[Newydd oddiwrth y ser] [neu almanac am y flwyddyn 1686]
Jones, Thomas, 1648-1713.

Egluriad Dalenau 'r Misoedd.

Y flwyddyn y Ranwyd yn 12 o fisoedd, ag i bôb mîs i mae un Tu dalen yn perthyn, ar Tu alen hwnw a ranwyd yn 8. o. Golofnau.

I. Y Golofn Gyntaf Tan I. sy'n dangos dyddiau'r mîs.

II. Yr ail Golofn, neu Tan II. sy'n dangos dydd∣iau'r wythnos, C. iw llythyren y sûl amy Leni.

III. Y drydydd Golofn, sef Tan III. sy'n dangos Page  [unnumbered] dyddiau'r flwyddyn tan eu henwau pwyntiedig, y dyddiau a bwyntwyd iw Cadw yn ŵylion, a brintwyd a llythyrenau mawr duon, ar dyddiau erill oll a llythyrenau manach.

IV. Y bedwaredd Golofn, Tan IV. sy'n dangos yr Arwyddion beunydd ynghorph dŷn, ag enifail megis isod.

  • ♈ Y pen ar wyneb.
  • ♉ Y Gwddwf.
  • ♊ Ysgwyddau, breichiau, dwylo
  • ♋ Bronau, brwyden, cylla.
  • ♌ Y Cefen, ar Galon.
  • ♍ Y bol, ar perfedd.
  • ♎ Clûniau, pedrain.
  • ♏ Arphed, a dirgelwch.
  • ♐ Y morddwydydd.
  • ♑ Y Gliniau, ar Garau.
  • ♒ Y Coefau, Esgeiriau.
  • ♓ Y Traed.

V. Y bumed Golofn Tan V. sy'n dangos pesaw dŷdd oed iw'r lleuad beunydd. ond os mynech gael y awr, ar mynudyn o oedran y lleuad, Edrychwch uwch ben y Colofnau, a than henw'r mîs, ag yno Cewch y dŷdd Tan D. ar a wr Tan, h. ar mynud Tan, m. o'i newidiad. llawn lloned, a'i chwarterau. b sy'n arwyddo boreu, ag n. sy'n arwyddo nôs.

VI. Y chweched Golofn Tan VI. sy'n dangos pen llanw'r môr o ddeutu Cymru. yr awr Tan, A. a'r mynudyn Tan, m. a hynny a wasanaetha am foreu a nôs.

VII. Y seithfed Golofn, Tan VII. sy'n dangos Codiad yr haul beunydd, yr awr Tan A. ar mynud Tan m.

VIII. Yr wythfed Golofn Tan VIII. sy'n dang•• machludiad yr haul, yr awr Tan A. ar mynudyn. Tan m.

IX. Y nawfed Golofn Tan IX. sy'n dangos Tre∣miadau 'r planedau, a newidiad yr hîn.

Page  [unnumbered]

JONAWR. 1686.
 d.h.m.  d.h.m. 
〈◊〉leuad 〈◊〉 yn: 3 chwarter oed,7.1.12.n.〈◊〉leuad 〈◊〉 yn: 1 chwarter oed,21.8.52.b.
〈◊〉leuad 〈◊〉 yn: newidio.13.12.0.n.〈◊〉leuad 〈◊〉 yn: llawn lleuad.29.1012.b
••IIIIVVVIVIIVIIIIX
     A.M.A.M.A.M. 
aEnwaed Christ.171088352Oer a Gwlŷb y dechreu 'r flwyddyn, ag a beru felly dros ychydig ddyddiau, △ ☉ ♄ a thua chanol y mîs, fychach △ ♃ ♀ ☍ ♄ ♂ ag ondodid Rhêw ag eira, a hagar, ag fellu anwa∣dal, a ♉ ☉ ☿ Chyfnewidiol Tua 'r diwedd ☍ ♄ ♀ ✶ ♂ ☿ megis weit•• ôd, weithie Gwlaw, ag ✶ ♀ ☿ weithie pêth Rhew. □ ☉ ♃
bBodfan ag abel.1815087353
CSul. seth, Enoch.1924086354
dMethusalem.2033085355
eSeimon.2142084356
fGwyl ystwyll.2251083357
gCêd Esgob.236082358
Lucian.2465081359
Marcel.2574080400
••1. Sul g. ystwyll.2683075842
••dHygin.2792075644
••eLlwchaern.28103075446
••fElian Esgob.29115075248
••gFelics.11235750410
••aMaurus.2120748416
••bMarchell.3210746414
7C2. Sul g. ystwyll.4255744416
8dPrisca.5340742418
9eWestern.6426740420
••fFabian7516738422
••gAn〈8 letters〉866736424
••〈◊〉970734426
••〈◊◊〉reu.10745732428
••Sul g. •••wyll.11830730430
••Gwyl St. Paul.12915728432
••Policarpus.13100726434
••Joan aeron.141045724436
••Oenig.151130722438
••Samuel.16120720440
••〈◊〉arthyr Ch. I.171250718442
••〈◊〉 Septuagesim18140716444

