The first-[third] tome of an exact chronological vindication and historical demonstration of our British, Roman, Saxon, Danish, Norman, English kings supreme ecclesiastical jurisdiction from the original planting, embracing of Christian religion therein, and reign of Lucius, our first Christian king, till the death of King Richard the First, Anno Domini 1199 ... / by William Prynne, Esq.

BOOK IV. CHAP. II.

Conteining sundry Records, Patents, and Historical passages, evi∣dencing the Kings Supreme Jurisdiction in and over Ecclesiasti∣cal Persons, Courts, Affaires, in England and Ireland: The Intollerable Usurpations, Extortions, Oppressions, Innova∣tions, Proceedings of Popes, their Legates, Agents, Instru∣ments, to the prejudice of the Rights, Priviledges of the King, Church, Kingdom, Subjects, in both these Realms; with the severall Complaints and Oppositions against them: The Eng∣lish and Irish Bishops, Covents, Courts Christians Encroach∣ments upon the Kings Temporal Courts, Rights, Royal Dignity, and Subjects Liberties; Prohibitions and Opposi∣tions against them; with the principal Ecclesiastical Affaires and Transactions in relation to England and Ireland, from the beginning of the 21. to the end of the 40. year of King Henry the 3d. his Reign.

I Have in the cloze of the preceding Chapter presented you with King Henry the 3d. his memorable Writ of Prohibition directed to Edmond Archbishop of Can∣terbury, not to answer to a suit brought against him by the Prior and Monks of Tri∣nity, concerning Advousons of Churches, Lands, Services, and gifts to his Church, before the Popes Delegates, authorized to hear the same, to the prejudice of the Rights of his Crown and Royal Dignity: I shall now begin this Chapter with this Kings Prohibition, Attachment, for disobeying his former Prohibitions, issued against the Popes Delegates themselves, (being three Abbots) and the Prior who sued him, with other Prohibitions not to proceed therein under pain of seizing their Tem∣poralties, for citing the Archbishop to appear before the Pope out of the Realm, or elsewhere, upon this untrue suggestion to the Pope, that such cases had been formerly handled in Ecclesiastical Courts in the time of his Ancestors, without any Prohibition, which the King and his Counsel deny, sending special Messengers to the Popes Delegates, together with Prohibitions to inhibit their proceedings, as these Records attest.

REX Vicecomiti Kanc. salutem. Pone per Vad. & salvos Pleg. de Boxle, sanctae* 1.1 Radegund. & de Lesnes Abbates, quod sint coram Iusticiariis nostris apud Westmonasterium in Octabis Sanctae Trinitatis, ostensuri quare tenuerunt placitum in curia Christianitatis, super advocationibus Ecclesiarum Maneriorum Prioris et Monachorum sanctae Trinita∣tis Cantuar. et super xeniis, quae idem Archiepiscopus percipit, de Maneriis ipsorum Prioris et Monachorum, et super obedientiis domus sanctae Trinitatis Cantuar. contra Prohibitionem nostram, cum placita de advocationibus Ecclesiarum, alibi teneri non debe∣ant, nec consueverint in Regno nostro quam in Curia nostra. Et praeterea, cum vacante Archiepiscopatu Cantuar. ad nos et Haeredes nostros dictorum xeniorum perceptio, et praedictarum obedientiarum dispositio pertineat. Pone etiam per Vad. & salvos Plegios praedictum Priorem, quod tunc sit ibi ostensurus, quare secutus est idem pla∣citum

in eadem Curia contra Prohibitionem nostram. Et habeas ibi nomina plegiorum & hoc breve.

Teste Rege apud Windles Quinto die Maii.

Per W. de Raleg.

A Maur. de Sancto Amando, Bertramus de Crioil, Johannes de Plessetis, & Sil∣vester* 1.2 de Everdon Clericus, missi fuerunt ex parte Regis apud Roffian. 13. die Marc. ad Iudices delegatos ad inhibendum eis ne procede∣rent in causa quae ventilabatur coram eis, inter Dominum Cantuar. et Priorem Sanctae Trinitatis Cant. de patronatu Ecclesiarum, quia hu∣jusmodi placita spectant ad Coronam et dignitatem Regis: et si hu∣jusmodi causae coram eis terminarentur, interesse ejus praejudicium verteretur.

Postea scripsit eis sub hac forma.

REX Abbati de Lesnes salutem. Audivimus quod Prior et Monachi sanctae Trinitatis Cantuar. coram te et Conjudicibus tuis trahit E. Cant. Archiepiscopum in placitum, in curia Christianitatis Authoritate Literarum Domini Papae, super advocationibus Ecclesiarium Ma∣neriorum suorum, et super xeniis quae idem Archiepiscopus percipit, de Maneriis ipsorum Prioris et Monachorum, et super obedientiis domus Sanctae Trinitatis Cant. Quia vero manifeste est contra Co∣ronamet dignitatem nostram quod praefata loquela teneatur in Cur. Christianitatis, cum placitum de advocationibus Ecclesiarum alibi teneri non debeat nec consueverit in Regno nostro quam in Curia nostra: Et praeterea cum vacante Archiepiscopatu Cantuar. ad nos et haeredes nostros pertineat dictorum xeniorum perceptio, et prae∣dictarum obedientiarum dispositio, prohibemus tibi ne de cetero placi∣tum illud teneas in Curia Christianitatis. Teste Rege apud Roff. 14. die Marc.

These Abbots notwithstanding this Prohibition proceeded in these suits; there∣upon the King issued this second Writ of Prohibition to them and the Prior of Trinity, not to proceed therein under paine of seasing their Temporalties.

REX Abbatibus de Boxle, sanctae Radegund. & de Lesnes salutem. Memoriter tene∣mus,* 1.3 nos alias inhibuisse, ne teneretis placitum in curia Christiani∣tatis inter venerabilem Patrem E. Cant. Archiepiscopum ex una parte, & Priorem & Monachos sanctae Trinitatis Cant. ex alia, super advocationi∣bus Ecclesiarum, Mariscis, Exeniis et servitiis hominum. Et quia non obstante prohibitione nostra praedicta, iterum summoneri fe∣cistis eundem Archiepiscopum, ut certo die coram vobis compareat ad respondendum super praemissis, vel diem recipiend. quo per se vel per procuratorem, coram Domino Papa compareat inde re∣sponsurus, et literae Apostolicae quorum authoritate hoc faciatis per falsi suggestionem sunt impetratae, cum contineant eandem causam in foro Ecclesiastico alias fuisse tractatam, nullo praedecessorum no∣strorum Regnum Angliae illum prohibente, quod manifeste falsum esse dignoscitur, cum hujusmodi causa nullo tempore alibi quam in Curia nostra et praedecessorum nostrorum tractari consueverit: Vobis di∣stricte prohibemus super omnia tenementa vestra, quae tenetis in Reg∣no nostro, ne in dicta causa procedatis, ipsi Archiepiscopo diem prae∣figentes extra regnum nostrum, vel alio modo, ante adventum Do∣mini Legati in Angliam, qui in januis est, cui volumus praedicta communicare, et in eisdem ejus uti consilio. Teste Rege apud Wood∣stock Decimo die Julii.

After which I finde no more proceedings in this case.

The like Writ of Prohibition, upon the same grounds, was issued to the Abbot of St. Albans, and other Delegates of the Pope, in the case of the Archbishop of Can∣terbury, touching the Temporalties, Lands, and Services of the Bishoprick of Ro∣chester, during the vacancy.

HENRICƲS Dei gratia Rex Angliae, &c. Abbati sancti Albani & conjudi∣cibus* 1.4 suis salutem. Quibusdam referentibus audivimus, quod cum Custo∣dia Episcopatus Roffensis ratione vacationis suae * 1.5 existar in manu venerabilis Patris E. Cantuariensis Archiepiscopi, cum omnibus ad Episcopatum illum spectantibus, tam∣spiritualibus quam Temporalibus, vos, eundem Archiepiscopum in causam trahitis in Curia Christianitatis, authoritate literarum Domini Papae, super quibusdam xeniis de Maneriis vestris annuatim de∣bitis Episcopo Roffensi, qui pro tempore fuerint sicut annuus Red∣ditus, desicut praestatio illa et venit de Laico feodo, temporalis est. Et quoniam si in causa illa optineretis nobis in futuro posset prae∣judicium generari, si contingeret quod vacarent eodem tempore tam Archiepiscopatus Cantuariensis, quam Episcopatus Roffensis, cum utriusque Custodia ad nos immediate pertineret; vobis prohibemus, quod causam illam in curia Christianitatis non prosequamini de cae∣tero, quia prosecutio ejus manifeste est contra coronam, et digni∣tatem nostram, et etiam contra libertates nostras quas habuimus, de singulis Episcopatibus vacantibus in Regna nostro. Teste Rege apud Windles 14. die Novembris.

In both these precedent cases of the Archbishop, the King by several Writs of Prohibition, countermanded the Popes own Bulls and delegates as contrary to the Rights and Dignities of his Crown, and prohibited their proceedings, which gave some check to his Usurpations of this kinde, though he was enforced to connive at or submit to other Papal incroachments for the present, as unable to withstand or re∣dresse them.

The Kings Clerks and Houshold Chaplains in those dayes wearing long hair and Peruwigs, (against the * 1.6 Apostles and Natures dictates) thereupon the King out of piety and zeal to reform this abuse, issued this Writ to William de Perecat, authorizing and strictly commanding him to cut their hair, and pull off their yel∣low Peruwigs, under pain of being shaven, and polled himself, as this Writ assures us.

REX Willielmo de Perecat. salutem. Sciatis quod concessimus & plenam po∣testatem* 1.7 vobis dedimus, scindendi capillos Clericorum nostrorum, qui sunt de Hospitio nostro, et familia nostra longos crines habentium, et comas untrientium, et ad crocos Capillorum suorum deponendos. Et ideo vobis mandamus, quatenus ad hoc modo debito diligenter in∣tendatis; hujusmodi potestatem nostram vobis concessam taliter ex∣equentes, circa praedictos Capillos scindendos et crocos deponen∣dos, ne ad Capillos vestros scindendos forcipes apponere debeamus Teste meipso apud Clyne secundo die Septembris.

A memorable President fit to be imitated and put in execution in our effeminate degenerous age, more peccant in this kinde then any former times, there being more false Heads (if not hearts too) in England, and more long-haired Ruffians, both of the Clergy, Court, City, Country, needing such a Reformation and Re∣former as this Writ prescribes, then in any precedent age.

The King having newly founded and endowed the Hospital of St. Johns in Oxford, whereby he became Patron thereof, the Archdeacon of Lincoln grew so presump∣tuous, as without the Kings privity, to remove Freer William, to whom he had for a time committed the administration of the Temporalties thereof, and to make one Ely

Master of the Hospital. Whereupon the King issued this Writ to the Archdeacon, and another to the Bishop of Lincoln, to rectify this his usurpation and presumption without delay.

REX Magistro R. Archidiacono Oxoniae, salutem. Cum super Jure patronatus* 1.8 Hospitalis Sancti Johannis Oxoniae nobis quaestio referri non possit, nec debeat, utpote qui pro salute Antecessorum nostrorum idem Hospitale fundavimus, ac de bonis nostris ditavimus; Miramur non modicum, ac pariter movemur, quod vos nobis irrequisitis, fratrem Willielmum, cui administrationem temporalium ejusdem domus ad tempus commisimus amoventes, Elyam Capellanum ejusdem Hospitalis, Magistrum praefecistis, in regiae dignitatis praejudicium et gravamen. Quocirca vos requirimus firmiter prohibentes, ne falcem vestram mittatis in messem alienam, set potius jure vestro contenti, jus patronatus quod in dicto Hospitali obtinemus per∣turbare desistatis, culpam praecedentem per patientiam subsequentem taliter redi∣mentes, ne de caetero de talibus ad aures magnificentiae nostrae querela perveniat. Teste Rege apud Westmonast. 27 die Maii.

Item Mandatum est Domino R. Lincolniae Episcopo, quod det ipsi Archid. in man∣datis, ut quod praesumptum est ab eo in hac parte sine morae dispendio stude∣at revocare. Teste Rege ut supra.

The Monks and Converts of the Cistercian Order, contrary to their vows and rules, becomming common Merchants, buying and selling again Wools and Skins, to the pre∣judice of other Merchants, & scandal of their profession; the King for redresse there∣of issued this ensuing Writ of Prohibition to all the Sheriffs of England, to seize the goods and monies of those Monks and Converts to his use, who should offend therein.

MAndatum est Vicecomiti Rotel. quod in pleno Com. suo, & per omnes bonas* 1.9 villas Com. sui, & per totam Ballivam suam, clamari, etex parte Re∣gis firmiter prohiberi faciat, ne aliquis Monachus vel Conver∣sus Cisterciensis ordinis, lanam vel coria emat aliis vendenda, nec aliquis eis hujusmodi Mercandisas vendat per manum suam iterum vendendas. Et si de cetero aliquis Monachus vel conversus prae∣fati ordinis interceptus vel convictus fuerit super hujusmodi empti∣one, tam Mercandisae quam denarii eis quorum fuerint deperdentur, et ad opus Regis incurrentur.

Eodem modo mandatur omnibus Vicecomitibus Angliae.

The Dean and Chapter of Artferten in Ireland, electing a Bishop upon an avoy∣dance by resignation, without the Kings License first obtained contrary to * 1.10 former Inhibitions, the King upon their Petition, would no ways confirme their election so unduly made, but declared it utterly voyd, lest he should derogate from, and de∣stroy his own Regal Right, by such dispensations and connivance; yet because of the poverty of this Church, he did by special Writs Authorize the Archbishop of Dublin and his cheif Justice of Ireland, to give the Dean and Chapter in his name and right a license for a new election, and to give his royal assent to the person they should elect, as these 3. Records inform us.

REX L. Dublinensi Archiepiscopo, & M. filio Geroldi Justic. suo Hyberniae, sa∣lutem.* 1.11 Cum nuper nobis Nunciarunt Decanus & Capitulum Ecclesiae Art∣fertens. quod Ecclesia sua vacante per resignationem G. quondam Episcopi Artfer∣tensis, praeter assensum nostrum et licentiam alium sibi eligerent in Pastorem, et instanter nos rogassent, per Nuncium suum ad nos propter hoc destinatum, quod Electioni suae assensum regium adhibere∣mus et favorem, non duximus ipsos in petitione sua exaudiendos, cum sic videremur juri nostro manifeste derogare, eo quod mos est, si∣cut non ignoratis, in Ecclesiis Cathedralibus ad nostram spectanti∣bus advocationem, quod vacante sede ante Electionem celebrandam,

licentia Regia est requirenda, unde Electionem praedictorum Decani et Capituli irritam, quantum ad Hos, reputavimus et inanem. Uerumtamen audita paupertate Episcopatus memorati, ut labori∣bus et expensis memoratae Ecclesiae parceremus, hanc eis duxi∣mus gratiam faciendam, quod concessa vobis potestate nostra hac vice, dandi eis talem eligendi licentiam, ipsam a vobis tanquam dig∣nitate nostrae in hac parte utentibus requirant, et ea obtenta ite∣rato ad eligendum procedant, et Electioni factae postmodum, de per∣sona nobis fideli et nostrae terrae Hyberniae necessaria, authoritate nos∣tra favorem regium praebeatis et assensum. Et ideo vobis mandamus, quod cum praedicti Decanus et capitulum ad vos venerint, aut certum nuncium cum literis Capituli sui patentibus ad vos miserint, licentiam praedictam peti∣turi, ipsam authoritate nostra hac vice eis concedatis, et post Ele∣ctionem rite celebratam, eidem Electo suo vobis praesentato nomine nostro assensum regium pr••beatis et favorem. In cujus, &c. Teste Rege apud Werleberg. sexto die Decemberis.

ET mandatum est per Literas Clausas Decano & Capitulo Artferten. Ecclesiae,* 1.12 quod quia * 1.13 Rex quidem inhibuit, ne in aliqua Ecclesia Cathe∣drali vacante in terra Regis Hyberniae, fieret electio, nisi Licentia a Rege petita prius et obtenta: Et ipsi nihilominus sine Licentia Regis processerunt ad Eligendum sibi pastorem, electioni per eos factae sine licentia, Rex non duxit assensum Regium praebere, cum ex eo posset sibi et Haeredibus suis praejudicium imminere, et volens Rex laboribus suis, quantum potest salvo jure suo, deferre, potesta∣tem dedit L. Dublin. Archiepis. et M. filio Geroldi Regis Just. Hyberniae, eis licentiam eligendi, et Electo eorum assensum regium praebendis et praesentent electum suum eis, petita prius ab eis vice Regis li∣centia eligendi, et procedant ad electionem suam faciendam. Teste Rege ut supra.

REX M. Cassalensi Archiepiscopo salutem. Quia vacante nuper sede Artferten,* 1.14 Decanus & Capitulum ejusdem Ecclesiae, praeter licentiam nostram quam prius debuerunt requisisse, eligere praesumpserunt, cum ad nos mitte∣rent in Angliam Rogantes, quod Electioni suae assensum regium praeberemus, Noluimus, sicut nec debuimus ipsos exaudire: ut autem parceremus laboribus et expensis praedictorum Decani et Ca∣pituli, et dignitatem regiam servaremus illaesam, dedimus in man∣datis venerabili in Christo patri L. Dublinensi Archiepiscopo, et Ju∣sticiario nostro Hyberniae, quibus potestatem dedimus hac vice dandi praedictis Decano et Capitulo Licentiam eligendi, et post electionem eidem assensum suum nomine nostro praebendi; Quod cum praedicti Decanus et Capitulum ad ipsos venerint vel miserint, licentiam petituri, eam authoritate nostra eis concedant, et electioni postea rite celebratae, Assentiant. Cum igitur oporteat ipsos licentiam adhuc ab Archiepiscopo et Justiciario nostro petere, ne Juri nostro derogare videremur, et petita licentia iterato eligere, paternitatem vestram rogamus attentius, quatenus et si per errorem et negli∣gentiam praedictorum Decani et Capituli contigerit semenstre per∣transiri, propter quod videatur forte vobis, quod ad Episcopatum illum manum possitis extendere, contra Coronam et dignitatem no∣stram inde nihil attemptetis ordinare, quia nullatenus sustineremus dignitati Regiae in hac parte derogari; maxime, cum ex parte nostra

nulla fuerit negligentia que nobis debeat esse dampnosa. Teste ut supra.

There being a great difference between the Bishop of Clochor in Ireland and Arch∣bishop of Armach, and their tenants concerning spoliations, injuries and greivances touching their Churches, the Archbishop of Armach procuring the Kings Letters to his Chief Justice by misinformation, whiles he was excommunicated: The King thereupon revoked his former Letters, and commanded his Chief Justice in Ire∣land to hear and determin the controversies betwen them, according to the Law and Custom of Ireland.

MAndatum est M. Justic. Hiberniae, quod diligenter audiat querelas N. Cloco∣ren.* 1.15 Episcopi quas audivit, & coram eo deponet per praeceptum Regis, su∣per injuriis, gravaminibus, spoliationibus terrarum & Ecclesiarum, ei & suis irro∣gati ab Archiepiscopo Armach. et suis. Et querelis suis plenius auditis et intellectis secundum legem et consuetudinem terrae Hiberniae, plenani et celerem Iustitiam ei exhibeat. Nec remaneat aliquatenus eidem ex∣hibitio Justitiae facienda occasione Literarum Regis quas aliquando Rex ei transmisit, pro parte praefati Archiepiscopi contra memoratum Archi∣episcopum, de captione hominum ipsius Episcopi, quos ipse Archiep. Regi suggessit esse excommunicatos, quia ipse Archiepiscopus in impetrati∣one earum per procuratores suos Regem circumvenit, cum ipse et sui fautores tempore impetrationis earundem Literarum essent excommunicati, sicut Regi postea plenius innotuit, exmandato Ve∣nerabilium Patrum Archiepiscopi Cantuar. et Episcopi Cycestrensis, Cancellarii Regis, conservatorum causae memorati Episcopi contra praefatum Archiepiscopum, qui ad mandatum Venerabilis Patris Dublin. quibus praefati Archiepiscopus Cantuariensis et Episcopus Cy∣cestrensis, vices suas commiserant super executione praedicta, per li∣teras suas Patent. eis significaverunt. Teste Rege apud Kenet. Decimo die Februarii.

The Archbishop of Rohan being elected, and his election approved by the King this year, the King out of his extraordinary favour, dispensed with his personal Oath of fealty to him, accepting it from his Proctor at this time, provided that who ever was elected Bishop afterwards, should do his fealty to the King in proper person not by proxy, as this memorable Record attests.

MAndatum est Magistro P. de Colle Medio, Electo Rotom. & capitulo ejusdem* 1.16 loci, quod propter specialem & fidelem amicitiam quam Dominus Rex inve∣nit in praedicto Electo, & propter affectionem quam sperat ipsum erga domi∣num Regem velle continuare, quod petitioni suae quam fecerunt, ut fidelitatem a Magistro Bileberto de Commovill, vice ipsius Electi juraret in ani∣mam ipsius Electi, benigne condescendit; sed Dominus Rex vult eos scire, quod quociens de caetero continget Ecclesiam suam vacare, a nullo alio fidelitatem recipiet Dominus Rex, quam ab eo qui prae∣fatae Ecclesiae praeficietur. Teste Rege ut supra.

After his Proctor had thus sworn fealty to the King he issued this Writ to the Sheriffs and others to restore the Temporalties of his Archbishoprick in England to this his Proctor, in the Archbishops behalf.

REX vicecomiti Eborum, salutem. Scias quod Electioni factae, de Magistro Pe∣tro* 1.17 de Colle Med'o in Archiepiscopum Rotom. quam Dominus Papa confirmavit, Regium adhibuimus assensum et favorem. Et ideo tibi praecipimus, quod de terris & tenementis ad Archiepis. praedictum pertin. in Balliva tua, & de quibus proximus praedecessor suus ejusdem loci Archiepiscopus obiit sei∣situs

Magistro Gileberto de Comonvil, nomine ejusdem Electi plenam seisinam habere facias. Teste Rege apud Merleberg. Duodecimo die Decembris.

Eodem modo scribitur Bullivo de Odyham, de terris & tenementis in Bal∣liva sua.

Upon the death of Richard Bishop of Durham, the King upon the Petition of the Prior and Covent, granted this Licence to elect a new Bishop.

REX Priori & Coventui de Dunholm. salutem. Venientes ad nos cum literis* 1.18 capituli vestri patentibus fratres, Robertus Supprior, Thomas de Witwell, & Rogerus de Now Burgo, Monachi domus vestrae, nunciaverunt nobis Episcopatum Dun∣holmensem, vacantem esse per mortem R. quondam Episcopi eiusdem loci, et petierunt a nobis licentiam alium vobis eligendi in patrem et pasto∣rem. Nos vero petitioni vestrae & suae in hac parte benigne condescendentes, li∣centiam vobis concedimus alium vobis eligendi in Pastorem, Ro∣gantes quatenus talem vobis eligere curetis in Patrem & Episcopum, qui Deo devotus, nobis et regno nostro necessarius, et Ecclesiae vestrae Regimini utilis esse dinoscatur. Teste Rege apud Windles Quinto die Maii.

Pope Gregory granted this special favour to King Henry, upon a Treaty with his Legat, that 6. of his Clerks might enjoy pluralities of Benefices; when as in his In∣strument of dispensation there were only 5. which defect his Legat by his own pow∣er undertaking to supply, the King recommended a sixt Clerk to him by this Writ.

REX Legato salutem. Nuper, sicut recolimus, London. constituti, cum vobis∣cum* 1.19 tractatum haberemus, de gratia nobis a Domino Papae concessa, dixistis nobis, quod Dominus Papa vobis cum sex de Clericis nostris dispensandi dederat▪ potestatem. Et nos secundum dictum vestrum, illam gratiam quam dommus Papa nobis fecerat sex de Clericis nostris concessimus, de••gratia liberali. Verum postmodum Dominus Valentinus Ecclesiae procurator nobis retu∣lit, quod inspexerat autenticum ubi non nisi de quinque Clericis nostris mentio habebatur, sed dixistis ei vestri gratia, Quod illud quod in Autentico deerat, ex officio vestro suppletis, super quo multimodas vobis referimusigratiarum actiones, nihilominus discretionem vestram rogantes, quatenus illam sextam gratiam Willielmo Hardel Clerico nostro ad preces nostras concedatis. Teste Rege apud Windeles. 14. die Augusti.

The Bishop of Norwich dying this year, the Monkes elected Symon their Prior for their Bishop, whom the King disapproving, made a special Proctor against him before the Archbishop to hinder his confirmation, and to appeal against him to the See of Rome, if it were expedient, where he likewise constituted his Proctor, as these Records inform us.

REX Cantuariensi Archiepiscopo salutem. Mittimus ad vos dilectum Clericum* 1.20 nostrum Magistrum W. de Kilkenny, Constituentes ipsum procuratorem nostrum ad assignandum quasdam causas contradictionis nostrae contra Electionem de Priore Norwic. celebratam, & contra ipsum Priorem & Electores ipsius, salvis nobis aliis Juris remediis competentibus; ratum habituri quicquid idem Willielmus super praemissis fecerit, Damus etiam eidem potestatem appellandi ad sedem Aposto∣licam si viderit expedire. Hoc idem Priori Norwic. & Monachis ejusdem lioci signi∣ficamus. In cujus, &c. Teste Rege apud Westmonasterium Undecimo die No∣vembris.

REX Domino Papae salutem. Constituimus dilectum Clericum nostrum Magistrum* 1.21 Will. de Kilkenny, procuratorem nostrum in Curia Romana, ad prosequendum Causas contradictionis nostrae contra electionem, Electum & Electores Norwic. Eccle∣siae; damus etiam eidem Magistro Willo. potestatem substituendi procuratorem in ne∣gotio memorato; ratum habituri quicquid idem Magister VV. vel ab eo substitutus pro∣curator fecerit in praemissis. Idem praemissis electoribus & Electo significamus. Teste Rege apud VVestmonasterium 23. die Januarij.

What the issue was of this Election a 1.22 Matthew Westminsters, and b 1.23 Matthew Paris thus relate.

INgressis itaque viam universae carnis, piae memoriae Venerabilibus Patribus Wi∣gorniensi & Norwicensi Episcopis, elegerunt Monachi Wigorniae Magistrum Walte∣rum de Cantelupo, filium Willielmi de Cantilupo, viri potentis & praeclari, in Praesulem & Pastorem animarum suarum: quem sine difficultate Dominus Papa accep∣tavit,▪ et in Episcopum consecravit. Norwicenses autem Priorem suum, virum religiosum & discretum, in suum sibi Praesulem elegerunt: cu us electio, licet rite facta, quia tamen Regi displicuit, quibusdam ridiculosis ratio∣nibus vel exceptionibus contradicentium, fuit diu in pendulo, non sine peccatorum scrupulis, impedita. After near three years contests, William de Raleigh was consecrated Bishop thereof, and the Prior put by.

The deplorable, servile, irreligious condition of the Church and Realm of Eng∣land at this time, under the manifold tyrannical Usurpations, Exactions, Corrupti∣ons of the Pope and his Instruments, (bonis terra in Regni perniciem saginati) is thus most emphatically remonstrated by an * 1.24 eye witnesse then living.

TEmporibus illis ingruentibus, igniculus fidei coepit nimis refrigescere, ut penè in cinerem redactus, vix videretur scintillare. Jam enim simonia sine rubore perpetrata, usurarii manifeste diversis argumentis a popularibus & minoribus, pecu∣niam impudenter extorquebant. Expiravit charitas, libertas Ecclesiastica emarcuit, religio viluit suppeditata: & facta est filia Syon quasi meretrix effrons, non habens ruborem. Quotidie vilissimae personae et illiteratae, Bullis Romanis armatae, in minas statim erumpentes, redditus a piis Patribus in Uictus religiosorum et sustentationem pauperum et hospitalitatem peregrinorum collatos, spretis privilegiis a Sanctis nostris ante∣cessoribus indultis, diripere non formidarunt: fulgur••ntibus enim sententiis, sine dilatione raptim postulata receperunt. Quod si ad re∣fugium appellationis vel privilegii, recurrerent injuriam patientes & spoliati, statim suspendentes per aliquem alium Praelatum, authentico Papae compellente, fecerunt excommunicare. Et sic non prece, non canonice, sed imperiosa exactione simplices spoliarunt; Juxta illud Poeticum:

—Armato supplicat ense potens.

Unde factum est, quod ubi solebant nobiles & dapsiles Clerici, Ecclesiarum custodes & patroni, circumjacentis Patriae latitudinem sua opulentia nobilitare, transeuntes suscipere, pauperes recreare: ibidem abjectae personae moribus vacui, versutia pleni, procuratores et firmarii Romanorum, quicquid preciosum in terra fuit et utile abradentes; Dominis suis in remotas terras deliciose ex¦patrimonio Crucifixi viventibus, et ex alieno superbientibus, trans∣miserunt. Erat igitur videre dolorem praecordialem, genas Sanctorum irrigare, querelas erumpere, suspiria multiplicare: dicentibus multis cum singultu cruentato, Melius esset nobis mori, quam videre mala gentis nostrae et Sancto∣rum. Uae Angliae, quae quondam Princeps provinciarum, Domina gentium, speculum Ecclesiae, religionis exemplum, nunc facta est sub tributo. Conculcaverunt eam ignobiles, et facta est in praedam degeneribus. Sed haec Anglis flagella, multiformes reatus procurarunt: irato eo, qui Regnare facit Hypocritam propter peccata populi, & Tyrannum dominari.

No wonder then, that * 1.25 Temporibus eisdem, Graecorum debacchante solita insolen∣tia, tam adversus Ecclesiam Romanam, quam suum Dominum Imperatorem Constanti∣nopolitanum, (who sided with the Pope) Dominum Papam & omnem Ecclesiam adeo exasperavit, quod multorum erat sententia & volunt as, Cruce-signatorum exercitum super eos retorquere; the Pope sending for some Souldiers to the Earl of Britain, and ma∣king▪ him his General by Land and Sea, in this intended War against them, for which he wanted monies.

The Pope upon the Kings request, under pretext to rectifie some of these abuses (against which there was a universal complaint) sent Otto••one his Legate into Eng∣land, who at first demeaned himself like a Woolf in Sheeps cloathing, to take off the scandal, odium, prejudice of the people, against the Pope, See of Rome, and Legates, till by degrees he put off his Sheeps cloathing, and proclaimed himself a ra••ening Woolf, as well as his Predecessors; whose arrival in England and proceedings are thus re∣corded by * 1.26 Matthew Paris, and † 1.27 Matthew Westminster.

EOdem quoque anno, nesciebatur ad quid circa festum Apostolorum Petri & Pauli, Dominus Otto Sancti Nicholai in carcere Tulliano Diaconus Cardinalis, per mandatum Regis venit Legatus in Angliam, nescientibus Regni Magnatibus. Unde plures adversus Regem magnam conceperunt indignationem, di∣centes: Omnia Rex pervertit, jura, fidem, promissa in omnibus transgreditur. Nunc enim Matrimonio se sine suorum amicorum & hominum naturalium consilio, alienigenae copulavit: nunc Legatum, Regni totius immutatorem, clam vocavit: nunc sua dat, nunc data cupit revocare. Sic, sicque de die in diem, juxta dictum Evangelicum, in se divisum & dissipatum Regnum, est enormiter desolatum. Dictum est autem, quod Archiepiscopus Cantuariensis Aedmundus Regem talia facientem increpavit, praecipue de vocatione Legati; sciens inde in suae dignitatis prae∣judicium, magnam Regno imminere jacturam. Sed Rex, spret••¦tam suo quam aliorum suorum consilio, quod concepit animo nulla∣tenus voluit propositum revocare. Venit igitur in magno apparatu Legatus praenominatus, & potentia magna. Et occurrerunt ei Episcopi & Clerici famosi usque ad littus; & aliqui in naviculis navigando, obviarunt ei, applaudentes & mu∣nera impreciabilia offerrentes. Imo etiam Parisiis in obviam ei, obtulerunt telas escarleti & vasa preciosa, nuncii diversorum Episcoporum. In quo facto nimis a multis meruerunt reprehendi, tum pro dono & pro dandi modo; quia in panno & ejus colore, videbatur legationis officium & adventum acceptari. Adveniens autem munera oblata omnia non accepit, sed aliqua, sed quae non recepit, jussit sibi reser∣vari. Redditus autem vacantes, suis quos secum adduxit, dignis & indignis largiter distribuit. Rex autem ei usque ad confinium maris occurrit, & inclinato ad genua ejus capite usque ad interiora Regni deduxit officiose. Et adventantes Episcopi, cum Abbatibus & aliis Ecclesiarum Praelatis, eum cum omni honore & reverentia, cum processionibus & campanarum classico, & preciosis muneribus, ut decuit, & plus quam decuit, receperunt. With such cost, pomp, and servile obsequiousnesse did they entertain their greatest pest and grievance.

DOminus autem Otto Legatus, prudenter & modeste se gerens, munera precio∣sissima* 1.28 sibi oblata in magna parte respuens, contra consuetudinem Romano∣rum, indignationem in toto Regno conceptam (upon his sudden arrival in it) tam a Clero quam militia, citra opinionem multorum, per gestum suum ordina∣tum temperavit. Primo enim quosdam Magnates, ex quodam odio latenter con∣cepto, sibi discordes, pacificavit; & indice osculo in bona fide confoederavit: Utpote Dominum Petrum Episcopum Wintoniensem, & Dominum Hubertum Comitem Canci••, & alios quamplures diu ante sibi dissidentes. Quos postquam Domini Legati pacifi∣cavit industria, omnibus Praelatis Angliae scripsit, ut in Octavis Sancti Martini, Lon∣doniis convenirent, autenticum Domini Papae, de plenaria potestate Legationis sibi concessa vel tradita, communiter in Ecclesia Sancti Pauli audituri, & in eadem com∣muniter de reformatione Ecclesiae Anglicanae tractaturi, & in praesentia ejus Conci∣lium celebraturi.

Before this Council assembled, the King in a Parliamentary Council of his Nobles, wanting monies: * 1.29 Petiit instantissime, ut sibi Regni tricestma concederetur & dare∣tur; ut status Regni & Regis honorabilius sustentaretur, & firmi••s roboraretur. Quod audientes, cum graviter accepissent, responderunt, Quod saepius gravati, videbant alieni∣genas suis bonis saginari; statumque Regni prae paupertate vacillare, & multipliciter periculum imminere, &c. After some sharp contests between the King and Nobles, they at last with much difficulty granted him an Ayde with certain conditions, that he should be counselled by his native Nobles, not by the Popes Legate, and stran∣gers

Sed Rex tam Comitis Cornubiae Richardi fratris sui, quam aliorum suorum ho∣minum spret••s consilio, magis ac magis, ut incepit, deliravit; et se voluntati Roma∣norum, praecipue Legati, quem inconsultius advocaverat, mancipa∣vit adeo, ut videretur quasi vestigia sua adorare: affirmans, se tam in publico quam secreto, sine Domini sui Papae vel Legati consensu, nil posse de Regno disponere, transmutare, vel alienare: ut non Rex, sed feudarius Papae diceretur. His igitur et aliis deliramen∣tis, Rex omnium Nobilium suorum corda cruentavit. Consiliarios quoque habuit infames & suspectos, qui hujus rei fomentum esse dicebantur: quos idcirco magis habebant Nobiles Angliae exosos, quia de Regno ipso duxerunt originem. Et hi erant, Johannes Comes Lincolniae, S. Comes Legriae, frater G. Templarius.

Interim Domino Legato offerebantur dona pretiosa, tam in palefridis concupisci∣bilibus, quam vasis pretiosis, & vestimentis mollibus & duplicibus, pellibus variis & sylvestrib••s, nummis, esculentis, & poculentis: ita quod unus solus Episcopus, sci∣licet Wintoniensis Petrus, cum constaret ei quod Londoniis esset hyematurus, quinqua∣ginta boyes pas••uales, & centum summas tritici electi, & octo dolia vini meracissimi, transmisit e•• in alimentum. Alii quoque secundum vires & facultates suas ei similia contulerunt. Legatus vero, Romanam avaritiam temperando, non omnia, sed aliqua oblata sereno vultu suscepit gratanter: considerans illud Senecae Philosophicum: Omnia oblata recipere, avarum est: nulla, rebelle: aliqua, sociale.

EOdem quoque anno scripsit Rex omnibus Magnatibus suis, ut coram eo & Domi∣no* 1.30 Legato, in festo exaltationis Sanctae Crucis, apud Eboracum convenirent, de arduis negotiis Regnum contingentibus tractaturi. Venerat autem eis obviam Rex Scotiae, vocatus a Rege Angliae, & Legato, apud Eboracum: ut ibi habita communi deliberatione, de pace reformanda inter eos, foeliciter componeretur: & Dei dante gratia, omnis lis mota praevia ratione sedaretur, & de juste utrique debitis satisfieret. Ubi tandem cum pervenissent, sic elaboratum est, ut Rex Scotiae perciperet de Regno Angliae, trecentas libratas terrae, sine Castri constructione, homagiumque Regi An∣gliae faceret, & foedus inter eos amicitiae sanciretur: & hoc se fideliter facturum Regi Angliae & conservaturum jura••et: & sic omnis querela & vendicatio ex parte Regis Scotiae, conquiesceret.

After the peace thus concluded, this covetous Legate desiring to enter into Scotland, to prey upon it, as he had done on England, Volenti Domino Lega∣to intrare Regnum Scotiae, (his chief design in summoning this Council at York) ut ibi de negotiis Ecclesiasticis tractaret, sicut in Anglia: respondit Rex Scotiae, Non me memini Legatum in terra mea vidisse, nec opus esse aliquem esse vo∣candum, Deo gratias, nec adhuc opus est, omnia bene se habent. Nec etiam tempore Patris mei, vel alicujus antecessorum meorum, visus est aliquis Legatus introitum habuisse, nec ego dum mei com∣pos fuero, tolerabo. (So prejudicial did they deem a Legates entry to their Kingdom.) Veruntamen, quia fama te Sanctum virum praedicat, moneo te, ut si forte terram meam ingrediaris, caute progrediaris, ne quid sinistri ••ibi contingat. Indomiti enim & sylvestres homines ibi habitant, humanum sangui∣nem sitientes, quos nec ego ipse valeo edomare, qui etiam si in vos irruant, nequeo eos cohibere. Me etiam nuper, ut forte audistis, voluerunt invadere, & a Regno expellere exhaeredatum. Quibus auditis, Legatus avidam voluntatem intrandi Sco∣tiam temperavit, & latera Regis sui, scilicet Angliae, sibi per omnia obedientis, non reliquit. Remansit autem cum Rege Scotiae quidam Italicus Legati consanguineus, quem Rex cingulo militari, terram etiam conferendo, ne penitus rebellis videretur, nobilitavit. Et sic soluto Concilio, Rex Angliae cum Legato suo versus Australia remeavit.

Appropinquante vero tempore Concilii, jussit sibi Legatus Sedem parati in Occi∣dentali parte Ecclesiae Sancti Pauli Londoniis fastigiosam nimis & solennem, longis trabibus & sedilibus gradatim exaltatam. Misit igitur Literas suas, ut vocati omnes Angliae Praelati, scilicet Archiepiscopi, Episcopi, Abbates, Priores installati, tam sub Conventus sui vel Capituli, quam suo nomine, Literas procuratorias deferentes, ut

quicquid in Concilio statueret Legatus, ratum utrobique haberetur. Venerunt igi∣tur omnes juxta mandatum Domini Legati, nimis vexati & fatigati in corporibus propriis, equorum & viaticis; utpote ingruente hyeme & multiformi tempestate, omnes Praelati suae Legatiae, Angliae tamen potissime.

Advenerat etiam cum aliis ad idem Concilium properantibus, quidam Clericus, nomine Magister Walterus, cognomento Pruz, qui palam asseruit, omnes fere Plane tas sub uno signo, scilicet Capricorno, tunc convenientes, commotionem magnam in aere facturos, & ventos validissimos commoturos: pestemque magnam animalium, praecipue cornutorum; quae pecudes vel pecora appellamus, subsecuturam pronun∣tiabat.* 1.31 Et addidit quasi jocose: Utinam non * hominum cornutorum, scilicet Epis∣coporum. Nec fefellit omnino haec praedicentis opinio. Statim enim Ecclesiam Sancti Pauli, ubi tunc erant congregati, t••ntus ventus concussit, quod omnes, prae∣cipue Legatum, tremor magnus occupavit. Nocte autem Sanctae Ceciliae, nubeculae teterrimae, turritae, & inordinatae, Luna existente prima, in occidente apparuerunt; & coeperunt mug••re tonitrua, micare coruscationes, venti quoque commoveri, & per totam noctem sequentem & diem ventus inhorruit validissimus, qualem non se meminit aliquis praevidisse: & hic ventus per quindecim vel plures dies duravit con∣tinuatus. Corruerunt robora radicitus avulsa, domus, turres, aedificia, motionem senserunt vel ruinam; ut merito aer perturbationi hominum videretur concordare.

Cum igitur convenissent Londoniis Praelati Angliae, in Ecclesia Sancti Pauli, die prima Concilio assignata, scilicet in crastino octavarum Sancti Martini, non com∣paruit Legatus; quia Episcopi rogaverant eum, ut ea die daretur eis copia inspici∣endi* 1.32 quae proposuit statuere, & secum super his deliberare, ne * aliquid in praejudicium eorum statuere attentaret. Altera igitur die, constitutis in secretis & abditis locis militibus armatis & servientibus circiter ducentis, quos ei ad instantiam precum sua∣rum Dominus Rex commodaverat: timebat enim valde sibi, eo quod dicebatur, eum nimis velle desaevire in eos, qui plura habebant beneficia, & praecipue in illegitimos. Apparuit autem summo mane, scilicet diluculo, in Ecclesia praedicta. Erat autem ibi tot expectantium multitudo tam compressa, quod ipsi Legato erat ingressus difficilli∣mus. Et ingressus Ecclesiam, coram majori Ecclesia, Pontificalibus se induit, scili∣cet * 1.33 superpellicio, & desuper Cappa chorali, Pellibus variis furrata, & Mitra. Et praecedentibus Archiepiscopis Cantuariensi & Eboracensi eum, cum processione so∣lenni, cum cruce & cereis accensis, & cum Letania, sedem suam ascendit per gradus pompose, ut dictum est, praeparatam, & jam pomposius tapetis & palliis redi••••tam: collocante se a dextris Domino Cantuariensi & Eboracensi a sinistris: propter quod orta est inter eos dissentio, scilicet de ordinatione sessionis. Et appellatum est ex parte Eboracensis, pro jure suo, quod sibi vendicabat. Lecto igitur solenniter Evan∣gelio, scilicet, † 1.34 Egosum Pastor bonus, sicut moris est, dictisque collectis propriis ab ipso Legato, & cantato Veni creator Spiritus, appellatoque ab Eboracensi, ut dictum est; sederunt juxta Legatum duo Archiepiscopi, Cantuariensis a dextris, Eboracensis a sinistris. Quibus dixit Legatus, volens ipsam controversiam pacificare, neutrius tamen juri derogando: * 1.35 In Bulla Domini Papae stat imago Pauli à dextris Crucis in medio Bullae figuratae, & Petri à sinistris: nulla tamen inter tantos Sanctos est orta un∣quam contentio, ambo enim sunt in coaequali Gloria. Veruntamen propter Petri clavigeri dignitatem, & Apostolatus principatum, necnon & Cathedralem dignitatem, cum Pri∣oratu vocationis, merito à dextris Crucis eius imago collocanda videtur. Sed quia Paulus credidit in Christum, quem non vidit; à dextris figuratur: Beati enim qui non viderunt, &c. Sic Dominus Cantuariensis totius Angliae primas, & qui praeest antiquis∣sim•• ac nobilissimae Ecclesiae Cantuariensi, necnon & Londonensi, quae est Sancti Pauli, non sine ratione à dextris est collocandus. Et ex tunc sequentibus diebus fedit Cantua∣riensis a dextris, Eboracensis a sinistris. Secundo autem die, Concilio jam incepto, missi sunt ex parte Domini Regis, Comes Lincolniensis Johannes, et Johannes filius Galfridi, et Willielmus de Raele, Canonicus Sancti Pauli: ut dicto Legato * 1.36 ex parte Regis et Regni inhiberent, ne ibi contra Regiam Coronam et Dignitatem aliquid statuere attentaret. Et remansit ibi, ut hoc observaretur, Willielmus de Raele, indutus Cappa Canonicali et superpellicio, aliis recedentibus. An Argument of the Kings care to preserve the Rights of his Crown and Kingdom as far as possible, against Papal, Legatine, and Prelatical encroachments.

Eodem quoque die petiit Dominus Simon Cantuariensis Archidiaconus, Dominum Legatum in audientia omnium, ut audiretur ab omnibus authenticum suae Legationis, a Domino Papa sibi commissum: quod & factum est. Et eodem die, ad impetra∣tionem Domini Regis, lectum fuit quoddam privilegium, de festivitatibus Sancti Edwardi per totam Angliam celebrandis. Et de mandato Domini Papae, de Sanctis Francisco & Dominico canonizatis. Et quia audierat Dominus Legatus, dum adhuc in hospitio suo esset, multos pluribus Ecclesiis beneficiatos, nobiles sanguine & pos∣sessionibus, & illegitimos, de quibus mentionem in quodam statuto Concilii fecerat, * 1.37 contra ipsum murmurasse, & ei etiam insidias praeparasse: quosdam Magnates, sci∣licet Comitem Marescallum G. & Comitem Lincolniae J. & Comitem de Monte-forti S. & quosdam de familia Domini Regis, cum gladiis & fustibus munitos, ad tuitionem sui suorumque, secum ad Concilium duxit & reduxit. In Concilio vero, cum statu∣tum contra eos qui * 1.38 plura beneficia obtinuerunt, contra Concilium Lateranense, pro∣nunciaretur, Episcopus Wigorniensis Walterus, scilicet de Cantelupo, surgens in medio, deposita Mitra sua, sic Dominum Legatum est affatus. Pater Sancte, cum multi No∣biles, quorum sanguis noster est, plura obtineant beneficia, cum quibus nondum dis∣pensatum est, quorum etiam aliqui provectae sunt aetatis, & usque ad praesens hono∣ri••ice vixerum, & hospitalitatem ad posse procurando, eleemosynas patentibus januis erogarunt, durum esset nimis, tales suis beneficiis spoliatos, in ignominiosam trudi paupertatem. Quidam vero juvenes feroces ac strenui, maximis periculis se oppo∣nerent, ancequam suis se sinerent privari beneficiis, unico tantum retento. Quod bene perpendo per memetipsum. Antequam enim ad istam vocarer dignitatem, proposu•• in animo meo, quod si unicum amitterem beneficium talis praetextu consti∣tutionis, omnia amitterem. Unde timendum est, quod multi ad praesens in simili proposito perseverent. Quoniam igitur multitudo talium in causa est, Sanctae Pa∣ternitati vestrae supplicamus, quatenus ob salutem vestram & nostram, super hujus∣modi statuto Dominum Papam consulatis. Praeterea, cum statutum vestrum in reli∣gione Sancti Benedicti, ad omnes aequaliter se extendat; & durum sit multis, tum propter locorum penuriam, & praecipue Monialibus, cum sint debiles & fragiles, hoc statutum observare, necesse est huic rigori discretum addere temperamentum. Super quo etiam postulamus, ut Dominum Papam super his velitis consultare. Cui Domi∣nus Legatus respondit, Quod si omnes Praelati, scilicet isti praesentes Archiepiscopi & Episcopi, una cum eo, super his Domino Papae scriberent, libenter consentiret. Et sciendum, quod quia aliqui opinabantur, sicut datum fuit intelligi Domino Legato, quod statuta sua robur nisi tantum in tempore suae Legationis non obtinerent; jussu ejusdem surrexit in medio quidam Clericus suus, Magister scilicet Altho, & aperto libro authentico, scilicet registro Domini Papae; ad majorem authoritatem, ut vali∣dius talium opinionem improbaret, quandam decretalem legit distincte & aperte, quam Dominus Legatus distinguens approbavit: per illam asserens manifeste, quod etiam post recessum ejus, sua statuta perpetuae firmitatis robur debeant obtinere. Nec praetereundum, quod primo die Concilii, collocatis, ut praedictum est, Archi∣episcopis Cantuariensi, scilicet a dextris, Eboracensi vero a sinistris, perlectoque Evan∣gelio, Ego sum Pastor bonus, dictisque collectis ad hoc pertinentibus, indictoque silentio, & turba comprimente castigata, Dominus Legatus sedendo quasi ••ubam vocem suam exaltans, sermonem suum inchoavit, thema suum sic praeordinando: In medio sedis & in circuitu ejus quatuor animalia plena oculis ante & retro. In sermone prosequendo innuens, quod Praelati, quasi animalia habentia oculos ante & retro, debent esse in rerum saecularium dispositionibus providi, & in spiritualibus circum∣specti, Priora sequentibus caute continuantes. Et post sermonem legi fecit statuta, alta voce & distincte, quae firmiter statuit observari, quae subscripta in hoc libro duximus annotari.

Quoniam domum Domini decet Sanctitudo & Ministros ejus, a Domino dicitur,* 1.39 Sancti estote, quoniam Sanctus sum ego Dominus Deus vester. Satagit astutia humani generis inimici, ut Sanctitatem subtrahat vel destruat utrobique, dum in plerisque lo∣cis ut ne consecrentur Ecclesiae vel retardat, & ne suo digne fungantur officio, Mini∣storum mores & vitam multorum vitiat & depravat, Sanctorum Patrum regulis & statutis, generaliter omnibus Christianae religionis profectibus opponendo. Huic est igitur armata manu a cunctis Christi fidelibus fortiter in fide resistendum, & ad ejus molimina renovatis & novis semper utendum viribus enervanda: sicut Isaac puteos quos foderant filii Abrahae, sed humo impleverant Palestini, prius studuit re∣novari,

deinde alios fodere prorsus novos. Denique nos Otto, miseratione divina, Sancti Nicholai in carcere Tulliano Diaconus Cardinalis, & Apostolicae sedis Legatus, ad partes Angliae, cum Legationis officio a sede Apostolica destinati: divino fulti auxilio, et astantis Concilii suffragio et consensu, ad roborandum et reformandum statum Ecclesiasticum in partibus Anglicanis, salvis ali∣is Canonicis institutis, quae cum reverentia volumus & cupimus observari, quaedam ex commissa nobis pote••tate duximus observanda, quae per certos articulos fecimus digeri & distingui. After which follow all the Canons made and promulged in this Council, which those who please may peruse at leasure in * 1.40 Matthew Paris, and in Jo∣hannes de Aton, his Constitutiones Legitimae Ecclesiae totiusque Regionis Anglicanae, ab Legatis à Latere Summorum Pontificum collectio, fol. 1, to 121. with his Glosse upon them. The 1. Canon was for the Dedication and Consecration of Churches, many Cathedrals as well as Parish Churches being then unconsecrated: The 2. and 3. con∣cerning Ecclesiastical Sacraments and Baptism: Others concerning the covetousness of Priests, their hearing Confessions, the qualities of such as were to be ordained, their Farmers and Vicars, Presentations to Churches, not dividing one Church into more, the Residence of Bishops and Priests, Pluralities, the habit of Clerks, Clan∣destine Marriages of Priests, Priests Concubines, their sons succession in their Bene∣fices, protecting of Theeves, Murderers, eating of flesh, the Office of Archdeacons, Bishops, their Judges, Procurations, undue, unjust Citations, Exactions by Procu∣rations, Registers, abuses of Proctors and Ecclesiastical Judges, and an Oath to be prescribed to them, to prevent the like abuses for the future. In this Council, this Le∣gate introduced the use of Oathes in Ecclesiastical Courts and Causes, never formerly used in England, under a specious pretext, by colour whereof the Bishops and their Agents, extending their Authority beyond the Canon, introduced these and other Oathes, against the Laws and Customes of the Realm, to the peoples great oppres∣sion, as you shall hear anon, till the King by his Prohibitions restrained this Usurpa∣tion. The Canon first introducing an Oath of Calumny made in this Council, runs in these words. * 1.41 Jusjurandum calumniae in causis Ecclesiasticis cujuslibet, & de verita∣te dicendi, in spiritualibus quoque, ut veritas aperiatur facilius, & causae celerius ter∣minentur, statuimus de caetero praestari in Regno Angliae, secundum Ca∣nonicas et Legitimas Sanctiones, obtenta in contrarium consuetu∣dine non obstante. Huic statuto utiliter annectentes, ut judiciales induciae judicis dentur arbitrio, juxta Legitimas & Canonicas Sanctiones. The nature, kinds, forms, words of this Juramentum Calumniae, you may read at large in Johannis Schneidewini, a most famous Civilian, professor Academiae Witebergensis, in quatuor Institutionum Imperialium D. Justiniani libros, Commentarius, printed Argentorati 1599. lib. 4. Tit. 6. and Tit. 16. De Juramento Calumniae, to whom I referre the Readers desiring satis∣faction therein. He resolving p. 1102. Istud juramentum hodie non aestimatur uno* 1.42 obolo, quia facti sumus contemptores Dei, & religionis ejus. Unde ego puto, quod litigatores nostri temporis, potius jurant le calumnia committenda quam vitanda, & ideo melius esset, quod istud juramentum ex toto tolleretur a judicio, causa vitandi tot perjuria, non obstante quod hoc juramentum sit inventum ob publicam utilitatem.

The corrupt depraved condition, extraordinary Rapines, Symony, Covetous∣nesse, Extortions of the Pope, Court, and Church of Rome in that age, which gave general scandal to all conscientious Christians, and some Cardinals themselves, yea caused the Greek Church wholy to separate from the Latine, deny the Suprema∣cy of Rome, and renounce all obedience to her, is thus recorded by Matthew Paris, out of a private Letter sent from Rome to the Popes Legate in England, advising him to moderation, to prevent a total rejection of the Pope and See of Rome.

EOdem quoque tempore, circa dies Domini Natalitios, quidam Romanae Ecclesiae* 1.43 potens ac specialis Consiliarius, scilicet Dominus J. de Columna Cardinalis, Le∣gato in Anglia commoranti, secretius scripsit in haec verba.

Frater fratri, Levita Levitae, dilecto dilectus in Christo, salutem. Si pagina exarata secretum valeret extraneis, & ob locorum distantiam non subjaceret discrimini, multa ca∣lamo commendarentur, quae lingua subticet nec pandit amico. Veruntamen haec charitati vestrae celare non debeo, quod nimis avide, vel potius inconsulte, se mater immersit fluctibus, et in fauces luporum ultronea se jactavit, duorum

tantum fuit consilio, tertio annuente, quin verius gressu praecedente consilium, et cocis praecedentibus cum tractatu. Hinc est, quod li∣bertas abjicitur, servitus inchoatur, sanctuarii sydus effunditur, an∣cillatur patrimonium, superbia exaltatur, tonantium carcer emitur, honor contemnitur, appetitur confusio, armatur molestia, tranquilli∣tas effugatur, non curatur de fratrum et exterorum scandalo, irrisi∣onibus irridetur, caecus loco dividitur, differuntur negocia, instan∣tes protracti sermonibus diutina expectantium lassitudine fatigan∣tur. Bene vobis accidit, quod ab his tormentis abstracti, abiistis ad Regionem long in∣quam, ne videret is mala gentis vestrae & sanctorum, ne pulsaremini quotidianis ictibus, crebris punctionibus lacerati. Voluimus reformare statum, ut saepe tentavimus, & ecce deformis destitutio subintravit. Incassum traduntur consilia, ubi voluntas non sistitur fr••no prudentiae, sed impetu agitata, prosilit ad procliva, nec patitur retardari. Accedit quoque ad doloris cumulum, nobilis illa Columna, qua tam magnificè structuram Eccle∣siae sustentabat, recolendae videlicet memoriae Dominus Sabinensis, subito subtractus de me∣dio; molestiae primum dolore percussus, ac postmodum infirmitate lenta vexatus, obiit in Domini potentias ingressurus; ruinae casum occasionaliter matri relinquens, cum gemitu & moerore. Redierunt fratres a regione dissidente cum Principe, sed pacis impressa vestigia non apparuerunt; quia non paruerunt pacis bajulis discordiae sectatores. Antiochensis a societate distrahitur, nec a redeuntibus commendatur. Vellem quod breviori familia stiparetur amicus, ne fieret aliis Oneri, & obtrectantium dentibus laceraretur. Et quia invalescentibus fluctibus scandalorum & plurium tempestatum, necessarius estis matri, vos ad reditum praeparate. Datum Viterbii, festo Sancti Lucae.

Hoc igitur & similibus indiciis manifeste compertum est, Ecclesiam Romanam,* 1.44 Dei (proh dolor!) indignationem incurrisse. Ipsius enim Magi∣st〈◊〉〈◊〉us et Rectores, non populi devotionem, sed marsupia plena quae∣runt denariorum: non animas Deo lucrifacere, sed redditus rape∣re, et pecuniam congregare, religiosos opprimere, poena, usura, si∣monia, et aliis diversis argumentis, sibi aliena impudenter usurpa∣re. Non curatur de justitia et honestate, de simplicium informatio∣ne: * 1.45 imo cum quocumque modo quis beneficio Ecclesiastico investi∣tur, de summa pecuniae, quam inde sortiri possunt, statim sciscitatur: ultima vero vel nulla quaestio oritur de Sancto vel ejus nomine, quo Ecclesia intitulatur: hinc imprecatio, murmur in populo suscitavit, & diatim ira Dei merito provocatur. Visa igitur tanta malitia & oppressione, erigitur Graeca Ecclesia contra Romanam: Imperatorem suum expellendo, & soli Archiepiscopo suo Constantinopolitano, nomine Germano, obediendo. Qui procaciter Graecorum errores, non tantum veteres, imo novos & adinventos defendens, enormiter a religione Catholica delirat. Eorum enim haec est desipientia: Asserunt, Spiritum Sanctum non à Filio, sed à Patre solo procedere, eo quod scriptum reperiatur: Spiritus veritatis, qui à Patre procedit. Praeterea, conficiunt de fermentato. Et in multis, Latinis contradicunt, & eos spernunt, Ecclesiam Romanam in pluribus condemnantes, magis tamen ejus facta quam dicta. Constituit igitur sedem suam, quasi alter Lucifer, in Aquilone, scilicet in Constantinopoli, Graecorum Civitate Metropolitana, filius scilicet degener & Anti∣papa, vocans Ecclesiam suam et asserens digniorem, et Ecclesiam Romanam sororem ejus dicens esse, non matrem: eo quod Beatus Petrus Apostolorum Princeps quondam, prius quam Romam venerat, Antiochiae, quae Imperio Graecorum adjacet & pertinet, sedem constituit Cathedralem. Addens, quod Antiochia omnem quem potuit Apostolo Christi, & sic Christo, exhibuit hono∣rem & reverentiam: propter quod Theophilis meruit appellari. Roma vero eundem Apostolum Petrum & Coapostolum ejus Paulum, post probra & contumelias, mor∣tis supplicio condemnavit. Hinc honor & reverentia, illinc dedecus & insolentia: unde Graeci filii, Romani vero privigni, jure meruerunt appellari. Veruntamen, ut ex tenore suprascriptarum Epistolarum perpendi potest, praedictus Germanus Archi∣episcopus convocare desiderat Graecos suos & Latinos, scilicet Romanos, ut propositis utrinque rationibus, in unam sententiam conveniant; quos fortius rationum & authoritatum corroborat adminiculum: ut universalis Ecclesia Deo militans, una &

integra nuncupetur, & juxta Salvatoris decretum, unus sit Pastor, & unum ovile per totius mundi latitud nem. Scribit igitur idem Germanus Domino Papae in haec verba. His two Epistles to Pope Gregory and the Cardinals of Rome, concerning a brotherly union between the Greek and Latine Churches, and Pope Gregories Epistles in answer to them, (wherein he justifies his pretended Primacy by misapplyed Scriptures) being over-long, and not so pertinent to my subject matter, those who please may peruse in * 1.46 Matthew Paris: Only I cannot pretermit this passage in Germanus his Epistle to the Cardinals, touching the large extent of the then Greek Church. † 1.47 Hoc solum addam, & verbo finem imponam, quod videlicet multae & magnae Gentes sunt, quae nobiscum sapi∣unt, & nobiscum, qui Graeci sumus, conveniunt in omnibus. Primi, illi qui in prima parte Orientis habitant, Aethiopes, deinde Syri, & alii qui graviores sunt, & magis virtuosi, scilicet Hyberi, Lazi, Alani, Gothi, Chazari, innumerabilis plebs Russiae, & Regnum magnae victoriae Bulgarorum. Et hi omnes tanquam matri nostrae obediunt, in antiqua Orthodoxia immobiles hactenus persistentes.

This year the Greek Churches with all these her members, renounced all obedi∣ence to, and communion with the Church of Rome, upon this just occasion, (for which the Church and Realm of England might then more justly have rejected her iron yoak of bondage, had they been able to accomplish it.)

HOc schisma & dissidium inter Romanam Ecclesiam & Graecam, tale sumpsit semi∣narium.* 1.48 Quidam Archiepiscopus electus canonice ad quendam nobilem Ar∣chiepiscopatum in Graecia, vel postulatus, Romam adiit confirmandus: nec potuit exaudiri, nisi pro impetratione illa, infinitum aurum promitteret. At ipse de∣testans prostantis Curiae Simoniam, infecto negotio recessit; & hoc toti Graecorum nobilitati nuntiavit. Et alii, qui Romam adierant, testimonium de similibus aut dete∣rioribus perhibebant: Et sic omnes a subjectione Romanae Ecclestae tempore Gregorii istius recesserunt. Indeed they never acknowledged any subjection to the Church of Rome before, but only retained a brotherly Christian communion with her, which they now renounced for her manifold corruptions.

The Pope and his Cardinals, upon Germanus and the Greek Churches Letters to them, endeavouring to prove St. Peters universal Supremacy over all Churches, from * 1.49 Tu vocaberis Cephas, quod interpretatur Petrus. Pasce oves meas, &c. and answer∣ing their objections against it very unsatisfactorily, resolved to reduce them to obe∣dience by force of armes, not argument or Scripture; and published a Crossado against them, as if they were worse then Infidels, most unchristianly diverting the forces defigned to ayde the Holy Land against the Saracens, to murder and destroy the Greek Churches, especially that of Constantinople.

HIS autem salutaribus monitis auditis, sed non exauditis, non se Graeci Ecclesiae* 1.50 Romanae subdiderunt: forte tyrannidem, et avaritiam ejus pertimescen∣tes; vel erecti in contumaciam, juxta dictum Evangelistae, quod invitati ad coenam noluerunt venire, se tamen excusantes: humiles in excusatione, superbi & contuma∣ces in operis executione. Super quo Dominus Papa & Cardinales tractatum habentes diligentem, proposuerunt exercitum Cruce signatorum universalem, super eos reflectere. Et facta praedicatione, signati sunt nonnulli, super Gracos, praecipue Constantinopolitanos, profecturi. For which purpose he sent Baldwin their deposed, expelled Emperor, with all the forces he could raise, to War upon and subdue them, who arrived in * England, where he received some small supplyes of money.* 1.51

EIsdem temporibus, profectus est in partes Graeciae, ad expugnandum sibi & Eccle∣siae Romanae rebelles, Imperator Constantinopolitanus Baldewinus, in manu robusta, & militia non minima, quantam & qualem, omnes ejus amici & consanguinei po∣tuerunt administrare. Qui etiam, ut thesaurum accumularet & adaugeret, reliquias charissimas & certissimas vendidit Regi Francorum, necnon & quaedam sibi charissima impignoravit. Erat namque a Francorum Nobilibus ducens originem. Cui etiam Papa, in odium et gravamen aemuli sui Imperatoris Romanorum Pre∣derici, modis omnibus, quibus scivit et potuit, manum extendit auriliatricem.

Hereupon the Archbishop of Antioch, and Germanus Archbishop of Constantinople were so far incensed against the Pope and Church of Rome, that they excommunica∣ted them, asserting themselves and their Churches to be above the Pope and

Church of Rome, yea more antient and excellent then they, even by Arguments drawn from St. Peter himself.

ANno quoque sub eodem, ad tantam ausus est proterviam impetu temerario* 1.52 prorumpere Antiochenus Archiepiscopus, (consentiente Germano Constant inopo∣litano Archiepiscopo, Grecorum advocato, & vices agente Antipapae,) quod Domi∣num Papam cum tota sua Romana Ecclesia et Curia, inani authori∣tate excommunicavit. Et blasphemando, se suamque Ecclesiam so∣lenniter praedicando, tempore et dignitate Domino Papae et Roma∣nae Ecclesiae praeposujt, et esse, et fuisse Romana Ecclesia excellentio∣rem▪ eo quod beatus Petrus Apostolus, primo Ecclesiam Antiochenam cum summo honore rexerat per septennium ibidem, cum summa qua decuit receptus reverentia, & similiter honorifice incathedratus. Rom. vero fuit multis injuriis & convitiis, mul∣tipliciter lacessitus: tandemque sub imperatore Nerone passus, cum Coapostolo suo Sancto Paulo, speciali Graecorum d••ctore, dirae mortis supplicium consummavit. Un∣de merito clarior & amabilior eidem esse tenetur ea Civitas & Regio, cum suis Civi∣bus & omnibus incolis, quae eidem beato Petro Apostolo honorem & reverentiam contulerunt, quam quae dedecus & tormenta inflixerunt. Potestatemque ligandi & solvendi, liberaliter potius Ecclesiae Graecorum contulisse, quam Romanae: quam si∣moniae & usurae, avaritiae & aliorum facinorum maculis constat jam sordere. Hac & aliis rationibus superticialibus, suas in propriam perniciem cicatrices, dictus Anti∣papa palliavit, & excusationes in peccatis excusavit. Sed columna Ecclesiae Dominus Papa, verus divi Petri successor, (etsi non plene imitator) non movebatur, omnem vindictam reservans, in tempore retributionis: Sending Baldwin with Armes to sub∣due them, though with very ill successe, as * Mat. Paris, and Mat. Westminster relate.

SEd defuit divinus favor propositis. Periit enim Francorum in ejus exercitu multitu∣do* 1.53 numerosa. Ipsoque eodem tempore, cum fugisset Imper. Constantin. a persecu∣tione Graecorum, nec quicquam haberet in aerario, ut bellum amplius continuaret, & Graecorum impetus continuos sustineret, confugit ad consilium & auxilium Imperato∣ris Romanorum Frederici. Qui Graecis tum terribiliter comminando, tum consultius postulando, tandem treugas per annum unum impetravit. Interim procuravit idem Imperator Fredericus, ut filiam suam cuidam magno Principi Graecorum, nomine Bat∣tacio, matrimonio copulavit. Quod Domino Papae simulque toti Curiae Romanae mo∣lestum videbatur & grave, quia per ipsum Battacium schisma ortum est inter Ecclesi∣am Romanam & Graecam. Unde ipsa Romana Ecclesia vocat eum schismaticum, & factum est obstinatius odium proinde, inter Dominum Papam & Imperatorem Fredericum.

This schisme of the Greek Church from, and opposition against the Pope and Church of Rome, made the Pope and his Court fear the like schisme and revolt in England, occasioned by the Legates violent proceedings, extortions, and advance∣ment of strangers to Benefices; whereupon he intended to recall him thence to pre∣vent these ill consequences; but the Legate loth to depart, prevailed with the King and others to solicite the Pope for his continuance in England, upon pretence of pub∣like good.

EOdem tempore, Dominus Papa & tota Curia Romana, audiens tot tumultus in* 1.54 Anglia fuisse subortos pro alienigenarum multitudine, quam Rex inconsulte vocaverat: et pro adventu Legati in Angliam, quem similiter in depau∣perationem suorum in Angliam attraxerat: multosque contra ipsum commoveri: sub magna eundem Legatum festinatione revocando, rigorem ejus temperavit, sic scribens ei.

GREGORIƲS, &c. dilecto filio Ottoni, Sancti Nicholai in ••••rcere Tulliano Diacono Cardinali, Apostolicae sedis Legato, salutem & Apostolicam benedictionem. Cum sic intellexerimus, quod nonnulli Clerici habentes plura beneficia sint in Regno Angliae, & contra eos, propter parentum potentiam, juxta generalis statuta Concilii, sine turbatione Regni & sanguinis effusione, procedi non possit: attendentes quod si peccatum non debeat pro scandalo vitando committi, bonum tamen quod agi debeat,

prudenter interdum intermittitur, ut scandalum evitetur: discretioni tuae per Apo∣stolica scripta mandamus, quatenus si contra dictos Clericos sine scandalo procede∣re non poteris, subsedere procures. Et eisdem, vel aliis proximis, Dominus Papa timens ne quid sinistri ei accideret, vocavit eum. Sed Legatus malens adhuc in An∣glia remanere, & metere ubi non seminaverat, caute procuravit, ut scriptum Domi∣no Papae destinandum componeretur, & appenderentur sigilla Regis & fratris sui Co∣mitis Richardi, & omnium Episcoporum, in testimonium veritatis: scilicet, quod multum utilis esset mora sua in Anglia, tam Regi, quam Regno, et Ecclesiae Anglicanae. Et hujus tenoris scriptum Domino Papae transmissum, mentem suam pacificavit.

I find this supplication to the Pope for the Legates stay in England, thus entred in our Records, being procured by his own solicitation.

SVpplicatum est Domino Papae, quod pensatis periculis diversis quae Regi &* 1.55 Regno suo possent imminere ex revocatione Legati, quem Dominus Papa jam∣pridem revocavit, indulgere velit, ut dictus Legatus Officio Legationis suae fungatur in Anglia, donec negotia Regia per ipsum laudabiliter incepta, prospero fine fuerint terminata, & tranquillitas Regis Angliae, cui extitit per omnia necessarius, sicut P. Sa∣racenus ei exponet, ejus moderamine fuerit in posterum fortius roborata. Teste Rege apud Kenton. vi. die Marc.

Eodem modo scribitur per clausas Papae & Cardinalibus quod partes suas interponant.

After this, the King to honour this Legate all he could, and secure him and his followers from violence where ever they travelled through England, granted him this Patent and Protection.

REX, Omnibus Ballivis & fidelibus suis per quorum Ballivas Venerabilis Pater* 1.56 O. Dei gratia S. Nicholai in carcere Tulliano Diaconus Cardinalis, & Aposto∣licae sedis Legatus, transiturus est, salutem. Mandamus vobis firmiter praecipientes, quatenus cum idem Dominus Legatus vel sui per Ballivam vestram transitum fecerint, ipsos honorifice admittatis, & salvum conductum per Ballivam vestram eis faciatis. Ita quod pro defectu vestri sibi vel suis nullum dampnum eveniat. In cujus rei testimo∣niam, &c. Teste Rege apud Ely, x. die Junii.

The Legate soon after travelling to Oxford, was there honourably entertained and presented by the University and Schollars at first, which through the insolency of his Porter and Cook ended in a Tragical Tumult, Excommunication, and Inter∣dict; thus registred to posterity.

TUnc vero temporis, Dominus Legatus cum Oxoniam adventasset, & honore* 1.57 summo, prout decuit, reciperetur: hospitatus est in domo Canonicorum, sci∣licet Abbatia de Ossenciae. Clerici vero Scholares, eidem xenium honorabile in po∣culentis & esculentis transmiserunt ante prandii tempus. Et post prandium, ut eum salutarent, & reverenter visitarent, ad hospitium suum venerunt. Quibus adveni∣entibus, janitor quidam transalpinus, minus quam deceret aut expediret facetus, & more Romanorum vocem exaltans, & januam aliquantulum patefactam tenens, ait: Quid quaeritis? Quibus Clerici: Dominum Legatum, ut eum salutemus. Crede∣bant enim confidenter, ut ef••ent honorem pro honore recepturi. Sed janitor con∣viciando loquens, in superbia & abusione introitum omnibus procaciter denegavit. Quod videntes Clerici, impetuose irruentes intrarunt: quos volentes Romani repri∣mere, pugnis & virgis caedebant: & dum objurgantes ictus & convitia geminarent, accidit, quod quidam pauper Capellanus Hyberniensis ad Ostium Coquinae staret, & ut quippiam boni pro Deo acciperet, instanter, more pauperis & famelici, postulaverat. Quem cum Magister Coquorum Legati (frater Legati erat ille, & ne procuraretur aliquid venenosum, quod nimis timebat Legatus, ipsum ipsi officio praefecerat, quasi hominum specialissimo) audivit, nec exaudivit, iratus in pauperem, projecit ei in faciem aquam ferventem, haustam de lebete ubi carnes pingues coquebantur. Ad hanc injuriam exclamavit quidam Clericus de confinio Walliae oriundus: Proh pudor!

ut quid hoc sustinemus? Et arcum, quem portavit, tetendit, (dum enim tumultus accreverat excitatus, Clericorum aliqu••arma, quae ad manus venerunt, arripuerant) ipse missa sagitta corpus Coci, quem Clerici Satyrice Nebuzardan, id est, Principem Coquorum, vocabant, transverberavit. Corruente igitur mortuo, clamor excitatur. Ad quem stupefactus Legatus, & nimis perterritus timore, qui posset in constantissi∣mum virum cadere, in turrim Ecclesiae indutus Capa Canonicali se recepit, seratis post terga Ostiis. Ubi cum noctis opacae conticinium tumultum pugnae diremisset, Lega∣tus vestimentis Canonicalibus exutus, equum suum optimum ascendit expeditus, & ducatu eorum qui vada secretiora noverunt, amnem, qui proximus erat, licet cum periculo, transivit, ut ad protectionem alarum Regis ocyus avolaret. Cleri enim furia infecti, Legatum etiam in abditis secretorum latebris quaerere non cessabant; clamantes & dicentes: Ubi est ille usurarius, simonialis, raptor reddituum, & sititor* 1.58 pecuniae, qui Regem pervertens, & Regnum subvertens, de spoliis nostris ditat alie∣nos? Insequentium autem adhuc clamores cum fugiens Legatus audiret, dixit intra se:

Cum furor in cursu est, currenti cede furori.

Et patienter omnia tolerans, factus est sicut homo non audiens, & non habens in ore suo redargutiones. Cum autem (ut praedictum est) amnem vix pertransisset, paucis, pro difficultate transitus, comitantibus, caeteris in Abbatia latitantibus, ad Re∣gem anhelus & turbidus usque pervenit, & lachrymabiliter, singultibus sermones suos interrumpentibus, rei gestae ordinem, gravem super hoc reponens querimoni∣am, tam Regi quam suis collateralibus explicavit. Cujus querulis sermonibus cum Rex attonitus nimis compateretur, misit properanter Comitem Warenniae cum arma∣ta manu Oxoniam: eos qui latuerant Romanos eripere, & Scholares arripere. Inter quos captus est truculenter Magister Odo Legista, & ipse cum aliis triginta vinculis & carceribus in Castro de Waligeford, quod non multum distat ab Oxonia, ignominiose mancipatus. Legatus vero contrito laqueo liberatus, Episcopis convocatis nonnul∣lis, Oxoniam supposuit Interdicto: & omnes illi enormi facto consentaneos, ex∣communicavit. Postea in bigis, more latronum, ad arbitrium Legati Londinum sunt transvecti, & ibidem carceri & vinculis arctaeque custodiae, redditibus spoliati, & anathe mate innodati, mancipantur. Such was his transcendent Tyranny against these Oxonians, for this tumult occasioned by the insolency and inhumanity of his own Porter and Cook, which rendred him very odious, so as he deemed himself se∣cure in no place, without armed Guards to protect him, which he requested and ob∣tained from the King, till his reconciliation to the University of Oxford, upon their extraordinary humiliation and pennance, thus related by our Historians.

LEgatus vero, qui versus partes Angliae Aquilonares tetenderat, flexo loro, Lon∣dinum* 1.59 reversus est. Et vix ausus in Regali hospitio Episcopi Dunelmensis, ubi solito hospitabatur, commorari: significavit Rex Civitati Londinensi, ut eundem Le∣gatum diligentibus excubiis cum armata manu, ut pupillam oculi, custodirent Major Civitatis cum Civium universitate. Legatus igitur Archiepiscopum Eboracensem, & omnes Episcopos Angliae, authoritate qua fungebatur, ut Londinum convenirent, districte convocavit: de statu Ecclesiae & Cleri periclitantis, decimo sexto Calend. Junii comuniter tractaturi. Quo cum die praefixo pervenissent, tractatum est di∣ligenter per Episcopos, ut salvaretur status Clericalis Universitatis, veluti secundae Ecclesiae: quibus & Legatus condescendit, salvo tamen honore Ecclesiae Romanae; ne improperando diceretur, ut q••i venerat Clerum cum Ecclesia reformare, potius deformaret. Tandem suggestum est Legato ab Episcopis ab universitate Cleri, quae ibidem in praesenti fuit, quod certaminis discrimen a familia sua sumpsit exordium; & in fine certaminis Clerus deteriorem calculum reportavit: insuper jam de Clero pars magna, ad nutum suum carceri mancipatur; & pars reliqua mandato suo parens, parata fuit humiliter subire, in loco ab Oxonia circiter tribus distante dietis; ad petiti∣onem tot & tantorum virorum, ad misericordiam, quod comitantibus Episcopis pe∣des euntibus Scholares omnes ibidem congregati, ab Ecclesia Sancti Pauli, quae fere per unum milliare ab hospitio Legati distabat, pedesirent; ita tamen, quod cum venirent ad hospitium Episcopi Carleolensis, illinc sine capis & mantellis discincti & discalceati, usque ad hospitium Legati procederent; humiliter veniam postulantes,

misericurdiam & veniam consequendo conciliarentur, quod & factum est. Videns autem dominus Legatus hanc humiliationem, recepit eos in gratiam suam restituens Universitatem loco suo ipsius municipii; Interdictum cum sententia misericorditer ac benigne relaxando, literasque eis conficiendo, ne illis proinde nota infamiae ali∣quando procaciter objiceretur.

I find these several Patents and Records, concerning this Oxford tumult and reconciliation to the Cardinal, and revocation of the Schollars to the Univer∣sity, upon pledges given to appear before and stand to the Cardinals censure.

REX Vicecom. Oxoniae & Majori salutem. Praecipimus vobis quod in praesentia* 1.60 Magistrorum Roberti Bacun, & Johannis de Rogat, recipiatis Literas Paten∣tes singulorum Magistrorum regentium apud Oxoniam, & singulorum Clericorum beneficia Ecclesiastica habentium, qui sunt in Villa Oxon. quod ad mandatum Dom∣ini Legati, vel mandatum ipsius super transgressione, eidem Domino Le∣gato facta nuper apud eos, et ab alus Clericis Oxon. commorantibus et bene∣ficia non habentibus, plegios salvos recipiatis si, illos vobis possint invenire, Cleri∣cos vel laicos, videlicet singuli Clerici singulos plegios, quod similiter, ad man∣datum ipsius Legati, vel nostrum, venient parituri mandatis ipsius Domini Legati super transgressione praedicta. Et omnes Clericos praedictos & magistros tam bene∣ficiatos quorum Literas Patentes receperitis, de veniendo, ut praedictum est, quam alios beneficia non habentes, a quibus plegios reciperitis sicut praedictum est, libere & sine impedimento, a Villa Oxon. recedere, & illuc redire cum voluerint per∣mittatis. Alios autem Clericos, qui plegios nobis invenire non poterunt ut prae∣dictum est, a Villa Oxon. recedere, nec illuc redire permittatis, donec pleniorem de transgressione praedicta, fieri fecerimus inquisitionem. Teste Rege apud Windeshore Septimo die Maii.

REX Constabulario Majori & Balivis suis Oxon. & omnibus aliis ad quos prae∣sentes Literae pervenerint, salutem. Sciatis quod Venerabilis Pater VV.* 1.61 Karl. Episcopus, manucepit coram nbois Magistrum Johannem de Mekilon, Micha∣elem de Sanct Albano, Petrum de Karleol. & Henricum de Rad. socios suos Galf, de Sanct Agatha & Nicholaum socium suum, clericos, habendi eos coram Domi∣no Legato ad mandatum nostrum, vel ad mandatum ipsius Domi∣ni Legati, ad parendum mandatis ejusdem Domini Legati super transgressione ei & suis nuper facta apud Oseneij. Et ideo vobis mandamus, quod eosdem Clericos cum hominibus, equis & hernesio suo ad partes suas ire, & alibi quo voluerint, libere permittatis, non obstante mandato quod nuper fecimus, ne Clerici recederent ab Oxon. sine Mandato, & de ipsis alibi arrestandis.

Teste Rege apud Westm. 11. die Maij.

Per VV. de Ral.

REX Constabular. Majori & Balivis suis Oxon. & omnibus aliis ad quos praesen∣tes* 1.62 literae pervenerint, salutem. Sciatis quod dilectus & fidelis noster Henri∣cus de Baillol. manucepit coram nobis pro Engerim de Baillol. Bernard de Hindel. Roberto de Paxton. Adam de Bockingfield. Clericis, habendi eos coram Domino Lega∣to ad mandatum nostrum, vel ad mandatum ipsius Domini Legati, ad parendum mandatis ipsius super transgressione ei nuper illata apud Osenei. Et ideo mandamus quod eosdem Clericos cum hominibus, equis & hernesio suo ad partes suas, ire & alibi quo voluerint, libere permittatis, non obstante mandato nostro quod nuper fecimus, ne Clerici recederent ab Oxonia sine mandato nostro.

Teste Rege apud West∣monasterium 12. die Maij.

Per Amaur. de Sancto Amando.

REX Constabulario Majori & balivis suis Oxoniae salutem. Sciatis quod concessi∣mus* 1.63 omnibus Clericis Oxoniam commorantibus, quod ipsi libere & sine im∣pedimento, ingredi & egredi possint villam Oxoniae, & ad partes suas seu•• alibi quo voluerint ire, ad praefatam villam Oxoniae quando voluerint redire. Et ideo vobis mandamus, quod eosdem Clericos praefatam villam ingredi & egredi, & ad

partes suas ire, & ad praefatam Villam si voluerint redire libere, & sine impedimento permittatis, non obstante praecepto nostro quod vobis fecimus, de Clericis ab Oxonia recedere non permittendis. Reddi etiam faciatis omnibus Clericis praedictis Ca∣talla sua quae capta sunt occasione transgressionis factae in Dominum Legatum vel suos, exceptis illis qui de praedicta transgressione rectati sunt per inquisitionem quam inde fieri fecimus, & illis qui occasione praedicta in carcere detenti sunt. Teste Rege apud West. 15. die Maij.

REX Archidiacono & Cancellario universitatis Oxoniae salutem. Mandamus vo∣bis* 1.64 rogantes, quod publice in locis quibus videritis expedire denunciari fa∣ciatis, quod omnes Clerici qui fugerunt, aut se subtraxerunt de Villa nostra Oxoniae, pro insultu facto in Dominum Legatum apud Osenyam, secure & sine timore captionis corporum suorum & amissionis rerum suarum, veniant ad ipsum Dominum Lega∣tum poenitentiam facturi, & absolutionem recepturi de transgressione sua, si volue∣rint. In cujus, &c. Teste Rege apud Rading Nono die Julii.

How prevalent this Legat was with the King, in disposing even of the Aydes granted to him at his pleasure, will appear by this Record

REX omnibus, &c. Sciatis, quod concessimus Venerabili Patri O. &c. Apo∣stolicae* 1.65 sedis Legato, quod de Tricessima nostra nobis concessa in Regno no∣stro Angliae cum collecta fuerit, de consilio suo, eam in loco tuto & competenti reponi faciemus, & de ea prudenter expendenda ad honorem & utilitatem nostram, consiliis suis nos supposuimus; ita quod sine ipsius consilio nihil inde ordinabimus. In cujus, &c. Teste meipso apud Roff. 28. die Novembris.

This Legate not only purveyed for himself, but likewise procured Prebendaries and other Ecclesiastical preferments, in the Kings gift, for his Chaplains (to the great offence of his English Subjects) as these following Records will demon∣strate.

REX concessit, & quantum ad eum pertinet, dedit Magistro Atae Clerico Domini* 1.66 Legati quandam Prebendam in Ecclesia de Norton. vac. & ad donationem Re∣gis spectantem, ratione Episcopatus Dunholm. &c. Et mandatum est Johanni filio-P. Custodi ejusdem Episcopatus, quod eidem Magistro de praedicta Praebenda sine dilatione plenam seisinam habere faciat. Teste Rege apud Westmonasterium 13. die Januarii.

St. Martins in London being one of the Kings Free Chapples, exempt from all Episcopal Jurisdiction and visitation, the King upon this consideration granted this Prohibition, to the Prior and Dean of St. Gregory in Canterbury, not to proceed in a suit concerning the state and Liberties thereof, and appealed likewise to the Pope.

REX Priori Sancti Gregorii Cant. & Decano ejusdem Civitatis, salutem. Cum* 1.67 Henricus Rector Ecclesiae Sancti Leonardi trahat in causam coram vobis Here∣bertum, Canonicum Ecclesiae sancti Martini London. ejusdem Ecclesiae procuratorem super quibusdam, statum & libertatem dictae Ecclesiae tangentibus, quae in editione praedicto Hereberto facta continentur super quibus contra dictum procuratorem ferre∣tur praejudicium, qui sumus dictae Ecclesiae sancti Martini patroni, quae nostra libe∣ra Capella est, & ab omni Jurisdictione Episcopali per * 1.68 sedem Apostolicam exempta, ne contra ejusdem Ecclesiae Decanum & Capitulum, vel eorundem Procuratorem ulterius in dicta causa procedatis, Dominum Papam appellamus, William de Wakering. Capellanum procuratorem nostrum ad appellandum nomine nostro, & appellationem nostram innovand. constituentes ratum habituri, quicquid idem W. appellando & appellationem innovando coram vobis fecerit. Teste apud VVindl. 6. die Maii anno regni nostri. 22.

Moreover the King granted this memorable Prohibition to the Archdeacon of

Oxford, not to hold plea of Legacies and other things belonging to his Chapple of Stinefeld, which it seems was one of his free Chapples, and appealed thereupon to the See Apostolick.

REX Magistro R. Archidiacono Oxoniae, salutem. Noveritis ad nos pervenisse* 1.69 quod persona de Northleya, & ejus procuratores Legata defunctorum, & quaedam alia, ad Capellam nostram de Stinefeld. secundum antiquam & approbatam consuetudinem pertinentia, in nostrum praejudicium extorquere nituntur. Quare discretioni vestrae prohibemus, quatenus in causa, quae vertitur inter Joseph. Capel∣lanum praedictae Capellae nostrae, & Parochianos ipsius super praemissis, ex una parte, & personam de Northleya & ejus procuratores ex alia, minime procedatis, in praeju∣dicium regiae dignitatis. Et ne aliquid contra Excellentiam nostram praesumatis in causa memorata, sedem Apostolicam appellamus. Teste Rege apud VVodstock. 9. die Septembris.

The King by these Letters Patents, granted a License to the Bishop of Lincoln to erect a Vicaridge in the Church of Essenden, whereof he was Patron.

REX Episcopo Lincolniensi, salutem. Sciatis quod ordinationi fiendae per vos, &* 1.70 Magistrum Nicholaum de Farnham, de competenti Vicaria in Ecclesia ejus∣dem Magistri de Essenden. quae est de advocatione nostra, assensum nostrum adhibe∣mus. In cujus rei testimonium, &c. Teste Rege apud VVestmonasterium 19. die Maii. Per ipsum Dominum Regem.

This year there hapning a difference between the King, and Monks of Durham about their Bishop elect, whom the King would not approve; he thereupon issued these Letters Patents to the Archbishop of York, appointing his Proctors to appeal to the See Apostolick against this Election, only for delay to preserve his right.

REX Eborum Archiepiscopo, salutem. Noverit paternitas vestra nos appellati∣ones* 1.71 quas dilecti Clerici nostri magistri S. de Steyland, Domini Papae Capel∣lanus, & VV. de Glouc. & Blasius de Mara. in negotio electionis Dunelm. coram vo∣bis apud Eborum & apud Blid. prius interposuerunt; Ratas habentes, dilectum Cle∣ricum Blasium de Mara. latorem praesentium, ad dictas appellationes innovandas, & appellandum de novo, si necesse fuerit, procuratorem nostrum constituimus. Et ne ulterius in dicto negotio procedatis sedem Apostolicam appellamus. In cujus rei testimonium has literas nostras vobis mittimus Patentes. Teste meipso apud Westmo∣nasterium Tertio die Febr. anno regni nostri 22. After which he constituted another Proctor in this case and renewed his appeal.

REX Venerabili Patri VV. eadem gratia Eborum Archiepiscopo Angliae, salutem.* 1.72 Noverit Paternitas vestra quod nos appellationes, quas dilecti Clerici nostri Magistri Simon de Steyland. Domini Papae capellanus, & Willielmus de Glouc. & Bla∣sius de Mara. in negotio electionis Dunelm. coram vobis apud Eborum & Blyam, & Pontem fractum interposuerunt ratam habentes, ad dictas appellationes innovan∣das, & appellandum de novo, si necesse fuerit, praedictum Magistrum S. procurato∣rem nostrum constituimus, & ne ulterius in dicto negotio procedatis sedem Aposto∣licam appellamus. In cujus rei testimonium has literas nostras Patentes vobis mitti∣mus. Idem parti adversae significamus. Teste Rege apud sanctum Edmundum pri∣mo die Junii anno regni nostri 22

The like Proctor he constituted in the difference about the election of the Bishop of Norwich, referred to the Popes Legat, to determin.

REX Domino Legato, salutem. In causa electionis quae vertitur inter* 1.73 nos ex una parte, & Priorem & Conventum Norwic. Ecclesiae, ex altera, Au∣thoritate Domini Papae sanctitati vestrae commissa, dilectum Clericum nostrum magi∣strum Williel. de Kilkenni, procuratorem nostrum constituimus. Ratum habituri, quicquid idem Magister Williel. fecerit justitia mediante, in causa memorata. Idem parti adversae significantes. Teste Rege apud Ditton. undecimo die Junii.

This year Richard Earl of Cornwel, with all the Nobility and Barons of England, (except the Earl of Kent) and generality of the Citizens and people of England made a commotion against the King, by reason of this Legate, and other aliens, by whom he

was wholy swayed, neglecting and suffering them extreemly to oppresse his na∣tural subjects; The contests hereupon are at large related by Matthew Paris.

ET sperabatur certissime tunc, quod ipse Comes Richardus esset liberaturus terram* 1.74 tunc, tam a Romanorum quam aliorum alienigenarum misera, qua premeba∣tur, servitute, & omnes a puero usque ad hominem senem, crebras in ipsum be∣nedictiones congesserunt. Nec adhaesit aliquis Regi, nisi solus Comes Cantiae H. Quod comperiens Rex, animo & vultu nimis consternatus, nobilium terrae sin∣gulos per nuntios suos interrogavit, diligenter sciscitando, si in hunc vel illum in hac jam exorta tempestate, possit de adiutorio confidere? Cui responderunt univer∣si, praecipue cives Londinenses, asserendo universaliter, quod honori suo, & com∣modo Regni procuratum est circumspecte, quod incipiebatur ab ipso Comite Ri∣chardo, licet ipse Rex salubri consilio ejus non adquiesceret: unde incepta nullo modo impedirent. Haec comperiens Legatus, summam adhibuit, imminere videns pericula, diligentiam, ut Regem suis naturalibus hominibus reconciliaret, secreto admonens Comitem R. & Replicans, quod ipse qui Capitaneus hujus impetus factus est deinceps ab incaepto desisteret, promittens Regem ei ampliores possessiones colla∣turum, & Dominum Papam collatas confirmaturum; addens, quod si omnes terrae in Regem insurgerent, ipse qui frater ejus, cum eo contra omnes stare haberet in∣defessus. Ad quod respondit Comes R. domine Legate, De terris Laicorum et earum confirmationibus nil ad vos, de rebus autem Ecclesiasticis curam geratis. Nec miremini, si status Regni moveat me, cum sim haeres solus apparens. Rex enim cum fere omnium Episcopatuum terrae & multarum escaetarum custodias habuit, nullum tamen Thesaurus ejus sentit ad Regni tuitiones incrementum: cum tamen undique variis vallemur inimicis. Praeterea, redditus & beneficia Ecclesiasti∣ca, a piis praedecessoribus nostris collata (praecipue quae contulerunt antecessores nostri viris religiosis) permittit quasi spolia diripi, & alienigenis, cum abundet ipsa terra viris idoneis, distribui: & fit Anglia quasi vinea sine maceria, quam vin∣demiant omnes qui praetergrediuntur viam.

Cum autem audisset Legatus hos sermones, Regem adiit, una cum Episcopo* 1.75 Wintoniensi P. monens & muniens, ut se ex tunc voluntati suorum juste in eum in∣surgentium, subderet & obtemperaret: nunc minis, nunc monitis, nunc precibus eundem reformantes. Rex videns impetus suos favoribus caruisse, & omnes fra∣tri suo Comiti Richardo inclinantes; quaesivit quae potuit diverticula: inducias deliberandi postulando, ut competentius responderet. Induciae igitur ad instanti∣am petentium concessae sunt Regi (licet cum difficultate) usque in crastinum Domi∣nicae primae quadragesimae. Convenerunt igitur Magnates die statuto Londini super his diligenter tractaturi. Et venerunt multi equis & armis communiti, ut si Rex circumventus per levitatem recalcitraret, ad praemissa complenda cogeretur. Ibi igitur post multas multorum deceptationes, se subjecit Rex quorundam provisioni de gravioribus viris; jurans se eorum provisioni adquiescere. Quod & factum est, & in scripta redactum, & appensa sunt tam Legati quam aliorum Magnatum Sigilla, omnibus in communi manifestanda. Interim his nondum perfectis, sed cum spe ta∣men pendentibus, Simon de Monte forti (who had unlawfully married the Countesse of Pembrock, the Kings and Earls sister, and to prevent a divorce, Extorta prius unde∣cunque potuit immensa pecunia, Romanam curiam adiit quam speravit pecunia cir∣cumvenire, ut illicito matrimonio liceret gratulari) humiliavit se Comi•••• ••. & obtina∣vit ab eo osculum concordiae. Quod gravissime alij Magnates acceperunt, sine quo∣rum conniventia hoc fuit attemptatum, quorum laboribus fuit res hucusque deducta. Quibus enormibus factis totum negotium in magna parte mutilatum, perfectum non sumpsit effectum, sed miserias regni continuavit, & famam Comitis Richardi in magna parte denigravit: & sic factus est deinceps suspectus, qui credebatur bacu∣lus fortitudinis.

Edmond Archbishop of Canterbury, Anno 1237. Hebdomada ante Natale trans∣fretavit & Romam adiit, nec propter Legatum ipsum revocantem, voluit remanere, unde sibi ex tunc adversabantur. The occasion and successe of this his journy against the Legates revocation is thus reported by * 1.76 Matthew Paris. Anno 1238.

Illo quoque Anno, &c. data est sententia a Domino Papa pro Monachis Roffensi∣bus, super controversia mota inter Archiepiscopum Aedmundum & eosdem Mona∣chos, de eligendo sibi Episcopo, & data est senteutia pro eis, tam de petitorio quam

de possessorio: & confirmatus est electus eorum, magister Richardus de Wendoure, die sancti Cuthberti. Convenerat autem eosdem Monachos dictus Archiepiscopus, expensis & laboribus exinanitos: insuper transalpinaverat, ut sicut jus dictaret, lis tanta debito fine determinaretur. Similiter data est sententia tunc temporis contra eundem Archiepiscopum, qui tunc in Curia Romana praesens fuit, super gravi causa, quae versabatur inter eum & Comitem Arundelliae: & condemnatus est utro∣bique in expensis, circiter mille marcarum: relaxata sententia quam tulerat, idem Archiepiscopus in Comitem supradictum. Habuit enim adversarium validissi∣mum Ottonem Legatum: qui & ad hoc etiam Regem efficaciter stimulavit.

After the death of Henry de Sandford Bishop of Rochester, the Monks of Rochester* 1.77 elected Richard Windeley, a learned man, for their Bishop; who being presented by the Monks to Edmund Archbishop of Canterbury for his confirmation, he refused to admit him, unde Monachi Domini Papae praesentiam appellarunt. Upon this Ap∣peal the Pope gave judgment for the Monks against the Archbishop, and condem∣ned him in costs of suit, confirming their Election in dispite of the Archbishop, with whom the Pope was very angry for opposing his shamelesse and intolerable exacti∣ons in England: whereupon this Bishop elect was consecrated at Canterbury in St. Gregories Church, by the Archbishop, the Bishop of London, and other Bishops; quia Archiepiscopus suspenderat Ecclesiam Cantuar. à divinarum celebratione, praemissa debita postulatione à Priori Roffenfi Ricardo, & installatus fuit in die S. Andreae apud Roffen.

Although the Archbishop miscaried in these two precedent suits at Rome, yet he obtained an Indulgence from the Pope to the prejudice of the Monks of Canter∣bury, thus related. † 1.78 Archiepiscopus Cantuariensis Aedmundus, a curia Romana redi∣ens, venit in Angliam. Qui contra Monachos suos Cantuarienses, quamvis cum gratia Conventus ab Anglia recessisset, a Domino Papa pro se impetravit: unde sub∣orta est discordia nimis enormis & indecens inter gregem & Pastorem; & passa est Ecclesia damna multa, & dedecus, suspensionem & ignominiam. Unde vocatus Le∣gatus ad reformationem illius deformationis, dum in capitulo Cantuariensi praesideret, propter quoddam scriptum, in quo privilegium quoddam, tempore beati Thomae impetratum, continebatur (quod quidam imprudenter combusserunt) Priorem Can∣tuariensem deposuit, & ad districtiorem ordinem, ut ibidem perpetuam ageret pae∣nitentiam, destinavit, quosdam Monachorum dispersit, quia (ut dicebatur) in praedicto privilegio, quae sibi videbantur manifeste adversari, pietate minus discreta oc∣culte abraserat, & quae pro eis agere apposuerat. Et quia tales rasurae in tam authen∣tico scripto non poterant diligenter intuentes latere, ne † 1.79 notam infamiae falsarii Conventus incurreret, unus fratrum combussit inconsultus. Unde Legatus, cum mentionem illius scripti fecisset Archiepiscopus, interrogassetque, & non invenire∣tur, & licetinviti de re gesta veram facerent confessionem, Legatus, merito commo∣tus in vindictam tanti excessus; Priorem ab administratione amovens, aliquos qui rei videbantur dispersit, commonens ut arctius viverent perpetuo poenitentes. Post∣ea, quia Prior cum saecularibus Capitulum intravit, contra domus approbatam consu∣etudinem, ad electionem celebrandam, Conventus sibi priorem absque assensu Ar∣chiepiscopi elegit. Unde hoc audito, Archiepiscopus electionem reprobando cassavit: totum Conventum, praecipue electum & electores, non tantum suspensionis, sed etiam anathematis vinculis innodavit. Conventus autem contra Archiepiscopum in hoc ad praesentiam domini Papa constanter appellavit. The Legate lodging at this time in the Archbishops Palace, and the Archbishop lying in the Monastery of St. Au∣gustines, lest he should thereby claim a Jurisdiction over it, made this Protestation* 1.80 in writing; Noverit universitas vestra, quod cum de mandato sedis Apostolicae spe∣ciali, Dominus Otto Apostolicae sedis Legatus, in domibus nostris apud Cantuariam morabatur, nos de speciali gratia Abbatis & Conventus Monasterii Sancti Augustini Cantuariae, ad Romanam Ecclesiam nullo medio pertinentis, & in eorum domibus in∣fra septa sui Monasterii per aliquot dies in nostris expensis hospicium habuimus: Protestantes, per hoc eorum privilegiis, & compositioni inter nos & ipsos initae, nos in nullo velle in posterum derogari, & ut de hac nostra protestatione & voluntate successoribus nostris liqueat, in futuro has literas nostras fecimus, &c.

Anno Domini M. DD. XXX VIII. Edmundus Archiepiscopus mandavit officiali∣bus* 1.81 & Decanis suis, ut in Capellis & Ecclesiis Parochialibus denunciari facerent in ge∣nere, excommunicatos omnes illos qui maliciose terras vel possessiones occuparunt, libertates scienter impugnarunt, decimas vel redditus injuste

detinuerunt ad istud Monasterium de jure spectantes. Hoc addens in fine, Hoc mandatum nostrum exequentes, quod non de negligentia redargui, sed de diligentia debeatis merito commendari.

How corrupt the Pope, Court of Rome, and what unjust sentences were given by them for bribes and money in that age, this story, amongst others, will inform us. * 1.82 Interim S. de Monte forti, cum gratia Imperatoris & Literis supplicatoriis, se trans∣fert ad Curiam Romanam: & effusa & promissa infinita pecunia, a Domino Papa im∣petravit: ut ratum habeatur Matrimonium, quod non sine laesione conscientiae con∣traxerat cum Alienora Regis Henrici 3. sorore. Votum enim solenne fecerat coram Aedmundo Archiepiscopo, continuanda in vita sua castitate. The Pope for money dispensed with this Marriage; Quamvis votum solenniter factum coram Aedmundo Archiepiscopo Cantuariensi repugnaret, ut liceret illicitis abuti amplexibus. Scripsit∣que Dominus Papa Legato Ottoni, ut pro praefato Simone de Monte forti, solenniter sententiaret. Quo audito, frater Willielmus de Abendune, de ordine Praedicatorum, & multi alii periti, Zelum Dei prae oculis habentes increpaverunt hanc sententiam; sanctitatem Papae circumveniri, & animas periclitari, Christumque Zelotypari vera∣citer affirmantes. Quia licet, sicut pars adversa protestatur, habitum cum velo non assumpserit mulier de qua agitur; annulum tamen, quo se Christo subarravit, vel potius desponsavit, assumpsit, & sic sponso Christo indissolubiliter copulatur; testan∣te authentico scripto in Sententiis Magistri Petri, in tractatu de voto; scilicet libro quarto. In quo, praemissis rationibus & authoritatibus Sanctorum & Canonum, subinfert. Ex his apparet, virgines vel viduas voto continentiae astrictas, sive fue∣rint velatae, sive non, nullatenus conjugium sortiri posse. Quod itidem de omnibus in∣telligendum est, qui continentiam voverunt. Quod autem erat ante licitum, post vo∣tum erit illicitum. Sed aliquid forte subtilius, quam nobis datum sit intelligi, Romana Curia speculabatur. The sight and receit of Golden Angles at Rome, over-ballanced all Laws, Canons, Decretals, both of God, Man, Councils, and Popes themselves. Hence King Henry the 3d. soon after, when Simon de Montefort and his Wife, came to visit him and his Queen, and to accompany her to a Monastery for her Purificati∣on; * 1.83 Rex eum excommunicatum vocavit; prohibuitque ne ipse vel uxor ejus, quam ante Matrimonium inter eos contractum, nequiter & furtive maculaverat, festivis suis solenniis interesset: & cum multiplicaret convitia, Comes confusus cum uxore sua ad hospitium suum, per aquam venire properavit. Sed Rex statim eos praecepit ejici truculenter. Et cum flentes & ejulantes reverterentur, veniam flagi∣tantes, Regiam iram non sedarunt. Dixit enim: Sororem meam seduxisti ante spon∣salia, quod cum comperissem, ut vitaretur scandalum, dedi sed invitus. Et ut votum suum Matrimonium non impediret, Romam adiisti, Romanamque Curiam donis et promissis impreciabilibus, ut illicitum tibi liceret, corrupisti. Novit tunc praesens A. Cantuariensis Archiepiscopus, qui Papae veritatem super his intimavit: sed victa veritas Romanae cessit avaritiae, muneribus multiplicatis. In cujus pecuniae solutione cum defecisti, excommunicationis sententia innodari me∣ruisti. Ad cumulum etiam miseriae tuae, me inconsultum & nescium, fidejussorem per falsum testimonium interposuisti. Comes vero, cum haec audisset, erubuit, & cum dies inclinasset, per Tamesim in cymba minima cum uxore tunc & pauca familia ad mare festinanter declinans, continuo transfretavit.

The like corruption, bribery, and partiality appeared in their proceedings, sen∣tences at Rome, concerning the elections of Bishops, witnesse that concerning Win∣chester. * 1.84 Anno quoque eodem, quinto Idus Junii, obiit Episcopus Wintoniensis, Pe∣trus scilicet de Rupibus. Qui cum Ecclesiam Wintoniensem circiter triginta duobus annis strenue rexisset, & laudabiliter peregrinationem fuam in Terra Sancta, una cum Exoniensi Episcopo, peregisset, domosque religiosorum plurimas construxisset; apud Fernham manerium suum, plenus dierum, facto nobili testamento, diem clausit ex∣tremum. Sepultus est autem in Ecclesia sua Wintoniensi, ubi etiam dum viveret, hu∣milem elegit sepulturam. In cujus obitu totum Concilium Regni Anglicani, tam Regale quam Ecclesiasticum, jacturam incurrit irrestaurabilem. Rex vero audito de obitu Petri Wintoniensis, omnem quam potuit adhibuit diligentiam, ut inclinaret corda Monachorum Winton. ad electionem Gulielmi electi Valentini, ut eundem in praesulatum promoverent. Sed Monachi videntes ipsum esse alienigenam, & No∣bilibus Regni suspectum, posseque de facili nocere ipse Regno, cum frater ejusdem electi Comes sit Flandrensis, & si forte in subversionem Regni conspirarent, alter al∣teri

auxiliaretur, noluerunt aliquo modo consentire. Vnde Rex ipsis damna incessanter et gravamina undique inferre molicbatur. Ipsi vero maluerunt per∣secutionem pati pro justitia, quam soli Regi acceptum virum, curae pastorali in∣sufficientem, moribus, gestu & literatura incompositum, natu alienum, & de effusi∣one sanguinis infamem, in suarum animarum pastorem eligere, contra suarum con∣scientiarum puritatem. Dissimulantes igitur Monachi, sub induciis a Rege impe∣tratis, eligerunt Gulielmum de Raele, virum discretum, & Regi familiarissimum, quem nullo modo credebant Regem velle repellere. Quod cum Rex cognovisset, iratus valde, nec electionem, nec electum acceptavit, imo ipsum Gulielmum electum a consilio suo et familiaritate propulsavit. Similique impetu, Episcopum Cicestrensem, quem Monachi pro spiritus postularent, ab officio Cancellariae privavit, & a sua familiaritate & consilio exclusit. Necnon Authoritate Domini Papae, mis∣sis ad Curiam Romanam Magistris Simone Normanno, & Alexandro seculari, legistis conductitiis, non sine multae pecuniae effusione, cassari procuravit.

Matthew Paris thus relates the proceedings in this election, a little more largely. * 1.85 In illisdiebus, Rex omnem quam potuit, plus & secus quam deceret, adhibuit dili∣gentiam (quamvis prius saepe jurasset alienigenas amovere, non promovere) ut electus Valentinus (qui tamen vir sanguinum esse dicebatur) in Episcopum Wintoni∣ensem promotus eligeretur. Quod constanter Monachi, ad quos specialiter ex anti∣quo jure pertinere dignoscitur electio, inter se renuentes, sicut moris est, Regem adierunt, licentiam eligendi postulantes. Rex autem antequam responderet, eos de electione & promotione electi Valentini, quem suum vocavit avunculum, sollici∣tavit. At Monachi dissimulantes, inducias super hoc deliberandi simul cum Conven∣tu, ad quem pertinebat electio, postularunt. Sed cum Rex preces suas talibus indu∣ciis sensit effectu caruisse, divertens ad solitas cavillationes, petitioni Monachorum respondit: Intimatum est mihi, quod duo Archidiaconi Episcopatus Wintoniensis, electi∣oni vestrae tenentur interesse; nec eos in praesenti video, unde petitioni vestrae non est annuen∣dum. Cui Monachi responderunt: Quod et si electioni interesse (quod nimis absurdum & justitiae dissonum esse videtur) debeant, postulationi electionis interesse non debent. Et ita Rex, licet diu recalcitraret, justae postulationi eorum non potuit contradicere. Sed cum postea fida relatione cognovisset, quod iidem Monachi communiter de Willi∣elmo de Raele, viro utique per omnia laudabili, diligenter tractarent, ut in Episcopum eligeretur, & omnes jam in eum consensisse: Rex iratus, nimis procaciter respondit: Renuistis electum Valentinum, dicentes eum virum sanguinum, & Willielmum de Raele, qui multo plures lingua, quam alius Gladio trucidavit, elegistis. Et in superbia & abusi∣one juravit, se nunquam hoc ullo modo tolleraturum. Monachi igitur indignati∣onem Regiam pertimescentes, declinarunt ab incepto. Interim Rex possessiones Episcopatus & instaurationes demoliendo, crebro in maneriis Episcopatus jacuit, ag∣mine stipatus numeroso. Monachi igitur Wintonienses, videntes moram destitutionis damnosam; de sibi eligendo pastore diligenter tractaverunt. Quod cum cognovisset Rex, illuc illico acceleravit, & instantius quam deceret vel expediret, in Capitulum intrans; Conventum comminando & promittendo petiit, quatenus electum Valenti∣num, avunculum suum, in Episcopum eligerent. At illi, caute volentes Regiam in∣dignationem declinare, impetus indiscretos induciis emollire studuerunt: & nolen∣tes injustis petitionibus annuere, Episcopum Cicestrensem Radulphum de Neville, Re∣gis Cancellarium, unanimi consensu sibi in Episcopum & Pastorem animarum suarum postularunt. Cum autem videret Rex, iterum instantiam precum suarum effectu caruisse; justae postulationi Monachorum adversando, multa convitia congessit in eundem Episcopum, dicens eum impetuosum, iracundum, perversum; vocans om∣nes fatuos, qui eum in Episcopum postularunt. Insuper sigillum suum, quod idem Episcopus per universitatem Regni receperat custodiendum, Rex violenter abstulit, & fratri Galfrido Templario, & Johanni de Lixintuna commisit bajulandum: emolu∣mentis tamen ad Cancellariam spectantibus, Episcopo, quasi Cancellario, redditis & assignatis. Prosequens autem Rex conceptum impetum, misit ad Curiam Romanam, Simonem Normannum, & Alexandrum saecularem, Legistas conductitios. Qui mul∣ta data et promissa pecunia, virum justum de jure suo privando, et justum judicium subvertendo, praedictam postulationem perperam cas∣saverunt: Such was the Bribery and Injustice of the Court of Rome in this age.

These Appeals and contests about Elections, as they brought much filthy lucre to

the Pope, his Court and Officers, so they extraordinarily advanced, and in a great measure confirmed his injurious Usurpations over the King, Kingdoms▪ Prelates, Covents, Chapters, Churches of England and Ireland, so as they could not for many years after retrench them, with all their complaints, diligence, oppositions against them. Soon after▪ Electus Valentinus Gulielmus Romam adiit, vocante eum Domino* 1.86 Papa ad qu••m fama ipsius pervenerat, quod vir crat in negotiis bellicis strenuus & circum∣spectus, (an ill qualification for a † 1.87 Bishop, in St. Pauls judgement) & procurante eodem Papa, in Curia Romana postulatus est in electum Leodiensem, & nihilominus tamen, ut electus Valentinus diceretur & esset, mutato solummodo nomine; scilicet, ut diceretur electus Leodiensis, & procurator Valentinus, ut abusio vocabulorum vitaretur. D monstruosa humanae caecitatis ambitio! Adhuc et ad Winton. non habito tamen respectu ad officium Pontificale, sed emolumentum temporale, Rege favente totis nisibus adspiravit. Which Matthew Paris thus relates. * 1.88 Tunc temporis vocatus est Willielmus electus Valentinus, procu∣rante Papa (quia, ut dicebatur, proposuit eum habere ducem exercitus sui contra Imperatorem) ad Episcopatum Leodiensem, retenta procuratione Valentini Episco∣patus, quasi non esset notatus de perpetrato homicidio: unde nec mirum, si cum stu∣pore admirarentur haec audientes, quod adhuc tam anhelo spiritu and Episcopatum Wintoniae aspiravit, Regemque Angliae diligentem ad hoc constituit procuratorem. Heu, heu, quae numerosa pecunia Curiam Romanam adconsensum et permissionem inclinavit? * 1.89 Circa idem tempus, Rex vehementer op∣pressit Ecclesiam Wintoniensem, & quendam alienigenam, contra voluntatem totius Conventus, in eandem violenter intrusit, ut praeesset Conventui: (because they op∣posed the election of this Bishop W. de Valentia) Qui inordinate se gerens, timore Dei postposito, omnia subvertit, omnes pervertit: & thesaurum Ecclesiae dilapidan∣do, foli Regi placere cupiebat. Unde libera electio Monachorum, dum idem Prior adulterinus fere medietatem stellarum secum cauda sua traxit, periclitabatur, & mul∣torum corda ad electionem Willielmi avunculi Reginae in Episcopum, corrumpendo inclinavit: Rex enim ad hoc summo nisu anhelabat. But this William, cum a Domi∣no Papa impetrasset, ut in Episcopum Leodiensem eligeretur, & Episcopatum Winto∣niensem obtineret: apud Viterbium potionatus, ut dicitur, diem clausit extremum, die omnium Sanctorum, procurante Magistro Laurentio Anglica, sed postmodum eo rite purgato. Quod cum Papa audisset, doluit nimis, quia proposuerat de ipso facere ducem militiae suae in bello suo contra Imperatorem: et idcirco eundem quasi monstrum spirituale, et belluam multorum capitum effecerat. Noverat eum ad stragem strenuum, ad caedem pronum, ad incendia protervum: Magistrum Regis Angliae, amicum Regis Francorum, sororium utriusque, avunculum Reginarum, fratrem Comitis Sabaudiae, & aliis multis vel affinitate, vel consanguini∣tate confoederatum. Sed haec mors inopinata, omne hoc propositum transmutavit. Rex autem, cum hos lugubres rumores audivit, non se prae dolore capiens, scidit vestimenta sua, & ea projecit in ignem; & rugitum magnum emittens, noluit alicu∣jus admittere consolationem. Regina quoque, quam causa familiarior stimulavit, funus avunculi deflevit tempore diuturno. So much was the death of this warlike, wicked, unpreaching, avaritious scandalous Prelate lamented, especially by the Pope.

After his death, * 1.90 Monachi Wintonienses a Romana Curia redeuntes, a Domino Pa∣pa impetrarunt, ut nullam alienigenam personam, & invisam universitati Regni, per Regis acerbam instantiam, vel imperiosas ejus preces in suarum animarum custodem & Episcopum eligerent; sed rite, ut justum & Canonicum est, quemcunque viderent idoneum, libere & sine exactione in suum Antistitem sumerent & Pastorem. Qua∣propter Dominus Rex in vehementem iram excanduit, quasi non potens invenire Angligenam illi Episcopatui sufficientem. Et ex tunc Priorille, quem Rex intruserat, diligentem curam adhibuit; ut constantiam Mona∣chorum enervaret, & eorum qui pro Ecclesia hactenus viriliter steterunt, concordem unitatem dissiparet.

Though K. Henry the 3d. was very obsequious to this Pope Gregory, yet the Pope was so unchristianly malicious towards the Emperor Frederick, (who married his sister by this * 1.91 Popes solicitation) that he grew extremely angry with K. Henry for sending some few English Souldiers and money to the Emperour, to help subdue the Italians, who rebelled against him, and for writing an Epistle to him, to deal more

mildly with him, so that he neglected all businesses, especially such as related to the King and English for a season▪ although his intended General the Bishop of Win∣chester cautelously passed over with Trublevile, laden with monies and plate, to assist the Pope. * 1.92 Eodem anno; statim post Pascha, misit Dominus Rex Angliae militare praesidium ad Dominum Imperatorem juvandum contra rebelles suos, in partes Itali∣c••••, sub ducatu Henrici de Trubleville, viri in re militari peritissimi. Cum quo etiam misit J. Mansell, & Willielmum Hardel Clericum, & Civem Londinensem, cum pecunia stipendiariis distribuenda. Et strenue per totam aestatem exercitus Re∣gis Imperatori militavit; & quarumdam Civitatum Cives, volentes obstare, vicerunt, & Imperio reddiderunt: ubi strenue se dictus J. Mansell gessit. Quod Papa nimis moleste tulit. Et circa idem tempus, direxit Rex elegantem Epistolam Papae: petens ut mitius ageret cum Domino Imperatore; Quod gravius accepit Papa, secus respondens quam deceret, et commotus est in tantam iram, ut per aliquod tempus omnia negotia, praecipue Anglicorum, sus∣penderentur. Cumque audiret electus Valentiae, quod profecturus esset talis ex∣ercitus in Italiam: caute, quasi Dux eorum; associavit se Domino Henrico de Tru∣bleville, & cum eo transfretavit. Sub illis quoque diebus, electus Valentinus, videns nulli placere moram suam in Anglia: sponte, vel invitus, caute tamen, quia clitellis suis refertis, & equis oneratis auro & argento & vasis Regalibus, transfretavit.

These * 1.93 differences and Wars between the Emperor, Pope, King, Italians, and Greek Church, upon the Popes account, hindred the Emperors voyage to the Holy Land, and ayde of the Christians against the Sarazens.

The same year, * 1.94 Dominus Legatus Otho, omnes Abbates Angliae Nigri ordinis* 1.95 Authoritate Domini Papae citavit, ut coram eo apparerent Londini in Ecclesia Sancti Martini: de statutis, quae Dominus Papa, habita deliberatione, ordinavit, de ordine Monastico reformando, tractaturi. Abbatibus igitur ordinis Nigri congregatis, exorsus est Dominus Legatus sermonem elegantem; & animans omnes ad patientiam, incepit sic. In nomine Domini nostri Jesu Christi, Patris, & Filii, & Spiritus Sancti, Amen. Cum grande sit opus & ar∣duum, Civitatem Dei, quae est religio, novis & innovatis propugnaculis praemunire, contra versuti hostis insidias, qui eam novis & antiquis jugiter nititur machinis debel∣lare: Nos Otho, miseratione divina, Sancti Nicholai in carcere Tulliano Diaconus Cardinalis, Apostolicae sedis Legatus; ex injuncto nobis Legationis officio, ad ju∣vandum pro viribus tam favorabile opus nos obnoxios reputantes, quaedam tum ex Sancti Benedicti Patris regula, tum ex sacris Conciliis & Canonicis sanctionibus, tum ex statutis Abbatum ordinis ejusdem beati Benedicti, colligi fecimus & notari: quae si servata fuerint, sacrae religioni erunt in subsidium & tutelam. After which follow several Canons and Statutes, recorded at large by Matthew Paris, for regulating the abuses among Monks and Nuns, whereof this was one▪ relating the grosse Symony then in use among these pretended Religious Orders. a 1.96 Quoniam Symoniaca labes plerasque Moniales infecit, ut vix aliquas sine pretio recipiant sorores, paupertatis pretextu, volentes hujusmodi intolerabile vitium & scandalum totius religionis palli∣are: Ne id de caetero fiat, penitus inhibemus. Statuentes, ut quaecunque de caetero talem commiserit pravitatem, tam recipiens, quam recepta (sive sit subdita, sive Praelata) sine spe restitutionis, de suo Monasterio expellatur: in aliquem locum arctioris & strictioris regulae, ad agendam poenitentiam retrudenda. De his autem, quae ante hoc Synodale statutum taliter sunt receptae, ita duximus providendum: ut remotae de Monasteriis, quae sic perperam sunt ingressae & receptae, in aliis locis ejus∣dem ordinis collocentur. Quae si forte, propter earum nimiam multitudinem alibi nequiverint commode collocari; ne damnabiliter iterum in saeculo evagentur, reci∣piantur in eisdem Monasteriis dispensative; de novo mutatis Prioribus locis, & in∣ferioribus deputatis & assignatis. He closeth his Canons thus. Hoc etiam circa Mo∣nachos, vel alios regulares, decernimis observandum. Verum, ne per simplicita∣tem vel ignorantiam se valeant excusare, praecipimus ut Diocaesani Episcopi singulis annis hoc faciant per suas Diocaeses, de verbo ad verbum fideliter publicari, &c. His* 1.97 igitur perlectis, Abbates & Priores congregati, audientes quod sancta religio per hoc non modicum reformata, foelix susciperet incrementum, verbum quasi hostiam coelitus missam cum omni alacritate & unanimi consensu susceperunt, facientes hoc in omnibus suis Capitulis publicari, transgressores ejusdem, graviter disciplina

regulari percellendo. Fecerunt autem quamplures haec in martyrologia scribi: ut saepius in Capitulo recitata, sicut solet regula beati Benedicti, audientium cor∣dibus inhaererent.

b 1.98 Anno 1238. Dedicatae sunt nobiles Ecclesiae conventuales, in Diocaesi Lon∣colniensi, in Marisco, videlicet Rameseie, Burgi, & Sautereie, a Venerabili Episcopo Lincolniensi Roberto. Ecclesia Rameseie, decimo Calend. Octobris, die scilicet Sancti Mauritii sociorumque ejus. Ecclesia de Burgo, quarto Calend. Octobris. Ecclesia de Sautereie, eadem septimana. The next year, (Anno 1239.) Dedicata est Ecclesia conventualis Abendunensis, similiter Ecclesia de Welles, & Ecclesiae Eveshamensis, Glo∣vernensis, Theukeburiensis, Wicumberiensis, Persorensis, Alencestrensis, & multae aliae Ecclesiae per totam Angliam, secundum Constitutionem Londini per Legatum Otto∣nem celebratam. Which Constitution runs in these words. c 1.99 Basilicarum de∣dicatio, a veteri Testamento initium dignoscitur habuisse, & in Novo est a Sanctis Patribus observata; in quo est eo dignius & studiosius facienda, quo in illo tantum offerebantur hostiae animalium mortuorum: in isto vero coelestis hostia viva & vera, ipse scilicet unigenitus Dei filius, in altari offertur pro nobis, manibus Sacerdotis. Quare statuerunt provide Sancti Patres, ne in * 1.100 aliis locis quam Deo dicatis, nisi ne∣cessitatis causa, celebraretur officium tam sublime. Porro, quia vidimus per nos ip∣sos, & a plerisque audivimus tam salubre ministerium contemni, vel saltem negligi a nonnullis, dum multas invenimus Ecclesias, & etiam Cathedrales, quae licet sint ab antiquo constructae, nondum tamen sunt consecratae oleo Sanctificationis. (An ar∣gument that their consecration was not so necessary as this Constitution pretends.) Volentes huic periculosae negligentiae obviare, statuimus, & statuendo praecipimus, ut omnes Ecclesiae Cathedrales, Conventuales, & Parochiales, quae perfectis parieti∣bus sunt constructae, infra biennium, per Diocaesanos Episcopos, ad quos pertinent, vel eorum authoritate, per alios consecrentur. Sicque infra simile tempus fiat de caetero construendis. Et ne tam salubre statutum transeat in contemptum, si loca hujusmodi non fuerint infra biennium a perfectionis tempore dedicata, a Missarum solenniis usque ad consecrationem, manere statuimus Interdicta; nisi aliqua rationabi∣li causa excusentur. Ad hoc, ne praesumant Abbates, Ecclesiarum rectores, antiquas Ecclesias consecratas, sub praetextu pulchrioris vel amplioris fabricae faciendae, diru∣ere, absque licentia Diocaesani Episcopi & consensu, praesenti statuto districtius inhi∣bemus. Diocaesanus vero diligenter consideret, utrum expediat dare licentiam, vel negare; & si dederit, attendat & intendat, ut opus quam celerius poterit, consum∣metur: quod extendi statuimus & volumus ad jam coepta. De Capellanis vero mi∣noribus, nil novi duximus statuendum. Consecrationes earum, qualiter & quando fieri debeant, diffinitionibus Canonicis relinquentes.

On what weak and false grounds these Consecrations were prescribed, appears by this Constitution; the chief end whereof was only to gain monies by such consecra∣tions, made with most ridiculous, absurd, superstitious Ceremonies, Formalities, Conjurations, and Prophanations of sacred Scripture, as those who please may read at large in Pontificale Romanum, p. 209, to 282. cap. De Ecclesiae Dedicatione: and in Matthew Parker Archbishop of Canterbury, his Antiquitates Ecclesiae Britaniae, p. 85, 86, 87. Bishop Pilkington his Exposition of Aggeus, cap. 1. vers. 7, 8. & cap. 2. vers. 2, 3. Thomas Beacon his Reliques of Rome, and Mr. Calfhill his Book against Marshall, fol. 91, 92, 93. who censure them as d 1.101 Superstitious and Papal Innovations.

Pope Gregory being informed that King Henry the 3d. by ill advice had alienated, or given away, and dissipated to sundry Bishops, Churches, and Noblemen, divers Liberties, Possessions, Dignities, and other things appertaining to the Right and State of the Crown of England, to the great prejudice of the Church of Rome, to which the Realm of England was well known to belong, obliging himself by his Charters and Oathes, not to revoke those Grants and Charters, commanded the King to revoke them, notwithstanding his Oathes, by this Bull, which I found extant under Seal in the White Tower.

GREGORIƲS Episcopus servus servorum Dei, Charissimo in Christo filio* 1.102 illustri Regi Angliae, salutem & Apostolicam Benedictionem. Gravi su∣mus turbatione commoti, quod sicut audivimus, quorundam minus

discreto ductus consilio, Libertates, Possessiones, Dignitates, et alia quamplura, quae ad jus et statum Coronae spectabant, in grave praejudicium Ecclesiae Romanae, ad quam Regnum Angliae pertinere dignoscitur, et enormem laesionem ejusdem Regni, in plures Praela∣tos, Ecclesias, et alios Magnates Angliae liberalitate improvida dispersisti, et de non veniendo contra alienationem hujusmodi te Iu∣ramentis, necnon instrumentis publicis obligasti. Attendentes igi∣tur quod ex alienatione praedicta, sedes Apostolica, cui praejudicare mi∣nime pótuïsti, non modicum laeditur, et Regnum ipsum vir subsiste∣re poterit, cujus honor particularibus dimunitionibus enervatur; Serenitati tuae praesentium authoritate mandamus, quatenus Iura∣mentis et instrumentis praedictis nequaquam obstantibus, alienata praedicta revocare procures. Dat. Late an. x. Calend. Martii, Pontificatus nostri Anno Undecimo.

in sigill Gregorius Papa IX.

By colour of this Bull, the King revoked many of his Grants, as being invalid without the Popes consent, as the e 1.103 forecited passage in Matthew Paris assures us, relating to this Bull (as I apprehend) though he placeth his revocations a year or two before the date thereof, since I find no other Bull preceding it, nor any inti∣mation thereof in this, enjoyning him to violate his former Oathes, or to recall his Grants of this nature.

Anno 1239. The Pope being informed by sundry frequent and almost daily com∣plaints,* 1.104 of the insatiable avarice and rapines of Otho his Legate in England, resolved to recall him the second time in shew, but by compact between the King and Legate, still continued him at the Kings request, to increase their oppressions, exactions, in∣stead of redressing them. f 1.105 Dominus Papa audiens per crebras admonitiones & fere quotidianas, scandalum jam in dies magis ac magis de Romanorum insatiabili cupiditate & avaritia inextinguibili oriri in Anglia, vocavit Dominum Ottonem Lega∣tum suum: ut cum omni festinatione, Romam reverteretur. Quod audiens Domi∣nus Legatus, convocavit omnes Episcopos Angliae ut Londinum die qua cantatur, Laetare Hierusalem, convenirent de reditu suo, & salvo conductu, communiter tracta∣turi. Dominus Rex vero, cum hoc audisset, timens sibi de Parliamento futuro in Octavis Paschae, in quo adventum speraverat electi Valentini, & confidens de prae∣sentia Domini Legati, coepit nimis contristari: & timere, ne Magnates aut Proceres terrae unanimiter insurgerent in eum, propter varios & crebros ejusdem excessus & transgressiones, contra suas proprias constitutiones, toties promissas ac juratas. In∣stantissime igitur procuravit Dominus Rex, ut missis expeditissimis nuntiis ad Domi∣num Papam, moraretur dictus Legatus in Anglia, ut per eum imminens turbatio seda∣retur. Ipse vero Dominus Legatus, Regem id petentem nolens contristari, sustinuit expectando. g 1.106 Legatus quoque ad Curiam Romanam maturando, a Rege, Ar∣chiepiscopis & Episcopis, Civibus quoque Londinensibus, in sermone quem propter hoc specialiter fecit, quasi irrediturus, humiliter salutavit. Equos nobiles sibi datos vendidit bonis conditionibus, & viles loco eorum comparavit: sarcinas disposuit, clitellas praeparavit. Sed Rex credens eo absente expirare, totis viribus elaboravit parumper adhuc ut moraretur. Miserat enim ad Curiam Romanam unum Legista∣rum suorum, quorum magnam catervam retinuit, quasi venator canes venaticos, su∣per electores Praelatorum discopulandos, videlicet Simonem Normannum, ut impe∣traret a Papa, ut daret in mandatis Legato, quod adhuc in Anglia, ut multis obvia∣ret ibidem periculis, remaneret. Nec fefellit eum sua opinio. Ecce enim omni su∣pellectili Domini Legati cum aliis viaticis dispositis, Simon Normannus venit, ei offe∣rens Literas secundum desiderium Regis impetratas. Quibus Domino Legato ob∣temperante, Rex prae gaudio saltitavit. Quod comperientes nobiles, qui Londini infecto negotio suo, & timentes Legati muscipulas, venerant, & comperientes vul∣pina diverticula Regis, recesserunt indignantes, & Regis verba sicut sophismata detestantes.

Soon after, h 1.107 Vocavit Dominus Legatus omnes Episcopos Angliae, ut in die qua cantatur, Laetare Hierusalem, convenirent Londini, de negotiis Ecclesiae tractaturi. Et

debit ibidem cum diligenti deliberatione, quaedam statuta Monachis Nigri ordinis, sub succincta brevitate inviolabiliter observanda. In quibus, rigorem indiscretum in multis temperavit. But this was only a specious popular Prologue to his design, new ex∣actions being demanded from the Prelates, who took time to advise thereof till their next meeting; in pursuit whereof, i 1.108 Convenerunt omnes Episcopi Londinum, pridie scilice: Calendas Augusti, de oppressionibus Ecclesiae Anglicanae tractaturi. Exigebat enim Legatus, post quotidianas Exactiones, Procuratio∣nes. Cui habito consilio, responderunt Episcopi communiter, quod toties bona Ecclesiae exhauserat Romana importunitas, quod nullo modo amplius tolerarent: exhibeat vos, qui inconsulte vos voca∣vit. Et sic non sine querulo murmure, a Concilio recesserunt. The Legate hereupon being defeated of his intended prey in England, resolved to make a new attempt to enter into Scotland, to make a prey of the Scot••ish Churches, under pretext of reforming them, where he met with great opposition from the King; thus related. k 1.109 Eisdem diebus Legatus in Scotiam intrare festinavit, dis∣positisque rebus necessariis, & ducibus Anglicis, qui viarum si forte pararentur, infi∣dias explorarent, iter arripuit, hospitia sumptuosa eligens in Abbatiis & Ecclesiis Ca∣thedralibus. Et antequam Regnum Scotiae intrasset, occurrit ei Rex Scotiae, non acceptans ingressum suum. Dixit enim, quod nunquam aliquis Legatus, excepto illo suo, in Scotiam intravit. Non enim, ut asseruit, opus erat: Christianitas ibi floruit, Ecclesia prospere se habebat. Et cum sermones multiplicarentur, et Rex fere ad con∣tradicendum erigeretur, confectum est scriptum intercedentibus utriusque Regni Magnatibus inter eos: cujus tenor fuit, ut nun∣quam ratione illius adventus, talis consuetudo in consequentiam verteretur: insuper in recessu suo, scriptum illud signaret. Et hoc procuratum est, ne confusus in Angliam quasi repulsus reverteretur. Veruntamen mare non transiit: sed in bonis Civitatibus commorans cismarinis, vocavit Episcopos & nobiles terrae beneficiatos, & de rebus Ecclesiasticis ibidem pro libitu ordinavit, pecuniam non minimam colligendo. Mat. Westminster writes, that Nullo pro∣hibente, Legatus ab omnibus Praelatis et Clericis beneficiatis 13. partem reddituum suorum Collegit: et Domino Papae transmisit. Rege vero in interioribus terrae commorante, Legatus sine Regis licentia clam et subito recedens, praedictum scriptum asportavit. Such was his perfidiousnesse.

The same year Sir Robert de Tuinge and other Patrons of Churches, being deprived of their Patronages and Rights of presenting to Churches, by the Popes and his Le∣gates Provisions, thereupon the King writ and sent a sharp Letter to the Pope by Sir Robert, complaining against, and desiring speedy reformation of this Innovation and grievance, which the Pope in some measure redressed, thereupon. l 1.110 Sub eisdem temporibus, quidam Miles de partibus Aquilonaribus Angliae oriundus, summo nisu renuens colla jugo subdere Romanorum, super patronatu cujusdam Ecclesiae ad eundem Militem spectante (in quam Ecclesiam per Ar∣chiepiscopum Eboracensem manus cupiditatis injecerant Romani) Romam adiit. Et cum gravem super hoc coram Papa querimoniam reposuisset, sub hac forma subscripta, meruit Literas impetrare. Per quod conjici potest, qua devotione viros Ecclesiasticos (a qui∣bus impune licet sua Ecclesiastica bona rapere, pia Patrum intenti∣one collata, et in sustentationem pauperum provisa) Romana diligit Ecclesia, semper hians, semper importuna.

m 1.111 Ipsis quoque temporibus, Comites & Barones, & alii Magnates Angliae, ad quos ab antiquo jus patronatus Ecclesiarum spectare dignoscitur, dolentes se privari sua libertate, et per cupiditatem Romanae Ecclesiae jure conferendi Ec∣clesias enormiter privari, et alienigenas praecepto Papali illis di∣tari, quorum personas et conditiones penitus ignorabant, licet sero Domino Papae scripserunt: & ipsam Epistolam per dictum Robertum de Tuinge Mili∣tem,

qui per eandem violentiam privatus jure suo super patronatu Ecclesiae de Luthu∣num in Diocaesi Eboracensi, conquestus est graviter nobilibus Regni, quod Archiepiscopus se asseruit nihil posse, vel contra Romanam Ecclesiam velle recalcitrare. Ipse igitur Robertus Romanam Curiam non seg∣niter adiit, hanc Epistolam ex parte Magnatum Angliae praesentans.

n 1.112 Excellentissimo Patri & Domino G. Dei gratia Summo Pontifici, devoti sui de Cestriae & de Wincestriae, &c. salutem, reverentiam promptam, & paratam, si pla∣cet, devotionem. Mergente jam navicula nostrae libertatis, progenito∣rum nostrorum sanguine subacta, prorumpentibus in nos plus solito perturbantium procellis, dormientem Dominum in navicula Petri cogimur excitare, acclamantes jugiter et una voce: Domine salva nos, perimus: Ut cum judicium & justitia sint correctio sedis ejus, unicuique nostrum jus suum tribuat, et conservet illaesum. Ne si secus fieret, corru∣ente charitate, devotioneque deleta, provocarentur filii contra Pa∣tris viscera, et mutuae dilectionis affectus, subintroducta injuria, pe∣nitus evanesceret. Cum igitur, Sanctissime Pater, a prima Christianitatis fundati∣one in Anglia, tali fuerint hactenus progenitores no••••ri gavisi libertate, quod dece∣dentibus Ecclesiarum rectoribus, Ecclesiarum patroni personas idoneas eligentes, ae easdem Diocaesanis praesentaverunt, ab eisdem Ecclesiarum regimini praericiendas: verum * 1.113 vestris temporibus, de conniventia vestra vel voluntate nesci∣mus, talis contra nos invaluit adversitas, quod decedentibus Eccle∣siarum rectoribus, quidam executores vestri, ad hoc dati, Ecclesias de patronatu nostro passim conferunt, in nostrae praejudicium liberta∣tis, et in eminens periculum juris patronalis, licet super hoc pridem cautione literarum Apostolicarum nobis prospexeritis, continenti∣um, quod decedentibus Ecclesiarum personis Italicis vel Romanis, authoritate pro∣visionis vestrae in Ecclesiis promotis, licite possemus personas idoneas praesentare: cujus oppositum videmus quotidie demandari, (so little faith and truth was there then in Papal Bulls and promises) de quo plurimum miramur, cum non debeat ab uno & eodem fonte, aqua dulcis & amara defluere. Sane licet haec contra nos sit communis pestis introducta, pro qua contentio∣nes, aemulationes, irae, rixae, nec non et caedes hominum poterunt fortassis exoriri; unius tamen comparium nostrorum afflictionem exempli gratia producere decrevimus in medium; ut quod contra eum & juris sui patronalis peri∣culum hactenus est improvide procuratum, authoritate vestra, si placet, revocetur in irritum. Cum igitur Robertus de Tuinge patronus Ecclesiae de Lu••hunum dece∣dente N. Italico, ejusdem Ecclesiae rectore, personam idoneam prasentasset ad ean∣dem; obstante mandato vestro, distulit ipsum admittere Dominus Eboracensis, licet contra personam praesentatam nihil inveniret quod obsisteret, sed solam inhibitionem vestram praetenderet. Verum, cum in incendio vicinae domus, nostrarum immineat periculum: vobis tanquam patri sup∣plicamus, quatenus tam praedictum Robertum quam nos omnes et sin∣gulos praedicta libertate praesentandi Clericos nostros ad Ecclesias nostras vacantes libere uti permittatis: injungentes praedicto Archi∣episcopo, quod J. Clericum ad praedictam Ecclesiam ab eodem praesentatum, pro quo etiam preces effundimus devotas, praesertim cum sit negotiis Regis & Regno nostro necessarius, nisi aliquod Canonicum obstiterit, non obstante priori mandato vestro, admittat: Ut ex hoc nos ad propensiorem devotionem & famulatum Ecclesiae pro∣vocetis: Ne cum sit jus advocationis praedictorum feudorum, pro quibus Domino nostro militamus, cogamur illius invocare subsidium, qui jura et libertates Laicorum protegere tenetur et confovere. Valete.

Hereupon the Pope fearing a general revolt from him and the See of Rome, by the English as well as the Greeks and other Churches, if he gratified them not in * 1.114 some measure in this their just request, returned them this answer.

GREGORIUS Episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis, nobilibus vi∣ris, Richardo Comiti Pictaviae & Cornubiae, & Baronibus Angliae, praesentes

literas inspecturis, salutem, & Apostolicam benedictionem. Cum ex operibus nostris, quae plenum perhibent testimonium veritati, sit liquidum universis, quod nos personam Charissimi in Christo filii nostri, Illustrem Regem & Reginam inter alios Reges & Principes Orthodoxos & regna, in quibus nomen colitur Christi∣anum, in Charitatis visceribus specialiter gerimus, & pacem ac tranquillitatem eorum propensius affectemus, rite praesumi non potest, & omnino credi non debet, quod nos, quantum cum Deo possumus agere, seu tolerare velimus, quod juste possit honorem regiae serenitatis offendere, aut in eodem reg∣no scandalum generare. Vnde cum intentionis nostrae non fuerit nec existat, ut beneficia in Regno Angliae constituta, quae ad praesenta∣tionem pertinent secularium patronorum, Authoritate nostra cuiquam conferentur, ••••cut ex quibusdam literis nostris, quondam in Angliam destinatis, quarum tenorem de verbo ad verbum celsitudini Regiae, sub bulla nostra duximus destinandum, colligitur evidenter; comperto nuper ex ejusdem Regis & vestra∣rum continentia literarum, quod quidam praedicti regni miles in Ecclesia de La∣thun. Eboracensis Diocesis, quam olim cuidam de partibus nostris Clerico, ignorantes quod praesentatio ad Laicum pertineret, contulisse dicimur, jus obtinet patronatus, praelibati Regis & vestris precibus inclinati, concessionem eandem auctoritate Apostolicarevocamus, venerabili fratri nostro Archiepiscopo Eboracensi, nostris dantes literis in mandatis, ut eum quem dictus miles ad praefatam ecclesiam duxerit praesentandum, admittat & instituat in eandem, prout pertinet ad eundem, diu∣turnitate temporis cum per ipsum minime steterit non obstante, dummodo aliud si∣bi rationabile non obsistat. Tenore praesentium districtius inhibendo, ne alicui de caetero liceat Ecclesias praedicti Regni, in quibus laici sunt patro∣ni, praeter eorum assensum, Apostolicae sedis auctoritate conferre. Datum, &c. (It is observable that the Kings and Clergies rights of presentation were not priviledged by this Letter from his Papal usurpations on them by Provisions, Translations, Appeales, and Cassations of the persons elected which were by them still continued.)

As the Pope Writ to the Nobles of England, so he directed his Letters to his Le∣gate to the same effect, concerning the Advowsons and Benefices of Lay Patrons.

GREGORIƲS Episcopus, servus servorum Dei, Legato salutem. Ad tuam vo∣lumus* 1.115 notitiam pertinere, quod cum intentionis nostrae non fuerit, nec existat, ut beneficia Regni Angliae, quae ad praesentationem secularium per∣tinent patronorum, authoritate nostra cuiquam conferantur; nos nuper ex charissimi in Christo filii nostri Regis illustris, et nobili∣um virorum Comitum et Baronum Angliae insinuatione comperto, quod quidam in regno Angliae miles, in Ecclesia de Lathunun, Eboracensis Diocaesis, quam olim cuidam de partibus nostris Clerico, ignorantes quod praesentatio ad lai∣cum pertineret, contulisse dicimur, jus obtinet patronatus: Regis & nobilium eo∣rundem precibus inclinati, concessionem eandem auctoritate Apostolica revocantes, venerabili fratri nostro Archiepiscopo Eboracensi, nostris dedimus literis in mandatis, ut eum quem dictus miles and praefatam ecclesiam duxerit praesentandum, admittat & instituat in candem prout pertinet ad eundem, diuturnitate temporis cum per ipsum minime steterit non obstante, dummodo aliud rationabile non obsistat, distri∣ctius inhibendo, ne alicui de caetero liceat Ecclesias Regni praedicti, in quibus laici sunt Patroni, praeter eorum assensum Apostolicae sedis auctoritate conferre. Datum, &c. Per haec & his similia, perpendi potest in libra rationis evidenter (It is Matthew Paris his observation) quanti in his temporibus mundi senescentis, constet juris rigor et Ecclesiae re∣verentia, et pietas religionis. Solum enim datae sunt in direptionem et praedam possessiones personarum Ecclesiasticarum et imbellium religiosorum. Iamjam igitur in antiquum Chaos mundus ruere comminatur.

Tempore sub eodem Petrus Saracenus, this Popes agent in England (taken and kept* 1.116 Prisoner by the Emperor passing from England towards Rome, for acting against him) quem dominus imperator Fredericus in vinculis pro redemptione sua detinebat, ob∣tulit

decem millia librarum bonorum esterlingorum ut sic saltem redemptus & libe∣ratus, gratiam mereretur Imperialem. Quod annuit dominus Imperator, si Rex Angliae amicus suus pro tantae pecuniae solutione, & ne iterum Imperialem, ipse dict∣us Petrus Saracenus, vel aliquis suorum laederet dignitatem, occasione nacta ex hoc, fide juberet. Et scripsit etiam praedictus Petrus Saracenus ad dominum Papam & amicos suos, ut exhortarentur dictum dominum Regem Angliae, per dominum Legatum & alios Regi familiares, ut, sicut erat semper pronus & promptus, effundere pe∣cuniam suam in promotionem Romanorum, sese & Regnum suum obligaret ad prae∣dicta. Cum igitur dominus Legatus hujus negotii diligens esset mediator & procu∣rator, dicebat, quod nullo modo posset suo Nuntio incarcerato deesse honeste. Do∣minus Rex autem videns paratam sibi muscipulam, & quantum esset periculum regni ipsius, id suis Romanis nihil curae esse, dummodo sua salvarentur sibi, profilit in verba iracundiae: jurans, quod poenituit ipsum, quod Le∣gatum in regnum suum, qui bona terrae jam dissiparet, et confun∣dens fasque nefasque, relictis honestis viris Angliae, advocasset. Facta est igitur Anglia eo tempore sub talibus Potentatibus, quasi vinea, quam vindemiant omnes qui praetergrediuntur viam, non habens ullam maceriam includentem, aut custodem vel vigilem satis diligenter excubantem. Nam quod semel vetuit, permittit iterum tepor Ecclesiasticus.

The same year there fell out sundry contests between the Archbishop of Canter∣bury* 1.117 and the Monkes there, and the Bishop of Lincolne and his Dean and Canons, about their Jurisdictions, Priviledges and Visitations, which begat Appeals to Rome, thus related. Eo quoque tempore, aggravavit dominus Archiepiscopus Edmundus manum suam super Monachos suos. Et interdicta est Ecclesia Monachorum Cantu∣ariensium; & novum quem sibi elegit Conventus Priorem, cum ipsis electoribus sen∣tentia excommunicationis innodavit. Lincolniensis quoque Episcopus, religioso∣rum* 1.118 in sua Diocaesi, factus est malleus et immanis persecutor. Nimirum in suos Canonicos propriae Ecclesiae Cathedralis, qui eundem creaverunt, insurgens, exegit instanter, ut postposito decano Lincolniensi, ab ipso Episcopo, contra consuetudinem ecclesiae infra tempus cujus non extat memoria, visitarentur. Ipsi vero insistentes appellationi, tempusque protelantes nimiumque altercantes, tandem compromiserunt in Arbitros: scilicet; dominum Episcopum Wigorniensem W. & ejusdem Archidiaconum, & Magistrum A. de Blesciles, Qui si non Canonice processissent, liceret utrique partium, ad Dominum Papam iterum appellare, ces∣sante interim utraque partium a visitatione. In qua adjectione, hoc, Cessante in∣terim utraque partium a visitatione, videtur pars Canonicorum periclitari: Epis∣copus enim nunquam visitavit, nec potest cessare qui nunquam incaepit: sicut nec Diogenes, quae nunquam habuit cornua amittere. Veruntamen Decanus, pro quo Canonici certaverunt, visitare cessaret, & sic videtur possessione privari vel ad horam, unde murmure multiplicato, caepit oriri scandalum gravissimum. Mo∣ta igitur lite & controversia usque ad iracundiam, non permiserunt Canonici Epis∣copum in Capitulum, nec ullam super eos facere visitationem: Et p••••••tuit gravi∣ter super se talem Episcopum de tam hu••••li creasse, & hoc publice coram ipso eodem Episcopo protestabantur. Facta contentione magna, & utrobique inutiliter profusis expensis non modicis, appellatum est ad praesentiam Domini Papae: Constituto magistro Odone de Kinkenni Advocato, ex parte Capituli: Uno dierum casus contigit admirabilis. Dum unus Canonicorum, causam fovens Capituli, ser∣monem faciendo populo in medio illius nobilissimae Ecclesiae Lincolniensis, queri∣moniam reposuit coram omnibus, de oppressionibus Episcopi, & ait: Et si nos taceamns, lapides reclamabunt. Ad quod verbum, quaedam magna pars Ecclesiae corruit dissoluta.

This year Magister R. de Meideneston, Episcopus Herefordensis, sponte cedens* 1.119 Episcopalis, Episcopatui, 16. Calendas Januarii, habitum fratrum minorum apud Oxoniam accepit.

The same year there arose sundry contests and transactions, about the election of Bishops thus reported.

Sub eisdem temporibus cassati sunt, Rege procurante (eo quod propositum suum ad* 1.120 votum non processerat de electione Willielmi Electi Ʋalentini) Electus Norwicensis, Prior ejusdem domus, vir discretus, & per omnia commendabilis, & postulatus in Episcopum Wintoniensem, Episcopus Cicestrensis, scilicet Domiuus R Cancellarius, vir fidelis & discretus; & fere inter omnes Aulicos singularis columna veriratis. The King soon after repented of this unconsiderate action, not only in vacating his election, but taking the great seal from him, whereupon he courted him to resume his Chancellors Office, which be refused to do.

Tunc temporis, Rex dolens de facto suo nimis enormi & indiscreto, quod do∣minum* 1.121 Episcopum Cicestrensem, Cancellarium, qui irreprehensibiliter officium suum diu ante administraverat, secus quam deceret, ablato sigillo, à se & Curia sua repulerat, eundem blanditiis & promissis attentavit revocare, Sed ipse malens quietem quam curas: & emolumentum sigilli quam pericula: noluitincidere in la∣queos quos evasit; recordatus qualiter ipsum vocatum, & instanter postulatum ad Episcopatum Wintoniensem, cassari perperam procuravit Dominus Rex, cui tam diu tam fideliter, patrique ejus in alio obsequio, ministravit.

Radulphus Bishop of Coventry deceasing, the Monks obtaining a License from the King to Elect a new Bishop, resolved to chuse such a one in the Kings favour, as he would not probably refuse.

Et tunc temporis circa festum Sancti Matthiae, Monachi Coventrenses, videntes* 1.122 Regem in electionibus processum canonicum procaciter semper im∣pedire: nec in aliquem electum ab eis consentire, nisi cui favor Regi∣usinclinasset; ne amplius Ecclesia sua, per diuturnam & morosam expectationem, pateretur dispendia & damna irrestaurabilia: dominum Willielmum de Raele, domi∣ni Regis Clericum specialem, virum discretum, & legum terrae peritissimum, in Episcopum suum & animarum suarum pastorem, (utpote eum, in quo rationabili∣ter naevus reprobationis vel contradictionis non apparuit) unanimiter & communi consensu elegerunt.

But he taking time to deliberate, whether he should accept of their Election, was in the interim chosen Bishop of Norwich, which Election he embraced, refusing that of Coventry. Whereupon the Monks of Coventry proceeded to elect another, who absolutely refused to accept thereof, though much importuned both by the Monks and Canons of Lichfield, * 1.123 who claimed a voyce and right in the Election, which Matthew Paris thus reports.

Monachi quoque Coventrenses, qui jam composuerant honestam formam eligendi,* 1.124 cum Canonicis Lichfeldensis Ecclesiae, unanimi consensu Willielmum de Raele, cum, ut praelibatum est, sibi in Episcopum suum elegissent, timentes ne si alium quam Re∣gi specialem accepissent, Rex in faciem contradicens, eos more solito inquietasset: pendens electus idem Willielmus adhuc haesitasset, & adhuc, utpote vir mirae pruden∣tiae & experientiae, eventus futuros libra rationis trutinaret: videntes Monachi Norwicenses, se jam expectasse nimis, eo quod eundem Willielmum in Episcopum suum non elegissent, in qua electione nec Regem, nec alium offendissent, statim in unum convenientes, ipsum Willielmum de Raele, sibi in Episcopum suum elegerunt. Ipse vero Willielmus, Episcopatui Norwicensi, spreto alio Episcopatu quem favore subaravit, adhaesit. Maluit enim manere cum Anglicis in Anglia, quam cum in∣domitis Walensibus in Walliae contermino.

