquam vestrum latere potest, quantum dolori accedat incrementi, dum id quod dolemus, praedica∣mus. Ver •…•… nimvero, mihi necessitas quaedam incumbit, cui neque pauper∣tini ingenij conscientia, neque gravati pectoris vulnera, immo nec ipsum for∣tassis decorum, sine dedecore & ignominia, facere possunt, ut secure me sub∣traham. Erigite itaque ac juvate (obsecro vos Acad.) benevolentiae Vestrae atque attentionis favore, anxium, infoelicem, miserabilem, sive Oratorem, sive Praelectorem vestrum, nec difficiles sitis ad veniam roganti concedendam, si qua per lacrymas, si qua per suspiria & singultus interturbetur Oratio, verborum∣que ordo pereat aut deficiat: dum liqueat vobis me pium esse, parum refert haberi infacundum. Dicendum mihi est de clarissimo Guil. Camdeno, viro,

Quem manibus propriis finxit cordata Minerva,

viro in tantum laudando, in quantum virtus & multijuga doctrina intelligi * 1.5 aut laudari possunt. Quod igitur M. Cicero de▪ Platonis Socrate affirmat, & de L. Cr••ss•• à legentibus p •…•… at, ut majus quiddam de ijs quam quae scripta sunt sus∣•…•… , illud ipsum de nostro Camd. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicturus à vobis (Acad.) postulo, petoque, ut quae & quantacunque à me dicta fuerint, majus adhuc quiddam superesse arbitremini: imprimis scitote divinas illas virtutes ejus, quarum insignibus ad miraculum usque clarus suit; puta fidem, pietatem, 〈◊〉〈◊〉; tum humilitatem, modestiam, continentiam, temperantiam, has

(inquam) scitote illibatas à me praetereundas, idque ex religione quadam & reverentia, ne culpa deteram ingenij, aut impari praedicatione, m••am ips •…•… operam devenustem: publico potius Oratori, qui ornatius, c••p••osius, & pro dignitate magis eas celebrare potest, * 1.6 relinquo. Ego Historicae Epitomatoris partes tantum agam, summulam nimirum vitae ejus, ab ortu incipiens, & vesti∣gia aliqua rerum legens, pictorijs quasi umbris brevi tabella delineabo. Quod si interesse putemus, quo coelo, soloque quis nascatur, quave sit ortus prosapia (& sane interesse plurimum ad res magnas ubique autumant docti) nos quoque id primo loco de nostro Camdeno libenter adnotabimus. Lucis usuram primam ei totius regni metropolis Londinium praebuit, ab utroque clemento urbs foelicissima, Urbs peramoena situ, coel••que, saloque beata; Per orbem latè clara, ob civium humanitatem, aedium nitorem, foelicissimorum ingeniorum proventum, omnem denique quae ad humanae vitae cultum, necessitatemque spectant, redundantem copiam. In hac (inquam) urbe natus est clarissimus noster Guil. Camdenus Anno 1550. in vico quem veterem Ballivum nuncu∣pant, Patrem habuit Sampsonem Camdenum civem Londinensem, ex societate sive Collegio Pictorum, ipsum Lichfeldiae, urbi satis amplae ac ni••idae in agro Staffordiensi, honestis etiam parentibus oriundum. Sed minutula sunt isthae•• & externa, quaeque nostra vix putamus vocanda; sed nec adeo gloria vacuus hic noster, ci ut honos ex locorum, generisve splendore adsciscendus sit: longe majora praedicaturi sumus, intra ipsum nata, & quae fecerit ipse. Eum pater à primis incunabulis rei literariae destinavit, cujus prima semina sub magistro nescio quo, in paidotrophio illo amplissimo quod Aedis Christi Lon∣dini appellatur, imbibit; inde Scholam Colettianam ad Divi Pauli sitam petijt, ubi praeclarae indolis puer, tantos in literatura brevi fecit progressus, ut ipsa pa∣rentum vota facillime praeverteret, omnes, quibuscunque notus, in amor••m sui invitaret, plerisque etiam admirationi esset; postea adolescens factus quinde∣cim annorum, Athenas nostras, Oxonium, ad uberiorem ingenij cultum, & * 1.7 humaniores disciplinas perdiscendas venit; ubi tirocinium primum exegit, & Logices rudimenta celerrime deposuit inter Magdalenenses; nec diu apud hos ultra moratus est (nescio an spes adoptionis in illud sodalitium, quam forte nonnullam conceperat, protinus decollaverat) quin mox transit ad antiquissi∣mam Aularum L••teportensem, ubi per duos annos & dimidium constanter haesit, quo temporis spacio, oppido quam festinavit indoles, & ad maturitatem pro∣peravit ingenium! Optimi•• sese studijs totus addixit, meliorem literaturam calide hausi; sub ductu & disciplinatu viri etiam tune temporis praeclari no∣minis, nunc admodum reverendi Tho. Thorntoni S. Th. Doct. & multa jam annorum lust••a, cathedrali, illius Ecclesiae Vigorniensis, Regalisque hujus nostrae Aedis Christi Praebendarij. Nec minus pietati studuit hic noster quam liberio∣ribus scientijs, cujus luculenta quaedam adhuc extant vestigia apud Lateporten∣ses, nempe benedictiones sive precatiunculae mensales, quas ipse juvenis Latine primum meditatus est, & ad hunc usque diem à servientibus quotidie solenni∣ter recitantur. Eodem tempore aderant, una ejusdem Aulae Commensales, Camdenoque nostro perquam amici & familiares, (ex ipsiusmet ore accepi quod refero) honoratissimus nunc Dominus Baro C •…•… , •…•… nissimo nostro R••gi Jacobo ab interioribus Consilijs▪ •…•… iles etiam Johannes P •…•… ,