Page  [unnumbered]

CHWEFROR. 1686.
 d.h.m.  d.h.m. 
Y lleuad sydd yn 3. charter eod,5.7.59.n.Y lleuad sydd yn 1. charter oed,21.3.37.b
Y lleuad sydd yn newidio,12.1.26.n.Y lleuad sydd yn llawn lloned,28.4.20.b
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIX
     A.M.A.M.A.M. 
1dBridget.19230714446Megis ag y diweddodd y mis diwedda y parheiff y hîn y Rha fwyaf or n•• hwn, Gan ddarfod i mi y Leni, yn ddyfalach chwilio dy∣fnder sywed∣yddiaeth am y Tywydd, i rydwif yn of∣ni Gormod o sychder i bar∣hau drwy Gorph y flwy∣ddyn hon, hyny nes i adel, ♍ a Chyfafod a ✶ o 〈◊〉 yr □ ♃ ☿ 〈◊〉 a ddigwy•• ar ddiwe•• mîs Rha•••••
2ePured. Mair.20320712448
fLlywelyn.21410710450
gFeronica.225578452
aAgatha.236076454
bDorothea.2465074456
CSul Sexagesima.2574072458
Salome.268307050
9e 2792065852
0fAlexander.28101065654
1gEuphro.2911765456
2aTump yn diweddu.112065258
13bNôs Tynny falant21240650510
4CSul ynnyd.3120648512
5dFaustin Tuvencus.420646514
6eMawrth ynyd.5240644516
17fDiascordia.6320642518
18gUndebyst.740640520
19aSabin.8440638522
20bEuchar.9520636524
21CSul Quadragesi.1060634526
22d 11651632528
23eSerenus.12742630 3
24fGwyls. Matthias.13833628532
25gGoanes.14924626534
26aTyfaelog.151015624536
27bFfortunatus.16116622538
28C2 Sul or Grawys.17120620540

Page  [unnumbered]
MAWRTH. 1686.
 d.h.m.  d.h.m. 
Y llenad sydd yn 3 charter oed,7.6.39.b.Y llenad sydd yn 1 chwarter oed,21.11.1.n.
Y llenad sydd yn newidio,14.2.2b.Y llenad sydd yn llawn lloned,29.6.56.n.
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIX
     A.M.A.M.A.M. 
1dGwyl ddewi.181251618542Rhai Cafo∣dydd △ ☉ ♄ ✶ ♀ ☿ o wlaw neu ☍ ☉ ♄ ✶ ♂ ♀ ôdwlaw oer, hyd ynghylch y pedwaredd ar hugain dŷdd.
2eSimplic.19142616544
3fNoe fam ddewi.20233614546
4gAdrian.21420612548
5aEusebius.22510610550
6bFfrederig.2354068552
7C3 Sul or grawys246066554
8dPhilemon.2574564556
9ePrydferth.2683062558
10fDŷdd a nôs or un hŷd279156060
11gOswyn.2810055862
12aGregory.1104555664
13bTudur, Edward.2113055466 
14C4 Sul or Grawys.3111555268 
15dWynebog, B4120550610 
16eCyfodi Lazerus.510548612△ ♃ ☿
17fPadrig wyddel.620546614gwyntog a ☍ ♄ ☿ Thebig i odi ynghylch hyn.
18gJoseph Gŵr mair.730544616
19aCynbryd.840542618
20bTwthert.950540620
21C5 Sul or grawys.1060538622
22dBenediged B.11645536624 
23eEgbert frenin.12730534626 
24fAga p13815532628Têg ag oer a thebig i rewi ar ☍ ♃ ♂ foreuau, hyd ddiwedd y mîs,
5gYmwel mair.1490530630
6aCastullus.151045528632
7bJo. Erem.161130526634
8CSul y Blodau.171215524636
••dEustachius.1810522638
••eGuido.19150520640
••fBalbina.20240518642☌ ☉ ☿