After which he was consecrated Bishop of that See. •• Anno quidem eodem Willielmus* 1.125 de Raele rite in Episcopum electus Norwicensem in Ecclesia sancti Pauli Londinensi, ab Aedmundo Cantuariensi Archiepiscopo, praesente infinita Praelatorum & Magna∣tum multitudine, munus consecrationis accepit. Cujus cum prognosticum esset, Gaudium est Angelis Dei super uno peccatore poenitentiam, &c. Omnes bonam spem de ipso conceperunt, ut quasi alter Matthaeus, qui de telonia ad Apostolatum & Evan∣gelii auctoritatem, sic de curiali occupatione ad magnae sanctitatis culmen subvo∣larat.

The Monks of Coventry thus defeated of their expectation, proceeded to a new ele∣ction, and chose Nicholas de Fernham for their Bishop, who refused to accept thereof, both in respect of his own insufficiency to undergo the weight and burden thereof, and in regard the Monks elected one, and the Canons another, which made the businesse litigious, whereupon he constantly refusing it; the Monks of Coventry con∣sented

to his Election, yet he still peremptorily resolved not to accept thereof; whereupon they at last chose Simon de Pate shall, who accepted it.

Eodem tempore, postulato sive electo Willielmo de Raele ad regimen Ecclesiae Nor∣wicensis,* 1.126 & assensum tam populo praebente, quam Clero, Monachi Coventrenses in∣stanter procurarunt in negotio suo de aliquo idoneo pastore sibi eligendo, ne merito reprobanda electione amplius vexarentur: Elegerunt igitur Magistrum Nicholaum de Fernham, virum optime literatum, & quod pluris est, multiplici virtutum gratia decoratum, statura elegantem, discreto sermone facundum, vultu & gestu maturum & modestum; ne naevus reprobationis propositum eorum possit impedire. Quod cum Rex acceptasset, & Clerus, & populus: Magister Nicholaus, ut vir profundi pectoris, videns rem esse litigiosam, & in confinio Regionis Anglicanae, & reputans se more humilis & discreti, tanto oneri insufficientem, ponderansque tot animarum custodiendarum onus periculosum, in reddenda ratione, noluit aliquo modo ad∣quiescere, sed oblatum onus cum honore constanter refutando, resignavit. Erat nempe res ita litigiosa inter Monachos & Canonicos, quod affirmaret pars Ca∣nonicorum tunc debere eligere, eo quod juxta formam, qua conquievit lis inter eos mota, celebrata electione una per Monachos, secunda electio ad Canonicos devolve∣retur. Sed Canonicis talia proponentibus, Monachi responderunt, electionem an∣nichilatam ad effectum non pervenisse, nec finem fuisse sortitam per eventum non opinatum, quem ordinatio divina, non sua praemeditatio, quae omnia secundum vo∣luntatem suam dispensat, disposuerat. Dixerunt Canonici: Nolumus vos ignorare, quod placet nobis electus vester, qui etiam ad majorem dignitatem sufficeret; sed nobis forma displicet eligendi, cum ad nos jure devolvatur electio, non ad vos, & hoc bene per factum nostrum probavimus. Elegimus enim nobis Decanum nostrum in Episcopum & custodem animarum nostrarum. Et cum insonuisset tumultus, qui comminaretur dam∣nosam imminere discordiam, Decanus vir pius, & discordiam volens terminare, ex∣altando vocem in publico, ait: Sinite, sinite, nescio qua ratione me insufficientem ad onus Episcopale ass••mpsistis. Cota mente, to••o corde contradico, et cedo: Sed qui∣escat iste tumultus, & adhareamus omnes unanimiter illi bono viro, de quo tanta bona prae∣dicantur hac vice; Salvo tamen jure suae Ecclesiae utrobique, miserunt omnes unani∣miter, tam Canonici quam Monachi, ad dictum Magistrum Nicholaum, significantes, quod omnes qui prius dissidebant, in unum jam convenerant, ipsumque elegerant: suppliciter exorantes, ut honorem, licet onerosum, sibi in Domino, & pro Domino oblatum, gratanter suscipere dignaretur. Quibus Magister Nicholaus respondit: Grates vobis rependo multiplices junctis manibus, vos amici & Domini mei, tam Canonici quam Monachi, in quorum oculis tanti eram, ut me qualem qualem in pastorem vobis ele∣gistis. Sed, amici mei, sufficit mea conditio mihi, & me gravat jam commissum onus ve∣hementer, & cura ac custodia ratio{que} animarum mihi commissarum, sollicitat & perter••et. Quiescite igitur, quiescite, fratres charissimi, amplius me in hoc negotio inquietare. Dico enim vobis praecise, sive consentiatis, sive non, non adquiesco. Quod cognoscentes alii, inito consilio, elegerunt se∣cundum praedictam formam, Dominum Hugonem de Pateshull (filium praeclari viri Domini Simonis de Pate shull, cujus sapientia aliquando tota Anglia regebatur) Ca∣nonicum Sancti Pauli Londinensem, & Domini Regis Cancellarium, in Episcopum & custodem animarum suarum. Ipse vero, ut vir honestus & discretus, habita delibera∣tione morosa, cogitans de illo Apostolico, scilicet: Qui bene administrat, bonum gra∣dum sibi adquirit, & alibi: Qui Episcopatum desiderat, bonum opus desiderat: tandem motus & misertus super Ecclesiae desolatione, & lachrymis petentium, laboribus, cu∣ris, & expensis, adquievit, ut tristitia eorum in gaudium verteretur. Which election was consirmed the year following. † 1.127 Eodem tempore confirmata est electio Hugonis de Pateshull, electi Coventrensis. Qui cum Thesaurarius Domini Regis per aliquot an∣nos antea fuisset, & se ibidem irreprehensibiliter habuisset; sedens ad Regis Seaccari∣um, accessit ad omnes Barones Scaccarii sedentes ibidem, secundum solitum ordinem suum, & cum omnes assurgerent ei, solitum honorem impendentes, ait eis; Amici mei, et socii charissimi, valedico vobis, non recedens unquam a vo∣bis, sed a Scaccario: vocavit me Dominus, licet indignum, ad Regimen animarum. Et cum prorupissent in singultus verba sequentia, omnes singulatim os••ulatus est, pro recessu ipsius tenerrime lachrymantes. (A good presi∣dent for all Bishops, to desert all secular offices and imployments, when called to the cure of souls, sufficient to take up a whole man.)

This year the Dean and Canons of London, in the Bishops absence, presumed to Excommunicate the Mayor of London and his Officers, and to Interdict the Church of St. Paul; after which the Bishop and some other Prelates threatned to Interdict the whole City of London, only for apprehending Ranulphus Brito, a Canon of St. Pauls, in his house near the Church, and carrying him Prisoner to the Tower of London by the Kings command, (being accused of High Treason by one William) un∣less he were forthwith released, & absolutely discharged, enforcing the King thereby to release him without any conditions, to prevent the Cities Interdict, much against his will, in high affront of his Regal Authority and Prerogative, a 1.128 Sanctuary ex∣tending not to this case, thus chronicled to posterity. b 1.129 Ranulphum quo{que} Britonem, Clericum, & Ecclesiae Sancti Pauli Londinensis Canonicum, qui aliquando Domino Regi fuerat familiaris, etiam Thesaurarius, criminaliter (Willielmus) accusavit. Quem Rex, cum haec audisset, capi praecepit per Literas suas, quas Majori Londinensi, scilicet Willielmo Goimero (sive Girardo Bat) destinavit, & in Turri Londinensi de∣trudi compeditum. Cui Major, c 1.130 plus quam Deo obediens, Regia praecepta prae∣cipitanter effectui mandavit. Ipsum enim Ranulphum a domo sua, quae vicina est Ecclesiae Sancti Pauli, truculenter extraxit, & in Turri Londinensi vinculis ferreis, quae vulgariter annuli nuncupantur, inclusit mancipatum. Quo cognito, Decanus Londinensis, scilicet Magister G. de Lucy, cum suis Concanonicis (quia Episcopus tunc praesens non fuerat) sententiam excommunicationis dedit in con••i••enti genera∣lem, in omnes tantae enormitatis praesumptores, Ecclesiam Sancti Pauli supponens Interdicto. Rex autem admonitus per Episcopum, cum errores non correxit, & mala malis comminando cumulasset, Episcopus totam Civitatem Londinensem sibi sub∣jectam, erat Interdicto suppositurus: (Such was his daring insolency in this case.) Cum autem parati essent tam Archiepiscopus Cantuariensis, quam Legatus, & Episco∣pus Londinensis, & multi alii Praelati, manum aggravare, Rexdictum Ranulphum, licet invitus, solvi, et in pace dimitti praecepit: Sed cum voluisset addidisse conditionem, scilicet istam, ut reservaretur, ut eum promp∣tum exponerent, quando placeret ei ipsum accusare: respondit Ec∣clesia, (such was their undutifull peremptory deportment towards their Soveraign,) quod nullo modo sub hac forma eum quasi incarceratum custodirent, sed absolutum reciperet Ecclesia, sicut liberum & absolutum eum in domo sua Regii satellites vio∣lenter rapuerunt. Dimissus est igitur eo modo Ranulphus, edoctus experimento, quanta volubilitate Aulicos Fortuna edomat, ab aula Regia se retraxit castigatus.

This year, many Nobles and others having by the Popes Bulls and Instigation* 1.131 taken up the Cross for relief of the Christians in the holy Land against the Sarazens, both in France, England, and elsewhere, when they had provided themselves for that expedition, were suddenly prohibited by the Pope, on purpose to imploy all the Forces and Monies raised for this exploit against the Greek Church, and the Emperor Frederick▪ (whom he had now re-excommunicated and deposed) refused to obey the Popes Countermand, resolving to proceed in this their expedition, as these Narra∣tives will inform us, and into what snares thousands were drawn to their undoing by this Papal Cheat. * Per idem tempus congregati sunt Nobiles Crucesignati Fran∣ciae* 1.132 & adjacentium provinciarum in Civitate nobili, quae dicitur Lugdunum, ut ibi∣dem de assumendo itinere suo diligenter contractarent: Et dum conciliarentur, ecce ex parte domini Papae nuntius destinatus festinanter advenit, qui sicut ante omnes ad proficiscendum urgentet stimulaverat, & stimulando persuasit; sic vice versa, omnes ne iter arriperent, dissuasit, & ex parte domini sui Papae praecepit, ut ad propria propere remearent, & authenticum domini Papae super hoc monstravit universis. Ad quod unanimiter responderunt: Vnde haec in Romana Curia & in Papa mul∣tiplicitas? Nonne nobis hic terminus, hic locus per Legatos, & Papales praedicatores, multo tempore transacto praefixus est ad tran∣situm? Secundum dicta & promissiones praedicatorum ad iter pro Deo succin∣gimur; Victualia & arma, & quaeque nobis necessaria, paravimus: terras nostas cum omni supellectili nostra, & domibus, vel impignoravimus, vel vendidimus: amicis nostris valediximus: Thesauros nostros in terram sanctam praemisimus: adventum nostrum praenuntiavimus: portui appropinquavimus: & mmc ad ne∣gotium Crucifixi mpediendum, mutatis verbis, insurgunt Pastores nostri? Et non modicum indignati, pene insurrexerunt in Nuntium Papae,

si non Praelatorum discretio furorem populi temperasset: who were justly incensed for this gross abuse.

Nec mora, domini Imperatoris Nuntii, ne inconsulte & festinanter transirent, sine* 1.133 ducatu & comitatu ipsius Imperatoris, diligenter persuaserunt super hoc Imperiales illis directas disserentes. In quarum tenore eleganter & sufficienter excusavit do∣minus Imperator sui transitus omissionem. Unde Crucesignatorum miserabilis facta est conditio. Dissipatum est enim consilium eorum, & facti sunt arena sine calce, aut maceria sine caemento. Redierunt multi ad propria murmurantes & obloquen∣tes, & aliquorum Praelatorum falsas assertiones detestantes. Multi vero per maris discrimina intrantes portum Marsiliae, versus Terram sanctam cum magna desperati∣one velificarunt: quorum in Sicilia multi, majorum adventum praestolantes, tem∣pus eorum expectarunt. Multi vero, ex licentia & benevolentia Imperatoris, peti∣erunt Brundusium.

Temporibus sub eisdem, dominus Papae dedit in mandatis Legato, ut distincte* 1.134 prohiberet Crucesignatis (in Anglia) contra propositum terminum a praedicato∣ribus sibi praefixum, & intentionem & spem suam, quam ex pollicitis praedicantium praeconceperant, ne iter versus Terram sanctam arriperent, usque ad vernum tempus, & passagium quod est in Martio: sin autem, concessa sibi peccatorum indulgentia non gauderent.

Hereupon (in opposition to this Popes Prohibition and Designs) Sub iisdem diebus,* 1.135 in crastino scilicet sancti Martini, convenerunt Magnates Angliae Crucesignati apud Northampton. de itinere suo in Terram sanctam arripiendo contractaturi. Et ne per cavillationes Romanae Ecclesiae honestum votum eorum impe∣diretur, nec ad effusionem sanguinis Christiani, vel in Graeciam, vel in Italiam, prout instillatum in eorum auribus fuerat, distoroueretur, juraverunt omnes, se in terram sanctam in expeditionem Ecclesiae sanctae Dei illo anno migraturos. Quorum Primus juravit Comes Ri∣chardus, omnium aliorum primicerius, super altare majus in Ecclesia omnium san∣ctorum, in medio Civitatis; Et post eum Comes G. Marescallus, si possit antea cum Rege concordari, idem repetiit sacramentum. Cui Comes R. Non idcirco omittas charissime sororie; hoc enim onus mihi assumo. Post ipsum Richardus Sward. & post eum Henricus de Trublevilla; & deinde Nobiles multi, quos longum esset di∣numerare. Qui omnes uno humero & animo se ad obsequium crucis viriliter ac∣cinxetunt.

* 1.136 Consuluit autem per Epistolas suas Dominus Imperator Universitati Crucesig∣natorum, (upon a different account from the Pope) quod licet parati essent, & grave illis videretur, patienter tamen expectarent, neciter Hicrosolymitanum ac∣ciperent, donec quiescente spiritu iracundiae Papalis, gaudens eos comitaretur; quia parata fuit contra eos Orientalium ad certamen armatorum infinita multitudo. Quod cum alii contempsissent, indignans Imperator, prohibuit, ne Exercitui Fran∣corum victualia de terris suis uberrimis finitimis, Apnlia scilicet & Cypro, & aliis terris suis venalia ministrarentur, vel sub ulla forma transportarentur. Quo audi∣to, Saraceni caput extulerunt, & Christianis assumpta audacia, damna multa in cor∣poribus & possionibus intulerunt, incendia & strages audacter exercentes. Et ad cumulum dolorum, Graecia suum Antipapam Germanum contra Romanam Ecclesiam erexit: Et Dominus Imperator, sratrem Heliam contra Pa∣pam opposuit, qui summus minister fuit aliquando ordinis minorum, & Praedicator nominatissimus, & sic coeperunt mala multiplicari super faciem terrae; Absolvit enim quos Dominus Papa ligavit anathemate, & generatum est scandalum in ecclesia. Illo enim summo procuratore machinante, Ecclesia Romana super usuris, et simonia, et rapinis variis reddebatur infamis, et filii in privignos convertebantur. Asserebat enim ipse praedictus frater Helyas, dominum Papam contra jura Imperii debacchari, pecuniam tantummodo sitire, & variis argumentis extorquere, preces, missas, exhortatiooes, & omnia (quae solent oppressos a persecutionibus liberare) non curare; sicut scriptum est, Petrus autem servabatur in carcere, oratio autem fie∣bat* 1.137 ab Ecclesia sine intermissione pro eo. Fraudem etiam facere de pecunia collecta ad succursum rerrae sanctae; scripta etiam ad beneplacitum suum in camera sua

clam, & sine fratrum assensu, Et etiam vacuas, sed bullatas, multas Nunti∣is suis tradere, ut in eis quod eis foret beneplacitum scriptitarent, quod erat horribile; & alia multa enormia imposuit domino Papae, ponens os suum in coelo. Propter quod dominus Papa eundem Helyam excommunicavit:* 1.138 instead of refuting, or reforming these injuries, crimes and execrable abuses.

Soon after Richard Earl of Cornwall, accompanied with many Nobles, Knights and Soldiers, according to their Oath, departing out of England, and travelling through France towards the holy land against the Popes Prohibition, thereupon he sent them a new Inhibition. * 1.139 Cum Comes R. ad S. Aegidium pervenisset, venerunt ad eum unus Legatus, & Archiepiscopus Arelatensis, authoritate Domini Papae consulentes & in∣hibentes, ne Comes transfretaret. Quod cum Comes vehementer admirans re∣darguisset, asserens, se credidisse veritatis firmitatem inesse dictis Apostolicis, & suis quos misit Praedicatoribus, moleste tulit nimis tales inhibitiones, & dixit: Om∣nia mihi ad transitum praeparavi, valedixi amicis, praemisi thesaurum & arma mea; naves paravi jam meis victualibus oneratas: & nunc mutato verbo, transfretare cum jam ad mare navem intraturus perveni, prohibet Papa, qui dicitur Successor et Uicarius Jesu Christi (qui nunquam verbi sui transgressor fuisse perhibetur) ne ad servitium Christi properem, ad omnia jam accinctus. Et cum viderent Legati illi, quod transitum suum nequirent impedire, coeperunt persuadere, ut relicto portu Marsiliae, intraret mare in portu qui dicitur Aquae m••rtuae. Quod omnes de exerci••u abhorruerunt, propter loci corruptionem & infirmitatem, & dis••uaderunt. Co∣mes igitur▪ detestans Romanae Ecclesiae duplicitatem, cum magna mentis ama∣ritudine Marsiliam tenebat, spretis Legatorum fallacibus et ambiguis sermo∣ciuationibus; & primo ad Rokam veniens, ibi classem totam ordinavit & oneravit. Misit autem ad Imperatorem status sui notitiam, & significavit ei Papalem mu∣scipulationem per Nuntios sibi speciales, Robertum de Tuinge militem, & alios. Et in septimana infra octavas beatae Mariae sese vasto mari navigandum commsit; and arrived safely in the holy land, where he was received with extraordinary joy, pro∣cessions, pomp, as well by the Prelates and Clergy, as of the Nobles, Soldiers and people, notwithstanding the Popes Inhibitions which then grew very contemptible, as well as his brutish Anathemaes.

Pope Gregory the ninth bearing an inveterat, implacable malice against the Emperor Frederick the second, (notwithstanding his * 1.140 former seeming reconciliation to him) intending to excommunicate, and depose him from his Empire the second time, caused sundry false Rumors, as he had formerly done, to be raised and scatter∣ed in all places to blast his Reputation, as if he were rather an Atheist or Mahometan, then a real Christian; when as these Antichristian slanders, and proceedings against the Emperor, demonstrated this Pope to be more Atheistical and Ethnical then Fre∣derick, in the judgement of all unprejudiced persons.

Ejusdem temporis curriculo, fama Imperatoris Frederici admodum est obfuscata & maculata, ab invidis inimicis & aemulis suis. Imponebatur enim ei, quod va∣cillans,* 1.141 & etiam exorbitans in fide Catholica, dixerit quaedam verba, ex quibus elici & suspicari potuit, non tantum fidei Catholicae in eo imbecillitas, quin imo, quod gravius & multo pejus est, manifestae & maximae Haeresis, & dirissimae blasphemiae enormitas detestanda omnibus fidelibus, & plane execranda. Fertur enim eundem Fredericum Imperatorem dixisse (licet non sit recitabile) tres praestigiatores callide & versute, ut dominarentur in mundo, totius populi sibi contemporanei universita∣tem seduxisse, videlicet Moysen, Jesum & Mahometum. Et de Sacratissima Eucharistia quaedam nefanda & execrabilia deliramenta & blasphemias, impie protulisse. Absit, absit, aliquem virum discretum, nedum hominem Christianum, in tam furibundam blasphemiam, os & linguam reserasse. Dictum etiam fuit ab aemulis suis, ipsum Fre∣dericum Imperatorem plus consensisse & credidisse in legem Mahometi, quam Jesu Christi; & quasdam Meritriculas Saracenas fecisse concubinas. Surrepsitque murmur in populum (quod avertat Dominus a tanto Principe) Saracenis a multo tempore ipsum fuisse confoederatum, & amicum fuisse plusquam Christianorum, & id indiciis multis probare conabantur ipsius aemuli, qui famam suam conabantur obfuscare. Si peccabant, vel non, novit ipse qui nihil ignorat.

Moreover this Pope fomented the Rebellions of the Millanois against the Em∣peror,* 1.142 refusing to aid him in his just wars against them, being much offended with the King of Englaend for sending both aid of men and monies to him: where∣upon

the Emperour thus continually affronted by him, marched into Italy, seised upon the greatest part of Sardinia, surrendred to him Anno 1239. as appertaining to the Empire; for which and other pretences, this Pope thundred out a new excom∣munication aganst him; published in all Countries, Churches with Bell, book and Candle, especially in England, absolved all his Subjects from their Oaths of Allegi∣ance, deposed him from his Empire, and profered it to the French Kings Brother; All which occasioned this Emperour for vindicating his own Innocency, detecting this Popes Impiety, rapines, slanders, and Antichristian practices, to send abroad seve∣ral Notable Letters, and the Pope to scatter abroad scandalous Libels and answers to them, which because for the most part writen, but all of them sent to the King, Bishops and Nobles of England, and Popes Legate there residing, recorded by Matthew Paris, and pertinent to my general Theam, I shall transcribe at large.

Ipso quoque anno, dum in Italia dominus Imperator hyemaret, redditae sunt* 1.143 ei opulentis••imae Insulae in mari Mediterraneo sitae, & Civitati Pisanae proximae: scilicet Sardiniae pars maxima & potissima. Cujus Insulae jus, ad Patrimonium Beati Petri specialiter pertinere perhibetur. Imperator vero, ipsam ad imperium spe∣ctare ab antiquo asseruit; & per occupationes & alia ardua negotia Imperi∣alia, Imperatores ea amisisse; ipsum ideo eam ad Corpus Imperii revocasse. Ego vero juravi, ait, ut jam novit mundus, dispersa Imperii revocare: quod non segniter adimpleri procurabo. Misit igitur do∣minus Imperator filium suum, ut sibi oblatam reciperet praedictae Insulae, contra prohibitionem Domini Papae, portionem. Quod cum summa indigna∣tione Dominus Papa accepit, ex tunc in manifestam consurgens ultionem: jactu∣ram enim magnam reputavit. Est enim institorum refugium, naufragorum solati∣um, profugorum asylum Insula Sardiniae: quatuor Principibus, quos Judices vo∣cant, gubernata. Jactura est gravis, sed modus jacturae multo gravior, & injuria videbatur: & odium inter eos natum, quasi vulnus inveteratum, saniem gene∣rabat.

Eodem Anno, in Quadragesima, dominus Papa cum vidisset facta Imperator is* 1.144 nimis temeraria, & dicta sua peccata suum excusantia, scilicet, quod faventibus quibusdam Magnatibus & Judicibus Sardinicis, terram & Castra Episcopi Sardini∣ci, sibi accepisset & tenuisset, & constanter assereret, ea esse de substantia Im∣perii, seque primo suo et maximo sacramento jura Imperii servare pro posse, nec non et dispersa congregare: ira vehementissima com∣motus contra Imperatorem, gravissimas contra eum proponens quaestiones & reponens querimonias, scribens & scribendo constanter & diligenter persuadens, per plures & pluries Nuncios solennes; quorum Authoritas meruit exaudiri, ut ablata restitueret, & desineret Ecclesiam suis possessionibus viduare, quam con∣stat diuturna temporis praescriptione praedotari. Et more prudentis Medici, qui nunc fomentis, nunc ferro abscisionis, nunc vero utitur adustione, verba inter∣miscens blandis comminatoria, terribilibus amicabilia. Sed cum Imperator proca∣citer renuisset, & sua facta quibusdam causis apparentibus ratione fultis excusasset, Dominus Papa tunc praesentibus Cardinalibus Dominica Palmarum, * 1.145 in spiritu ferventis itacundiae, Fredericum dictum Imperatorem, ac si jam a culmine Imperii dejecissent eum, solenniter excommnnicavit, tradens eum Sathanae in interitu terribiliter possidendum. Et eis∣dem verbis utentes, quasi in fremitu furoris intonans, omnes audi∣entes vehementer compulit adterrorem.

Excommunicamus & anathematizamus ex parte Dei omnipotentis, Patris & Fi∣lii, & Spiritus Sancti, & auctoritate Apostolorum Petri & Pauli, Fredericum di∣ctum Imperatorem, pro eo quod contra Romanam Ecclesiam seditio∣nem iniit in Urbe, per quod intendebat * 1.146 Romanum Pontificem et fratres suos a sua sede repellere, et contra privilegia, dignitates, et honores, Apostolicae sedis Libertatem, nec non et Ecclesiasticam conculcare, contra juramenta, quibus super hoc Ecclesiae Romanae tenetur, temere veniendo. Item excommunicamus & anathematizamus eundem, pro eo quod venerabi∣lem fratrem nostrum Episcopum Prenestrensem, Apostolicae sedis Legatum, ne in Lega∣tione

sua procederet, quam in Albigensium partes pro corro boratione Catholicae fi∣dei sibi commisimus curam, per quosdam fideles suos mandavit impediri. Item, ex∣communicamus & anathematizamus eundem, pro eo quod non permittit quasdam cathedrales, & quasdam alias vacantes ecclesias in Regno ordinari, & hac occasione periclitatur libertas ecclesiae, perit fides, quia * 1.147 non est qui proponat verbum Dei, nec qui regat animas, deficiente pastore. Et sunt nomina dictarum ecclesiarum va∣cantium, Cathanensis, Reginensis, Accriviarensis, Squilatensis, Resensis, Proten∣tinensis, Hydrontine••sis, Policastrensis, Saretinensis, Aversanensis, Valvensis, Molopolitensis, Polimane••ensis, Melfrensis, Rapellensis. Monasteria vero sunt ista: V••rnu∣sinum, & sancti Salvatoris Massanensis. Item excommunicamus & Anathematizamus eundem, pro eo quod in Regno Clerici capiuntur et incarcerantur, proscri∣buntur et occiduntur. Item, excommunicamus & Anathematizamus eundem, pro eo quod non permittit Soranam Ecclesiam reparari. Item, excommunicamus & Ana∣thematizamus eundem, pro eo quod nepotem Regis Tunicii, venientem ad Ec∣clesiam Romanam pro suscipiendo Baptismatis sacramento, detinet, nec venire per∣misit. Item, excommunicamus & Anathematizamus eundem, pro eo quod Petrum Saracenum, nobilem Civem Romanum, ex parte Regis Angliae ad sedem Apostoli∣cam venientem, cepit & detinet carceri mancipatum. Item, excommunicamus & Anathematizamus eundem, pro eo quod terras Ecclesiae, scilicet Ferrariam, Pingno∣gomam, Bendoniam, F••rrarianensem Diocesim & Condonensem, Lucanensem Dioce∣sim, & terram Sardiniae occupavit, contra juramentum, quo super hoc Ecclesiae tenetur, temere veniendo. Item, excommunicamus & Anathematizamus eun∣dem, pro eo quod terras quorundam nobilium de Regno, quas Ecclesia tenebat ad manus suas occupavit & devastavit. Item, excommunicamus & Anathematizamus eundem, pro eo quod quasdam Ecclesias Cathedrales, videlicet, Mons Rega∣lis, Cepheladensis, Cathanensis, Squilatensis, & quaedam monasteria, videlicet Mil∣litensis, sanctae Eufemiae terrae Majoris, & sancti Johannis in Lamis, bonis suis spoliavit. Item, excommunicamus & Anathematizamus eundem, pro eo quod multae Ecclesiae Cathedrales, & aliae Ecclesiae & Monasteria de regno, per iniquam de inquisitionem fuerunt fere bonis omnibus spoliata. Item, excommunicamus & Anathematizamus eundem, pro eo quod in Regno Templarii & Hospitalarii mobilibus & immobilibus spoliati, non sunt juxta tenorem pacis integre restituti. Item, ex∣communicamus & Anathematizamus eundem, pro eo quod talliae & exactiones contra formam pacis, ab Ecclesiis & Monasteriis pro ipso extorquentur in Regno. Item, excommunicamus & Anathematizamus eundem, pro eo quod in Regno Ec∣clesiarum Praelati & Abbates Cisterciensis & aliorum Ordinum, compelluntur per singulos menses dare certam summam pecuniae pro constructione castrorum novorum. Item, excommunicamus & Anathematizamus eundem, quod contra tenorem pacis, hi qui adhaeserunt Ecclesiae bonis omnibus spoliati exulari coguntur, tanquam pro∣scripti, uxoribus & liberis captivati. Item, excommunicamus & Anathematiza∣mus eundem, pro eo quod per ipsum impeditur negotium terrae sanctae, & repara∣tio Imperii Romani. Omnes autem qui juramento fidelitatis ei tenentur astricti, ab ejusdem observatione juramenti decernimus absolutos, ne sibi fidelitatem observent, districtius inhibentes, quam diu fuerit vinculo excommunicatio∣nis astrictus. Super oppressionibus & aliis gravaminibus nobilium, pauperum, viduarum, orphanorum, & aliorum de Regno, pro quibus idem Fredericus alias juravit stare mandatis ecclesiae ipsum intendimus amovere, & in ipso negotio, dante domino, procedemus sicut justum fuerit procedendum. Porro, pro omnibus & singulis supradictis, pro quibus dictus Fredericus a nobis diligenter fuit admonitus, & frequenter, nec parere curavit, eundem Fredericum excommunicationis et Anathematis vinculo innodamus. Caeterum, quia idem Fredericus, de dictis factis fuit, multis clamantibus, per universum quasi orbem, quod Catholica fide recta non sentiat, est graviter diffamatus: nos, dante Domino, super hoc loco suo & tempore procedemus, secundum quod in talibuś requirit ordo Juris.

Quam sententiam cum suis causis in cunctis regionibus per Universos Praelatos, in* 1.148 singulis Ecclesiis sibi subjectis cum solemnitate, pulsatis campanis & candelis accensis praecepit Dominus Papa promulgendam.

His auditis, Dominus Imperator in iram excanduit vehementem, exprobrando &* 1.149 multoties recitando, imponendoque Ecclesiae & ejus rectoribus, Quod omnes sibi essent ingrati, rependentes mala pro bonis: recolens quod fluctibus marinis & mille

generibus periculorum se suaque, pro promotione Ecclesiae, & Catholicae fidei incre∣mento, opposuisset. Et quicquid habet honoris Ecclesia in Terra Sancta, ejus labore & industriae affirmavit adquisitum. * 1.150 Sed Papa invidens, quod per adquisitionem alicujus Laici, Ecclesia tam foelix sentiret incrementum, qui tantum aurum & argentum magis quam fidei augmentum, testantibus operibus, cupiens, mihi pa∣ravit supplantationem, & ab omni Christianitate pecuniam extorquens, scilicet deci∣mam partem, toto nisu suo, ut me Deo militantem & exponentem corpus telis, in∣firmitati, hostium insidiis, prius fluctuum saevientium nullis parcentibus periculis, ela∣boravit ut me exhaeredaret. Ecce quale praesidium patris nostri! Ecce quale praesi∣dium in pressuris vicarii Jesu Christi! Nec adhuc sufficit furor persequentis. Erexit enim contra me * 1.151 Johannem de Bresne, aliquando Regem Hierosolymitanum, quem no∣vit in bello strenuum, & in militari d••sciplina peritissimum, & meum validum fuisse inimicum, in confusionem meam & subversionem mei, talia certe non verentis. Ditavit etiam ipsum pecunia non minima, quam a pauperibus Praelatis Ecclesiarum, per Orbem extorserat impudenter. Audiens autem talia per fideles meos, quot suspiria, quas lachrymas dolor iste generavit in corde meo, non est facile denodare: sed novit, qui nil ignorat. Sed caelans praecord••alem dolorem sub sereno vultu festinanter, ne forte id cognoscentes inimici, superbirent exultantes, & fierent nobis graviores, caepi tractare de pace, & captis treug••s, reditum maturavi. Et cum re∣patriassem, inveni terram meam a Papalibus parentibus et assimbus occupa∣tam, quorum Dux fuit praed••ctus Johannes de Bresne, & capitaneus: quos Deo vin∣dice comprehendi, & juxta merita eorum, qui crucifixi negotium impediverunt, pu∣niendo recompensavi. Judicet Deus inter me Militem suum, & Papam ipsius vicari∣um. Novit enim Christus, novit & mundus, quod a veritatis tramite non exorbito. Ecce radix odii, & seminarium. Et factum est schisma in populo. Et redintegra∣tum est per praesentiam Domini naturalis, scilicet Imperatoris, robur Imperii in tem∣poris brevitate.

The Monks of Mount Cassini excommunicating the Emperor in obedience to the Pope, he thereupon by a stratagem seised upon their Castle and Monastery, be∣ing an impregnable Fort, and turned them out of it; who thereupon repaired to the Pope, complaining of this pretended injury, who gave them good words, but no other releif, for their Obedience to him, but Rebellion against their Soveraign.

Eodem Anno venerunt Monachi Montis Cassini (ubi Sanctus Benedictus Mansio∣nem* 1.152 sibi elegit Monasticam) ad Papam, in vestibus laceratis & veteribus: Erant autem xiij. scilicet Conventus, & erant incompositi Comis & Barbis, & vultu lachry∣mabiles. Et introeuntes ad Papam, ceciderunt ante pedes ejus, conquerentes, quod Imperator ejecisset eos à Mansione sua, scilicet Monte Cassino. Erat autem Mons ille in∣expugnabilis, imo inaccessibilisalicui, nisi ex voluntate Monachorum & aliorum in∣habitantium in eo: nisi tantummodo quod R. G. per excogitationem, qua se mor∣tuum simulavit, in feretro in illum delatus, Castra Monachorum subito occupavit. Quod cum Papa audisset, dolorem conceptum dissimulans, causam quaesivit. Cui Monachi responderunt: Quia obedientes vobis, Dominum Imperatorem excommunicavimus. Quibus Papa: Obedientia vestra salvabit vos; (contrary to St. Pauls and St. Peters Doctrine in this case, Rom. 13. 1, to 9. Tit. 3. 1. 1 Pet. 2. 13, 14, 15.) Et abierunt Monachi, plus a Papa non accipientes.

Eodem tempore, cuidam Monacho Cisterciensi apparuit manus candida, scribens in* 1.153 corporali haec verba. Cedrus alta Libani succidetur. Mars praevalebit Saturno & Jovi. Saturnus vero in omnibus insidiabitur Jovi. Erit unus Deus, id est, Monarcha. Secundus Deus adiit. Filii Israel liberabuntur à captivitate infra undecim annos. Gens qu••dam sine copite reputata, vagans veniet. Vae Clero, viget ordo novus, si ceci∣derit: vae Ecclesiae fidei, legum, et Regnorum. Mutationes erunt, & tota terra Saracenorum subvertetur.

Scripsit eodem anno Dominus Imperator Senatoribus & populo Romano, asseruit,* 1.154 quod quamplurimum admirabatur super hoc, quod permiserunt ipsum praecipuum Principem Principum, in Urbe excommunicari. Scripsit etiam Epistolas ele∣gantes & prolixas Cardinalibus, & omnibus Magnatibus Christianis, praecipue tamen Regi Henrico, & fratri suo Richardo Comiti Cornubiae, sororiis suis, se in multis excu∣sans rationibus, & Dominum Papam multipliciter accusans, & asserens, quod cum esset per omnia juri parere promptus & paratus, & Legatos solennes haec oblaturos destinasset, Papa haec praesciens, praecipitanter ante adventum Legatorum in ipsum ex

industria sententiam fulminavit. Per idem tempus, scripsit Dominus Papa, Cantuar. & Ebor. Archiepiscopis prolixam nimis Epistolam, conquerens graviter de enormi∣tate Imperatoris, imponens ei crimen haeresis. Scripsit autem tam Legato, quam dictis Archiepiscopis, ut ipsam Epistolam, per omnes suae ditioni vel legationi terras spectantes, publicarent; addens, quod ipse Fredericus, dictus Imperator, jam dotes Ecclesiae hostiliter invadens, eas sibi ausu temerario manciparet, tanquam Ecclesiae manifestus inimicus.

Diebus autem illis, in Ecclesia Sancti Pauli Londinensis denuntiatus est excommuni∣catus* 1.155 Fredericus dictus Imperator, ex praecepto Papae. Similiter per totum Epis∣copatum Londinensem, & postea per totum Regnum. Nec erat qui contradiceret, vel clypeum contradictionis opponeret: licet Rex honestam causam haberet, prae caeteris mundi Principibus, contradicendi, propter foedus propinquae affinitatis. Such was the cowardice, unworthinesse, and more then slavish servitude both of the King, Bishops, Nobles in that age to this Pope, whom they durst not strenuously to oppose even in this just cause, neither in England nor Rome it self. Upon considerati∣on whereof: * 1.156 Eodem tempore, Dominus imperator, admirans quod robur Roma∣norum nimis enervatum, a constantia suae subjectionis debitae & fidelitatis tam fiducia∣liter promissae recalcitravit, permittendo in eundem Imperatorem, Dominum suum naturalem, sententiam excommunicationis inferri in Civitate: tam Curiae Romanae Cardinalibus, quam Senatori Urbis & Romanis, ex intimo cordis, tacto dolore praecordiali, scripsit in haec verba.

FREDERICƲS Dei gratia Romanorum Imperator, semper Augustus, Hie∣rusalem & Siciliae Rex, Senatori Urbis, & suis Conromanis, salutem. Cum Roma sit caput nostri et auctrix Imperii, et Romanus Imperator a Romae vocabulo nuncupetur, ut sibi nostri nominis et honoris proces∣sus et auspicia debeamus: in admirationem vehementem rapimur, si ubi nostri promovendus est honor, et injuria repellenda, inter eos qui tenentur & debent pro culmine nostro se murum defensionis opponere in∣surgentibus ex adverso, ipsis audientibus & dissimulantibus contrarium patiamur. Propter quod graviter dolore compellimur, quia Romanus Antistes contra Romanum Principem, id quod alibi non auderet, sicut dicitur, in Urbe praesumpsit: et Romanum Imperatorem, auctorem Urbis, et venefactorem populi Romanorum, ipsis non resistentibus, impie blas∣phemavit. Ut benefactorum nostrorum tam Proceres quam populum Romanum, quibus specialiter & communiter studuimus liberali & spontanea munificentia provi∣dere, ac eorum intendimus continuatis augmentis, recte vocemus immemores exti∣tisse, ac inerti somno detentos, ut de tribulo mallea vir non esset de tot Proceribus & turba Quiritum, vel unus de tot Romani populi millibus, qui pro nobis exurgeret, verbum unicum loqueretur, qui nostrae injuriae condoleret: cum nos Urbem anti∣quis Triumphorum titulis insignitam, novis nostrae victoriae successibus honoremus, & ad reformandum Romanum nomen, sicut in diebus antiquis, & exaltandum Romans statum Imperii, continuis laboribus intendamus. Quapropter necessario ducimur▪ requirere vos, instanter monere, pariter & exhortari, quatenus si omissum est aliqua negligentia vel torpore, nunc instanter ostendere debeatis, inducentes alios monitis & exemplo: ut omnes & singuli prompta voluntate consurgant ad nostram & com∣munem injuriam ulciscendam. Quia cum idem Blasphemator noster, ausus alibi non fuisset in nostri nominis Blasphemiam prorupisse, de tanta praesumptione gloriari non posset, quod volentibus & nolentibus Romanis contra nos talia perpetrasset, cum potius id posset vestrae ingratitudini reputari, si quod ante factum fuit, impedire lau∣dabiliter potuistis, ex post facto nostram & vestram injuriam, postponatis inultam. Nam cum alterutrum teneamur, et nos Romanum honorem et Ro∣manos defendere, nomen nostrum, si ad hoc vos et eos negligentes invenerimus, cum nullus timor nos coegerit ad beneficia Romanorum, sed gratia induxerit specialis, per ingratitudinem istam licet prorsus inviti cogamur, ab universis exhibitam gratiam revocare. Datum Tervisii, mensis Aprilis die xx.

Idem autem Dominus Imperator Fredericus, Cardinalibus paulo ante praescripse∣rat, & eosdem Romanos in parte movit: sed nune postremo commovit vehementius. Scripsit in haec verba Cardinalibus.

FREDERICƲS Dei gratia Romanorum Imperator semper Augustus, Hieru∣salem* 1.157 & Siciliae Rex, universis sacrosanctae Romanae Ecclesiae Cardinalibus, dilectis amicis suis, salutem, & sincerae dilectionis affectum. Cum sit Christus caput Ecclesiae, (not the Pope) & in Petri vocabulo suam fundaverit Ecclesiam supra Petram, vos Apostolorum statuit successores, ut Petro pro omnibus ministrante, vos qui estis Candelabra Ecclesiae, super Montem, non sub modio constituta, revera om∣nibus qui sunt in domo effectu bonorum operum luceatis, nec a publica mundi lingua ex conscientia generali vos subtrahere intendatis, cum ad singula quae praesidens sedi Petr proponit statuens, vel denuncianda decrevit, aequa participatio vos admittit: nisi praevius religionis Ecclesiae status, & zelus effervescens evitandi scandali genera∣lis, vobis cautelam suggesserit ad futura. Quis enim non miretur & stupeat, quod tot venerabilium Patrum congregatione munitae Ecclesiae generali, sedens in solio (& utinam ••ustus Judex) velit inconsulte procedere, ac suis motibus excandes∣cens, in Romanum tendit Principem, advocatum Ecclesiae, ac ad praedicationem Evangelii stabilitum, ob favorem Lombardorum rebel∣lium, exercere gladium spiritualem, si dicere liceat, minus juste, cum alias quicquid ex objectis Ecclesiarum gravaminibus, quae dicuntur, objiciat, quantumve species per individua detinentur, vel emendationem reciperint, vel ex deliberata nostri provisione consilii sit in proximo, prout jussio jam praecessit debita, & integra emendatio secutura. Nam ecce per Patentes Literas Praelatorum, quos mandatum Apostolicum praestitit monitores, ejusdem testimonium declaratur: & praecedens nostra constitutio super revocatione Praelatorum damna passorum, & de praestanda integra satisfactione Praelatis, jam per Literas Venerabilis Archiepiscopi Messanensis, vocato ad hoc assessori nostro transmissas, evidens exhibet testimonium veritati. Propter quod non indigne dolemus, si Pater Apostolicus offendere tam graviter nos intendat. Unde dum in constantem virum tam vehemens cadit injuria, etsi patienter ferre velimus, immanitas negotii non permittit, quin ad ultiones quibus Caesares uti solent, facti violentia nos impellat. Veruntamen dum consideramus impatientiam procedentis, & difficultatem attendi∣mus defensoris, si ex aequo liceret privatas exercere vindictas, quas in hominem per quem scandalum venit, & in sui participes sanguinis compensare possemus, & in ip∣sum & suos attemptata Sedis injuria redundaret, tolerabilius duceremus. Sed cum nec ipse, nec tota propter hoc sua passura progenies, tanti forent, ut culmen Im∣perii zelaret ultionem ipsorum, cumque Sedis authoritas audaciae sibi froena relaxet, et tot venerabilium fratrum moles eum in con∣cepta fovere pertinacia videatur, angit nos altiori mente turbatio, quod dum nos intendamus a persequente defendere, oporteat nos defendendo gravius offendere resistentes: salva in omnibus Eccle∣siae Sanctitate, quam cultu sacro et debita reverentia veneramur. Quapropter venerabilem coetum vestrum affectuosius deprecamur, quatenus mo∣tus Summi Pontificis, quos ex causis evidentibus non tam justos quam voluntarios mundus agnoscit, ex deliberata modestia com∣pescatis: generali statui et praesenti quieti mentium, a scandalis providentes. Nam cum ad salutem omnium vestrum favorabiliter alligemur, ab injuriatorum offensa non poterimus aequanimiter abstinere: quin etsi obstare prin∣cipiis non possimus, licite debeat injurias, quas revocare non possumus, injuriis pro∣pulsare. Datum Podonii, decima die Martii, undecima Indictione.

These new feuds between the Emperor and Pope, caused many persons to forge or renew old Prophecies, which they applyed to those times, and Pasquils to be pub∣lished by both parties, against each other, as well as Letters, and these in particular besides others.

Et tunc temporis quaedam scripta, quae videbantur futurorum esse prognostica,* 1.158 propter imminentia pericula, & discordiam ortam inter tam graves personas, quibus non sunt majores, imo nec pares, ad memoriam sunt redacta, & recenter recitata. Quorum unum est hoc sequens. Excitabitur Roma contra Romanum, & Romanus substitutus Romam Romano imminuet. Alleviabuntur virgae pastorum, & solatium

eorum erit in otio. Turbabuntur seduli, & orabunt: & in lachrymis multorum erit requies. Humilis alludet furibundo, & furor extinguens palpabitur. Novus Grex serpet ad cumulum, & qui intitulantur in veteri, tenui cibo cibabuntur. Frustrata est spes spe∣rantium, & requiescit solatium, in quo parat fiduciam. Qui in tenebris ambularunt, ad lucem redibunt. Et quae erant divisa & dispersa, consolidabuntur. Non modica nubes incipiet pluere: quia natus est immutator saeculi. Leoni substituetur agnus: Et agni in Leones depraedabuntur. Surget furor contra simplicem, & simplicitas attenuata spirabit. Decor convertetur in dedecus, & gaudium multorum erit luctus. Haec dicta anno gratiae M. C. XIX. jam instare intellectas comminationes in scripto dicebantur. Aliud scriptum, quod videtur procurasse Imperator, fertur tamen pro vero, quod inventi sunt hi versiculi in cubiculo Papae scripti, modus autem & auctor penitus ignoratur:

Fata docent, stellaeque monent, avium que volatus, Totius mundi malleus unus erit. Roma diu titubans, variis erroribus acta, Totius mundi desinet esse caput.

Quos versus cum Dominus Imperator, & alii multi interpretabantur in interitum & desolationem Papae & Romanae Curiae redundasse, Papa in eundem Imperatorem hos versiculos retorquebat:

Fama refert, scriptura docet, peccata loquuntur, Quod tua vita brevis, poena perennis erit.

Videns autem Dominus Imperator famam suam in hac tempestate periclitari, ut* 1.159 innocentiam suam manifestaret, procuravit ut nuntii ipsi, qui magnae authoritatis viri fuerant & solemnes, scriberent Domino Papae, ostendendo suam & Imperatoris in∣nocentiam ac justitiam. Wherein all the crimes objected against him in the Popes Bull of Excommunication, are particularly answered or excused one after another.

SAnctissimo Patri in Christo Gregorio Dei gratia Summo Pontifici, sui devoti Her∣bipolensis,* 1.160 Wormaciensis, Vercellensis, & Parmensis Episcopi, humilem sui commen∣dationem & reverentiam tam debitam quam devotam. Cum omni reverentia & de∣votione recipimus Literas Apostolicae Sanctitatis, per quas missi fuimus admonere Dominum nostrum Romanum Principem, super quibusdam capitibus, quae missa sunt eisdem Literis interclusa. Nos autem ex obedientiae debito, quo tenemur ad tantum debitum, haesitantes tamen, si monita nostra patienter acciperet, reverenter & de∣vote pervenimus, & expositis singulis, quae Capitula continebant, ac vestrarum per eum habita copia Literarum, faciente Domino, qui gerit ac dirigit quo voluerit cor∣da Regum, in admirabili devotione & insperata humilitate se monitis nostris pronum exhibuit, inclinata Imperialis audientia dignitatis. Ita quod nobis existentibus co∣ram eo, praesentibus quoque Venerabilibus Panormitanensis, Messanensis Archiepisco∣pis, Cremonensis, Laudensis, Navariensis, & Mutinensis Episcopis, & Abbate Sancti Vincentii, convocatis etiam quampluribus ex fratribus ordinis Praedicatorum & Mino∣rum, respondit ad singula quae proposuimus seriatim, prout in sequentibus distincte ac plenarie continetur, sicut dominationi vestrae responsionem ipsius juxta seriem Ca∣pitulorum expositam, secundum Apostolicam jussionem, sub fido testimonio tenore praesentium declaramus. Proposito Ecclesiae: Montis Regalis, Cephaludensis, Ca∣thaniensis, & Squillatensis Ecclesiae, Milletensis, Sanctae Eufemiae Terrae Majoris, & Sancti Johannis in Lamis, Monasteria sunt spoliata fere omnibus bonis suis. Item, omnes fere Cathedrales & aliae Ecclesiae ac Monasteria, sunt per iniquam inquisitionem, fere omnibus hominibus suis spoliata. Responsio Imperialis: Super gravaminibus Ec∣clesiarum, quae indeterminate ponuntur, quaedam ignoranter commissa, corrigi jussa sunt, sine morae dispendio: quaedam vero jam correcta, sicut est in evidenti, de fideli & industrio nuncio nostro, ad hoc specialiter destinato: videlicet Magistro Willielmo de Tocto, Notario nostro: qui etiam jussus est transire per Romanam Curiam, & con∣sulto Venerabili Messanensi Archiepiscopo, juxta consilium suum procedere, ad revo∣cationem eorum, quae inveniret notabiliter facta. Sic quod in ingressu Regni, circa fines illos invenit quaedam, quae tenebantur per quosdam de familia Imperiali, quibus non pepercit, sed eos statim destituit, restituens destitutos: cum tamen habuerit in

mandatis, quod ab Imperiali fisco etiam revocaret, si qua inveniret illicite deprehen∣sa. Sic quod fama eorum quae gesserat perveniente ad Curiam Romanam, Dominus Papa dicitur approbasse mittentis providentiam, & diligentiam missi. Qui cum Reg∣num in diversas Provincias sit divisum, nondum potuit omnes peragrasse, ut quae cor∣rigenda invenerit, corrigantur. Item, de Ecclesia Montis Regalis. R. Quod nullum gravamen habuit per Dominum Imperatorem, nisi velit notari de Saracenis, qui oc∣cupaverunt bona Ecclesiae per bellum, qui nec Dominum Imperatorem, nec Ecclesiam recognoscebant, nec in aliquo pro posse suo pepercerunt: imo destruxerant & de∣praedati fuerant eam, usque ad muros Ecclesiae, & alicui de Sicilia non parcebant: ita ut in partibus illis nullus vel rarus Christicola remansisset. Hos re vera fatetur Do∣minus Imperator exterminasse de Sicilia, cum multis laboribus & expensis: si repu∣tant in hoc gravamen Ecclesiae, alias nescit quod unquam gravasset illam, nec vult gravare. Item, idem dicit de Ecclesia Cephalensi, nisi forte tangatur de Castro Ce∣phalensi, quod velut munitissimam arcem supra mare, & stantem in Marchia Sarace∣norum, tenuerunt semper Reges Siciliae, & bonae memoriae Innocentius Papa manda∣vit Legato suo, tunc temporis pro servitio nostro in Sicilia existenti, ut illud recipe∣ret ab Episcopo, ad cujus manus per turbationem venerat, & non de jure, & quod Legatus tempore pueritiae nostrae faceret teneri & custodiri pro nobis, nec Episcopo, nec praesenti restituitur, nec de jure restitui debet, quia non habet jus in re: & alias, quod falsarius, homicida, proditor, & schismaticus, publico testimonio comprobatur; quare si etiam haberet jus in re, quod absit, restitui non tenetur. Item, idem de Cathanensi Ecclesia: nisi forte tangatur de hominibus Demanii Domini Imperatoris, qui temporibus belli, propter locum securum & fertilem se Cathaniam contulerunt. Hos fatetur Imperator se ad Demania sua revocasse, secundum formam generalis constitutionis Regni, per quam etiam Comites & Barones, & omnes de Regno homi∣nes, de Demaniis revocant, ubicumque eos invenerint: sive in terris Ecclesiarum, sive in Civitatibus ipsius Imperatoris. Nihilominus tamen super his forma statuta est, & meta temporis posita, ad requisitionem Summi Pontificis acceptata, prout constat ex Literis testimonialibus Patriarchae Antiochensis, & Panormitanensis, & Messanensis Archiepiscoporum. Item, quod cum Ecclesia Miletensis & Sanctae Eufemiae, cum Abbate & Monachis Terrae Majoris, permutatio congrua facta sit de voluntate Praelatorum ipsorum & Conventuum, secundum formam juris, & ipsi hodie res tenent & possident permutatas. Tassale vero Sancti Severii, quod non erat in totum Abbatis Terrae Majoris Aconensis, ibi quaedam jura habebat quae tenebat in feudum ab ipso Imperatore, per judicium fuit juste destructum, quia homines illius loci tempore perturbationis occiderunt Paulum de Longotham bajulum Imperatoris, & armenta Imperialia diripuerunt: & nihilominus, ut dictum est, permutatio data est Abbati & Conventui pro parte sua, & hodie tenent. Locus Lamae cinctus est per sententiam ab Abbate Sancti Johannis rotundi: qui de eo, velut de re feudali, potuit & debuit secundum jus Civile & Canonicum, in Imperiali Curia conveniri. Proposi∣tio Ecclesiae: Templarii & Hospitalarii bonis mobilibus & immobilibus spoliati, juxta tenorem pacis non sunt integre restituti. Responsio Imperialis. A Templariis & Hospi∣talariis verum est, quod per judicium & per antiquam constitutionem Regni Siciliae, revocata sunt feudalia, & burgasatica, quae habuerant per concessionem invasorum Regni: quibus equos, arma, victualia, & vinum, & omnia necessaria ministrabant abunde, quando infestabant Imperatorem, & Imperatori, tunc Regi pupillo, & desti∣tuto, omne omnino subsidium denegabant. Alia tamen feudalia, & burgasatica di∣missa sunt eis, qualitercumque ea adquisierunt & tenuerunt ante mortem Regis Willi∣elmi secundi: seu de quibus haberent concessionem alicujus antecessorum suorum. Nonnulla vero burgasatica quae emerunt, revocata sunt ab eis, secundum formam antiquae constitutionis Regni Siciliae, quod nihil potest eis sine consensu Principis de burgasaticis inter vivos concedi, vel in ultima voluntate legari, quin post annum, mensem, septimanam, & diem, aliis Burgensibus saecularibus vendere & concedere teneantur. Et hoc propterea fuit ab antiquo statutum, quia si libere eis & perpetuo burgasatica liceret emere sive accipere, modico tempore totum Regnum Siciliae (quod inter Regiones mundi sibi habilius reputarent) emerent, & adquirerent: & haec eadem constitutio obtinet ultra mare. Propositio Ecclesiae: Item, quod non per∣mittit Cathedrales & alias vacantes Ecclesias ordinari, & hac occasione periclitatur li∣bertas Ecclesiae, perit fides: quia non est qui proponit verbum Dei, nec qui regat animas, deficiente Pastore. Responsio Imperialis. Cathedrales & alias vacantes Ecclesias▪

Dominus Imperator libenter vult, & desiderat ordinari, salvis privilegiis & dignita∣tibus, quae praedecessores sui Reges usque ad sua tempora habuerunt, & quibus ipse modestius, quam praedecessores sui hactenus usi sunt: nec contra ordinationem Ec∣clesiarum unquam fuit. Propositio Ecclesiae: De talliis & exactionibus contra formam pacis ab Ecclesiis & Monasteriis extorquentur. Responsio Imperialis. Talliae & col∣lectae Clericis & persoms Ecclesiasticis, non pro Ecclesiasticis rebus, sed pro feudalibus & patrimoniasibus imponuntur; * 1.161 secundum quod est jus commune, & obtinet ubique per orbem. Propositio Ecclesiae: De hoc quod Praelati non audent procedere contra usu∣rarios occasione constitutionis Imperialis. Responsio Imperialis. Apparet generalis & nova constitutio contra usurarios edita per Imperatorem, per quam in omnibus bonis eorum publice condemnantur, & lecta est coram Praelatis, per quam etiam non interciditur Praelatis audacia procedendi. Propositio Ecclesiae: Quod Clerici capiun∣tur, incarcerantur, proscribuntur, & occiduntur. Responsio Imperialis. De captis & incarceratis nihil novit, nisi quod per officiales Imperatoris aliqui capti sunt, assig∣nandi juxta qualitatem excessuum judicio Praelatorum De proscriptis vero novit, quod objecto quibusdam crimine laesae Majestatis, aliqui de Regno sunt proscripti. Novit etiam de occisis, quod propter impunitatem Clericorum & Monachorum, Ve∣nusina Ecclesia gemit obitum Praelati sui, a suo Monacho interfecti: & in Ecclesia Sancti Vincentii, Monachus Monachum interfecit: nec est inde aliqua vindicta sive poena Canonica subsecuta. Propositio Ecclesiae: De Ecclesiis Domino consecratis, quae prophanantur & destruuntur. Responsio Imperialis. Nihil omnino scitur, nisi forte dicatur de Ecclesia Luceriae, quae propter diutinam vetustatem per se dicitur corruisse, & quam Imperator, nedum quod re-aedificari permittat, imo paratus est ad honorem Dei & Ecclesiae, de suo pro re-aedificatione ejusdem Episcopum congrue adjuvare. Propositio Ecclesiae: Quod non permittit reparari Soranam Ecclesiam. Responsio Im∣perialis. Soranam Ecclesiam solam aedificari permittit, sed Civitatem non: àd mi∣nus diebus suis, quae judicio est destructa. Propositio Ecclesiae: Quod contra tenorem pacis, hi qui adhaeserunt Ecclesiae tempore turbationis, bonis omnibus spoliati, exulare co∣guntur. Responsio Imperialis▪ Adhaerentes Domino Papae tempore turbationis contra Dominum Imperatorem, secure in Regno morantur: nisi forte qui officia & jurisdictiones exercuerunt, metu ponendi rationem, vel aliqui, ne causis civilibus vel criminalibus conveniantur, morantur extra Regnum: de quibus vult Dominus Im∣perator, quod secure redeant, si sibi & aliis conquerentibus (non tamen de eo, vel ejus occasione, quod Ecclesiae adhaeserunt) velint facere rationem. Sed cum de forma pacis tractatur, recordatur quod Dominus Papa contra eam & contra opinio∣nem fere omnium fratrum, detinet Civitatem Castellae. Pro qua detinenda, in prae∣judicium Imperii, recepit pecuniam, existente Domino Imperatore pro servitio ejus contra Romanos, & expendente proinde ultra Centum Millia Marcarum argenti: adeo quod magnum commodum inde est Ecclesia consecuta, tam de terra Romanis ablata, & sibi restituta, quam de libertate Ecclesiastica, reformata in Urbe, occasione servitii supradicti. Propositio Ecclesiae: De nepote Regis Tunicii, quem non permisit venire ad Apostolicam sedem, ad suscipiendum baptismi Sacramentum, sed captivum detinet. Re∣sponsio Imperialis. Quod nepos Regis Tunicii, non ut baptizaretur, sed ut aufuge∣ret mortem, quam praeminabatur Patruus suus, de Barbaria fugit in Siciliam. Non tenetur captivus, sed liber per Appuliam vadit: & diligenter quaesitus, si baptizari velit, omnino negat. Si tamen vult baptizari, Dominus Imperator acceptat & gau∣det, prout super hoc respondit alias Panormitanensi & Messanensi Archiepiscopis. Propositio Ecclesiae: De Petro Saraceno, fideli Ecclesiae, quem tenet captivum, in injuri∣am Ecclesiae: & fratre Jordane, qui tenetur captivus. Responsio Imperialis. Petrus Saracenus, tanquam inimicus Domini Imperatoris, & detractor ejus, tam in Urbe quam alibi, captus per eum. Item, non in negotium Regis Anglorum venit, sed tantum Literas ipsius attulit: ut si forte caperetur, capto parceremus, attentius sup∣plicantes. Quibus non obtemperavimus, quia Rex nescivit, quas mihi paravit insi∣dias. De fratre Jordane, quod ipsum nec cepit, nec capi mandavit: quamvis eum in sermonibus diffamaverat. Sed quia videtur a quibusdam fidelibus suis, qui no∣runt mores & versutias ejusdem fratris, quod status & mora ejus, si fieret in Mar∣chia Tervisii, & Lombardia, suspecta forent & nociva Domino Imperatori: praestita satisdatione, quod in Marchia vel Lombardia remanere vel morari non debeat, ip∣sum liberari mandabat, & assignari eum jussisset Domino Messanensi Archiepiscopo: si dictum fratrem in praedictum modum, super se recipere voluisset. Propositio Eccle∣siae:

De eo quod ipse seditionem movit in Urbe contra Ecclesiam, per quam intendebat Ro∣manum Pontificem & fratres suos à sua sede repellere, & contra privilegia, dignitates, & honores Apostolicae sedis, libertatem Ecclesiasticam conculcare. Responsio Imperialis. Seditio mota in Urbe contra Ecclesiam per Dominum Imperatorem, negatur. Sed cum ipse habeat fideles suos in Urbe, sicut praedecessores sui, tam Romani Principes, quam Reges Siciliae, soliti sunt habere, quia Senatores aliquando electi per potenti∣am adversariorum, eos offendere contendebant, astabat defensioni eorum: sicut astaret quoties in similibus expediret. Cessante vero causa, videlicet quod alius Se∣nator communiter electus fuit, cessavit turbatio supradicta: prout constat de rei evidentia, ex testimonio Panormitanensis & Messanensis Archiepiscoporum. Propo∣sitio Ecclesiae: De eo quod mandavit quibusdamfidelibus suis, ut Episcopus Praenestinus, Apostolicae sedis Legatus, detineretur. Responsio Imperialis. Super mandato deten∣tionis Episcopi Praenestini, respondit, quod nunquam mandavit, nec etiam id somnia∣vit Dominus Imperator: quanquam de eo id juste facere potu••sset, tanquam de ini∣mico suo. Qui, licet missus per Dominum Papam, tanquam vir Religiosus, tamen de mandato Domini Papae, ut ipse dixit, Lombardiam pro magna parte contra Domi∣num Imperatorem callide & perniciose subvertit, & Lombardos contra ipsum in quan∣tum potuit, animavit. Propositio Ecclesiae: Quod per eum impeditur negotium Terrae Sanctae, occasione discordiae quam habet cum quibusdam Lombardis: cum parata sit Ec∣clesia dare opem & operam efficacem, ut sibi & honori Imperii, super hiis, quae commissa sunt contra eum à Lombardis, congrue satisfiat: & Lombardi etiam ad hoc ipsum sint praeparati: moneatur super his omnibus, & responsum ejus significetur nobis. Responsio Imperialis. Super negotio Lombardiae dixit Dominus Imperator, quod illud multo∣ties commisit Ecclesiae, nec inde est aliquod commodum assequutus: nisi quod prima vice, condemnati sunt Lombardi in quadringentis militibus: quos Dominus Papa tali modo fecit ei solvi, quod ipsos contra ipsum Imperatorem misit in Regnum. Se∣cunda vice, condemnati sunt in quingentis militibus, quos non Imperatori, contra quem commissa erat injuria, sed sub protectione & ad requisitionem Domini Papae & Ecclesiae, quae offensa non erat, ultra mare transmitti pronunciavit, quod etiam nunquam factum fuit. Tertia vice, ad requisitionem Cardinalium, scilicet quondam Episcopi Sabinensis, & Magistri Petri de Capua, plene sicut Dominus Papa dictavit, commissum fuit dictum negotium Ecclesiae, nec unquam postea de hoc fuit verbum: nisi quando Dominus Papa novit, quod Imperator, postquam ei toties fuerat illusum, descendere cum exercitu a Germania in Italiam fe parabat, & tunc instanter petiit denuo negotium sibi committi: & Dominus Imperator, licet in eadem commissione naufragium saepe expertus fuisset, voluit tamen sibi committere ad certum diem & sub conditione, quod ad honorem suum & commodum Imperii firmaretur. Quam con∣ditionem Dominus Papa, prout per Literas suas constat, admittere noluit: quan∣quam ad praesens per Literas suas dicat, quod Ecclesia negotium ipsum, salvo jure & honore Imperii, fuisset diffinire parata. Et ex hoc patet, quod Literae ipsae sibi invicem manifestissime contradicant. Et ne praetendatur, quod in praejudicium Terrae Sanctae, velit Dominus Imperator jura Imperii in Italiam restaurare, qualiter Dominus Imperator negotium Terrae Sanctae assumpserit, nec duxerit negligendum, apparet per Literas suas responsales Regibus Orbis & Crucesignatis in Francia scriptas, qui ipsum in Dominum & rectorem exercitus elegerunt: per quas etiam respondit insuper eisdem, quod negotium ipsum de consilio Ecclesiae, tractare vole∣bat. Denique tamen super omnibus gravaminibus Ecclesiarum corrigendis, Nota∣rius Domini Imperatoris in specialem nuntium, sicut superius est propositum, est transmissus. Addidit praeterea Imperialis responsio, quod id quod enormius est, & in admirationem & stuporem omnium audientium verti debet, post recessum supra∣memoratorum Panormitanensis & Messanensis Archiepiscoporum, quibus Dominus Papa Ecclesiae gratiam pro Domino Imperatore promisit, & quod voluit unum & idem esse cum eo, Domino Imperatore, prout decuit, non modice hoc attentante, postquam sufficienter fuerat eis ad quaedam capitula nussa per eos, responsum, prout in eorum attestatione consistit, post ••ergum & in confusionem eorundem Archiepis∣coporum, eis omnino nescientibus, missae sunt Literae istae & Capitula interclusa Prae∣latis, quae licet speciem admonitionis contineant, sugillationem tamen Imperialis famae continent manifeste. Ultimo, generale verbum respondit & proposuit Do∣minus Imperator, quod cum ipse diu fuerit absens a Regno, & Regni statum ignore••, quicquid unquam in gravamine Ecclesiarum factum est, quod remaneat emendan∣dum,

integre & sine difficultate aliqua id emendari mandabit. Et nihilominus, propter umversale bonum, quod ex unione inter ipsum & Ecclesiam provenit, pa∣ratus est omnem prorsus securitatem, quae Ecclesiam & ipsum Imperium deceat, praestare Ecclesiae: quod ad honorem & exaltationem fidei Christianae, & ad hono∣rem & libertatem Ecclesiasticam conservandum, sit unum & idem cum Ecclesia, viribus & potentia sua ad hoc ex toto conversis. Datum, &c.

Haec postquam domino Papae intimata sunt, in vehementem iracundiam exarsit. Et* 1.162 seipsum justificans, omnia haec praedicta pro frivolis habuit & inutilibus sermocina∣tionibus, & sprevit quasi commenta contraria veritati. Scribens igitur Principibus & Magnatibus totius Christianitatis, tam laicis personis quam Ecclesiasticis, ab∣solvit quot quot eidem Frederico fidelitate tenebantur, ut non ei tene∣tentur quasi Domino obedire. Fecit etiam per omnes terras sibi obtem perantes sententiam latam in eundem terribiliter, praecipue autem in Anglia, solenniter publicari, eurn graviter diffamando, ipsum inimicum manifestum Dei & Ecclesiae af∣firmavit. Quod cum Dominus Imperator festina relatione cognovisset, tactus do∣lore cordis intrinsecus, prorumpentibus crebris suspiriis, amicis querimoniam gravem reponens scripsit, in haec verba.

FREDERICƲS, &c. Inviti loquimur, sed tacere non possumus. Jam* 1.163 enim securis ad radicem arboris posita, & gladius fere usque ad animam transi∣ens, labia dissolverunt. Jusque datum sceleri scribimus, & populum contumacem dexteram in viscera propria vertisse condolemus. Juri praefertur in••uria, et vo∣luntas Justitiae Dominatur. Dominum quidem Italiae, populi sceptrum con∣temnere conantur Imperii. Ac etiam propriae commoditatis immemores, libertatis ejusdem vagae luxuriam quieti pacis imponunt, & aequitati justitiaeque praetulerunt. Nec tamen a nobis rebellionem hu jus sumpsisse nunc primum exordium aestimetis, sed avitas & paternas prosequimur injurias, & productum jam ad alias regiones, liber∣tatis invidiosae propaginem niti mur supplantare. Sed nec ista dissimulasse aliquoli∣bet modo hactenus, aut conniventibus oculis pertransisse credatis. Quam pri∣mum enim in nobis pubescentibus, ac mentis & corporis calescente virtute, ad Ro∣mani culmen Imperii, praeter spem hominum, nutu solummodo providentiae di∣vinae, conscendimus, ac Regnum Siciliae, praeclara maternae snccessionis haere∣ditas, ad jura nostra pervenit, aciem mentis nostrae continuo direximus ad prae∣dicta. Ac demum ad consummationem propositi nostri, miserabili casu de amissione Damiatae tunc temporis ministrante cum venerabili patre nostro H. summo Pontifice apud Verulas colloquio celebrato, Veronae de communi consilio pro negotio terrae sanctae & reformatione Imperii, solemnem curiam duximus indicendam: ubi tam nos quam Praedictus Papa, condiximus interesse. Quo proposito & vo∣lubilitate consilii, & metu rerum continuo praesentium, immutato; nos a tanto bono recedere non volentes, Ferentini denuo cum Papa praestito collatione habita, curiam apud Cremonam indiximus: ad quam, filium nostrum cum multis Principi∣bus Imperii nostri vocavimus, cum decenti militum comitatu: nihilominus de Ita∣liae partibus ducentes nobiscum milites, prout Imperialis excellentiae decus, & tan∣tum negotium condecebat. Ex quo Lombardi nobis, & honori nostro rebelles, in∣spiritu contradictionis assumpti, & reprobum sensum dati, palliata occasione timo∣ris, propterea quod armatorum consortio fruebamur: & nobis intendere tanquam ipsorum legitimo Domino contempserunt, & ingressu in Italiam viarum difficultate prohibito, filium nostrum & principes a nostris aspectibus subtraxerunt. Ad ex∣aggerationem dein nequitiae adhuc occultae ac perfidiae, malitiam manifestam inso∣lentiamque adjecerunt, quod contra nos & imperium conspirantes, nobis praesentibus & contemptis, conjurationes nefarias contraxerunt. Et sic desiderata filii nostri visione fraudati, in Apuliam redeuntes, quia praeparatio passagii transmarini, ad quod tenebamur ex voto, tunc temporis nos arctabat, causam ipsam de satisfacti∣one nobis & Imperio facienda, arbitrio summi Pontificis commisimus termi∣nandam; per quem, in quingentis Militibus pro negotio terrae sanctae sub eorum sumptibus per biennium exhibendis fuerunt nobis arbitrali sententia condemna∣ti. Quos inito pacis Ecclesiam inter & Imperium discordiam seminante, ipsos con∣tra nos in Apuliam transmiserunt: & sic per contrariae satisfactionis modum, prae∣cedentes injurias geminarunt. Redeuntibus autem nobis de partibus transmari∣nis, ac inter nos & Ecclesiam dissensione sedata, de reformatione status Imperii con∣cepto

proposito inhaerentes, apud Ravennam iterum de consilio beatissimi patris nostri G. summi Pontificis, indiximus curiam generalem: sub inermi tantummodo & domestico comitatu, ut timor armorum & occasio frivola tolleretur. In qua, ne∣dum Lombardi praedicti devotionis & obedientiae nobis signa praetenderent, imo in oculis nostris, fere civitatem Veronae & Ezelmum, de Romano tunc temporis ad nostrae fidelitatis obsequium noviter revocatos, extractis eorum Carrochiis, violen∣ter invadere nitebantur, ad reverentiam nostrae praesentiae nullo habito omnino respectu. Accessum etiam filii nostri ad nos, vel nostrum ad eum per terras & vias Imperii, (quae & si nostrae sunt propriae, tamen omnibus sunt communes) denuo prohibentes: ita quod Patris oculus tunc temporis etiam filium non vidisset, nisi quod navali praesidio, amore paterno, qui contineri non poterat, stimulati, nos Aquilegiam sub maris dubia sorte, contulimus: ut praedictum filium nostrum & Principes, qui ad nos devote se contulerant, videremus. Nec adhuc defuit cle∣mentiae nostrae constantia, quin aggressionis hostilis furore deposito, iterum & causam ipsam committeremus arbitrio ecclesiae terminandam. Ex eo tamen unde credidimus humanitatis eisdem exempla protendere, cornua ipsis indevotionis erexi∣mus: referentes ab eis pro debita fide perfidiam, & pro devotione contemptum, nec ulla de praedictis vexatio tribuit intellectum.

Otto the Popes Legate was very diligent to see the Emperor Frederick excommu∣nicated, and the Popes scandalous excommunications and Bulls against him published throughout England, as this narrative informes us.

Et cum versus Scotiam iter dominus Legatus arripuerat, Capitulum sancti Albani* 1.164 ingressus est, & prius facto sermone de Assumptione beatae Virginis, (hoc enim in∣fra Octavas evenit) dominum Imperatorem excommunicavit. Monachi vero sibi de tali permissione, literas excusatorias obtinuerunt. Et eisdem diebus, pluries in Ecclesia sancti Pauli Londini, idem Imperator solenniter est excommunicatus: tali Papali authentico, quod Legato transmissum est, compellente.

GREGORIƲS Episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio suo Ottoni* 1.165 sancti Nicholai in Carcere Tulliano, Diacano Cardinali, Apostolicae sedis Legato, salutem & Apostolicam Benedictionem. Sedes Apostolica, sicut totus fere orbis facti evidentia didicit, Fredericum dictum Imperatorem, ex quo ipsum ex utero matris excepit genibus, affectu materno profequens, lactavit uberibus, & humeris bajulavit: quem olim omni pene destitutum auxilio, & dubiis tantum derelictum eventibus, suo recepit patrocinio confovendum, opponens potenter in∣vasoribus Regni sui qui in terram ejus ocalos aviditatis injecerant: Cujus jam fi∣nes ingressi, eam absque ullo defensionis obstaculo usurpabant; & defendens eun∣dem ab insidiantibus vitae suae, qui aemuli saluti ipsius, conabantur animam ejus ex∣tinguere, & de terra ipsius memoriam abolere. Cumque idem protectionis Ecclesi∣asticae clypeo praemunitus, personae & Regni sui bonae memoriae G. de Ga••lganem Tituli sancti Anastasii, Presbytero, Cardinali, a sede Apostolica per multos An∣nos deputato Custode, majoris metas attigisset aetatis •• tandem ad altioris digni∣tatis apicem per eam extitit sublimatus. Sed diligentiae studium circa personam e∣jus impensum, labores plurimos quos Ecclesia subiit propter eum, que ad ipsum, perdidisse videtur; cum tot beneficiorum sit immemor, tantae gratiae sit ingratus▪ Et utinam illius ingratitudinis non excederet terminos, per quam perceptorum bono∣rum existeret negatione contentus. Porro, licet offensa quaelibet aculeos doloris importet, illa tamen jaculo graviori percellit; in qua ingratitudo pro gratia repen∣ditur, & pro beneficiis maleficia compensantur. Verum, quantumcunque ipsum Apostolica sedes dilexerit, & supremae culmine potestatis erexerit saeculares, suis tamen exigentibus culpis, de quibus, quamquam pluries a nobis monitus satisface∣re non curavit, coacti sumus, licet inviti, animadvertere in eundem. Nam & si Adam divina Providentia, excellentia dignitatis & auctoritatis extulerit, eui om∣nia animantia terrae subjecit; quia tamen sui jussa praeteriit Plasmatoris, ejus exces∣sibus non pepercit. Quae autem a dicto Frederico, pro tot bonis sibi collatis Ecclesia retributionis praemia reportarit, discretionem tuam volumus non latere, pauca de multis praesenti pagina declarando. In Urbe siquidem gravem movit seditionem: exinde nos & fratres nostros, totis viribus nisus excludere, ut Apostolicae sedis ho∣norem deprimeret, ac libertatem ipsius penitus conculcaret: contra juramenta

praestita temere veniendo. Et venerabilem fratrem nostrum Praenestinensem Epis∣copum, dum ipsum ad partes Albigensium disponeremus pro corroboratione fidei catholicae destinare, per quosdam suos fideles in viam impediri mandavit. Cathe∣drales etiam Ecclesias, & alias vacantes Regni sui nequaquam ordinari permittit: in animarum periculum, & grave detrimentum ipsarum. Eas & quasdam alias nihilominus spoliando fere omnibus bonis suis: & * 1.166 tallias ac exactiones indebitas Praelatis, religiosis, & aliis Clericis secularibus imponendo. Nobilibus, pauperibus, orphanis, & viduis, usque ad inanitionem extremam deductis, eos ad modicum dura & crudelis exactorum suorum acerbitas non patitur respirare: & s••c totum fere Regnum, quod est spirituale patrimonium beati Petri, pro quo juramento fidelitatis Apostolicae sedi tenetur, & ipsius ligius vassallus existet, quantum in eo est, in favillam quasi & cinerem jam redegit. Quod si postquam monitus fuerit a no∣bis, non duxerit corrigendum, nos super hoc, auctore Deo, sicut expedire vide∣bimus, procedemus. Insuper negotium impedit Terrae sanctae, necnon etiam Imperii Romani. Praeterea cum tempore concordiae inter ipsum & ecclesiam re∣formatae, in manibus sedis Apostolicae Legatorum juraverit ecclesiae pr••ceptis obedire: & ipse mandatum ab eis receptum, quod terram ecclesiae, vel terras eo∣rum quas tunc ad suas manus tenebat, aut ipsorum personas nullatenus caperet, oc∣cuparet, sive etiam devastaret, adimplere contempsit, terram ecclesiae occupando: videlicet in Lombardia, Ferrariam, Bondoniam, Pingnogoman, terram quidem Sar∣diniae, & Messanensem, Lucanensem Dioceses capiendo, & dejiciendo illos quos ad manus suas ecclesia reservavit, & devastando terras ipsorum: licet ex tunc in eum praesentem, ipsi Legati excommunicationis sententiam tulerint, si super his non faceret quod mandarent. Idem etiam nepotem Regis Tunicii detinet, ad Ro∣manam curiam & ecclesiam, pro percipiendo sacri baptismatis lavacro, acce∣dentem. Ac dilectum filium Petrum Saracenum nobilem civem Romanum, ex parte charissimi in Christo filii nostri illustris Regis Angliae, ad sedem Apostolicam mis∣sum, & filium ejus, carceri detinet mancipatos. Quia vero super his & quam∣pluribus aliis excessibus pluries à nobis monitus, correctionis medelam non senti∣ens, cum suarum sint ulcera indurata culparum, quotidie deteriora committere non veretur: Nos haec absque Christi offensa, praeterire sub dissimulatione ulte∣rius non valentes: de fratrum nostrorum consilio, ex parte Dei omnipotentis (cu∣jus vicem in terris gerimus) licet inviti: & auctoritate beatorum Apostolorum Petri & Pauli, ac nostra, in eum excommunicationis et anathema∣tis sententiam duximus promulgandam; tradentes ipsum Frede∣ricum Satanae in interitum Carnis, ut spiritus ejus in die Domini sa∣lvus fiat: Omnes qui ei fidelitatis juramento tenentur, decernendo ab observatione hujusmodi juramenti absolutos, donec fuerit vincu∣lo excommunicationis astrictus. Quocirca devotionem tuam monemus & exortamur at∣tente, per Apostolica scripta tibi praecipiendo, mandantes, quatenus praedictam ex∣communicationis et anathematis sententiam, singulis diebus Do∣minicis et Festivis, pulsatis campanis et candelis accensis, solenni∣ter publicari, ac absolutionem et inhibitionem nuntiari procures, et facias per totam terram tuae Legationis, modo simili publicari et eti∣am nunciari. Mandatum nostrum taliter impleturus, quod devotio tua possit ex∣inde merito commendari. Caeterum cum praefatus Fredericus de aliis magnis & gravibus sit plurimum infamatus criminibus, nos, dante Domino, super his suo loco & tempore procedemus, prout in talibus negotiis natura requirit. Verum, quia terroris sonitus semper est in auribus impiorum, & etiam quando pax est, insi∣dias suspicantur: eo quod turbata conscientia semper saeva praesumit: idem Frede∣ricus prius quam sententia excommunicationis lata esset in ipsum, quasdam fratribus nostris decrevit literas transmittendas, pro parte inferius annotatas: quae post latam sententiam ipsis praesentatae, ad nostram & eorundem notitiam pervenerunt. Unde quia voluit Dominus occulta cordis ejus detegere, qui manifestat abscondita tenebrarum, & cordium secreta revelat, ex ipsarum literarum tenore colligitur, quam gerat devotionem ad Romanam Ecclesiam, matrem suam: quam ad summum Pontificem ac fratres ejus, ad sedem Apostolicam reverentiam habeat, cujus ra∣tione Regni vassallus existit. Contra nos enim & ipsos, conspirasse videtur: ex

quo, quantum & quale crimen incurrerit, satis patet. Inter caetera vero quae sua continebat Epistola, haec habebantur inserta: Propter quod non indigne dolemus, si pater Apostolicus offendere tam graviter nos intendat, ut dum in constantem vi∣rum tam vehemens cadit injuria, etsi patienter ferre velimus, immanitas negotii non permittat, quin ad ultiones, quibus Caesares uti solent, facti violentia nos im∣pellat. Veruntamen dum consideramus impatientiam procedentis, & difficultatem attendimus offensorum, si ex aequo liceret privatas exercere vindictas, quas in ho∣minem per quem scandalum venit, & in sui participes sanguinis, compensare pos∣semus: ut in ipsum & suos attemptata nostrae sedis injuria redundaret tolerabilius duceremus. Sed cum nec ipse, nec tota propter hoc sua passura progenies, tanti forent ut culmen imperii zelaret ultionem ipsorum, cumque sedis auctoritas audaciae sibi fraena relaxet, & tot venerabilium fratrum-moles eum in concepta fovere perti∣nacia videatur: angit nos altiori mente turbatio: quod dum nos intendamus a per∣sequente defendere, oporteat nos defendendo gravius offendere resistentes. Da∣tum Laterani, tertio Idus Aprilis, Pontificatus nostri anno xiij.

Cumque dominus Imperator super hac diffamatione certificaretur, factus de Re∣ge* 1.167 Tyrannus, non immerito magis ac magis in Mediolanenses & alios proditores suos, incanduit; quos Papa contra eum juvit efficaciter & animavit. Mediolanenses vero auxilio Papali facti animosiores, & comperientes rem agi pro capite, exierunt im∣petus furibundos facientes: concomitante quondam Legato de latere Domini Pa∣pae ad eorum auxilium destinato, Ferrariam & alias civitatis & castra Imperialia, dum se dominus Imperator ad loca remotiora transtulit, violenter occupa∣runt; loca vicina usque ad exterminium & internecionem, devastantes. Ne in∣venerunt obsessi misericordiam; petentes lacrymabiliter Legatum, ut civitatibus & substantia eorum omnimoda sibi redditis ad manum, tantum personis pro Deo par∣ceretur: nec sunt exauditi nisi penitus & absolute se suaque sibi manciparent. Un∣de* 1.168 sancti viri & religiosi regiones Christianas inhabitantes, non minimum admirati tam inhumanam ac cruentam ferocitatem in Ecclesiastico Praelato, cum imprecationi∣bus multimodis execrabantur, qui tantum usus gladio materiali non est recordatus facere misericordiam. Et invasit timor & horror corda, ne Dominus Deus exerci∣tuum effunderet indignationem suam super induratos, & ecclesia ruinam magnam pateretur: praesertim cum non curaret pars Papalis preces vel jejunia, Missas & processiones, nec praeciperet universaliter humiles preces Deo fundere, & sic iram Dei flectere; in quibus solet ecclesia in tribulationibus respirare, & triumphos de oppressoribus crebrius reportare. Sed spem totam ponens in pecuniae thesauris & rapinis, ad gladium & ultiones proprias irruit frontuosa: unde dolor & desolatio Christianorum, Magnatum oriuntur comminationes, furor & rancor, odium & iracundia inter ecclesiam & Imperium: flebile nacta principium, exitum flebiliorem minabantur. His igitur laesus doloris aculeis dominus Imperator, se intendens ex∣cusare, & dominum Papam accusare; multis Regibus & Principibus, praecipue Regi Angliae, et R. Comiti Cornubiae fratri suo, quasi charissimis sororiis suis, in quibus specialius confidebat, scripsit in haec verba.

FREDERICUS Dei gratia Romanorum Imperator, semper Augustus, Hieru∣salem* 1.169 & Siciliae Rex, Richardo Comiti Cornubiae, dilecto sororio suo, salutem & omne bonum. Levate in circuitu oculos vestros, arrigite filii hominum aures vestras, orbis scandalum, dissidia gentium, generale justitiae doleatis exilium: ex∣eunte nequitia Babylonis a Senioribus populi, qui populum regere videbantur, dum judicium in amaritudinem, & fructum justitiae in absinthium convertunt. Sedete Principes, & intelligite populi causam vestram. A vultu Domini judicium vestrum prodeat, & oculi videant aequitatem. Scimus etenim, & in supremi Judicis virtute confidimus, quod cum apud vos pondus & pondus, mensura & mensura non fuerint, profecto modestiam & innocentiam nostram in judicii vestri libra praeponderare vi∣debitis; calumniosis detrahentium labiis, & venenosis inventionibus fictionum: sed nec nunc primum causae nostrae justitiam, & residentis in sede Domini pravita∣tem, ad publicam mundi notitiam novimus pervenire. Quin praeter agillimae Famae praeloquium, quae frequenter in maximis virginum aurium deflorat, auditum: Nos ipsi, quod primitus rumor eduxerat, subsequentibus postmodum nostrae se∣renitatis affatibus firmaremus, qualiter iste novus athleta, sinistris factus auspiciis Pontifex generalis, amicus noster praecipuus, dum in minoribus esset ordinibus

constitutus, beneficiorum omnium, quibus Imperium Christianum sacrosanctam Ec∣clesiam ditavit, oblitus, statim post assumptionem suam, fidem cum tempore reno∣vans, & mores cum dignitate commutans; ac habens quodammodo de publica tur∣batione pruritum, in nos supremum & unicum filium Ecclesiae, suae malignitatis acu∣leos acuisset: dum occasione assumpta, quod propter imminens scandalum evitan∣dum, sacramento praestito, et lata contra nos excommunicationis sententia, nos ad certi temporis obligaverimustransitum, adversa valetudine corporis praepedi∣tos: adjectis plerisque capitulis aliis, de quibus antea nunquam fueramus muniti, vel admoniti; excusationibus nostris, contra Deum et Justitiam, omnino re∣jectis, excommunicationis sententia nos denunciavit astrictos. Cui, velut in nos primitus de nostra voluntate pro••atae, cum humilitate paruimus, & absolutionis beneficium, pristina nobis incolumitate corporis reddita, postulantes, dum nos ad transitum instanter pararemus. Quo petito suppliciter, & injuriose negato, in Terrae Sanctae subsidium sub pia voti prosecutione transivimus, existimantes vicarium Jesu Christi, ad ejus negotium potius, quam ad conceptae malevolentiae contra nos Odium aspirare. Sed is, quem speravimus ea solummodo quae sursum sunt sapere, & visu coelestia contemplantem, mente credimus in coelestibus habitare, subito in∣ventus est homo, quinimo per inhumanitatis opera non solum a veritate sepositus, sed ab humanitate discretus: dum praeter impedimenta, quae nobis in Syria praepara∣vit, per nuntios & legatos, qui Soldanum Literis suis, quas nos captis ipsarum latori∣bus in testimonium reservamus, ne nobis terram divino cultui & Hierosolymitani Regni juribus debitam, redderet, monuerunt: Regnum nostrum Siciliae violenter intravit; sumpta occasione, quod R. filius olim Ducis Spoleti, praeter volunta∣tem & conscientiam nostram (prout postmodum per ipsius poenam evidenter ex∣pressimus) terram ecclesiae parabat intrare: & non prout sancti per fidem Regna vicerunt, sed per perfidiam & perjuria praedicans universis, aut si qui ad perjuri∣am praedicatione solummodo, provocari non poterant, provocabantur exemplo, dum ipsi praefecti Papalis exercitus, quo terram facilius obtinerent, nos captos in Syria manifeste jurabant. Redeuntibus nobis de partibus transmarinis, & injuri∣am nostram propulsantibus solum, nec juxta magnificum morem Imperii prodeunti∣bus ad vindictam, per concordiae medios verbum pacis libenter admisimus. Veram matrem nostram Ecclesiam, ex agnitione Catholicae fidei reperisse cognoscimus, sed patrem semper invenimus simulatum; dum ipsa reconciliationis die viam nostrae coufusionis excogitans, de redeundo in Italiam iterum sub inermi & domestico Co∣mitatu, nobis instantissime persuasit: occasionem significans, ne velut ex priori & armato processu, timoris caus••m nostris fidelibus praestaremus; asserendo quod nobis omnia planissima faceret; Cujus contrarium per literas & nuncios suos mani∣festissime procuravit, prout constat testimonio plurium nostrorum fidelium, qui tunc temporis erant omnium conscii; velut ex eis quidam participes & alii prin∣cipes factionis. Propter quod, filio & principibus nostris ad nos de Germania veni∣entibus, per rebelles nostros itineribus publicis undique praepeditis: sed & eo∣dem filio nostro Aquiligiam, navali praesidio cum summa difficultate recepto, ac in Teutoniam abinde destinato, in Regnum de necessitate redivimus: utpote quos ad arcendam rebellium nostrorum nequitiam, patris consilium vel Astutia potius miserat imparatos. Ubi quodammodo respirantibus nobis, & capescentibus re∣quiem post labores, quieti nostrae sanctissimus Pater noster invidit, consiliatoris si∣bi formam assumpsit; instantissime persuadens, ut contra Romanos Excellentiae no∣strae devotos, & alios rebelles nostros de Tuscia, qui jura Ecclesiae & Imperii de∣tinebant, procederemus audacter, de suo favore securi quod nobiscum nostra & Im∣perii pondera participare volebat. Et sic ad multam ejus instantiam, Romanos, qui tunc temporis Viterbiam impugnabant, in favorem Ecclesiae nos oportuit diffidare:* 1.170 ipso mittente Literas latenter ad urbem, quod haec per nos praeter suam conscientiam & mandatum, faceremus in odium Romanorum. Et interim in Sicilia quadam se∣ditione suborta, oportuit nos necessario conferre Messanam; ut factioni ibi in∣choatae principiis obstaremus: occasione solummodo ista praetenta, quod tam nobi∣lem nostram Siciliae Insulam voluimus amittere: nobis non requisitis, & omnino celatis, contra omne jus gentium, quod belli socios & participes statuit non relin∣qui, foedus iniit cum Romanis, per nos ad mandatum ejus, ut diximus, diffidatis; non attento, quod nos non sine dubia vice & honoris nostri fortuna, inter rebel∣les & seditiosos nostros remanentes inermes, copiosam & strenuam militam ar∣matorum

in ejus subsidium miseramus, quanquam personaliter interesse nequive∣ramus. Ad haec, cum conscientiae nostrae integritas, & pura devotio quam ad matrem nostram Ecclesiam habebamus, novercalia desiramenta patris agnoscere filium non si∣nebant: quin quod erat astutiae casui reputantes, satisfactionis nostrae causam invitri∣cantis arbitrio saepius poneremus: qui tanto nobis vice qualibet illudebat aceribus, quanto constantius spem uberioris arbitrii promittebat. Medio deinde tempore, dum de negotio Italiae per Papam ad honorem Imperii componendo, ex praeterito∣rum conjectura discriminum, nulla spes nobis remansisset in posterum vel exilis, ac persecutionem eandem congruo tempore servaremus, expectantibus repente credimus arrisisse fortunam, reiterata discordia inter Ecclesiam & Romanos, in qua sic magnifice, sic devote thesauros nostros effudimus & personam, quod omnem omnino conscientiae pravae rubiginem de malevolentium cordibus credebamus erasisse. His etiam omnibus non contenti, ut de nobis prorsus indubitata securitas ecclesiae praeberetur, circa ipsam zelo devotionis summae succensi, & incentivo per∣fectae charitatis in Deo, ad praesentiam istius summi Pontificis, personaliter ivimus etiam non vocati; ducentes nobiscum Conradum charissimum filium nostrum, nunc Romanum in Regem electum, & Regni Hierosolymitani haeredem, quem nobis tunc temporis fratris sui manifesta transgressio filium unicum in paternae dulcedinis af∣fectione reliquerat. Ac eundem, post oblatam Ecclesiae personam nostram, in totum obsidem Summo Pontifici nos offerre non puduit; unionem omnimodam inter nos & Ecclesiam, sub attestatione divini judicii humiliter postulantes: quamdudum nobis antea iste Praelatus Ecclesiae generalis, cum esset Episcopus Ostiensis, instanter suase∣rat expetendam. Propter quae omnia, dum serenam nobis totius Curiae faciem asser∣tio demonstrata praetenderet, & verba gratissima tam Summi Pontificis, quam curia∣lium omnium, sinceram ostenderent voluntatem; cum eis omnia perfecisse creden∣tes, sub intentionis nostrae sanctae proposito, nec minus sub obsequiorum nostrorum fiducia, dissensionis causam inter nos & Lombardos in sinu corrupti Judicis toties suf∣focatam, necnon & sedationem inter nos discordiae Cives & Nobiles Aconenses de∣votione promptissima duximus exponendum. Sicque de negotiorum nostrorum omnium prospera consummatione securi, in obsequium Ecclesiae personaliter alacri voluntate processimus cum exercitu copioso; quem sub magnis aerarii nostri stipen∣diis congregari tam de Germaniae quam de Italiae partibus feceramus. Nec prius a concepti propositi prosecutione destitimus, quam libertatem Ecclesiae conculcatam in Urbe, & terram exterius occupatam, in statum primum & debitum, nostra po∣tentia reformavit. Indubitabiliter aestimantes, ut quod obtinere prius favor justitiae nostrae non poterat, devotionis obsequia promererentur. Sed audite retributionem mirabilem, quam pro tanta devotione, pro tot beneficiis, pro tam indubitatae fiduciae firmamento, Christi vicarius, pastor Ecclesiae nostrae Catholicae, fidei praedicator, no∣bis in singulis reddere procuravit. In primis super negotio ultramarino, quicquid per Ravennensem Archiepiscopum, dilectum Principem nostrum, tunc Apostolicae se∣dis Legatum, secundum formam expressam ab Ecclesia sibi datam, videlicet de re∣ducendo nobis & praedicto Conrado nato nostro in possessionem plenam & pristinam omnium jurium nobis sub tractatum in Regno, fuerat rationabiliter ordinatum: sta∣tim adveniente Caesariense Archiepiscopo, nec Legato praedicto, nec nunciis nostris ad Curiam venientibus expectatis, nec ulla majori mora protracta, delatos Bisantios potuit numerare, inordinate fuit ex toto destructum negotium Italiae, nedum quod ad honorem nostrum & Imperii, sicut promiserat, ordinare, imo petentibus & in∣flantibus nobis ad revocationem hostium nostrorum, quod in Lombardia & Tuscia fideles nostros, tunc temporis divisim exercitum suorum copiis devastabat. Nec nos cum militibus, quos tunc in partibus ipsis, ut diximus, pro ecclesiae provinciis habebamus, ire permisit: nec aliquem nuntium seu literas voluit destinare, ex qui∣bus per bella campestria sunt quamplurimum strages hominum, & ecclesiarum in∣cendia subsecuta. Adhuc etiam tanta & superiori nequitia non contentus, civitatem Castellae per ipsum introactae tarbationis temporibus occupatam, quam reddi nobis forma pacis & fratrum suorum omnium consilia suadebant, receptis libris illius mo∣netae solummodo, quae ad quinquaginta marcarum millia multa expendentibus, reddere recusavit. Ecce qualiter pater noster iste sanctissimus nos amabat! Dein∣de super profectibus nostris omnibus, & super pacificanda nobis Italia (maxime de qualibet patris, vel vitrici nostri potius benevolentia desperare coacti) appre∣hendimus arma & scutum, vires de Teutonum partibus (ad quas nos diebus illis, prae∣varicatio

filii nostri de necessitate vocaverat) propter ingressum Italiae congregan∣tes, militibus strenuis justitiam nostram armavimus, quam assequi precibus minime poteramus. Quod cum ad notitiam summi Pontificis pervenisset, sub praetextu treugarum pro Terrae sanctae subsidio fidelibus populis & terrae Principibus indicta∣rum, armatum nobis ingressum Italiae, per Apostolicas literas interdixit. Oblitus∣que die eodem ipso, quo praedictas treugas indixit; nos tanquam defensorem & ad∣vocatum ecclesiae requisivit: quod contta Romanos, quos sibi jura ecclesiae subtrax∣isse dicebat, potenter procedere deberemus: iniquum in nobis reputans, quod domum nostram & possessionem avitam, quam nobis infidelium nostrorum rebellio furiosa praecluserat, viriliter ingredi nitebamur, quod justum crediderat in Roma∣nis, qui patri vel avo seu parentibus suis in nullo prorsus extiterant obligati. Adje∣cit praeterea in literis antedictis, quod de negotio Lombardiae in ipsum praecise sine adjectione temporis & conditione aliqua nullo jure & honore Imperii reservato com∣promittere deberemus: per quod, vel nos in perpetuum a juris nostri prosecutione cu∣juslibet suspenderet; vel jus & honorem Imperii libere suffocaret. Quod cum nobis nec nostrorum consilia principum, nec praeteritorum dispendiorum memoria suaderent, ad artes alias postmodum se convertit: mittens nobis obvium in vestimentis ovium Lupum rap••cem, Episcopum Praenestensem: per quem, apud nos literis Apostoli∣cis de vita Sanctissima commendatum, Placentiam nobis subditam & nostris ami∣cam, ad factionis Mediolanensis revocavit perjuria; per eum firmiter aestimans, sic universaliter, & in tantum fideles nostros evertere, ut processus nostros in Italiam penitus enervaret. Qua spe, faciente divina clementia, quae suum tuetur Imperi∣um, omnino frustratus, clamantibus apud eum rebellium nostrorum incendiis, depo∣pulationibus reorum ex stragibus occisorum, quod ipsum de data eis rebellionis se∣cura fiducia, nec non de fide mentita, quod contra nos, & Imperium ipsis assistere promisisset, publicis vocibus arguebant. Quia juxta petitionem ipsorum, occasi∣one praedicta nos excommunicare juste non poterat, impedimenta clandestina nostris processibus undique praeparavit: literas & legatos per imperium & ubique per or∣bem, ut quoscunque posset, a fide & assertione nostra seduceret destinando. Quae omnia cum nostrorum fidelium fides & amicorum affectio conscientiam nostram latere non vellent, nolentes adhuc vinci a malo, sed in bono malum vincere cupientes, solennes nuncios nostros, venerabiles Petranensem Archiepiscopum Flo∣rentinum & Reginensem Episcopos, magistrum Thaddaeum de Suessa, magnae curiae nostrae judicem, & magistrum R. Portastal. Capellanum, dilectos ac fideles nostros, ad sedem Apostolicam duximus destinandos. Quibus oblata sibi per eos ex parte nostra devotione omnimoda, & ratione tractata contra Haereticam pravitatem, pro ecclesiastica libertate, de reformandis Ecclesiae & Imperii juribus (dudum inter nos & Ecclesiam expetitis, & expectatis) summus Pontifex de praesentium fratrum suo∣rum consilio, Legatione nostra in omnibus suis capitulis acceptata, per eosdem & Archiepiscopum Messanensem, quem ad nos pro pace sua nuncium destinavit, ex∣cellentiae nostrae promisit, quae cessari mandaret ubique locorum ab impedimenti•• omnibus, quae si nostris processibus objecisse, coram fratribus suis & Nunciis no∣stris fuit professus manifeste, prout haec omnia per testimoniales Antistitum omnium praefatorum literas manifestissime comprobantur. Cum qua responsione, nunciis nostris & suo ad nostram praesentiam redeuntibus; priusquam per tres Dietas a curia recessissent▪ eis omnino celatis, & in confusionem ipsorum, G. de Monte-longe, quem primitus ad nos nuncium miserat, & contra nos postmodum ad eversionem Mantuanam & aliorum fidelium nostrorum statuerat, in Lombardia Legationis offici∣um plene commisit: arbitratus ut quanto sibi major daretur auctoritas, tanto majo∣ra nobis, & nostris impedimenta pararet. Quibusdam tamen Principibus nostris, Prae∣latis Italiae & Germaniae nobiscum in Curia manentibus, literas destinavit: sugil∣lationem famae nostrae non modicam continentes, certis capitulis interclusis: & spe∣cialiter de gravaminibus, quae quibusdam Ecclesiis Regni nostri dicebantur illata: su∣per quos, mandavit vos per eosdem principes admoneri, Quorum capitulorum om∣nium & responsionum nostrarum ad singula, seriem vobis sub testimonio publico misimus intuendam. Quibus omnibus, coram Principibus & Praelatis ac religiosis quam pluribus, cujuslibet ordinis sigillatim ostensis (quanquam de tanta Patris instabilitate confusos se filii reputarent & de verecundia (capitis praesentium rubor ora perfunderet) nihilominus tamen de ipsorum consilio praedictos Panormita••ensem Archiepiscopum, Magistrum T. & magistrum R. Portastel. excellentiae nostrae, cum

Nunciis Civitatum nostrarum fidelium, ad sedem Apostolicam duximus remittendos▪ per quos ad satisfactionem omnem, mora qualibet & difficultate sepositis, obtulimus nos paratos Sed nec in his omnibus est aversus furor ejus, quin dictus Evangelizan∣tis pacem Christi vicarius, sed actor schismatis & dissensionis amicus, contra traditio∣nes Sanctorum Patrum, audiens Nuncios nostros portantes omnimodum nostrae de∣votionis xenium, & metuens ne supervenientibus ipsis, obice vallo justitiae, sine pub∣lico scandalo forte procedere non valeret; prae festinantia nimia conceptum edidit abortivum, in nos supremum Christianorum Principem, die Dominica Palmarum, contra solennem morem sacrosanctae matris Ecclesiae, & in coena Domini, postmo∣dum praecipitavit sententiam, per quam (sicut per famam audivimus, licet hoc cre∣dere minime debueramus, contradicente saniore parte fratrum suorum) de quorun∣dam Cardinalium Lombardorum consilio, nos excommunicationis vinculis dici∣tur astrinxisse; praepeditis Nunciis nostris per rautores & satellites suos, de patri∣monio pauperum solidatos, qui jam applicuerant: & ne allegandum justitiam & innocentiam nostram, ac demum satisfactionem offerendam, etiam ad cautelam, ad praesentiam suam & aspectus publicos pervenirent. De quo licet nos singulari & propria ratione, propter nostram justitiam, & infamiam procedentis, malle merito debueramus, quod perperam & inordinate processerit, cum nequitiam suam editurus fuisset omnimodo, non forsitan antea crepuisset: dolemus tamen, & ex corde do∣lemus, propter verecundiam universalis Ecclesiae matris nostrae, quam Dominus no∣ster Jesus Christus, sub specie virginis gloriosae, in passionis testamento discipulo commendavit. Alias nobis per talem, quem merito nostrum Judicem non habe∣mus, nullam posse fieri reputamus injuriam: utpote cum se prius mimicum ca∣pitalem quam judicem nostrum, et opere fuerit professus et verbo, rebelles nostros et nostri Imperii publice confovendo. Indignum praeterea se tanti co∣ertione Principis, & generaliter qualibet Pontificalis authoritate judicii reddidit; dum Mediolanensem Civitatem, quae pro maxima parte testimonio religiosorum quamplurium fide dignorum, inhabitatur haereticis, contra nos & Imperium mani∣festo favore tuetur. Et contra R. de Mandello Civem Mediolanensem, dudum Poten∣tatem Florentinum, & Clarentinum. Episcopi Florentini, viri vitae probabilis ac famae approbatae, in plerisque capitulis supra haeretica pravitate, ob odium nostrum, & Mediolanensium gratiam, non admisit. Illum haberi praeterea Christi vicarium, et successorem Petri, ac dispensatorem animarum fidelium indigne fatemur; non ob dignitatis injuriam, sed ob perfonae defectum; quod dispensationes cum fra∣trum deliberatione maxima concedendas, in camera sua more Mercatoris cujuslibet, in libra Mercationis celatis fratrum consiliis (cum quibus secundum Ecclesiasticam disciplinam deliberare tenetetur) existens sibi bullator et scriptor et forsitan nu∣merator. De quibus dispensationes insignes praeterire silentio non volumus, per quas Sipham gnatam quondam Connestablii Regni Cypri, contra separationis senten∣tiam latam super hoc per Nicosiensem Episcopum, & de non habendo simul praestitum sacramentum Balianno de Jocelino, & sororem Johannis de Caesaria, Jacobo de Amendo∣lia, qui prius sororem ipsius desponsaverat, proditoribus nostris, sibi invicem gradu tertio attinentes, concessit uxores; accepta non multae pecuniae quantitate: verun∣tamen quod quantitati vel numero defuit, odii nostri qualitas compensavit. De∣fectum etiam & praevaricationem ejus in illo dolemus, quod ut contra nos Nobiles & Potentes Romaniae sibi satellites fautores adquirat, effusione pecuniae non conten∣tus, ipsis castra & possessiones Sanctis Patribus pia fidelium devotione donata, Roma∣nam Ecclesiam nostro patrocinio commendatam dilapidando, largitur. Itaque non miretur universalis Ecclesia, nec populus Christianus, si nos talis sententiam Judicis non veremur, non in contemptum Papalis Officii, vel Apostolicae dignitatis (cui om∣nes Orthodoxae fidei professores, & nos specialius caeteris, subesse fatemur) sed per∣sonae praevaricationem arguimus; qua se solio tanti regiminis, monstravit indignum: & omnes Primates nominis Christiani sanctum intentionis nostrae propositum, & piae devotionis zelum in nobis agnoscant, & quod non ex odii fomite, sed ex causa justis∣sima, Romanus Princeps contra Romanum Antistitem commonetur: dum metuit ne grex Dominicus, sub tali pastore per devia deducatur. Ecce quod sacrosanctae Roma∣nae Ecclesiae Cardinales, per sanguinem Jesu Christi, & sub attestatione divini judicii, per Literas nostras & Nuncios attestamur: ut generale Concilium Praelatorum, & aliorum Christi fidelium debeant evocare. Nunciis quoque nostris, & reliquorum Principum accersitis: in quorum praesentia, nos ipsi praesentes cuncta quae diximus,

sumus ostendere & probare parati, & his etiam duriora. Nec minus illa probabili ratione turbamur, quod iste rector Ecclesiae, qui deberet esse virtutum quarumlibet & constantiae maximae, sine macula cupiditatis, vas electum, ne error majorum in subditos propagaretur cum augmento contra promissionem suam Literis suis de fra∣trum consilio nobis factam, per quas in restaurandis Imperii viribus, non deesse no∣bis, sed adesse promisit auxilio, consilio, & favore, praeter personae nostrae infamiam, nedum blasphemiam, jus Imperii nititur conculcare: praesertim cum quantum∣cumque conscientiae nostrae librum sollicite revolvamus, nullam in nobis occasionem invenimus ad causam, propter quam iste inimicus homo contra nos debuisset tam acriter commoveri. Nisi quod cum ipso contrahere, de nepte sua desponsanda Henrico naturali filio nostro, nunc Regi Tunis & Gallur. nostra magnificentia credidit indecens, & reputavit indignum. Tu igitur dilecte, cum tibi dilectis, Princeps Orbis terrae profuturae, non nobis solum, sed Ecclesiae quae est omni∣um fidelium congregatio, condole: cujus caput languidum, Princeps ejus in me∣dio est, quoniam leo rugiens, Propheta ejus, vesanus, vir infidelis, sacerdos ejus polluens sanctum, injuste faciens contra legem. Nobis tamen prae caeteris mundi Principibus, defectus est talis Summi Pontificis merito deplorandus, qui veluti sibi viciniores loco, & propinquiores officio, honores congerimus, & onera persentimus. Sed nec illud omittimus, in affinitatem nostram affectuose rogamus, ut contumeliam nostram ad injuriam vestram revoces. Ad domos vestras cum aqua concurrite, dum ignis accenditur in vicinis. Causam motus Pontificalis attendite, quod in favorem rebellium nostrorum procuratur. Quae causa, licet ad praesens expressa non fuerit, proculdubio tamen subest: similia vobis in vestris im∣minere pericula timeatis. Facilis enim, & Regnum & aliorum Principum omnium, humiliatio creditur, si Caesaris Romanorum potentia conteratur, cujus clypeus prima jacula sustinet adversantium. Haec est namque causa pro vero, videlicet de Lombar∣dis, quae cor Papae pungebat, & urebat intrinsecus, licet ipsam foris educere, propter nostrum & audientium scandalum, non auderet: pro qua nobis per specialem suum nuntium fide dignum (cujus ad hoc testimonium invocamus) ore tenus expresse promisit, quod si negotium Lombardorum in ejus arbitrio poneremus, nedum quod in aliquo magnificentiam nostram offenderet, verum etiam totius Orbis deci∣mas, Terrae Sanctae necessitatibus consecratas, nostris utilitatibus applica∣bat. Nec est mirum. Instantibus enim & acutis Lombardorum aculeis pungebatur, quibus, prout per aliquorum Praelatorum confessionem accepimus, contra nos et Imperium, corporale praestitit sacramentum; cum ipsos peregrinantibus nobis in partibus Syriae pro servitio Jesu Christi, transmisit in Regnum. Sed cum tempo∣ris fuerit ista promissio, fidem licite frangere poterat, & editum variare decretum. In quorum favorem, rem auditu horribilem, & discretione qualibet seu ratione ca∣rentem, facere minime formidavit. Cum enim per G. Brixiniensem, H. Cumanum, & alios Episcopos, nos faceret admoneri, quod vel satisfactionem Lombardorum per ipsum deberemus accipere, vel treugas pro Terrae Sanctae negotio per quadriennium, ut diximus, indictas Lombardis, cum ab indictarum treugarum jam quinquennium excessisset. Nosque rem tanti consilii, ad deliberationem nostrorum fidelium mo∣dico temporis spatio servaremus, monitionibus ipsis de approbatione Legati praedicti G. de Monte longo (scilicet qui apud Mediolanenses interim morabatur) inducias approbantibus supradictas, prout haec omnia liquido Praelatorum ipsorum testimonio comprobantur. Medio tempore, nec voluntatis nostrae judicio, nec fidelium nostro∣rum consiliis expectatis, conceptum virus evomuit contra nos; prout aliquorum re∣latio declaravit procedendo. Postremo, te pro nobis, imo vos totius optimates Or∣bis & Principes exigimus adjurantes, non quod ad propulsationem talis injuriae no∣strae non sufficiant munimenta, sed ut totus mundus agnoscat, quod honor omnium tangitur, quicunque de corpore Principum saecularium offendatur. Datum Tervisii, xx. die Aprilis, nona Indictione.

Hanc Epistolam, mutatis tamen titulis, & paucis in fine verbis, Dominus Imperator* 1.171 Regi Anglorum, multisque per Orbem Principibus, ut suam allegaret innocentiam, & Papalem manifestaret proterviam, destinavit: coepitque scandalum oriri per toti∣us mundi latitudinem. Ipse vero Papa, cum haec fida cognovisset relatione, ipsum Imperatorem magis ac magis diffamando, multis opprobriis lacessivit, necnon & haeretica damnavit enormitate: prolixioremque Epistolam, ut ipsum dam∣nabilem toti mundo redderet & infamem, Principibus & Praelatis terrarum transmisit invectivam, in haec verba.

GREGORIUS Episcopus servus servorum Dei, Venerabilibus fratribus Ar∣chiepiscopo* 1.172 Cantuariensi, & Suffraganeis ejus, salutem & Apostolicam Benedicti∣onem. Ascendit de mari bestia, blasphemiae plena nominibus; quae pedibus ursi, & leonis ore desaeviens, ac membris formata caeteris sicut pardus, os suum in blasphemi∣as divini nominis aperit, tabernaculum ejus & sanctos, qui in caelis habitant, similibus impetere jaculis non omittit. Haec unguibus & dentibus ferreis cuucta confringere, & suis pedibus universa desiderans conculcare, fidei occultos olim paravit arietes, & nunc apertas machinas instruit Ismaelitarum, Gymnasia animas avertentia construit, & in Christum humani generis redemptorem (cujus testamenti tabulas stylo pravitatis haereticae nititur abolere, fama testante) consurgit. Igitur admirari desinite om∣nes, ad quos ab hac bestia contra nos edita pervenerunt obloquia blasphemiae: sed nos omni Deo servitute subjecti, detractionum sagittis impetimur; cum nec ab his opprobriis immunis Dominus relinquitur. Admirari desinite, si injuriarum in nos mucronem exerit, quod ad perdendum de terra nomen Domini jam assurgit: sed potius ut ejus resistere aperta veritate mendaciis, ac illius confutare fallacias, purita∣tis argumento postitis, caput, medium, & finem hujus bestiae Frederici dicti Impera∣toris inspicite diligenter: & in ejus verbis abominationes duntaxat invenientes & scelera, contra ipsius dolos sinceros animos scuto veritatis armate. Attendentes qualiter sinceritatem Apostolicae sedis & nostram, Literis per diversa climata mundi transmissis, pollutis visus est maculare narratibus dictus Fredericus; figulus falsita∣tis, modestiae nescius, nec aliquo perfusus rubore mentitur: Quod nos ipsum nobis in minori officio constitutis, amicum pristinum, fidem, & mores, adepto Apostolatus officio, relinquentes, quia sicut sacramento praestito, & lata in ipsum excommunica∣tionis sententia, tenebatur praefixo tempore in Terrae Sanctae subsidium vel succursum, infirmitate non potuit prohibente transire, vincula excommunicationis astringere, postulatum ab ipso sanitate resumpta absolutionis beneficium denegare, ipsumque in dictum transeuntem subsidium, per nuntios & legatos nostros Literas processui con∣trarias Soldano mittentes, impedire curavimus, ut sic esset de Regni Hierosolymitani recuperatione concepta frustratus: Regnum Siciliae, pro eo quod Reinaldus olim filius Ducis Spoleti, praeter ipsius conscientiam, terram invasit Ecclesiae, nos injuste & violenter intrasse, ac ipsius homines provocasse ad per jurium, falso conqueritur Seque de Syria in Apuliam redeuntem, illatae injuriae omisisse vindictam, acceptasse concordiam, & rediisse ad matrem Ecclesiam gloriatur: licet autem haec figmenta publica notitia reprobet, quia tamen nonnunquam rectitudinis sedem velatum occu∣pat in aure sincera mendacium, apud quam pro se veritas non invenit advocatum; ne in corda vestra falsitas quaecunque possit fraude surripere, dignum est, verum rei per nos gestae modum & ordinem non latere, qui dictum Fredericum ante & post∣quam Apostolicae nostros suggessimus humeros servituti, sub vulpe latentem, omni euravimus gratia prosequi; donec spe, quae patri de filio solet innasci, sublata, idem Fredericus fremens in magnitudine sua, & ex adepta fortitudine infrunitus, matri Ecclesiae pro bonis mala retribuit: & in eam quam fucatis delinivit aliquando verbo∣rum fallaciis, virus effundere caudae aculeo, more scorpionis, incepit. Nam cum olim Terrae Sanctae necessitas, praedicta sententia, & juramentum, ac praefixus termi∣nus transitum ejus exposcerent, & illud idem multa Millia Crucesignatorum ipsum Brundusii expectantia, cum instantia postularent: idem dictos Crucesignatos inibi, donec sub ignoti aeris intemperie diversis lugendae mortis casibus periere, detinuit, & perjurium ac excommunicationis sententiam gratis incurrens, infirmus fide, sed sanus corpore, ut securius Deo mentiretur, & Ecclesiam falleret, omissio promissio passagio, in lecto aegritudinis diebus aliquot simulatus decubuit, ac Terram Sanctam incursibus hostium Christi exponere minime dubitavit, ex eo nullo dolore percussus, quod ibi clarae memoriae nobilis vir Thuringiae Lantgravius, utinam non veneni peri∣culo, sicut mundus clamat, extitit interemptus. Cumque de conficta aegritudine & aliis praemissis, nobis per Literas Praelatorum ibi morantium constitisset: ne discipli∣nae virga tanto subjecta facinori, nos & Apostolica sedes redderemur inde notabiles, Crucesignatorum mortem & Terrae Sanctae pericula deplorantes, & cupientes saltem in altero Ecclesiae lachrymas moeroris dextra debitae consolationis abstergi, ipsum latae sententiae in eum de consensu suo authoritate bonae memoriae Honorii Papae prae∣decessoris nostri, excommunicationis sententiae subjacere denunciavimus; summo desiderio postulantes, ut eum postmodum emendatum, tantorum revelatione damna∣torum,

optatam praestare operam audiremus; Literis nostris offerentes eidem, quod impartiremur sibi juxta formam absolutionis beneficium, quam cito arriperet iter in praefatae terrae succursum. Sed ipse, in cujus erat super his pectore cura mi∣nor; claves Ecclesiae parvipendens, non absolutus in Syriam transiit. Ubi cum Solda∣no, solis sibi moeniis Hierusalem restitutis, & illi grandi ad impugnationem Christiano∣rum transmisso equorum & armatorum exercitu, sexennale foedus feriens, & tem∣plum Dominicum Saracenorum ibi laudes exclamantium Machometi curae relinquens, ex defensore mutatus est in hostem, Venerabilem fratrem nostrum Patriarcham Hierosolymitanum, & Templarios pro viribus expugnavit. Illud autem non debet ad sanae mentis credulitatem accedere, quod eum in recuperatione Regni Hierosolymita∣ni nos vel Legati nostri, cum ad hoc multo labore sudaverit, grandiumque Ecclesia subierit onera expensarum, studuerimus impedire▪ Sed istud in notitiam omnis terrae pervenit; quod idem Fredericus sicut in Syriae partibus in propria persona Dei persequebatur Ecclesiam, sic citra mare ipsam diversis tribulationibus dicti Reinaldi Ministerio, quem contra consilium nostrum, suum in Regno vicarium reliquerat, affligebat. Cujus terram cum Literis aurea Bulla munitis, pecunia, & vassallis ipsius Frederici praefatus Reinaldus invadens, nonnullos Sacerdotes & Clericos suspendere, mutilare, ac fustibus caedere: necnon statu nostro turbato, Perusii partem ipsius ter∣rae praeoccupare, praesumpsit. Quem licet fideles & devoti nostri, non valentes id ulterius sustinere, a parte terrae praedictae, Christo sponsae suae indulgente victoriam, ejecissent. Quia tamen idem Reinaldus nequaquam ab incepta persecutione cessabat, consultius aestimantes, si originalis militiae venas inciderent, quam jam excitati tor∣rentis impetus novis replere rivulis expectarent; dictum Regnum Siciliae, quod est spirituale patrimonium Ecclesiae, ne inde nos percunctentur jacula, unde potius erat expectandum subsidium, intraverunt: multique ex ipsius Regni habitatoribus obe∣dientes Apostolicae sedi, nequaquam ob id reputari debent perjurium incurrisse, cum a juramento fidelitatis, quod eidem Frederico praestiterant, ex lata in eum excommu∣nicationis sententia, absoluti fuissent. Dicto quoque Frederico redeunti de partibus transmarinis, & ad sinnm matris Ecclesiae revertenti, pietatis apposuimus Apostolicae gremium; ipsique ad expetitum inclinati concordiam, absolutionis beneficium cura∣vimus impartiri. Ad haec, idem mendacii filius▪ falsitates falsitatibus cumulans, ut quo plura mendaciorum retia orditus fuerit, eo gravioribus se doleat periculis irreti∣tum; de novis mendaciis scriptura pronuntiat; quod eidem ut Lombardiam pacifi∣cus & inermis intraret, promittentes quod aspera sibi converteremus in plana, pro sua confusione subjecimus; & non permisimus obice nuntiorum & Literarum no∣strarum intentionis suae metas attingere. Ac deinde, quia sibi potentia non suffraga∣batur armorum, in Regnum redire coactus, ad instantiam nostram Romanos, tunc Vi∣terbium impugnantes, diffidasse; & in Viterbiensium subsidium strenuam misisse mili∣tiam se falso asserit, nosque scripsisse Romanis, id praeter conscientiam nostram fieri, & cum ipsis eo irrequisito reformasse concordiam, in querelam adducit, novo sibi blanditus mendacio, quod dissidentibus iterum ab Ecclesiae pace Romanis, idem non vocatus cum Conrado filio suo, quem nobis obtulerit obsidem, ad praesentiam nostram personaliter veniens, & arbitrio nostro motam inter ipsum & Lombardos discordiae causam exponens, terram sedis Apostolicae occupatam ejus juri restituit, & liberta∣tem Ecclesiasticam in statum primum & debitum reformavit. O utinam iste falsidicus esset vir habens spiritum! O utinam hujus propositio falsitatis, verum habuisset eventum! Ipsius vero negotium, quod per Venerabilem fratrem Archiepiscopum Ravennatem, de restituendis ei & dicto Conrado juribus, ipsis in Regno Hierosolymitano subtractis, ordinatum fuerat, nos quam cito delata potuit numerari pecunia, distribu∣isse fidelibus suis (quos non sine Ecclesiarum incendiis & hominum stragibus, hosti∣lis devastabat insultus) ipsius interdixisse succursum; & ob id nos nuntium noluisse vel Literas destinare, contrarius veritati conqueritur. Ac Civitatem Castellae, contra formam pacis & fratrum consilia, in sui juris praejudicium detineri a nobis, suis exa∣rare Literis stylo mendacii non veretur. Quanquam autem his figmentis modica veritas impermixta, aliquid coloris adjiciat, ut tamen apertius intelligatis, quod tan∣tam hujus commenti seriem non modica falsitatis adjectio decolorat, scitote pro cer∣to, quod cum sicut nunc ex temporum eventu cognoscitur, discretae menti verisimile videretur, ipsum de Lombardis suum potius consequi propositum potuisse, si se illis, quos populorum numerositas, profunditasque vallorum, armatorum copia, ac muro∣rum reddit altitudo munitos, pietatis parentem exhibuisset, & clementiae Dominum,

quam si trementibus pro culpa imposita subditis ultionis exerto mucrone terribilis occurreret in cuneis armatorum: ei nos, qui bona pacis procurare tenemur, bona fide suasimus, ut armatae militiae omisso terrore, sub indictarum omissione poena∣rum, & beneficiorum oblatione, illos ad Imperii devotionem reduceret. Qui et∣siin Lombardiam famulis stipatus inermibus accessit, quia tamen consilii fidelis obli∣tus, in partem Cremonensium caedis, actor factus est schismatis, scissamque in discor∣dias Lombardiam fortius scindere, & Mediolanens••s a se terroribus & minis abigere studuit, quos tamen adversa parte ad unitatem trahere potius debuit in funiculo cha∣ritatis: non est quod nostrae imputetur innocentiae, si spe frustratus in Apuliam re∣diit, ipso spei conceptae interitum procurante. Post haec super tuitione libertatis Ec∣clesiasticae, super extirpanda haeretica pravitate, nostris beneplacitis paratum se ob∣tulit, ad quem recurrens litera nostra respondet: Quod cum in Regno suo, ubi nullus manum vel pedem absque ejus movet imperio, in fidem catholicam haeresis latius venena diffunderet, & libertas Ecclesiae quasi penitus concul••ata jaceret: non credebatur capiti salutis adhibere remedium, qui pedem suo reddiderat con∣tractu morbosum: sicque responsum hujusmodi lapsu modici temporis approbante, audito quod quidam pravo seducti consilio, Ecclesiae terram intrare volebant, in Si∣ciliam, quasi fuga capta, ne rupta promissio eum falsitatis arguerit, potius abiit: ac contra illos verbo vel opere in aliquo non processit, nobis improperans, quod revertentes ad urbem Romanos filios speciales Ecclesiae, ad matris devotionem pater∣na curavimus diligentia revocare. Idem insuper intellecto, quod illos ab Ecclesiae charitate sejungere quidam iniquitatis filii nitebantur, & excogitato, quod facilius hanc & illos opprimeret, si praefatam charitatem acerbius fraude solita vulneraret: nobis tunc Reate praesentibus, ad sedem cucurrit Apostolicam etiam non rogatus: ubi sub multa humilitate promittens, quod terram Ecclesiae perditam in primum statum reduceret, & ipsam pro viribus defensaret: in Tuscia, ad quam vires suas contulit, recuperationem cujusdam castelli, quod ad jus Ecclesiae modico reduci labore poterat, impedivit. Et cum adhuc manus tradentes nobiscum essent in men∣sa, cum hostibus Ecclesiae, sicut ex consequentia facti, & literis suis, quae a nobis in tantae proditionis testimonium reservantur, aperte convincitur, hoc signo dato, inde vicarius pepigit in ipso, certo die exinde recedente, illi ad arma iste mons pestifer devotionis obsequia praestitit. Attendite quales Ecclesiae famulatus occultus hostis impendit, qui in Ecclesiasticum transformari non erubuit famulum, ut nobis ad nocendum fieret efficacior. Pro firmo tamen vos tenere cupimus, quod nos his sub dissimulatione praeteritis circa eum adhuc non permittens immutari affectum A∣postolicae puritatis, per dictum Archiepiscopum, commisso sibi legationis officio, jura ei & praefato Conrado in eodem regno Hierosolymitano mandavimus subtracta restitui. Qui licet id fecerit, quia tamen formam sibi datam, propter quod ab eo ad nos extitit appellatum: excedens Terram▪ Sanctam, quod est inauditum à saeculo, post appellationem hujus sententiae supposuit Interdicti. Nos attendentes quod ob id, in maximum ejusdem Terrae periculum, peregrini ex ipsa recederent, & alii inceptos ad illam transitus retardarent dictum sententiam, quae utpote latam post appellationem legitimam, ipso jure nulla fuerat, in omnibus aliis prae∣fati alii Archiepiscopi, intacto remanente processu sufficienti, a Baronibus, No∣bilibus, & Comitatibus Regni praedicti cautione recepta, in omni sinceritate de fratrum nostrorum consilio duximus relaxandam. Quod ergo ipse de nobis ob hoc labiis pollutis obloquitur, vester animus non turbetur; quia cum sit vas reple∣tum vitiorum spurcitia, ea quae ipsius infecerunt animum, putat in aliis criminum deservire tormenta▪ ex quo cum malorum opprobria laudem, laudes quoque oppro∣brium resonent, a viro, cujus omnis lingua clamat infamiam, sugillationibus impeti eligimus multo fortius quam laudari. Sed forsan maculam opinionis suae, his credit abolere convitiis, quia se dum Viterbium moraretur inficiens, a facie hostium Ec∣clesiae non verecundus aufugit; & ad defensionem suorum fidelium, quos ipsius hostes in oculis ejus obsederunt, terram nullo prohibente vastarent, affirmans su∣um per nos ad illos interdici progressum, Imperialis honoris prodigus, sed timore prohibitus non accessit; ex eo innocentiam nostram accusans, quod ad evitanda hu∣jus belli dispendia, nuntium a latere nostro non misimus. Sed nec mirum, cum eo tempore status Ecclesiae multiplici fuisset persecutorum afflictione turbatus. Venimus autem ad civitatem Castellanam, cujus cives se illi violato sacramen∣to fidei, Ecclesia ignorante, prodentes, nullum jus per hoc in seipsis adquir∣ere▪

nullum nobis circa possessionem, cum jurisdictionem civitatis & civium quasi possideret, Ecclesiam prodendo, potuerunt praejudicium generare. Quia illi, a quibus alteri potius quam sibi possidentibus non requiritur; possessionis initium, leges possessionum evertere, & extraneis jure conferre nequivit pos∣sessorum. Necnon qui de reddendis possessionibus Ecclesiae ratione ad eum perti∣nentibus, pluries juramentum praestiterat, satis improvide a nobis videbatur pe∣tere, quod non poterat absque per jurio retinere. Nec credi debet in hoc, nos sibi omnimodam coram arbitris vel alio modo justitiam exhibere paratos, fratrum no∣strorum despexisse consilium; quod nunciis ejus inceptum judicium recusantibus prosequi, non fuerat requirendum; quin potius hanc petitionem ea duntaxat fraude intentasse proponitur, ut sic ei obloquendi de Ecclesia, & pacem inter ipsam & eum initam, irritandi occasio praeberetur. Illud quidem quod super facto Imperii inter caetera sua detestabilis testatur Epistola, noster edisserit his literis calamus; ut quo pluribus ejus fictio cognita fuerit, eo fortius ex suo maneat commento confu∣sus; dum de nobis obtrectat, quod ad nostram translato notitiam eum ad recuperan∣da jura imperii cum multis bellatorum intrare millibus Lombardiam, sibi ne Italiam intraret armatus; & de negoto Lombardorum in nos praecise compromitteret, Apo∣stolico scripto mandavimus, ut illud perpetuo suspendere, vel jus imperii libere suffocare possemus, contra ipsum venerabilem fratrem nostrum Prenestinensem Epis∣copum, per quem ejus vacuaremus propositum, transmittens, ei impedimentis clan∣destinis per legatos & literas nostras per orbem undique procuratis. Iste vero, cui ne veritatem fateri, aut enarare possit judicium, a divina forsan est indignatione negatum: sicut obtrectationes personae nostrae non verecundatur ex falsis assumere: sic & excusationes suas ex similibus propositionibus non veritus ordinare, se per nuntios suos venerabilem fratrem nostrum Panormitanum Archiepiscopum, & quos∣dam alios, ad Apostolicam sedem missos, devotionem omnimodam super Ecclesiasti∣ca libertate, & reformandis Ecclesiae & Imperii juribus, obtul isse; nosque id atten∣tantes & promittentes, a cujuslibet ipsius impedimento cessare, nuntiis suis ad eum re∣deuntibus, dilecto filio Gregorio de Monte Longo, Notario nostro, in suorum ever∣sionem fidelium, legationis officium commisisse asserit: ipsoque nihilominus prae∣fatos Archiepiscopum & alios nuntios suos, ad sedem Apostolicam remittente, & offerente satisfactionem omnimodam, nos cum contradicente saniore parte fra∣trum nostrorum, contra traditiones sanctorum patrum, & solemnem morem Ec∣clesiae, injuste excommunicasse falso concludit: pro sua confusione subjungendo nos beati Petri vicarium, non habere ligandi solvendique potestatem, quasi velit asserere, nos concessa Apostolorum Principi * 1.173 carere clavium potestate. Quaesumus igitur libram rationis assumite, & in ea perpendatis praedictum Fredericum contra Ecclesiam, excessibus & beneficiis, quae ab ea recepit, appensis, clarius videte: quod licet draco iste qui ad illudendum nobis formatus, & in escam populo Aethi∣opum datus existit, aquas persecutionum in subversionem Ecclesiae ex ore quasi fluvi∣um miserit, Apostolica tamen sedes ipsius nequitiam inaestimabili beneficiorum misericordia superavit. Nam eum olim ab annis teneris illorum morsibus, qui terram ejus & sanguinem sitiebant, in lacuna confusionis expositum, parentum & amicorum solatio penitus pene nudum videns mater Ecclesia, protinus circa ipsum nutricis & bajulae officium executa, eum pallio▪ Apostolicae sedis operuit, de laqueo venantium eripuit, multis laboribus & expensis ad Regni solium & coronam Im∣perii sublimavit. Insuper hoc ei fecisse modicum reputans, & sibi Hierosolimita∣num sub••jci Regnum, & illum undique per orbem exaltare procurans, licet ab eo∣dem multiplici se laesam afflictione doleret, a paucis tamen retroactis temporibus, contra Henricum natum ejus (qui partem non modicam Alemanniae ejus jurisdictioni subtraxerat) potenter astitit: & inafflictorum sibi per eum oblita vulnerum, ip∣sum de novo quasi in Imperatorem erigens, Teutoniam Apostolicis litters ipsius re∣formavit disiderio. His & aliis, quae non sufficimus recordari, beneficiis ipsius construens munimenta decoris: sed iste baculus impiorum, terrae malleus, univer∣sam conturbare terram, Regna conterere, & orbem desertum ponere cupiens, libertatem Ecclesiasticam in dicto Regno Siciliae in opprobrium servitutis extremae deducens, & Ecclesias quas ut earum teneritudine suum ventrem impleret, quasi jam penitus exossavit; sordibus, oneribus, & angariis opprimens, eas bonis sacris, deputatis sanctorum usibus, spoliavit, personas Ecclesiasticas carceri mancipavit, ipsosque in examine vetito accusationes suscipere, tallias solvere, & bona Ecclesi∣astica,

ut se a vexationibus redimant, exhaurire, & postremo exulare coarctat. Ecclesiis pastorum solatio viduatis, non permittit sibi sponsum eligere, viduitatis vestimenta de∣ponere, donec alicujus adulterinis amplexibus, per compulsionem extiterint copulatae. De Christian••rū habitaculis construens moenia Babylonis, & aedificia in quibus divinum nomen excolitur, illuc transferens, ubi Machometus perditus adoratur: turbis undique collectis, Crucifixi fidem & nomen publice praedicari in eodem Regno prohibuit. Recu∣perationem Terrae Sanctae & negotium impediens, ad ejus consummationem de bonis suorum fidelium conferri interdixit. Contra juramentum praestitum, & pacis inter ipsum et Ecclesiam reformatae foedera, nobiles privatos castris & ali••s bo∣nis suis, uxoribus & liberis captivatis, loca sua proscriptos relinquere, domici∣lia in aliorum transferre coloniam: nutritos in croceis, amplexari stercora, & ad extremam cogit inopiam devenire. Nec non dum afflictone comprimit simili pau∣peres, id tanto fortius Deo displicere putamus, quanto verius ipsos credimus inno∣centes. Quid plura? Baronibus, militibus & aliis hominibus ejusdem regni Sici∣liae, ad fortunam & conditionem servorum inaudita crudelitate redactis: jam pro majori parte ipsius Regni habitatores non habent de proprio unde s••ramine vili qui∣escere, ••uditates suas rudi sacco contegere, vel ventrem pene possent miliatio sa∣turare. Cumque ululatus & clamores dictarum Ecclesiarum & hominum, a tem∣pore dicti H. praedecessoris nostri, Ecclesiae aures continua deploratione pulsassent, & jam vix possemus eos absque lae••••one conscientiae sub dissimulatione transire: ip∣sum super correctione dictorum scelerum non semel, sed pluries, nunciis & literis monuimus, ac longa patientia temporibus expectavimus retroactis, si forsan oculos suos ad coelos erigere, exutus veterem, novumque indutus hominem, manus suas a tanta perpetratione facinorum cohiberet. De petita insuper emendatione dubii ad∣huc, volentes statum ejus proprio processu gratulari, eo Lombardiam cum armis in∣trante, mandavimus, ut in locis pro quacunque causa interdicto subjectis ipso praesente Interdictum minime servaretur: & eundem Fredericum nostris literis ad∣monentes ut ne crucis negotium, quod ad utilitatem Ecclesiae, Imperii & totius po∣puli Christiani fuerit ordinatum, impedire valeret, praecise in nos compromitteret: ne si contra Lombardos, armata manu procedens, tantam daret exempli perniciem ut praesumeretur a pluribus, quod caeteros Ecclesia fefellisset. Ceterum quia redin∣tegrare scissuras Shismatis, nostto incumbit officio servitutis; pro sedanda Imperii & Lombardorum discordia, Praestinum Episcopum, commisso sibi legationis officio, illa consideratione potissime duximus destinandum, ut sibi & quibuscunque discordan∣tibus, minori haberetur ratione suspectus, quo suis actibus minus sirmamenti odii vel amoris ingereret, qui a mundo & carne ex susceptione sanctae religionis abstract∣us, in divini amoris altitudinem evolasset. Noster sibi destructor respondeat, quid ex hoc nobis & eidem Episcopo poterit imputari, si Placentiae inter patres, filios, af∣fines, consanguineos, & germanos ordinata concordia, eo praesente & protestante, quod id salvis honoribus & juribus Imperatoris & Imperii, & quorumlibet aliorum fieret, consummationem accept? Quinimo idem blasphemus intelligat, sibi ad infa∣miam merito reputari, quod cum ad ipsius & nuntiorum suorum instantiam, venera∣bilem fratrem nostrum Ostiensem Episcopum filium nostrum T. tituli sanctae Sabinae Presbyterum Cardinalem, pro pace juxta formam ab eisdem nunciis inter Lombar∣dos & Imperium reformanda, ad partes misissemus; easdem▪ idem dictis Legatis petita & ampliora adimplere paratis, & delusis nobis reformationem pacis per ipsos noluit acceptare. Ecce, nunc intelligite, qualiter Imperii jura conculcavimus. Ex praemissis advertite, qualiter hic a nobis fuerit impeditus: quod longo & inani labore suos & suorum humeros decrevit prius conteri, quam passus extiterit per nos jura Imperii reformari. Praeterea, idem illatis Ecclesiae non contentus injuriis, data quibusdam rebellibus nostris non modica summa pecuniae, seditionem contra nos in Urbe molitus pluries commovere, ut nobis & fratribus nostris a sede nostra repuls••s, & concusso capite, fidei quod superaedificavit Dominus, impulsu ejusdem Frederici rueret leviori: Ferrariam & quasdam alias terras Ecclesiae, in Lombardiam contra juramentum praestitum temere veniens, occupavit. Super quo, & aliis credens de∣tinere inanibus verbis dictos Panormitanum Archiepiscopum & alios nuntios suos cum literis de credentia, ad nostram duxerit praesentiam destinandos. Quibus of∣ferentibus nobis satisfactionem super praemissarum offensarum emendatione: vene∣rabilem ante & post ipsorum a curia nostra recessum, terram Sardiniae & Maessan•• Lunensis Diocesim occupare, ad Romanam Ecclesiam pertinentes, non omittens,

ipso iacto, ne ultra ejus expectaremus correctionem edocuit: ac non debere fidem sibi vel suis Nunciis adhiberi, operis evidentia demonstravit. Ex quo illud solum in conscientia sua legens, quod cor ejus ad conterendas Ecclesias & catholicam fidem di∣rigitur, de nobis, quibus se jam quocunque fraudis vellere occultare non potest, non immerito suspicatur; quod ipsius potentiam habentes justitiae ratione suspectam, cum melius sit ante tempus occurrere, quam; post inflicta vulnera remedium invenire, ad avertendas suorum progressuum semitas, officium Legationis dicto Notario commi∣simus: quod nequaquam juxta ipsius suspicionem id fecimus, sed ut per eum bel∣lorum cladibus, animarum corporumque periculis obviare possemus. Ex praemissis igitur & aliis nequeuntes de ipsius correctione sperare, & dolentes nos ejus promissionibus toties & toties fuisse delusos: praefatum Fredericum, de fratrum nostro∣rum consilio, sententia excommunicationis durimus innodandum. Quam∣qnam ex hoc perditum intellectum resumere, & coram Deo potius humiliari debe∣ret: eo tamen amplius inde furens, quo jam suam confusionem agnoscens, forti∣us veretur, ut Ecclesiae obsterricante manu educatur colubris tortuosus. Nos ex personae nostrae meritis indignos asserens, qualibet officii auctoritate Papalis: per nos praedicta sententia minime potuisse constringi, suis praesumptuose literis asserit: & nos qui temporibus nostris patrimonium Ecclesiae, per gratiam Dei, non modice ampliavimus, de dilapidatione bonorum Ecclesiasticorum, dispensationum proces∣su, receptione munerum, & avaritiae vilitate redarguit. Ac contra eum, ex illo quod contrahendis inter neptem nostram & naturalem ejus filium, sponsalibus peti∣tum subtraxit assensum, provocari falso confingit: illud apertius mentiens quod Longobardis contra eum & Imperium corporale praestitimus sacramentum: seu quod totius orbis decimas Terrae Sanctae utilitatibus reservatas, convertere promiserimus in ejus compendium, si arbitrio nostro negotium exponeret Longobardorum. Fa∣temur autem, nos defectu meritorum nostrorum indigne Christi esse vicarium: fate∣mur nos oneri tanto insufficientes existere, quod humana conditio non potest abs∣que divino suffragio supportare; nihilominus tamen, vices nobis commissas, prout melius nostra permittit fragilitas, exequentes, secundum quod locorum, temporum, personarum, & negotiorum qualitas & natura requirunt, disponenda disponimus: & cum excellentibus personis pure & secundum Deum, cum necessitas id exposcit, de nostrae potestatis plenitudine dispensamus. Veruntamen non est dolor quod sic pro∣fundo gladio ejus feriat animum, sicut dum terminos Regum transgreditur, nec po∣test aggredi officia Sacerdotum. Propter quod idem qui pro auri fame dictum Reg∣num Siciliae jam redegit in cinerem, credens se, qui omni tempore vitae suae paucis pure, pluribus vero justitiam pretii venalitate corruptus exhibuit: quod in persona sua resuscitans magnum Simonem, luto temporalium maculare possit Ecclesiae purita∣tem, ut sic in spiritualibus grassari, & in suis permitteretur sordibus remanere: murum integritatis, Ecclesiae multis, & specialiter oblatione castrorum ac parente∣la inter suos & nostros contrahenda, pro qua nos per quosdam magnos Praelatos & nuncios suos pluries requisivit, tentavit infringere. Nunc vero quia id nulla instan∣tia nulloque ingenio, sicut est in curia nostra quasi notorium, a nobis potuit obti∣nere: quin potius se cum suis perditioni relictum arcium suarum fallaciis in pejus pro∣ficere jam agnoscit, quia nesciat ultra quid faciat: seipsum mendaci suo in aliorum detractione deturpat, more meretricis Aegyptiacae, quae Joseph invitavit ad stuprum, & ab ipsos contempta, apud virum suum volens accusavit invitum. Unum quidem est de quo, etsi pro homine perditio sit dolendum, laetari non modicum & Deo re∣gratiari debetis: quod volenti domino diutius occultari non patitur: umbra mortis iste, qui gaudet se nominari praeambulum Antichristi: non expectans propinquum suae confusioni judicium manibus propriis effosso suarum abominationum pariete, per dictas literas ejus suarum producit in lucem opera tenebrarum, in eis constanter pro∣ponens, quod per nos tanquam Christi vicarium vinculo ercommuni∣cationis astringi non potuit. Sicque affirmans, non esse apud Ec∣clesiam a Domino beato Petro, et ejus successoribus ligandi atque solvendi traditam potestatem, dum Haeresim asserit, proprio si∣bi argumento concludit; consequenter ostendens, quod male senti∣at de caeteris fidei Orthodorae articulis, dum Ecclesiae, super quam fides fundata consistit, auferre nititur concessum * 1.174 verbo Dei privi∣legium potestatis. Sed quia minus bene ab aliquibus credi pos∣sit,

quod se verbis illaqueaverit oris sui, probationes in fidei victoriam sunt para∣tae: quia iste Rex pestilentiae, a tribus Baratoribus, ut ejus verbis utamur, scili∣cet Christo Jesu, Moyse & Machometo, totum mundum fuisse deceptum: & duobus eorum ingloria mortuis, ipsum Jesum in ligno suspensum manifeste proponens: in∣super dilucida voce affirmare, vel potius mentiri praesumpsit, quod omnes fatui sunt, qui credunt nasci de virgine Deum, qui creavit naturam, & omnia potuisse. Hanc haeresim illo errore confirmans, quod nullus nasci potuit, cujus conceptum viri & mulieris conjunctio non praecessit: & homo debet nihil aliud credere, nisi quod po∣test vi & ratione naturae probare. Haec; & alia multa, quibus verbis & factis Catho∣licam fidem impugnavit, & impugnat, suo loco & tempore, sicut decet & expedit, manifeste * 1.175 poterunt comprobari. Quocirca; universitatem vestram rogamus, mo∣nemus, & hortamur attente, in virtute obedientiae per Apostolica scripta districte praecipiendo; quatenus ne dictus Fredericus corda fidelium fallacibus verbis subver∣tere, vel contagione sua possit quomodolibet gregem Dominicum maculare, Clero & populo vobis subditis, supradicta plene ac * 1.176 fideliter exponatis. Datum Lateraui, Duodecimo Calend. Junii, Pontisicatus nostri Anno Decimo tertio.

Clausula suprascripta mittitur Domino Regicum Literis praecedentibus, hoc mo∣do: Quocirca, serenitatem Regiam monendam durimus et hortan∣dam, quatenus supradicta tibi facias diligenter exponi, ne Regalis innocentiae puritas possit verbis fallacibus maculari. Datum Laterani, &c. ut prius.

Haec igitur divulgata, & multis Regibus ac Principibus & Magnatibus, mutatis tan∣tum* 1.177 titulis, transmissa per orbem, timorem & horrorem, necnon admirationem cordi∣bus fidelium incusserunt, & Imperialem Epistolam suspectam, licet probabilia conti∣nerent, reddiderunt, unde corda multorum, qui prius cum alterutro steterant, fluctuantia reddiderunt. It nisi Romana avaritia devotionem populorum a Domino Papa plusquam expediret et deceret, avertisset: totus mundus hac Epistola exasperatus, in Imperatorem, quasi in mani∣festum hostem Ecclesiae, et Christi inimicum, graviter et unanimiter insurrexisset. Sed proh dolor! multi filii a patre suo Papa avulsi sunt, & Impera∣tori adhaerentes, asserebant; quod odium inexorabile inter eos jam indu∣ratum, praedicta jurgia ec invectiones excogitatas excitabat. Et in∣juste improperat Dominus Papa, quod eundem Fredericum dilexerit, & promoverit in novitate creationis suae; hoc enim totum factum est in odium Othonis, quem Eccle∣sia adjutorio Frederici usque ad mortem persequebatur, quia dispersa Imperii, secundum Sacramentum suum, viriliter congregare caepit, sicut qui praesens est Imperator Fredericus facere proponit. Unde hoc facien∣do Fredericus militavit Ecclesiae, et plus tenetur Ecclesia Romana ip∣si, quam Imperator Ecclesiae Romanae rationabiliter teneatur obliga∣tus. Sentit Ecclesia Occidentalis, praecipue tamen religiosorum, & prae omnibus aliis devotissima Deo Anglicana Ecclesiae, Oppressiones Romanorum quotidia∣nas, nec adhuc unquam pressuras sensit Imperiales. Addiditque populus: Quid sibi vult istud? Retroactis temporibus imposuit Papa Imperatori, quod ipse Machometo legique Saracenicae plus consensit, quam Christo vel legi Christianae: nunc autem in sua invectiva Epistola imponit eidem, quod tam Machometum, quam Jesum vel Moysem, quod horribile est recitare, vocat Baratazem. In Epistolis suis humiliter de Deo seribit Imperator & Catholice; nisi tantum quod hac ultima Papali personae derogat, non officio, nec publice praedicat: nec procaciter sustinet quicquam Haereticum ut novimus adhuc, vel prophanum: non usurarios nobis misit, vel rapto∣res reddituum: (as this Pope and his predécessors did.) Et sic ortum est schisma in po∣pulis formidandum.

Diebus etiam illis, videns Dominus Papa robur & constantiam Imperatoris non∣dum* 1.178 enervatam, sibi & Romanae Ecclesiae nondum incurvari, misit per totam Aleman∣niam Praelatis, Magnificis, & alias manentibus, Epistolas prolixas commonitorias, & praecepit districte, ut omnes insurgerent in suum Imperatorem, Deo et Ecclesiae Romanae rebellem, et eundem magnis convitiis diffama∣vit. Absolvit etiam omnes, qui eidem fidelitatis Iuramento tene∣bantur,

astricti, persuadens ut essent in infidelitate fideles, in inobedi∣entia obedientes: (against St. Pauls and St. Peters Doctrine, Rom. 13. 1, to 7. Tit. 3. 1. 1 Pet. 2. 13, 14, 15.) sed tantum promeruit Romanae Ecclesiae impro∣bitas omnibus execranda, quod a nullis, vel a paucis, meruit Papalis auctoritas exaudiri.

In ejusdem anm Aestate, Dominus Imperator volens Mediolanensibus proditoribus* 1.179 suis, Bononiensium auxilia praecludere, in Bononienses impetum fecit formidabilem. Volebant enim in favorem Papae & M diolanensium suorum, exire ad debellandum exercitum Imperialem: cum ecce repente exeuntibus occurrit Imperator, & suos inter Cives & Civitatem armatos interposuit, & Civium cuneos terribiliter subito dissipavit. Qui fugientes, per quaedam diverticula cupientes ad Urbem remeare, sese in amnem, quem transire necesse habebant, praecipitaverunt: ita ut plures submersi, quam in ore gladii caesi, miserabiliter perierunt: (a just reward of Popish Rebels against their Soveraign.) Deinde, Dominus Imperator, postquam Bononienses illi dextras dederunt, qui in cavitate remanserunt, direxit suorum armatorum legiones versus Mediolanum. Et in brevi temporis spatio, fossata sua, quibus se Mediolanen∣ses undique cinxerant, erectis machinis & applicatis pontibus multis, cum suo exerci∣tu trans••it numeroso. Unde timor & tremor Cives invasit inopinabilis, & audito Bononiensium infortunio, gemitus gemitibus cumularunt. Unde negotium illud ad votum consummasset, nisi mota per Papam periculosa perturbatio, ad partes ulterio∣res provocatum Dominum Imperatorem transtulisset. Quod comperientes Cives, facti animosiores, extulerunt caput, & per vicinia discurrentes, Castra Imperialia ob∣sederunt. Et per quendam Legatum, quem ad consolationem eorum illuc Dominus Papa miserat, solidati, Ferrariam obsederunt, hostiliter vallaverunt: nec ab eis nisi se absolute redderent, satisfactionem admiserunt obsessorum, hoc Legato persua∣dente, & Cives ad hoc Mediolanenses immisericorditer compellente.

