Rerum Anglicarum Henrico VIII· Edvvardo VI. et Maria regnantibus, annales

RERVM ANGLICARVM ANNALIVM LIBER SECVNDVS. [ 1547]

EDWARDVS SEXTVS.

ANNO CHRISTI 1547. REG. PRIMO.

HENRICI 〈◊〉〈◊〉 filius vnicus Ed∣wardus, regnum in jt 〈◊〉〈◊〉 Ianua∣rij 28. 1547 quo tempore decimum aetatis annum attigerat, & 〈◊〉〈◊〉 men∣sis vltimo voce praeconis in 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 Rex 〈◊〉〈◊〉 declaratus, Enfeldiâ vbi tum anteà degebat, ad ar∣cem Londinensem (quam Turrim 〈◊〉〈◊〉) eodem die properavit: cum alias 〈◊〉〈◊〉 ob causas, tum ideo praecipue, ut inde profectus, pro more apud 〈◊〉〈◊〉 nostros recepto, 〈◊〉〈◊〉 peteret, coronationis insignia ibidem suscepturus. Postridiè deinde (primo videlicet Februarij) convocati 〈◊〉〈◊〉 (〈◊〉〈◊〉 anteà nominavi) vt de summâ 〈◊〉〈◊〉 consultarent, Edwardo Seime∣ro Comiti Hertfordensi, avunculo 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 habuerunt hono∣rem, utsummam ei 〈◊〉〈◊〉 detulerint, ac Regis Regnique Protectorem 〈◊〉〈◊〉. Novi muneris primum facinus ex∣titit,

quod 〈◊〉〈◊〉 Febr. die sexto Regem 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 au∣ratum, [ 1547] qui 〈◊〉〈◊〉 exurgens, Henrico Hoblethorno Praetori Londinensi cundem honorem impertivit. Febr. 15. Henri∣co Regi iusta 〈◊〉〈◊〉 persoluta sunt, & cadaver more Regio tumulatum, in medio chori basilicae Windesorensis. Biduo tum posteà novis 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 aliquot 〈◊〉〈◊〉 ornati, 〈◊〉〈◊〉 Protector & 〈◊〉〈◊〉 Comes, Dux 〈◊〉〈◊〉 creatus: Gul. autem Par Essexiae Comes Marchio 〈◊〉〈◊〉: Dudlaeus Vicecomes Lislius Warwicensis iam 〈◊〉〈◊〉, & Wriothslaeus Cancellarius 〈◊〉〈◊〉 itidem Comes renuntiati: Thomas Seimerus Protectoris 〈◊〉〈◊〉 & Angliae Admirallius, Richardus 〈◊〉〈◊〉, Gul. Willoughbaeus, & Ed∣mundus Sheffield, modo equites aurati, in Baronum album 〈◊〉〈◊〉 sunt. Quando deinde alterum 〈◊〉〈◊〉 biduum, à Turri Londinensi Westmonasterium vsque rex magnâ cum pompâ per civitatem deductus, regio diademato redimitus, & solemni ritu. more maiorum vnctus, regnóque 〈◊〉〈◊〉 inauguratus est per Cranmerum 〈◊〉〈◊〉 Archiepiscopum. Quo 〈◊〉〈◊〉 die, proposito publicè edicto, omnium criminum cunctis vbi∣que per universum Regnum sontibus incredibili indulgentia venia facta est, exceptis tantum 〈◊〉〈◊〉 hominibus, quibus huius∣ce 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 non oportuit. Ij erant, 〈◊〉〈◊〉 Dux, Polus Cardinalis, 〈◊〉〈◊〉 nuper decapitati 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 quidam, Foskaeus & Ric. Pa∣tus, qui 〈◊〉〈◊〉 olim 〈◊〉〈◊〉, ne Regem 〈◊〉〈◊〉 caput 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, Roman ante aliquot annos 〈◊〉〈◊〉. Iunij 19. Francisco Galliarum Regi defuncto exe∣qurae 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 in 〈◊〉〈◊〉 Paulinâ Londini: 〈◊〉〈◊〉 is Martij 22. praecedenti, à morte Henrici nostri semper inte∣rea 〈◊〉〈◊〉: 〈◊〉〈◊〉 quod amicitiam nuper contractam arctiore 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉: 〈◊〉〈◊〉 pauculis tantum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 iunior 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 morte instantis 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉. 〈◊〉〈◊〉 ad 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 & 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 conspirans 〈◊〉〈◊〉, ut non temere reperias inter 〈◊〉〈◊〉 aliquos Principes vel tem∣porum quovis intervallo disparatos, maiorem. Haecinter 〈◊〉〈◊〉 amorem 〈◊〉〈◊〉, & 〈◊〉〈◊〉 quasi inter invitos aluit, si 〈◊〉〈◊〉 aut 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 in contrarium 〈◊〉〈◊〉, ut 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 non 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 alteri esse 〈◊〉〈◊〉.

Henrico igitur defuncto, quamvis à Pontifice excommuni∣cato, [ 1547] Lutetiae in templo Cathedrali iusta mox persolvi Francis∣cus mandavit. Reliquit is filium unicum Henricum Regni Gal∣lici successorem, qui ad Elizabethae Reginae tempora perdura∣vit. Adres 〈◊〉〈◊〉 anno in Scotiâ 〈◊〉〈◊〉 iam convertamur, quae magnae haud dubiè & memorabiles extiterunt. De 〈◊〉〈◊〉 ante quatuor annosicto mentionem anteà fecimus in quo, de Reginâ Scotiae Edwardo modo Regi collocandâ pactum sue∣rat. Ab 〈◊〉〈◊〉 tempore nusquam res inter nos & Scotos paca∣tae extitere. Iam, 〈◊〉〈◊〉 viribus bellum persequi placuit. Missus est igitur in Scotiam, ex sententia senatus Regij Dux 〈◊〉〈◊〉, cum 10. 〈◊〉〈◊〉 Peditum & Equitum 6. mil∣libus (fossoribus etiam & opificibus 1300.) ac machinis aene∣is 15. Edwardo 〈◊〉〈◊〉 Baroni Clintono, datae sunt naves bel∣licae optimè instructae 34. praeter unam triremem, & onerari∣as 30. quae commeatum & arma 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 cum his copijs mari & in maritimis Scotiae rem 〈◊〉〈◊〉. Septembris tertio 〈◊〉〈◊〉 ingressus est 〈◊〉〈◊〉, ac statim literas dedit ad Comitem Arrenium Scotiae gubernatorem, quarum haec sum∣ma fuisse perhibetur. Optare sese, meminissent Scoti, inter 〈◊〉〈◊〉 homines hoc bellum geri, neque alium finem 〈◊〉〈◊〉 propositum quam honestam pacem, cui boni cuncti debebant studere. Eius non modo conciliandae sed in 〈◊〉〈◊〉 firmandae occasionem foeliciter oblatam, si duas gentes tam diù dissidentes principum suorum coniugio coalescere si∣nant. Id sicutà nostris petitum, ita promissum ab ordinibus Scotiae in consilio coactis; ideóque 〈◊〉〈◊〉, quomodo satiùs iam ducant ad arma (quorum 〈◊〉〈◊〉 non nisi 〈◊〉〈◊〉 vel victori esse soleat) descendere, quam fidem utriúsque gentis bono interpositam, servare. Expectandum non esse ut coeli∣bem vitam pepetuò ducat Regina. Maritum verò si assump∣serit, cui potiùs nupserit, quam potentissimo Regi, qui candem secum insulam colat, cademque lingua 〈◊〉〈◊〉? Coniugia ex∣terna, quae in commoda secum trahant, ipsos videre, idque ali∣enis exemplis quam suo periculo 〈◊〉〈◊〉 malle debere Aequis∣simum proinde esse quod postuletur; se tamen à 〈◊〉〈◊〉 sanguinis siti tam procul abesse, ut si Scotorum animos à con∣cordiâ haud 〈◊〉〈◊〉 alienos intelligat, operam daturus sit, de

conventionibus aliquid utremittatur: & permissurum sese, ut [ 1547] puella regia in suorum potestate maneat & educetur, vsque ad aetatem nubilem, donec ipsa de consilio procerum sibi mari∣tum eligere possit: interea vi & armis utrinque abstineatur, nec regina in peregrinum solum 〈◊〉〈◊〉, aut ulla cum Gal∣lo, aut alio quovis extero de matrimonio pactio fiat. 〈◊〉〈◊〉 si sanctè promittatur, se protinus ex Scotia pacato agmine dis∣cessurum, & quodcunque damni Scotiam ingressus dederit, id se bonorum virorum arbitrio compensaturum. Erant in Castris Scotorum 30. millia bellatorum, sunt etiam qui multo maiorem numerum tradunt. Harum copiarum viribus freti qui rei Scoticae praeerant, (quanquam in 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 800. nuper amisissent) animósque inflati quasi oblatas con∣ditiones a nobis timiditas expressisset; omnem pacis mentio∣nem aversati, literas apud consilium 〈◊〉〈◊〉 noluerunt, ne for∣te intellectâ conditionum aequitate, ad pacatiora consilia mul∣ti inclinarent: quinimo victoriam sibi pro certo 〈◊〉〈◊〉, rumorem 〈◊〉〈◊〉 sparserunt, magnâ contentione Anglos de∣poscere, ut in 〈◊〉〈◊〉 sibi Regina continuo tradatur, neque destituros, donec per vim eam 〈◊〉〈◊〉, omniaque in pote∣statem redegerint. Ea 〈◊〉〈◊〉 disseminata, continerinon potue∣runt irati militum animi, quin ad certamen praecipites ruerent. Scotorum prudentiores non sugiebat commeatus inopia no∣stros iam dudum tentari, & co redactos, ut neque recedere propter itineris angustias, neque Scotos propter loci quem insederant firmitatem, ad pugnam nolentes adigere potueri∣mus. Sed plurimorum 〈◊〉〈◊〉 ita vana victoriae spes imple∣verat, ut nullo quantumvis sano consilio aures patuerint. Eve∣nit igitur ut Castris egrederentur optimè munitis, 〈◊〉〈◊〉 ipso tem∣pore, 〈◊〉〈◊〉 nostride necessitate pugnandi admoniti, hostem quaesitum proficiscebantur. Paulo antequam sibi mutuo aci∣es occurrerunt, Scotis iuxta littus ordines ducentibus, à trire∣mi nostra, machina displosa, 25. milites vno 〈◊〉〈◊〉 ictu 〈◊〉〈◊〉 sunt, interque 〈◊〉〈◊〉 Grimus, Baronis Grimi primoge∣nitus; id quod tantum terrorem vicinis incussit, ut sagittario∣rum 4000. animum despondentes, progredi ampliùs posteà nunquam voluerint. Hostibus ut appropinquatum 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 cum toto equitatu ut 〈◊〉〈◊〉

eorum agmen 〈◊〉〈◊〉, dum pedites collem vicinum [ 1548] occuparent, aut si ita 〈◊〉〈◊〉 occasio, Scotorum ordines turbaret. Verum ij in densislimam phalangem 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 vallo praetento, venientes nostros intrepidè excepe∣runt. Quorum primi cum se hastis induissent, proximi retro cedentes, suis pro certo 〈◊〉〈◊〉, Scotorum ordines nihil magis perrumpi posse, quàm si in murum saxeum incurrerent. Hoc igitur non succedente 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 scloppetarios in eos 〈◊〉〈◊〉 visum, & simul machinis maioribus sagittarum∣que grandine eos vnos impetere. Sive tantam vim ferendo non essent, sive (quod nonnulli tradunt) ut à tormentorum ae∣neorum ictibus essent tutiores, loco 〈◊〉〈◊〉 paululúm coeperunt moveri, cum nostri sublatâ voce, sugiunt, 〈◊〉〈◊〉, inclama∣rent. Quod ut auditum est, 〈◊〉〈◊〉 revera, pauci primum, de∣inde solutis ordinibus vniversi ceperunt. Cum deditis incle∣mentius actum Scoti conqueruntur, ac 〈◊〉〈◊〉 cum Mona∣chis & sacerdotibus, (quorum multi praelio intersuerunt) quod illorum opera pacis conditiones arrogantiùs reiectas innotue∣rat. Caesi seruntur è Scotis in hâc pugnâ 13. millia, inter quos (praeter Comitem Lohemorensem & Flemingum Baro∣nem) tota fere nobilium familiarum iuventus cum clientibus suis qui patronos sine flagitio non deseri existimabant. In fugâ capti ad mille 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 eos Comes 〈◊〉〈◊〉 Scotiae Cancellarius, Hesterus, Hobbeus, & Hamiltonus Baro∣nes, multique alij primarij viri. Haec clades Scotis 〈◊〉〈◊〉 calamitosa incidit in 10. diem Septemb. Nostri praeter spem victores, ad 5. milliaria populationibus evagati, Ketham & Ae∣monam 〈◊〉〈◊〉 in Forthae aestuario Insulas munierunt, Broch∣theam item arcem in aestuario Tai ceperunt, & terrore iniecto, Fascastellum, Humiumque arces ad deditionem compulerunt. Cumque ad Lauderam 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 in Rosburgi ruinis munitiones excitassent, domum reversi, deiectos Scotorum animos discessu suo non paululum recrearunt. Dum haec in Scotia geruntur, domi in rebus Ecclesiasticis plurima sunt immutata. 〈◊〉〈◊〉 regiorum permulti resormationi studebant impensè, ac in pri∣mis Protector ipse Somersetensis. Caeterorum enimvero, qui∣bus doctrina Pontificiorum 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 qui non me∣tuerent, 〈◊〉〈◊〉 opes (〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉) re∣stituendas