Stephanus Powlus, Edwardus Luccius, omnes p••stea Equites aurati, alijque plures •…•… tae praestantioris viri quos omnes me audiente haud longe ante mor∣tem pr••mpta commemoravit memoria; quod ego in honorem charissimae nutricis m••ae lubens rep••to, adeoque gratulor tibi veneranda Aula Lateporten∣sis, de hoc tuo Al••n••no prae multis alijs; mihimetipsi quoque haud parum gratulor▪ qu••d i••sd••m tuis uberibus quibus ille (ô si pari effectu & profectu dedisset Deus!) eum ad hanc Academiam r••••ens accederem, lactari contigit. S••d non diu apud Lateportenses latere potuit virtus ejus & doctrina, ita passim claruit & ••••upit 〈◊〉〈◊〉 surgentis instar, quod amicitias & familiaritates ei cont••axit magnas & multiplic••, quarum nonnullae usque ad extremum vitae de••u••sum 〈◊〉〈◊〉 viguer••: unam hic intèr nostras Oxonienses, quia anti∣quissimam & 〈◊〉〈◊〉 ab eo senmper cultam noverim, indictam praeterire nequeo: illam s••••licet quae ei tecum doctissime noster Thoma Allene Glocest in ipsa juventute int••rc••stit, nec in extrema canitie intermisit. Tuum nomen quanto cum adfectu semper audijt? de te quoties & quam amanter, ubicun∣que ei aderam, meipsum percontatus est? ab Aula Lateportensi, ad Regale Aedis Christi Collegium transijt dicam? an raptus est? plane ita. Nam vene∣rabilis Thornt••mus ductor ejus & doctor, tanto cum amore prosecutus est, ejus∣que virtutes tam chare habuit ut suum esse totum & magis peculiari modo voluerit. Sed nec intra cancellos amplissimi licet hujus Collegij, uti ••ama nostr Camdeni, sic neque ipse continere potui••; per totam Britanniam illa brevi diffunditur, ipse quoque mox partem ejus longe maximam oculis per∣lustrat: siquidem antiquitatis studiosus & impensius amans, † 1.8 praesertim suae patriae, nihil quod ad ejus veritatem eruendam momenti aliquid habere videre∣tur omisit. Britannorum antiquissimorum linguam subsidio sibi jam comparave∣rat, † 1.9 glossaria omnia, & peritissimum quemque circa eam sedulo consulucrat, in Graecis, Latinis, Patrijs scriptoribus diu multumque versatus fuerat, nunc etiam Regionum Britannicarum situs & limites terrae dotes & ingenium, inco∣larum mores & vivendi rationem inquirere, cor templari, observitare desiderat; atque hinc iter ejus per Britanniam, ut penitius ea perdisceret, quae totum lite∣ratorum orbem aliquando docere secum animo statuerat: ita pertinaci studio pergit hic noster Camdenus rectum virtutis & honoris iter insistere, rebus pul∣cherrimis cru••ndis incumbere, omne aevum suo demereri. Inde magna de eo * 1.10 fama ad Magnates viros pervenit, imprimis ad honoratissimum Guil. C••••ilium, Baronem Burghlaeum, summum Angliae Quaestorem ne••non ad rev••r••ndum & integerrimum Westmonast. Ecclesiae Decanum, Doctorem 〈◊〉〈◊〉, virum, ita ut nomen ejus cluit, reapse bonum: accersunt, noscunt, am •…•… , cumque sibi humanitatis ac liberalitatis officijs arctius devincire conantur. Non longa est mora; praeter alias dignationes, † 1.11 aperit nobilissimus ille Quae∣stor B••bliothecam instructissimam; optimus hic D••canus Scholam Regalem 〈◊〉〈◊〉; Promagister constituitur. quod munus haud inexpergite ••bit, aut indiligenter colit, sed adeo naviter, adeo industrie curat per aliquam∣•…•… tos annos, ut venerabili decedente Grauta, ipse sine ambitu summus Mode∣rator audiret. Adsunt nisi fallor, in hoc splendido consessu, non••••lli quon∣dam ab ejus disciplina, qui meis dictis fidem facere possunt. Dum laboriosam hanc 〈◊〉〈◊〉 provinciam, Deus bo •…•… qu•• & quanta elucubravit? Graece,