Circa dierum illorum curricula, Dominus Papa scripsit Regi Francorum, solemnes* 1.180 eidem Nuncios destinando; significans eidem, ut juberet Epistolam suam coram ip∣so & toto Baronagio Franciae solemniter & memoriter legi & intelligi. Cujus sum∣ma & tenor talis fuisse perhibetur. Noverit dilectus filius Ecclesiae Spiritualis, Il∣lustris Rex, & totum Francorum Baronagium, nos deliberatione & tractatu diligenti omnium fratrum nostrorum condemnasse, et a culmine Imperiali abjudicasse Fredericum dictum Imperatorem, et Robertum Comitem fratrem Regis Francorum, loco ipsius elegisse substituendum: quem etiam omnibus nisibus Ecclesia non tantum Romana, sed universalis, duxit non segniter adjuvandum, & effi∣caciter promovendum. Nullo igitur modo, tantum sponte oblatam dignitatem apertis brachiis suscipere ne pigritemini; ad quam opes & operam abundanter effun∣demus consequendam. Scelera enim praedicti Frederici multiplicia, sicut jam novit mundus, eundem irrestaurabiliter condemnarunt. Ad quod, inito consilio, circum∣specta prudentia Francorum respondit: Quo spiritu vel ausu temerario Papa tantum Principem, quo non est major, imo nec par inter Christia∣nos, non convictum vel confessum de objectis sibi criminibus, exhaere∣davit, et ab apice Imperiali praecipitavit? Qui si meritis suis exigentibus deponendus esset, non nisi per generate Concilium cassandus judicare∣tur. De transgressionibus suis non est hostibus suis fides adhihen∣da, quorum Papa dignoscitur esse capitalis. Vobis adhuc insons, imo bonus fuit vicinus, nec quid sinistri vidimus de eo in fidelitate saeculari, vel fide Catholica. Scimus autem, quod Domino nostro Jesu Christo fideliter militavit, ma∣rinis & bellicis se periculis confidenter opponens. Tantum Religionis in Papa non invenimus. Imo qui eum debuit promovisse, & Deo militantem protexisse, eum conatus est absentem confundere, & nequiter supplantare. Nolumus nosmet∣ipsos in tanta pericula praecipitare, ut ipsum Fredericum tam potentem impugnemus, quem tot Regna contra nos juvabunt, & causa justa praestabit adminiculum. Quid ad Romanos de prodiga sanguinis nostri effusione, dummodo suae irae satisfaceremus? Si eum per nos et alios devicerit, omnes Principes mundi con∣culcabit, sumens▪ cornua jactantiae et superbiam, quoniam ipsum Fredericum magnum Imperatorem contriverit. Sed ne in vacuum Papale mandatum videamur suscepisse, licet magis conster hoc ob odium Imperatoris,

quam nostri dilectionem ab Ecclesia Romana derivasse, mittemus Nuncios prudentes ex nobis ad Imperatorem, qui quomodo Catholica sentiat, diligenter inquirant, nos super hoc certificaturos. Et si nil nisi sanum invenerint, cur infestandus est? Sin autem, et ipsum, imo etiam ipsum Papam, si male de Deo sense∣rit, vel quemlibet mortalium usque ad internecionem persequemur. Quae cum audierunt Nuncii Papales, confusi recesserunt. Adierunt igitur Domi∣num Imperatorem Francorum Nuncii solemnes, ipsi mandata quae a Domino Papa receperunt, seriatim nunciaturi. Quod cum audisset Dominus Imperator, de imma∣nitate odii stupefactus, respondit, se esse virum Catholicum, Christianum, sane de omnibus Orthodoxae fidei articulis sentientem. Et addidit, Non placet Domino meo Jesu Christo, ut unquam recedam a fide magnificorum Patrum, & Antecessorum, se∣quens vestigia perditorum. Judicet autem Dominus inter me & ipsum, qui me ita per Orbem tam nequiter diffamavit. Et tendens manus in Coelum, lachrymis obortis, singultando exclamavit, Deus ultionum Dominus reddat ei retributionem. Et con∣versus ad Nuncios, ait: Amici mei, & vicini charissimi, vere, quicquid dicat inimi∣cus meus, sititor sanguinis mei, & honoris subversor, credo sicut alius Christianus; & si bellum mihi movere disponitis, non miremini si me defendam ab insurgentibus in me: Spero enim, quod Deus protector innocentium, me potenter liberabit. No∣vit enim Deus, quod Papa in favorem mihi rebellium, praecipue Mediolanensium hae∣reticorum, contra me levat calcaneum, & insurgit iracundus. Sed vobis totus in gratiarum actiones assurgo, quod voluistis ante assensum per responsionem meam de praesenti causa certificari. Ad haec Nuncii: Nolit Deus ut unquam ascendat in cor nostrum, ut aliquem Christianum sine manifesta causa impugnemus. Nec nos pulsat ambitio; credimus enim Dominum nostrum Regem Galliae, quem linea Regii sanguinis provexit ad Sceptra Francorum regenda, excellentiorem esse aliquo Imperatore, quem sola electio provehit voluntaria: sufficit Domino Comiti Roberto, fratrem esse tanti Regis. Et his dictis, cum dilectione & gratia Imperiali recesserunt. Et sic in hoc proposito conatus Papalis irritus evasit.

Persuasit interea Dominus Papa, & per Praedicatorum & Minorum ministerium* 1.181 provocavit multiformibus argumentis, ut sibi pecuniam undecunque abrasam in detrimentum Imperatoris adquirerent. Et facti sunt eo tempore Praedicatores & Minores Regum Consiliarii & Nuncii speciales, ut sicut quondam mollibus induti in domibus Regum erant, ita tunc qui vilibus vestiebantur, in domibus, cameris, & palatiis essent Principum. Vocavit eum Dominus Rex tunc temporis fratrem J. de Sancto Aegidio ad consilium suum. Admirati sunt multi, quod preces fidelium non curavit Dominus Papa, sicut legitur de Petro servato in carcere.

The Emperor justly incensed with these Antichristian proceedings of the Pope against him, resolved to march with an Army to Rome it self, to chastise him according to his demerits, and put a period to his vexations.

Sub illis quoque diebus, cum vidisset Dominus Imperator, quod Papa non tantum* 1.182 sanguinem suum sitiret avidissime, imo in favorem rebellium Mediolanensium Haereti∣corum ad ejusdem vilissimam dejectionem anhelaret, relicto & ad horam suspenso belli quod proposuerat negotio, Urbi, ut terribilior suis appareret, audacter coepit appropinquare: Cui adventanti occurrerunt quasi Domino suo Viterbienses, cum aliis Nobilium Civitatum Potentatibus & Civibus reverenter cum honore, & cum nume∣rosa Romanorum multitudine: Sicut ex tenore Epistolae Imperialis transmissae Regi Angliae colligi potest manifeste.

FREDERICUS Dei gratia Romanorum Imperator, semper Augustus, Hieru∣salem* 1.183 & Siciliae Rex, illustri Regi Anglorum, dilecto sororio suo, salutem & syn∣cerae dilectionis affectum. Triplex doloris aculeus, qui cor nostrum quotidie pun∣git & stimulat, jam nos ultra flere non patitur, quin dolor intrinsecus prorumpat in gemitus, & gemitus exeant in clamores, dum per dissensionis novae materiam, ad quam universalis Ecclesiae rector & Pontifex, violenta nos quadam compulsione coegit, Catholicae fidei detrimenta cognoscimus, Eclipsim justitiae manifeste perspici∣mus, & Terrae Sanctae dispendium miserabiliter deploramus. Sed illa non minus an∣gustia perurgemur, quod Hely Sacerdotis oculi ••alligantes, nullum horum periculo∣rum aspiciunt: sed tanta circa nos iracundia commovetur, tanta circa Mediolanenses & eorum fautores rebelles Imperii dilectione perstringitur: ut orbe toto dubii suc∣cessus

eventibus, vel fortunae periculis potius prorsus exposito, ad conculcandam Imperii sacri justitiam, & Mediolanensium rebellium nostrorum auxilium totus assur∣gat. Nec nos super hoc laesae conscientiae stimulo pungimur, nec laedentis famae ju∣dicium expectamus: quin a multis retro temporibus, periculorum istorum omnium divina quadam inspiratione praesagi; praesens semper evitaverimus scandalum, istius Summi Pontificis gratiam omnia quocunque potuimus ingenio, licet frustra, labora∣vimus obtinere: personae nostrae non parcendo laboribus, rerum nostrarum non ca∣vendo dispendiis, & persaepe fidelium nostrorum vitam pro suis & Ecclesiae Romanae subsidus liberaliter exponendo. Sed, quod dolentes referimus, nihil penitus cepi∣mus toto tempore laborantes, nullam ab ipso pro nostris obsequiis affectionem re∣tulimus: semper se contrarium nobis posuit, semper Imperii sacri profectibus ob∣viavit. Imo quod crudelius ab omnibus debet reputari, existentibus nobis in Eccle∣siae Sanctae subsidiis apud eum, Civitatem Castellae subtraxit Imperio: prout per Lite∣ras suas, quas Castellani nobis noviter assignarunt, manifeste probatur. Nihil tunc temporis etiam potuimus ab ipso de cunctis petitionibus nostris, nobis & Imperio fa∣vorabile reportare. Legato, quem tunc ipso tempore pro nobis se misisse dixit in Syriam, ut Aconensium & quorundam Regni Hierosolymitani nobilium, nobis & filio illatas injurias emendaret, authoritatem omnem per contrarias latentes Literas, sub∣sequenter ademit. Eodem ipso tempore Mediolanensibus ne contra fideles Imperii Cremonenses insurgerent, nec Florentinis Vesenenses fideles nostros offenderent, potui∣mus aliquas Literas obtinere: cum nobis in auxilium ipsorum, ne indefensam dimit∣teremus Ecclesiam, procedendi licentiam denegaret. In Germaniam deinde proce∣dentibus nobis, ad primogeniti filii nostri malitiam reprimendam, favorem omnem promisit ore tenus, sed per Nuncium suum Literas de credentia deferentem, Principi∣bus nostris nobiscum praesentibus in Curia Maguntina, sub omni qua potuit attestati∣one latenter injunxit, ne electioni filii nostri minoris vel cujushbet de domo & san∣guine nostro modo quolibet consentirent. Processum nostrum deinde in Italiam ad reformandum Imperium, in eadem per Literas & Nuncios suos, praesertim Episco∣pum Praenestensem, qui Placentiam & Mantuam omni qua potuit calliditatis fraude subjunxit, prout scivit & potuit, praepedivit. Tandem, cum post obtentam faciente Domino de Mediolanensium strage victoriam, prodesse sibi furtivas hujusmodi legati∣ones & Literas non videret, ense nostrae justitiae, suae nequitiae fraudibus pravalente, processibus nostris coepit apertioribus obstaculis obviare: manifestius inhibendo Civitatibus & Nobilibus Marchiae, Anchonitensis, & vallis Spoleti, de quibus auxiliari tenebatur Imperium, non noceri, ne in Lombardiam venire vel mittere milites at∣tentarent. Anchonitanis etiam & aliis locis maritimis, sub excommunicationis poenitentia, & banno Decem Millium Marcarum, injunxit: ut Venet is excellentiae nostrae rebellibus, contra mandatum & Interdictum nostrum, quaeque necessaria mi∣nistrarent, prout haec omnia per Literas suas evidentissime comprobantur. Aliqui∣bus etiam nobilibus Marchiae Tervisiae, quos Imperii fide debiles & vacillantes effe∣cerat, Literas destinavit, ut a nobis manifeste recederent: pro certo scituris, quod nisi ordinationi, & mandato suo negotium Lombardiae vellemus praecise committere, contra nos excommunicationis sententiam fulminaret. Super quibus omnibus, di∣lectorum Principum & aliorum fidelium nostrorum communicato consilio, qui nobis in obsidione Brixiae tunc temporis assistebant: volentes, ut duximus, inter nos & Ecclesiam scandalum praecavere, solemnes Legatos nostros ad sedem Apostolicam duximus transmittendos; per quos, & de quibusdam aliis frivolis, quae in Regno nostro Siciliae contra jus & libertatem Ecclesiae attemptata dicebat, satissactionem obtulimus; & desideratam inter nos & Ecclesiam unionem, Nunciis & mutuis cauti∣onibus roborandam, multoties dudum a nobis per innumerabiles Nuncios expetitam, denuo repetivimus per eosdem. Quam cum libenter affectare se diceret, modum cautionis & formam judicio nostro committens; Nunciis nostris & suis cum unionis & pacis concessae fiducia redeuntibus ad nos alacriter, omnino celatis, Gregorio de Monte longo (quem pridem in Lombardiam suspectum nobis & nostris simplicem Nuncium habebamus, & quem de regione ipsa promiserat revocare) contra nos & nostros, in eadem provincia Legationis officium plene commisit. Ad majoris quo∣que coaggerationem nequitiae, dum nos propter unionis promissae fiduciam reporta∣ret incautos, per quosdam Principes & fideles nostros admoneri mandavit super qui∣busdam gravaminibus, quae in Regno nostro Siciliae & Urbe Romana contra se & Ec∣clesiam per nostros officiales & Nuncios illata dicebat. Ad quae omnia cum Domino

ipsorum admonitorum, ut minus aliorum quamplurium religiosorum judicio, sereni∣tas nostra plenissime respondisset, responsionibus singulis ad singula capitula non contenti, verbum generale subjunximus: quod voluntatem & responsionem no∣stram in singulis suo judicio committebamus, & totum prout haec quamplurium Prae∣latorum omni fide dignorum Literis & testimonio manifeste comprobantur. Et cum super his omnibus, Nuncios nostros super responsionibus ipsis & satisfactione plena∣ria facienda, plena nostri culminis authoritate munitos ad ejus processus sul faciente astutia praecidendam: contra nos die Palmarum, qui processibus talibus est prorsus insolitus, contra morem Ecclesiae, perperam & injuriose processit. Nos autem, qui processum hujusmodi temeritate plenum, et justitia vacuum habe∣bamus, ad fratres suos Literas & Legatos transmisimus, generale petentes Concili∣um convocari: in quo Judicis corrupti nequitiam, ac Imperii nostri justitiam & in∣nocentiam nostram, argumentis arguere luce clarioribus spondebamus. Super quo nedum quod justitiae nostrae delataratio fuerit, imo contra jus gentium, quod violari Legatos & Nuncios non permittit: praedictos Nuncios nostros Episcopos, iste qui scribitur Servus Servorum Dei, turpissimo carceri mandavit intrudi. Attendite igitur & videte, si sunt ista facta Papalia, si sunt haec opera sanctitatis: et si compositae praedicationi conveniat in interitum mundi deducere, conculcare justitiam: et dissimulatis fidelium oculorum nostrorum judiciis, secundum infidelium Mediolanensium faciem judicare. Sed nec in his omnibus, cum contra nos spiritu oris sui licet perperam procedebat, ad justum Imperialis vindictae judicium movebantur; quousque ad extremam inter∣emptionem nostram & manifestam exhaeredationem Imperii se ostendit temporaliter prosilire; dum nobis in Marchia Tervisina morantibus, ad pacificandam candem (quam ob dissensiones continuas & antiquas passim stragibus occisorum invenimus rubricatam) Marchionem Estensem, Comitem Sancti Bonifacii, & alios Nobiles Re∣gionis, qui ad suggestionem Summi Pontificis simul in necem no∣stram conjuraverant; cum Civitate Tervisii, non modica data pe∣cuniae quantitate, fecit nobis et Imperio rebellare. Civitatem nostram Ravenna, per Paulum Transurarum antea fidelissimum nobis, & factum postmodum per corruptionem Papalis pecuniae proditorem, tractante Magistro Legato Cardinali, tunc Marchiae & Imperio subtrahens, & ab eis sibi & Ecclesiae, tanquam Princeps & Pontifex, sacramenta fuscepit; & plateas publicas per Marchiam & Ducatum, quem ab Imperio detinebat, Nunciis ad nos venientibus & necessaria nobis & exercitui no∣stro deferentibus, praecludi mandavit; adeo quod nonnullos ex eis, more praedonio, bonis omnibus spoliatos, carceri mancipare praesumpsit. Haec omnia faciens, ut nos & Milites nostros tam Italos quam Germanos, vel famae perimeret▪ vel ab obsidione Mediolanensium & nostrorum depopulatione rebellium, necessario revocaret. Qui∣bus omnibus non contentus, contra nos & Imperium se belli Ducem & Principem manifeste constituit; Mediolanensium & aliorum infidelium proditorum causam, suam propriam faciens, & ipsorum negotium ad se manifeste convertens, praefectos Mediolanensis, imo verius Papalis exercitus, statuens, loco sui Gregorium de Monte longo, praedictum, & fratrem Leonem Ministrum ordinis fratrum Minorum, qui non solum accincti gladiis & loricis induti, falsas militum imagines ostendebant, verum etiam praedicationi insistentes, Mediolanenses & alios, quicunque nostram & nostro∣rum personam offenderant, a peccatis omnibus absolvebant. Hodie quidem prae∣dicti Legatus & Frater, contra nos & Imperium se scribunt rectores & Dominos: per quod evidenter datur intelligi, quod Papa non solum sit infidelium fautor, quos omnes pro majori parte publica mundi lingua testatur haereticos: sed in prae∣judicium et exhaeredationem Imperii, sibi Mediolani Regimen et Dominium temporaliter usurpavit. Iam igitur ultra justo judicio tot provocati dispendiis, tot injuriis lacessiti, manus nostras continere nequivimus: quin apprehenderemus arma & scutum, nostram & totius Imperii causam contra publicum hostem publice contra temporalem temporaliter prosequentes, filialem illi nequivi∣mus amplius dilectionem ostendere: quia nedum quod affectionis paternae dulcedi∣nem nobis non redderet, nec dum injuriis exhaeredationis afficeret, sed vitam nostram et sanguinem crudeliter sitiebat. Sed Liguriae partibus, quae in deditionem nostram venerant, Militum & Balistariorum praesidio, non sine

multis aerarii nostri dispendiis, prout expedit comminutis, ac in peregrinatione Tusciae multis Imperii juribus reformatis, praemisso nihilominus H. benigno filio nostro, illustri Regi Turrium & Galluris, sacri Imperii in Italia Legato, ad Anchonitanam Marchiam revocandam, nos personaliter versus Ducatum Spoleti, ac partes Urbi vicinas, erectis Aquilarum nostrarum victricibus signis, convertimus; totam terram nostris processibus occurrentem, usque Viterbium, Civitatibus admodum paucis ex∣ceptis; propter tam graves et infestos, ingratitudinem et offensam, ad jus et proprietatem Imperii revocantes. A Viterbiensibus autem & locis ac Civitatibus circumvicinis, cum summa devotione recepti, dum, jam hosti & adversario nostram ostenderemus potentiam, è vicino timore terribili licet juste perterritus, tamen per seram poenitentiam sibi non crederet posse consulere, in pro∣fundum desperationis immersus, ac viribus propriis omnino diffisus, Romano populo clamante nostrum ad Urbem gratanter accessum; garsones quosdam & vetulas, necnon & paucos admodum conductivos Milites, veris praeter solitum profusis la∣chrymis exoravit, ut contra nos crucem assumerent; in sua praedicatione menti∣tus, quod nos ad eversionem Romanae Ecclesiae ac violationem sacrarum reliquiarum beatisiimorum Apostolorum Petri & Pauli, procedere nitebamur. Excuset igitur recto judicio magnificentia Regia motum nostrum, ad quem nos adversarii nostri malignitas impulit; et quem, ad conservandum non magis Imperii quam omnium Regum et Principum terrae decus, justitia persuasit. Uosque prae caeteris orbis Regibus causam nostram tanto ferventi∣ori favore debetis assumere: tantoque securius confovere: quanto velut totius oneris et honoris nostri participes, ac per nos ad ista∣rum omnium moderamen, si bene recolitis, confidenter assumpti, et ab adversa parte contempti, innocentiam nostram et Imperii nostri justitiam puriori zelo ac sinceriori potestatis conscientia confovere. Datum Viterbii.

His igitur per orbem auditis & cognitis, fama Domini Papae et auctoritas* 1.184 magnam subiit ruinam et detrimentum: et subortum est scandalum, et coeperunt viri prudentes et sancti timere vehementer de Ecclesiae, et Domini Papae, et totius Cleri honore; et formidare ne Domi∣nus in furore maximo populum suum insanabili vulnere sauciaret.

In octavis vero Epiphaniae, congregati sunt Londini Archiepiscopi & Episcopi cum* 1.185 multis aliis magnatibus, praesente etiam Legato, reponentes querimoniam gravis∣simam coram Rege in curia sua super variis injuriis, & oppressionibus & quotidianis desolationibus illatis Ecclesiae per iniquum Regis consilium (Especially by this Legate) contra suas chartas & juramanta temere veniendo, nec patitur suis pastoribus vidua∣tas Ecclesias, restitutas respirare: sed ut ab eisdem Ecclesiastica bona variis argu∣mentis extorquent, annis plurimis eas in manu sua detinet, nec patitur electiones canonicas celebrari: Super quibus injuriis illatis, & diatim multiplicatis, omnes se asserunt vehementer admirari, cum ipse Rex toties juraverit, se jura Ecclesiastica illibata conservare, ipsomet audiente, & candelam tenente, quod omnes Episcopi in violatores libertatum Ecclesiasticarum, simul sententiam sulminabant, in cujus sententiae consummatione, Rex ut alii, suam candelam extinxit inclinando. Et erant contra Regem in querimoniis Episcoporum capitula circiter 30. Et eatenus proces∣sum est, quod la••a sit iterum sententia terribiliter nimis in omnes Regis consiliarios, qui ejus animum ad praedicta enormia conabantur inclinare.

Et nondum negotiis in Concilio praedicto perfecte expeditis, venerunt ab Impera∣tore duo Nuncii ad Regem, per quos ei literatorie significavit Dominus Imperator,* 1.186 se non immerito nimis admirari, quod ipsum sinebat sine aliqua contradictione in sua Christianissima terra tam horribiliter et irrationabiliter excommunicari. Et quod ob••••tus foederis maritalis & amicitiae inter eos initiatae per matrimonium Isabel∣lae jam Imperatricis, ipsius supremi Principis statum & famam permittebat de∣nigrari. Quamobrem hujus rei coadjutorem, scilicet Legatum, quem Rex incon∣sulte in Regnum suum vocaverat, exposcit a finibus Angliae propulsari, quia ipsum inimicum suum & Regni Angliae esse veraciter affirmavit: abrasit enim unde∣cunque impudenter omnem quam potuit pecuniam, ut Papae satis∣faceret

avaritiae et Imperialem confunderet dignitatem. Qui∣bus nunciis Rex inito consilio, respondit; quod oportuit ipsum Papalibus et Ecclesiasticis mandatis obedire pronius caeteris prin∣cipibus mundi, praesertim cum Tributarius vel feudarius Papae esse de jure comprobetur: et sic se excusando, turpiter accusavit; Rex ve∣ro, sperans in hoc placere Imperatori, scripsit Papae supplicans attentius, ut ipse gratia affinitatis mitius ageret cum Imperatore. Quod cum Papa audisset, in iram ve∣hementem resolutus, contumeliosa in haec verba prorupit: Vere non invenitur in Anglia quis fidelis. Et ab ejus ore verbum rapuit quidam ibidem existens ex parte Regis, dicens: Pater sancte, idcirco non miremini, si Rex Angliae suis Anglicis fidem non perhibeat, sed alienigenis: quia vix est aliquis hodie Anglicus, cui fides debeat perhiberi. Et qui verbum protulit, erat, ut dicitur, Magister Simon Normannus, Pro quibus verbis utrobique prolatis, Magister Robertus de Sum••rcote Cardinalis in iram magnam commotus, & ipsam, ne in jurg••a prorumperet, more sapientis com∣pressit. Erat nempe natione Anglicus: & Domino Papae, qui eum creaverat, in omnibus adversitatibus fideliter adhaesit.

Rex autem cum ad se reversus timuisset, ne s••bi aliquid sinistri contingeret, eo quod* 1.187 tam familiarem occultum inimicum Regni, scilicet Legatum, habuisset: ei consuluit in bona fide, ne per moram suam in Anglia Imperialem magnitudinem amplius in iracundiam provocaret, sed festinanter transalpinans, Papae & sibi consuleret. Cui Legatus ait: Me vocasti a Curia, conductum salvum a te requiro, ut salvus redeam. Imperiales vero Nuncii, de quibus mentionem ante fecimus, cum haec omnia cogno∣vissent, ad Dominum suum redierunt: omnia quae viderant & audierant, ut sagaces exploratores, nunciaturi.

Legatus interea, sui non oblitus, nummos & redditus non segniter sibi rapuit:* 1.188 procurationesque sibi dari compellens, mittebat Episcopis & Archidiaconis districta mandata, circa festum Annuntiationis Beatae Mariae, in haec verba.

OTTO, miseratione divina, &c. Discreto viro, illi Episcopo, vel Archidiacono,* 1.189 salutem. Cum necesse habeamus de mandato Summi Pontificis, moram trahe∣re longiorem, nec possumus propriis stipendiis militare: discretioni vestrae, qua fun∣gimur auctoritate, mandamus, et quaesumus, ut Procurationes nobis debitas in Episcopatu vel Archidiaconatu vestro, colligi facias nostro nomine diligenter: eas quam citius poteritis nobis transmissuri, contradictores per censuram Ecclesiasticam compescendo. Proviso quod quaelibet procuratio, summam quatuor Marcarum aliquate∣nus non excedat. Et ubi una Ecclesia non sufficiet ad procurationem hujusmodi habendam, duae pariter unam solvant Datum Londini, decimo quinto Calend. Martii, Anno Pontificatus Domini Gregorii Papae decimo tertio.

Eodem tempore, Dominus Legatus accepit in mandatis Domini Papae, ut jam ex∣cogitato* 1.190 alio argumento pecuniam a fidelibus abraderet; hoc modo •• qui per se∣quens scriptum diligenti lectori satis manifestatur.

Ille, vel ille Episcopus, dilectis in Christo filiis omnibus Archidiaconis per Diocae∣sim fuam constitutis, salutem. Literas Domini Legati suscepimus in haec verba. Otto, &c. Cum, sicut intelleximus, nonnulli Crucesignati Regni Angliae, qui sunt inhabiles ad pugnandum, ad sedem Apostolicam accedant, ut ibidem a voto crucis ab∣solvi valeant: & nos nuper recepimus a summo Pontifice in mandatis, ut tales non solum absolvere, verum etiam ad redimenda vota sua compellere de∣beamus: volentes eorum parcere laboribus & expensis, paternitati vestrae qua fungimur authoritate, mandamus, & quaesumus, ut potestatem praedictam, a Summo Pontifice nobis concessam, faciatis in vestris Diocaesibus sine mora qualibet publicari; ut praefati Crucesignati ad nos accedere valeant, beneficium super hoc juxta formam nobis traditam accepturi. Datum Londini, xv. Calend. Martii, Anno Pontificatus Domini Gregorii Papae decimo tertio.

These unparalleld Exactions opened the Kings eyes by degrees, to consider, op∣pose, and redresse them in some measure.

Temporibus sub eisdem, oculi Regis aperti sunt, & Caursinis, praecipue Senonensi∣bus,* 1.191 terram suam interdixit: qui terram suam mundissimam, iniquis exactionibus palliatae usurae macularunt. Ipsi autem moleste ferentes & dolentes tales se pascu∣as amissuros, data pecunia, quae nimis solet impios justificare, adhuc pro magna parte latuerunt. Such was the corruption of that age.

Eisdemque temporibus inceperunt ipsi Praedicatores fratres & Minores, & alii viri* 1.192 literati, praecipue Theologi, Crucesignatos absolvere a voto suo, accep∣ta tamen pecunia quanta sufficere videbatur unicuique ad viaticum ultramarinum. Et factum est in populo scandalum cum schismate. Absurdum enim videbatur etiam simplicibus, quam diversis musci∣pulis simplicem Dei populum substantia sua moliebatur Romana Curia privare, nihil petens nisi aurum et argentum. The only God they adored.

Proposuit etiam Dominus Papa eodem tempore, et dignum censuit extorquere* 1.193 quintam partem bonorum, in redditibus ultramarinorum Clerico∣rum beneficiatorum in Anglia ad ingerendum gravamen Imperatori, quem undique pericula inimicorum cingebant, quos Papa per pecu∣niam, ab Anglia collectam et extorram, sustentabat. Nec desinebat interim omnes absolvere, qui eidem Imperatori fidelitate teneban∣tur: et induratum est odium horribile, diatim suscipiens incremen∣tum. Dicebant etiam Regi sui fideles: Domine, Princeps no∣minatissime, quare permittis Angliam fieri in praedam et desolatio∣nem transeuntium, quasi vineam sine maceria omni communem via∣tori, ab apris exterminandam: cum habeas efficax privilegium, ut non fiant tales in Regno isto exactiones: nec sit dignus privilegio, qui eo concesso abutatur? Quibus talia persuadentibus ait, Nec volo, nec audeo Domino Papae in aliquibus contradicere. (Such was his pusila∣nimity.) Et facta est in populis desperatio nimis deploranda.

Ejusdem anni spatio, convenerunt apud Radingum omnes Angliae Archiepiscopi,* 1.194 Episcopi, & majores Abbates, & quidam Magnates Regni, Papale mandatum a Do∣mino Legato explicandum, audituri. Quo cum pervenissent▪ Legatus facto prolixo sermone, ut s••bi corda audientium inclinaret, tandem varias pressuras, quas pro justitia Ecclesiae sustinuit Dominus Papa, sustinendo insultus Frederici dicti Imperato∣ris omnibus pa••efeci••. Exigebat igitur instanter ex parte ipsius Papae, quintam partem bonorum suorum: quibus suffultus, injurias tam validi inimici valeret propulsare. Cui inito consilio, responderunt Episcopi, Quod nullo modo tam importabile onus, quod universalem tangebat Ecclesiam, subirent, sine prolixi consilii diligenti deliberatione. Et idcirco datus est illis dies remotior super hoc magno mandato deliberationis.

Comes vero Richardus, & alii Magnates Crucesignati, ibidem existentes, illis om∣nibus,* 1.195 qui••bidem congregati fuerant, valedicebant; quia parati fuerant iter Hieroso∣lymitanum arripere. Quod cum vidissent omnes Praelati, in lachrymas resoluti, dixerunt Comiti Richardo: Cur nos Comes, spes post Regem unica, deseris? ant cui nos desolatos relinquis? Invadent nos in absentia tua alienigenae rapaces. Comes vero uni pro omnibus, scilicet Archiepiscopo Cantuariensi, flebiliter respondit: Pater mi & Domine, certe et si non essem Crucesignatus, abirem tamen, & absentarem me, ne viderem mala gentis nostrae, et Regni desolationem, quam credor posse, cum non possim, impedire.* 1.196

The Popes Legate excommunicating the Emperor, and indefatigably collecting, extorting monies throughout England, and the Kings Dominions, to carry on his Wars against the Emperor, he thereupon sent a just reprehensive Letter to the King his Brother-in-Law, thus related.

Eodem tempore, significavit Dominus Imperator Regi Angliae, quod mirabatur supra modum, quod tam inconsulte Thesaurum suum, in detrimentum suum, alieni∣genis distribuisset, scribens ei in haec verba.

FREDERICUS Dei gratia Romanorum Imperator, semper Augustus, Hieru∣salem & Siciliae Rex, illustri Regi Anglorum, salutem & sincerae dilectionis af∣fectum. Cum inter Reges orbis & Principes affinitas interdum & Matrimonium contrahitur, tanto magis inter eos affectio debet vel unio potius suboriri, quanto majores aliis, & in altioribus positi speculis dignitatum, virtutum inferioribus debent exempla porrigere: quantoque per unanimes voluntates ipsorum pax & concordia firmior crescit in populis, honores servantur in alterutrum in suorumque roborantur in posterum jura Regnorum. Et cum hujus fructum ex affinitate nostra, nobis & vobis crediderimus hactenus proventurum (praesertim cum obligationem cognatio∣nis nostrae firmaverint sacra sequentium pignora filiorum) totum intentioni nostrae contrarium, quod dolentes & inviti referimus, experimur. Dum praeter id quod illa∣tam nobis per Romanum Pontificem manifestam injuriam, quam nobis prae caeteris terrae Principibus prorsus intolerabilem credebamus, conniventibus oculis pertransis∣se, iniquam ipsius contra nos et plenam odio carnali sententiam per∣mittendo, vobis audientibus et scientibus, non sine multa nostri in∣juria, et Imperii verecundia et jactura, per Regnum vestrum undi∣que publicari, nunc, prout certo comperimus; eidem Capitali inimi∣co nostro fatue obediendo, honorem nostrum et sanguinem sitienti, de Ecclesiis Regni vestri ac praedecessorum vestrorum, quos reputa∣ri nostros nostra compellit affinitas, pia largitione ditatis, ad im∣pugnationem nostram pecuniaria sinitis subsidia, tallias, et collectas ministrari. Attendat igitur industria Regia, callidis non circumventa consiliis, si vos deceat et vobis expediat sororium & fratrem, aut saltem amicum, seu postremo quenquam Regem, aut Principem, cui non indixeritis praelium, sicut est Regni juris et moris, pecuniae vestrae viribus impugnari. Et quid refert auro et argento, vel armis, per vos, vel patientibus vobis, hostis nostri praesidia muniantur? Praesertim cum ab experto sciamus, quod majoris auxilii manum contra nos, Papae porrigere non possetis, quam si de Regno vestro permittatis pecuniam ministrari, de qua Mediolanensibus & aliis proditoribus nostris stipendiarios milites pollicetur▪ per quam devotos & fideles nostros a fidelitate no∣stra seducere nititur; adeoque quod aliquorum debilium fidem, in evidentem infami∣am, & non minus in perpetuum eorum exitium, est hujus pretii venalitate mercatus. Pro Deo, frater charissime, non primum istud a vobis incipiat, vel contra nos saltem▪ quod gratis Reges a Regibus imp••gnentur: nec sic cervicem Regiam Papalis Domini jugum premat, ut in offensam Evangelici dogmatis et na∣turae, proximum, sororium, et amicum, imo fratrem, vos in tantum delectet offendere: maxime cum in instanti negotio non magis no∣stra, quam vestra, et aliorum Regum et Principum, si sane diligen∣terque attenderitis, per consequens res agatur. Quocirca serenita∣tem Regiam praesentium tenore affectuose requirimus ac rogamus, quatenus in∣dustriam ac potentiam vestram talibus, ex quibus tantum obstaculum formidamus, sicut amorem & honorem nostrum diligitis, tam strenue quam viriliter opponatis; non permittentes de redditibus, talliis, collectis, aut aliquibus aliis obventionibus Regni vestri, pecuniam aliquam ad Romanam Cu∣riam deportari. Nec istud vos decet aut expedit conniventia qualibet aut dissimu∣latione pertransire; sicut vos non velle••s, quod contra vos á nobis & nostris qualia∣cunque petita vel petenda suffragia daremus aliquibus, vel modo quolibet dari pa∣teremur. Alioqui▪ ne, dum simili, sed justitiori, per vos instruamur exemplo, & iis, qui vobis attinent, & quibus vinculo veteris dilectionis astringimur, hucusque negata, contra vos & Regnum vestrum, largiremur; dum vos Papa in prosecutione justitiae nostrae favorabiles invenerit, qui vobis in nullo penitus attinet, nisi quod* 1.197 gloriatur, quod non sine multa verecundia dicimus, in vobis habere dominii ligii potestatem. Super praemissis autem singulis, & super aliis omnibus servitiis nostris in ipsis partibus procurandis, ecce mittimus vobis H. Chalbaot, mili∣tem & fidelem nostrum, latorem praesentium: dilectionem vestram rogantes attenti∣us, quatenus ea quae vobis ex parte nostra dixerit, sicut personae nostrae indubitanter

dilectio vestra credat, & adimpleat cum effectu: ac per ipsum praecise ac determinate respondeat, quicquid de praedictis omnibus providerit & ordinaverit faciendum. Vo∣lumus enim in instantibus negotiis esse certi, a quibus debeamus expectare consilium, & a quibus sit cavendum.

Et quia verbum Domini Imperatoris positum fuit in ore ipsius Nuncii, dicti H. Chalbaot, in magna parte mutilata est praesens amicabilis Epistola, & multa sunt taci∣turnitate praetermissa. Rex vero respondit rescribendo, quod voluntati Papae non est ausus contradicere: sed mirabatur supra modum, quod soror sua Impera∣trix non adhuc coronam in locis & Civitatibus solennibus, in Imperio magnifice portavit.

The Emperor this year to curb the Pope, and put a period to his vexations:* 1.198 Captis treugis cum Mediolanensibus & Bononiensibus, vel quali quali pace ad modi∣cum suspensiva: Dominus Imperator partes Urbi vicinas copioso stipatus exercitu consultius peragravit, & Urbes & oppida suo dominio mancipavit: exemplum a Vi∣terbio Civibus & oppidanis capientibus. Unde Papa suae causae diffidens, in abyssum desperationis est demersus: & relinquerunt eum recedentes ab eo multi Cardinali∣um, ut vix eum, quem suo solo impetu videbant plus efferri, quam fraeno regi rati∣onis & consilii, aliquis, praeter Magistrum Robertum de Sumercote, qui eum non po∣tuit prae verecundia dimittere, quia ipsum creaverat, amplius sequeretur.

Hereupon the Pope, to divert the Emperor from Rome, stirred up the Earl of Flanders to War upon the Emperor, and to invade his Territories and Friends; and procured the Earl of Province, and King of France to War upon the Earl of Tholouse, filling Christendome with bloody Wars: by means whereof the Christians, destitute of relief, were routed and miserably oppressed by the Saracens in the Holy Land: Upon which the Emperor, condoling their misfortune, sent a Letter to King Henry the 3••. wherein he manifested the Popes indiscretion, and quarrels with him, detain∣ing him from that expedition, to be the chief cause of their misfortune.

In this Letter he recited, That praesens Romanus Pontifex, nostri sermonis & ope∣ris malignus interpres, quasi discrimen nostrae religionis & Catholicae fidei in dilatio∣ne commodi temporis ageretur, crebris monitis, mandatis & minis Crucesignatos ad transitum coepit impellere: alligans aliis, juxta sacrae scripturae verbum, onera gra∣via, quae digito suo movere recusat. Quod cum ad nostram notitiam pervenisset, eundem Antistitem multoties iterata prece rogavimus, ne tantum opus, quod delibe∣rationem consilii, opportunitatem temporis, & grandem apparatum rerum & homi∣num exigebat, volubilitati & praecipitio fortunae committeret: nec servitium Jesu Christi, & Terrae Sanctae subsidium, quod nostrum & tantorum animos virorum ac∣cenderat, improvida celeritate confunderet, &c. Sed iste Romanus Antistes, haec omnia parvi pendens, ut in odium nostrum universa cogeret ad ruinam, Crucesignatis acrius institit, ut transirent; non attendentes, quod Christianorum reliquiae de par∣tibus transmarinis, quae cum hostibus salutiferae Crucis treugarum nostrarum foedere quiescebant, ex motu Crucesignatorum violato foedere, poterant gladii periculis & famis exponi, cum non posset eis de subventione sceleri subveniri ac provideri. Tan∣dem, intellecto quod idem Papa Crucesignatis eisdem de transitu Literas terribiliter iteraret, scripsimus eis ut per Regnum nostrum ad transitum properarent: & quod parati eramus quibuscunque possemus eis hilari munificentia subvenire, &c.

His auditis, Dominus Imperator multorum corda sibi conciliavit; & coeperunt* 1.199 multi stare cum eo, qui in amore & reverentia ejus prius vacillabant. Romanorum etiam populus, spretis promissionibus Papalibus, Imperiali celsitudini coepit firmiter adhaerere. Senatores quoque cum Magnatibus Urbis, praeclaris sanguine, ipsi Im∣peratori dextras dederunt. Creatus enim erat unus Senator Romae auctoritate Impe∣riali, anno tertio praecedenti. Vnde ex tunc congregati sunt Cardinales, dicentes, quod noluerunt Papales impetus in periculum totius Christianitatis amplius tolerare. Igitur significaverunt Cardinales, inito pro∣lixiori Concilio, Domino etiam Imperatore consentiente et petente; quod juxta petitionem suam bene volebant, ut convocaretur Concilium generale, sub quanta posset competenter celeritate, & rite celebrandum. Praefixus est igitur dies Concilii, proximo advenientis die Paschae: ut ea die cum resurgente Domino, resur∣gens Ecclesia valeat foeliciter respirare.

In fine vero aestatis, comperiens Legatus Papam cum Imperatore treugas usque* 1.200 ad Concilium in proximo Pascha celebrandum accepisse, iratus valde, significavit ei∣dem, quod effoeminatus animo, & pusillanimis frangebatur, mersus in desperationem. Et immerito, cum in sola Francia jam collectam adunaverat in auxilium suum pecuni∣am, unde per annum integrum bellum consertum contra Imperatorem valeret indubi∣tanter intrepidus continuare. Unde Papa haec audiens, poenitens & dolens quod treu∣gas acceperat, vocavit Magistrum Johannem de Collumpna, & Dominum Reimundum, excellentes Cardinales, dictarum treugarum mediatores, & adversus Imperatorem intercessores. Et dixit Johanni: Confundor in memetipso quod treugas concessi inimico Ecclesiae Frederico. Vade igitur tu, qui interpres fuisti super hoc inter nos, festinus ad ipsum, ipsas me nolle acceptare denuncians, me illi inimicum fore ex hoc nunc & antea, sub diffidutiatione audacter attestando: (A Message more becoming the Devils Vicar general, then Christs, the Prince of Peace.) Cui Johannes: Absit Domine haec levitas verborum in ore tanti viri, ad tantum Principem destinanda, praecipue per nos, qui non vulgares reputamur: huic enim consilio instabilitatis ac infidelitatis nequaquam consentio, sed constanter contradico. Cui Papa: Nec ego de caetero te habeo pro Cardinali. Et ait ei Johannes: Nec ego te pro Papa. Et sic recessit, de amico factus adversarius. Juxta illud: Quidam Imperator injuriosus dixit in ira & superbia cuidam suo Senatori: Recede, non te amplius pro Senatore habeo. Cui Senator intrepidus: Nec ego te pro Imperatore. Sicut subditus Do∣mino, ita Dominus subdito tenetur.

Quod cum Regi Francorum innotuisset, praecepit pecuniam totam, quam in terra* 1.201 sua mellitis sermocinationibus & fellitis comminationibus ab universitate Cleri, Rege permittente, messuerat, ab eodem Legato extortam, in terra sua, donec rei exitum videret, reservari, ut sic saltem, etsi invitus, Papa fidelis, qui vicarius Christi in ter∣ris nuncupatur, inveniretur. Et sic durabant treugae adhuc inter eos inviolatae, ex∣ceptis tamen Imperialibus inimicis, scilicet Mediolanensibus, & quibusdam aliis Italicis, de quibus non pertinebat ad Papam sollicitari, sicut fuit ab initio in treugarum compo∣sitione primitiva.

The Pope being thus disappointed of his rapines in France, to carry on his Wars, contrived to make up his prey in England by this politick stratagem.

Papa vero de pecunia congreganda vigil contemplator, ab Anglia praedam deside∣ratam* 1.202 expectans, significavit Legato, ut non sicut prius omnem simul Clerum con∣venire attemptet, ne forte audaciam alterutrum accipientes, pristinis rationibus & exceptionibus fulciantur contradicentes: imo potius singulatim quemlibet eorum conveniendo flectere conetur. Prius tamen omnibus modis constantia Regis ener∣vata, ut qui cum Clero ante stetit, & ei dederat cornua, effoeminatus fiat ei ad ruinam.

Haec cum intellexisset Legatus, de docto factus doctior ad nocendum, Clerum* 1.203 Angliae universaliter Londinum, Authoritate Papae, coram eo in festo omnium Sanctorum, convocavit. Ubi Clerus congregatus simul cum religiosis, Regem inve∣nerunt adversantem eis, quasi inimicum manifestum: & factus est illis baculus ha∣rundineus in quo fulti confidenter vulnerantur per fragmenta. Videntes igitur tam Religiosi quam Archidiaconi & Clerici beneficiati, qui ad contradicendum Lega∣to in faciem, & ad instans Concilium appellandum proprio spiritu erecti animabantur, quod facti sunt velut oves traditae rictibus Luporum cruentatis, mellitis & super oleum mollitis Legati seductionibus, quas postea in jacula convertit, consen∣serunt.

The Emperour informed of the Popes designs against him, to break off the Truce, raise monies to make Wars against him, and the ill consequences that might arise if the General Council should assemble at the time appointed, sent Letters to the King of England and others, prohibiting the repair of any Bishops to this Council, ren∣dring substantial reasons for it, expressed in the Letter and other writings, in pursuit thereof: Sub eisdem etiam dierum curriculis scripsit Dominus Im erator Regi Anglo∣rum in haec verba.

IMperator Regi, salutem. Qualiter ad multam instantiam Lombardorum Romanae* 1.204 sedis Antistes contra nos inconsulto calore processerit, satis vos publica fama per∣docuit. Qualiter etiam prius quam contra nos, religionis debito & Pontificatus gravitate depositis, hostiliter arma capiens, se Ducem & Principem nostrorum rebel∣lium

stabiliret, nos universale Concilium, & specialiter Nunciorum vestrorum prae∣sentiam petissemus, serenitatem Regiam credimus non latere. Demum, notitiam vestram non latuit, qualiter ad quorundam ex fratribus ejus instantiam, qui pro re∣paratione tanti discriminis remedia cogitabant, praeter omnium requirentium spem, nostra magnificentia condescendit, ut Lombardis prorsus exclusis, permitteremus eundem ab insuetis infestationibus Sacerdotum per temporale treugarum subsidium respirare, utpote qui libenter pro sedatione scandali generalis, & Terrae Sanctae subsi∣dio procurando, reperiri modos & vias patiebamur ad pacem. Sed ipse Lombardos eosdem, quibus confoederatus fuerat, a treugarum nostrarum foedere non est passus excludi, totius orbis dissidio Mediolanensium ac ipsorum sequacium suffragia praefe∣rendo. Cui cum aliquatenus assentire nollemus, ut laesae Majestatis nostrae reos sub praedictarum treugarum involucro pateremur involvi, vel ipsos ullo modo Papae prae∣sidio communiri, tandem postquam vidit eosdem rebelles nostros propria virtute de∣ficere, nec ipsis posse temporalia remedia saltem quiete afferre, ad artes alias postmo∣dum se convertit, satagens nos per venerabilem Brixensem Episcopum, ad nostram praesentiam accedentem, inducere, ut cum pro reformatione pacis inter nos & Eccle∣siam, ut dicebat, quamplurium Regum Nuncios ac nonnullos de Occidentalibus par∣tibus Principes & Praelatos ad Synodum intenderet convocare, Lombardos praedictos excellentiae nostrae inimicos, in treugis cum ipso usque in proximum festum resur∣rectionis Dominicae contrahendis, comprehendere deberemus, causam fingens, ut ex universalibus treugis, vocatis ad Synodum securitas largior praeberetur. Audite mi∣rabilem circumventionis modum, ad depressionem nostrae justitiae excogitatum, dum pacem nobiscum habere velle se simulat, ut Lombardos, ad tempus per treugarum suf∣fragia respirantes, contra nos fortius postmodum in rebellione confirmet, utque contra nos ad discordiam se medio tempore pervenientium Praelatorum ad vocatio∣nem suam subsidia licentius praeparet, speciem nobis concordiae pollicetur. Et ut evidenter ad oculum videatis, quod pro discordia potius Concilium advocet, quam pro pace, formam hujusmodi advocationis attendite. In qua nihil omnino de futu∣rae pacis tractatu describitur, nisi pro magnis & arduis Ecclesiae Romanae negotiis vo∣catorum praesentiam asserat opportunam. Tempus inspicite, dum Legatum nobis ante Concilium, postquam nos & aggressus hostiliter, nititur convocare. Conside∣rate personas, dum spretis magnificentiae vestrae Nunciis, per quos sibi tractatum pa∣cis hujusmodi frequentius obtulistis, nunc Provinciae Comitem, manifestum excellen∣tiae nostrae rebellem, Ducem Venetorum, Marchionem Ostiensem, Comitem S. Bonifa∣cii, Albericum de Romandiola, Biackinum, Gugsinum de Camino, & Paulum Traver∣sanum, cum quibus in malum nostrum, data eis pecunia, prout est publica voce noto∣rium, conjuravit, vocat expressis nominibus ad Synodum supradictam. Veruntamen ob reverentiam summi Regis, sic nominato Episcopo duximus respondendum, quod nos cum sacrosancta Romana Ecclesia matre nostra discordiam non habemus aliquam, sed ab hujusmodi Romani Pontificis impetu justitiam Imperii nostri defendimus, & in∣juriam propulsamus. Nihilominus tamen, cum ipso semper pacem habere optavi∣mus & optamus, per quod generale mundi dissidium evitemus. Et ut tractatus pa∣cis a remotioribus partibus non quaeratur, per eundem Episcopum ac alios bonos viros, justitiae nostrae conscios, & communis concordiae zelatores, ad praesentem tractatum pacis, ut mala de medio citius auferantur, obtulimus nos paratos; treugas etiam, licet nobis tanquam ad belli praesidia munitis infestas, inire concessimus cum eodem; sperantes per eos, velut per quandam salutiferam scalam, posse facilius ad excelsa palatia pacis ascendi. Lombardos tamen excellentiae nostrae rebelles, a nexu treugarum hujusmodi, sicut semper exclusimus, sic in perpetuum excludemus; nec in∣ter nos & eum, praesente discrimine, vocari Concilium per eundem, velut hostem pub∣licum Imperii, permittemus: Praesertim cum nobis, Imperio, et omnibus terrae primatibus indecentissimum judicemus, honoris nostri causam suspecto foro subjicere, vel judicio Synodali: Sed omnibus ad Concilium ipsum convocatis, per terram nostrae ditioni subjectam, in personis & rebus securitatem denegamus. Quam∣obrem serenitatem Regiam praesentibus exhortamur, quatenus per Praelatos omnes & singulos Regni vestri, edicti Regii vulgato programmate divulgetis; ut nullus sub securitatis nostrae fiducia ad Synodum ipsam accedat. Nos enim quantumcunque Reg∣ni vestri fidelibus, ob amorem praecipuum quem erga vos gerimus, libentissime defe∣ramus; praesumptuosam tamen audaciam eorum, qui ad inimici nostri vocationem accederent, nos non deceret ullatenus aequanimiter tolerare. Datum in Castris, in

obsidione Faventiae, xiij. die Septembris, xiiij. Indict. A clear evidence of the Empe∣rors Prerogative, to prohibit, as well as to summon Councils, when called to his prejudice, to prevent the Popes designs against him.

Subscriptis igitur & quibusdam aliis causis rationabilibus, Dominus Imperator* 1.205 turbatus, & timens sibi laque os praeparari in Concilio celebrando, caepit illud impedire, his admonitus causis pro parte praelibatis. Primo, igitur Dominus Imperator tempus reprehendit inopportunum, & nimis festinum, ad quod nun∣quam consensit praefigendum. Item, quod sicut praeloquutum fuit, & tam Pa∣pali quam Imperiali assensu determinatum, non vocat Dominus Papa vocandos ad Concilium, cum utriusque causa sit in ipso specialiter pertractanda. Item, cum pro pace, reformanda inter eos & confirmanda vocandum fuit Concilium, & non ob aliud, in scripto vocationis suae non facit super hoc Dominus Papa mentionem nisi tantum sic exprimens, pro arduis Ecclesiae negotiis, suppresso penitus pro qua causa vocari Concilium debuit principaliter, & sic obviat Papa promissis utrobique formatis & firmatis. Item, dicit Dominus Imperator, quod Dominus Papa ad Concilium publicos hostes, & manifestos Imperii vocavit, (quorum nomina Dominus Imperator in sua epistola exprimit,) & eosdem Imperialibus corrupit muneribus, ut vertantur in Arcum pravum, ut tradito∣rum nominibus in perpetuum probose cum suis generationibus deturpentur, quibus non sunt tam ardua status Imperialis committenda. Item, dicit Impera∣tor: Otto Cardinalis, Legatus in Anglia, & Rex Angliae, omnem fere the∣saurum illius regionis, ad meam dejectionem anhelantes, exhauserunt: & nos, non sine Imperii magna verecundia, & ••amae nostrae sugillatione, in reg∣no Angliae anathematis vinculis innodari fecerunt. Quapropter ipsos, & omnes Angliae Praelatos, nostros inimicos merito debemus reputare, qui pecuniam suam in nostrum gravamen effundentes, honorem nostrum pro posse suffocarunt; nec movit eos, quod nunquam eis nocens affinitatis foedere Anglorum Regi conjungor sociatius. Ipsorum igitur examen subire mihi foret absurdum, & penitus dissonum rationi. Item, dicit dominus Imperator, quod per treugarum acceptarum mo∣ram, nobis suspectam, imo dispendiosam, & dum Concilij tractarentur negotia (quae finem forte non poterunt sortiri repentinum) inimici nostri poterunt respi∣rare, & ad gravamen Imperii, assensu & fomento Papae, quorum se constituit principem defensorem, & pro ipsis bellatorem, surgere fortiores. Item, dicit Dominus Imperator, quod Dominus Papa maximam quantitatem pecuniae ex∣pectat extorquendam a Praelatis Franciae, & praecipue Angliae, quam promisit hostibus Imperii se daturum: unde sumunt Papa & ipsi spem & cornua, quae merito sibi imminent formidanda. Sumpsit enim haec consuetudo ab praedecessore suo In∣nocentio, in ultimo Concilio exordium detestandum; ut celebrato Concilio non de∣tur Praelatis recedendi licentia, donec Papa singulatim a singulis pecuniam extorse∣rit, non habito respectu ad labores & viatica Praelatorum, in itineribus vexatorum. Item, dicit Imperator: quod omnes Praelati, praecipue Angliae, imo etiam Rex Anglorum, tenentur Papae per suam professionem et juramen∣tum, tanquam Domino sententialiter non obligati, et Imperatori vel Imperio: Vnde judicat Imperator, eorum arbitrium merito ipsi fore nimis suspectum, et ratione formidandum, praesertim cum Pa∣pa ejus dignoscatur esse inimicus praecipuus et capitalis, membra tracturus ad consensum. Studet etiam et omnem effundit peri∣tiam et industriam, ut ipsum confundat Imperium cum Impera∣tore. Sed secundum illud Ovidanum.

Ʋt la••ro, sic cautus praecingitur ense viator: Hic parat insidias, hic sibi praestat opem.

Cum igitur haec, & alia populo incognita, subtili rationis trutina libraret Domi∣nus Imperator, sciens multos callere in ipsius nocumentum, caepit per praescriptam Epistolam vocatos & venientes ad Concilium, de imminentibus sibi periculis, sci∣licet, quod noluit eos defendere perditionem suam facientes transitum, civiliter praemunire.

Moreover, the Emperor soon after proceeded to obstruct and prohibit the meet∣ing of this Concil, thus related.

Circa eorundem temporum curricula, Dominus Imperator satis subtiliter con∣siderans, quod si Concilium generale▪ celebraretur, cui praesidere habuit ejusdem* 1.206 Capitalis adversarius, scilicet Dominus Papa, & cui obedire habebant omnes Praelati assessores quasi membra suo Capiti, ad se reversus cepit vehementer sibi for∣midare, & sibi praecavens, ait Optimatibus suis; Angustor undique, & Circum∣ventus oppressuris variis torqueor, Imperio periculis jam imminentibus. Quia sicut jam paratum est, si Concilium generale convocetur celebrandum, praesi∣dente inimico meo Capitali, cui non audebunt contradicere praesidentes Prae∣lati sibi subjecti, me cum Imperio irrestaurabiliter condemnabit. Est enim Papa meus insatiabilis inimicus & adversarius manifestus, potens quemcunque eorum suae voluntati obvium a gradu suae dignitatis deponere, imo & depositum ana∣thematis vinculis innodare, & in deterioris poenae confusionem praecipitare: longe aliter periclitatur causa nostra et Imperii Condito, nec non et omnium Principum, quam solus amplector contuendam. Reges orbis et Principes, quorum etiam causam, eorum factus 〈◊〉〈◊〉, foveo, ad meam non venirent vocationem vel mihi obedirent, nec mihi sub▪ ic••untur, ut possem eos cogere vel punire contumaces▪ psorum igi∣tur adminiculo de••••tutus & praesentia, dubio foro committam Imperialis culminis causam dignissimam, & Inimici ejus Judices erunt? Absit hoc me superstite. Qui∣bus rationibus ac persuasionibus consentientes Magnates sui providebant, quod li∣cet in sui honoris praejudicum redundare videretur, ut mutaretur antecedens Concilium, tamen propter imminens periculum jam declaratum Concilium quod prius concesserat, impediretur. Ipsos igitur Praelatos coepit Imperator efficaciter Literis suis commonere, ut ad Concilium generale celebrandum, juxta Papalem advo∣cationem, venire nequaquam festinarent! Ex tunc igitur Pra latos, qui per ter∣ram Romanam Curiam adierunt, tam in personis, quam eorum procuratoribus impedire, & suis renuentes persuasionibus obtemperare, hostiliter impugnare, capere, incarcerare, & torquere nec non & plures morte plectere detestanda, non cessabat Imperator. Quod cum audiret Dominus Papa, in eundem multi∣plicavit maledictiones & convicia, congessit excommunicationes, sententias in∣novavit. Arctabantur igitur hinc inde Legati, quos in virtute obedientiae praece∣perat Papa, omnium pater Spiritualium, ad instans Dominicae Resurrectionis Festum Paschale ac Concilium quod salubriter praeparaverat, ac procuraverat con∣venire: inde repagulum contradictionis, & Impedimentum Imperialis sententiae formidabant. Hinc Scilla, inde Charibdis voraginis periculum minabatur. Vacillanti∣um igitur corda Praelatorum, etiam singulorum, Dominus Papa solummodo tenore Epistolae suae sub hac forma exiliter consolabatur, hoc modo:

GREGORIƲS Episcopus, servus servorum Dei, Venerabili fratri, tali* 1.207 Episcopo, vel tali, salutem & Apostolicam benedictionem. Petri navicula, matris Ecclesiae sinus, quasi negociorum operta fluctibus, & quaestionum urgen∣tium agitata procellis, dexteram Jesu Salvatoris implorat. Ea quidem flatibus Aquilonis impulsa, dormire videtur Dominus, n utant discipuli, nautae quasi naufrugii verentur ventum, & eventum populi trepidant, clamat Petrus utinam tepescentibus caeteris, saltem porrigerent filii opem, & operam consilii salutaris, nec ipsam fluctus involvat, nec pyrata crudelis abducat. Porro, foedere naturalis pactionis irrupto, fides quatitur, charitas refrigescit, tepescit devotio, crescit & invalescit iniqui∣tas in dominum, & proximum commissura; ex quibus fidei Christianae profectibus evidens praestatur obstaculum, sequuntur dispendia, & plebs devota fidelium, beneficio quietis excluso, variis molestiis fatigatur. Quae communis statura judicii Apostolicae dignitatis auctoritas, justae discussionis examine prudenter ap∣pendens, ut omnium generalis & una mater utilitati provideat, singulorum, manus fortium Regum videlicet, Praelatorum, Principum, & aliorum fidelium, non indigne advocare decrevit, ut multiplicatis clamoribus, dominum suscitet dormien∣tem, & plurium adjuta consiliis, praementia faciat onera leviora: expeditionis optatae portum foeliciter petitura. Inter quos, te Frater Episcope, devotum Ec∣clesiae

filium, & nobile membrum ipsius, ut venires ad matris Ecclesiae gremium ad proximum ventnrum festum Resurrectionis dominicae, literis recolimus Apostoli∣cis convocasse. Verum, sicut pro certo didicimus, singularis ille dudum Ecclesiae filius, Apostolico provectus & defensus auxilio, de puero tunc omni destituto suf∣fragio, ad Imperii culmen humero materno translatus, ea non contentus injuria, qua mercede recompensans, in qua patris irrumpit solium, matris exponere pu∣dicitiam, & vendicare Sanctuarium indevotus intemptat, astutus ad haec in ipsa ar∣matur insidiis, Praelatisnuper vocatis a nobis, accessum suis terroribus in∣terdicens, ut nullius expers calumniae illam quam gravibus infestat mo∣lestiis, nec in filiorum patiatur solatio respirare. Cum igitur tam Sanctum gene∣ralis utilitatis propositum sub fiducia divini favoris assumptum, humanis non de∣beat versutiis retardari, fraternitatem vestram rogamus, monentes attente per Apostolica scripta, & districte percipiendo mandantes, * 1.208 Deum praeferens homini, & difficultaribus omnibus ob meritum fidei, ante in supra-dicto termino ad sedem Apostolicam accedere non omittas: ut mater filiorum roborata praesentia, ho∣stis adversantis obstaculo providentia divina subsato, piae intentionis exordium foe∣lici consummatione concludat. Nos enim super omnibus, quae ad tantum ne∣gotium expediunt, annuente Domino, providere curabimus, prout tibi exparte nostra plenius exponetur. Datum Laterani, Idibus Octobris, Pontificatus nostri anno decimo quarto.

Facti igitur aequanimiores Praelati, ad iter inchoatum praeparaverunt imperterriti, sperantes indubitanter, quod Dominus Papa; Deo favente, saltem per mare vias sibi securissimas, praeparasset: Anglici tamen, Francorum consilio adquiescentes, obiterque ad loca tutiora se transferentes, utpote Norwicensis, & quidam alii, rei exitum sub silentio cautius explorarunt.

During the Wars, and these contests between the Emperor, Pope and Bishops,* 1.209 about this Council, the Tartars encouraged by the Christians differences, invaded Hungary with a great Army: Pro qua immani tribulatione, & Ecclesiae damnosa, quae inter Dominum Papam & Dominum Imperatorem orta est discordia, indicun∣tur jejunia & orationes, cum eleemosynis largioribus diversis Regionibus; The Emperour by his Letters to the King of England, and other Christian Princes, signified the great danger all Christendome and Christian Religion were in, by the Tartars invasions, occasioned by the Popes implacable malice in stirring up his subjects to rebel against him, and protecting, encouraging, assisting, them in their rebellions, whereby he was much disabled, to resist and fight the Tartars: Adding, Cum vo∣luntas (Papae) pro jure fuerit, linguae lubricum discursum non regenti, & à mul∣tiplici genere dissidii, quod attemptavit, non dedignatus est abstinere, per legatos & nuntios suos, crucem quam adversus tyrannidem Tartarorum vel Saracenorum, terram sanctam invadentium & occupantium, exercuisse debuit & decebat, jussit contra me (brachium, & Ecclesiae advocatum) publicari, rebellibus nostris, gravi∣ter contra honorem nostrum & famam exultando conspirantibus. Et cum maxima nobis immineat cura, nos a domesticis & familiaribus hostibus expedire, qualiter & barbaros expellemus? And in his letters to the King of France, he added this Clause: ait enim, commovit vehementius, Reipublicae sedulus Procurator. Ad∣miramur super Francorum prudentia, quod non subtilius caeteris Papales astutias consi∣deratis, vel non attenditis cupiditates. Proponit enim ambitio ipsius insatiabilis omnia fidelium Regna suo subjicere dominatui, ab Anglorum con∣culcata Corona sumens exemplariter consequentiam, et ut cul∣men Imperii suis inclinet nutibus, ausa est praesumptuoso conatu, et ausu temerario, protervius inhiare.

This Antichristian Pope notwithstanding the apparent danger to all Christian Princes by the Tartars invasion, and these Letters of the Emperor, proceeded impetuously in* 1.210 his designes against him, convening a Council to depose him notwithstanding the Em∣perors prohibitions, but with very ill successe to his Legates and Prelates.

Dierum ipsorum curriculo, infausto casu, dominus Prenestinus, nomine Jaco∣bus, quandoque Legatus in Francia, & dominus Otto Cardinalis in carcere Tulli∣ano Diaconus, aliquando Legatus in Dacia, & postea in Anglia, & Gregorius de Romagna, tunc ad Januenses Legatus missus, ut sibi omnes obedientes ab omnibus

peccatis suis absolveret, apud Januam commorabantur, de classe sibi providentes. Erant autem cum ipsis Archiepiscopi, Episcopi, Abbates quamplurimi, qui cum timerent minas Imperatoris si transfretarent, frequenter Epistolas & nuncios à Domino Papa receperunt consolatorias & admonitorias, ut non omitterent navi∣gando ad Concilium properare, imo potius spretis secularibus com∣minationibus, Patri spirituali promptius obedirent. Facta autem fu∣it conventio inter eos & Januenses, mediante non minima pecunia; ut ipsi Januen∣ses omnes tam Legatos quam Praelatos, cum sua sequela, indempnes et illaesos, etiam invito Imperatore, ad Romanam Curiam salvo perducerent. Et dum super his tractatum haberent diligentem & prolixum, fluctuantibus aliquibus, quid tutius, quid consultius foret agendum, significavit Dominus Papa, quod in brachio seculari auxilium efficax tam validum obviam per mare, ad ipsorum ducatum & protectionem, ipsis exeuntibus de portu, indu∣bitanter in navali expeditione transmitteret, quod nullo modo valerent resistere manus adversantium, nec etiam ipse Imperator, quem Dominus Papa Sathanae dederat in perditionem, utpote anathemate mul∣tiplici innodatum. Quo mandato nimis eos paterna consolatio animavit, imo adeo ut cujuslibet periculi discrimen, vel mortem amplecterentur. (But how vain and destructive this their groundlesse confidence and obedience to the Pope, proved, the sequel will demonstrate.)

Cum autem haec praedicta Imperatori innotuissent, intellexit evidenter, quod* 1.211 Dominus Papa ad dejectionem ipsius sitienter anhelebat, & ad hoc tam districte Praelatos advocabat, in nullo voluntati ejus contradicturos, coepit formidare sibi vehementer, & desiderabat, ut per ipsum itinerantes, per terram venirent, ut plenius de jure, de quo confidebat, instruerentur, ne falsis suggestio∣nibus circumvenirentur, nec aliquo modo sine tali certificatione ad Romanam curi∣am subito navigando transmearent. Missis igitur Legatis solennibus ad ipsos jam navigare praeparatos, significavit eis modeste & humiliter, ut pacifice & omni se∣curitate per omnes terras suae ditioni subjectas, dummodo non per mare vel mari∣tima, transmigrarent; scirentque certissime, quod nullus suorum ipsos offenderet itinerantes. Et si forte non crederent Imperialibus promissis, providerent sibi formam securitatis, & se eandem formam sequuturum per omnia secundum eorum dis∣positionem, indubitanter promittebat. Imo etiam causam suam, postquam ipsis vi∣va voce penitus explicasset, & per omnia ipsos ad unguem instruxisset, fideliter ac fiducialiter committeret, toti Concilio judicialiter examinandam, & sententialiter determinandam, discretumque examen tot & tantorum patrum sanctorum se spo∣pondit subiturum. Et sic ipsos fore procuratores, aduocatos & judices omni qua potuit instantia postulavit, persuadendo, imperando, supplicando, secundum illud Poeticum:

Imperium, Promissa, preces, confudit in unum.

Conquestus est insuper graviter de impetu Papalis persecutionis indefesso, ita ut audientes fere ad lachrymas provocavit & commovit, asserens, quod Dominus Papa ipsum, nec convictum, nec confessum, pro iniquissimo Hae∣retico, et fidei Christianae valido ac manifesto impugnatore fecit ha∣beri, et multis regionibus excommunicari, et quam graviter sci∣vit ac potuit scandalisavit, nomenque et famam, quo nihil est damnosius, irrestaurabiliter denigravit, et ad dejectionem ipsius nisibustotis anhelavit. Et nuper cum complacuerat & convenerat meae parti ac suae communiter, Concilium convocari, in quo praesto parabamus causas hinc inde propalare, judicium commune subituri, ipse Papa perperam formam convocatio∣nis praeloquutae alteravit, publicos inimicos Imperii, ac Laicos & seculares personas convocando, potius ad praelia quam pacem praeparatos, secundum tenorem Episto∣lae Regi Angliae, & aliis Principibus transmissae: in qua retiacula abscondita & mus∣cipulas Papalis astutiae certius detunicavi. In qua etiam Epistola praemunivi eos∣dem, ne praelatos suos per meam sinerent ditionem transmeare, sicut se suaque diligebant. Addiditque Imperator, sicut alias & in dicta Epistola mandaverat, quod periculosum foret & rationi dissonum penitus, Domino Papae manifesto adversario,

& suis consentaneis, qui potius videntur conspiratores in subversionem sacri Impe∣rii, quam Judices aequitatis, assessoribus causam principalem, & ejus circumstan∣tias ignorantibus, tam arduam causam inaequali foro committere.

Summopere igitur desideravit Imperator, ut per eum in pace venirent Praelati,* 1.212 de causa sua plenius instruendi, ut de omnibus occultis circumstantiis eos certificaret. Ipse enim nullo modo ad ipsos Praelatos personaliter poterat accedere, tum pro ca∣rentia thesauri, quem effuderat in diuturna obsidione Faventiae, & aliis variis ne∣gotiis, quorum maximum de exercitu filii sui contra Tartaros, & aliis, quae op∣portuit cautius continuare; tum propter Januenses sibi rebelles, quibus noluit nisi in forti manu appropinquare.

Praelati vero, Legatorum animati promissionibus et Papalibus* 1.213 crebro missis Epistolis consolatoriis, in quibus se promis••t per mare ob∣viam mitere juvamen festinum & efficax, noluerunt quomodolibet a pro∣posito suo resilire. Dicebant etenim, Non est fides, adhibenda cavilla∣latoris dictis excommunicati. Contemptis igitut Imperatoriis consiliis & peti∣tionibus, Praelati confidentes in multitudine Januensium, qui in navali certamine expediti, minas & vires Imperiales contempserunt, naves ascenderunt, praeam∣bulis Januensibus, qui multiplicabant loqui sublimia, asserentes vires adversantium nullatenus sibi formidabiles, meticulosos & pusillanimes Praelatos & litteratos ap∣pellantes, & erat superbia eorum major quam potestas. Galeis igitur dispositis & ordinatis cum navibus, versus Orientem in clamore tumultuoso nautarum, & clangore buecinarum mare Tyrrhenum sulcaverunt.

Quod eum Domino Imperatori significaretur, doluit se contemptum, & sua mo∣nita* 1.214 cum precibus aspernari. Misitigitur ad Henricum filium suum, quem de con∣suetudine appellat naturalem, cui commiserat mare, & maritima custodienda cum navali exercitu ad impediendum transitum Praelatorum, ut ipsos jam navigantes ca∣pere non formidet, vel submergat, vel trucidet, (as they well deserved for their pride, contumacy, rebellion and Treachery)

Dictus igitur Henricus, paternis praeceptis obediens, mifit obviam eisdem Janis∣ensibus* 1.215 Legatos & Praelatos confidenter ducentibus, viginti galeias novas & soli∣dissimas, manu militari optime communitas in prima fronte, quibus primicerius praeerat Stollius pyratarum peritissimus. Factoque congressu navali cruentissimo, Pisan••s quibus specialter praefuit Henricus cum jam dicto Stollio, qui per modum fulgurantis tempestatis irruit ad certamen, victi sunt Jaenuenses, captique Praelati cum Legatis, et aliqui submersi vel caesi, scilicet Archiepiscopus de Ʋesentia & multi alii quos longum est numerare. Ex Abbatibus tamen vix Savi••••ensis ope Johannis de Lexintuna, militis strenuissimi & elegantis, fratris sui▪ ac Nuncii Regis Angliae, evasit liber & illaesus. De hujusmodi autem infortunato casu▪ per hanc Epistolam, cui communis fama perhibet testimonium, evidenter certifi∣camur.

Captis igitur & praesentatis Praelatis & Legatis cum suis Januensibus Domino Imperatori, scripsit idem Imperator Regi Anglorum, necnon & aliis Principibus in haec verba:

FREDERICƲS Imperator, Regi Angliae salutem & sincerae dilectionis af∣fectum.* 1.216 Hilari affectione recepimus literas & nuntios vestros quos ad no∣stram praesentiam transmisisti, & tam ea quae literae continebant, quam ea quae iidem Nuncii ex parte vestra ore tenus coram nobis referebant, audivimus & intelleximus diligenter. Et ecce ad singula quae misistis prospere per eos, per magistrum Walterum de Ocra, dilectum nostrum Notarium ac fidelem, plenarie re∣spondemus. Cui ea quae vobis ore tenus ex parte celsitudinis nostrae dicet, in∣dubitanter tanquam personae nostrae credatis. Cui etiam plenam concessimus pote∣statem procedendi in negotio, pro quo nuntii supradicti venerunt, & complendi illud juxta formam sibi a celsitudine nostra datam. Ad hoc, cum nostris congau∣deatis successibus & in nostrorum humilitatem rebellium fiat terror & caeteris cau∣tela subjectis, jocunda insinuatione vobis describimus, quod cum civitas Faven∣tiae suis diffisa meritis, & propria munitione confisa, beneficio temporis Hye∣malis ausa fuerit nostrae rebellionis viribus praestare repagulum. Veris tamen in∣stituto tempore haec eadem civitate, machinarum nostratum incursione quassata,

muris irruentibus, & fossoribus nostris penetrantibus per meatus subterraneos in∣tima civitatis, ut manualiter inter cives & bellatores nostros bella concurterent, & oporteret eos pro minis corpora cominus praestare gladiis exponenda, sumpserunt sanius pro eorum salute consilium, quibus expugnatio vicinum excidum minaba∣tur, & ad implorandam nostram misericordiam continuo clamore saepe conversi, die Dominico, decimo quinto die Aprilis, mandatis nostris & beneplacitis se prae∣cise manciparunt, subjicientes in nostram misericordiam civitatem, suas pariter & personas, praestitis fidelitatis debitae juramentis, & illicitis juramentis, si quae fecerunt, abjuratis. Ad quorum receptionem nostri Comes Imperii semperindivisa, & justi arbitra moderaminis, clementia nos induxit, quae victoris animum vicit, ut cum victis misericorditer ageremus: rati gloriosiorem esse victoriam, mise∣reri conversis, quam in eorum casu ulcisci miserabili: pium genus vindictae pen∣santes, ignoscere noxis, dum potuimus ferius vindicasse. Remissa igitur gratis offensa, licet non minima, & reis Imperialiter absolutis, civium & civitatis, sta∣tu sub nostro, & Imperii jugo, (quo nihil suavius aut dignius esse probabunt) pro rerum qualitate disposito, dum ad depopulationem vicinae Bononiae nostrum verteremus propositum & affectum, Praelatorum turbam, cum Praenestino E∣piscopo, Ottonoque Thoringio sancti Nicholai in carcere Tulliano Diacono Cardina∣li, nostris adversaturam processibus, ex diversis provinciis congregatam, conti∣git suo infortunio Januam pervenisse. Ubi conveniente cum eis Gregoriis de Ro∣magna, addito Legato Legatis, ut insimul ligarentur, & conspiratione cum Jan∣vensibus rebellibus nostris facta, quidam de Regno Francorum navalem exercitum copiosum congregantes, pyratas suos armari fecerunt, cum quibus ad Papam Ro∣manum, pro majoris causa dissidii, conjuraverunt advenire. Ad quorum impe∣diendum transitum & accessum, nostram diu ante praevisam classem convenire feci∣mus apud Pisas, victoriosum Galeiarum Stollium praeponentes. Quos cum qui∣busdam nostris fidelibus, eorum praecognita motione, in lacis & portubus, quos vel alto mari praeterire non poterant, velut obvia, & necessario navigabilia transitu, ut eis transeuntibus potenter occurerent, destinavimus. Et aggressus galeiis nostris galeias eorum, quas praepotens Dominus, qui ex alto vider, & dimicat aequitatem dijudicans, invias vias eorum & excogitatam malitiam, insati∣abilemque cupiditatem meditatus, in viribus & potentia nostra, quam effugere terra vel mari non poterant, Domino favente, Legatos ligatos simul tradidit & Praelatos. Et tribus galeiis eorum submersis, ac omnibus quae vehebantur in ipsis, cum viris qui ad duo millia aestimati sunt, sine spe recuperationis amissis, viginti & duae galeiae, non sine magna navigantium caede, cum personis & rebus, divina sic volente providentia, victae sunt a galeiis nostris, & triumphaliter captae. In quibus tres dicti Legati, cum Archiepiscopis, Episcopis, Ab∣batibus, et multis aliis Praelatis, nuntiis quoque Praelatorum et procuratoribus, qui ultra centum aestimantur, cum Ambassa∣tionibus civitatum rebellium Lombardiae, qui ad praesixum ire Con∣cilium properabant, quatuor millibus Ianuensium, exceptis speci∣alibus et electis personis de Ianua, quae galeiis praeerant, et co∣mitatui Praelatorum pro ducendis et reducendis eisdem Ianuam, sicut inter eos fuerat infortunate conventum, ad manus nostras ligati perve∣nerunt, cum Praenestino illo, qui summum contra nos saepius incitaverat odium. Qui sub latentis lupi specie, in ovina pelle & agni chlamide, Deum inclusum gere∣re non confidat, cujus divinum judicium non defuisse arbitramur, et sciat quia Deus nobiscum est, sedens super Thronum, et dijudicans aequi∣tatem, qui non solum per Sacerdotium, sed per Regnum et Sa∣cerdotium, mundi machinam statuit gubernandam. Nos igitur, suum nobis caelitus Domino reserante consilium, & in plana tot aspera convertente, sudores bellicos, & aestivos pulveres non vitantes, nostrum foelix iter & intentionem omni∣modam & conatus ad eum dirigamus, qui nobis & caeteris regnantibus exaltationis, & gloriae contulit incrementum. Et nos praedictorum Principes successuum no∣strorum participes & vos, praecipue fieri gratulamur, quos in omni successurae faelicitatis eventu, ex unaminitate, qua unimur, cupimus esse consortes. Datae Faventiae, &c.

Missa est igitur talis Epistola aliis Principibus quasi consolatoria, sed non omnes tenorem ipsius acceptabant, cum dicat Poeta ethicus;

Gloria peccati non repetenda sui est.

Iussu igitur Imperiali ducti sunt per mare cursu diuturno, per spacium circiter trium hebdomadarum donec venirent Neapolim in Apulia: & in castro quod est vici∣num civitati, & mare circumdatum, tutelae certissimae mancipantur. Sed non omnes aequa damnabat calamitas carceralis. Praenestini enim miserrima erat con∣ditio. Et omnes jam vel morbus, vel lethaelis invaserat imbecillitas. Cum e∣nim diu navigaverant sedentes glomeratim vincti & oppressi, cecideratque super eos aestus intolerabilis, muscis circum••olitantibus, & more scorpionum pugnen∣tibus, fame & siti cruciati, & ad arbitrium nequissimorum nautarum imo hosti∣lium pyratorum, lacessiti & objurgati, longum martyrium protraxerunt, quod pro obedientia (So the Pope miscalled it, but in truth for their disobedience, rebel∣lion against the Emperour) subierunt. Videbatur igitur carcer requies, licet requie caruisset. Tabuerunt ergo, praecipue delicatiores, & variis infirmitatibus langue∣runt. Unde quidem religiosi, & multi alii, animas afflictas exhalantes ex miseria hujus mundi ad Dominum, non sine palma martyrii migraverunt. Et cito post, Domi∣nus Praenestinus, obediens Domino Papae, usque ad mortem a nequam faeculo tran∣sivit ad requiem.

The Imprisonment of these Prelates and Pope Gregories * 1.217 death soon after pre∣vented the Councils meeting, and put a period thereunto.

Having thus presented you with the tragical contests between Pope Gregory and the Emperor, from the year 1238. till 1242. I shall now return to that which more immediatly relates to the Ecclesiastical affaires of England and Ireland.

The Pope having granted a Provision to Roger Trinity Clerk, within the Dio∣cesse of London, directed to Otto his Legat to execute, he thereupon granted him the next Prebendary that should fall in the Church of Saint Martyn••; which being the Kings Free Chapple, exempted from Episcopal Jurisdiction, the King to preserve the Rights of his Crown and priviledge of his Free Chapples, issued this memorable Prohibition and Appeal to the Legate.

VEnerabili in Christo Patri O. Dei gratia, Sancti Nicholai in carcere Tulliano di∣acono* 1.218 Cardinali, & Apostolicae sedis Legato H. eadem gratia Rex Angliae, &c. salutem & sincerae dilectionis affectum. Cum sicut audivimus Rogerus de sancta Trinitate Clericus, literas Apostolicas impetraverit vobis directas, super quadam Provisione ei in aliqua Ecclesiarum London. Dioc. faci∣enda, vos dilectis nobis in Christo Decano et Capitulo Sancti Mar∣tini London. Provisionem illam faciendam authoritate qua fungitis demandastis Praebendam, si qua vacet, ad praesens vel cum aliqua in Ecclesia ipsa vacare contigerit conferendo. Cum igitur Eccle∣sia ipsa Capella nostra specialis existat, et ad nostrum Patrona∣tum specialiter spectare dignoscatur, in spiritualibus etiam nullam Diocesano subjectionem impendere teneatur, sed ab Episcopali ju∣risdictione exempta penitus ab antiquo, Domino Papae sit immedi∣ate subjecta, ne praefato R. Clerico vel alii in praefata Capella no∣stra Praebendam aliquam conferatis, quod quidem in praejudicium nostrum non modicum redundaret, praesentiam Apostolicam Appel∣lamus, et ad appellationem illam faciendam, Willielmum de R. Clericum procuratorem nostrum duximus constituendum. Teste meipso apud West. 25. die Julii.

To prosecute this businesse with effect at Rome, he constituted a special Proctor by these his Letters Patents

DOmino Papae Rex, salutem. Noverit Sanctitas vestra nos dilectum Clericum* 1.219 nostrum Magistrum Alex. le Seculer quem pro negotiis nostris ad Curiam Ro∣manam destinavimus procuratorem nostrum constituisse, ad impetrandum & contra∣dicendum pro nobis in eadem Curia impetratis & impetrandis. Dedimus etiam ei∣dem Magistro Alex. potestatem substituendi procuratorem loco suo in negotio me∣morato si necesse fuerit. Ratum habituri quicquid idem Magister Alex. vel ab eo substitutus Procurator fecerit in praemissis. In cujus rei testimonium, has Literas nostras Patentes fieri fecimus, & sunt sine termino. Teste Rege apud West mona∣sterium, xxvij. die Julii.

Upon the * 1.220 forecited assault made by the Schollars of Oxford on the Legate and his Servants, the King issued this Writ to the Sheriff of Gloucester, to apprehend all Scholars, whether Scots, Welsh-men, Irish, or English, going from Oxford, guilty of that fact, to the great dishonour of his Government, and disturbance of the pub∣lick peace, (casually omitted in its proper place.)

REX Vicecomiti Gloucestriae, salutem. Cum Venerabilis Pater, &c. nuper* 1.221 hospitaretur apud Oseneyam, Clerici quidam de Universitate Oxoniae timore Dei postposito, & spreta sedis Apostolicae reverentia, in gravem Regiae dignitatis iaesionem in praedictum Legatum & suos irruentes, eis tam de die, quam de nocte contra pacem nostram insultum dederunt, quosdam de familia sua interfecerunt, & slios graviter vulneraverunt, de quo vehementer moti sumus & perturbati, tam pro contemptu & injuria Sanctae Romanae Ecclesiae illata, quam pro manifesta pacis nostrae perturbatione. Et ideo tibi praecipimus firmiter in jungentes in fide qua nobis tene∣tis, & sicut teipsum & omnia tua diligis, per totam Ballivam tuam diligenter insidiari facias, si qui Clerici venientes de Oxon. de quacunque natione sive Scoti, sive Wallen∣ses, sive Hibernienses, sive Anglici, a die Veneris proxima ante festum Sancti Marci, & inde recedentes occasione praedicta, per partes illas transitum facient. Et si quos tales inveneris, illos capias & salvo custodias in libera prisona, donec aliud inde prae∣ceperimus: Scire etiam facias omnibus qui Libertates habent infra Ballivam tuam, quod sicut seipsos & Libertates suas diligunt, de praedictis Clericis capiendis idem fa∣ciant infra Libertates praedictas.

The Popes Legate presuming to hold Pleas before him in England, not only of all Ecclesiastical, but likewise of Temporal matters, belonging to the Kings Courts, as of Fishings, Rents, Chattles and Debts; the King thereupon issued these ensuing Prohibitions to stay such suits, in a modest stile.

LEgato Rex, salutem. Cum sicut audivimus Prior Sancti Jerusalem Anglioe, The∣saurarium* 1.222 Ehoracensis Ecclesiae, super quadam Piscaria sua, coram vobis trahat in causam, quae quidem causa terminari debet in Curia nostra: Et nobis ex hoc possit praejudicium generari: Paternitatem vestram attente rogamus, quatenus cum plenam fiduciam de vobis reportemus, quod ea quae spectant ad Coronam et digni∣tatem nostram velitis plenius conservare, praedictam causam non sustineatis coram vobis de caetero ventilari. Et taliter has preces no∣stras exaudias, quod vobis ob hec teneri debeamus ad grates. T.

Consimiles Literas habet Radulphus filius Nicholai de catallis & debitis.

Consimiles Literas habet Magister de Ripar. de debitis.

The Bishoprick of Landaffe becoming void, the Pope by his own Papal Authority and Provision conferred it on John de Monmouth, who was consecrated Bishop thereof by the Archbishop of Canterbury, after the Kings Royal assent to the Popes: Provision, Anno 1239. (not 1296▪ as Godwin in his Catalogue of Bishops, p. 427. mistakes) whereupon the King issued this Writ to the Earl of Gloucester and Hert∣ford, to restore the Temporalties of the Bishoprick to this new Bishop, he having formerly granted them to him, and Jone the Kings sister for their lives, during the vacancy.

REX dilecto & sideli suo Gilberto de Clare, Com. Gloucest. & Hertford. salutem.* 1.223 Cum vobis & charissimae filiae nostrae Johannae consorti vestrae concesserimus custodiam Episcopatus Landaven. necnon & omnium Dominicarum & tenemento∣rum ad Episcopatum illum spectantium, & in Dominico seu feodo vestro existentium tempore vacationis Episcopatus ejusdem. Habendum vobis & praesatae filiae nostrae ad totam vitam vestram tempore illo, salva nobis fidelitate ipsius quem in ejus∣dem loci Episcopum contigerit confirmari, prout in Literis nostris Patentibus vobis & praefatae consorti vestrae inde confectis plenius continetur. Ac Venerabilis Pater E. Cantuariens. Archiepiscopus, totius Angliae Primas, Cathedrali Ecclesiae Landaven. de Venerabili viro Magistro Johanne de Monemuth, authoritate Apostolica provi∣derit, et ipsum in e••usdem loci praefecerit Episcopum et Pastorem. sicut per Literas ejusdem Archiepiscopi Patences nobis con••ta••: Nos hujusmodi Provi∣sionem et praefectionem acceptantes, cepimus fidelitatem ipsius Ma∣gistri Johannis, & temporalia Episcopatus praedicti in manu nostra existentia, prout moris est, restituimus eidem. Et ideo vobis mandamus, quod temporalia Epis∣copatus praedicti in Dominico sen feodo vestro ex concessione nostra existentia, sicut praedictum est, eidem Magistro Johanni sine dilatione Liberatis. Teste Rege apud Aberconewey, quarto die Aprilis.

The 12. of August following, the King to engage one of the Cardinals of Rome (who would do nothing without Bribes and Pensions) to promote his affaires there, granted him an Annual Pension of 20 l. payable at two Terms, out of his Exche∣quer during life, by this Patent.

REX omnibus ad quos, &c. salutem. Obsequia fructuosa quae Venerabilis* 1.224 Pater Dominus J. Titulo Sanctorum Marcelli & Petri Presbyter Cardinalis, nobis exhibuit dum erat in minori officio constitutus, & quae, sicut speramus, in futur. faciet, attendentes, viginti librarum sterlingorum eidem annuam concedimus Pensi∣onem, percipiendam quamdiu vixerit ad Scaccarium nostrum; unam, viz. medietatem ad Scaccarium nostrum Sancti Michaelis, & aliam medietatem ad Scaccarium nostrum Paschae. In cujus, &c. Teste Rege apud Westm. xij. die Augusti.

The 26. day of the same month, two of these insatiable Romish Cardinals procu∣red the Kings Letters Patents to his Chief Justice, Chancellor, Treasurer, and all other Officers in Ireland, to assist their Chaplain in the collection of their Procurati∣ons from the Clergy thereof.

REX dilectis & fidelibus suis Justiciario suo Hiberniae, Cancellario & Thesaurario* 1.225 de Scaccario suo Dublin. Justiciariis, Vicecomitibus, & omnibus Ballivis & Mi∣nistris suis de terra Hiberniae, ad quos praesentes Literae pervenerint, salutem. Cum Venerabiles Pater Beraldus Albanensis, & Simon Penestrensis Episcopi, Sacrosanctae Romanae Ecclesiae Cardinales, Magistrum Johannem Bonichy de Senis, Capellanum eo∣rundem ad partes Hiberniae, pro Procurationibus eorundem Cardinalium jam transmittant: Vobis mandamus, quod praefato Magistro Johanni, cum ad partes illas venerit ex parte Cardinalium eorundem occasione praedicta, consilium & auxilium impendatis in hac parte, quotiens ab ipso Capellano ex parte dictorum Cardinali∣um fueritis requisiti. In cujus rei testimonium, &c. pat. quamdiu nobis pla••uerit.

Teste Rege apud Westm. xxvj. die Augusti.

Per Petitionem de Consilio.

As the King promoted the Popes, Cardinals Rapines, and intollerable Extorti∣ons on the Clergy and people on the one hand, so the Pope to gratifie the King granted him a Tenth from the Clergy of Ireland, towards the relief of the Holy Land, on the other hand, in outward pretence to delude the people, which in truth the King, Pope and Cardinals shared between themselves; for the collecting where∣of the King issued this Patent to all his Sheriffs, Bayliffs, and Officers in Ireland.

REX Vicecomitibus & omnibus aliis Ballivis & fidelibus suis in Hibernia, ad* 1.226 quos, &c. salutem. Cum Summus Pontifex Venerabilem Patrem T. Midden▪

Episcopum, & Magistrum T. de Chaddeworth, Decanum Ecclesiae Sancti Patricii Dublin. per Literas suas Bullatas deputaverit, ad Decimam in tetra praedicta nobis in subsidium Terrae Sanctae concessam, colligendam, prout in eisdem Literis plenius continetur: vobis mandamus, quod eisdem Episcopo & Decano ad eandem decimam colligendam sitis consulentes, & auxiliantes, quotiens ab ersdem Episcopo & Decano vel eorum altero, ex parte nostra super hoc fueritis requisiti. In cujus, &c. quamdiu nobis placuerit duratur.

Teste Rege apud Thurrok. vj. die Septemb.

Per ipsum Regem nunciante J. de Benstede.

There are some Writs of the like nature in the Clause Rolls of this year, which Rolls being for the present mislaid, I could not transcribe.

The Monks of Cambridge having apprehended an Heretick (which they had no legal authority to do) the King thereupon (by his Ecclesiastical Prerogative) issued this Precept to the Sheriff of Cambridge, to bring this Heretick before him at Westminster, at the Kings own cost, to be examined and disposed of as he should direct.

REX Vicecomiti Cantabrigiae, salutem. Praecepimus tibi, quod visis Literisistis* 1.227 sub salvo & securo conductu venire facias coram nobis apud Westm. Haereti∣cum, quem fratres praedicatores Cantabrigiae tibi liberabunt. Et custum quod ad hoc posueris computabitur tibi ad Scaccarium. Teste Rege apud Westm. iij. die Augusti, Anno Regni nostri xxiiij.

Who this pretended Heretick was, and what his Heresies, Matthew Paris thus informes us.

Diebus illis quidam quasi honestae vitae ac severae vir, habitum & gestum praeten∣dens* 1.228 ordinis Carthusiensis, captus est apud Cantabrigiam, nolens intrare Ecclesiam aliquam. Super quo diliramento cum requisitus, secus quam deceret, respondis∣set, arctiori custodia reservabatur, ita quod post paucos dies sequentes transmis∣sus est ad Legatum, in turri Londinensi recludendus. Palam enim asseruit, di∣cens, Gregorius non est Papa, Non est caput Ecclesiae. Sed aliud est caput Ecclesiae. Ecclesia prophanata est, nec debent in ea divina celebrari, nisi rededicata fuerit. Vasa & vestimenta ejus reconsecranda sunt: Diabolus solutus est; Papa haereticus. Polluit Ecclesiam, imo mundum, Gregorius, qui Papa dicitur. Et praesentibus & audientibus domino Abbate R. de Eve∣sham, & magistro N. de Finham, magistris quoque P. de Burdegali, & H. de Susa, & multis allis; dixit Legatus illi deliranti: Nonne concessa est desuper potestas Domino Papae solvendi animas atque ligandi, ut vices beati Petri exequatur in ter∣ris? Et cum omnes expectarent, quid responderet, credentes judicium ab hac sua responsione dependere, ait sub interrogatione, & non sub assertione: Quomo∣do possem credere, quod cuidam Symonali, et usurario, et forte majoribus facinoribus involuto, concedatur talis potestas, qualis concessa fuit beato Petro; qui immediate factus ejus Apostolus, se∣quutus est Dominum, non tantum incessu pedum, sed virtu∣tum claritate? Ad quod verbum erubuit Legatus, & ait quidam de circumse∣dentibus,

Stulto rixandum non est, furno nec hiandum.

Resolvit labra sua in alia deliramenta, there related. After which I finde no more proceedings against him.

The Archdeacon of Canterbury intending to build and erect a Church of Prebends or Canons at Maydeston in Kent, against the Kings Prohibition and Appeal, to the disinherison and prejudice of his Crown and Dignity, the King thereupon issued this memorable Writ of Prohibition to the Sheriff of Kent, to proclaim, and prohibit all Laymen under pain of Imprisonment, losse of life, and member not to ayd or assist him therein, by carrying stones, timber, or working therein.

REX Vicecomiti Kanciae, salutem. Quia pro certo audivimus, quod E. Cantuar▪* 1.229 Archid. ad exhaeredationem nostram, et grave praejudicium Coro∣nae et dignitatis nostrae, nuper accessit personaliter usque Maydenston, et nobis invitis, appellantibus et prohibentibus, ibidem locum ubi Ecclesiam praebendalem construere proposuit, benedixit, assignando loca in quibus construenda sunt aedificia Canonicorum: Tibi praecipi∣mus firmiter injungentes, in fide qua nobis teneris, quod per totam Ballivam tuam clamari facias, et firmiter supra vitam et membrum prohiberi, ne aliqua persona Laica de operatione quam dictus Archid. constru∣ere proposuit, in aliquo ligna vel lapides carriando, vel aliquod auxilium vel consilium praestando, sive operando se intromittat. Et si aliquem Laicum contra hanc Prohibitionem nostram inveneris aliquid attemptantem, corpus ipsius capias, et in prisona nostra salvo custodias, donec aliud inde tibi praeceperimus. Taliter hoc praeceptum nostrum executurus, ne si te in hac parte negligentem au∣dierimus, ad te nos graviter capere debeamus tanquam praecepti no∣stri contemptorem.

Teste Rege apud Clarendon, xxiij. die Novembris.

Per ipsum Regem & Consilium suum.

The King out of favour to the Earl of Flanders, writ to his Proctors at Rome to assist the Earls Proctors all they could, and to dispence, in his particular case, with his Royal Priviledge, of drawing no causes out of his Realm to Foreign Judicatures.

REX Drogoni de Barentin, & Willielmo Hardel, & aliis procuratoribus suis* 1.230 in Curia Romana agentibus, falutem. Cum ad commodum & utilitatem di∣lecti avunculi & fidelis nostri Th. Comit. Flandr. tam per nos, quam per nostros laborare disponamus, vobis praesentium tenore injungimus mandantes districte, quod ejus procuratoribus ad curiam accedentibus, in hiis quae ad ipsum Comitem pertinere videbuntur, totis viribus assistatis, & ejus negotia, quatenus per vos fieri poterit, promovere curetis; Proviso quod occasione privilegii Anglicis con∣cessi, Ne ad partes transmarinas seu extra Regnum Angliae trahantur in cau∣sam, nihil contra ipsum Comitem nomine nostro impetretur, quo minus in cau∣sa quae inter nobilem virum P. quondam Comitem Britaniae, & S. de Monte-forti, vertitur in partibus transmarinis coram judice suo procedatur. Nos enim, pro eo quod causa illa praefatum Comitem Flaundr. velut eum cujus res agitur tangit, magis eligimus, quoad causam illam privilegio renunciare praedicto, cum prote∣statione tamen quae ad ejus observationem in aliis causis videbitur necessa∣ria, quam Comitem praefatum, in ipsius impedire processu. Vos igitur in hac causa nihil contra ipsum impetretis, nec quantum per vos fieri poterit impetrari permittatis. Nolumus enim si super hoc nostro nomine aliquid fuerit impetra∣tum, quod eo ad impedimentum suae Causae aliquis utatur. Teste apud Clarend. 8. die Decembris.

The Popes Legat this year exacting the fift part of all outlandish Clerks Bene∣fices and Rents in England, to the Popes use, as well from the Kings Clerks as others, to their intolerable oppression, the King thereupon issued this memorable Pro∣hibition to him, exempting certaine Clergy men therein named from this exaction, though he connived at this extortion from others.

REX Domino Legato salutem. Cum jam ex relatu quorundam receperimus* 1.231 fide dignorum, quod de Clericis transmarinis tam nostris quam aliis in regno Angliae, beneficia et redditus habentibus quintam partem suorum reddituum et bonorum, ad opus Domini Papae, authoritate qua∣rundam literarum suarum certis ad hos executoribus ex parte vestra exhibitis, nec saltem ipsorum indempnitate provisa, districtius exigitis: Nos attendentes & in ani∣mo

saepius revolventes, quod hii qui nostris vacant obsequiis▪ intolerabilibus juxta regni consuetudinem fatigantur expensis, propter quod pen∣satis rerum circumstantiis, ipsorum foret immunitati ratione multiplici provi∣dendum, dilectionem vestram praesentium duximus tenore rogandam, quatenus ho∣nori vestro qui satis Apostolicae sedi convenire creditur, sic in hac parte prospicere curetis, quod dilectos nobis magistrum Walterum de Dya, Guydonem de Rascillum, magistrum Johannem de Dya, magistrum de Estoyland, H. Archid. Wint. L. Archid. Surr. Johannem de la Herce, Henr. de Berneval. I. de Steyland. Petrum Chaceport, Bertardum de Ʋalentia, Emericum de Roches, magistrum Willum le Brun. W. le Pless, Selmo de Creft, magistrum Atte, & Willum. de Poypia Clericos nostros, prae∣statione quintae memoratae conservetis immunes. Cum enim Dominus Papa nobis super hoc, prout praedecessorum nostrorum temporibus fieri consuevit, hactenus scripserit, non sustinebimus, quod praefati Clerici nostri super exacti∣one praedicta, in aliquo graventur; immo eisdem districtius inhibu∣imus, ne de honis suis aut redditibus pro portione memorata, alicui respondere praesumant. Nam etsi id quod in hac parte apud alios agitur quasi dissimulando pertransimus, istos tamen penitus esse volumus immunes. Addici etiam petimus supplicationibus praemissis, ut si quae compulsiones circa eosdem per executores praedictos in locis exercentur diversis, ipsos penitus ad nostram fa∣ciatis petitionem relaxari. Scituri pro certo, quod sustinere nullo wodo volumus, quod praefatae pecuniae Summa ab eisdem per aliquos extorqueatur. Teste Rege apud Westmonasterium novemdecem die Februarii.

The Prior of Rupe, by Authority from the Pope exacting from the Clerkes of the Churches in England, the advowsons whereof belonged to the Monks of Clungy, the tenth of their goods and rents for three years together, the King thereupon issued this notable Prohibition to him, inhibiting the Collection the eof, or any other Tax, to carry monyes out of the Realm.

REX Abbati & Priori de Rupe, salutem. Accepimus ex relatu quorundam,* 1.232 quod vos authoritate cujusdam concessionis Abbati & Monachis de Cluniac. per Dominum Papam factae, a rectoribus Ecclesiarum de sua atque Prioratuum suo∣rum advocatione existentium, decimam bonorum et reddituum suorum de tribus annis proxime sequentibus, exigitis; ipsos Rectores ad solutionem decimae prae∣dictae districte▪ compellendo. Quia vero id absque indebito multorum gravamine sustineri non posset, veluti, cum decedentium Rectorum Ecclesiae ad ipsos ultra tempus certum secundum diversarum partium constituta non pertingunt, si pro tribus annis responderet Rector, jam superstes, ipso forte citra lapsum primi anni de∣cedente, pro successore suo videretur indebite gravari, & ex altera parte cum ipsi Priores quoad jura suorum Patronorum, qui de nostra Jurisdictione consistunt quasi pro secularibus habeantur personis, & a nobis proculdubio in hiis debeant tueri. Et praeterea, cum a Domino Papa super hoc nequaquam fit. erimus requisiti, nec moris sit, aut esse consueverit in Regno Angliae quod sine Conscientia et voluntate Principum, possent hujusmodi talliae vel collectae de Ecclesiarum Rectoribus extorqueri: Nolumus quod ad collectam pecuniae extra regnum nostrum trahendae authori∣tate praedicta per vos procedatur; Immo districte prohibemus, ne ab a∣liquibus Ecclesiarum rectoribus, de regno nostro tallias aut collectas praedictas, seu consimiles exigere vel extorquere praesumatis, quous∣que super hoc cum Episcopis Angliae, et aliis Magnatibus tam Cleri∣cis quam Laicis, tractatum habuerimus, et vobis aliud super eo∣dem significandum duxerimus. Teste Rege apud Westmonasterium 21. die Februarii.

How greivous the Popes exactions, Injustice and proceedings were both to the Bishops and Clergy as well as others, these passages concerning Edmund Archbishop

of Canterbury (Canonized soon after for a Saint at Rome) will in part demonstrate; though what he requested did somewhat impaire the Kings prerogative.

Eodem tempore, Archiepiscopus Cantuariensis Edmundus, (having gratified the* 1.233 Pope and his Legat in consenting to the Ayde demanded by them, which he at first opposed) credens & confidenter sperans, habere in Domino Papa tale adjutorium, vel saltem aliquod, quale invenerat in piae memoriae Papa Alexandro beatus Tho∣mas Martyr, ejusdem Archiepiscopi praedecessor: coepit conqueri lachrymabiliter per Epistolas lugubres, & nuncios solennes, quibus credebat cor Papale lapideum in carneum convertere, quatenus illam detestabilem, & damnosam consuetudinem Ecclesiae aboleret; qua Reges, imo Tyranni, & Ecclesiae penitus inimici & rebelles, Ecclesias Cathedrales & conventuales suo pastore viduatas, non sinerent respirare, & eisdem incongruis pastoribus libere & canonice provideri; nec impediret Rex, motu suo plus voluntario quam rationabili earum electiones, per suos cavillatores, quos ad hoc detinu••t conductitios. Quarum si aliqua talis Ecclesia suo pastore vi∣duaretur, vacans per sex menses, per Archiepiscopum loci eidem competenter provideretur. Cumque se ex fallaci promissione curiae Romanae certissime speraret Aedmundus alter fieri Thomas, cujus * 1.234 certamine glorioso * 1.235 malae consuetudines Angliae sunt deletae, Gregorium{que} Papam induisse Alexandrum, beati Thomae coex∣ulis, & coadiutoris, inventus est Papa Gregorius subito timidus ut homo, & ad Regis Angliae mandatum, qui hoc asserebat, esse contra suam Regiam dig∣nitatem, totum illud pium propositum, super quo Archiepiscopus euam literas Papales, non sine magnae pecuniae effusione, obtinuerat, in irritum revocavit. Quo competro, Rex solito Tyrannior effectus, & procacius, electionem Bonifacij, contra libertatem Ecclesiae Wintoniensis procuravit, alias licet rite factas, & piecele∣bratas efficacius impediendo.

Which * 1.236 Matthew Westminster thus relates. Ipso eodem anno, Archiepiscopus Cantuar. Aedmundus non minima effusa pecunia, quoddam obtinuit privilegium tam regno quam sacerdotio gratissimum; scilicet, Ut si Ecclesia Cathedralis per menses sex vacaret, viduata pastore, per Archiepiscopum Dioecesanum eidem provideretur. Sed quia videbatur hoc in praejudicium regiae dignitatis, et jactu∣rae redundate, cassatum est idem privilegium, pecunia iterum in∣tervemente. Unde Archiepiscopus, cum vidisset sic justitiam manifeste, vacillare & tot labores suos annullari, inconsolabiter doluit, nolensque accipere consolatio∣nem, ex illo tempore cogitavit spontaneus exulare.

This Archbishop to induce the Pope to continue this Papal priviledge he had with* 1.237 much mony and paines obtained, to the prejudice of the Kings Prerogative, condescended to the Popes intolerable Tax, against his judgment and Conscience, to wit, quintae partis redditum; paying the Popes exactors 800. markes, antequam violenter extorquerentur: quod videntes alii Praelati Angliae, in similem ruinam sunt prolapsi.

After which, cum Dominus Archiepiscopus Cantuariensis Aedmundus, qui* 1.238 jam dictae exactioni detestandae spontaneus vel invitus, se diatim ma∣gis conculcari, et bonis suis temporalibus destitutum, libertatibus suis spoliari, affectus est tedio, quod viveret, et videret mala super terram, Increpansque Regem de promissione, nil nisi dilationes re∣portavit. Variis ergo lacessitus injuriis, exulans, transiit in Franciam, & casti∣gata familia, apud Pontiniacum, ubi praedecessor ejus beatus Thomas exul commoratus est, orationibus & jejuniis vacans assidue, commoratus est.

Dum igitur fortunalis rota sic mundanum cursum volubiliter exagitaret, Aedmun∣dus* 1.239 Cantuariensis Archiepiscopus, qui spontaneum in transmarinis partibus exilium subierat, contabuit tam corpore quam animo, & ducens ab alto fuspiria, iterabat: O quam melius esse mori, quam videre mala gentis suae & sanctorum super terram. Quos enim ipse ligaverat, Legatus contra suam dignitatem malo grato suo absol∣vit, & è converso. Optans igitur dissolvi, & esse cum Christo, orabat, dicens: Heu mihi, quia incolatus meus prolongatus est. Jam satis est, imo nimium, quod omnia vidi volvi in praecipitium & ruinam: tolle animam meam, Domine Deus meus. Commoratus est igitur dictus Archipraesul per aliquot dies apud Pontiniacum, ubi beatus Thomas Martyr, praedecessor ejus exul com∣morabatur. Ubi die & nocte in lachrymis & jejunio pro statu Ecclesiae Anglicanae periclitantis, preces Deo & beato Thom•• obtulit indefessus. Exhaustus igitur ab∣stinentiae,

& dolore maceratus exinanito corpore, delibato & debilitato, coepit ibi∣dem graviter & infirmari. Et consilio fretus medicorum, apud Soysy, gratia melioris aeris hauriendi, se fecit transportari. Ubi per alicujus temporis spatium morbo languens dysenterico, vinculis carnis absolutus, valedicens nequam saeculo, universae carnis semitas est ingressus. Cujus anima exilium saeculare pro patria coe∣lesti foeliciter commutavit. Vere enim exul, & solo corpore in hac peregrinatione commoratus, undique causis emergentibus languit lacessitus. Rebelles etiam, quos ipse judicialiter excommunicavit, Legatus procaciter & irreverenter absolvere non omisit, multa alia quae sua non erant, in praejudicium ipsius Archiepiscopi totius Angliae primatis, de consensu vel permissione Regis, temere & enormiter praesu∣mendo. Sed haec pestis omnes Angliae Praelatos truculenter agitavit. Unde qui∣dam Satyricus satis Satyrice Regem & Legatum dum ad invicem jocose confabula∣rentur, & in omnibus agendis sese coadjutores fore contra omnes compromitterent, reprehendit, dicens; Eia, eia, nunc bene novi, quod ex quo pastor & lupus foedus inie∣rint concordiae, ovibus imminet strages truculenta.

Transiit igitur ex hoc mundo dictus Archipraesul Aedmundus, decimo sexto Ca∣lend.* 1.240 Decemb▪ infra scilicet octavas beati Martini, ipsi Confessori Confessor in multis assimulatus, absolutus de Conventu Cantuariensi Monachis poenitentibus. Obiit autem apud Soysy domum Canonicorum Regularium. The manner and place of his funeral is there descibed at large, which I pretermit. Dum enim adhuc viveret, videns se de hoc mundo cito migraturum, causam suam Deo & B. Thomae commendando, (qui ibidem ob similem causam exulans, invenit refugium) Pontiniacensi Ecclesiae corpus suum legavit. Contigit autem inter itinerandum dum sacrum corpus por∣taretur, propter famam Sanctitatis ipsius, ut illuc confluerunt aegrotantes, sanitatem a Christo ipsius precibus fideliber postulantes. Et factum est quod eundem una die ter dignatus est Dominus manifeste, meritis ipsius sancti exigentibus, miraculis praeclaris & titulo Sanctitatis insignire. Pro quibus solenniter hymnus Angelorum, scilicet, Te Deum laudamus, ter veneranter & devote cantabatur. Meruit igitur Pontiniacum cor∣pore Confessoris, quod cum tumularetur, inventum est vermiculs & cilicio rudi cor∣rosum, & genua ob frequentiam genuflexionum callosa, faeliciter venustari, quod fu∣erat aliquando beato Thomae tuitionis refugium & asylum. Et hoc idem Martyr Thomas aperte praedixerat. His Miracles and Canonizations are at large recorded by * 1.241 Mat. Paris, in succeeding years.

Pope Gregory (before his death) to carry on his Wars and designes against the Emperor Frederick, and throw him from the Empire, Anno 1240▪ intended to by way of Provision to confer all the Benefices in England (especially of the Clergy and religious persons to the sonnes of Romans and other foreiners, upon condi∣tion to assist him against the Emperor) sending his Bull to three Bishops to con∣fer no lesse then three hundred of the next Benefices that fell voyd within their Di∣ocesse, on these aliens.

Circa illa tempora, facta est iniquissima conventio inter Dominum* 1.242 Papam et Romanos, ut dicebatur; ut scilicet Papa quotquot es∣sent in Anglia beneficia conferenda, praecipue religiosorum, Romano∣rum filiis vel consanguineis ad nutum eorum forent distribuenda. Ea tamen conditione, ut unanimter in Imperatorem hostiliter in∣surgerent, pro posse suo eundem a Culmine Imperiali non segniter praecipitarent, titulos antiquae strenuitatis sibi taliter adquirentes. Vnde infra paucos dies, postea misit Dominus Papa sacra praecepta sua Domino Cantuari Archiepis. Aedmundo, et Lincol. et Sarisberi. Episcopis, ut trecentis Romanis in primis beneficiis vacantibus providerent, scien∣tes se suspensos a beneficiorum collatione, donec tot competenter providerentur. Vnde stupor magnus corda haec audientium occu∣pavit, timebaturque quod in abyssum desperationis, talia audens mergeretur. A very daring and dangerous Usurpation on the Kings Prerogative, the Churches Priviledges and Patrons rights, the King the next year issueing out Writs to the Archbishops and Bishops of sundry Diocesses (by way of opposition) to inquire how many aliens were promoted to Benefices or Prebendaries, with their values and names, of which more in due place.

Die Sancti Bartholomaei electus est in Episcopum Herefordensem Magister Petrus* 1.243 de Egeblanke, qui aliquando familiaris clericus fuit, & procurator expensarum Williel mi electi Valentini natione Provincialis. Et post parvum temporis interval∣lum, cum magno honore est a Rege receptus, & confirmatus sine aliqua contra∣dictione vel difficultate. Alius enim quidam Canonicus Lichefeldensis, vir per omnia commendabilis, electus, videns dies malos imminere, & Regem nullum fere nisi alienigenam acceptare, cessit: & regimen Ecclesiae Deo & Canonicis fratribus suis commisit disponendum.

Not long after, die Dominica proxima ante Natal. Domini, consecratus est* 1.244 magister Petrus de Egeblancke in Episcopum Herefordensem, praesente & applaudente Rege & Nobilium multitudine, in Ecclesia Sancti Pauli Londini. Ubi etiam Monachi Cantuarienses pro jure suo Ecclesiae coram Legato ibid▪ praesente & Archiepiscopo E∣boracensi, & aliis Praelatis & Magnatibus reclamarunt.

Eisdem diebus Monachi Dunelmenses Romae ad confirmandam electionem suam* 1.245 commorantes, in suo negotio consummando impediente Rege, nimis damnifica∣bantur, ita ut suspenso negotio affecti taedio, quasi dolore contabuerunt. Decubu∣erunt igitur infirmati, juxta verbum Salomonis, dicentis, Spiritus tristis exsiccat ossa. Et mortui sunt qui ibidem commorabantur quatuor, qui electi de Conventu discretiores habebantur, cum quibusdam in Jure peritis clericis & ministris, ad consolationem eisdem assignatis, & sic periit pars Conventus potissima, utrum morbo eventuali, vel spiritu tristitiae, vel peste, vel potione lethifera, ignora∣tur. Quod cum electus scilicet Prior Dunelmensis, cognovisset, ab alto ducens su∣spiria abhorruit, licet Rex principalis causa fuisset, qui non permittit Ecclesias viduatis ordinari, quod ipse videretur tanti mali occasio, cessit spontaneus: asserens se nunquam statum pristinae laetitiae vel alacritatis recepturum. Monachi vero, qui∣bus eligendi libera potestas relinquebatur, Regem, ut moris est, adierunt, ut con∣cederet eis justain eligendi facultatem. Rex autem eis petita concedens, in∣stantissime ipsos rogavit juxta illud Poeticum,

Imperium, promissa, preces, confudit in unum.

Ut magistrum Petrum de Egeblanke, electionem Herefordensem, natione Provinci∣alem, vel Bonifacium avunculum Reginae, sibi postularent vel eligerent, quorum mores & scientiam penitus ignorabant; sciebant tamen utrumque alienae fuisse na∣tionis, & tantae insufficientem dignitati. Nec indiget Anglia extra fines suos in remotis regionibus personas regimini Ecclesiarum idoneas mendicare, quae solet ali∣is tales saepius ministrare.* 1.246

After some time of consideration, Monachi Dunelmenses, post multos labores in∣utiles, & sumptuosarum expensarum effusiones multiplices, cedente Priore Dunel∣mensi praeelecto, & sic ejusdem electione cassata, elegerunt unanimiter, invocata Spi∣ritus Sancti gratia, Magistrum Nicholaum de Fernham, virum moribus & scientia com∣mendabilem, in Episcopum & Pastorem animarum suarum. Rexerat autem ipse dictus Nicolaus in artibus Parisiis per plures annos. Deinde de arte Medicinae Bo∣noniae, in qua claruit gratiosus & peritus excellenter. Hic etiam postquam in Dia∣lectica & arte Physicali & naturis ad plenum eruditus, ad Medicinam se postea confe∣rens, spiritualem videlicet Theologiam, ipsa scientia & librorum copia se adeo re∣stauravit, ut lecturiens ad Cathedram ascendendam sufficeret Magistralem. Ipsum igitur quasi expertum, & scientia multipliciter & moribus commendabilibus insigni∣tum, peritorum consilio Rex & Regina ad suarum vocaverunt animarum & corporum custodiam & consilium familiare, hoc consulentibus & procurantibus Ottone tunc Legato, & Episcopo Carleolensi, & aliis secretis Regis consiliariis. Ubi cum pro∣spere & prudenter se haberet, ad dicti Pontificatus dignitatem electus non adquie∣vit. Videbatur enim ei inhonestum, illi consentire electioni, cum paulo ante, quan∣do in Episcopum Coventrensem eligeretur, renuntiavit, nolens quomodolibet consen∣tire. Igitur, ut obstrueretur os loquentium iniqua, qui forte dicerent, Ecce hic Hypocrita, pauperi Episcopatui renuntiavit, expectans uberiorem, summo conamine reluctabatur. Donec Episcopus Lincolniensis R. eum super hoc graviter redar∣guens, efficaciter ipsum ad hoc persuasit, ut consentiret, hoc modo: Ecee Monachi Dunelmenses, & eorum Ecclesia destituta pastore, lachrymis obortis solatium flagi∣tant pastorale, nec consentis, cum Canonice eligaris? Adjuro per aspersionem sangui∣nis

Jesu Christi, ut hoc onus subeas & honorem: quia Rex nullo modo, nisi mani∣feste desiperet, vestram reprobabit electionem. Si autem non consentias, Rex ibi apponet sua machinatione aliquem alienigenam et degenerem, nec non et imperitum, in subvers: onem Ecclesiasticae dignitatis, & periculum totius Regni, cum sit Dunelmensis Episcopatus in confinio Regnorum Angliae & Soctiae, & fint Castra Dunelmens. scilicet Norham & Dunelmum, Angliae ex parte illa repugna∣cula contra omnium inimicorum insultus. Quod cum audisset dictus magister Nicho∣laus, ab imo trahens suspiria, ait; Amplector virtutem obedientiae. In diocesi vestra mea habui ex gratia vestra quae obtinui beneficia; paternis igitur vestris monitis obtempero. Monachi igitur Dunelmenses gaudentes eum Regi praesentave∣runt, tanquam suum Electum. Rex autem ejus electionem gra∣tanter acceptans, cum in electo vel electione nihil posset rationabiliter reprehendere, suscepit electum sine morae dispendio. Qui cito postea foe∣liciter est confirmatus.

Imminentibus autem diebus illis procurante Regis ira vindice, privatus est magister* 1.247 Simon Normanus (qui aliquot annis praeterlapsis Regis summus extitit Consilarius, Regiique sigilli bajulus) ab omni praeterquam uno, authoritate Papali, beneficio: Archidiaconatu Norwicensi viriliter praecipitatus. Et quia dispensationem impetra∣verat plura beneficia obtinendi, obtinere meruit, ne nimis in eum manum aggrava∣re Papa videretur, redditum suum usque centum marcas annuas, licet nullus pro ipso intercessor existeret, arctando limitavit. Factus igitur opprobrium notis suis, fru∣ctus viarum suarum sic collegit, secundum illud Poeticum:

—Iam ad culmina rerum Injustos crevisse queror; tolluntur in altum, Ut lapsu graviore ruant.—

Hic est ille qui iniqua consilia & Regno nociva dederat, qui Legatum in Anglia morari fecit succinctum ad iter Transalipnum, qui statutus coram Papa, interogante ab eo, cur Rex Angliae omnes suos naturales homines non diligens, alienos ad se vo∣caverit? respondit, Non est hodie aliquis Anglicus in Anglia probatus fidelis cui Rex possit secure credere: Quod verbum plenum ingratitudinis rapuit de ore polluto Ma∣gister Robertus de Sumercote, Cardinalis, Anglicus natione, ipsum vehementer super hoc reprehendens. And now you see how justly this unnatural viper, and flatterer of the Pope, Legate, King, was rewarded by them in the conclusion.

Eodem anno, scilicet die Sancti Heironymi magister Audelmus, natione Coloniensis,* 1.248 vir moribus & literatura commendabilis, in Archiepiscopum Armachanum (quae Ec∣clesia Metropolis est totius Hiberniae) apud Westmonasterium, praesente Rege & Le∣gato, & quamplurimis Episcopis, Wigorniensi ministerium peragente, solenniter est consecratus.

Die vero Sancti Remigij dedicata est Ecclesia Sancti Pauli Londini, ab Episcopo ejusdem loci Rogero, praesente Rege & multis Episcopis & magnatibus: qui omnes ea die convivium cum ipso Episcopo & Canonicis laetanter celebrarunt. Ad quam ve∣nientibus, & devote ibidem orantibus, concessa est venia quatuordecim anno∣rum. Quae omnia Legatus & omnes Episcopi praesentes confirmaverunt.

But to return from these elections and consecrations of Bishops and Churches to the Popes Exactions. Pope Gregory to carry on his Wars against the Emper∣or, oppressed the English Clergy and Religious houses (as well as the French,) with new, unheard of, and most intollerable Exactions, thus recorded to poste∣rity.

Per eosdem dies, venit in Angliam nova quaedam pecuniae exactio, omnibus* 1.249 saeculis inaudita et execrabilis. Misit enim Papa, Pater noster Sanctus, quen∣dam exactorem in Angliam, Petrum Rubeum, qui excogitata muscipulatione infi∣nitam pecuniam a miseris Anglicis edoctus er at emungere. In∣travit enim Religiosorum Capitula, cogens & seducens eos ad pecuniam promitten∣dam, & promissam persolvendam, exemplo aliorum Praelatorum, quos mentitis asse∣rebat gratanter persolvisse: dixit enim, ille Episcopus, & ille Abbas, & ille, jam li∣bens satisfecit, quidnam vos ignaviter tam moramini, ut grates cum muneribus amitta∣tis? Fecit etiam praedictus Impostor jurare, ut hoc genus pecuniam

extorquendi nulli hominum infra dimidium annum facerent mani∣festum, quasi eliciens hoc ex singulorum primitiva professione, cum tantum de honestis sit consilium Papale celandum. Hoc faciendo more praedonum domesticorum, qui fidem ab exspoliatis extorquent, ut nulli prodant nomina spoli∣antium. Sed etiam si homines silerent lapides Ecclesiarum contra grassatores clamorem levarent. Nec potuit hoc maleficium latere sub tenebris quomodo etenim possent Praelati, a suis & sibi subjectis pecuniam exigere, nisi causa exactionis exprimeretur?

This Machiavilian policy of this Romish Impostor and Tax-master, with his Exacti∣ons proving very grievous to the Clergy and Religious persons of the Realm; Thereupon, Venerunt igitur Abbates vultu flebili & capite demisso ad Regem sua∣rum patronum Ecclesiarum, dicentes: Domine Rex, sugillamur, nec licet nobis clamitare: jugulamur, nec possumus ejulare. Jujungitur nobis à Domino Papa impossibilitas, & exactio toti mundo detestabilis. Baronias a vobis tenemus, nec possumus eas depauperare sine vestri praejudicio; nec possumus vobis quae nobis incumbunt pro illis, respondere, et Papae nos in∣cessanter torquenti satisfacere. Sic enim, & sic rediviva & semper nova, & inexpectata oritur nobis illata angaria a Romanis excogitata, quae nos vel ad modicum non patitur respirare; ad asylum vestri Consilii, et ad sinum vestri patrocinii recurrimus, super his desolationibus con∣sili•••• et auxilium postulantes. Et qui loquebantur haec, fuerunt Domi∣nus Abbas de Aedmundo, & Dominus Abbas de Bello. Quos Rex, cum haec audi∣ret, torvo intuens aspectu, tumultuosa vociferatione perterrens, clamavit ad Le∣gatum, qui tunc forte praesens extitit: Ecce Domine mi Legate, isti miseri seducto∣res, pandentes secreta Papalia, obloquuntur, voluntati vestrae non adquiescentes: facite de ipsis quod vobis placet. Ecce accommodo unum de melioribus castris meis, ut eosin eo carcerali custodiae mancipetis. Quod cum audissent Abbates, supra quam dici possit confusione perculsi, recesserunt, Legato pro voto satisfacturi. Aliqui tamen, sed pauci, non adhuc vacillantes, nolentes adhuc colla supponere tam odi∣bilis conditionis servituti, steterunt; requisita solvere renuentes, & subterfugia per inducias sibi vix requirebant.

Cumque similia facere credebat Legatus, ipsi Petro Rubeo associatus, Episcopis apud* 1.250 Northamtonam propter hoc vocatis, edocti Abbatum exemplo, responderunt, habemus Archidiaconos nobis subjectos, qui norunt beneficiatorum sibi subjectorum facultates, nos autem Ignoramus. Omnes tangit hoc negotium, omnes igitur sunt conveniendi, sine ipsis nec decet nec expedit respondere. Datus est igitur eis dies responsionis, in octavis Sancti Johannis Baptistae, scilicet nativitatis. Quo die cum praedicti con∣venissent, coram Legato & ejus complicibus, noluerunt erecta cervice praedictam exactionem tam impudenter contradicendo negare: sed modesta responsione has exceptiones caute contradicendo rationabiliter proposuerunt.

Dicunt, quod contribuere non debent, tum quia contributio fieret contra eum* 1.251 qui contradixit cum Principe suo, tum qui fieret ad effusionem sanguinis Christiani: quod patet ex forma scripti Apostolici, in quo continetur, ad debellandum Impe∣ratorem. Tum quia fieret contra libertatem Ecclesiae, quod patet ex forma ejus∣dem scripti ubi dicitur, Contradicentes Ecclesiastica censura compescentes; ecce ser∣vitus & compulsio. Tum, quia alias dederunt decimas Domino Papae, sub hac protestatione, ne de caetero consimilis fieret exactio; multo fortius, nec nunc quinta pars est exigenda. Tum, quia timeri possit; ne ad consuetudinem trahere∣tur, cum binus actus inducat consuetudinem, ut est in codice: De Episcopali audi∣entia. Lege nemo, Tum, quia cum necesse habeant continue diversa negotia in curia Romana expedire, ad quam nisi per terram Imperatoris patet accessus, timen∣dum esset, ne Imperator eorum captionem procuraret; ac ipsos certos de poena graviori, carcerali custodiae manciparet. Tum, quia cum Rex multos habeat inimi∣cos, contra quos onus belli expectat sustinere, timens graviora, non esset tutum terram magis depauperare, praesertim cum vacuetur pro magna parte terra no∣bilibus in negotium Crucis proficiscentibus, & multum pecuniae ad viatica secum asportantibus. Tum, quia hoc verteretur in patronorum Ecclesiarum praejudicium; maxime cum non constet ipsos d••ctae contributioni consentire. Tum, quia genera∣lis

status Ecclesiae, ut dicitur, periclitabatur, propter quod generalis deberet fieri con∣sultatio; ut sic, si esset necesse generalis fieret contributio; quod non est in casu isto; fama enim percrebuit, quod convocabitur Concilium, ubi talia sunt determinanda; ne∣cesse enim est sic fieri, ut tollatur scandalum generale, Cum autem haec Legatus & socii sui audissent, tacite confusionem suam dissimulabant, nacta temporis oppor∣tunitate ad hanc vel similem exactionem surrecturi.

Sperantes autem adhuc Legatus & complices sui, alios quosdam ad suam inclinare* 1.252 voluntatem ut contribuerent, videlicet Rectores Ecclesiarum de Bercshyre, & quos∣dam alios, congregaverunt eos, convenientes eosdem multis sermocinationibus, mi∣nas minis addentes, & promissa promissis cumulantes. Quibus constanter respon∣derunt, quod a forma responsionis noluerunt recedere, rationibus eorum fulti: quibus tamen alias, licet illae sufficiant, annectimus rationes.

Dicunt omnes, & dicunt singuli rectores Ecclesiarum de Bercshyre, quod contra* 1.253 Imperatorem non est contribuendum, ut contra Haereticum, cum non sit damnatus judicio Ecclesiae, vel convictus, licet excommu∣nicatus, nec pro eo quod occupat vel impugnat patrimonium Ecclesiae Romanae; Ecclesia enim non utitur brachio saeculari contra haereticos. Item, sicut ecclesia Ro∣mana suum habet proprium patrimonium, cujus administratio pertinet ad Dominum Papam; similiter & aliae Ecclesiae suum, ex largitione & concessione Regum, Prin∣cipum & aliorum Magnatum fidelium, quod in nullo est censuale vel tributarium Ecclesiae Romanae; unde non debent Praelati compelli de patrimonio suarum Ecclesi∣arum contribuere. Item, licet argumento Legis omnia dicantur esse Principis, non tamen dominio & proprietate, sed cura & sollicitudine: similiter Ecclesiae spectant ad Dominum Papa cura & sollicitudine, non dominio & proprietate; unde dicunt, quod non debent ad contribuendum compelli. Item, cum dicat Veri∣tas, Tu es Petrus, & super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam, reservavit sibi proprietatem, committendo curam, sicut patet ex verbis Evangelii sequentibus: Quodcunque ligaveris super terram, erit ligatum & in coelis; quodcunque sol. &c. Non quodcunque exegeris super terram, erit exactum & in coelis: unde dicunt, quod ad contributionem non possunt nec debent secundum Dominum & justitiam compelli. Item, cum ex authoritatibus Patrum Sanctorum fructus Ecclesiarum in certos usus, puta Ecclesiae ministrorum & pauperum, sint deputati, non debent in alios usus con∣verti nisi Authoritate Ecclesiae universalis: unde de bonis Ecclesiae non est contribu∣endum ad pugnandum, maxime contra Christianos. Item, cum Clericis vix suffici∣ant proventus Ecclesiarum suarum ad victus quotidianos, tum propter earum tenui∣tatem, tum quia nonnunquam fames in regione ingruit messe deficiente, tum quia tanta sit multitudo pauperum & adventantium, quorum mori partem vidimus pro de∣fectu alimentorum, tum quia nullus potest nisi unicum beneficium obtinere: unde pauperiores & vix sibi & pauperibus sufficiunt, non debent ad talem contributio∣nem compelli. Item licet esset bonum contribuere, omitti tamen deberet & ex∣pediret propter scandalum jam suscitatum, & per orbem ventilatum, contra Eccle∣siam Romanam: quia dicitur publice alias factae fuerunt hujusmodi exactiones, & clerici enormiter depauperati sunt, & statim exacta & extorta pecunia, compo∣suerunt Papa & Imperator, nec est quadrans restitutus: imo si qua residua fuissent post compositionem & reddenda, graviter extorquebantur. Et dicit Canon: quod licet pro scandalo vitando peccatum mortale admitti non debet, bonum tamen quan∣doque omitti debet, ut scandalum vitetur: unde non debemus contribuere. Item, si contribuerent contra Imperatorem, non solum cruciatus corporis, sed mortis pe∣riculum immineret sedi Apostolicae pro Justitiae impetratione & peregrinantibus de hac regione ad Terram sanctam propter terrae liberationem: unde &c. Item, binus actus inducit consuetudinem; unde cum alias facta fuerit hujusmodi contributio, si modo fieret, verteretur in consuetudinem; unde, &c. Item exhaeredatio Principis Angliae & Magnatum terrae, considerata potestate Impera∣toris, & debilitate & paupertate Regni Angliae, ex contributione hujusmodi immi∣neret manifesta, unde contribuere non expedit, nec debemus. Item, cum Rex Angliae & Magnates, tam in jure haereditario, quam bona & appropriata consue∣tudine habent jus patronatus Ecclesiarum Angliae, & rectores, ad eorum prae∣sentationem instituti nolunt, sicut nec debent, nec possunt, in aliquam contributi∣onem consentire inconsultis patronis, quia sic possit ex Ecclesiis suis praejudicium generari, cum eaedem Ecclesiae sint per eosdem patronos terrarum ac reddituum propter hoc specialiter collationibus dotatae aut ditatae, ut rectores earum susci∣piant

hospites, tam divitum quam pau••••rum sustinentes hospitalitatem, tam Laico∣rum quam Clericorum, secundum suas ••••cultates locorum exigente consuetudine; a quibus si procedat talis exactio, oportet cessare, & ita patroni suo jure & intenti∣one hac causa donandi, fraudati erunt, & sic donata repetere, vel saltem alia quaerent gravamina, nec iterum Ecclesias de suis bonis fundabunt vel conferent beneficia. Item. Cum istud petatur contra talem qui foedus iniit cum Principe nostro, praesertim per matrimonium, non debemus eo inconsulto contra eum contribuere. Item, quod cum nuper alias in pristina contributione in casu consimili promissum esset praebenti∣bus authoritate istius ejusdemque Papae, quod de caetero non fieret hu••usmodi ex∣actio, de dicto gravamine adhuc sentientes se gravatos, non debent contribuere, quia timent quod ex frequenti contributione in servilem & inusitatam trahantur consue∣tudinem, praesertim cum multi pleris{que} regionibus, nec adhuc Franci non consentiant contributionem. Nec est manifestum vel notorium, aliquod emolumentum per hu∣jusmodi extorsiones Ecclesiae contigisse, utinam non ad detrimentum roborantur, uti∣que & ditantur exinde hostes Ecclesiae, & ex validis fiunt validiores, & durum est no∣bis armis propriis perimi; quare non est contribuendum. Item. cum omnes, vel fere omnes, voto Crucis sint astricti, ad quae vota, vel per se, vel per alios competen∣tes solvenda admonitionem Papalem receperunt, & huic tam arduo & utili negotio si∣mul & semel etiam huic contributioni nequeunt satisfacere. Item, cum privilegio crucesignatorum sint muniti, quibus & fructus & obventiones reddituum suorum sibi integre triennio conceduntur, ad hoc non debent contribuere. Item, cum plures sint per literas Papales astricti ut de Decimis Ecclesiarum suarum, quae ad jus patronatus Monachorum Cluniacensis Ordinis spectare noscuntur, vel in quibus ipsi Monachi aliquod temporale vel spirituale jus habent, usque ad termiuum eis respondeant: un∣de non debent contribuere. Item, cum Dominus noster Rex Angliae undique habe∣at hostes capitales ei, ut dicitur, nocere praeparatos, ac Regnum sit destitutum consilio & auxilio proborum, in brevi peregre proficisci disponentium, maximam pecuniae summam qui secum deportabunt, nec esset tutum in tantum depauperare Ecclesias & regnum, quod ad tuitionem Reipublicae non sufficeret, timendum foret pro certo de irrestaurabili regni exterminio. Item, cum olim essen•• ditiores Clerici Anglicana nationis quando videlicet omnes habuerant, vel major pars habuerit plura beneficia sine dispensatione, ac nunquam ab ipsis talis exactio fuit, licet per Imperatores ty∣rannos tunc temporis multi Patres Sanctissimi exilio relegati, in se & in membris suis ac facultatibus Ecclesiae durissima paterentur: unde non debemus contribuere. Item, in regno Franciae multae Decimae militibus ab Apostolicis Patribus concessae cre∣dantur, ut ipsi Romanam Ecclesiam tueantur, nec constat ab eis debitum suffragium esse negatum, nec etiam constat eorum suffragium Exercitui Domini Papae fuisse ad∣huc contributum, quare non debemus contribuere.

Legatus igitur & sui complices, comperientes constantiam eorum tot fultam vali∣dis* 1.254 rationibus, nec se posse, ipsos simul cohaerentes frangere, cogitaverunt schisma inter eos & divisiones procurare. Adiit ergo Legatus Regem, & ipsum cito ener∣vatum sibi inclinavit. Adierunt & complices ejus tam Episcopos quam eorum Archi∣diaconos, praecipue tamen Magistrum Alanum de Becles, Archidiaconum Sudburiae, aliis prius constantiorem, & quosdam alios ambitiosos, ad altiores dignitates aspiran∣tes, adjutorium eis efficax pollicentes, ut dictae Universitati non consentirent, & sic divisis illis praevaluit pars adversa.

The Popes Legate extorting Procurations in money from the Monks of the Cister∣cian Order, out of insatiable covetousnesse; thereupon the Monks procured a kind of Prohibition from the Pope to inhibit such Procurations.

Ipsoque anno, Legatus, ut pecuniae plus emungeret, apposuit & manum, ut a* 1.255 Monachis Cisterciensis ordinis suae avaritiae satisfaceret, procurationes instan∣ter erigendo. Sed ipsi viriliter contradicendo, Curiam Roma∣nam privilegiis suis innitentes, ut contra hanc improbitatem im∣petrarent, adierunt; Literas eidem Legato sub hac forma reportantes.

GREGORIUS Episcopus, &c. Legato Ottoni, &c. Licet tibi, si bene memini∣mus,* 1.256 nuper direxerimus scripta nostra, ut liceat tibi de Monasteriis Cisterciensis ordinis procurationes exigere moderatas, indulgentia concessa eidem ordini non obstante. Quia tamen non est intentionis nostrae, nec credimus esse tuae, ut contra

ipsorum indulgentiam procurationes ab 〈◊〉〈◊〉s pecuniariae exigantur, mandamus, quatenus cibis regularibus contentus, absque esu carnium, cum eos accesseris, prout in praedicta indulgentia continetur, procurationes pecuniarias occasione Litera∣rum hu, usmodi non patiaris exigi ad eisdem.

Otto the Popes Legate, having long oppressed, pillaged the Realm and Church of England, was sent for the third time to Rome by the Pope, to be present in his intend∣ed Council against the Emperor, to advise him in his straits; whereupon the King not willing to detain him any longer in England, to avoyd the just censure and displea∣sure of the Emperor, who had married his sister, * 1.257 Legatus & Praelati Angliae (sum∣moned to the Council) Papalibus mandatis obedientes, licet cum magno periculo, ad trans∣alpinandum se, instantibus diebus natalibus praeparabant. Whereupon the King to ingra∣tiate and oblige the Legate as well to promote his affaires at Rome, as in England, before his departure hence, Knighted and conferred an Annual Pension on his Ne∣phew, feasted the Legate publickly at Westminster, and placed him at the feast in his own Royal Throne, to the great offence of his Nobles and Subjects, thus related by Matthew Paris.

Henricus Rex tenuit Curiam suam apud Westmonasterium, ubi Magnates Regni* 1.258 quamplurimi festa cum eo Natalitia celebrarunt. Die igitur Natalis Domini, ad instantiam Legati, cui Rex summopere placere studuit, cinctus est ab ipso Rege bal∣teo militari nepos ipsius Legati, nomine Advocatus, eidemque quoque redditum con∣tulit Rex triginta librarum properanter, quem idem tyro statim vendidit, sciens se in proximo cum Domino suo recessurum. Et eodem die Rex quendam Provincia∣lem cingulo simili solemniter insignivit, & redditu ditavit opulento. Finitis itaque in Ecclesia solemniis; Rex in ampliori Regia Westmonasterii pransurus, Legatum, quem ad prandium invitaverat, in eminentiori loco mensae, scilicet in Regali sede, quae in medio mensae est, non sine multorum obliquan∣tibus oculis, collocavit. Ipso nempe Rege a dextris ipsius, Eboracensi vero Ar∣chiepiscopo a sinistris ejus sessionem accipientibus, consederunt consequenter tam Praelati quam caeteri Magnates, secundum ordinem suae dignitatis ac potestatis, Rege sic volente, et convivas disponente. Quarto vero die Do∣minicae Nativitatis, Legatus a Domino Papa irrefragabiliter ad Romanam Curiam re∣vocatus, accersitis Angliae Praelatis valedicens, versus mare iter arripuit transalpinum. Quem cum strepitu tubarum suarum, & innumerabili multitudine Nobilium conco∣mitantium, pompose nimis usque ad maris Rex duxit confinia: Et tandem cum ab invicem separandi, hinc Rex, hinc Legatus recesserunt, profunda traxerunt suspiria, quod tam cito disjungerentur: licet saepedictus Legatus in Regno An∣gliae irrestaurabile damnum Ecclesiae, moram jam traxisset tri∣ennalem.

Igitur in crastino Epiphaniae, apud Doveram Legatus navem ascendens, post Re∣gales* 1.259 amplexus & oscula, Legationis deposuit insignia, & transfretans, apporriatam Angliam a tergo salutavit, nullo praeter Regem, et quos idem Legatus bonis Regni saginaverat, de recessu suo condolente. Nec remansit eadem hora, (ut veraciter dicebatur) in Anglia tantum pecuniae, (exceptis sanctorum vasis et ornamentis Ecclesiarum) quantum a Regno jam extorserat Anglicano. Praebendas autem, Ecclesias, et varios redditus opimos plus quam trecentos, (a very great number in three years space only) ad suam vel Papae contulerat voluntatem. Unde Regnum quasi vinea exposita omni transeunti, quam exterminavit aper de syl∣va, miserabiliter languit desolatum. Reliquit autem dictus Legatus Ecclesiam Can∣tuariensem, quae est inter omnes Angliae Ecclesias nobilissima, nimis perturbatam, et in viduitate languentem, cum multis aliis Cathe∣dralibus et Conventualibus Ecclesiis, omni solatio destitutis. Nec ulla infirma terrae solidaverat, ut manifesto argumento monstrare∣tur, quod non missus erat ad oves quae perierant, protegendas, sed ad pecuniam, quam invenerat, vindemiandam. (The chief end of the Popes sending abroad his Legates, into foreign Christian Realms.) Idcirco me∣ritis

multipliciter exigentibus, Domino flagellante, per Imperatorem praeparantem muscipulas, illa praeda meruit spoliari; factus praeda de praedatore, secundum illud Propheticum: * 1.260 Vae qui praedaris, nonne tu praedaberis? A just judgement of God upon this Roman Harpy.

Eodem tempore, permittente vel procurante Papa Gregorio, adeo in∣valuit* 1.261 Romanae Ecclesiae insatiabilis cupiditas, confundens fasque nefasque, quod deposito rubore, velut meretrix vulgaris et effrons, omnibus venalis et exposita, usuram pro parvo, Simoniam pro nullo inconvenienti reputavit, ita ut alias affiries provincias, imo etiam puritatem An∣gliae, sua contagione maculavit. Etsi multa, quae se offerunt, exempla abundant, unum duxi, ut pateat quam juste, etsi sero, excanduit ira Dei in dicta Curia, breviter memorandum.

Dominus Papa Gregorius, cuidam suo cupiens speciali subvenire, missis in Angliam* 1.262 literis, quosdam super Ecclesiis dignoscitur sic aggravare. Missum est tunc temporis Abbati & Conventui de Burgo, mandatum Apostolicum cum precibus armatis, & mo∣nitis terrificis, ut redditum alicujus Ecclesiae, cujus patronatus ad eos spectabat, quae annuatim Centum ad minus valeret marcas, Papae conferrent. Et si in duplo plus vale∣ret, bene ei complaceret: concederet autem Dominus Papa ipsis illam Ecclesiam te∣nendam ab eo ad firmam annuam▪ ita scilicet, ut pro ea annuatim Centum Marcas sol∣verent Domino Papae, omne residuum in proprios usus convertentes. Et ut memora∣tos Abbatem & Conventum ad consensum hujusmodi Provisionis (imo potius pernitiosae pactionis, et Symoniae et occultae fraudis) quasi proprio usui necessa∣riae, inde facilius Dominus Papa inclinaret, scripsit quibusdam Clericis transalpinis, in Anglia optimc beneficiatis, ut ipsos super hoc efficaciter admonerent, deinde compel∣lerent, concessa eis potestate. Ipsi igitur Papalibus parentes jussionibus, venerunt Burgum, vocatis{que} Monachis dixerunt, Ecce fratres & amici imminet vobis ad manum magnum Papale beneficium. Postulat enim a vobis, quod vos deberetis flexis genibus & junctis manibus ab ipso humillime postulare. Et cum cuncta seriatim quae peteret Papa explicassent, sposponderunt ipsi, quod quasi fide jussores, & fideles executores, omnia haec fideliter ex parte Papae consummarent, dummodo petita clam, quasi sine scandalo, concederent postulata, facientes de necessitate virtutem. Ipsi autem respon∣derunt, Se sine Regis permissione hoc facere non posse, qui Patronus est et fundaror ejus, et multarum in hac regione Ecclesiarum. At ipsi clanculo haec fieri flagitabant, similia in aliis Ecclesiis facturos se sperantes, & ab illa concessione sumentes exempli consequentiam. Monachi autem nolentes fallacibus circumveniri sermocinationibus, inducias petierunt; donec Abbas eorum, qui tunc absens erat, domum rediens, assensum, si videret expedire, huic praeberet postulatio∣ni. Miserunt igitur ad Abbatem suum, hujus rei seriem eidem explicantes; Abbas autem per quendam fidelem, & prudentem Clericum suum Willielmum de Burgo, Regem & ejus super hoc consilium est affatus, intimans pericula quae inde emerge∣re potuerunt. At Rex comperiens hujusmodi factum Ecclesiae illius, et consimili modo aliarum esse detrimentum, cum ipse sit earum de∣fensor, patronus et gubernator, laqueos absconditos, et Romanae Curiae detestans avaritiam, prohibuit districtius, ne tam enorme fa∣ctum amplius etiam aera macularet.

Moreover, the Pope under pretext of the Crossado against the Saracens, cheated* 1.263 the people of their monies, and the Holy Land of their vowed assistance. Circa di∣es illos, ut quasi mille argumentis misera terra Anglicana suis bonis viduata spoliare∣tur, fratres Praedicatores & Minores, autentico Domini Papae communiti, in praedica∣tione sua plenam peccatorum remissionem concesserunt omnibus Crucesignandis pro Terrae sanctae liberatione. Et statim vel in Crastino, vel tertia die postquam multos devotos signaverant, ea conditione a crucis voto eos absolvebant, ut quan∣tum suppetebat facultas, pecuniae suae portionem in subsidium Terrae sanctae conferrent largiorem. Et ut ad hoc Anglicos inclinarent pronius ac promptius, ipsam pecuniam asserebant Comiti Richardo deferendam, chartam ipsius super hoc certius ostendentes. Insuper a senibus & valetudinariis, mulieribus, im∣becillibus, & parvulis, crucem accipientibus, vel accipere proponentibus, tantundem indulgentiae, accepta prius ab eisdem pecunia, concesserunt, ostendentes super hoc

Comitis Richardi scriptum testimoniale, a Romana curia impetratum. Et hoc gene∣re emungendi loculos est infinita pecunia propter favorem Comitis adquisita. Quis autem custos aut fidelis dispensator inde fuerit, hic jam quaeritur, nam nescitur.

Moreover after the oppressing Legates departure out of England when the Eng∣lish expected ease from their more then Aegyptian Papal Taxmasters, their bricks were doubled rather then diminished, by new Exactors.

Labentibus autem dierum illorum curriculis, & ludente fortuna in mortalium mu∣tabilitate,* 1.264 non adhuc cessavit avaritia Romanorum insatiabilis. Quia post recessum Legati remanserunt in Anglia duo Papales Clerici, quasi vices Legati supplentes, exactores indefessi, scilicet Petrus cognomento Rubeus, & Petrus de Supino, autenticum Papale retinentes Procurationes exigendi, interdicendi, ex∣communicandi, et pecuniam variis modis a misera Ecclesia Anglica∣na extorquendi: ut talibus rapinis Ecclesia Romana, secundum asser∣tionem eorum, quae damnificabatur multiformiter, respiraret. Scripsit igitur im∣periose praedictus Petrus Rubeus, qui se alteri praeferebat, habens se per modum Legati, epistolas suas & literas autenticas illi Abbati, vel illi Priori, cujus titulus talis praeponebatur, Magister P. Rubeus, domini Papae familaris & consanguineus, salutem, &c. Et sub tali titulo Procurationes, et collectas varias exigebat et extorsit. Praeterea, socius suus Petrus de Supino in Hyberniam, per∣mittente Rege, ex parte Papae veniens, & autenticum ejusdem deferens, a Prae∣latis Hyberniae omnibus, brachio adjutus saeculari, cum magna tyrannide collegit. Unde quidam suspensi Londinum ad eundem Petrum venerunt, secundum voluntatem ejus satisfacturi. Rediens igitur ab Hybernia idem Petrus in Autumno sequenti, & Romam tendens, mille & quingentas marcas secum clitellis refertis asportavit.

Per idem tempus Petrus de Supino, clericus Domini Papae, instantissime ex tota* 1.265 Hybernia pecuniam, scilicet vicesimam, per autenticum Papale extorquens collegit, indeque absque diversis donativis, mille quingentas marcas reportavit. Magister quoque Petrus Rubeus, cujus titulus fuit, Domini Papae familiaris & consanguineus, ex partibus Angliae Borealibus, & missis nunciis per Scotiam, autentico Papali si∣militer communitus, pecuniam diligentissime ac festinanter studuit adu∣nando duplicare. Et sic subito refertis clitellis sub conductu Monachorum Cantua∣riensium, apud Doveram clanculo mare transierunt. Audierant enim per cursores suos expeditissimos, quod Dominus Papa irremediabiliter aegrotaret, ita ut jam vel obierat, vel foret in proximo moriturus. Repentinam igitur & clandestinam cum praeda sua fugam, tam per mare quam per terram inierunt, quia timebant, ne Rex certificatus de morte Papae, pecuniam totam quam collegerant, pruden∣ter retinuisset, consilium habiturus, quid inde faceret, cum alius Papa succederer. Et cum vix Franciam ingressi fuissent, ecce magister Walterus de Ocra, nuncius Imperialis, deferens literas Domini sui de credentia ad Regem festinanter, sed ta∣men nimis sero, mandata de statu Curiae Romanae veniens nunciavit, persuadens, quod si adhuc tales in Anglia invenirentur, tam praedam quam praedones retineret. Sed cum didicisset, quod elapsi erant, increpans Re∣gis ignaviam, iratus statim recessit, dolens quod frustra advenisset. Ipsosigiture vestigio diligens investigator insequebatur, ut eorum quasi vulpecula∣rum Maeandros prudenter perscrutando, Domino suo Imperatori viarum suarum diverticula nunciaret. Who met with most of their spoyles converted to the Em∣perors use.

Pope Gregory having the year before, sent a Bull to the Archbishop of Canterbury, and Bishops of Sarum and Lincoln, to provide by his Papal Provisions no lesse then 300. Benefices which should first fall voyd with in their Diocesse, for Romans, Ita∣lians, and other aliens, to the Kingdomes and Churches great prejudice: the King thereupon issued these ensuing Writs to the Archbishops, Bishops, Officials and other Ecclesiastical officers under writen, to return him a particular of all the Ec∣clesiastical Benefices, Prebendaries and their respective values, with the names of the persons on whom they were conferred. And likewise to inquire, what sums of mony had been levyed for the Popes use, what arrears were yet unpaid thereof, and to secure them.

REX Venerabili in Christo Patri W. Eborum Archiepiscopo, salutem. Manda∣mus* 1.266 vobis firmiter injungentes in fide qua nobis tenemini, quatenus per li∣teras vestras sine morae dispendio nobis significetis, quae, et quanta beneficia clerici Romani, et alii, tam Anglici quam ultramarini habeant in Diocesi ve∣stra ex collatione, vel provisione Summi Pontificis, vel Legati, vel alterius provisoris Authoritate sedis Apostolicae, scilicet tam Ec∣clesiastica quam alia beneficia praebendalia; nomin a etiam praedicto∣rum Clericorum nobis sci••e faciatis. Teste Rege apud Mer leberg. 12. die Junii.

Eodem modo scribitur R. Li••c. R. Lond. W. Carl. H. Elyensi. R. Roff. P. Hereff. N. Dunholm. R. Sarr. H. Coventr. & Litchf. Archid. Cantuar. Offic. Exon. & Offic. Episco. Winton.