quandóque, nisi à Pontifice Romano palam peni∣túsque [ 1547] discederetur. Itaque 〈◊〉〈◊〉 Pontificiam Doctrinam pars quam possunt acerrimè oppugnant, caeterique 〈◊〉〈◊〉 fri∣gidè tuentur; non solum confirmatum est quicquid nuper constituisset Rex Henricus de eijciendo Papatu, sed plurima 〈◊〉〈◊〉 addita, quibus à superstitionis faecibus it a repurgata ex∣titit ecclesia nostra, ut iam posthac cum Germanicarum qua∣vis propter 〈◊〉〈◊〉 Doctrinae, & rituum ecclesiasticorum rectam institutionem, potuerit contendere. Imagines & sta∣tuae in universum omnes Templis eiectae, Matrimonia Cle∣ricis permissa, Vernacula lingua Liturgiam sive preces pub∣licas populo proponendas, Eucharistiam sub vtraque specie omnibus exhibendam, 〈◊〉〈◊〉 confessionem e medio tol∣lendam, à scripturarum lectione neminem arcendum, pro de∣functorum animâbus iam ampliùs non 〈◊〉〈◊〉, multa∣que alia 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 sunt, adeò certè praeter morem ma∣iorum, utapud in doctam plebem, quae dijudicare nec solet nec potest tam quid 〈◊〉〈◊〉 quam quid consuetum, magnas mox turbas dederit, & 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 concitaverit. Il∣lud 〈◊〉〈◊〉 memoratu maximè 〈◊〉〈◊〉 reor, eo ipso die quo 〈◊〉〈◊〉 e templis 〈◊〉〈◊〉, Londini 〈◊〉〈◊〉 combustae 〈◊〉〈◊〉. in∣signem illam victoriam contra 〈◊〉〈◊〉 Musselburgum re∣portatum de qua 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉. Ita nimirum Foxus noster. Hoc anno in Angliam venerunt à Cranmero Archie∣piscopo acciti, Petrus 〈◊〉〈◊〉 Vermilius Florentinus, 〈◊〉〈◊〉 Bucerus Selestadiensis & Paulus Phagius 〈◊〉〈◊〉 Rhenanis in Palatinatu natus. Qui a Rege & proceribus summâ cum benevolentiâ accepti, cum apud Cantuariensem aliquan iù substitissent, ad Academias docendi causa missi 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 Oxoniam, Bucerus & Phagius 〈◊〉〈◊〉. Verum hic paulò post ex febre quartana pr. Id. Novembris 〈◊〉〈◊〉 agens vitae 45. vix salutata Academiâ, decessit. 〈◊〉〈◊〉 vero Buce∣rus multum deinde temporis supervixit: nam & is quoque Cantabrigiae diem suum obijt, anno 1551. pridie Cal. Martij, cùm sexagesimum primum aetatis suae annum 〈◊〉〈◊〉. Martyr paulò postquam Oxoniam venit, disputationem de Caena Do∣minica publicè instituit, in qua Tressamo & Chedsaeo op∣pugnantibus, Transubstantiationem Papisticam merum esse

commentum, solidis argumentis confirmauit. Eum disputatio∣nem [ 1548] edito postea libro copiosè explicauit.

ANNO CHRISTI 1548. REGN. 2.

OPPIDVM Hadinam (siue potiùs Hadintonam) in agro totius Scotiae fertilissimo sitam, nostri sub initium huius anni munitam, valido praesidio firmauerant, & erumpentes quotidie tàm inde quàm ex Lauderâ (quam superiore anno captam diximus) vt obsidendi oppidi facultas nulla relin∣queretur, regionem omnem vicinam incendijs & direptioni∣bus vastauerunt. Gallus interea copias in Scotiam miserat ad 6. millia hominum (vel vt nostri 10.) inter quos Germa∣norum fuere duce Comite Ringrauio 3000. Omnibus cum summo Imperio praefuit Dessius, qui in bello Landresiano & alijs postea expeditionibus magnam laudem adeptus fue∣rat. Hae copiae quamprimum in terram exposiae sunt, Hadin∣tonam protinus ductae, eamque adiunctis porro 8. Scotorum millibus, obsidione cingunt. Ibi ad coenobium quod oppido vicinum est conuocato concilio, de Regina in Galliam trans∣portanda & Delphino despondenda consultatur. Qui rem spectabant publicam, nec priuati commodi respectu corrupti, à salutis publicae curâ distrabebantur, bellum cum Anglis perpetuū & à Gallis servitutem ex hac reginae ablegatione asserebant imminere, proptereaque conditiones ab Anglis propositas tole∣rabiles videri, qui incucias decennales offerrent, nec vllo vin∣culo aut grauioribus pactis Scotos illigarent, id quippe vnum ex hoc foedere quaesitum esse, vt vel Rege Anglorum, vel Regi∣nâ Scotorum, intra decennium è vita migrante, omnia vtrinque sint integra, moram in huiusmodi consultationibus saepe salutarem fuisse, cum ex aduerso praesipitem festinationem poenitentis plerunque consequatur. Qui Pontificiae religoni erant addictiores (ac 〈◊〉〈◊〉 ecclesiastici, quique vel Gallis pro acceptis beneficijs obstricti erant, vel emolu∣menta ab ijs sperabant) in contrarium totis viribus nite∣bantur, ac ipse in primis Prorex, cui promissi erant annui reditus 1200. librarum Anglicarum, aureorum Gall. 4000. & praefectura 100. equitum Cataphractorum. Horum vicit 〈◊〉〈◊〉 qui Reginam amandandam censebant, Classisigitur,

Letha (vbi 〈◊〉〈◊〉) simulato in Galliam discessu, totam 〈◊〉〈◊〉 [ 1548] circumuecta, Britannodunum appulit: vbi Regina sex∣ennis, comitantibus Iacobo fratre naturali, Io. Areskino & Gul. Leuistonio, conscendit, ac inde in Armoricam Britanniam (postquam cum aduersis tempestatibus diu colluctatum 〈◊〉〈◊〉) delata, ad 〈◊〉〈◊〉 Gallicam itinere terrestri 〈◊〉〈◊〉, insidiásque nostrorum eâ ratione euasit, qui classem prope Caletum diu 〈◊〉〈◊〉, vt 〈◊〉〈◊〉 per fretum vicinum transitu∣ram (sic 〈◊〉〈◊〉 habebant) interciperent. Hadintonenses interim cum arcta premerentur obsidione, missi sunt eis au∣xilio Robertus Bowesius & Tho. Palmerus, ducentes secum 〈◊〉〈◊〉 1300. Cataphractos nempe 700. leuis armaturae 〈◊〉〈◊〉. Ita nostri, cum Buchananus 300. tantum equitesfu∣isse dicat, reliquos pedites. Qualesquales 〈◊〉〈◊〉, insidijs ex∣ceptos constat 〈◊〉〈◊〉 Hadintonam 〈◊〉〈◊〉 ruenerint, & 〈◊〉〈◊〉 penè 〈◊〉〈◊〉. Obsessi nibilo seciùs animum non 〈◊〉〈◊〉, oppidum seque 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 sunt, donec Augusti 20. adveniente Francisco Salopiae Comite cum ex∣ercitu 16. millium (ex quibus 4000. Germanorum) obsidi∣onem 〈◊〉〈◊〉 deserentes, 〈◊〉〈◊〉 ordinibus recesserunt. Comes, postquam 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉, caeterisque 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 Ha∣dintonam instruxisset, Beruicum reuersus est. Post 〈◊〉〈◊〉 dis∣cessum, excursionibus acriter saepe 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 sine 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 damno, hostium tamen plures cadebant. Cum vero vi capi 〈◊〉〈◊〉 non posse didicissent, ad astum con∣uersi, noctu cum delectis copijs Dessius profectu, 〈◊〉〈◊〉 luce eo 〈◊〉〈◊〉: vigilibus tum occisis, ac 〈◊〉〈◊〉 quod 〈◊〉〈◊〉 portum 〈◊〉〈◊〉 occupato, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 effringere conantur, alij horrea 〈◊〉〈◊〉 proxima inuadunt. Ad 〈◊〉〈◊〉 fra∣gorem & Gallorum clamores, praesidiarij excitati, tormen∣tum quod 〈◊〉〈◊〉 portam stabat 〈◊〉〈◊〉, cuius 〈◊〉〈◊〉 cum portam ipsam penetrasset, per constipatos hostes 〈◊〉〈◊〉, plurimos 〈◊〉〈◊〉, caeterosque ita 〈◊〉〈◊〉, vt in fugam statim effusi, oppugnationem deseruerint. 〈◊〉〈◊〉 ad Hu∣mium & Fascastellum (arces superiore anno captas) non eadem 〈◊〉〈◊〉 fortuna: per dolum hostium & vigilum 〈◊〉〈◊〉 ambae receptae sunt. Ad Humium per aduersam rupem scandentes gnari locorum, in summum penetrarunt, ac 〈◊〉〈◊〉

custodibus, qui loci fiduciâ 〈◊〉〈◊〉 agebant, 〈◊〉〈◊〉 in [ 1548] suam potestatem redegerunt. 〈◊〉〈◊〉 vero 〈◊〉〈◊〉 cum agricolis 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 vt ad certam diem magnam com∣meatus vim conueherent; illi occasionem nacti, frequenter cum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, quae cum è 〈◊〉〈◊〉 deposita in hu∣meros 〈◊〉〈◊〉, per 〈◊〉〈◊〉, qui duas rupes 〈◊〉〈◊〉, in∣grediuntur, subitoque quod 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, custodes, signo dato, confodiunt, & 〈◊〉〈◊〉 per patentem portam 〈◊〉〈◊〉, arce 〈◊〉〈◊〉. Nec magis 〈◊〉〈◊〉 res mari gestae sunt. Excensionem nostri facientes, primum ad Miniani fanum, ac postea ad Merniam, vtrobique repulsi sunt, suorum 〈◊〉〈◊〉 desideratis. Ineunte 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 venit Rutlan∣diae Comes cum tribus 〈◊〉〈◊〉 Germanorum & alijs copijs apud limites collectis, qui 〈◊〉〈◊〉 oppidum 〈◊〉〈◊〉 iusto 〈◊〉〈◊〉 amplius teneri non 〈◊〉〈◊〉, propterea quod 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 vastatis, 〈◊〉〈◊〉 & periculosa esset commeatuum è longinquo subuectio, deiectis munimentis, 〈◊〉〈◊〉 incendit, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 Octobris, & nemine obuio, tormenta 〈◊〉〈◊〉 Beruicum perduxit, quod in proximum annum Buchananus reijcit: Sed ego nostros sequutus, contrarium censeo. Vt ad domestica iam tandem redeamus, Iunij 30. Stephanus Gar∣dinerus Wintoniensis Episeopus in carcerem detruditur, arcem 〈◊〉〈◊〉 Londinenlem. Homo is & doctissimus suit & vaferrimus, Pontificiaeque factioni 〈◊〉〈◊〉 ita tamen, vt temporibus se accomodans, viuente Henrico (〈◊〉〈◊〉 lega∣tionibus illius operâ multùm vsus fuerat, & magnam autho∣ritatem ipsi 〈◊〉〈◊〉) 〈◊〉〈◊〉 quae semel legibus constituta es∣sent nunquam voluerit 〈◊〉〈◊〉. Imo & sub Edwardo, re∣formationi institutae vtcvnque annuere visus est 〈◊〉〈◊〉. Sed euenit tandem, vt Consiliarij regij (quos 〈◊〉〈◊〉 Episcopi non 〈◊〉〈◊〉) concionem cum habere 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, loco nimirum 〈◊〉〈◊〉 vrbis Londinensis celeberrimo) in qua, 〈◊〉〈◊〉 sibi 〈◊〉〈◊〉 praesentem 〈◊〉〈◊〉 in Ecclesia statum, quod ille Iunij 29. 〈◊〉〈◊〉, sed 〈◊〉〈◊〉 ver∣borum 〈◊〉〈◊〉 & tam obscurè, vt mandato 〈◊〉〈◊〉 non 〈◊〉〈◊〉. Deinde cum 〈◊〉〈◊〉 verbis 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 esset, ne de Eucharistiâ verba 〈◊〉〈◊〉, gnarus ille nihil adhuc ca de relegibus 〈◊〉〈◊〉, CHRISTI in sacramento prae∣sentiam