Page  [unnumbered]
EBRILL. 1686.
 d.h.m.  d.h.m. 
Y lleuad sydd yn 3 charter oed,5.0.7n.Y lleuad sydd yn 1 charter oed,20.5.13.n
Y lleuad sydd yn newidio,12.432.nY lleuad sydd yn llawn lloned,28.3.1.b
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIX
     A.M.A.M.A.M. 
1gTroead. Mari.2140516644△ ♄ ♂
2aMari i'r Eipht.22430514646a sŷch a ☌ ♀ ☿ thywyll,
3bRhisiart.2350512648
4CSul Past.24530510650
5dDerfel gadarn.256058652☌ ☉ ♀
6eLlywelyn.2663056654anwadal,
7fEthelwal frenin.277054656Têg, ag Eglur, ag oer,
8gMynediad Crîst ir.288052658
9aAlbinus.29905070
10bY 7 Gwyryfon.3010045872 
11CPast bychan.3111045674Gwyntiog.
12dHugh Esgob.112045476 
13eJustyn.2124545278a sychder ☍ ♃ ☿ yn parhau △ ♄ ☿. y Rhan fwyaf o'r mis hwn
14fTuburtius.3130450710
15gOswald.4215448712
16aPadarn.530446714
17bAnicetus.6345444716
18C2. Sul g. Pasc.7430442718
19dTimothy.8515440720 
20eCadwalad frenin.960438722 
21fSeimon.10645436724 
22gBeuno, dyfnog.11730434726 
23aSt. Siors.12815432728 
24bAlbertus.1390430730 
25CGwyl St. Marc.14945428732 
26dClari.151030426734Eglur a Gwyn•••• ☍ ☉ ♃ ar ddi•••• mis hw
27eWalburg frenin.161115424736
28fFytalus ferthyr.17120422738
29gPedro filain.1810420740
30aJosua.1920418742

Page  [unnumbered]〈1 page duplicate〉Page  [unnumbered]〈1 page duplicate〉Page  [unnumbered]

MAI. 1686.
 d.h.m.  d.h.m. 
Y lleuad sydd yn 3 chwarter oed,4.5.41.n.Y lleuad sydd yn 1 chwarter oed,20.9.18.b
Y lleuad sydd yn newidio,12.4.9.b.Y lleuad sydd yn llawn lloned,27.11.0.b
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIX
     A.M.A.M.A.M. 
1bSt. Phil. a Iago.2030416744Oer a sŷch,
2C4 Sul g. Pasc.2140414746 
3dGwyl y Grôg.2250412748△ ☉ ♄
4eMelangell.2360410750 
5f 2464548752ymgeisio a
6gJo. yn yr olew.2573046754 
7aStanislos.2681544756✶ ♂ ♀
8b 279042758Pheth gwla
9CSul y gweddiau.2894541759 
10dPancrat.2910304080 
11eAnthony.30111535981oer a sych □ ♄ ♂ Trwy Gorph y mis, oddi∣gerth ychydig wlaw, ynghylch yr ugainfed ♂ ☉ ☿ dŷdd
12fPenusus.1120 5981
13gDydd Jou. Derchaf.21035882
14aBoniface.32035783
15bSaphia.43035684
16C6 Sul g. Pasc.54035585
17d 65035486
18eSewell Esgob.76035387
19fSarah.864035288
••gAnn.972035189
••Collen.1080350810
••Helen fernhines11840349811 
••Y Sul Gwyn.12920348812 
4drendin.13100347813 
25erbanus.141040346814 
26fAust Esgob.151120345815 
27gMihangel.16120344816 
28aJonas.171251343817 
29bDychweliad y bren18142342818 
30CSul y drindod.19233341819 
31dPetronel.20324340820 