After which he issued this ensuing Writ:

REX Venerabili in Christo Patri W. eadem gratia Eborum Archiepiscopo Angliae* 1.267 primati, salutem. Paternitatem vestram rogamus, quatenus in singulis Ar∣chidiaconatibus vestris diligenter inquiri faciatis, quot, et quae beneficia Cleri∣ci Romani, sive Italici habeant in Diocesi vestra. Quae etiam beneficia collata fuerunt quibuscunque Clericis, undicunque fuerint ori∣undi, per Provisionem factam authoritate Apostolica, sive beneficia illa consistant in Praehendis, sive Ecclesiis Parochialibus, et tam de nominibus eorundem beneficiorum, et de eorum valore, quam de nominibus praedictorum Clericorum nos certificare velitis, infra Octab. Sancti Martini. Anno &c. 26. Inquiri etiam faciatis, quantum pe∣cuniae concessum fuerit Domino Papae in Diocesi vestra in contribu∣tione nuper facta in regno nostro, tam a viris Religiosis, quam ab aliis personis Ecclesiasticis, et quid, et quantum fuerit inde solu∣tum, et quantum inde restat solvendum et a quibus. Et id quod adhuc restat solvendum de pecunia praedicta, salvo colligi in singu∣lis Archidiaconatibus vestris et custodiri faciatis, donec nos inde certificaveritis. Talem igitur & tam diligentem inquisitionem de praedictis fieri demandetis, quod inde ad praedictum terminum certificari possimus, & quod inde vobis ad gratias teneamur speciales. Teste Rege apud Westmonasterium 27. die Octobris.

What listsor certificates were returned by vertue of these Writs, I have not yet found amongst the Records in the White Tower or elsewhere.

The Pope having sent Peter Rubeo his forementioned Agent into England to spoyle the oppressed English Clergy of the small remainder of Treasure, his Legat Otto had left them, he presumed to Tax the Clerks attending upon the King, and to grant Provisions of Prebends and Churches during their vacancy, to the preju∣dice of the King and his Crown, whereupon the King issued these ensuing memorable Writs, extant in the Clause Rols of this year.

REX Magistro Petro Rubeo, salutem. Satis vobis expressimus tam literatorie* 1.268 quam viva voce, quod omnes Clericos in obsequio nostro specialiter com∣morantes a contributione facenda ad Subsidium Dommi Papae, esse volumus immunes Quapropter Vobis mandamus, quatenus ad contributionem illam a red∣ditibus Petri de Wackering. nichil exigatis, nec aliquid inde capere praesumatis, & si quid inde ceperitis, id ei sine morae dispendio restitui faciatis. Teste Rege apud Westmonasterium, &c.

REX Archidiacono Huntingdon. salutem. Cum magistro Petro Rubeo Procura∣tori* 1.269 Domini Papae dederimus in mandatis expresse, quod ad contributio∣nem ad opus Domini Papae factam, sive faciendam, a Clericis ob∣sequio nostro fideliter vacantibus nichil exigat, vel aliquo modo ex∣torquere praesumat. Vobis mandamus firmiter injungentes, ne a magistro

Nicholao de Farnham in Archidiaconatu vestro beneficium obtinente, occasione praedicta aliquid exigatis, vel ad hoc faciendum aliquatenus com∣pellatis, sine dilatione restituentes eidem si quid de beneficio ipsius receperitis ad contributionem praedictam, et cohertionem, si quam propter hoc fecistis, penitus relaxando. Et sic hoc mandatum no∣strum adimplere curetis, quod nos non oporteat ad hoc aliter interponere partes nostras. Teste meipso apud Merleberg. xxvii. die Januarii.

REX magistro Petro Rubeo salutem, non credebamus de vobis, quod* 1.270 gratiam nostram ad opus Domini Papae vobis impensam velletis per ingratitudinem compensare, immo potius ipsam gratanter admittere, & * 1.271 nos vobis grates opportuno tempore exhibere. Cum igitur alias sig∣nisicaverimus vobis expresse, quod Clericos obsequio nostro vacantes a contributione facta seu facienda ad opus Domini Papae immunes esse volumus, vos ipsos nichilominus, ad contribuend. demanda∣tis compelli, nobis ipsis nullatenus in hac parte deferentes. Su∣per quo miramur plurimum et movemur. Adhuc vobis mandantes et rogantes attente, quatenus nec magistrum Nicholaum de Fernham, nec alium nobis specialiter obsequentem adp raedictam contributionem faciendam compelli aliquatenus faciatis, et procuratoribus dicto∣rum Clericorum, si quid ab ipsorum redditibus receptum fuerit occasione praedicta, sine dilatione restitui facientes. Scituri, quod singulis Archidiac. ipsorum dedimus in mandatis, quod nichil ab eis exigant vel recipiant ad contributionem praedictam, si quid ad hoc re∣ceperint restituendo.

REX magistro Petro Rubeo, salutem. Certum & indubitatum habere potestis,* 1.272 quod nunqum fuit intentionis nostrae, quod Clerici obsequio nostro speci∣aliter intendentes, neque aliegenae neque indigenae, aliquid contribuerent ad sub∣sidium Domino Papae praestandum. Et cum alias vobis significa∣verimus, quod ad quintam praestandam ad subsidium memoratum nullatenus sustinere vellemus, quod Clerici obsequio nostro va∣cantes contributionem aliquam facerent, in hac parte specialius a contributione minori immunes esse volumus Clericos supradictos. Quapropter dilectioni vestrae mandamus, attente rogantes, quatenus ordinariis locorum in mandatis dare velitis, quatenus a Clericis obsequio nostro vacantibus, nihil exigant ad contributionem praedictam vel extorquere praesu∣mant. Et si quid jam ad hoc captum fuerit ab eisdem, id eis sine morae dispendio restitui faciatis, nobis significantes, quid super hoc duxeritis faciendum. Teste Rege apud Windeles. Decimo die Ja∣nuarii.

REX dilecto sibi in Christo Archidiacono Glouc. salutem. Significamus & etiam* 1.273 viva voce exposuimus magistro P. Rubeo, Nuncio Domini Papae, quod non est intentionis nostrae, nec etiam volumus aliquatenus sustinere, quod vel viros Religiosos vel Clericum aliquem ad contributionem faciendam ad opus Domini Papae compellat. Et ideo vobis Man∣damus inhibentes districte, ne ad mandatum ipsius magistri Petri, vel suorum, viros Religiosos seu Clericos, ad contributionem praedi∣ctam faciendam aliqua Censura Ecclesiastica compellatis. Scituri, quod si secus egeritis, nos contra vos tanquam perturbatorem pa∣cis Ecclesiasticae, quam conservare tenemur, modis quibus expedire viderimus, procedemus. Teste Rege apud Glouc. xi. die Junii.

REX Decano & Capitulo Sancti Pauli London. salutem. Cum Ecclesia ve∣stra* 1.274 protectioni Dei et nostrae vacante sede specialiter sit com∣missa, nullatenus sustinere possuimus nec debemus, quod sub prae∣dicta protectione Iuri et libertati ejusdem Ecclesiae in aliquo deroge∣tur. Cum igitur, sicut audivimus, magister P. de Depham. per Petrum de Arch. sicut dicitur datum a sede Apostolica provisorem, nisi eidem assignaveritis stallum in Choro, et locum in capitulo, sede va∣cante procuraverit, Ecclesiam vestram suspendi. Quia hujusmodi assignatio si ipsam absque consensu nostro fieri contingeret, Vobis firmiter inhibemus ne praefato magistro P. sive alicui alii hujusmodi assignationem vacante sede aliquatenus assignetis. Teste Rege apud Westmonasterium 12▪ die Octobris.

Et prohibitum est magistro Petro de Arch. ne alicujus authoritate praefatam Ecclesiam suspendere, vel in eadem sede vacante contra dignita∣tem Regiam aliquid praesumat attemptare.

Et prohibitum est magistro Petro de Depham. ne in hujusmodi Procuratione contra dignitatem Regiam aliquatenus prosequi praesumat.

If any Religious person did cast off the habit of his order, and become a Layman, or wander abroad out of his Monastery without consent of his Abbot or general of his Order, the King upon complaint, by his Ecclesiastical prerogative, usually issued forth his Writs to apprehend them as Apostates, and deliver them over to their Superiors, to be condignly punished; witnesse this ensuing Writ.

REX Willielmo de Vescy, & omnibus aliis fidelibus salutem. Quia datum* 1.275 est nobis intelligi, quod quidam frater Siwardus, qui aliquando professus ordine fratrum Praedicatorum, in Scandalum ipsius ordinis recessit a domo ipsorum fratrum de Berewicke, et tanquam Apostata Laico∣rum obsequio et aliorum, contra honestatem suae Religionis non eru∣bescit adhaerere: Vobis mandamus rogantes, quatenus nullus vestrum de caetero, ipsum in obsequio vestro retinere praesumat, nec impediat, quin fratres ejusdem ordinis, insistentes ad ipsum Siwar∣dum de errore suo revocandum, cum ipsum invenerint secundum exi∣gentiam ordinis sui arrestare possint, et tractare. Scituri quod sine indignatione nostra praedictum Siwardum in obsequio vestro reti∣nere vel alias contra ordinem praedictum fovere aut manutenere non possitis. Teste, &c.

Moreover, such was the extent of the Kings prerogative in Ecclesiastical affairs, that if any dead person was buried in any Place or Church, contrary to his declaration in his last will or Testament, bequeathing his corps to be interred in some other Church, the King upon information thereof issued forth Writs, to take up his body and translate it to be interred in the place designed by his will: witnesse this memorable Writ, in the case of Aleanora his own Kinswoman, buried by his own command, in the Priory of St. James in Bristol, contrary to her testament, to be removed, and interred in the Nunnery of Ambresbury.

REX dilectis sibi in Christo Priori & conventui Sancti Jacobi Bristol, salutem.* 1.276 Quia pro certo didicimus, quod Alienora quondam consanguinea nostra, quam in domo vestra fecimus sepeliri, in ultima voluntate sua corpus suum lega∣vit Domui de Ambresbury. ibidem tradendum sepulturae; Nec decet quoad se∣pulturam Corporis sui, nec in aliis, de quibus Testamentum condi∣dit, aliter ordinare quam disposuit; vobis mandamus, quod cum

Priorina de Ambresbury, pro corpore illo transferendo ad domum su∣am ad vos venerit, vel aliquos de suis miserit, corpus illud amove∣ri, et ad domum suam deferri sine impedimento permittatis, No∣lumus enim quod alibi sepeliatur quam in vita sua fieri disposuit. In cujus &c. Teste Rege apud Westmonasterium 20. die Octobris.

Edmund Archbishop of Canterbury deceasing, and making executors to dispose of his goods according to his last will and testament, the King upon his Executors petition issued forth this Writ to the Guardians of the Archbishoprick, to deliver all the goods belonging of right to the Archbishops executors, to and call all his Bayliffs to account for the better execution of his Will.

REX Custodibus Archiepiscopatus Cant. salutem. Praecipimus vobis quod* 1.277 omnia bona quae supersunt foelicis memoriae E. quondam Cant. Archiepiscopi, habere faciatis Executoribus Testamenti facien∣dum. Et omnia bona quae fuerunt ipsius Archiepiscopi et cesserunt in usus nostros, reddi faciatis eisdem Executoribus de exitibus ejusdem Archiepiscopatus ad executionem praefatam faciendam. Ita quod occasione nostri nichil deperiet dicto Testamento, retentis tan∣tum ad opus nostrum carucis maneriorum ejusdem Archiepiscopatus, pro rationabili praecio, de quo praecio forisfaciatis executoribus prae∣dictis, diligentem etiam fieri faciatis Inquisitionem in pr••sentia praefatorum executorum, si qui aliquid habuerunt de bonis ipsius Archiepiscopi; et si quos inveneritis, qui bona aliqua de suis habu∣erunt, per inquisitionem illam, illos distringatis ab bona illa sine di∣latione reddenda praefatis executoribus. Distringi etiam faciatis omnes Ballivos et praepositos, de tempore ipsius Archiepiscopi, ut praefatis Erecutoribus de tempore suo rationabilem compotum red∣dant, ut eis inde sine dilatione satisfaciant. Teste meipso apud Win∣toniam primo die Maii Anno regni nostri 26.

The Bishop of Worcester, and other Delegates of the Pope by vertue of his Bulls and commission, holding Plea of a Prebendary in the Church of Lincoln, whereof the King was Patron, and right of visitation and Procurations, wherein the right of Patronage determinable only in the Kings temporal Coutt, was like to come in question, to the prejudice of the Kings Crown and Right; thereupon the King issued these two memorable Inhibitions to the Popes Delegates, not to proceed therein, in the first whereof his Supream care and protection of the Church, by di∣vine institution, with his Bishops obligation to him upon this account, are thus expressed.

REX W. Wigorn. Episcopo, salutem. Cum Nos constituerit Altissimus* 1.278 Ecclesiae Defensorem, quam sua gratia suffragante defende∣re volumus et debemus, dignum esse judicium arbitramur, ut Praelati Ecclesiae grata nobis vicissitudine respondeant, tempore op∣portuno defendendo, conservando jura et Libertates Regiae digni∣tatis. Sane cum vobis et conjudicibus vestris super contentione quadam orta inter venerabilem Patrem R. Episcopum Linc. et De∣canum et Capitulum ejusdem Ecclesiae, Causa a sede apostolica sit commissa, quae sine magno praejudicio dignitatis nostrae in foro Ec∣clesiastico non poterit ventilari, praesertim cum libertates praeben∣darum Ecclesiarum Cathedralium, quarum ad nos pertinet pa∣tronatus, deduci non possint in judicium sine nobis, et praefatus E∣piscopus Linc. visitatores et procuratores exigat in praebendis Eccle∣siae

memoratae, non sine nostri juris injuria, et Regiae dignitatis praeju∣dicio manifesto, paternitati vestrae mandamus, Inhibentes, ne in cau∣sa praedicta aliquatenus procedatis, donec de consilio nostro provi∣sum fuerit et discussum, utrum in causa praedicta, necne, possitis pro∣cedere absque injuria nostra et laesione Regiae dignitatis. Teste Rege apud Castelacr. 22. die Martii.

REX magistro R. de Kirk. & H. de Ho. & aliis principalium delegatis, si affuerint,* 1.279 salutem. A memoria nostra non excidit, nec a vestra credimus excidisse, qualiter alias vobis literas nostras direximus, inhibentes ne in causa quae vertitur coram vo∣bis authoritate Apostolica inter R. Lincoln. Episcopum et Decanum et Capitulum super visitatione et procuratione quas praefatus Epis. exigit in Praebendis Linc. Ecclesiae in praejudicium regiae dignitatis, processum aliquem haberetis. Adhuc autem iterato vobis duximus inhibendum, ne in eadem causa aliquatenus procedere praesumatis: Scituri pro certo, quod si secus ageritis cum injuriam regiae dig∣nitatis non possimus aequanimiter sustinere, nos contra vos cum ju∣risdictione Regia procedamus. Teste ut supra. A memorable evidence and ex∣pression of the Kings Soveraign regal Ecclesiastical Jurisdiction.

King Henry being to take a royal voyage beyond the Seas against the French, there∣upon issued this Writ to the Archdeacon of Canterbury (the See being then voyd) to cause prayers to be made to the most High, throughout his Archdeaconry, for himself, his Queen, children, the prosperous successe of his affaires, and safe re∣turn home, in forme ensuing.

REX Archid. Cantuar. salutem. Cum Auctore Domino in proximo si∣mus* 1.280 transfretaturi, et certam geramus fiduciam, quod me∣diantibus precibus fidelium, iter et Actus nostros prosperari velit Al∣tissimus; dilectionem vestram rogamus attentius, quatenus per to∣tum Archidiaconatum vestrum, pro nobis et Regina nostra labiorum victimas Altissimo faciatis offerri, ut de misericordia sua propositum nostrum feliciter adimplere valeamus, ad propria cum prosperitate reverri, et etiam pro liberis nostris Drationes fieri faciatis, quod Dominus ipsos conservet incolumes. Teste Rege apud Castelacr. 27. die Martii.

The Archdeacon of Derby petitioning the King, that some Clergymen imprisoned for the death of a man, might be delivered to his custody, according to Ecclesiastical Liberty; thereupon the King issued this Writ to the Sheriff of Notingham and Derby, to deliver them to him before the Coroner, upon security given for their appearance before the Kings Justices at the next Assises, or in the Kings Bench, when he should require it, there to stand to their trial, if any would prosecute against them.

ARCHID. Derbi Regi humiliter supplicavit, per Literas suas Patentes, quod* 1.281 Simonem Rectorem Ecclesiae de Trussel. Hugonem de Dereb. Capellanum, & Ro∣gerum de Trussel. acolitum, captos & detentos in prisona Regis Nottingham, pro morte hominis secundum Libertatem Ecclesiasticam, ei liberari faceret.

Et Mandatum est Vic. Nottinghamiae & Derebi, quod in pleno Com. suo coram Co∣ronatoribus Regis, praefatos prisones eidem Archid. faceret liberari: Ita quod eos habeat coram Justiciariis Domini Regis ad primam Assisam, cum in partes illas ve∣nerint, vel coram Rege quando praeceperit, ad standum recto, si quis versus eos lo∣qui voluerit. Teste W. Eborum Archiepiscopo apud Westmonasterium secundo die Octobris.

There being a Council of Bishops and other Prelates appointed to be held at Ox∣ford, in the 26. year of Henry the third, the King suspecting, that some things would be propounded and attempted therein against his Crown and Dignity; appoint∣ed

his special Proctor to sit therein, and to appeal against all such proceedings if attempted, and likewise to deliver somethings to them by word of mouth from the King, to which they might give credit, by this memorable Patent.

REX Venerabilibus in Christo Patribus W. Eborum Archiepiscopo, Angliae pri∣mati,* 1.282 & omnibus Episcopis, & aliis Praelatis qui conventuri sunt apud Oxo∣niam, salutem. Dilectum & fidelem nostrum Galfridum de Langel. ad vestram prae∣sentiam duximus transmittendum, ad appellandum pro Nobis, ne in Con∣cilio nunc apud Oxon. convocato, contra Coronam et dignitatem nostram aliquid statuere praesumatis. Quaedam etiam posuimus in ore ip••us vobis exponenda, cui super hiis fidem adhibeatis. Teste Rege apud Merleberg. XXIX die Novembris.

There hapning a controversy concerning the affaires and elections of the Churches of Canterbury and Winchester in the Court of Rome, by way of Appeal, the King constituted special Proctors therein, by these his Letters Patents.

REX omnibus, salutem. Sciatis nos constituisse magistrum Henricum de Secus,* 1.283 Priorem Antipolitanum, & magistrum Willelmun de Seint. Amur. procura∣tores nostros, tam in negotiis Cantuariensis, quam Ecclesiae Wintoniensis prosequendis in curia Romana. Ratum & gratum habituri, quicquid ipsi duo vel alter eorum in negotiis praedictis duxerint faciend. In cujus, &c. Teste Rege apud Westmonast. Septimo die Martii.

The like special Proctor he appointed in the case of an Inquisition before the Popes Delegates in England, between the Bishop of Bath and others, the Patronage of whose Churches belonged to the Crown.

REX Venerabilibus patribus Herefordensi & Exoniensi Episcopis & Abbati sancti* 1.284 Edmundi, salutem. In negotio inquisitionis, quod inter vos vertitur ex una parte, authoritate Apostolica, & Venerabilem Patrem Bathoniensem Episcopum ex altera, magistrum Robertum de Ford. Procuratorem nostrum constituimus, ra∣tum & gratum habituri quicquid idem magister Robertus in dicto negotio Inquisiti∣onis justitia mediante coram vobis duxerit faciendum. Hoc idem dicto Episcopo significamus. Teste Rege apud Merleberg. 28. die Novembris.

The Prior and Covent of Trinity in Canterbury during the Vacancy of the See, and the Kings absence in forraign parts, encroaching Archiepiscopal jurisdiction upon the suffragan Bishops and their subjects, to their great oppression, and prejudice of the Kings Crown and dignity, he thereupon issued this memorable prohibi∣tion to them, to stay all proceedings till his return into England, to hear and deter∣min these differences by the advice of the Councel of the whole Realm.

REX Priori & Conventui Sanctae Trinitatis Cant. salutem. Ex insinuatione* 1.285 quorundam Episcoporum, de regno nostro suffraganeorum Cantuariensis Ecclesiae nobis innotuit, quod finibus vestris non con∣tenti, manus ad ea quae ad dignitatem pertinent Archiepiscopalem, aliter quam deceret extendere nitimini, quantum in vobis est in∣tendentes libertates ecclesiarum suarum hactenus obtentas adnul∣lare, et ipsis ac subditis suis quasi jugum quoddam servitutis impo∣nere, non solum in grave ipsorum praejudicium, set et manifestam Re∣giae dignitatis laesionem, ut asserunt. Cupientes igitur sic ipsis regni nostri Praelatis, qui nostrum inde consilium invocarunt, adesse, quod vobis aut Ecclesiae vestrae Juri non videamus praejudicasse, devotionem vestram monendam duximus et rogandam; vobis etiam singulis ac universis consulimus et mandamus, sicut alias Man∣davimus, quod Articulos qui materiam contentionis inter vos

linquunt, utpote insolitos et hucusque ut dicitur inauditos, tene∣atis in suspenso, quousque in Anglia revertamur, ut tunc convoca∣to consilio totius Regni nostri liberius deliberemur, qualiter super tam arduo negotio ad concordiam vos revocemus. Mandavimus enim Eborum Archiepisco, Karl. Episcopo, et W. de Cant. quod nichil no∣vum aut insolitum, vel aliqua quae lisi non fuistis die quo ultimo transfretavimus vel antea, in perturbationem Cleri et regni nostri vos interim attemptare permittant. In quo non intendimus Juri ve∣stro in aliquo derogare. Teste Rege apud Burd. 26. die Junii.

During the vacancy of the Archbishoprick of Canterbrury, the King wanting victuals to supply his forces in France, * districte praecipendo, significavit Archiepisco∣po* 1.286 Eboracensi Regni custodi, ut blada Archiepiscopatus Cantuariensis, & aliorum ma∣neriorum & Episcopatuum tunc vacantium, cum Baconibus & sale, & aliis hyematuro necessariis, pannis quoque advestes faciendas adjectis, sibi sine morae dispendio us{que} Burdo∣galiam, transmitterentur. Unde abs{que} denariorum multitudine, missa sunt decem mille summarum frumenti, & quin{que} millia avenae, cum totidem Baconibus, ac si esset Anglia puteus inexhaustus. Most of these Provisions were raised out of the Tempo∣ralties of the Archbishopricks and Bishopricks then in the Kings hand:

The Archbishoprick being voyd by the * 1.287 death of Edmund, King Henry used his utmost endeavours to procure the Monks of Canterbury to elect Boniface his Queens uncle (a forraigner and every way unfit for such a trust) to succeed him, whom they accordingly elected upon the ensuing considerations.

Temporibus sub eisdem, Monachi Cantuariae Romam ex parte Conventus destina∣ti,* 1.288 pro absolutione obtinenda, qua Archiepiscopus, E. eos terribiliter innodaverat, mense Aprili a Romana curia redierunt. Qui impetraverant, ut existentibus eo∣rum negotii Abbate & Archidiacano Sancti Albani, & Priore de Dunestaple execu∣toribus, ad cautelam absolverentur.

Sed huic impetrationi antiquus eorum persecutor, Magister Simon de Langetune, Archidiaconus Cantuariensis, se statim appellando opposuit contradicens, asserens constanter, quod per falsam suggestionem & veri suppressionem, fuerant litterae talis absolutionis nequiter adquisitae. Sed ipsi, qui Regi certissime promise∣rant se Bonifacium in Archiepiscopum suum electuros, juxta quod R. de∣votissime supplicaverat, gravem super Archidiaconi Simonis illata injuria & ex∣cogitata malitia coram Rege querimoniam deposuerunt. At Rex partem fo••ens Monachorum, & acceptans de Bonifacio promissam electionem, terribiliter est ei∣dem Simoni Archidiacono comminatus, quod si non a temerario proposito suo quam citius desisteret, Regiam cum effectu, per omnia sentiret indignatio∣nem. Quod cum comperit dictus Simon Archidiaconus, sciens quod Papa in nullo Regem offenderet, et sentiens se jam senem et inveteratum transalpinatorem, quievit, et a proposito concepto resilivit. Mo∣nachi autem Cantuarienses, comperientes Papam et Regem sibi vicissim indulgere, et alt. alterius quibuscunque precibus incli∣nari, elegerunt sibi in pastorem animarum suarum, invocata Spi∣ritus sancti et Regis gratia, Bonifacium electum de Bal. Hominem procerae staturae, elegantem corpore, avunculum dominae Alienorae, illustris Anglorum Reginae, Monachis tamen praenotatis, scientia, moribus, etaetate penitus incognitum, et tantae dignitati, respe∣ctu praedecessorum Archipraesulum Cantuariensium (ut dicebatur) insufficientem; Hac tameu consideratione, quia si alium elegissent, Rex adinventis erceptionibus quibuscunque, electionem cassasset reprobatam, qui favorem Papalem in omnibus obtinebat. Rex autem omnibus modis volens memoratum Bonifacium, vel jam electum, vel cito eligendum, promovere, & nomen ejus exaltare, ne forte dominus Papa, quasi insufficientem, eundem reprobaret; imo ut potius videretur sufficiens & idoneus tantae dignitati, jussit chartam confici, in qua commendabatur supra modum perso∣na

dict: Bonifacii, & eidem scripto sigillum Regium in testimonium appendit veritatis. Et misit eam Episcopis Abbatibus, praecipiens, vel imperiose supplicans, ut & ipsi sigilla sua similiter apponentes, huic Regiae assertioni certum testimonium per∣hiberent. Multi ergo conscientiae suae integritatem nolentes infringere, & timen∣tes illud praeceptum Dominicum, Non falsum testimonium perhibebis, firmiter ei∣dem renuerunt obtemperare. Quamplurimi autem digniorum clericorum, videli∣cet Episcopi & Abbates aliqui, Regiis comminationibus perterriti, & enerva••i, sigilla sua, scilicet pignora & testimonia suae fidei, spreto Dei timore, plus hominem quam Deum reverentes, apposuerunt, & eundem Bonifacium in suum superiorem gratanter acceperunt. Quippe cum de nobilissimo sanguine natus, & Regnorum utrorumque Principibus, ipse procerus & satis sufficiens; fuerit specialissimus. Mo∣nachi tamen Cantuarienses, Regis praeventi supplicatione, vehementer doluerunt se Regi in hoc consensisse. Unde quidam Monachorum ad se reversi, suam mise∣riam cognoscentes, ut perpetuam poenitentiam agerent ab Ecclesia sua recedentes, ad ordinem Curtusiae convolarunt.

Boniface being thus elected Archishop, the King thereupon dispatcshed his Letters and Proctor to the Pope and Cardinals at Rome, for his confirmation, thus entred in our Records, though not extant in historians, wherein he thus flattered the Pope beyond all measure, to obtain his desired purpose.

SAnctissimo Patri ac Domino, divina providentia Summo Pontifici, H. eadem gra∣tia, &c. salutem. Sanctitati vestrae petitiones nostras tanto cum* 1.289 majori porrigimus fiducia obtinendi, quanto non solum ad regni no∣stri commoda, set etiam ad Ecclesiae Romanae fructuosum honorem per ea quae petimus aspiramus. Quicquid enim honoris vel commodi reg∣no nostro accreverit, ad vestrae dominationis augmentum est speci∣aliter referendum. Cum igitur nuper Ecclesia Cantuar. per mortem bonae memoriae E. quondam ipsius Archiepiscopi destituta pastore, petita prius, prout moris est, a nobis eligendi licentia, et obtenta, Prior et Conventus ejusdem, vocatis omnibus, ut intelleximus, qui vocandi erant, et praesentibus qui debebant et poterant inter∣esse, de prudenti viro et nobis Charissimo Bonifacio de Sabaudia pro∣curatore Bellic. Ecclesiae avunculo nostro, sibi canonice ac concorditer providerint in Archiepiscopum et in patrem: Et Nos pro∣visionem eandem ratam habeamus quantum nostra, interest et ac∣ceptum, dilectum & fidelem Clericum Nuncium & Procuratorem nostrum magi∣strum Robertum Anketil. Canonicum Dakensem, & nobis gratum, ad hoc & alia nostra negotia, quae sibi hac vice apud sedem Apostolicam promovenda commisi∣mus constitutum, ad sanctae Paternitatis vestrae pedes transmisimus, devote per eum & praesentes literas nostras ex affectus cordis intime, quantum possumus humiliter supplicando, quatenus in eodem B. avunculo nostro geminam nobilitatem morum & generis, & tam ipsius quam suorum devotionem erga. Deum & Romanam Eccle∣siam attendentes, nec non utilitatem Regni tanquam rei vestrae pensantes, dictum B. jam a Deo promissum nobis in subsidium speciale, & proli nostrae non modicum ful∣cimentum, & Cantuariensi Ecclesiae in Archiepiscopum, difficultate qualibet & impe∣dimento postpositis, impenso, de sedis Apostolicae liberalitate consueta confirma∣tionis munere concedatis. In hoc vel de Jure quo dictum B. juvari credimus••, vel si necesse fuerit, de gratia speciali petitionem nostram sic efficaciter admittentes, quod ex eo paternae dilectionis affectum quem erga nos & Haeredes nostros geritis, manifestis ut optamus, indiciis ostendatis. Et nos ad exaltationem Coronae nostrae fructum quem bene de sublato nobis majore fratre speravimus, de minore per Dei gratiam consequentes, vobis & S. Romanae Ecclesiae fortius imposterum astringatis. Rogamus & attentius supplicamus, ut in praesenti negotio & aliis ad nos spectanti∣bus, dicto Clerico nostro exauditionis aures benevolas praebeatis, de sedis Aposto∣licae clementia consueta, personam ipsius nichilominus nostri contemplatione habentes vestri gratia propensius commendatam, utaffectum quem Sanctitatem vestram ad nos & haeredes nostros habere credimus, in hoc facto cognoscamus evidentius per effectū. Quicquid enim in nostris maxime negociis quae habet procurare apud sedem Aposto∣licam, gratiae invenerit aut favoris, nobis reputabimus esse factum. Teste Rege apud Burd. 17. die Feb.

Super eodem negotio, & consimiliter scribitur omnibus Cardinalibus, videlicet, Dominis Roman. Portuen. & Sanctae Ruffin. Reg. Hostiens. & Velletr. Jacobo Penetrino E∣piscopis S. Titulo Sanctae in Transtiberim, Johanni Titulo Sanctae Praxedis; Senobaldo Titulo Sancti Laur. in Latin. Presbyteris; Reinero Sanctae Mariae in Cosmedi. Egidio Sanctorum Cosmae & Damiani, Ottoni Sancti Nicholai in Carcere Tulliano, & Ri∣chardo Sancti Angeli Diaconis.

Upon the receipt of these flattering Letters fraught with overmuch Courtship, (and the intercession of some golden Angels superadded thereunto) the Pope con∣firmed Boniface, to the admiration of many; as Matthew Paris thus stories.

Eisdemque diebus Bonifacius Electus Bellicensis Avunculus Reginae, natione Pro∣vincialis,* 1.290 non sine multorum admiratione, in Archiepiscopum Cantuariensem, Rege hoc diligentissime procurante, a Domino Papa confirmatur. Dominus Rex ut efficacius Bonifacium promoveret in Archiepiscopatum Cantuari∣ensem confecit unum scriptum, in quo miro modo ipsum Bonifacium, licet ipsum non cognovisset, commendavit in moribus, & scientia & generositate, instinctu Reginae. Et apposito signo suo, fecit ut fere omnes Angliae Praelati consequenter apponerent. Solus autem Abbas Sancti Albani hoc falsum testimonium caute decli∣nando vitavit. Cum enim vidisset signum Abbatis Westmonasterii appensum, dixit, in∣jurjatum fuisse ei, cum Abbas Sancti Albani digniorem esse constet, dicente ejus pri∣vilegio, sicut beatus Albanus Protomartyr est Angliae, ita & ejus Abbas primus sit omnium Abbatum Angliae ordine & dignitate, ergo ejus signum deberet apponi. Et sic permissum est hoc donec excuteretur. Hoc scriptum missum est Domino Papae, ut de bonitate Bonifacii plenius certificaretur.

There being a great contest between the King and the Prior and Monkes of Win∣chester about the election of their Bishop, they electing first William de Raeley Bishop of Norwich; whom the King and Pope opposing, thereupon they elected Ralph * 1.291 Nevill, whose election was likewise vacated: After which, according to their first resoluti∣on, they elected the Bishop of Norwich again; whose election was suddenly made, and quickly confirmed at Rome: yet the King ceased not to spurn againstit, comman∣ding the Mayor of Winchester to forbid the New Bishop entrance into the City, which he did; who thereupon excommunicated him for his labour and interdicted the whole City. The King thereupon so persecuted the Monks, that he imprisoned di∣vers ofthem, and so afflicted the Bishop, that he was forced to flye the Realm, and passe into France for a season. Thus related by Matthew Paris, and Mat. Westm.* 1.292

Curriculo temporum eorundem Rex continuans conceptam iracundiam aggrava∣vit adversus Episcopum Norwicensem eo quod postulationi consensit de se factae ad Episcopatum Wintoniensem; Noluit enim, quia nec decuit renunciare. Exigebat ta∣men Rex chartam ab eodem de renunciatione, quod idem Episcopus facere constanter renuebat. Orta exinde occasionaliter quadam dissensione gravi in Episcopatu suo per quendam scriptorem Curiae, qui pro sua temeraria usurpatione vulneratus est, multa inconvenientia sunt secuta. Unde multi tam Clerici quam Laici baculati, vul∣nerati, & pugnis impie sunt percussi, & per brachium secularem multis damnis & in∣juriis lacessiti. Nec voluit aliquo modo Rex, ut jurejurando affirmabat, a talibus gra∣vaminibus desistere, nisi dictus Episcopus, ut praetactum est, chartam conficeret quod nunquam ad Episcopatum Wintoniensem transferri se permit∣teret, quod omnino dissonum fuit rationi, et Episcopali contrarium professiom. Quia si Dominus Papa in virtute obedientiae id ei praeciperet, nullo modo, si filius esset obedientiae, aliquatenus posset contradicere.

Sub illis diebus, quidam Aulici satellites, qui de Regiis praeceptis confidentes & e∣normia* 1.293 saepe ex levibus nanciscentes, venerunt Wintokiam, sciscitantes arroganter, qui Monachorum noluerunt Regiis mandatis obedire super electione, vel postulatio∣ne Wintoniensis Episcopi, quique illi erant qui Episcopum Norwicensem, Willielmum videlicet de Raele, Regi non obtemperantem, tam procaciter postularent, ut nullo terrore vel precibus resilire dignarentur? O Monacho∣rum superbia, cucullatorum improbitas obstinata. Facta igitur inqui∣sitione per Priorem intrusum, qui totius turbationis fuit Machinator, ejecerunt a Monasterio eosdem Monachos, non senium, non personas, vel ordinem, vel demum

reverentiam Ecclesiae vel claustri considerantes. Quos etiam carcere, fame, convi∣tiis & infamia, viliter & indigne, in totius ordinis Monastici dedecus, & ignomini∣am, afflixerunt.

Sub eisdem diebus, ipse Brito, quem violenter Dominus Rex praeposuerat Con∣ventui* 1.294 Wintoniensi, quasi Priorem, Conventum multis modis affligere satagebat. Pro∣curante enim eodem Impostore, ut justam causam habere videretur, quod Conven∣tus ei contradicens excommunicaretur, ortae sunt dissensiones. Et vocatis Regiis sa∣tellibus post quadraginta dies elapsos, dixit: Ite & vindicate Regiam & nostram in∣juriam in rebellibus nostris, excommunicati enim sunt, nec est aliqua offensa in eos manus violentas injicere. Catervatim igitur ruunt aeditui Regales, & crudelius quam a Rege imperatum est, vel a falso Priore persuasum, manus prophanas in Mo∣nachos ad majus Altare fugientes, ut ibidem tutum haberent refugium, violenter injecerunt. Et impellentes viriliterque trahentes, ita ut pavimentum cruentarent, ab Ecclesia ejecerunt. Et in conspectu Civium, prae dolore et admiratione flebiliter eju∣lantium, us{que} ad castrum Regium, & ad Husvebeie raptim tractitabant, pugnis coedentes,* 1.295 baculis impingentes, probris afficientes, hos hic, hos illic incarcerantes, vinculis & compedibus binos & binos manciparunt. Et spreto Dei timore, religione, habitus{que} reverentia, squalore carcerali, tenebris, fame & frigore, cum opprobriis, non sine palma martyrii, cruciarunt. Ipsi autem scientes haec omnia sibi pro executione ju∣stitiae violenter inferri, patienter, imo gaudenter sustinuerunt, qui digni sunt pro Christo contumeliam tolerare.

The King likewise writ to the Pope, not to permit the Monks of Winton (then at Rome to justifië their election) to take up any provisions or monies upon the account of the Church or Monastery of Winton, whereof he was Patron; and likewise impor∣tuned him, by way of Provision, to conferr the Bishoprick upon his Uncle * Boniface; who being soon after elected and confirmed Archbishop of Canterbury, he moved the Pope both by his Letters and Proctor, not to consent to the Bishops translation from Norwich to Winchester, to the prejudice of his Crown and honour; and to give way that the Prior and Monks might proceed to the election of another Bishop, as these Letters to the Pope entred in the Patent and Charter Roll of 27 H. 3. inform us;

DOmino Papae Rex salutem. Quia Wintoniensem Ecclesiam tanquam ad nos de* 1.296 speciali jure Patronatus spectantem tueri & exaltare, ac ejus Oppressionibus seu afflictionibus obviare, necnon indempnitatibus providere tanto affectuosius vo∣lumus & debemus, quanto in ejus exaltatione nos contingeret specialius gloriari, Sanctitati vestrae supplicamus, quatenus per Benedictum de Burgo Monac. Wintonien∣sem & sequaces ejus, nostri & nostrorum adversarios nominis & honoris in Curia ve∣stra, contra sui voluntatem Prioris vagantes, expensis eam non permittatis gravari, seu debitis onerari, faciendo eis provisionem ad expensas & mutuum vestri gra∣tia denegari; quod enim eorum expensae sive debita de bonis Ecclesiae praedictae solve∣rentur, non possemus aequanimiter sustinere. Teste Rege apud Burd. primo die Fe∣bruarii.

Super eodem negotio scribitur omnibus Cardinalibus. Teste ut supra.

EIdem Domino Papae, Rex salutem. Cum inspirante gratia sancti Spiri∣tus,* 1.297 sitis a Deo supra omnes in eminenti specula cum potestatis plenitudine constituti, et sub vobis alii sunt in sollicitudinis partem gradatim positi, specialiter autem Reges et Principes, in tutelam Ecclesiarum et subsidium oppressorum, ad vos recurrendum esse credimus quotiens negotiorum imminet difficultas, ut per providentiam, et circumspectionem vestram & sacri vestrarum fratrum Collegii dominorum Cardinalium, Ecclesiae sa∣crosantctae remedium adhibeatur, quod expedit, & salubre Consilium apponatur. Cum igitur Wintoniensis Ecclesiae quam tanquam ad nos de speciali jure Patronatus spec∣tantem tueri et exaltare, tanto affectuosius volumus & debemus, quanto specia∣lius in ejus exaltatione & gratia nos contingeret gloriari, ardenti cupiamus desiderio indempnitatibus providere, ac ejus afflictionibus seu oppressionibus obviare, non pos∣sumus ideo, sicut nec debemus, sub dissimulatione sufferre, ipsam per aliquem oc∣cupari, qui ad eam ambitiose per abrupta intendat ascendere, vel transire, non debet

vestra circumspectio admirari, si nos cum nostra intersit interponamus partes no∣stras. Quocirca dominationi vestrae paternitatis Sanctissimae supplicamus, quatenus Episcopum Norwicensem, in nostrum et honoris Coronae nostrae prae∣judicium et non modicum detrimentum, sicut alias scripsimus praedecessori vestro, mandati ejus non servato tenore, & venerabilis patris Domini O. Sancti Nicholai in carcere Tulliano tunc Legati in Anglia, spreto consilio, de quo duntaxat Ecclesiae jam dictae per electionem Canonicam seu idoneam, in Pastorem contra Sanctiones canonicas postulatum, non sustineatis transferri, sicut honorem nostrum diligitis ad eandem; cum Prior ipsius Ecclesiae & ejus complices, utpote illi ad quos per aliorum in obedientiam, peccatum, negligentiam sive culpam tota de jure illa vice devolvebatur, ipsi Ecclesiae providendi potestas, de B. de Sabaudia, secundum tenorem mandati Apostolici, dicti Legati consilio adhaerentes, Canonice ac concorditer providerunt. Quae si forte provisio ad effectum non pervene∣rit, de ipso quem ad altiora provehi, per vos cupimus et speramus, per magistrum Robertum Auketill, & per praesentes literas, cum quanta possu∣mus devotione ac precum instantia vobis & sacro fratrum vestrorum Collegio iterum supplicamus, ut jam dicto Priori, Archidiaconos Winton. & complicibus eorundem quos obediendo mandato dicti Praedecessoris vestri & Domini Legati sequendo con∣silium, nullus debet intelligere peccavisse, sed meruisse potius gratiam de benignitate sedis Apostolicae consueta nostri contemplatione honoris, eo quod semper a nobis requirenda est licentia concedatur facultas iterum eligendi ipsos in hoc & aliis negotiis suis quae nos tangunt, prout praedictus clericus, noster ex parte nostra vobis explica∣verit viva voce, habentes amore nostri & precum interventu nostrarum propensius vestri gratia commendatos, ut affectum quem vos ad nos habere credimus, in hoc facto cognoscamus evidentius per effectum. Quicquid enim pro nobis apud sedem Apostolicam invenerit gratiae, aut favoris, nobis reputabimus esse factum, & ne creda∣tur susurrone aliquo suadente, nos dissimulando velle translationem dicti Norwicensis Episcopi ad Winton. Ecclesiam sustinere, supradictum magistrum procuratorem no∣strum constituimus generalem, ad omnia quae nos tangunt ratione vel occasione provisionis factae de ipso B. Specialiter autem ad proponend. & prosequendum in euria Romana contra eundem Episcopum, ipsumque postulantium personas, & formam factae postulationis, de ipso exceptiones quascunque competentes & competituras nobis secundum quod viderit expedire. Nos opponentes ipsi & eum postulantibus, nec non postulationi suae ut incepimus incessanter, ratum habituri & gratum, quic∣quid super praemissis in praedicta curia ipso Procuratore nostro fuerit factum procu∣rante. Teste ut supra.

The differences between King Henry, the Monks, and this Bishop Elect of Winche∣ster, transmitted to posterity by our Historians, are thus related.

Tempore quoque sub eodem, Episcopus Norwicensis postulatus in Episcopum Wintoniensem, à Domino Papa, quem sibi valde propitium invenit, Rege minus* 1.298 invito et renitente, confirmatus est. (Notwithstanding his foresaid Letters to the Pope.)

Certificati autem Monachi Norwicenses super confirmatione Domini Willielmi de Rale, qui Episcopus eorum extiterat, ad Episcopatum Wintoniensem postulati, invo∣cata spiritus Sancti gratia, magistrum Walterum de Suffeld. virum eleganter literatum, moribus, fama, genere pollentem, unanimiter in Episcopum & suarum pastorem ani∣marum eligerunt. Qui cum Regi, ut moris est, praesentaretur, satis et electum et electionem acceptando reputavit irreprehensibilem. Veruntamen donec plenius constaret ei de confirmatione Wintoniensis, favoris suspendit ad tempus plenitudinem. (He was afterwards confirmed by Boniface Archishop elect of Canterbury.)

Rex autem eisdem diebus nimis commotus erga Episcopum Wintoniensem Willel∣mum* 1.299 de Rale, eo quod se quasi Episcopum Wintoniensem gerebat; & a cunctis, prae∣ter quosdam Monachos Wintonienses habebatur & dicebatur, renuit recepi ab eo in osculo, vel ipsum in aliquo amicabili verbo recipere. Qui tamen omnes Angliae Nobiles praecipue Ptaelatos, & in osculo, & in gratis eloquiis, post adventum suum de partibus ultramarinis, tam gratanter quam gratulanter susceperat, & civiliter advocarat. In eujus rei tristi prognostico, Episcopus luce clarius perpendens, Regis

iram inveteratam in odium pertinax induratam fuisse, penes amicos suos, quos for∣tunae minime credidit esse sectatores, donec visitaret eum oriens ex alto, & tepesce∣ret Regis indignatio, latitavit. Rex autem, persistens in ira sua, ad maneria sua arctam posuit custodiam per suos satellites: qui, ut de more solent, limites praecepti tyrannici saeviendo transgredientes, Episcopatui subjectos satis inhumane tractantes, propriis emolumentis avidius intendebant. Et cum Episcopus praenominatus causa intrandi in civitatem, ad suam sedem Cathedralem specialiter spectantem, scilicet Wintoniam pervenisset, jussit Rex portas Civitatis arctissime custodiri. Pri∣orautem Wintoniensis, si dignus est nomine Prioris censeri aut nominari, magnam partem Monachorum, in unam conflavit conspirationem, ut in suum Episcopum calcaneum levarent; asserens in propatulo, omnes qui ei pr••berent auxilium vel consilium, inimicos Domini Regis fore manifestos, et proinde graviter puniendos: ita ut tam inter Monachos quam seculares, ortum est schisma, & usque ad sanguinis effusionem gravis & detestabilis discordia.

Igitur ipse miser, habitum tantummodo portans religionis, qui nomen non officium* 1.300 Prioris Ecclesiae Winton. sibi temere Usurpaverat, & praecepto regio se fecit Prior nomi∣nari, & a multis haberi, postquam illam nobilem Ecclesiam diversimode, non sine multa delapidatione, scandalo, & conventus ipsius Ecclesiae, variis afflictionibus turba∣verat, multis afflictam sollicitudinibus, animam miseram exhalavit, viarum suarum fructus recepturus.

Rex autum, nulla ratione refraenatus, sed propriae voluntatis impetu potius exa∣gitatus,* 1.301 manum aggravans potentissimam, & in Episcopum praedictum & ejus bona gravando protendens, clamari fecit, et prohibuit, ne quis Willielmum de R••l••, (qui se falso, ut ait, Episcopum Wintoniensem fecit) solenniter accla∣maret, hospitio susciperet, vel eidem in venalivus communicaret, vel necessaria victualium ministraret, et qui ei in aliquo horum sub∣veniret, hostis Regis, imo publicus haberetur. Misit etiam idem Rex literas suos Oxoniam, ut eundem Episcopum coram Universitate diffamaret, asserens eundem per falsam suggestionem a Domino Papa impetrasse, ut in Epis∣copum Wintoniensem postularetur, et transferretur, & quod omnem do∣lum suum coram curia Romana & Regno sufficienter probando detunicaret. Ad quod effectui mancipandum, cursores suos Romipedas jam destinavit. Fecit etiam Episco∣patum Norwicensem infiscari, ut ubique, & omnino eidem aditus ad solatium exclu∣deretur. Misit insuper dictus Dominus Rex contra memoratum Episcopum Theobal∣dum Monachum Westmonasteriensem, Priorem Hurleiae, ad Romanam curiam, nec non & Magistrum Alexandrum Legistam cognomento S••cular••m, ut ipsi dictum Episco∣pum, vel quacunque prece, vel quantocunque precio, a sua dignitate praecipitarent. Episcopus autem memoratus Gulielmus, ne Ecclesiam suam visitaret, Winton. adi••t. Major autem civitatis, & suorum concivium nonnulli, super hoc prae∣muniti, & praecepto ipsius Regis animati, omnes portas Civitatis contra ipsum praeclusit. Episcopus vero nudis pedibus ad unam portam civitatis, & postea ad alias ex∣tra civitatem, cum suis presbyteris & clericis, aditum humiliter, ut Ecclesiam suam* 1.302 intraret, postulavit; omnes enim portas in adventu suo clausas inveniebat. Ob∣stantibus autem Majore civitatis & ministris Regis, & ubique introitum procaci••er denegantibus, & probra probis cumulantibus, Episcopus civitatem totam, cum Ecclesia Cathedrali, et omnibus aliis interdicto supposuit, nec non, et omnes Monachos sequaces et fautores Prioris intrusi per Regem, Anathematis vinculo terribiliter innodavit.

I shall now proceed to informe you what our Records attest concerning it. The King having appealed to Rome against the Bishop of Norwich Election, and translation to Winchester, sent his Appeal to Robert Ludlowe, to publish and execute: he against the Kings intention, exceeding his commission, by armed force, seised the Bishops goods and provisions, as well within as without his Church, which the King disliked, reprehended, and commanded to be restored, by this Writ.

REX magistro Roberto de Ludelawe, salutem. Auditis & intellectis hiis quae* 1.303 nobis significastis per literas vestras, satis inde non potuimus admirari; cum vos propter discretionem vestram, de qua confidebamus, miseramus, ad stultiti∣am Laicorum compescendam, si quae vellent attemptare, quae essent ad deteriorati∣onem causae nostrae, contra▪ W. de R. Episcopum, ea fecistis quae Laicos fecisse non debuerat. Res & victualia sua quae deportari fecit a partibus Norff. tam in Ecclesia quam extra Ecclesiam arrestando, & vim armatam convocando ad talia perpetranda, quae nostris exprimere literis aborremus, quae si vellemus, quod Deus avertat, per∣petrari, non id fieri mandassemus in manu Clericali. Hinc est, quod non mediocriter moti super praemissis, Vobis Mandamus, quatenus bona ipsius Episcopi per vos ar∣restata, tam in Ecclesia quam extra, nec non & omnia bona occasione ipsius Episco∣pi arrestata, visis literis istis deliberari faciatis, ab executione caeterarum crudelita∣tum vestrorum quae continebantur in literis vestris quas nobis misistis, vos penitus abstinentes: licet enim per vos Appellationem nostram, & in ea nobis adhaerentes ab omni violentia intendamus defendi & tueri, non tamen contra aliquos alios crude∣litatem aliquam volumus perpetrari. Sed potius ea quae ad tuitionem appellationis & partis nostrae pertinent, taliter exerceatis via media incedendo, quod nec de du∣ritia, nec de negligentia redargui debeatis. Vos igitur praecepta nostra, quae vo∣bis injunximus, viva voce, & quae prius Vicecomitibus & caeteris Ballivis nostris de∣mandaveramus, quae omnia diligenter volumus observari, firmiter teneatis & ob∣servetis. Et si super aliquibus forsitan haesitetis, consilium nostrum requiratis, ante∣quam aliquid novum durius attemptetis. Teste Rege apud Waliford. Vicesimo se∣cundo die Decembris.

The Bishop soon after presuming against the Kings Appeal, to enter into the Bi∣shoprick of Winchester, to conferre orders, excommunicate his subjects, the May∣or, Citizens, and interdict the whole City of Winton. for obeying his commands (as you heard before) and intending to proceed de novo in the like contempts, the King thereupon, (to preserve his own Royal Prerogative and Jurisdiction Ecclesiastical, and evidence his supremacy in and over all Ecclesiastical persons, causes) issued this Writ to the Gardians of this Bishoprick; touching his proceedings against him in this Appeal, commanding them personally to acquaint the Bishop therewith, to read it to him in the presence of witnesses, to declare all his excommunications voyd, and that he would severely proceed against him, if he persisted in his obstinacy, and submitted not to his Appeal.

REX Custodibus Episcopatus Winton. salutem. Licet contra W. de Raleg. appel∣laverimus* 1.304 in hunc modum, Dicit Dominus Rex, &c. ut patet ex alia parte R••∣••uli in appellatione facta contra eundem Episcopum, & post appellationem quam de diversorum Jurisperitorum Regni nostri, quos huic habere potuimus, fecimus, ma∣gistros Oxon. in Jurelegentes, & alios viros Religiosos & Jurisperitos consulueri∣mus, & per omnes dicta appellatio fuerit approbata; dictus tamen Episcopus haec omnia parvipendens, & spernens, supra dictum Episcopatum, sicut intelleximus intravit, ordinesque celebravit ibidem, sententiasque diversas excommunicationis et suspentionis protulit, nuncque de novo ma∣num suam totis viribus aggravando, Majorem et Ballivos nostros Winton. excommunicavit, contra privilegia nostra prohibentia, ne∣quis in tales sententias proferat, nisi Authoritate Rescripti Aposto∣lici, specialem facientes de dicto nostro privilegio mentionem, et Civi∣tatem Winton. interdixit; quae omnia licet de facto tantum te∣neant, tamen utcunque famam nostram sugillant, nec ipsa de ca∣tero possumus conniventibus oculis praeterire. Ideoque vobis praecipien∣do Mandamus, quatenus convocatis Abbate Abbatiae de Hyda, Priore fratrum praedicatorum, cum duobus vel tribus de fratribus, & Gardiano fratrum minorum, cum totidem & aliis viris Religiosis honestis & fide dignis, quos habere poteritis, ad dictum Episcopum accedatis, & supradicta omnia de verbo ad verbum legi facia∣tis, iterum ex eisdem causis, & supradicto modo nomine nostro appellantes & sup∣plicantes. Postea sibi ex parte nostra offeratis, nos paratos incontinenti mittere Pa∣risius

ad omnes magistros in jure, ibidem regentes & alios Jurisperitos, qui ibi∣dem poterunt reperiri. Et si audita dicta Appellatione, & plene intellecta, ipsam dicant, tanquam inanem & frivolam non fuisse admittendam, nec fore Nuncios & procuratores nostros, quos jam ad Curiam Romanam, pro prosecutione dictae ap∣pellationis misimus, & alios qui jam sunt in procinctu Itineris sui, revocabimus, & in aliis omnibus erga ipsum Episcopum, nos habebimus secundum quod decuerit, & sicut praedicti Magistri Jurisperiti dixerint faciemus. Quod si dictam Appellatio∣nem tanquam rationabilem, seu probabilem admittendam fuisse, & fore dixerint, idem Episcopus Episcopatum exeat, et Clerici quos ordinavit sus∣pensi permaneant, et quicquid post et contra Appellationem praedi∣ctam factum est, sicut hoc totum de jure fuerit, in irritum revocetur. Ita quod haec omnia & offensas et injurias contra nos & nostros attemptas corrigat & emendet, juxta dictum & consilium Magistrorum. Quod si hoc totum renuerit, sciat pro certo, quod nos contra ipsum et suos taliter procedemus, quod paena decente sentiat se errasse. Hiis autem omnibus lectis coram ip∣so, post sigillum nostrum, hiis praesentibus literis faciatis opponi sigilla praesentium testificantium lectionem & oblationem praedictas, & responsum Episcopi supradicti apponentes, diem & annum, quibus nomine & de mandato nostro, haec omnia le∣geritis & optuleritis, & postmodum haec omnia universo Clero & populo Winton. publicetis, & transcriptum retinentes nobis incontinenti facta publicatione praesentes literas transmittatis. Supradicta etiam sic intelligimus, quod licet Appellatio per magistros Parisienses approbaretur, nichilominus tamen postea Appellationem nostram prosequentes, super praemissis voluntatem & judicum sumum Pontificis audivi∣mus, & secundum quod judicaverit per omnia faciemus. Quod si hoc totum renuerit, et sic per elationem et ambitionem nimiam, nos et nostros sic in Episcopatu morando et administrando contra Deum et justitiam, quasi in Regno nobis fortior sit, offendere eligit; It••rum nomine nostro propter haec nova gravamina ad sedem Apostolicam appelletis, & ad tuitionem ad Electum Cantuariensem. Nos enim dante Domino super hoc justum & salubre consilium capiemus. Teste Rege apud Wind. primo die Januarii.

The Bishop notwithstanding this Writ and Appeal, persevering in his obstinacy, the King thereupon sene this second Writ, to the Gardians of the spiritualties, and writ a Letter to the Pope, answering all his Cavils and exceptions against this Appeal.

REX Custodibus Episcopatus Wint. Vicecomitibus Suthamp. & Sur. salutem. Nu∣per* 1.305 pervenit ad aures nostras quod VV. de Ral. Episcopus, post Legitimas nostras appellationes quas ad Dominum Papam interposuimus, propter multiplices injurias & magna gravamina quae nobis & nostris intulit, denunciavit magistrum Henericnm de Secus, Clericum nostrum Specialem & in hoc negotio nostrum procu∣ratorem, & Monachos quosdam Sancti Switini VVinton. nobis adhaerentes, et quos∣dam alios sententia Excommunicationis innodat••s, quam injuri∣am in Curia nostra nobis factam, tanquam gravissimam ad animam revocamus. Et cum tam grave delictum contra Nos attemptat, nullatemis impunit∣um possumus derelinquere, vobis districtius praecipiendo Mandamus, sicut vos ipsos & vestra diligitis, si idem Episcopus contra Appellationes nostras, legitime ad sedem Apostolicam interpositas, Episcopatum Winton. intret, ad officium Episcopale exercendum, eundem nullo modo hospitemini, nec hos∣pitari ab aliquo saico permittatis, nec aliquem de Clericis suis, nec aliquem de hiis qui se gerent suos officiales. Immo sub paena memorata omnibus Laicis de Balliva vestra inhibeatis, ne cum praescriptis contractus faciant, vel commercia contrahant. Item, Lai∣cos ejusdem Episcopatus, et suos concomitantes capi faciatis, et captis detineatis donec aliud a nobis acceperitis mandatum, maxime cum post publicationem nostrarum appellationum ad provo∣cationem animi nostri superiora attemptasset, praecipue cum officia∣lis

electi Cantuariensis ad cujus tuitionem appellavimus, causas praedictarum nostra∣rum appellationum approbaverit. Et quicquid in praejudicium ipsarum attempta∣tum fuerit, irritum pronunciavit et inane, nosque, Clericos nostros & alios no∣bis adhaerentes in eodem statu in quo fuimus, fuerunt, & nostrae tempore appellarionis interpositae pronunciavit fore tuendos, & manutenendos; hanc autem p••nam con∣tra memoratum Episcopum, vos volumus exercere et suos, quam∣diu infra Episcopatum Winton. fuerint, & non extra, elapsis etiam quatuor die∣bus postquam per vos admoniti fuerint, quod dictum Episcopatum exeant, nec ipsi ulterius remaneant contra appellationem nostram per dictum officialem approbatam. Teste Rege apud VVestmon. 11. die Januarii.

The day following the King writ thus to the Pope concerning this Appeal.

DOmino Papae Rex, salutem. Noverit Sancta Paternitas vestra nos appellasse* 1.306 contra W. de Radleg Episcopum in hunc modum. Dicit Dominus Rex, &c. ut infra Rotulam, postmodum vero quia praedicti custodes ipsum Episcopum invenire non poterant in partibus Winton. ad praedicta mandata nostra exequenda, Anno &c. xxviij. viij. die Januar. lectae fuerunt praedictae Literae in praesentia W. de Ral. Episco∣pi, & in praesentia Abbatum W stm. & de Tichfeld, fratris Walteri Prioris fratrum Prae∣dicatorum London. Magistri Alex. Secularis, Johannis de Gatesden, & aliorum plurimo∣rum virorum Religiosorum & Laicorum side dignorum apud Suwerk, quibus idem Episcopus secundum subscriptas responsiones respondit, & quibus responsionibus secundum subscriptas replicationes replicavit Dominus Rex s••c. Licet Dominus H. Rex Angliae nihil petierit ab W. de Ral. Episcopo, sed ei cum omni humanitate & hu∣militate diversos modos obtulerit, secundum quos paratus erat facere quicquid debe∣ret, salva appellatione sua, ipse tamen Episcopus responsum dedit minus sussiciens & injustum: Unde contra primam Responsionem quam fecit id••m Episcopus sic dicit. G. cum Domini Papae Literas receperit continentes, quod ipsum a Cura Ecclesiae Nor∣wicensis absolutum Wintoniensi Ecclesiae, de fratrum suorum consilio, praefecit in pasto∣rem, omnem postulationis defectum in dicta Ecclesia de eo factae, de suae potestatis sup∣plens plenitudine, per quas in virtute obedientiae ei injungitur, ut Wintoniensem Eccle∣siam adeat, & in Episcopatu officii sui debitum exequatur, si secundum Regis petitio∣nem super exceptionibus contra suae Jurisdictionis exercitium, ex parte sua proposi∣tis Magistrorum Parisiensium examinationem subiret, contra omnem sanctionem C••∣nonicam dubitare videretur, an Apostolico mandato deberet obedire, cum in certis nec discussionibus, nec locus existat conjecturis. Sic replicat idem Dominus Rex extra judicium, & salva sua appellatione. Quod cum summus Pontifex quantum∣cumque scribat praecise, legitimas tamen exceptiones contra suam mandatum admit∣tere per Decretalem suam dicat: Etidem Dominus Rex contra Literas Domini Papae tales exceptiones opposuerit, quas si Dominus Papa audivisset, recepisset, nec in trans∣latione dicti Episcopi taliter processisset, nec Literas quas idem Episcopus sibi a sum∣mo Pontifice directas asserit, concessisset, contra omnem fanctionem Canonicam. Et idem Episcopus praedictas exceptiones admittere debuisset, & quousque Dominus Rex de praedictis per summum Pontificem certificatus esset, ab ingressu & admini∣stratione Wirton. Episcopatus, nisi gratia quam sibi factam asserit abuti vellet, peni∣tus abstinere: Nec obest supplementum plenitudinis potestatis; nam & ipsum, & omnia quae in Literis continentur, per subreptionem & falsitatem obtenta fuerunt, si∣cut in appellatione Domini Regis apparet. Et si principale non tenuit, non valuit quod ex eo vel ob id sequebatur: Contra secundum, cujus tenor talis est. Item cum dictae exceptiones ad Domini factum infirmandum proponantur, & ab earundem effectu, num videatur, quod ab ipso qui jura tuetur injuriandi occasio oriatur. Cum minor in majorem Imperium non habeat, dictis Magistris authoritate Domini Papae minime requisita, in facto praefato omnis discussionis potestas a jure denegatur, & tam ipsorum praesumptio, quam eorundem examen in Apostolicae sedis praejudicium eligentium ultioni debet subjacere. Sic replicat Dominus Rex extra judicium, & salva appellatione sua. Idem Dominus Rex, quod ad infirmandum, quod factum est per summum Pontificem, ex certa scientia nihil proponit, sed ad subreptionem & fal∣sitatem praedictas detegendas, & ad id quod dictus summus Pontifex circumventus fecit in melius reformandum, quod alias factum fuisse legitur in Decretalibus legibus & Decretis, nec examen Magistrorum Parisiensium obtulit ad discussionem aliquam

diffinitivam faciendam, set ad causas appellationis suae videndas, & ut de plano rescri∣berent, an ipsas frivolas, an probabiles judicarent, sicut in oblatione per ipsum facta plenius continetur: Contra tertiam etiam cujus tenor talis est. Item, si absque juris offensa ipsorum eligi posset discussio in praemissis, tamen eorum subjacere sententiae nec Regni utilitati congruerit, nec Majestati Regiae conveniret illam, cum in utroque jure in Regno suo existant peritissimi, si alterius regionis examen invocaret, vel de suorum fidelitate diffidere, vel circa praemissa videretur insufficiens ipsorum consilium reputare, quod celsitudinem Regiam non deceret, quae secundum le∣gum statuta non solum armis, set etiam legibus esse debet decorata; maxime cum praedecessorum suorum temporibus majores mundi Principes super causis dubiis Regium requirere consilium consue∣verunt, et jurisperitorum Angl. convocatione formatum in omnibus comprobare. Sic replicat idem Dominus Rex extra judicium, & salva sua appellati∣one, quod cum de consilio jurisperitorum Regni sui quos tunc habere potuit, appel∣lationem dictam fecerit, & postea Magistros Oxon. in jure regentes consuluerit, & alios viros religiosos, certum est quod non diffidit Dominus Rex de consilio suorum jurisperitorum, sed cum ipse Episcopus oblationem sibi factam per Magistrum Henri∣cum de Secus, sicut in appellatione sua continet, & quam ratam habuit, & habet, renu∣erit, ipse incidit in diffidentiam quam eidem Domino Regi imponit; hoc enim facile cognosceret si cum superioribus consilium habuisset. Et quia consilium Magistrorum Parisiersi••m renuit, ut in responsione sua satis innuit, ex hoc novo gravamine ad Apostolicam sedem appellat, & ad tuitionem ad Cantuar. electum, & appellationem antiquam innovat, sicut in suis Literis plenius continetur. Addit etiam Dominus Rex; quod oblationem quam fecit de Magistris Parisiersibus, ex maxima humilitate & aequitate processit, & ut pertinacia & ambitiosa voluntas ipsius Episcopi luce clarius appareret, quia cum idem Episcopus consilium sive cognitionem jurisperitorum de Regno, sicut dictum est refutavit, credere posset aliquis, quod juste & probabiliter moveretur quasi innueret, quod nullus de toto Regno auderet dicere contra voluntatem Regiam. Et ideo obtulit cognitionem plenariam Magistrorum illius Civitatis, quam habet odio super omnes, sicut illam cui inimici sui capitales dominan∣tur, & in ea conversantur, nec tam audacter Dominus Rex hoc obtulisset, nisi jus suum foret apertissimum. Unde cum dictus Episcopus cognitionem plenariam sub∣jectorum & non subjectorum amicorum & inimicorum renuerit, quo spiritu ducatur satis ostendit: Item contra quartam, cujus tenor talis est. Item, ad hoc quod Dominus Rex per Literas suas appellationum causas continentes, videtur innuere, quod quasi cui Regno suo fortior existeret procedit, respondet, Quod per potentiam secu∣larem vel aliam nunquam suis resistere proposuit voluntatibus, sed in hiis quae Regiae congruunt dignitati in omnibus affectat obedire, & siquid in sui praejudicium contra justitiam attemptaverit, corrigere, dum tamen in executione officii authoritate sedis Apostolicae suis humeris alligati non posset negli∣gens reputari. Sic replicat idem Dominus Rex extra judicium, & salva sua appella∣tione, Quod facta ipsius Episcopi verbis ipsius, de quo dolet Domi∣nus Rex, aperte contradicunt: Et quae per ipsum attemptata sunt in praejudicium Domini Regis, et nimium contemptum, licet non in toto, in parte tamen in Literis Domini Regis, quae ipsi Episco∣po heri lectae fuerunt, in quibus oblatio cognitionis praedictorum Magistrorum conti∣netur late declaratur. Et si se circa praedicta vellet corrigere, bene faceret, quod eti∣am quis in propria causa datus sit executor a seculo non est auditum. Idem etiam Episcopus non in minimum contemptum Apostolicae sedis, quae quemlibet juste ap∣pellantem tuetur, & maxime illum, qui jam ad ipsam iter arripuit, in Magistrum Hen∣ricum de Secus supradictum consiliarium Domini Regis, & procuratorem in hac causa, post appellationem supradictam, & licentiam quam ab amicis & familia sua Winton. receperat, & jam iter arripuerat causa prosequendi hanc causam, sicut audivit Dominus Rex, excommunicationis sententiam promulgavit de facto, quia de jure non potuit, sed certe quod uni ex minimis suis fecit, &c. Et qui vos tangit, &c. nec mirum, quia pars corporis sui est. Teste Rege apud Westm. xij. die Januar.

Moreover the King to these his replyes to the Bishops cavils, superadded these rea∣sons against his translation and ordination to Winchester.

DIcit Dominus Rex se non teneri ad recipiendum W. de Raleg. Episcopum Nor∣wic.* 1.307 in Winton. Pontificem, occasione rescripti Apostolici dicto Domino Regi oblati. Innocentius Servus Servorum Dei, &c. In amore virtutum, &c. seu occasi∣one postulationis de ipso facto in Wintoniensem Ecclesiam, & per summum Pontificem sicut asseritur confirmatae, & hoc illa ratione, quia appellatum fuit ex parte ipsius Domini Regis, contra dictam postulationem ad sedem Apostolicam, & procuratores missi qui in causa praefatae postulationis coram bonae memoriae Domi∣no Gregorio Nono, multas exceptiones proposuerunt, & in multis aliis processerunt. De qua appellatione seu processu in praefato rescripto nulla fit mentio: Immo hiis omnibus suppressis, innuit ipsum Episcopum amicum fore Regis & ei devotum; Cum ipse Dominus Rex ipsum Episcopum reputet fortissimum inimicum et diu steterit, quod propter rancorem contra ipsum conceptum non comparuerit coram Regia Majestate. Item, Quia Dominus Innocentius supradictus in ordinatione & translatione quam de persona prae∣fati Episcopi dicit fecisse in Wintoniensem Ecclesiam seu confirmatione praedicta, sicut praesumit Dominus Rex, non plene certificatus de facto contra privile∣gia Regia, veris procuratoribus Domini Regis insciis et absenti∣bus, et quibusdam etiam ex ipsis per aliquos ex fratribus Apostolicae sedis licentiatis, cum nulla spes haberetur super creatione summi Pontificis, nec postea revocatis, nec Domino Rege citato, nec aliquo praesente qui jus Regium defenderet. Item, quibusdam Ca∣nonicis Linc. qui sicut nunciatum est Regi, pro certo dicebant se procuratores Domi∣ni Regis, cum super praedictis nullum mandatum haberent, praesentibus & ipsis & quibusdam aliis asserentibus quod Domino Rege placeret, si dictus Episcopus Nor∣wicensis ad Ecclesiam Wintoniensem transferreretur, & quod credebant pro certo ip∣sum Episcopum omnino Domino Regi fore reconciliatum, quod salsum erat. Immo Dominus Rex quam cito scivit Dominum Papam creatum, incontinenti per Nuncios suos Literas misit eidem, significans quod super hoc mitteret ad sedem Apostolicam procuratores suos, & supplicans, ne Dominus Papa ante adventum procutatorum dictorum in aliquo super hoc procederet, ignoranter asseritur processisse. Unde si ita est, immo quia ita est, liquet summum Pontificem in negotio praedictae ordinationis sive translationis vel confirmationis deceptum fuisse. Et quicquid ex parte dicti Epis∣copia summo Pontifice in hac parte obtentum est per falsitatem, & sub eptionem ob∣tentum, maxime cum tempore illo quo summus Pontifex in praemissis finaliter pro∣cessisse dicitur, propter famam dictae reconciliationis, sicut verisimiliter praesumitur, motus praefatus Episcopus esset per Cantuariensim Ecclesiam vacante sede, excommu∣nicationis vinculo innodatus, secundum quod postea recognovit, Literas a sede Apo∣stolica super hoc impetrando, quam excommunicationem summus Pontifex supradicto tempore penitus ignorabat. Et quia talia facta Romanorum Pontificum, sicut jura testantur, non prohibentur, immo conceduntur in melius reformari, nec de hiis alius quam summus Pontifex posset cognoscere super praedictis omnibus et singulis, offert Dominus Rex, se paratum fore stare judicio summi Pon∣tificis, & prohibet praefato Episcopo, ne Episcopatum Winton. intret, nec tanquam Episcopus in aliquo per se vel per alium administret in prejudicium juris Regalis, seu Regiae dignitatis, quousque super praemissis per summum Pontificem fuerit judicatum, & secunda jussio, si justum fuerit, ema∣naverit. Quod si huic scripturae oblationi seu prohibitioni acquiescere nolit prae∣dictus Episcopus, Dominus Rex, tam contra ipsum, quam contra coexecutores suos quos habet, ex praemissis causis, & qualibet per se ad hoc sufficiente. Et quia antequam dictum rescriptum Domino Regi praesentasset, & Metropolitanae & aliis vicinis Ecclesiis publicasset, seu responsum Domini Regis super hoc congruo tempore expectasset, & antequam ab electo Cantuariens. per Dominum Regem ad∣misso, seu Episcopo Hereford. vicem ipsius electi gerente, authoritatem haberet, se per suas Literas Winton. Episcopum nominavit. Et usus est jurisdictione ord naria subditos Ecclesia Winton. vocando ad se & citando, & quaedam alia exercendo, non praesentatus legitime Domino Regi, nec per ipsum investitus, contra g neralem consuetudinem et privilegia Regni Angliae, in praejudicium Regiae

dignitatis. Et quia transcriptum aliorum rescriptorum super praemissis ad ipsum Episcopum & Clerum & populum Winton. obtentorum, in quibus multa falsa suggesta, & vera suppressa, dicto Regi cujus super ipsis deliberare intererat, tradere denegavit. Et quia oblatum fuit sibi per Magistrum Henricum de Secus, ex parte Domini Regis appellantem, quod ipse duos probos viros honestos & jurisperitos, quoscunque vellet, & Rex totidem toto Regno eligerent, qui quatuor diligenter viderent causas supradictas: Et si judicarent ipsas rationabiles, & probabiles, idem Episcopus absti∣neret se ab ingressu Episcopatus & a ministratione ejusdem, quousque Dominus Rex iterum super praemissis certificaretur de voluntate summi Pontificis; si vero ipsas fri∣volas judicarent, incontinenti Dominus Rex ipsum admitteret in Wintoniensem Episco∣pum, ipse Episcopus hoc admittere renuit, & oblatione praedicta penitus refutata & nulla, nedum petita, sed nec oblata Domino Regi fidelitate debita, in praejudicium Regis et Regiae dignitatis, administravit, ad sedem Apostolicam appellat, et personam suam uxorem et filios, et consilia∣rios, et omnes eidem Domino Regi adhaerentes, Episcopatum Win∣ton. Capellam et totam terram suam protectioni Domini Papae sup∣ponit, et ad sedem Apostolicam super praemissis omnibus universis et singulis incontinenti mittit Procuratores sufficientes, et ad tuitio∣nem praedictae appellationis et pertinentium ad eundem, ad electum Cantuariens. appellat, et diriguntur istae Literae Priori et Capitu∣lo Sancti Swithini Winton. Quibus mandatum est, quod jura Regis & ea quae praedictam appellationem Regis contingunt, & quae ad Coronam et dignitatem Regi pertinere dignoscuntur, fideliter et firmiter servent, et in nullo in praejudicium Regis, contra praemissa venire praesumant. Teste Rege apud Westm. primo die Decembris. Et ex eisdem causis supplicavit & supplicat Dominus Rex contra translationem et confirmationem praedictas, si quae sunt, et sequentia, ex eisdem venia impetrata.

Eodem modo scribitur Archid. Surr. & Wint. & universo Clero & populo Wint. Civitatis & Diocaesis.

REX Abbatibus, Abbatissis, Prioribus, Priorissis, & aliis Praelatis, Rectoribus, &* 1.308 Presbyteris Ecclesiarum Winton. Episcopatus, salutem. Mittimus ad vos Lite∣ras Officialis B. Cantuar. electi & Executorum suorum, super tuitione nobis & no∣stris, & nobis adhaerentibus in appellationibus nostris contra W. de Radleg Episco∣pum, concessas: vobis mandantes, quatenus eas benigne audiatis & videatis cum vo∣bis fuerint praesentatae, tenorem earum observantes, nec facientis aliquid contra eas in praejudicium appellationum nostrarum & tuitionis supradictae. Teste Rege apud Merleberg. xxvi. die Februarii.

MAndatum est Majori & Ballivis Winton. quod honesto modo et sine vio∣lentia* 1.309 amoveri faciant Magistrum Galfridum de Fering, qui se ge∣rit in Civitate Winton. et extra, pro Officiali W. de Radl. Episcopi, et vice ipsius utitur jurisdictione ordinaria. Teste Rege apud Clarendon, ix. die Martii.

This Bishop was much vexed, terrified with these Writs and proceedings of the King against him, he and his fellow Bishops, neither by their sollicitations nor in∣sufferable menaces to Interdict his Royal Chappel, nor by others intercessions, being able to gain any answer from the King till his Proctors return from Rome; where∣upon the Bishop absented himself for a time, and soon after fled secretly into France, without the Kings license, to avoyd the severer effects of his just indignation, thus published by our Historians.

Circa idem tempus, Lincolniensis, Wygorniensis, Herefordensis Episcopi, Regem qua∣si* 1.310 fugientem prosequentes è vestigio, tandem eundem apud Westmonasterium inve∣nientes, eum acriter increpabant de persecutione & tyrannide, quam in eorum fra∣trem coepiscopum Wintoniensem non desinebat diatim exercere. Et dum preces pre∣cibus addiderunt, & minas minis adjunxerunt, parati Capellam ejus interdicto suppo∣nere, petiit Rex inducias, ut ipsis super hoc praecise responderet, donec nuntii sui, qui

transalpinarant, remearent. Sperabat enim indubitanter, quod ipsi corrupta Curia, quicquid mente conceperant, effectui manciparent. Episcopi autem supradicti Re∣giae petitioni benigne consenserunt. Sed cum Episcopus Wintoniensis teporem eo∣rum comperisset, x. Calend. Martii, clandestinam fugam arripuit, navem Londini as∣cendens, partes Gallicanas aditurus. Et per Tamesim navigans, in alta maris in∣stanter se suscipiens, antequam ad Regis notitiam, vel etiam aliquorum suorum fami∣liarium, rumor hujusmodi pervenisset, in portu Sancti Walerici prospere applicuit. Et inde se ad Abbevillam transferens, obvium habuit Regis Francorum nuncium so∣lennem, qui eundem Episcopum ex parte Domini sui Regis cum gaudio & vultu sus∣cepit serenissimo, in omnibus ei spondens ejusdem Regis consilium & auxilium, cum consolatione & protectione. Praecepitque ex parte Domini sui, ut Major Abbevillae promptam haberet totam communiam ipsius Civitatis, ad ejusdem Episcopi defensio∣nem, si forte insequerentur ad nocendum aliqui ex parte Regis Anglorum, ita scili∣cet, ut si opus expostularet, ad arma convolantes, hostiliter pro Episcopo contra omnes illi adversantes, dimicarent.

Sic igitur exulante Winton. Episcopo, fama Regis Anglorum per omnes partes cis∣alpinas* 1.311 non mediocriter denigratur. Dicebant enim Franci, Anglorum semper aemuli, materiam sumentes exinde nequiter obloquendi: Eia, eia, ecce Rex Angliae contra omnes Regni sui inimicos deses & imbellis, omnes Sànctos Episcopos suos persequitur & proscribit. Nunc beatum Thomam, nuper gloriosum Aedmundum Cantuar. Archiepiscopos, & in praesentiarum Episcopum Winton. qui etiam ei dru diligenter ac fideliter servivit, non permittit vel Ecclesiam suam ingredi, vel Regni sui pace gratulari, malens alienigenas & ignotos promovere. Quod cum electo Cantuariensi Bonifacio innotuisset, dolens de Regis Angliae infamia, ipsum Regem per amicabilem super hoc corripiens Epistolam, admonuit diligenter ipsum Regem, ut memoratum Episcopum revocans, in pristinam amicitiam suscipiens, & familiarita∣tem, ingredi permitteret in Episcopatum suum, & Episcopale officium suum libere exercere, ac libertatibus suis, & possessionibus temporalibus gratulari, ne ipsi Regi▪ & Regno deterius eveniret. Episcopo Wintoniensi consolatoria, & Regi commoni∣toria verba amicabiliter scripsit in hunc modum.

BONIFACIUS Dei gratia Cantuariensis electus immeritus, Venerabili in* 1.312 Christo Patri Willielmo, Dei gratia Wintoniensi Epis••opo, salutem in Domino▪ Quoniam nobis, & officio nobis injuncto, vos devotos per Literas vestras obt••••ist••s, devoti∣oni vestrae congratulamur in Christo. Sane cum per Magistrum W. Clericum vestrum, quaedam a nobis duxeritis requirenda, ••ciatis nos petitionibus vestris, quantum cum Deo, et sine juris offensione potuimus, admisisse, sicut a dicto W. plenius audietis. Scituri, quod nisi an•••• adv••ntum nostrum in Angliam, inter vos & Dominum Regem pax reformata fuerit, nos ad illam viriliter intendentes, graviora experiemur, ut res finem con∣venienter sortiatur. Et quia sigillum proprium non habemus, sigillo Bellicensis Capituli utimur in praesenti. Valete.

ITem idem Regi sic: Literas quorundam Suffraganeorum Cantuariensis Ecclesiae nuper* 1.313 recepimus, nobis devote supplicantium pro pace, inter vos & Venerabilem Patrem ad Wintoniensem Ecclesiam postulatum, cujus postulationem ab Apostolica sede admissam, asserunt reformandam. Nos igitur desiderantes Regni tranquillitatem, & Ecclesiasticae pacis stabilitatem, & attendentes ipsam in hac parte periclitari, dictorum Patrum petitio∣ni, quae tam Ecclesiae quam Regni utilitatem continere dignoscitur, sicut condecet, inclinan∣tes, Celsitudini vestrae cum devotione supplicamus, quatenus memoratum Patrem ad grati∣am vestram, more boni Principis, & Dominum timentis, dignemini revocare. Et quia si∣gillum proprium, &c. ut prius. Scripsit etiam idem electus Episcopo Herefordensi P. ut idem vigilanter & efficaciter versus Regem, eundem persuadendo, deprecando, comminando, negotio Domini Wintoniensis intenderet.

But yet this Archbishops Letters and others Intercessions would not pacisie the Kings indignation, nor yet the Popes Letters, who took an extraordinary Bribe to procure his peace, as our Historians thus relate.

* 1.314 Cum vero talibus fluctibus mundus intum••sceret, & Syniam talibus procellis con∣cussisset, non cessavit etiam Angliam anxius exagitare. Rex etenim, licet crebras & efficaces petitiones & admonitiones a Domino Papa pro Episcopo Wintoniensi,

adhuc in Franciae partibus exulante, suscepisset, fretus tamen conciliis clericorum aulicorum, suis tantum emolumentis inhiantium, graves movet contra Episcopum questiones. Scripsit cito post Dominus Papa, ipsi Regi efficacissime, ut ipso Epis∣copo in amicitiam revocato, sinum panderet misericordiae, & pro promotione & pace Episcopi, cui Episcopus, ut dicitur, ne de ingratitudine possit redargui, octo millia marcarum numeraverat, & Dominus Papa, ne de contemptu va∣leret corripi, nec unumdenarium tejecisse. Ac pro ipso, tum charitatis intuitu, tum respectu tantae pecuniae numeratae, diligentissime scripsit Domino Regi Angliae in haec verba.

INNOCENTIƲS Episcopus, &c. Charissimo in Christo filio Regi An∣gliae,* 1.315 salutem & Apostolicam benedictionem. Postquam Dei benignitas humili∣tatem nostram ad Apostolicae vocavit officium dignitatis, illam concepimus de tua serenitate fiduciam, quod in his quae sunt ad honorem Ecclesiae, se promptam habere & vigilem exhibere. Provenit ex hoc, quod cum venerabilem fratrem nostrum quondam Norwicensem, VVintoniensi Ecclesiae de fratrum nostrum consilio concessi∣mus in pastorem, preces tibi direxerimus speciales, ut eidem pro divina & nostra reverentia te redderes affectu benevolum, & effectu serenum, ac si quae castra, & maneria ipsius Ecclesiae, prompta benig n ate ei faceres assignari. Tu vero, sicut mirantes audivimus & dolemus, nedum preces hujusmodi voluisti deducere ad ef∣fectum, imo quod est gravius, in verba, nihil debitae▪ modestiae vel reverentiae filialis habentia, prorupisti, quod nulla postulatio inregno Angliae, per sedem Apostoli∣cam admitti possit vel debeat te invito, et quod illam quam nos in spiritualibus, tu in temporalibus habeas potestatem: nec quis postulatus possit absque tuo consensu possessionem temporalium obtinere. Adiecisti praeterea, quod translationem ipsius Episcopi reputares invalidam, tanquam a nobis per vitium surreptionis ob∣tentam. Haec siquidem fili charissime, non Dei, non Ecclesiae, non tuae resonant sublimatis honorem, non sapiunt justitiam, non redolent aequitatem, praesertim cum teneat * 1.316 omnium credulitas pia fidelium, quod Apostolicae sedis auctoritas liberam habeat in Eccle∣siis universis potestatem a Dei providentia: nec arbitrio Principum ipsa stare cogitur, ut eorum in electionum vel postulationum negotiis requirat assensum. In quibus tamen Dominum habendo prae oculis, sic provide procedit & caute, quod per Illam nullius possit honori detrahi, vel justitiae derogari. Sicut etiam in translatione ipsius Episcopi dignoscitur processisse, in quo promovit hominem scientia, moribus, & honestate perspicuum, ac in spiritualibus & tem∣poralibus circumspectum, olim tibi charum & amabilem, ac semper tuis beneplaci∣tis secundum Dominum totis viribus intendere cupientem, per cujus industriam pro∣batam, in plurimis honoris & commodi proficere poteris incrementis. Sed tamen non suggerat astutia susurronum, a quibas parare dispendia virtuosis, pro indif∣ferenti ducitur, dummodo sua specialia commoda vel privata desideria consequantur. Tuam itaque celsitudinem affectione qua possumus exhortamur, & obsecramus in Domino Jesu Christo, quatenus ab impia suggestine talium Regiae pietatis avertens auditum, Ecclesiam Dei continuo prosequaris honore, & indultae sibi desuper liber∣tatis privilegium, conservare studeas illibatum. Nunc & in posterum tui Regni Praelatos, ea quae in spiritualibus seu temporalibus spectant ad ipsorum Ecclesias, li∣bere consequi & pacifice possidere permittas. Caeterum, solerti considerans me∣ditatione, quod in Apostolici prosecutione officii, divini nominis deservimur hono∣ri, quae de praefato Episcopo cum solenni deliberatione fecimus, non ad animum revoces, non aliquo impedimenco perturbes. Sed qui cordi nostro statui∣mus, ut te specialem inter alios terrae Principes habeamus, in ipso impertiri pro∣curans honorem, sibi castra & maneria, cum fructibus inde perceptis a tempore translationis hujusmodi, omni postposita difficultate, resignes, ac benevola be∣nignitate conced••s, quod solicitudinem ei creditam possit cum effectu prosequi, tua favente gratia speciali. Alias autem, cum libertatem Ecclesiasti∣cam in diebus nostris velimus non minui, sed Deo propitio augeri cupiamus, nullatenus sustinere poterimus, quod nos in ipso E∣piscopo

tam praejudicialem injuriam patiamur. Datum Laterani, tertio Calend. Martii, Pontificatus nostri anno primo.

Simili modo scripsit Dominus Papa Anglorum Reginae Epistolam elegantem, pro* 1.317 Episcopi Wintoniensis negotio, in cujus Epistolae titulo, asserit Papa ipsam Reginam sibi esse, (sed nescitur qua ratione) consanguineam, nisi forte ut haberet eam suis negotiis proniorem, & petitionibus favorabiliorem. Ipsum igitur verbis ele∣gatissimis petit & exhortatur, (sciens quia mulier, quasi molliens herum dicitur) ut ipsa Regis viri sui in hoc rigore & rancore, quem concepit erga Episcopum Wintoni∣ensem, studeat emollire.

Scripsit idem Dominus Papa electo Cantuariensi, Wigornensi & Herefordensi Episco∣pis, ut ipsi dicto negotio diligenter intenderent, annectens in fine Epistolae, ut nomina susurronum, animum Regis pervertentium, sibi in literis suis rescriptis mitte∣rent annotata.

Upon receit of these Letters, the King sent certaine Articles to the Bishop of Winchester to subscribe, without which subscription he would not receive him to his favour: To which the Bishop returned this Letter and Answer.

EXCELLENTISSIMO, &c. Cum vestris beneplacitis quantum cum Deo* 1.318 poterimus totis viribus intendere cupiamus, fratrem Hugonem desancto Heudorio, à vestra serenitate ad nos destinatum, cum omni qua decuil suscepimus reverentia. Dein∣de ex parte vestra exposuis nobis articulis ab eodem, ad singulos respondimus, Juris & aequitatis sectantes, ut credimus, rationes, prout dictus frater Hugo vestrae Majestati suis literis plenius, ut ab eo accepimus, intimabit. Affectantes toto mentis desiderio, ut super eisdem articulis, quantum secundum Dominum poterimu••, vestram voluntatem ad∣implere, pietati vestrae devotissimè supplicamus, quatenus Ecclesiae Wintoniensis compa∣tientes angustiis, ob Apostolicae sedis reverentiam, ad gratiam vestram nos admittere velitis pariter & favorem, & indignationem, divini nominis obtentu misericorditer remittere, quam ad quorundam fors••n sugg••stionem, contra nos vestra concepit Regia celsitudo.

Et quia de articulis, super quibus convenit Dominus Rex Episcopum Wintoniensem, mentio facta est, videndum est quibus & qualiter responderit Episcopus. In pri∣mis, quod cum ex tenore privilegiorum Domini Regis, et tam jure quam consuetudine Regni sui obtentum sit ab antiquo, quod electi et postulati post electionem et postulationem celebratam, per electo∣res et postulatores, ipsi Domino Regi debeant praesentari, et post confirmationem, ante administrationem in spirtualibus vel tempo∣ralibus faciendam, ei juramentum fidelitatis praestare, quae in per∣sona ipsius Episcopi sunt omissa, apud Dominum Papam studeat procurare, quod non obstante praemissa, de caetero in similibus casi∣bus, privilegia ipsa, jus et consuetudo permaneant in suo robore firmitatis, et ab ipso specialiter confirmentur. Secundario, quod idem Episcopus relaxet sententiam interdicti, in civitatem Winto∣niensem promulgatam. Tertio, quod ad cautelam absolvat omnes Clericos, et laicos, et alios, et praecipue Wintonienses, quos ratione controversiae inter Dominum Regem et Episcopum, ertor∣tae excommunicationis sententia innodavit. Quarto, quod Priorem Wintoniensem quem Dominus Rex ibidem constituit non amoveat, sed ex sua gratia stare permittat. Quinto, quod omnia beneficia Ecclesiastica, ad suam donationem spectantia a Domino Rege post motam controversiam, inter eos in eodem Episco∣patu vel alio collata, ratificet, & possessores pacifica gaudere possessione permit∣tat. Sexto, quod contra magistrum Henricum de Seusa, nec quosquam alios cleri∣cos vel monachos memoratos, occasione hujus controversiae nullam instituat actio∣nem: imo omnem indignationem, offensam, injuriam, & rancorem remittat. Sep∣timo, quod si quod jus vel actio sibi competit super exitibus Episcopatus Wintonien∣sis, pro tempore retroacto, ea penitus ob honorem Regium, Domino Regi ex sua liberalitate remittat. Octavo, quod idem Episcopus a Papa procuret, quod omni∣bus Clericis Domini Regis, quorum nomina sibi ad mandatum suum per Episco∣pos

Wigorniensem & Herefordensem, & Archidiaconum Cantuariensem, sunt trans∣missa, omnem ind••gnationem remittat, & eos admittat in gratiam pleniorem, ita quod quantum ad famam, & beneficia & status conditionem, conserventur illaesi.

Ad primum articulum Domini Regis respondet Episcopus Wintoniensis, Quod cum* 1.319 postulatores sui, facta postulatione de Domini Regis licentia, ipsum secumdum Regni consuetudinem eodem Domino Regi praesent assent, et post∣modum dicta possulatione per Dominum Papam admissa et confir∣mata, idem Episcopus literas Domini Papae super hoc eidem Do∣mino Regi directas, tam per fratres praedicatores, quam minores Clericos, & milites, ei porrig▪ procurasset, qui ex mandato ipsius devote Domino Regi suppli∣carunt, ut de ipsius licentia se ejusdem conspectui posset praesentare: facturus eidem quod regni sui consuetudo postulat et requirit. Nec hoc post magnam i••••anuam obtinere potuissent, ex parte illius Episcopi nihil omis∣sum poterit reputari, cum per ipsum non steterit quin omnia in dicto articulo Do∣mini Regis con••enta & posiulata, essent adimpleta. Ad secundum & tertium respon∣dit ita: Quod cum Domini Regis gratiam fuerit assequutus, quam tota mente desi∣derat, & sui Episcopatus possessionem pacificam obtinuerit; Interdicti et excom∣municationis sententias in forma juris benigne relaxabit, ad quod pactionis vinculo, secundum Dominum & Justitiam astringere se non potest. Om∣nem tamen gratiam, quam secundum Dominum poterit excommunicatis, obtentu Regiae petitionis intendit impartiri. Ad quatuor autem articulos sequentes respon∣dit: Quod cum r••s tangant spirituales, & spiritualibus annexas, quae conditionis seu pactionis formam non admittunt, in forma a Domino Rege petita dictos non potest nrticulos adimplere. Veruntamen cum Domino suo Regi reconciliatus fuerit, & suam gratiam, & Episcopatus possessionem pacificam obtinuerit, de dicti Domini Re∣gis & suorum fidelium consilio, cum tanta benignitate procedet, quod in praemissis quantum secundum Dominum poterit, se favorabilem exhibebit. Ad articulum vero super exitibus Episcopatus, respondit: Quod cum favorem Regis assequutus, Episcopatus possessionem habuerit, & ei de eorundem exituum aestimatione con∣stiterit, Domini Regis ita voluntati obtemperabit, ut in hoc ab eo merito de∣beat commendari.

Ex ipso igitu•• tempore, Dominus Rex petitionibus Domini Papae, & aliorum Mag∣natum* 1.320 precibus emollitus, mitius agebat Rex cum Episcopo Wintoniensi, tum propter Domini Papae diligentem supplicationem, tum propter Episcopi humiliationem & modestam responsionem. Pace igitur pro foribus apparente: Quod audiens Magister Henricus de Seusa, Regis Clericus, fomes & procurator discordiae memoratae, qui in Curia Romana contra Episcopum Winton. steterat Regis procurator, cui Rex contulerat opimum beneficium, videlicet custodiam hospitalis Sanctae Crucis extra Ci∣vitatem Wintoniensem, coepit cogitare & dicere intra se, propria laesus conscientia: Quod si pax inter dictas partes plenius ac planius reformaretur, inter amicos Regis Episcopus praecipuus haberetur, nullique secundus in consiliis Regiis, utpote discre∣tus & circumspectus sublimaretur: ipsumque eundem Henricum, & merito, usque ad confusionem persequeretur. Rex quoque ea facilitate eum sperneret, qua sequu∣tus est. Considerans igitur haec omnia, de pecunia, quam de Rege non minimam, ad dejiciendum Episcopum Wintoniensem, acceperat, in partes suae nationis subito & clam divertens, asportavitque secum totam dictam pecuniam, & per eam adquisivit sibi, (utinam non comparavit) unum Episcopatum, ipsius proventum rei non officium desiderans. Et nuncius, corvo factus consimilis, Dominum suum Noe defraudanti, nuncium cum onere negotii, quod humeris suis susceperat bajulandum, nequiter reli∣quit imperfectum. Nec apparuit postea in Regno Angliae, bonis Regni plenius sa∣ginatus.

Not long after, Dominus Rex saniori usus consilio, Dominum Episcopum Winto∣niensem* 1.321 amicabiliter a partibus revocavit transmarinis, gratiam suam & ablatorum re∣stitutionem, ad instantiam Domini Papae, & aliorum Magnatum, pro ipso praecordia∣liter petentium, pollicendo. Unde Episcopus in spem erectus meliorem, salutato Rege Francorum, & reddita eidem gratiarum actione, de sibi impensis ab eo beneficiis, & eo quod ipsum exulantem, in Regno suo receptaverat, & protexerat repatrians, Nonas Aprilis apud Doveram prospere applicuit. De cujus adventu omnes Angli,

praeter illos Clericos Regis, aulicos, discordiae seminatores, quos propria conscientia sauciebat, gratulabantur, dicentes: Benedictus qui venit in nomine Domini. Speraba∣tnr enim indubitanter, quod prudentia sua & sensu, quo abundavit & praepollebat, tam Regem quam Regnum, nec non & Episcopatum suum, in statum optimum soli∣dando promoveret. Qui Regis se praesentiae gratulanter praesentans, hilari vultu & placabili est admissus, ac si semper fuisset ab ejusdem Regis offensa alienus. Quo∣rum de die in diem ex insolito amor cumulatur & congratulatio, sicut seriptum est:

Post inimicitias clarior exstat amor, &c.

Circa eadem tempora, Episcopus Wintoniensis, valedicens Regi Francorum, & eis,* 1.322 qui eidem exulanti sinum aperuerant misericordiae, & gratias referens, securus de gratia Regis Angliae, versus partes Wintoniae ut Ecclesiae suae desolatae pastorali sollici∣tudine consulendo disponeret, & deformata reformaret, iter maturavit. Quod au∣diens Prior Wintoniensis, licet sero, faciens de necessitate virtutem, se Episcopo suo adventanti humiliavit. Similiter & alii, tam saeculares, quam Monachi, qui pacis fuerant perturbatores, & discordiae seminatores, confisi nimis in Regis protectione, ad Dominum & Episcopum suum satisfacientes sunt conversi. Et cito post, videli∣cet die decollationis beati Johannis Baptistae, relaxata est sententia Interdicti lati ab Episcopo in Ecclesiam et Civitatem Wintoniensem, cui subjacuerant, sub forma¦••uris liberaliter absoluti. Memoratus autem Prior J. de Cauz, similiter sub eadem forma cum suis complicibus est absolutus, depositus tamen, & alii cum eo, quos idem Prior temere instituerat, obedientiarii, & ministri saeculares. Major autem Civitatis, qui magis offenderat, majori poenae subjacuit satisfaciendo.

The payment of the monies which this Bishop gave to the Pope and others to purchase his peace with the King, and the charges of his troublesome suits stuck so close to him, that although he lived very privately all his life, retiring himself to * 1.323 Turin, yet he was never able to recover himself out of debt, having been held out of his See near five years space by the King, who kept the profits of it in his hands. The whole series of this History, (which I have conjoyned though acted in several years) most eminently displayes the Kings Ecclesiastical Regal Prerogative, and con∣stant resolution to regain, maintain, and support it, against this Prelates and the Popes Usurpations, and his fevere proceedings against the Bishop, till he submitted to, and complyed with his Proposals, notwithstanding all menaces and mediations from at home or abroad.

Soon after the beginning of this unhappy controversie between the King and Bi∣shop of Winton, there fell out another costly difference between the Bishop of Lin∣coln, and the Abbot of Westminster, about an impropriation, discovering the cove∣tousnesse of Prelates and Clergymen in that age.

Circa illud tempus, discordia mota inter Dominum Robertum Lincolniensem Epis∣copum,* 1.324 & Dominum Richardum Abbatem Westmonasteriensem, nimis sumptuosa & utrique partium damnosa, diatim recens suscepit incrementum. Nitebatur enim summopere Episcopus, infirmitatis ipsius Abbatis sufficientibus privilegiis, super Ec∣clesia de Heswelle in proprios usus redigenda, ipsam Ecclesiam occupare violenter, & nacta exili occasione Monachis ablatam, alii conferre; scilicet Domino Nicholao, quem idem Episcopus satis inhumane beneficiis suis privaverat. Sed Abbas tamen jure, quam privilegiis suis suffultus, restitit ei in faciem viriliter.

About the same time there also happened a hot contest between the King and Ro∣bert Grosthead, Bishop of Lincoln, (a contentious cholerick Prelate) concerning the Church of Thame, conferred on John Mansel by the Popes Provision, which the Bi∣shop had formerly bestowed on another Clerk, who stoutly opposed the Popes Pro∣vision; thus related.

Ipsis quoque diebus, orta est gravis discordia inter Dominum Regem, & Episcc∣pum* 1.325 Lincolniensem, eo quod quidam Regis Clericus, prudens & fidelis, Johannes nomine, cognomento Mansel, in possessione Ecclesiae de Thame Regis favore & auxilio missus est, ratione Provisionis a Domino Papa impetratae. Quam Ecclesiam Dominus Episcopus cuidam Clerico, videlicet Magistro Simoni de Londino, Poenitentiario Episcopi Dunelmensis, praecontulerat vacantem. Unde Episcopus Lincolniensis commotus, Dominum Regem per Huntund. & Legr. Archidiaeonos dili∣genter admonuit in Wallia adhuc commorantem, ut Deo gratus, de sibi tam inopinata victoria, tam enormem excessum corrigere festinaret, ne fortè Dominus iratus risum

verteret in moerorem. Quibus Rex: securus respondeo, Quia appellatum est. Nec debet quicquam pendente appellatione innovari. Nec quicquam attemptavi nisi Jurisperi∣torum consilio, & Apostolica fultus authoritate. Cui unus Archidiaconorum respondit: Domine Rex, Dominus noster Episcopus Lincolniensis privilegi∣um habet ab Apostolica sede concessum, quo usus est, quod nulli per Apostolicum mandatum teneatur providere, nisi fiat illius privilegii mentio specialis. Sed in hujus Papalis mandati tenore, quo utitur praedictus Johannes, ratione cujus se in dictam Ecclesiam, vestro confisus ad jutorio, violenter intrusit, nulla sit dicti mentio privilegii. Quapropter non tenetur Episcopus Lincolniensis ipsi in hoc ca••u respondere, praesertim de collatione Ecclesiae de Thame, quam vacantem alii rite praecontulerat. Et esto, quod nullum tale habuisset privilegium, absurdum est, ut aliquis se ingerat in possessionem alicujus Eccle∣siae inconsulto Episcopo Diocaesano, nedum invito, licet Papali confisus authoritati, cum omnia velit Dominus Papa fieri ordlnate. (So little did they value the Popes illegal Provisions of this kind.) Et quid opus dis∣cordiae vel injuriae jam sic attemptatae? Pro meritis ipsius Johannis praecellentis, circum∣specti & competenter literati, ad petitionem vestram & suam inclinabitur de facili Domi∣nus noster Lincolniensis, ut provideatur eidem in tanto, v••l uberiori beneficio, & erit colla∣tio utrobique licita & honesta. Et ne secus fiat, humiliter & devote postulat Dominus noster Episcopus, qui praeparatus est in omnes suae Ecclesiae dig∣nitatis laesores et invasores, anathematis sententiam fulminare. Quod cum audisset tam dictus Johannes, quam Rex & ejus consiliarii, ait Johannes: Domine mi Rex, absit ut per me inter tam nobiles personas discordia, vel aliqua perturbatio oriatur. Cedo patienter. Satis mihi Dominus ad beneplacitum suum, vita vestra co∣mite, providebit. Sed cum Rex dilatione•••• accepisset, dispositis disponendis in Wallia, & relictis ibidem Walleranno Theutonico, & aliis prudentibus, & potentibus viris, ut Ca∣stris adificatis, infirmiora terrae roborantes, armis & militia communirent, venit Londinum laetabundus. Venit & illuc dictus Episcopus, paratus inferre sententiam in ipsum Johannem specialiter, & omnes suae Ecclesiae, & libertatis perturbatores. Quod cum dicto Johanni innotuisset, venit ad Regem humiliter, & ait: Domine mi, ecce ad ma∣num Lincolniensis Episcopus vehementer perturbatus, ne occasione mei amplius dissidium oriatur, vel scandalum ventiletur, resigno Ecclesiam illam litigiosam. Quod cum Rex audisset, timens ne juxta verbum Episcopi, aliquando secus quam deceret impetuosi, quem ad hoc in procinctu vidit praeparatum, subiret exilium, Episcopatu suo Inter∣dicto, rigorem quem conceperat, mitigavit, nec dedit amplius Johanni cornua; quem vidit renuentem. Quapropter meruit idem Johannes uberiori beneficio, scilicet Eccle∣sia de Maydnestan, Rege largiente protinus investiri, & eodem anno, Ecclesiae de Hove∣dene uberrimae possessione ampliari. Episcopus igitur mitigatus, Rege postulante, in pub∣lico praedicans, utpote in cujus pectore reconditae sunt claves scientiae, hanc utriusque humili∣tat m satis eleganter commendavit, faciens inter caetera comparationem radiorum solarium, qui sunt rectissimi ad Regalem & regularem justitiam. Videns autem Rex Episcopi men∣tem jam bene pacatam & pacificatam, controversiam nimis damnosam & inhonestam, mo∣tam inter ipsum Episcopum & Abbatem Westmonasteriensem, pro Ecclesia de Heswelle, cupiens sedare, non permisit Episcopum recedere, donec omnia procurante prudenter id Ab∣bate, foeliciter pacificarentur. Cessit igitur Ecclesia illa de Heswelle in possessionem Westmonasteriensis, reservata praesentatione vicariae ipsi Episcopo. In quo facto magnum suscepit Ecclesia Westmonasterii utilitatis & honoris incrementum. Auxerat igitur absque illo non minimo commodo, Abbas ille Richardus Abbatiam suam redditibus trecen∣tarum Marcarum annuarum, strenuitate sua in perpetuum adquisitis.

But the greatest and longest-lasting controversie, between the Bishop and his Chap∣ter, wherein the King had an interest, * 1.326 formerly touched) still remained undecided, thus described by Matthew Paris.

Remansit autem adhuc controversia damnosissima & indecentissima inter ipsum* 1.327 Episcopum Lincolniensem, & ejus Capitulum Lincolniense. Unde aliqui Canonico∣rum ibidem praesentes, scilicet Londini, ab Episcopo adeo fatigati sunt & damnifi∣cati, quod coacti sunt unam chartam monstrare, & tenorem ejus in communi dilu∣cidare, ut Ecclesia Lincolniensis necesse habeat jugum subire novae servitutis hac occasione.

Cum ante conquestum Angliae fuisset sedes Episcopatus, qui nunc Lincolniae, apud* 1.328 Dorkcestriam, & meritis Episcopi tunc praesidentis exigentibus, & locus a Domino Papa anathematizaretur, & Episcopus deponeretur, (for * 1.329 Simony) vix remanserunt tantae rei post multos annos vestigia, & sic desiit tam sedes quam cura Episcopalis tem∣pore diuturno. Tempore igitur Will. Rufi Regis Angliae, filii Will. primi, destructae fue∣runt multae Ecclesiae in Nova Foresta, ipso sic jubente. Sed tandem poenitentia ductus, consilium salubre concepit, in reconciliatione illius peccati, jam dictum Episco∣patum nobilem restaurare et ampliare, et locum in melius commu∣tare. Empta igitur quadam terra, vel commutata a quodam nobili, M. ••e Gaunt, qui cum Patre suo venerat in Angliam ad conquestum, & illam acceperat in sorte re∣tributionis post victoriam, fundavit dictus Rex Willielmus secundus Ecclesiam, quae nuncest Lincolniae. Qua perfecta, vocavit duos Cardinales Legatos, qui accepta po∣testatis plenitudine super ordinatione Episcopatus & Ecclesiae illius a Domino Papa affuerunt. Et convocatis octo Archiepiscopis, & sexdecim Episcopis, ordinari fecit solenniter nimis ipsam Ecclesiam, & statui ejus Canonicos, scilicet saeculares, & eo∣rum redditus & portiones distingui & assignari, ut sub Episcopo & Decano ordinate & honorifice sub certa disciplina in perpetuum deservirent, & permaneret ordinatio ••al••s ac tanta, tot Sanctorum Patrum authoritate, Apostolica quoque pagina commu∣nira in perpetuum inviolabiliter duratura. Fuit autem ordinatio talis, Quod Episcopo ordirato, & Canonicis in suis possessionibus constitutis, ex tunc ordinate & disciplinate Deo & ejusdem sacratissimae matri nocte{que} die{que} deservirent. Quorum Canonicorum si quis a••ramite disciplin•• d viaret, & correptus non corrigeretur, per Decanum visitatus puniretur, nihil prius Capitulum pertimens & increpationem in ipso factam. Si autem ••ec sic se corrigeret, privaretur per annum suo beneficio, vel per biennium, secundum quanti∣tatem delicti. Quod si adhuc rebellis fuerit, advocaretur Episcopus in adjutorium, ad co∣ercendum induratum. Quod si adhuc obstinatus incorr gibiliter recalcitraret, * 1.330 ipse Rex privatum ab omni beneficio poena graviori puniat. Et cum omni∣bus talis ordinatio complacuisser, in scriptum redacta est, et Apostolica authori∣tate roborata, et inscripserunt. Et dedicata Ecclesia, omnes qui praesentes erant solenniter excommunicarunt omnes hujus ordinationis perturbatores. Unde Cano∣nici dicunt, quod ex quo Decanus nec est negligens, vel nescius, vel impotens visitandi de∣linquentes, & excessus corrigendi, injuste & impudenter se ingerit Episcopus ut vi∣sitationes exigat, nec videtur penitus illaesus a mucrone sententiae tam solenniter latae a tot sanctorum multitudine. His auditis, Rex partem se vendicavit habere in hujus causae negotio: unde pars Episcopi & Capituli in magna parte infirmata est. Nec potuit propter talis repaguli impedimentum res optatum finem pac•••• componendae sortiri, sed dilationis coepit sumptuosam expectationem.

During this controversie between this Bishop and his Dean and Chapter, there arose a new hot angry contest between the Bishop and Monks of Canterbury, about Jurisdiction and Visitation, wherein they excommunicated one the other, and yet slighted these their mutual Anathemaes, as ridiculous Nullities; thus transmitted to posterity.

Profluentibus eorundem dierum decursibus, Rege adhuc in transmarinis commo∣rante,* 1.331 orta est gravis contentio inter Conventum Cantuariensem, & Episcopum Lin∣colniensem, hoc modo. Quidam Clericus exegit importune nimis ab Abbate de Barden••ia, quoddam debitum, de debitis antecessoris ejusdem Abbatis. Cumque oriretur super hoc controversia, Archidiaconus Lincolniensis desiderans quandam Pontificalem dicti Abbatis & ejus Conventus, qua diu quiete gavisi sunt, dignitatem enervare, ait Clerico memorato dictum debitum exigenti: Conquerere mihi gravi∣ter & solemniter in hac tibi illata injuria, & ego edomans ipsos Monachos indomitos adversarios tuos, omne tibi debitum restituam, violenter ab eis, si sic oporteat, extor∣quendo: (good Archdeacon Justice.) Ipse igitur, juxta cavillatoris consilium, gra∣vem de Abbate & Monachis reposuit in propatulo coram Archidiacono super hoc querimoniam. Citavit igitur Archidiaconus Abbatem, ut coram eo compareret, eti∣am in sua libertate, responsurus, & super hoc juri pariturus. Quod cum videret Abbas hoc esse juri Ecclesiae suae & consuetudini contrarium, contradixit appellando. Archidiaconus igitur repulsum jure se videns, citavit Abbatem, ut alibi compareret: Abbas autem noluit, innitens priori Appellationi suae. Sciebat enim ipsum insidiari ei, & nihil aliud quaerere, nisi suae libertatis perturbationem & infirmationem, tali

nacta occasione, pluribus edoctus argumentis praeteritis, & nunc certior inchoatis. Noverat etiam experimento evidenti, quod si haec causa usque ad Episcopum ascen∣deret (quod Archidiaconus versute quaerebat) foret illi Episcopus favorabilis in subversionem libertatis Monachorum, qui habebatur Religiosorum persecutor gene∣ralis, praecipue tamen quibus potuit adversari privilegiatorum. Archidiaconus igi∣tur, quaerens discordiae seminarium ventilandae, super hoc conquestus est Episcopo, nodum in scirpo perscrutando. Citavit igitur Episcopus Abbatem, ut multiplicibus his excessibus responderet. Abbas igitur, immobiliter innisus Priori suae appellatio∣ni, noluit huic citationi obedire, sciens ipsum ad iram praecipitem, & Archidiacono suo in hac causa nimis favorabilem. * 1.332 Stomachatus igitur, & ira plusquam deceret in∣tumescens Episcopus, statim quasi contumacem, dictum Abbatem excommunicavit. Quod Abbas patienter sustinens, humiliter sententiam servavit, ne in posterum de contemptu puniretur. Post haec, non multis diebus elapsis, misit Episcopus visita∣tores ad Bardenay, personas videlicet saeculares, potius paratos in Monachos proter∣vire, quam excessus, si quos invenirent, corrigere: Noluerunt igitur ipsos admit∣tere, tum quia ex parte Episcopi venerunt adversari, ex adversario manifesto desti∣nati, tum quia missi saeculares ordinis Monastici ignari penitus extitere, tum quia Abbas eorum, qui erat ipsorum pastor & capitaneus, per quem deberet eorum consi∣lium solidari, sententiae vinculo per ipsum Episcopum fuerat innodatus. Ipsos igitur visitatores protervius instantes, & jam objurgantes, & violentam manuum impositi∣onem sese exponendo provocantes, repulerunt ipsi janitores, & extra portam repul∣sos excluserunt, dicentes: Petimus humiliter, ut citius recedatis, antequam irruant in vos, nobis etiam invitis, multi ad hoc ardenter animati, quorum impetus non po∣terimus refraenare. Ipsi autem comminantes recesserunt, & super his Episcopo con∣questi, de magnis majora loquentes, dicebant; Monachos armatos habuisse ad irruen∣dum in eos, quos etiam ministri Monachorum baculaverant, ut asserebant, veritatis metas impudenter transgredientes. Episcopus igitur supra modum ad iram provoca∣tus, comminatus est Abbati & Conventui ruinam & confusionem, ad posse suum se praeparaturum. Abbas igitur, multo moerore perculsus, arctius quid agendum co∣gitabat. Per inquisitionem igitur certificatus, quod Conventus Cantuariensis privile∣gium habebat appellationes recipiendi & tuendi, vacante sede Papali, ad refugium talis remedii convolavit, reponens gravem super tali gravamine querimoniam. In∣dignatus idcirco Episcopus, convocatis A. Episcopo Cunerensi, & quibusdam Abbati∣bus Nigri ordinis, scilicet Ramesis & Burgi, in sua Diocaesi existentibus apud Herefor∣diam, memoratum Abbatem de Bardenay absentem, nec pro se responsalem haben∣tem, quasi convictum & contumacem, eo quod videbatur ei ipsum non rite in appel∣latione sua processisse, & ipsi quasi Episcopo suo prius non fuisse conquestum, igno∣munose nimis deposuit. Significavitque Conventui de Bardenay, quod in nullo ei obedire tenerentur, sed merito pro cassato & deposito eum, necnon & excommuni∣cato, haberent. Quod cum Conventui Cantuariensi innotuisset, quod scilicet memo∣ratus Episcopus Lincolniensis privilegia sua tam contemptibiliter violasset, convocatis & congregatis quinquaginta Presbyteris ipsius Diocaesis, in pleno Conventu, in quo quinquaginta, vel etiam plures Monachi Sacerdotes habebantur, candelis accensis, pulsatisque omnibus campanis, ipsum Episcopum Lin∣colniensem, quasi ingratum, et Ecclesiae, cujus Suffraganeus esse comprobatur, rebellem, solenniter excommunicavit. Episcopus au∣tem, ut viderat talis Literas mandati, ipsas ad pedes suos projectas viliter conculca∣vit, non sine hoc videntium vehementi admiratione, propter effigiem beati Thom•• impressioni cereae consignatam. Et adeo in vehementem iram excanduit, ut omni∣bus diceret audientibus: Non quaero ut aliter orent Monachi pro animamea in aeternum. Et convitiis affectum ipsum Nuncium capi praecepit. Quod cum ministri, ob reve∣rentiam Sacerdotii (Sacerdos enim fuit qui mittebatur) hoc facere tardassent & trepidassent, eundem Presbyterum a domo sua, quasi vile mancipium, vel etiam la∣tronem, praecepit expelli. Ʋnde magis reddidit omnes attonitos & admirantes, qui in domo erant, viros discretos & literatos. Quia etsi nulla alia causa subesset, posset ra∣tionabiliter ille Sacerdos ipsum Episcopum super violenta manuum injectione accu∣sasse. Dictus autem Episcopus, Monachorum sententiam parvipendendo, imo viiipendendo, non omisit celebrare, Ecclesias dedicare, et alia Ponti∣ficalia officia exercere: non perpendens, quod ex contemptu, etsi injusta sit senten∣tia, robur tamen indeformidabile posset sortiri justitiae.

Revolventibus eorundem dierum circulis, Episcopus Lincolniensis nuncios suos* 1.333 solennes, clericos & discretos, ad Romanam curiam, ex una parte, & Conventus Cantuariensis, ex alia parte, ad dirimendum litem inter eos ventilatam, destinarunt. Qui super hoc talem diffinitionem meruerunt reportare.

INNOCENTIƲS Episcopus, servus Servorum Dei, dilectis filiis, Conven∣tui & Priori Ecclesiae Christi Cantuariensis, salutem & Apostolicam benedictio∣nem. Exhibita nobis venerabilis fratris nostri Episcopi Lincolniensis petitio, conti∣nebat, quod cum vobis contendentibus jurisdictionem Metropolitani, quam ad vos, Cantuariensi sede vacante, in provinciam Cantuariensem, tam ex privilegio sedis Apostolicae, quo nunquam adhuc usi fuistis, quam de jure communi, per∣tinere dicitis, in eum & suos subditos committendo eorum causas & appellationes ab eis interpositas exercere: ipse grave sibi ex hoc prjudicium generari conspiciens, ad sedem Apostolicam, cujus interest quaestiones tam arduas, Metropolitana sede vacante, dirimere, provocasset; vos in eum & in ejus subditos, suspensionis & excommunicationis sententias, occasione hujusmodi, pro vestrae voluntatis arbitrio promulgastis. Quare nobis humiliter supplicavit, ut provideri sibi super hoc paterna sollicitudine curaremus. Volentes igitur ex officio nostro sic eidem Episcopo & suis subditis subvenire, quod jus alterius non laedamus, universitati vestrae per Apo∣stolica scripta mandamus, quatenus infra octo dies post receptionem praesentium, absque vestro & partis alterius praejudicio, relaxetis praedictas sententias ad caute∣lam. Alioquin venerabilibus fratribus nostris Archiepiscopo Eboracensi & Episco∣po Dunelmensi, damus literis nostris in mandatis, ut ipsi ex tunc sine praejudicio par∣tium, tam super petitorio, quam etiam super possessorio, sententias relaxent eas∣dem, contradictores per censuaram Ecclesiasticam appellatione postposita compes∣cendo. Datum Anagniae, decimo Calend. Septembris Pontificatus nostri Anno Primo.

The Bishop of Lincolne excommunicating the Monks of Bardeny on the one part, and the Prior and Monkes of Canterbury excommunicating the Bishop and his Offi∣cers on the other, concerning which both sides appealed; the King thereupon, as Supream moderator in such cases, issued forth this Prohibition to the Archbishop of York and others (who had then the government of the Realm in his absence) not to apprehend, or cause to be apprehended any of those Monks, by pretext of any ex∣communication of the Bishop of Lincoln, or other suffragans of the province of Canterbury after the Appeal exhibited, till himself, then in France, should return into England, to hear and decide their difference.

REX Eborum Archiepiscopo, Carl. Episcopo & W. de Cantil. salutem. Man∣damus vobis, quod nullum de Monachis Abbaciae de Barde∣nay* 1.334 capi faciatis, aut capi permittatis occasione alicujus senten∣tiae in eos latae per Episcopum Lincol. vel alium suffraganeum Cantu∣ariensis Ecclesiae post Appellationem interpositam, et ad sedem Can∣tuar. ad tuitionem. Et de aliis excommunicatis per dictos Suffraga∣neos post hujusmodi appellationem, sub dissimulatione pertranseatis, donec in Angliam redierimus, ita quod non capiantur. Teste Rege apud Burl. x. die Julii

He likewise issued this ensuing Writ to them to seise all the appropriate Benefi∣ces belonging to the Abby of Bardeney during the vacancy, into his hands, as belong∣ing to him and his predecessors by their antient Royal Prerogative, reserving to the Monks only their usual reasonable Estovers, and that they should repair the House & Church.

REX Eborum Archiepiscopo, Carl. Episcopo & W. de Cantilupo, salutem. Cum* 1.335 omnia beneficia Ecclesiastica ad Domum de Bardenay spectantia & usibus Monachorum appropiata, domo praedicta vacante, ad custodiam nostram de Iure spectare noscuntur, sicut et tenementa eorum laica, miramur ve∣hementer quod praedicta beneficia in manum nostram non cepistis, si∣cut capi consueverunt in hujusmodi domibus vacantibus in manus

praedecessorum nostrorum temporibus suis. Et ideo vobis mandamus, quod praedicta beneficia in manum nostram capi faciatis, a monachis solitum & ra∣tionabile estoverium suum inde, & aliis ad domum suam pertinentibus exhiberi, & Ecclesiam & domos ejusdem Abbatae sustentari faciatis, & residuum in manu nostra retineatis. Teste ut supra.

King Henry being beyond the Seas (in France) when this controversy hapned, the Bishop of Lincoln, with the rest of the suffragan Bishops of the Province of Can∣terbury, by their petition, complained to him against these proceedings and other vex∣ations of the Prior and Monkes of Canterbury, as prejudicial to their Churches, Ecclesiastical liberties, and meer Innovations, tending to the disturbance of the pub∣like peace of the Realm: Whereupon the King, not having then and there leasure, to hear and determin this difference with the advice of his Nobles, by vertue of his Ecclesiastical Prerogative, sent this memorable Prohibition, to stay all proceed∣ings between them till his return into England.

REX Dominis Cistriensi, Exoniensi, Eliensi, Sarr. Linc. Wigorn. & Roff.* 1.336 Episcopis, salutem. Etsi sedem Cantuar. Ecclesiae in sua velimus libenter tueri libertate, & Priorem & monachos ejusdem Ecclesiae syncerae Charitatis bra∣chiis amplexemur, nolumus tamen, nec nostrae fuit intentionis aliquando, quod favor noster eis impensus, vobis aut alicui vestrum cedere debeat in dispendium, aut caeteris Ecclesiis de regno nostro, quibus praesidetis in laesionem redundare; Vestrae igitur petitionis instantia pulsati, & sicut decuit eidem propensius inclinati, audi∣tis & intellectis plenius, quae per Magistrum Girardum de VVesebam. nobis signifi∣castis super molestiis, quibus ut asseritis, dicti Prior & Monachi intendunt vos non solum fatigare, sed & statum regni nostri evidenter immutare, cum sine consilio vestro & aliorum Magnatum nostrorum de regno nostro, in partibus remotis agen∣tes, non possumus ad praesens aliquid certum super praedictis ordinare: Damus in mandatis Eborum Archiepiscopo, Carli. Episcopo, & VV. de Cantilupo, quod ipsos Priorem et Monachos nichil insolitum, nichil novum, vel aliquid quod temporibus praedecessorum nostrorum et Regum Angliae et nostro usi non fuerint, in Cleri et regni nostri perturbationem seu praejudicium libertatis alterius Ecclesiae, permittant attemp∣tare, quousque in Angliam revertamur. Dictis etiam Priori et Mo∣nachis damus in mandatis, quod articulis universis, quibus vos indebite fatigare nituntur interim supersedeant, et adventum no∣strum patienter expectent. Teste Rege apud Burd. 26 die ••unij.

About the same time there hapnning a controversy between the Bishop of A∣quen in France, and the Citizens (then under the Kings obedience) he slaying one, and imprisoning three others of the City, upon the Citizens petition, the King cited the Bishop to appear before him by vertue of his Ecclesiastical praero∣gative; after which he authorized J. Mansel, as his delegate, to hear and deter∣min these differences; and prohibited the Bishop in the mean time to molest the Citizens again, under pain of incurring his Royal displeasure, by these his Letters Patents.

REX ad querimoniam proborum hominum de Aquis, fecit summoneri Epis∣copum* 1.337 Aquensem, quod sit coram eo responsurus, quare hostili∣ter invasit praedictos homines, in enorme dedecus Regis, et ejus dignitatis laesionem, et ••x eis tres caepit, et unum occidit. Et praefixus est dies apud Burdeg. quinto die Natalis Domini. Teste Rege apud Burdeg. 15. die Decembris.

Idem dies praefixus est praedictis Civibus, & ibidem ad prosequend▪ contra Episco∣pum praedictum. Teste ut supra.

REX proposuit in proximo mittere J. Mansel, ad partes Aquenses pro quibus∣dam* 1.338 negotiis suis ibidem expediendis. Et visum est Regi et consilio suo, quod inter caetera agenda sua, audiantur coram eodem Johanne & aliorum fidelium Regis, quos assumet, contentiones ortae inter Episcopum Aquensem, & Ci∣ves Aquenses, & per ipsos si poterit fieri terminentur. Et etiam mandatum est ei∣dem Episcopo, quod non oportet quod propter eas contentiones accedat ad Re∣gem in Octabis Purific beatae Mariae, sed coram eis quod justum fuerit recipiat & fa∣ciat. Et inhibitum est eidem Episcopo, ne iterum eos molestet, sicut vult Regis vindictam evitare. Teste &c. Item mandatum est Civibus Aquensibus super eodem negotio.

The King having the year before, denyed the Cistercian Monks leave to go to a General Chapter for denying him an ayde▪ this year granted this royal License and Protection, to the Provincial of the Monks, to send over one Abbot or two Monks of that Order, to visit certaine houses of their Order in England, which they could not do without his special authority.

ABBAS de Savinaco habet licentiam, quod possit mittere aliquem Abbatem de or∣dine* 1.339 Cisterciensi quem volu rit, vel duos Monachos ejusdem ordinis in Angliam, ad quasdam domos de praedicto ordine Visitandas. Et ideo mandatum est omnibus quod prae∣dicto Abbati, sive praedictis duobus Monachis, in veniendo▪ in Angliam, ibidem morando, a••t inde recedendo nullum faciant impedimentum aut gravamen. Et habet inde literas Domini Regis Patentes. Teste Rege apud Burd. 31. die Januarii Anno Regni sui 27.

The King granted special priviledges to his Clerks of Chancery (being then Clergy men) to receive Provisions of benefices, and be discharged from residing actu∣ally on them, which the King ratified by this Patent, notwithstanding any former man∣date of his to revoke them.

REX Eborum Archiepiscopo, salutem. Ʋt paternitati vestrae plenius constet,* 1.340 quod non fuit aliquando intentionis nostrae, quod gratias, quas dilectis Clericis nostris G. de Wulward. & sociis suis Clericis de Cancellaria nostra, vel etiam aliis se∣mel concessimus, de provisione facienda, per aliquas literas nostras vobis po∣stea directas revocassemus, aut potestatem vobis inde subtraheremus; vobis iterato man da∣mus, quod in forma qua pro singulis eorundem Clericorum nostrorum, vobis alias scripsi∣mus, non obstante aliquo mandato nostro contrario (quod quidem non recolimus, vobis fe∣cisse) quam cito poteritis eis provideatis Provisionem Nicholai Lungespe, si oportuni∣tas se obtulerit, quodei providere possitis, sicut alias vobis mandavimus, provisioni dicto∣rum Clericorum nostrorum de Cancellaria nostra tantummodo praeferentes. Teste Rege apud Burd. primo die Junii.

The King whiles in France sent this Writ to the Archbishop of York then Custos Regni, to confer Benefices that should fall voyd on such Clerks of his, who to their great danger and expence, continued with him, and incurred many various casualties in his services beyond the Seas, commanding them all in general, and one of them only in special by name, to be first provided for in this kind.

REX Eborum Archiepiscopo, salutem. Non est Admiratione dignum si praeci∣pue* 1.341 Clericorum nostrorum invitamur promotioni, velimusque eis beneficia conferri, qui nobiscum in partibus transmarinis in variis casibus & fortunis per∣manserunt, & adhuc in eisdem partibus nobis assistunt; pro quo licet plurium pe∣titionibus inclinati pluribus provisiones concesserimus, de beneficiis Ecclesiasticis eis conferendis, volumus tamen praescriptos Clericos nobiscum ibidem morantes caeteris omnibus ad beneficia Ecclesiastica, de dono nostro obtinenda praeferri. Quocirca paternitati vestrae mandamus firmiter injungentes, quatenus eisdem Cle∣ricis nobiscum, ut praediximus, in servicio nostro commorantibus, ex quo vacare continget secundum continentiam Literarum suarum, de provisione vobis directa∣rum, prae omnibus aliis beneficia Ecclesiastica conferatis, scilicet praebendalia & alia

loco nostro. Inter quos solum Will. Hardel. praecipue volumus nominari. Taliter in hac parte vos habentes, quod praedicti Clerici nostri pro laboribus suis immensis fructum reportent, & utilitatem, & vos specialiter ex hoc habere debeamus com∣mendatos.

In these dayes, such Ladies who held Castles and Lands of the King in Capite or by Knight service, presuming against Law and custome, to marry themselves to whom they pleased without the Kings privity or license first obtained, the King thereup∣on issued this Writ to the Archbishop of York and others, (who had the custody of the Realm during his absence in France) to seise the Castle of Warwick, and such other lands as they should think fit, more then the ordinary security, as a pledge; that Margery the Earl of Warwicks sister, should not marry without his license, under pain of forfeiting the said Castle and lands so pledged, to the King and his Heirs.

REX Eborum Archiepiscopo, Karl. Episcopo, & W. de Cantelupo, salutem.* 1.342 Cum per experientiam didicimus, quod quamplures Dominae Regni nostri, spreta securitate, quae per * 1.343 legem & antiquam consuetudinem Regni Angliae capi solet, & debet ab eis, ne se maritari permitterent sine consensu et vo∣luntate nostra, non requisito super hoc nostro assensu, quibuscun∣que voluerunt indistincte se fecerunt maritari, unde tam nobis quam Coronae nostrae et dampnum et opprobrium emerserunt. Et quia no∣bis et dignitati nostrae volumus acrius a similibus praecavere, ne futuris temporibus nobis et Haeredibus nostris, per hujusmodi prae∣sumptionem et insolentiam dampnum inevitabile generetur: Vobis mandamus firmiter injungentes in fide qua nobis tenemini, quatenus sine dilatione a Margeria sorore quondam Comitis War. quae est una de generosoribus mulieribus Reg∣ni nostri, & Castrum habet ingentis fortitudinis & situm versus partes Marchiae, pro quo nobis nullatenus expediret, quod aliquem in virum acciperet, nisi de ipso tan∣quam de nobis ipsis confiderem, Castrum de War. & de terris suis, quas ipsi eligetis in plegium capiatis, praeter securitatem debitam, quod ipsa nulli viventium, sine licen∣tia nostra in matrimonio copulabitur. Ita quod si forte temerar io ausu contra hoc fe∣cisset, Castrum praedictum & terrae in plegium similiter captae, nobis perpetuo & Haere∣dibus nostris incurrantur. Teste Rege apud Burd. 27. die Martii.

The Archdeacon of Oxford, exacting an annual Procuration from the Kings Church of St. Crosse, without Oxford, which was not used to be payd in former times; The King reputing this New exaction (as all others of this kind or Nature, are and ought still to be reputed, imposed by Ordinaries, Archdeacons or other Ec∣clesiastical, as well as Temporal Officers, upon any of his subjects) a derogation to his own Prerogative and Liberty, and a new unaccustomed servitude to his sub∣jects; thereupon strictly enjoyned the Guardians of the Realm during his abode in France, to use special care, diligence and vigilance to prevent and redresse it, as this memorable Writ attests.

REX Eborum Archiepisco, Karleolensi Episcopo & W. de Cantilupo, salutem. Au∣divimus* 1.344 nuper, quod Archid. Oxon. ab Ecclesia nostra Sanctae crucis extra Oxon. quam Pontius de Pontibus tenet, annuam exigit procurationem, quae retroactis temporibus, ab eadem non solet erogari. Et quia liber∣tati nostrae non minimum derogaretur, si praedicta, nobis inconsultis, novam ac insolitam subiret servitutem, non permittatis quod idem Archid. pro suo voluntatis arbitrio, praedictam extorqueat procurati∣onem. Taliter vos habentes in hac parte, quod ex hoc sicut de folita sollicitudine vestra singulis agendis nostris vigilanter adhibita, vos habeamus specialiter commen∣datos. Teste Rege apud Burd. 22. die Aprilis.

The Archbishop of Cassals in Ireland intending to sue his suffragan Bishiops, the King sent this Writ to his cheif Justice there, to permit him to sue them only for the spiritualties of their Bishoprick, but expresly to prohibit him to sue them

for their Temporalties and Lands belongnig to his Crown and Dignity, and not to seise any of them into his hand upon the Archbishops mandate, without his speci∣al royal precept.

REX M. filio Geroldi, salutem. Mandamus vobis quod si Casserensis Archie∣piscopus* 1.345 impetat H. Limiricensem, G. Lismorensem, D. Lannensem, B. Artfertensem, & C. Imilensem Episcopos suffraganeos suos, super spiritualitate Episcopatuum suorum, in nullo vos inde intromittatis, nec permittatis, quod idem Archiepiscopus inquietet ipsos Episcopos, super terris et rebus temporalibus spectantibus ad Coronam et dignitatem nostram, nec vos ad mandatum praefati Archiepiscopi manum mittatis ad eo∣rum temporalia, sine speciali praecepto nostro.

Teste Rege apud West∣monast rium XIII die Octobris.

Per G. dispenser.

The King having expended his Treasure in his unfortuate Wars in France,* 1.346 scutagium per totam Angliam fecit extorqueri; non sine multo gravamine Anglo∣rum, pro scuto tres marcas, vel ut alii volunt, viginti solidos, extorsit: which be∣ing not sufficient to supply his necessities, Significatum est eo tempore districtus, & a∣micabilter supplicatum Archiepiscopo Eboracensi, a Rege Anglorum, ut ipse Archi∣episcopus omnes Abbates Angliae ordini Cisterci••nsium subjacentes, in unum authori∣tate Regis congregaret, & congregatos dulcibus affatibus conveniret. Depre∣cans attentius ex parte ejusdem Domini Regis, pro Regni promotione in partibus transmarinis militantis, & etiam personam suam casibus belli ancipitis exponen∣tis, ut eum in exhibitione pecuniae efficater promoverent, & juvarent promoven∣do. Cui illi in unum congregati, responderunt: In quo, domine? At Archi∣episcopus: In parvo. Et cum inquisissent Cistercienses: In quo parvo? Ait Archi∣praesul: In tanta pecunia quantam potestis habere pro lana vestra anni unius. Similis factus dicenti,

Da mihi animas, caetera tolle tibi.

Non enim posset quis alimentorum penuriam per paucos dies tolerare, & vitae carere sustentaculis, quin animam exhalaret. Sed verbum Regis positum fuit in o••e Archipr•• sulis.

At ipsi Cistercienses, comperientes sibi parari laqueos & damnum imminere, pru∣denter* 1.347 responderunt in hoc modo. Domine Archiepiscope, novit authoritas vestra, quod nos omnes membra sumus unius capitis, nec possumus sine nostro generali Ci∣sterciensi. capitulo istud, quod ex parte Domini nostri Regis petitis, concedere. Item, esto quod celebraretur in praesentiarum capitulum generale, novimus, & novisse te∣netur discretio vestra, quod non licet nobis quempiam juvare ad bellum gerendum, per quod sanguis effunditur, praecipue Christianus, ne juvantes ad hoc propter hor∣rorem sanguinis irregulares efficeremur. Sed efficacibus & indefessis prec••bus, Elee∣mosynis, & aliis operibus pietatis ipsum dominum & patronum nostrum animo li∣benti juvabimus. Et indubitanter credendum est, quod sic melius & certius praeva∣lebit, & gloriosius triumphanti, coeleste juvamen, nisi vacillet fides, quod absit, sibi sentiet profuturum. Quibus cum Archiepiscopus torvo aspectu & adverso vultu respondisset, dicens: Qua fronte ipsum Regem in necessitatibus vestris aliquid ro∣gabitis, qui ei sic tergiversando supplicanti in instanti articulo respondetis? Ait quidam Abbatum Cisterciensium: Domine, recolimus, quod quando consecrabatur in Regem, juravit se cuilibet justitiam exhibiturum. Non petimus ab eo quic∣quam speciale, non potest nec debet illud nobis denegare, quod juratum est gene∣rale. Nos justo regat moderamine, gravamen nullum contra justitiam inferendo. Si autem pro salute animae suae suorumque antecessorum, & statu Regni sui, aliquod bonum speciale nobis contulerit, sinum pandimus gratanter recipi∣entes. A resolute answer of ingratefull covetous Monkes. Hereupon,

Ipso quoque anno non permissi sunt Abbates Cisterciensis ordinis* 1.348 transfretare, ad generale capitulum nunc, eo quod eodem anno (a Re∣ge rogati de lanarum suarum exhibitione, eum juvare noluerunt) nec

voluerunt, timentes sibi a Regis fatellibus, maxime per mare, quasi ipso Rege nesciente, eo quod lanas suas unius anni, ut dictum est, negaverunt, laqueos praeparari: se igitur eleganter per pro∣curatores excusarunt, ne viderentur talia procurasse.

Per idem tempus, videlicet in crastino Sancti Micha••lis, dedicata est Ecclesia Con∣ventualis* 1.349 Canonicorum de Waltham, ab Episcopo Norwicensi, solemniter valde, assi∣stentibus aliis plurimis Episcopis, Praelatis, & Magnatibus venerabilibus: statim post dedicationem Ecclesiae Sancti Pauli Londinensis, ut peregrinantes hinc inde indistanter remearent. Eodemque tempore, Adam Abbas de Wareduna, confirmatus est in Episcopum Cunerensem. Qui Episcopatus est in Hibernia, subjacens Metropolitanae Diocaesi Archiepiscopi Armachani.

Eodem tempore, Griffinus filius Leolini in carcere fratris sui David tenebatur in* 1.350 arcta custodia vinctus, quem in dolo vocaverat ad pacificum concilium, sub ducatu Magistri Richardi Bangorensis Episcopi, & quorundam aliorum Nobilium Walliensium, propter quod facinus Episcopus ipse recessit a Wallia, ipso David excommunicato. (Who slighting his Excommunication as a vain scar-crow, thereupon the Bishop,) Veniens ad Regem Angliae, super hoc scelere nequiter perpetrato gravem repo∣suit querimoniam, postulans instantissime, ut Rex liberaret injuste a David nepote suo fratrem incarceratum, ne tanta talisque facinorosa transgressio remotas regiones Curiamque Romanam, in honoris Regii laesionem, macularet. Rex igitur David ne∣potem suum graviter super illa prodit one increpans, praecepit & persuasit efficaciter, ut fratrem suum liberans, famae suae restaurationem & absolutionis beneficium pro∣mereretur. Quod tamen procaciter David facere abnuit, Regi veraciter significans, quod si ipsum Griffinum a carcere liberaret, profecto nunquam Wallia pacis gauderet secu∣ritate. Quod cum Griffino innotuisset, Regi latenter significavit, quod si ipsum a carcere fratris potenter liberaret, terram suam ab ipso Rege teneret, fideliter inde ducentas Marcas annuatim cum gratiarum actionibus & obsequii retributione persol∣vendo, praestito super hoc fidelitatis juramento, & obside tradito speciali: Insuper juvaret eum diligenter, omnes libi rebelles Wallenses longinquos & indomitos subju∣gare. Quidam etiam potent ssimus Wallensium, nomine Griffinus, filius Madoch, ad∣jutorium Domino Regi spospondit indefessum & securum, si Walliam intraret hostili∣ter, moturus bellum contra David fallacem & multis injuriosum. The King there∣upon entred Wales with a great Army, subdued it without effusion of blood, and en∣larged Griffin, who swore Homage and Allegiance to him.

Circa idem tempus, scilicet postquam generale Capitulum ordinis Cisterciensium* 1.351 solutum est, venerunt Abbates recedentes ab eodem Capitulo, hos rumores veraci∣ter de adventu Regis Francorum ad illos venientis nobis nunciates, videlicet, quod mutato more Romanorum, scripserat Dominus Papa eorum Capitulo, orans eleganter, ut continue & instanter Domino preces funderent pro Ecclesiae statu vacillantis. Similiter, & quidam Cardinales, & alii potentes, hoc impreciabile munus ab eis flagitabant, ut scili∣cet Ecclesiae & suo statu roborato tutius Deo militando famularentur. Noverant enim, quod, eo quod Abbates ejusdem ordinis anno praeterito, ne ad Capitulum accederent, per bella fuerant impediti, tunc plenius ad Capitulum generale convenirent. Rex autem Francorum instantius aliis auxilium & precum instantiam postulabat, quia se sen∣serat, postquam iter in Pictaviam moturus bellum arripuerat, nimis de corporis sui statu debilitatum & deterioratum, & alacritate corporali potius indigentem. Solus autem Rex Anglia, missis illuc nunciis solennibus, auxilium pecuniare ab eis instantius po∣stulavit. Erant autem ibidem Monachi ab omni Natione Christiana quae sub coelo est. A quibus omnibus, non sine Anglorum, qui ibidem erant, confusione, solam meruit sine benedictione repulsam. Exigebat enim ab constitutis in Anglia lanas Abbatiis.

The King upon this denyal and affront of theirs, by way of retaliation, Eodem* 1.352 anno, prohibuit Dominus Rex, ne lanae Cisterciensium Monachorum venales ad par∣tes transmarinas ad suum commodum transveherentur, volens eos sic gravare & damnificare, eo quod eum transfretatum in Gasconiam, auxilio pecuniari nec voluerunt, nec etiam valuerunt, juvare.

Petrus de Supino, and Petrus de Rubeo, Pope Gregories Legates and grand extorters of monies in England, Ireland, & Scotland, to maintain his Wars against the Empe∣ror, departing speedily out of the Realm, so soon as they received secret tydings of

this Popes death, (which was for some dayes concealed from the people) thereupon,* 1.353 Walterus de Ocra, Nuncius Imperialis, eos pedetentim insequebatur; iter suum equis non parcentes maturabant. Et cum transalpinassent, se in suorum parentum Civitates & domos clanculo receperunt, pecuniam, qua onerati venerant, in locorum abditis reponentes, praesentiam quoque suam non omnibus exponentes. Et cum nec ipsos, nec praedam eorum, praedictus Walterus liquido potuit invenire, nisi per levis famae si∣bila, haec omnia Domino suo Imperatori significavit. Dominus igitur Imperator per singulas Civitates Italiae ditioni suae subjectas, diligenter fecit indagari, qui fuissent illi Papales Nuncii vel Mercatores, qui ad subversionem Imperii et Reipublicae, & fomentum belli, per diversas Regiones, praecipue Anglicanam, fraudulenter colle∣gerant pecuniam, ut Papae ipsam conferrent, & sic ei darent cornua & pruritum ad perturbandum Imperium. Fecit igitur ipsos capi, et captos arctius, quasi f••∣nestos inimicos, conveniri, et infiscata omni eorum substantia cum domibus et totius parentelae eorum, viris spectabilioribus cum uxo∣ribus et liberis incarceratis, inquiri jussit districte de summa pecuniae ad opus Papae collectae, per tabelliones et scripta penes Mercatores Civitatum, et conscios et consortes reposita, et omnia fecit pruden∣ter restitui. Et sic miserabilibus personis Ecclesiasticis, sub alis Papalibus prote∣gendis, penitus spoliatis, adversarii Ecclesiae majora gravamina fortius intulerunt.

The sudden death of this turbulent oppressive Extortioner, Pope Gregory the 9th.* 1.354 the decease of Celestine the 4th. in 12. dayes space after his election, and near two years vacancy of the Roman See before Innocent the 4th. his election, by reason of the Schisms amongst the Cardinals, and the Emperors interpositions, exempted Eng∣land from Papal Exactions and Provisions above two years space. At last, Anno 1243. Die Nativitatis Sancti Johannis Baptistae, creatus est in Papam Dominus Sine∣baldus Cardinalis, postquam vacaverat sedes Papalis per annum & novem mensibus. (Cardinales in unum propter metum Imperatoris congregati, elegerunt Senebaldum Cardinalem in Papam, virum in Decretis, & jure Canonico eleganter eruditum, pecu∣niae tamen non contemptorem, adds Matthew Westminster.) Et die Apostolorum Petri & Pauli consirmatus est, & vocatum est nomen ejus Innocentius Quartus. Et confirmatus, statim confirmavit sententiam latam a praedecessore suo Gregorio in Imperatorem Fredericum. Creatus autem est Anagniae, unde Romani & Romanorum Imperator, quasi pro duplici injuria ipsi Papae moliebantur gravamina, & insidias paraverunt, & eo instantius, quia Imperator credebat Papam sibi favorabi∣lem habiturum. Posuit igitur Imperator in transitibus viarum & portuum arctas custodias, & per mare galeias, ne Bullarnm portitores transmearent, libera transitu gratulantes. Nec multum post haec, Dominus Imperator duos fratres de ordine Minorum comprehendit, eo quod Literas jussu superiorum suorum, ad susci∣tandum bellum inter quosdam Magnates, praecipue contra Imperatorem, furtive detulerunt, et comprehensos jussit suspendi. They being the common Carriers of the Roman Pontifs Bulls and Letters of this nature, when their Legates or Nuncioes had no free passage.

This Pope treading in the foot-steps of his Predecessors, soon after his instalment dispatched a new Roman Harpy and Extortioner with extraordinary large powers into England, before he was sent for or expected, to fleece, yea fley the Clergy, Laity, Church, Realm, and dispose of all Ecclesiastical rents and preferments at his pleasure to the Popes kinred and aliens, as these ensuing narratives inform ns.

Circa idem tempus, misit Dominus novus Papa quendam novum in Angliam pe∣cuniae* 1.355 extortorem, Magistrum videlicet Martinum, autenticum Popale deferen∣tem, et habentem potestatem excommunicandi, suspendendi, et multipliciter voluntati suae resistentes puniendi. Qua roboratus potestate, suspendit Praelatos Angliae a collatione beneficiorum, donec voluntati Papali satisfactum fuisset, redditus ad opus Clericorum suorum et consangui∣neorum postulanti. Indignum tamen judicabat aliquem redditum suscipere, nisi triginta Marcas aut supra valentem, ne quisquilias colligere tantus vir videretur. Coepit igitur dictus Magister Martinus munera, praecipue palefridos concupiscibiles imperiose exigere et ertorquere a Praelatis, maxime a Religiosis, praecipiens per Literas districte illi Abbati, vel illi Priori, ut ei equos, quales decebat specialem

Domini Papae Clericum insidere, transmitterent: Contradicentes autem & excnsationes & causas negationis protendentes, etiam rationabiles, (utpote Abbatem de Malmesburia, & Priorem de Meriona) * 1.356 suspendenda usque ad plenam satisfactionem, graviter punivit. Sedulus etiam explorator Ecclesias vacantes & Praebendas consideravit, ut ipsas patenti sinui Papalis indigentiae prae∣sentaret. Inter quas dum Praebenda opima Sarisburiensis Ecclesiae, spectans ad Praecentorem, vacaret, invito Episcopo & nimis dolente cum toto Capitulo, manus rapidas eidem Praebendae statim injecit, et jussu Papae, cui∣dam puero nepoti suo, non sine multorum cordium amaritudine et stupore, contulit. Credebant enim multi & sperabant, quod Romana Cu∣ria a Deo multipliciter jam flagellata, froeno moderaminis suam avaritiam solitam aliquantulum saltem coerceret. But no Divine nor Humane Laws, Judgements, Medicaments, could cure or allay this Roman Drop∣sie, Avarice, Rapine.

Matthew Westminster renders us this ampler and more particular account of his powers and proceedings. * 1.357 Circa idem tempus, consisus Dominus Papa nimis de Regis simplicitate & patientia, quendam novum pecuniae extortorem, non insigniis Legati redimitum, sed inauditis potestatibus communitum, nomine Martinum, trans∣misit in Angliam, qui se in solitum legatorum & Papalium Nunciorum & Clericorum receptaculum, scilicet in Novum Templum Londini, statim recipiens, potestatem suam, redditus recipiendi, et pecuniam multipliciter extorquendi ma∣nifestavit, et eam exercuit diligenter usque ad multorum cordium summam amaritudinem et conscientiarum laesionem. Habebat enim potestatem, collationem beneficiorum prohibendi donec ad votum suum, ipsi foret satisfactum. Qui exiles redditus quasi quisquilias, despiciens, opimis manus rapidas injecit: habebatque potestatem excommunicandi, suspendendi, & multipliciter voluntati suae, licet impetuose resistentes puniendi, & pro voluntate; quasi ipso die in Papali cancellaria, Bullatas Chartas autenticas more protulisset con∣sueto. Unde a nonnullis, nec sine causa dicebatur, ipsum plures Chartas Bullatas sed vacuas, ad placitum suum scribendas, quod absit, detulisse. Coepit igitur memo∣ratus Magister Martinus undique munera, praecipue palefridos concupiscibiles, & vasa pretiosa imperiose a Praelatis exigere, exigendo extorquere, maxime a Reli∣giosisad opus suum (stulte enim orat qui sui obliviscitur) et ad opus Papae reddi∣tus et Praebendas praeelectas: utens hac odibili adjectione, non ob∣stante privilegio, &c. Inter quas dum Praebenda opima quaedam Sarum vacaret, dictus Magister Martinus, sedulus explorator, avidas & aduncas manus injiciens, irrequisito, imo potius invito, loci ipsius Episcopo, contulit ipsam cuidam adolescentulo, Domini Papae nepoti. Similiter & alias ipsius Papae consanguineis, quibus idem Papa mirabiliter abundavit, collegit dictus Magi∣ster Martinus indefssus, non sine multorum peritorum stupore. All their comfort in the mean time was this good news; that, In octavis vero Purificationis Beatae Mariae Virginis, obiit vas superbiae, et omnis fomes contumeliae inter Dominum Papam et Imperatorem exortae. Johanne de Collumna, Car∣dinalis Romae. Qui vir Martius, & genere praeclarus inter omnes Cardinales, Ca∣stris & Palatiis necnon & Thesauris, & redditibus instauratus, claruerat poten∣tissimus.

These unexpected new Grievances, Extortions, Provisions, Powers of the Popes avaritious imperious Agent, made the English to begin to meditate how they might totally cast off the insupportable Roman yoke of bondage; their grounds exciting them thereunto, and their proceedings therein, are thus presented to us by our Hi∣storians, being ushered in with the sad tydings then received from the Holy Land.

* 1.358 Dum autem in Syria tot mundi turbinibus genus humanum exagitaretur, in Anglia etiam & ejus confiniis,

Saevit in humanis divina potentia rebus.

Romana enim Curia, rubore deposito, tempore novi Papae nostri

Innocentii quarti, secus quam speravimus, non desinebat per provi∣siones quotidianas, redditus impudenter extorquere. Exiit igitur (licet sero) murmur, in cordibus Anglorum diu conceptum et reten∣tum, in manifestam querimoniam, et quasi parturientes loquuti, non poterant amplius sese continere. Patientia enim eorum desidiosa erat, et humilitas infructuosa, imo potius et damnosa.