corporalem & realem (Papisticam 〈◊〉〈◊〉, illam ne [ 1548] 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉) adeo laboriosè 〈◊〉〈◊〉, vt plurimo∣rum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 senatorum praesertim regiorum 〈◊〉〈◊〉 of∣fenderit. Ob hoc delictum coniectus est in 〈◊〉〈◊〉, cum∣que peccatum suum publicè confiteri 〈◊〉〈◊〉 renue∣ret, Episcopatu biennio postea priuatus est: & ne res nouas 〈◊〉〈◊〉, in carcere nihilominus detentus ad mortem vsque Edw. Regis, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 (DEO volente) narrabimus. 〈◊〉〈◊〉 vero cum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 librum edidisset aduersus Pontificiorum sententiam illam crassam atque car∣nalem in Eucharistia CHRISTI praesentiam affirmanti∣um; 〈◊〉〈◊〉 Gardinerus scripto surtim alio libello confutauit sub ficto M. Constantij nomine. Cum sanguinario illo Bonero Londinensi Episcopo (qui tot homines sanctos 〈◊〉〈◊〉 Mariâ religionis 〈◊〉〈◊〉 flammis tradididit vstulandos) 〈◊〉〈◊〉 fere modo quo cum Wintoniensi actum: Ad crucem praedictam 〈◊〉〈◊〉, id fecit tam srigidè, omissis earum rerum permultis de quibus vti 〈◊〉〈◊〉 suerat imperatum, vt in 〈◊〉〈◊〉 coniectus, & Episcopatu amotus, ibidem pri∣uatus vixerit, donec Maria rerum potita, ambos liberauit, Cuthberto Tonstallo 〈◊〉〈◊〉 & Georgio Daio Cicestrensi quid fuerit obiectum non comperi: 〈◊〉〈◊〉 sortem subijsse, Episcopatibus ablatis, id constat. Fucrunt & ij egregiè docti, ac in 〈◊〉〈◊〉 Tonstallus, quo cum non mitius actum, ho∣mine mitissimo, moribusque 〈◊〉〈◊〉, vehementer miror. Sed 〈◊〉〈◊〉 talium virorum, qui sub Henrico Rege ecclesiae 〈◊〉〈◊〉 lumina censebantur, id petitum credo, vt caeteri eius∣dem ordinis, 〈◊〉〈◊〉 admoniti exemplo, omni simulatione abiecta, aut dignioribus cederent 〈◊〉〈◊〉 suos, aut eccle∣siae reformationi secundum normam & praescripta legum nuper latarum sincerè & ex animo studere discerent. Vtinam non esset existimandum, in ijs loco pellendis id nonnullos spectasse, vt quasi obice sublato, ad Ecclesiarum viduatarum opes 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 patefieret. Nam Dunelmensis Episco∣patus, opulentissimus ille, statim 〈◊〉〈◊〉 exauthotarus est Tonstallus, 〈◊〉〈◊〉 lege destructus est, fundis & vectigalibus cunctis ad fiscum 〈◊〉〈◊〉, & caeteri omnes aut volenti∣bus aut nolentibus ijs qui eos tunc tenebant, ita dilaniati

& 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, vt 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 veterum [ 1548] 〈◊〉〈◊〉 hodiè possideamus, quanquam nullum non mo∣uerit 〈◊〉〈◊〉 Maria Regina, vt iniustè ablata 〈◊〉〈◊〉; aegre 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 vt aliquid 〈◊〉〈◊〉; (quod tamen subinde fiebat) 〈◊〉〈◊〉 autem 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 nuper san∣citâ, ne 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 Regum cuiquam post hac fas sit, Epi∣scopalia praedia attingere, sic vt mediocris census non pen∣datur, & 〈◊〉〈◊〉 fundi possessio poft annos 21. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 quibus is 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, ad 〈◊〉〈◊〉 denuo non redeat. Aliquot iam annos ad id 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 vt Ecclesiae corpus famelici depascerent, nec dum di∣dicerant (〈◊〉〈◊〉 offibus 〈◊〉〈◊〉 relictis,) alibi piae∣dam petere: & 〈◊〉〈◊〉 Regi sincerto adhuc & 〈◊〉〈◊〉 re∣ligionis statu, ad omne 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 viam 〈◊〉〈◊〉; 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 gratias merito habendas existimem, quod ope∣rariorum in vinea hac Anglicana mercedem ac alimoniam vniuersam, 〈◊〉〈◊〉 huiusmodi non 〈◊〉〈◊〉. Adeo vero procul id est, vt facere potuerint, Episcopi vt 〈◊〉〈◊〉 alijque praelati (Decani, Archidiaconi & Ecclesiarum 〈◊〉〈◊〉 canonici) habeant plerumque vnde 〈◊〉〈◊〉 viuant, & inter concionatores paulo 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, cui ad victum 300. aut 400. aurei 〈◊〉〈◊〉 non suppetant. Ecclesiarum reformatatum per 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 reliquis vtinam tam 〈◊〉〈◊〉 prouisum esset, vt vel paucas 〈◊〉〈◊〉 pos∣semus cum nostrâ hac in parte conferendas. Verum 〈◊〉〈◊〉 quod aiunt 〈◊〉〈◊〉 oleas. Circa 〈◊〉〈◊〉 tempus 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 So∣mersetensem 〈◊〉〈◊〉 & 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 Admiral∣lium simultas oborta est, non solum 〈◊〉〈◊〉, sed Regi etiam (vt plurimi autumant) exit alis. Initium ea 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 ex aemulatione 〈◊〉〈◊〉. Thomas Admirallius, Catharinam Parram habebat in 〈◊〉〈◊〉, Henrici Regis relictam. Si quis iam existat qui conijcere non possit, quomodo conue∣nerit inter istam (non ita pridem 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉) & vxorem 〈◊〉〈◊〉, qui Regni Protector iam quasi reg∣nare videbatur, & Admirallium aetate, dignitate, hominúm∣que 〈◊〉〈◊〉 multis (quod aiunt) 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉; 〈◊〉〈◊〉 velim Herodiani librum 〈◊〉〈◊〉, & 〈◊〉〈◊〉 quid inter Crispinam 〈◊〉〈◊〉 Commodi 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 Lucillam 〈◊〉〈◊〉.

Vero Imperatori olim 〈◊〉〈◊〉. Caeterum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 [ 1548] 〈◊〉〈◊〉 diuersa fratrum 〈◊〉〈◊〉. Erat Somersetensis mansuetus, placidus, candidus & 〈◊〉〈◊〉, ac malitiae omnis planè expers: Admirallius è contra 〈◊〉〈◊〉, ferox, 〈◊〉〈◊〉, quique semet ipsum publicâ administratione fratre di∣gniorem 〈◊〉〈◊〉. Paulo igitur post 〈◊〉〈◊〉 Henrici, iu∣veni erat in animo; nuptias ambire Elizabethae, quae vix dum nubilis, 〈◊〉〈◊〉 erat soror natu minima, & 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 regnum ad 〈◊〉〈◊〉 quintum produxit an∣num. Sed à 〈◊〉〈◊〉 Protectore cohibitus est, viro prudente quem non latuit, coeptum id esset quam temerarium & pericu∣lo plenum. Posteaquam Catharinam duxisset, mulierem 〈◊〉〈◊〉 itidem & nobilissimam, ac diuitijs plane Regijs 〈◊〉〈◊〉, hominis 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 immodicas, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 omnes existimabant; quod longè tamen aliter accidisse perspicit, qui 〈◊〉〈◊〉 adhibebit legi contra cum paulo post latae, sed ab 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 (praeualentefactione aduersâ) 〈◊〉〈◊〉. Mihi enim vero non inhonestum arbitror futu∣rum, si 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 & publicis 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 cum habeam persuasum à vero non 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 ab∣horrere. Sic igitur 〈◊〉〈◊〉: Cum amicis, opibus & cliente∣lis se 〈◊〉〈◊〉, & fratris lenitatem pro socordiâ duceret; coepit simul eum contemnere, & rationes secum inire, quo∣modo 〈◊〉〈◊〉 eum deijceret, & deiecti locum ipse (Regi tum sanguine 〈◊〉〈◊〉) occuparet. Ad id conducere 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 vbique clandestinis obtrectationibus vellicare, ministrosregios, ac praesertim gratiosos, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, proceres 〈◊〉〈◊〉 & pollicitationibus paulatim 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 suam 〈◊〉〈◊〉, armis, commeatu, & omni genere bellici apparatus instruere, sed super 〈◊〉〈◊〉 pecuniae vim 〈◊〉〈◊〉 in promptu habere. Quae singula cum dili∣gentissime curasset, & ne vllo modo re 〈◊〉〈◊〉 destituere∣tur, 〈◊〉〈◊〉 ingenti 〈◊〉〈◊〉 expilasset; coepit procerum non∣nullis aperire consilium, rerum 〈◊〉〈◊〉 ad se vnicum 〈◊〉〈◊〉, regem suae potestatis per vim faciendo; 〈◊〉〈◊〉 vesaniae processit, vt 〈◊〉〈◊〉 vni 〈◊〉〈◊〉 ausus suerit, Regem 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 desponsaturum, modo conatus suos promouere pro virili non grauaretur. Haec molienti Regina vxor 〈◊〉〈◊〉 est:

puellam 〈◊〉〈◊〉, mense Septembri, in puerperio decessit. Ne∣que [ 1548] defuere qui veneno mariti opera sublatam 〈◊〉〈◊〉. Nam ad 〈◊〉〈◊〉 olim nuptias Elizabethae Principis 〈◊〉〈◊〉 post uxorism rtem multo quam antea importuniùs anhelabat; id omnibus nervis enitens, ut matrimonio vel clanculum ei con∣iungeretur, quomodo priorem coniugem olim duxerat, venia à Rege aut tutoribus non petita, donec postea quam nuptiae celebratae sunt.

ANNO CHRISTI 1549. REG. 3.