Latine, Anglice, eaque per horas subsecivas! unicum illud & incomparabile opus suum mihi videte, quo Britanniae nostrae Antiquitatem, & suae antiquitati Britanniam restituit, quo pulcherrumam terram (à toto Orbe divisam toti terrarum Orbi conspicuam & illustrem reddidit: hoc uno opere quid luculen∣tius? quid limatius? quid accuratius, vel Pausanias, vel Straho, vel quivis aiius veterum Geographorum dare potuit? vetustis induit novitatem, obscuris lu∣cem accendit, dubijs fidem conciliavit. Jamque ultra maria etiam (quacun∣que bonarum literarum penetrasset amor & notitia) innotescere & celebre fieri nomen ejus coepit, nec quisquam fereperegrinus & exterus (modo do∣ctior, & disciplinis cultioribus instructior) hasce nostras appulit oras, quin ilico de Camdeno inquireret, videre gestiret, salutare, ejus ambire notitiam, & amorem: quoties eum per Epistolas humaniter & amice compellarunt Orte∣lius, Lipsius, Douza, Scaliger, Thuanus, Gruterus, alijplurimi, in Repub. literaria viri, haud ita pridem summates habiti? quoties reconditam ejus eruditionem, alij scriptis ad eum paginis, alij praesentibus colloquiis explorare atque eruere sategerunt? quasi bonarum artium & literarum veterum ipse condus promus solus fuisset; ne longum faciam; exquisitam ejus doctrinam, multiplicem & variam ejus cognitionem ex unius Pauli Merulae Historiarum olim Prosessoris apud Leidenses testimonio promptum est conjicere. Is in praeliminari quadam Epistola ad Q. Ennii fragmenta, album satis prolixum doctissimorum plus quam 70 virorum, qui amicitiae fores sibi benigne aperuissent in itinere suo per Italiam, Galliam, Germaniam, &c. recensens, in fine Catalogi addit, Ex Germania domum reversus, per Gallias & Angliam, ubi in••tar omnium mihi fuit Guilielmus Camdenus. Et nunc Divae Elizabethae Reginae foelicissimae memo∣riae percharus fit; insinuatione primum magni illius Baronis Burgblae•• Quaesto∣ris, quem antea nominavi; sed magis postea suffragio atque ad••••ipulatione, nobilissimi Fulconis Grevilli nunc Baronis Broke, cujus maxuma in se merita summo gratissimae mentis candore agnovit noster, aeternasque loquens ••acens∣que gratias & egit & habuit. Serenissima Regina praeclaras hominis dotes, aequiori aestimans judicio (erat enim mirifica innocentiae ac virtutum specta∣trix) censet ibi debuisse praemia honorum longe majora esse, ubi tanta & tam clara fuissent virtutum merita, à negotioso igitur Scholarchae negotio eum re∣vocat, & (quod ne quidem somniavit ipse, nec vel precibus ••••it) in Fecia∣lium Collegium adsciscit: hoc est, inter ministros Regios, quos Heraldos no∣strates vocitant, Clarentiumque (secundum scilicet e tribus illis Armorum Re∣gibus dictis) constituit. Quantae dignitatis eorum fuer••t ordo, ex ipso titulo conjecturam haud obscuram facere licet: certe constat magnae olim apud Romanos, nec minoris fortassis apud nos. Hoc officio fungendo quam lau∣dabilem navarit operam, gratia. & aestimatio, & dignatio, quam hoc nomine etiam obtinuit longe maximam, cum apud s••renissimos Principes Divam Elizabetham, Regemque nostrum Jacobum, tum apud Proceres, & universam regni nobilitatem, satis argumento esse potest; quod etiam abunde confirmant illa, sive collectanea, sive adversaria, sive alia lucubrationum atque observatio∣num genera dicamus, quae ipse multo labore & studio collegit, scripsit, aut con∣cinnavit, & in usum Heraldorum, successori suo testamento legavit. Ni •…•…∣rum angusti semper animi esse puta •…•… , sibiipsi solum & M •…•… suis canere▪