Et in unum Convenientes totius Regni Nobiles, Regem efficacissime su∣per* 1.359 hoc convenerunt, asserentes, se malle mori, quam amplius tales enor∣mitates tolerare. Non enim eorum, neque antecessorum suorum intentio fuerat, quando contulerunt bona viris Religiosis & aliis locis pia consideratione constructis, ut ipsa ad arbitrium Papae viris Italicis ignotis, et eis quos no∣verant simoniis et usuris pollutos, et viciis multimodis, quibus non est cura, praedicatio, vel hospitalitas Christi fidelibus impendenda, con∣tribuerent: as Masthew Westminster abbreviates their complaint, thus more at large recorded by Matthew Paris. Et in unum convenientium talis erat consideratio Regi et Regno intimanda.

Si mentis oculis intueretur Dominus Papa statum Primitivae Ecclesiae in Anglia; medium & praesentem, non concuteret Ecclesias & Ecclesiasticas personas, nec illas arctaret hujusmodi exactiombus & angariis, & quod suum non est, ab Ecclesiis non vendicaret, nec extorqueret. Praedicante enim in Anglia beato Augustino Anglorum Apostolo, Rex Athelbertus conversus ad fidem Christi, Londinen em, Roffensem, & Cantuariensem instituit Ecclesias. Hic Clericos & Sacerdotes, ibi Monachos apponens, assignatis illis speciali patrimonio suo, terras & possessiones sufficientes ad sustenta∣tionem eorum, quos ad hoc solum deputavit, ut in locis sibi assignatis divina celebra∣rent, laudesque Deo die ac nocte & gratiarum exsolverent actiones, & eleemosy∣nas, & alia pietatis opera exercentes, hospitalitatem pauperum sustentarent pro men∣sura facultatum. Consimiliter alii Reges in aliis Cathedralibus Ecclesiis & Praeben∣dalibus, & Conventualibus, quod videri potest si decurratur ad eorum instrumenta & modos donationum. Nec adeo libertati dederunt hujusmodi possessiones, quin tria sibi reservarent semper propter publicam Regni utilitatem, videlicet expedi∣tionem pontis et arcis reparationes vel refectiones, ut per ea resisterent hostium incursibus. Si igitur ista & consimilia dantur locis spiritualibus, & locorum Episcopis, tanquam certis personis, in Cathedralibus Ecclesiis dicimus, & Abbatibus, & Abbatiis, de patrimoniis & Laicis feudis Regum & Principum, quo jure poterit, praeter in juri∣am juris alieni, in alios usus praemissa convertere? Praesertim ad illos, ex quibus ori∣untur caedes, & incendia, & sanguinum effusiones, cum dicente Petro, Domine, si per∣cutimus in gladio? respondit Dominus, Converte gladium in vaginam. Item, si trans∣mitterentur substantiae Clericorum Angliae ad Italiam, unde procurarent pontis & ar∣cis refectionem, & expeditionem, si ingrueret necessitas? Unde sectarentur hospita∣litates? Quo modo morarentur in certis locis sibi deputatis? Item, praeter alia mala, quae possunt evenire adeuntibus Curiam Romanam de Regno Angliae per satellites Imperatoris, unum quasi in evidenti est, & in promptu, quod cum terra Imperatoris non distabat ab Anglia nisi modico freto, quod transmeari potest uno fluxu & refluxu maris, & tendat jam Imperator ad partes illas, verendum esset, ne sic provocatus hostiliter Regnum ingrederetur, prout dixit Magister Walterus de Ocre coram Rege in communi colloquio Baronum Londini: supplicans ex parte Imperatoris devo∣tissime Regem et Barones, quod non permitterent tallias fieri in Regno, vel a Clericis, vel a Laicis, in subsidium Domini Papae contra Imperatorem, inculcans mnl••oties, quod si secus fieret, sine pruritu tot accumulatis Regno bellis, scalperent se Rex & Regni Magnates usque ad ossa. Item, cum de voluntate & mandato & consilio Ecclesiae nuptui traderet Dominus Rex soro∣rem suam Imperatori, ex qua proles suscepit, quas de stirpe nostra & Anglorum san∣guine constat esse, quid aliud esset, contribuere contra Imperatorem, nisi confundere oriundos ex natione nostra? quod absit. Et quid aliud esset, nisi dare occasiones Im∣peratori, ne possit Domino nostro Regi subvenire in recuperationem terrarum sua∣rum? Item, si attenderet Dominus Papa afflictiones & jacturas, quas sustinuit An∣glia per Ludovicum Regem Francorum, qui hostiliter ingressus est eam, qui nec pe∣percit Ecclesiis, nec Ecclesiasticis personis, sed omnia depraedatus est, ita quod vix

poterunt hactenus Praelati Angliae respirare, non adderet afflictionem afflictioni su∣per afflictos: imo consultius exigeret aestimationem damnorum, quae fuerunt illata Ecclesiae, & exinde promoveret exercitus suos in hostes, quod facere posset, etiam contradicente Rege Angliae, & sine convocatione Imperatoris contra Regem & Reg∣num. Item, aurum habet Ecclesia, Civitates, munitiones, & Castra, quae etsi non suf∣ficiant contra tantum Principem, advocet ad manus suas beneficia Italicorum & Ro∣manorum quae non modica contulit eisdem, tam in Anglia quam in aliis Regionibus: & ex eorum fructibus, quos ita beneficiavit, sumptus faciat hostiles, & non de no∣stris, scilicet de his quae nobis non contulit, imo soli contulerunt patroni, quantum in ipsis fuit, quos oportet de necessitate sustentare, si vergant ad inopiam. Attende∣re etiam deberet, quod Pharao in afflictione populi Israelitici, Sacerdotes & Levitas ab omnibus hujusmodi exact onibus absolvit.

Rex igitu•• his supr••dictis provocatus injuriis, & Romanorum multiplici lacessitus* 1.360 avaritia, Domino Papa scribit sic:

SAnctissimo in Christo Patri, ac Domino J. Dei gratia Summo Pontifici, Henricus, eadem gratia Rex Anguae, &c. salutem, & pedum oscula beatorum. Quo amplius paternae voluntati se inger•• silius, & mandatis ejus promptius se exponit, atque devotius; eo amplius paternum ••abere patrocinium promeretur, & devotionis suae & obsequiorum commoda reportare. Inde est▪ quod cum omni tempore Regni nostri, nos & Regnum no∣strum, in omnibus & per omnia paternitatis vestrae voluntati exposuimus, & mandatis, licet tamen in quibusdam nostris Regni{que} nostri negotiis paternam solicitudinem inveneri∣mus plerun{que} & g atiam, in quibusdam tamen Provisionibus vestris, Cle∣ricis Angliae et aliarum Regionum frequenter a vobis concessis, nos et Regnum nostrum sentimus non mediocrirer praegravatum et op∣pressum. Tot et tantis etenim Ecclesiae Anglicanae oneratae sunt hujusmodi Provisionibus, quod non solum patroni, et hi quorum in∣terest conferre Beneficia Ecclesiastica, jure suo defraudantur, ve∣rum etiam sed proinde multa deficiunt opera charitatis: cum illa Beneficia, quae religiosis domibus ad sustentationem ipsarum con∣ferri soleant misericorditer, et fere omnia alia, in vestris Provisioni∣bus refundantur. Cum igitur sedes Apostolica ita petentibus de∣beat esse favorabilis, quod jus alterius non laedatur, paternitatem vestram duximus exorandam, quatenus ab hujusmodi Provisionum concessione dissimulare, vel ad tempus desistere, vestrae placeat sanctitati. Interea paternitati vestrae supplicamus, quatenus jura nostra et libertates, quae non aliena, sed propria potestis merito repu∣tare, paterna sollicitudine velitis tueri, et illaesa et integra conser∣vare, nec aliquorum suggestionibus eadem velitis in vestra Curia aliquatenus perturbari. Nec contra nos vestra Sanctitas moveatur, si in ali∣quibus tenori mandatorum vestrorum obviavimus, cum ad hoc nos compulerit clamor conquerentium, qui nemini debemus in suo jure deesse, sed ex concesso nobis a Deo Regiae dignitatis officio, in Ci∣vilibus plenam justitiam exhibere.

His itaque verbis, vel elegantioribus, Dominus Rex nimispatiens et remissus, praedecessori suo, videlicet Papae Gregorio, supplicaverat, ut parceret Regnum An∣gliae talibus exactionibus affligere. Sed nec ille, nec iste, motus volun∣tarios dignabantur super hoc refraenare. Vnde credimus, Domi∣num et Apostolum suum Petrum (cujus vestigia non sequebantur) adversus Ecclesiam Romanam non immerito provocatum, arcum tendere et parare illum. The Pope then offered this new affront to the King:

Nec arbitror materiae meae vel alienum fore, vel impertinens, vel etiam Historiae* 1.361 Regni Angliae penitus inutile, posteris nostris elucidare, qualiter dictus Papa Innocen∣tius Quartus, (such was his avarice, treachery, ingratitude to King Henry) David Principem Northwalliae, Domino Regi Angliae multiformiter obligatum, a fideli∣tate Regis exemptum, dominio suo voluit mancipare, quingentas

Marcas annuas a tenemento Northwalliae et ejus pertinentis per∣cipiendo. Et haec sunt obligationes & instrumenta, quibus tam David quam alii Magnates Wallensium Domino Regi Henrico tertio tenentur obligati. Several Char∣ters made to the King by the Princes and Nobles of Northwales, ratified by their Oathes, are there recited at large, not pertinent to my Theme; only I cannot pre∣termit these following ratifications of them by Oath, and voluntary submissions to Ecclesiastical censures of Excommunication and Interdict; by the Bishops therein no∣minated, in case of violation, of which the Pope took no notice.

Et ad omnia firmiter tenenda, ego David juravi super crucem sanctam, quam co∣ram* 1.362 me feci deportari. Venerabilis etiam pater Howelus Episcopus de Sancto Asaph, ad petitionem meam, firmiter promisit, in ordine suo, quod haec omnia praedicta fa∣ciet, & procurabit modis quibus poterit observari. Edenevet s••quidem Wagan, per praeceptum meum, illud idem juravit super crucem praedictam. Actum uc supra. Praeterea concessi pro me & haeredibus meis, quod si ego vel haeredes mei contra pa∣cem Domini Regis vel haeredum suorum, vel contra articulos praedictos, aliquid at∣tentaverimus, tota haereditas nostra Domino Regi & haeredibus suis incurratur. De quibus omnibus & singulis, suppolui meet haeredes meos jurisdictioni Archiepis∣copi Cantuariensis, & Episcoporum Lon••inensis, Herefordensis, & Coventrensis, qui pro tempore praeerunt, quod omnes, vel unus eorum, quem Dominus Rex ad hoc elegerit, possit nos excommunicare, et terram nostram interdicere, si aliquid tontra pradicta attentaverimus. Et procuravi, quod Episcop•• de Ba••gor, & de S. Alaph, Chartas suas Domino Regi fecerunt, per quas concesserunt, quod omnes sententias tam Excommunicationis, quam Interdicti, a praedictis Archiepisco∣po, Episcopo, vel aliquo eorum, ferendas, ad mandatum eorum ex∣equentur. A clause then usual in Leagues and Charters between Princes.

Haecidcirco dixerim, (writes Matthew Paris) ut pateat mundo quot, quantis,* 1.363 & qualibus obligationibus sese Domino Regi, tam David nepos ejus, proditor, &▪ fratricida, & omnes alii Nobiles, moribus tamen ignobiles, de Wallia, manciparunt. Qui jam rupto consanguinitatis foedere, fidei constantia, instrumentorum tenore, ni∣mis impudenter contra Dominum suum recalcitrantes, bellum moverunt, & ipsum non mediocriter in Marchia damnificaverunt. Insuper dictus David, volens collum suum de sub jugo fidelitatis Domini Regis excutere, ad alas Papalis protectionis confugit, (the commonifanctuary of refuge to all persi∣dious Rebels against their lawfull Soveraigns) spondens, se tenere Walliae partem, eum contingentem, ab ipso Papa. Cui favit Papa. Et quod stupenda admiratione dignum arbitror, contra Regem rebel∣lanti sinum aperuit refugii et protectionis: nisi s••c forte contigisser, ut suppressione veritatis, & suggestione falsitatis, istud fuerit impetratum. Et quis Christianorum ignorat, Principem Walliae Regis Angliae esse Vassalulum?

Soon after, * 1.364 the King summoning a Parliament of the Archbishops, Bishops, Ab∣bots, Priors, Earls, Barons, and Nobles at Westminster, desired an Ayde of money from them against the Scots, promising to confirm the Great Charter of their Liber∣ties▪ The Nobles peremptorily persisting in their resolution, not to grant him any Ayde; thereupon, Tunc Dominus Rex demum sp••rans saltem Clerum ad desiderium suum inclinare, convocatis Praelatis, porrexit illis Papales apices in publico, sub hac forma; requiring them to grant the King an Ayde for the reasons therein mentioned.

INNOCENTIUS Episcopus servus servorum Dei, &c. Archiepiscopis,* 1.365 Episcopis, & dilectis filiis Abbatibus, Prioribus, Archidiaconis, Decanis, & aliis Ecclesiarum Praelatis, & clericis per regnum Angliae constitutis, salutem & Apostolicam benedictionem. Debet mater Ecclesia hos qui Regali praeeminent dig∣nitate, illa praerogativa prosequi, & ea muneris gratia praevenire, quod in ipsius devotione potestas semper ferveat, & ad ejus per consequens subjectorum obsequia pervigil habeatur. Cum igitur inter Reges caeteros orbis terrae Charissi∣mum in Chisto filium nostrum Regem Angliae illustrem, singularis dilectionis brachiis amplectamur, qui veluti Princeps Catholicus et devotus Romanam Ecclesiam, matrem suam, filiali subjectione et obsequio devotionis, sic semper studuit venerari, quod nequaquam

ab ipsius beneplacitis declinaret, quinimo quae ipsi grata novit et placita, sollicitudine prompta peregit: non est mirum, imo conde∣decens est, et condignum, si ipsius precibus facilius annuamus, si honoris ipsius et status quaeramus gloriam et augmentum: si ad quod affectus ipsius dirigatur, vestrae liberalitatis effectus consonet in id ipsum. Sane cum idem Rex, sicut ex parte ipsius fuit proposi∣tum coram nobis, pro quibusdam negotiis magnis et arduis, quae sibi imminebant, adeo subierit gravia, et subire adhuc ipsum oporteat onera expensarum, quod vestrae subventionis indigere subsidio dignos∣catur, universitatem vestram rogamus, monemus, et hortamur attente, per Apostolica scripta mandantes, quatenus attendentes prudenter, quod vos decet et convenit, eo libentius ipsius Regis supportare labores, et gravamina relevare, quo minus posset sine vestri status et honoris dispendio alicujus jacturae vel incommodi∣tatis onere praegravari, sibi de vestris redditibus honestum subsidi∣um liberaliter conferatis. Ut idem expensarum suarum, vestrae subventionis propitiante dex era, perferre levius onus possit, vosque provide vobis ejusdem Regis, cujus honorum es••is participes, honoris & gloriae non expertes favorem & gratiam, quibus proculdubio indigetis, valeatis futuris temporibus vendicare, & nos, qui haberi volumus ex hoc ad vestra & vestrarum Ecclesiarum commoda promp∣tiores, devotionis vestrae promptitudinem non immerito commendemus. Datum Jan∣••uae 4. Cal. Augusti, Pontificatus nostri anno secundo.

Similiter autem scripsit singulis Praelatis sub eadem forma, non sine multae pecuniae effusione, Papae transmissae, pro labore scripturae.

Et cum per commune consilium, a quo noluerunt recedere, provisum esset, ut responsio ad literas Papales pro Rege deprecatorias, prorogaretur usque ad termi∣num praenotatum, recedentibus Magnatibus, ultimo die Concilii, quod sex diebus duraverat, usque ad noctem, sollicitavit singulos Praelatos deprecans, ut in Crastino iterum convenirent. Quibus convenientibus, in infirmaria, scilicet in Capella Johannis Evangelista, misit dominus Rex Comitem Legriae S. P. de Subandia, Radul∣phum filium Nicholai, Willielmum de Cantelupo, Johannem filium G. qui exposuerunt eis ex parte Domini Regis ejus desiderium, petentes diligenter, ut obtemperetur Regiae voluntati, secundem petitionemsaltem Papalem, si Regia postponere∣tur. Exposuerunt etiam Regis instantem egestatem, & imminentia Regis & reg∣ni pericula, videlicet motum in Gasconia, insolentiam quoque Wallensium repri∣mendam. Petierunt ergo Praelati transcriptum Epistolae Papalis, ut sibi super hoc consulerent. Et dum talia agerentur, ante expectatum ecce Rex solus festinanter, & ex abrupto advenit, protestans cum suo solito jus-jurando, quod honor eorum, honor suus foret, & e converso. Et super praedictis preces exaggeravit. Respon∣dentibus igitur illis, quod super hoc diligentem haberent tractatum, Rex recessit perturbatus. Et cum super hoc propensius tractarent, volentibus aliquibus ut mi∣tius Regi responderent ipsi Praelati, quam Laici; respondit Lincolniensis, profer∣ens hanc Theologiae authoritatem: Non dividamur a consilio communi; Quia scrip∣tum est, Si dividamur, statim omnes moriemur. Et sic prorogata sunt omnia us∣que ad terminum memoratum, tam super petitione domini Papae pro Rege, quam ipsius Domini Regis. Perpendens autem Dominus Rex, quod omnessimul non po∣tuit enervare, recurrens ad versutias Romanoruns, attemptare proposuit singulos singulatim, sicut alias fecerat, simulatis sermocinationibus circumventos sibi inclina∣re. Rediensque petiit, ut saltem adhuc per unum diem moram protelarent. Quod quidem Praelatorum caute attendentes, noluerunt illaqueari. Sed summo mane re∣cedentes, retia quibus aliquando involvebantur, prudenter evaserunt. Et murmur∣ante Rege, solutum est concilium.

The Bishops and Nobles before their departure, agreed on these Propositions to be presented and assented unto by the King, before they would grant him any Ayde.

De libertatibus alia vice emptis, concessis, & per Chartam Domini Regis confir∣matis,* 1.366 quod de caetero observentur. Ad cujus rei majorem securitatem, fiat nova Charta, quae super haec specialem faciat mentionem. Et ab omnibus Praelatis solenniter excommnicentur, qui scienter & prudenter libertates a Domino Rege concessas vel impugnare, vel impedire, quo minus observentur, praesumpse∣rint; & reformetur status eorum qui post ultimam concessionem in libertatibus suis laesionem incurrerunt. Et quia propter virtutem sacramenti praestiti, nec non propter timorem sententiae latae a sancto viro Aedmuudo, quod ea vice promissum fuerat hactenus non exstitit observatum, ne hujusmodi periculum de caetero eve∣niat, & sic fiant novissima, pejora Prioribus, de communi assensu quatuor eli∣gantur, Potentes & Nobiles de discretioribus totius Regni, qui sint de consilio Do∣mini Regis, & jurati, quod negotia Domini Regis & Regni fideliter tractabunt, & sine acceptione personarum omnibus Justitiam exhibebunt. Hi sequentur Dominum Regem, & si non omnes, semper duo eorum ad minus praesentes sint, ut audiant querimonias singulorum, & patientibus injuriam celeriter possint subvenire. Per visum & testimonium eorum tractetur Thesaurus Domini▪ Regis, & pecunia ab uni∣versis specialiter concessa, & ad commodum Domini Regis & Regni expendatur, secundum quod melius & utilius viderint expedire. Et erunt libertatum conserva∣tores. Et sicut de omnium assensu eliguntur, sic etiam sine communi assensu non poterit aliquis eorum amoveri, aut suo officio privari. Uno eorum sublato de me∣dio, de assensu & electione trium, loco illius alius substituatur infra duos menses, Nec sine ipsis, sed cum necesse fuerit, & ad eorum instantiam, iterum conveniant universi. Brevia contra Regem & consuetudinen▪ Regni impetrata, penitus revo∣centur & aboleantur. Memorandum quoque, de sententia ferenda in contradicto∣res. Item, de obligatione sacramenti in invicem. Item, de itinere Justitiariorum. Justitiarius & Cancellarius ab omnibus eligantur. Et quia frequenter debent esse cum Domino Rege, poterunt esse de numero conservatorum. Et si aliqua interve∣niente occasione, Dominus Rex abstulerit sigillum suum a Cancellario, quicquid fuerit interim sigillatum, irritum habeatur & inane. Deinde Cancellario fiat restitutio. Nullus substituatur Cancellarius, vel Justitiarius, nisi solummodo per solennem & universalem omnium convocationem, & liberum assensùm. Duo Justitiarii eligantur in Banco. Duo itidem Barones in Scaccario constitu∣antur. Unus quoque ad minus▪ Justitiarius Judaeorum deputetur. Hac vice au∣tem per communem, universalem, liberamque omnium electionem, fiant & consti∣tuantur omnes Officiarii praedicti: ut quemadmodum omnium negotia sint tractatu∣ri, sic etiam in eorum electione concurrat assensus singulorum. Et postmodum, cum necesse fuerit alius loco alicujus ipsorum praedictorum substitui aut subrogari, per provisionem ac auctoritatem quatuor illorum Consiliariorum praedictorum, fiat illa substitutio aut subrogatio. Hactenus suspecti, aut minus necessarii, a latere Domini Regis amoveantur.

These were the particulars the Bishops and Nobles projected, and made no doubt to effect, had not the unseasonable motion of Martin the Popes Instrument interrupted their design for the present, as the Historians thus relate with much greif.

Et dum hujusmodi negotia utilia nimis Reipublicae, in spatio trium hebdomoda∣rum* 1.367 diligenter pertractassent Magnates, hostis humani generis, pacis perturbator, & schismatum suscitator Diabolus, haec omnia per Papalem avaritiam infoeliciter im∣pedivit. Credens enim Dominus Papa, quod flexibiles Angli colla sua jam dictae contributioni, juxta consuetudinem suam subdidissent, tum propter Regis aviditarem, tum propter suae petitionis instan∣tiam, misit a latere suo quendam clericum suum magistrum Marti∣num, quem propter improbam rapacitatem suam multi magistrum Mattinum appellarunt, habentem novam et inauditam potestatem; videlicet ampliorem, quam unquam meminimus aliquem habuisse. Manus enim extendit ad contributionem exigendam: Provisiones se∣cundum mentis suae impetum, ratione relegata, ad opus ignotum faciendas: redditus violenter extortos, consanguineis▪ Domini Papae conferendos, authoritate Papali truculenter armatus, cujus

novas Chartas, secundum desiderium suum, et secundum repenti∣ni casus emergentis negotium, singulis diebus ostendit. Vnde fu∣erunt qui dicerent, ipsum habere multas schedulas non scriptas, tamen bullatas, ut in eis quicquid et placeret, scriberet: quod ab∣sit. Missus est igitur iste Legatus sophisticus ad Regem primo, supplicans ei, ut et ipse vicem reddens Domino Papae, (who by his precedent Bull had charged the Prelates and Clergy of England to grant the King an Ayde, on purpose to engage the King to consent to the ayde now demanded from them for himself in the first place, before the Kings supply) diligenter insudaret, ut Praelati Angliae ad contributionem Domino Papae faciendam, generaliter consentirent: ad minus, ad compromissionem, et festi∣nam solutionem decem millium marcarum. Cui Respondit Rex: Quod Magnates sui, tam Praelati & Clerici, & tam Comites quam Barones, & Milites, tam frequenter bonis suis variis argumentis spoliantur, quod jam sibi vix sufficiunt: nec mihi Regisuo, nec Papae volunt vel valent contribuere. Veruntamen mihi ipsi humiliato, & suae voluntati inclinato, jam modestius respondentes, ju∣vamen juxta suas facultates promiserunt. Quod cum audisset Magister Marti∣nus, dejecto vultu recessit, nullam de Regis adjutorio spem reportans. Verunta∣men convocatis Praelatis, apices Apostolicos ostendit sub hac forma, singulatim∣que primo Archiepiscopis, & Episcopis, & postea Abbatibus exemptis, & non exemptis.

INNOCENTIƲS Episcopus, servus servorum Dei, &c. Abbatibus,* 1.368 eorumque Conventibus, exemptis, & non exemptis, in Cantuariensi Diocesi constitutis, salutem & Apostolicam benedictionem. Illam de vestrae synceritatis af∣fectibus spem gerimus & fiduciam obtinemus, ut quoties sedi Apostolicae matri vcstrae necesitatis articulus imminet, ad vos, tanquam dilectos ejus filios et devotos, ac pro ipsius oneribus relevandis semper para∣tos et promptos, incunctanter cum omni fiducia recurrere valeamus. Cum igitur sedes ipsa Apostolica praedicta, per ea quae piae memoriae Gregorii Papae, praedecessoris nostri Authoritate in Anglia aliisque Regnis Populi Christiani, pro ejusdem sedis subsidio sunt collata & collecta, non adhuc a debitorum suorum, quae pro catholicae fidei, Ecclesiasticae libertatis, & patrimonii sui defensione (or rather to maintain his unjust Wars, and Trayterous designs against his Soveraign Lord the Em∣peror) contraxerat, onere valeat relevari, ad vestrae devotionis effectum, neces∣sitate cogente, fiducialiter recurrentes, universitatem vestram, de consilio fra∣trum nostrortm rogamus, attentius monemus per Apostolica scripta praecipien∣do mandantes, et mandando praecipientes, quatenus praescriptae necessitatis & oneris instantia, qua Romana Ecclesia, mater vestra spiritualis graviter perurgetur, affligitur, & pene opprimitur, affectione pensantes, ut convenit, filiali, & com∣passionem super hoc habentes debitam erga ipsam, nobis & sibi, pro solutione de∣bitorum illorum praedictornm, in ea subvenire curetis pecuniae quantitate, et summa, qualem et quantam dilectus filius noster Magister Martinus, Camerae nostrae Clericus, & lator praesentium, vobis ex parte nostra duxerit decla∣randam, exprimendamque. Eamque ipsam pecuniam, per vos collatam, dicto Ma∣gistro Martino, aut ipsius nunciis, infra terminum, quem idem vobis prae∣figet, assignetis; Preces nostras (or rather insolent Papal Commands) taliter im∣pleturi, quod nos devotionem vestram merito commendare possimus, & super hoc aliter procedere non cogamur. Datum Laterani, septimo Idus Jan. Pontificatus nostri anno primo.

Cum autem haec Londini prolata, diligenter a Praelatis omnibus, praecipue tamen ab Abbatibus essent intellecta, noluerunt Abbates soli respondere, sed adjuncti aliis, quia eodem modo scriptum fuit eis, studiose super his contractaverunt. Con∣querentesque ad invicem, dixerunt: In arcto constitutus Rex Dominus & Pa∣tronus noster, & multarum Ecclesiarum nostrarum fundator & instaurator, the∣sauro destitutus, rogat auxilium ad defensionem & munimen Regni, id est Reipub∣licae, & hoc idem Dominus Papa postulat instanter pro ipso Rege: Ecce duplex pe∣titio, utrobique valida & efficax. Supervenit autem alia Papalis non expectata po∣stulatio.

Prima quia duplex praeponderat, & est favore dignior. Ex Regis enim liberalitate aliquam expectamus retributionem: ex Papa vero, nul∣lam. Hinc tamen impetimur, illinc perurgemur: hinc premimur, illinc coarcta∣mur, & quasi inter incudem & malleum conterimur; & velut inter duas molas ex∣agitamur.

Et dum talia, non sine cordium cruentatorum amara sollicitudine,* 1.369 diversimode revolverentur, ad omnium Magnatum notitiam om∣nia pervenerunt. Perstrepit murmur in populo, et quid agendum ignorantes, omnes ad Praelatos accesserunt, ut uno per omnia con∣silio uterentur, quia hoc negotium generalem statum regni contin∣gebat. Et ecce Magister Walterus de Ocra, & quidam alii solennes nuncii Domini Imperatoris, Londinum advenientes ad Concilium, Epistolam Imperialem in medium protulerunt. Et statim, Magistro Martino multum murmurante, & inde grunni∣ente, perlecta est in praesentia Domini Regis & totius Concilii. In qua Epistola se excusabat Dominus Imperator, de contumacia, super qua reddiderat eum Dominus Papa infamem, asserens, se velle humiliter justitiae parere, & mandatis Ecclesiae stare & satisfacere. Cui etiam perhibebant testimonium Dominus Imperator Constanti∣nopolitanus, & Dominus Comes Tholosanus, per literas suas patentes ibidem in pro∣patulo demonstratas. Justificans etiam se Dominus Imperator Fredericus in tenore ejusdem chartae, & per nuncios itidem offerentes, protestatus est, quod Dominus Papa proterve exigebat se seisiri civitatibus & castris & terris quibusdam, de quibus non adhuc constat, si pertineant ad Imperium vel Ecclesiam; & incarceratos quos∣dam, quos tenebat quasi suos seductores, liberari, antequam idem Imperator ab∣solveretur. Timens igitur, ut ait, irretiri, et Papalibus laqueis alligari, supposuit se dispositioni & censurae Regum Francorum & Anglorum, ac Barnagii Reg∣norum eorundem. Nec sic, ut ait, a Domino Papa exaudiri, nec appendi potuit ejusdem tam justa humilitas. Et super hoc conquestus est graviter universis. In cal∣ceigitur sermonis in charta conscripti, inculcans addit Dominus Imperator Frederi∣cus, cum quadam etiam comminatione adjuncta, quod omnia transmissa in aur∣ilium Domini Papae, fuerint addita Imperiali the sauro. Vnde modis omnibus quibus potuit, supplicabat, ne Anglici in suum detrimen∣tum Papae aemulo suo aliquid contribuerent. Addidit etiam, quod si Rex Angliae suis obtemperaret consiliis, Regnum Angliae * 1.370 a tri∣buto, quo injuste Papa Innocentius tertius illud ligaverat, potenter ac juste liberaret, necnon et ab aliis Papalibus gravaminibus, quibus diatim opprimitur, illud eriperet. Per quod Dominus Impe∣rator multorum corda sibi conciliavit. Insertum etiam fuit chartae memoratae, quod si Rex huic mandato non obtemperaret, quos∣cunque de suis in ditione sua posset reperire, gravi puniret ultio∣ne. A Letter, advice, resolution worthy a Magnificent Christian Emperor.

Convenientibus autem iterum Magnatibus cum Praelatis generaliter Londini, sci∣licet* 1.371 a die Purificationis Beatae Mariae in tres septimanas, Concilium super praedictis negotiis & tractatum habuerunt diligentem. Affuerunt etiam illic quorundam ab∣sentium procuratores, videlicet Cantuariensis & Eboracensis Archiepiscoporum, tri∣umque sedium Episcopalium tunc vacantium, ex parte Capitulorum, Coventrensis, Ci∣cestrensis & Coventr. Et renovata fuit petitio Domini Regis, super auxilio pecuniari sibi faciendo. Circa quod de die in diem convenit eos Dominus Rex, tum in pro∣pria persona, tum per internuncios solennes, per quos promisit se libertates quas juraverat in Coronatione sua, super quibus Chartam confecerat, integerrime serva∣turum. Ad quarum etiam tuitionem, rogavit, ut singuli Episcopi in Diocaesibus suis, sententiam ferrent in ipsum, et omnes, qui contra memoratas libertates venirent in aliquo articulo. Tandem unani∣miter, cum nullo modo ad aliam formam possent flecti, concesserunt Domino Regi, ad maritandam filiam suam primogenitam, de omni∣bus, qui ten e nt de Domino Rege in capite, de singulis scutis viginti

solidos solvendos, scilicet medietatem ad Pascha, et aliam ad festum Sancti Michaelis. Et cum relatum esset Domino Regi, ut ad memoriam tam haec quam praeterita reduceret, recordatum est ei, quoties similia a suis fidelibus, quos fovere debuit, non depauperare truculenter, & sine solutione promissorum, eis∣dem extorserat. Post captionem Bedefordiae, statim concessum est ei Carucagium de tota Anglia, scilicet de qualibet Caruca duo solidi. In anno sequenti, quintadecima omnium mobilium. Iterum, iturus in Britanniam, coepit non modicam pecuniam a Praelatis etiam & viris religiosis, Burgensibus, & Judaeis. Post reditum suum de Bri∣tannia, coepit Scutagium, scilicet de Scuto tres Marcas. Item, postea concessa fuit quadragesima pars omnium mobilium. Item, postea trigesima pars omnium mobi∣lium. Item, quando maritavit sororem suam Isabellam Domino Imperatori Frede∣rico, coepit Dominus Rex ad maritagium suum Carucagium, videlicet de qualibet Caruca duas Marcas. In nativitate autem filii sui, in magnum dedecus sui, multa munera, quae ad magnam summam pecuniae ascenderunt, violenter & impudenter extorsit. Item, iturus in Gasconiam, coepit a Praelatis, viris religiosis, Burgensibus, & Judaeis, & a quibuscunque potuit aliquid abradere, pecuniam multam, imo pene infinitam. Rediens autem a Gasconia inglorius & seductus, jussit ut Magnates & Praelati ipsi occurrerent etiam usque ad mare, qui ibidem illum diu expectantes fru∣stra, tandem ipsum in muneribus multis & impreciabilibus exceperunt. Similiter & Cives Londinenses, & alii. Et qui munera nobilia compertus est non contulisse, ali∣quo argumento redargutus, damnificabatur. Qualiter autem pro hac praesenti con∣tributione & omnibus aliis, promissa & pacta adimplebit Rex, noverit ille qui nihil ignorat.

Et cum novisset Magister Martinus Nuncius Domini Papae, quod Magnates An∣gliae* 1.372 Regiae contributioni generaliter consensissent, inhiabat avidius ad negotium suum, ad quod missus fuerat, consummandum, quod adhuc suspensum expectabatur, videlicet de adjutorio Domino Papae pecuniari faciendo. Congregatis igitur omni∣bus, ait, Veri fratres, ac Domini Romanae Ecclesiae filii dilectissimi, in quorum sinu re∣posita est tota spes Papalis, quid respondetis & vos Patri vestro spirituali super negotiis Romanae Ecclesiae matris vestrae, ut per Epistolam Papalem certificamini, sic oppressae? Domino vestro temporali obedienter obtemperastis, videlicet Domino Regi; Absit ut Patri vestro spirituali, scilicet Domino Papae, in vobis confiden∣ti, et pro statu universalis Ecclesiae contra ejus rebelles dimi∣canti, manum non porrigatis auxiliatricem. At Praelati prudenter considerantes sermones ipsius mellitos & mollitos, favo dulciores, & oleo molliores, cum tamen essent in fine felle amariores, & jaculis pungentiores, non sunt incur∣vati. Sed praehabita deliberatione, ponentes verbum commune in ore Domini De∣cani Sancti Pauli Londinensis, viri discreti & facundi, haec ipsi Magistro Martino prae∣dicto retulerunt. Domine, respondet tibi universitas Praelatorum Angliae, jam de auxi∣lio pecuniari Domino Papae contribuendo, quam de redditibus, quos à singulis Ecclesiis sibi per te Dominus Papa postulat exhiberi. Ista quae proponis, Dominum Regem Angliae specialiter tangunt, generaliter autem omnes Ecclesiarum patronos. Tangunt etiam Archiepiscopos, et eorum Suffxaga∣neos, necnon universos Angliae Praelatos. Cum ergo Dominus Rex propter infirmitatem, Archiepiscopi, Episcopi, & alii Ecclesiarum Praelati, sint absentes, in eorum absentia, respondere non possumus, nec debemus: quia si id fa∣cere praesumeremus, in praejudicium omnium absentium fieret Prae∣latorum. Et illis dictis, venit Johannes Marescallus, & alii Nuncii Domini Regis, ad omnes Praelatos, qui de Rege Baronias tenebant in Capite, districte* 1.373 inhibentes, ne Laicum feudum suum Romanae Ecclesiae obligarent, unde a servitio sibi debito privaretur. Haec cum Magister Martinus in∣tellexisset, statuit his qui aderant diem in medio Quadragesimae, dum ipse procuraret Domini Regis adventum & absentium Praelatorum, ut negotium tunc sortiretur effectum. Sed illi absque Regis et aliorum, qui absentes erant, as∣sensu, praefixum diem admittere noluerunt: unde singuli ad propria sunt reversi. Veruntamen authoritate novarum Literarum, quibus ad placitum abundabat Magister Martinus, iterum aliqui Praelatorum convocati, memoratae contributioni noluerunt consentire, sed jam efficatius restiterunt,

dicentes per praedictum responsalem: In primis, paupertas Regni Angliae, cui undique imminent bellorum pericula, non permittit huic exactioni consentire, quae toto Regno commi∣natur. Praetextu cujus paupertatis plures adhuc Ecclesiae aeris alieni pondere, & praecipue Monasteria, praegravantur. Item, cum Legato Cardinali exigente fieret contributio nu∣per propter onus aeris alieni, quo dicebatur Ecclesia Romana praegravari, in magnum gra∣vamen nostrum, nec tamen in utilitatem Ecclesiae sit conversa, fortius nunc simplici nuncio exigente, timeri potest, ne consimile vel deterius contingat ista vice. Item, si nunc iterum fieret, timeri posset non immerito, ne ad consequentiam traheretur, cum binus actus in∣ducat consuetudinem. Item, cum in brevi celebraturus Concilium credatur Dominus Papa, & certe jam dicatur, ubi indubitanter Praelati omnes et singuli gravabuntur, tum in magnis itineribus, et sumptuosis laboribus, tum etiam in visitationibus, gratis vel non gratis, Domino Papae, aut quibusdam aliis, quos nunquam munera spernere vidimus, faci∣endis, contingeret, quod per afflictiones afflictis additas, pauci invenirentur, qui possent moles hujusmodi importabiles ferre aut sustinere. Item, cum sancta mater nostra Eccle∣sia Romana aere alieno onerata plurimum affligatur, justum est & honestum, ut cum pon∣dus hujusmodi sustinere non praevaleat, sibi ab universis devotis suis filiis, qui omnes in brevi cre ••untur in Concilio convenire, fiat subventio. Et quod principaliter tangit, ab omnibus comprobetur, ut sic melius Ecclesia relevetur, & sirguli minus praegra∣ventur. Cum autem haec audisset contra exactionem Ecclesiarum & Praebendarum, & auxilii pecuniaris tam efficaciter & constanter inferri, dicitur Magister Martinus oblatrasse comminando. Quod Praelati patienter sufferentes, soluto Concilio recesserunt: In calce Sermonis addentes, Quod Imperiales minas, si contribuissent amplius, formi∣dabant. Martin thus defrauded of his expected Ayde, betakes himself to his Rapines: Et tunc autem insidiando, manus avidas redditibus vacantibus latentius injecit: Utpote Sarisburiensis Ecclesiae Thesaurariae, quam nepotulo Domini Papae conferri procuravit, & aliis plurimis, de quarum collationibus et ablationibus, ob reverentiam Ecclesiae Romanae honestius est omittere, quam propter scandalum enarrare.

Eodem vero anno, tertio Idus Septembris, consecratus est in Episcopum Batoni∣ensem* 1.374 Magister Rogerus, Sarisburiensis Ecclesiae Ptaecentor, vir eleganter moribus & scientia Theologiae praeditus, apud Radingum. Cujus redditibus jam va∣cantibus, Magister Martinus, Domini Papae Clericus, Papali fultus authoritate, avidas manus injecit, cuidam Papae consangui∣neo conferendis.

Eodemque tempore, factae sunt inauditae extorsiones pecuniae et reddi∣tuum,* 1.375 per Magistrum Martinum, Londini commorantem, scilicet apud Novum Templum. Per modum enim Legati se gerens, licet Legati vestibus, pro privilegio Regis sophistice salvando, non insignitus, passim signifi∣cavit imperiose illi Abbati, vel illi Priori, ut sibi darent et mitterent munera pretiosa, Palefridos desiderabiles, et in esculentis et poculentis sumptuosa xenia, et vestimenta adornativa. Quod cum fecissent, ipse Martinus remisit eis quae ei missa fuerunt, asserens ea esse insufficientia, & praecepit eis, ut meliora sibi sub poena suspensionis et anathematis transmitterent. Suspendit autem omnes a collatione beneficiorum triginta Marcas valentium et supra, donec suae satisfactum foret cupiditati. Vnde miseri Anglici acerbiorem quam olim subierunt filii Israel, se dolue∣runt in Aegypto Britannica tolerare servitutem.

Hereupon the King issued this memorable Writ of Prohibition to this usurping, oppressing Roman Harpy, to stop his invasions upon the Rights of Patrons by Papal Provisions, which neither he nor his Nobles would or could any longer endure, and whereof they would complain to the Pope and Cardinals, to put a bridle to him: Wherein the King amongst other things informs him, That no Legates ought to come into the Realm, unlesse they were specially desired from the See Apostolick, by the King himself.

REX Magistro Martino, Clerico Camerae Domini * 1.376 Regis & ejus Nuncio, salu∣tem.* 1.377 Non capit in vobis Sermo noster, nec recepit impressionem Sermonis no∣stri cor vestrum lapideum, quod erga nos est nimium induratum. Nos autem illud mollificabimus, & de necessitate virtutem vos facere faciemus, quoniam subver∣sionem quam in Regno nostra intenditis attemptare, non possumus nec volumus sustinere. Ad memoriam quidem, si vultis, bene poteritis revocare, qualiter pluries vobis scripsimus satis recenter, quod nullo modo sustinebimus Ab∣batem de Burgo S. Petri, praesentationibus Ecclesiarum ad patronatum suum spectantium, privari ad praesens, ad quos nostros praesentavit Clericos speciales. Porro, non credimus vos latere, & si placet, vobis praesentibus innotescat; Quod Legati in Regnum nostrum non veniunt, nisi per Nos a sede Apo∣stolica* 1.378 specialiter postulati. Et qui hucusque postulati venerunt, et in majori officio missi fuerunt, nunquam mandatum Apostolicum pervertere, et * 1.379 jura nostra, et Magnatum nostrorum subvertere in∣tenderunt, nec id effectui manciparunt; et de Majoribus Magna∣tibus nostris Episcopos et Abbates merito reputamus, qui inter ali∣os Majores possident Baronias, quos sicut et Laicos, si Regnum nostrum conservare velimus, necesse habemus protegere et tueri. Discretionem igitur vestram attente rogamus precibus inculcatis, quatenus praesentationes praedictas impedire nullatenus praesuma∣tis, attentius attendentes, quod Magnates nostri non modicum con∣tra patientiam nostram obmurmurant super beneficiorum surrepti∣one, quam in Regno nostro facere incepistis, quam nec nos possu∣mns, nec volumus, nec ipsi possunt, nec volunt aequanimiter tollera∣re. Vos igitur tam in praemissis, quam in aliis agendis vestris in Regno nostro, vos ita modeste gerere studeatis, quod jura nostra, et Magnatum nostrorum, nullatenus perimatis; quoniam si secus egeritis, protervitati vestrae et injuriae fraenum debitum imponemus, non sine revelatione execrabilis facti vestri, quod Domino Papae, et omnibus Cardinalibus, et toti Romanae Ecclesiae curabimus inti∣mare. Si quod autem mandatum praesentationibus praedictis con∣trarium Episcopo Lincoln. direxeritis, id celeriter revocetis. Teste Rege apud Novum Castrum super Tinam, Decimo die Augusti.

Martin notwithstanding these Prohibitions and Complaints, proceeded on still in his rapines and Exactions; the King at last protecting and conniving at him, for the * 1.380 Ayde the Pope had enjoyned the Clergy to grant him. Whereupon, Instabat interim vigilantissime & incessanter, saepedictus ille Magister Martinus Domini Papae Clericus, redditibus, quomodolibet ad opus Papae, Papalibusque con∣sanguineis congregandis ac conferendis. De cujus proterva et injuriosa rapacitate honestius et tutius esset, ob reverentiam Sanctae Romanae Ecclesiae, arbitror silere, quam aures offendere audientium, et men∣tes fidelium talia enarrando perturbare. Redditus autem Thesaurarii Sarisburiensis, cum aliis multis, violenter, ut praetactum est, sed praecipue a viris reli∣giosis, rapiuntur; Procuratiae, et munera exiguntur sibi festinanter transmittenda, et contradicentes graviter puniuntur. Rex quoque parti suae favit, eundem contra omnes protegens, forte propter retributionem, & facta est Regni conditio miserrima.

Ipso quoque tempore, obiit Magister Elyas de Derham, Canonicus Sarisburien∣sis. Cujus redditibus vacantibus, manus rapaces injecit Magister Martinus, ad opus Papae.

After which he seized upon the Temporalties of some Bishopricks then voyd, be∣longing to the King, who thereupon grew very angry with him. Upon which occasi∣on, * 1.381 Fecit Dominus Rex eodem tempore per singulos Comitatus diligenter inquiri, summam reddituum Romanorum et virorum Italicorum, quos Ro∣mana

Curia fraudulenter et violenter ditavit in Anglia. Et inven∣ta est summa reddituum eorum annuatim, sexaginta Millia Marca∣rum: ad quam summam non attingit redditus annuus totius Reg∣ni Angliae. Vnde Rex, licet sero, et in admirationem est experge∣factus, et in iracundiam, nec immerito, est commotus.

The copy of these Writs of Inquiry issued to all the Sheriffs of England, not ex∣tant in our Historians, I find thus recorded in the Clause Rolls of this year.

REX Vicecomiti Northamptoniae, salutem. Praecipimus tibi quod per Sacra∣mentum* 1.382 proborum & legalium hominum de Com. tuo, per quos rei veritas melius sciri poterit, cum quanta poteris diligentia inquiras; Quae beneficia Ecclesiarum Parochialium, Praebendarum, et Pensionum de Came∣ra, et de omnibus aliis beneficiis Italici, videlicet Romani, Tuscani et Lombardi, et alii ultramarini habent in Com. praedicto, et quan∣tum valeant per annum. Et inquisitionem inde factam sub sigillo tuo et sigillis eorum per quos facta fuerit, nobis distincte, caute et aperte sine dilatione mittas, et hoc breve: Ita quod eam habeamus ad tardius in festo Sanctae Trinitatis, sicut corpus tuum diligis.

Teste Rege apud Wood∣stocke, xxiij. die Maii.

Eodem modo scribitur omnibus Vicecom. Angliae.

Moreover, the Nobles to prevent the Popes extravagant Exactions, Bulls and Provisions, caused all such as brought them into England, to be diligenty searched and apprehended.

Urgente igitur necessitate totius Regni Angliae maxima, praeceptum est ipso tempo∣re,* 1.383 ex parte aliquorum Magnatum, pro multiformi et incessabili op∣pressione et depraedatione Regni dolentium et miserantium, ut dili∣genter et arcte custoditis omnibus portubus Angliae, Papales Lite∣rae, quae quotidie ad emungendam pecuniam portabantur, caperen∣tur. Contigit autem eisdem diebus, ut unus Domini Papae cursor, talibus Literis Bullatis one ratus, apud Doveram applicans, pervenisset. Quem statim custos portus illius & Villae praepositus comprehendit, ut sibi mandatum erat, & abstulit ab illo omnes illas Epistolas & Bullatas Literas, multas abominationes de diver∣sis argumentis emungendi pecuniam continentes, et ipsum cur∣sorem in Castro Doverae incarcerari fecit. Quod cum audisset Magi∣ster Martinus, Regem adiit, super hoc querelam ei praesentaturus. Cujus rei cum Rex se auctorem negasset, (for fear of displeasing the Pope, though he issued out Writs for thaet purpose at the Nobles importunity) ipsum eursorem liberari praecepit, & in per∣niciem Regni & honoris sui, ipsas Epistolas a Majore Doverae fecit violenter extortas Magistro Martino gratanter praesentari, & aliquarum effectu ad votum gratulari.

The Writs issued to the Guardian of the Cinque-ports and others, for seising the persons of all such as brought in any Romish Bulls or Letters, is thus entred on Re∣cord* 1.384 in the Tower.

REX Bertramo de Cryoyle, salutem. Mandamus vobis in fide qua nobis tenemi∣ni firmiter injungentes, quod nec Archiepiscopum, nec Episcopum, Abbatem, vel Priorem, fratrem Praedicatorem vel Minorem, vel aliquem virum Religiosum cujuscunque fuerit ordinis, vel alium cujuscunque Nuncium, Clericum, vel Laicum, Anglicum vel Alienigenam, de hiis quos applicare continget in Portu Dovorum, vel aliquo Quinque Portuum, ulterius procedere permittatis, antequam diligens factum fuerit scrutinium de hiis quae super se portaverint, sive Literas deferant, sive Literas deferant, sive alia, & inde certificati fuerimus per missionem earundem Literarum ad nos ubicunque fueri∣mus in Anglia; & interim corpora eorundem Arrestari faciatis: Ita quod ulterius non procedant, donec inde voluntatem nostram vobis scire fecerimus. Istud autem firmiter observari faciatis, Nisi solum de hiis quos bene seiveritis esse de fide & amicitia nostra, vel specialium nostrorum. Teste Rege apud Clippenham, Tricesimo primo die Marcii.

Et mandatum est Ballivis Portus de Heath, quod nec Archiepiscopum, nec Episco∣pum, Abbatem, vel Priorem, fratrem Praedicatorem, vel Minorem, vel aliquem virum Religiosum, cujuscunque fuerit ordinis, vel alium cujuscunque Nuncium, Clericum, vel Laicum, Anglicum vel Alienigenam, de hiis quos applicare continget in Portu suo, ulterius procedere permittant, antequam diligens, &c. ut supra, usque ad illam clausulam nisi solum, &c.

Moreover the King at the earnest request and complaint of his Nobles, against his own private inclination, issued forth this memorable Ptohibition to the Abbot of St. Edmunds, not to give or pay any Subsidy to Martin the Popes Agent, or to suffer him to conferre any Benefices on any person without his privity, till the Noblemens Proctors returned from the Council of Lyons, where they intended to Appeal against these innovations and oppressions.

REX Abbati de Sancto Edmundo, salutem. Cum pro oppressionibus innu∣merabilibus* 1.385 factis in Regno nostro per Ecclesiam Romanam, ob quam Magnates nostri ad sedem Apostolicam appellarunt, et quosdam pro ipsis pro universitate totius Barnagii Angliae ad Con∣cilium in brevi celebrandum, ad appellationem suam prose quendam duxerint destinandos, Nos attente rogaverunt, ut nullam immuta∣tionem per Nuncios Apostolicos usque ad reditum praedictorum Nunciorum fieri patiamur; Nos, licet inviti, voluntati Apostolicae contrarium aliquid facientes, volentes tamen nostris condescen∣dere Magnatibus, quod quidem honori nostro novimus convenire, vobis mandamus firmiter injungentes, quod sicut Baroniam et tenementa vestra diligitis, Magistro Martino Clerico Camerae Domini Papae, vel alicui Nuncio Apostolico nullum subsidium im∣pendatis, donec praefati Nuncii redierint a Concilio supradicto, aut certum responsum receperimus ab eisdem, nec interim ad ipsius mandatum praeter conscientiam nostram aliqua beneficia conferatis, vel ab ipso conferri permittatis.

Moreover the King at the Nobles request, sent this Writ to his chief Justice in Ire∣land upon the same account, to hinder John Russin, Martins Agent sent over into Ireland, to extort any money or Provisions, or conferre any Benefices there, or to do any thing to the prejudice of his Land or Crown, untill he should receive the Kings further command therein.

REX M. filio Geroldi Justic. Hiberniae, salutem. Ad vestram volumus notitiam* 1.386 pervenire, Quod Magnates nostri Angliae ob gravamina non modica et immoderatas oppressiones quibus Summus Pontifex viros religiosos, et alios Clericos terxae nostrae inquietat, obmur∣murant, et mente turbantur; Ita quod ea de causa missuri sunt in proximo solempnes Nuncios ad ipsum Summum Pontificem, peti∣turos cum instantia, quod a praedictis oppressionibus desistat. Et quia, sicut audivimus, Martinus Clericus et Nuncius Domini Pa∣pae, qui in Anglia moratur, quendam Clericum nomine Iohannem Ruffum, jam misit in Hiberniam, ut similes in terra nostra Hiberniae faceret oppressiones: Vobis mandamus, quatenus ipsum Iohannem, vel alium Literas Apostolicas deferentem, vel ipsius Martini, non permittatis a viris religiosis pecuniam aliquam extorquere, vel * 1.387 Promissiones aliquas facere Romanis vel Italicis de Beneficiis Ecclesiasticis virorum religiosorum, vel aliarum personarum Eccle∣siasticarum, vel aliquid exigere quod terrae nostrae Hiberniae nocere possit, donec aliud a nobis habueritis mandatum. Teste Rege apud Westm. primo die Junii.

The Kingdom being thus generally grieved by this shamelesse oppressor, there∣upon the Nobles meeting secretly at a Torney, against the Kings Prohibition, con∣sulted how to send him packing out of the Realm, and sent a terrible menacing message to him, within four dayes to depart the Realm, under pain of being cut in pieces; whereupon he repairing to the King, who gave him a sharp answer, de∣manded a safe conduct from him, to guard him from the fury of the Nobles and peo∣ple to the Sea-side, and thereupon departed the Realm in a terrible panick fear; thus related by Matthew Paris.

His diebus, videlicet in crastino Apostolorum Petri & Pauli, postquam quaedam* 1.388 Torneamenta plena occulto odio per Dominum Regem, propter imminens pericu∣lum, prohibebantur, apud Luitonam & Dunestapliam congregatorum, missus est Fulco filius Warini ex parte universitatis Regni, ad Magistrum Martinum, Pa∣pae Clericum saepedictum, Londini commorantem, apud Novum Templum. Qui tor∣vo vultu respiciens, eum sic est affatus: Recedens statim, exi ab Anglia. Cui Magister Martinus: Quis mihi hoc mandat? An tu ex te ipso hoc habes? Cui Fulco: Hoc tibi per me mandat armatorum, qui nuper apud Luitonam & Dunestapliam apparue∣runt, universitas. Et si sano credis consilio, ne moreris usque in tertium diem, ne tu et omnes tui in trustra concidaris. Recedente igitur Fulcone irato nimis, & minas minis cum terribili juramento cumulante & exaggerante, Magister Martinus trepi∣dus & anhelus, statim Dominum Regem adiit, & dixit e••: Domine Rex, talia nunc audivi: fit ne hoc authoritate vestra, vel vestrorum temeritate? Cui Dominus Rex: Non me hujusmodi rei authorem profiteor; Sed Barones mei vir se continent, quin insurgant in me, eo quod tuas in Regno meo, et eorundem, quae jus et modum excedunt, depraedationes et injurias hactenus to∣leravi. Quorum etiam furorem vix compescui, quin et in te irru∣entes, te membratim non dilacerarunt. Cui Magister Martinus humili & trepida voce ait: Peto igitur, Domine Rex serenissime, ob Dei amorem, & Domini Papae reverentiam, liberum exitum, & tutum à terravestra cum conductu vestro recessum: Cui Dominus Rex, commotus & iratus nimis, ait: Diabolus te ad inferos indu∣cat et perducat. Dumque circumsedentes vix Regem mitigassent, jussit Rex cui∣dam Marescallo Palatii sui, nomine Roberto Norisco, ut ipsum Magistrum Martinum usque ad mare salvo perduceret. Qui cum statim iter aggrediens, ducem suum Ro∣bertum dictus Magister Martinus juncto latere sequeretur, & quandoque, ut contin∣git, equitantes aliquos conspiceret vel transeuntes, ipsum timor & tremor adeo contraxe∣runt, ut si terra hiaret, sub cespite latitaret. (O the strange fear and terrour that guilt infused into this impudent Papal oppressor, though armed with the Popes own Bulls!) Et cum procedentes, ad lymbum cujusdam sylvae venalis pervenissent, quam electus Cantuariensis venalem exposuerat, ubi compatriotae ad emenda & eli∣genda robora convenerant, conspiciens eos Martinus, pavidus ait, duci suo Roberto, Heu heu, quod timebam, accidit mihi. Ecce nos invasuri. O amice & Domine mi Roberte, habesne filium, nepotem, consanguineum, vel amicum, quem cupis in redditu Ecclesiastico promoveri? Praesto sum ut procurem omnia tibi postulata. Ecce insidiantes animae meae: protege me sub umbra alarum tuarum. Cui respondit Robertus: Absit ut aliquis meorum talem habeat in Ecclesiasticum beneficium per me ingressum. Nescio qui sunt illi. Veruntamen ad ipsos vado quantocyus, te me hic expectante, ut monstrato Regis autentico, si malevoli sint, eorum reprimam temeritatem. Qui ad ipsos veniens, cum rei veritatem cognovisset, cito rediens ad Martinum, ut illuderet ei, ait: Vix eorum compescui furorem, quin te frustatim detruncassent. Sed nunc latenter & caute ambule∣mus, ne deterius quid tibi contingat: & navigans irrediturus, sisapis, recedas, ne in laqueos quaerentium animam tuam infoeliciter praecipiteris. Ex tunc igitur Magister Martinus equinis lateribus non parcendo, moram ducis redarguens, ad mare properabat. Et ad Do∣veram perveniens, die Sancti Suitheni navem ascendens, multos in recessu suo laetificavit. Sed ne virulentae pestis efficacia penitus cessaret, cuidam Magistro Philippo, auctoritatis sibi concessae adhuc exequendi in extorsione reddituum, potestatem concessit, et sic post terga foeda reliquit vesti∣gia. Haec igitur dixerim, ut sciat quilibet, quam formidolosi sunt hi solum pecuniae in∣hiantes, quos propria sauciat conscientia. There being nothing that so much encoura∣ged the Popes Exactions, to proceed in their Rapines, as the sordid timidity and baseness of the English Prelates and Clergy, in not publickly resisting them with that

courage and resolution as the Nobles and Commons then did, out of a generous publick spirit.

Matthew Westminster thus relates Martins departure out of England, somewhat different in some circumstances from Matthew Paris.

Audiens autem Dominus Rex, multos de protervitate dicti Magistri* 1.389 Martini graviter conquerendo murmurare, reversus ad se, licet se∣ro, coepit dolere, quod tantum tolerasset Romanos alienis bonis sa∣ginari, et ubi non seminaverunt tantum messis congregasse. Fecit igitur per singulos Comitatus Angliae inquiri, summam reddituum Romanorum, et inventum est, quod ad tantundem pecuniae ascen∣disset, quantum redditus ipsius, videlicet lx. Millia Marcarum puri redditus, exceptis aliis variis emolumentis. Admirans igitur Rex insatiabilem Romanae Curiae protervitatcm, misit ad ipsam Curiam procuratores suos, ut contradicerent de Tributo injuriose imposito, et ut coram Concilio querimoniam reponerent de oppressio∣nibus, et injuriosis exactionibus, quas Dominus Papa quotidie non desinit in Anglia exaggerare. Misitque Dominus Rex Fulconem filium Warini, ut diceret praedicto Magistro Martino, quod sibi caute praecavens, a terra sua cito fugeret. Non enim poterat furo∣rem volentium irruere aliquatenus cohibere. Fulco igitur manda∣tum Regis exequens fideliter, ex parte universitatis Angliae dixit eidem Magistro Martino, ut ante quartam diem sequentem nulla∣tenus in Regno inveniretur, ne extunc in frustra concederetur. Ma∣gister igitur Martinus more Romanorum, qui fugantes fugiunt, et fugant fugientes, multum timens pelli suae, accepto Domini Regis conductu, ab Anglia ante tertium diem clanculo fugit re∣pentinus.

Magister interim Martinus ad Dominum suum Papam cum pervenisset, & quae* 1.390 praescripta sunt eidem plenius enarrasset, infrenduit Papa, et ira excanduit vehe∣menti. Et recolens quod tam Rex Francorum, quam Arragonum, ingressum Reg∣norum suorum vetuissent ipsi postulanti, nec Rex Anglorum adventum suum in An∣gliam acceptasset, imo potius ipsum execrando Nuncium suum et Cle∣ricum ab Anglia probose ejecisset, dixit in iracundia magna, voce susurra, oculos obliquando, & nares corrugando: Expedit ut componamus cum Principe vestro, ut hos Regulos conteramus recalcitrantes: contrito enim vel pacificato dracone, (meaning the Emperor) cito serpentuli conculca∣buntur. (A most insolent Speech of a proud Antichristian cholerick Pope.) Quod verbum in vulgus promulgatum, in multorum cordibus offen∣diculum indignationis generavit.

* 1.391 Alexander King of Scots (An. 1244.) having by his Charter to K. Henry the 3d. Charissimo & ligio Domino nostro, (as he stiled him) promised and granted for him and his Heirs, Quod in perpetuum bonam fidem ei servabimus pariter & amorem; Et quod nunquam aliquod foedus inibimus per nos, vel per aliquos alios, ex parte nostra, cum inimi∣cis Domini Regis Angliae, vel haeredum suorum, ad bellum procurandum vel faciendum, unde damnum ei vel Regnis suis Angliae & Hiberniae, aut caeteris terris suis eveniat, vel possit aliquatenus evenire, nisi nos injuste gravent, &c. Which Charter was ratified by his Oath, and the Oathes of most of the Nobles of Scotland, in the presence of the Popes Legate. Haec itaque, ut firmius robur in perpetuum obtinerent, & alia inferius annotata, transmissa sunt ad Dominum Papam, ut haec omnia confir∣maret, hoc modo. (It being then grown in use by * 1.392 former presidents, for Princes voluntarily to subject themselves to the Popes and other Bishops Ecclesiastical cen∣sures and Excommunications, if they violated their Charters, Leagues, Oathes, and Agreements to each other.)

SAnctissimo in Christo Patri, Innocentio Dei gratia Summo Pontifici, Alexander eadem gratia Rex Scotiae, Comes Patricius, Comes de Stratherne, (with 47. more Earles and Nobles therein named) salutem, & debitam cum omni honore re∣verentiam. Sanctitati vestrae significamus, nos Sacramentum corporaliter praesti∣tisse, coram Venerabili Patre Ottone, Tituli Sancti Nicholai in carcere Tulliano, Dia∣cono Cardinali, in Anglia, Scotia, & Hibernia, tunc Apostolicae sedis Legato, ac Chartam nostram confecisse, quae ita incipit: Sciant praesentes & futuri, quod ita convenit in praesentia Domini Ottonis Sancti Nicholai, &c. Quae Charta penes Do∣minum Regem Angliae & nos remanet chyrographata. Item aliam: quae sic incipit: Ad omnium vestrum notitiam volumus pervenire. Cum ex forma praecedentium nostrarnm pateat obligationum, subjecimus nos Iurisdictioni vestrae, ut nos et haeredes nostros per censuram Ecclesiasticam possitis coercere, si aliquo tempore contra memoratam pacem vencrimus: Etsi non∣nunquam contingit, quod quidam nostrum, omnes, vel unus, contravenire temere praesumerent, vel praesumere nituntur, & ex hoc tam animabus nostris quam haere∣dum nostrorum grave posset generare periculum, & corporibus nostris & rebus non minimum immineret detrimentum: Sanctae Paternitati vestrae supplicamus, quate∣nus alicui Suffraganeorum Archiepiscopi Cantuariensis detis in mandatis, ut nos haeredesque nostros ad praefatae pacis observationem compellat, prout in instrumentis inde confectis plenius continetur. Alias, super eadem pace, quod Canonicum fuerit, authoritate vestra statuat, con∣tradictores, &c. Et ad istius petitionis nostrae consummationem, praesenti senpto sigilla nostra apposuimus. Haec autem cum consummata fuissent, amici facti sunt, ut sperandum est, indissolubiles, Domini Rex Angliae, & Rex Scotiae, absque simulatione & verborum scrupulosa contentione.

Soon after this League with the Scots thus ratified, * 1.393 David Prince of Northwales invading and pillaging the English, against his forementioned Oath and Charter, (encouraged by the Popes Bulls of Exemption) thereupon the King in the Arch∣bishops absence sent this Writ (together with a copy of the Archbishops delegation and Davids Charter) to the Bishop of Worcester, to excommunicate him with his ad∣herents and favourers, according to the clause in the Charter * 1.394 forecited.

REX W. eadem gratia Wigorn. Episcopo, salutem. Cum David filius Lewellin* 1.395 quondam Principis Norwalliae summiserit se & omnes alios Wallenses qui sibi ad∣haererent, & eorum terras Jurisdictioni Venerabilium Patrum Cantuariensis Archiepis∣copi, & quorundam Suffraganeorum ipsius vel aliquorum ex ipsis in solidum, quo∣rum nos ipsi examen eligere vellemus; quod si a forma pacis inter nos & ipsum initae aliquando resiliret, liceret eisdem Archiepiscopo & Episcopis quibusdam eorum quos nos eligeremus, per sententias excommunicationis et interdicti ipsum David et alios Wallenses sibi adhaerentes coercere, donec ad condignam satisfactionem venirent, et super hoc corporale praestitisset Sacramentum: Nos quia praedictus David cum quibusdam complicibus suis ter∣ram nostram & Baronum nostrorum, spreta Sacramenti sui religione, hostiliter inva∣sit, coercionem super hoc invocavimus Venerabilium Patrum B. Cantuar. electi, & P. Hereford. Episcopi, qui cum profecti sint ad Curiam Romanam, suam nobis Juris∣dictionem in hac parte, per Literas suas Patentes, quas vobis mittimus simul cum transcripto Literarum ipsius David, demandaverunt exequendam; super quo Paterni∣tatem vestram rogamus quatenus praedictum David & complices suos, et fautores debita fcriatis authoritate praedicta coercione, ut super eo quod contra formam pacis praedictae, inter nos & nostros attemptavit, debitam non effugiat vindictam. Teste apud Merleberg. xxix. die Novembris.

Hereupon to avoyd this Excommunication, and exempt himself from the Kings Allegiance: * 1.396 Eorum temporum curriculo, David Princeps Northwalliae, neposque Domini Regis Angliae, timens vehementissime impetus Regis Anglorum, contra eum merito commotum, (qui ad Asylum Papale ut praetactum est fugerat, & favorem invenit ut collum de jugo Regis excuteret) misit ad Dominum Papam Nuncios

solennes, per quos ei significavit, quod se suamque terram totam contra Regis Anglorum jus contuendam Ecclesiae Romanae resignavit, ipsi tamen David tenendam, suisque haeredibus, reddendam inde annuatim quingentas Marcas. (In imitation of King Johns * 1.397 forecited Charter to Pope Innocent the 3d.) Et Literas super hoc, nacta occasione justitiae, non sine maximae pecuniae inutili effusione, meruit obtinere, sub hac forma.

ILlustri viro, Domino Henrico, Dei gratia Regi Anglorum, &c. Abbates. Haber∣conmiae,* 1.398 & de Kemere, Cisterciensis ordinis, Inquisitores dati a Domino Papa, salu∣tem in Domino. Mandatum Domini Papae recepimus in haec verba.

INNOCENTIƲS Episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Abba∣tibus de Haberconmia, & de Kemere, Cisterciensis ordinis, Bangorum Diocaesis, salutem & Apostolicam Benedictionem. Ex parte dilecti filii nostri, Nobilis viri David, Principis Northwalliae, fuit propositum coram nobis, quod cum inter ipsum, quem parentes ejus in alumnum Romanae Ecclesiae donaverunt, & charissimum in Christo silium nostrum Regem Anglorum illustrem, bellum longo tempore perdurasset, tan∣dem postquam fuit in Venerabilem fratrem nostrum Episcopum de Sancto Asaph, & collegas ipsius, de stando hinc inde eorum arbitrio super omnibus querelis, juramen∣to a partibus praestito, concorditer, bonis viris mediantibus, compromissum. Idem Rex, non attendens, quod pendente illorum arbitrio, sibi super hoc aliquid attentare non licebat, in praedictum Principem ex insperato hostiliter irruit, ad praestandum quod super praedictis, de quibus compromissum fuerat, & juratum, ac aliis ipsius Regis, mandare per vim compulit, & metum, qui cadere poterat in constantem. Cum igitur ea quae vi & metu fiant, carere debeant robore firmitatis, (therefore King Johns Charter of Resignation of his Crown and Kingdoms to Pope Innocent the 3d. * 1.399 by force and fear, must be voyd by this his Papal resolution) discretioni vestrae per Apostolica scripta mandamus, quatenus inquisita super hoc diligentius veritate, si rem inveneritis ita esse, authoritate nostra praedictum Principem ab ob∣servatione sic extorti juramenti penitus * 1.400 absolventes, sententia, si qua occasione hujusmodi in ejus personam, vel terram, ab aliquo for∣san lata fuerit, jurta formam Ecclesiae, sine difficultate qualibet, si∣cut justum fuerit, relaxetis. Testes vero, &c. Datum Januae, septimo Calend. Augusti, Pontificatus nostri Anno secundo. Hujus igitur authoritate muniti, vobis mandamus, quatenus in Vigilia Sanctae Agnetis virginis, apud Keyrus, in Ecclesia Gustefend, coram nobis compareatis, super contentis in autentico, dicto Principi responsuri, si vobis videritis expedire. Haec cum ad audientiam Domini Regis, & suorum Magnatum pervenerunt, & cito post ad no∣titiam aliorum Principum fama referente pervolarunt, indignati vehementer, et Romanam avaritiam detestantes, ipsum Regem non attendere* 1.401 hujusmodi mandata Papalia tam injuriosa persuadebant, et ad hostile certamen animabant, ad reprimendam tam ingrati novam insolen∣tiam, et ut ipsum David sine dilatione impeteret, accelerabant. (So little did the King or his Nobles value this Popes most insolent Bull, or his Delegates illegal summons.) Quod cum cognovisset Dominus Papa, conniventer haec omnia dissimulabat: et conniventibus oculis dissimulando elabi permisit sub silentio, praemio tamen, quod acceperat ab ipso David, non restituto.

The King hereupon, instantibus Calendis Julii, omnibus Comitibus, Baronibus, Mili∣tibus,* 1.402 & aliis, qui ei servitium militare debebant, ut se convenienter in Walliam profectu∣rum sequerentur, per Literas suas Regias strictissime submonitis & convocatis, non va∣lens, nec volens amplius subitos incursus & discursus Wallensium aequanimiter tolerare, preparavit se, ut ad illorum terminos potenter expugnandos iter & vexilla dirigeret, milite stipatus copioso. Then marching with his forces to Gannok, they wasted Wales with fire and sword: Abbatiam de ordine Cisterciensi, Abercukunam nominatam, (whose Abbot was one of the Popes Delegates that summoned the King) omnibus bonis, etiam calicibus & libris irreverenter depraedantes, officinas ejusdem combusserunt. And

the English invading them on the one hand, and Irish forces on the other, he de∣stroyed these Welsh rebels (notwithstanding the Popes absolution and protection) exterminio irrestaurabili. Hybernenses enim in adventu suo totam Englesiam, quae est omnium Wallensium quasi nutrix & refugium, vastaverant, & in recessu si quid residiuum infuerat, in ore gladii trucidarunt, & in favillam redigerunt; ita quod om∣nia quasi incultam & vastam eremum sive solitudinem relicta visa sunt. The King wasted the other parts of Wales in like manner, and prohibited any victuals to be brought from England or Ireland to the Welsh. Wallenses igitur infoelicissimi, hye∣mali ingruente rigore, multiformi inedia, cum domiciliis & omni victualium gene∣re distituti essent, nec in spem ullam melioris fortunae vel conditionis erigerentur, cum omnes terrae suae jacerent incultae, in semetipsis contabuerunt, fame, & fri∣gore, & desperatione, tam mente quam corpore miserabiliter perituri languerunt. Not long after, Anno. 1246. circa initium Veris, quando solent promptius se ac∣cingere praeliaturi, ad belli necessaria, David Princeps Northwalliae, & nepos Regis innumeras animi amaritudines, post terrae suae destructionem, variasque caedes, & famis inedias hominum suorum, quasi variis tribulationibus lacessitus, de hac valle morientium, ad vallem transiit mortuorum; Walliam perturbatam, & miserabiliter relinquens desolatam. In cujus loco Wallenses filium Griffini sibi in Principem ele∣gerunt. Quod cum idem Griffinus audisset, Regem, qui eum in sinu misericordiae receptaverat, & jam per multum temporis honorifice aluerat & exaltaverat, relin∣quens, more leporino ad latibula Wallensium, saltu confugit repentino. Where I shall leave him.

To return from the Wars and proceedings against the Welsh Rebels excited by the Popes Bulls, I shall relate some Differences between the King, Deanes, Chapters and others, arising about the Elections and confirmations of Bishops, wherein the King was very industrious to preserve; and regain his ancient ecclipsed Royal preroga∣tive therein, as they were studious to entrench upon it.

Tempore autem Dominicae Nativitatis imminente, (Anno 1241) elegerunt Ca∣nonici* 1.403 Londinenses in Episcopum & Pastorem animarum suarum Magistrum Fulconem, Decanum Eboracensem, virum discretum & circumspectum, moribus compo∣situm & genere praeclarum: contra tamen Regis voluntatem, qui pro Episcopo Hertfordiensi, Magistro scilicet Petro de Egueblanche, capitulum Sancti Pauli instan∣tissime petierat, ut ipsum in Episcopum postularent. Magistrum quoque Williel∣mum de Sanctae Mariae Ecclesia, vitum laudabilem ipso eodem tempore, scilicet Ca∣nonicum ejusdem Ecclesiae & Cancellarium in Decanum unanimiter ordinarunt. But by reason of the Kings opposition against Fulco his election, he was not consecrated Bishop till the year 1244.

After many tedious expensive contests between the Monks of Durham and King Henry about the election of a new Bishop, wherein the King prevailed (as you * 1.404 heard before) there was likely to hapen a difference at this new Bishops consecrati∣on about his subjection to the See of York, which he at last thus publikely made and subscribed.

Eodem Anno, magister Nicholaus de Fernham, electus Dunelmensis consecratus est* 1.405 in Episcopum Dunelmensem apud Gloverniam, in Ecclesia Sancti Oswaldi: quinto I∣dus Jun. ab Archiepiscopo Eboracensi Waltero, praesentibus Rege & Regina, Episco∣pis, Abbatibus quamplurimis. Et quia super professione sua mota fuit quaestio ab aliquibus volentibus dissidium ventilare, noluit idem Nicholaus illicitam sibi usur∣pare libertatem, ut ad insolentiam prorumperet recalcitrando. Talemque in pro∣patulo suam solenniter in consecratione sua, coram cunctis Praelatis & Magna∣tibus, in praesentia sui Metropolitani dicti Archiepiscopi W. fecit professionem di∣stincte & articulatim elevata voce, in hunc modum, prout moris est: Ego Nicho∣laus Ecclesiae Dunelmensis electus, profiteor Eboracensi Ecclesiae, tibique Pater Wal∣tere Archiepiscopo, & successoribus tuis canonice substituendis, canonicam subjecti∣onem, reverentiam, & obedientiam, & hoc propria manu subscribo. Et inconti∣nenti coram omnibus subscripsit crucem in capite chartulae in causto, & tradidit Archi∣episcopo penes se in Thesauro reservandam. This Bishop falling sick of an incure∣able Dropsy, is fabled to be miraculously cured of it, by drinking some of the hairs of St. Edmund Bishop of Canterbury in Water, which his Barber shaved from him in* 1.406 his life time: After which, Anno 1249. sentiens se annosum, valitudina∣rium, & infirmum, malens relinquere divitias, quam a divitiis derelinqui, Episco∣patum

suum Dunelmensem, obtenta tali a Domino Papa licentia, resignavit. Et datis ad hoc provisoribus, Archiepiscopo Eboracensi, & Londinensi, & Wigorniensi Episcopis, assignata sunt ei tria maneria, videlicet de Hovedia cum pertinentiis, Stocton, & Esingtuna. Recedens igitur a Dunelmo, accepta ibidem a fratribus li∣centia, ad alterutrum dictorum maneriorum mansurus perrexit, ut in pace ibidem sine querelarum vel causarum strepitu, exutus a sollicitudinibus mundanis, sibi jam ex∣pectanti donec ejus veniret immutatio, liberius vacaret orationi penitus intendendo. Super hoc Dominus Rex certificatus, omnia residua non segniter haud invitus, in suam coepit custodiam et potestatem, ut ibidem uber∣rimos pecuniarum fructus, semper tamen jejunus & avidus, deglutiret. Ad quae sibi amplexanda et congerenda, illico misit unum de clericis suis, Thomam videlicet de Newerca.

Anno 1241. There fell out a great quarrel between the King, and the Prior and Covent of Coventry and the Bishop elected by them against the Kings Will, thus related by our Historians.

Labentibus autem eorum dierum profluviis, obiit Episcopus Cestrensis, Hugo de* 1.407 Pateshulle, vij. Idus Decembris, vir viribus adhinc integer & aetate. Qui cum toto aetatis suae tempore laudabilitet vixisset, demum iniquo fretus consilio, versus est in ar∣cum pravum, malleusque factus religiosorum, praecipue eorum qui ipsum creave∣runt, in morte sua parum plangi meruit, licet parum plus quam per unum annum in Cathedra sedisset Pontificali. Quod cum audissent Prior & Monachi Coventrenses, convocatis Canonicis Licthfieldensibus, elegerunt Monachum & Praecentorem suum Gulihelmum de Monte Pessulano virum sanctum, & moribus, & scientia prope Deum, Coventrensis Ecclesiae in Episcopum & pastorem animarum suarum, pro electo suo habent & protegunt. Sed Dominus Rex, sicut jam ei moris erat, a∣lium malens in Episcopatum promovere, statim se opposuit, ne∣que electionem, neque electum acceptans. Et stantibus cum eo, aliquibus de Canonicis de Lichefeldia contradicentibus, & Abbatem de Evesham Richardum, qui tunc sigilli Regii bajulus, vices supplevit Cancellarii, pro quo Rex supplicaverat, eligentibus: unde Rex factus adversarius Ecclesiae Co∣ventrensis, ipsum Priorem & Conventum in multis quibus potuit damnificavit. Ad∣versantibus itaque tam Rege cum suis satellibus, quam quibusdam Canonicis Lich∣fieldensibus, domus Coventrensis magnam induit confusionem & jacturam, adeo ut Conventus dispergeretur, aliarum domuum subsidia petiturus. Domus autem Sancti Albani, charitatis & honestatis intuitu, ipsum Priorem cum aliquibus Mona∣chis suis, & famulis & equis liberaliter, per annum & aliquot menses adjectos, cum summo honore sinum pandens misericordiae, suscepit alendum. Matthew Westmist∣er subjoynes. Et lite ventilata, fiunt utrobique dispendia morosa & sumptuosa, viz. 245 lib. The Abbot by his own purse and the Kings favour notwithstanding the insufficiency of his election, having obtained the Popes favour for his confirmation. But he dying soon after, there grew a new contest about this Bishoprick, Anno Dom. 1245. thus related.

Et dum his mundus diebus volveretur, & secum mutabilis traheret mutabilia, ele∣ctus* 1.408 Coventrensis, videlicet Willielmus, cognomento de Monte Pessulano, Monachus & Praecentor Ecclesiae Coventrensis, vir bonus & sine querela & ambitione, cum au∣disset quod magister Willielmus de Drouhedale lugubriter expirasset, qui suus fuerat diligentissimus Advocatus in Anglia, comperiensque quod Dominus Rex Angliae promotionem suam non acceptasset, & Magistrum Laurentium, de quo superius mentio facta est, ipsi electo potenter sentiens & efficaciter adversantem, & con∣stanter accusantem, comperiens quoque Canonicos Lichfeldenses ipsum inimicabili∣ter persequentes, considerans etiam quod domus sua Conventrensis damnis & injuri∣is pro sua electione impetebatur, tactus dolore intrinseco inconsolabiliter doluit, quod electus unquam exstitisset. Tot igitur lacessitus tribulationibus, Papalem adi∣it praesentiam, & singultibus sermonem prorumpentibus, ait: Pater sancte, impul∣sus undique, eversus sum, ut eadam. Dominus Rex Angliae, cum suis consiliari∣is, meam graviter infestat innocentiam: non enim ut novit Deus, hanc ipsius promerui persecutionem. Et si consequenter hanc, ad quam eligor rite, dignitatem, unquam pace in Anglia gratularer. Omnia igitur in manus vestras resig∣no. (A loyal Practice of a Bishop elect, who would rather give this usurping Pope a power to dispose of this Bishoprick then the King, the right Patron thereof.)

Absit a me ut amplius Ecclesiae meae causa sim jacturae ac perturbationis. Provideat paterna solicitudo vestra ipsi Ecclesiae tam diu cura Pastorali viduatae. Cui cum vix Dominus Papa annuisset, recessit ipse, quasi gravi sarcina liberatus. Quod videntes qui salutem animae Domini Regis in veritate sincero corde desidera∣bant, doluerunt periculum sibi et Regno propter hoc et plura alia imminens, quia multus in causa fuit; vehementer formidantes et timentes.

Quo cognito, diligentissime (in new affront of the King and his Prerogative) pro∣curante* 1.409 primo & praecipue Episcopo Lincolniensi, loco ipsius Willielmi de Monte Pes∣sulano praedicti (qui jam jus suum ultro, ut dictum est, penitus resignaverat) electus est & subrogatus in Episcopum Cestrensem sive Coventrensem, Magister Rogerus de Weseham, Decanus Ecclesiae Lincolniensis, vir moribus & scientia elegan∣ter insignitus, Rege Angliae irrequisito: ne et ipsam Electionem cavil∣latoriis, ut sibi moris erat, exceptionibus impugnaret, et in laesi∣onem animae et famae suae amplius impediret. Episcopus igitur Lincol∣niensis, suum in hac parte consequutus desiderium, Ecclesiam de Aillesberria, quam ex multo tempore desideraverat, a Decanatu Lincolniensi (eo quod credebat Deca∣num ex ejus ubertate cornua audaciae assumentem, contra Episcopum Lincolniensem re∣calcitrare) radicitus sequestrare & abalienare, statim & incontinenti ipsam Magistro Roberto de Marisco contulit, non sine magno & multo Ecclesiae suae prae judicio, ut mul∣tis videbatur, & injuria, cum a tempore cujus non exstat memoria, Decanatui Lin∣colniensi semper dignoscitur adhaesisse. Such was his Episcopal usurpation and injustice both to the King and Dean to advance his own Jurisdiction thus related by Mat. Paris.

Anno 1244. There arose a grand contest between the King, the Archbishop of* 1.410 Canterbury elect and other Bishops, about their rejecting the Bishop of Chichester duly elected, and approved by the King, thus related by our Historians. Robertus Passeleve, Regis thesaurum jam multis marcarum millibus inopinabiliter adaugens, ejus gratiam mirabililer est adeptus. Quod videntes Canonici Cicestrenses, ipsum esse idoneum & perutilem, quia prudentem & circumspectum, ad Ecclesiae suae regimen censuerunt; Et sperantes Deo placere & Domino Regi, nec non & Regis gratiam & tu∣tamen, & suae Ecclesiae promotionem se proinde consequuturos, ipsum Robertum Passeleve in Episcopum suum elegerunt. Quod comperientes Electus Cantuariensis et E∣piscopi Angliae quamplurimi, indignati sunt valde. Et spreto Re∣gis simul timore et amore, eundem Robertum in nimis arduis quae∣stionibus per Episcopum Lincolniensem examinantes, electionem et electum reprobaverunt et cassaverunt. Et Magistrum Richardum de * 1.411 Wiz loco ipsius statim, Regio assensu irrequisito, subrogarunt. (A very bold and almost unpresidented attempt) The King being then at St. Albans, supervenerunt rumores, qui tam aures quam cor regium perturbabant, scilicet de Ro∣berti Passeleve clerici sui, qui corpus & animam regio famulatui exposuit, repenti∣na cassatione, qui ad Episcopatum Cicestrensem electus fuerat, et alterius loco ipsius, videlicet Magistri Richardi de Withz, sine as∣sensu regio, subrogatione. Dominus igitur Rex, cui derogatum fuit, iratus valde, Episcopatum caepit in manum suam, non permit∣tens novum electum aliquem habere ingressum in eundem Episcopa∣tum vel Dominium; So Mat. Westmister expresseth it; but Matth. Paris thus; Unde Regis ira excanduit in Electum & Episcopos vehementer; Protinusque redditus dicti Magistri Richardi, idoneis ac dignis personis postquam electus fuit, sunt collati. Magister enim Martinus, Domini Papae Clericus ad hoc constitutus, redditibus ejus va∣cantibus qui praesens fuerat, & promptus, inhiabat. Quod cum audisset Dominus Rex, iratus vehementer, prohibuit ne novo electo, qui eo inconsulto electus fuit, in sui et Regni enorme praejudicium, introitus in Ba∣roniam Ecclesiae suae pertinentem, vel possessiones seculares, ali∣quatenus concederetur:

Moreover the King justly incensed by this affront, issued a Mandate to the Gar∣dians of the Bishoprick of Chichester and Sheriff of Sussex, so strongly to guard the

gates of the City day and night, that neither this new pretended intruded Bishop, nor any of his should enter into it, as this Record assures us.

MANDATUM est B. de Sabaudia Custodi Episcopatus Cicestr. Quod de die* 1.412 et de nocte, ita custodiri faciat januas Civitatis Cicestriae, quod nec Richardus de Wicio, qui se gerit Episcopum Cicestriae, nec ali∣quis suorum Civitatem illam ingrediatur.

Teste Rege apud Wind. 21 die Aprilis.

Eodem modo Mandatum est Vicecomiti Sussex.

Mat. Westminster, superadds; Rex insuper concepit magnam indignati∣onem* 1.413 adversus omnes qui haec procuraverant, praecipue adversus electum Cantuariensem Bonifacium, quem maxime redarguit in∣gratitudinis; imponens ei, quod esset laesor Regiae dignitatis •••• principio suae promotionis. Et ab imo trahens Rex suspiria, tacitus tandem ait, Merito haec patior, quia impediens liberam electionem Cantuar. ubi tot sancti prae∣cesserunt, prorsus indignum ibi censui promovendum.

Cum haec agerentur, Cantuariensis electus Bonifacius, & Wigorni••nsis & Herefor∣densis* 1.414 Episcopi, qui inter omnes alios Angliae Episcopos erant Domino Papae specialiores, et Anglis suspectiores, ad voluntatem ejus perficien∣dam, etiam in detrimentum regni, quia ipse eos creavit, proniores, Dominum Papam propter quaedam, (quae nesciebantur ab univer∣sitate) secreta negotia subito adeuntes transfretarunt: ad votum fa∣cta dispositione in domo Cantuariensi, tam de conventu, quam curiae familia, obedi∣entiariis, & obedientiis, plus quam alicui antecessorum alii ejusdem me∣morati Bonifacii unquam permissum exstiterat. Asserebat etiam idem Ele∣ctus Bonifacius, quod facta diligenti inquisitione, obligata fuit Ecclesia sua Cantua∣riensis ex parte Archiepiscopatus, alieno aere plus quam quindecim Millibus Marcarum, et quasi irrestaurabilirer compedita. Vnde naves ascensurus apud Dover am in recessu suo, jussit nemora Archi∣episcopatus abscindi et vendi, et quasdam collectas et tallias, tam in Clero, quam in populo, fieri graviores. Et constituit quendam suum officialem natione Pictaviensem, Magistrum Hugonem de Mortimer, qui diligenter mandata sua exequebatur. Quas quidem Tallias multi factas effe dicebant ad quendam militem Provincialem expugnandum. Qui audito testamento Comitis Provinciae Reimundi filiam ejus juniorem furto repentino ac nocturno surripere proponebat, &c. Ele∣ctus igitur Cantuariensis Bonifacius, a praedecessorum suorum vestigiis imprudenter & impudenter exorbitans, cum fratre suo Philippo Ball, eo quod avunculi fuerunt Puell•• supradictae, hinc negotio martio curam apposuerunt, Anglieanae sumptuosum & damnosum Ecclesiae, ad quae sustinenda diversa acquirendi pecuniam argumenta consingentes, thesauros thesauris cumularunt, militibus stipendariis, & aliis viris sanguinum distribuendo. Asserebant itaque ut aliquo colore peccatum tegeretur, se hac pecunia necessario eguisse ad Ecclesiae Cantuariensis liberationem, quam (ut di∣cebant, non sine magna injuria antecessorum sanctorum, Ecclesiae eidem qui praee∣rant eamque irrepraehensibiliter rexerant) aere alieno fere irrestaurabiliter praece∣dentes Archiepiscopi obligaverant. Impetravit electus Bonifacius a Domino Pa∣pa inauditum privilegium, quod nunquam alii meminimus praecon∣cessum. Similiter effrater ejus Philippus in hoc negotio deditus armis, privilegium, non sine multae paecuniae effusione, scilicet ut li∣ceret redditus, quos obtinuit in Anglia, et Episcopatus proventus Valentini similiter, et quaedam majora, quae tunc sibi fuerant, pro∣futura, tenere a Curia Romana impetravit.

Soon after the Bishop of Chichester, obtruded by Boniface and his suffragans into that See, without any election at all, against the Kings will and prohibition, departing privily out of Engl. resorted to Boniface and the Pope for protection & consecration; the like did the Bp. of Coventry secretly elected without the Kings privity, for fear he

should have hindred their consecrations. Where the Pope in despite and contempt of the King and his Proctors Appeal against them: these two Bishops were consecrated by the Pope himself, together with Archbishop Boniface their Patron, as Mat. Paris and Mat. West. thus commemorate.* 1.415

Anni quoque sub illius curriculo consecratus est a Domino Papa Lugduni in Archi∣episcopum Cantuariensem Bonifacius, natione Provincialis, plus genere, quam sci∣entia coruscus: plus armis Martialibus, quam spiritualibus formidabilis, qui pro∣curantibus Rege Angliae & Regina nepte sua ad hanc promotus est, foeliciter uti∣nam dignitatem. Hujus frater Philippus Bal. electus Valentiae, ipsis diebus ad Archiepiscopatus Lugdunensis promotus est possessionem: Priore cedente ob causas post dicendas. Qui tantam a Domino Papae meruit obtinere dispensationem, ut Ar∣chiepiscopatus retenta cum suis commodis potestate, Episcopatus Ʋalentini Bal. pro∣ventus perciperet, uberrimorumque reddituum quos in Anglia & Flandria possederat, quod plus ut videbatur, ob quasdam causas seculares fiebat, quam spirituales, libere & licenter asportaret, & praeposituram Brugensem obtineret. Hic igitur elegans cor∣pore, & armorum peritia praepollens, copios••sque redditibus saginatus, factus est quasi Princeps Papalis Militiae, et Cusros praepotens pacis in Concilio Lugdunensi celebrando. Et idcirco potissime, quod generis Claritate coruscabat. Consecrati sunt etiam Magister Richardus de Withz in Episcopum Cicestrensem, et Magister Rogerus de Weseham, Decanus Lincolniensis in Episcopum Cestrensem, a Domino Papa Lugduni, vixi moribus et scientia adornati. Nec est omissum pro appellatione procuratoris Regii constanter recla∣mantis, eo quod in horum promotione Regius assensus non requi∣rebatur. Imo in facie dictum fuit ei, quod quia Rex sibi concessa dignitate et privilegio abutebatur, indignum se reddidit hoc honore laecabundum. Et sic Regis et Regni ipsius, Regiis peccatis exi∣gentibus, dignitas vacillabat. Haec igitur postquam Regi innotue∣tunt duorum Episcopatus, scilicet Cicestrensis et Cestrensis, bona temporalia jussit infiscari.* 1.416

At last after much mediation, Anno 1246. Dominus Rex, precibus amicabilibus mitigatus, Domino Episcopo Cicesirensi Rogero (eo quod esset vir benignissimus, & omnium haberet favorem) Baroniamsuam in pace benigne restituit.

Matthew Westminster thus breifly relates the story of those Bishops elections and consecrations by the Pope, and Kings proceedings against them.* 1.417

Eodem quoque tempore Gulihelmus de Monte Pessulano, electus Coventren. nolens amplius injuriosos impetus, quos a Rege diu sustinuerat, tolerare, jus suum in ma∣nus Papae patienter resignavit. In cujus loco Magister Rogerius de Weseham, Theolgus, videlicet Decanus Lincoln. electus est Episcopo Lincoln. procurante, Rege penitus irrequisito. Vnde antequam plenam Episcopatus sui posset obtinere possessionem, ••ulta sustinuit dispendia et pacis damnosam (nec immerito) dilationem. Simili quoque modo, ipso eodem tempore ir∣requisito Regio assensu, cassata electione Roberti Pessuleu, ele∣ctus est in Episcopum Cicestren. Magister Richardus de Withz, uude ne tanta Regis injuria remaneret inulta, Baronia ad Episco∣patum pertinente privari meruit, multo tempore, donec multiplica∣tis intercessionibus impetravit, tam ipse quam electus Cestren. ut uterque ex Regis gratia suae possessionis gauderet plenitudine. (A pregnant evidence of the Kings Ecclesiastical Prerogative over them and their Bi∣shopricks.) Eodem Anno Consecrati sunt Lugduni, ubi ad huc Domi∣nus Papa commorabatur, Bonifacius de Provincia in Archiepiscop. Cantuar. et Magister Richardus de Withz, in Epis. Cicestren. et Magister R. in Episcopum Cestren. a Domino Papa, non sine Regni Angliae magno damno ac periculo. Papa enim sic Episcopos attraxit,* 1.418 ut magis ei tenerentur obligati, et contempto Rege, fierent in dam∣num Reg. proniores. The true reason of these Papal encroachments on the Crown.

The Archbishop of Armach in Ireland committing two high contempes against, and Usurpations upon the Kings Royal Prerogative and Priviledges, both in holding Pleas of Advousons and Patronages in the Ecclesiastical Court, belonging only and immediately to the Kings Temporal Court and Dignity, and drawing them into an Ecclesiastical Judicature, and out of the Realm, before the Popes Delegates, contrary to his duty and Allegiance, in a suit between the Prior of Lanton and him; the King thereupon issued this most memorable Prohibition, to prohibit him to proceed there∣in, under pain of seising all his Temporalties, since such proceedings tended to the ut∣ter prostration and overthrow of his Crown and Royal Dignity, which he neither would nor could permit, nor any Loyal Subject desire.

REX Armachano Archiepiscopo, salutem. Non credebamus de vobis antequam* 1.419 haec res gesta faceret manifestum, quod aliqua impetrare velletis quae Re∣giae dignitati generare possent praejudicium aut gravamen; sed in contrarium res est versa, quod sine animi anxietate non possumus referre. Ad praesens enim duo gravamina nobis intulistis, videlicet, a sede Apostolica impe∣trando, ut extra terram nostram quae de terra nostra conveniatur, super terris et Ecclesiarum advocationibus, quae quidem causae ad Regiam dignitatem spectare noscuntur sive personis Ecclesiasticis, sive Laicis, super hiis injuria irrogetur. Et etiam hoc contra dig∣nitatem Regiam vos non latuit impetrare, cum impetratio vestra de privilegio nostro faciat mentionem. Cum igitur contra nos dupliciter delinqueritis in hac parte, tum quia causas ad dignitatem Regiam imme∣diate spectantes ad forum Ecclesiasticum trahere volentes, tum quia contra privilegium nostrum, sic temere venientes, paternitati vestrae mandamus inhibentes, et firmiter injungentes ne super ter∣ris, aut Ecclesiarum advocationibus extra terram nostram sive in∣fra in foro Ecclesiastico Priorem de Lanton, vel quemcunque alium in causam trahere praesumatis, sicut gaudere desideratis omnibus possessionibus vestris, quae de nobis tenetis: indubitanter enim scire potestis, quod hoc nullo modo poterimus sustinere; praecipue cum sic Coronam nostram prosternere et Dignitatem nostram possitis peni∣tus enervare, quod velle nullatenus deberetis si fidelitas sit in vobis. Teste Rege apud Stanford, septimo die Julii.

The King in further pursuit hereof, to preserve this his antient inherent Royal Dignity, enjoyed time out of mind, and the Popes special indulgence, issued forth this Appeal, in nature of a Prohibition, to the Popes Delegates in forreign parts, not to proceed in this cause between the Prior of Lanton and Archbishop of Ar∣mach, constituting a special Proctor to prosecute this Appeal by these Letters Patents.

REX Abbati de Pontiniaco, Decano & Archid. Antissiod. salutem. Cum a sede* 1.420 Apostolica nobis specialiter sit indultum, ne quis de Regno nostro in for•• Ecclesiastico, extra Regnum nostrum, per Literas Apostolicas tra∣hatur in causam, et Prior de Lanton, extra Glouc. super quibusdam non ad forum Ecclesiasticum, sed mere ad dignitatem nostram spec∣tantibus, sicut in Regno nostro a tempore cujus non extat memoria est obtentum, conveniatur ab Armachano Archiepiscopo, coram vobis per Literas Domini Papae, ne in causa illa procedatis, tum propter praedictum privilegium nostrum, tum propter ea quae ad dignitatem nostram spectare noscuntur, sedem Apostolicam praesentibus appella∣mus. Ad quam appellationem in praesentia vestra, si necesse fuerit innovandam, procuratorem nostrum constituimus Willielmum de Lanton Clericum, praesentium por∣titorem. In cujus, &c. Teste Rege apud Westmonasterium, Vicesimo fexto die Aprilis.

After the long contests * 1.421 formerly touched, and much money spent between the Bishop, and the Dean and Canons of Lincolne, at the Court of Rome, the Pope by advise of his Brethren gave sentence for the Bishop, against the Dean and Canons, which he ratified with this dear purchased Bull.

Eisdem vero temporibus, dum solis orbita circularis jam declinans versus tempus* 1.422 hyemale vicinaretur, Episcopus Lincolniensis Robertus, quietis nescius, multis adver∣sans, quam plurimisque ei adversantibus, Ismaeli consimilis, post multos labo∣res et pecuniarum inaestimabilium effusiones, hanc a Domino Papa, quem cum multis donariis respexerat, contra Canonicos suos meruit impertrationem obtinere.

INNOCENTIƲS, &c. Venerabili fratri Episcopo Lincolniensi, salutem & Apostolicam benedictionem. Inter caetera, quae nostrum animum qui universali regimini, quamvis immeriti, disponente Domino praesidemus, insultibus impetunt successivis; illud nos frequenti meditatione perurget, ut Ecclesiae causarum agitatae non deficiant sub dispendiis quaestionum & litibus, quae propter concertationes & diffugia partium, videntur quodammodo immortales, finis debitus imponatur. Cum igitur inter te ex parte una, & Decanum & Capitulum Lincolniensem ex altera, super eorum & Ecclesiarum Praebendalium & Ecclesiarum caeterarum de dignitatibus & communa, visitatione, & reformatione morum, ac correctione, tam Decani, quam Canonicorum, & Clericorum chori, & etiam ministrorum, ac vicariorum, & Capel∣lanorum, & Parochianorum dictarum omnium Ecclesiarum, necnon reverentia & obedientia Canonica tibi ab eis praestanda, & quibusdam aliis dignitatibus, & offici∣um Episcopale contingentibus, suborta fuisset materia quaestionis; Nos post diver∣sas commissiones hinc iude ab Apostolica sede ad Judices diversos obtentas, & pro∣cessus habitos per easdem; causam ipsam, finem sibi cupientes imponi, ad exa∣men nostrum duximus revocandam. Cumque tu & procurator partis alterius in nostra essetis praesentia constituti, fuit ex parte tua propositum, quod cum ex dili∣gentia pastoralis officii tenearis de jure communi Capitulum Lincolniensem, & omnes Ecclesias Praebendales de dignitatibus & communa visitare; ac ea, secundum formam juris, quae ad visitationis spectant officium, adimplere; cum tam Capitulum quam Ecclesiae tibi sint de jure communi subjectae, necnon excessus tam Decani, quam Canonicorum universorum, & singulorum Cleri∣corum de choro, & ministrorum eorundem, vicariorum etiam Capellanorum & Pa∣rochianorum praedictarum Ecclesiarum corrigere, ac eorum mores, ne ipsorum san∣guis de tuis manibus requiratur, reformare. Causam etiam omnium praedictorum, cum ad invicem eos movere contingeret, vel ipsos contrarios tuae Diocaesis, vel alii contra ipsos, sive sint civiles, sive criminales, examinare ac desidere, ad te, tanquam ad ordinarium, proprie pertineat, dum tamen ad Ecclesiasticum forum spectent: De∣canus & Capitulum se tibi super his contra justitiam opponebant, propter quod prae∣missa libere non poteras, prout officii tui cura exigit, adimplere. Adjiciebas praete∣rea, quod tu cum sis caput Lincolniensis Ecclesiae, & a te, tanquam a capite, ante electi∣onem Decani Lincolniensis celebrandam tuus de jure sit requirendus assensus; ipst tua irrequisita licentia, se debere ad electionem Decani procedere, asseverant: su∣per quo tibi petebas justitiam exhiberi. Dicebas praeterea, quod cum Decanus in sui confirmatione, & Canonici cum Praebendae ipsis conferantur, jurare tibi de jure Canonicam obedientiam teneantur; iidem id hactenus indebite facere non curarunt. Proponebas insuper, quod cum lege Diocaesana Decanatus, digni∣tatum, et Praebendarum vacantium sequestratio ad te de jure perti∣neat; praefati Decanus & Capitulum se tibi super hoc contra justitiam opponebant. Quare petebas super praemissis jus tuum declarari, ac dijudicari tibi per diffinitivam sententiam, teque ad visitationis officium in Capitulo Lincolniensi, et Ecclesiis Praebendalibus de dignitatibus et communa, et ad cor∣rectionem excessuum, et morum reformationem omnium praedicto∣rum, non obstante Decani et Canonieorum reclamatione, admitti debere, diffinitive pronunciari, ac imponi eis perpetuum silentium, nisi sedis Apostolicae privilegio, vel alio jure speciali, tueri se possent super impedimentis et obstaculis supradictis. Petebas etiam procura∣tionem

ratione visitationis Cupituli debitam, & expensas faciendas in lite: ac ut ipsi quotiescunque te ad Ecclesiam Lincolniensem venire contigerit, contra te Ecclesiae campanas pulsare faciant, & exhibeant reverentiam tanquam Patri. Quodque De∣canus aliquem Canonicum ad jurandum ei Canonicam obedientiam, nisi dignitas Episcopalis & auctoritas excipiatur, de caetero non compellat: nec cogat Canonicos jurare aliquas consuetudines, quae sunt contra Canonicas sanctiones: neque statuta, quae sint contra Canones, & auctoritatem & dignitatem Episcopalem, ulterius in Ca∣pitulo ipso non edat. Petebas insuper, ut cum Praebendarum & Ecclesiarum de dig∣nitatibus & communa visitatio, ad te de jure communi pertineat, quod Decanus de caetero ab earum visitatione desistere per sententiam cogeretur. Procurator vero partis alterius, litem contestando, respondit, Narrata non esse vera, ut narrabantur: & petita fieri non debere. Lite igitur super his legitime contestata, rationibus quo∣que ac allegationibus utriusque partis diligenter auditis: Nos postquam fuit causae conclusum, deliberatione habita diligenti, de fratrum nostrorum consilio pronun∣ciavimus, te ad visitationem tam Decani et Capituli, quam Cano∣nicorum Clericorum chori, ac ministrorum, etiam Capellanorum Ecclesiarum et Parochianorum ad omnes praedictas Ecclesias perti∣nentium. Et ad correctionem excessuum, ac morum reformationem libere admittendum. Pro visitatione autem in Cathedrali Eccle∣sia facienda, procuratio a Capitulo non praestetur. Excessus tamen Canonicorum Cathedralis Ecclesiae, qui consueverunt corrigi per Capitulum, per ipsum, juxta Ecclesiae consuetudinem hactenus pacifice observa∣tam: ad commonitionem & jussionem tuam, successorumque tuorum, infra compe∣tentem terminum, eis praefigendum a te, vel eisdem successoribus, corrigantur. Alioquin extunc tu, vel successores ipsi, Deum omnipotentem prae oculis habentes, ipsos ut animarum cura requirit, per censuram Ecclesiasticam corrigatis. Mandamus etiam, ut praedicti Canonic•• tibi Canonicam obedientiam & reverentiam exhibeant & observent. Obligare se tamen ad hoc juramento, manuali praestatione, seu promissione, minime teneantur; cum ad hoc consuetudine non juveris. In caeteris potitis, ab impetitione sua, praefatos Decanum & Capitulum ab∣solventes. Nulli ergo omnino hominum, lice at hanc paginam nostrae diffinitionis infringere, vel ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare praesumpserit; indignationem omnipotentis Dei, & beatorum Petri & Pauli Apostolorum ejus, se noverit incursurum. Datum Lugduni, Octavo Calen∣das Septembris, Pontificatus nostri anno tertio.

The King this year issued his Writs to all the Sheriffs of England, to enquire what Landsany Archbishops, Bishops, Abbots, and other Religious persons, who were Aliens, or any Normans had in England, and to return the particulars of them, with their respective values.

REX Vicecomiti North. salutem. Praecipimus tibi, quod sicut teipsum & om∣nia* 1.423 quae habes diligis, diligenter inquiras per Sacramentum proborum & lega∣lium hominum de Com. tuo, quas terras & quae tenementa Archiepiscopi, Episcopi, Abbates, Priores, & alii viri religiosi transmarini teneant in Balliva * 1.424: Et omnes ter∣ras illas & tenementa per eosdem Inquisitores extendi facias, quantum valeant terrae praedictae instauratae, omnimoda instaur. et quantum de in∣staur. et extentam illam distincte et aperte in scriptis redactam et inquisitione praedicta insertam sub sigillis eorundem Inquisitorum nobis sine dilatione mittas, et hoc breve. Diligenter etiam inquiras per Sacramentum eorundem, qui Comites vel Barones, Milites, viri religiosi, vel alii de Regno nostro Angliae, aliquas terras habeant de terris Normannorum, vel Alienigena∣rum in Balliva tua, exceptis terris illis quae captae sunt in manum nostram per aliam Inquisitionem quam de terris Normannorum fieri fecisti per praeceptum nostrum, pro∣visurus, quod praedicti Archiepiscopi, Episcopi, & viri religiosi transmarini, nec alii de Regno nostro disseisientur, vel aliquod dampnum incurrant de hujusmodi terris vel rebus suis occasione harum Inquisitionum, vel hujusmodi extentae, donec a nobis aliud habueris praeceptum. Teste Rege apud Windesor, xxij. die Martii.

Eodem modo scribitur omnibus Vicecomitibus Angliae.

Matthew Paris gives us this account of the Kings seising the Lands of Normans in England.

Circa dierum illorum curricula, Rex Francorum Parisiis convocatos omnes ultra∣marinos,* 1.425 qui terras habuerunt in Anglia, sic est affatus. Quicunque in Regno meo conversatur habens terras in Anglia, cum nequeat quis competenter duobus Domi∣nis servire, vel penitus mihi, vel Regi Angliae inseparabiliter adhaereat. Unde aliqui terras & redditus habentes in Anglia, eas relinquentes, possessionibus, quas habebant in Francia, adhaeserunt; aliqui e converso. Super quo certificatus Rex Angliae, omnes de Regno Franciae, praecipue Normannos, jussit terris suis, quas in Anglia habuerunt, disseisiri. Unde Regi Francorum videbatur, quod Rex Anglorum, quia non in adoptionem eorum statuit conditionem terris hinc vel inde suis privandorum, ut ad alterutrum Regum transmigrarent libere, sicut & ipse Rex Francorum fecerat, treugas initas inter eos confregisset. Sed quia nimis corpore debilitatus post redi∣tum suum de Pictavia fuerat, noluit certamina suscitare, imo potius dissimulando pertransire, & impetuosas Normannorum querelas, & insurgendi in Regem Anglorum proterviam & avidam voluntatem, reprimere satagebat.

This Record and passage of Matthew Paris, will very well explain the Statute De Praerogativa Regis, An. 12 E. 2. c. 12. and Stamfords Glosse thereon, Placita Coronae l. 3. c. 36. compared with Bracton l. 2. c. 35. sect. 12, 15. And l. 5. De Exceptioni∣bus, c. 24. sect. 1. fol. 427. Est etiam & alia exceptio quae tenenti competit ex per∣sona petentis propter defectum nationis, quae dilatoria est & non perimit actionem, ut si quis Alienigena qui fuerit ad fidem Regis Angliae, tali non respondeatur, saltem donec terrae fuerint communes, nec etiam sive Rex ei concesserit placitare, quia sicut Anglicus non auditur in placitando aliquem de terris & tenementis in Francia, ita nec debet Francigena & Alienigena qui fuerit ad fidem Regis Franciae, audiri placi∣tando in Anglia; sed tamen sunt aliqui Francigenae in Francia, qui sunt ad fidem utri∣usque, & semper fuerunt ante Normanniam deperditam & post, & qui placitant hic & ibi, ea ratione qua sunt ad fidem utriusque, sicut fuit W. Comes Marr. & manens in Anglia, & M. de Feynes manens in Francia, & alii plures. Et ita tamen si contingat guerram moveri inter Reges, remaneat personaliter quilibet eorum cum eo cui fece∣rit ligeantiam, & faciat servitium debitum ei cum quo non steterit in persona. And c. 25. sect. 3. Item respondere poterit, quia particeps de quo dicitur nihil capere potest, quia est ad fidem Regis Franciae, & nihil capere poterit antequam fiat fides Regi Angliae, & cum terrae sint communes & concordes, & ideo non est necesse quae in brevi nominentur.

The Sheriff of Cambridge and Huntingdon seising the Lands of the Prior of St. Neoth and others, by pretext of the Kings Writs (the * 1.426 year before) to seise the Lands of all Prior Aliens into the Kings hands, the King upon the Priors complaint issued this Writ to the Sheriff, to restore the possession of their Lands unto them, and to shew by what warrant he seised them, and to hear his judgement.

REX Vicecom. Cantabrig. & Hunting. salutem. Monstravit nobis Prior de* 1.427 Sancto Neoth. quod tu occasione praecepti nostri, quod nuper tibi fecimus de terris Abbatum & Priorum, & aliorum virorum religiosorum de partibus transmari∣nis, cedentium vel decedentium in manum nostram capiendis, ipsum Priorem de Prioratu suo Disseisivisti, in manum nostram caepisti. Quod quidem ex dicto mandato nostro elicere non potuisti. Et quia fines ejusdem mandati nostri excecisti, tibi prae∣cipimus quod eidem Priori de praedicto Prioratu suo, cum omnibus pertinentiis suis, & omnibus aliis de partibus transmarinis, quos de terris suis contra formam praedicti mandati nostri in aliquo Disseisivisti talem seisinam habere facias, qualem inde ha∣buerunt ante susceptionem ejusdem mandati nostri. Et si quid de bonis eorum ea occasione caepisti per pacem quam tecum fecerunt, vel alio modo, id eis sine dilatione reddi facias. Et tu nihilominus sicut corpus tuum diligis, coram nobis in crastino Claus. Pascha, ubicunque tunc fuerimus in Anglia, ad ostendendum, quo warranto ipsum Prioratum caepisti in manum nostram, & terras quorundam aliorum, & ad au∣diendum inde judicium tuum. Ei habeas ibi hoc breve. Teste Rege apud Westmo∣nasterium, Undecimo die Aprilis, Anno Regni nostri xxix.

There being a Parliament summoned at London this year by the King, and the Bi∣shops being likewise required by Martin the Popes Agent to repair thither about an Ayde to the King and Pope, the King thereupon fearing some designs from Scotland, commanded the Bishop of Durham, notwithstanding his former summons, to remain at home for defence of those parts, till further order, by this Writ.

REX N. Dunelmensi Episcopo, salutem. Mandamus vobis rogantes, quod ne* 1.428 que occasione adventus B. Cantuariensis electi, cui ob nostram reverentiam, & ejus honorem occurrisse proposuistis, neque occasione alicujus summonitionis no∣strae seu quaestionis vobis hactenus factae, a partibus vestris vos versus partes trans∣feratis Australes, sed ad securitatem nostram & vestram, & ad tuitionem partium vestrarum, in eisdem propter quorundam insidias, de quibus ad vos rumor satis ma∣nifeste, ut credimus, pervenit, remaneatis, donec habitis cum fidelibus nostris tracta∣tu pleniore & certitudine evidenti, aliud vobis duxerimus significandum. Nos au∣tem super omni summonitione & quaestione facta, vos interim conservabimus in∣dempnes. Teste Regeapud Westm. xxij. die Aprilis.

The * 1.429 like Writs upon the like occasion I find issued to the Bishop of Durham and others, Claus. 30 E. 1. m. 7. dorso, Claus. 6 E. 2. m. 12. dorso, Claus. 20 E. 3. pars 2. dors. 22. Claus. 46 E. 3. dors. 11. Claus. 12 R. 2. m. 42. dorso.

The Sheriff of Buckingham distraining the Tenants of the Abby of Westminster for Hidage, and view of Frankpledge, against the Liberties granted them by the Kings Charters, as their supreme Lord, the King thereupon issued this Precept to the Sheriff for preservation of their Liberties.

CUm inter Libertates quas Rex concessit Abbati & Conventui Westm. concesserit* 1.430 eis, quod quieti sint in omnibus Comitatibus Angliae, de Hydagio, & visu F••ancipledgii: Mandatum est Vicecom. Buck▪ quod averia hominum suorum de Cypham, de Estburnham, de Dilherst, & de Brekewell, quae capit pro Hydagio, & visu Francipledgii deliberari faciat. De caetero ab eis non exigens vel exigi per∣mittens Hydagia, vel visum Francipledgii, vel aliquid contra libertates eis a praede∣cessoribus Regis concessas. Teste, &c.

The Pope having granted authority to the Bishop of Hereford to give special dis∣pensations to such of King Henries meritorious Clerks as he should recommend unto him from time to time, (to receive more benefices then one, and exemption from residence on them) specially recommended John Mansel, and three more of his Clerks to the Bishop, to grant them the benefit of the Popes indulgence, by this Patent.

REX Venerabili in Christo Patri P. Hereford. Episcopo, salutem. De promoti∣one* 1.431 Clericorum nostrorum nobis fideliter obsequentium esse sollicitos nos oportet, & praecipue de ipsorum Provisione, sollicitiores esse debemus, quorum ob∣sequium nobis est magis gratum & acceptum, sua gratitudine mediante. Cum igitur Dominus Papa vobis injunxerit, ut cum dilecto Clerico nostro Johanne Mansel dis∣pensetis, secundum formam vobis ab eo transmissam, cum a nobis fueritis requisiti, paternitatis vestrae dilectionem requirimus & rogamus attente, quatenus cum prae∣fato Clerico nostro juxta mandatum Apostolicum misericorditer dispensetis, ut idem Clericus noster qui multo majoribus quam ei possemus facere dignus esset, gratiam Apostolicam ad instantiam nostram sibi sentiat fructuosam, nosque vobis pro laudabi∣li exeeutione mandati praedicti gratias speciales impendere debeamus.

Teste Rege apud Westm. Octavo die Aprilis.

Eodem modo scribitur eidem Episcopo, pro Gwidone de Russilum, Pet. Chaceport, & Magistro Henrico de Secus.

The Freers Minorites having petitioned the King that none of their Order might be elected an Archbishop or Bishop in Ireland for the future, nor that he should assent to such election, if casually elected without the consent and testimonial of the Pro∣vincial and Freers of that Order, the King thereupon in pursuit thereof, issued this Inhibition to all the Chapters of that Order, and chief Justice of Ireland.

REX Universis Capitulis Ecclesiarum Cathedralium & ordinis fratrum Mino∣rum* 1.432 in Hybernia, salutem. Cum nonnulli boni viri de ordine fratrum Mino∣rum nobis supplicarunt, quod concederemus eisdem, quod nullus frater ordinis sui ad aliquam dignitatem Archiepiscopatus sive Episcopatus in Hybernia eligatur de caetero, nec si aliquis eorundem fratrum forte sic eligatur, idem electus assensum praebere possit hujusmodi electioni sine consensu & testimonio ministri sui Provincialis & fratrum ejusdem ordinis discretorum; Huic petitioni suae honestae duximus annuendum. Vobis mandantes, et etiam firmiter inhibentes, ne fratrem aliquem ejusdem ordinis sic eligatis vel eligi permitta∣tis, nisi in forma praedicta, pro certo scituri, quod electioni factae de ali∣quo hujusmodi fratre in Archiepiscopum vel Episcopum nullo modo assensum Regium adhibebimus, nisi sub forma praedicta. Teste, &c.

Et mandatum est M. filio Geroldi Justiciario Hiberniae, quod hujusmodi electio∣nes de fratribus ordinis praedicti fieri prohibeat.

About this time there happened a great controversie between the Freers Predi∣cants and Minorites, wherein their pride, avarice, ambition, extortions as the Popes instruments, and other vices are thus set out by each other, in their proper colours.

Et ne mundus turbinibus undique multiplicatis vacare videretur, inter fratres Mi∣nores* 1.433 & Praedicatores controversia eisdem temporibus ventilata, multos, eo quod viam perfectionis, videlicet paupertatis & patientiae, videbantur elegisse, movit in admirationem. Asserentibus enim Praedicatoribus se fuisse Priores, & in hoc ipso digniores, habitu quoque honestiores, a praedicatione merito nomen & officium se sortiri, & Apostolica dignitate verius insigniri: respondent Minores, Se arctiorem vitam & humiliorem pro Deo elegisse, & idcirco digniorem, quia sanctiorem, & ab ordine Praedicatorum ad ordinem eorum fratres posse, & licenter debere, quasi ab in∣feriori ad ordinem arctiorem & superiorem transmigrare. Contradicunt eis in faci∣em Praedicatores, asserentes, quod licet ipsi Minores, nudi pede, & viriliter tunicati, cinctique funiculis incedant, non tamen eis esus carnium, etiam in publico, vel dieta propensior denegatur, quod fratribus est Praedicatoribus interdictum: quapropter non licet ipsis Praedicatoribus ad Minorum ordinem, quasi arctiorem & digniorem, avolare, sed potius e converso. Sic igitur, sicut inter Templarios & Hospitalarios in Terra Sancta, sic & inter illos humani generis inimico zizania seminante, ortum est discordiae enorme scandalum, & quia viri literati sunt & scholares, universali Ecclesiae nimis periculosum, in indicium magni judicii prae foribus imminentis. Et quod terri∣bile est, & in triste praesagium, per trecentos annos, vel quadringentos, vel amplius, ordo Monasticus tam festinanter non coepit praecipitium, sicut eorum ordo, quorum fratres jam vix transactis viginti quatuor annis, primas in An••lia construxere mansi∣ones, quarum aedificia jam in Regales consurgunt altitudines. Hi jam sunt, qui in sumptuosis & diatim ampliatis aedificus, & celsis muralibus, thesauros exponunt im∣preciabiles, paupertatis limites, & basim suae professionis, juxta Prophetiam Hylde∣gardis Alemanniae, impudenter transgredientes. Morituris Magnatibus, & divitibus, quos norunt pecuniis abundare, diligenter insistunt, non sine ordinariorum injuriis & jacturis, ut emolumentis inhient, confessiones extorquent, & occulta testamenta, se suumque ordinem solum commendantes, & omnibus aliis praeponentes. Unde nullus sidelis, nisi Praedicatorum & Minorum regatur consiliis, jam credit salvari. In acquirendis privilegiis solliciti in Curiis Regum & potentum consiliarii, & cubicularii & thesaurarii, paranymphi, & nuptiarum praeloquutores, Papalium extorsionum executores, in praedicationibus suis, vel adulatores, vel mordacissi∣mi reprehensores, vel confessionum detectores, vel incauti redargu∣tores. Ordines quoque auctenticos, & a sanctis patribus constitutos, videlicet a sanctis Benedicto & Augustino, & eorum professores contemnentes (prout in causa Ecclesiae de Scard••burc, in qua Minores turpiter ceciderunt, patuit) suum ordinem aliis praeponunt. Rudes reputant simplices, & semilaicos vel potius rusticos, Cister∣cienses Monachos: Nigros vero, superbos, & Epicuros.

Soon After, * 1.434 Fratres, praecipue Praedicatores, ordinis ignaros, a tramite disciplinae Sancti Benedicti, nimis impudenter exorbitasse deprehendebantur: Whereupon,

Papalis severitatis moderamine corriguntur, & auctoritate Literarum talium in viam meliorem diriguntur. Pope Innocents Bull for their reformation you may read in Matthew Paris.

The Abbots, Priors; and other Ecclesiastical persons of the Diocesse and Province of Canterbury, being summoned to a Convention at Maydeneston in Kent, to contri∣bute an Ayde to the Pope or Archbishop, when as they had not yet given any satis∣faction to the King, as to the Ayde the Pope had by his Letters granted him, from the universality of the Clergy of England; the King thereupon issued this memora∣ble Prohibition to them, not to grant any Ayde at all to the Pope, Archbishop, or any other, without his Royal assent thereto.

REX Abbatibus, Prioribus, & omnibus aliis personis Ecclesiasticis vocatis hac* 1.435 die Veneris in Septimana Paschae usque Maydenestan, salutem. Cum Domi∣nus Papa per Literas suas nuper nobis concesserit, quod universitas totius Cleri Angliae, subsidium nobis conferat, in quo nondum nobis est satisfactum: Et vos, sicut audivimus, authoritate Domini Cantuariensis Archiepiscopi convenire debeatis super aurilio eidem Archiepiscopo, sive Domino Papae praestando: Vobis mandamus firmiter inhibentes, ne dicto Archiepiscopo, seu Domino Papae, seu alii subsidium aliquod praeter assensum nostrum concedatis. Teste Rege apud Windes. xix. die Aprilis.

There being an Inquisition pending between the King, by Papal Authority, and the Bishop of Bath, the King by this Patent constituted a special Proctor therein, the businesse depending before two Abbots, to whom it was referred.

REX constituit Magistrum R. de Cantilupo, procuratorem Regis in negotio In∣quisitionis,* 1.436 quod vertitur inter Regem ex una parte, Authoritate Apostolica, & Ba••hon. Episcopum ex altera, ratum, &c. quicquid idem Magister in dicto negotio Inquisitionis mediante justitia duxerit faciendum. Et diriguntur Literae Sancti Ed∣mundi, & de Persor. Abbatibus. Teste Rege apud Wigorn. primo die Augusti.

A baptized Jew turning an Apostate, the King upon information thereof sent this special Mandate to the Sheriff of Oxford, to apprehend and imprison him when he should be named to him, till the Ordinary of the place should order what belong∣ed to him.

MAndatum est Vicecomiti Oxon. quod quendam Apostatum qui vitam Judaeorum* 1.437 deseruit, & baptizatus fuit, & Acolitus postmodum factus, & postea Apostatavit, cujus nomen ei scire faciet frater Robertus Bacun, capi & in prisona Oxon. detineri faciat, donec loci Diocaesanus inde fecerit, quod ad se viderit pertinere.

Teste me∣ipso apud Waledon. Quinto die Aprilis, Anno Regni nostri xxix.

Per Paulinum Peyur.

The Pope sending a Legate into Ireland upon a particular occasion, the King thereupon granted a special Writ to his Chief Justice, to admit him into Ireland for that purpose, but not to execute any other Authority there whatsoever, without his special license, without which he could not so much as enter into Ireland.

REX Justiciario Hyberniae, salutem. Ad duo Authoritate Apostolica exercenda,* 1.438 Magistro J. de Frussyn, Clerico & Nuncio Domini Papae, concessimus licentiam in Hyberniam transfretandi, viz. ad absolutionem impendendam hiis qui manus violentas in Clericos injecerunt, & ad pecuniam colligendam in subsidium Terrae Sanctae. Et ideo vobis mandamus, quod ipsum ad exercenda praemissa benigne ad∣mittentes▪ a Praelatis & aliis ad eadem permittatis admitti. Non sustinentes, quam∣vis Praelati sustinere vellent, quod aliam Iurisdictionem exerceat, donec aliud a Rege habuerit mandatum. Teste, &c.

The Pope presuming by his usurped authority to ordain a Bishop of Elfin in Ireland without the Kings Royal assent, the King, although it tended to the derogation of his Royal Prerogative, upon which account the Archbishop of Tuam refused to conse∣crate him; yet notwithstanding because he had received a laudable testimony from the Pope and others touching the person, out of his meer special grace was con∣tent to give his Royal assent to his ordination and consecration; and thereupon to restore the Temporalties to him by this special Patent, without which the Popes Provision had been ineffectual to him.

REX M. filio Geroldi Justiciario Hiberniae, salutem. Sciatis, Quod etsi per* 1.439 ordinationem factam a Summo Pontifice de J. quondam Archid. Elfin. in Episcopum Elfin. libertati Regiae fuerit derogatum, eo quod praeter assensum nostrum constat esse factam: Quia tamen de persona ejusdem J. testimonium laudabile perhibetur, sicut ex Literis Domini Papae plenius audivimus, et M. Tuamensis Archiepiscopus munus consecratio∣nis, sine assensu nostro ei noluerit impendere, ordinationi praedictae de gratia nostra Regium assensum adhibuimus et favorem. Et ideo vobis mandamus, quod de omnibus terris & tenementis, & Regiis aliis ad praedictum Episcopatum pertinentibus, & in manu nostra existentibus, eidem J. plenam seisinam habere faciatis. Teste Rege apud Gannak in Castris, Quarto die Septembris.

The Chief Justice in Ireland in a case of Assise of Novel Disseisin between two Irish Bishops, refusing to give Judgement against the Defendant, till he received the Kings direction therein, for fear of being excommunicated by the Defendant Bishop▪ who threatned to excommunicate him; the King thereupon checking him for his co∣wardice, commanded him to proceed to give Judgement and Damages in the cause, notwithstanding the threatned excommunication, and to Attach and imprison those Judges and others, who presumed against his expresse Prohibition to hold Plea of these Lands in the Bishops Court, to the contempt, prejudice, and disinherison of his Crown and Dignity, and not to suffer from thenceforth any suits of this nature to be held in any Ecclesiastical Court, or to suffer any of his Rights to be lost.

REX Justiciario Hiberniae, salutem. Auditis & plenius intellectis Literis vestris* 1.440 quas super processu Assisae novae disseisinae quam venerabilis Pater Cristinus Imlicensis Episcopus arramiavit versus Alanum Episcopum Clon. de tenemento suo in K••lcomyr, nobis transmisistis▪ ut inde voluntatem nostram vobis responderemus, non potuimus non mirari quod metu alicujus excommunicationis, vel al••a ratione super tam manifesta disseisina quam dictum Clon. Episcopum, fecisse ex confessionē sua liquet aperte, judicium proferre distulistis, & dicto Clon. Episcopo amerciato, & ad damna dicto Imlicen. illata restituenda, condemnato secundum legem & consuetu∣dinem terrae nostrae Hiberniae, seisinam eidem Imlicen. Episcopo, de dicto tenemento rehabere non fecistis; volentes igitur quod super disseisina praedicta suppleatur, quod minus actum est hucusque: Vobis mandamus, quod non obstantibus minis dicti Clon. vel cujusquam alterius de sententia excommunicationis in vos, vel in dictum Imlicensem Episcopum lata, vel in alium de Ballivis nostris ferenda, ad judicium inde proferendum sine dilatione proceda∣tis, dissesitorem praedictum amercientes secundum modum et quali∣tatem transgressionis; disseisito seisinam restitui faciatis cum dam∣nis suis ei inde adjudicatis. Iudices vero qui spreta Prohibitione nostra in foro Ecclesiastico super dicto tenemento processerunt, et hoc in Curia nostra recognoverunt, et dictum Episcopum Clon. contra Coronam nostram, placitum illud et dignitatem nostram prosequen∣do, capi, et in prisona nostra salvo custodiri faciatis, donec super tanto contemptu et tam enormi transgressione plenam et condignam no∣bis fecerint emendam. In casibus consimilibus cum evenerint, in fide qua nobis tenemini, eodem modo vos habentes, et processum ob∣servantes, ita quod de jure nostro nihil per defectum vestrum nobis depereat. Teste meipso apud Windes. Anno Regni nostri xxix.

King Henry having the Patronage of the Priory of Lewes by reason of a Wardship, issued this memorable Inhibition to the subprior and Covent, not to permit any person whatsoever to present to any Church belongining to the Priory which was or should be voyd, during the vacancy of the Priory, upon pain to forfeit all they had▪

REX Subpriori & Conventui de Lewes, salutem. Quia ex certa Relatione fide* 1.441 dignorum intellexerimus, quod existente domo vestra sine Priore sicut nunc est W. quondam Com. Warren. fuit in possessione praesentandi ad Ecclesias, de patronatu vestro, quas in hujusmodi vacationibus vacare contingebat, & Idem jus modo residet penes nos ratione Custodiae Haeredis praefati Com. in manu nostra, existenti. Vobis firmiter inhibemus, quod sicut omnia bona ve••••••a quae in ve∣stra tenetis potestate diligitis, ad Ecclesias, qu•• vacaverint postquam fuistis Acephali, vel quas vacare continget, ad instantiam cujuscun∣que nullatenus praesentare praesumatis. Teste Rege apud Gudeford 27▪ die Januarii.

The Archbishops and Bishops of the Realm in this age, could not make their last Wills and Testaments, nor devise any of the Corne sowen, or stocke or goods on their Bishoprickes, nor their moveable or immoveable goods, without the Kings special Patent, grant and license, authorizing them to do it, and ratifying their wills, against himself, his heirs and successors, as these two memorable Patents intimate. The first of them to the Archbishop of York.

REX omnibus, &c. salutem. Sciatis quod concessimus. W. Eborum Archiepis∣copo,* 1.442 quod quandocunque voluerit, libere & licenter condere possit testa∣mentum suum, & pro voluntate sua ordinare, tam de bladis seminatis in terris Episcopatus sui & Ecclesiae suae, quam de omnibus aliis mobilibus suis; & similiter immobilibus personam suam ratione Ecclesiae suae, seu ratione sui ipsius contingenti∣bus. Ita quod si de eo humanitus contingat, quod nollemus, executores Testa∣menti sui liberam habeant administrationem omnium praedictorum ad executionem Testamenti sui faciendam prout inde ordinaverit, sine impedimento nostri & Haere∣dum nostrorum & Ballivorum nostrorum. In cujus, &c. Teste Rege apud Woodstock▪ 22 die Maii.

The second is to the Bishop of Karlisle.

REX omnibus, &c. salutem. Sciatis quod Testamentum quod W. Karl. Epis∣copus* 1.443 condidit, vel conditurus est quocunque tempore, & quacunque ho∣ra tam de bladis in terra, quam de Wardis & firmis, & omnibus suis mobilibus, pro nobis & haeredibus nostris gratum habemus & acceptum, & illud concedimus & con∣firmamus: prohibentes ne aliquis Ballivus, noster vel Haeredum nostrorum, quae idem Episcopus reliquerit ad executionem Testamenti sui faciendam, manum mit∣tat, vel in aliquo se inde intromittat, vel aliquo modo Testamentum illud impediat, quia tam Testamentum suum, quam executores Testamenti sui cepimus in protectio∣nem & defensionem nostram, & haeredum nostrorum. In cujus, &c. Teste Rege apud Windes. 5. die Julii.

Pope Innocent the 4. was one of the first Popes who presumed to summon a Gene∣ral Council by his own Papal Authority, without and against the Emperor, and that purposely out of malice to excommunicate and depose him, against all Laws of God and man, for which end he sent abrode his Nuncio's and Letters as to other Kings and Prelates, so particularly to the King of England, and all Archbishops Bishops and other Prelates, to summon them to a General Councel to be held by him at Lyons in France.

Anno eodem circa medium Quadragesimae, venerunt Nuntij Domini Pa∣pae in Angliam de convocando Concilio generali, tale mandatum Papale baju∣lantes:

INNOCENTIUS Episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis, Abba∣tibus* 1.444 & Prioribus per Angliam constitutis▪ salutem & Apostolicam benedictio∣nem. Dei virtus, & Dei sapientia, cujus ineffabili subjecta sunt omnia Majestati, a fundationis initio splendore virtutum suam illustravit Ecclesiam. Et sic insignem, reddidit singularis privilegio potestatis, ut per ejus ministerium suum justitia conse∣quatur effectum, & sedato bellorum turbine, mundo possit tranquillitas provenire. Hujusmodi enim praeeminentiam dignitatis dum nos reverenter at∣tendimus, quiregimini generalis Ecclesiae, licet immeriti, Di∣vina providentia praesidemus, reddimur corde solliciti, quod tem∣pestatis horror qua ipsa turbatur Ecclesia, et religio▪ Christiana con∣••utitur, per nostrae provisionis auxilium caelesti pietate propitia pro∣pulsetur. Hinc est, quod nos▪ ut ipsa Ecclesia perfidelium salubre▪ consilium & aux∣ilium fructuosum, status debiti possit habere decorem, ac deplorando Terrae sanctae discrimini, & afflicto Romano Imperio propere valeat subveniri, ac invenire reme∣dium contra Tartaros, & alios contemptores fidei, ac persecutores populi Christia∣ni: nec non pro negotio quod inter Ecclesiam et Principem vertitur, Reges torrae, Praelatos Ecclesiarum, & alios mundi Principes duximus advocandos. Ro∣gamus etiam devotionem▪ vestram & hortamur attente, per Apostolica vobis scripta praecipiendo mandantes, quatenus ad praesentiam nostram, omni prorsus occasione postposita, usque ad proximum festum sancti▪ Johannis Baptistae, personal••••er venire cu∣retis; Ut ipsa Ecclesia ex vestra▪ visitationis honore▪ spirituale gaudium▪ & ex nostra industria consilium percipiat prosuturum. Scituri, quod nos dictum▪ Princi∣pem in praedicatione nostra citavimus, ut per se, vel per suos nun∣tios in Concilio celebrando compareat, responsurus nobis, et aliis,* 1.445 qui aliquid contra ipsum durerint proponendum, et satisfactionem idoneam praestiturus. De personarum autem & evectionum moderato nume∣ro, illam cum veniritis providentiam habeatis, quod vestris Ecclesiis nimis non sitis onerosi. Datum Lugduni, tertio Calend. Februari••, Pontificatus nostri anno secundo.

Eisdemque diebus Dominus Rex enormiter, ut sibi suisque videbatur, pa••••us injuriam, eo quod plures jam Episcopi sine suo assensu creabantur,* 1.446 super hoc conquesturus, et pro suo jure ab antiquis temporibus ob∣tento et approbato, allegaturus ad Curiam Romanam Magistrum Laurentium de Sancto Martino, Clericum suum, virum circum∣spectum, et Iurisperitum suum, destinavit Procuratorem; similiter etiam pro aliis arduis negotiis Regem et Regnum contingentibus prudenter ac fideliter cum diligentia expediendis. Maxime ta∣men pro negotio Roberti Passelevae Electi Cicestrensis, tam prae∣cipitanter, inconsulto tam Rege quam Capitulo Cicestrensi, in medio regni sui eassati, et per electum Cantuariensem Bonifaci∣um, quem noviter, non sine multorum murmure & contradictione in Regnum su∣um vocaverat, & ad tantam promoverat digni atem, depulsi. Promeruisset utique Dominus Rex non minimum in causa favorem. Sed quia multos viros idoneos, & praeci∣pue religiosos, quos potius promovere & tueri, sicut quondam sancti Reges fecerunt, teneretur, excogitatis argumentis, et frivolis excepti∣onibus, falsis, ac potius malitiosis, toties repulit, et cum rite eligerentur, in ignominiosam confusionem praeciptavit, merito pro∣curatum est tanti mali remedium. Vt scilicet eo, qui tot mala machinabatur, ignorante vel etiam contra dicente Ecclesiis vidua∣tis provideatur, quibus viri idonei, ne grex Dominicus detrimen∣tum patiatur, maturius praeponantur, quod videtur consonum rati∣oni. Sed de Regni potius quam de Regis perturbationius, et ••uinis Anglorum Nobiles doluerunt.

Cum autem haec ad Concilium generalis convocatio, ad audientiam Praelatorum* 1.447 pervenisset, multi ad iter praeparantur arripiendum. Aliqui tamen Regiis negotiis

intendentes, aliqui valetudinarii, & senes, se per Regem, vel competentes Pro∣curatores excusarunt. Regi etiam, qui pro aliquibus humiliter domino Papae suppli∣caverat, Papa favorabiliter sic rescripsit.

INNOCENTIUS Episcopus, &c. Charissimo in Christo filio, Regi Anglorum* 1.448 illustri, salutem & Apostolicam benedictionem. Erga personam tuam, tanquam filii & devoti Apostolicae sedis, specialis paternum gerentes dilectionis affectum, precibus tuis, quantum cum Deo possumus, libenter attentum accommodamus auditum, & benignum im∣pertimur assensum. Sane per dilectum Magistrum Laurentium, Nuncium tuum aepud sedem Apostolicam constitutum, & per Literas Regias, a nobis humiliter postulasti, ut cum instanti aestate proponens ad perfidiam quorundam tuorum rebellium conterendam, ex∣ercitu congregato dirigere gressus tuos, Venerabilem fratrem nostrum Carleolensem Epis∣copum, & ailectum filium Abbatem Westmonasteriensem, custodiae Regni tui, quamdiu in expeditione permanseris, providè deputaris, ipsos & Venerabiles fratrem nostrum Epis∣copum Landavensem, omnibus bonis Episcopatus sui, per inimicos Regios denudatum, & dilectos filios Sancti Edmundi, morbo podagrico laborantem, ac de Wautham senio con∣fractum & confectum, Abbates, ne ad Concilium veniant, quod in instanti festo Nativi∣tatis beati Johannis Baptistae, Deo dante, celebrabimus, haberemus benigne ac mi∣sericorditer excusatos. Nos itaque Celsitudinis Regiae Regnique tui propensius affect∣antes commodum & quietem, & tibi, ac pro te tuis, quantum pro Deo fieri potest, exhibere parati, gratiam & favorem devotioni tuae praesentium authoritate concedimus benignitate postulata: sublimitatem tuam hortantes attente, ut moleste non feras, quod petitionem tuam pro Venerabili fratre nostro Eboracensi Archiepiscopo, in Literis Regiis praedictis expres∣sam, & per memoratum Magistrum ex parte tua insuper nobis inculcatam, super excusati∣one consimili, non duximus admittendam. Quia cum ipse sit honorabile Ecclesiae Dei membrum, ejus praesentiam praefato Concilio credimus opportunam. Datum Lugduni, x. Calend. Junii, Pontificatus nostri anno secundo.

Similiter quidam alii Angliae Praelati, tam Abbates quam Episcopi, diversis causis* 1.449 expressis praepediti, & sese rationabiliter excusantes, quia valetudinarii, vel senes, vel infirmi, (utpote Episcopus Eliensis, & Abbas Sancti Albani, & quidam alii) per procuratores suos, per quos Dominum Papam & Cardinales, sic volentes, salutarunt, & preciosis muneribus respexerunt, licenter remanserunt. Abbas autem de Burgo, vir sine querela, qui specialius aliis super hoc mandatum Papale suscepit, & non sine molestia ad Curiam Romanam cum pervenisset, per Magistrum Martinum Papae Cleri∣cum, in Anglia commorantem, graviter accusatus est, pro eo quod quandam Ecclesiam, quam cuidam viro idoneo contulerat, ad opus cujusdam consanguinei Domini Papae, ipsi Magistro Martino noluit, sicut nec debuit, conferre: (procuring a Prohibition from the King, forecited.) Unde dictus Abbas cum in Curia Papali apparuisset, ipsum Dominus Papa, vel per Papam, Papales, probose objurgatum, a Palatio suo jussit ejici, tam turpiter et irreverenter, quod nunquam postea plenam admittens consolatio∣nem, contristatus, in incurabilem praecipitatus est infirmitatem. Unde eodem anno, * 1.450 post multas indignas vexationes, tribulationes, & infirmitatem, quam in jura Romana ob id initiaverat, in magnum Ecclesiae suae damnum, jacturam & perturbationem, quam prudenter rexerat, viam universae carnis est ingressus. Such was the Tyranny of this peremptory, usurping, Antichristian Pope, trampling the persons, priviledges, Crowns, Rights of all Christian Emperors, Kings, Princes, Prelates, Abbots, Nobles, Kingdoms under his Papal feet, and more particularly those who had either any courage or conscience to withstand his injurious Usurpati∣ons, as this Abbot did at first.

Per idem quoque tempus, Dominus Rex sano fretus Consilio, ex quo certificaba∣tur* 1.451 de Concilio generali in proximo Lugduni celebrando, Nuncios solennes ad Concilium destinavit, videlicet Comitem Rogerum Bigod, Johaennem filium Galfri∣di, Gulihelmum de Cantilupo, Philippum Basset, Radulphum filium Nicholai, Milites, & Gulihelmum de Powic, Clericum, ut Domino Papae et toti Concilio gra∣vamina exponerent, quae Regno Angliae in multis a Romana Curia diatim inferuntur: praecipue de Tributo in guerrae tempore extorto,

cui contradictum fuit, et aperte per Stephanum Archiepiscopum Cantuar. reclamatum.

Which Matthew Paris thus more largely expresseth; Tunc vero, licet sero,* 1.452 Dominus Rex Anglorum, aliquantulum conversus ad se, coepit detestari Roma∣nae Curiae insatiabilem cupiditatem, et totius Regni, imo etiam et Ecclesiae per eam factas injuriosas occupationes, illicitasque rapi∣nas. Composita igitur per Regni universitatem eleganti Epistd∣la, in qua extorsiones Papales nimis execrabiles, et exactiones mul∣tiformes Legatorum ejus, et quorundam Clericorum potestate in∣audita fungentium, continebantur, ut sequens sermo declarabit. Cum qua viri nobiles ac discreti ad Concilium destinantur, gravem super his, et praecipue super exactione Tributi, in quod nunquam consensit Regni universitas, coram Concilio querimoniam reposi∣turi, et talium relevamen onerum importabilium Regno Angliae mi∣sericorditer impendi, rogaturi: (which as the affaires of England then stood they ••ould hardly redresse themselves, till this general Complaint and Petition first made against them in this general Council.) Electi sunt igitur, et ad hoc, no∣mine totius universitatis Regni Angliae ad Concilium Lugdunense missi, Comes Rogerus Bigod, Johannes filius Galfridi, Willielmus de Cantelupo, Philip∣pus Basset, Radulphus filius Nicholai, & Magister Willielmus de Poweric, Clericus.

I find in the Clause Rolls of 29 H. 3. this Letter sent by the King to the Pope, re∣citing his sending of these solemn Nuncioes to this General Council, according to his command, who were then in their journey to his Court, from whence they should hasten to his Holy Paternity with all possible expedition; earnestly requesting him, that if before their arrival any thing should happen to be handled or mentioned in this Council concerning his affaires, or the state of the Kingdom, that it might be suspended till they presented themselves before him.

DOmino Papae Rex, salutem, & debitam tanto Patri reverentiam & honorem.* 1.453 Cum sollempnes Nuncii nostri quos ad Concilium per vos in proximo celebran∣dum, sicut nobis mandastis, duximus destinandos, in procinctu sint itineris veniendi ad Curiam, & quam cito poterunt illuc venire festinant, Sanctam Paternitatem vestram rogamus cum effectu, quatenus si ante adventum eorundem Nunciorum nostrorum in dicto Concilio contingat, aliquid tractari seu mentionem fieri de negotiis nostrum, & Regni nostri statum contingentibus, ea si placet teneri faciatis in suspenso quousque commode se possint vestro conspectui praesentare. Teste Rege apud Westmonasteri∣um, viij. die Junii.

He likewise directed another Letter by them to the Emperor, entred in the same Roll, reciting, that he had sent Embassadors to this Council, of the Noblest and dis∣cretest men of his Realm, who should use their uttermost endeavours to effect a laudable and desired peace between him and the Pope, to his honour; desiring him when they came to his Excellencies presence, to grant them a favourable reception and audience, that so by his desire they might procure a convenient encrease of his Imperial honour.

DOmino Imperatori Rex, salutem. Ille novit qui nihil ignorat, & Imperialem* 1.454 Excellentiam non credimus ignorare, quod honorem vestrum totis visceribus affectamus, ad quod fraternae dilectionis affectio nos excitat jugiter & inducit. Sane laborem animi nostri quo diutius laboravit Altissimus sui gratia consummabit; sicut enim ex voluntate vestra novimus processisse, ad Concilium Lugduni convocatum Nuncios mittimus sollempnes, de Nobilioribus & discretioribus Regni nostri, qui ad honorem vestrum super pacis reformatione, per Dei gratiam laudabiliter laborabunt & effectum consequentur optatum; vestram igitur Excellentiam exoramus, quatenus praefatos Nuncios nostros ad vestram praesentiam accedentes commendatos habere velitis, & eis benignam audientiam exhibere, qui utinam vestro desiderio conveniens honoris Imperialis augmentum procurent.

The King did then likewise by his Letters Patents constitute three of these Em∣bassadors, together with two others his Proctors general in that Council, to propose, impetrate and contradict on his behalf, whatever they should deem expedient, and ratifying whatever they should do according to justice.

DOmino Papae Rex, salutem. Cum dilectos & fideles nostros Nobiles viros* 1.455 Willielmum de Cantilupo, Johannem filium Galfriái, Radulphum filium Nicholai, ad vestram praesentiam destinemus, ipsos una cum Barthol. Pecche, & Magistro Lau∣rentio de Saencto Martino, Procuratores nostros constituimus, ad proponendum pro nobis quae viderint proponenda, & ad impetrandum quae viderint impetranda, & ad contradicendum quae viderint contradicenda, ratum habituri & gratum quicquid iidem in hac parte mediante justitia duxerint faciend. Teste ut supra.

He then likewise granted special power to one of them by this Patent, to give his Royal assent to the translation of any Bishop, which by the advice of the Pope, his Cardinals, and his own Embassadors sent to this Council, should happen to be trans∣lated, for the benefit of the Realm; without whose assent neither the Pope, Cardi∣nals, nor Council could translate any of his Bishops.

OMnibus, &c. Rex, salutem. Ad universitatis vestrae notitiam volumus perve∣nire,* 1.456 nos Magistro Laurentio de Sancto Martino, potestatem nostram dedisse, ut si forsitan de Concilio Domini Papae, & Cardinalium, & Nunciorum nostrorum processerit in instanti Concilio, aliquem Episcopum pro utilitate Regni nostri debere transferri, praefatus Magister L. ad translationem illam faciendam possit assensum Regium adhibere. Teste meipso apud West monasterium, Decimo die Junij, Anno Regni nostri xxix.

The Pope having called this General Council at Lyons, and given the King of Eng∣land notice thereof, as aforesaid, he thereupon issued this memorable Patent and Writ to all the Archbishops, Bishops, and other Prelates of England, Ireland, and Gascoign, which should repair to that Council by the Popes summons, and his Royal License, that as they were obliged by their respective Oathes of Fealty to be faith∣full to him in all things belonging to his Royal Crown and Dignity, so they should use their utmost diligence and endeavours in this Council, both to acquire, conserve and defend the Rights of his Crown and Kingdom, and not do any thing therein against him, or those Rights which his Predecessors and he by antient and approved custome had used, nor give their assent to any one that should attempt to procure or ordain any thing against the same, under pain of violating their Oathes, and forfeiting all the Temporalties they held of him. And so to demean themselves therein, that he might rather commend and render them special thanks for their benefit and virtue, then reprehend or reprove them for ingratitude, in due time.

REX Archiepiscopis, Episcopis, & omnibus aliis Praelatis terrae suae Angliae, con∣venturis* 1.457 ad Concilium Lugd. salutem. Vinculo juramenti nobis estis, at nostis, astricti, quo nobis in omnibus ad Regiam dignitatem spectun∣tibus et Coronam, omnem quam poteritis fidelitatem observare de∣betis. Quapropter vobis mandamus, in fide et fidelitate quibus nobis tenemini firmiter injungentes, quatenus tam ad adquisitio∣nem, quam conservationem, necnon et defensionem Iurium nostro∣rum, et Regni nostri, omnem quam poteritis diligentiam adhibere curetis. Et ne in praejudicium nostri, vel ejusdem Regni in Conci∣lio Lugd. et ne etiam contra nos vel jura nosira, quibus praedecessores nostri et nos ex antiqua et approbata consuetudine usi sumus, procu∣rare vel attemptare aliqua praesumatis, nec etiam alicui hujusmodi procurare vel statuere volenti assensum praebeatis, sub vinculo jura∣menti memorati et poena amissionis temporalium quae de nobis te∣netis, Vobis firmiter inhibemus. Sic igitur vos in hac parte ge∣ratis, quod de beneficio vestro et virtute gratitudinis, vos debea∣mus

potius specialiter commendare, quam de contrariis a vobis attemptatis, quod absit vestram ingratitudinem increpare et ultio∣nem debitam, nobis opportuno tempore reservare. Teste, &c.

Eodem modo scribitur Archiepiscopis, Episcopis, & omnibus aliis Praelatis, &c. ut supra, de Hybernia & Wasconia.

The King by former experiments having * 1.458 just grounds to suspect they would ra∣ther comply with the Pope against their Oathes, then with him, to the betraying of the Rights of his Crown and Realm to his Papal Usurpations, which God by his ex∣traordinary providence thus prevented in a great measure.

Diebus vero Rogationum, in triste praesagium, apud Lugdunum quaedam Domini* 1.459 Papae camera, quae conclave, id est, Guarda roba dicitur, cum omnibus quae in ip∣sa continebantur, combusta est, asserentibus nonnullis sinistrè interpretantibus, quod gratis accensa est, ut sic occasionem Dominus Papa acciperet pecuniam petendi et extorquendi a Praelatis ad Concilium venire properantibus. Sed cum incendium plus quam credebatur desaeviret, combusta sunt etiam quaedam quae habebantur chariora. Et fuit multorum assertio, * 1.460 quod detestabilis illa Charta, quae de Tributo Angliae, annis singulis▪ Ec∣clesiae Romanae solvendo, sub stebilis memoriae Rege Johanne, con∣fecta fuerat, eodem incendio in cinerem ibidem est redacta.