SVB initium huius anni, aut fortè paulò ante, Parliamentum coactum est, cuius authoritate, Seimerus Admirallius Regis avunculus, criminum praedictorum reus factus, in turrim Londinensem coniectus, & lata lege 〈◊〉〈◊〉 ad mortem dam∣natus est. Cumque decimo quarto Martij 〈◊〉〈◊〉 solutus esset, sexto post die in publicum productus, securi 〈◊〉〈◊〉 est, prius vehementer obtestatus, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, nunquam volentem aliquid 〈◊〉〈◊〉, aut u: 〈◊〉〈◊〉 in animo 〈◊〉〈◊〉. De 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 sententiae, varia 〈◊〉〈◊〉 memorantur. 〈◊〉〈◊〉, quod fratrem 〈◊〉〈◊〉 causa tam 〈◊〉〈◊〉 plecti 〈◊〉〈◊〉, alij 〈◊〉〈◊〉, & ig∣naviae summae tribuebant, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 huiusmodi condonandos potiùs 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 vel Regem avun∣culi, vel se fratris 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉. 〈◊〉〈◊〉 qui monerent non desuisse, audivi saepe à maioribus natu, quid a∣geret caveret: nossese qui fratres lachrymas 〈◊〉〈◊〉 permise∣rint 〈◊〉〈◊〉 nonnullos, qui 〈◊〉〈◊〉 em, cum id prohibere pos∣sent, vix quenquam. 〈◊〉〈◊〉 valde, ne 〈◊〉〈◊〉 fraterna ip∣si aliquando exitio verteret, imo & Regi 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 ami∣cis orbato, periculum crearet. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, trario, quod frater∣nam necessitudinem publicae saluti postposuisset, laudibus tol∣lebant; nihil in publica administratione 〈◊〉〈◊〉 & fir∣mum permansurum disserentes, si authoribus rerum novarum quantumvis Regi sanguine coniunctis, impune sit futurum. Alij deinde de Protectore, 〈◊〉〈◊〉 maxime interesse 〈◊〉〈◊〉, hominem è medio tollere, si vel suam vel Regis ipsius salutem spectaret. Quid enim aliud his consilijs petitum, quam ut

postquamregij corporis custodiam nactus fuisset, & fratrem [ 1549] dignitate spoliasset, Elizabetham etiam Regis sororem coniu∣gio sibi copulasset: Regem infirmum puerum ac propinquis orbatum, veneno aut alia quavisratione vita privaret, & reg∣num ipse tum demum invaderet, tanquam uxori debitum, ut∣pote quòd Maria soror natu maior, sed ex incesto & parum legitimo matrimonio procreata, nulla sibi ratione vendicare debebat. In hanc 〈◊〉〈◊〉 sententiam dissertatum in concione sacra coram Rege, ab Hugone Latimero, qui Episcopus olim Wigorniensis, praesulatum ante decem annos abdicarat, & à concionandi munere postea semper abstinuerat, donec post mortem Henrici Regis super candelabrum haec lucerna iterum collocata est, ut 〈◊〉〈◊〉 DEI suis radijs illustaret. Quam vero recte hanc Seimeri causam dijudicaret, ego non pronun∣tio. Sive ambitione sua, sive inimicorum invidia praeceps da∣tus, sic vt retulimus is vitam 〈◊〉〈◊〉, vir bello strenuus, & con∣silio non postremus, suaque ruina fratrem brevi postea traxisse videtur. Mense interim Maio per diversas Angliae regiones ingensexorta est seditio, cui occasionem dedisse videtur nobili∣um quorundam 〈◊〉〈◊〉, qui agros publicos ad venationes & vsus privatos scrobibus 〈◊〉〈◊〉 passimincludebant. Quod cum graviter ferre populares, consiliarijs regijs innotuisset; rémque ad seditionem spectare, nisi de remedio maturè provi∣sum esset; Missi sunt in Cantium (vnde primum de huiusmodi rebus querimonia emanarat) qui de tota re cognoscerent, & sontes admonerent, ut complanatis fossis & munimentis de∣iectis, publici iuris iterum spontefacerent, quae pervim & iniu∣riam reip. 〈◊〉〈◊〉, nisi mallent non solum ad id authoritate regia cogi, sed etiam poenam luere, qua caeteri omnes ab huius∣modi maleficio deterrerentur. Plurimi his auditis morem ges∣serunt, & grato plebi spectaculo, quae ipsi struxerant sepimen∣ta, disijci ac 〈◊〉〈◊〉 curarunt. Cum ad vicinas regiones e∣iusce rei fama pervenisset, indignati populares quòd sibi quoque agriiam dudum non essent restituti, haud expectato magistratuum 〈◊〉〈◊〉, quasi potestate singulis facta ut suarum in hâc parte iniuriarum & iudices & vindices esse liceret: arma 〈◊〉〈◊〉, ad revellenda agrorum claustra huiusmodi turmatim convolant, quando illud effecissent, nihil aliud (ut videbatur)

molituri. Sed ut aqua marina littus vel paululum supergressa, [ 1549] viam sibi paulatim aperiens, agros tandem, villas 〈◊〉〈◊〉 re∣giones inundat, nec nisi magno molimine coerccri potest: Sic isti, postquam legum praescripta semel transcenderant, in omne genus licentiae paulatim effusi, oppida villásque quacun∣que transiere diripuerunt, multósque mortales coeptis suis nonfaventes, trucidarunt: & aggregantibus sese ad hanc colluvi∣em tenuiori plebe, aut quibus praesens rerum conditio non placeret, ad tantam multitudinem excreverunt, ut magno ex∣ercitu opus videretur, ad horum conatibus resistendum. Et quamvis atrocius in Comitatu Norsolciensi quam alibi vspiam hic furor, & omnia perturbandi libido exarsit; tamen per om∣nes ferè regni partes lues vndique diffusa, paucas intactas & sinceras reliquit. Nam Cantianos, Oxonienses, Surreien∣ses, 〈◊〉〈◊〉 Eastsaxones, Cantabrigienses, Eboracen∣ses, Lincolnienses, & praecipuè Devonienses, Somersetensés∣que ijsdem tumultibus implicuit. In sola Norfolcia 20. nume∣rabantur millia, qui viribus iam suis confisi, non ampliùs de inclusis agris mentionem faciunt, sed de rebus multo maiori∣bus querimoniam instituentes; à paucis nobilibus ingenuam plebem vbique premi, opprimi & conculcaridicunt, 〈◊〉〈◊〉 ij nimi∣rum in summis delicijs helluentur, dum ipsi assiduis laboribus attriti, miseram vitam in durissimâ servitute, iumentorum instar degant. At enim corporis & praesentis vitae aerumnas à con∣stante viro vtcunque preferendas, animarum iacturam vel mil∣le mortibus redimendam. Sacrorum ritus à maioribus acceptos aboleri, novos invectos, novam religionis formam obtrudi. Morte caetera finiri mala: Impietate huiusmodi si animas sinant contaminari & pollui, quid illis miserius, quibus exitus prae∣sentium, initium sit suturorum, paenarum videlicet infernali∣um, quas in aeternum nulla mors terminaverit. Quidni igi∣tur regiam petant, & Principi propter aetatis teneritudinem sui nondum compoti fidos constituant Consiliarios, amotis illis qui rerum modo potiti, sacra, prophana, agant, ferant, misceant, haud aliud spectantes, quam ut sese locupletent, ex reip. opibus, & in publicis malis festos dies ducant? Haec om∣nium ubique vox erat, ac Devoniensium in primis, qui ex su∣is duces sibi praeponentes, copias in unum coniungere satage∣bant.

Id ne fieret, immissi in eos regij, alij in Norfolciam, in [ 1549] 〈◊〉〈◊〉. In Norfolciam 1500. neque plures, ductore Gul. Parro Marchione Northantonensi. Norwicum (civi∣tatem amplam, sed infirmis moenibus tunc temporis cinctam) contra rusticorum vim aliquandiù 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 sunt. Sed a∣misso Sheffeldio Barone, & alijs suorum permultis: pulsi, ci∣vitatem tandem coacti sunt hostibus relinquere, qui omnia di∣ripientes, tectis etiam ad extremum ignem subiecerunt, & magnam aedificiorum partem incenderunt. Hoc postquam Consiliarijs nuntiatum est, Warwicensi Comiti Dudlaeo ma∣iores adhuc copiae traditae sunt, qui vir egregiè fortis, & in bel∣lo Dux praestantissimus, non solum civitate rusticos excedere coegit, sed etiam abeuntes insequens ad confligendum compu∣lit. Postquam pugnam devitandi nullam rationem inveni∣rent 〈◊〉〈◊〉 isti, captivos omnes (nobiles ij erant plerique) in prima acie vinctos & 〈◊〉〈◊〉, ordine longo pro val∣lo collocasse dicuntur, ut primum nostrorum impetum ij soli sustinerent: qui tamen penè omnes periculum evaserunt, & hostes nihilominus profligati, capti fere cuncti aut interempti sunt, nisi quod manus quaedam hominum inter caeteros stre∣nuissimorum se recipiens è fuga, & pugnam redintegrare cona∣ta, proposita delictorum venia (cum arma sponte omnes ab∣iecissent) incolumis dimissa est. Seditionis antesignani mag∣no numero in crucem acti, suspendio interiêrunt. At omni∣um Dux & Princeps Rob. Kettus (qui coriarius extitit, sed ho∣mo ut in illa fortuna diues, ad 6. millia aureorum opes possi∣debat) 〈◊〉〈◊〉 supra turrim editissimam arcis Norwicensis patibulo, in co laqueo prius strangulatus, diù pependit, donec turpi tabo cadaver defluxisset, quod genus supplicij nostri om∣nium gravissimum & maxime intolerandum censeat. Ista dum fierent in orientali regni parte, in occidente nihilo minus tumultuatum est. Devoniensium & Cornugallensium (qui∣bus etiam ex agro Somersetensi nonnulli accesserunt) ad 15. millia hominum ob causas supradictas arma sumpserunt, ac postquam non multum regionis peragrassent: Exoniam (ci∣vitatem totius occidentis celeberrimam) obsidione cinxerunt, quam cives 40. totos dies (quanquam ab omnibus rebus impa∣ratissimi) fortissimè pertulerunt, ad Augusti nimirum diem

sextum, quo tempore, Io. Baro Russellius (postea Comes Bed∣fordiensiscreatus) [ 1549] cum copijs & commeatu vrbem ingressus, obsidionem solvit, & seditiosos persequens, plus minus 4. ho∣minum millia vel occidit vel cepit, ex quibus postea multi ca∣pitali supplicio affecti sunt, ac Dux in primis, Humsredus A∣rundellus 〈◊〉〈◊〉 quae est ad Montem Sancti Michaëlis in Cornu∣bia 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 ortus familia & bene opulentus, ut iure mireris quaenam vaesania cum propulerit se tam 〈◊〉〈◊〉 perditissimorum hominum conatibus adiungere. Cum illo suspensi feruntur 8. sacerdotes Rob. Bochinus, Io. Tomsonus, Rogerus Barettus, Io. Vlcocus, Gul. Asa, lacobus Mortonus, Io. Baro, & Ric. Benettus, praetereaque Rosogani duo, Io. & Iacobus. Io. Paynus, Tho. Vnderillus, ac Io. Solmanus, qui omnes seditionis buius faces & tumultus concitandi praecipui authores noscebantur. Cives Exonienses in memoriam libe∣rationis à tanto periculo, diem praedictum Aug. 6. inter festos numerant, & anniversaria solemnitate in hodiernum vsque pergunt colere. Quod ad reliquas seditiones attinet in diver∣sis regionibus concitatas, tempestive & in 〈◊〉〈◊〉 oppressae eae fu∣ere, punitis authoribus, ut de illis multa scribere res non ex∣igat. Domesticis seditionibus bella externa hic annus coniun∣xit. Nam Gallorum Rex Henricus, nos cernens tumultibus huiusmodi domi implicitos, arrepta inde occasione; paternis pactionibus rescissis, primum in agrum Boloniensem impe∣tum fecit: & cum res ibi non pessime successisse videret, clas∣sem emisit satis numerosam ut insulas caperet lernesiam & Gar∣nesiam, quae iam inde ab 〈◊〉〈◊〉 tempore quo Dux Normanorum Gul. Angliae Rex factus est, Anglicae ditionis semper 〈◊〉〈◊〉, & ex omniducatu Normannico, solae nobis relictae sunt. Ibi Galli cum magna suorum strage repulsi sunt, exigua nostrorum iactura. Mille Gallos in eo conflictu cecidisse, 〈◊〉〈◊〉 nostris pau∣cissimos, Io. Stous in Annalibus testatur. Circa Boloniam aliquot munitiones amissae sunt, Mons Lamberti, Sellaqua, Blanconetium & Ambletellium. Sellaqua à duobus signis defendebatur, & tormentis aliquandiù lverberata, dum nostri cum Gallis incautiùs colloquuntur, vi capta est Augusti 25. Ambletellij 6. erant signa peditum, qui locum aliquot dies for∣titer tutati: cum tantis copijs seimpares sensissent, incolumi∣tatem

pacti, castellum dediderunt. Qui Blanconetium tene∣bant, [ 1549] haud expectato impetu, missis ex suo numero nuntijs vt vita & re saluis abire liceret, impetrarunt. Nec vero hic terror stetit: qui in Lamberti Monte erant, hoste non expectato, incen∣sis tabernaculis, & commeatu corrupto, retro, Guineam peti∣erunt. Castellum ad turrem ordinis extructum, in loco satis munito, Gallorum vim diu sustinuit, donec ingruente hyeme exercitum dimitterent. Munitionum istarum iactura, Protecto∣ri apud vulgus magnam creauit inuidiam, & aemulis ansam praebuit administrationem eius vt pravam obtrectandi. Inter caeteros omnes consiliarios, longè 〈◊〉〈◊〉 Dudlaeus, Comes Warwicensis, qui eousque euectus, animi ingentis homo, & ob res domi forisque gestas clarissimus, Somersetensem vt se vera a stimatione minorem coepit contemnere, & hoc simul persuasum habere, si loco eum posset pellere, non alteri cuiquam quàm sibi ipsi tantam potentiam obuenturam. Et fratris auxilio orbatum,