sibiipsi solum studere, sudare, vigilare: Publice prodesse avebat, & posteritati relinquere quod impataret. Paucis demum exactis annis, Annales rerum Anglicarum & Hibernicarum, regnante Elizabetha, aggreditur, suo tempore absolvit, ejusque primam partem edidit, in quo opere, perfectae Historiae nu∣••••ros omnes r••p••riri, haud credo quenquam esse qui diffitebitur, nisi judicium 〈…〉〈…〉 habeat & oc••aecatum. Continuo post ejus ad∣•…•… Collegium Fecialium, tum ut novo huic muneri constantius in∣•…•… solitis liberius vacaret, rem familiarem & modestas •…•… , quibus Deus eum ditaverat, amico cuidam spectato & probato 〈…〉〈…〉 ••as tanta fide & cura administravit, ut quotannis aliqua •…•… da ficri deprehensa est opum accessio & incrementum. 〈…〉〈…〉 aetate, & una cum aetate divitiis, subiit montem 〈…〉〈…〉 cujus seipsum multos ante annos reum fecerat, ita dico, 〈…〉〈…〉 su•• epilogo seu conclusione hisce verbis concepe∣•…•… •…•… , cum èt••t caecis Oceani vadis, & asperis antiqui •…•… 〈…〉〈…〉 Oratio, quam ut nautae olim Neptuno vela la∣•…•… ; 〈◊〉〈◊〉 ego etiam aliquod Deo Opt. Max. & venerandae A •…•… •…•… , quod libens merito nunc voveo, & suo temp••re De•• •…•… . S••lvit Acad.) idque liberali manu, cum benefaction•••• •…•… issimam qua ego nunc utor fruor, almae huic Universi∣•…•… Historiarum atque Antiquitatis Spartam illustratri••••m 〈◊〉〈◊〉, & quo perennis foret prospexit. Hoc ejus anathema, hoc votum ejas esse ego haud timide interpretor. Nam cum totum illud negotium Heatheri 〈◊〉〈◊〉 diligenti industria & fideli ministerio, rite atque ex animi sui sententia 〈◊〉〈◊〉 vidisset optimus senex, cumque literas à matre Academia gratas gratias agentes legisset, ô quam laetabatur ci animus! quanto exultabat cor 〈◊〉〈◊〉 & m••x, divinum illud Simeonis Canticum, ex ejus ore audires, Nunc •…•… ▪ &c. Profecto (Acad.) mens ejus praescia futuri augurata est, 〈…〉〈…〉 abesse ultimum aevi terminum, ideoque rem familiarem confestim disponit, suprem•• voluntatis curas ordinat, rurique assidue postea se continet, 〈◊〉〈◊〉 ab urbis •…•… pitu remotus, & aulae procul molestiis, secure ac tranquille sacris 〈…〉〈…〉 enimam praeparat, inque horas & momenta de stati∣•…•… vocationem alacer & constans miles expectat: 〈…〉〈…〉 expectat; vix enim sesquiennium voti interjunxit solutionem & vit••; 〈◊〉〈◊〉 quid sorte, post illud divinum & immortale factum, faceret mortale. Ita sanctissimus & b••atissimus s••nex annum septuagesimum-tertium paululum •…•… , multis laboribus & vigilijs corpore exhaustus, mortalitati •…•… t, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 animus ••••lo adsertus purissimae sese immiscet luci; jam •…•… 〈◊〉〈◊〉 is & Hum •…•… , regibus ducibusque Bodleijs, Savillis, 〈◊〉〈◊〉. 〈…〉〈…〉 hujus Academiae munificen••issimis Benefactoribus, adjungitur Cam∣•…•… us; jam cum suo Christo, cujus solius meritis & satisfactione, spem omnem suae ••••••tis semper ••iti professus est, commercium hab••t, illumque diem quem nos hic 〈…〉〈…〉 paren••atione, ut vi••e m••••talis novissimum deploramus, hunc 〈…〉〈…〉 natalem glorios••qu•• immortalitatis auspicem sibi suisse, ex∣•…•… •…•… .