Cum autem Dominus▪ Papa graviter conquereretur suis familiaribus, & quibus∣dam* 1.461 magnis Praelatis, maximè Cluniacensi & Cisterciensi Abbatibus, ut sic cito in pro∣patulo talis ventilaretur querimonia, quod videlicet aere alieno Ecclesia Romana fere irrestaurabiliter obligata praegravaretur. Et hac nacta occasione, intelligi daret, se maximè auxilio indiguisse pecuniari, unde ab ipsis tanquam à filiis charissimis & specialibus, subsidium pecuniare instanter postulavit. Venerunt ad eum Praelati multi, in saeculo abundantes, & amplioribus possessionibus inhiantes, gratiam Papa∣lem, utpote paternam desiderantes; labores, & pericula sua deplorantes: sed quod Imperiales laqueos evasisset, & ad filios sibi devotos appropinquasset, alacriter eidem congratulantes, suae obtulerunt paternitati munera in equis, vasis, vestibus, auro, argento, & omni supellectili preciosa & desiderabili, inaestimabilia. Ex quibus Abbas Cluniacensis non ultimus esse desiderans▪ ne de••es haberetur, impetrata licen∣tia ac potestate cellas suas depauperandi, ut Papam ditaret: suam Ecclesiam depau∣perans, & suis Prioratibus praegravatis & spoliatis, tantam pecuniae quantitatem prae∣sentavit, quod audientibus admirationem magnam non immeritò generavit: multa munera multaque xenia in equis desiderabilibus & pretiosè phaleratis Papae contulit, quorum etiam aliqui pecunia erant onerati. Unde in Lingonensis Episcopatus digni∣tatem, a Domino Papa meruit sublimari. Imo intelleximus ex relatu Prioris de Westacre, qui est Monachus Cluniacensis, quod Dominus Abbas Cluniacensis praedictus, dederit Domino Papae tunc incontinenti, quater viginti elegantissimos palefridos decentissime phaleratos; & cuilibet Cardinalium unum palefridum optimum, & unum summarium electissimum: & erant Cardinales circiter duodecim. Papa au∣tem, malens quod ipse Abbas suus foret stabularius, quam aliquis alter, praecepit Abbati, equos sibi datos ad suum opus benè custodire. Contulit quoque dictus Ab∣bas Domino Papae in pecunia numerata, & vasis pretiosis, Thesaurum non minimae quantitatis. Quo exemplificatus, similiter & Abbas Cisterciensis, non minora, ne se∣cundus haberetur, munera, filiali provocatus devotione, patri suo Domino Papae afflicto, & indigenti asseritur obtulisse. Archiepiscopus vero Rothomagensis, qui se suamque Ecclesiam non levibus ob hoc debitis irretivit, ipsi Domino Papae, ne quasi ultimus redargueretur, complacere cupiens, Papales Thesauros non mediocriter adaugendo cumulavit. Quod audiens Abbas Sancti Dionysii, Archiepiscopalem adoptans & ambiens dignitatem, emunctis ac extortis ab Ecclesia sua multis librarum millibus, Domino Papae charitativè conferendis, in * 1.462 Rothomagensem sublimari meruit Archipraesulatum; hoc efficaciter praedecessore suo, jam Cardinali, procurante. Hoc autem cum audiret Rex Francorum, singularis & specialis Ecclesiae Sancti Dionysii oeconomus & patronus, coegit dictum Abbatem, quem ambitionis redarguit, me∣moratam pecuniam aliunde mendicare. Et sic uterque, videlicet tam Abbas, quam Archiepiscopus, post se foeda relinquentes vestigia, ut ad status desiderabilio∣res convolarent, suas, quas regendas susceperunt, Ecclesias depauperantes, per mul∣torum

Regnorum spacium scandala generarunt. Matthew W••stwinster addes; Archiepiscopus autem Rothomag. P. & Abbas Sancti Dionysii, natione Anglus, cum haec audissent, volentes Priores datores superare, tantam in moneta numerata pecu∣niam Thesauro Papali addiderunt, ut haec scientibus, quantitas & numerus stuporem non immerito generaret. Unde Archiepiscopus suam relinquens Ecclesiam, irre∣staurabiliter pecunia spoliatam, in Cardinalem multo Domino Papae specialem, meruit sublimari; Abbas autem Sancti Dionysii in Archiepiscopum Rothomag. simili conditione pomposius infulari: Abbas vero Cluniacensis in Episcopum Lingonensem, quod multum desideraverat, ut unus esset ex Paribus Franciae, incathedrari. Cito etiam post, Archiepiscopus Lugdunensis, vir sine querela, & pacificus, & jam vergens in aetatem senilem & valetudinariam, nolens aliquatenus, ut Papam saginaret, suam Ecclesiam destruere, imo potius dolens, quod Papa totam Christianitatem & univer∣salem Ecclesiam turbaturus, illuc adventasset, & suum Archiepiscopatum onerasset sua praesentia, & ad Concilium Praelatorum universalium advenientium, omnia in ma∣nus Domini Papae spontè resignavit. Cujus loco, Papa procurante, vir bellicosus, & secularibus negotiis aptior quam spiritualibus, subrogatus est, Philippus de Sabandia, frater Archiepiscopi Cantuar. Bonifacii, ut sic Papa tantis viris & tam generosis suam partem cautius roboraret, & genus eorum Romana Curiae astutius confederaret; * 1.463 Curam animarum non sine multorum justorum oblocutione postpo∣nendo. Electus igitur Lugdunensis, Philippus memoratus, ex Papali indulgentia opimos redditus, quos in Anglia habuit & multis aliis locis, licenter retinens, ut for∣tius & efficacius Papalibus intenderet & secularibus negotiis, suam diu distulit conse∣crationem, nec officium Episcopale curabat exercere. Similiter & fra∣ter ejus, Cantuar. Archiepiscopus Bonifacius, suae immemor Ecclesiae, nec recolens sanctitatis suorum in Ecclesia Cantuar. praedecessorum, quasinauta navem, curam omisit pastoralem; & se per multum tempus in partibus Lugdunensibus, multum a Cantuar. distantibus commorans, absentavit. Vnde Ecclesia Anglicana, quae per ipsum speraverat respirasse, pro consolatione induit confusionem et desolationem. Alii quoque Praelati, singulis diebus ad Curiam Papalem adven∣tantes, munera impreciabilia, quae stuporem intuentibus merito possent generare, festinanter ac certatim Romano Pontifici obtulerunt. Ita ut vide∣retur multis, & ab eisdem palam affirmaretur, quod Dominus Papa propter hoc Lugdunum gratanter venisset potius, quam à facie alicujus aufugisset. Quibus omni∣bus Dominus Papa sinum, ne contemptus & elatio videretur, acceptationis aperuit: asserendo se multo pluribus indigere, honestas praeferens suae indigentiae jugiter ex∣cusationes, cum secundum, nescitur si vera, ejus assertionem, Romana Ecclesia occultis de causis, plus quam in centum & quinquaginta millibus librarum approbatae monetae exceptis usuris, quae serè ad numerum sortis ascendebant, teneretur obligata.

Eodem tempore, cum vellet Dominus Papa (for his kind reception at Lions,* 1.464 by his Provisions) quibusdam Praebendis Lugdunensis Ecclesiae vacantibus quos∣dam alienigenas consanguineos vel affines suos, inconsulto Capitulo intrudere, restiterunt ei in facie Canonici Lugdunenses; comminantes, et cum juramento obtestantes, (most likely by the English Nobilities exam∣ples) quod si tales apud Lugdunum apparerent, non posset eos vel Archiepiscopus vel Canonici protegere, quin in Rhodanum mergerentur. Nec ipsi, qui beneficium fuerant accepturi, ultra usquam comparuerunt. Eisdemque diebus, dum quidam Ostiarius Domini Pa∣pa protervius cuidam Civium Lugdunensium, introitum civiliter & humiliter postu∣lanti, incivilius & frontosius, quam deceret, denegaret; idem Civis indignatus & iratus, manum praedicti Ostiari•• penitus amputavit. Unde idem mancus, cum coram Domino Papa gravem reponeret querimoniam, brachium suum ostendens mutilatum, Dominus Papa, secundum legem Civitatis, vindictam sibi postulavit ex∣hiberi. Quam Philippus de Sabaudia, custos pacis Ecclesiasticae, procuravit quali quali modo, ut honor Paplis saltem superficialiter salvarerur. Had his Papal Usurpations and Agents been thus resolutely opposed in other places, the world had never been so oppressed and molested by them, as they were to their intollerable vexation▪

The day of the Session of the Council of Lyons summoned by this Pope, being

come, our Historians give us this account of the Inception thereof, and Proceed∣ings therein.

Anno gratiae millesimo ducentesimo quadragesimo (misprinted decimo) quinto,* 1.465 sub Innocentio tertio Papa, celebrabatur aliud Concilium generale proximum, in quo decretum & scriptum est, quod non deberet de jure Concilium generale celebra∣ri, nisi semel infra quinquaginta annos, quod est spacium clausum jubileo. Anno enim jubileo, vel infra tempus contentum infra annos quinquaginta, semel celebrari habet generale Concilium: in quo omnia collapsa habent reformari, & in bono statu restitui & solidari.

Altius igitur Solis orbita cursum suum peragente, videlicet circa aestatis medium,* 1.466 cum jam festum Nativitatis beati Johannis Baptistae advenisset, congregati sunt Lug∣duni ex totius fere Christianitatis latitudine Praelatorum venerabilium innumerabilis multitudo, vel eorum idonei; Imperatoris quoque, & multorum Principum, aliorum∣que Procuratores, secundum Papalis mandati tenorem, Concilium celebraturi. Mul∣tos tamen, ne advenirent, impedivit Imperator Fredericus, praesciens quod ad suum impedimentum & dedecus ipsos Papa convocarat. Absentes autem quamplurimi Praelatorum, per eos quos promiserunt procuratores, sese ex legitimis causis suffici∣enter excusarunt. Multi etiam Praelati ex Anglia tum propter senium, tum propter infirmitatem, tum per Regias preces pacificè remanserunt, sese per procuratores suos destinatos rationabiliter excusantes, ut supra latius dictum est. Inter quos, Abbas Sancti Albani, corpore gravis, & jam ad senilem declinans aetatem, Magistro Martino, qui tunc temporis in Anglia prosperè commorabatur, testimonium veritati suae per hoc perhibente; se rationabiliter per quendam Monachum suum, Johannem videlicet de Bulum, & quendam Clericum suum, Magistrum Rogerum de Holdene, suam excusavit absentiam: & sic indemnis & quietus remansit, Domino Papa per ipsos civiliter salutato. Veruntamen de Regno Hungariae, quae pro multa sui parte per Tartaros est vastata, nulli venerunt, & propter regionum distantiam nullus advenire valuit, aut voluit. De Alemannia, bello Imperiali perturbata, pauci Praelati ad Con∣cilium minimè convenire potuerunt. De Terra vero Sancta, quae multo patuit dis∣crimini, nullus penitus potuit illuc advenire, sed nec advocari. Occasionaliter tamen illuc adve••••t de Terra Sancta Episcopus Beritensis, totius Syriae Nuncius gene∣ralis, & Syndicus omnium Christianorum Terrae Sanctae▪ mandatum bajulans lugubre, de exterminio, permittente Deo, in Terra Sancta perpetrato.

Dum autem Dominus Papa multos jam Praelatos, licet tamen non omnes, vidisset* 1.467 congregatos, die Lunae proxima post festum Nativitatis Sancti Johannis Baptistae: intravit Dominus Papa cum fratribus Cardinalibus, Patriarchis, Archiepiscopis, Epis∣copis, & aliis Praelatis ad Concilium convocatis, simul & procuratoribus absentium tam Principum quam Praelatorum, in refectorium Religiosorum Sancti Justi, apud Lugdunum. Fuerunt itaque ibidem absque Cardinalibus, duo Patriarchae, scilicet Constantinopolitanus, qui & Antiochenus, & Patriarcha Aquilegiae, qui & Venetiae: Imperator quoque Constantinopolitanus, Comes etiam Tholosanus, & procuratores Angliae, Comes Bigod, cum sociis suis Nobilibus; Archiepiscopi vero & Episcopi, Centum & Quadraginta. Proposuitque Patriarcha Constantinopolitanus statum & necessitates Ecclesiae suae, asserens, quod olim habuit sub se Suffraganeos plus quam triginta, quorum vix jam tres remanserunt. Subjungens insuper, quod Graeci, et quidam alii inimici Ecclesiae Romanae, totum jam Imperium Romaniae fere usque ad portas Civitatis Constantinopolis violenter occuparunt; qui in nullo Romanae* 1.468 Ecclesiae obedientes, ipsamque detestantes, hostiliter eidem adver∣santur. Unde dolor & confusio omnium Christianorum imminet, cum ipsa sua Ecclesia primo fuisset privilegiata, et merito plus caeteris honoran∣da: primo enim constat, beatum Petrum Antiochiae (quae Civitas Graecorum Imperio vel Regno subjecta est) ab antiquo sedisse: et inde Simonem Magum, et alios Haereticos, confusos aufugasse. Ad quod Papatacuit. (being unable to reply thereunto.) Consequenter pro∣positus fuit sermo fidelis, & omni acceptatione dignus, de canonizatione scilicet beati Aedmundi Cantuariensis Archiepiscopi: quem Dominus evidentissimis miracu∣lorum signis illustravit. Cujus rei assertioni, cum constanter testimonium octo Archiepiscopi, & circiter viginti Episcopi perhibuissent, & instanter, ut in ipso Con∣cilio veneranter, ad majorem solennitatem, canonizaretur, postularent: ait Domi∣nus

Papa, non suo, sed aliorum spiritu invidorum aversus, dicens; Urgent nos, di∣lationem non capientia Ecclesiae nimis ardua negotia, quare hoc merito ad praesens tempus suspendere debeat expectatum. Sed, vita Comite, in posterum neglectui non commendabitur: & quia Deus & mundus sanctitati & virtutibus ejus perhibent testimonium, in Domino gaudemus, & gratias ipsi referimus uberiores. Affuit etiam praesens ibidem Thaddaeus de Suessa, Domini Imperatoris Frederici procurator, vir prudens, & eloquentiae singularis, Miles, & Legum Doctor, & Sacri Palatii Judex Imperialis: pro Domino suo Imperatore, tam constanter, quam diligenter respon∣surus. Imperator vero praesciens graves fore quaestiones movendas (nec immerito) contra ipsum, necnon & Papalem iram diutinam, jam versam in odium, discretos ac solennes suos procuratores & prolocutores ad Concilium destinavit, viz. Thaddaeum de Suessa, Petrum de Vinea, & Magistrum Walterum de Ocra, Clericos facundos & discre∣tos, & cum eis Milites Nobiles & disertos. Congregata vero sancta & universali Synodo, in Ecclesia Sancti Justi apud Lugdunum, proposuit in medio Dominus Papa graves contra Fredericum querimonias, ita ut intelligerent liquido omnes maxime propter hoc Concilium fuisse convocatum. Inter quas graves querimonias gravissima contra Imperatorem Fredericum resonabat, quod Praelatos in mari tru∣culenter invasit, submersit, coepit, & incarceravit. Procuratores vero, prout causa eorum toleravit, satis prudenter ad objecta responderunt. Pro cujus pace, & pri∣stinae amicitiae reformatione, Thaddaeus obtulit pro Domino suo Imperatore confi∣denter, ad unitatem Romanae Ecclesiae totum Romaniae, id est, Graeciae Imperium, re∣vocare: & quod sese Tartaris, & Chorosminis, & Saracenis, & aliis Ecclesiae hostibus & contemptoribus, Christo fideliter militando, potenter opponet. Et quod statum Terrae Sanctae discrimini magno & manifesto periculo jam patentem, suis sumptibus propriis personaliter, pro posse suo reformabit, & ablata Romanae Ecclesiae restitu∣endo, de injuriis satisfacere. Ad quae omnia respondit Dominus Papa dicens ex∣clamando▪ O quam multa & quam magna sunt promissa, nunquam vel nusquam tamen adimpleta vel adimplenda. Sed & haec nunc constat sunt promissa, ut securis jamad radicem posita, illuso Concilio, & soluto, per dilationem avertatur. Pacem nuper in anima sua juratam, secundùm formam praestiti sacramenti teneat, & adqui∣esco: Porro

Quo teneam nodo mutantem Protea vultus?

Et si concederem sibi postulata, & resilire vellet, nec aliud spero, quis nunc pro eo ca∣vens* 1.469 fide juberet, ut cogeret resilientem? Et cùm duos Reges, videlicet Francorum & Anglorum, Thaddaeus ad hoc spospondisset fide jussores; Respondit Dominus Papa: Nolumus, Quia si pacta commutasset, vel penitus infirmasset, nec aliud credimus, propter frequentiam, aliquo tempore in posterum, opporteret nos animadvertere in eosdem: & tunc haberet Ecclesia tres, quibus non sunt in saeculari potentia majores, imò nec pares, inimicos. Sed cum rationes Papales praevaluissent, omnes ferè in ipsum Imperatorem frenduerant, Anglici tamen dolentes de sua confusione, propter affini∣tatem, quae inter Dominum ipsorum, Regem Angliae, & ipsum Imperatorem contra∣hebatur, & foedus amicitiae inter ipsos initum, & prolem, quam ex Isabella Impera∣trice, Imperator susceperat, diu dissimulantes siluerunt. Invaluerunt tamen undique insurgentes Imperatoris adversarii, nec poterant Imperiales Nuncii vel exaudiri, vel audiri. Et cum procuratio Thaddaei ad hoc non sufficeret, neque temporis satis ha∣buerit, ut haec consummarentur competenter, siluit contristatus. Unde Thaddaeus, (soon after) videns damnationem Domini sui imminere ait, Verè dies ista, dies irae, ca∣lamitatis, & miseriae. Thereupon, Gulielmus de Powic, qui cum Nobilibus Domini Regis Angliae procuratoribus, Comite Rogerio, & aliis sociis praesens affuit, volens haec praedicta per interruptionem differre, assidentibus ibidem Anglicanae universitatis pro∣curatoribus assurgens in medio, gravamina Regni Angliae, ex parte universitatis An∣gliae, proponens satis eleganter, conquestus est graviter, Quod tempore belli (guerrae) per Curiam Romanam extortum est Tributum injuriose* 1.470 nimis a Rege Iohanne, dum summa mentis angustia torqueretur, cui etiam manifeste contradictum fuit, et ex parte universitatis Reg∣ni reclamatum, quod talia nullo modo facere poterat, per os venera∣bilis Stephani Cantuariensis Archiepiscopi, quo non erat tunc major in Regno. In quod Tributum nunquam Patres Nobilium Regni,

vel ipsi consenserunt, nec consentiunt, neque in futurum in aliquo tempore consentient, unde sibi petit instanter exhiberi justitiam cum remedio. Ad quod Papa nec oculos elevans, nec vocem, verbum non respondit, sed dissimulavit, donec quae magis eum angebant pri∣mitus exuperasset. Et post paululum silentii, dictus Magister Guli∣elmus proposuit in medio gravissimam querimoniam de multiformi reddituum extorsione et pecuniae in Anglia per Curiam Romanam factam, a Praelatis Angliae, quasi a servis ultimae conditionis: hanc elegantem ostendens Epistolam ex parte universitatis Angliae.

REverendo in Christo Patri, Innocentio Dei gratiâ Summo Pontifici, Magnates* 1.471 et universitas Regni Angliae, recommendationem, cum pedum osculo beatorum. Matrem nostram Romanam Ecclesiam totis visceribus diligimus & amamus, ut debemus; & ipsius honoris incrementum & augmentum, affectione quanta possumus affectamus, ad quam habere refugium nos oportet temporibus opportunis; ut dolor aggravans filialis, ma∣terno solatio mitigetur. Quod quidem solatium, mater filio eo tenetur mitius & facilius impertiri, quo ipsum maternae dulcedinis alimento, gratum repetit & devotum. Esse quidem non potest immemor mater illa illius gratitudinis, quam ei a longe retroactis temporibus Regnum Anglicanum impendit, con∣cedendo eidem, ad exaltationem suam, et conservationem majorem, subsidium decens, et non modice fructuosum: ut per hoc inter Eccle∣siam ipsam et Regnum praedictum, foedus dilectionis firmius iniretur. Quod quidem subsidium, processu temporis beati Petri denarius ex∣titerit nuncupatum. Ipsa vero Ecclesia hujusmodi subsidio non con∣tenta, aliis temporibus tam per Legatos, quam per alios Nuncios multiplicatos, subsidia petebat diversa in Regno praedicto: quae ei a filiis suis, tanquam devotis, et matrem suam sincerae dilectionis bra∣chiis amplexantibus, fuerunt concessa liberaliter et libenter. Pater∣nitatem etiam vestram non credimus ignorare, quod Praedecessores nostri, sicut viri Catho∣lici, creatorem suum diligentes pariter & timentes, animarum suarum, & Praedecessorum suorum, necnon & successorum saluti insistere cupientes, Monasteria fundaverunt, & bo∣nis suis, tam terris Dominicis, quàm Ecclesiarum patronatibus ditaverunt: ut viri Re∣ligiosi in Monasteriis illis primam Religionem laudabiliter exercentes, & cum summa de∣votione altissimo famulantes, pace & plena tranquillitate possent gratulari, prout Religioni dignoscitur convenire, de dictis Dominicis necessaria capientes. Et ut Clerici sui patro∣natuum suorum Ecclesias obtinentes, pro eis labores subirent exteriores, & eos defenderent, inhaerentes Religioni secundae, ab incursibus aliorum. Quapropter non sine magna molestia nostra, et gravamine intollerabili nobis valde, praefati reli∣giosi possent patronatibus suis, aut Ecclesiarum collationibus, ali∣quatenus defraudari. Sed ecce per vos et praedecessores vestros, nullam considerationem habentes, quod praeter subsidia supradicta, jam ditantur in Anglia Italici (quorum est jam numerus infinitus) Ecclesiis ad ipsorum religiosorum spectantibus patronatus, qui recto∣res Ecclesiarum dicuntur, praefatos religiosos, quos deberent de∣fendere, relinquentes penitus indefensos, nullam curam animarum gerentes, sed Lupos rapacissimos gregem dispergere, et oves rapere permittentes. Ʋnde vere dicere possunt, quod non sunt boni pastores, quoniam oves suas non cognoscunt, nec pastorum notitiam oves ha∣bent. Hospitalitati Eleemosynarumque largitioni, sicut statutum est in Ecclesia, non insistunt: sed fructus tantum percipiunt, extra Regnum asportantes, Regnum non mediocriter depauperando, et redditus occupando. Quibus redditibus fratres, nepotes, consan∣guinei nostri, et caeteri bene meriti de Regno Angliae praedicto benefi∣ciari tenerentur; qui possent et vellent dicta charitatis opera, et eti∣am

plura alia misericorditer et pie exercere, et Ecclesiis ipsis perso∣naliter deservire; ut qui altari deserviunt, vivant etiam de altari, secuudum dictum Pauli. Ipsi vero nunc necessitate compulsi, laici et exules sunt effecti. Vt autem vobis veritas plenius innotescat, Italici percipientes in Anglia sexaginta millia Marcarum, et eo am∣plius* 1.472 annuatim (aliis perceptionibus diversis exceptis) plus emo∣lumenti meri redditus de Regno reportant, quam ipse Rex, qui est tutor Ecclesiae, et Regni gubernacula moderatur. Porro, post crea∣tionem vestram firmiter sperabamus, et adhuc speramus, eam de vo∣bis fiduciam reportantes; quod vestrae paternitatis misericordia mediante, gaudebimus Eleemosynas nostras praedictas, tempore ve∣stro fore statui debito et pristino reformandas. Sed tacere non possu∣mus gravamen nostrum, quo non solum gravamur, sed etiam oppri∣mimur ultra modum. Videlicet, quod Magister Martinus praefa∣tum Regnum, sine Domini Regis licentia, cum majori potestate, quam unquam vidimus habere Legatum a Domino Rege postula∣tum, nuper ingressus (licet non utens legationis insigniis, multipli∣cato tamen legationis officio) novas quotidie proferens potestates inauditas, excedens excedit: quaedam beneficia jam vacantia, tri∣ginta Marcas, vel amplius, annuatim valentia, personis Italicis conferendo: quibus decedentibus, et patronis ignorantibus, alii sup∣ponuntur; et sic patroni suis collationibus defraudantur. Adhuc etiam idem Magister Martinus beneficia consimilia, cum ea vacare contigerit, personis nititur assignare. Quorundam beneficiorum collationem Sedi Apostolicae reservando, et a viris religiosis pensio∣nes immoderatas insuper extorquendo: contradictores et resistentes Excommunicationis et Interdicti sententiis passim, non absque mag∣no discrimine et animarum periculo, supponendo. Cum igitur prae∣fatus Magister Martinus, non sine totius Regni perturbatione non modica, jurisdictionem exercens memoratam, quam a conscientia vestra credere non possumus emanasse, eo quod in multis majori fun∣geretur officio, quam unquam fungi Legatum aliquem videremus, privilegio Domini Regis admodum derogando, per quod ei a sede Apostolica specialiter indulgetur, ne quis in Anglia legationis fun∣gatur officio, nisi a Domino Rege specialiter postulatus: Sanctae paternitati vestrae supplicamus quantum possumus humiliter et de∣vote, quatenus, cum pius pater ad relevationem oppressionis filio∣rum manum misericordiae teneatur extendere; ab oppressionibus et gravaminibus memoratis, nos velit vestrae paternitatis benignitas tempestivo ac efficaci remedio, cito relevare. Quantumcunque namque Dominus noster Rex, qui est Princeps Catholicus, et jugi vigilatione obsequiis divinis intendit, corporis sui consumptionem non considerans, in obsequio Iesu Christi sedem velit Apostolicam revereri, et Ecclesiae Romanae, sicut filius ejus charissimus, commo∣di et honoris desideret incrementum et augmentum; jure tamen Regio dignitate que Regia plenius conservatis: nos tamen, qui in negotiis suis portamus pondus dierum et aestus, et quibus una cum ipso Domino Rege, intendere conservationi Regni diligenter in∣cumbit, dictas oppressiones, Deo et hominibus detestabiles, et gra∣vamina nobis intolerabilia, non possumus aequanimiter tolerare; nec per Dei gratiam amplius tolerabimus, vestrae pietatis remedio me∣diante;* 1.473 quod festinum et tempestivum, habere credimus et spera∣mus.

Placeat igitur paternitati vestrae hanc supplicationem no∣stram taliter exaudire, quod a Magnatibus et universitate Regni Angliae, tanquam a filiis in Christo charissimis, speciales gratias de∣beatis merito reportare. A memorable Epistle, worthy the Magnanimity, Ho∣nour, Gallantry of the free-born English Nobility, Gentry, Nation.

Cum autem per praedictos Nuncios in medio Concilio legerentur, & in propatulo* 1.474 manifesto, facto optimo silentio, proponerentur, Dominus Papa non respondit: quia, ut asseruit, tam arduum negotium morosa indiguit deliberatione. Suspendit igitur ad tempus responsionem, licet urgenter instarent Nuncii praedicti, tam solennes & mag∣nifici, postulantes certam super his responsionem, indistanter tamen se responsa datu∣rum pollicendo. Addebant quoque idem Nuncii, prioribus querimoniam gravem & seriam; videlicet, de violenta oppressione, intolerabili gravamine, et* 1.475 impudenti exactione et injuria, quae per hanc invisam adjectionem, Papalibns Literis frequenter insertam, Non obstante, &c. exerce∣tur; per quam jus pro nihilo habetur, et autentica scripta enervan∣tur. Altiori igitur insistens negotio Dominus Papa, postquam se talia providè promi∣serat correcturum, in Dominum Imperatorem Fredericum, sine aliqua palpatione, dissimulatione, vel dilationis indultu, sententiam depositionis in pleno Concilio, licet Thaddaeus et ejus socii constanter reclamassent, plenam satisfactionem pollicentes, non sine omnium audientium et circumstantium stupore et horrore terribiliter fulminavit, as Mathew Westminster, or fulguravit, as Matthew Paris phraseth it.

Before I proceed to the Popes Excommunication and Deposition of the Emperor Frederick in this General Council, formerly excommunicated by his Predecessor Pope Gregory, I shall by way of Introduction render you a brief account of Pope Gregories death, the schismes amongst the Cardinals about the New Popes Election, long va∣cancy of the See by reason of it, and of this Popes malicious proceedings against the Emperor before this Council assembled.

Pope Gregory after many unchristian contests with the Emperor, dying suddenly of* 1.476 grief and discontent, because the Emperor had suprised a strong Castle he had new∣ly built, and committed to the custody of his Bishops, * 1.477 Quod Castrum Papa de novo, de pecunia Crucesignatorum construxerat ad parentelae suae tuitionem: Quod Ca∣strum Imperator subitô obsessum subvertit, & omnes quos in eo invenit, suspendit. Et in signum talis subversionis, quandam Turrim semidirutam reliquit, ut memoria tam culpae quàm vindictae nequaquam moreretur. Quod Dominus Papa, conceptos, quos tamen ipse sibi suscitaverat dolores, impotens sustinere, undecimo Cal. Septemb. viam universae carnis est ingressus, pro meritis à summo Judice recepturus. There∣upon the See continued voyd for some space upon this occasion, which hindred the Election. * 1.478 Ipsorum dierum curriculò, mortuo, ut praedictum est, Gregorio Papa, fuerunt decem Cardinales in Curia praesentes, duobus existentibus in carcere Impera∣toris. Qui cùm, ut moris est, tractassent de electione, quia mutilata fuit concio eo∣rum, non poterant concorditer vel competenter in unum convenire. Miserunt ergò ad Imperatorem humiliter postulantes, duos Cardinales confratres suos sub quacun∣que vellet conditione ad Curiam destinaret, ne promotio universalis Ecclesiae, quae maximè consistit in electione Papali, per ipsum impediretur. Quod Imperator be∣nignè concessit, mitigatus precibus Comitis Richardi, ita videlicet, ut de eorum reditu ad Carcerem & ad Priorem statum & conditionem, nisi Otto in P••pam eligeretur, re∣mearent. Convenientibus igitur in unum, in Palatio quod Regia Solis dicitur, Quin∣que Cardinales elegerunt sextum, scilicet Galfridum Mediolanensem, et huic electioni favet Imperator congratulans. Tres verò residui elegerunt quartum, scilicet Romanum, cui electioni opposuit se Imperator, habuit enim ipsum in∣famem, tum propter persecutionem universitatis Parisiacae, quando etiam dicebatur corrupisse Reginam Franciae B. tum quia imponebatur ei, quod foverat dissidium in∣ter Papam Gregorium jam defunctum, & ipsum Imperatorem. (A just cause of the Emperors refusing him, and vindication of his old Prerogative in the election of Popes.) Nomina eligentium primum sunt, Aegidius Aspanus, Stephanus filius Comi∣tis, Episcopus Port••••nsis, Remerus de Viterbio, Johannes de Columna, Robertus de Su∣mercote

Anglicus. Nomina autem eligentium alterum, sunt, Richardus Hannibal, Episcopus Hostiensis, qui de more primam habet vocem in electione Papali, & Sene∣baldus Episcopus Sabinensis. Suscitatum est gravè schisma inter fratres propter dictas electiones, quia debet haberi Papa & acclamari, cujus electioni duo partes consense∣rint electorum. Juxta decretalem illam Alexandrinam quae sic incipit, Licet de vi∣tanda discordia, &c. Et sic infecto tanto Ecclesiae negotio, divisi sunt, imo potius dispersi mentibus et corporibus. (Such was the Unity of the Cardinals and Church of Rome in That Age, whereof they so much boast in This.)

Sub ejusdem temporis mutabilitate, Magister Robertus de Sumercote, Cardinalis, vir* 1.479 discretus & circumspectus, omnibus amabilis meritò & gratiosus natione Anglicus, dum in Palatio, quod Regia Solis dicitur, inclusus tenebatur, cum aliis fratribus de electione tractantibus, viam universae carnis est ingressus; potionatus, ut dicitur, eo quod Papatui dignus videbatur & idoneus, ab aemulis suis Romanae nationis, qui eum contemnebant. Simili peste quidam alius periit, insidiis praeven∣tus invidorum. Johannes quoque de Columna, Cardinalis, dirutis Castris suis & Palatio à Romanis, eo quod Imperatori favorabilis videbatur, captus est, et custodiae carcerali mancipatus.

Divisis circa illud tempus omnibus fere Cardinalibus et dissiden∣tibus,* 1.480 et electione Papali sub desperatione suspensa, rediit Otto ad car∣cerem Imperatoris, ut interpositos obsides liberaret, & se à praestito sacramento & fidei interpositione adquietaret. Et hoc valde acceptavit Imperator. Veruntamen adhuc ipsum tenuit incarceratum offensus idcirco, quia ipsum Imperatorem in Anglia Legatus excommunicavit, et excommunicari permisit, et non mediocriter diffamavit. Sed mitiùs egit cum eo, quia invitus hoc fe∣cisse perhibetur, obedientiae Papalis coactus violentia.

After this, Ipso quoque Anno, post multas disceptationes et diversa* 1.481 schismata, tam damnosa quam periculosa, inter Cardinales, Satha∣na seminante, suscitata, elegerunt fratres, jam pauci facti a tribula∣tione malorum et dolore, Magistrum Galfridum Mediolanensem in Papam, (who was called (oel••stine the 4th.) virum moribus praeditum & scientia, sed in aetatem se∣nilem jam declinantem & debilitatum. Unde cùm jam vix sexdecim diebus sedisset, praematura morte praeventus, naturae debita persolvens, utinam non, ut dicitur, potionatus, sedem Papalem, imo universalem Ecclesiam reliquit desolatam.

Eisdem temporibus convenerunt Episcopi Angliae, videlicet Archiepiscopus Ebora∣censis,* 1.482 Lincolniensis, Norwicensis, Carleolensis, cum aliis multis gravibus religiosis ac discretis Ecclesiastics personis, tractaturi super multiplici desolatione Ecclesiae, & di∣vinam consolationem postulaturi. Statue••unt igitur quasdam orationes speciales cum je juniis fieri ab Ecclesia generaliter per Angliam, ut Dominus Ecclesiam Romanam Pastorali & Papali regimine destitutam, relevare & restaurare dignaretur. Exemplum accipientes in actibus Apostolorum, quando incarcerato Petro oravit Ecclesia pro eo sine intermissione. Consenserunt etiam in unum, ut ad Dominum Imperatorem mitterent universi Nuncios favorabiles cum precibus lachrymabilibus, quatenus ran∣corem & omnem animi indignationem pro salute animae sincero corde remittens, de∣posita omni tyrannide, Ecclesiae Romanae promotionem non impediret, imo misericor∣diter respirare permittens, licet lacessitus, studeret promovere. Mortui enim erant, qui ipsum ad iram provocaverant. Tyrannicum enim videbatur, & rationi dissonum, ut innocui culpam luerent nocivorum. Et cùm circa electionem Nunciorum, qui etiam transitum facientes per Franciam & alias regiones intermedias, obiter Praelatos ad similia provocarent eleganter & diligenter, sollicitarentur, quilibet eorum causas cavillatorias praetendens, onus tantae sollicitudinis ac periculosi laboris pro Christo & ejus Ecclesia assumere sibi recusavit. Tandem, quia

Cantabit vacuu•• coram latrone viator;

Praedicatores & Minores, quia vagi sunt, & norunt omnes provincias peragrare expe∣diti, ad hoc elegerunt, cum alios non invenissent. Quod cùm ad Imperialem audien∣tiam pervenisset, respondit Imperator: Quis promotionis Ecclesiasticae processum

impedit? Profecto non ego. Imo pertinax Ecclesiae Romanae superbia, et insatiabilis cupiditas. Et si impeditor successuum tam Anglicanae quam Romanae forem Ecclesiae, quis admiraretur? Haec enim sum∣mopere* 1.483 me conatur ab Imperiali culmine praecipitare: illa me ex∣communicando, non mediocriter diffamando, pecuniam in meum de∣trimentum suam effundere non desistit. Et sic carebat praeparatus coetus Episcoporum Angliae in hac parte efficacia, et profectu priva∣batur. Processit igitur annus ille Curiae Romanae inimicissimus, peccatis ejus illud manifeste promerentibus.

Anno 1242. Fideles Imperatoris ceperunt habitu diffiguratum Archiepiscopum* 1.484 Coloniae, versus Alemanniam à Roma repatriantem; qui conspiraverat ad Imperatoris dejectionem simul cum ipsis Praelatis, qui ad Concilium generale venire proposuerant. Sed audito eorum casu, qui per terram isse proposuerat, flexis loris per alia diverticu∣la remeans, positis insidiis undique captus & retentus est. Sed quia is qui ceperat eum, Alemannus erat, & notus Pontifici, cautè permisit eum abire, praestito sacramen∣to & fide interposita, quod nunquam insidias vel gravamen Imperatori machinaretur. Sed illud male tenuit postea juramentum, ut in sequentibus declarabitur. (Such was the faith of Popish Prelates.)

Tunc etiam temporis, Dominus Imperator Fredericus, significavit Cardinalibus,* 1.485 corpore dispersis, & voluntate dissentientibus, ut in unum convenientes, unanimiter Papam eligerent. Asserebat enim, in hoc eorum crimine, eti∣am ipsummet notam infamiae non minimam contraxisse. Credebatur enim, & dice∣batur à multis, veritatem rei ignorantibus, quod ipse principaliter Ecclesiae Ro∣manae promotionem impediret, et vacationem sedis Apostolicae pro∣curaret. At ipsi Cardinales, non adhuc inter se saltem scintillantem sub cinere chari∣tatis igniculum invenientes, (impediente Sathana antiquo humani generis inimico) nec concordes, nec convenientes Pontificem Romanum eligere voluerunt. Verunta∣men instanter Dominum Imperatorem Fredericum postulabant, ut si se pacis ac liber∣tatis Ecclesiasticae haberi cuperet aemulatorem, sub bonae pacis spe certissima, quos adhuc tenuit incarceratos Praelatos Ecclesiae, liberos abire permitteret.

Imperator igitur, dictis Cardinalium fidem adhibens indubitatam, & firmiter cre∣dens,* 1.486 tam Papam eligendum, quam ipsos Cardinales pacem Regno et Sacerdotio congruam et honorabilem provisuros, omnes quos habebat incarceratos Praelatos et Legatos, liberos sine aliquo im∣pedimento vel redemptione, liberaliter abire permisit.

Cardinales autem adhuc obstinati, & in dissentione & odio mutuo permanentes,* 1.487 et Imperatorem quasi pro deluso habentes, seminante zizania inter eos Sathana▪ nec adhuc voluerunt convenire, ut unanimiter Spiritus Sancti gratiam invocando postula∣rent, ut Ecclesiae universali & Papali sedi soeliciter ac ritè providerent: Cum, tamen, nuper liberati à carcere Imperiali, in districto veritatis examine, & verbo veritatis, quae est Deus, promisissent ipsi Imperatori, suo liberatori, ut ipsi efficaciter pacem Ec∣clesiae, & Imperio convenientem, & sedi Papali consilium, pro posse suo procurarent.

Cum autem vidisset Imperator Fredericus, haec effectu caruisse, & se sua spe defrau∣datum,* 1.488 in iram excanduit vehementem. Et congregato exercitu copioso, ex novem aciebus constituto, qualibet ex quinque millibus armatorum equitum existente, Romam ex magna parte obsedit, ratione eorum qui dicti schismatis, in detrimentum Ecclesiae & Imperii, tam Civium, quàm Cardinalium, procuratores & fautores esse videbantur. At Cives, causa quorum Urbem expugnare proposuisset Imperator, se legaliter excu∣saverunt, suam sufficienter purgantes innocentiam, & asserentes, Cardinales tam locis quam cordibus dissidentes, in diversis Urbibus dispersos fuisse et latitantes. Jussit igitur Imperator obsidionem solvi, et edicto Imperiali per totum exercitum suum proclamari ac juberi: Ut om∣nes possessiones et Ecclesiae Cardinalium, et Civitates Ecclesiae, ab ipso exercitu depopularentur.* 1.489

Igitur quidam Saraceni, & alii vastatores, & malefici, tempore belli stipendiis Im∣peratoris militantes, irruunt in Albaniam, Nobilem Civitatem, eam feraliter deva∣stantes, ita quod nec Ecclesiis in Civitate existentibus, videlicet centum & quinqua∣ginta,

minimè pepercerunt: Asportantes vestimenta, calices, & libros, imò etiam quaecumque videbantur eis venalia, vel quomodolibet profutura, Civibus datis in praedam, & miserabile exterminium. Et cum paratus fuisset exercitus, in alias posses∣siones Ecclesiae simili furore debacchari, significaverunt Cardinales Domino Impera∣tori, humiliter deprecantes, ut parceretirae suae, juberetque cessare grassatores. Et ipsi indubitanter, secundum praeceptum suum et desiderium, Deum habentes prae oculis, Ecclesiae et Imperio idoneum quantocius Ro∣manum Pontificem providerent. Mitigatus igitur Imperator, ra∣biem vastatorum edicto compescuit Imperiali. All which proceedings were evidences of his Ecclesiastical Supremacy over the Cardinals and Church of Rome it self, and election of a New Pope.

Per idem tempus, (upon the English Prelates forementioned instigation) mise∣runt* 1.490 Franci solennes Nuncios ad Curiam Romanam, significantes persuadendo praecisè & efficaciter, ut ipsi Cardinales Papam rite eligentes, universali Ec∣clesiae solatium pastorale maturius providerent: vel ipsi Franci propter negligentiam eorum, de sibi eligendo et providendo summo Pontifice citra montes, cui obedire tenerentur, quantocius con∣tractarent. Et hoc audacter significabant, confisi de antiquo privile∣gio suo, per Sanctum Clementem beato Dionysio concesso et obten∣to: qui concessit Apostolatum eidem Dionysio super gentem Occi∣dentalem. Unde ipsi Cardinales, quasi quibusdam stimulis, hinc Domini Imperato∣ris, inde Francorum agitati, Romam convenientes adierunt, ut Papam eligerent in unum ibidem congregari.

The Cardinals thus assembled, there arose a Question amongst them, In whom St. Peters Primacy resided during the vacancy of the Roman See? At last they resolved it remained in them, and took upon them to dispose of Livings by Provisions, and to controll the Popes Provisions in England, made upon mis-information, which caused them to deferre the Election, to keep this power in their own hands the longer.

Dierum illorum circulis revolutis, quia multi dubitabant, si Papalis potestas, sede* 1.491 vacante, ad fratrum, id est, Cardinalium universitatem devolveretur, an non? per has Literas, quas opusculo huic inserere duxi, pleniùs certificamur.

MIseratione divina, R. Ostiensis, & Vellet J. tituli Sancti Praxedis, S. tituli Sancti Laurentii in Luc. S. tituli Sancti Mariae trans Tyberim, Presbyteri, R. Sancti Mariae in Cosmedin, E. Sanctorum Cosmae & Damiani, O. Sancti Nicolai in carcere Tulliano, Diaconi, Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinales, Religioso viro Abbati de Wareduna, salutem in Domino. Ex parte Magistri Petri Apostolorum Principis Basi∣licae Canonici, Rectoris Ecclesiae de Morduna, nati Jacobi Johannis Capot, Civis Roma∣ni, fuit propositum coram nobis, quod dudum Sanctae recordationis Dominus Gregorius Papa, falsis suggestionibus provocatus, Eliensi Episcopo suas direxit Literas, continentes, ut praefato Magistro, vel alii ejus nomine, de proventibus Ecclesiae supradictae minimè re∣sponderet, nec etiam permitteret responderi, sed Ecclesiam ipsam ad manum suam retinens, proventus ipsius perciperet & servaret, ut de utrisque juxta suum beneplacitum disponi deberet, contradictores per censuram Ecclesiasticam appellatione postposita compescendo. Decernens Dominus Papa praedictus, nihilominus irritas et inanes omnes Literas super Ecclesia et proventibus ipsis, nomine praefati Magistri obtentas a sede Apo∣stolica, vel etiam obtinendas, ut scilicet nemo conveniri posset per illas, nec aliquis au∣thoritate posset procedere earundem. Et si processus esset habitus per easdem, esset irritus et inanis, nisi de praemissis plenam facerent mentionem; Decano Eboracensi, & Archidia∣cono Richemundiae ad haec omnia exequenda deputatis. Sed idem Episcopus, in hujusmodi mandati executione procedens, tibi per suas Literas dicitur injunxisse, ut si firma Ecclesiae supradictae, vel aliqua pars ipsius, apud te for san resideret, ipsam deponi faceres apud Berne∣welle, in custodia Prioris & Sacristae loci ejusdem, & ab inde in anteà, dicto Magistro vel alii ejus nomine de proventibus Ecclesiae supradictae, nullatenus responderes, sed eos de∣poni faceres ibidem, ut de eisdem possit secundum dispositionem hujusmodi summi Pontificis responderi. Quare praefatus Magister nobis humiliter supplicavit, ut cum indignum sit, & omni rationi contrarium, ut poena ipsum alligare debeat â suggestis prorsus insontem, provideri super hoc ei misericorditer dignaremur. Nos autem, penes quos potestas residet, Apostolica sede vacante, volentes praefato Magistro gratiam

facere specialem ob suae meritum probitatis, tibi districte praesentium authoritate mandamus, quatenus eidem Magistro, vel procuratori, vel Nuncio suo, de firma Ecclesiae supradictae, subtracta sibi authoritate mandati praedicti, plenam satisfactio∣nem impendas, & ei de caetero, ut teneris, integre respondere procures, non obstantibus prae∣dictis Literis, vel processibus habitis per eadem. Alioquin, ne mandatum nostrum ad nos vacuum revertatur, noveris nos Priori fratrum Praedicatorum Norwicensium, & Petro de Arche, Canonico Ecclesiae Sancti Angeli de Ferentino, nostras Literas destinasse, ut te ad id, si necesse fuerit, per censuram Ecclesiasticam debeant coarctare. Datum, &c. Anno Dom. 1243. Apostolica sede vacante.

After this Act of the Cardinals Papal Authority, they proceeded to the Election of a New Pope, and on the Feast of the Nativity of St. John Baptist, An. 1243. elected and created Innocent the 4th. Pope, who being confirmed on the Feast of St. Peter and Paul, presently ratified the sentence of Excommunication, denounced by his Prede∣cessor Pope Gregory the 9th. against the Emperor, and confederating with the Citi∣zens of Viterbium, and the parts adjoyning, raised an Army, routed the Emperors forces, took sundry Castles from him near Viterbium, and made the Emperor to re∣treat from thence. Videntes autem qui partes circumjacentes inhabitant, quod Im∣perator* 1.492 turpiter, non sine magno rerum dispendio & dedecore & hominum jactura secesserat, recesserunt multi à fidelitate ipsius, & Romanis atque Viterbiensibus sunt confoederati; Secundum illud Poëticum:

Mobile mutatur semper cum Principe vulgus.

Obfuscata est igitur non mediocriter fama Imperatoris: captus enim erat Comes* 1.493 Simon de Tuscia, cui fiducialiter commiserat Viterbium custodiendum, cum suis complicibus, qui Romam, captivus trahebatur, amissumque fuit ipsum Viterbium, cum quibusdam Civitatibus & Castris circumjacentibus, ipseque Imperator quasi fugam iniit. Denigrata est fama ipsius, & sinistro susurro divulgatum, quod nun∣quam divina officia audire dignabatur, vel orare, vel personas Eccle∣siasticas digne venerari, vel in fide Catholica sane loqui vel sentire, a concubitu muliercularum Saracenarum abstinere, imo potius tam Saracenos, quam alios infideles in terram Imperii vocare, et Vrbes construere permisit munitissimas. (A most notorious calumny, secretly dispersed by this Pope and his Predecessor, though abundantly refuted by the Emperors Answers to it, and Letters to Christian Princes.)

Recesserunt igitur ab Imperatore multi Nobiles et graves ac po∣tentes:* 1.494 Videlicet, Marchisii de Monte ferrato, & de Mala spina, Vercella, Alexan∣dria, & multae Nobiles Civitates. Et multiplicati sunt inimici ejus, prout solent ho∣mines fortunae sequentes serenitatem. In Alemannia etiam multi abierunt retrorsum; et nolentes amplius stare cum eo, alium sibi in Regem elegerunt, vel Imperatorem, videlicet Andegravium, virum elegantem & strenuum: cui Germanis & Italiae pars potissima consilium & auxilium usque ad capitum expositionem, sp••∣spondit indefessum. But he loving the Emperor, & Romanae Curiae odivit cavillationes, refused to consent to the Election the Papal party had made of him for their Empe∣ror; and upon private conference with the Emperor, datis dextris confoederati sunt, ut de suspecto factus est idem Andegravius amicus tutissimus, & omnibus qui eum ele∣gerant manifestè significavit, quod tam temerae praesumptioni non adquievit. Ve∣runtamen, qui oderunt ipsum Imperatorem Fredericum, extulerunt caput. Interme∣antibus igitur Nobilibus & profundi consilii personis, tractatum est diligenter de pace inter Ecclesiam & Imperatorem. Sed noluit aliquo modo Imperator ju∣rare, ut staret Ecclesiasticae censurae absolute, nisi praecognitis causis, et praevisa via, et omnibus conditionibus, nec quomodolibet quaedam acquisita, ad Imperium jure antiquo spectantia, resignare. Et sic, procurante humani generis inimico, (or rather the Pope, his Vicar Gene∣ral, rather then Christs) ira rediit rediviva. The Emperor was so desirous of Peace, that after this, se spospondit Ecclesiae & Ecclesiasticis Praelatis satisfacturum, Circa securitates designandas, offert cautionem juratoriam, literatoriam, & fidejussoriam

per Reges, Principes, & Magnates, & Comites locorum. Praeterea circa praedictas cau∣tiones committit se ordinationi Domini Papae, & Tractatorum per praesens scriptum, (re∣corded at large by Matthew Paris) and Sealed with his Imperial Seal; but the Popes obstinacy would not rest satisfied therewith.

Istud Papae & Imperatoris mutuum dissidium; as it hindred him and all Christian* 1.495 Kings, Princes from ayding the Christians, against the cruelty of the Tartars, ad inju∣riam Christi, & uni versalis Ecclesiae & totius Christianismi; so, totius mundi latitudi∣nem perturbasset. Unde discordia eorum longè latèque per orbem ventilata (utpote quibus non sunt majores, imò nec eis pares, in tota Christianitate) corda Tartarorum, imò omnium Paganorum, necnon & universorum Christi inimicorum, exhilaravit, & in spem erexit tutiorem. Adeò ut superbiendo & jactitando dicerent, Deum Christi∣anis offensum, qui sese ad invicem impugnant & corrodunt: & sibi potius propitium Deum, qui ipsos multiplicavit, & eorum dominium dilatavit. Yea, Sectae pullulant, fide vacillante. Inter Ecclesiam & Imperium discordia, nunquam talis.

Interim Dominus Imperator, videns Dominum Papam ex novo creatum, confirma∣ta* 1.496 Prioris sententia, ipsi nequaquam velle parcere, nolens etiam stare mandatis Eccle∣siae absolutè, jussit vias, portus, & pontes arctissimè custodiri, ne quis portans pecuni∣am, quam scivit Romanam Curiam insatiabiliter sitire, posset transmeare. Filius autem ejus Conradus huic operi operam impendens diligentem, adeò vigilanter tam per mare quàm per terras transire volentibus aditus praeclusit, ut nec fratribus Minoribus, vel Praedicatoribus (the Popes and his Confederates Messengers and In∣telligencers) vel alicui alii transfigurato, quem deprehendere posset, pepercisset, quin comprehensum, usque ad animae exhalationem torqueret. In the mean time Cardinal Columna died at Rome; qui inter omnes Cardinales in possessionibus saecula∣ribus claruit potentissimus: unde efficacissimus discordiae inter Imperatorem & Pa∣pam seminator exstitit & sustentator. The Emperor through the Popes perverse∣nesse, revolting from his former promises, * 1.497 Calcaneo Papali insidias tetendit, & la∣queos absconditos: de quibus Dominus Papa praemonitus, Imperatoris vulpinos Maeandros, in quantum potuit, evitavit, & suspectos habuit, nec se credebat ei, vel suis. Whereupon creating ten of his Creatures and Confederates Cardinals, he pri∣vily fled with them from Rome to Castellana, from thence to Sutrium, the Emperor informing him, Quod nihil faceret de conventis, nisi literis absolutionis priùs habi∣tis. Cui cum contradicendo respondisset Dominus Papa, hoc fore dissonum ratio∣ni, orta est discordia inter eos. Dominus igitur Papa, suae praesagus perturbatio∣nis, extunc repentinam & clandestinam fugam arripere satagebat, nullo tamen con∣scio, ne fugienti Dominus Imperator repagula praepararet. Fuerunt tamen qui di∣cerent, * 1.498 ipsum magis amore munerum, quae delaturi erant illi Cisalpini, nec ausi erant terras transire Imperatoris, ut ipsis sinum aperiens occurreret, quàm pro timore alicujus persequentis. Unde sumpta qualiquali occasione versus Januam, quae sibi patria fuit genialis, gressus impiger dirigebat. Eadem igitur die, significatum fuit Domino Papae, (ut idem posteà asserebat) quod trecenti Milites Tusci erant in veniendo ipsa nocte, ut ipsum apprehenderent.. Dominus igitur Papa, non medio∣criter attonitus, & perturbationis vultum praeferens, in hora primi somni, relictis Pa∣palibus ornamentis, veterem induit Senebaldum, & leviter armatus equum ascendit velocissimum, manu non vacua, & vix cubiculariis consciis, clam subitoque discedens, non equinis pepercit lateribus: ita quod ante primum, triginta quatuor milliaria pertransivit, nemine comitante, vel ipsum sequi potente. Media autem nocte cla∣mor factus, Ecce Papa recessit, nescientibus aliquibus, nisi aliquot sed paucis Cardi∣nalibus. Petrus verò de Capua, cum uno solo Comite, non sine viarum discrimine, sequutus, invenit Papam ipso die apud Castrum supra mare, quod dicitur Civitas ve∣tus. Venerant autem ibidem in occursum Papae viginti tres Galeiae, quarum una∣quaeque sexaginta viros benè ferro armatos, & centum & quatuor remiges assignatos continebat, exceptis nautis, & sexdecim Bargae. Propter quod argumentosi suspica∣bantur, haec omnia diu antè praevisa Dominum Papam desiderasse. Fuerunt autem cum armatis, & eis praefuerunt, potestas Januae, quem Admiratum vocant, & majores Civitatis, qui se omnes jactabant esse vel affines vel consanguineos Papae, propter retributionem. Intravit igitur unam Galeiarum illarum Dominus Papa, serò cum septem Cardinalibus, & paucis aliis comitantibus. Et vix magnum mare intraverant navigantes, ecce occupat ipsos tempestas valinissima, non tamen ex adverso, et erectis velis, non sine marimo timore et periculo, eadem via qua navigan∣tes

capti erant Praelati, per centum milliaria; die Veneris sequenti, compellente tempestate rapti, applicuerunt in portu insulae cujusdam Pisanorum; and at last after many perils and difficulties he arrived at Janua; where, Receptus est à concivibus, consanguineis, & affinibus suis, in Urbe ipsa qua natus est, in campanarum classico, in cantu & Musicis instrumentis; Dicentibus omnibus & conclamantibus: Benedictus qui venit in nomine Domini. Quibus & ipsi responderunt: Anima nostra sicut passer de laqueo venatoris erepta est.

Cum autem Domino Imperatori haec innotuissent, morè Satyrico infrenduit, &* 1.499 ait, scriptum est, Fugit impius nemine persequente. Obstupuit & doluit nimis, & suo∣rum Portuum & Civitatum custodes ignaviae & desidiae redarguit, qui adversarios suos permiserunt liberè pertransire. Fecit igitur in circuitu Januae, praecipuè versus Gal∣liam, exitus viarum, ne ad Papam pecunia portaretur, arctissimè custodiri. Et jam acclamabatur Dominus Imperator manifestus Ecclesiae persequutor. Nec reputabat Dominus Papa adhuc ipsam Civitatem Januam, tutum forè refugium, non ignorans potentiam Imperatoris esse latissimam, secundum illud Poëticum:

An nescis long as Regibus esse manus?

Ipsis quoque temporibus, dum videlicet Dominus Papa moram apud Januam con∣tinuaret,* 1.500 consentientibus Mediolanensibus simul cum Liguribus Italicis quibusdam, etiam Romanis & multis de Nobilioribus Alemanniae, procurante Papa animatur qui∣dam de maximis Alemanniae potens, quem nominant Andegravium; ut Imperialem sibi dignitatem assumens, donec plenius exaltaretur, ope fultus multiplici tam Praela∣torum quàm Magnatum, bellum moveret contra Tyrannum Fredericum, persecuto∣rem Ecclesiae jam puhlicum & generalem. * 1.501 Denigrata est enim fama sua, non medio∣criter, & dicebatur quod jam non firmo gressu in lege Domini ambularet, Saracenis confoederatus, Saracenicas meritriculas sibi retinens concubinas, & alia quae relatu sunt indigna & morosa. Cumque haec attentaturus memoratus Andegravins, secum & Optimatibus suis convocatis deliberaret, quid super hoc agendum, dixerunt ei amici sui, temerarium forè hoc aggredi, & ancipiti casui se, qui tranquilla pace gaudebat, committere, quicquid pars Papalis ei promitteret. Et dum super hoc penderet sen∣tentia, ecce Imperator rapido cursu illuc advolans, paucis & consciis & concomitanti∣bus, cui haec nota facta sunt, animum dicti Andegravii adco effoeminatum divertit ab hoc proposito, quod facti sunt Dominus Imperator & ipse Andegravius amicissimi & confoederati & affines: & dedit Andegravius Imperatori munera & Imperator ei. Et hoc negotio consummato, sicut clanculo venerat Dominus Imperator & subito, sic recessit. Ipsorumque temporum curriculo, ut partem suam, quam credebant adver∣sarii jam infirmatam, magis roboraret, Dominus Imperator dedit filiam suam nuptui cuidam Principi potentissimo Graecorum, nomine Botatio Romanae Ecclesiae exoso & inobedienti, & ideo schismatico. Quod audientes adversarii Imperatoris, silue∣runt confusi.

The Popes Cardinals and Kinred repaired to him to Janua, exigentes redditus ad usus filiorum & Nepotum suorum, praecipue ex Regno Angliae sibi conferendos; yet he thought himself not secure there, by reason of the Emperors Forces surrounding all passages by Land and Sea; Hereupon the better to provide for his Nephews.

Eodem tempore se transtulit Dominus Papa clam à custodibus Imperialibus, ad* 1.502 Astensem Civitatem. Et citò post raptim & noctu Lugdunum se contulit. Extunc igi∣tur cogitavit Concilium generale congregare, praecipue ut Imperatorem depone∣ret, et ibi, vel in inferioribus Galliae partibus ignominiose eum ab Im∣periali culmine praecipitaret. Rex autem Franciae comperiens, quod Dominus Papa Regno suo appropinquavit, sciens, quod de adventu suo nihil bom Regivel Regno proveniret, convocavit Magnates suos, consulens eos quid super his foret agendum? et cum convenissent, ecce Papalis petitio directa est ad ipsum Regem et proceres, ut liceret ei ad Remensem Ci∣vitatem, quae tunc suo Antistite viduabatur, se transferre: (which he neither could nor durst attempt, notwithstanding his Papal pretended Supremacy over all Kings, Kingdoms, without the Kings previous license.) Quod cum Franci attoniti audissent, statim constanter responderunt; Haec se nullo modo velle tollerare. Rescripsit ergo Rex Franciae Domino Papae moderatè; Proce∣res

suos nullatenus velle consentire ut in Franciam veniret: time∣bant ne quasi mus in pera, anguis in sinu, hospites suos remunera∣ret:* 1.503 nec permitterent duo magna luminaria in suo climate appa∣rere, ne, uno aliud absorbente, eclipsis fieret: nec valuit verborum elegantia, in Epistola Papali composita, vel exemplum de foelicis memoriae Papa Alexandro sumptum, constantiam Francorum enervare. Dicebant enim, quam dissimilis ille vir huic puero? Such unwelcome guests were Popes to their own most Christian Son the King, & his whole Kingdom of France; yea such pests and plagues were they to all Kingdoms, whether they or their Legates came; into whose Dominions neither they nor their Legates could nor durst enter without their Royal Assents, notwithstanding their pretended Soveraign Monarchy over all Kings and Kingdoms of the World, to dispose of them at their pleasures.

The Pope receiving this Answer from the French, by the policy of his Cardinals, greedy of English Gold and preferments, moved the King of England to entertain him in his Realm, enforming King Henry, what an extraordinary Honour and Benefit it would be to him and the whole Kingdom. Whereupon the King at first was desirous to grant this request, but upon serious advice of the Rapines, Simony and grievances that would ensue thereon, he upon second thoughts rejected it, as Matthew Paris thus attests.

Ipsis quoque diebus, Domino Papa procurante, sed tamen dissimulante, quidam* 1.504 Cardinalium, qui solius erant amatores pecuniae, Chartam quandam Domino Regi, sub specie multae amicitiae, transmiserunt, cujus tenor talis exstitit. Con∣silium damus vobis amicissimum, vobis salubre et honorificum, et Regno vestro gloriosum, nec mediocriter profuturum; Videli∣cet, ut preces Domino Papae per solennes Nuncios dirigatis, humiliter eidem supplicantes, quatenus dignetur Regnum Angliae, in quo jus dignoscitur ha∣bere speciale, sua praesentia foeliciter illustrare: Et nos ipsum supplicati∣oni vestrae reddemus, proposse supplicando, favorabilem, qui vestrum & Regni vestri foeli∣ces successus desideramus. Excellentissimus enim vobis honor foret, & gloria im∣mortalis, ut temporibus vestris, quod non recolitur aliquibus diebus evenisse, Dominus Papa, qui patrum pater esse dignoscitur, Anglorum finibus persona∣naliter appareret. Recolimus etiam eum dixisse, unde gaudemus, quod gratanter videret delicias Westmonasterii, et divitias Londinenses. Haec cum Domino Regi innotuissent, gaudebat, & huic subdolo consilio de facili incurvaretur, nisi pe∣ritorum consiliis ad contradicendum, vel dissentiendum erigeretur. Qui dicebant, quod satis, imo nimium, jam suorum Caursinorum usuris, et Ro∣manorum ac Italicorum rapinis et simoniis, Angliae puritas macula∣tur, quamvis non ipse Papa praesentialiter bona Ecclesiae et Regni dissipet et praedetur. Similiter & Regni Francorum introitus, quem per solennes Nuncios postulavit, & Arragonum denegabatur. Infamia enim Curiae Papa∣lis id promeruerat, cujus foetor usque ad nubes fumum teterrimum exhalabat. And could he be then Christs Vicar, or St. Peters Successor?

This Pope at last comming into France, much against the Kings and many of the Clergies wills, summoned the Council of Lyons on purpose to Excommunicate and de∣pose the Emperor, as you hearo before, pronouncing him Excommunicate the second time in France, before the Council. The form of the Excommunication denounced against him in the Council, sent into England and all other places to publish, is thus registred by Matthew Paris.

INNOCENTIUS Episcopus servus servorum Dei, &c: Sacro praesente Concilio,* 1.505 ad rei memoriam sempiternam, ad Apostolicae dignitatis apicem, licet indigni, dignatione divinae Majestatis assumpti, omnium Christianorum cu∣ram vigili sedulaque solertia gerere, ac intimae considerationis oculo singulorum facta & dicta discernere; & providae deliberationis statera librare debemus, ut quos justi vigor examinis dignos ostenderit, congruis attollamus et evehamus favoribus; quos autem reos et culpabiles invenerimus, poenis de∣bitis

pro gravitate culpae, afficiamus et deprimamus: appendentes fem∣per meritum & praemium aequa lance, retribuendo cuique juxta qualitatem operis, sive boni, sive mali, poenae, vel gratiae quantitatem. Sanè cum àiu bellorum diuturna commo∣tio, nonnullas professionis Christianae provincias & regiones graviter afflixisset; nos toto cupientes mentis affectu tranquillitatem & pacem Ecclesiae Sanctae Dei, ac generaliter cuncto populo Christiano restituere ac reducere: ad praecipuum Principem saecularem, hu∣jus dissensionis ac tribulationis auctorem, à foelicis recordationis Gregorio Papa Praede∣cessore nostro, Pro suis excessibus anathematis vinculo innodatum, speciales Nun∣cios magnae auctoritatis viros, venerabiles videlicet fratres nostros P. Abbatem Albanen∣sem, tunc autem temporis Rothomagensem Archiepiscopum, & W. Sabinensem tunc, quondam vero Mutinensem, Episcopos, ac dilectum nostrum filium Gulielmum, Basilicae duodecim Apostolorum Presbyterum Cardinalem, tunc Abbatem Sancti Facundi; qui salutem zelabantur ipsius, duximus destinando. Facientes sibi proponi per ipsos, quod nos, & fratres nostri, quantum in nobis erat, pacem per omnia secum habere nitimur; ut cum omnibus hominibus paratisumus; optabamus pacem sibi & tranquillitatem dare, ac mundo etiam universo. Et quia Praelatorum, Clericorum, omniumque aliorum, quos detinebat captivos, & omnium tam Clericorum, quàm Laicorum, quos ceperat in galeiis, restitutio, poterat esse pacis & reconciliationis plurimum inductiva; illum, ut eos restitueret, (cum hoc idem, tam ipse, quàm sui Nuncii, antequam ad Apostolatus vocati essemus officium, promisissent) rogari & peti ab ipso fecimus per eosdem, ac proponi insuper, quod iidem pro nobis parati erant audire & tractare pacem, ac etiam audire satisfactionem, quam fa∣cere vellet Princeps de omnibus pro quibus vinculo erat Excommu∣nicationis astrictus, et offerri. Praeterea, quod si etiam eum in aliquo contra de∣bitum laeserat Ecclesia (quod tamen non credebat) parata erat corrigere, ac in statum debitum reformare. Et si diceret ipse, quod contra justitiam in ullo ipsum laeserat Ecclesia, vel etiam quod nos eum contra justitiam in ullo laesissemus; parati eramus vocare Reges, Praelatos, & Principes, tam Ecclesiasticos, quàm saeculares, ad aliquem tutum locum, ubi simul per se, vel per solennes Nuncios convenirent. Eratque parata Ecclesia etiam de consilio Concilii sibi satisfaccre, si cum laesisset in aliquo, ac revocare Excommu∣nicationis sententiam, si quam contra ipsum injuste tulisset: & eum omni mansuetudine & misericordia, (quantum cum Deo & honore suo fieri poterat) tractare; & de injuriis & offensis ipsi Ecclesiae suisque per eum irrogatis, satisfactionem ab ipso recipere. Volebat etiam Ecclesia omnes amicos suos, sibique adhaerentes, in pace ponere, plenaque securitate gaudere; ut nunquam hac occasione possent aliquod in posterum subire discrimen, aut periculum. Sed licet sic apud eum pro pace paternis monitis & pre∣cuminsistere curaverimus lenitate, idem tamen Pharaonis imitatus duritiam, & morè Aspidis obturans aures suas, hujusmodi preces & monita, * 1.506 elata obstinatione, ac obstinata elatione et superbia despexit ac contempsit. Et licet pro∣cessu temporis, in die coenae Domini proximo nuper praeterita praecedente, coram nobis & fra∣tribus nostris Cardinalibus; praesentibus charissimo in Christo filio nostro Constantino∣politano Imperatore illustri, coetu quoque non modica Praelatorum, & de senioribus ac sa∣nioribus Senatoribus Populoque Romano, & juxta multitudinem aliorum, qui eodem die, propter solennitatem ipsius, de diversis mundi partibus ad Apostolicam sedem convenerunt; quod staret mandatis nostris & Ecclesiae, per Nobilem virum Comitem Tholosanum, ac Magistros Petrum de Vinea, & Thaddaeum de Suessa, Curiae suae Judices, & procura∣tores suos, speciale super hoc ab ipso mandatum habentes, praestiterit iuramentum, postmodum tamen quod * 1.507 juraverat, non implevit. Quinimò ea inten∣tione ipsum praestitisse juramentum probabiliter creditur, sicut ex factis sequentibus colligi∣tur evidenter, ut eidem Ecclesiae ac nobis illuderet potius, quam pareret; cum anno & am∣plius jam elapso, nec adipsius Ecclesiae gremium revocari potuerit, nec sibi de illatis ei damnis & injuriis curavit satisfacere, licet super hoc extiterit requisitus. Propter quod non volentes, nec etiam valentes, absque gravi Jesu Christi offensa, ejus iniquitates & sce∣lera amplius tolerare: cogimur, urgente nos conscientia, animadvertere in eun∣dem. Et ut ad praesens, de caeteris ejus sceleribus & iniquitatibus taceamus; quatuor gravissima, quae nulla possunt celari tergiversatione, commisit. Dejeravit enim multoties; pacem quondam inter Ecclesiam & Imperium reformatam, temerè violavit; * 1.508 Perpetra∣vit etiam sacrilegium, capi faciens Cardinales Sanctae Romanae Ecclesiae, ac aliarum Ecclesiarum Praelatos et Clericos, religio∣sos, et saeculares, venientes ad Concilium, quod idem praedecessor

duxerat convocandum. De haeresi quoque non dubiis & levibus, sed difficilibus & evidentibus argument is suspectus habetur: plura siquidem eum commisisse perjuria satis patet. Nam olim cum in Siciliae partibus commorabatur, priusquam esset ad Imperii dignitatem electus, coram bonae memoriae G. Sancti Theodori Diacono Cardinali, Aposto∣licae sedis Legato, foelicis recordationis Innocentio Papae, praedecessori nostro, & successori∣bus ejus, Ecclesiaeque Romanae, pro concessione Regni Siciliae, ab eadem Ecclesia sibi facta, fidelitatis praestitit juramentum. Et sicut dicitur, illud idem postquam ad ean∣dem dignitatem elect us extitit, & venit ad Ʋrbem, coram eodem Innocentio suis{que} fratri∣bus Cardinalibus & aliis multis praesentibus, ligium homagium in ejus faciens manibus innovavit. Deinde, cum in Alemannia esset, eidem Innocentio Papae, & ipso defuncto, bonae memoriae Honorio Papae, praedecessori nostro, & ejus successoribus, ac ipsi Ecclesiae Romanae, praesentibus Imperii Principibus ac Nobilibus, juravit, honores, jura, et possessiones Romanae Ecclesiae, pro posse suo, servare ac pro∣tegere bona fide. Et quod quaecunque ad manus suas devenirent, sine difficultate restituere procuraret, nominatis expresse dictis pos∣sessionibus in hujusmodi juramento; quod postmodum confirmavit, Coronam Imperii jam adeptus. Sed horum trium juramentorum temerarius extitit violator & transgressor, non sine proditionis nota, et laesae crimine Majestatis. Nam contra praefatum praedecessorem nostrum Gregorium, & fratres suos Cardinales, comminatorias Literas eisdem fratribus destinare; ac dictum Gregori∣um apud fratres ipsos, sicut apparet per Literas ab eodem tunc direct as: eisdem etiam, prout fertur, per universum ferè orbem terrarum multipliciter diffamare praesumpsit. Ac venerabilem fratrem nostrum Ottonem Portuensem, tunc Sancti Nicholai in carcere Tulliano Diaconum Cardinalem, & bonae memoriae J. Praenestinensem Episcopos, Aposto∣licae sedis Legatos, nobilia & magna Ecclesiae Romanae membra, personaliter capi fecit, et bonis omnibus spoliatos, ac per diversa loca non semel igno∣miniose deductos et circumductos, carceribus mancipari. Privile∣lium insuper, quod Beato Petro, et successoribus ejus in ipso, tradidit Dominus Iesus Christus, videlicet; Quodcunque ligaveritis super terram, erit ligatum & in coelis; quodcunque solveritis super terram, erit solutum & in coelis. (in quo authoritas et potestas Romanae Ecclesiae consistit) pro viri∣bus diminuere, vel ipsi Ecclesiae auferre sategit, scribens se praefati Gregorii Papae, praedecessoris nostri, non vereri latam ab eo Excommu∣nicationis sententiam in ipsum, non solum contemptis clavibus Ec∣clesiae non servando, verumetiam per se, ac officiales suos, et illam, et aliam Excommunicationis vel Interdicti sententias, quas idem omnino contempsit, cogendo et compellendo alios non servare. Pos∣sessiones quoque praefatae Ecclesiae Romanae, videlicet, Marchiam, Duca∣tum Beneventum, (cujus muros & turres dirui fecit) ac alias quas in Tusciae & Lombardiae partibus, & quibusdam aliis obtinebat locis, paucis exceptis, occupare non metuens, eas detinet adhuc occupatas. Et tanquam ei non suffice∣ret, quod manifestè, contra juramenta praesumendo talia, veniebat, per se, vel per suos offi∣ciales, earundem possessionum homines dejerare compulit: ipsos a juramento fidelita∣tis, quibus tenebantur ratione Ecclesiae, de facto, cum de jure non posset, absolvens; et faciens eosdem fidelitatem nihilominus abju∣rare praedictam, sibique fidelitatis hujusmodi juramenta praestare. Pacis verò ipsum violatorem existere planè constat; Quia cum olim tempore pacis, inter ipsum & Ecclesiam reformatae, jurasset coram bonae memoriae J. de Abbatis Villa, Epis∣copo Sabiniensi, & Magistro Thomasio, tunc temporis Sanctae Sabinae Presbytero Cardi∣nali praesentibus, cum multis aliis Praelatis, Principibus, & Baronibus, quod staret & pareret praecise, absque ulla conditione, omnibus mandatis Ecclesiae, super his, pro quibus erat vinculo Excommunicationis expressis per ordinem co∣ram eo: tunc temporis etiam omnibus Teutoniae hominibus, Regni Siciliae, ac quibuslibet aliis, cujuscunque conditionis aut status, qui Ecclesiae contra eum adhaeserant, omnem remittens offensam et poe∣nam: et quod in nullo tempore offenderet, vel offendi faceret ipsos,

pro eo quod Ecclesiae astiterant, praestari in anima sua per Comitem Acerrarum facient juramentum; postmodum pacem et juramenta hu∣jusmodi, nequaquam erubescens irretiri perjuriis, non servavit. Nonnullos enim etiam ex ipsis hominibus praedictis, tam Nobiles, quàm alios, posteà capi & incarcerari fecit; & eis bonis suis omnibus spoliatis, uxores eorum & filios captivare; ac insuper terras Ecclesiae, contra promissionem, quam eidem J. Sabinensi Episcopo, & Thomasio Cardinali fecerat, irreverenter invasit: licet ipsi ex tunc in eundem praesentem, si ullo modo praedictis articulis aut conditionibus contraveniret, Excommunicatio∣nis sententiam promulgaverunt. Et cum iidem Apostolica authoritate sibi commissa, ipsi mandassent, ut nec per se, nec per alium impediret, quin postulationes, electi∣ones, & confirmationes Ecclesiarum & Monasteriorum, in Regno praefato, liberè de caeterò fierent, secundum statutum Concilii generalis: et quod nullus deinceps in eodem* 1.509 Regno viris Ecclesiasticis, ac bonis aut rebus eorum, imponeret tallias vel collectas, quodque nullus ibidem Clericus vel persona Ecclesiastica de caetero in civili vel criminali causa conveniretur coram Iudice saeculari, nisi super feudis quaestio civilis haberetur; ac Templariis, Hospitalariis, & aliis personis Ecclesiasticis, de damnis & injuriis irro∣gatis, eis satisfaceret competenter: ipse mandatum hujusmodi adimplere contempsit. Li∣quet namque undecim, aut plures, Archiepiscopales, & mult as Episcopales sedes, Abbati∣as quoque, & alias Ecclesias, ad praesens in Regno vacarepraedicto; easque procurante ipse, sicut apertè patet, fuisse diutius Praelatorum regimine destitutas: in gravè ipsarum praejudicium, & periculum animarum multarum. Et licet fortè in aliquibus ejusdem Regni Ecclesiis, electiones sint à Capitulis celebratae: quia tamen per illa eadem fa∣miliares Clerici sunt electi, probabili potest argumento concludi, quod facultatem non habent liberam eligendi. Ecclesiarum autem ipsius Regni, non solum facultates et bona fecit prout voluit occu∣pari, sed et cruces, calices, thuribula, et alios sacros earum thesau∣ros, et pannos sericos, velut cultus Divini contemptor, auferri: licet, ut dicitur, ipsis Ecclesiis (exacto tamen prius pro eis certo p••••cio) in parte fuerint restituti. Clerici quippe * 1.510 collectis & talliis, muti∣pl•••••••••• affliguntur. Nec solum trahuntur ad judicium saeculare, sed, ut asseritur, coguntur subire duella: incarcerantur, occiduntur, et patibulis cruciantur, in confusionem et opprobrium ordinis clericalis. Praefatis autem Templariis, Hospitalariis, & personis Ecclesiasticis, non est de damnis illatis eis∣dem & injuriis satisfactum. Eum quoque certum est, sacrilegii esse perpetratorem. Nam cum praefati Portuensis & Praenestinensis Episcopi, & quamplures Ecclesiarum Praelati & Clerici, tam religiosi, quâm saeculares, ad Apostolicam sedem, pro celebrando Concilio (quod prius ipse petiverat convocari) per mare venirent, viis omnibus terrae ipsius, de mandato ejus, omnino praeclusis, idem destinato Henrico filio suo cum multitudine galeia∣rum, & per alias quamplures longè anteà serio praeparatas in partibus Tusciae, maritimis insidiis positis contra eos, ut gravius posset virus vomere praeconceptum, ipsos ausu sa∣crilego capi fecit, quibusdam Praelatorum ipsorum, et aliis in hujus∣modi captione submersis; nonnullis etiam interemptis, et aliquibus hostili insequutione fugatis: reliquis autem bonis spoliatis omni∣bus, et de loco ad locum in Regno Siciliae opprobriose deductis, et cir∣cumductis, ac ibidem diris carceribus mancipatis; quorum aliqui macerati squaloribus et inedia pressi, miserabiliter defecerunt. Me∣rito insuper contra eum de haeretica pravitate suspicio est exorta, cum postquam Excommunicationis sententiam a praefatis J. Sabinensi Episcopo, et Thomasio Cardinali, prolatam incurrerit, et praedictus Gregorius Papa ipsum anathematis vinculo innodavit, ac post Eccle∣siae, Romanorum Cardinalium, Praelatorum, et Clericorum, a qua di∣versis partibus ad sedem Apostolicam venientium, captiones, claves Ecclesiae contempserit et contemnat, sibi faciens celebrari, vel po∣tius, quantum in eo est, prophanari divina: et constanter asseruit, ut

superius est narratum, in se praefati Gregorii Papae sententias Excom∣municationis non vereri. Praetereà, conjunctus Saracenis amicitia detestabili, Nun∣cios & munera pluries destinavit eisdem, & ab eis vicissim cum honorificentia & hilaritate recepit: ipsorumque ritus amplectitur, illos in quotidianis ejus obsequiis notabiliter secum tenens, eorundem etiam more uxoribus, quas habuit de stirpe Regia descendentibus, ••unu∣chos, praecipuè quos, ut dicitur, serio ipse castrari fecerat, non erubuit deputare custodes. Et quod execrabilius est, olim existens in partibus transmarinis, facta compositione qua∣dam, imò verius collusione, cum Soldano, Machometi nomen, in templo Domini diebus ac noctibus publicè proclamari permisit. Et nuper Nuncios Soldani Babyloniae, postquam idem Soldanus Terrae Sanctae, ac Christianis habitatoribus ejus, per se ac suos damna gra∣vissima & inaestimabiles injurias irrogaret: fecit per Regnum suum Siciliae cum laudi∣bus, ad ejusdem Soldani excellentiam, sicut fertur, honorificè suscipi, & magnificè procu∣rari. Aliorum quoque infidelium perniciosis & horrendis obsequiis contra fideles ab••tens, & illis qui damnabiliter vilipendentes & contemnentes Apostolicam sedem, ab unitate Eccle∣siae discesserunt, procurans affinitate ac amicitia copulari, clarae memoriae Ducem Bavariae, specialem Ecclesiae Romanae & devotum; fecit, sicut pro certo asseritur, Christiana religi∣one despecta, per assisinos occidi: & Battacio, Dei et Ecclesiae inimico, a communio∣ne fidelium per Excommunicationis sententiam, cum adjutoribus, conciliatoribus, et fautoribus suis solenniter separato, filiam suam tradidit in uxorem. Catholicorum vero Principum auctus & mores respuens, neglecta sa∣lutis suae & famae integritate, pietatis operibus non intendit. Quinimò, ut de suis nefariis dissolutionibus sileamus, cum didicerit* 1.511 tantum opprimere, non curat oppressos injuriis rele∣vare, manu ejus, ut decet Principem Christianū, ad eleemosynas non extenta: cum destructi∣oni Ecclesiarum institerit, & religiosas ac alias Ecclesiasticas jugi attriverit afflictione & persequutione personas. Nec enim & Ecclesias, nec ulla Monasteria, nec H••spitalia, seu alia pia loca cernitur uspiam construxisse aut fundasse. Nunc igitur haec non levia, sed efficacia sunt argumenta de suspicatione haeresis contra cum: cum tamen haereticorum voca∣bulo eos jus Civile continere asserat, & latis adversus eos sententiis debere succumbere: qui vel levi argumento à judicio Catholicae Religionis & tramite detecti fuerint deviare. Praeter hoc, Regnum Siciliae, quod est* 1.512 spirituale Patrimonium beati Petri, quod idem Princeps ab Apostolica sede tenebat in feudum, jam in tantam Clericis & Laicis exinani∣tionem servitutem{que} redegit, quod eis penè penitus nihil habentibus, & omnibus exinde ferè probris ejectis & expulsis, illos qui remanserunt ibidem, sub servili quasi conditione vivere, ac Romanae Ecclesiae, cujus principaliter sunt homines & vassalli, offendere multipliciter & hostiliter impugnare compellit. Posset etiam meritò reprehendi, quod mille squinatorum an∣nuam pensionem, in qua pro eodem Regno ipsi Romanae Ecclesiae tenetur, per novem annos etamplius solvere praetermisit. Nos ita{que} super praemissis, & quam pluribus aliis ejus nefandis & ex••crandis excessibus ac flagitiis, cum fratribus nostris Cardinalibus & Sacrosancto Concilio deliberatione praehabita matura & diligenti, cum Domini nostri Iesu Christi vices, licet immeriti, teneamus in terris, nobisque in beati Petri Apostoli persona sit dictum:* 1.513 Quodcunque ••••gaveris super terram, erit ligatum & in coelis, &c. memoratum Principem, qui se Imperio, et Regnis, omnique denique honore, ac dignitate reddidit tam indig∣num, quique propter suas iniquitates atque scelera a Deo ne regnet vel imperet est abjectus, suis ligatum peccatis a Deo ac abjectum, omnique honore ac dignitate privatum a Domino ostendimus ac de∣nunciamus, et nihilominus sententiando privamus. Omnesque qui ei juramento fidelitatis aliquo modo tenentur astricti vel obligati, a* 1.514 juramento hujusmodi perpetuo absolvimus et liberamus: auctori∣tate Apostolica firmiter et strictim inhibendo, ne quisquam de caetero sibi tanquam* 1.515 Imperatori vel Regi pareat, vel quomodolibet parere intendat. Decernendo quoslibet, qui deinceps ei, velut Imperatori, vel Regi, consilium praestiterint, seu favorem; ipso facto Excommu∣nicationis vinculo subjacere. Illi autem, ad quos in eodem Impe∣rio, Imperatoris spectat electio, eligant libere alium in ejus locum successorem. De▪ praefato vero Siciliae Regno providere curabimus, cum eorundem fratrum nostrorum Cardinalium consilio, sicut videri∣mus

expedire. Datum Lugduni, decimo septimo Calend. Augusti, Pontificatus nostri anno tertio.

Haec igitur in medio Concilio prolata, cunctis audientibus ad instar corruscantis fulgu∣ris,* 1.516 non mediocriter timorem omnibus incusserunt. Magistri igitur Thaddaeus de Suessa, & Walterus de Ocra, & alii procuratores Imperatoris, & qui cum ipsis erant, emisso ejulatu flebili, hic femur, hic pectus in judicium doloris percutientes, vix à proflu∣vio lacrymarum sese continuerunt. Et ait magister Thaddaeus memoratus, Dies ista, dies irae, calamitatis, et miseriae. Dominus igitur Pa∣pa, et Praelati assidentes Concilio, candelis accensis, in dictum Im∣peratorem Fredericum, qui jam jam Imperator non est nominandns; terribiliter, recedentibus et confusis ejus procuratoribus, fulgu∣rarunt.

The Pope and his Prelates in this Council published these two Canons to Regulate the Abuses of Excommunications, which they violated in an high degree by this their Excommunication against the Emperor.

Ecclesiastica censura Judices damnabiliter abutuntur, cum de matris Ecclesiae gre∣mio ex alterius culpa indiscretè per eam attentent evellere innocentes, ex qua illicitè* 1.517 notatus non laeditur, sed errante clavi converti dicitur in damnantem. Volentes igi∣tur insolentiae, vel potius insolertiae talium obviare, constitutionem praesenti de∣creto sancimus, ut Judicum nullus excommunicato ab eodem participantes in locu∣tione & aliis quibus ligatur particeps, excommunicatione minori, ante communicati∣onem canonicam excommunicare praesumat: salvis constitutionibus contraillos legiti∣mè promulgatis, qui in scelere praesumunt alieno participare damnato.

Quod si ex locutione, & aliis, quibus excommunicato participans labitur in mino∣rem, notati majoris divina invaserit contemnendo, ut facilius revocetur ad absoluti∣onis beneficium, satisfactione praemissa, misericorditer obtinendum; poterit Judex post commonitionem canonicam, hujusmodi participes eidem consimili damnare cen∣sura. Aliter autem, in participantes excommunicatio non teneat; & proferentes, poenam legitimam poterunt formidare.

Cum excommunicatio sit medicinalis, non mortalis, disciplinans, non eradicans, dum tamen in quem lata fuerit non contemnat; cautè provideat Judex ecclesiasticus,* 1.518 ut in ea ferenda ostendat se prosequi quod corrigentis est & medentis. Quisquis ergo excommunicat, in scriptis proferat; & causam expressè conscribat, propter quam excommunicatio proferatur. Exemplum verò scripturae hujusmodi teneatur excom∣municato tradendum infra mensem post diem sententiae, si fuerit requisitus: super qua sigillo authentico consignatas. Si quis autem Judicium hujusmodi constitutionis temerarius violator existat; per mensem unum ab ingressu Ecclesiae & divinis, no∣verit se suspensum. Superior verò, ad quem recurritur, sententiam ipsam sine diffi∣cultate relaxans, latorem excommunicationis ad expensas omnes & interesse condem∣net, & aliàs puniat animadversione condigna, ut poena docente discant Judices, quam grave sit excommunicationum sententias sine maturitate debita in aliquem ful∣minare. Et haec eadem etiam in suspensionis & interdicti sententias, volumus observa∣ri. Caveant autem Praelati, & Judices universi, ne praedictam suspensionis poenam in∣currant. Quoniam si contigerit eos sic suspensos divina officia exequi, sicut prius; ir∣regularitatem non effugient, juxta canonicas sanctiones, super qua non nisi per sum∣mum Pontificem poterit dispensari.

Solet autem à nonnullis in dubium revocari, an cum aliquis per superiorem absolvi* 1.519 postulat ad cautelam, dum in se latam excommunicationis sententiam asserit esse nul∣lam; sine contradictionis obstaculo, munus debeat ei absolutionis impendi. Et ante ab∣lutionem hujusmodi, qui se offert in judicio probaturum se post appellationem legiti∣mam, in excommunicatione notatum, vel intolerabilem errorē in sententia fuisse pa∣tenter expressum, sit in caeteris, excepto probationis illius articulo, evitandus. In pri∣ma igitur dubitatione sic statuimus observandum, ut petenti absolutio non negetur; quamvis in hoc excommunicator, vel adversarius se opponat. In quo casu, tres tan∣tummodò octo dierum indulgebuntur dilationes sic dicenti: ut si probaverit, quod op∣ponit, nec relaxetur sententia, nisi prius sufficiens praestetur emenda, vel competens cautio, de jure parendo, si offensa dubia proponatur. In secunda verò quaestione statui∣mus, ut si is qui ad probandum admittitur, pend ente probationis articulo, etiam caete∣ris quae ut actor in judiciis acceptaverit, interim evitetur. Extra judicium verò, in

officiis, postulationibus, & electionibus, & aliis legitimis actibus nihilominus admit∣tatur.

In this Council the Pope to raise monyes and therewith forces to oppose and depose the Emperor, published a Croysado, with sundry Indulgences under the usual pre∣text of releiving the Christians, then pretended to be greatly distressed by the Sara∣ceus and Tartars, thus registred in the Canons of this Council.

De Crucis vero negotio, nonnulla sunt in Concilio salubriter & prudenter constitu∣ta:* 1.520 sed cùm de contributione pecuniae facta fuit mentio, contradictum fuit Do∣mino Papae in facie, maxime propter hanc adjectionem omnibus invi∣sam: Conferant subsidium per manus eorum, qui ad hoc Apostolica fuerint providentia ordinati: (By which means the Pope would have fingered and converted, all the mony to his own use:) Quia multoties et multipliciter conquerun∣tur fideles Ecclesiae; se de pecunia sua Terrae Sanctae in auxilium contributa, per Romanam curiam fuisse defraudatos: (And might they have resisted him to his face upon as just a ground in his Excommunication, yea deposi∣tion of the Emperor, to defraud him of his Rights and Prerogatives of his Imperal Crown?) Caetera verò fideliter ac salubriter ordinata, auribus & cordibus fidelium placentia anno Domini 1234. de Papa Gregorio de verbo ad verbum sunt conscripta: ubi etiam invenies Sermonem elegantissimum, ab eodem Papa Gregorio compositum: Et ille idem sermo, in hoc Concilio à domino Papa Innocentio quarto, quasirecens resump∣tus est. (As the Emperors * 1.521 Excommunication was) Affirmavitque Dominus Papa, haec omnia, maxime autem quae de Principe statuit, se irrevocabiliter observaturum.

Haec autem cum intellexisset magister Thaddeus ab imo trahens suspiria, ait: Intel∣ligo nullum remedium patere discrimini. Ejulansque & flens subintulit: Verè dies ista, diesirae: sicut anteà dixerat, cum ad Concilium plenum omnes Praelati candelas suas accensas inclinarent, & extinguerent; excommunicatum Imperatorem Frederi∣cum deponentes. Et in calce sermonis adjunxit idem magister Thaddeus: Ex hoc tempore cantabunt haeretici, regnabunt Chorosmini, & insurgent Tartari. Et haec nunciaturus ad Dominum suum Imperatorem Fredericum est reversus. Dominus au∣tem Papa omnibus in propatulo ait: Quod meumest feci, faciat & prosequatur super his Deus quod voluerit.

Cum autem haec omnia audivisset & intellexisset Dominus Imperator Fredericus,* 1.522 vix se prae indignatione capiens, in vehementissimam iram excan∣duit. Torvoque vultu omnes circumsedentes adspiciens intonuit, dicens: Abjecit me Papa in Synodo sua, privans me Corona mea; Vnde tanta audacia? unde talis temeraria praesumptio? Vbinam sunt clitellae meae, thesaurum meum portatilem continentes? Et cum allatae fuissent, et coram eo ejus jussu reseratae essent, ait: Vi∣de si jam sunt amissae coronae meae. Repertam igitur unam imposuit capiti suo. Et coronatus erexit se, et minacibus oculis, voce ter∣ribili, et insatiabili corde, dixit in propatulo: Non adhuc Coronam meam perdidi, vel Papali impugnatione, vel Synodali Concilio, sine cruento perdam certamine. Ad tanta prorumpet fastigia vulga∣ris superbia ut me praecipuum Principem, quo non est major, imo cui nec est par, ab apice dignitatis Imperialis valeat praecipitate. In hoc tamen conditio mea melioratur. In aliquo tenebar illi obedi∣re, saltem venerari; Nunc autem ab amore et veneratione, nec∣non et ab omnimodae pacis absolvor adversus Papam obligatione. Ex tunc igitur efficacius et vigilantius, ut Dominum Papam gravaret, in thesauris, consanguineis, et amicis ejus damna et injurias irro∣gavit (as he had just cause.) Cogitavit igitur ut partem suam magis roboraret, filiam Ducis Austriae sibi matrimonio copulare. Et ad hoc consummandum solennes nuncios destinavit, & festinos ad eundem Ducem. Quod cum ad notitiam puellae per∣venisset, amplexus & nuptiasipsius Frederici donec absolveretur, constanter refu∣tavit. Hoc autem cum Pater Puellae etiam approbasset & dicto Frederico nunciasset, erubuit spretus ab utroque. Sed tamen induratus, volens avertere corda Regum & Prin∣cipum,

tam à devotione quàm venerationae Ecclesiae & Praelatorum praecipuè Domini Pa∣pa scripsit Epistolam, quandam nimis reprehensibilem, in ea enim virosum propositum suum quod diu occultaverat, evomuit. But his Epistle, how ever censured by Papal parasites, was worthy this Emperor, and all Christian Kings had reason to thank, honor him for his prudent advise and magnanimous resolution therein, then to lessen their affections towards him; for defending all their Crowns and regal rights, against Papal usurpations, and shewing them the readiest way to support them for the future.

FREDERICUS, &c. Regi Angliae, &c. Illos foelices describit antiquitas quibus* 1.523 ex alieno paratur cautela periculo. Status enim sequentis firmatur ex principio praece∣dentis. Et ut impressionem cera recepit ex sigillo, sic humanae vitae formatur mortalitas ab exemplo. Hanc utinam foelicitatem vestra serenitas anticipasset, vel praeoptasset: & quam cautelae solertiam vobis, ô Christiani Reges, ex nostrae Majestatis nimiae laesione relinquimus, nobis potius alii Reges et principes laesi similiter reliquis∣sent. Porro, qui clerici nunc censentur, parum eleemosynis im∣pinguati filios opprimunt donatorum; Ipsique nostrorum filii subdito∣rum paternae conditionis obliti, nec Imperatorem, nec Regem aliqua veneratione revereri dignantur, quoties in Patres Apostolicos or∣dmantur. Quod autem ex circumloquutionibus nostris innuitur, ex Innocentii Pa∣pae quarti praesumptione comprobatur. Qui vocata Synodo, ut asserit, generali, contra nos, nec citatos, nec super aliqua fraude vel pravitate convictos au∣sus est sententiam depositionis statuere, quam praeter omnium Regum enorme praejudicium, non poterat stabilire. Quid enim nobis singulis Regibus singulorum Regnorum, afacie talis principis sacerdotum timendum non superest, si nos et principum electione solenni, et ap∣probatione totius Ecclesiae, dum cleri fide ac religione vigebant, Imperiali Diademate divinitus insignitos, et alia regna nobilia magnifice gubernantes, ille deponendos aggreditur; cujus quoad temporalium detrimenta, non interest in nos aliquid exercere rigo∣ris, etiam si causae legitimae probarentur. Verum, quos Sacerdo∣talis sic infestat abusio potestatis, et a summo conatur praecipitare deorsum; nec primi sumus nec ultimi. Et hoc quidem vos facitis obedien∣tes simulatoribus sanctitatis, quorum sperat ambitio, quod totus Jor∣danis influat in os suum. O si vestrae credulitatis simplicitas, a Scriba∣rum & Pharisaeorum fermento quod est hypocrisis, juxta Salvatoris sententiam, sibi curaret attendere! quot illius curiae turpitudines execrari possetis quas honestas et pudor prohibet recitare. Sane redditus copiosi, quibus ex plurimum depauperatione Regnorum ditantur, quemad∣modum ipsi nostis, ipsos faciunt insanire, Apud vos Christiani, vel peregrini mendicant, ut apud nos Paterini manducent. Ibi vestrorum domos obruitis, ut hic ad∣versariorum vestrorum oppida construatis. Sic de vestris decimis & eleemosynis tales pauperes Christi sustentati; qua beneficii recompensatione, qua saltem gratitudinis exhi∣bitione se praebent obnoxios? Quanto manus largiores extenditis, tanto non so∣lum manus, sed etiam cubitos avidius apprehendunt, suo nos laqueo detinentes, sicut aviculam, quae quanto ad evasionem fortius nititur, firmius alligatur. Haec vobis ad praesens scribenda curavimus, insufficenter exprimentia votum nostrum. Caetera verò secretius intimanda; videlicet in quos usus divitias pauperum, expendat prodi∣galitas avarorum. Quid super impetratione conceperimus obligando, quam per magnos mediatores intendimus, ut inter nos & Ecclesiam saltem pax superficialiter reformetur. Quid de Regum commmunibus specialibus{que} negotiis disponere proponamus: Quid super Insulis Oceani fuerit ordinatum: quid contra Principes universos quibusdam consiliis; quae nos, & quae nonnullos, quos habemus ibidem familiares & subditos, licet clandestina, latere non possunt, illa curia machinetur. Quantis viribus, quot virorum, qualiter instru∣ctorum ad bella in hoc ipso Vere, quod instat, omnes illos qui modò nos opprimunt, opprimere posse speremus, et si se nobis totus mundus opponeret. Quicquid fideles nostri latores praesentium vobis retulerint, certè credatis, & ac si Sanctus Petrus jurasset firmissimum reputetis.

Nec vobis, petimus, videatur, quod per latam in nos sententiam Pa∣palem, nostrae magnitudinis. Majestas aliquatenus incur vetur. Habe∣mus enim conscientiae puritatem, ac per consequens, Deum nobiscum, cujus testimonium invocamus. Quia semper fuit nostrae intentio vo∣luntatis,* 1.524 clericos cujusque ordinis ad hoc inducere, et maxime maxi∣mos: ut tales perseverarent in fine, quales fuerunt in Ecclesia pri∣mitiva, Apostolicam vitam ducentes, humilitatem Dominicam imi∣tantes. Tales namque Clerci solebant Angelos intueri, miraculis coruscare, aegros cu∣rare, mortuos suscitare; et sanctitate, non armis, sibi Reges et Princi∣pes subjugare. At isti, saeculo dediti, delitiis inebriati, Dominum post∣ponunt; quorum ex affluentia divitiaram et opum, omnis religio suf∣focatur. Talibus ergo subtrahere nocentes divitias, quibus dam∣nabiliter onerantur, opus est charitatis. Ad hoc vos, et omnes Prin∣cipes una nobiscum, ut cuncta superflua deponentes, modicis re∣bus contenti, Deo deserviant, debetis diligentiam adhibere.

Haec cum ad Christianissimos Francorum & Anglorum Reges nunciata pervenissent,* 1.525 patuit luce clarius ipsis & eorum Magnatibus, quod Fredericus libertatem ac nobilita∣tem Ecclesiae, quam ipse nunquam auxit, sed magnifici antecessores ejus malo grato suo stabilierunt, toto conamine studuit annullare & de haeresi per idipsum se reddens su∣spectum, merito omnem quàm hactenus habebat in omni populo igniculum famae propriae prudentiae & sapientiae, impudenter & imprudenter extinxit atque delevit. Reges tamen memorati, quia muliebre videretur & inhonestum statim infestare, quem prius protexerant, non sine murmure siluerunt adhuc dissimulantes. Ac per hoc domini Papae conditio, meliorata respiravit.

Unum insuper omnes angebat tam Principes quam Praelatos vulnus angustiae, futura pericula ratione praevia ponderantes. Eo quod etsi dignus multipliciter Fredericus deprimi, et omni honore pri∣vari, tamen si eum, Deo juvante, auctoritas Papalis irrestaura∣biliter deponeret, Romana Ecclesia, gratia Dei abutens, in poste∣rum in tantam elationem, et intolerabilem superbiam sublevaretur,* 1.526 quod Principes Catholicos insontes et justos, et praecipue Praelatos, quavis levi causa vel deponeret, vel deponere probrose commina∣retur, loquendoque sublimia, gloriandoque dicerent Romani licet a plebeia stirpe procreati: Nos ipsum maximum Dominum et Impe∣ratorem Fredericum conculcavimus, et quis es tu, qui nobis temere credis resistere▪ Et ita provocati nobiliores, contra eos leva∣bunt calcaneum: Deoque vindice, auctoritas Romana poterit de∣perire.

Haec autem mundi volubilitate secum rapiente, Abbates diversorum climatum Ci∣stercienses* 1.527 Capitulum suum instante exaltatae Crucis solennitate, sicut moris est, ca∣tervatim adierunt. Et cum ad Capitulum generaliter convenissent, mandatum Domi∣ni Papae susceperunt. Cujus tenor fuit hic:

Noverit universitas vestrae statum Ecclesiae formidabiliter periclitantem precum in∣stantia solitò vigilantiùs indigere. Subest enim urgens causa, quae toti Christianitati terribiliter comminatur. Nec curabimus de caeterò gladio uti materiali, sed tantum spirituali, contra Fredericum aliquando Romanorum Imperatorem, validum Ecclesiae Christi & obstinatum inimicum. Obstructum est os loquentium iniqua. Non vos mo∣veant imperitorum, & veritatis ignarorum, precamur, obloquia; ut à nobis quasi prae∣cipitanter putetis, & absque deliberato fratrum nostrorum & multorum peritorum mo∣roso consilio contra ipsum Fredericum fuerit sententiatum. Non enim meminimus un∣quam, causam cum tanta deliberatione & diligenti examinatione fuisse excussam; & peritorum at que sanctorum mentibus, libratam extitisse; adeò quòd in secretis, aliqui fratrum nostrorum induerunt personam Advocati pro ipse: Aliqui autem è contrà perso∣nam adversantis: ut ex objectionibus & responsionibus inquirentium & disputantium, ut

solet in Scholis, causae veritas radicitus hinc indeque discuteretur. Nec aliquam viam invenimus, sine Dei injuria, & gravi ejus offensa, & Ecclesiae ejusdem laesione, & nostra∣rum conscientiarum vulnere, aliter procedendi quàm ut processimus, licet inviti, & ejus∣dem laesoris miseriae condolentes. Parati igitur sumus in hac causa, et pro illa, usque ad mortem stare; et pro ea, et in ea, tam omnes fratres nostri, quam nos mori, immutabiliter pro causa Dei et ejus Ecclesiae dimicantes. Haec postquam ad audientiam totius Capituli & universorum fratrum plenius pervenerunt, partem Frederici detestantes, mirabiliterque papali parti incli∣nantes Deum deprecabantur, ut Ecclesiam suam, quam supra firmam petram stabilivit, etsi laberetur, labi nullatenus sineret in aeternum.

But to leave these contests between this Domineering, Tyrannizing, Oppressing Pope and the Emperor, and return to those between the King, Kingdom, Nobles of England, and the Pope, in and after this Council, concerning their forementioned grievances, where they prayed redress by word of mouth, and their forecited Letter.

Expectantibus autem universitatis Anglicanae procuratoribus, videlicet Comite* 1.528 Richardo Bigod, cum suis consortibus praenominatis, placabile Domini Papae, prout promiserat, responsum; tandem expressum est, quod postulata ad votum non re∣portarent. Irati igitur nimis procuratores memorati, recesserunt cum comminatione: terribiliter jurantes, se nunquam Tributum Romanae cupiditati omni saeculo detestabile soluturos, nec solvere permissuros; vel amplius reddituum Ecclesiarum (praecipue qua∣rum Nobiles Regni esse patroni dignoscuntur) proventus extorque∣ti non passuros. Veruntamen Dominus Papa animo patienti & oculis conniventi∣bus haec omnia dissimulando pertransiens, tempus rigidius agendi, respirante prosperitate, tacitus expectavit. Misit igitur ad singulos Episcopos Angliae, praecipi∣ens districtissimè, ut quilibet eorum illi chartae detestabili, quam lachrymabilis me∣moriae Rex Anglorum Johannes, reclamante Archiepiscopo Cantuariensi Stephano, in∣foeliciter confecit de Tributo, signum suum appenderet, ut magis roborata perpetua∣retur.* 1.529 Quod ipsi Episcopi timore inexcusabiliter effoeminati, non sine enormi Regis et Regni, proh dolor, fecerunt praejudicio. Unde cum Dominus Rex hoc audisset, in maximam iram excandens, jura∣vit, quod etsi etiam Episcopi turpiter sint incurvati, ipse firmiter staret pro Regni libertate: nec unquam dum vitales carperet auras, censum sub nomine Tributi Curiae Romanae persolveret. Porro Epis∣copus Londinensis Fulco ultimus & invitus, in arcum pravum versus, signum suum dictae chartae apponens, minùs aliis meruit reprehendi. Simili quoque modo, cuidam amplae chartae transcriptae de verbo ad verbum, secundùm chartam Bulla Papali com∣munitam, de sententia depositionis in Imperatorem Fredericum lata, apposuerunt omnes Praelati signa sua; tam ad majorem roborationem, quàm memoriam rei sempi∣ternam. (Such was the English Bishops Treachery, Timidity, Basenesse both towards the King, Kingdom, Emperor, which made the Pope more intollerably insolent.)

Anno gratiae 1246. qui est annus Regni Henrici III. Regis 30. fuit idem Rex ad* 1.530 natale Domini Londini, ubi convocatis multis Regni Nobilibus una cum fratre suo, Regina quoque & Comitissa Cornubiae sorore Reginae, multisque Magnatibus; qui cum eodem Rege in Wallia pondera & aestus dierum sustinuerant, festa natalitia gau∣denter celebrarunt, ut qui fuerunt in tribulatione consortes, participes fierent in ex∣ultatione. Eodemque tempore, ne gaudia mundi impermixta moeroribus mortalibus arriderent, ortus est rumor sinister, & ex rumore suspicio non modica, quod Dominus Papa rancorem in corde retinuit, cum tamen non sub∣fuisset causa rationabilis: iratus est valde, et multiformiter am∣pullose coepit comminari Anglorum Regi et Regno, ut si posset Frederi∣cum* 1.531 edomare, et per consequens recalcitrantium Anglorum, qui de oppressionibus Romanae Curiae et maxime de Tributo, in Concilio conquesti sunt, insolentem superbiam conculcabit. Non enim, ut ei videbatur, licuit miseris Anglis, pro multiformi etiam injuria fla∣gellatis, lachrymari vel mutire. Conabaturque in illo diuturno ac

secreto colloquio; quod habuit apud Cluniacum cum Rege Franc••rum, persuadere et acuere Regem ipsum▪ ut insurgeret ad tantae injuriae vindictam, tantam ut ipsum Regulum Anglorum, vel usque ad exhaere∣dationem impugnaret: vel enormiter laesum, sese omnimode volun∣tati Romanae Curiae, vellet, nollet, inclinaret. Et ad hoc juvaret eum omni conatu, Ecclesia et Papalis auctoritas. Quod constanter Rex Francorum dicitur renuisse, tum quia ipsi Reges consanguinei sunt, et eorum Reginae sorores: tum quia jus non habet Rex Franco∣rum in Regnum Angliae manifestum: tum quia treugae inter ipsos Re∣ges initae sunt, quas maluit prolongare, ratione peregrinationis suae, quam proditiose rescindere: tum quia instabat validior inimicus, et Ecclesiae Romanae nocivior, videlicet Fredericus edomandus: tum quia ante Regnum Angliae Francis cederet, non modicus sanguis Christia∣nus effunderetur: tum quia Christiani in Terra Sancta jam a Paga∣nis oppressi et obsessi; Regis Francorum adventum desideratum, quasi naufragantes aurae lenioris prosperitatem, praestolantur.

Matthew W••stminster thus relates the Prologue to, and grievances occasioning this Parliament, and therein complained of by the King.

Peridem tempus convocati sunt Nobiles Regni, ut die, qua cantatur Laetare Hieru∣sal••m,* 1.532 L••nd••niis de arduis Regni negotiis diligenter, prout necessitas urgenter postu∣labat, contrecta••ent. Papa enim indignatione, quam concepit contra Regem ••t omnes Regni Nobiles, manum suam ad gravamina quo∣tidiana, diversis excogitatis argumentis ad emungendam pecuniam extendit, et quotidie aggravavit. Intumuit enim et excanduit ira Papalis contra miseros Anglos, eo quod ausi erant de oppressionibus et injuriis sibi diatim illatis conqueri in Concilio. Multiplicabantur autem sine intermissione in Regno injuriae: et in conspectu ejus, vide∣licet in Curia sua, viluerunt Angli plusquam alii etiam ultimarum nationum. Vnde fertur dixisse: Expedit ut componamus cum Principe (id est, cum Frederico) ut conteramus illum regulum An∣gliae, * 1.533 Vassallum nostrum jam recalcitrantem. Praeterea quia Do∣minus Rex obtinuit privilegium ut non veniat Legatus in Regnum nisi rogatus, misit quosdam sophisticos Legatos et transformatos, habentes potestatem magnam in extorquendis redditibus et pecunia, et in omnibus, Legatis proterviores, licet insignia Legatorum non haberent, nunc Clericos, nunc fratres Praedicatores, nunc Minores: de quibus Papa fecit suos bedellos et thelonearios, in laesionem et detrimentum ordinis et professionis eorum, qui spontaneam pauper∣tatem et humilitatem Deo vovendo promiserunt. Unde quamplures eorum, sanas habentes conscientias, praecordialiter suspirantes doluerunt, dicentes: Heu quam cito, invidente Diabolo, noster ordo desipit! Per mille annos ordo Sancti Benedicti tantum non suscepit detrimentum. Misit etiam Dominus Papa manum ad ulteriora, ut scilicet bona sine testamento decedentium, non sine principum injuria et jactura, in gremio suae avaritiae amplecteretur: etiamsi infirmus, propter imbecillitatem non potens vel nolens lo∣qui, pro se relinqueret testatorem, quae injuria et leges dicitur con∣traire. Praeterea, quod est inauditum, Davidis, Nepotis ac Vassalli Domini Regis Angliae, * 1.534 terram sibi injuriose usurpavit, sub gravi Tri••uto possidendam. Et citari fecit Dominum Regem, ut eidem Davidi satisfacturus super quibusdam, ut dicebat, injuriis sibi ab eo∣dem Rege illatis responderet: in multorum sannam, et sibilum, et derisiones. Et citò post memoratus David medio sublatus, in morte sua paucos pro proditione sua meruit habere lamentatores. Convenerunt igitur (ut praecep∣tum

urgebat Regium) Magnates Angliae universaliter, ut de praedictis efficax confi∣lium haberent & festinum, prout necessitas non levis nec mediocris postulavit.

Medio verò Quadragesimae, videlicet die qua cantatur Laetare Jerusalem▪ edicto* 1.535 Regio convocata, convenit ad Parliamentum generalissimum, totius Regni Anglicana totalis Nobilitas Londini; videlicet Praelatorum tam Abbatum & Priorum quàm Episcoporum; Comitum quoque & Baronum; ut de statu Regni jam vacillantis, efficaciter, prout exegit urgens necessitas, contrectarent. Angebat enim eos gravamen intolerabile, a Curia Romana incessanter illatum; quod non poterant sine nota desidiae, et imminente ruina tolerare. Qui eo anxius mentibus sauciabantur, quod Papa promissionis suae transgressor, gravius quam ante eorum querimoniam manum dia∣tim exasperans, aggravabat. Haec enim ejus promissa in Concilio Lugdunensi extiterunt.

INNOCENTIUS, &c. Ʋniversis tam Cathedralium quàm aliorum Praela∣tis,* 1.536 necnon patronis Ecclesiarum Clericis & Laicis, per Regnum Angliae constitutis, salutem & Apostolicam Benedictionem. Cum noluerimus per nos, aut alios, auctoritate nostra vobis inferri gravamina, sed à quorumlibet molestiis defendere vos potius, ut ad nos pertinet, intendamus, praesentium tenore vobis innotescat, quod si dilectus filius Magi∣ster Martinus Camerae nostrae Clericus, de mandato nostro aliquos vestrum à collatione beneficiorum seu praesentatione suspenderit, suspensionem hujusmodi, nisi specialiter pro certis personis, quas duodenario tamen numero comprehendi volumus, facta fuerit, duxi∣mus relaxandam: ita quod inter ipsas personas, illae quibus jam aliqua de praedictis bene∣ficiis sunt collata, vel quae super obtinendis eisdem Literas ab ipsorum patronis▪ vel eis ad quos illorum collatio spectat, habent, minimè computentur.

INNOCENTIUS, &c. Venerabilibus fratribus, Archiepiscopis & Episcopis, per* 1.537 Regnum Anglorum constitutis, salutem & Apostolicam Benedictionem. Cum sedes Apostolica illo affectu Anglicos prosequatur, ut ipsos inter alios confilios multiplici favore proponat attollere, ac speciali dono gratiae honorare; magno desiderio cupimus, eosdem Ang∣licos devotionis studio perseveranter insistere, ac laudabiliter exercitio proficere bonitatis, ut accepti & digni meritò inter caeteros habeantur. Hinc est quod universitatem vestram monemus, rogamus & hortamur, auctoritate Apostolica mandantes, quatenus vestrarum Civitatum & Diocaesum Clericos, & eos qui ascribi desiderant militiae clericali, praesertim Nobilium & Magnatum filios, attentis & sedulis exhortationibus inducatis, ut honestati morum, scientiae literarum & virtutum cultui ferventer intendant, studentes omni diligen∣tia se gratos & idoneos exhibere, ac sedis praedictae gratiam, aliorumque benevolentiam, probitatis merito vendicare. Nos enim parati sumus Clericis Angliae bene meritis, Provisionis Ecclesiasticae dexteram liberaliter aperire; ac etiam cum illis, quos velut nobiliores et probiores, ampliori gratia noverimus esse dignos, super beneficiorum pluralitate hono∣rifice dispensare. A subtil policy to retain the power of Provisions, and such Dis∣pensations complained against, in his own hands.

INNOCENTIUS, &c. Ʋniversis Archiepiscopis & Episcopis per Regnum An∣gliae* 1.538 constitutis, salutem & Apostolicam Benedictionem. Vestra meretur devotio, ut vos Apostolica sedes opportuno favore muniat, & gratiae privilegio efferat specialis. Hinc est, quod nos vestris supplicationibus inclinati, volentes jura vestra illaesa servari, universitatem vestram monemus, rogamus, & hortamur, auctoritate Apostolica man∣dantes; ut beneficia Ecclesiastica, ad collationem vestram spectantia, cum ea vacare con∣tigerint, personis idoneis conferre, quae velint & possint in eis utiliter deservire, absque cujuslibet contradictionis obstaculo, libere; prout ad vos pertinet, auctoritate praedicta, indulgemus. Nulli ergo hominum, &c.

INNOCENTIUS, &c. Dilectis filiis, Ecclesiarum universarum Patronis, per* 1.539 Regnum Angliae constitutis, salutem & Apostolicam Benedictionem. Fervens An∣glorum meretur devotio, ut eos Apostolica sedes, tanquam speciales filios, brachiis ma∣ternae affectionis amplectens, & favore ipsos muniat opportuno, ac efferat gratiae privilegio potioris. Hinc est, quod nos vestris supplicationibus inclinati, volentes jura vestra illaesa

servari; ut ad Ecclesiastica beneficia, in quibus jus habetis patronatus, cum eas vacare contigerit, praesentare illos, ad quos eorundem beneficiorum spectat collatio, personas ido∣neas, quae velint & possint in eis utiliter deservire, absque cujuslibet contradictionis obstaculo, libere, prout ad vos pertinet, auctoritate praedicta, in∣dulgemus. Nulli ergo hominum, &c.

INNOCENTIUS, &c. Illustri Regi Angliae, &c. Excellentiae tuae praesentium* 1.540 tenore innotescat, quod licet Crucesignati in subsidium Terrae Sanctae, sint in multis exempti; nolumus tamen hujusmodi Crucesignatos Regni tui, quoad solitas ejusdem Regni consuctudines exemptos haberi, quineas teneantur, sicut alii, observare.

INNOCENTIUS, &c. Illustri Regi Angliae, &c. Excellentiae tuae praesentium* 1.541 tenore innotescat, quod cum nuper sacro approbante Concilio, vicesimam omnium Ec∣clesiasticorum proventuum in subsidium Terrae Sanctae, ac medietatem hujusmodi pro∣ventuum quarundam Ecclesiarum, personarum quarundam verò tertiam, & aliquarum vicesimam, in succursum Imperii Romani statuerimus deputandas, (prout in constitu∣tionibus super hoc editis expressius continetur) Nuncii tui, quos ad praedictum Concilium destinasti, pro tuo totiusque Regni tui parte, hujusmodi constitutionibus in eodem Concilio contradicere curaverunt. Causa autem contradictionis haec fuit, quia scilicet decreverat Papa censum col∣ligendi fore tradendum cui ipse volebat, quod suspectum fuit.

Iterum eidem Regi, praesentium tenore magnitudini tuae notum fieri volumus,* 1.542 quod etsi hactenus fortè aliquibus Ecclesiarum Praelatis, ut beneficia Ecclesiastica, quae in Regno tuo ante suam promotionem habuerant, * 1.543 possent us∣que ad certum tempus libere retinere, fuerit ab Apostolica sede concessum, de caetero tamen non intendimus aliquibus similia in∣dulgere.

Praeterea unum Privilegium, ne scilicet Italicus Italico immediate succedat, et hoc impetratum est propter fraudes eorum, qui mortuis beneficiatis, alios furtim supponebant, sed omnia haec et alia, per hoc repagulum non obstante, infirmantur: ubi ergo fides? ubi jura, quae scriptis solebant solidari? exularunt. Such was the detestable In∣justice, fraud, falshood of the Pope and Court of Rome, whereby they illuded all their Oaths, Bulls, Concessions of just antient Rights or Priviledges, repugnant to their ambitious Usurpations, or filthy lucre, and subverted all Laws, Customes, Li∣berties of the Realm, and invaded all the Rights of the Crown at their pleasures.

Convenientibus igitur ad Parliamentum memoratum totius Regni Magnatibus,* 1.544 in primis aggressus est Dominus Rex ore proprio Episcopos per se, posteà verò Co∣mites & Barones, deinde autem Abbates & Priores. Videlicet super his, pro quibus miserat Nuncios suos solennes ad Concilium Lugdunense, & quasdam indulgentias & Literas Papales, praenotatas, quas dicti Nuncii reportarunt, eis ostendit, & qualiter Dominus Papa dictis Nunciis, pro Rege & Regno multa bona promisit ac praemisit. Sed quia Dominus Rex post indulgentias memoratas, dictaque promissa, magis sensit Papam, prout communiter audivit, et vere postea didicit, manum aggravare, et quasi per contemptum plus so∣lito in Regnum protervire, Ecclesiam opprimendo, ostendit eis ar∣ticulos super gravaminibus et oppressionibus Ecclesiae et Regni sui, quorum tenor talis est.

Gravatur Regnum Angliae, eo quod Dominus Papa non est con∣tentus* 1.545 subsidio illo quod vocatur denarius beati Petri, sed a toto Clero Angliae gravem extorquet contributionem, et adhuc multa graviora nititur extorquere, et hoc fecit sine Domini Regis assensu vel consensu, contra antiquas Consuetudines, Libertates, et Reg∣ni jura, et contra Appellationem et contradictionem Procuratorum Regis et Regni, in generali Concilio factam.

Item, gravatur Ecclesia et Regnum, eo quod patroni Ecclesia∣rum* 1.546 ad eas cum vacaverint Clericos idoneos praesentare non pos∣sunt, prout Dominus Papa per literas suas eis concessit, sed con∣feruntur Ecclesiae Romanis, qui penitus idioma Regni ignorant in periculum animarum, et extra Regnum pecuniam asportant; illud ultra modum depauperando.

Item, gravatur in Provisionibus a Domino Papa factis, in pensi∣onibus exigendis, contra literarum suarum tenorem. In quibus continetur, quod ex omnibus retentionibus factis in Anglia non in∣tendebat conferre nifi 12 beneficia post praedictarum confectionem li∣terarum; sed credimus, multa plura beneficia ab eodem postea esse collata et Provisiones factas.

Item, gravatur quod Italicus Italico succedit, et quod Anglici extra Regnum in causis auctoritate Apostolica trahuntur contra Regni consuetudines, contra jura scripta, quod inter inimicos conveni∣ri non debent, et contra indulgentias a praedecessoribus Domini Pa∣pae Regi et Regno Angliae concessas.

Item, gravatur ex multiplici adventu illius infamis nuncii, Non* 1.547 obstante, per quem juramenti religio, consuetudines antiquae, scripturarum vigor, concessionum auctoritas statuta, jura et privi∣legia debilitantur et evanescunt, quod infiniti de Regno Angliae op∣pressi sunt graviter et afflicti, nec se Dominus Papa versus Reg∣num Angliae in plenitudine suae potestatis revocanda, curialiter ita vel moderate gerit, prout procuratoribus Regni ore tenus dederat in promissis.

I em, gravatur in talliis generalibus collectis et assisis sine Re∣gis assensu et voluntate factis, contra appellationem et contradictio∣nem procuratorum Regis, et universitatis Angliae.

Item, gravatur eo quod in beneficiis Italicorum, nec jura, nec pau∣perum sustentatio, nec hospitalitas, nec divini verbi praedicatio, nec Ecclesiarum utilis ornatus, nec animarum cura, nec in Ec∣clesiis divina fiunt obsequia, prout decet, et moris est patriae, sed in aedificiis suis parietes cum tectis corruunt, et penitus laceran∣tur.

Haec autem attendentes universi ac singuli, unanimiter consense∣runt, ut adhuc ob reverentiam sedis Apostolicae, domino Papae humiliter ac devo∣te, tam per Epistolas, quam per solennes nuncios supplicarent, ut tam intolerabilia gravamina et jugum subtraheret importabile. Scripserunt igitur Domino Papae in haec verba.

The Archbp. and his suffragans, writ and sent an Epistle to the Pope by themselves: The Abbots, Priors and Covents of the Provinces of Canterbury and Yorke by them∣selves; The Nobles and Universality of the people and Clergy of England by them∣selves, and the King by himself.

The Archbishops and his suffragans Letter runs in these Words.

REverendo in Christo Patri, Innocentio, Dei gratiâ summo Pontifici, Episcopi* 1.548 Cantuariensis Provinciae suffraganei, cum recommendatione pedum oscula beatorum. Sedis Apostolica benignitas, quae nos nuper in Concilio Lugdunensi constitutos, in si∣nu honoris & specialis dilectionis collocavit, nec non ejus sublimitas, quas tot affectibus nostrae condescendit parvitati, ad zelum honoris & optatae prosperitatis sanctae matris no∣strae, populipeculiaris, & spiritualium quodammodo adoptionis filiorum animos nostros, ••or, & affectus, fervore fidei & affectu sinceritatis revocant, utpote qui pro ea & ejus

honoribus animo lubenti laborure disponimus, & ejus tranqui llitati pro viribus studere, ut tenemur. Sanè, quanto magis in devotione optamus reperiri ferventiores, tantò profectò, nostrum populum & Regnum in unitate Ecclesiae matris nostrae tenemur confo∣vere studiosiùs. Quod utique absque dictae sedis adjutorio speciali, nulla prorsus via per nos poteris adimpleri. Nuper siquidem cum in Concilio illustris Principis & Domini Angliae Regis in media Quadragesima, essemus praesentes, quaedam audivimus quae ve∣strae sanctitati referimus dolentes, Regem scilicet & proceres, nec non populum quasi uni∣versum rodere, ac multiplicatis querimoniis murmurare, quod in collationibus benefici∣orum, quae per provisores in Anglia siunt incunctanter, Nobilium atque aliorum voca∣tionibus, contraeorum & Regni Privilegium, ad judicia extra Regnum, necnon aliis plerisque molestiis, quas vestrae beatitudini, ut credimus plenius insinuare proponunt, ipsi & Regnum atque populus universus jugo oppressionis intolerabilis existunt praegravati. Et haec publice objurgantes proponebant in cordibus, quasi se malle mori, quam ea cum magis ac magis de die in diem pullulare vide∣antur, diutius tolerare; praesertim cum eadem gravamina, ipsos et eorum populum saepius, ut asserunt, ac durius affligant, pro∣missione moderaminis, quam ipsorum procuratoribus a vestra sancti∣tate in supradicto Concilio factam esse dicunt, jam non obstante. Clamor insuper et tumultus tot et tantorum, quamvis nobis pe∣riculosus videretur, et ad diu tolerandum gravis, tamen per nos, qui ad hoc diligentia qua novimus laborare curavimus, ulla prorsus ratione nequiverat se∣dari. Sanè cùm haec si procedant, dolorum initia & multorum malorum in Anglia, ut perpendimus & timemus, erunt fomenta, pedibus vestrae sanctitatis lachrymosis pre∣cibus prostrati deprecamur: quatenus fidei Anglicanae fervor em attendentes, et quod idem regnum sacrosanctae Romanae Ecclesiae specialiter extiterit devo∣tum, turbationem ejusdem Regni Paterno occurrentes solatio, il∣lis de Regno in his quae ad salutem et tranquillitatem pertinent ip∣sorum, ob Dei reverentiam prospicere velitis. Et nos eosdem quorum si∣timus salutem & quietem, sic in unitate fidei, & devotione Ecclesiae studebimus conser∣vare, quod Deo & Ecclesiae nec non vobis, pater Reverende, Christo propitio, cedat ad ho∣norem. Ad hoc placeat Sanctitati vestrae praefati Principis nostri, & fratris ejusdem Comitis Cornubiae, animos sub honestatis forma pacificare, qui in facto pro invicem, se fore proponunt, non modicum gravatos, & causam asserunt gravaminis memorati, favorem Ecclesiae Romanae parti adversae nimis attributum.

The Epistle of the Abbots, Priors and Covents of England to the Pope ran in this stile.

SAnctissimo Patri ac Domini in Christo Charis. Innocentio Dei gratiâ universalis* 1.549 Ecclesiae Summo Pontifici, Devoti filii sui Abbates & Priores, eorumque Con∣ventus provinciae Cantuariensis & Eboracensis, salutem & pedum oscula beatorum. Divinae Providentia Majestatis in numero, pondere, & mensura disponens univer∣sa, Ecclesiae sponsae suae sic jecit in Petra solida fundamentum, ut super structura stabilis fundamenti caemento sanguinis filii sui fortius solidati, facilius & faelicius sur∣geret paries erigendus. Ecclesia quidem universalis, quià sanguine Christi, qui plus clamat veniam, quam vindictam, sic suo sponso disponenti sub uno Patre re∣gitur ac pastore, sicut arca in catalysmo regebatur in cubito consummata. Sanè Christus, Dei virtus & sapientia, Ecclesiam universalem, tanquam sponsam uni∣versalem, tanquam sponsam unicam, sibi copulavit, quia una est columba sua, electa sua, quae licet in particulares sit divisa, non tamen esse debet à cultu divino discrepans aut diversa: Ecclesia quidem Anglicana se semper sponso suo, qui cum ea traxit in utero virginali absque macula sive ruga, incessanter exhibuit gloriosam. De Civitate enim Dei, scilicet Ecclesiae Anglicanae, us{que} ad tempora novissima dicta sunt gloriosa, quae sacrosanctae Romanae Ecclesiae membrum speciale, Mons Libani, de∣cor Carmeli & Saron, iu divinis obsequiis frequens ac sollicita, cum caudore munditiae, tanquam aquam cor effundens puras ad Deum levat manus, orationis thura ad consisto∣rium Trinitatis jugiter dirigendo. Licet autem divinis obsequiis sit intenta non modicum, condolet, tristatur, turbatur, propter exactiones, oppressiones,

et tribulationes multimodas, qua invenerunt eam nimis. Quia, ut ex assertione magnatum, necnon et clamore populari accepimus, ventus irruens a deserto quatuor ipsius angulos, tanquam domum Iob, vehementer impulit et concussit. Vnde ipsa plausum in plan∣ctum, et laetitiam commutavit in lamentum, quia anima ejus in ama∣ritudine est, nisi per vestrae gratiam Majestatis, caput ipsius jam de∣missum, sublimius elevetur. Ad vos igitur, Pater Reverende, tanquam ad columnam, quam fixit Deus & non homo, Ecclesia Anglicana recurrit; con∣fidenter sperans in Domino, qui facit bonitatem, quod contra oppressiones ipsius salubrem adhibebitis medicinam, et per justitiam, quae de Caeloprospexit, mediante Dei et hominis unione, unicuique jus suum tribuetis, et in sua justitia conservabitis universos. Cum igi∣tur simus sacrosanctae Ecclesiae filii fideles ac devoti, ut jacula minus laedant, prae∣visa, sedi Apostolicae duximus intimanda, videntes eidem multiplex peri∣culum imminere, et nisi in multis a vobis contingat remedium adhibe∣ri, timendum est ne tumultus fiat in populo, scandalum oriatur, et schisma multipliciter generetur. Commovetur enim populus contra Regem, ab ipsius fidelitate paratus recedere, nisi contra* 1.550 morbos imminentes per potentiam Regiam citius occurratur. As∣serunt enim Proceres er Magnates, quod si Ecclesiae collatae Mona∣steriis, ab eisdem, Clericis Italicis conferantur, ipsas Ecclesias, et alia beneficia in proprietatem suam juste potuerunt revocare, quia ex eis fructus provenientes ad usus pauperum, et peregrinorum, debent de jure deputari, cum haec fuisset intentio conferentium, et causae conferendi. Provideat ergo sanctitas vestra, ut regnum et sacerdotium nullatenus sint divisa. Quia si Ecclesia Anglicana, quae quondam fuit posita in superbia saeculorum, secundum verbum Propheticum▪ quasi terra Gigantum detrahatur in ruinam, inter Regnum & Sacerdotium divi∣sione facta, gemat tam populus quam sacerdos, et er hoc strages multorum posset subsequi sine mora. De injuriis, de quibus Proceres ac Magnates conqueruntur, per latores praesentium poteritis edoceri, ut correctione sub∣sequente, moeror eorum in gaudium convertatur.

The Epistle of the Nobility and Commonalty of England is thus recorded to po∣sterity.

SAnctissimo, &c. Devoti filii sui Comes Cornubiae Richardus, Simon de Monte* 1.551 Forti, Comes Legrecestriae, de Boun, Comes Herfordiae & Essexiae, R. le Bri∣god, Comes Norfolkiae, R. Comes Wyntoniae, W. Comes Albamarliae, H. Comes Oxoniensis, et alii totius Regni Angliae Barones, Proceres et Mag∣nates, ac Nobiles Portuum maris habitatores, nec non et Cle∣rus, et populus universus, salutem, & debitam tanto Pontifici in omnibus re∣verentiam. Sic mater Ecclesia tenetur filios suos confovere, ipsos sub alas suas congregando, ut filii sui non degenerent in obsequio matris suae, sed pro matre, si necesse fuerit, manum suam mittant ad fortia, & arma & scutum assumentes pro defensione sua cuilibet discrimini se opponat, de cujus uberibus lac sugunt consola∣tionis, & ad ipsius dependent ubera pietatis. Mater enim filiorum uteri sui debet reminisci, ne si secus fiat, lactis pabulum subtrahendo, videatur novercari. Pater etia à filiis suā subtrahens pietatem, non pater, sed vitricus meritò debet appellari, cum fi∣lios naturales, spurios reputat aut privignos. Idcirco Pater reverende, currus Israel & auriga ejus, ad asylū vestrae pietatis recurrimus confidenter, clamantes post vos. Implo∣rantes etiā humiliter & devotè, quatenus ob spem retributionis divinae, voces claman∣tium post vos dignemini misericorditer exaudire, et gravaminibus, injuriis▪ et op∣pressionibus regno Angliae, et Domino nostro Regi multipliciter im∣positis

ac illatis, velitis salubre remedium adhibere. Alioquin ne∣cesse est ut veniant scandala, clamore populi tam Daminum Regem quam nos intolerabiliter impellente. Quoniam nisi de gravami∣nibus Domino Regi et Regno illacis, Rex et Regnum citius libe∣rentur, oportebit nos ponere murum pro domo Domini, et liber∣tate Regni. Quod quidem ob Apostolicae sedis reverentiam hucus∣que facere distulimus, nec ultra reditum nunciorum nostrorum, qui* 1.552 propter hoc ad sedem Apostolicam mittuntur, dissimulare poterimus quin Regni Angliae tam clero quam populo, qui talia nullatenus, sustinebunt, pro viribus nostris subveniamus. Et nisi citius prae∣dicta per vos corrigantur, pro certo teneat vestra Sanctitas, quod non immerito timeri potest, quod tam Ecclesiae Romanae, quam Domino Regi tale periculum imminebit, quod eidem reme dium, quod absit, de facili non poterit adhiberi.

A discreet Heroick Letter and Resolution in that age, worthy the Gallantry, Piety and Prudence of the oppressed English Nation. These Letters were backed with two more Epistles from the King himself, the one to the Pope, the other to his Cardinals, in these words.

SAnctissimo, &c. Novit ille qui nihil ignorat, quòd matrem nostram Romanam Ec∣clesiam* 1.553 semper habemus in visceribus dilectionis sincerae, sicut eam quam non dilige∣•••• valemus, & ad quam imminentibus necessit at is articulis, ut filius ad matrem, quem suis lactavit uberibus, fovere tenetur, sub sua protectione specialiter militantem, confugi∣mus confidenter. Uerum clamorem incomparabilem Magnatum Angliae tam cleri quam Populi non possumus obaudire, quantumcun{que} dilectionis affectionem erga dictam matrem nostram gerimus et gerere jugiter per Dei gratiam intendamus. Dicti nam{que} Magnates magis solito invaluere clamantes, ut nos ab oppressionibus alias per nuncios suos sollemnes vobis ostensis, quae sicut fuerunt, novissima magis gravant majestas Regia faceret liberari. Quapropter cùm dicti Magnates ad praesen∣tiam nostram meritò destinent nuncios speciales, sanctitati vestrae supplicamus attentè, ut eorum supplicationibu taliter velitis annuere, quòd tam matri nostrae quàm vobis filios nos reddatis benevolos & devotos. Ne si secus agatur, Ecclesia Romana, et nos in tali simus periculo constituti (quod avertere dignetur sua misericordia Deus mediante) quod nos oporteat in perpetuum subjacere.

VEnerabilibus in Christo Patribus universis & singulis, Dei gratia Sanctae Roma∣nae* 1.554 Ecclesiae Cardinalibus, H. ejusdem gratia Rex Angliae, &c. salutem & sin∣cerae dilectionis affectum. Quantumcunque Romanam Ecclesiam diligamus, & ipsius affectemus commodum & honorem, clamorem Magnatum nostrorum Angliae tam cleri quam populi, qui magis solito invaluere, clamantes super op∣pressionibus, tam Domino Papae quam vobis alia significatis per sol∣lemnes nuncios eorundem, dissimulando non possumus pertransire. Quapropter ipsi Domino Papae supplicant humiliter & devotè, ut justis supplicationibus corum ei faciendis per nuntios iteratos taliter condescendat, quod ipsos dictae Ecclesiae & nobis reddat magis favorabiles & devotos, & à fidelitate vestra nullatenus alienos. Pa∣ternitatis etiam vestrae dilectionem attentè rogamus, quotenus partes vestras velitis in∣terponere diligenter, ut iterati nuncii dictorum Magnatum à Domino Papa & vobis pos∣sint taliter exaudiri, quod praefatae Ecclesiae et nobis non videatur pe∣riculum imminere, cui nos oporteat in perpetuum subjacere, quod timetur non medicum ab universis et singulis regni nostri. Teste meipso apud Westmonast. Vigesimo octavo die Martii Anno Regni nostri Trigesimo.

Cum autem Dominut Rex supra praedictis oppressionibus quotidiè supervenienti∣bus,* 1.555 (de quibus querelae multiplicabantur circumquaque) accesse∣runt multi per Curiam Romanam enormiter laesi et damnificati, sperantes Dominum Regem et suos in concepto proposito firmiter permansuros, multas injurias sibi illatas ad recentem memoriam Regis et Regii consilii conquerendo suscitarunt. Et quaedam quae priùs non recolebantur, per querulos articulos articulis prioribus addebantur in∣juriae, non minimum Regi et Regno derogantes. In hunc modum:

Nuper etiam ab Apostolica sede emanarunt Literae, non modicum Regis* 1.556 et Regni praejudicium continentes. Videlicet, quod aliqui Praelati de∣cem Milites strenuos, etiam aliqui quinque, & aliqui quindecim invenirent Domino Papae, qui in servitio Ecclesiae Romanae starent per annum integrum, & Praelatorum* 1.557 stipendiis militarent, cum equis & armis sufficienter instructi, ubi Dominus Papa duxerit providendum. Quod servitium militare nulli nisi soli Regi et Regni Principibus debetur, nec ab aliquo usque ad nostra tempora, aliquo tempore exactum fuisse recolitur. Et si summo Pontifici placuisset, absque assensu Regio hujusmodi exactionem fecisse, aut proea non modicam redemptionem recepisse, nullatenus debuisset. Praeterea, ne Dominus Rex contra hoc sibi prospicere potuisset, fraudulenter fuit à quibusdam Nunciis Ecclesiae provisum, & singulis Praelatis ab eisdem mandatum, quod hujusmodi exactionem et pro ea gravem redemptionem recep∣tam, usque ad dimidium annum, sub poena Excommuaicationis, nulli omnino revelarent. Item, in universorum & singulorum patronorum Ec∣clesiarum Angliae, praejudicium non modicum & gravamen, his diebus Domino Can∣tuariensi concessum est, ut obventiones sive fructus unius anni beneficio∣rum, quae vacare contigerint in provincia Cantuariensi, eidem Domi∣no Cantuariensi conferantur. Such were the daring insolencies, and strange new encroachments of this usurping Warlike Pope, upon the Church, Clergy, and Crown of England; quite contrary to Christs doctrine, Mat. 26. 51, 52. Tit. 1. 7. 2 Tim. 2. 24, 25. Gal. 6. 1. Ephes. 6. 10, to 20. To which he superadded these ava∣ritious demands.

Eisdemque diebus, Dominus Papa videns in aliquorum Anglicorum ornamentis* 1.558 Ecclesiasticis, utpote in capis choralibus & infulis, aurifrisia concupiscibilia, interro∣gavit, ubinam facta fuissent? Cui responsum est: in Anglia. At ipse: Uere hortus noster deliciarum est Anglia. Uere puteus inexhaustus est, et ubi multa abundant, de multis multa possunt extorqueri. Unde idem Dominus Papa, concupiscentia illectus oculorum, Literas suas Bullatas sacras misit ad omnes ferè Cisterciensis ordinis Abbates in Anglia commorantes, quorum orationibus se nuper in Capitulo Cisterciensi commendaverat, ut ipsi aurifrisia, ac si pro nihilo ipsa possent adquirere, mittere non differrent prae∣electa, ad planetas et capas suas chorales adornandas. Quod mercena∣riis Londinensibus, qui ea venalia habebant, non displicuit, ad placitum vendentibus: unde multi manifestam avaritiam Romanae Eeclesiae detestabantur.

Eodemque tempore, cum audisset Dominus Papa, qualiter quidam in Anglia* 1.559 opulenti Clerici, videlicet Magister Robertus de Hailes, Archidiaconus Lincolniensis, qui paucis elapsis annis obierat intestatus, plura millia Marcarum, cum vasis multis argenteis, saeculo & saecularibus infoeliciter dimiserat: Archidiaconusque Bedefordiae Almaricus, quod pecunia abundans maxima post se indecenter relicta, obierat. Nuper quoque Magister Johannes de Hotoff, Archidiaconus Northamptoniensis, morbo repentino correptus, circiter quinque millia Marcarum cum triginta cuppis argenteis vel aureis & infinitis jocalibus, indecenter & improvise objisset intestatus, statutum super hoc novum et inauditum, non sine nota manifestae cupiditatis, suscitavit in Anglia promulgandum; ut si Clericus ex tunc decederet intestatus, ejusdem bona in usus Domini Papae converterentur. Quod negotium, Fratribus Praedicatoribus & Minoribus praecepit diligenter exequen∣dum. Quod cum audisset Dominus Rex, detestans Romanae Curiae argu∣mentosam

ac multiplicem et multiformem avaritiam, hoc fieri pro∣hibuit, comperiens illud in damnum Regni, et suum redundare prae∣judicium.

The Popes Agents notwithstanding the Kings, Nobles, Bishops, Abbots, and Commons Letters to the Pope, and Inhibition forementioned, presuming to levy a Tax for the Popes use upon the Clergy, which the Bishop of London and other Pre∣lates (such was their Treachery to the King, Kingdom and Church of England, out of flattery, servility to this usurping Pope, or to gain future preferments) promoted by their Warrants and Excommunications; the King thereupon issued forth his Pro∣hibitions to inhibite the collecting thereof, thus related by Matthew Paris.

Dierum etiam ipsorum curriculis, Dominus Rex Literas suas misit* 1.560 prohibitorias Praelatis Angliae, ne Domino Papae tallagium contri∣buerent. Domino etiam Abbati Sancti Albani, sicut & aliis, scripsit in haec verba.

HENRICUS Dei gratiâ Rex Angliae, &c. Dilecto sibi in Christo Abbati de S. Albano, salutem. Audivimus, quod Venerabilis in Christo Pater P. Londini (Epis∣copus) compellit vos ad tallagium ad opus Papae perselvendum. Super quo miramur plurimum et movemur maxime, cum in praedicta convocatione provi∣sum fuerat communiter per dictos Praelatos et Magnates, quod ni∣hil fieret de tallagio illo ante reditum Nunciorum eorum a Curia Romana, ad quam iidem Nuncii sunt, sicut nostis, pro specialibus totius Regni nostri negotiis destinati. Quapropter vobis manda∣mus, firmiter inhibentes, quod nec ad mandatum praefati Episcopi, nec alterius, aliquid attemptetis contra Provisionem praedictam, sicut Baroniam vestram, quam de nobis tenetis, diligitis pacifice possidere. Quoniam attentationem hujusmodi, non possumus nec volumus sustinere. Teste meipso apud Westm. primo die Aprilis, Anno Regni nostri trigesimo.

Notwithstanding these unsatiable Roman Harpies proceeded boldly in their Ra∣pines, without shame or moderation.

Et ne miseranda afflictorum Anglorum cessaret tribulatio, infra eosdem dies exe∣git* 1.561 Dominus Papa instantissimè non sub minima quantitate pecuniam, ponens bra∣chium confidentiae in auro et argento, contempta Domini Regis Angliae, ac universitatis ejusdem Regni praecordialiter scribentium, et de talibus exactionibus conquerentium, lachrymabili querimonia, spretoque illo sapientiae salubri documento: Beatus vir qui post aurum non abiit, nec speravit in pecuniae Thesauris. Constituit executores in praedicto tallagio exigendo, extorquendo, & colligendo, Episcopum Norwicensem Walterum & quos∣dam alios, quos ad hoc assignavit speciales. Scripsit igitur Norwicensis Domino Abbati Sancti Albani, sicut & quibusdam aliis in haec verba, Epistolam Papalem con∣tinentia. Walterus Dei gratiâ Norwicensis Episcopus, viris venerabilibus Abbati & Conventui Sancti Albani, salutem sempiternam. Mandatum Domini Papae in haec verba suscepimus.

INNOCENTIUS Episcopus, servus servorum Dei, Venerabilibus fratribus Wintoniensi & Norwicensi Episcopis, salutem & Apostolicam Benedictionem. Olim, sicut benè meminimus, vobis & Venerabilibus fratribus nostris, Lincolniensi, Wi∣gorniensi, Londinensi & Coventriae Episcopis scripsimus sub hac forma. Cum nuper priusquam à praesentia nostra in Angliam rediretis, una vobiscum duxerimus ordinan∣dum, ut sex millium Marcarum subsidium, quod ab Ecclesiis Angli∣canis pro Apostolica sede fuerat postulatum, inter Episcopatus An∣gliae dividere curaretis pro vestrae arbitrio voluntatis, fraternitati vestrae per Apostolica scripta mandamus, quatenus quicquid inde feceritis, vel jam fortè fecistis, nobis per Liter as vestras latori praesentium assignandas exprimendo, tempus solutionis & locum studeat is quám citius intimare. Quod si non omnes his exequendis poteritis inter∣esse,

saltem tres vel duo vestrum ea nihilominus exequantur. Quia hic nihil est postmo∣dum nostris auribus intimatum, fraternitatem vestram, de qua fiduciam gerimus specia∣lem, movemus attentè, ac per Apostolica vobis scripta firmiter praecipiendo mandamus, quatenus Episcopos memoratos, qui praesentes fuerint in partibus Anglicanis, receptis istis Literis, admonentes & eisdem authoritate nostra mandantes, ut vicesima die post suscepti∣onem praesentium in certo loco, quem vos duxeritis eligendum, vobiscum pro divisione con∣veniant praeliberata, et cum illis * 1.562 Episcopis, quos eodem die ibidem contigerit conve∣nire, distributionem hujusmodi priusquam ab illo loco recesseritis, facere procuretis. Si verò ipsis aut nullo convenientibus eorundem, non fuerit super negotio praenominato pro∣cessum, ex tunc infra unius mensis spatium praescriptam subsidii quantitatem; faciatis vo∣bis vel Nunciis vestris ad opus Apostolicae sedis in loco quem elegeritis assignari, juxta ordinationem per dilectum filium nostrum Magistrum Martinum, Camerae nostrae Cleri∣cum, authoritate nostra in illis partibus quondam factam, quam ad praesens sub Bulla no∣stra vobis duximus destinandam. Contradictores, per censuram Ecclesia∣sticam appellatione postposita compescendo, indulgentia quacunque vel privilegio quolibet aut constitutione de duabus dietis, in gene∣rali Concilio edita, non obstante. Quicquid hactenus factum est, vel fuerit in hac parte, nobis absque morae dispendio per dilectum filium Linasium scriptorem nostrum, latorem praesentium, rescripturi: proviso, quod super praemissis illam solicitudi∣nem habeatis, quod non possitis exinde de negligentia reprehendi, sed potius de diligentia commendari. Quod si non ambo his ex••quendis poteritis interesse, alter vestrum nihilo∣minus ea exequatur. Hujus igitur authoritate mandati, v••stram in Domino monemus & exhortamur fraternitatem, vobis in virtute obedientiae, qua sedi Apostolicae tenemini, firmiter injungentes, quatenus de portione praefati Domini Papae subsidii vobis assignata, Nunciis nostris Literas vestras Patentes super solutione ejusdem deferentibus apud No∣vum Templum Londini, à die Paschae in tres septimanas satisfaciatis, talem in facto praesenti adhibentes diligentiam, ut devotionem vestram summo Pontifici merito debeamus commendare. Est autem portio vestra, octoginta Marcarum esterlingarum. Valete semper in Domino. Datum Londini, non Calendarum Ap ilis, Anno Domini 1245. Nos soli scribimus, quia Venerabilis frater Wintoniensis Episcopus, collega noster, ad tempus se excusavit. Being affraid or ashamed to joyne in such an unworthy illegal Papal Exaction with his Brother Bishops.

Hoc autem mandatum cum ad aures Praelatorum, necnon & Magnatum perve∣nisset,* 1.563 corda omnium audientium, vehementer non immerito me∣dullitus exturbavit. Maxime eo, quod Nuncii universitatis Angliae super talibus gravaminibus, in Concilio Lugdunensi conquesti fue∣rant: Et postea in Anglia in Parliamento Regis, ubi congregata fuerat totius Regni tam Cleri quam Militiae generalis universitas, deliberatum fuerit, ut ob reverentiam Domini Papae, adhuc Nun∣cius totius illius universitatis ad ipsius Papae praesentiam destina∣retur, ut manum correctionis talibus apponeret injuriis, non pon∣dus oppressionis. Obstupefacti sunt igitur inopinabiliter, quia cum crederent levamen, spe frustrata, tale gravamen reportarunt. Haec igitur cum ad audientiam Regis pervenissent, in iram et admiratio∣nem excanduit et indignatus est vehementer, et Episcopis Angliae scripsit in haec verba.

HENRICUS Dei gratiâ, &c. Venerabili in Christo, tali Episcopo, salutem. Licet aliàs vobis scripserimus, semel, secundò & tertiò, tam per Literas nostras clausas, quàm Patentes, ne ad opus Domini Papae vel alterius Tallagium aliquod vel auxilium exigeritis a viris Religiosis, Clericis vel Laicis, cum nullum hujusmodi tallagium vel auxilium exigi possit vel consueverit, sine magno praejudicio Regiae dignitatis, quod nullo modo poterimus aut volumus sustinere: Vos tamen mandatum nostrum in hac parte▪ contemnentes, contra Provisionem per Magnates nostros,

tam Praelatos quam Comites et Barones factam in Concilio nostro Londine••si, et concessam exactionem faciatis me moratam. Super quo miramur plurimum et movemur, praesertim cum facto vestro proprio non erubescitis contraire, cum vos et alii Praelati in praedicto Concilio communiter concesseritis, quod nihil de exactione hujusmo∣di faceretis, donec Nuncii nostri et vestri necnon et aliorum Magna∣tum nostrorum et totius universitatis Regni nostri a Curia Romana redirent, qui pro liberatione oppressionum, ad Curiam illam, si cut no∣stis, fuerant specialiter destinati. Vobis igitur mandatis inculcatis mandamus injungentes, firmius et districtius inhibentes, ne ad ex∣actionem praedicti tallagii vel auxilii faciendam aliquatenus proceda∣tis, sicut gaudere desideratis Baronia vestra, et possessionibus ve∣stris, quas in Regno nostro tenetis. Et si quid inde cepistis, extra Regnum nostrum asportari nullatenus permittatis, sed illud salvo custodiri faciatis usque ad reditum Nun∣ciorum praedictorum; indubitanter scituri, quod si secus egeritis, nos ad possessiones vestras manum gravaminis, ultra quam credere velitis, extendemus. Hanc autem inhibitionem, vobis injungimus facien∣dam Archidiaconis et officialibus vestris, quam quidem pro libertate Cleri et populi facimus, novit Deus, &c. A memorable heroick Writ and Inhibition.

In bivio igitur angustiarum constituta Anglicana Ecclesia, quasi* 1.564 inter duas molas e contrario circumvolventes, miserabiliter conte∣rebatur; hinc Scylla, inde Charybdis timebatur. Rex inde hac parte ad Regni salvationem et instaurationem, consilio fretus et robora∣tus generali, nitebatur: Papa ad ejusdem depauperationem anhe∣labat; utrique utroque jam eminus adversante. Multi itaque Praelatorum, timentes Regis in hoc suo concepto proposito instabi∣litatem, et consilii Regii pusillanimitatem, partem Papalem confo∣vebant: (such was their baseness, Treachery to their King, Country, Church, and proper interests.) licet nunquam vidissent, quod per tales pecuniae effusi∣ones, Ecclesia foelix susciperet incrementum, imo potius infaustum incurreret detrimentum.

The King to prevent these intollerable Papal Usurpations, Exactions, Presumpti∣ons, Innovations, (which sundry of the Bishops and Clergy promoted to ingratiate themselves with the Pope, to their eternal infamy) summoned a Great Counsil of his Nobles at Wynton, Anno 1246. thus recorded by Matthew Paris.