(En quo discordia fratres Perducit miseros)

Haud magno iam molimine euerti à se posse, modo paulu∣lum conniteretur, sperabat. Accusationum igitur materiam dum vbique conquirit, Somersetensi conatus eius 〈◊〉〈◊〉 sunt: qui se oppugnatum sentiens, & adhuc fortassis non bene gnarus vtrum vi & armis, an 〈◊〉〈◊〉 & legibus secum Warwicensis contendere decreuisset, sexto die Octobris, Rege ad Hantoni curiam moram faciente, literas ad Lon∣dinenses scripsit, in quibus mille homines armatos ad se con∣festim mitti postulauit, qui Regem séque aduersus vim 〈◊〉〈◊〉 tuerentur. Deinde, in Regione Hantoni curiae vicina delectum habuit, ac postquam mediocrem manum contra∣xisset, Regem Windesoram eâdem nocte avexit (arcem vi∣delicet egregiè munitam 12. milliaribus ab Hantoni curia distantem) & procerum consiliariorumque regiorum quot potuit nancisci secum deduxit. Verum Warwicensis, maxi∣mam consiliariorum partem Londinum convocauerat, & multa de Somersetensi conquestus, vt sibi contra eum ades∣sent obsecrabat, qui capiti eius (sic perhibebat) insidias struxisset. Quapropter illi etiam missa ad Londinenses e∣pistolâ,

copias petebant, quibus Regem ex hostis sui mani∣bus [ 1549] (ita Somersetensem appellabant) eruerent. Tum edicta publice 〈◊〉〈◊〉, in quibus eum 〈◊〉〈◊〉 crimina∣bantur; ac criminationis quidem capita haec praecipua ex∣titere. Quòd pacatum reip. statum quem Henricus Rex mo∣riens 〈◊〉〈◊〉, discordiarum semina iaciendo turbasset, & non paucis hominum millibus in bello ciuili nuper subla∣tis exitij causa extitislet: Quòd munitiones plurimaeab Hen∣rico Rege cum proprij corporis & vitae periculo 〈◊〉〈◊〉, illius siue ignauia siue perfidia amissae fuissent: Quòd caetero∣rum qui essent Regi à secretis, consilia parui pependisset: Quòd Henrici praescripta de Regnis Angliae & Hiberniae administrandis plane neglexisset: Et denique, quòd huic duntaxat rei studuisset, vt sibi opes quàm maximas accumu∣laret, regni proceres inter se committeret, factiosos sibi ho∣mines quo ad nutum quiduis molienti adessent adiungeret, ac palatia sumptuosa, priuatumque modulum 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉, eo ipso tempore, quando bellis tàm intestinis quàm externis resp. grauissime premebatur. De hisce omnibus rebus Somersetensis certior sactus, & se à cunctis desertum videns (nam Londinenses non solum auxilij nihil petenti sunt lar∣giti, sed aduersario Warwicensi 500. milites dederunt, & procerum fere vnusquisque ad illum, Warwicensem dico, se aggregarunt) hoc solum deprecatus vt à vi 〈◊〉〈◊〉, & in se secundum leges ageretur, in manus illorum séque Re∣gémque tradidit, à quibus in turrim siue arcem 〈◊〉〈◊〉 Octob. 14. coniectus est, vnà cum Mich Stanhopo, Tho. Smitho & Io. Thinno equitibus auratis, ac alijs praeterca nonnullis. Hoc anno Nouemb. Io. mortem obijt Paulus III. Papa cum annos plus minus 15. sedisset. Eo desuncto Cardinales de more conclaue ingressi vt novum Pontifi∣cem eligerent, de Reginaldo Polo Cardinale nostro statim agere coeperunt, in quo, sanguinis nobilitas (nam proxima cognatione Regem contingebat) & morum grauitas cum eximia eruditione coniuncta extitit. Cardinales tunc suffra∣gaturi in duas praecipuè factiones distracti erant: pars Caesa∣rianis rebus studebat, pars Gallo: nonnulli etiam fuere (eorum Princeps Farnesius defuncti Papae nepos) qui à factione inte∣gri,

se medios inter 〈◊〉〈◊〉 gerebant. Isti Caesarianis con∣iuncti [ 1549] vota vnanimiter in Polum contulerunt. Quod ipsi quàm primum innotuit, temeritatis eos accusauit, iterum at∣que iterum admonens, ne quam animi perturbationem in consilium adhiberent, aut aliquid amicitiae & gratiae darent, sed omnes suas cogitationes ad DEI honorem & Ecclesiae vtilitatem referrent. Ita negotio per ipsum Polum mora in∣iecta, Galli Cardinales rationem habendam clamitabant, mul∣torum è collegio suo qui propter viae longinquitatem adesse nondum valuissent, iniquum esse dicentes, electionem praecipitari antequam omnes potuissent conuenire. Vnus enim vero qui caeteris authoritate videbatur eminere, sperans si Polum deiecisset, sese fortassis eligendum (is erat Caraffa, qui aliquot annos 〈◊〉〈◊〉 Papa factus. Paulus IIII. appel∣latus est) ad calumnias & obtrectationes se conuertens, hae∣resis & incontinentiae suspicionem Polo obiecit, in Germania dicens atque Tridentina legatione, Lutheranis aliquot nimi∣um 〈◊〉〈◊〉 familiarem, cum 〈◊〉〈◊〉. Tremellio multam consue∣tudinem habuisse, Anthonium vero Flaminium Lutheranismi suspectum inter domesticos suos aliquandiu numeratum & ec∣clesiasticis dignitatibus ab eo locupletatum, in Viterbiensi le∣gatione sontibus plerunque pepercisse, & paucos modico sup∣plicio, nullos autem morte affecisse. Neque vero eam vul∣tus grauitatem a luxuriae suspicione tam immunem eum prae∣stare, vt puellam quandam apud moniales 〈◊〉〈◊〉, à sege∣nitam plurimi non existiment. Mirari proinde quid sibi velint, quòd tanto 〈◊〉〈◊〉 ad hunc unum eligendum serantur, quasi homines Pontificatu dignos Italia non progigneret, ab vltima scilicet Britannia hunc accersendum: at quem in finem? nempe vt Caesar cuius hic totus esset, Romam iterum quasi conviuando diriperet. His ita respondit Polus, vt non so∣lum à criminibus obiectis se purgaret, sed etiam suffragato∣rum cupiditatem ad eum Pontificem constituendum amplius accenderet. Nocte igitur quadam ad cubile eius concurren∣tes, Ludouicum Priulum Venetum familiarem suum, & sibi ob morū similitudinem percharū, excitare dormientem iubent; ideo venisse testati, vt Pontificem eum electū, pro more adora∣rent, atque ita iam tandēnegotium ad vmbilicum perducerent.

Quod postquam expergesacto Priulus gaudio gestiens nuncias∣set, [ 1549] increpuit hominem amicè, & iamad se accedentes Cardi∣nales repulit: Nolle se nimirum tantam rem (quam perti∣mescendam potius quàm appetendam censebat) tumultuose & temere, sed recte atque ordine agi: alienum esse noctis tempus, DEVM lucis non tenebrarum DEVM esse, rem igitur in proximam lucem differri debere: tum enim (si DÉO placeret) meliùs 〈◊〉〈◊〉 posse, Cunctationem huiusmodi Itali Cardinales ignauiae & stupiditati tribuentes, hominem coeperunt 〈◊〉〈◊〉, & mutatis 〈◊〉〈◊〉, non multo post Montanum Cardinalem Pontificem crearunt, qui Iulius III. nuncupatus est.

ANNO DOMINI 1550. REGN. 4.

CVM menses plus minus tres in carcere iacuisset Somer∣setensis Dux, Regis Reg ique 〈◊〉〈◊〉 ante Protector, nec quicquam posset reperiri 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 mortis poenam 〈◊〉〈◊〉: neque vero conuenire vid retur vt tantus vir ob leuius ali∣quod crimen vitam ibi 〈◊〉〈◊〉 degere cogeretur, per ido∣neos homines actum est cum illo, vt so poena quam pertu∣lisset dignum fateretur, aut etiam maiori, ac deinde 〈◊〉〈◊〉 regiam imploraret. Quod ille cum non grauate prae∣stitisset, Februarij sexto libertati restitutus est, sed dignitati non item, Protectoris munere exclusus, & in senatorum re∣giorum album ascriptus Apr. 8. Tumque bonorom quorun∣dam virorum opera sibi mutuo reconciliati sunt Dux & Warwicensis, & ne 〈◊〉〈◊〉 dissiliret haec coniunctio, affinita∣tis nexu placuit astringi. Vicecomiti Lisleio Warwicensis primogenito, filia Somersetensis collocata est, & nuptiae in praesentia Regis 〈◊〉〈◊〉 Iunij 3. Refert Thuanus (quo authore nescio) de antiquo Religionis cultu restituendo Warwicensem se occultè sollicitū simulasse, eaque vnica techna multorum gratiam & fauorem sibi conciliasse. Verùm cum fraus retecta esset, metuentem, ne pristina gratia destitutus, mox concideret, quòd Papismo studentes se delusos 〈◊〉〈◊〉, & ad Somersetensem clementiori ingenio virum sensim transirent: praeuertendum periculo existimasse, & contractâ

cum Somersetio affinitate, ipsum carcere liberandum curasse. [ 1550] Interim dum haec fiunt (〈◊〉〈◊〉 nempe decimonono) Io. Russellius privati sigilli custos Comes Bedfordiensis creatus est: & Gul. Baro Sancti Ioannis, Comes fit Wiltoniensis, & Gul, Pagetus Baro Pagetus declaratur. Eorum duo, Bedfor∣diensis & Pagetus, tertio die post adeptos nouos hos honores in Galliam amandati sunt, vnà cum Gul. Petero & Io. Masono equitibus auratis, vt de componendâ pace agerent cum le∣gatis à Gallo designatis. lj erant Mommorantius Picardiae Praeses, Gaspar Castellionaeus Galliae postmodum Admiralli∣us, And. Gillarius Mortarius, & Gul. Bocetellus. Missus non ita pridem fuerat Pagetus ad Caesarem, vt quereretur, bello hinc à Scotis, inde à Gallis nos foris premi, & intestinis se∣ditionibus exagitari, ac proinde auxilium ab eo impetraret: ni suppetiae ferantur, necessitatem imponi dicens, vt vel ini∣quis conditionibus cum Gallo transigamus. Ab 〈◊〉〈◊〉 cum nihil posset obtineri, ad pactiones huiusmodi descensum est. Boloniam & arces omnes in agro Boloniensi extructas, Gallo in manus tradendas, vnà cum tormentis & omni bellico ap∣paratu: pro quibus vt 400. aureorum millia duâbus pensio∣nibus nobis Gallus dependeret, conuentum est. Landeram etiam ac Duglassiam in Scotia à nostris occupatas 〈◊〉〈◊〉, & Aemonem atque Rosemburgum quas munieramus, demoli∣endas (si ita Reginae videretur) decretum est. In eo 〈◊〉〈◊〉 Caesar comprehensus est, quemadmodum etiam (vt habet Ia. Henric. Petrus) Scotiae Regina, qui porro addit, ad hanc concordiam stabiliendam, non solum equestri dignitate se mutuo Reges 〈◊〉〈◊〉 (quod constat) sed etiam (quod alibi nusquam reperi) promissum vtrinque, vt vnam è Galli filiâbus Rex noster duceret, quàm primum ad aetatem matri∣monio habilem pervenisset. Haec vt 〈◊〉〈◊〉 essent, Apr. 8. obsides vtrinque dati sunt, videlicet,

A nostris, [ 1550]

• Suffolciae Dux.
• Comes Hertfordiensis Somersetensis Ducis primogenitus.
• ...
  Comites.
  • 〈◊〉〈◊〉 Arundelliae
  • Strangius Derbiae
  • Fitz-walterus Bathoniae

A Gallis,

• Dux Angianus.
• Meduaniae Marchio.
• Connestabilis Mommorantij filius.
• Lud Tremollius.
• Fr. Vindocinus Carnutum Vicedominus.
• Cl. Annebaldus.