M •…•… s comm •…•… rabam postrid. Kal. Decemb. 1623.

Nuncius Chronogrammatious, de obitu V. C. Guil. Cam∣deni Clarentii, ad Th. Cl. Reg. Prof. in M••••. Aulae Lat. P.

LAtarum Praes••s Forium dignissime, quali Me nuper arbitraris aegritudine Mactum dum propero Camdenum visere, (alumnum Vestrae inclytum Aulae olim, meum clarissimum Seu Benefactorem appellem, charumve Patronum,) Dicturus illud HAVE ac VALE forte ultimum? Namque via in media occurrit mihi nuncius iste, CaMDen Vs hIstorIae patron Vs, he V•• ••VI••. Obstupui primo attonitus, mox flebile carmen Erupit, atque his anxiis luxi modis.

CaMDen Vs ••VI••? heV! patron Vs ille Noster, HIstorIaequ•• Lux Britannae Camdenus fuit? o sinistra, scaeva, O vox auribus execranda nostris! Mendax nuncius ut fuisset iste, Antiquum obtinuisset utque fama, Nostras nec male vulnerasset aures▪ Sed verax nimis est, nimisque vere Nostras (heu mala!) vulneravit 〈◊〉〈◊〉. O Parca, (immcrito vocata Parca Crudelis, fera, trux, s••••l••sta, Parca Ne-Parca es meritissumo vocanda,) Quanto cordolio mehomuncionem En••••as miserum? ilicet, liquescit Pectus; ilicet, intime liqueseit Imum pectoris, ingemi••que acerbum, Verum sic decet; atque sic liquescat Imum pectoris, ingematque porro Imo pectore ab-usque & usque accrbum. Nec sat illud erit, fluat cerebri Ubertim humida vis, rigetque ocellos Moestarum assiduo imbre lacrymarum. Nec sic unus ero satis dolendo Tantis Manibus: ergo quotquot estis Vos qui literulas vetustiores, Priscasve Historias amatis, omnes Qui Musas colitis politiores, Artesque ingenuas doectis, omnes Vos mecum in lacrymas eatis, omnes Vos (inquam) hoc decus 〈◊〉〈◊〉