Die verò translationis beati Thomae Martyris, habitum est magnum Concili∣nm* 1.565 inter Regem et Regni magnates apud Wyntoniam, super multi∣plici Regni totius et maxime Ecclesiae dissolutione. Venerant enim qui missi ad Curiam Romanam fuerant nuncii memorati, videlicet Magister Willielmus de Povuic & Henricus de la Mare, verba Papalia, quae nihil mitigationis, imò potius exasperationis tenorem continebant; nunciantes, & affirmantes, quod nec in gestu vel verbis Papalibus, aliquid humili∣tatis vel moderationis super oppressionibus, quibus tam Regnum quam Ecclesia Anglcana gravabatur et conquesta est, poterant repe∣rire. Dixerat enim Papa, illis aliquod optabile responsum expectantibus: Rex Anglorum qui jam recalcitrat et Frederizat, suum habet consilium, ego vero meum habeo, quod et sequor. Et ex tunc vix aliquis Anglicus in Curia negotium aliquod poterat expedire. imo velut schismatici repellebantur* 1.566 omnes probris lacessiti. Ita ut nullam habuerunt efficaciam Episto∣lae tot et tales ad Curiam missae ex parte Regis, vel universitatis tam Magnatum quam Praelatorum. Haec autem cum audisset Dominus Rex cum Magnatibus suis, doluit, & indignatus ac commotus est vehementer quod ipse & No∣biles sui, qui tot bona curiae Romanae gratanter toties contulerant, in sua justa pe∣titione

sunt repulsi. Fecit igitur Dominus Rex & merito praecepitque voce prae∣conia, in omnibus Comitatibus Regni sui per omnes Civitates, Burgos, Villas & fora, & congregationes, publicè acclamari, ne quis Praelatus, vel clericus, vel alius per Regnum Papali contributioni consentiret, vel aliquid pecuniae in auxilium ejus transmitteret, vel mandato Papali in con∣tribuendis auxiliis pareret aliquatenus. Quod factum est. Illud au∣tem cum audisset Papa, in vehementem iram excanduit, et iterato as∣perius, Praelatis scripsit Anglicanis, ut sub poena excommunicationis et suspensonis infra festum Assumptionis, nuncio suo apud Novum Tem∣plum Londini commoranti de praedicto auxilio satisfacerent. Et cum constanter pa∣raretur, & sperabatur igiter certissimè quod Dominus Rex incaepto suo proposito constanter staret, pro Regni et Ecclesiae liberatione, papalibus extorsi∣onibus, ut coepit viriliter resistendo, comminationibus Comitis Richardi fratris sui, sibilis ambitiosorum Clericorum Consiliari∣orum suorum, et quorundam Papalium Episcoporum, quorum principalis erat Wigorniensis, cui a Domino Papa concessa fuit potestas, terram etiam, ut perhibeatur interdicendi, quorum consiliis Dominus Rex se plus aequo inclinavit, eadem qua concepta fuit enervata est constantia levitate: minas Papales adeo pertines∣cebat Rex et trepidavit timore, ubi non erat: quia quae jam suscepe∣rat viriliter, muliebriter dereliquit, fractus succubuit et perterritus. Unde totus conatus tàm Magnatum quàm Episcoporum, & spes de Regni & Ecclesiae Anglicanae liberatione miserabiliter & non sine multorum cordium cruento dolore, emarcut adnihilatus; Et totus iste apparatus quasi nebula à facie solis evanuit corus∣cantis, & impunè hiatibus Romanae avaritiae de memorata contributione est satisfa∣ctum. Haec tamen, licet infructuosa sint (addes * 1.567 Matthew Westminster.) duxi scri∣benda, ut posteris innotescat vacillantis Regni divisio, & Anglorum nobilium (he should rather have added Episcoporum Papalium & ambitiosorum Clericorum, who se∣duced, traversed the King and Nobles to this unworthy compliance with the Pope as he records) corda mutantia, & Regis inconstantia muliebris. Et ut pestis mun∣dum concuteret generalis Regnum Franciae consimili vulnere gemuit sauciatum, unde multi Nobilium cogitabant contra Papam stando recalcitrare, ut se∣quens sermo plenius declarabit.

Magister autem Walterus de Occa, clericus Frederici, credens sicut & Dominus* 1.568 suus Fredericus quod Dominus Rex Angliae in suo proposito firmiter permaneret, vi∣delicet importunitati Romanae curiae viriliter resisteret, ipsi Regi quasi ad consolatio∣nem & formidinis amotionem, Epistolam duxit transmittendam; there recorded.

Eisdem diebus (through the Bishops and Clergies treachery, cowardize and ill* 1.569 Counsell) enervatus est Regis rigor, quem viriliter conceperat, ut protervitatem Romanae Curiae constanter, ut sperabatur, & firmiter credebatur, potenter refrae∣naret. Et hoc, ut veraciter dicebatur, consiliis eorum qui optimos redditus suos amittere per Papalem indignationem vehementer formida∣bant: quae enim nimis praecordialiter amabant, elabi verebantur, secundum illud Poeticum:

Res est solliciti plena timoris amor.

Aversis igitur oculis et clausis auribus Dominus Rex, ad Arbitri∣um voluntarium Romanorum Regni sui et reipublicae inimicorum per∣misit licenter Ecclesiam Anglicanam sex millibus marcarum, ad magnam totius Regionis nostrae depauperationem, spoliari. Quas asportantes Nuncii ac mercatores Papales in auxilium Landegravii, insidias Frederici non penitus evaserunt. Qui graviter redarguit Anglicos effoeminatos, qui se ipsis de pauperatis omne genus homi∣num tolerant saginari, gravemque de Comitis Richardi effoeminata conniventia, et super hoc consensu reposuit coram suis commilitoni∣bus querimoniam: qui in Regni Anglicani perniciem, parti Papali

videbatur consensisse et in Imperii detrimentum, eo quod de cruce∣signatorum collectis substantiolis, permittente Papa, thesauros non minimos exaggeravit. Crevit igitur Romanorum audax proter∣via tanto procacius, quanto nullum in rapinis suis senserant con∣tradictorem. Fugant fugentes, et fugiunt fugantes. Decrevit∣que Anglorum suppeditatorum, quorum inimici sunt Judices, spes cum consolatione.

Saevientibus eodem tempore mundi maris turbinibus, cum audisset Papa, quod* 1.570 Dominus Rex Angliae parabatur animo sè exactionibus suis contradicendo resistere, quia nec advenerant nuntii, qui effoeminatam formidinem suam et incurvationem ipsius nunciarent, in iram magnam excanduit vehe∣menter, et Regnum Angliae ulciscendo supponere proposuit inter∣dicto. Cui talia infrunito spiritu proponenti, se magister Johannes natione Angli∣cus Monachus Cisterciensis ordinis & Cardinalis, opposuit, dicens: Domine pro Deo parcatis irae vestrae, si dicere licet, indiscretae, fraenoque temperantiae motus voluntarios compescatis, considerantes quoniam dies mali sunt. Terra Sancta patet discrimini, Graeca Ecclesia recessit à nobis, adversatur nobis Fredericus, quo non est potentior, imò nec par inter Principes Christianorum. Vos & nos, qui culmen sumus Ecclesiae, à sede Papali, imò ab ipsa urbe, imò ab Italia exulamus expulsi. Hungaria cum suis terris sibi conterminis, nihil aliud, nisi à Tartaris expectat exter∣minium. Alemannia suis bellis concutitur intestinis. Hispania usque ad abscisionem linguarum Episcopalium desaevit. Francia usque ad egestatem per nos jam de∣pauperatur, quae etiam in nos conspiravit. Anglia nostris injuriis multoties laesa, quasi asina Balaam, calcaribus et fustibus caesa, tandem loquitur et obloquitur, et se nimis intolerabiliter conque∣ritur fatigatam, et irrestaurabiliter damnificatam. Ismaletico igi∣tur more omnibus odiosi, omnes ad odium provocamus. Et cùm nec ad haec verba mens Papalis contrita ad compassionem vel humilitatem inclinaretur, quin ad poenam & ultionem inflammaretur, advenerunt nuncii ab Anglia, animum Papalem emolumentis inhiantem mitigantes: & affirmantes, quòd per amicos suos specialissimos in Anglia (quos non licet mihi haec scribenti ad praesens nominare) incurvatus est animus Regis, ut quod optat effectui celeri mancipetur, unde gaudium vultum & animum mirificè serenavit.

Assumens igitur ex praeteritis audaciam Dominus Papa, miseros Anglos concul∣candi* 1.571 et conculcatos magis ac magis depauperaret apporiandi, vidensque eos dissipatos et effoeminatos; imperiose et solito impe∣riosius Praelatis Angliae demandavit, ut in Anglia omnes beneficiati in suis beneficiis residentiam facientes, tertiam partem bonorum suorum Domino Papae conferent, non facientes residentiam, di∣midiam: multis adjectis durissimis conditionibus praedictum man∣datum restringentibus per illud verbum et adjectionem detestabi∣lem, non obstante, quae omnem extinguit justitiam praehabitam. Ad quod primò exequendum diligenter, Episcopum constituit Londinensem, (to inslave both the Church and Realm, to the Popes intolerable Rapines.)

Episcopus verò memoratus cum quibusdam aliis, quos ad hoc negotium exponen∣dum* 1.572 convocaret, cum in Ecclesia Sancti Pauli Londinensi hoc in propatulo demon∣stravit, de hac contributione terribili tractaturus in crastino Sancti Andreae, omnes∣que audientes in stuporem commovit & dolorem; quia quod a Papa jubebatur, impossibile videbatur, et erat: Et ecce supervenerunt missi ex parte Domini Regis, Johannes de Lixintona Miles, et Magister Laurentius de Sancto Martino, ejusdem Domini Regis Clericus, districte prohi∣bentes, ne universitates Anglicanae, tam execrabili mandato Papae, nec illi contributioni praelocutae, et in totius Regni desolationem demandatae, aliquo modo consentirent. Ipsi igitur talia nunciantibus li∣benter paruerunt, & post omnium convocatorum murmur & appellationes, gauden∣ter

incepta interrumpentes, omiserunt. Scripsit igitur totius Angliae miserabilis univer∣sitas Domino Papae, impossibilia et intolerabilia praecipienti, explanans & recolens, solita gravamina corda omnium graviter sauciasse: quae Magister Martinus Domini Papae Clericus nuper extorserat. Et sic ad horam quievit tempestas, citò tamen posteà, ut dicetur, rediviva. Et ne sub silentio contradicentium verba effica∣cissima transeamus, ipsa huic scripto duximus inserenda. Veruntamen etsi constanter responderunt, constantius & efficacius respondissent, si in verbis et actibus Regis titubantibus fiduciam habuissent: (or rather if the King, discharging his duty with sufficient diligence, constancy, courage, could have had confidence in the Bishops and Clergy, who betrayed, & never cordially and constantly adhered to him therein.)

The Archdeacons and inferiour Clergies opposition and Appeal against this Tax, prohibited by the King, (wherein the Bishops joyned not) is thus recorded to po∣sterity by Matthew Paris.

Si nota esset conditio & status Regni Anglicani Domino Papae & ejus fratribus* 1.573 tempore Concilii, nunquam ad statutum illud promulgandum, aliqua ratione pro∣cessisset. Et si essent ei exposita pericula & incommoda, quae occasione hujusmodi statuti imminere possent Ecclesiae Anglicanae, ad hoc statuendum nullatenus movere∣tur. In Ecclesiis enim Cathedralibus ita obtentum est & observatum, quod per Canonicos in eisdem residentes, quorum in quibusdam Ecclesiis modica est portio de proventibus beneficiorum Ecclesiasticorum, quae in diversis locis obtinent, mino∣res clericos exhibent, & alios Ecclesiae ministros, quorum portionem si contingat us{que} ad medietatē defalcari, peribit obsequiū Ecclesiae, Canonicis non valentibus exhi∣bere, cùm ipsi Canonici, tanta portione defalcata, in Ecclesiis Cathedralibus residere non valeant. Et si in eisdē duxerint residendū, de medietate beneficiorū exteriorū nec seipsos aut etiam alios poterunt sustentare: & maximè cùm Dominus Papa medietatē portionis absentium, in usus Terrae Romanae intendat applicare, computata portione non residentis, ac si ipse resideret. Nec etiam deductis oneribus aut expensis, quas circa collectionem fructuum, & alia multa fieri contingit, quibus non deductis, vix quarta pars penes Canonicos remanebit.

Item, cùm loca Religiosa per Regnum Angliae constituta, in proventibus de Ec∣clesiis* 1.574 Parochialibus sint fundata, vix & in praesenti ipsis sufficiant beneficia cum ali∣is possessionibus sic collata, si illorum beneficiorum medietas subtrahatur, (to fill the Popes coffers) compelletur una medietas mendicare, aut continget hospitalitatem subtrahi, aut utrumque in aliquibus locis fieri, quòd sine scanda∣lo & animarum periculo fieri non posset: cum aliquos ex ipsis contingeret per orbem evagari, & ejusdem evagationis praetextu in peccatum multiplex incidere, non ob∣servata sanctorum Patrum regula, ad quam tenentur astricti.

Item, cùm in Regno Angliae hactenus sit obtentum & consuetudine observatum,* 1.575 ut rectores Ecclesiarum parochialium hucusque, valdè hospitales extiterunt, & paro∣chianis ad inopiam vergentibus alimenta praebere consueverunt, & eo praetextu non solùm summo creatori placere conati sint, sed etiam laicis quibuscunque, quibus clerici oppido infesti esse & consueverunt, deducta medietate beneficiorum, necesse habebunt, hospitalitatem subtrahere, & consueta pietatis officia denegare. Qui∣bus subtractis incurrent odium subditorum, amittent gratiam transeuntium & vici∣norum, subtrahentur rectoribus Ecclesiarum jura, nec ipsis pretextu paupertatis ea de∣fendere valentibus, ab ipsis Laicis penitus opprimentur in universalis Ecclesiae scanda∣lum & jacturam. Quidam verò ex eis, cùm essent beneficia quae ad residentiam sex mensium non sufficiunt, vix aliunde victualia quaerant, si resecetur illorum bene∣ficiorum medietas, compellentur mendicare, & continget in eorum Ecclesiis obse∣quia divina cessare, Quibus cessantibus, eorundem parochiani, in decimarum & proventuum solutione cessabunt, nec erit qui illius Ecclesiae jura prae inopia prose∣quatur, vilescit Ecclesiae dignitas, Clericorum caetus in contemptu, cessabunt praedica∣tiones, animarum cura omittatur, fides exinde periclitabitur, populo contemnente Praelatorum Doctrinam & correctionem.

Item, cùm de bonis Ecclesiasticarum personarum pauperes, quorum infinitus & nu∣merus* 1.576 per annum sustententur, & multi generosi eorum consanguinei, & alii qui in eorum obsequiis commorantur, de bonis ipsorum victualia, necnon & stipendia recipiant, subducta medietate proventuum, cessabunt eleemosynae, licentiabuntur familiae, ad quod si deveniatur, pauperes fame peribunt, alii verò cùm fodere non valeant, & mendicare erubescant, antequam fame pereant, necesse habebunt furtis, rapinis, & depraedationibus intendere, ex quibus multa sequentur homicidia, insurget tumultus populi, & de facili totius Regni Angliae turbatio.

Item, cùm multi sint clerici in Regno Angliae aere alieno graviter praegravati, si non* 1.577 subducto aere alieno, si non deductis expensis quarum existimatio sextam partem redi∣tuum continet, quarum deductionem vix aliquis casus solet impedire, si non de∣ductis Ecclesiae oneribus, consistentibus in pensionibus, Praelatorum procurationi∣bus, & Ecclesiarum & ornamentorum reparatione, proventuum medietas exolva∣tur, ipsis de residuo vivere non valentibus, compellentur egere, cùm tamen in ta∣libus personis haberi debeat ratio eorum ne egeant, & maxime ubi immineret scanda∣lum Ecclesiae universalis.

Item, cùm nuper nomine vicesimae, sex missia Marcarum Domino Papae* 1.578 sint soluta, habita ratione aestimationis vicesimae ad aestimationem medietatis, sum∣ma petitae pecuniae sexaginta Millia marcarū summam continere con∣tinget una cum sexta parte reddituum, quam in collatione fructuum refundere contingit, cum partem illam non deducat, & eum preter haec à personis in primo mandato exceptis, ab his qui Centum marcas in redditibus obtinent vicessimam, ab his qui ampliores habent redditus partem tertiam habere nitatur, usque ad summam quater viginti Millium marca∣tum de bonis Clericorum per annum redigere oporteret; ad cujus quidem pecuniae solutionem, vix totum Regnum Angliae sufficere posset, quanto minus et clerici, cum eorum bona tantummodo in fructibus existant; qui licet venales annuatim exponi consueverunt, de eadem tamen pecunia multae fiunt emptiones, cum de manu ad manum pecunia proficisci contingat, et in regno remaneat. Ac si contingat de singulis venditionibus pecuniam deducere, et extra regnum deportare, deficerent emptores, nec contingeret in toto Regno tantam pecuniae Summam invenire, quod in gravi necessi∣tatis casu per experientiam alias est declaratum, videlicet cùm nobi∣lis memoriae quondam Angliae Rex Richardus in partibus remotis captus esset & de∣tentus, ad ipsius liberationem sexaginta millia marcarum soluta fuerint. Ad quod solvendum, totum Regnum contribuerat, nec exolvi poterat ad plenum, nisi ad hoc perficiendum, cruces & calices Ecclesiarum in solutum pro parte traderentur: quanto minus et nunc de bonis Clericorum tantum, tanta pecuniae summa redigi non posset, cum ipsam contingeret infra triennium triplicare. Cum igitur huic exactioni contradicat Ecclesia Anglica∣na per procuratores ut hanc contradictionem communem Domino Papae insinuare velitis pro statu Ecclesiae Anglicanae, praesentiam Do∣mini nostri Iesu Christi appellantes, et Concilii universalis, aliquo tempore per Dei gratiam convocandi.

A Parliament being sommoned and meeting soon after this Appeal, great complaints were therein made against this Tax and other miserable incessant Papal oppressions.

In crastino igitur Purificationis beatae Mariae, Dominus Rex cum suis Magnatibus* 1.579 tractatum habens diligentem, per plures consilium▪ urgens dies protelavit. Timeba∣tur enim vehementer, & veraciter Domino Regi referebatur, quod Rex Francorum se ad sibi subjugandam Gasconiam praeparabar. Quam amittere sibi probrosum, ig∣nominiosum, & damnosum videbatur; cum ex sola Burdegali mille marcas annuas percipere consuevit. Convenerant etiam tunc ibidem, Archidiaconi Angliae, nec∣non et totius Regni Cleri pars non minima cum ipsis Magnatibus, conquerentes communiter super intolerabilibus et frequentibus ex∣actionibus Domini Papae, pro quibus et Dominus Rex non medio∣criter compatiendo tristabatur. Res enim publica periclitabatur, et commune negotium Regni totius agebatur, et eminebat tam po∣puli quam Cleri immanis desolatio, et cunctis temporibus inaudita. Igitur coram Domino Rege reposita est querimonia lachrymabilis, cui pertinet Rempublicam protegendo, tales injurias et pericula propulsare. Tandem de communi confilio provisum est, ut grava∣mina terrae Domino Papae seriatim monstraturi ad Curiam Romanam

Nuntii discreti destinarentur, has Epistolas subscriptas Domino Papae et Cardinalibus, ex parte communitatis totius Cleri et po∣puli Regni Anglicani, eminus ostensuri. Which Letters of complaint, * 1.580 super oppressionibus et intolerabilibus gravaminibus, quibus frequenter Ecclesia et Regnum gravabatur, ex corde omnium Praelatorum angustiato nimis, et usque ad amaritudinem spiritus provocato pro∣cessit, et ne lugubre schisma subsequatur, ut non minimum formida∣tur, Epistola missa Papae.

SAnctissimo Patri in Christo ac Domino I. Dei providentia summo Pontifici, univer∣sitas* 1.581 Cleri et populi per Provinciam Cantuariensem constituti, devota pedum oscula beatorum: Cum Anglicana Ecclesia à tempore commendatae sibi fidei Catholicae, Deo & Sacrosanctae Romanae Ecclesiae matri nostrae placere studens, ad∣haeserit semper & servierit devotè, à coeptis obsequiis non recessura, per morum incremen∣ta semper proficiens, Sanctitatis vestrae pedibus provoluta supplicat obnixè, quatenus in petitione pecuniae, quae diversimodè ab ea requiritur, in subventionem diversarum natio∣num, de mandato Sanctitatis vestrae cum gravi coertione, eadem pietas vestra parcere dig∣netur. Importabile est namque quod mandatur, et impossibile propter rerum defectus: Licet enim Regio nostra fructus reddat interdum ad alimenta gentis suae deputatos, aeris tamen copiam non reddit, nec redderet per tempora multa quanta requi∣ritur his diebus. Sed & onere simili, licet non tanto, praeteritis diebus, & ob causas simi∣les praegravata, portare nequit aliquatenus quod exigitur. Ad mandatum insuper Sanctitatis vestrae tempore praesenti ad opus Domini Regis nostri temporalis, (cui in necessitatibus suis deesse non possumus cum honestate, nec debemus) exigitur a Clero succursus, ut incursus hostiles, quos avertat Deus, propulsare possit, et patrimonii sui jura tueri, ac recuperare promptius occupata. Latores igitur praesentium cum supplicatione nostra, ad praesentiam Sanctitatis vestrae destinamus, ut pericula vobis exponant, & incommoda, quae in promptu sequerentur ex praemissis, & quae nulla possumus ratione portare, licet simus in omni vinculo charitatis, obedientiae & devotionis, vobis ob∣ligati. Et quia communitas nostra sigillum non habet, praesentes Literas signo communitatis Civitatis Londinensis, vestrae Sanctitati mittimus consignatas.

This modest, humble Letter, was seconded with another to the Cardinals.

R••verendissimis Patribus in Christo & Dominis, Sacrosanctae Ecclesiae Romanae* 1.582 Cardinalibus, devotisui, &c. salutem, reverentiam debitam & honorem. Ad universitatem vestram, velut ad bases Ecclesiam Dei fulcientes, humiliter supplicantes confugimus, & obnoxè deprecamur, quatenus pressuras quibus mancipamur attendere dignantes, opem ferre velitis, ut post repetita gravamina, quae Anglicanae Ecclesiae praete∣ritis diebus occurrerunt, respirare possit, & ex hoc vobis assurgere teneamur, ad debitas gratiarum actiones. A tempore namque ultimi Concilii Lateranensis, primò vicesima triennii in subsidium Terrae Sanctae, postmodum decima in subsidium Domini Papae, post∣modum praestationibus aliis diversimodè & ad usus diversos, de mandato sedis Apostolicae Anglicana Ecclesia pulsata, profudit prompta voluntate quae potuit habere ad manus. Regi etiam nostro ac patrono temporali, ad mandatum sedis Apostolicae, iteratis vicibus secundum vires suas fecit succursum, & jam per preces vestras exigitur succursus iterato ad opus ejusdem Domini Regis (cui in necessitatibus suis deesse, nec potest, nec debet) ut hostium incursus repellere posset, & Regni sui jura tueri ac recuperare promptius occupata. Postremò autem, petitur ab eadem Ecclesia diebus istis, quod portare non potest, rerum penuria negante quod exigitur, ab aliis, videlicet, medietas bonorum, ab aliis tertia, & à reliquis vicesima omnium quae possident. Pars scilicet in usus Francorum, qui nos & gentem nostram persequuntur, ad conquestum Imperii Graecorum: pars in subsidium Terrae Sanctae, quae posset, ut mundus clamat, cum minori discrimine rehaberi ab hostibus. Pars autem ad usus alios, quos Apostolica sedes ordinaret. Durum quidem videtur nobis & absurdum, ut aliis abundantibus de bonis & laboribus nostris, nos & nostri, ac

pauperes Regionis nostrae, quibus exhibitio propinquior competit, vacui jejunemus. Hostiles etiam insidias & incursus, quos Deus avertat, Rex noster & Regni militia repellere non valeret, nec posset pereuntibus & inopibus subveniri, aere Regni & aerario vacuato. Imò etiam & si venalia exponerentur omnia quae Clerus habet, non posset apud nos inveniri pe∣cunia quaeexigitur. Sequerentur quidem infortunia multa ex praemissis, si ad ea, quod absit, cogeretur. Pro quibus vobis exponendis, praesentium latores Nuncios nostros com∣munes ad vestram clementiam destinamus, petentes attentè, quatenus propter Dominum & honorem sedis Apostolicae, animum Domini Papae, & manus vestras ac consilia à gra∣vamine tali revocare velitis; providentes, si placet, ut ad gremium & obedientiam matris Ecclesiae sic revocetis errantes & dispersos, ne dispergatis et alienos reddatis, prius in charitate & devotione collectos. Et quia communit as nostra sigillum non habet, praesentes Literas signo communitatis Civitatis Londinensis vestrae Sanctitati mittimus consignatas.

His autem auditis infremuit Curia Romana, et suam doluit avari∣tiam* 1.583 tam redargui quam refraenari. Timentes quoque Papa & Cardinales nè sibi, quod comminatione tali imminebat, ingrueret periculosa confusio, (to give some little content and ease at present) non penitus omittebant gravare Regnum & Eccle∣siam Angliae (non enim permittebat hoc paternae charitatis inopia) sed rigorem memora∣tum tali moderamine temperarunt, ut ad undecim millium Marcarum sum∣mam, subsidium prius postulatum restrinxerunt. In quod Episcopi Angliae congregati, (without and against the inferiour Clergies consents) & super hoc, consilium cum deliberatione habentes, pro persecutione Romanae Ecclesiae reprimenda, (when as the Pope and Church of Rome were in truth the persecutors of the Empe∣ror, not the persecuted) ad hoc, licet grave sibi videretur, in praedictam pecuniae sum∣mam Domino Papae contribuendae consenserunt: (against the Kings and Nobles Letters and Prohibitions) In ipso tamen Concilio, quod omni charitate fraterna ac civilitate caruit, (such was their Legerdemain in this grand concernment) excluserunt omnes Abbates Angliae exemptos, voracitati Romanae Curiae periculosius expo∣nendos.

How much these Papal Exactions were soon after multiplied, notwithstanding these Letters, you shall hear in due place.

Anno 1246. (and some years before) there arose these and other new pernici∣ous Customs and Corruptions in the Court of Rome. * 1.584 Nova in Curia Romana inolevit consuetudo, ut cum bellum inter aliquos Nobiles movere∣tur, unam partium ad eam confugientem, excommunicando alteram, (Excommunications being abused to all sorts of Injustice, Oppressions, Extortions, Rapines, Villanies, as the premised and subsequent passages abundantly evidence) et illos absolvendo, potenter foveret: ut qui per illam resurgeret, omni tempore ipsi teneretur obligatus: quod in Davide Principe Northwalliae fuerat manifeste comprobatum. Similiter, et alia de∣testabilis, ut scilicet si quis Clericus multis et opimis redditibus abundans, in Episcopum forte eligeretur, ex indulgentia Papali, in∣termeanti••us intercessoribus et muneribus, tam redditus prius ob∣tentos quam Episcopatum licenter cupiditatis brachiis amplexe∣tur: quod in electo Valentino Willielmo, constat fuisse propalatum: Nec∣non et alia nova sunt su••orta in Curia memorata, quorum memoria Sanctorum corda lachrymabiliter cruentarunt: for which neither this Pope nor his successors were ever once so much pricked at their stony hearts, as to endeavour to reform them, continuing their avowed shamefull practice till this very day, notwithstanding many successive complaints against them. Amongst other practices, he made use of Croysadoes against the Saracens and Tartars, published and promoted principally by the Friers Preachers and Minorites, to pick the peoples purses to maintain Wars against the Emperor Frederick: Whereupon, * 1.585 Eo tempore Fredericus comperiens Papam abundare Anglico numismate, posuit custodias & insidias transitibus, pontibus, & portubus, ne quis aemulo suo Andegravio à Papa subsidium transportaret: (whom this Pope caused to be elected Emperor; the Archbishop of

Colen, et cum eo multi Praelati et aliqui Laici, muneribus Ecclesiae prodigaliter, imo potius prodigialiter saginati, qui partem Papa∣lem con••ovebant, adhering to him:) Fecit igitur Papa per Praedicatores & Minores mutato habitu, tum scripta consolatoria, quàm alia juvamenta, ad Andegravium transvehi. For which & other services he and Pope Gregory bestowed many large Pri∣ledges upon these Freers, recorded at large by * 1.586 Mat. Paris, where you may pe∣ruse them. And notwithstanding the Tartars then invaded Hungary with a puissant Army, forcing the King of Hungary and his Subjects to leave the frontiers, and retire into fenced Cities and Castels; who writ to the Pope for ayd against them, ut sollicitè sibi totique Christianitati de tam formidabili peste provideret; sed nec sic tamen aversus est Papalis impetus infrunitus, quin pecuniae colligendae totis rictibus in∣hiaret; (especially in England and France) not to War against the Tartars or Sa∣racens, but only against the Emperor, whom he had Excommunicated, Deposed, against all Laws of God and man, setting up an Intruder in his Imperial Throne. Hereupon, Anno sub eodem, ortum est bellum multiforme in partibus Alemanniae & ejus confiniis, between the Emperor and Pontifician Party.

To maintain which War, as he formerly published the forecited Decree, * 1.587 Quod bona intestatorū in usus ejus cederent; and this hypocritical Decree made by him in the Coun∣cil of Lyons, * 1.588 De reparatione Terrae Sanctae, & negotio Crucis. Afflicti corde pro deplo∣randis Terrae Sanctae periculis, sed pro istis praecipuè, quae constitutis in ipsa fidelibus noscuntur noviter accidisse, ad liberandam ipsam, Deo propitio, de manibus impio∣rum, totis affectibus aspiramus; diffinientes sacro approbante Concilio, ut ita Cruce∣signati se praeparent, quod opportuno tempore universis insinuando fidelibus per Praedicatores, nostrosque Nuncios speciales, omnes qui disposuerunt transfretare, in locis idoneis ad hoc conveniant: de quibus in ejusdem Terrae Sanctae subsidium, cum divina & Apostolica benedictione procedant. Sacerdotes autem & alii Clerici, qui fuerint in exercitu Christiano, tam subditi, quàm Praelati, orationi ac exhortati∣oni diligenter insistant: docentes eos verbo pariter, & exemplo, ut timorem & amo∣rem Domini semper habeant ante oculos, ne quid dicant aut faciant, quod aeterni Regis Majestatem offendat. Et si aliquando lapsi fuerint in peccatum, per veram poenitentiam mox resurgant; gerentes humilitatem cordis & corporis, & tam in victu, quàm in vestitu mediocritatem servantes, dissentiones & aemulationes omnino vitando, rancore ac livore à se penitùs relegatis: ut sic spiritualibus & materialibus armis muniti, adversus hostes fidei securiùs praelientur; non de sua praesumentes po∣tentia, sed divina virtute sperantes. Nobiles, quidam & potentes exercitus, ac om∣nes divitiis & opibus abundantes, piis Praelatorum monitis & exhortationibus indu∣cantur, ut intuitu Crucifixi, pro quo Crucis signaculum assumpserunt, ab expensis inutilibus & superfluis, sed ab illis praecipuè, quae fiunt in commessationibus & con∣viviis nimiis & sumptuosis, abstinentes; eas convertant in personarum illarum sub∣sidium, per quas Dei negotium valeat prosperari; & eis propter hoc juxta Praelato∣rum ipsorum providentiam, peccatorum suorum indulgentia tribuatur. Praedictis autem Clericis indulgemus, ut beneficia sua integrè percipiant per triennium, ac si* 1.589 essent in Ecclesiis residentes. Et si necesse fuerit, ea per idem tempus pignori vale∣ant obligare. Ne igitur hoc sanctum propositum impediri vel retardari contingat, uni∣versis Ecclesiarum Praelatis districtè praecipimus, ut siguli per loca sua, illos qui signum Crucis deposuerunt, resumere, ac tàm ipsos quàm alios Crucesignatos, & quos adhuc signari contigerit, ad reddendum Domino vota sua diligenter moneant ac inducant: et si necesse fuerit, per Excommunicationis in personas, et Interdicti sententias in terras ipsorum, omni tergiversatione cessante, compel∣lant. Ad hoc, ne quid in negotio Domini nostri Jesu Christi de contingentibus omit∣tatur, volumus, & mandamus, ut Patriarchae, Archiepiscopi, Episcopi, Abbates, & alii, qui curam obtinent animarum, studiose proponant commissis sibi populis verbum Crucis; obsecrantes per Patrem, & Filium, & Spiritum Sanctum, unum solum verum aeternum Deum, Reges, Duces, Principes, Marchiones, Comites, & Barones, aliosque Magnates, necnon communia Civitatum, Villarum, & oppidorum, ut qui personaliter non accesserunt in subsidium Terrae Sanctae, competentem conferant numerum bella∣torum, cum expensis ad triennium necessariis, secundum proprias facultates, in re∣missionem suorum peccaminum: prout in generalibus Literis, quas pridem per or∣bem terrae miserimus, est expressum, & ad majorem cautelam inferius exprimetur.

He likewise sent his Agents, who were Freers, to raise monies for the pretended ayd of the Emperor of Constantinople, by these new devises.

Eodem anno postquam Dominus Papa ad hoc Fratres Praedicatores diligenter ex∣equendum* 1.590 constituisset, Literas illud ministro Fratrum Minorum in Anglia, direxit, ut tam Fratres Minores quàm Praedicatores, à via humilitatis & paupertatis volunta∣riae, quam se sectatores sunt professi, avertens, suos constitueret procuratores, Lite∣ras districtum praeceptum Papale cum diversis articulis continentes. Quorum unus tenor est, ut ipse vel fratres sui inquirant de usurariis vivis, & eorum per usurariam pra∣vitatem malè adquisitis, & ipsa colligant ad opus Imperii Constantinopolitani, (this was the pretext, it being only for his own use) & quod per censuram Ecclesiasticam compescant contradictores. Alterius tenor est, quod qui velint Crucesignari pro libera∣tione praedicti Imperii, vel de catallis suis ibidem mittere sufficienter, de peccatis suis ab∣solventur. Alterius tenor est, quod relicta in Testamentis decedentium per usurariam pravitatem adquisita colligant ad subsidium Imperii memorati, & quod compescant con∣tradictores & rebelles. Alterius tenor est, quod colligant relicta in Testamentis dece∣dentium, vel quae usque ad triennium relinquentur pro restitutione bonorum, quae dece∣dentes malè adquisierunt, ad subsidium praedicti Imperii, contradictores & rebelles com∣pescendo. Alterius tenor est, quodea quae relinquuntur distribuenda in pios usus, secun∣dum arbitrium executorum testamentorum decedentium, nec praefata relicta ab ipsis testa∣toribus certis locis aut personis deputata fuerint, vel de jure aliis debeantur, aut per prae∣dictos executores in usus hujusmodi sint conversa, ad subsidium Imperii praedicti colligant, & significent ci de quantitate ipsorum, & compescant, &c. Alterius tenor est, quod de malè adquisitis viventium inquirant diligenter, & colligant ad subsidium Imperii memo∣rati: dummodo personae, quibus pro taliter adquisitis satisfieri deberet, inveniri non possint: & rescribant Papae, & compescant, &c. Alterius Literae talis est tenor, quod dictus minister habet potestatem absolvendi excommunicatos, qui scienter fraudem com∣miserint in his quae colligendae sunt ad Imperium praedictum: dummodo ministerio, vel fratribus suis, ad illud negotium deputatis, congruam satisfactionem im∣penderint.

To all which new devised Papal Extortions to raise monies, I shall sub joyn ano∣ther of a different nature. Excommunications being grown very common and for∣midable in that age, some Knights and persons of quality lyable to them, for money purchased from this Pope an Exemption from all Excommunications, by any person but by the Popes own special command: particularly, * 1.591 Lambertus de Muletuna Miles, qui nuper Privilegium mirabile datis non paucis muneribus a Papa impetraverat, ut scilicet nulli liceret eum pro quacunque culpa excommunicare, nisi de speciali mandato Papae, ac si liceret eidem impunè peccare, & qui multos laeserat, plures fatigare, hoc modo à Domino meruit sauciari, ut cum phaleratis superbè equi∣tando à quodam peracto suo rediret placito, descendens se querebatur morbo diffi∣cili praegravari. Et praecipitanter recubans, antequam depositis calcaribus discalce∣ari potuit, morte palluit repentina.

This crafty Pope to pacifie King Henries indignation against these and other his Rapines, thought meet to gratifie him in some seeming measure, in his and his No∣bles complaints against bestowing Bishopricks and Ecclesiastical Benefices by Provi∣sions, that so he might countenance or connive at, not absolutely prohibite them; to which end, * 1.592 Ipso tempore Dominus Rex, nesciens se versutiis Romanorum subdolè verborum involucris muscipulatum, per quosdam aulicos suos ipsi Regi pla∣cere cupientes, privilegium quoddam sibi in Curia Romana gratanter suscepit, in∣dustria procuratorum Domini Regis elaboratum, Quod quanquam Papa pro suae voluntatis arbitrio, ad intolerabile Regni Angliae gravamen, passim et indifferenter Provisiones fecerit in Angliae de Beneficiis Ecclesiasticis ad opus Italicorum, nunc gratia Dei, in ipsa parte ita sedata est tempestas illa, quod quando Papa alicui vel aliquibus ex nepotibus ejus vel Cardinalium, ipse vel ipsi Cardinales rogabunt Regem cum instantia, quod placeat Regi, ut sic tali provideatur. Quo umbratili Privilegio ac deceptorio, amici Domini Regis fortunales, cor ejus de∣mulcentes, ipsum strictius illoquearunt. In quo enim gravantur notarii ac ta∣belliones Romanae Curiae, ad munera cerei ac prostantes, si imperante Papa petitiones urgentes & rhetoricas Domino Regi transmittant, ut se ditent, et Regem depau∣perent?

Nihil igitur aliud illud arbitror, nisi hamum inescatum: the Kings Royal assent being not required before, but after the Popes Provisions granted, and enjoyed by a Papal Non obstante, in case he gave not his Royal assent thereto upon the Popes and Cardinals requests.

Boniface Archbishop of Canterbury this year (1246.) upon a feigned pretext, that his Church of Canterbury was involved in very great Debts by his Predecessor, but in truth by himself to carry on foreign Wars, and gratifie the Pope, procured from Pope Innocent a grant of the First Years Fruits of all Benefices that should fall void within his Diocesse during the space of seven years, till he should raise out of them the sum of Ten Thousand Marks, besides Two Thousand Marks yearly out of the Bishoprick; thus registred by Matthew Paris.

Per idem tempus, tales à Domino Episcopo Lincolniensi, ut major certificatio de* 1.593 praedictis habeatur, Literae emanarunt.

UNiversis Sanctae matris Ecclesiae filiis, ad quos praesentes Literae pervenerint, Ro∣bertus miseratione divina Lincolniensis Episcopus, aeternam in Domino, salutem. Noverit universit as vestra, nos mandatum Domini Papae non cancellatum, non abolitum, in nulla sui parte vitiatum inspexisse, in haec verba: Innocentius Episcopus servus ser∣vorum Dei, Venerabilibus Fratribus, Episcopis, & dilectis filiis, Abbatibus, Prioribus, Archidiaconis, Decanis, Capellanis, & aliis Ecclesiarum Praelatis & Clericis per Can∣tuariensem Civitatem, Diocaesim, & Provinciam constitutis, salutem & Apostolicam Benedictionem. Ad hoc coelestis altitudo consilii, alta & ineffabili providentia universa disponens, rerum vicissitudines non sine dispensatione certae rationis alternat, nunc superi∣ores inferiorum, nunc inferiores superiorum auxilio faciens indigere: ut humana conditio per alternationes hujusmodi, sui status instabilitatem agnoscat, & alterutrum sibi com∣patiens & subveniens, impleat legem Christi, qua diligere proximum quisque jubetur, & alterius onera supportare. Cum igitur, sicut Venerabilis frater noster Cantuarienfis Archiepiscopus nobis exposuit, Cantuariensis Ecclesia, tàm praedecessorum suorum, qui passi tribulationes innumeràs, fuere necessitatum plurium incommodis agitati, quàm etiam vacationum ipsius Ecclesiae longiorum, temporibus quibus cogniti & ignoti pari passu cir∣cumflexerunt, ut ad se traherent & diriperent bona ejus, adeò grandi fuerit debitorum onere praegravata, quod vir possetab ipsis absque sedis Apostolicae providentia liberari; n••bis humiliter supplicavit, ut cidem Ecclesiae subvenire, ne usuris excrescentibus ipsius gravior & quasi irrecuperabilis sit jactura, de benignitate solita dignaremur. Verùm, cum eadem Cantuariensis inter alias orbis Ecclesias honorabilis habeatur, quod eam Romana Ecclesia, veluti filiam praedilectam, sinceris affectibus prosequitur, & praefert effectibus gratiae singularis; incujus odoris suavitate reficitur, statu recreatur tranquil∣lo, & prosperis prosperatur: illámque ea praerogativa favoris & gratiae prosequamur, quod ipsius ardenti desiderio, & potentissimè ejusdem Archiepiscopi consideratione, qui tanquam filius devotus Ecclesiae & nobile membrum, cujus devotione fervens, vita perspicuus, & nobilitate praeclarus, nobis & fratribus nostris charus & acceptus pluri∣mum habeatur: ipsius supplicationibus favorabiliter annuentes, de fratrum nostrorum consilio, damus venerabili fratri nostro Herefordensi Episcopo nostris Literis in mandatis, ut ipse per septennium et non ultra, omnium * 1.594 Beneficiorum Eccle∣siasticorum, quae deinceps in Civitate, Diocaesi et Provincia Cantua∣riensi, vacabunt, primi anni provent us usque ad decem millium Mar∣carum summam. Quae si ante dictum septennium haberi poterit, nil amplius exigatur. Nec non duo millia Marcarum de ipsius Archi∣episcopi redditibus colligat annuatim, et convertat fideliter in solutione debitorum Ecclesiae memoratae. Proviso, quod personis servien∣tibus in eisdem Beneficiis, de praedictis redditibus idem Episcopus faciat competentem portionem pro ipsarum sustentatione, ne ipsa debitis defraudentur obsequiis, assignari. Et si forsan dictorum beneficiorum redditus hujusmodi primi anni esse debeant, juxta morem patriae, decedentium personarum; dictus Episcopus ipsorum beneficiorum redditus in anno colligat subsequenti: contradictores, auctoritate nostra appellatione postposita compescendo. Quocirca universitatem vestram rogamus, monemus, & hortamur attentè, per Apostolica vobis scripta praecipiendo mandantes: quatenus attendentes prudenter, quod dignum sit matris

egentiam filiorum opibus relevari, cujus tàm devotè quàm benignè debent onera suppor∣tare: eidom Episcopo ad exhibendos hujusmodi redditus & habendos, sic ope & opere promptos & sollicitos vos reddatis, quod ipsius Archiepiscopi favorem & gratiam vobis proinde futuris temporibus vendicantes: nos habeatis propter hoc specialiter ad vestra & Ecclesiarum vestrarum commoda promptiores. Datum Lugdum, 6 Calend. Septemb. Pontificatus nostri anno 3. In cujus rei testimonium, praesentibus sigillum nostrum feeimus apponi.

Haec autem cum ad audientiam Regis pervenirent, primo obstupuit iratus* 1.595 et commotus valde, clamose dicens: Miror si talia procuravit Regno meo dispendia Archiepiscopus Cantuariensis Bonifacius quem promovi. Nec sufficit ei quod electum meum Cicestrensem Robertum videlicet Passeleve, cujus promotionem procuraveram, procaciter praecipitavit: sed et diatim intendens bellis, ruptoris more, tam in Provincia quam Anglia, contra me jam jacturam et dedecus machina∣turam. Ecce nova et inaudita pecuniaris extorsio: O quam mul∣tiformes sunt laquei venantium, ad subjectorum simplicitatem deci∣piendam! In hac equidem machinatione Nobiles mei, ad quos Ec∣clesiarum spectant patronatus, defraudantur; terra censu spolia∣tur, et similium consequentia formidatur. Tandem tamen Dominus Rex cum insibilatum fuisset ei, quod minimè irasci teneretur memorato Archiepisco∣po pro dicta Roberti cassatione; tum eo quod in examinatione insufficiens reperie∣batur, tum quia ejus cassatio multum Regi fuit utilis & lucrosa, cum quotidiè Regiis diligenter intenderit emolumentis, muliebriter in suo proposito resistendi fractus est, muliebri, ut dicitur, intercessione turpiter emollitus; quia merito hoc nomen mulier, quasi molliens herum, id est enervans etymologizatur. Nec proh dolor, viriliter pro Ecclesiae indemnitate, cum non constiterit Ecclesiam Cantuariensem alieno aere per Archiepiscopum Ae. sub usuris maxime irretitam in tantum, nec pro Regni sui tuitione, vel Sanctorum Pontificum Cantuariensium honore, stetit Rex, prout decuit et expedivit; sed eidem Archiepiscopo Bonifacio * 1.596 concessit per Angliam, secundum quod praedicitur, praedictam habere collationem. Verun∣tamen, per idem tempus prohiberi fecit Dominus Rex per Literas suas, ne quis veniens de Curia portans Literas Bullatas de Provisionibus faci∣endis praecepto Papali, ad extorquendam pecuniam de Ecclesia Anglicana, et depauperandum Regnum, permitteretur vagari per terram ad Praelatos: et si quis talis inveniretur, caperetur, car∣ceri Regis retrudendus. Portus autem, hoc praecipiens portuum custodibus, fecit custodici. Sed hoc animos miserorum Anglorum parum exhila∣ravit, qui cor cereum Regis cognoverant: & ea facilitate advertendum, qua con∣verti frequenti experientia certificabantur. (The Bishops basenesse, inconstancy, timidity, ill advice, and compliance with the Pope against the King upon all occasi∣ons, being the principal cause of the Kings inconstancy.)

The Bishops for their own Interest opposing this new Papal Exaction, were thereupon Excommunicated by the Archbishop, who forced them to submit to this Papal Innovation by the Popes formidable authority, which they durst not strenuously to resist.

Tempore quoque sub eodem, Bonifacius Cantuariensis Archiepiscopus, Episcopos* 1.597 Cantuariensis Provinciae authoritate Apostolica suspendit, eo quod consentire noluerunt novae et inauditae contributioni, quam a gratia Papae im∣petraverat; videlicet, proventuum Ecclesiarum vacantium, ut pri∣mo anno vacationis fructus ipsi Archiepiscopo contribuerentur, ad liberationem debitorum: quibus, ut asserebat, ipsam Ecclesiam Cantuariensem praedecessores sui cum gravissima usura irremediabiliter obligaverant. Quod non sine injuria B. Ae dmundi immediatè praedecessoris sui, & aliorum Sanctorum, constat esse confictum. Episcopi vero contra Papalem auctoritatem et manda∣tum

non valentes nec volentes recalcitrare, licet inviti, tandem cum summa mentis amaritudine consenserunt, ut absolvi mereren∣tur. Iterum per Decanum Belvacensem hujus negotii executorem, mandatum rece∣perunt: quod a Papa Excommunicarentur, et denunciarentur Ex∣communicatiper Provinciam Cantuariensem, omnes obloquentes, om∣nesque detrahentes, fraudemve facientes in negotio praenotato, ex¦gratia Papae foeliciter concesso, exceptis Domino Rege, uxore, et liberis suis, et nobili viro Richardo Comite Cornubiae.

How rigorously this Archbishop proceeded against all opposers of his Usurpati∣ons, whiles imployed as a Souldier for this Antichristian Pope in his Wars, to murder mens Bodies, instead of discharging his Office of a Bishop to feed and save the peoples Bodies and Souls committed to his care, is thus recorded.

Diebus quoque sub eisdem, Archiepiscopus Cantuariensis Bonifacius, qui in parti∣bus* 1.598 Lugdunensibus, minus solicitus, quantum ad animarum custodiam, Ecclesiae, Do∣mino Papae militavit, ab Ecclesiis in sua Provincia vacantibus, quas per annum retinuit, auctoritate fultus Apostolica, the saurum non minimum a miserrima Anglia, quae facta est vinea ab apris extermi∣nanda, quam vindemiant omnes praetereuntes, extorsit: Et u•• magis corda spoliatorum cruentaret, per Decanum Belvacensem, suum in hac procurato∣rem, fecit denuntiari, omnes fuisse Excommunicatos, qui clam vel pa∣lam obloquentes vel detrahentes, gratiam quam Dominus Papa concesserat, et contulerat eidem Archiepiscopo, quomodolibet impe∣dirent, vel de proventibus aliquam subtractionem vel fraudem fa∣cerent supradictis, exceptis tantummodo Domino Rege & Regina, & eorum liberis, & nobili viro Comite Richardo. Et hoc mandatum praeceptum per totam Angliam in singulis Ecclesiis divulgatum, in multorum cordibus indignationem, tum propter ipsam injuriosam, et inaudi∣tam, avidamque pecuniae ertorsionem, tum propter annexam adula∣tionem, generavit, Dominumque Regem talia tolerantem, et tali∣bus consentientem, praecordialiter maledixerunt.

King Henry by former contests having in some degree regained his Prerogative in the Election and Confirmation of Bishops, which the Clergy had violently wrest∣ed from King John and him; thereupon the Chapters and Covents became more compliable to him, electing such persons for their Bishops and Abbots, to whom they presumed he would readily give his Royal assent; hereupon the Bishop of Salis∣bury, and Abbot of Westminster, both deceasing this year; * 1.599 Eisdem sub diebus, Cano∣nici Sarisburienses, comperientes nullum ferè acceptum Domino Regi, nisi aulicum & cu∣rialem, praecaventesque Ecclesiae suae periculo, & Regiam captantes benevolentiam; Willielmum de Eboraco, Domini Regis Clericum familiarissimum, & legum Regni peri∣tissimum, Beverlaci Praepositum, in Episcopum & animarum suarum Pastorem unani∣miter elegerunt. Quae quia electio Deo placuit, ut credebatur, et Domino regi fuit accepta, sine morae dispendio confirmabatur. Dominus etiam Sylvester electus ad Praesulatum Carleolensem, qui prius se indignum reputavit, & idcircò non consensit, quoniam eum Deus vocavit à telonio ad ministerium, timore bono perculsus, in electionem memoratam humiliter consensit, ne Deo recalcitrans, reprobus haberetur: (as Matthew Paris ironically stories of him.) * 1.600 Eorumque dierum circulis Magister Richardus de Crokesle, Archidiaconus Westmonasteriensis, vir elegans & jurisperitus & Domino Regi amicissimus, à toto conventu unanimiter est electus. Timebant enim Monachi, ne si secus fieret, Rex eorum patronus specialis, Ecclesiam suam jam semirutam relinqueret impersectam, quam gloriose coeperat aedificare.

The Pope having this year canonized * 1.601 Edmund Archbishop of Canterbury for a Saint (which he had long deferred) to gratifie the King, and facilitate the imposing and levying of his Papal Exactions upon the Clergy and Realm, the King receiving the news thereof, gavisus est vehementer, & statim super hoc certificatus, praecepit, ut accensis multis cereis omnes Clerici de Capella Regia, assumptis festivis induviis, Missam solenniter, cujus introitus foret, Gaudeamus, &c. celebrarent; the King by his Royal Authority prescribing a special Masse upon this occasion: And the new elected

Abbot of Westminster, qui dudum amator fuit beati Aedmundo Confessoris & Archi∣episcopi, quia die canonizationis suae, ad tantae Praeelationis dignitatem vocabatur, jussit quandam Capellam in honore ipsius Sancti Aedmundi fabricari, ubi Deo & ipsi Confesso∣ri gloriosum, ut decebit, ministerium futuris temporibus impenderetur. Aucta est etiam ejusdem Abbatis dignitas, Domino Rege impetrante, ut scilicet Missam celebrans pontificaliter benedictionem, quando Agnus Dei cantatur, populo daret solenniter.

Odo Archbishop of Rhoan being unable through sicknesse and other impediments to repair into England to the King, to swear Fealty to him for his Temporalties, con∣stituted a Proctor to swear Fealty on his behalf, beseeching the King of his Royal grace to accept thereof, to which he was not obliged by Law.

EXcellentissimo Domino suo H. Dei gratia Rex Angliae, &c. Odo miseratione* 1.602 divina Rotomagensis Archiepiscopus salutem, in eo per quem Reges regnant & principes Dominantur. Cum propter Concilium Domini Legati quod imminet, ac de∣bilitate proprii Corporis pluribus{que} causis aliis, quas vobis exponere poterit plenius ma∣gister J. de Havylla lator praesentiū, ad Serenitatis vestrae praesentiam personaliter* 1.603 accedere non possumus; Ad Excellentiae vestrae Curiam mittimus dictum magistrum, ut a vobis Regalia, quae a Regno vestro habe. mus, recipiat, et vobis Juramentum fidelitatis faciat loco nostri. Super quo in anima nostra plenariam sibi concedimus potestatem, unde vestrae Celsitudini supplicamus, quatenus ipsum benigne velitis admittere, et negotium pro quo mittitur expedire. Valete Dat. apud Denul. Dominica ante festum beati Michaelis Anno Domini 1645. Hereupon;

REx replegiavit O. Rothomag. Archiepiscopo terras suas, captas in manum* 1.604 Regis per praeceptum Regis, usque in unum mensem a Die Paschae, eo quod non venit ad Regem in Angliam post Creationem suam, ad faciendum Regi quod facere debuit de terris praedictis; & Mandatum est Roberto de Crepping, quod terr as praedict as ei us{que} ad eundem terminum in pace habere permittat.

Teste Rege apud Wind. 3. die Decemb.

Eodem modo scribitur Vic. Southt.

Anno 1245. Abbas Cluniacensis, •• having * 1.605 gifted, and entertained the Pope for several weeks) antequàm hospes suus Dominus Papa, Lugdunum petiturus recessisset; impetravit ab ipso licentiam, & scriptum super hoc; ut a toto ordine Cluniacensi decimam ertorqueret per unum annum; tum quia Dominum Papam exulan∣tem & accedentem ad partes Cisalpinas, muneribus respexit impreciabilibus Abbas memoratus (dederat enim triginta palefridos phaleratos cum totidem equis clitellari∣is) tum quia splendidè procurando curialiter recepit, & exhibuit ferè per unum mensem. Et hanc decimam in omnibus membris percipiet Abbas praedictus, non obstante contradictione alicujus ordinarii. De qua quidem pecunia, percipiet Dominus Papa tria millia marcarum. Residuū autem cedet in solutionē debito∣rum, quibus Ecclesia Cluniaci pro promotione Romanae Ecclesiae noscitur obligari. Et sic concessit Papa Abbati; ut de propria cute sibi faceret latam corrigiam. Here∣upon the Abbot by his Agents the next year, collecting this Tax and Tenth in England, from the Monasteries of his Order, in derogation of the Kings Preroga∣tive royal, the K. thereupon issued a Prohibition, prohibiting the Collection thereof; and afterwards sent an expresse Mandate to the Constable of the Tower, that taking with him the Sheriffs of London and Bailiffs of Southwark, he should go to the Priory of Bermundesy, and seise all the monies collected for the use of the Abbot of Cluny against his Prohibition, and seal it up under their seales if they found it there, and likewise command the Prior, not to suffer any of the monies to be thence removed, without the Kings Privity, under pain of seising all his tenements in England, as this record attests.

MAndatum est Constabulario Turris London. quod assumptis secum Vicecom.* 1.606 London. & Ballivis de Suthwerk, eant usque Bermudes, et videant, quod si aliqua pecunia collecta ad opus Abbatis Cluniacensis, contra prohibitio∣nem Regis, ibidem deposita sit. Et si eam invenerint, tunc eam signari fac. sigillis suis, et ex parte Regis prohiberi faciat Priori de Bermudes, sicut tenementa sua quae habent in Anglia, diligit, quod nichil de pecunia illa praeter Conscientiam Regis removeatur. Teste Rege apud Merton primo die Januarii.

The King (as you * 1.607 heard before) having for a long time seised the temporalties of the Bishoprick of Coventry and Lichfeild, and detained them from Roger de We∣seham, intruded into it by the Pope without his royal assent to the preju••ice of his Crown, was at last content to restore them to him by the Popes mediation, which he did out of his mear liberality and grace, by these ensuing Writs.

REX omnibus Militibus, liberis hominibus, & omnibus tenentibus de Episcopatu* 1.608 * 1.609 Cestriae & Lichfield. salutem. Sciatis quod non obstante eo quod ordinatio quam Dominus Papa fecit de Magistro Rogero de Weseham, quondam Decano Linc. praeficiendo eum de facto Episcopum Ecclesiae Co∣ventr. et Lechfield. facta fuit in praejudicium dignitatis nostrae, de mera liberalitate et gratia nostra, ad instantiam ipsius Domini Papae, temporalia ad eundem Episcopatum spectantia eidem Episcopo red. didimus. Et ideo vobis Mandamus, quod eidem Episcopo tanquam Domino vestro in omnibus, quae ad praedictum Episcopatum pertinent, intendentes sitis & respondent••s•• Teste Rege apud Westmonast. 25. die Martii.

Et Mandatum est Magistro de Wanton. Custodi ejusdem Episcopasus, quod de Ca∣stris, Maneriis & omnibus aliis ad praedictum Episcopatum pertinentibus, quae extiterunt Custodiae Regis ratione vacationis ejusdem Episcopatus, ei plenam Seisinam habere faciat. Teste ut supra.

The Dean and Chapter of Elfin in Ireland, against the Kings prerogative▪ elected a Bishop without the Kings license first obtained; the King upon petition, out of his spe∣cial grace, gave his royal assent thereto, & that he should be consecrated by the Arch∣bishop of Tuam, yet so, as by this his special grace at this time, no prejudice should accrew to the King, nor any prerogative to the Dean and Chapter for the future, to elect a Bishop before the Kings License first obtained.

REX adhibuit assensum Electioni factae de Thoma Decano de Ar∣charda,* 1.610 in Episcopum Elfinensem & Mandatum est M Tuamensi Archiepis∣copo, ut quod suum est exequaetur. In cujus, &c. Teste Rege apud Woodstock 21▪ die Augusti. Licet autem Decanus et Capitulum Elfin praedictum Eie∣ctum elegerint, non praeobtenta a Rege Licentia eligendi; quia tamen periculum eidem Ecclesiae immineret, Rex electioni suae assensum durit adhibere. Ita tamen, quod occasione gratiae Regis hac vice eis impartitae, nullum Regi praejudicium in posterum generetur, nec illis aliquaw praerogativam conferat Electio illa, quin Capitulum Effin. cum sedes vacaverit, a Rege antequam eligant haveant licen∣tiam eligendi.

The King by his Ecclesiastical Praerogative having right to present to the Church of St Michael in Coventry then voyd, during the vacancy of the Bishoprick, the Arch∣decons of Coventry and Salop, after the Bishops death, during the vacancy, presumed, without the Kings privity, in derogation of his royal prerogative, to appropriate •••• markes a year of the profits of the said Church to the Canons of Litchfield; and •••• markes more to the use of the Monkes of Coventry, and the rest of the profits

they alotted to the Vicar for the time being, who should serve the Cure; putting a Vicar into possession of the said Church. Which the King conniving at till a fit season, presented Ralph de Leicester his Clerk to the said Church, notwithstanding this appropriation, which he declared nul and voyd. Whereupon the Vicar cited him before the Popes Delegates, and likewise kept forcible possession of the Church, with armed men against him. The King informed thereof by Ralph his Clerk, issued a Writ to the Sheriff of Warwick, to remove the force; who thereupon repairing to the Church with the Kings Clerk, and finding resistance, brake open the Church doores, in which scuffel some were wounded, besides the Kings and Sheriffs inten∣tions: The King avowed this act of the Sheriff as his own, being done by his Writ for his honor and service; yet the Bishop of Coventry excommunicated both the Kings Clerke amd all his men, with all those who assisted the Sheriff in executing the Kings Writ; the King thereupon issued forth these two memorable Writs: the first of them to the Sheriffs of Warwick shire, to repair to the Bishop, to admonish and intreat him forthwith to recal his excommunication, under pain of seising his Barony into the Kings hands, in case of refusall, the Bp. being obliged by his Oath in respect of his Barony to maintain the Kings honor and dignity, whom he could not more offend or dishonor, then by excommunicating his Subjects and Officers for obeying his commands, which none would thenceforth execute, if they should not be protected against such unjust excommunica∣tions; and commanded the Bishop of Lincoln, not to molest his Clerke by reason of this Excommunication, nor yet to publish it against him. The writ to the Popes delegates not to proceed in this cause to dispossesse his Clerks of this Church whereof he had gained actual possession; and to the Dean and Chapter of Licfield, Sheriff of Warwick, and the Clerk and Vicar not to prosecute this cause, runs in this stile.

REX Vic. War. salutem. Cum ratione nostri regiminis, Ecclesia∣rum* 1.611 et Libertatum ipsarum dati sumus a divina Clementia ex debito defensores, injurias, et violentias a quibuscunque personis oc∣casione quacunque illatas eisdem habemus cum industria propul∣sare, et justitia rationabiliter vindicare. Hinc est, quod cum alias tibi prae∣ciperimus, ut vim laicam inventam in Ecclesia Sancti Michaelis de Coventria in ipsius praejudicium & dilecti Clerici nostri R. de Leyc. quem ad praedictam Ecclesiam Sancti Michaelis praesentavimus, & quem in possessionem ejusdem a Domino Papa dele∣gati Iudices induxerunt, ne Ecclesia illa formam Castri assumeret, amoveres, tanquam in perniciem libertatis Ecclesiasticae intro∣ductam, ut vim laicam inventam non valens aliter amovere, nisi specialiter per ingressum, qui tibi clausis Ecclesiae ostiis non pate∣bat, pro ingressu fractionem ostii quam fecisti, cujus forsan occasione fractionis et ingressus praeter intentionem no stram et tuam, aliqui laesi fuerunt, ut nostro pareres mandato, ratam, coram Coventr. et Lichfield. Episcopo habuimus et habemus plurimum et acceptam, tan∣quam nostro nomine regaliter expeditam. Quia verò occasione hujusmodi fractionis & ingressus, dicto R. Rectori Ecclesiae praedictae, nichil de jure ab aliquo potest vel poterit imputari, quia dictum factum, non suum sed nostrum fuisse penitus protestamur; et quia dictus Episcopus tam dictum R. et suos, quam omnes illos qui tecum fuerunt tunc temporis, nominatim de facto excommunica∣tionis sententia innodavit; videntes ipsam in praejudicium regiae dignitatis, verum potius Ecclesiasticae libertatis latam fuisse; Ti∣bi praecipimus, quod monitis et precibus inducas Episcopum diligen∣ter, ut dictam sententiam quantocius studeat revocare. Quod si noluerit facere, sciat ipse, et hoc sibi dicas, * quod ad ipsius Baro∣niam* 1.612 manum nostram, quam cito nos super hoc certificaveris, ex∣tendemus; ratione namque Baroniae Iuramento de conservandis terrenis honoribus dignitatis regiae est astrictus. Quia magis offende∣re vel vituperare (Nos) non posset quam per suas * excommunicationes* 1.613 subtrahendo Subditos fideles nostros, a nostrorum praeceptorum

executione, cum alias nostra Iurisdictio non valeat explicari, nisi sint qui nostris mandatis pareant, ut tenentur: Super transgressione vero Iuramenti, altissimum ultorem poterit expectare. Taliter hoc praeceptum nostrum adimplens, quod regiae dignitati pro defectu tui nichil debeat deperire propter quod reputemus merito nos offensos. Teste meipso apud Woodstock 26. die Augisti Anno Regni nostri 30.

Per eadem verba mutatis competenter mutandis, scriptum fuit Episcopo Lincoln. us∣que ad hoc verbum, stude at revecare. Et postea per haec verba. Hoc autem vobis signi∣ficamus, ut illius facti intellecta plenius veritate, si forsitan dictus Episco∣pus vobis denunciaverit, dictum R. Clericum nostrum Excommuni∣cationis sententia innodatum, ei propter hoc nullam molestiam inferratis, nec publicari illam sententiam faciatis, praesertim cum minus juste sit lata, et non de jure, licet de facto contra de∣fensionem libertatis Ecclesiasticae, quod ex praemissis apparet, &c. in prejudicium Regiae dignitatis. Teste ut supra.

REX Prioribus de Thurgarton & de Derb, & Archid. Stafford. salutem. Mon∣stravit* 1.614 nobis Radulphus de Leycestr. Rector Ecclesiae Sancti Michaelis de Co∣ventr. quod cum decedente H. de Pateshull quondam Coventr. & Lichf. Episcopo, di∣cta Ecclesia Sancti Michaelis, tàm de jure quàm de facto vacaret. sicut per Inquisitionem quam inde fieri fecimus nobis constitit, & constat manifestè, licet magistri A. de H. quendam Archid. Coventr. Th. de Wymundeham, & Petrus de Radenour, Archid. Salop. post mortem ipsius Episcopi de Ecclesia ipsa sic duxerint ordinand. videlicet, quod triginta marcae de eadem Ecclesia cederent in usus communes Canonicorum Lichfield. & alia triginta marcae in usus Monachorum Coventr. & residuum ejusdem Ecclesiae in usus vicarii qui pro tempore deserviret eidem; Nos fraudem illam dignitati Regioe factam usque ad tempus oportunum dissimulare volentes, & inveni∣entes per Inquisitionem praedictam Ecclesiam illam esse vacantem, praefatum R. Clericum no∣strum ad dictam Ecclesiam vacantem ratione Episcopatus Coventr. & Lichfield. vacantis & in manu nostra existentis, duximus praesentandum. Qui quidem R. vicario per dictos Magistros ad deserviend. illi Ecclesiae assignato possessioni ejusdem tunc incumbente, ad Judices delegatos literas Apostolicas impetravit, pe•• quos possessionem dictae Ecclesiae fina∣liter est adeptus. Et quia Collationes tam Ecclesiarum Parochialium quam Praebenda∣rum spectantes ad Episcopū ipso superstite, ad nos spectant sede vacante, et manifeste derogaretur dignitati nostrae, si Ecclesia praedicta, quam post mortem praedicti Episcopi vacantem invenimus, a praefato Clerico nostro, cui eam ratione regiae dignitatis contulimus, evinceretur, vobis prohi∣bemus, ne in causa illa de caetero procedatis. Teste ut supra.

Eodem modo scriptum est Decano & Capitulo Lichfield. ne prosequantur, & Judici∣bus Hereford. per eadem verba, & Henrico de Crok Praesbytero, ne prosequatur, ut supra continetur.

By these Writs it is apparent; 1. That the King himself may by his Writs command Bishops to recall, and not to publish illegal Excommunications of his Officers, Clerks, Subjects; and command other Bishops to absolve them, and seise their Temporalties if they refuse to do it: 2ly. That such Excommunications are against his Crown and Dignity, as well as his Subjects Liberties. 3ly. That he, his Counsil and Court are the proper Judges of the Legality of such Excommunications. 4ly. That no Ecclesia∣stical Courts can hold Plea of Advowsons or Churches after institution, and if they do, a Prohibition lies to hinder them.

The King to gratify the importunity of two of his Clerkes notwithstanding the Popes Provisions were odious in England, granted liberty to the Archbishop of Can∣terbury and his official, for this time only, that they should confer Livings on them by Authority of the Popes Provisions directed to them; so as this License of the King should not be drawn into consequence for the future.

MAndatum est Magistro H. de Mortuo mari, officiali Cantuar. Archiepiscopi,* 1.615 quod licet provisiones Domini Papae per quas mandat provi∣deri Clericis in Regna Angleae, odiosae sint in Anglia, tamen concedit Rex ad instanciam Clericorum suorum, * 1.616 Guidonis de Russillun et Gui∣donis de Palude, quod hac vice provideat Hugoni Breshett, Clerico au∣thoritate Summi Pontificis Domino Archiepis. et ipsi officiali com∣missa, Ita quod illa licentia Regis in consequentiam non trahatur. Teste Rege apud Woodstock. 27. die Augusti.

The King having intelligence that the Pope intended by all means to dispose of the Archbishoprick of Ardmath in Ireland, by way of Provision, to pre∣vent his design, authorised his Cheif Justice at this time to grant a License in the Kings right to the Dean and Chapter, to elect a Bishop, and to consent to his electi∣on, and that they should demand such a License from him, so as he tooke caution from them by their Letters Patents, that it should not prejudice the King at any o∣ther time.

QUia Rex accepit, quod Dominus Papa modis omnibus intendit ad or∣dinandum* 1.617 de Archiepiscopatu Ardmachano, Rex dat potestatem Johanni fil. Galfridi Iustic. Hiberniae, concedendi Capitulo Ardma∣chan. vice Regis, licentiam eligendi, et etiam electioni factae hac vice consentiendi: unde mandatum eidem Iusticiar. quod accipiat a prae∣dicto Capitulo per literas suas patentes cautelam, quod alias non ce∣det in praejudicium Regis. Et huc significatum est eidem Capitulo, ut ab ipso licentiam petant eligendi.

I shall conclude the History of this year (Anno 30 H. 3. 1246.) with Matthew Paris his observation: * 1.618 Transit igitur annus ille Terrae Sanctae suspectus, Ecclesiae nocivus universali, adversarius Imperio, Regnis quoque Francorum et Anglorum depraedator, Romanae Curiae infamis et turbulentus: by reason of Pope Innocents intollerable Insolencies, Rapines, Oppressions, Innova∣tions, Treasons, which he prosecuted with greater vigor the next year, Anno 1247. quiest annus Regni Domini Henrici 3. Regis 31. as the same Historian thus informs us.

Eodemque tempore urgente mandato Papali redivivo, de importabili contribu∣tione* 1.619 praetacta, ad quam Episcopi in generali Concilio clerum infoe∣liciter obligarunt, fecit Dominus Rex Magnates suos, necnon & Angliae Archi∣diaconos, per scripta sua Regia Londinum convocari. Quo cùm pervenissent die praefixo, Episcopi omnes (such was their Treachery, Timidity, and Servility to the Pope, whose interest they preferred before the Kings, Kingdoms, Churches, and their own common liberty, and publike safety) sese gratis absentarunt, ne viderentur propriis factis eminus adversari. Sciebant enim cor∣da omnium, usque ad animae amaritudinem, non immerito sauciari. The Parliaments and Clergies Letters to the Pope, and proceedings therein are * 1.620 for∣merly related.

Notwithstanding which Letters, Pope Innocent sent several Freers Minorites and other Harpies, with the power, authority, but not the Name of Legates, into Eng∣land, Scotland, Ireland, and France, to exact and levy monies to carry on his Wars* 1.621 against the Emperor, which were generally opposed in most places; thus related by Matthew Paris, and others.

Dum fortuna praestigiosa mundo talibus illuderet fallaciis, duo Fratres de ordine Minorum, Johannes & Alexander, natione Anglici, potestatem a Domino Papa obtinentes extorquendi pecuniam ad opus Domini Papae, in Angliam ab ipso Papa destinantur. Qui multis Bullatis Literis Papalibus armati, & sub ovino vellere lupinam rapacitatem palliantes, post ad Regem simplici intuitu, vultu demisso, sermone blando pervenientes, per Regnum vagandi postulabant auxilium, ad opus Domini Papae charitatem petituri, nullam se coertionem facturos asserentes. Ex licentia igitur Domini Regis, nihil sinistri super his medi∣tantis,

dicti fratres à Curia Regis, jam Legati sophistici donis Clericorum regalium superbientes, Nobiles mannos obsidentes, sellis deauratis falerati, preciocissimis vesti∣bus adornati, calceamentisque militaribus, quae vulgariter Heuses dicuntur, saeculari∣ter, imo potius prodigaliter calceati & calcarati, in laesionem et opprobrium ordinis et professionis suae, profecti sunt, officio et tyrannide fungentes Le∣gatorum, et procurationes exigentes et extorquentes, 20. solidos pro procuratione parum reputarunt. Adeuntes igitur primo praecellentiores Angliae Praelatos, pecuniam ad opus Domini Papae sub poena formida∣bili procaciter exigunt, terminum responsionis vel solutionis nimis abbreviantes, Literas Papales fulminantes ostendendo, quas quasi cornua minacia protuletunt. Et cum ad Episcopum Lincolniensem pervenissent, qui semper ordinis eorum aemulator & amator singularis, adeo ut ad ordinem eorum propositum habuerat convolandi, extiterat, obstupuit vehementer, videns talem fra∣trum Minorum monstruosam in habitu & gestu, necnon & officio transformationem; non enim de facili deprehendi potuit, cujusnam ordinis jam essent vel conditionis. Et cum sacros apices Papalis mandati eminus dejurantes, praecipuè de credentia pecu∣niae, * 1.622 nam parvam quantitatem, sex millia videlicet Marcarum, ex Episcopa∣tu suo instanter exigebant. Cui Episcopus non sine magno cordis stupore & dolore respondit: Frater, haec exactio, salva Papali auctoritate, inex∣audibilis et inhonesta est, quia ad implendum impossibilis est, nec me solum contingens, imo totius Cleri et populi, necnon et Regni universitatem. Arbitror igitur temerarium et absurdum tibi cer∣tum super hoc, inconsulta Regni communitate, praecipitanter dando responsum, tam arduo consilio ex negotio diffiniendo consentire. Et he inde recedentes, ad Ecclesiam Sancti Albani falerati & transformati (ut prae∣dictum est) pervenerunt: & non curantes ad solitum fratrum Minorum hospitium, quod infra portam Curiae honestissimè cum omnibus pertinentiis aedificatum est ad opus specialiter Praedicatorum & Minorum, venire vel descendere, in hospitio solen∣niori, ubi scilicet Episcopi & honorabiles viri declinant, sunt recepti reverenter. Et ecce sicut ab Episcopo memorato, sex Marcarum millia exige∣bant, ita quadragintas Marcas ab dicto Abbate, ad opus Domini Papae, instantissime sub magna poena et in brevi termino, nisi ipsi ordinando providerent, persolvendas postulabant. Quibus cum Abbas eodem modo quo praedictus Episcopus respondit, humiliter respondisset, ipsi Fratres habitum cum gestu saecularem induentes, & equos suos nobiles ascendentes, cum mi∣naci murmure recesserunt.

Eisdemque diebus, Dominus Papa apices suos authenticos per solennes Nuncios* 1.623 Praedicatores & Minores, misit ad omnes Franciae Praelatos sigillatim; supplicans, ut unusquisque juxta suam possibilitatem, sibi unam quantitatem pecuniae accommoda∣ret. Et ipse proculdubio cùm respiraret, quod cuilibet competeret, redderet indu∣bitanter: Quod cum Regi Francorum innotuisset, suspectam habens Romanae Cu∣riae avaritiam, prohibuit; ne quis Praelatus Regni sui sub poena amissionis omnium bonorum suorum, taliter terram suam depaupe∣raret. Et sic cum sibilo et derisione omnium Papales Legati so∣phistici quorum humeris hoc officium incumbebat, inanes et vacui a Regno recesserunt memorato.

Et dum ima summis rota fortunalis sic commutaret, Dominus Papa non* 1.624 credens sufficere ad pecuniam argumentose vindemiandam jam missos diversos numismatis collectores; in Angliam Magistrum Marinum, alterum Martinum Capellanum suum, qui ex nominis sui impositione in hoc mundano mari piscatorem non hominum, sed eorum possessionum, prudenter elegerat, destinavit; ut aliis venan∣tibus, iste piscando miseros Anglos vel puniendo eminus inescaret, vel fallendo cautius irretiret. Nic igitur quamvis insigniis Legati non polleret, potestate tamen Legati, ut sic Domini Regis privi∣legio illuderetur, fortius armabatur.

Illis quoque diebus, missus est à Domino Papa Godefridus filius praefecti Romae,* 1.625 electus Bethlimitanus Legatus in Scotiam, nescitur ad quid; cum ibidem fides Catho∣lica vigeat incontaminata, & pax tam Cleri quàm populi floreat roborata. Credeba∣tur igitur, ut secundum Romanorum consuetudinem, quod praedictus Godefridus, velut adamas ferrum, sic attraxerit argenti concupiscibilis Scotorum redditus aduberes et concupitos.

Eisdemque diebus missus est in Hiberniam Magister Johannes Rufus, ad pecuni∣am* 1.626 ibidem colligendam, cum potestatis plenitudine quasi Legatus; non tamen insignibus Legati redimitus, ne videretur Papa Dominum Regem Angliae offendisse; qui privilegio tali se gaudet umbraliter communitum, ut non veniat Le∣gatus in terram suam nisi postulatus. Memoratus igitur Johannes tam vigilanter mandato Papali, & suae indulsit utilitati & lucro, ut sex millia Marcarum ab Hibernia extorserit; quae per conductum religiosorum in festo Sancti Michaelis fecit Londinum transportari, & thesauro Papali gaudenter accumulari. Quae omnia Fredericum minimè latuerunt.

Per idem quoque tempus, propter scandalum indecenter per diversa cli∣mata* 1.627 ventilatum, cogentibus Cardinalibus, revocatum est, quod paulo antè à Domino Papa, instigante manifesta avaritia▪ fuerat constitutum, & ad quod fratres Minores, in damnum & scandalum eorum & sui ordinis laesionem, exequen∣dum procuratores constituerat, ut videlicet bona decedentium intestatorum, in usus proprios Dominus Papa sibi vendicaret, tamen quia in injuriam & damnum multorum redundabat, tum propter illam iniquam adjectionem, quae contra jura & omnem pietatem illi statuto addebatur. Quae talis extitit: Quod si infirmus testamentum conditurus imbecillitate repentina praeoccupatus, non posset expresse verba testimenti sui exprimere, & aliquem de amicis constitueret super hoc expressorem & executorem; non staret tale testamentum, sed pro nullo haberetur; & testator talis pro intestato reputaretur, et omnia bona ejus Papalis Charybdis deglutiret.

Eodem anno, in principio Quadragesimae, venit quidam de ordine Minorum Jo∣hannes* 1.628 nomine, de quo facta est mentio in foliis praecedentibus; qui exigit ab Eccle∣sia Sancti Albani quadragintas Marcas auctoritate Apostolica, Londini, post festum decollationis beati Johannis, deferens mandata ab Apostolica sede ad votum impetra∣ta de novo; quia Abbas memoratus, ad sedem Apostolicam et Cardi∣nales, super tam importabili gravamine, appellaverat. Citavit igitur Abbatem auctoritate novi mandati Apostolici, ut ipse tertia die sequenti, scilicet in crastino Sancti Aegidii veniret Londinum, vel sufficientem procuratorem & benè in∣structum pro ipso destinaret; ut satisfaceret ei de subsidio Domini Pa∣pae dudum postulato. Misit igitur Abbas suum illuc procuratorem, scilicet suum Archidiaconum, ad diem illam. Qui quidem procuratores petierunt sibi fieri copi∣am illius novi mandati, & vix impetrarunt, & transcripserunt. Quod est tale. Innocentius Episcopus, &c. Dilecto filio suo J. Abbati Sancti Albani, Lincolniensis Diocaesis, salutem & Apostolicam Benedictionem. Quotidiana persecutionis instantia saecularis sua nos acerbitate compellit, ut pro subventione Apostolicae sedis resistentes eidem, necessariò recurramus ad auxilia subditorum. Quocirca discretionem tuam de fratrum nostrorum consilio rogamus, hortamur, & monemus attentè, per Apostolica scrip∣ta mandantes, quatenus his qua dilectus filius noster frater Johannes Anglicus, minister Provincialis fratrum Minorum Provinciae lator praesentium, Nuncius noster, ex parte no∣stra super subsidio sedis ipsius tibi proponet, adhibeas plenam fidem, & diligenter atten∣dens, quod Ecclesia taliter resistendo, generale omnium Ecclesiarum & Ecclesiasticorum virorum prosequitur interesse, liberaliter & libenter ea studeas adimplere; ita quod id nobis & fratribus nostris esse possit acceptum, & tuae devotionis affectus per exhibitionem, quae testimonium est credibile veritatis, pateat actionum. Datum Lugduni, quarto Idus Octobris, Pontificatus nostri anno quarto. Cujus auctoritate ipsius procuratoribus injunxit frater Johannes, ut die octavo sequente comparerent loco, quo prius com∣paruerunt, nisi satisfacturi in 300. Marcis argenti. Alioquin man∣datum Domini Papae exequeretur, excommunicando, interdicendo. Responderunt procuratores, quod Abbas fuit in destinando Nuncios suos speciales ad praesentiam Domini Papae, ad ostendendum ei gravamina sua, & ad satisfaciendum e•• secundum facultates Ecclesiae suae & subditorum suorum, ab appellationibus prius

interpositis non recedens. Haec cùm benè processerat annus, contigerunt. Ordo quidem praeposterus, sed necessariò commutatus: ubi enim dolor, ibi & digitus.

Ad majorem etiam Anglorum depressionem et gravamen, aucta est* 1.629 ejusdem fratris Johannis potestas et aggravata; sed & ipse stimulatus à Papa ut exigeret ampliora, his Literis. Innocentius, &c. Intellectis his quae tuis Literis intimasti, praesentium tibi auctoritate mandamus, quatenus si major pars Pralato∣rum Ecclesiasticorum Regni Angliae, tibi super exhibendo Ecclesiae Romanae subsidio, per te auctoritate nostra petito, respondit, se exemptos et alienos, ut majorem etiam quam petieris ab eisdem, assignent quibus volueris pro subsidio memorato infra terminum competentem pecuniae quantitatem, per Censuram Ecclesiasticam appellatione remota compescendo; quocun{que} privile∣gio, seu indulgentia qualibet non obstante, licet praesentes express••m de ipsis non faciant mentionem. Datum Lugduni, 16. Calendas Augusti, Pontifi∣catus nostri anno quarto. Si quis autem Priores potestates ejusdem fratris Johannis videre desiderat, in libro Literarum ipsas poterit repetire.

Haec igitur cùm ad multorum audientiam pervenerunt, videlicet, quod tam* 1.630 frequens extorsio pecuniae violenta per Papam et suos Legatos so∣phisticos et transformatos facta est, nec praevaluerunt sanctorum privilegia vel indulgentiae patrum ipsos defendere; formidabant vehementer, ne Principes et Magnates laici et saeculares, qui vel quorum praedecessores Ecclesias fundaverunt, dotaverunt, et dita∣verunt, et suas ob hoc possessiones pro magna parte mutilarunt, et inde Chartas suas confecerunt, re acciperent Ecclesiarum bona et possessiones, exemplo Papae edocti, * 1.631 Non obstante talis vel talis Chartae tenore; praesertim cum ex illis, contra fundatorum inten∣tionem, Papa et sui, quos vult, Italici et alii alienigenae, indigenis esurientibus saginantur.

The Abbot of St. Albans to preserve the Priviledges of his Church, thus invaded by the Popes Bulls and Harpies, advising with his Covent, appealed to the Pope against these his Exactions, which the Popes Agents slighting, proceeded against him notwithstanding his Appeal, by the Popes directions.

Cum autem conventus ab Abbate consultus, memoratae Ecclesiae, scilicet Sancti* 1.632 Albani, se gravatum undique conspiceret, appellando ad sedem Apostolicam, quae solet omnium oppressorum pondera relevare, Monachum unum, scilicet Dominum Johannem Bulum, & Magistrum Adam de Bern ad sedem Apostolicam, videlicet Lug∣dunum, maturius destinarunt; sed antequàm rediret, memoratus frater Johannes Abbati Sancti Albani mandatum sub hac forma transmisit: Venerabili viro Domino Johanni Dei gratiâ Abbati Sancti Albani, frater Johannes Domini Papae Nuncius in Anglia, salutem in Domino. Licet vobis jamdudum pluries scripsimus, adhuc vobis se∣mel, recepto super hoc cogente mandato, scribere decrevimus; rogantes & monentes, & in virtute obedientiae auctoritate Domini Papae praecipientes; quatenus omni occasione remota, die Martis proxima ante festum Sancti Thomae Apostoli, sitis apud Bereford in loco fratrum Minorum, de subsidio Romanae Ecclesiae ad plenum satisfacturi; taliter facientes, ne, quod absit, oporteat, ut inviti juxta praedicti mandati tenorem procedamus, nec propter Appellationem a vobis factam dimittere oporteat, quo∣niam super hoc recepimus speciale mandatum. Valete. Quod autem super his sitis facturi, nobis per latorem praesentium rescribatis.

Appellatum est igitur ad Domini Papae praesentiam. Maluit enim tàm Abbas* 1.633 quàm Conventus examen Papale subire, & praecellentissimi hominum, quàm illius qui sub veste humilitatis & paupertatis tantam palliavit asperitatem. Verùm desti∣natis ad Curiam Romanam in quindena Sancti Michaelis Nunciis, instabat acriùs me∣moratus frater Johannes comminando. Missis igitur ad ipsum Archidiacono Sancti Albani, & quibusdam fratribus, ut ipsius Johannis rigorem mitigarent, respondit, quod quicquid rigoris justitia cum sua potestate permitteret, pleniùs exerceret; eò quod quando ad Sanctum Albanum fuisset, ipsi tanquam Legato, vel saltem Papali* 1.634 Nuncio, debitam reverentiam Monachi non exhibuerunt; imò à quibusdam de transgressione ordinis sui, qui habitum mutaverat, redargueretur; cum tamen satis

reverenter ac curialiter, tàm in esculentis & poculentis, quàm verbis satis mitibus ac discretis, exciperetur. Vix igitur tandem flexis genibus & verbis deprecatorus in∣ducias impetrarunt, donec de Nunciis ad Curiam Romanam destinatis, aliquid certum audiretur. De quorum negotio expediendo, frater ipse Johannes nil boni vel favo∣ris obtinendum pollicebatur. Scripserat enim Domino Papae exasperans eum vehe∣menter, & asserens, quod solus Abbas Sancti Albani inter omnes Abbates Angliae recalcitrans mandato Papali non obedivit; quod idcirco manifestius apparuit, quia Nuncium destinavit. Unde Nuncii ad Curiam Romanam destinati, quasi quibusdam repagulis oppositis praepediti, diutiùs in Curia morabantur, & difficiliùs negotium suum expediebant. Tandem procurantibus amicis in Curia venalibus et conductitiis, finem fecerunt Domino Papae pro ducentis marcis; et sic donis et expensis omnibus computatis, absorbuit illius Cu∣riae Charybdis insatiabilis trecentas marcas; et sic Ecclesia Sancti Albani, quae caeteris tutius et specialius sub alis Papalibus tenere∣tur respirare, talibus continuis oppressionibus incessanter gravius caeteris vexabatur. Nam Episcopi, in quorum Episcopatibus cellae nostrae erant, non reputantes Literas Papales robur obtinere firmitatis, Priores cellarum vexabant; non enim considerabant tenorem Literarum, vel scire dissimulabant, in quibus ex∣pressè continetur, quod à praestatione praedictarum undecim (millium) marcarum ex∣empti, per eos excipiebantur, ab ipsoque apporiandi exponebantur, & per Dominum Papam tres Clerici seponebantur. Quarum Literarum totalis sententia in libro Addi∣tamentorum continetur. Tandem cohibente eos inspectione dictarum Literarum, & Literis memorati fratris Johannis, cessarunt Episcopi, licet inviti, dictas cellas am∣plius fatigare; quae praerepta fuerant, minimè restituentes.

The Popes Powers and four Bulls to which Matthew Paris here and before re∣ferres us, are thus recorded in his Additamenta, published in the last Impression of his Works, Londini 1640.

INNOCENTIUS, &c. Johanni Anglico, &c. Cum Venerabilibus fratribus* 1.635 nostris Cantuariensi & Eboracensi Archiepiscopis, & Suffraganeis eorundem, nec∣non dilectis filiis Abbatibus exemptis & quibusdam aliis Clericis in Cantuariae & Eboraci Provinciis constitutis, de fratrum nostrorum consilio nostris dedimus in mandatis, ut hiis quae tu ex parte nostra super subventione Apostolicae sedis propones eisdem, adhibeant plenam fidem, et liberaliter ac libenter ea studeant adimplere: Discretioni tuae praesentium auctoritate mandamus, quod si qui forte ipsorum mandatum hujusmodi non ad∣impleverint per effectum, illos quos prudentia tua viderit esse cogen∣dos, per te vel ordinis tui fratres quibus super haec commiseris vices tuas, ad id per Censuras Ecclesiasticas Appellatione recusata* 1.636 compellas, quocunque privilegio aut indulgentia qualibet non ob∣stante, licet praesentes ex ipsis expressam non faciant mentionem. Datum Lugduni, quinto Idus Octobris, Pontificatus nostri anno quarto.

Here this Pope not only authorizeth these Freers, against their Orders, Vows, Profession, to be his Tax-masters, Collectors, Extortioners, but likewise enables them to suspend, Interdict, Excommunicate the Archbishops, Bishops, Clergy, Abbots of England, who should oppose his intollerable Papal Exactions, notwithstanding any Appeal, Priviledge or Indulgence whatsoever formerly granted them.

INNOCENTIUS, &c. Fratri Iohanni Anglico, &c. Ecclesiae necessitatibus* 1.637 circumscripti, venerabilibus fratribus nostris Cantuariensi & Eboracensi Archie∣piscopis ac Suffraganeis eorundem, necnon dilectis filiis Abbatibus exemptis, & quibus∣dam aliis Clericis in Cantuariensi & Eboracensi Provinciis constitutis, De fratrum no∣strorum consilio nostris dedimus in mandatis, ut hiis quae tu ex parte nostra super subven∣tione Apostolicae sedis propones, eisdem adhibeant plenam fidem, & liberaliter ac libenter ea studeant adimplere. Caeterum quia onus quod in plures dividitur facilius supportatur, de prudentia tua plenam in Domino fiduciam obtinentes, dandi per te vel alios ordinis tui fratres, quibus super haec commiseris vices suas, authoritatem Archiepiscopis Suffraga∣neis

& Abbatibus mrmoratis, ut subditos per Censuras Apostolicas appellatione re∣cusata compellere possint, ut eos etiam per teipsum, vel dictos fra∣tres similiter compellendi ad contribuendum super subventione prae∣missa de bonis Ecclesiasticis, juxta proprias facultates authoritate praeconcedimus potcstatem. Datum Lugduni, sexto Idus Octobris, Pontificatus nostri anno quarto.

ARchiepiscopis, &c. Mandamus, quod I. pro quibusdam Ecclesiae Romanae negotiis* 1.638 destinamus, pro reverentia beati Petri & nostri, recipiatis benignè, ac tractotis honestè, in nècessariis, & securo conductu eundo, meando, & redeundo, sibi pro se ac a∣liis quos secum duxerit, & in evectionibus corundem, si aliquando eos contigerit ipsas ha∣bere, necnon pro nunciis quos interdum duxerit destinandos liberaliter providentes, ita quòà vestrae dilectionis affectum possimus exinde commendare. Alioquin excommuni∣catos vos esse, &c.

This Papal priviledge for this Harpyes protection and favourable reception by those he was sent to rob, spoyle, plunder, was backed with this further Mandate, to inquire of all alienations and dispositions of Lands or Churches, and Simoniacal Con∣tracts made by Ecclesiastical or Religious persons, or other Patrons, or his own real or pretended Nuncioes, to ingrosse the sale and disposition of them by his Provisions into his owne hands, whose Provisors agents unjust vexatious practises to gain Benefices or Pentions out of them, are here fully expressed to the life.

INNOCENTIUS Episcopus, Servus servorum, &c. Dilecto filio fratri Jo∣hanni* 1.639 Ordinis Minorum, Nuncio nostro in Anglia salutem, & Apostolicam Bene∣dictionem. Nostris est nuper auribus intimatum, quod plerique Ecclesiarum Praelati regni Angliae, non attendentes ad humanos usus non debere transferri, quae juribus sunt a∣scripta divinis, jure patronatus, & advocationis quae in aliquibus Ecclesiis obtinebant, in personas laicas concessionis vel alienationis titulo, seu alias, pro suae voluntatis arbitrio transtulerunt, Capitulorum suorum aliquando interveniente consensu, & Diocesanorum, quod vix credimus accedente favore. Nonnulli quoque Abbates & Priores diversorum ordinum tàm exempti quàm non exempti regni praefati propris Commodis per modos illici∣tos inhiantes (as this Pope and his agents really did) in Ecclesiis Parochialibus jus Patronatus exemptionis titulo, vel aliis perversis contractibus assequuntur. Et sic eas∣dem Ecclesias quandoque de suorum Diocesanorum consensu, quandoque motu proprio non verentur suis, vel membrorum suorum contra Deum & Canonic as Sanctiones, usibus ap∣plicare. Quidam vero Executores super Clericorum Provisionibus dudum in eodem regno a sede Apostolica deputati, cum aliqua be∣neficia Ecclesiastica, de quibus eisdem Clericis provideri poterit, vacare contigerit, in alienis negotiis suae fidei confidenter commis∣sis, privata commoda infideliter prosequuntur, dum Abbates et Priores aliosque Ecclesiarum Patronos, ad quorum praesentatio∣nem noscuntur eadem beneficia pertinere, excommunicant et sus∣pendunt, ipsosque taliter impeditos, ad ordinationes Ecclesiarum suarum procedere non permittunt, donec sibi ipsis vel aliis suis consanguineis vel amicis, non autem illis quibus provideri manda∣vimus, a patronis eisdem, minis et dolis interdum inductis, eadem beneficia seu provisiones Annuae assignentur. Aliqui etiam executores hujusmodi, se nuncios nostros in Regno Angliae asserentes (quanquam alium praeter te in codem regno nos habere nuncium nesciamus) mandati nostri praetextu quo eis in aliquibus Clericis in eodem regno de beneficiis Ecclesiasticis, quae tanto tempore vacaverunt, quod ad nos est collatio secundum Lateranensis statutum Concilii devo∣luta, providere procurent, dicuntur injunxisse religiosos viros super Ecclesiis qua sibi concessas in usus proprios per longissima tempora pacifice possiderunt, infeffant, nec ab eorum super hiis infestatione desistunt, donec iidem religio∣si aliqua summa pecuniae, vel assignatione annuae pensionis, vexa∣tionem suam redimere compellantur. Cum igitur haec non sint sub dissi∣mulationis

silentio trans••undae, discretioni tuae in virtute obedientiae districtè praecipiendo mandamus, quatenus per te ac alios seculares, vel cujuscunque religionis vel professionis viros, quos ad hoc in diversis locis ejusdem regni vice nostra, quam tibi super hoc praesen∣tium authoritate concedimus, duxeris deputandos, super praemissis diligentiùs veritate, hu∣jusmodi alienationes, venditiones, seu emptiones, de patronatibus vel advocatiis Eccle∣siarum, quae cum spiritualibus sint annexae, vendi vel emi taliter nequeunt, à quibuscun∣que praesumptas vel in posterum praesumendas, quas irritas esse decernimus; denuncians nullas esse eas, & quicquid ex ipsis vel ob eas circa Ecclesiarum Parochialium statum in∣veneris temerè immutatum, in statum debitum de plano & absque judicii strepitu re∣vocare procures. Executores verò praedictos, ad resignanda & restituenda quaecun{que} ips••s inveneris de praedictarum concussionum scelere percepisse, authoritate nostra per te ac ali∣os quos ad hoc (ut praediximus) deputabis, qua convenit districtione compellas, redditurus nos nihilominus de illis quos de hiis deliquisse compereris, per tuas literas continentes meram & plenam rerum seriem, certiores, ut circa eos prout culpae qualitas exegerit procedamus. Contradictores per censuras Ecclesiae Apostolicae appellatione postposita com∣pescendo, non obstante si aliquibus sit ab Apostolica sede concessum, quod excommunicari, suspendi, vel interdici non possint per literas Apostolicas, non facientes plenam et expressam ac de verbo ad ver∣bum de indulto hujusmodi mentionem, seu quod ad susceptionem causarum vel executionum, quae sibi authoritate sedis ejusdem committi contingit, minime teneantur, vel constitutione de dua∣bus dietis edita in Concilio generali. Datum Laterani quinto Idus Januarii, Pontificatus nostri Anno undecimo.

This pretended reformer of these Simoniacal practices, and former Nuncioes abuses, rapines, armed with so many Papal Bulls, proved as bad yea worse an exactor, and oppressor, then any of his predecessors. Whereupon

Per idem tempus, Dominus Rex comperiens Regnum suum enormi∣ter* 1.640 periclitari, jussit omnem totius Regni Nobilitatem convocari, ut de statu ipsius, tam manifeste periclitantis Oxonii die qua can∣tatur, Quasi modo geniti, diligenter contrectarent. Praelatos autem maxime ad hoc Parliamentum vocavit arctius, quia videbat eos Do∣minus Rex tam frequenter depauperari per Papales extorsiones, et thesaurus Angliae tam frequenter asportabatur, nullumque com∣modum inde provenit Ecclesiae, imo multimodum incommodum ge∣neravit. Vnde veraciter perpendebatur, quod talis extorsio summo quamplurimum displicuit Creatori. Sperebatur autem certissime, aliquid salubre Ecclesiae, et Regno ibidem statuendum, quod tamen omnes hoc sperantes fefellit: Nam cum antea aliqui Praelatorum praetactae contributioni praeposuissent contradicere, ibidem omnes in contributionem undecim Millium Marcarum consenserunt; excep∣tis Exemptis, et tribus Clericis. Ipsi igitur Clerici per hanc im∣petrationem toti regno se suspectos reddiderunt, (and that deser∣vedly, such was their sordid cowardice, treachery to the King, Kingdom, Nobles, Church of England, and their own interest.) Pecunia autem memorata per manus Wintoniensis & Norwicensis Episcoporum armatorum authoritate Papali soluta est & recepta, & Clerus compulsus est ad plenariam solutionem ejusdem faciendam. Expone∣bantur autem exempti Papali arbitrio, qui eis minimè pepercit; sed per fratrem saepe∣dictum Iohannem tot jacturis et injuriis, ut praenotatur, fatigavit. Nee idcirco mitius cum Abbate Sancti Albani egit Dominus Papa, quo anno proximò praeterito ipsi Octoginta Marcas transmisit. Timebatur autem, ne Dominus Rex, ex permissione mutua & consensu relativo, inter ipsum et Papam Ecclesiam et eti∣am Regnum consimili exactione foret compulsurus. Sicut nuper pro Rege Dominus Papa scripserat Angliae Magnatibus, in pecu∣nia colligenda promovendo.

Not long after, to promote the Popes Exactions, and drain the English Clergies

purses, Applicuit in Anglia Episcopus Sabinensis, Romanae Ecclesiae Cardinalis, itu∣rus* 1.641 in partes Boreales Legatus, Norwegiam, Dac••am, & Suetiam; & Regem Nor∣wegiae Haconem in Regem inuncturus & coronaturu••. Qui tamen in Angliam zin∣gressurus, primo difficultatem de licentia a Rege invenit, quia semper solent Legati quales quales, et omnes nuncii Papales, Regna quae ingrediuntur depauperare, vel aliquo modo perturbare, donec ju∣rasset in anima sua, quod ob nullum Regis vel Regni, vel Ecclesiae detrimentum, in Angliam veniret: nisi tantummodo tranquillum transitum faceret per ipsam terram de Portu Doverae ad portum Lennae, ad Regna ulteriora statim tempore opportuno, et obtento vento prospero, migraturus. Sed postquàm licentiam benignè dicto modo obtinuisset, intrepidus intravit, & Domino Rege salutato, & muneribus gratuit••s ac∣ceptis ab eodem, ad Lennam iter maturavit, et ibidem per tres ferè menses commorans, non potuit Romanis innatam cupiditatem cohibere, quin ad Epis∣copos et Abbates, et Priores nuncios furtivos, ad uberes mitteret postulando procurationes, et munera preciosa, in domibus Mane∣rii Episcopi Norwicensis, quod Geywudae dicitur, commorando, ita quod quaestus sui, ad quatuormillia Marcarum ascendere diceba∣tur: veruntamen ut sub specie sanctitatis omnia palliaret, crebro ser∣monem faciebat populo. Et cum navem ascensurus fuisset, quem opulentissimè communiverat multo frumento & doliis quàmplurimis vino plenis praeelecto, & aliis vi∣ctualibus, jussit cuidam fratri de ordine Praedicatorum in ipsa Missam celebrare, quod & factum est, non sine multorum, qui hoc non praeviderant, admiratione. Habebat namque in ipsa navi, ficut de Arca Noë legitur, (such was his Pomp and Pride) diverticula & tristegas, cameras & conclavia, quae specialiter propter ipsum artificia∣liter fuerunt composita. Et sic vento flante prospero, dataque Angliae, & suis Anglis prodigis benedictione, pelago septentrionali sese dives factus commisit. How he fleeced and preyed upon the Northern kingdoms for the Popes and his own advantage, as his Confederates had done the English and French, * 1.642 Matthew Paris informs us. Coronatus est Rex Hacon, & in Regem inunctus solenniter apud Bergas, ab Episcopo Sabinensi, Legato tunc in partibus illis existen••e. Pro cujus honoris et beneficii exhibitione, Papae Dominus Rex quindecim millia marcarum ester∣lingorum numeravit. Legatus vero acceptis donativis impreciabi∣libus quingentas extorsit marcas ab Ecclesiis Regni illius. Verunta. men idem Rex cruce signatus à Domino Papa impetravit recipere tertiam partem proven∣tuum à viris Ecclesiasti••is Regni sui, ad suae viatica peregrinationis; The transactions and Letters passed between the King of France and Haco concerning this his pre∣tended pilgrimage to Jerusalem (worthy perusal) you may read more at large in this Historian.

The Pope not contented thus to extort money in all places by Croysadoes, Procurations, and such like Exactions, made a very gainfull Trade of selling Arch∣bishopricks, Bishopricks, and other Ecclesiastical Preferments to ambitious persons who would give most for them, as Matthew Paris thus insmuates in one memo∣rable instance, of Odo Archbishop of Rhoan, of whom * 1.643 before.

Anno quoque sub eodem Odo Archiepiscopus Rothomagensis, quondam Abbas San∣cti* 1.644 Dionys••••, divino, ut creditur, percussus judicio, subito obiit; cum jam vix per an∣num sophisticè sede Archiepiscopali praesidens, nomen tantum et officium sibi te∣mere usurpasset, & Petro suo antecessori fructus Archiepiscopatus distribuisset. Ip∣se enim Anglicus Natione, Abbas extiterat Sancti Dionysii, quem ambitio et su∣perbia adeo ad Archiepiscopatus praedicti dignitatem infoeliciter at∣traxerant, ut domum suam irremediabiliter aere alieno obligatam dereliquerit, et dignitatem praetextatam, symoniace in sui perniciem consequebatur▪ as most other Archbishops, Bishops and Abbots did in that Simo∣niacal age.

Moreover this avaritious Simoniacal Pope made a gain of his very Bulls for canonizing and translating Popish Saints, as he did this year by his long deferred Canonization and translation of St. Edmund, Bishop of Canterbury, (the Bull

and History whereof, you may read at leisure in * 1.645 Matthew Paris, Matthew West∣minster, Henry de Knyghton, Matthew Parker, and Godwin in his Life, (to omit all o∣thers) from whom this Popes predecessors had extorted vast summs of money, and so much vexed, discontented (notwithstanding his pretended Sanctity and miracles) that he left his Bishoprick, and * 1.646 died for meer grief.

And to adde oppression to oppression, this Aegyptian Papal Taxmaster to gratifie Richard Earl of Cornwall, William de Longa Spata, and other English Nobles, to abate or take off their oppositiō against his insufferable exactions, granted thē special Bulls (as he had done to the King of France, and Haco, who had taken up the Crosse, under pretext of ayding them in their voyage to the Holy Land, for which they had crossed themselves) to exact monies from the English, to their great oppression.

Eodem quoque Anno Episcopus Wygorniae, & Willielmus Longa Spata, & Gal∣fridus* 1.647 de Lucy, in Episcopatu Wigorniensi, & multi alii Nobiles de Regno Angliae, exemplo Regis Francorum, & Nobilium de Regno Francorum armati, cruce signaban∣tur circa tempora Rogationum. Willielmus autem Longa Spata, ut de Crucesignatis emolumentum metens ubi non seminavit, prudenter ad instar Comitis Richardi, colligeret, Romanam Curiam adiit, & super negotio suo alloquens Dominum Papam, ait; Domine, videtis quod cruce signor, & in procinctu itineris paratus sum eum Domino Rege Franco∣rum militare Deo peregrinando. Magnum nomen habeo et notum, Willielmus scilicet Longa Spata, sed subest res parva. Dominus enim Rex Angliae meus cognatus, & Dominus naturalis, nomen mihi Comitis cum substantia abstulit: hoc tamen judicialiter & non in ira sua fecit, vel impetu voluntatis, quapropter ipsum non criminor. Ne∣cesse habeo ad sinum misericordiae vestrae paternum refugere, auxilium à vobis in hac ne∣cessitate petiturus. Videmus namque nobilem virum Comitem Richardum, qui licet cru∣ce non signetur, per obtentum gratiae vestrae in hac parte nimis fructiferae, à cruce signato populo non minimam pecuniam vindemiare in Regno Angliae, & ego ex eo spem consequen∣ter accipiens, cruce signatus & indigens, eandem mihi postulo concedendam. Considerans igitur Dominus Papa loquentis facundiam, rationis efficaciam, corporis elegentiam, se ip∣si favorabilem exhibuit, concedens ei in parte quae postulavit, latam videlicet ex aliena cute corrigiam.

* 1.648 Tunc etiam temporis Comes Richardus, authoritate Domini Papae, cujus in∣digentiae clàm & cautè satisfecerat, a cruce signatis infinitam collegit pecuniam, ita quod ab uno Archidiaconatu dicitur sexcentas libras reportasse, harum literarum fretus auctoritate. Consimilique cautela Willus Longa Spata mille marcas et amplius de cruce signatis, ut praescrip∣tum est, reportavit; besides what Archbishop Boniface (qui in partibus transmari∣nis Domino Papae militabat) violently extorted by Excommunications from the Bishops and Clergie of his Province at the same time; of which before.

In regard of the manifold Extortions this year both at home and abroad by the Pope and his agents principally to raise and maintain Wars against the Emperor, Mat. Paris and Matthew Westminster render us this Epitome, and brief character thereof.* 1.649

Transiit igitur annus ille uberrimus in frugibus, in fructibus autem sterilis, Angliae nocivus, Walliae dominator Tyrannicus, Terrae Sanctae inimicus, suspe∣ctus et formidabilis, Ecclesiae nocivus universali, et spoliator turbu∣lentus, Italiae cruentus, Imperio et Curiae Romanae infamis et inimi∣cus, et praecipue Regno Alemanniae martius et hostilis; Regnis Francorum et Anglorum exactor hostilis et praedator turbulentus; odium generans in cordibus Praelatorum, et aliorum plurium contra Pa∣pam, eo quod Patronis violenter spoliatis, suspendit a beneficio∣rum collatione, quod est hactenus inauditum, et contra Dominum Regem, eo quod talia toleravit.

As the Pope thus vexed, oppressed the Clergy and Religious persons on the one hand this year; so Bishop Grosthead and his Ecclesiastical Officers, vexed, oppressed the Nobility and Laity on the other hand, by Bulls & Priviledges obtained at a dear rate from this Pope, as our Historians and Records inform us: For this Robert Grosthead Bishop of Lincolne after a long contest and suit at Rome, Anno Dom. 1245. purcha∣sing from Pope Innocent the 4th. a Priviledge * 1.650 forecited) to visit the Dean, Chap∣ter, Canons, Clerks, Ministers of the Quire, and Cathedral Church of Lincolne, and all

the Ministers, Chaplains, Churches and Parishioners belonginging to the Churches within his Diocesse; et ad correctionem excessorum ac morum reformationem libere admittendum. And likewise, that the Canons of Lincolne should yield and render to him Canonical obedience and reverence; Obligare se tamen ad hoc Iuramento ma∣nuali praestatione, seu promissione minime tēneantur, cum ad hoc con∣suetudine non juveris. The next year (Anno. 1246.) he visited his Diocesse in pursuance of this priviledge, by his Archdeacons, Deans and Officials, and (at the suggestion of the Friers Minorites and Predicants) in his Visitations and Consistories made strict Inquisitions concerning the continency and manners as well of the Noble as ignoble, to the enormous defamation and scandal of many, compelling Laymen to present and give in testimony in these cases upon Oath; an Innovation never used in the Realmes before: The King upon complaint thereof, issued forth Writs to the Sheriff of Lincoln, to inhibit any Lay persons within his County to appear before them to make any Inquisitions, or take any Oath at the will of the Bishop, except only in causes of Matrimony and Testament; which * 1.651 Matthew Paris thus records to posterity, living at that time, within this Diocesse, and taking special Notice of these proceedings.

His quoque diebus cum Episcopus Lincolniensis, supra quàm deceret vel expediret* 1.652 in Subjectos suos, ad suggestionem, ut dicitur, Praedicatorum & Minorum, desaeviret, ita scilicet, ut faceret Inquisitiones districtas per Archidiaconos et De∣canos suos in Episcopatu suo, de continentia et moribus tam No∣bilium quam Ignobilium, in enormem laesionem famae multorum et scandalum, QUOD NUNQUAM FIERI CONSUEVERAT, Dominus Rer audiens super hoc populi graves quaerimonias, CONSILIO CURIAE SUAE, scripsit Vicecomiti Hertfordiae in haec verba,

Henricus Dei Gratia Rex Angliae, &c. Praecipimus tibi, quod sicut teipsum et omnia tua diligis, non permittas, quod aliqui Laici in Balliva tua ad voluntatem Episcopi Lincolniensis, Archidiaconorum, Offi∣cialium seu Decanorum ruralium in aliquo loco conveniant de cae∣tero AD COGNITIONES PER SACRAMENTUM EORUM, VEL ATTESTA∣TIONES ALIQUAS FACIENDAS, nisi in Causis Matrimonialibus vel Te∣stamentartis. Quod cum audisset Episcopus, asserebat, Dominum Regem quorundam Conspiratorum qui jam in Francia in consimilem audaciam proruperunt, vestigia secu∣rum. An insolent undutifull answer of a furious turbulent wilfull Prelate.

The Conspiracie of the Nobility and Commonalty of France which Grostheads words related to, is thus recorded by Mat. Paris; They being intollerably oppressed by the Insolencies, usurpations of the Pope, French Bishops, and Clergy upon their antient Liberties, Rights, Priviledges, by citing them into their Ecclesiastical Courts for Temporal Matters and causes belonging to the Civil Jurisdiction; judging them by new Canons and Constitutions made by themselves alone, without com∣mon consent in their Parliaments; when as they ought rather to be Judged by the Nobles and Laity, by whose Valour and Liberality they enjoyed all their Ecclesia∣stical Priviledges and possessions; Excommunicating, interdicting, enforcing them to take new Oathes, and tyrannizing over them at their pleasures, as if they were slaves, and vassals, rather then Freemen, they thereupon after all other fruitlesse complaints entred into a Solemne League and Confederacy against them, to vindicate and regain their antient Rights and Priviledges.

Cum vero dierum istorum fluenta prolaberentur, tepuit devotio fidelium,* 1.653 et filialis affectus Charitatis, quem quilibet Christianus adversus Patrem nostrum spiritualem, videlicet Dominum Papam gerere teneretur, non sine animarum periculo, laesus deperiit, imo et in o∣dium execrabile, et maledictiones occultas est conversus. Vide∣bant enim omnes et singuli, et videntes sentiebant, ipsum Domi∣num Papam pecuniae et pecuniarum rapinis, in multorum damnum, et depauperationem insatiabiliter inhiare. Nec credebant jam multi ipsum potestatem beato Petro concessam coelitus, videlicet, ligandi et solvendi obtinere, qui penitus beato Petro dissimilis pro∣babatur.

Resolutum est igitur os magna loquentium et obloquen∣tium* 1.654 ubique locorum, et praecipue in Francia. In qua quidem multi Nobiles in ipsum Papam et Ecclesiam, quod nunquam memini∣mus evenisse, conspirabant, sicut in hac Chartula quae Gallica lin∣gua conscribitur, quia sic ad notitiam nostram pervenit, poterit considerari.

A tous ceux qui ces lettres verront, nous tous desquels les seaux pendent en cest pre∣sent escript, faisons scavoir, que nous par la foy de nos corps avons fiance tant nous comme nos eirs a tousiours, a aydder les uns aux autres, et a tous ceux de nos terres, et d'autres terres, qui vouldront estre de ceste compagnie, a pourchasser et a requirir et a defendre nos droitz et les leurs en bonne fay envers la Clergie. Et pour ce qe serroit grieve chose nous tous assembler pour ceste besoigne, nous avons eslu par le common assent et octory de nous tous, le Duc de Bur∣goine, le Conte Perrun de Bretagne, le Conte de Angulesme, et le Con∣te de S. Pol, a ce que si aucuns de ceste communite avoit a faire en∣vers la Clergie, tel ayd comme ces quatre devantdits esgarderoi∣ent que un homme luy deust faire, nous luy ferious. Et cest a sca∣voir, que a se defendre, pourchasser et requerir, chascun de ceste com∣munite mettre la centiesme part par son serment de la vaillance de un an de la terre quil tiendra. Ct chascun riche homme de ceste com∣pagnie fera lever ces deneers chascun an a son povoir a la Purifi∣fication nostre Dame, et les deliura ou il sera mestier pour ceste besoigne, par les letres pendantes de ces quatre avout nommez, ou des deux de eux. Et il aucun avoit tort, et il ne vouloit laisser par ces quatre avant nommez, il ne serroit pas ayde de la Communi∣te. Et si aucun de ceste compagnie estoit excommunie par tort, cognu par ces quatre, que la Clergie luy feist, il ne lasseroit aller son droit ne sa querele pour les Communiment, ne pour autre chose qu'on luy face, si ce n'est par l'accord de ces quatre, ou de deux de eux, ains poursuiveroit sa droiture. Et si les deux des quatre moureroient ou alloient hors de la terre, les autres deux qui demuroient, mettroi∣ent autres deux en lieu de ces deux, qui auroient tel pouoir que est a devant divi∣se. Et sil advenoit que les trois, & les quatre allassent hors de la terre, ou mouris∣sent, les douze ou les dix des riches de ceste communite esliront autres quatre, qui auront ce mesme pouvoir que les quatre devant ditz. Et si ces quatre, ou aucun de la Communite par le Commandement de ces quatre, faisent aucune besoigne, qui appertensist a ceste Communite, la Communite l'en delivreroit.

Quia Clericorum superstitio, non attendens quod bellis et quo∣rundam sanguine sub Carolo Magno et aliis, Regnum Franclae de Erro∣re* 1.655 gentilium ad fidem Catholicam sit conversum, primo quadam humilitate nos seduxit, quasi vulpes se nobis opponentes, ex ipso∣rum castrorum reliquiis, quae a nobis habuerunt fundamentum, ju∣risdictionem secularium Principum sic absorbent, ut filii servorum secundum suas leges judicent liberos et filios liberorum, quam∣vis secundum leges priorum Triumphatorum, deberent a nobis potius judicari, et per Novas Constitutiones non deberet Ante∣cessorum nostrorum consuetudinibus derogari, cum nos deterioris conditionis faciant, quam Deus etiam voluit esse Sentiles, cum dixerit, Reddite quae sunt Caesaris Caesari, & quae sunt Dei Deo. Nos omnes Regni majores attento animo percipientes, quod regnum non per jus scriptum, nec per Clericorum arrogantiam, sed per sudores bellicos fuerit adquisitum, praesenti decreto omnium jura∣mento statuimus et sancimus, ut nullus Clericus vel Laicus ali∣um

de caetero trahat in causam coram ordinario Judice, vel Dele∣gato, nisi super Haeresi, matrimonio, vel usuris, amissione omnium bonorum, et unius membri multilatione transgressionibus immi∣nente, certis a nobis super hoc Executoribus deputatis, ut sic Ju∣risdictio nostra resuscitata respiret, et ipsi hactenus ex nostra de∣pauperatione ditati, quibus Dominus propter eorum superbiam prophanas voluit revelare contentiones, reducantur ad statum Ec∣clesiae primitivae, et in contemplatione viventes, nobis sicut decet activam vitam ducentibus, ostendant miracula, quae dudum a se∣culo recesserunt.

Haec cum audisset Papa, ingemuit spiritu perturbato, & cupiens eorum emollire corda, & constantiam enervare, admonitione praemissa eos minis perterruit, nec se sic sensit praevalere. Contulit igitur multis consanguineorum eorum multa benefi∣cia Ecclesiastica, & licentiam* 1.656 plura obtinendi cum indulgentiis multis, necnon & plura ipsis Nobilibus contulit donativa, & sic multos eorum à praedicta praesumpti∣one revocavit. Multos tamen perterruit hujusmodi tenor Epistolae, credebaturque haec a consensu Frederici emanasse, maximè cum hujusmodi clausula finalis concor∣det Epistolae Frederici quam multis misit Principibus. in cujus fine sic dicit, Semper fuit nostrae intentio voluntatis, Clericos cujuscunque ordinis ad ••oc inducere, & maximè maximos, ut tales perseberarem in fine, quales fuerunt in Ecclesia primitiva Apostolicam vitam ducentes humilitatem Dominicam unitantes. Tales nam∣que Clerici solebant Angelos intueri, miraculis coruscare, &c. Require in anno 1245 in Epistola Frederici ad Regem Angliae missa & singulis Principibus.

That the Kings, Nobles, and Parliaments of France and Normandy▪, somewhat be∣fore and after this, declared, protested in sundry notable Writings and Declarations, That neither the Pope nor his Legates had any right or power at all to Interdict, or Excommunicate the Realm or Kings of France; neither he, nor the Archbishops, Bishops, or Clergy of France, any Jurisdiction to Excommunicate or inflict any Ec∣clesiastical Censures upon the Kings Barons, Ministers, Officers, without the Kings Royal assent; that they commanded Bishops and Ecclesiastical Courts to absolve their Subjects when Excommunicated; allowed them power to hold Plea of Chat∣tels only in three cases, you may read at large in Preuves des Libertez de Leglise Gallicane, cap. 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, &c. I shall recite but two instances, the first re∣lating to Normandy whiles subject to the Kings of England.

Extraict d'un Acte des Barons de Normandie, qui declare les Droicts du Roy sur* 1.657 les Eglises & personnes Ecclesiastiques de Normandie, An. D m. 1205.

Notum facimus universis, ad quos praesens scriptum pervenerit, quod nos juravimus super Sacrosancta Evangelia, quod jura quae Henricus & Richardus quondam Reges Angliae habuerunt in Normannia, adversus Clerum & apud Lexovaeum & alibi, & jura nostra diceremus.

Item diximus per Sacramentum nostrum, quod Archiepiscopus vel Epis∣copus, vel alia inferior Ecclesiastica persona, non debet ferre sen∣tentiam Excommunicationis in Barones, vel in Ballivos, aut in Servientes Domini Regis, aut in Clericos domus suae, Rege non requisito, vel suo Senescallo.

Item diximus per Sacrament um nostrum, quod nulla Ecclesiastica persona debet aliquem trahere in causam pro fide, vel pro Sacramento quod fiat de feodo Laico, vel Castello hominis Laici, sed si fides data fuerit de Catallo Maritagii, vel de Legato Mortui, vel Catallo Clerici, vel Crucesignati, de causa illa bene possunt judicare.

Item diximus per Sacramentum nostrum, quod in feoda terrae Gornaii et fe∣ritatis, et Goellenfontis non debet Archiepiscopus tenere nisi tria tau∣tum placita, scilicet de Maritagio, et Legato Martui, et de Catallo Clerici. Actum Rothomagi Anno gratiae 1205. mense Novembris, Dominica post Octavem Festi Omnium Sanctorum, cum viginti Sigillis.

This was the only Ecclesiastical Jurisdiction the Clergy of Normandy enjoyed▪ whiles under our English Kings.

The second is this memorable Declaration, Prohibition, Arrest of King Charles the 5th. of France, and his Parliament, declaring the antient Priviledge of the Kings of France enjoyed time out of minde, (agreeing with this in Matthew Paris) That the Kings Officers and Subjects ought not to be cited, vexed, excommunicated, in∣terdicted by any Archbishops, Bishops, Archdeacons, or other Ecclesiastical persons for executing their Offices; commanding them to revoke their illegal Excommuni∣cations and Interdicts denounced against them, for not delivering Clerks imprisoned for Murder upon their Ordinaries demands, and seising their Temporalties, and summoning them to answer their contempts therein.

Quod Officiarii Regii non possunt Excommunicari.* 1.658 An. Dom. 1369.

CAROLUS Dei gratiâ Francorum Rex, Leodegario Waront Parliamenti nostri Hostiario, aut alteri primo dicti Parliamenti nostri Hostiario, & Servienti nostro, ad quem praesentes Literae nostrae pervenerint, salutem. Procurator noster generalis pro nobis, ac Petrus Garnerii Burgensis & Custos Justitiae nostrae in Villa de Medunta, Curiae nostrae exposuerunt, asserendo, quod licet per certa privilegia à sede Apostolica nobis & Praedecessoribus nostris Franciae Regibus concessa, quae adeo sunt notoria, quod nullus ea poterat sive potest ignorare; de hoc quod dicti Praedecessores nostri fuerunt & nos etiam fuimus & sumus in possessione & saisina pacifici, iidem quoque Praedecessores nostri dictas possessiones & saisinam continuarunt, & nos etiam continuavimus, à tanto tempore quod hominum memoria in contrarium non extabat, nullis Archiepiscopis, Episcopis, aut quibusvis aliis judicibus Ecclesiasticis, seu eorum Officialibus, apparatoribus, sive gentibus quibuscunque, authoritate sive virtute eorum Iurisdictionis Ecclesiasticae ordinariae, vel alia quacunque de causa in Villis et locis nostris in Regno nostro Franciae situatis, maxime de nostro proprio domanio existentibus, cessum seu Inter∣dictum ponere, seu poni facere, aut sententias Excommunicationis, vel Interdicti proferre, aut proferri, seu promulgari facere liceat quoquomodo: & nihilominus cum Robertus Munerii dictus de Maule, voerius & receptor noster apud Meduntam, pro suspicione homicidii in personam defuncti Magistri Johannis dicti Bout du Monde in dicta Villa de Medunta perpetrati, nuper in Carceres nostros apud Meduntam, sponte sua prisonarium se reddidisset & posuisset, gentes dilecti & fidelis Consiliarii nostri Episcopi Carnotensis, videlicet Petrus Peregrini Presbyter, Magister Domus Sancti Lazari de Medunta, & nonnulli alii Clerici in Curia Ecclesi∣astica dicti Episcopi frequentantes, necnon P—de Sancto Sylvestro Officialem Archidiaconi de Pinsereio, ex parte nostra propter debatum Jurisdictionis, inter dictos Episcopum & Archidiaconum contentiose, & de super quo lis inter dictos partes in ipsa nostra Curia pendere dicitur, commissum & deputatum se dicens, ac nonnulli alii Clerici in Curia dicti Officialis frequentantes, ac Camer••rius de Columbis peries praedictum Petrum Garnerii in dicta Villa de Medunta, quae est in & de proprio domanio nostro, nuper accesserunt, et eundem sub poena Excommunicationis ac Centum Marcarum Argenti requisiverunt, ut praefatum Robertum, necnon Guliel∣mum de Commeny Lachomum, pro suspicione homicidii supradicti ibidem prisonarium detentum, quos Clericos forè, & in habitu & tonsura Clericali existere asserebant, una cum casibus pro quibus detinebantur eis traderet, & deliberaret instrumentum super hoc à Roberto Gomer Presbytero illic praesente, sibi fieri requirendo. Verum quanquam idem Petrus eisdem amicabiliter respondisset, quod ipse locum tenens Ballivi de Medunta non existebat, nec ab his commissus extiterat, vel erat, nisi in casibus civilibus duntaxat, & ob hoc de dictis prisonariis eis tradendis, & deliberandis potestatem non habuerat nec habebat, praenominati gentes & officiales praedictorum Episcopi & Archidiaceni respon∣sione dicti Petri vera & licita non obstante, eundem Petrum excommunicaverunt, et excommunicatum denunciaverunt, et quod deterius fuit et est, cessum seu Interdictum in praedicta Villa nostra posuerunt, et posi∣tum tenuerunt, atque tenent taliter, quod divinum servitium et alia Ecclesiae Sacramenta in ipsa Villa celebrari non possunt: Quae facta sunt, et fuerunt in nostri et Jurisdictionis nostrae tempora∣lis

dictorumque privilegiorum nobis ut supradictum est, indultorum ac possessionis, et saisinae nostrarum praedictarum, necnon praedicti Petri praejudicium et contemptum, ut asserunt. Procurator noster & Petrus Garnerii antedicti supplicantes, sibi super hoc de remedio competenti provideri, attento quod dictus defunctus tempore quo vivebat & decessit, erat noster Advocatus in dicta Villa, ac in nostra salva & speciali gardia notoriè & competenter publicata, quanquam dicta nostra Curia ex certis justis causis ad hoc ipsum moventibus ordinavit, & mandavit dictum Robertum Prisonarium, ad eandem nostram Curiam adduci. Quocirca tibi tenore praesentiam committimus, & mandamus, quatenus si decessu seu In∣terdicto pradictis sibi summariè constiterit praedictos Episcopum, Archidiaconum, & Camerarium, ac eorum Officiales, vicarios, promotores, & gentes de quibus pro parte dicti procuratoris nostri, & Petri super hoc fueris requisitus ex parte nostra requiras, & etiam praecipias eisdem si sit opus, ut hujusmodi cessum seu Interdictum in dicta Villa ut praemittitur, appositum revocent, et adnullent: quod si facere renuerint, aut plus debito distulerint, ••••sos ad hoc per captionem et detentionem temporalitatis eorundem, absque aliqua recredentia de hoc facienda viriliter compellas indilate: et insuper dictos Episcopum, Archidiaconum, et Camerarium, ac eorum Offi∣ciales, vicarios, et gentes, ex parte nostra requiras, ut ipsi et eo∣cum singuli prout ad eos spectabit, Citationes, Monitiones, Sen∣tentias, Excommunicationes, denunciationes et processus Ecclesi∣asticos quoscunque contra praedictum Petrum aut alios Officiarios, vel Servitores nostros in praedicta Villa, occasione praemissorum factos seu inchoatos, similiter revocent omnino et adnullent: et ip∣sum Petrum et alios Officiarios nostros, et gentes si qui sint a senten∣tiis Excommunicationum eorundem Episcopi, Archidiaconi, Ca∣merarii, Officialiumque promotorum et gentium suarum sumpti∣bus et expensis absolvi, et ab omnibus Citationibus, Monitioni∣bus, denunciationibus, et processibus Ecclesiasticis totaliter cessari faciant indilate, ipsos ad hoc per captionem, et detentionem eorum temporalitatis praedictae compellendo: et in casu quo dicti Episcopus, Archidiaconus, Camerarius, et eorum Officiales, et alii praedicti, sententias Excommunicationis, ac Monitiones et processus prae∣dictos contra dictum Petrum et alios Officiarios nostros factos et in∣choatos revocare noluerint, et ad hoc se opponere voluerint, prae∣dictos, quoad hoc opponentes, et etiam praedictos Episcopum, Archi∣diaconum, Camerarium, et gentes, et Officiarios suos superius nominatos, qui expleta praedicta fecisse dicuntur, adjornes ad cer∣tam brevem et competentem diem in nostro praesenti Parliamento non obstante quod sedeat, et ex causa videlicet dictos opponentes supradicta oppositione processuros, et ipsos et alios superius nomina∣tos praedictis. Procuratori nostro, et Petro Garnerii, si et prout expe∣riti voluerint, super praemissis, et ea tangentibus, responsuros, et ulterius processu••os et facturos, prout fuerit rationis, eisdemque ex parte nostra sub cerris magnis poenis nobis applicandis injungas ne interim ad ulteriores sententias Monitiones, et processus, con∣tra dictum Petrum et alios Officiarios nostros procedant occasione pr••missorum, sed e•• onmia in ••••atu in quo sunt teneant, quousque per dictam nostram Curiam partibus auditis aliud extiterit super hoc ordinat••••, eandem ••••••••ram Curiam ad diem super praedictis 〈◊〉〈◊〉; de requisitionibus, praeceptis, adjournamentis, nominibusque adjornato∣r••m, & al••••s q•••• 〈◊〉〈◊〉 in •••••• parte certificando competenter; ab omnibus autem Justi∣tiariis & subditis nostris tibi in praemissis, & ea tangentibus p••rere volumus efficaciter, & jubemus. Quod prafata nostra Curia sic fieri voluit, & Procuratorio nostro, &

Petro Garnerii memoratis concessit, & ex causa. Datum Parisiis in Parliamento quinto die Januarii, Anno Domini 1369. & Regni nostri Sexto.

There are many like Arrests of the Kings and Parliaments of France, for seisures of the Temporalties of Archbishops, Bishops, Archdeacons, and Ecclesiastick Judges, for admonishing, excommunicating, interdicting the Kings Officers, and others, and refu∣sing to absolve them when enjoyned: and exceeding the legal bounds of their Ecclesia∣stical Jurisdiction: And some declaring the Monitions and Excommunications of Bishops against several persons, to be abusive, scandalous, vexatious, full of fal∣sities, impostures, tending to sedition, rebellion, derogatory to the Kings Crown and dig∣nity, and commanding them to be revoked, yea torn, and publickly burnt by the Executio∣ner as such; which you may peruse at leisure in the 5, and 6. Chapters of Prenves des Libertez de L'eglise Gallicane.

The English Nobility and Laity in the Diocesse of Lincoln, (as this innovating, turbulent Bishop conceived, encouraged by these Presidents of the French) una∣nimously opposed his Usurpations of like nature upon their Liberties, Reputations, Consciences, complaining to King Henry the 3d. and his Counsil against the Bishops, Archdeacons, Deans and Officials vexations, and illegal Oathes, proceedings; the King thereupon by special Writs prohibited them, as prejudicial, derogatory to his Crown and Dignity, repugnant to the antient Customs of his Realm, his peoples Liberties, and hurtfull to their fames, souls: But this obstinate head-strong Bishop slighting the Kings Writs, and proceeding in these his illegal Vifitations and Inqui∣sitions notwithstanding; the King and his Counsil upon new complaints the next year, (Anno 31 H. 3.) issued forth new Prohibitions to all Sheriffs within the Diocesse of Lincoln, thus recorded in the Clause Rolls in the Tower.

MAndatum est Uicecomiti Lincolniae, quod non permittat quod* 1.659 aliqui Laici in Balliva sua, ad vocationem Lincoln. Epis∣copi, Archidiaconorum vel Officialium eorum, seu Decanorum ruralium in aliquo loco conveniant de caetero AD ALIQUAS RECOGNITIONES PER SACRAMENTUM EORUM, VEL AT∣TESTATIONES ALIQUAS FACIENDAS, nisi in causis Matri∣monialibus vel Testamentariis tantum. Teste, &c.

Eodem modo scribitur omnibus Uicecomitibus Episco∣patus Lincoln.

Eodem quoque anno (as Matthew Paris relates) Dominus Rex Anglorum, ex∣emplum* 1.660 accipiens ab illis Baronibus, qui sua statuta sanxerunt in Francia, quibus et Dominus Francorum favorem jam praebuit, et sigillum apposuit; ad insatiabilem Romanae Curiae in parte ad praesens cupiditatem refrae∣nandam, constituit in Anglia inviolabiliter observanda haec. Lites de fidei laesione et perjurio prohibentur a Rege, quando super his conveniuntur Laici coram Iudice Ecclesiastico. Prohibetur Ec∣clesiasticus Iudex tractare omnes causas contra Laicos, nisi sint de* 1.661 Matrimonio vel Testamento. Item, de novo praescribit Rex, cer∣tam formam Episcopis de Bastardia; utrum scilicet ante Matrimo∣nium contractum, vel post nati sint? Prohibentur Clerici per Breve Regis, instituere actiones suas coram Iudice Ecclesiastico super decimis; et appellatur illud Breve, Indicavit. De Sacra∣mentis quae exiguntur a Clericis coram Iustitiariis Regis praestan∣dis, quia dicuntur processisse in causis contra Prohibitionem Re∣giam; cum jurare non teneantur Clerici, nisi coram Iudice Eccle∣siastico, maxime in causis spiritualibus. Item, de Clericis quos ministri Regis capiunt, propter famam quae a Laicis eis impo∣nitur.

The Bishop of Lincoln, notwithstanding the former Prohibitions, and these new Statutes, proceeding in these his illegal Inquisitions and Oathes, in high contempt of the Kings Crown and Dignity, and compelling men and women by Ecclesiastical Censures to appear and take his new devised Oathes against their wills; the King thereupon issued out new Writs to the Sheriff of Lincoln to attach the Bishop, and en∣force him to put in good bayle and sureties to appear before the King to answer this contempt, as these Records attest.

REX Vicecomiti Lincolniae, salutem. Pone per Uadium et salvos* 1.662 Plegios R. Lincoln. Episcopum, quod sit coram Nobis in Octab. Sanctae Trinitatis, ubicunque tunc fuerimus in Anglia, ostensurus, quare fecit summoneri, et per Censuram Ecclesiasticam distringi Laicos homines et Laicas foeminas ad comparendum co∣ram eo, et ad praestandum jucamentum pro voluntate sua, ipsis invi∣tis, et in grave praejudicium Coronae nostrae et Regiae Dignitatis, necnon et magnam laesionem Regni nostri. Et habeas ibi nomina Plegiorum, et hoc Breve. Teste Rege apud Wistm. secundo die Maii.

REX Vicecomiti Lincolniae, salutem. Pone per Uadium et salvos Plegios R. Lincoln. Episcopum, quod sit coram Nobis in Octab. Sanctae Trinitatis, ubicunque, &c. ostensurus, quare pro voluntate sua distringit Laicas personas suae Dioc. ad jurandum, eis invitis, in grave praejudicium Coronae et Dignitatis nostrae, et con∣tra Consuetudinem Regni nostri. Et habeas, &c. Teste, &c.

(Anno 35 Henr. 3.) The Bishop of Worcester, by the Bishop of Lincolns encouragement, in his Visitations and Consistories by himself and his Offi∣cers, summoned Lay persons, as well Villains as Freemen, to take an Oath of In∣quiry upon Articles at his own pleasure, without the Kings special command, against the Custom of the Realm, and his Royal Dignity, which Innovation caused great scandal and raised a schism among the people; whereupon the King issued the like Writs to the Sheriffs of Gloucester and Worcester, (as he formerly did to the Sheriff of Lincoln and others, An. 30 & 31 H. 3.)

REX Vic. Glouc. salutem. Audivimus, quod W. W••gorniensis Episco∣pus* 1.663 transeundo per suam Dioc. vel Clericos suos specialiter destinando, compellit tam Liberos quam Uillanos, ad praestandum Sacramentum sine mandato nostro speciali, super Inquisitione pro voluntate sua fac. contra Consuetudinem et Regiae Dignitatis ex∣cellentiam: Et quia ex hoc scandalum magnum et schisma in plebe generatur; Tibi praecipimus, quod nullum Laicum de caetero co∣ram eodem Episcopo vel Clericis suis comparere permittas ob cau∣sam memoratam, ita quod inde diligentia tua merito valeat com∣mendari.

Teste Rege apud Westm. 14. die Augusti.

Per ipsum Regem. Eodem modo mandatum est Uic. Wygorn. Teste, &c.

The Bp. of Lincoln and his Officers, notwithstanding the former Writs, still vexing those of his Diocess, as well Noble as Ignoble, citing many poor Husbandmen from place to place, and Excommunicating them for not appearing, so as they could not at∣tend their Husbandry and Temporal affaires, to their great impoverishing & vexation; and likewise compelling them to inquire & give testimony upon Oath of the private sins of others, whereby many were defamed, and might easily incurre the danger of perjury; The King upon the general complaint of his Subjects against these grievances and Innovations, An. 36 H. 3. sent this memorable Prohibition to the Bishop himself,

commanding him from thenceforth to desist from these Citations and Vexations newly invented, against the long Custom of the Realm, bringing a double dam∣mage to his Subjects, which he neither would nor could any longer endure, with∣out putting his Royal hands to redresse them, and punish him for his contumacy.

REX Episcopo Lincoln. salutem. Ex querela multorum accepimus* 1.664 tam Magnatum de Diocaesi vestra quam aliorum, per quosdam Clericos vestros et Decanos quosdam citari facitis passim, et in∣differenter pauperes homines de Diocaesi vestra, et quosdam libe∣ros homines cujuscunque sint homines, et trahitis eos de locis va∣riis ad loca varia, et eos artari faciatis, per poenam Excommunica∣tionis, ad comparendum coram praedictis Clericis et subditis vestris ad loca varia, et eis honerosa, dum vacare deberent agrorum cul∣tur•• et aliis Temporalibus agendis suis necessariis, per quod depau∣perantur indebite, et enormiter vexantur. Et insuper quod inau∣ditum est, eos jurare compellunt praedicti scrutatores vestri de pri∣vatis peccatis aliorum, quae non sunt, ut dicitur, publica cohercione purganda; pro quo multi Christiani, forte praeter merita turpiter dif∣famantur. Et quia hujusmodi vexationes contra longam Consue∣tudinem Regni nostri sunt excogitatae, et duplex populo per eas im∣minet periculum, tum propter laborum necessariorum amissionem, tum propter Sacramentum praestitum super privatis factis aliorum, in quibus homines decipiuntur, per quod reatum perjurii de facili possunt incurrere; Vobis prohibemus, ne de caetero hujusmodi con∣vocationes populi fieri faciatis in Diocaesi vestra, contra Regni no∣stri Consuetudinem et usum longaevum. Nec etiam audivimus, quod Ecclesia consueverit aliquem ad testimonium perhibendum compellere, nisi in certis causis, et nisi quis se gratia, odio vel ti∣more subtraxerit a testimonio perhibendo. Et sciatis, quod nisi a praedictis inusitatis populi ac indebitis vexationibus desistatis, nos sustinere non poterimus ulterius, quin ad hoc manus Regias appo∣nemus. Teste Rege apud Windes. 14. die Junii.

By these premised passages and Regal Writs of Prohibition, it is most evident:

1. That Grosthead Bishop of Lincoln, by colour of a pretended Priviledge and Grant from the Pope, (not King) was the first Introducer of Inquisitions upon Oath, and Oathes in private causes, into the Church, Realm of England, in the 30. year of King Henry the 3d. there being no warrant nor president (for ought I can find upon my strictest search) in Histories or Records, of any such Inquisitions or Oathes used in England or elsewhere, by Bishops or Ecclesiastical persons in their Visitations or Consistories. And no wonder, since a 1.665 Origen, b 1.666 Athanasius, c 1.667 Ambrose, d 1.668 Jerome, e 1.669 Chrysostome, f 1.670 Hilary, g 1.671 Epiphanius, h 1.672 Cromatius Aquili•• Episcopus, i 1.673 Euthymi••s, k 1.674 Oecumenius, l 1.675 Theophylactus, and other Ancients collected by m 1.676 Sixtus Senensis, from Mat. 5. 34, to 38. But I say unto you, swear not at all, &c. but let your com∣munication be Yea, Yea, and Nay, Nay, for whatsoever is more then these cometh of evil: and Jam. 5. 12. But above all things my Brethren swear not, &c. but let your Yea be Yea, and your Nay, Nay, le••t you fall into condemnation: and the n 1.677 Waldenses, with sundry modern Commentators, condemned the usual imposing of Oathes (in∣terdicted to Christians under the Gospel) as dangerous, and not to be enforced upon any, (unless in extraordinary cases of necessity, for ending controversies) especially by, or on Clergymen: Whence the Author of the imperfect Work on Matthew (attributed to St. Chrysostome) thus admonished Clerks who tendred Oathes to others: o 1.678 Audite

Clerici, qui exigentibus▪ Evangelia Sancta porrigatis; quomodo potestis ab illo Jura∣mento esse securi, qui occasionem perjurii datis? Si erat benè jurare justum, justè dice∣batis; Quia de dimus illis Evangelium, ut jurent, non ut perjurent: nunc autem, cum sciatis, quia & benè jurare peccatum est: quomodo potestis esse liberi, qui occasionem datis peccandi in Deum? Haec de illis dicta sunt, qui jurant per Deum; eorum autem, qui jurant per elementa, execrabilior iniquitas est. Those Fathers and Godly Bishops then, who writ thus * 1.679 against the ordinary imposing of Oathes under the Gospel, did never doubtless prescribe or enforce them on any in their Consistories or Visitations. Besides, it is most apparent, that antient Councils and Popes were very carefull to inhibit the imposing of Oathes upon Clergymen or Laymen, to prevent Perjury: Hence the p 1.680 Council of Cavailon under the Emperor Charles the Great, about the year 813. prohibited Bishops from exacting an Oath of Canonical obedience from Clergymen; or any Oath from Laymen in cases of Tythes, by these expresse Canons. Can. 13. Dictū est de quibusdam Fratribus, quod eos quos ordinaturi sunt, jurare cogunt, quod digni sint, et contra Canones non sint facturi, et obedientes sint Episcopo, qui eos ordinat, et Ecclesiae, in qua ordinantur: Quod juramentum, quia periculosum est, omnes una inhibendum statui∣mus. And Can. 18. Qui verò Decimas post crebras admonitiones & praedicationes Sacerdotum dare neglexerint, Excommunicentur, Iuramento vero eos con∣stringi nolumus propter periculum perjurii. And our q 1.681 Statutes of Magna Charta, c. 28. of Marlbridge, 51 H. 3. c. 22. 3 E. 1. c. 30. & 2 E. 6. c. 13. prohibite Oathes of Parties and Champions upon the like account, to prevent Perjury. Pope Cornelius (as r 1.682 Gratian attests) affirmed in one of his Decrees, Nos ab Episcopis Sacramentum nescimus oblatum, (therefore not then used in their Courts or Visitations) nec unquam fieri debet nisi pro recta fide. Yea, Pope Honorius the 2. Pope Eugenius the 2. and the s 1.683 Council of Lateran under Pope Alexander the 3d. Anno 1180. expresly decreed and resolved according to former Canons, and Justinians Laws, Ʋt jurare Clerici omnino non audeant; Dignum est ut totus Clericalis ordo à praestando juramento immunis esse proculdubio censeatur. Nos itaque utriusque legis divinae & humanae intentione servata, decrevimus, ut non Episcopus, non Presbyter, non cujuslibet Ordinis Clericus, non Abbas, non Monachus, non Sanctimonialis, in quacunque causa vel controversia, sive crimi∣nali sive civili, jusjurandum compellatur qualibet ratione subire. Verum cum hac moderatione, ut Episcopus inconsulto Romano Pontifice, vel quilibet Praelatus inconsulto Praelato suo, minime jurare audeat: Et si quis in hanc constitu∣tionem commiserit, veniam sibi deinceps noverit denegari. If then no Bishop, Monk, Clergyman, may be compelled by Judges or Laymen to swear, much lesse then should they compel Laymen or Clergymen to swear before themselves. Moreover▪ Pope * 1.684 Eugenius resolves, Canones Juramentum calumniae nulli prorsus indicunt. Sanè Romana Ecclesia in quibus causis de Decimis Ecclesiarum & rebus spiritualibus tantum agitur, Iuramentum calumniae nec dare, nec recipere consuevit: nor yet the Church of England, till Otto the Popes Legate introduced it in a Council at London An. 1237. forecited p. 439. much lesse then did the Church of Rome or England use or enjoyn any such Visitation, Inquisition, or Ex Officio Oathes as these Writs pro∣hibited. Finally, Pope Paschal the 2. and the whole t 1.685 Council of Rome An. 1112. with other Councils, Popes since, resolve, That Oathes imposed by force, and taken by con∣straint against mens wills, are not only unlawfull, but also void and unobliging: Therefore the enforced Visitation & other Oathes of Bishop Grosthead, his Archdeacons, Deans, Officials were such, and justly prohibited, suppressed by the King and his Courts at their first introduction. The u 1.686 Council of Friburge under Arnulphus the Emperor A••▪ 893. c. 11. De querimonia inter Presbyterum & Laicum, resolves, Laicus praejuramento, si necesse sit, constringatur; Presbyter vero vice praejuramenti per sanctam consecrationem interrogetur, quia Sacerdotes ex levi cau∣sa jurare non debent. Manus enim per quam corpus & sanguis Christi conficitur (& will not the self-same reason hold in a Laymans hand, per quam corpus & sanguis Christi recipitur) juramento polluetur? Absit, cum Dominus in Evangelio Disci∣pulus suis (quorum vicem nos gerimus in Ecclesia) dicat, Nolite omnino jurare, sit* 1.687 autem sermo vester, Est, Est, & Non, Non; quod autem his abundantius est, à malo

est: Non dixit, quod amplius est, malum est, sed à malo; id est, a mals homine de cujus incredulitate cogimur jurare. And if those who presse others to swear be evil uncredulous men, by this Councils and our * 1.688 Venerable Beda his Exposition on this Text, then Bishop Grosthead, his and all other Ecclesiastical Offi∣cers, compelling Laymen to swear as aforesaid, were evil uncredulous men, and their Inquisitions, Oathes most justly inhibited by the King, his Courts, Counsil, and op∣posed by the Nobility, Laity of his Diocesse, and the whole Realm, as a dangerous Innovation, not formerly practised in our Church or Realm.

2ly. It is evident by the premises, that both the Kings, Nobles, and Commonalty of England and France in that age, magnanimously, unanimously and strenuously oppugned the Usurpations, Encroachments, Innovations of the Pope, Prelates, Cler∣gy, upon the Rights, Priviledges of the Crown, and Liberties, Consciences of the Subject, against their extravagant Visitations, Inquisitions, Oathes, Excommunicati∣ons, Canons, and new Ecclesiastical Jurisdictions, to preserve themselves from per∣jury, slavery, and unjust vexations.

3ly. That these Inquisitions, Oathes, and the enforcing of them by Ecclesiastical Censures on the Subjects, by these Bishops and their Officers, were generally, fre∣quently opposed, and publickly complained against to the King, as well by the No∣bility as Commonalty, and most strictly prohibited by special Writs of Prohibition, successively issued by the King, his Counsil, Courts, Judges, who all resolved these Oathes and Inquisitions to be, 1. New illegal grievances, then first introduced, contrary to the Custome and long-continued usage of this Realm. 2ly. Very pre∣judicial to the Kings Crown and Royal Dignity. 3ly. New devised intollerable vexations, grievances, oppressions to his Subjects, and that in four respects: 1. Be∣cause they tended to the enormous defamation, and intollerable scandal of many of his Subjects of all ranks, and of both sexes. 2ly. Because they occasioned great schisms and divisions amongst his people. 3ly. Because they withdrew them from their Husbandry, and other necessary temporal occasions, to dance attendance from time to time, and place to place on them and their Officers, to their grand vexation and impoverishing. 4ly. Because they involved them in the danger or guilt of perjury, by enforcing them to swear concerning the secret, private actions of others, wherein they might easily be mistaken. All which reasons remain still in full force, against all such like Oathes, Inquisitions, Innovations, Vexations of Bishops, Archdeacons, Rural Deans, Officials, and other Ecclesiastical Officers: which the King, his Courts, Judges, Counsil, may and ought by Law to prohibite, redresse from time to time by like Writs of Prohibition for the Subjects relief upon all occa∣sions; as is evident by these six antient successive Writs, the Register of Writs, part 2. f. 36. Fitzherbert Natura Brevium, f. 41. a. Rastals Abridgement of Statutes, Tit. Prohibition, sect. 5. and x 1.689 other Law-books concurring with these Writs.

4ly. That Bishops, Archdeacons, Officials, and other Ecclesiastical Officers and Courts, had then no legal authority by the antient Laws, usage, Custom of this Realm, to administer any Oath to Laymen, except only in causes of Matrimony and Testament, as these Prohibitions, with sundry others hereafter cited in their due Chronological order, the Statutes of 2 H. 5 c. 3. 2 E. 6. c. 13. and the last recited Lawbooks, resolve.

5ly. That y 1.690 Bishops have been and may be legally attached, and their Temporal∣ties seized into the Kings hands, if they prejudice the Kings Crown, Dignity, or vex his Subjects by administring, enforcing illegal Oathes and Articles of Inquiry upon them by Excommunications and other Ecclesiastical Censures, contrary to the Laws and antient Custom of the Realm.