Martij 3. de pace huiusmodi inter nos & Gallum confectâ, in ciuitate Londinensi publicè proclamatum est, & April. 25. Bolonis Gallis tradita, obsides remissi. 〈◊〉〈◊〉 delnde 30. mor∣tem obijt Tho. Wriothslaeus Georgiani ordinis eques auratus, qui Angliae non ita pridem Cancellarius, postquam primis noui regn: diebus Southantoniae Comes creatus esset, Con∣cellarij munus breui postea cessit Richardo Richio Baroni. cumque ante sex menses ipse cum Arundellio Comite Senatu Regio (nescio quam ob causam) amotus esset, iam demum, ceu aegritudine animi, siue quacunque alia de causa, in morbum incidens è vitâ migrauit, & honorem Henrico filio reliquit, à quo genitus est Henricus, qui vtranque fortu∣nam expertus, aduersam olim tam fortiter pertulit, quam nunc moderatè se gerit in prosperâ, ad quam 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 clementissimus Rex noster, omnium summâ cum gratula∣tione.

ANNO CHRISTI 1551. REGN. 5.

OPPIDVM est quoddam ad limites Walliae situm quod Salopia nuncupatur. Ibi loci Apr. 15. morbus grauis ac pestilens originem sumpsit, qui plurimas Angliae Regiones

hoc anno pervagatus, in Septentrionali regni plagâ circa Cal. [ 1550] Octobr. vix tandem euanuit, edita prius vbique tanta morta∣lium strage, vt defunctorum numerus iniri omnino non po∣tuerit. In sola Londinensi ciuitate, 800. intra septem 〈◊〉〈◊〉 spatium absumptos constat. Haeclues temporibus Henrici sep∣timi primum in hac nostra Insula olim grassata anno 1486. ad alias postea nationes emanavit, & a loco vbi primum 〈◊〉〈◊〉 est sudor Anglicus appellata. Eâ nempe correpti, 〈◊〉〈◊〉 affatim affluebant, & intra horas 24. animam plerunque 〈◊〉〈◊〉, multis ne ad duodecimam quidem perdurantibus. A Ioanne Stoo proditum reperi, honestos homines 7. qui patres fami∣lias extiterunt, simul vesperi 〈◊〉〈◊〉 hoc tempore, eorum∣que 6. ante horam 8. diei sequentis (hoc est hora 13. vix dum elapsa) extinctos esse. Foeminae, pueri, aut 〈◊〉〈◊〉, hoc malo raro correpti, nec alij fere quam iuuenes in mediâ aetate constituti, qui si in principio morbi vel paululum ob∣dormissent, illico interibant. Pauci etiam euaserunt, quos morbus saturos inuasit. Imo & caeterorum vix centesimus quisque ab initio reualuit, donec tempus malo remedium monstrauit: quod huiusmodi est. Si quis interdiu coeperit aegrotare, sic vt erit vestitus decumbat. Sin noctu & in lecto, quiescat, nec se è loco moueat vsque ad 24. horas exactas. Interim ita se stragulis oneret, vt non prouocetur sudor, sed sua sponte molliter stillet, cibi nihil capiat si tam diu 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 possit, neque plus potus consueti ac calesacti hauriat, quam modicè satis sit ad sitim restinguendam. Super omnia verò in primis 〈◊〉〈◊〉, ne manum aeger 〈◊〉〈◊〉 pedem sui re∣frigerandi 〈◊〉〈◊〉 extra stragula proferat, quod facere 〈◊〉〈◊〉 est. Huius morbi 〈◊〉〈◊〉 adeo non miror: teste Plinio lib. 26. cap. 1. Imo & experientia quotidiana, nouos subinde exoriri Illud maxime mirabile iudico, nostrae gentis 〈◊〉〈◊〉 hac tempestate 〈◊〉〈◊〉 terrarum degentes, hoc malum affli∣xisse, intactis incolis, nisi in nostra duntaxat Anglia. Pestis igitur haec tam dira & immanis multos mortales absumpsit, interque caeteros, nonnullos spectatos clarósque viros, quo∣rum 〈◊〉〈◊〉 princeps, Henricus Suffolciae Dux ac deinde frater suus, qui Brandoni 〈◊〉〈◊〉 regisque consobrini, indolis praeclarae adolescentes, hoc morbo interierunt, primus nempe

〈◊〉〈◊〉, tumque paucarum horarum intervallo 〈◊〉〈◊〉 cum [ 1551] frater, cum Ducis titulum ad se germani morte delatum, ne integrum quidem diem vsurpassent. Ita is honor ad Henricum Graium Dorsetiae Marchionem haereditario iure deuolutus videbatur, qui Franciscam Brandoni filiam natu maximam habebat in matrimonio. Octobris itaque 11. Suf∣folciae Dux declaratus est. Quo etiam tempore lo. Dudlaeus Comes Warwicensis, 〈◊〉〈◊〉 Dux 〈◊〉〈◊〉: Gul. Powlettus Wiltoniae Comes, fit Marchio Wintoniensis, & Gul. 〈◊〉〈◊〉 eques auratus, Baro Cardifensis, equorum regiorum piaefectus, Comes tum Pembrochiae creatus est. Dudlaei Graijque stirps masculaiam dudum defecit: de Pow∣lettis antea dictum est: Herebertus autem qui Catharinae Pariae reginae sororius, à Gul. Hereberto sub Edw. IIII. Pem∣brochiae Comite stemma deduxit, filium reliquit Henricum, Gulielmi & Philippi patrem, quorum ille, aviti honoris haeres, in iuuenilibus annis prudentiam grauitatémque adep∣tus senilem, in senatum arcani concilij nuper allectus: iste vero Mongomerius Comes à Iac. Rege non ita pridem crea∣tus est. Eodem porro tempore quo proceres praedicti honoribus aucti sunt, equestri dignitate honestati feruntur lo. Checus praeceptor Regius, Henricus Dudlaeus, Hen. Neuillius, & (quem honoris causâ libenter nomino) Gul. Ce∣cilius. Cecilius inquam ille, qui Secretarius tunc Regius, prop∣ter summas animi virtutes vniuersae Europae postmodum in∣notuit, & totius Angliae Thesaurarius sub Elizabetha Regina factus, Baro item Burleiensis, reip, nostrae dum vixit alterum columen, aetatem longam, sed perpetuis curis & laboribus pro publicâ salute susceptis attritam, pià tandem morte terminauit Aug. 4. 1598. magno certe desiderio sui apud omnes bonos relicto. Filios is reliquit duos, Thomam qui nunc floret Exoniae Comes à Iacobo Rege creatus, & Robertum quem idem Rex postquam Sarisburiae Comitem renuntiasset, ad summi porro Quaestoris, siue (vt nunc loquimur) Thesaurarij munus euexit. Circa hoc tempus gratia male sarta inter So∣mersetensem & Dudlaeum in apertas tandem inimicitias erupit: adeo recrudescente hoc malo, vt Somersetensis homo man. suetissimus, crebris Dudlaei 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 (furor fit saepius

laesa patientia) consilium sumpserit (vt nonnulli scribunt) [ 1551] eum interimendi. Ad decumbentem proinde, specie illum visendi accessit, occultâ loricâ tectus, & alios secum armatos trahens, quos in proximo cubiculo reliquit. Sed cum ad Dudlaeum nudum in strato cubantem introductus, humani∣ter ac beneuolè acceptus suisset: vir miti ingenio poenitentiâ ductus, quod destinauerat exequi noluit, atque inde re infectâ discessit. Ferunt è coniuratis vnum, ab exeunte Duce percon∣tatum, Anne effecisti? atque illo negante, adiecisse, ergo perijsti. Hoc Somersetensis conatu, suis ipsum prodentibus, detecto, iterum aduersus eum accusatio instituitur. Re ad con∣silium delatâ, Octobris 16. in Turrim denuo coniectus est, vna cum vxore & magna amicorum caterua, Graio Barone, Ra∣dulpho Vano, Tho. Palmero, Milone Partrigio, Mich. Stan∣hopo, Tho. Arundellio equitibus auratis; & alijs deinde permultis. Tum primo Decemb. in iudicium protractus, duplici crimine oneratur. proditionis nempe, quasi publicam rem non prauè tantum sed perfidè etiam administrasset, ac coniurationis in Dudlaeum antedictae. Proditionis crimen facile diluit, de coniuratione vero non poterat inficiari, propter quam, ex lege quam ipse nuper ferendam curaverat, ad mortem dam∣nari ipsum oportebat. Ea nimirum constitutum erat, vt si quis aliquem ex regio senatu occidendi consilium cepisse depre∣henderetur, quamuis rem non perfecisset, id ipsum morte lueret. Apud nostros in more est, vt proceribus de proditione ac∣cusandis ad tribunal euntibus, securis ingens praeferatur, à reo auersa acie, qui eo absoluto abijcitur, damnato vero, ite∣rum ad carcerem redeunti praefertur, sed acie ad eum conuersà. Quàm primum igitur proditionis crimine absolutus est Somer∣setensis, securis illa terribilis deposita est. Sed propter coniu∣rationem, ad mortem nihilo secius damnatus est. In aula illa Westmonasteriensi laxissima vbi habentur huiusmodi iudicia, verba iudicum viciniorum pauci poterant audire, sed quod factum erat cuncti videntes, absolutum omnino Ducem exi∣stimantes, sublata voce tantum clamorem prae gaudio edide∣runt, vt vltra crucem Charingiam (ad dimidium ferme milliare) exauditus feratur. Quo tanto popularis beneuolentiae testi∣monio vehementer territi proceres perhibentur. Quid enim

aliud exspectandum erat, quam ut hic populi affectus Regem [ 1551] adultum ad avunculi mortem aliquando vindicandum extimu∣laret, & quantum 〈◊〉〈◊〉 vel 〈◊〉〈◊〉 propelleret? 〈◊〉〈◊〉 for∣tassis in causa fuit quod de Duce supplicium illico sumptū non fuerit. Hoc anno Episcopi aliquot qui reformationi ecclesiae no∣lebant consentire, amoti sunt, & aiij in eorum loca substituti. Gardinerus Wintoniensis (de quo anteà) Feb. 14. deprivatus est, sicut etiam 〈◊〉〈◊〉 Cicestrens. & Heathus Wigorniens. am∣bo Octobr. 10. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 Decemb. 20. in Tur∣rim coniectus est. Bonerus Londinensis Octobr. 1. 1549. ex∣authoratus 〈◊〉〈◊〉. Omnes, ne quid moverent, in carcere de∣tenti. Pridie Cal. Septemb. Franc. Engelfeldius, Walgravius & Rochestrius, Mariae 〈◊〉〈◊〉 ministri, in Turri sunt incar∣cerati, sicut & Franc. Maletrus Theologiae Doctor eiusdem Principis sacellanus. Causa mihi comperta non est, nisi de Ma∣letto solo. Huic cum permissum esset ad Caesaris petitionem ut coram Domina missi ficaret, sed ne alibi id faceret interminatū: quod in absentiâ eius id ausus fuisset, puniri placuit. Cum ipsa omnibus modis diligentissime actū est, vt reformmatoribus sese vellet adiungere, non solum crebris Epistolis ad eam perscriptis quibus ad id hortati sunt enixè Rex & 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, sed missis etiam hominibus idoneis, ut verbis & rationibus coram 〈◊〉〈◊〉. Quae omnia 〈◊〉〈◊〉 faciens, superstitionem qua per matrem fuerat imbuta pertinacissime retinuit, religionem quippe exosa, iuxta cuius scita, ipsa spuria, & 〈◊〉〈◊〉 (si fortè fra∣ter sine prole decederet) nullo modo capax censenda esset. Apr. 14. Georgius quidam, Parisiensis nomine, patria Ger∣manus, ob Arrianismum Londini 〈◊〉〈◊〉 est. Maij 25. regio quaedam ad decimum à Londino lapidem in Comitatu Surreiae (re apud nostros valde insolita) terrae motu concussa est, Croy dona nempe, ubi Archiepiscopus Cantuariensis do∣mum habet satis magnificam, & 7. vel 8. pagivicini. Sub ini∣tium Novembr. Maria Scotorum Regina, Iacobi 〈◊〉〈◊〉 quinti vidua, ad Portemutham appulit, ac misso ad Regem nuncio, ut iam in Scotiam liceret terrestri 〈◊〉〈◊〉 proficisci, ve∣niam rogavit, qui cum id concessit, 〈◊〉〈◊〉 Londinum etiam hu∣maniter invitavit. Eo Novembr. secundo pervenit, & hono∣rifice accepta, non solum à Rege, & proceribus, apud Regiam,

sed Londini à civibus, & à popularibus omnium regionum [ 1552] qua iter fecit: qui nimirum suis sumptibus cuncta necessaria donec in Scotiam usque pervenisset itineranti sibi suisque om∣nibus suppeditarunt. Londino Scotiam versus discessit No∣vemb. sexto. Sub idem quoque tempus Arundelliae Comes & Gul. Baro 〈◊〉〈◊〉 in Turrim (quam verò ob 〈◊〉〈◊〉 me latet) coniecti sunt. Pageto Georgiani equitis insigne 〈◊〉〈◊〉 aurea, mense Aprili sequenti ablatum est, & Warwicensis Comes Northumbrij primogenitus eodem ornatus. Ad A∣rundellium quod attinet, Decembris tertio anni sequentis li∣bertati restitutus est. Decemb. 21. Rich. Richius Baro, Cancellarij munere se abdicare iubetur, quod in Thomam Goodricum Eliensem Episcopum protinus collatum est.