Doctrinae, Historiaeque lumen ingens, Lugeatis ademptum: (ô cruditi Collegae mihi plurimum colendi) Dux Lapworthe chori perite nostri, Naturae Sophiaeque magne Mystes; Bainbridgique cate, astricos meatus Qui calles ad amussim eosque pandis; Et tu quae sapis Archimedis artem Virtus Brigsia, vosque qui juventae Vel linguas Academicae politis, Moresve, obsecro, adeste, adeste prompti Mecum plangere, naeniisque mecum Funus exequier mei Patroni. Huc tristes elegos, graves Iambos, Et modos quibus usa saepe Sappho est, Seu lugubre aliud genus modorum Nostris, aut numeros severiores; Affatim huc cumulate, ferte dignas Camdeno, Historiae meoque dignas Patrono inferias. Sed heu! dolemus Incassum, querimurque, plangimusque. Lex olim rata, stat: mori necesse est Quicquid nascitur hoc sub orbe Lunae. Terra haec hospitium est, homo viator, Superne est patria, & beatus illuc Quisquis appulit ocyore cursu. Hac tu jam frueris beatitate Clarenti venerande, desinamus Ergo jam lacrymarum & ejulatus: Et dehinc tibi, quod novus colonus Coeli factus es, usque gratul••mur.

〈 math 〉〈 math 〉 Aliud Chronosticon, diem indicans & annum quo obiit Camdenus, viz. IX. No∣vember. CD DCXXIII.

D. W. Histor. Prael. CAMDENIANUS.

ORATIO IN MEMORIAM CLARISSIMI VIRI GULIELMI CAMDENI, Lecturae Historicae apud Oxonienses Fundatoris, Prolata per ZOUCHEUM TOWNLEY ex Aede Christi. Oratorem publicum tunc temporis deputatum.

ULtimam solennitatis vestrae panegyrin, redux occupavit Carolus; cum rarum illud profundi depositum, cum salutem nostrum omnium, erudita suscepimus laetitia. Inexpectato tamen fatorum ordine, vix limen patriae, fama reditus salutavit, quin Camdenus vester expiratu∣rus est. Restitutam scilicet adventu Principis Britan∣niam sentit, & foelicitatem publicam suo funere auspi∣catur. Quo properas Camdene? siste tam celerem gradum; Carolus te jubet, siste. Nescis adhuc certos Britanniae limites; Nescis spem, victoriasque Caroli; siste. Forsan trophaeis numerosior, quam fuerat periculis, aequor reviset, & peregrinas sedes iterum, triumphans, ambiet. Forsan interminus vigor Europae deploret angustiam, & in ipsis Asiae finibus, tuam, quam quaerat aetas proxima, collocet Britanniam: Nunquam deerit, salvo Principe, ampla foelicitatis materies, quae scriptores provocet. Deerit∣que semper, te mortuo Camdene, qui scribat. Et utinam non deesset hodie, Auditores, qui vestrum vobis promeret Camdenum; Rerum certe magnitudini longe imparem verborum fidem, noster agnoscit metus, & trepidantis animae infoelicior oratio; Erigit tamen labantem spiritum candor Academicus, m••∣que pene invitum, & vellem Camdeni Genio pleniorem, vobis obtrudit. Non est autem ea argumenti sterilitas, ut longa parentum serie Camdeni nomen de∣ducerem: Quid derivatum poscimus familiae decus? Quid altiora stemm••∣tum insignia, illo tantum accipienda nomine, quia Camdenus contulit? Neque hodierni instituti est, devia verborum levitate, Camdeni patriam vobis propo∣nere: Camdenus sibi ipse Patria est. Agnoscit tellus Britannica mira industriae & gratitudinis pignora, agnoscit aurae tenuis aeternum foenus; & illum se ge∣nuisse gloriatur, per quem ipsa viveret. Quin video attentiores Auditorum animos, & Camdenum à me acrius poscentes; dum ipse aequa vicissitudine vos à Camdeno postulo. Elaboratam Britanniae paginam sagax peragravit calam••s, & intra libri limites conventum praevidit Academicum; illic prius 〈◊〉〈◊〉∣quemque vestrum inter legendum 〈◊〉〈◊〉. Hinc 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉

nominis 〈◊〉〈◊〉 sedes; illinc non admodum ignoti bene culta possessio: Hac 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, & talis altera; Ita provido communioris operis artificio, vos & 〈◊〉〈◊〉 fecit & Judices. Cha••tam non inveni••t consciam nepo•• 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 hic p•••• 〈◊〉〈◊〉 famam vendi non admittit: Augustiora de∣vere•• 〈◊〉〈◊〉 rapacior senex, & oppressione sola cognitus, novo glorie 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 ••••••porum possess••r audiet, qui perdidit. Silebitu•• •…•… , & 〈◊〉〈◊〉 Camdeno hares est, qui primus incoluit. Eodem 〈…〉〈…〉 g••••ij radio, vebis pariter, totique mundo, vestram gloriam 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉. Quid plus Columbus potuit? Imo quid plane potuit? Q••••d 〈…〉〈…〉 〈◊〉〈◊〉 exilium, dum perverso navigandi studio, nati∣•…•… patriae 〈…〉〈…〉 dulcedinem, ut sterilitate potiatur aliena? Camdenu▪ 〈…〉〈…〉 incognitam, domi s••ae pat••fecit. Testor vestrae Angliae 〈◊〉〈◊〉, vix prius vest••os; Testor illud ignorantiae patriae Aenigma, solum∣•…•… 〈◊〉〈◊〉 & per••grinos habuit, & suos. Iterumque testor te∣•…•… , & vos vobis hodie obscuros nisi Camdenus illustrasset. 〈…〉〈…〉 diutius inhae••isse, s••d dum devolvitur hujus Insulae 〈…〉〈…〉 in descriptionem Wall••ngt••rdiae, ubi Author, Aedis Chri∣•…•… est. Patiatur corona Academica Aedem Christi sibi 〈…〉〈…〉 anrumerare laudibus Camdenum: Patiatur, si fieri possit, •…•… , qu••m 〈…〉〈…〉 desiderant. Nihil tamen honoris mu∣•…•… plausus ille 〈◊〉〈◊〉; li••cras hic h••usit Camdenus, literasque 〈◊〉〈◊〉; omnia soliditatis funda •…•… ta illi•• acc••p••t, illuc contulit. Ecce ut 〈◊〉〈◊〉 diff •…•… •…•… biberat neque hic se diutius immorari patitur activa 〈◊〉〈◊〉, & sui semper prodiga. Ex••••pit dot••s imp••rio dignas dominatus 〈◊〉〈◊〉, & on •…•… er••diendae juventutis cura; Ex••••pit, inquam, non ig∣•…•… 〈◊〉〈◊〉 ignorantia sed schola Westmonasteri••nsis, & 〈◊〉〈◊〉 habuit Prot••didas••alum. Ita de••tro sydere, vir in omnium 〈…〉〈…〉 b••nignitate non vulgari, thesauros animae tunc impertiit 〈…〉〈…〉 Acad •…•… iam literato 〈◊〉〈◊〉 ••itavit germine, ut invita fortuna 〈…〉〈…〉 existeret;

—H•••• 〈◊〉〈◊〉 doctus 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 S •…•… aque implicitum, tenuisque arcana Corinn••.

•…•… rerum A••glicar••m Praesides, curiosa excoluit indulgentia? Quo•• 〈…〉〈…〉 d••navit? Mirantur onmes, ••loquuntur omnes, & adhu•• •…•… . F •…•… ix & in 〈◊〉〈◊〉 duraturus labor, funda∣•…•… posuit Reipublicae & ex illo Grammaticali •…•… . ••••que tamen pubes tantum •…•… , habuit alios ille inter Gentes exte∣•…•… & 〈◊〉〈◊〉, discipulos. Haeret Opsopoeus, Thuanus, •…•… . Quid 〈◊〉〈◊〉? Ubi tandem cognitionis sp••s resi∣•…•… , si Lipsius •…•… oret? Transmittuntur literae & humili •…•… ; Velata 〈◊〉〈◊〉 Musarum •…•… ; Camdenus

aperit. Dignus unice, qui coelo à consiliis adoptetur, & sacer fiat scientiarum Arbiter.

—sic ad opaca Sibyllae Antra rogaturae veniebant undique gentes.