Page  [unnumbered]

MEHEFIN. 1686.
 d.h.m.  d.h.m. 
Y lleuad sydd yn 3 chwarter oed,3.0.50.b.Y lleuad sydd yn 1 chwarter oed,18.11.42.n.
Y lleuad sydd yn newidio,10.9.16.n.Y lleuad sydd yn llawn lloned,25.5.55.n.
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIX
     A.M.A.M.A.M. 
1e 21415339821Tebig i wlaw∣io ✶ ♂ ♀ peth ar □ ☉ ♄ ddechreu 'r mîs:
2fGwyfen.2257339821
3gErasmus.2360339821
4aHedrog.24651338822
5bPaul Esgob.25742338822
6C1 Sul g. drindod.26833338822
7d 27924337823Tymh•••• a llaria••
8eWilliam Esgob.281016337823
9f 29118337823 
10gMarget.30120337823☍ ♃ ♀
11aSt. Barnahas.11245337823 
12bTroead y rhôd.2130337823Peth 〈◊〉 △ ♃ ♂ occach
13C2 Sul g. drindod.3215337823
14d 430337823
15eGwyl Drillo.5345337823 
16fElidan. Curig.6430338822sŷchder Tros y rhan fwya o'r mîs.
17gGwyl Fylling.751533822
18a 860338822
19bLeonard.9641339821
20C3 Sul. g drindod.10742340820 
21dAlban.11833341819△ ♄ ♀
22eGwen frewi.122434818 
23fBasilus.13101634817 
24gSt. Ioan fedyddiwr1411344816△ ☉ ♃
25aElogius.1512345815□ ♄ ☿
26bTyrnog. Twrog.161251346814 
27C4 Sul g. drindod17143346814oer a Thywyll Tua'r diwedd
28dLeo.18233347813
29eS. Peter a Paul.19324347813 
30fYmchwel Paul.20416348812✶ ♄ ♂

Page  [unnumbered]〈1 page duplicate〉Page  [unnumbered]〈1 page duplicate〉Page  [unnumbered]

GORPHENAF. 1686.
 d.h.m.  d.h.m. 
Y lleuad sydd yn 3 chwarter oed,2.11.5.b.Y lleuad sydd yn I chwarter oed,18.9.57.b
Y lleuad sydd yn newidio,10.11.50.b.Y lleuad sydd yn llawn lloned,25.0.40.b.
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIX
     A.M.A.MA.M. 
1gAaron, Julius2158349811Tebig i wlaw∣io peth ar ddechreu 'r mîs,
2aSwittan.2260350810
3bMarthin. peblig.2364035189
4C5 Sul g. drindod.2472035288
5d 258035387△ ♃ ☿
eErsul Sanctes.2684035486oer a chymy∣log ✶ ☉ ♄
 792035585
Y saith frodyr.2810035684
 29114035783Gwyntiog.
••Gwyl Gower.20122035882 
••6 Sul g. drindod.11035981✶ ♄ ☿
••Harri.21454080Sŷch, a ☌ ☉ ☿ ☌ ♂ ☿ Gwresog.
••Docwan.323042758
••Garmon banaf.431544756
••St. Smithin.54046754
16aCynllo.644548752Gwresog iawn a sŷch, ag ☌ ☉ ♂ □ ♃ ☿ Eglur hyd ddiwedd y mîs
17b 7530410750
18C7 Sul g. drindod860412748
••dDydd 'r Cŵndech9650414746
20eJoseph10740416744
21fDaniel.11830418742
22gMair fagcalen.12920420740□ ♄ ♀
23aApolin.131010422738 
24bChristina.14110424736 
25CGwyl St. Iag.15120426734 
26dAnna fam mair.161250428732 
27eMartha.17240430730□ ☉ ♃
28fSamson.18330432728 
29gBeatrice.19420434726 
30aAbdon.20510436724 
31hGarmon.2160438722□ ♃ ♂