ANNO CHRISTI 1552. REG. 6.

NO NO Cal. Februarij Dux Somersetensis cum duos fere menses post damnationem in carcere iacuisset, quantum∣vis renitente Rege (cuius erat avunculus, & cuius pueritia sub eo adoleverat) ad locum procerum supplicijs destinatum pro∣ductus, securi percutitur. Quamprimum pegma conscendis∣set in quo plectenduserat, orationem instituit, in qua, se quod iuxta leges ad mortem damnatus esset, ad huiusmodi poenam subeundam semetipsum libenter exhibere testabatur, ut se legi∣bus morigerum & obedientem ostenderet. Porro magnas DEO gratias habere sese, quod huiusmodi exitum è vitâ con∣cessisset, quo praeparandi se & peccata deflendi tempus nactus fuerit, multo verò maximas, quod Evangelij doctrinam non solū cognoscere ipsum, sed genti etiam Anglicanae sua opera pro∣poni voluerit. Hoc sibi magnopere se gratulari, in hoc vnicè triumphare: optare deinde, & omnibus votis à DEO conten∣dere, ut Ecclesia ad antiquae illius & primitivae normam 〈◊〉〈◊〉 reformata, secundum doctrinae traditae puritatem vitam mo∣résque omnes instituere nitantur. Plura dicturum, tumultus quidam mirabilis, & repentina cunctorum qui aderant con∣sternatio interturbavit. Quasi unavoce omnes derepente fu∣giamus, fugiamus, clamitarent, unde ex infinita hominum multitudine qui ad tale spectaculum (ut fit) concurrerant, quotquot poterant, in fugam se coniecerunt, multi fugientium

pedibus obtriti & conculcati sunt, reliqui attoniti stabant, ad [ 1552] singula momenta exitium expectantes, etsi nihil videbant me∣tuendum. Et cum ab alijs alij sciscitarentur quid reiesset: hic to∣nitru exauditum referebat, ille equestris turmae adventantis sonitum, alius aliud quippiam comminiscebatur: nec 〈◊〉〈◊〉, quilaetis clamoribus advenisse nuncios indulgentiae regiae, poe∣námque Duci 〈◊〉〈◊〉 & condonatam contenderent. Hu∣iusmodi terroris (vere Panici) causam fuisse testatur Stous, quòd homines 〈◊〉〈◊〉 armati, ex illis quibus in mandatis da∣tum fuerat-ut Ducem ad locum supplicij deducerent, 〈◊〉〈◊〉 venientes quam constitutum suerat, se mutuo hortarentur ut gradum adderent, clamantes Anglicè away, away, quod nostra vernacula sonat, non solum properate, properate, sed etiam a∣bite ociùs, abite. Vocem igitur huiusmodi qui proximi erant audientes, & simul armatos in se (vti rebantur) incurrere con∣spicati, fugam protinus oeperunt. Et alij deinde eorum ex∣empla sequuti, omnia tumultuterroréque compleverunt. Post∣quam verò non sine magno negotio omnia sedata sunt: Dux populum enixè hortatus vtise paulisper quietum vellet tenere, ut eo pacatiori animo liceret ipsi è vita discedere, precibus ani∣mam DEO commendavit, túmque supplicium constantia plane admirabili pertulit, ne minimâ quidem vel voce vel ge∣stu vel vultu consternationis aut pavoris signo edito, nisi quod genae, quando oculos suos ipse sudario velavit, paululum vltra quam solebant rubere coeperunt. Plerisque 〈◊〉〈◊〉 cius ve∣hementer doluisse constat, multique feruntur extitisse qui stro∣phiola ipsius 〈◊〉〈◊〉 tincta secum domum auferrent: inter quos magni animi matronam repertam dicit Thuanus, quae biennio postea, cum Northumbriae Dux à Maria regina captus pervrbem traduceretur, sudarium Somersetti sanguine foeda∣tum occurrenti in platea ob oculos ingerens, En inquit san∣guinem praestantissimi viri, ac Regis optimi avunculi, qui ne∣farla tua proditione effusus, nunc vindictam de te exposcit. Idem etiam tradit, Radulphum Vanum qui cum Milone Par∣trigio 26. Febr. suspensus est in eodem loco vbi Dux paulò anteà 〈◊〉〈◊〉, quando etiam Mic. Stanhopus & Tho. 〈◊〉〈◊〉 ibidem decapitati, quo tempore ad supplicium duceba∣tur, denunciassefore, vt sanguis suus Northumbrio quoad vi∣veret

pro cervicali futurus esset. Equites quatuor praedicti [ 1552] supplicium subituri, DEVM singuli testati feruntur, contra Regem aut quenquam de 〈◊〉〈◊〉 eius, 〈◊〉〈◊〉 quid∣quam se 〈◊〉〈◊〉. Caeterum ut ad Somersetensem redeamus, 〈◊〉〈◊〉 quidem ut retulimus, 〈◊〉〈◊〉 medio is sublatus est, homo pius & 〈◊〉〈◊〉, magnus reformationis 〈◊〉〈◊〉, salutis regiae custos fi. dissimus, ac usquequaque planè bonus, reique publicae a∣mantissimus habendus, nisi quod communi temporum 〈◊〉〈◊〉 abreptus, a patrimonio sacro spoliando temperandas manus non duxit, id quod Ecclesiarum Cathedralium non pauci con∣queruntur. Mortem eius plurima prodigia sequuta sunt, un∣de multi succedentium temporum calamitates praesagiebant. Mense Augusto sex Delphini (in nostro mari 〈◊〉〈◊〉 ge∣nuspiscis) captisunt in ostio 〈◊〉〈◊〉 fluvij, tres nempe prope Quinburgum, & tres alij vbi aqua dulcescit, paulò supra Grenuicum. Deinde Octob. 7. tria Cete ad Gravesendam 〈◊〉〈◊〉 sunt in littus. Et Augusti 3. Monstrum natum est ad Middeltonam in Agro Oxoniensi, quale pauci memorant scriptores, duo id habebat capita, duo etiam Corpora vmbili∣co tenus, vbi ita coniuncta sunt: ut egestionis viam unicam haberent, & capita sibi semper mutuò contraria, uno orientem spectante si 〈◊〉〈◊〉 alterum in occidentem protenderetur. Pedes & crura unius alterius 〈◊〉〈◊〉 adiacebant. Vixit hoc Monstrum (sexu foemininum) dies 18. & diutiùs victurum credebatur, nisi tam crebro nudatum fuisset, quo visentium curiositatisatisfieret, vt ex frigore morbum lethalem contrax∣erit. Hoc anno coenobium Franciscanorum Londini in 〈◊〉〈◊〉 nobilissimum conversum est, vbi 〈◊〉〈◊〉 egeni 〈◊〉〈◊〉 400. iam inde ab 〈◊〉〈◊〉 tempore alimenta percipiunt, & educationem liberis hominibus dignam sortiuntur. Hospi∣tale CHRISTI hodie id appellatur. Tunc etiam paupe∣ribus aegris Xenodochium institutum divi Thomae dictum in suburbio Civitatis quod Soutwerka nuncupatum est.

ANNO DOMINI 1553. REGN. 7. [ 1553]

SVB initium huius anni, mense nimirum Ianuario, ex 〈◊〉〈◊〉 humoris ad pulmones defluxione coepit Rex 〈◊〉〈◊〉, un∣de brevi postea hecticus evasit & tabifica phthisi absumptus est, non sine veneni suspicione, sparso vbique apud vulgus ru∣more, quasi in Calend. Ianuarij regi à nescio quo pro strena novi anni oblato florum odoratorum fasciculo, venenum in∣fusum fuisset, ex cuius odoramento pulmones vitium 〈◊〉〈◊〉 ac 〈◊〉〈◊〉 contraxissent. Hanc famam dedita opera post 〈◊〉〈◊〉 disseminatam non dubito, ad creandam illis in∣vidiam qui recum paulo antea potiebantur: De tanto siqui∣dem sacinore nunquam posteà inquisitum est, id quod nullo modo Maria soror facere neglexisset, si vel minimam suspican∣di occasionem nacta fuisset. Vtut fuerit, proceres cum ex 〈◊〉〈◊〉 didicissent deploratam esse Regis 〈◊〉〈◊〉, neque spem convaleseendi 〈◊〉〈◊〉 superesse, suis unusquisque com∣modis prospicere coeperunt. Ac caeteris omnibus cum au∣thoritate & potentiâ Northumbriae Dux longe emineret, con∣silium inijt, regni sceptrum ad posteros suos transferendi. Ma∣riae & Elizabethae Henrici 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 vitium probabili∣ter obijci posse existimabat. Post 〈◊〉〈◊〉 deinde cum ad Henrici septimi 〈◊〉〈◊〉 regnum devolvi nemo ambigeret, de Scotiae re∣gina (quae neptis erat ex filio Iacobo quinto Margaretae natu maximae) parum 〈◊〉〈◊〉 sollicitus. Nam propter 〈◊〉〈◊〉 cum Scotis bella, & ex bellis 〈◊〉〈◊〉, quamlibet vel 〈◊〉〈◊〉 rationis sufficere existimabat ad eam solio 〈◊〉〈◊〉 depellendam, cum praesertim Gallo desponsata esset, cuius dominatum (si ni∣hil aliud esset) nostros nunquam laturos 〈◊〉〈◊〉. Pro∣xima tum videbatur Francisca filia Mariae Franciae Reginae, se∣cundae Henrici septimi filiae ex Carolo 〈◊〉〈◊〉 Suffolciae Duce. Henrico Graio Marchioni Dorsetiae 〈◊〉〈◊〉 nupta fuerat, viventibus 〈◊〉〈◊〉 duobus fratribus. Quibus ex sudore pe∣stifero (ut 〈◊〉〈◊〉) extinctis, Graius propter uxorem, Suf∣folciae Dux renuntiatus est. Hic igitur ambitioni hominis ali∣us adhuc obex obijcitur. Vt 〈◊〉〈◊〉 tolleret, hanc sibi rationem

ineundam putavit. Re cum Suffolcio communicatâ, Gilfordo [ 1553] filio suo ordine quarto (caeteris iam antea coniugatis) uxorem dari petit Ianam Suffolcij filiam natu maximam. Deinde quia si haereditatis duntaxat ius obtenderetur, mater Iana Francisca filia potior videri poterat Regi persuadendi partes in se rece∣pit, ut testamento condito, non solum sororem utránque exhae∣redaret, sed etiam Ianam post se Reginam constitueret. Haec postquam Suffolcius probavit, ut caeteri etiam proceres ad as∣sentiendum pellicerentur, potentissimos illorum ad affinitatem cum alterutro iungendam iuvitari placuit. Eodem igitur die quo infausto sydere lana Gilfordo nuptui data est, minores duas Suffolcij filias, Catharinam & Mariam, duxerunt Henri∣cus Pembrochiae Comitis 〈◊〉〈◊〉, & Caius Ianitorum re∣giorum Princeps, Henr. nempe Catharinam, & Caius Mariam gibbo deformem. Northumbij deinde filia aetate minima, no∣mine Catharina, Hastingio tradita est Hunting doniae Comitis filio natu maximo. Hae nuptiae mense Iunij Rege graviter ae∣grotante Londini celebratae sunt. Quibus rebus ex animi sen∣tentia 〈◊〉〈◊〉: Northumbrius Regi diligenter coepit expone∣re, quam vehementer periclitaretur Religionis causa, 〈◊〉〈◊〉 brevi moriente, de successore pio & rectè de rebus sacris senti∣ente provisum prius non esset. Maria soror ut foret animata nemini dubium esse dicens. De Elizabetha meliùs fortè spe∣randum, sed huius causam cum illius adeo validè arctéque 〈◊〉〈◊〉, ut aut utránque à successionis iure amoveri aut Mariae regnum relinqui oporteat. Pij bonique Principis esse necessitudines quascunque DEI gloriae subditorúmque com∣modo postponere. Manere illis qui aliter 〈◊〉〈◊〉 à DEO, cum vita hac (quae brevis est) elapsa, ad 〈◊〉〈◊〉 tri∣bunal 〈◊〉〈◊〉, sempiternae vitae praemium, aut aeternae mortis 〈◊〉〈◊〉 laturi. Suffolciae Ducem filias habere tres, quae ip∣sum proxima cognatione attingunt, quas honesti mores & 〈◊〉〈◊〉 dignitas abunde commendet, & à quibus 〈◊〉〈◊〉 religi∣onis metus procul absit: quippe quae cum lacte nutricis pieta∣tem & puriorem doctrinam imbibisse videantur, & porro maritos habeant verae religionis non minùs quam ipsas studio∣sos. Optare proinde sese & consulere, ut ad regni 〈◊〉〈◊〉 ordine vocentur, sed ea semper lege, ut 〈◊〉〈◊〉