O si liceret perfrui Musaei penetralibus & arcana divinioris animae mira •…•… secure perscrutari: Quam omnia uno conspicerentur intuitu, cum observasse contigerit, quantum laboris seculo priori addidit, quantum imposuit suo? De∣mitte me Camdene; tenuitatem nostram tot virtutum gravamen longe depri∣mit; Demitte, & humeros inefficaces d••s••re. Frequens Historiae Tuae lectur•• fi••s, & vivo meritorum encomio clariora turgeant subsellia. Neque post Florum & Paterculum nuda facultatis tuae irrepat recordatio: Recens••te Salu••••ium, Livium, Tacitum, iterumque Tacitum; aut si vobis placuerit, nova effingite foelicioris Genij nomina, qualia Camdenus ve••er transcendisse digna∣tus est; Adeo praepotenti acumine, dum imitatur, supervolat, & expedita fru∣itur, in ipso conamine, victoria. Nec diu vacavit, quin perfectiorem hanc artis Historicae fidem ipsa postular••t scribendi religio; Postul••runt, inquam, Elizabethae, (quam nominasse pietatis est) Annales: Quos suscipit Camdenus, p••rficitque stylo tam plene regio tam und••quaque & rei, & sibi consono, quas•• Virginalem tantae Majestatis splendorem, libro ••••o maritare statuisset; ut pari famae consortio posteris semper audiant, Elizabetha & Camdenus. Dum su∣pererint, Academici, dicata Musis moenia, dum ••••ent immoti patriae statusque termini, dum virtutum Artiumque vestigia licuerit sperasse, Eliza recens••bitur, & recensebit Camdenus. Ascende coelos foelix Camdeni anima, ad latus tui numinis Elizabethae asside: illic aspicies nudata pectoris consilia, & innocen∣tem conscient••ae candorem; Intuere propius Reginam, solio insidentem, & ••••ce quam similis Tuae est. Confer, revise, quam vere eadem. Castam aspi∣cis, & intactae sanctitatis Idaeam; talis Tua est: Cernis vera Majestate conspi∣cuam, caeterisque fulgore coelico praenitentem, talis Tua est. V••des, deniq••••, prudentiae, pictatis, gloriae, compendiosam in una mixturam, & Tua certe Ta∣lis est. Decore plena, atque onus••a Gratijs, Tuo praeluxit opere, n•••• minor illic emicuit Dea. Frucre coelorum s••dibus,

Consilia Heroum juxta Man••squ•• beatos,

dum nos benignitatis memores unum hoc memoriae tuae tributum solvimus, Albo inscriberis Academico, n••que illic Elizabetham 〈◊〉〈◊〉. Et nunc g••s••it animus quotid••••na r••petere bonitatis exempla; Savilium, Sidleium, Camde∣num. Subtilis Matheseos Pater, Savilius: Naturae prope altera Natura, Sid∣••ius: At quid tandem aut Savilius ille, aut alter Sidl••••us, nisi sam••m propa∣gasset Testis temporum, & vita aeternitatis, Historia? Ita Ca••••enus unicus eodem mun••re, & p••rpe••ui••a••i suae consuluit, & universae. Sed quid vos ulte∣rius morabin••••r? Benevolos P••••s••nias hic Britannicus non postulat; abunde est, si non invenerit inhum •…•… s: Nihil Camd••••o 〈◊〉〈◊〉 a••di petimus, satis superque in gloriam fueri••▪ si Camd •…•… m sibi n•••• 〈◊〉〈◊〉.

Notes

• * 1.1

  P •…•… . A •…•… .
• * 1.2

  M •…•…
• * 1.3

  〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉.
• * 1.4

  •…•…
• * 1.5

  〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 •…•… t.
• * 1.6

  S••iat Lector 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 facta aliquot his 〈◊〉〈◊〉 ••ios ante p•••• licam Ora∣tionem. Co •…•… . Tam. & Isis. Camden Mid∣dl••se••.
• * 1.7

  An. 1565.
• † 1.8

  V. Resp. ad Antip •…•… su∣um quendam in cal••e Britan∣••ae, 5. editio∣nis.
• † 1.9

  Vaeius ••••it. i•• ••raf.
• * 1.10

  〈◊〉〈◊〉. Epi••••olam 〈◊〉〈◊〉. 〈◊〉〈◊〉 Edit. 〈◊〉〈◊〉.
• † 1.11

  V. Pr••f. ad Annal.