Page  [unnumbered]

AWST. 1686.
 d.h.m. Y lleuad sydd yn 1 chwarter oed,16.4.15.n.
Y lleuad sydd yn 3 charter oed,1.2.12.b.Y lleuad sydd yn llawn lloned,23.8.50.b
Y lleuad sydd yn newidio,9.3.7.b.Y lleuad sydd yn 3 chwarter oed,30.4.2.n.
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIX
     A.M.A.M.A.M. 
1CDydd awst.2260440720 
2d 23651441719 
3e 24742442718✶ ♀ ☿
4fAristarcus25  44371 
5gOswaild frenin.2683444471 
6a 27925446714✶ ♃ ☿
7bAfra.281016448712□ ♃ ♀
8C10 Sul g. drindod29118450710Gwrês, a sych∣der yn parhau Trwy Gorph y mis hwn, o ddigerth Trwy fellt a Thyranau ddisgin Rhai ☌ ♄ ♀ Cafodydd. mewn Rhyw fannau or ✶ ♄ ♀ deyrnas
9dJulian.112045278
10eLawrence.2125045476
11fGilbart.314045074
12g 423045872
13aHippolit.53205070
14bBetram.641052658
15C11 Sul g. drind.75554656
16dRochus myrth.86056654
17eHortfford.965058652
18fElen.10740510650
19gSebaldus.1183051264
20aBarnard. Abab.Capri12920514646
21bAnthanas.131014516644
22C12 Sul g. drind.14117518642Gwynt uchel a ddechru nghy••• hyn, ag yn debig i bar∣hau ar fy∣nych Gyrsiau, dros amriw fisoedd.
23dGwyddelen.1512520640
24eSt. Eartholom.161240522638
25fLewis.171205246 
26gIreneus.1820526634
27aDydd. 'r Cŵn diw.19240528632
28bAugustin.20320530630
29C13 Sul g. drind.2140532628
30dGwyldeilo.2250534626
31eAdrion Esgob.2360536624✶ ☉ ♃

Page  [unnumbered]〈1 page duplicate〉Page  [unnumbered]〈1 page duplicate〉Page  [unnumbered]

MEDI. 1686.
 d.h.m.  d.h.m. 
Y lleuad sydd yn newidio,7.5.58n.Y lleuad sydd yn llawn lloned,21.6.46.n
Y lleuad sydd yn 1 chwarter oed,15.1.15.b.Y lleuad sydd yn 3 chwarter oed,28.2.32.n
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIX
     AM.A.M.A.M. 
1FDydd Silin.24630538622✶ ♀ ♀
2gDydd Sulien.25720540620Gan ddarfod i'r blaned ♄ adel arwydd y □ ♀ ♃ for∣wyn y mis diweddaf (ar ôl iddo dramwy 'r Arwydd hon∣no ♂ ☌ ♄ fwy na dwy flynedd,) A dyfod yn awr ir fantol,
3aDydd Gregory.26810542618
4bErddyl.2790546614
5c14 Sul g. drind.28950548612
6dIdlos.291030550610
7eDynstan.30111555268
8fGanedigaeth mair.112055466
9gDelwfyw.2125055664
10aNicholas.314055862
11bDaniel.423055961
12c15 Sul g. drind.53206060
13dDydd, a nos un hyd.641062558
14eGwyl y grog.75064556
15fNicodemws.86066554
16gEdyth.97068552☌ ☉ ☿
17aLambert.1080610550Gobeithio fod y sychder mawr wedi ☌ ♄ ☿ Tymheru, neu Gymhedroli peth, yr hîn a ddigwyddo ar ddiwedd awst, ag ar ddechreu'r mîs hwn, a fydd Tebig i barhau dros amriw fisoedd
18bFferiolus1190612548
19C16 Sul g. drind.12100614546
20dFfeusta.13110916544
21eGwyl St. Matthe.14120618542
22fMaurus151250620540
23gTec•• forwyn.16140622538
••aamwd.17230624536
5bMeugan.18321626534
6C17 Sul garind.19414628532
27dJudeth.2057630530
28eLioba.2160632528
29fGwyl St. Michael.22640634526
30gNidam.23730636524