ante omnia saluam tueantur. Quanquam igitur natu grandior [ 1553] lana filio suo nupserit, se 〈◊〉〈◊〉 non recusare quin 〈◊〉〈◊〉 ab 〈◊〉〈◊〉; exigatur, omnia Regis acta se 〈◊〉〈◊〉 & grata 〈◊〉〈◊〉; enim tam suum quam vniuersi regni 〈◊〉〈◊〉 esse quod agat. His rationibus puero regi non difficulter persuasum est; vt Testamentum conderet, in eoque sororem vtranque à regni successione quantum in se suit excluderet, & porro quos∣cunque 〈◊〉〈◊〉 praeter Suffolcij filias. Testamentum huius∣modi coram consiliarijs & summis regni 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 est, atque singulorum assensu firmatum, omnibus deinde in∣terdictum, ne quod factum esset enuntiarent, seditionis aut turbarum occasio ne daretur. Tho, Cranmerus Cantuariensis Archiepiscopus inter 〈◊〉〈◊〉 subscribero aliquandiu recusauit, legitimae successionis ius violari neutiquam aequum existi∣mans. Sed ad Regem decumbentem vocatus, cum ille vr∣geret & religionis periculum ante oculos poneret, post longam disceptationem assensum & ipse praebuit, cunctatione 〈◊〉〈◊〉 adeo nihil adiutus, vt rerum postea potita Maria, nemo omnium prior ad exitium designatus 〈◊〉〈◊〉. Paucos postquam haec ita constituta sunt dies, Edwardus Rex non∣dum 16. annos natus, Grenouici animam 〈◊〉〈◊〉, lulij nempe sexto, cum annos 6. menses 5. dicsque 19. sub tuto∣ribus regnum tenuisset, iam in illa tam tenera aetate magno virtutis specimine edito: pietate in DEVM, constantia animi, amore recti, & studio literarum incredibili. Tribus nec am∣plius horis antequam expiraret, neminem arbitratus adesse, huiusmodi precatione se DEO fertur commendasse: Domine DEVS libera me ex hac misera & aerumnosa vita, & recipe me inter electos tuos si ita visum suerit: quanquam non mea sed tua sola voluntas fiat. Tibi Domine commendo spiritum meum. Tu nosti ô Domine quam beatus sim si tecum in coelo agere liceat: at tamen propter electos tuos vtinam viuam & conualescam, vt tibi serulam fideliter: ô Domine DEVS benedic populo tuo, & saluam fac haereditatem tuam. O Domine DEVS saluum fac populum tuum Anglicanum. O Domine DEVS tuere hoc Regnum à Papismo, & conserua veram religionem in codem, vt ego & populus meus nomini tuo sanctissimo benedicamus propter 〈◊〉〈◊〉 tuum IESVM

CHRISTVM. Oculos tum postea aperiens (quos clausos [ 1553] antea tenuerat) & videns prope assidentem Owinum medicum (qui hac oratione totidem verbis vsum retulit) Anne 〈◊〉〈◊〉 prope inquit ades? haud 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉. Illo deinde respondente, audiui 〈◊〉〈◊〉, sed verba non per∣cepi: Ego vero (subiecit Rex) DEVM comprecatus sum. Non multum 〈◊〉〈◊〉 postea, exclamauit subito, deficio, Do∣mine miserere mei, & accipespiritum: eaque vix aut nevix edita voce, reuera defecit. In huius Principis laudes multa essent dicenda, sed institutae breuitatis memor, Cardani tan∣tum verba subijciam, qui annum plus minus ante mortem 〈◊〉〈◊〉 per Angliam in 〈◊〉〈◊〉 iter faciens, ad Regis colloquium admissus est, quod his verbis postea descripsit. Aderant illi (de Rege loquitur) gratiae: Linguas enim multas puer cal∣lebat, Anglicanam natalem, 〈◊〉〈◊〉, Gallicam, non ex∣pers vt audio Graecae, Italicae, & Hispanicae, & forsan alia∣rum. Propriam Gallicam & Latinam exactè tenebat, & ad omnia docilis erat. Non illi Dialectica deerat, non na∣turalis Philosophiae principia, non musica: humanitas mor∣talitatis nostrae imago, grauitas Regiae maiestatis, indoles tanto principe digna. In vniuersum magno miraculo hu∣manarum rerum tanti ingenij & tantae expectationis puer educabatur. Non haec Rhetoricè exornata veritatem exce∣dunt, sed sunt minora. Decimum quintum adhuc agebat annum: Interrogabat Latine non minus quàm ego politè, & promptè loquebatur. Quid (ait) continent libri tui de rerum varietate? (hos enim nomini Maiestatis suae dedicaueram) Tum ego, Cometarum primum causam, diu frustra quaesi∣tam in primo capite ostendo. Quaenam? (inquit ille) concursus (ego) luminis erraticorum syderum. At Rex, quo modo cum diuersis motibus 〈◊〉〈◊〉 moueantur, non statim dissipatur aut mouetur eorum motu? At ego, moue∣tur, equidem, sed longe celerius illis ob diuersitatem aspectus, velut in Chrystallo & sole cum Iris in paricte relucet, parua enim mutatio magnam facit loci differentiam. At Rex & quonam pacto absque subiecto illud fieri potest? iridi enim paries subiectum est. Tum ego, velut in lactea via, & lu∣minum reflexione cum plures candelae propè accensae me∣dium

quoddam lucidum & candidum efficiunt. Itaque 〈◊〉〈◊〉 [ 1553] vngue leonem vt dici solet. Fuit hic in maxima omnium aut bonorum aut eruditorum expectatione ob ingenuita∣tem & suauitatem morum. Prius coeperat fauere artibus quàm nosceret, & noscere antequam vti posset. Conatus 〈◊〉〈◊〉 humanae conditionis, quem non solum Anglia sed orbis ereptum immaturè deflere debet. O quàm bene dixe∣rat ille, Immodicis breuis est 〈◊〉〈◊〉 & rara senectus. Speci∣men virtutis exhibere potuit, non exemplum: Vbi grauitas regia requirebatur, senem vidisses: vt blandus 〈◊〉〈◊〉 & comis, aetatem referebat. Cheli pulsabat, publicis negotijs admo∣uebatur, liberalis animo, &c. Haec Cardanus. Defuncti Regis corpus cum funebri pompa mediocri apud West∣monasterium Augusti nono tumulatum est prope avum eius paternum, Henricum septimum. Sic tempora Edwardi concludere properabam, quando eiusdem Regis coeptum generosissimum occurrebat nullo modo praetermittendum. Lusitanus erat quidam, Sebastianus Cabota nomine, quem Rex propter Cosmographiae & rerum nauticarum peritiam insignem, stipendio honestauit 166. librarum 〈◊〉〈◊〉, aureorum vero Gallicorum plus quam 500. Illius suasu. 3. naues emissae sunt Maij duodecimo, Ductore Hugone Willobaeo aurato equite, ad regiones incognitas in Aquilo∣nari orbis parte lustrandas. Spes erat in Orientis regna am∣plissima Cathaiae & Sinarum 〈◊〉〈◊〉 viam, vsitata multo pro∣piorem aperiendam. Paulo supra Norvegiam hae nauesvi ven∣torum abreptae & semel dissipatae conuenire postea nunquam valuerunt. Vna periculorum magnitudine 〈◊〉〈◊〉, cursum mox retro direxit. Willobaeus, in terram delatus desertam & nostris hominibus nunquam antea visam, sub latitudine graduum 74. & ibi hyemare coactus; frigoris intolerandi vehementia oppressus, tam ipse quam sui omnes extincti sunt. Reperta est nauis postea à nostris, & in scrinijs e∣quitis, scriptum 〈◊〉〈◊〉 actus diurnos referens, testa∣mentum etiam eiusdem, vnde ad Ianuarium vsque mensem vitam produxisse constat. Tertia vero nauis 〈◊〉〈◊〉 vsa meliore, post longum errorem, in Russiam vsque & Mos∣couiam 〈◊〉〈◊〉. Hanc ducebat Ricardus quidam Can∣cellarius,

qui paucos post annos secundum iter in illas [ 1553] Regiones 〈◊〉〈◊〉, in reditu ad littus Scoticum nauem fregit, & dum legatum Moscouitae seruare nititur, ipse perijt, fluctibus absorptus. Viaminterim is monstrauit, quam ingressi nostri mercaturam iam inde ab eo tempore bene quaestuosam in illis oris exercuerunt.

Finis Libri secundi

Notes

• 〈◊〉〈◊〉 Protector.
• Henrici R. 〈◊〉〈◊〉.
• 〈◊〉〈◊〉 R. Coronatio.
• Francisci Gall. Regis obitus.
• Pugna 〈◊〉〈◊〉.
• 〈◊〉〈◊〉 re∣formatio.
• Hadintoniae obsidio.
• Regina Scot. in Galliam ut Delphino 〈◊〉〈◊〉.
• Arx 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉.
• Et 〈◊〉〈◊〉.
• 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉
• Et 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉.
• 〈◊〉〈◊〉 item Londi∣nensis.
• 〈◊〉〈◊〉 Somer 〈◊〉〈◊〉 & Ad∣mirallium, vnde vtrique 〈◊〉〈◊〉.
• Tho. 〈◊〉〈◊〉 Admi∣rallius deca∣pitatus.
• Seditio 〈◊〉〈◊〉.
• In Norfolciâ.
• In Devoniâ.
• 〈◊〉〈◊〉 aliquot in a∣gro Bolon. 〈◊〉〈◊〉.
• Simultas in∣ter Somerse∣tium & Warwicen∣sem.
• 〈◊〉〈◊〉 in 〈◊〉〈◊〉.
• Papa mori∣tur.
• Card. Polus in Papam eli∣gitur.
• Somerset. è carcere 〈◊〉〈◊〉.
• Foedus cum 〈◊〉〈◊〉 & 〈◊〉〈◊〉.
• 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉.
• 〈◊〉〈◊〉 Dux mori∣tur.
• Duces & Comites creati.
• Pembrochia Comites.
• Inimicitiae inter Somer∣setium & 〈◊〉〈◊〉 redintegrata.
• Episcopi de∣privati.
• Cum Maria agitur de re∣ligione.
• Famuli eius incarcerati.
• Arrianus combustus.
• 〈◊〉〈◊〉 Motus
• Scotia Regina in Anglia.
• Incarcerati Arundellius & 〈◊〉〈◊〉.
• Episcopus 〈◊〉〈◊〉 Can∣cell arius.
• Dux 〈◊〉〈◊〉. securi per∣cutitur.
• 〈◊〉〈◊〉 Pani∣cus.
• 〈◊〉〈◊〉.
• Rex agretare incipit.
• Agitur de Iana Graia ad 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉.
• 〈◊〉〈◊〉.
• Rex Testa∣mentum con∣didit & soro∣res suas 〈◊〉〈◊〉.
• Rex mori∣tur.
• Precatio 〈◊〉〈◊〉.
• Laus Edw. R. apud Car. 〈◊〉〈◊〉 in 〈◊〉〈◊〉. de Ge∣nituris.
• Seb. Cabota 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 lustra∣tur.
• 〈◊〉〈◊〉. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 e∣necatus.
• Cum Mos∣couitis com∣mercium.