Rerum Anglicarum Henrico VIII· Edvvardo VI. et Maria regnantibus, annales

AD LECTOREM PRAEFATIO.

INTER multos qui gentis nostrae 〈◊〉〈◊〉 Latinè perscripserunt, plu∣rimorum iudicio solus eminet Poly∣dorus Virgilius, non quòd multi non sint 〈◊〉〈◊〉 qui & rectius scripse∣rint, & copiosius, sed quod politius ille & 〈◊〉〈◊〉 qui in hâc 〈◊〉〈◊〉 huc∣usque desudarunt, postremus. Ne∣que enim fieri 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 homo Italus, & qui iam canis as∣persus Angliam invisit primùm (vbi Archidiaconus factus Wellensis, non multos ante mortem annos 〈◊〉〈◊〉) in re∣bus nostris tradendis non erraret saepenumero, & multa porro 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 memoratu dignissima, ab Anglis duntaxat scriptoribus lingua vernacula memoriae com∣mendata, cuius ignarum prorsus Polydorum extitisse, luce clarius meridianâ liquet. Cum igitur optandum sit, & à plurim is impensè flagitatum, ut nostrorum al quis antiqui∣tatum peritus, Britanniae 〈◊〉〈◊〉 historiam, non tam Vir∣gilianam 〈◊〉〈◊〉, quam novam efformando, id homi∣nibus quod doctissimus 〈◊〉〈◊〉 locis buinsce gentis, ve∣lit praestare. Iure quis possit incusare eruditorum 〈◊〉〈◊〉 nos segnitiem (penè dixeram ignaviam) qui malunt ma∣iorum suorum clarissima facinora silentio sepulta relin∣quere,

adeóque patriam suam iust a meritâque gloriâ quan∣tum in se est fraudare, quam cōmentandi laborem quantu∣lumcúnque suscipere, ut sic 〈◊〉〈◊〉 virtutum exempla (quorū seges hic nunquam non fuit copiosissima) debitis literarum monumentis consignentur. Faciet 〈◊〉〈◊〉 aliquis suo tempore ut spero. Interea verò, cunctantibus 〈◊〉〈◊〉, operaepretium suturum existimavi, si ego, etsi eafa∣cundia nunquam praeditus, ut historiam conscribere debue∣rim audere, (〈◊〉〈◊〉 verò 〈◊〉〈◊〉

— Vires ultra sortemque senectae,

cum quinquagenario maior, si quam scribendi facultatem nactus fuerim, eam desuetudine longa amiserim) 〈◊〉〈◊〉 tamen, tribus commentariolis, trium Principum qui Henrico septimo successerunt, res gestas, quatenus ad notiti∣am meam eaepervenerunt, paucis explicare: Partim nimi∣rum, vt digitum (quod aiunt) ad fontes 〈◊〉〈◊〉, ali∣orum ingenia excitarem; partim, ut desiderio aliquatenus 〈◊〉〈◊〉 hominum exterorum, non sine causâ querentium, haec tempora, quibus per mille annos nulla habuimus tam 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 us memorabilia, à nemine tamen la∣tine nisi obiter fortasse & tanquam aliud agente descripta. Nam quod ad Polydorum attinet, de illis aut nihil is scrip∣sit, aut paucissima, 〈◊〉〈◊〉 perperam adeò & à fide historiae aliena, ut in illa scriptione nihil aliud 〈◊〉〈◊〉 proposuisse vide∣atur, 〈◊〉〈◊〉 Henrici octavi & Cardinalis Wolsaeiacerbissi∣mâ 〈◊〉〈◊〉, Reginae Mariae gratiam demereri, vtris∣que propter matris repudium plusquam satis infensae. Scripstigitur amice lector, atque ita scripsi, ut quanquam multa in me 〈◊〉〈◊〉 siderari non negem, historiam componenti necessaria: 〈◊〉〈◊〉 tamen hoc meum studium pergratum fore confidam. Habebunt scriptores quasi in unum fasci∣culum 〈◊〉〈◊〉 materiam, unde ni fallor desumere possint, quod opus nunquam intermoriturum consici. Habebunt

etiam exteri Anglicanae linguae ignari, unde gustumali∣quem percipiant horum temporum, donec existat qui 〈◊〉〈◊〉 tis nostrae historiam, nomine maiestatéque Britannicâ di∣gnam, & possit & velit pertexere. Candorem, simplicita∣tem, veritatem eoúsque colui in hoc opusculo, ut nihil ma∣gis verear, quàm ne mihi mei succenseant quasi non satis pio, quod nimis pius esse noluerim. Sunt, qui principem bo∣num, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, esse debere contendunt. Hoc nemo dicit (opiuor) de historico, censere plurimi videntur, adeo ut, vel in Deum, vel in patriam parum pius habea∣tur plerunque, qui in 〈◊〉〈◊〉 tradendâ saltem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 esse noluerit; quique affirmando incerta, comperta reticendo, multa condonare affectibus recuset, 〈◊〉〈◊〉 cum religionis verae patriaeque amore coniunctis. Quantam enimvero iniuriam veritati faciunt qui à mendacijs & falsitate ad eam suffulciendam adminicula emendicant? Apagite: Non habemus his opus, & ut maxime habeamus, adeo non è re nostra huiusmodipraesidijs inniti, ut plus damni adferat u∣num pium mendacium detectâ fraude, quàm emolumenti mille alia, tametsi artificiose adeo concinnata, ut à nemine possint redargui. Huic rei exemplo possunt esse pontificij, quorum ementita miracula, imposturae, & Legendae menda∣cijs contabulatis superstructae, hoc praestiterunt, ut iam, quantumvis vera narrantibus, nemo velit fidem adhibere. Facilè igitur passus sum, ut apud me vincat (quae invitis omnibus vincet tandem vbique) veritas. Quod potui praestiti. Politè scribere, facundè, prudenter, non potui. At verè, & fide (quodaiunt) Atticâ potui. Si usquam lapsus sum, error est, non malitia, cui candidus lector facilè (ut spero) ignoscet. Id obnixè precor, Deumque simul Opt. Max. obsecro obtestorque pro immensa bonitate sua, ut hic meus labor (quem ad alium non direxi scopum quàm e∣ius gloriam ecclesiaeque suae vtilitatem) debitum & exop∣tatum à me sortiatur successum. Vale.