6ly. That by the z 1.691 antient Laws and Custom of this Realm, no new Oathes what∣soever may or ought to be framed, imposed on any of the Kings Subjects, by any Bi∣shops, Ecclesiastical, or other persons whatsoever▪ nor any old legal Oathes altered, but by special Acts of Parliament, prescribing both the forme, words of the Oathes themselves, and the persons who shall take and administer them, who must be specially authorized either by express words in the Acts themselves, or by special Commissions from the King under the Great Seal of England, to administer them when made, and not otherwise. This is most apparent by all the Oathes heretofore prescribed to Justi∣ces of the Kings Courts, Justices of Oyer and Terminer, and of the Peace, Barons and Officers of the Exchequer, Sheriffs, Under-Sheriffs, the Officers of the Court of Wards

and Liveries, the Court of Augmentations, Customers, Searchers, Commissioners of Sewers, of Castles and Holds, Conservators of the Truce, Bayliffs of Franchises, Coroners, Sheriffs Clerks, Attornies, the Kings Privy Counsil, Knights of Shires, Burgesses of Parliament, Champions, Clerks of the Council, Mayors, and other Officers; by the several Oathes of Fealty, Allegiance and Supremacy, made from time to time for the necessary preservation of the Sacred Persons of our Kings, the safety of the Kingdom, and defence of the Rights, Priviledges, Jurisdiction of the Crown against all Papal Usurpations, and Treasonable practises whatsoever, all made, prescribed by * 1.692 special Acts of Parliament, as these ensuing resolve us: 9 H. 3. c. 28. 51 H. 3. c. 14. 3 E. 1. c. 40. 6 E. 1. c. 8. 13 E. 1. c. 43. 13 E. 1. Stat. of Winchester c. 6. 13 E. 1. Stat. Merchant, and Articles of Inquisition upon the Statute of Winche∣ster, 34 E. 1. Statute of Liberties, c. 6. Totles Magna Charta, 1556. f. 164, to 168. Rastals Abridgement of Statutes, Coroners sect. 3. 9. E. 2. Statute of Sheriffs, 17 E. 2. c. 4. 1 E. 3. Parl. 1. c. 8. Parl. 2. c. 4. 5 E. 3. c. 2. 9 E. 3. of Money, c. 9. 15 E. 3. c. 3, 4. 15 E. 3. Rot. Parl. num. 10, 20, 28, 37, 41, 42, 17 E. 3. Rot. Parl. n. 11. 18 E. 3. Star. 3. 20 E. 3. c. 1, 2, 3. & Rot. Parl. num. 25. Rastal Justice and Justices, sect. 2, 3, 4. and Clerks of the Chancery, sect. 1. 21 E. 3. Rot. Parl. num. 7. 25 E. 3. Rot. Parl. num. 10. 25 E. 3. Stat. 1. c. 5. Stat. 4. c. 1. Stat. 7. of levying the Quin∣disme, 27 E. 3. Stat. 2. c. 1, 15, 16, 23, 24, 26. 31 E. 3. Stat. 2. 5 R. 2. Stat. 1. c. 11, 13, 14. 5 R. 2. Rot. Parl. num. 74. 6 R. 2. c. 12. 7 R. 2. Rot. Parl. num. 27. 9 R. 2. c. 3. 11 R. 2. Rot. Parl. num. 23. 12 R. 2. c. 8. 13 R. 2. c. 7. 14 R. 2. c. 3. 17 R. 2. c. 9. 17 R. 2. Rot. Parl. num. 18. 21 R. 2. c. 5. 21 R. ••. Rot. Parl. num. 21, 37, to 44, 51, 52, 53, 89. 1 H. 4. Rot. Parl. num. 38. 4 H. 4. c. 10, 18, 20, 21. 8 H. 4. Rot. Parl. num. 66. 11 H. 4. Rot. Parl. num. 14, 39, 63. 1 H. 5. c. 6. 2 H. 5. c. 4, 6, 7. 4 H. 5. c. 2, 4. 1 H. 6. Rot. Parl. num. 62. 2 H. 6. Rot. Parl. num. 17. 2 H. 6. c. 10. 11 H. 6. c. 8. 11 H. 6. Rot. Parl. num. 14, 15, 16. 18 H. 6. c. 4, 10. 20 H. 6. c. 10. 23 H. 6. c. 2. 33 H. 6. c. 3, 5. 39 H. 6. Rot. Parl. num. 25, 26, 29. 3 E. 4. c. 3. 7 E. 4. c. 1. 8 E. 4. c. 2. 12 E. 4. c. 2, 3. 17 E. 4. c. 2. 1 R. 3. c. 6. 19 H. 7. c. 7. 22 H. 8. c. 8, 14. 23 H. 8. c. 5. 25 H. 8. c. 22. 26 H. 8. c. 2. 28 H. 8. c. 7. 10, 16. 31 H. 8. c. 14. 32 H. 8. c. 46. 33 H. 8. c. 22. 2 & 3 Phil. & Mar. c. 1. 1 Eliz. c. 11. 5 Eliz. c. 1. 8 Eliz. c. 1. 13 Eliz. c. 7. 18 Eliz. c. 6. 27 Eliz. c. 12. 29 Eliz. c. 4. 43 Eliz. c. 1, 2. 1 Jac. c. 9. 3 Jac. c. 4. 7 Jac. c. 2, 6, 8. ••1 Jac. c. 7. 20, 33. 1 Car. 1. c. 1. 2 Car. 1. c. 1. The Petition of Right 3 Car. 1. 17 Car. 1. An Act for repeal of the Branch of the Statute of 1 Eliz. c. 1. (a meer Declaration of the an∣tient Common Law of England in point of administring Oaths by Ecclesiastical Courts and Persons) and the Act for Explanation of a Clause therein 13 Car. 2. p. 66, 67. The Acts for well Governing and Regulating of Corporations, An. 13 Car. 2. p. 11. 12, 13, 14, 15. The Act against Quakers and others refusing to take lawfull Oathes, p. 3, 4, 5, 7. The Act for Ordering the forces in the several Counties of this Kingdom, p. 53, 54. An Act for the Uniformity of publike Prayers, &c. p 73, 77, 80. An Act for Regulating the making of Stuffs in Norfolke and Norwich, p. 49, 108, 110. An Act for Distribution and supply of Threescore thousand pounds, &c. for relief of Poor and maimed Officers and Soldiers, p. 178, 188. An Act for preventing Frauds, and regulating Abuses in his Majesties Customs, p. 210, 219, 238, 239. An Act for regulating the Trade of Silkthrowing, p. 290. An Additional Act concerning matters of Assurances used among Merchants, p. 352, 353, 354, 355, 356, An Act for repairing of Dover Harbour, p. 389, 392. An Act for the better Regulating of the Manufacture of Broad Wollen Cloth within the West riding of the County of Yorke, p. 411, 413, Anno 13 Caroli 2. with sundry other Acts made since, resolve. As all these Acts in general, so more particularly, The late Act for Safety and Preser∣vation of his Majesties Person and Government, against Treasonable and Seditious Practices and Attempts, Anno 13 Caroli 2. p. 6. resolves and declares, That the Oath usually called. The Solemne League and Covenant, (being not made by Act of Parliament, and without the Kings Royal Assent) was in it selfe an un∣lawfull Oath, and imposed upon the Subjects of this Realm against the Fundamental Lawes and Liberties of this King∣dom; and that all Orders and Ordinances of both or either Houses of Parliament. (though all the Bishops as well as Temporal Lords be Members of, and present in them: much more then of any Council, Synod, Arch∣bishop,

Bishop, Archdeacon, Co••missary, or other Ecclesiastical person or officer out of Parliament) FOR IMPOSING OF OATHES, to which the Kings Royal assent either in person or by Commission was not expresly had or given (and by consequence all other Oaths hereafter so made or imposed in or out of Parl.) were in their first creation and making, and still are, & so shall be taken to BE NULL AND VOID TO ALL INTENTS AND PURPOSES WHATSOEVER. And Sir Edward Cooke in his * 1.693 4. Institutes, from the considerati∣on of some of these Acts, asserts, That an Oath is so sacred, and so deeply concerneth the consciences of Christian men, as the same cannot be ministred to any, unless the same be * 1.694 allowed by the Common Law, or by some Act of Parliament: That no old Oath allowed by the Common Law, or an Act of Parliament, can be altered, nor any New Oath raised without an Act of Parliament, nor any Oath administred by any that have not allowance by the Common Law, or by an Act of Parliament. And so was it resolved in Parliament, Anno 26 Elizabeth. in the case of the Ʋndersheriff, and in the case of Commissioners for Policies of Assurance; in which Parliament I attended (writes he) as Attorney General. Whereunto he subjoynes, That Oathes which have no warrant by Law, are rather Nova Tormenta, quàm Sacramenta: and that it is an high contempt to* 1.695 administer any (old, much more then to make or impose a New) Oath, without warrant of Law, to be punished by Fine and Imprisonment: And therefore Commissioners that sit by force of any Commission that is not allowed by the Com∣mon Law, nor warranted by Authority of Parliament, (much lesse then such who have no Commission at all from the King under the Great Seal, but only from a Bishop,* 1.696 Archdeacon, or other Subject) that ministreth any Oath whatsoever, are guil∣ty of an high contempt, and for the same are to be fyned and imprisoned: And no Commissions are legal but such as are allowed by the Common Law, or warranted by some Act of Parliament: And therefore Commissions (much more Articles) of new Inqui∣ries, or of Novel Inventions are against Law, and ought not to be put in Exe∣cution. Dors. Claus. An. 19 R. 2. n. 17. Certain poor Christians that had spoken a∣gainst the worshipping of Images, were by the Bishops inquired of, and sworn to worship Images, which Oath was against the express Law of God, and against the Lawes of the Land, for that they had no warrant to minister the same. And in his 12. Report, f. 26, 27. Pasch. 4 Jacobi, He reports, That upon a motion made by the Commons in Parliament, in what cases the Ordinary may examine any person upon Oath? Chief Justice Popham and himself upon a reference and de∣mand from the Lords of the Counsil, touching this question, upon good considera∣tion and view of the Books resolved, That the Ordinary cannot constrain any Eccle∣siastical or temporal person upon their Oathes to answer in cases of Infamy, Adultery, In∣continency, Felony, Simony, hearing of Masse, Heresie, &c. but only of Matrimony, and Testaments, it being not only against the antient Lawes of the Realm, but also in prejudice of the Kings Crown and Diginty, as they proved by the forecited Books and Prohibitions. After these Prohibitions, I do not find by our Histories or Records, that any Bishops made Inquisitions upon Oath in their Visitations or Consistories from 36 H. 3. till Queen Maries dayes, when * 1.697 Bishop Boner introduced them: Yea b 1.698 William Lindewood our greatest Canonist and Advocate for Episcopal Ju∣risdiction, and the Canon Law, flourishing and made Bishop in King Henry the 6. his reign, writing of Episcopal Inquisitions, asserts, That solemn preparatory Inquisitions are regularly made, sine exactione Iuramenti, without exaction of an Oath; That from the beginning, when a general Inquisition is to be made (by Archbishops, Bishops, or Archdeacons in their Visitations,) non debet exigi Iuramentum, an Oath ought not to be exacted, especially by which any one shall be constrained to detect another mans secret finne or offence. And Angelus de Elavasio a famous Canonist, writing about the year of our Lord, 1480. in his * 1.699 Summa Angelica, resolves, That Bishops and other Visitors in their Visitations, ought first to preach the word of God, and afterwards Inquirat et sine Iuramento et coactione, they are to inquire of those things which belong to their office to correct, without an Oath and coaction, inducing the people to reform those things that are amisse, by wholesome connsels and gentle perswasions, or

or by reprehentions, as they shall deem meet. This course was observed in all the Vi∣sitations of our Archbishops of Canterbury recorded by d 1.700 Matthew Parker, or God∣win in their Lives, out of our Historians, and their own Registers, wherein I finde no mention of any Inquiry or presentations upon Oath; witnesse the Visita∣tions of Boniface Archbishop of Canterbury, Robert Kylwarby, John Peckham, Wal∣ter Raynolds, John Stratford, Simon Islippe, William Courtney, Thomas Arundell, Thomas Bourgchier, John Morton, and others. All which I thought fit from these pre∣sidents to demonstrate, for vindication of the Kings Prerogative, the antient Laws, Customs of the Realm, the Subjects Liberties, and others information. I now re∣turn to my former Chronological method and theam.

K. Henry the 3. not only to evidence his Devotion, (though Superstitious) but Ec∣clesiastical* 1.701 Jurisdiction in Spiritual and Religious things, Feasts, and Reliques, as they were then reputed: Circa idem tempus, scripsit Dominus Rex omnibus Regni sui Magnatibus, ut in festo Sancti Aedvardi, videlicet translatione, quae celebratur in Quindena Sancti Michaelis, jubens ut omnes ibidem convenirent, ut joeundissimos cujusdam Sancti beneficii coelitus Anglis nuper collati, rumores exaudirent: Et prae∣tereà, ut tam gloriosi Regis & Martyris translationem venerarentur: tertio, ut Willielmi de Valentia fratris sui uterini, quem ipse Rex ea die baltheo cincturus erat militari, cum quibusdam Nobilibus juvenibus, interessent tyroeinio: ut sie festum multiplex praesentia ipsorum Magnatum, tàm Praelatorum, quàm aliorum, jocundi∣or, ad Regis & Regni honorem, serenaretur. Die igitur praefixo convenientes apud Westmonasterium, certificati de die Sancti Aedvardi, & dicti Willielmi tyrocinio, sciscitabantur, quinam essent illi jocundi rumores, quos ibidem forent audituri? Qui relati fuerunt fideles, & omni acceptione digni. Magister enim Templi & Hospi∣talis, cum testimonio quamplurimorum sigillorum, videlicet Patriarchae Hierosolymi∣tani, Archiepiscoporum quoque & Episcoporum, Abbatum & aliorum Praelatorum & Magnatum de Terra Sancta, miserant quandam portionem sanguinis Dominici, quem pro salute mundi fudit in cruce, in quodam vase crystallino venustissimo, per quendam fratrem Templarium benè notum. Dominus autem Rex, utpote Princeps Christianissimus, ab Augusto Heraclio victoriosissimo ac piissimo Imperatore, crucem Sanctam exaltante, & à Rege Francorum, tune superstite, crucem eandem, ut prae∣scribitur, Parisiis honorante, sumens exemplum; devoto spiritu ac contrito in vi∣gilia Sancti Aedmundi, in pane & aqua jejunans, & nocte vigilans, cum ingenti lu∣mine, & devotis orationibus, se ad crastinam solennitatem prudenter praeparavit.

Praecepit igitur Dominus Rex, ut omnes Presbyteri Londinenses festivè vestiti su∣perpelliciis* 1.702 & capis, cum suis Clericis decenter vestitis, cum vexillis, crucibus, & cereis accensis, die crastina, videlicet Sancti Aedvardi, summo mane ordinatè & re∣verenter convenirent apud Sanctum Paulum. Quo & ipse Rex venit, & cum sum∣mo honore & reverentia ac timore accipiens illud vasculum cum Thesauro memora∣to, tulit illud ferens in propatulo supra faciem suam iens pedes, habens humilem ha∣bitum: scilicet pauperem capam sine caputio, praecedentibus vestitis praedictis, sine pausatione, usque ad Ecclesiam Westmonasteriensem, quae distat ab Ecclesia Sancti Pauli circiter uno milliari. Nec praetermittendum, quod ambabus manibus illud de∣ferens, cum per stratam salebrosam & inaequalem pergeret, semper vel in coelum vel in ipsum vas lumina tenebat defixa. Supportatur autem palla per 4. hastas. Sup∣portabantque duo coadjutores brachia sua, ne in tanto fortè labore deficeret. Con∣ventus autem Westmonasteriensis, cum omnibus qui convenerant, Episcopis, Abbati∣bus, & Monachis, qui plùs quàm centum aestimabantur, canentes & exultantes in Spiritu Sancto & lachrymis, occurrebant eidem Domino Regi sic adventanti, usque ad portam Curiae Episcopi Dunelmensis. Tunc autem reversi sicut ierant, videlicet processionaliter, ad Ecclesiam Westmonasteriensem, vix in ea prae copiosa turbae mul∣titudine continebantur. Nec adhuc cessabat Dominus Rex, quin indefessus ferens illud vas, ut prius, circuiret Ecclesiam, Regiam, & thalamos suos. Demùm illud quasi donum impreciabile, & quod Angliam illustraverat, donavit & obtulit Deo & Ecclesiae Sancti Petri Westmonasterii: & charo suo Aedvardo, & sacro Conventui, qui ibidem Deo & Sanctis suis ministrant.

Dominus Episcopus Norwicensis, qui & Missam eadem die solenniter celebravit,* 1.703 populo praedicando asseruit, quod inter sacra quae inter mortales habentur, sacratiss∣mum est sanguis Christi. Est enim pretium mundi, & ejus effusio, salus generis hu∣mani; & ut condignè illud magnificaret amplius, addidit illud Philosophi; Omne

propter quod, dignius quàm illud quod. Revera crux Sancta, sanctissimam quid est. Sed ipsa sacra fuit, propter sacratioris sanguinis aspersionem; non sanguis sacer, propter crucem. Et haec eum dixisse credimus, ut in possessione tanti Thesauri non minus gaudeat & glorietur Anglia, quam Francia in adeptione sanctae crucis; quam Dominus Rex Francorum non immerito diligit, & super aurum & topazion amplectitur & veneratur. Et addidit, quod pro maxima Domini Regis Angliae, qui dignoscitur esse inter omnes Christianitatis Principes Christianissimus, missus fuit ille Thesaurus impreciabilis ex parte Domini Patriarchae Hierosolymitani; cujus rei cer∣titudo sufficienter examinatur, reverentia & sanctitate, ut plus in Anglia venerare∣tur, quàm Syria, quae jam paenè derelinquitur desolata; viget enim ibi plus fides et sanctitas, ut novit mundus, quam in aliqua alia regione per toti∣us mundi latitudinem. Cum autem examinaretur, & alii tardi cordis ad creden∣dum adhuc * 1.704 haesitarent, ait Dominus Theodoricus, Prior Hospitalis Hierosolymitani, Episcopis & aliis circumsedentibus: Domini charissimi, quid adhuc fluctuatis? Exi∣git ne ob hoc beneficium aliquis nostrum, vel Templarius, vel Hospitalarius, vel eti∣am frater qui portavit, vel de Domino Rege, vel alio, vel aliquo, aliquam in auro vel argento retributionem, vel quantulumcunque praemium? Et Rex: Nequaquam. Et Frater: * 1.705 Quare ergo in damnationem animae suae tot & tanti viri, tali assertioni perhiberent testimonium, apponentes signa sua, quae sunt fidei pignora manifesta? Et approbata fuerunt verba, licet Laici, ab universis, tàm Episcopis quàm auditori∣bus. Sed nunc ad propositum redeamus. Cum satis autem eleganter dictus Epis∣copus in sermone perorasset, annunciavit populo exultanti, quod quicunque ad sa∣cratissimum sanguinem illic habitum, venerandum convenirent, gratuita ex * 1.706 con∣cessione omnium, qui illuc venerant Praelatorum, sex annorum, & 140. dierum ve∣niam de injuncta sibi poenitentia liberè consequerentur. Et cum inter loquen∣dum, aliqui de assidentibus obgrunuirent haesitantes, quaestionem hanc moverent: Quomodo cum plenè & integraliter tertia die post passionem re∣surrexerit Dominus, sanguinem in terra reliquerit? Quae quaestio ab Episcopo Lin∣colniensi ad unguem tunc determinabatur, prout habetur scriptum in libro Addita∣mentorum; prout hujus paginae scriptor audivit, & de verbo ad verbum satis dilucidè scripsit. Such was the strange superstition, delusion, credulity of that age, as to be∣lieve this Relique to be the very blood of Christ, upon the Testimony of those Im∣postors, who under their hands and seals thus confidently attested it, though not present at Christs passion, and living 1200. years after it. But let us hear Bishop Grostheads Legend, Argument evincing it to be Christs blood, in answer to the premised Objections.

Cum autem quod sacratissimus foret Domini nostri Jesu Christi sanguis, quem* 1.707 Rex Henricus tertius die Sancti Edwardi, videlicet die Translationis ejus, Anno Gratiae 1247. indiciis, probationibus & examinationibus constaret evidentissimis, & omni acceptione dignissimis; tamen ab aliquibus qui tardicordes erant ad creden∣dum, adhuc dubitabatur utrum verus sanguis Christi fuisset? Quibus haec relatio satisfecit inventa in Apocryphis, quibus non dissidet, imò concordat * 1.708 textus Evange∣licae veritatis. Quod videlicet cum Joseph ab Arimathia nobilis decurio, qui sic dicebatur quia decem militibus praefuit, vel decurio, id est, de Curia & de numero Curialium, fuisset unus de auditoribus Jesu, & potius de discipulis, & amator spe∣cialis; compatiebatur ei, & sollicitabatur qualiter corpus conservari posset tam ve∣nerabile à furore Judaeorum. Erat enim amicissimus Jesu, sicut & Nicodaemus. Sed hii & alii divites occulti, propter metum Judaeorum; ne accusati, jacturam incurre∣rent & odium amicorum. Magnum enim vinculum servitutis in se habent divitiae. Crucifixo igitur Jesu & mortuo, postulavit Joseph corpus Jesu, ingrediens ad eum audacter (per quod creditur fuisse potens) & concessum est ei. Ipse igitur (licet obmurmurassent Judaei) cum omni honore & reverentia, ipsum corpus sanctissimum deposuit de cruce saucium & multiformiter cruentatum, habensque linteamen subtile dependens à collo & humeris (ne indignè tam dignum corpus nudis manibus con∣trectaret) ipsa sacra vulnera adhuc madida ac distillantia, sedulo ac devoto detersit officio. Imò etiam loca clavorum extractorum tincta cruore in ipso crucis patibu∣lo, exhausit abstergendo; utens vice spongiae ipso linteamine. Cum autem jam non procul à Golgotha, id est loco Calvariae (loco videlicet crucifixionis) corpus Christi detulisset dictus Joseph tumulandum, in loco ubi nunc sepulchrum adoratur, in sepulchro novo in quo nullum adhuc corpus positum erat, non ignobiliter inciso, quod

& ipse comparaverat, lavit corpus illud, quia multipliciter ut jam dictum dignosce∣batur, saucium & cruentatum, tum propter sudorem ipsius, de quo scribitur, * 1.709 Factus est sudor ejus quasi guttae sanguinis decurrentis in terra▪ tum propter flagella quibus caesus fuit asperrimè usque ad livorem & cruorem, tum propter coronam spineam quam Judaei plectentes violenter capiti ejus impresserunt▪ (cujus multi aculei caput & frontem non tantum pungerent & laederent, imò potius vulnerarent & cruenta∣rent) tum propter clavorum per mediam manuum & pedum perforationem▪ tum propter militis lanceam qua ipse latus Jesu non tantum vulneravit sed aperuit; am∣plum enim fecit & hiatum patulum fortè saepius, vel saltem semel fecit impingendo▪ Memoratus igitur venerabilis decurio Joseph corpus ipsum lavit; hic enim erat Ju∣daeorum consuetudo, & adhuc est aliquorum honestorum Christianorum, maximè re∣ligiosorum. Lavit, inquam, quia condiendum. Lavit, quia sanè arbitrabatur & religiosè dignum censuit sanguinem ipsum sibi prorsus vendicandum, & ut Thesau∣rum vel medicamen preciosissimum reservandum. Ipsamque aquam loturae rubi∣cundam, & sanguine mixtam & tinctam, non projiciendam excepit in vase mundissi∣mo. Reverentius tamen, ipsum purum sanguinem à vulneribus manuum & pedum distillatum; maximo autem timore & honore ipsum sanguinem cum aqua quem cen∣suit praecordialem, à latere dextro foeliciter eliquatum & expressum, in vase recepit nobilissimo tanquam Thesaurum impreciabilem, sibi & successoribus suis specialiter reservandum. Manifestum est igitur, quadruplicem ibidem fuisse liquorem.

Primò, Aquam rubicundam, scilicet loturam; quam ipse amicis infirmantibus di∣stribuit efficaciter medicinalem.

Secundò, Sanguinem puncturarum in capite & fronte, & scissurarum per flagella inflictarum cum sudore. Isti duo liquores, ex pluribus mixti dignoscuntur.

Tertiò, Sanguis ex vulneribus manuum & pedum, qui purus fuit & impermixtus emanavit.

Quartò, Ille formidabilis tremendae & reverendissimae recordationis cruor prae∣cordialis, qui ex ipso corde Christi, vel saltem latere constat effluxisse.

Praeter quos quatuor liquores, aquam cum sanguine de ipso latere scimus ema∣nasse. Haec ergo cum piè & prudenter perfecisset Joseph, & corpus jam esset con∣diturus, supervenit Nicodemus eodem tactus spiritu pietatis, multum commendavit diligentiam Joseph. Erat antem Nicodemus nobilis & potens sicut & Joseph, unde in Evangelio dicitur fuisse Princeps Judaeorum. Et factus est ipsi Joseph in adjutorium & solatium. Isti namque duo nobiles ac religiosi viri, erant de discipulis Jesu, audi∣entes eum clam; de noctibus videlicet, ne commoverent seditionem in populo, & plenius ab ipso eruditi expectabant Regnum Dei. Iste igitur Nicodemus prout prae∣libatum est, ut exequiarum tantarum decus adaugeret, & sua praesentia fide & de∣votione plenius prosequeretur: attulit (ut testatur * 1.710 Johannes in Evangelio suo) mixturam myrrae & aloes quasi libras centum, ad condiendum corpus tantae auctorita∣tis. Erant enim devoti ac stabiles in fide, quia viderant multa ejus in vita miracula, necnon & in morte: quia terraemotum & tenebras universales (quod erat supra naturam cum tunc fuisset luna panselenos) aquamque de latere ejus (quod erat insolitum & miraculosum) distillasse. Loquitur igitur Johannes Evangelista exin pluraliter, propter associationem supervenientis Nicodemi; dicens, Acceperunt ergo corpus Jesu. Porrò, praeter illam myrram aloem quam attulerat Nicodemus; apposita sunt illi confectioni etiam aromata Joseph. Dicit enim Johannes, Ligaverunt linteis corpus ipsum cum aromatibus. Et sic conditum & involutum aptaverunt, & ordinatè posuerunt in monumento novo: quod compositum fuit per modum clibani▪ Ita videlicet, ut ibi plura corpora reponi potuissent. In ipso quoque sepulchro, nondum quis, nec postea, ponebatur. Decuit enim quod sicut in uterum virginis descendit, & ex virgine natus fuit primogenitus (id est unigenitus) & per clausam portam exivit: sic & in novo sepulchro in quo nullus positus vel ponendus erat, Christus dignè collocaretur. Et apposuerunt ostium ad os monumenti: lapidem quippe magnum. Unde * 1.711 Matthaeus Evangelista vocat illud Saxum magnum. Et mulieres quae licet tres fuissent (quae postea venerunt, ut ungerent Jesum) nesci∣entes quod jam unctus esset, sollicitarentur quomodo ab ostio monimenti revolve∣retur. Quo facto, recesserunt Joseph & Nicodemus, & qui eos sequentes, ipsis assistebant. Posteà verò accesserunt Judaei versuti & in odio obstinati: & ex per∣missione Pilati, * 1.712 lapidem memoratum signaverunt, apponentes militum custodiam. Et cum inde recessissent Joseph & Nicodemus, partiti sunt inter se (ratione amicitiae

& condiscipulatus) liquores memoratos: utpote pretiosam adquisitionem. Sic igitur devoluta fuit hujus charissimae rei possessio, de patribus in filios, & de amicis ad amicos. Videlicet inter nobilissimos, quod post multorum annorum curricula devenit ad possessionem Patriarchae Jerosolymitani, utpote Thesaurus Ecclesiae, cui praeesse Patriarcha dignoscitur, Anno Gratiae 1247. Qui tum propter discrimen Terrae Sanctae quam tunc timuerunt amittere Christiani, tum propter hoc, quod Regem Angliae Christianissimum cognoverunt, & ipsam terram Christianissimam: memoratus Patriarcha de Consilio suorum Suffraganeorum Magistrorumque militiae Templi & Hospitaliorum, & aliorum nobilium transmarinorum, qui in testimonium veritatis vel sigilla sua apposuerunt, vel assertionem mandati transmiserunt, saepe∣dictum Thesaurum sanguinis memorati, piissimo Regi Angliae Henrico tertio, ut sub ejus tutela dignius veneraretur et tutius reservaretur, prudenter duxit transmittendum, & non pro alicujus commercii retributione, imo in merae charitatis liberalitate conferendum. Unde asserunt nonnulli, quod gene∣rosiori modo possidet illud munus Rex Angliae Henricus, tantaeque dignitatis reli∣quias quàm Rex Francorum suas, quas paucis antea annis evolutis, institoriè adquisi∣vit. Et si Sancta nimis sit crux vera, propter contactum Sancti corporis Christi; & corona, & lancea, & clavi; multo sanctior fuit sanguis ipse Christi, pretium vide∣licet humanae redemptionis, quia propter cruorem & in cruore sanctificata est crux & caetera, & non cruor propter crucem, vel propter alia passionis instrumenta. Sed quia tardi cordes & oblocutores solent sic objicere & dicere, quod cum Christus tertio* 1.713 die resurrexisset cum corporis integritate, & non exanguis, qualiter esse posset quod sanguinem suum post se reliquerit in terra. Responsum fuit sufficienter. Duo sunt sanguines, vel genera sanguinum. Unus enim sanguis est, qui ex nutrimentis gene∣ratur, qui aliquando ita superfluit, ut à naribus sponte prorumpat, vel aliquem alium exitum, ut minutione indigeat sic repletus. Et de tali sanguine Christi, habemus in terra, licet sanè non fuisset sanguinolentus; Deo sic volente, ut videlicet habea∣tur recentior memoria dominicae passionis. Est & alius sanguis, qui corpori anima∣to substantialis. De quo dicitur, quod ptysis est consumptio substantialis humidi∣tatis, id est sanguinis vitae necessarii. Qui secundum physicos dicitur amicus naturae, & de quo dicit * 1.714 Moyses, quod in sanguine sedes est animae. Sed ille sanguis reponi∣tur in triclinio cordis, sine quo non posset quis vivere. De illo Christi sanguine, non habemus fortè in terris: Fortè dico, quia omnia quaecumque voluit, Dominus fecit. Surrexit enim Deus, & quicquid fuit de substantia corporis sui & decoris ple∣nitudine, cum ipso, & quod de veritate humanae fuit naturae cum ipso, id est sanguis eidem consubstantialis. Alius verò qui distillavit habetur hic. Et nos quidem sic resurgemus, videlicet sine aliqua corporis vel mutilatione vel deformitate. Qualis∣cumque enim extiterit homo in hoc mundo, contractus, gibbosus, vel leprosus, vel nanus, vel abortivus, in resurrectione sibi plenè restaurabitur. Revera in corporis Christi, suorum * 1.715 vulnerum stigmata, post resurrectionem suam, recentium, & adhue hiantium, quod apparuerunt, & quod se Christus post resurrectionem & glorificatio∣nem corporis palpabilem praebuit, & ad suum bene placitum visibilem, vel vulneratum monstravit, miraculosum & obstupendum. Ut sic videlicet dubitantium fides robo∣raretur, quia tam duri & tardi fuerunt quidam discipulorum ad credendum resur∣rectionem, quod postquam viderant, non crediderunt, & ut benedictio non verius & tamen credituris, largius donaretur. Tertia causa fuit & potissima, ut scilicet sic sciretur quod omnipotens fuit, ut contra consuetum usum & naturalem foret corpus ejus, qui fuit Dominus naturae, ad suum nutum & beneplacitum monstrabile, & pal∣pabile, & saucium cerneretur, qui tamen ad discipulos intravit foribus obseratis. Et sic omnium cessare debent morsus detractatorum.

How unsatisfactory this Legend, these Testimonies are to evidence this Relique to be Christs very blood to any pious Christian, all men may judge; yet such was the Ignorance and Superstition of that age, that the King, Prelates, Clergy, and ge∣nerality of the people received and really adored it as Christs very blood where∣with they were redeemed, not only at first Anno 1247. but the next ensuing years, by the Kings special Summons, prohibiting all Faires or sales of Wares in Lon∣don and elsewhere, to draw multitudes of people to Westminster to adore this false Relique, and enrich the Abbot, Monks, and Inhabitants by the profits of this Faire, which undid many Merchants resorting to it with their Wares, as Matthew Paris there present thus relates.

* 1.716 Anno quoque sub eodem, Dominus Rex cum Londinum properaret ad festum Sancti Edwardi, quod est de translatione ejusdem Sancti, in Quindena scilicet Sancti Micha∣elis, tertio Idus Octobris, quamplurimis Praelatis, Magnatibusque sub obtentu amicitiae ec devotionis significavit, ut praesentiali∣ter cum ipso apud Westmonasterium beati Edwardi festum solenniter ac devote concelebrarent. Venerunt igitur illuc vocati Comes Richardus, Co∣mes Rogerus Bigod Marescallus, Comes Herefordiae, & Barones praeelecti cum Militibus nonnullis, Episcopi autem Wintoniensis, Londinensis, Elyensis, Wy∣gorniensis, Karleolensis. Abbates autem & Priores quamplurimi. Jussit autem Dominus Rex denunciari, & voce praconia, fecit per totam Civitatem Londini, & alibi acclamari, quod constituit Nundinas novas exerceri plenè apud Westmonasterium per quindenam duraturas; omnes quoque Nundinas quae solent per tantum tempus per Ang∣liam exerceri, utpote Nundinas Elyenses, & alias, & omnem mercaturam, quae solet Londini haberi, & extra tectum vel sub recto exerceri, sub poena magnae forisfacturae & jacturae praecisè interdixit, ut sic Nundinae Westmonasteriales populis & mercibus co∣piosius abundarent. Ʋnde factum est ut illic innumerabilis populus undique velut ad celeberrimas Nundinas conflueret, ibidemque translatio beati Edwardi, et sanguis Christi a populo illuc tracto et ibi congregato, inopinabiliter venera∣retur. Verum omnes illic mercimonia sua emptui exponentes, cum non haberent tecta, nisi de panniculis tentoria, magnis incommodis premebantur, quia variis procellis aereis, ut tunc temporis solet, ingruentibus, algebant, madebant, esuri••bant, sitiebant merca∣tores; Pedes luto sordebant, mercimonia eorum imbribus contabuerunt. Ʋbi n••mque ad mensam pransuri sedebant, qui ad caminos refici consueverunt prandentes in medio fa∣miliae suae, penitus sic egere nescierunt. Episcopus autem Elyensis, pro jactura nundi∣narum suarum Elyensium, edicto Regio suspensarum, graviter conquestus est Domino Regi super hoc, qui tales adinvenit in gravamen subditorum novitates; Sed nihil nisi inania verba mulcentis promissionis & futurae consolationis reportavit. After this Anno 1249. the King by his Letters summoned his Nobles and Prelates magnificently to* 1.717 lebrate the Feast of St. Edward in St. Peters at Westminster, * 1.718 Congregati sunt igitur ibi quamplurimi, tum pro devotione & amore Sancti, tum pro Domini Regis ipsos v••cantis reverentia, tum pro veneratione sancti sanguinis Christi nuper adepti, et venia concessa ibidem obtinenda: Such was their blind anniversary devotion ••and superstition. For evincing whereof, I shall only subjoyne, That Our learned Thomas Beacon in his * 1.719 Reliques of Rome, and others relate; That in the Church of Lateran in Rome (amongst other reliques) they have the water and bloud which flowed out of Christs side when he hanged on the Crosse; And that part of his fore∣skin which was cut away when he was circumcised. That in the 7th principal Church they have Two Cups, of the which one is full of the bloud of Christ; the other full of the milke of the blessed Virgin Mary, (the Reliques of whose milke, and hair, are shewed in above 20 other places) That S. Swoll the Daughter of Fulco King of Jerusalem, and Wife of King Theodoricus, by the Consent of her Husband, became a Nun, or* 1.720 Religious woman at Jerusalem, where she found (as they write) a good quantity of Christs bloud, which Nicodemus, and Joseph of Arimathea got out of the Wounds of Christ when they washed his body, and she sent it to her Husband; which bloud (as they say) is at this day kept * 1.721 at Bruges, and is there shewed to the people on the Third day of May: Besides this Viol of his Bloud, sent into England; which he likewise menti∣ons. If the Reliques of the bloud of Christ shed on the Crosse, be extant in so ma∣ny places; then it could be no such peculiar blessing to England, as was then pre∣tended, yea being found out only by this Nunne above a thousand years after Christs death, it must doubtlesse be a Grosse Imposture, as it was afterwards resolved, de∣clared; and those most audatious false Witnesses, who durst thus publickly attest the truth and reality of it under their Hands and seals upon her single evidence, yea this our devout King, his Nobles, Prelates, Clergy were strongly deluded to be∣lieve lyes, who annually adored this bloud with such solemn Devotions, Processions, and used such artifices to induce the people to adore it, as you have already heard.

In the year 1248. (32 H. 3.) the Bishop of Durham presuming upon the Privi∣ledges* 1.722 of his Bishoprick (being a County Palatine) granted by our Kings favour, op∣pressing the Prior of Tynemouth against the Liberties granted to the Priory by the Kings royal predecessors, and the Lawes of the Realm, and refusing upon two for∣mer

Letters sent unto him by the King, intreating him in a fair and friendly manner to desist from oppressing the Prior, in respect he was under his special protection; the Bishop notwithstanding most contemptuously and ungratefully persevering in his illegal vexations, aud slighting the Kings former Letters; he therupon by his roy∣al Prerogative sent this special Writ and Mandate to him, to do justice to the Prior, or else he would do him justice himself, notwithstanding his Liberties, and punish the injuries done unto him, which he could not, yea ought not any longer to endure.

HENRICUS Dei Gratiâ, &c. Dunelmensi Episcopo salutem. Non possumus* 1.723 non mirari super eò, quod cum semel & secundò vos affectione plena rogaverimus, ut à vexatione dilecti nobis in Christo Prioris Thinemua desistatis, qui, sicut nostis, sub protectione & defensione nostra militat speciali, precibus nostris pro ipso porrectis, conde∣scendere minimè curavistis, nolentes ad animum revocare, quod pro honore vestro, vobis detulimus in hac parte; credentes firmiter & sperantes, quod vestrae discretionis be∣nignitas vos ad hoc gratis faciendum induceret, quod per legem Regni nostri, et Regiam potestatem vos facere oportebit. Ʋt autem vobis liqueat manifestè quod vobis hucusquè in facto isto volumus deferre; tertiò Paternitatis vestrae dilectionem duximus attentius implorandam, quatenus intuitu precum nostrarum et ob reve∣rentiam quam Principi vestro debetis impendere, averia sive bona dicti Prio∣ris, quae contra legem terrae coepistis, & detinetis injustè, quod per Libertates suas, quas habet per Chartas Praedecessorum nostrorum Regum Angliae, & maximè per Char∣tam Richard•• Regis avunculi nostri, apertè poterit comprobari, & quibus temporibus praedecessorum nostrorum liberè usi fuerunt, deliberari, absque morae dispendio fa∣ciatis; Scituri pro certo quod nisi infra octavas Sancti Hillarii proximo futuras, has preces nostras plen•• effectui duxeritis mancipandas, quantumcunque vobis detulerimus, & de jure deferre vellemus, Nos extunc, non obstante libertate vestra, cujus praetextu injurias vestras aliis illatas, sine correctione Regiae dig∣nitatis, non debemus nec possumus sustinere, praedicta averia de∣liberari, et damna eidem Priori restitui, quae injuriae vestrae occasi∣one sustinuit, et de vobis plenam faciamus justitiam exhiberi. Teste meipso, &c. Patet igitur per praedicta, quod injuriatum est enormiter dicto Priori & Conventui suo, qui gaudet eisdem privilegiis & liberatibus quibus & Ecclesia beati Albani, cui collatum est, quicquid fas est conferri alicui Abbati, in spiritualibus à Summo Pontifice, & à piissimis fundatore ejus Offa, & aliis Regibus Angliae, in tem∣poralibus, quicquid Regia potestas potuit exhiberi, which Liberties he there recites at large.

You have formerly heard the Popes intollerable Extortions exercised by his coun∣terfeit* 1.724 Nuncioes, Freers, Harpies, Bulls in England and elsewhere, with the Oppo∣sitions Complaints against them, An. 1247. which notwithstanding he vigorously and impudently prosecuted, Anno 1248. (32 H. 3.) as Matthew Paris and others thus relate.

Eodem Anno, multiplicata sunt cum augmento gravamina multipliciter excogitata, quae a Romana Curia in Regnum diatim Angliae miserae profluxerunt. Praeter angustiam & servitutem insolitam, eo quod suspendebantur Prae∣lati a collatione beneficiorum, donec Romanae avaritiae satisfactum esset, nec contra hoc reclamavit Reguli pusillanimitas, pullula∣runt quotidie novarum oppressionum germina detestanda. Et si non omnia gravamina quia difficile esset, imo impossibile, describe∣re, aliqua tamen, ut doleant inspectores, et dolentes Deo conque∣rantur, et eo quandoque propitio liberentur, huic opusculo duximus inserenda, ut omnibus pateat Angliae miseranda miseria, quae bo∣nis rectoribus, et tutoribus proh dolor, viduatur. Abbas Abenduniae a Domino Papa mandatum acceperat, de provisione cuidam Ro∣mano sine morae dispendio facienda. Romanus autem ille, non quamcun∣que volens Ecclesiam accipere, sed opimam, e••pectavit sub silentio dissimulans, do∣nec quaedam vacabat Ecclesia nobilis & opulenta, scilicet Ecclesia beatae Helenae

in Villa Abendunensi, quae ad Centum Marcas aestimatur, omni referta commodo, utpote in Burgo, qui Coenobio subjacet memorato. Confestim••gitur istam exegit ille Romanus, qui diu siluerat, & instanter postulavit sibi authoritate conferri Apo∣stolica. Eadem autem die qua vacaverat Ecclesia, urgentissimum accepit Abbas a Domino Rege mandatum, minis, conjunctis precibus contextum, ut et ipsam Ecclesiam conferret fratri suo uterino Aethelmaro, licet idem Aethelmarus jam tot abundaret Ecclesiiis et redditibus, quod nec miramur, si numerum eorundem ignoret et valorem. Abbas igi∣tur circumplexus, & quasi inter duas molas ••••rcumvolventibus molaribus constitu∣tus, quasi contritus, consuluit super hoc Conventum & amicos fideles & discretos, qui responderunt; Durum patet utrobique, veruntamen si Dominus Rex velit vos ab impetu Papali protegere, tolerabilius arbitramur, illum Ecclesiam conferre ipsi fratri Regis Domini Principis ac Patroni vestri, quam illi Romano qui vobis semper vicinus fieret insidiator vigil ac persecutor indefessus, & quasi semper spina in oculo. Significatum est igitur istud Domino Regi tempestivè, cui Dominus Rex indubita∣tam promisit cum omnimoda protectione, & indemnitate protectionem. Hisigitur dictis confidens fallacibus Abbas, dicto Aethelmaro ad Regis contulit supplicationem. Romanus igitur iratus valde, confestim Papam adiit, et eidem rei seriem cum augmento provocationis plenius enarravit, gravi∣ter conquerendo. Citavit igitur Dominus Papa ipsum Abba em, ut personaliter coram eo apareret, de inobedientiae offensa responsurus. Abbas igitur Domini Regis omni destitutus consolationis auxilio super hoc crebrius requisito, Roma∣nam senex et valetudinarius Curiam adiit, in multa mentis tristi∣tia, pavore, et amaritudine. Vbi tandem post multas angustias et expensas non modicas, dicto Romano ad arbitrium Papae satisfe∣cit annuas quinquaginta Marcas de Camera sua, in magnum suae Ecclesiae laesionem conferendo.

Anno quoque sub eodem Abbate Sancti Aedmundi sublato de medio, Rex post∣posito* 1.725 Dei & S. Martyris timore & reverentia, quem specialiter teneretur causa mul∣tiplici venerari, a domo illla vacarite tantam recepit pecuniam, quod videretur visce∣ra misericordiae penitus amisisse, nam absque Ballivorum Regiorum stipendio mille et ducentas Marcas inde extorsit truculenter. Cum igitur alium fratres in loco Abbatis substituendum eligissent jam defuncti, quosdam de fratribus propter confitmationem ejusdem, ad Curiam Roman••m destin••runt. Facta igitur super hoc examinatione cavillatoria, reprobata est electio et electus, ut in retiacu∣la immisericordis misericordiae sic incideret reprobatus. Et cum Mo∣nachi tristes recessissent & verecundi, revocavit eos Dominus Papa, dicens, Cum mi∣seri misericordia indigeant, ex mera gratia nostra, vobis ad praesens, ne confunda∣mini, ipsum Electum concedimus, illi ipsum coenobium beati Aedmundi liberè ac li∣beraliter conferendo. Veruntamen respiciat in Octingentis Marcis, et respondeat illi Mercatori quem illi assignabimus, cui in tantum obli∣gamur. Et sic Monachi recesserunt illaqueati: Qui tot lacessiti injuriis & gravaminibus inconsolabiliter doluerunt, & unus eorum ante recessum à Curia apud Lugdunum mortuus est, alter apud Doveram rediens à Curia illa non curiali, viam universae carnis, non sine mentis amaritudine est ingressus. Whereupon he thus concludes this years affairs,

Transiit igitur annus ille aere temperatus & serenus, &c. Italiae inimicus, Aleman∣niae* 1.726 lethifer, Angliae adversdrius, Franciae exitialis. Et ut brevibus concludam, iu omni ferè regione Christianorum, thesaurorum consumptivus, Mundi finis multi∣plicibus argumentis indicativus. Ʋt sunt, surget gens contra gentem, & terrae motus erant per loca, (there being two Earthquakes in England, and one in Sa∣voy) & consimilia. Praecipue autem Romanae Curiae infamis, pe∣stifer, et perniciosus, iraeque divinae manifeste comminatorius.

An. 32 H. 3. An Official held Plea of Layfee in Court Christian, and after the Kings* 1.727 Writ of Prohibition and an Attachment for disobeying it, excommunicated the party, who was therupon imprisoned by a Capias Excommunicatum; the King upon informa∣tion of this practice and contempt, for the defence of his own Prerogative and his Sub∣jects

Liberties, granted a Writ to enlarge the prisoner, till the cause should be heard and determined in his Temporal Court, as this Writ doth evidence.

OStensum est Regi ex parte Ceciliae quae fuit uxor Elyae Piscatoris, quod cum eadem* 1.728 Cecilia detulisset Official. Episcopi Winton▪ sicut Judici, & Drogoni le Tanur, & Haghenild uxori ejus, qui ipsam Ceciliam traxerant in causam in Curia Christiani∣tatis, coram eodem Officiali, Literas de Prohibitone, ne implacitaretur de Laico feodo suo in Curia Christianitatis, & postea cum non ducerent deferendū prohibitioni Regis, detulisset Vic. Sutht. breve Regis de ipsis attachiandis, sicut Legis et con∣suetudinis est Regni, eandem Ceciliam ante diem sibi assignatum de prosequendo inde versus ipsos in Curia Regis, tanquam excommunicatam, de praecepto Regis capi procura∣ret, & in prisona Regis Winton. detineri; & Mandatum est Vic. Sutht. quod si ita est, ipsam Ceciliam à praedicta prisona statim deliberet, ••••c eam eadem occasione capi ite∣rato, donec pr••ictum placitum terminetur in Curia Regis. Teste Rege apud Westm. 20 die Jan.

If any person attempted to draw the Kings Subjects into Plea in any Court out of the Realm, against the Kings Priviledge and Subjects Liberty, the King granted a Supersedeas and Prohibition thereupon, as this Record ensuing attests.

REX J. Sarac. Decano Wellen. salutem. Mandamus vobis rogantes, quatenus in* 1.729 cognitione causae vobis commissae à Domino Papa super medietate Ecclesiae de Dene∣castr. supersedeatis ex toto usque in Quindenam Paschae▪ Ita quod nullo modo cau∣sam illam remittatis ad Curiam, veniendo sic contra * 1.730 privilegium a sede Aposto∣lica nobis indultum, Ne quis de regno nostro trahatur in cau∣sam extra Regnum Angliae. Ita vos habentes in hoc facto, quod neque nos e∣jusdem privilegii nostri, neque dilectus Clericus noster Magister R. de Neketon Juris sui quod habet in medietate praedictae Ecclesiae in aliquo per vos sentiamus laesionem. Te∣ste Rege apud Sanctum Edmundum 9. die Octobris.

The Pope at Archbishop * 1.731 Boniface his request. granted him in Ayde of his Church of Canterbury one years fruits of every Church belonging to the Donation of Lay-Patrons when it should fall voyd, which though the Bishops and Clergy were enforced by the Popes and Archbishops censure to submit to against their wills, yet the Nobles in Parliament would by no means assent thereto; wherupon the King issued this memorable Prohibition to hinder this illegal Ayde, and the Collection thereof, notwithstanding the Popes Bull.

REX W. Norwicensi Episcopo salutem. Quia Magnates terrae nostrae* 1.732 noluerunt in ultimo Parliamento nostro quod fuit London. ut de Ecclesiiis ad donationem Laicorum spectantibus darentur u∣nius anni fructus cum eas vacare contingeret, in Ecclesiae Cantuarien∣sis subsidium ab Apostolica sede concessum, aliquatenus consentire. Vobis mandamus prohibentes districte, ne ab hujusmodi Ecclesiis cum vacaverint, vel quae post concessam praefatae Ecclesiae indulgen∣tiam vacaverunt, occasione alicujus mandati fructus exigatis prae∣dictos, vel earum Rectores ad conferendum dictum Subsidium com∣pellatis, donec cum praedictis Magnatibus, sine quibus super hoc nichil volumus attemptare, colloquium habuerimus iteratum. Teste, &c.

The Bishop of Chichester having sequestred and locked up the barnes of a Clerk, thereby to extort this Ayde of one years fruits to the Archbishops use, the King thereupon issued this Writ to him to take off his locks, that so he might freely dispose of his corn, and barns, else he would command the Sheriff of the County to unlock them, and to permit him the free disposition thereof.

REX rogavit R. Cycestrensem Episcopum, quod seras suas quas apponi fecit* 1.733 * 1.734 orreis Wyberti de Kanc. de Gynnington, pro eo quod sructus unjus Anni Ecclesiae suae ad opus Cantuariensis Archiepiscopi nititur extorquere, deponat, et eidem Wyberto de Bladis et Orreis suis liberam habe∣re faciat administrationem: quod si forte, quod absit, facere nolue∣rit, Vic. Sussex seras▪ illas deponat, et liberam administrationem iude ipsum Wybertum habere permittat. Teste ut supra.

The Dean and Chapter of Clon. in Ireland electing Frier Daniel for their Bishop▪ refused to present him to the King after his election, to approve, or disapprove of him, according to usual custom, and by the Popes concurrence proceeded to his consecration, without the Kings license, to the prejudice of his royal Dignity; the King hereupon refused to restore the Temporalties to him, till at last upon the mediation of some great and religious men, he restored them by this Writ, upon condition, that the Bishop, Dean and Chapter should put in security by their Let∣ters Patents, from thenceforth not to make any election▪ without first obtaining the Kings license, and that after the election made, they should present the person ele∣cted to him and his heirs for their approbation; as this Writ attests.

REX Justi••. Hyberniae salutem. Licet Decanus & Capitulum Clonen. post* 1.735 electionem de fratre Daniele in suum Episcopum & Pastorem ••a••tam, eundem Electum, prout moris est, nobis, ut ei nostrum assensum impertiri vel denegare possumus, praesentare renuerint, ad ejus consecratio∣nem nostro non optento favore, ex mandato Apostolico, in Regiae dignitatis praejudicium procedentes; quia tamen magni & religiosi viri pro eodem Episcopo nobis instantissimè supplicarunt; Vobis mandamus, quatinus ac∣cepta securitate per Literas Patentes signatas sigillis eorum Episcopi, Decani & Ca∣pituli, quod ad electionem hujusmodi faciendam fine nostra licentia petita de caetero non procedent, et quod personam Electi post e∣lectionem factam ante ipsius consecrationem nobis, vel nostris hae∣redibus praesentabunt, praedicto Episcopo de terris et tenementis et omnibus aliis ad praedictum Episcopatum spectantibus sine mo∣tae dispendio plenam seisinam habere fac. Teste apud R••senb••rgh▪ secundo die Julii.

The King being informed, that certain persons intended forcibly to spo••l the Church of Dadington of a Meadow belonging to it, issued this Writ to the Sheriff of Northt. to prohibit the force, and to maintain and hold the Clerk in possession thereof, so far as he could do it with justice.

DAtum est Regi intelligi, quod quidam intendunt spoliare Ecclesiam Aymari fratris* 1.736 R. de Dadinton, quodam Prato ad eandem Ecclesiam suam pertinente. Et Man∣datum est Vicecomiti Northt. quod nullam vim fieri permittat quo mi••s eadem Ecclesia gaudeat possessione sua ejusdem Prati: Imo ipsum fratrem R. & suos in eadem pos∣sessione, quantum cum Iustitia poterit, manuteneat et defendat. Teste Rege apud Winton. 4. die Julii.

King Henry by his Ecclesiastical Prerogative sent this Mandate to the Sheriffs of Yorke and Nottingham, to permit the Dean and Chapter of St. Peters in Yorke to en∣joy all their Liberties granted them by the Charters of his Predecessors Kings of England, used till that day; yet so, as by pretext thereof none of the Rights or Li∣berties of his Crown whereof he was seised, should be thereby impaired or med∣led with.* 1.737

MAndatum est Vicecomiti Eborum, quod permittat Decanum & Capitulum San∣cti Petri Eborum, ut omnibus libertatibus suis concessis eis per Chartas prae∣decessorum

nostrorum Regum Angliae, quibus libertatibus usque in hodiernum diem usi sunt; Ita tamen quod de Iure vel Libertatibus Regis quorum Rex extiterit in seisina usque in diem praesentem, occasione Ear∣tarum praedictarum nichil eis dimittat. Teste Rege apud Westmonast. 16 die Februarii.

Eodem modo scribitur Vic. Notinghamiae, de Liberta∣tibus praedictis. Teste ut supra.

The Kings Justices in Eyre proceeding against the Archdeacon of Lincolne for prosecuting a suit in the Court Christian, contrary to the Kings Prohibition, against the Abbot of Tinterne, procured this respite, till conference had with the King on a set day.

MAndatum est H. de Bathonia, & Sociis suis Justiciariis Itinerantibus in Comi∣tatu* 1.738 Essex, quod demandam quam fieri faciunt Magistro Willielmo Lupo Ar∣chidiacono Linc. de processu Causae in Curia Christianitatis inter ipsum Archid. & Abbatem & Conventum de Tinterne, contra prohibitionem Regis, ponant in respectum; usque ad colloquium Regis, quod erit in Quindena Nativitatis Sancti Johannis Baptistae. Teste Rege apud Westmonasterium 19 die Februarii.

The Canons of Pauls having committed a contempt against the King, he there∣upon issued this Writ to the Sheriffs of London, to seise all their Beasts and chattels, and not to deliver them without the Kings special precept.

MAndatum est Vicecomitibus London, quod omnia averia & catalla Canonicorum* 1.739 Sancti Pauli London, in Balliva sua inventa, capi faciant, et ea non delthe∣rent sine speciali praecepto Regis. Teste meipso apud Westmonasterium 4. die Januarii.

Some differences happening between the Sheriff of Cambridge and Bishop of Ely concerning the Conusance of Pleas and Liberties in the Isle of Ely, the King issued this Writ to the Sheriff, not to hold any Plea in his County Court, of things usually held within the Bishops Liberty, during his own and his Ancestors Reigns.

MAndatum est Vicecomiti Cantabrigiae, quod non teneat aliquod placitum in Comi∣tatu* 1.740 suo, quod teneri debet & solet in Insula Elyensi infra Libertatem H. Ely∣ensis Episcopi, aliter quam teneri consuevit tempore Regis & temporibus Praedecessorum suorum Regum Angliae. Teste ut supra.

Pope Innocent seemingly (but not really) to gratifie King Henry in some trivial things, though he turned the deaf ear to other grievances, sent him this Bull, that no Ordinary, Delegate or Subdelegate, should denounce any sentence of Excommuni∣cation, or Interdict, or impose any Tax upon his Royal Chappels, Oratories, or the Canons or Servants belonging to them, against their Priviledges formerly granted, without the special mandate of the See Apostolick.

INNOCENTIUS Episcopus, &c. Regi Angliae illustri, salutem & Apostoli∣cam* 1.741 Benedictionem. Tanto libentius Celsitudinis tuae precibus benignum impartimur assensum, quanto inter Reges et Principes Christianos, te specialius reporta in Domino reputamus filium specialem et devotum, Tuis igitur supplicationibus inclinati, districtius inhibemus, ne ullus Ordinarius, aut etiam Delegatus, vel Subdelegatus in Ca∣pellas Regias et Oratoria eorundem, Ecclesiae Romanae immediate subjecta, seu Canonicos vel Servientes ipsorum contra tenorem Privilegiorum et Indulgentiarum Apostolicae sedis, Excommunica∣tiouis vel Interdicti sententiam audeat promulgare, seu aliquod ip∣sis

onus imponere; quod aliis exemptis Ecclesiis non consuevit im∣poni, absque mandato sedis Apostolicae speciali, quod expressam faci∣at de hujusmodi inhibitione mentionem. Nulli ergo hominum, &c. Teste Dat. Lugduni 12. die Augusti, Pontificatus nostri anno tertio.

A meer delusory Bull, this arbitrary fallacious clause, (absque mandato sedis Apostolicae speciali, &c.) being totally frustrated by special Mandate or Non obstante at the Popes meer will and pleasure.

This year there fell out a great difference between the King, his Prelates and No∣bles in Parliament, principally occasioned by the Bishops and Clergy, who more readily promoted all the Popes illegal Exactions, Impositions, notwithstanding the Kings Prohibitions; but opposed and slandered the King upon every occasion, in∣vading the Rights of his Crown, denying him Subsidies when demanded, charging him with unjust detaining the Temporalties of Bishopricks in his hands, and other exercises of his Royal Prerogative to supply his necessities, when they would not ayde him; recorded by Matthew Paris.

Circa festum Sancti Hilarii, Episcopo Bathoniensi Roberto viam universae carnis in∣gresso,* 1.742 Dominus Rex, secundum consuetudinem suam, (as he might legally do by his prerogative) avidas manus bonis Episcopatus injecit, ut quicquid abradere posset, festinanter asportaret. Sub illius anni initiali curriculo, in octavis videlicet Purificatio∣nis, edicto regio convocata totius regni Angliae nobilitas convenit Londini, ut de Regni negotiis nimis perturbati & depauperati, & temporibus nostris enormiter mutilati diligenter & efficaciter simul cum Domino Rege contrectaret. Advenerunt igitur illuc excepta Baronum, Militum, Nobilium, necnon & Abbatum, Priorum & Clericorum, multitudine copiosa, novem Episcopi, cum totidem Comitibus; Videlicet, Archiepiscopus Eboracensis, Wintoniensis, Lincolniensis, Norwicensis, Wigorniensis, Cicestrensis Elyensis, Roffensis, Carleolensis; Comes Richardus, Comes Gloverniae, Comes Le∣griae, Comes Wintoniae, Comes Hertfordiae, Comes Rogerus Bigod Marescallus, Go∣mes Oxoniae, & praeter hos, Comes Lincolniensis, Comes de Ferrariis, Comes de Warren∣niae, Comes de Richmundiae, P. videlicet de Subaudia. Huic autem magnae congregatio∣ni non fuerunt praesentes Archiepiscopus Cantuariensis B. qui transmarinis partibus Domino Papae militabat, & Dunelmensis, qui remotus fuit & valetudinarius, Ba∣thoniensis autem, paulò antè obierat. Et cum praeposuisset Dominus Rex (non enim propositum suum latuit universitatem) pecuniare auxilium postulare; redargutus est graviter super hoc, quod non erubescebat tunc tale juvamen exigere, praesertim quia quando in ultima tali exactione, cui nobiles Angliae vix consenserunt, confecit Chartam suam, quòd amplius talem non faceret Magnatibus suis injuriam & gravamen. Reprehensus est insuper gravissimè (nec nimirum) super indiscreta vocatione alienigena∣rum, quibus omnia bona Regni indiscretè, prodigialiter & prodigaliter distribuit & dis∣persit, & Nobiles Regni ignobilibus extraneis maritavit, indigenas & naturales homines suos spernendo & postponendo, irrequisito assensu mutuo qui est matrimonii completivus▪ Reprehensus est insuper Dominus Rex, (and that principally by the Bishops and Clergies suggestions) quod Episcopatus et Abbatias, sicut et gardas vacantes, a sanctis et magnificis Patribus nostris fundatos, quos in manu sua diu tenet, et teneretur tutor esse et defensor, et proinde dicuntur esse in manu ejus, hoc est, sub ejus protectione, contra Iu∣ramentum, quod fecit in Coronatione sua primum et praecipuum, usque ad destructionem depauperat. Calumniatur itaque Dominus Rex graviter à singulis & universis non mediocriter conquerentibus, eo quod, sicut Magnifici Reges praedecessores sui habuerunt, Justitiarium nec Cancellarium habet, nec Thesaura∣rium, per Commune Consilium Regni, prout deceret & expediret, sed tales qui suam qua∣lemcunque, dummodo sibi quaestuosam, sequuntur voluntatem, nec qui Reipublicae, sed singularem quaerunt promotionem, pecuniam colligendo, custodias & redditus sibi primi∣tus procurando, &c.

Haec cum audisset Dominus Rex, confusus in semetipso erubuit, sciens haec omnia esse* 1.743 verissima. Promisit igitur verissimè ac certissimè se haec omnia gratanter emendatu∣rum, sperans per talem humilitatem, licet fictam, omnium corda postulationi suae prompti∣us incurvare. Cui inito consilio crebrius in••talibus promissis universitas irretita, re∣spondit:

Hoc videbitur, & infra breve tempus apparebit manifestè. Expectabimus adhuc patienter & prout se geret Dominus Rex, & se habebit vers••s nos, & nos ei in om∣nibus obtemperabimus. Dilata sunt igitur omnia, & in respectum posita, usque ad Quindenam Nativitatis Sancti Johannis Baptistae. Sed Dominus Rex interim vel suo spiritu, vel amicerum suorum, qui nollent suam enervari potestatem, induratus, & contra suos homines magis exasperatus, minimum emendationis in praedictis excesstibus, fidelibus suis, secundum quod promisie, curavit impendere.

Hereupon, Adveniente autem Quindena Sancti Johannis Baptistae, mense Junii,* 1.744 convenit Londinum totius Angliae Nobilitas, credens firmiter ex certa Domini Regis promissione, ut mutatis erroribus se consiliis sanioribus, collata sibi gratia divinitus, in∣clinaret. Convenientibus igitur in unum omnibus Regni primatibus, talis à Domino Rege profluit responsio illepida: Voluistis vos omnes Angliae primates, ad arbitrium vestrum parum civile, Dominum vestrum Regem incur∣vare, eidemque servilem nimis imponere conditionem, dum quod libet unicuique vestrum, illi frontose denegaretur. Porro licet cui∣libet cujus et quolibet uti consilio. Caeterum, licet cuilibet patri∣familias que mcunque de domo sua illi vel illi officio praeponere, vel postponere, vel etiam deponere, quod utique Domino vestro Regi temere praesumitis denegare: praesertim cum Dominum servi, Principem suum Vassalli minime debeant judicare, vel suis arctare conditionibus: quin imo Domini arbitrio potius habent dirigi et voluntate ordinari, quicunque censentur inferiores. Non enim est servus supra Dominum, sicut nec Discipulus supra Magistrum: non foret uti∣que Rex vester, sed quasi servus, si ad voluntatem vestram, sic in∣clinaretur. Quapropter nec Cancellarium, nec Iustitiarium, nec Thesaurarium, prout disponere proposuistis, nec amovebit, nec alios substituet. Similiter ad alios articulos, Regi satis salubres, cavillatoriè fuit responsum. Postulat autem a vobis auxilium pecuniare, ad jura sua, quae etiam vos contingunt, adquirenda in partibus transmarinis. Haec autem cum audissent Magnates, luce clarius perpenderunt, haec à consilio tunc suo emanasse, videlicet eorum quorum si universitatis barnagium exaudiretur, Dominium enervatum penitus exufflaretur, veruntamen videntes sibi versutè responderi & opponi, responderunt omnes quasi uno spiritu praecisè, nullo modo se amplius inutiliter velle de∣pauperare, ut de bonis eorum alieni superbirent, & inimici tàm Regis quàm Regni robo∣rarentur, sicut nuper evenit in Pictavia, similiter in Gasconia, quo ipse praecipitanter & indiscrete, & contra eorum consilium & voluntatem properavit, unde adversi casus sibi evenerunt. Et benè credimus, quia hoc apparet ex Regis aviditate & egestate, quod clanculo captus fuit, & tacito facto fine, interpositis fide & juramentis & chartis cautè dimissus, & sic honore, Thesauro & terris privatus, dimissus est, & inglorius cum omni opprobrio abire permissus. Soluto igitur cum omni indignatione Concilio, unusquisque spe fraudatus à Parliamento frustra diu expectata, nihil nisi sannas cum frivolis, amissis laboribus cum expensis, ut solent saepius, reportarunt.

Quod cùm vidisset dominus Rex, in iram conversus vehementem, consiliariis suis* 1.745 dixit: Ecce per vos aversa sunt corda Magnatum meorum à me. Ecce, amissurus sum Gasconiam, Pictavia spoliatus▪ & thesauro destitutus, quid faciam? Inito igitur consilio pusillanimi, sine providentia provisum est, ut vasa, & utensilia, & jocalia the∣sauri sui Regij pro pondere venderentur, non habito respectu ad aurum, quo fulgebant argentea, vel ad opus artificiosum & laboriosum, & licet materiam superaret opus, ut saltem sic denarij adquirerentur. Addentes insuper consiliarij Regij probrosam conso∣lationem, Regem demulcendo, insibilabant eidem: Sicut omnia flumina in mare reflu∣unt, sic omnia quae nunc venduntur, ad vos profecto donis relativis qandoque revertentur, idcirco non moveatur dominus noster Rex. Et post venditionem inquisivit Rex, ubinam venderentur, & quibus, utensilia memorata? Et responsum est: Londini. Et Rex: Scio, scio, quod si thesaurus Octaviani venalis esset, civitas Londinum illum tota∣liter absorberet emendo, abundant enim illi rustici Londinenses, qui se Barones appellant, usque ad nauseam: urbs illa puteus est inexhaustus. Et statim concepit in animo suo, nacta tam levi occasione, ipsos cives bonis suis spoliare, prout subsequens

eventus expressus comprobavit, & sermo continuatus plenius declarabit.

Rex Sustinens enim, ut praedictum est, justam ab universitate Magnatum Angliae* 1.746 repulsum, ne amplius bona sua in Regni confusionem effunderent, studuit subtiliter per alia argumenta, avaritiae suae situlam inebritare. Statim igitur post memoratae gau∣dia solennitatis, inito studuit consilio cives Londinensis gravare, hoc modo. Suspen∣dit exercitium mercaturae civitatis ut praetactum est, per quindenam, novis nundinis apud Westmonasterium in multorum damnum & praejudicium constitutis, & protinus post hoc petiit, missus per satellites suos literis suis, argumentosas & imperiosas prece con∣tinentibus, ut ipsum juvarent efficaciter auxiilo pecuniari. Quo audito, cives prae∣cordialiter ingemuerunt, dicentes: Heu nobis heu, ubi est Londinensis toties empta, toties concessa, toties scripta, toties jurata libertas. Quolibet enim ferè anno, quasi vi∣les ultimae servi conditionis, per varias tallias depauperamur & causis vulpinis injuriosè exagitamur. Nec sciri potest, in quam voraginem, bona, quibus spoliamur absorben∣tur submersa. Quid plura? licet inaestimabilia exigerentur, tandem cives, non sine cruenta cordium amaritudine, ad contributionem duorum millium librarum, in brevi termino domino Regi conferendorum, licet inviti, descenderunt. Gravamen insuper solitum adhuc sine aliquo moderamine saeviebat. Omnia enim venalia, si non, quasi fur∣tiva, absconderentur, praecipuè in esculentis & poculentis, ad opus Regis rapieban∣tur: nec tamen hospitium ejus dapsilitatis alicujus inde suscepit incrementum. Imò po∣tius diatim, exulante verecundia, reprehensibili nimis arctabatur parcitate, & jam eli∣minata antiqua Domini Regis Angliae dapsilitate, jam Romanae mensae consuetudo subintrans, Regiae serenitatis famam & honorem non mediocriter denigravit.

Eodemque tempore, Dominus Rex ad jam solitas cavillationes Romanas re∣currens,* 1.747 cum non posset omnes congregatos Regni Nobiles, ad consensum flectere, sin∣gulos ad se vocans, vel unicuique scribens▪ affatus est eos, impudenter supplicando, di∣cens▪ Pauper sum omni destitutus thesauro. Necesse habeo, ut quilibet vestrum juvet me efficaciter: obligor enim per chartam meam debito trigint a millium marcarum. Nec tamen aliquid exigo; nisi per gratiam. Qui mihi gratiam facturus est, reddam ei na∣cta temporis opportunitate talionem. Et qui mihi gratiam denegaverit, & ei gratiam denegabo. Et protendens causam fictam, quasi esset moturus bellum contra Regem Fran∣corum, reposcendo in manu forti jura sua treugis jam expirantibus, nihil exinde à cir∣cumspectis nisi derisum & sibilum suscitavit. Nuper enim prohibitum fuit ei, ex parte Domini Papae, per Magistrum Albertum, ne aliquam terram a Do∣mino Francorum Rege, quocunque titulo possessam, quomodolibet infestaret qui in Terra Sancta Deo et universali Ecclesiae cruce sig∣natus militavit. (Which Papal prohibition being contrary to the Rights and Prerogatives of his Crown, the King held null and unobligatory, only the Nobles & Prelates aversness to aide him with monies, then inforced him to connive at.) Et si non prohibuisset bene creditur, quod minime sufficeret ei militaris peritia, vel fortitudo, vel etiam undecunque extortus thesaurus, ad privandum Regem Francorum aliqua saltem possessiuncula. Non enim penitus vacuata creditur Francia thesauro vel militia. Sed ut dicti magistri nuntium omnes lateret, non per∣misit Rex illud aliquatenus publicari. Dictum est etiam, quòd potestatem receperat idem Magister A. terram Angliae, si rebellis esset Re••, mandato Papali interdicendi: sed haec omnia, quasi magno mysterio celata, tegebantur, ut ignaros Rex cautè circumveniret.

Et dum sic patulo hiatu, Rex adquisitioni pecuniari avidius inhiaret, contigit, ut i∣ter* 1.748 faciens versus Huntendonam, circa festum sancti Hilarii, misit pro Abbate Rame∣scie. Quem secretius alloquens, ait: Amice, obnoxius supplico, quatenus juves me, mihi centum libras conferendo, vel saltem commodando. Egeo enim, & necesse habeo ipsas habere sine morae dispendio. Et cum non posset Abbas honestè aliter respondere, ait: Dator a∣liquando fui; unquam, tamen vobis accommodator fui, vel ero. Et statim tantam pecuniam cum gravibus usuris à Caursinis mutuo accepit, ut eidem Regulo mendicanti sic satisfa∣ceret. Eodemque tempore consimilibus precibus dominus Rex Abbatem de Burgo pulsavit, juvamen pecuniare postulando, asserens, majorem eleemosynam fore sibi juvamen conferre pecuniare, quam alicui ostiatim mendicanti. Abbas autem, cùm se excusando non se pre∣cibus suis inclinavit, convitiis lacessitus, â domo Regis clanculo exivit. Ab Abbate vero Sancti Albani, simili sermocinatione sexaginta marcas eodem tempore extorsit, licet eodem anno, & similiter proximo praeterito, non minimam sophisticè emunxisset. Videns

igitur Dominus Rex, nullum nec posse nec velle contradicere, spem certam concepit, quod nullus ei re fi steret Abbatum vel Priorem. Et cum ei repagula contradictionis opponerent Magnates Praelatis qui in arcum pravum conversi sunt, sed inviti, scripsit in hunc modum.

HENRICUS Dei gratia, &c. Universis Abbatibus & Prioribus constitutis in* 1.749 Comitatu Essexiae & Hertfordiae, salutem. Si Regiae Majestatis dignatio, pro juribus Regni tuendis devotorum ac fidelium suorum amicitiam experiri voluerit, vel si ipsi suum Principem, sub cujus alis protecti respirant, obsequio corporali, & munerum oblatione frequenter honorent, temporibus congruis, non est mirum. Cum igitur jam deficientibus treugis inter Dominum Regem Francorum, & nos, pro recuperatione & defensine jurium nostrorum tam in cismarinis, quam transmarinis, partibus, ad quas nuper misimus comitivam, oporteat nos magnos sumptus, & ob causas diversas, liberalitatis manum pluribus aperire; dilectum & fidelem nostrum Simonem Passeleve, una cum singulis Viceco mitibus dictorum Comitatuum ad vos transmittimus, rogantes attentè, quatenus ipsosin negotio nostro, quod vobis ex∣ponent, imo•• nos in eis favorabiliter audientes, ad alleviationem sumptuum praedicto∣rum nos depecunia vestra tum abundanter juvetis, quod id vobis debeamus retribu∣tione compensare.

The King upon these Letters, received very little pecuniary assistance from the Ab∣bots, or Prelates, & that with great reluctancy; to avoid which the Bishop of Durham procured a licence from the Pope to resign his Bishoprick, yet to retain three Man∣nors belonging to it during his life, and the rest to be held by provisors.

Purificatione beatae Mariae imminente, Episcopus Dunelmensis, Nicholaus,* 1.750 sentiens se annosum, valetudinarium, & infirmum, malens relinquere divitias, quam à divitiis derelinqui, Episcopatum suum Dunelmensem, obtenta tali a Domino Pa. pa licentia, resignavit, & datis ad hoc provisoribus Archiepiscopo Eboracenfi, & Londinensi, & Wigorniensi Episcopis, assignata sunt ei tria Maneria, videlicet de Hovedia cum pertinentiis, Stocton, & Essingtuna. Recedens igitur à Dunelmo, ac∣cepta ibidem à fratribus licentia, ad alterutrum dictorum maneriorum mansurus per∣rexit, ut in pace ibidem sine querelarum vel causarum strepitu, exutus à sollicitudi∣nibus mundanis, sibi jam expectanti donec ejus veniret immutatio, liberius vaca∣ret orationi, & contemplationi penitus intendendo. Super hoc Dominus Rex certificatus, omnia residua non segniter haud invitus in suam caepit custodiam & potestatem, ut ibidem uberrimos pecuniarum fru∣aus semper tamen jejunus & avidus deglutiret. Ad quae sibi amplex∣anda & congerenda illico misit uunm de Clericis suis, Thomam vide∣licet de Newerca. Hereupon the King was enforced to strain his Prerogative further then usual to raise monyes.

Rex interea vigil, & indefessus lucri speculator & perscrutator timore Dei, secus quàm deceret, postposito, convenuti Dunelmensi, ad quem jus electionis pertinere dig∣noscitur, preces precibus transmittit accumulatas, per nuncios ad circumveniendum etiam prudentes & circumspectos satis eruditos, consulens, implorans et minis inter∣positis praecipiens; ut frater ejus uterinus Aethelmarus, ab ipso conventu unanimiter & favorabiliter in Episcopum Dunelmensem, & suarum Pastorem animarum eligatur, & ut hoc foeliciter fieret, secundùm illud Poëticum,

Imperium, promissa, preces, confudit in unum.

Cui Conventus humiliter respondit; Domine Rex, Regum Christianissime, me∣mento* 1.751 si placet, juramenti quod jurasti coronandus, primi videlicet & praecipuè, permitte sanctam Ecclesiam sua saltem aliquando gaudere libertate ut secundum Do∣minum nobis Patrem & Pastorem animarum nostrarum idoneum eligamus. Nosti, & novit mundus, quod & scientia & aetate insufficiens est frater vester memoratus, ut tam arduo officio colla supponat spirituali. Cui Rex respondisse perhibetur, Et ego potens sum, et bene mihi complacet, ut ipsum Episcopatum in manu mea teneam octo vel novem annis vel amplius, ut saltem tunc maturus aetate, vobis acceptetur. Which he might do by his Preroga∣tive, to supply his pressing necessities. But he was not so good as his word; for the next year Walter de Kirkham, by his royal licence and assent, was elected and conse∣crated Bishop of this See.

The King by reason of his Royal Prerogative during the vacancy of the See of Canterbury, presented William de Plessetis to the Church of Eneford then void, be∣longing to that See, who after his institution was opposed by Robert de Gloucester, claiming a right thereunto by the Popes Provision, and commenced a Suit there∣upon; which the Pope willing to determine, brought the examination of the cause before himself, and after many altercations, gave a definitive sentence for his own Provisor, against the Kings Clerk, without considering the Kings right, commanding the Bishops of London and Lincoln to put him into corporal possession thereof, to the manifest prejudice of the Kings Crown, Right, and Dignity; whereupon the King issued this memorable Prohibition to the Bishops, setting forth the antient Right, Prerogative of his Crown, the destructivenesse of this Provision and pro∣ceedings of the Pope thereunto, and his duty to obviate the same; commanding them according to their Oath of Allegiance to defend the Rights of his Crown, and not to proceed or attempt any thing therein to its prejudice, under pain of seising their Baronies, as this memorable Record attests.

REX Episcopis London. & Lincoln. salutem. Olim Archiepisc. Cantuar. vacante* 1.752 & nobis custodiam ipsius habentibus, Willielmum de Plessetis dilectum Clericum ratione vacationis ejusdem ad Ecclesiam de Eneford tunc vacantem, duximus praesentan∣dum. Cui instituto ad nostram praesentationem in illa Magister Robertus de Glouc. se ••ppenens, asseruit, sibi per Abbatem de Boxleya auctoritate Literarum Domini Papae eodem tempore fuisse provisum in eadem Ecclesia: (the Popes new Provision being preferred before the Kings old Royal Jurisdiction.) Super quo inter ipsos postmodum lis est orta, quam Dominus Papa terminare volens, causam ipsam ad suum revocavit examen. In qua contra eandem Willielmum post multas altercationes habitas, quarum seriem praesentibus longum foret inserere, diffinitivam tulit sententiam, Iure nostro in judi∣cium non deducto: Mandans vobis, ut amoto quolibet detentore, praefatum Magistrum in ipsius Ecclesiae possessionem corporalem mittatis, ut dicitur, non sine nostrae dignitatis praejudicio manifesto. Cum enim ex approbata consuetudine et antiqua, debeamus ad hujusmodi Ecclesias vacantibus sedibus praesentare, patenter advertitur, quod si praemissa sententia speratum sortiretur effectum, contingeret eun∣dem Clericum nostrum Ecclesia memorata destitui, et Ius nostrum quod in ipsa praesentatione habuimus, et in consimilibus praesenta∣tionibus habere debemus, per consequens enervari, sic que proculdu∣bio nostrae ••aederetur Coronae dignitas, et nostra gravis ac enormis exhaeredatio sequeretur. Verum discriminis tanti periculo volentes occurrere, sollempnem Nuncium cum Literis nostris ad Apostoli∣cam sedem transmisimus, quibus Domino Papae factum et Ius nostrum in praemisso negotio referamus. Quapropter vobis, quo∣rum est Iura nostra tueri, prohibemus districte in virtute Iuramen∣ti fidelitatis, quo nobis estis astricti, firmiter injungentes, ne super Ecclesia praefata aliquid attemptetis vel exequamini contra nos, aut nostrum Clericum supradictum: Scituri quod si secus egeritis, con∣tra vos super Baroniis vestris, juxta quod decet Majestatem Regi∣am, procedamus.

The Canons of York being by the Popes authority questioned in the Spiritual Court by the Abbot of St. Genovefe and his Covents, for the sale of the Mannor of Brumford within the Realm, when as Spiritual Courts ought not to hold Plea of any Lands or Chattels, but only of Matrimony, Testament, and Tythes; the King thereupon issued this Prohibition and Supersedeas to them.

REX Abbati Sanctae Genovefae, & Conventibus suis, salutem. Cum cognitio* 1.753 omnium Causarum tangentium fundum aliquem, sive res ali∣quas

in Regno nostro, exceptis causis Matrimonialibus, et Testa∣mentariis, seu Decimarum, ad dignitatem et Coronam nostram spectant: Ita quod de eis alibi quam in foro nostro cognosci non debeat, nec consueverit temporibus praedecessorum nostrorum aut nostro; vos rogamus, quatenus causae motae coram vobis auctori∣tate Apostolica inter quosdam Canonicos Eboracensis Ecclesiae super venditione Manerii de Brumford, siti in Regno praedicto, Supersedea∣tis omnino. Alioquin Magistro Nicholao Archidiacono Elyensi et Henrico de Helegeya, vel eorum alteri quem praesentem esse contigerit, damus potestatem appellandi Apostolicam sedem pro nobis in causa praefata. Teste Rege apud Geytinton sexto die Augusti.

King Henry the 3d. having conquered * 1.754 Wales, subdued the Welshmen, and brought them under the Lawes of England, notwithstanding they had put themselves under the Popes protection rendring him an annual Tribute, to defend them against the English; the Welsh Bishops, siding with their Countrymen against the King, had their Bishopricks, Churches so spoyled and destroyed, that they were enforced to beg their bread, and live upon the Alms of others, the Archbishop of St. Davids dying for grief: whereupon a new Bishop was elected by the Kings license, to whose election he gave his royal assent: Exercising the same regal Prerogative in the e∣lection and confirmation of all Bishops in Wales from thenceforth, as he did in Eng∣land, thus registred to posterity.

Arctabatur Wallia eisdem diebus, cessante eorum cultura, commercio, & pecudum* 1.755 custodia Pastorali, & caeperunt consumi inedia, Anglorum & invitilegibus incurvati. Emarcuit antiqua eorum superba nobilitas, & etiam virorum Ecclesiasticorum citha∣ra, conversa & in luctum & lamenta. Obiit ergo quasi prae dolore contabescens, Epis∣copus* 1.756 Menevensis, id est Sancti David. Episcopus vero de Landaff Willielmus, caecita∣te percutitur. Episcopus de Sancto Asaph, & Episcopus de Bangor; destructis Episco∣patibus caede ac incendio, mendicare, ut de alieno viverent, cogebantur. Eodem tempore venit ad Sanctam Albanam Episcopus de Bangor Richardus, ut eidem depauperato sinus pateret misericordiae, & ibidem cum Domino Abbate, donec Episcopatus ejus, qui per bellum destructus erat, aliquantulum restauraretur, habitaret, & ipse cum Clericis suis à pressuris quae circumdederant eos, respiraret.

* 1.757 Vacante igitur sede Menevensi, post innumeras Walliae tribulationes per bellum & Principum eorum mortem, electus est in eundem Episcopatum Magister Thomas, cogno∣mento Wallensis, eo quod in Wallia fuerat oriundus, Lincolniensis Ecclesiae Archidia∣conus; Cui electioni, licet Episcopatus pauperrimus extitisset, consensit, tum propter E∣piscpum* 1.758 Lincolniensem, qui Canonicos suos superaverat, tum propter hoc, quod in na∣tali patria ad curam vocabatur, & ad dulcedinem originis suae quilibet naturaliter attra∣bitur, tum ut miseros compatriotas suos; sua praesentia, consilio et auxilio consolaretur. Cui etiam electioni Dominus Rex gratanter consensit, et electum ac∣ceptavit, non multum constituens super hoc difficultatis, cum exilis fuerit Episcopa∣tus.

King Henry the 3d. having thus presented to the Bishoprick of St. Davids, (as you heard before) the Dean and Chapter of St. Asaph having obtained a License from the King to elect a new Bishop, by their Letters Patents made this observable Pro∣testation and acknowledgement of the Kings antient right to grant a Conge deslier or License upon their request, to elect a Bishop for their See upon every avoidance, be∣fore any election could be made, and to assent to the person elected after his election.

UNiversis Christi fidelibus ad quos praesens Scriptum pervenerit; Decanus & Capi∣tulum* 1.759 de Sancto Asaph, salutem in Domino. Consuetudini antiquae et dig∣nitati quas Dominus Henricus illustris Rex Angliae, et progenito∣res sui habuerunt in Ecclesia Anglicana, de petenda licentia eligendi vacantibus Episcopatuum sedibus, et de requirendo assensu Regio post factam electionem, obviare nolentes, protestamur et recognosci∣mus nos quociens Ecclesia nostra Pastore vacaverit, ab illustri

Domino Rege Angliae et Haeredibus suis debere reverenter petere licentiam eligendi, et post electionem factam assensum eorum requi∣rere. Et ne super hoc futuris temporibus dubitetur, praesenti Scrip∣to Sigilla nostra fecimus apponi. Act. apud Sanctum Asaph 1249. in cra∣stino exaltationis Sanctae Crucis.

The Bishop elect of St. Asaph and his Chapter about the same time made the like Protestation and Recognition under their Seals, thus entred in the Claufe Rolls.

OMnibus Christi fidelibus ad quos, &c. E. Dei gratiâ electus de S. Asaph, & ejusdem* 1.760 loci Capitulum, salutem in Domino. Consuetudini antiquae et dignitati quas illustris Rex habet, et progenitores sui habuerunt in Ecclesia Anglicana, de petenda licentia eligendi vacantibus Episcopatuum se∣dibus, et de requirendo assensu Regio post factam electionem, obvi∣are nolentes, protestamur et recognoscimus, quociens Ecclesia no∣stra Pastore vacaverit, ab illustri Domino Rege Angliae et Haeredi∣bus suis debere reverenter petere licentiam eligendi, et post electio∣nem factam assensum eorum requirere. Et ne super hoc futuris temporibus dubitetur, praesenti Scripto Sigilla nostra fecimus ap∣poni. Act. &c.

The King having obtained the confirmation of an Immunity from Pope Innocent, which he formerly enjoyed by his own Royal Prerogative, exempting all his Free-Chappels, Oratories, and Canons in them from all Episcopal and Ecclesiastical Ju∣risdiction, Censures and Impositions, enjoyned all Archbishops and Bishops through England perpetually to observe the same without violation, by this Writ.

REX Venerabilibus Patribus Archiepiscopis & Episcopis per Regnum Angliae* 1.761 constitutis, salutem. Sciatis nos habere Literas Apostolicas in haec verba. * 1.762 INNOCENTIUS Episcopus, &c. Charissimo in Christo filio Regi Angliae illustri, salutem & Apostolicam Benedictionem. Tanto libentius Celsitudinis tuae pre∣cibus benignum impartimur assensum, quanto inter Reges et Principes Christianos, te specialius in Domino reputamus dilectum filium et devotum. This itaque supplicationibus inclinati, districtius inhi∣bemus, ne aliquis Ordinarius, aut etiam Delegatus, vel Subde∣legatus in Capellas Regias et Oratoria eorundem, Ecclesiae Roma∣nae immediate subjecta, seu Canonicos vel Servitores eorundem, contra tenorem Privilegiorum et Indulgentiarum Apostolicae sedis, Excommunicationis vel Interdicti sententiam audeat promulgare, seu aliquod ipsis onus imponere, quod aliis exemptis Ecclesiis con∣suevit imponi, absque mandato sedis Apostolicae speciali, quod ex∣pressum faciat de inhibitione hujusmodi mentionem. Nulli ergo hominum liceat hanc paginam nostrae inhibitionis infringere, vel ei ausu temerario contraire; si quis autem hoc attemptare praesump∣serit indignationem omnipotentis Dei, et Beatorum Apostolorum Petri et Pauli se noverit incursurum. Dat. Lugduni, 12. Calend. Augusti, Pontificatus nostri anno secundo. Volentes igitur Privilegium praedictum perpetuam firmitatem habere, vos rogamus et hortamur attente, quatenus illud inviolabiliter observetis, et faciatis vestris subditis observari. Et ne aliquis attemptet aliquid contra illud, sedem Apo∣stolicam appellamus. Teste Rege apud Northt. 5. die Augusti, Anno Regni nostri 33.

The King in pursuance of this Priviledge, issued this Writ of Prohibition, concern∣ing his Free-Chappel of Pencrich.

REX Thomae de Wymundeham, salutem. Prohibemus tibi, ne de caetero* 1.763 intres infra limites liberae Capellae nostrae de Pencrich, exercen∣do ibidem aliquam Jurisdictionem, contra Libertates et consuetu∣dines temporibus nostris, et Praedecessorum nostrorum usitatas su∣per exemptione liberarum Capellarum nostrarum quas habemus in Anglia. Teste Rege apud Clarendon, nono die Junii.

The King as Patron of the Bishoprick of Durham, and Supreme Governour of the Church of England, declared, That the Successor Bishop who resigned his Bishoprick, ought not to pay the Debts of his Predecessors, and thereupon prohibited any di∣stresse to be made upon him by this Writ.

QƲia Nicholaus quondam Dunelmensis Episcopus qui cessit Episcopatui suo non* 1.764 tenetur solvere debita Praedecessorum suorum quondam Dunelmensis Ecclesiae Episcoporum, Mandatum & Vicecom. Eborum, quod nullam districtionem super ipsum Episcopum faciat pro aliquibus debitis Praedecessorum suo∣rum, sed districtionem si quam propter hoc fecerit penitus remittat, et averia sua ea occasione capta deliberari faciat. Teste, &c.

He likewise issued two * 1.765 forecited Writs to the Sheriff of Lincoln, to summon the Bishop of Lincoln to appear before him; Ubicunque tunc fuerimus in An∣glia, ostensurus, quare fecit summoneri, et per Censuram Ecclesi∣asticam distringi Laicos homines et Laicas foeminas ad comparen∣dum coram eo, et ad praestandum juramentum pro voluntate sua, ipsis invitis, in grave praejudicium Coronae, et Regiae Dignitatis nostrae, necnon et magnam laesionem, et contra consuetudinem Reg∣ni nostri, &c. Teste Rege apud Westm. secundo die Maii.

Sub eodem quoque annali curriculo, (1248.) obiit Magister Simon de Langetuna,* 1.766 frater Stephani Cantuariensis Archiepiscopi, ejusdim Ecclesiae Archidiaconus; qui fra∣trissare negligens, si Ecclesiae suae persecutor et perturbator extitisset non est mirandum: quinimo Regna Francorum et Anglorum, et eorundem Regnorum corda et status, ex multiplici bello non mediocriter mo∣vit, commovit et damnose perturbavit, sicut suo loco plenius enoda∣tur: being the Popes great instrument.

It is the observation of Matthew Paris Anno 1249. that when Cardinal Remerius at the Popes instigation, had published an infamous Satyrical elegant Letter against the Emperor Frederick, whereby his fame was not a little blasted in divers parts of* 1.767 the world, * 1.768 ut jam pejor Herode, & Juda, vel Nerone censeretur: Talis enim Epi∣stolae foetor exitialis ex factis suis exhalans, fidelium audientium aures & corda, non sine stupore & gemitu, quam plurimum exasperavit. Haec igitur pagina auditu horri∣bilis, cum ad multos pervenisset, medullas auditorum penetrando centra Fredericum erex∣isset, nisi Papales ejusdem Frederici abversarios, avaritiae, symoniae, et usurae, aliorumque vitiorum maculae coinquinassent. Qui inter caetera deliramenta, cruce signatos impudenter exagitant, nunc sub poena Excommunicationis ad Terram Sanctam, nunc ad Imperium Romaniae, nunc innuendo ut super Fredericum insurgant et transmit∣tantur, elaborant. Et quod detestabilius judicatur, Praedicatores et Minores facientes suos telonarios, viatica cruce signatorum quovis extorquent argumento. Unde etsi ignominiosa ipse tyrannus Fre∣dericus operetur, adhuc tamen infinitos manifestos et quamplures occultos, in odium Romanorum, proh dolor, invenit fautores, et in fa∣cinoribus adjutores.

He subjoyns soon after, * 1.769 Eisdem{que} temporibus, Fratres Praedicatores & Minores, de praecepto Domini Papae, cui obedienter obtemperavant, instan∣ter* 1.770 nimis ac diligenter praedicationibus intendebant: & ad augendam fidelium devotio∣nem, cum magna solennitate ad, loca, ubi praedicatio eorum priùs indicebatur, accedebant & advenientibus, multos dies indulgentiae concedebant. Occurrebant namque eis Sacer∣dotes & Clerici in vestibus albis, cum crucibus & vexillis, trahentes secum fidelis populi non minimam numerositatem, sicut solet diebus rogationum. Praedicantes igitur pro negocio crucis, homines cujuscunque aetatis, sexus, vel conditi∣onis, vel valoris, imo etiam valetudinarios vel valetudinarias, et aegrotantes et senio deficientes cruce signaverunt: et in crastino et etiam incontinenti pro quantocunque precio crucem a cruce signatis deponentes et reaccipientes, quemlibet a voto suae peregrinationis absolvebant. Quod videbatur multis inconveniens et absurdum, quia non post multos dies consequentes, Magistro Berardo Clerico et Italico vindemiante, Comes Richardus in aerario suo omnia coacer∣vavit. Unde non minimum scandalum in Ecclesia Dei et universo populo est exortum, et tepuit fidelium devotio manifeste. Whence * 1.771 Matthew Westminster justly stiles this year, Aunus Romanae Curiae infamis.

Tunc quoque temporis, rediit a Curia Romana Episcopus Norwicensis* 1.772 Walterus, qui, ut dicebatur, privilegium adquisierat infame, de pecu∣nia* 1.773 ex Episcopatu suo extorquenda: to make up the monies he had spent in Bulls and Gifts at Rome.

Anno quoque sub eodem, circa Paschalem solennitatem, Archiepiscopus Rothoma∣gensis,* 1.774 quidam videlicet frater de ordine Minorum, origine Francus, venit in Angliam, ut quosdam redditus adjus Ecclesiae suae pertinentes, impetrata Regis gratia, revo∣caret.* 1.775 Quod cum prudenter impetraverat, facto Regi homagio de ipsis redditi∣bus (as his Predecessor did) erant enim in Anglia, remeavit.

The same year there happening a discord between the Abbot of Burg and his Covent, about Dilapidations, and for enriching his poor kinred with the Goods and Revenues of the Church, in enorme Ecclesiae suae damnum, and not reforming upon complaint, he was at last constrained, to prevent a deprivation, to resign his Abby into the Bishop of Lincolns hands, who assigned him one Mannor for his more honoura∣ble maintenance, though he did not deserve it. * 1.776 Regales autem illuc statim à Domino Rege missi, emolumentis inhiantes, redditibus Abbatiae avidè inhiantes, rapinis & ex∣terminio domus illius intenderunt. Irascibatur quoque Rex vehementer, volens occasio∣nem habere contra domum ipsam, quia dictum fuit ei, quod quia Domino Regi favorabilis et munificus fuerat, persequebantur ipsum Abbatem suum Monachi, et accusaverant. Conventus igitur, ut Domini Regis con∣fiscantis omnia, declinarent indignationem, Johannem de Cadamo, Priorem Ecclesiae Sancti Swithini, Wintoniensem, ipso Rege sic volente et imperante, licet de domo alia, & natione alienum, videlicet Normannum, sibi in Abbatem vellent nollent, elegerunt.

This year Robertus Passeleve, Curiae volumina detestans, ad frugem melioris vitae* 1.777 convolavit, & ad gradum promotus est Sacerdotii. Propter quod Dominus Episcopus Eliensis, ipsi Roberto bonam Ecclesiam de Deham, quae fuerat Jeremiae Domini Regis Clerici nuper defuncti, contulit; sperans ipsum Sanctum forè post diutinam vitam ste∣rilem, Sacerdotem. Sed Dominus Rex ipsum Episcopum conferentem, & ipsum Rober∣tum recipientem, ••dio maximo persequebatur, quia Episcopus memoratus illam Ecclesiam Ethelmaro fratri Domini Regis non contulerat.

Anno 1250. Many of the English Nobility, Bishops, Gentry and Commonalty* 1.778 crossed themselves for the relief of the Holy Land, some of them selling their Lands to defray their expenses in that expedition: * 1.779 Innumerabiles quoque nolentes in propa∣tulo signum crucis vel accipere vel in humeris portare, secreto voverunt & proposuerunt firmiter Terram Sanctam devotè ac potenter adire, muscipulas Romanae Curiae formidantes. The King himself soon after sending for all the Citizens of London, remitted all his anger and rancor towards them, and humbly craved pardon from them for all the injuries, oppressions, and unjust seisures of their goods formerly

made. * 1.780 Eodemque die Dominus Rex crucem suscepit de manu Archiepiscopi Cantua∣riensis Bonifacii. Et p-steà ipse Archiepiscopus cruce signavit alios Nobiles, whose names you may read in Matthew Paris: who subjoyns, Sinistri verò interpretatores asserere praesumpserunt, quod non propter aliud suscepit Dominus Rex crucem, nisi ut tali occasione violenter a suis Nobilibus, qui prius ei contradirerant id petenti, pecuniam extorqueret sub obtentu Terra Sancta conquirendae, (as Popes then usually did) et crucis negotii promovendi: Veruntamen discreti & plus ration is habentes, haec ad judicium & pro∣bationem actnum subsequentium reservabant. Hujus autem dnbitationis seminarium, praestitit Regis Frarcorum exemplum pernitiosum, qui infinitam (pecuniam) minimè tamen Deo vindice profecturam à Regno suo maximè abraserat, ut suam promoveret pere∣grinationem. Sed quales inde fructus collegerit, sequens sermo declarabit.

In the mean time the English Nobility (who had most of them taken up the crosse before King Henry) meeting at London, determined to begin their voyage before the King;* 1.781 Dominus autem Rex, qui sedulus explorator haec praecognoverat, a Romana Curia Literas ad votum, data et plus promissa pecunia, festinanter impetravit, quarum autoritate iter eorum suspenderet, donec ipse tanquam Dux capita∣lis, in propria persona terram potenter adiret ultramarinam, ut sic decentius & securius progrederetur; & sic hic & inde crucis languit negotium infoeliciter, heu, heu, mu∣tilatum.* 1.782

Soon after, Celebri luce beati Augustini, cum omnes Angliae Magnates cruce signati, fixum habentes propusitum ad festum Sancti Johannis, iter arripere Hierosolymitanum, & terras suas vendiderant, vel impignoraverant, vel in laqueis Judaeorum vel Caursino∣rum se involverant, vale dicto amic is prompti fuerant & parati. Et ecce Dominus Rex, qui sicut p••er••lus laesus vel offensus ad matrem querulus solet recurrere, ad Papam miserat festinanter supplicans, ut hoc iter impediret, significans ei, quod quidam Regni sui praeclari Magnates crucesignati, ipso in∣vito et prohibente iter arripere Hierosolymitanum firmiter proposue∣rant, nec ipsum Regem Dominum suum crucesignatum, et idem iter arripere proponentem, expectare dignabantur. Qui etiam Regem Francorum capitalem inimicum suum qui eis, ut dicebant, praevius iter & introitum pra∣paraverat in terram Orientalem, potius quàm eum sequi maluerunt. Unde Papa per Literas suas, sicut et ipse Rex per verba imperiosa, districte sub poena Excommunicationis inhibuit, ne quis eorum contra Regis voluntatem, qualecunque periculum Rex Francorum subiret aut dis∣crimen, transfretaret. Insuper Dominus Rex in continenti, misit ad Castellanos Doverae, & ad aliorum portuum custodes, ne aliquem Magnatem cruce sig∣natum, permitterent transfretare. Allegatum tamen fuit contra hoc, quod scilicet Rex indiscretè fecerat, quia si tot & tales faciem suam praeirent (fuerant pugna∣tores equites circiter quingenti, excepta eorum sequela innumerabili) diceret totius Christianitatis universitas obstupescens: O quantus Rex est, & quàm formidabilis, qui tales praemittit? O quot credendi sunt ipsum concomitari? & sic totus contremiscet Paganismus. Sed ut quid talis deceptatio? Hoc enim peregrinationis benè contigit, licet praeter prohibentium impedimentum: by reason of the French Kings overthrow. Interim tamen non cessavit Dominus Rex, undecunque petuniam abradere, (by pretext of this Croysado) principaliter à Judaeis, (he extorting from Aaron alone, a Jew born at York, no lesse then Thirty Thousand Marks of Silver, and Two Hundred Marks of Gold, besides what he wrested from other Jews upon sundry pre∣texts) secundario autem à suis hominibus Christianis & naturalibus, amounting to vast sums of money.

Temporibus quoque sub eisdem, Bernardus de Nympha Clericus, Papalibus arma∣tus* 1.783 munimentis, a cruce signatis ad opus Comitis Richardi, sub in∣honesta nimis forma magnam pecuniam collegit, ut potius rapina, quam justitia videretur. Forma autem hujus rapinae informis, ne multorum aures cum cordibus offendat, in Libro Additamentorum ple∣nius exaratur.

Literae generales directae per singulos Episcopatus, super collectione Decimarum, &* 1.784 redemptione votorum, & crucesignatorum, & aliorum, Comiti Richardo concessorum.

R. Divina gratia Lincoln. Episcopus, dilectis in Christo filiis omnibus Archidia∣conis per Lincolniensem Diocaesin constitutis, salutem, gratiam & benedictio∣nem. Literas Domini J. Sarraceni Subdiaconi & Capellani Domini Papae, Decani Wellensis, & Bernardi de Nympha, scriptoris ejusdem Domini, recepimus in haec verba.

REverendo in Christò Patri ac Domino R. Dei gratia Lincoln. Episcopo, & dis∣creto viro Officiali suo J. Sarracenus, Subdiaconus & Capellanus Domino Pa∣pae, Decano Wellensi, & Bernardus de Nympha scriptor ejusdem Domini, cum sincera dilectione salutem. Noveritis nos post diversa mandata sedis Apostolicae quae ad nos & alios Praelatos Regni Angliae hactenus emanarunt, super redemptione do∣torum, & aliis in eodem Regno; Nobili viro Domino R. Comiti Cornubiae à prae∣fata sede concessis, quorum copiam & tenorem sub sigillis nostris, nobis jam ab olim transmissum, penes vos esse novimus: suscepisse nuper mandatum Apostolicum, sub hac forma. Innocentius Episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis J. Sarraceno Subdiacono & Capellano, Decano Wellensi, & Magistro Bernardo de Nympha scrip∣tori, nostris in Anglia commorantibus, salutem & Apostolicam Benedictionem. Ex parte dilecti filii nobilis viri R. Comitis Cornubiae, fuit propositum coram nobis, quod cum post diversa mandata, quae tàm à nobis quàm à felicis recordationis G. Papa prae∣decessore nostro, super redemptione votorum, in Regno Angliae Comiti praefato ab Apostolica sede concessa, ad ejusdem Regni Praelatos emanasse dicuntur. Tibi fili Decane, ministro ordinis Sanctae Trinitatis, & captivorum in Regno praedicto, & Archidiacono Berksire, duxerimus per Literas nostras injungendum: ut juxta Prio∣rum Literarum formam in negotio ipso procedere curaretis, agente tandem eodem Archidiacono extra Regnum, & se in totum ab hujusmodi negotio excusante, ac ministro tibi fili B. committente super hoc totaliter vices suas, illud re∣mandamus; quatenus sine morae dispendio in eodem negotio proce∣datis, super Priorum continentiam Literarum. Dat. Lugduni tertio Idus Octobris, Pontificatus nostri anno quarto. Cum igitur si filii obedientiae, prout debemus, inveniri volumus; parendi nobis incumbat necessitas, & refragandi auda∣cia prohibeatur; maximè cum praeter id quod praefatae sedi tenemur ad obedientiam specialem, tàm mandatum Regium, quàm assidua postulatio praedicti Domini Comi∣tis, ad consummationem & accelerationem praedicti negotii nos coarctent. Atten∣dentes insuper, quod per Ordinarios locorum potest consultiùs & salubriùs, absque scandalo & strepitu circa praemissa cum optata celeritate procedi; eos nos providi∣mus de prudentum consilio, & juxta ejusdem Comitis affectum, in partem hujus∣modi oneris & solicitudinis evocare: ut per opem & adjectionem consilii plurium, quae super praemissis agenda sunt, sic ritè ac prudenter Deo auctore procedant, quod apud Summum Pontificem inobedientia nobis non noceat, nec apud praefatum Do∣minum Comitem, neglectus accusetur. Quare discretioni vestrae cum reverentia vestra in virtute obedientiae, qua injungitur nobis, injungimus, & sub poena inter∣dicti qua fungimur in hac parte, auctoritate districtè praecipimus; quatenus citetis peremptoriè omnes Archidiaconos & Officiales eorum, Civitatis & Diocaeseos Linc. necnon Archidiaconos Monasteriorum exemptorum & non exemptorum ejusdem Civitatis & Diocaeseos, quod personaliter compareant coram nobis in Ecclesia Sancti Martini magni Lond. die Lunae, proxima post assumptionem beatae Mariae nuper venturam: facturi circa praemissorum executionem, quod per ejusdem Regni Prae∣latos ordinatum est & provisum. Pro certo scientes, quod quantumcunque vobis & vestris deferre velimus, contra rebelles tamen & resistentes, quantum de jure licuerit & poterimus, procedemus; vos autem tàm de citatione facta, quàm de nominibus Citatorum, nos per latorem praesentium Literis vestris patentibus certificare curetis: provisuri, ut alter vestrum cui fuerit hoc primò mandatum oblatum, illud, non ex∣pectato reliquo, sine dilatione qualibet exequatur. Dat. anno gratiae 1247. 11 nonas Junii. Quapropter vobis mandamus in virtute obedientiae, & sub poena prae∣dicta, vobis injuncta firmiter injungentes; quatenus omnes & singuli una cum Offi∣cialibus

vestris dictis, die & loco compareatis juxta praedictum mandatum; quod jus dictaverit, facturi: sicut poenam praedictam volueritis evitare. Quibus autem die & loco has Literas receperitis, nobis per Literas vestras patentes significetis. Item, deputentur per vos in singulis parochiis Archidiaconatuum vestrorum, aliqui fide* 1.785 digni cruce signati, una cum Sacerdote, qui conscribant nomina cruce signatorum decedentium; qui jam decesserunt, vel qui in futurum decedent: & quantum promi∣sering vel legaverint in subsidium Terrae Sanctae, & qui fuerint executores. Et denun∣cietur executoribus, quod habeant praemissas pecunias paratas cum fuerint re∣quisiti: & scripturae singularum parochiarum deferantur in Capitulis Decanorum per Rectores vel Sacerdotes, cum testimonio aliquorum vel alicujus cruce signati; & Decanus cum testimonio aliquorum ad hoc deputandorum, redigat omnes scripturas in unam scripturam: & apponat sigillum suum, cum sigillis sociorum suorum: & dictam scripturam deferat ad domum fratrum Pradicatorum vel Minorum, qui ibidem praedicaverint. Et statim fiat Collecta hujusmodi pecuniae, per visum illius qui praedicaverit, vel ejus quem praedicator ipse ad hoc vocare poterit in locis singulis: & deponatur in aede sacra sub sigillo illius qui praedicaverit, & Collectorum: restituenda nobis & Domino Wigorniensi Episcopo, vel nostris assignatis, cum eam duxerimus exi∣gendam. De bonis vero cruce signatorum qui decedunt sine testamento, quan∣tum ad portionem eos contingentem, ordinetur per amicos defunctorum & fratres deputatos ibidem ad praedicandum; ut deputetur in subsidium Terrae Sanctae, quan∣tum poterit sine scandalo; ut plenam habeant indulgentiam. Item, omnes infirmi & decedentes moneantur per Capellanos & alios qui confectioni testamenti eorum interfuerint, ut crucem assumant si nondum assumpserint; & tàm isti quàm illi qui crucem ante assumpserunt, nominent quantum velint dare ad subsidium Terrae Sanctae; & dicatur eis expressè, quod si omnino dederint secundum facultates, plenam habe∣bunt indulgentiam; si minus, erunt participes tantum, scilicet secundum quantita∣tem subsidii & devotionis affectum: nullus tamen compellatur facere ultra volunta∣tem suam. Et haec omnia scribantur & referantur, ut supra.

Haec autem nos & Dominus Wigorniensis, auctoritate Apostolica injungimus Sa∣cerdotibus, qui intererunt testamentis, in virtute obedientiae; ut tàm ipsis, quàm aliis in remissionem peccatorum. Quid autem super hiis feceritis, nobis citra festum Assumptionis beatae Mariae, per Literas vestras Patentes constare faciatis. Dat. apud Edevetunam, in Diocaesi Sarum, Calendas Augusti, Pontificatus nostri anno duodecimo.

Sciendum est, quod eodem anno etiam antequam inciperetur haec excogitata Col∣lecta sic fieri, recepit Comes Richardus de Terra Sancti Albani, 25. libras, per manum Archidiaconi ejusdem loci.

* 1.786 Matthew Paris records, That the Pope this year gave a Noble entertainment to this Earl Richard, whom he secretly called to his Court, and with whom he had much private conference; De causa autem itineris Comitis Richardi, aliquorum fuit opinio, nec fine causa, quod vocaverat eum Dominus Papa, ut eum in Imperium Romaniae, quem scivit nummis & multis the sauris abundare, promoveret, sciens illum avidum & ambi∣tiosum, quos vellet Dominus Papa ad hoc exponere. Alii autem indubitanter asseve∣rabant, quod Dominus Papa studiosè ad hoc desudabat, ut gratiam ipsius Comitis adqui∣reret, quatenus ipsum venire, in Angliam, cupientem, benignè & reverenter susciperet, & ad hoc Dominum Regem fratrem suum & Magnates terrae (praecipuè cos quide con∣silio Domini Regis sunt) ut in Regnum Angliae vocaretur, inclinaret. However the Earl made use of the Popes favour to procure his forecited Bulls, under colour of ayding the Holy Land, to exact vast sums of money by this pious cheat from the people, whereof himself for the most part had the greatest share.

The King having gained Letters from the Pope to raise monies for this his pre∣tended expedition, sent them to the three Archbishops in Ireland, to publish them in all places, as this ensuing Record assures us.

REX Dublin. Archiepiscopo, salutem. Summus Pontifex Innocentius Christi* 1.787 Vicarius, & beatorum Petri & Pauli successor. non solum quod expedit sed quod decet, in negotio Sanctae Crucis, cujus signaculum portamus in humero, ponderans in sta∣tera diseretionis praecipuè, fecit nobis gratiam specialem promotoribus ipsius negotii plura praetextu nostrae cruce-signationis indulgens, juxta

quod in Literis suis quas vobis & quibusdam fratribus vestris transmittimus, continetur. Cum igitur proponamus pro nostris viribus vendicare injuriam crucifixi ad exaltationem fidei Christianae, nostrumque honorem, tàm potenter quàm magnificè in propria persona no∣stra exequi votum nostrum, pateruitatem vestram rogamus, quatenus per Civitates & Diocaeses ac Provincias totamque Hyberniam, proponatis & proponi per aliquos quos ad hoc idoneos noveris verbum Crucis, ac earundem Literarum tenorem publicari, aliisque copiam habere faciatis, secundum quod videritis expedire, cum diligentia debita exequen∣tes quaecunque in eisdem Literis videritis contineri, it a quod tàm vos, quàm illi quibus hu∣jusmodi officium commiseritis, fitis universi & singuli in praemissis exequendis solliciti per quod fidelitas & prudentia vestra debeat commendari, dictas autem Literas quas Prior Sanctae Trinitatis Dublin. vobis deferet in eodem Prioratu cum publicatae fuerint, salvo reponi & custodiri faciatis. It a quod ad eas cum necesse fuerit possit haberi recursus. Teste Rege apud Woodst. 16. die Junii.

Consimiles Literae scribuntur Cassal, Archiepiscopo, excepto quod Literas Domini Papae quas Walterus Mansell ei defert post ipsarum publicationem deponi fac. penes Prae∣dicatores Cassal.

Item consimiliter scribitur Ardmachan. Archiepiscopo, & Priori fratrum Praedica∣torum, & Ministro fratrum Minorum, Provincialibus Hyberniae, excepto quod de de∣positione Literae Papalis eis transmissae non fit mentio.

What great extortions, oppressions the Laity and Clergy underwent not only in England, but also in France, by vertue of the Popes Bulls to raise monies to carry on Wars against the Saracens, and Emperor too, though a Christian, Matthew Paris thus relates.

Et si aliae pecuniarum extorsiones per Regnum Francorum factae, irrecitabiles dig∣nae* 1.788 aeterno sint silentio, unum tamen exemplum huic paginae duximus inserendum Notum est, quod Dominus Francorum Rex, ex permissione Romanae Ecclesiae, per triennium decimam ab Ecclesia Regni Francorum emunxit, tali conditione ut Papa tantundem in posterum ab eadem extorqueret, ut Fredericum potentius expugnaret. Cui tamen post primam triennii collectam, scilicet su∣am, Rex Francorum praemonitus, volenti suam vindemiare, multiformis emun∣ctoris ars ut artem falleret, in faciem contradixit, hanc pretendens ra∣tionem, quod nullo modo toleraret Ecclesiam sui Regni depau∣perare, ad etpugnandum Christianos: ad expugnandum vero incre∣dulos, aequanimius tolerari potuit, et potius a laico quam sacerdo∣te. Preterea, si alio proximo triennio depraedaretur, irrestaurabili praedae, quod tamen non curaret, pateret. Extorsit igitur, pecuniam memoratam per quosdam Papae Ministrales, ut efficacius ipsam exigeret, et ut certius sciretur ad quantum pars Papalis ascenderet colligenda. Vnde multorum corda dolore praecordiali cruentabantur, maledi∣centium, et imprecantium, ut Prophetae Isaiae, imo Dei vereficaretur sententia, qui odio semper hactenus habuit rapinam in holocausto. Ʋtinam haec ra∣tionis libra perpenderent Dominus Anglorum Rex, & frater ejus Comes Richar∣dus, & alii Principes crucesignati, turpibus emolumentis incumbentes. Quam∣vis enim pium constat esse actum sanctae peregrinationis, viatica ta∣men turpiter adquisita, piae actionis coinquinat executionem. Haec enim causa licet aliae forte non desint, creditur fuisse jam descriptae confusionis. Harum quoque in Franciae factarum extorsionum, unam quia turpissimum, duximus memorandum. Contigit, ut memoratus Papalis exactor obvium haberet unum Clericulum de Villa venientem, aquam in vasculo cum aspersorio, & frustra panis, data sibi pro aspersione ••quae benedictae bajulantem. Cui Romanus insidiator ait, ad quantum precium ascendit beneficium hoc tibi ab Ecclesia concessum per an∣num? Cui clericus loquearum ignarus Romanorum, respondit. Ad viginti ut aestimo solidorum. Cui Romanus jam se manifestans ait, Hic ergo assurgunt ad fisci com∣modum per annum Viginti & quatuor denarii, scilicet duo solidi. Et suffocavit ipsum pauperem ostiatim mendicantem, dieens: Redde Domino Re∣gi quod debes. Unde pro illa substantiola persolvenda cogebatur ille pauper∣culus,

multis diebus scholas exercens, venditis in parvisio libellis vitam famelicam & Codrinam protelare.

The sad effects of these impious Rapins, and Croysadoes, ending in the totall over∣throw and destruction of the French army, the Captivity of their King, the mis∣chief and confusion of the whole Kingdom, yea in blasphemies against God and Christ himself; Apostacy from the Christian Religion, and detestation of these Papal Extor∣tions, Cheats, are at large recorded by the same historian, & thus Epitomised by him.

Haec igitur lugubria postquam per aliquos ob Orientialibus partibus redeuntes, ad* 1.789 audientiam Dominae Blanchiae, & Magnatum Franciae pervenissent, &c. tota Franciae dolorem induit & confusionem, & tam Ecclesiastici viri quàm militares maerore querulo contabuerunt, nolentes recipere consolationem. Ubique enim patres, & matres suos filios, pupilli & orphani genitores, consanguinei consangui∣neos, amici amicos cecidisse conqueruntur: Immutata est mulierum speciositas, serta de floribus projecta sunt. Cantilenae suspenduntur. Instrumenta musica prohi∣bentur. Omne quoque genus laetitiae in luctum, & lamenta commutatur. Et quod pejus est, Dominum de injustitia redarguentes, in verba Blasphe∣miae quae Apostasiam vel haeresim sapere videbantur, prae mentis amaritudine et doloris immanitate sapientes prorumpunt. Et multorum caepit fides vacillare. Venetia quoque Civitas Nobilissi∣ma, et multae Civitates Italiae quas inhabitant semi-Christiani, in A∣postasiam prolapsi essent, nisi Episroporum et Sanctorum virorum religio sorum consolatione roborarentur. Qui veraciter affirmabant, ip∣sos occ••sos jam regnare Martyres in Caelestibus, nec modo velle, pro totius mundi auro in hujus mundi valle tenebrosa degere. Et sic vir quievit aliquorum, non tamen omnium indign atio.

He addes, Coeperunt igitur multi, quos firma fides non roboraverat, tàm desperatione &* 1.790 blasphemiis, quàm fame contabescere. Et fides, heu, heu, multorum coepit vacillare, dicen∣tium ad invicem: Ʋt quid dereliquit nos Christus, pro quo & cui hactenus militavimus? I am multoties nostris diebus victi confundimur, & hostes nostri, imò Christi, de nostro sanguine & spoliis gloriantur triumphantes. Primò apud Damiatam Civitatem istam, quando Nili fluentis circundati, compulsi fuimus Damiatam tanto sanguine adquisitam, resignare. Iterum, non procul ab Antiochia, Templi inclyta militia, signifero detrun∣cato, victa confundebatur. Iterum, à Saracenis paucis annis avolutis apud Gazaram occubuimus, à Comite Richardo quodam Anglico post redempti. Posteà verò à Choros∣minis ferè tota Christianorum universitas in Terra Sancta trucidabatur, qui loca omnia, quae dicuntur sancta, polluentes destruxerunt. Modo verò, quod omnibus gravius est, Rex noster Christianissimus miraculose suscitatus à mortuis, cum tota Franciae Nobilitate ignominioso patet discrimini, factus est nobis Dominus velut inimicus. Et qui solet Dominus dici exercituum, nunc, proh dolor, à suis hostibus tanquam multoties superatus aspernatur. Quid nobis nostra devotio, religiosorum orationes, amicorum nostrorum pro∣sunt cle••mosynae? Nunquid melior est lex Machometi lege Christi? Et sic deliramenta verborum ex fide titubante resonabant, & dies Quadragesimales, plus poenales quàm poe∣nitentiales deducebant.

Tales igitur fructus parturiunt rapinae & depraedationes quas faciunt Magnates,* 1.791 pauperibus multimodas injurias patientibus, ut eorum marsupia repleantur permittente, imo docente Ecclesia Romana, quoties pe∣regrinaturi ut Deo militent, proficiscuntur. Patet ergo luce cla∣rius ex praemissis quantum Deo displicet quaestus talis, qui de pau∣perum surgit oppressionibus et depauperatione.

To pass from these Croysadoes; this year the Prelates and their Officials being summoned to Oxford, about the grace and indulgence * 1.792 forementioned, granted to Archbishop Boniface, the King to preserve the Rights and exemptions of his free Chapples from this Papal imposition, issued this memorable prohibition to them.

REX Universis Praelatis & eorum Procuratoribus vocatis et venturis apud* 1.793 Oxoniam pro gratia Cantuariensi Archiepiscopo à Domino Papa concessa salutem. Cum Capellae nostrae in Episcopatibus Cestriae, Sarum, London. & alibi in Regno temporibus nostris ac progenitorum nostrorum, adeo liberae extiterint & im∣munes,

quod nec Dominus Papa, nec aliquis Archiepiscopus, Episcopus, sell Praelatus Jurisdictionem vel potestatem suam extenderit ad easdem, statuendo aliquid in eisdem vel exigendo subsidium, vel aliquid aliud quocunque nomine ab eisdem. Vobis districte inhibemus, quatenus metis ve∣stris hactenus usitatis contenti, nichil exigatis nomine gratiae praedictae Cantuariensi Archiepiscopo concessae, vel quacunque alia occasione a Capellis memoratis, vobis praecaventes ne sitis delatores vel accusatores apud sedem Apostolicam vel alibi super juribus et libertatibus nostris, sicut in∣dignationem nostram velitis evitare et fidelitatem nobis vinculo Iuramenti praestitam observare. In cujus, &c. Teste Rege apud Westmo∣nasterium 20. die Aprilis

The Archbishoprick of Tuam in Ireland becoming void by death, the King up∣on the humble Petion of the Dean and Chapter, issued this signification of his li∣cense to Elect another to the chief Justice of Ireland, provided they made choice of a fit person, profitable to his Realm of Ireland, and faithfull unto his Majesty.

REX Dilecto & fideli suo I. filio Galfr. Justic. Hiberniae, salutem. Veniens* 1.794 ad nos Cristinus Canonicus Ecclesiae Tuamensis, intimavit nobis Ecclesiam suam per mortem Martini quondam Archiepiscopi ejusdem Ecclesiae esse pastoris solatio destitutam, humilter postulans ex parte Decani & Capituli loci memorati, quod eis concederemus licentiam eligendi alium in Patrem et Pasto∣rem. Nos autem precibus eorum condescendere volentes, Vobis mandamus, quod si post mortem praedicti Archiepiscopi, si Archiepiscopatus ille in manu nostra ext∣terit. tunc eis ex parte nostra licentiam eligendi concedatis liberaliter & benignè. Eosdem rogantes attente, ut talem eligant qui Ecclesiae suae ido∣neus, regno nostro Hiberniae utilis, et nobis existat fidelis. In cujus, &c. Teste Rege spud Westmonasterium 16. die Januarii.

The Pope upon the Kings complaint, ordering the Bishop of Worcester to repeal a sentence given against William de Beuchamp and others, in a cause belonging to his temporal Court, and not to the Ecclesiastical, and in his default to the Archbishop of Canterbury to effect it, the King thereupon constituted Proctors by his Letters Pa∣tents to prosecute and accomplish it accordingly.

OMnibus Christi fidelibus praesentes Literas visuris vel audituris H. Dei gratiâ Rex* 1.795 Angliae, &c. salutem. Noverit Universitas vestra, quod cum Dominus Papa ad instantiam nostram Domino Wigorniensi Episcopo suis dederit Literis in mandatis, ut sententiam quam ipse in Willielmum de Bello Campo Vic. nostrum & alios pro hiis quae non ad Ecclesiasticum, sed ad nostrum Regium forum spectant, in no∣stri praejudicium proponitur promulgasse, si ita sit infra certum tem∣pus sine difficultate relaxaxet. Ac insuper venerabili patri Domino Catuar. Archi∣episcopo extunc juxta formam Ecclesiae sententiam relaxet eandem, prout in praedictis literis Apostolicis plenius continetur. Nos dilectos nostros Magistros Nicholaum de Plumpton, & Johannem Clarell constituimus & ordinamus, procuratores nostros subal∣ternatione, unumquemque eorum in solidum ad praedictam causam & ad omnia facien∣da in praedicto negotio quae verus & legitimus procurator facere potest. Promittentes nos ratum habituros & firmum quicquid per ipsos vel eorum alterum quibuscunque diebus & locis coram quibuscunque Judicibus ordinariis vel delegatis super praemisso negotio nomine nostro factum fuerit justitia mediante. In cujus, &c. Sigillum nostrum fecimus apponi. Teste Rege apud Westmonasterium 7. die Maii.

The King this year by his Ecclesiastical supremacy, granted his Licence to the Jews of London, that the Master of their Law should publish a sentence of excom∣munication against all such Jews who had promised any ayd towards the reparation of their Churchyard in London, and had not payd it, provided that all Jews thus excommunicated, should make amends only to himself, not to any other.

REX Justiciariis suis ad custodiam Judaeorum assignatis, salutem. Sciatis,* 1.796 quod concessimus Judaeis nostris London. quod Magistri Legis eorundem Judaeorum, in Civitate London. promulgare possint senten∣tiam excommunicationis, in omnes illos Judaeos qui subsidium ali∣quod promiserint ad Coemiterium suum London. sustinendum et illud non solverint. Ita quod nos et non alius de Judaeis excommunica∣tis emendas recipiamus. In cujus, &c. Teste Rege apud Clarendon 28. die Julii.

The Pope by his Provisions intending to dispose of a Deanery belonging to the Kings presentation, by the vacancy of the Bishoprick of Exeter, in derogation of the Kings Crown and Dignity: the King thereupon issued this Writ to the Sheriff of Cornwall, and Dean of Wells, to prevent it.

REX Vic. Cornubiae salutem. Audivimus quod J. Saracenus Decanus* 1.797 Wellen. occasione provisionis ei a sede Apostolica demandata, proponit ordinare, et instituere Decanum in Ecclesia sancti Caran∣toci. Et quia ordinatio et institutio praedictae manifeste esset contra pacem Coronam et dignitatem nostram, praesertim cum vacante se∣de Episcopatus Exon, collatio Praebendarum praefatae Ecclesiae san∣cti Carantoci, ad nos pleno jure pertinere dignoscitur, mandamus eidem Decano, et ejus vices gerenti firmiter inhibendo, ne in prae∣fata Ecclesia vel alibi contra libertatem nostram ordinando vel in∣stituendo aliquid attemptare praesumat. Et ideo praecipimus quod si con∣tingat ipsos ad praefatam Ecclesiam accedere vel destinare, ad ordinationem seu insti∣tutionem in eadem fac. tu quantum in te fuerit hoc nullatenus fieri per∣mittas, sed ab eadem omnem vim Laicam penitus amoveas. Et ita te habeas in hac parte, quod diligentiam tuam merito debeamus commendare.

Teste Rege apud Westmonasterium 12. die Martii.

Et Mandatum est praedicto Decano ut supra.

The like Writ in substance he issued to the Sheriffs of Lincoln, to preserve the Patronage of the Abbot and Covent of Thorny, against all provisors intrusions to a Church to which they had presented his Brother Adomar; and to the Sheriffs of Wor∣cester and Hereford, to defend the Church of Oke belonging to Philip Luvell, against Papal provisors, thus entred on Record.

MAndatum est Vicecomiti Linc. quod si Abbas & Conventus de Thorneia prae∣sentaverint* 1.798 Adomarum de Lezignan. fratrem Regis, ad aliquam Ecclesiam quae sit in Balliva sua, non permittat aliquos provisores ingredi illam Ec∣clesiam. Et si sit in ea vis Laica eam amoveat. Teste Rege apud West∣monasterium 15. die Januarii.

Consimiles Literas habet Philippus Luvell, ad tuitionem Ecclesiae suae de Oke, directas Vic. Wygorn. et Hereford. Teste ut supra.

The King to gratifie Cardinal Albo for some courtesies done him in the Court of Rome, sent him the ornaments of his Chappel and a rich Miter by his Servant, which was reputed no Sacriledge for a Cardinal to receive, or the King to dispose of.

MAndatum est Edwardo de Westmonasterio, quod ornamenta Capellae, cum* 1.799 Mitra, unde Rex ei dixit liberet Willielmo de Lucy, latori praesen∣tium, deferenda▪ ex parte Regis Albo Cardinali Domino suo. Teste Rege, apud Woodst. 8. die Junii.

The same year, Anno 1250. (34. H. 3.) there fell out a great difference be∣tween Grosthead, Bishop of Lincoln, and the Religious persons of his Diocesse, thus recorded by Mathew Paris.

Tempore quoque sub eodem, Religiosorum fatigator indefessus Episcopus* 1.800 Lincolniensis, Robertus, omnes suae diocesis Religiosos fecit citari ut in festo sancti Hilarii apud Legecestriam convenirent, mandatum domini Papae ibidem audi∣turi. Ad haec enim idem Episcopus summo conamine anhelavit, ut Religiosorum per suam Diocesim constitutorum Ecclesias & redditus, de quibus idem Religiosi as∣sensum Capitul. & super hoc instrumenta Testimonium evidens perhibentia non ha∣berent, in suam, quod multis nimis damnosum foret, revocaret potestatem. Et ad impetrandum Magistrum Leonardum Clericum suum frequen∣tem Romipedam, non sine maxima pecuniae effusione ad Romanam Curiam destinaverat. Quae inquam Curia, instar barathri pote∣statem habet, et consuetudinem omnium redditus absorbendi, imo* 1.801 fere omnia quaecunque Episcopi possident et Abbates. Hujus autem impetrationis literae potuerunt reperiri, in libro Additamentorum. Wherein they are thus Registred.

INNOCENTIƲS Episcopus, &c. Venerabili fratri Episcopo Lincolniensi, sa∣lutem* 1.802 & Apostolicam benedictionem. Tua nobis fraternitas intimavit, quod nonnulli Religiosi quampluret Ecclesiarum p••ssessiones ac Decimas, in proprios usus prae∣sumunt convertere, licet ad id non accesserit Capituli tui consensus. Quocirca frater∣nitati tva praesentium authoritate concedimus, ut praedicta valeas legitimè revocare; contradicentes per Censuram Ecclesiasticam, appellatione postposita compescendo. Da∣tum Lugduni, decimo sexto Kalendas Julii; Pontificatus nostri, anno. sexto.

The Religious persons hereupon appealling from the Bishop to the Pope notwith∣standing this Bull, the Bishop soon after crossed the Seas to the Popes Court upon this occasion, to dismisse their Appeals and complaints against him.

Causa autem solius Episcopi Lincolniensis, quare transfretaret patuit; vigilanter* 1.803 laboravit, ut eos quos vocaverat ad Papale mandatum, ut praetactum est, & contra inaudita gravamina sua ad sedem Apostolicam appellaverant, strictius suae flecteret voluntati. Appellaverant enim exempti, Templarii, Ho∣spitalarii, et multi alii, qui postea a Domino Papa pecunia interve∣niente, caute sibi pacem redimerunt, secundum illud Ethici,

Judicis auxilium sub iniqua lege rogato▪

Quod cum Episcopo post multas expensarum effusiones, & labores inutiles inno∣tuisset; confusus & tristis venit ad Dominum Papam, dicens: Domine sancte Pa∣ter, erubesco confusus in proposito meo, quod in literis et pollicitis vestris confidenter solidadi; spe frustror praeconcepta, quia quos credideram edomuisse, liberi in meam recedunt confusionem. Cui Papa torvo vultu dicitur respondisse. Frater quid ad te? liberasti animam tuam, fecimus eis gratiam. Nunquid oculus (tuus) nequam est, quia bonus sum? & cum Epis∣copus suspirans in seipso diceret, tamen auditus a Papa: O pecunia, pecunia quam potens praecipue in Curia Romana: exasperatus Dominus Papa re∣spondit. O Anglici, hominum estis miserrimi. Quilibet ve∣strum alium corrodit ac studet depauperare. Quam multos elaborasti reliogiosos tibi subjectos, tuasque oves & indigenas ac domesticos, orationibus & hospitalitati intendentes, deprimere, ut de bonis eorum tyrannidituae ac cupidi∣tati satisfaciens, alios et forte alienos reddas locupletes! Et sic confusus, & ab omnibus protervius acclamatus, recessit Episcopus, & ne nihil fecisse videretur a∣liis negociis intendebat. * 1.804 Remansit autem in Curia Romana Lincolniensis, utver∣sus Papam propositum perficeret praeconceptum. Which he was utterly unable to effect, the Religious and exempt persons out bribing him there.

The Bishop having incurred the Popes displeasure by his forecited reprehension; and the King complaining against him to the Pope by speciall Messengers, that he had, against the Right of his Crown, excomunicated the Sheriff of Rutland, for not taking and imprisoning one Ranulph a Clerk, whom the Bishop had deprived and excommun cated for incontinency; upon his significavit directed to the Sheriff, the Pope thereupon issued a memorable inhibition to him, and all other Bishops and Officials, thus Recorded by Mat. Paris.

Eodem quoque anno, contigit, quod Episcopus Lincolniensis privavit quendam* 1.805 Clericum beneficiatum, in Episcopatu suo, accusatum de incontinentia, nomine Ranulphum, & privatum excommunicavit, quia condemnatus, cedere recusavit. Nunc cum in sententia excommunicationis ultra quadraginta dies perseverasset, sig∣nificavit Episcopus Vicecomiti Rotholandiae, in cujus Vicecomitatu idem cler∣cus manebat, ut ipsum captum teneret tanquam contumacem. Vicecomes autem eo quod fortè amicusd••cti Ranulphi fuerat, hoc facere distulit vel recusavit, nunce∣mm erat Episcopo favorabilis. Quia enim, ut a••t Seneca, qui diu distulit, diu noluit. Episcopus igitur Vicecomitis comperiens simultatem, ipsum excommunica∣vit solenniter. Vicecomes igitur ira us & verecundatus, Regem illico adiit, gra∣vem super h••c reponens querimoniam. Quod cum audisset, & sui omnes aulici, commoti sunt univern, Rex autem iratus nimis, respondit addito maxi∣mo juramento: siquis meorum versus Episcopum illum vel quem∣piam foris fecisset, coram nobis querimoniam deberet reposuisse. Sed ut videtur, me habuit contemptui. Missus igitur ad Roma∣nam curiam Legatis solennibus, hanc meruit literam in Ecclesia∣sticae libertatis praejudicium, interveniente pecunia, celeriter impetrare.

INNOCENTIƲS quartus Episcopus, &c. Dilectis filiis Abbati Westmo∣nasteriensi* 1.806 Londini, salutem. Celsitudinis charissimi in Christo filii Regis Angliae illustris votis liberaliter annuimus, ut ei in his quae dignè deposcit nos favorabiles exhi∣beamus. Cum igitur sicut ex parte sua fuit propositum coram nobis, nonnulli Pontifices et alii Praelati Regni sui Ballivos suos, super his quae ad jurisoictionem Regiam pertinent, coram se pro suo com∣pellant libito litigare, ac in eos nisi coram ipsis litigent excommu∣nicationis ferant sententias, in ipsius Regis praejudicium et gra∣vamen, Nos ejus supplicationibus inclinati, ut nullus ipsius Reg∣ni Archiepiscopus, Episcopus, vel alius Praelatus, Ballivos ipsos coram se super his, quae ad Regiam jurisdictionem pertinent litiga∣re compellat, vel hac de causa in eos hujusmodi ferant sententias, auctoritate literarum districte durimus inhibendum. Quocirca discretioni vestrae per Apostolica scripta mandamus, quatenus praedictum super his, con∣tra inhibitionis nostrae tenorem, non permittatis ab aliquibus indebi∣te molestare Malefactores, &c. Datum Lugdini, 7 Idus Martii, Pontificatus no∣stri Anno 7. Hoc tamen non sine redarguatione peritorum, haec fecit Dominus Rex, Quod scilicet conquestus est super hoc Dominus Papae. Having royal power to redress it himself by his own Writs of Prohibition, asis evident by this remarkable Writ of K. Henry the 3d. in the 20th. year of his Reign, (casually omitted in its due place) directed to the Official of the Bishop of Winchester, enjoyning him to ab∣solve the Kings Bayliffs, whom he had unjustly Excommunicated at the suit of the Prior of St. Swithin in Winchester, for seising upon a Royal Fish, (belonging to the King by his Prerogative) which the Prior claimed, because drawn on shore upon his Land.

REX Magistro W. Officiali P. Winton. Episcopi, salutem. Ad nostram pervenit* 1.807 noticiam, quod cum quidam Piscis Regius nuper applicaret in terra Prioris Sancti Swithinis Winton. & constantibus illuc tàm Ballivis nostris, quàm Ballivis ip∣sius Prioris, manu communi esset ad terram tractus, & unanimi assensu Ballivorum no∣strorum, & ipsius Prioris esset in quadam domo depositus & sale conditus, quia Ballivi nostri tandem non permiserunt dictum Priorem pro voluntate sua de dicto Pisce disponere,

resumentes eum ad opus Regium; delata inde vobis querela per praefatum Priorem, sententiam Excommunicationis in Ballivos nostros praecipitatis, unde si miremur et movemur minime mirari debetis, cum nullus in Regno nostro jus habeat hujusmodi Regium Piscem vendicandi ubicunque applicuerit, nisi de jure speciali a no∣bis vel Praedecessoribus nostris 〈◊〉〈◊〉 fuerat indultum: Et licet Ballivi nostri graves exstitissent ipso Priori vel 〈◊〉〈◊〉 super concessa ei à Regia potesrate libertate, ob Regiam tamen reverentiam requirendi essemus, ut id emendari faceremus, et tunc demum si negligentes essemus in hac parte, posset in Ballivos nostros honestius animadverti. Et ideo vobis mandamus rogantes, quatenus praefatos Ballivos nostros a dicta sententia Excommunicationis faciatis absolvi: Et si memoratus Prior ostendere velit, quod jus habeat in hujusmodi Regio Pisce, paerati sumus ipsum audire, & ei per considerationem Curiae nostrae Justitiam exhibere. Teste Rege apud Doncastr. 27 die Septembris.

By which Writ, and the Kings forecited complaint and Popes Letters in pursuance thereof, it is apparent: First, That no Bishop, nor Ecclesiastical person or Court, ought to draw any of the Kings Officers or Bayliffs into their Ecclesiastical Courts, for any matter belonging to the Kings proper Jurisdiction or Temporal Courts, nor for the execution or neglect of their Offices. 2ly. That they ought not to Excom∣municate them in their Courts for any Temporal cause, or executing their Offices; and that the King by his special Writs may command them to absolve them if Ex∣communicated. 3ly. That * 1.808 Royal Fishes (as Whales and Sturgeon) belong only to the Kings of England, wherever cast on shore, by vertue of their Prerogative; and that none can claim them but by special grant from the Crown; and that they ought to sue for them only in the Kings own Courts. 4ly. That in that age Abbots, Prelates, and Ecclesiastical Courts were very insolent, ingratefull, severe, and uncivil in vexing, Excommunicating the Kings Bayliffs, Sheriffs, Officers, upon every trifling occasion, without complaining first to the King, notwithstanding they claimed all their Priviledges, Royalties, Lands from the Crown. 5ly. That the King was very sensible of these affronts to him and his Officers, and industrious to redresse them by Writs out of his Temporal Courts, for the maintenance of the Rights, Prerogatives of his Crown, and encouragement of his Officers to dis∣charge their duties.

The forementioned high-spirited Bishop Grosthead in the second year of his Conse∣cration, offered an high affront to the King, his Crown and Dignity, by prohibiting Clerks attached for holding Plea in the Spiritual Court of a Temporal matter, contra∣ry to the Kings Prohibition, to appear or answer their contempts in the Kings Courts, whereupon he issued this notable Writ to him and his Justices of the Bench to maintain the Rights of his Crown against this Innovation and enchroachment.

REX Venerabili Patri R. eadem gratia Lincoln. Episcopo, salutem. Ad aures* 1.809 nostras nuper pervenit, quod cum temporibus Praedecessorum nostrorum Regum Angliae, et tempore nostro, Clerici, qui contra Prohibitionem Regiam in placitis ad Regiam dignitatem pertinen∣tibus processerint in foro Ecclesiastico ea occasione attachiati se∣cundum leges et consuetudines Regni, in Curia Regia inde respon∣dere consueverint. Nosque ea semper gavisi sumus libertate et ad∣huc in ejusdem possessione. Vos in grave praejudicium dignitatis Regiae libertatem praedictam nobis intenditis auferre; non permit∣tentes Clericos vestros de Diocaesi vestra post contemptum Prohi∣bitionis nostrae inde in Curia nostra respondere, de quo cogimur (mirari) vehementer et moveri. Cum igitur tantam et tam enor∣mem injuriam non possumus, sicut nec debemus aequanimiter tole∣tare: Vobis mandamus rogantes, et bena fide consulentes, quate∣nus

possessionem libertatis memoratae nobis relinquentes illaesam, nihil contra Coronam et Dignitatem attemptetis in hac parte, prop∣ter quod asperius erga vos moveri debeamus. Scituri indubitan∣ter, quod nullo modo permittemus pro defectu defensionis sufficien∣tis juri nostro aliquid deperire. Teste Rege apud Clarenden, 17 die Junii.

Et mandatum est Justiciariis de Banco, quod quatenus in eis Dominum Regem in seisina libertatis praedictae, ficut ea usus est hucusque, ma∣nuteneant,* 1.810 non permittentes quod pro defectu sui aliquid jure Regio depereat. Teste ut supra.

As this turbulent innovating Bishop had very ill successe in these his Usurpations upon the Crown and Subjects Liberties, and in his forementioned Visitation Oathes and Inquisitions, so he had as bad successe in the Appeals and complaints made against him to the Pope; whereupon after many months attendance and great expence of monies, dispairing of successe, he returned much damnified and discontented to his Bi∣shoprick, resolving to retire himself from the world, and desert his Bishoprick; which resolution he suspended, fearing lest the King seising upon the Temporalties, should impoverish the Bishoprick, and recommend an unworthy person to it, as Matthew Paris thus records.

Et circa idem sestum sancti Michaelis, Episcopus Lincolniensis Robertus, cum* 1.811 in Curia Romana pluribus diebus cum multarum expensarum in∣utili profusione stetisset, et conceptum propositum ad votum perficere non valeret, tristis et vacuus in Angliam remeavit. Mul∣tos tamen religiosos ut se ab ejus impetu defenderent fatigaret, et non mediocriter damnificaret. Et cum in Episcopatum suum per∣venisset, videns materiam confusionis Ecclesiae universali cominus imminere, ut sibi contemplanti, oranti, & studenti liberius vacaret, exemplo in∣structus Episcopi Dunelmensis Nicholai, se exuens à mundanis, quibus se saepè inu∣tiliter illaqueaverat, Magistro Roberto de Marisco, officiali suo, curam administrati∣onis officii sui commisit sibi competentis, proponens mundo perituro valedicere, ac¦cedere Episcopatu: sed timens Regias rapinas, quae vacantes cousuevit depaupe∣rare, & demum indignas personas intrudere in eisdem, sub dissimulatione, suspen∣so adhuc tam arcano consilio, nescius quid in tanto mundi turbine ageret, anxius expectavit.

The same year Boniface Archbishop of Canterbury being inthroned in his See (from which he had been long absent) with great pomp and state, the Bishops of his Pro∣vince* 1.812 met together at Oxford, to compute whether he had levyed the sum of money out of the First-fruits of Benefices formerly granted him by the Pope, where although they found by the Collectors of each Bishoprick, that he had received far more then the sum assigned, yet he demanded a great deal more upon pretext of his expenses, which he converted to his own profit; Episcopi igitur inviti quod exegit concesserunt, sentientes Dominum Papam sibi favorabilem. After which the Arch∣bishop purposed to visit his Province, the better to fill his purse; which being the first Metropolitical Visitation I finde extant in our Histories, wherein he met with much opposition, I shall relate the passages thereof at large, as Matthew Paris and others report them.

Diebus itaque sub eisdem, Archiepiscopus Cantuariensis Bonifacius, exemplo* 1.813 Lincolniensis Episcopi provocatus, qui ut Canonicos suos visitaret, impetraverat potestatem, in sua Provincia Visitationem facere attemptavit, scilicet super Episcopos, Abbates, Clerum, & populum. Fecit igitur Visitationem primò in Capi∣tulo suorum Monachorum Cantuariensium rigidè nimis, & immisericorditer, ut ad invicem dicerent: De eodem merito hoc patimur, quia peccavimus in praedecesso∣rem ejus beatum Aedmundum quem austerum reputavimus, & protervum: verè quae promeruimus, toleramus, eligentes alienigenam, illiteratum, ignotum & inex∣pertum, bellicis plusquam spiritualibus negotiis idoneum et exerci∣tatum. O quales habuit praedecessores, Martyres, Doctores, Autenticos, & Sanctos Dei Confessores? Heu quare in hac enormi electione, plus Regi rerreno,

quam coelesti obedivimus? Venit igitur illinc ad Abbatiam de Reversham, cujus visitationi propter tyrannidem suam non ausi sunt ipsi pusilla∣nimes Monachi contradicere. Inde autem venit cum magno im∣petu, ad Roffensem Prioratum, ubi extorsit ab illa exili domo plus quam xxx Marcas: unde constat ipsum visitationis officium plus exercere cupiditate pecuniae, quam pro ordinis vel morum reformati∣one, cum sit ordinis et morum ignarus, ac literaturae.

Quarto veroidus Maii, videlicet die sanctorum Paneratii sociorumqué ejus, ve∣nit* 1.814 idem Archiepis. Londinum, visitaturus Episcopum & ejus capitulum., & Religio∣sos ipsius civitatis, & hospitium suum cepit sine alicujus licentia, in domo nobilisti∣ma Episcopi Cicestrensis, non procul à domibus Conversorum, nec descendit apud do∣mum suàm propriam apud Lamhith, & fecit marescallos suos violenter comparare cibaria su•• ad formam Regis, cum minis & convitiis, & injuriis mercatoribus illatis: paucos tamen vel nullos convivas invitavit. In crastino autem visitavit Episcop. Ful∣conem, apud quem inverecundiam ab eodem Archiepiscopo factam, si quis enarra∣ret tum in poculentis,, tum in ferratura, scilicet equorum deferratorum, aures & animos offenderet audientium, imo & corda cruentaret. Visitaturo autem Capitulum Sancti Pauli London restiterunt Canonici, appellantes ad Pontificem, quamobrem Decanum et alios excommunicavit.

Et in crastino, ira adhuc ••umidus, & lorica, ut perhibent, qui viderunt, sub vesti∣bus* 1.815 indutus, venit ad Prioratum Sanct. Bartholomaei, ut ibi Canonicos visitaret. Cui adventanti, & Ecclesiam intranti, occurrit Subprior, quia Prior tunc domi non fue∣rat, comitante Conventu processionaliter cum solemnitate in multorum accessi∣one Cereorum, & sonitu Campanorum: erant autem in capis chorealibus & preci∣osis valdè, quarum preciosissimam habuit Subprior memoratus. De quo sibi exhibito honore non multum curavit Archiepiscopus, dixit se illuc venisse, ut ipsos Ca∣nonicos visitaret. Erant autem jam omnes Canonici in medio Ecclesiae, scilicet in choro, ipseque Archepisc. cum majori parte familiae suae, inordinate sese compri∣mentis. Cui respondit unus Canonicorum pro omnibus dicens, quod Epis. habe∣rent peritum & diligentem, qui eos habuit, cum necesse fuerat, visitare, nec vo∣luerunt, nec debuerunt ab alio, ne contemptus videretur visitari. Quod audiens Archiepiscopus, in iram secus quam deceret con∣versus, irruit in Subpriorem, suaeque conditionis, et suorum anteces∣sorum sanctitatis immemor, ipsum sanctum virum sacerdotem et religiosum in medio Ecclesiae existentem, pugno impie tum percus∣sit, tum in pectus senile, tum in faciem venerabilem, tum in ca∣num caput impulit trueulenter multoties, clamosa voce dicens: Siccine, siccine decet Anglicos proditores impetere; & horribilius cum juramentis irrecitabilibus delirans, gladium suum expostulavit festinanter afferri.▪ Et* 1.816 cum multiplicarentur tumultus, & niterentur Canonici suum Subpriorem de manibus tam violenter opprimentis liberare; ipse Archiepis. capam illam preciosam qua Subprior indutus erat, dilaceravit, & firmaculum, quod vulgariter morsus dicitur, avulsit, & inter pedes catervatim irruentium conculcatum est, & amissum, quod au∣ro & argento & gemmis fuerat preciosum. Sed & ipsa capa Nobilissima concultata & disttacta irrestaurabiliter, violabatur, nec adhuc aversus est furor Archiepisc. Ipsum namque virum sanctum impetu violento repellens, & retroire cogens ad u∣nam spondam, quae duos de stallis dividebat, & pro podio facta fuit, adeo senile cor∣pus pressit, ut ossa cum medullis conquassaret & praecordia collideret furibundus. Cae∣tiri autem cum tantam in Archiepis. viderent immoderantiam, virum seminecem de mortis confinio vix eripuerunt, oppressorem repellentes. Qui cum cecidisset re∣torsum, & aversa fuerunt ejus vestimenta, visa est lorica ipsius a multis mani∣feste, qui abhorruerunt videntes Archiepis. loricatum, unde praeno∣sticabant multi, quod non ad visitandum, vel errores corrigendum illuc venerat, sed potius ad praelium excitandum. Interim sui ministra∣les quos habuit impetuosos sibi comprovinciales in reliquos Canonicos imbelles, inermes, & improvisos, truculenter irruerunt, & tam ipse Archiepiscopus quam sui, jussu ejus exemplo, quamplures ex eis malè tractaverunt, percutiendo, dilacerando,

prosternendo & conculcando. Venerunt igitur Canonici pedes livore et cruore deturpati, et male laesi, hirsuti, et lacerati, ad Episcopum civitatis, super tam detestabili facto gravem querimoniam cum la∣chrymis reponentes. Quibus ille Episcopus: Dominus Rer est apud Westmonast. adite eum hoc monstraturi, ut saltem moveat eum suae pacis in sua principali civitate laesio tam violenta et manifesta.

Quatuor igitur ex ipsis Canonicis, quia caeteri non poterant prae dolore ictuum,* 1.817 Regis praesentiam ut adirent Westmonaster. in conspectu populi multum compatien∣tes usque pervenerunt, monstrantes omnibus ictuum vestigia, cruorem scili∣cet, livorem, et tumorem, et vestes laceratas, qui tam enorme factum compatientes detestabantur. Quintus autem, videlicet Subprior memora∣tus, nullo modo eques vel pedes ad curiam venire valebat, sed gemibundus in in∣firmariam portatus, sese in lectum recipiens, reliquum aetatis protraxit in languore. Rex autem, licet ad ostium camerae suae diu expectassent, memoratos Canonicos querulos, nec audire voluit, nec videre. Unde cum majori confusione ad Ecclesi∣am, quam dictus Archiepiscopus sanguine sacerdotum et religioso∣rum pollutam prophanaverat, redierunt. Interim perturbata est to∣ta civitas vehementer, et quasi seditione mota, proposuerunt ci∣ves communem campanam pulsare, et ipsum Archiepiscopum quic∣quid postea contingeret, in frusta detruncare. Resonabant interim cum probris convitia, & dicebant ei ad Lamhith domum suam properanti dum ipsum quaererent catervatim ruentes: Ubi est ille ruptarius, percussor impius & cruentus, non animarum lucrator, sed pecumarum exactor, quem non Deus, vel legitima vel libera promovit electio, sed Rex illicite potius intrusit, illiteratum et uxoratum, et teterrima de ipso infamia mota infecit totam jamjam civitatem? Et cito post transvectus clanculo per Tamesim, gravem super his co∣ram Domino Rege reposuit querimoniam, justificans se, licet reum, & alios gra∣viter accusando, & currens ad Reginam, coram ipsa reposuit graviorem. Rex igi∣tur seditionem formidans vehementer, fecit voce praeconia in civitate proclamari, ne aliquis super vitam & membra se de hac controversia intromitteret. Et sic spretus tam apud Canonicos S. Bartholomaei quam apud S Trinitatem, constanter appellantes, perrexit Archiep. et sumens ex Regis favore cornua, apud Lamhith in capella dictam sententiam in Canonicos S. Pauli la∣tam solenmter innovavit, involvens Episcopum Londinensem tanquam fautorem cum Canonicis memoratis. Ipsi igitur Canonici undi{que} laesionem et injuriam passi, sancto suo Bartholomeo cui jugiter nocte dieque servire dignoscuntur, causam hanc conquesti sachrymabiliter commiserunt, deprecan∣tes, ut Deus ultionum Dominus, quod homo nequit, vel dissimulat, tantas dignare∣tur ulcisci transgressiones.

Archiepiscopus autem felle adhuc repletus iracundiae, in crastino ad manerium* 1.818 suum, quod Harewes dicitur, properavit, distans ab coenobio S. Albani 7. Millia∣ribus, ut ibi visitationis officium exerceret, ibi{que} sententiam memoratam innova∣vit. Et cum ab amicis suis & clericis, viris disertis & literatis dictum fuisset ei de* 1.819 nobilibus privilegiis illi Ecclesiae à sede Apostolica concessis, supersedit dissimulans. Et reversus praeparavit se ad transfretandum, ut in curia Romana, ubi praepotens fuerat, & consuetus magis quàm more boni Pastoris super gregem suam commora∣ri, laqueos insontibus praepararet. Decanus autem S. Pauli Londinensis, vir quidem bonus & magni consilii & grandaevus, & magister Robertus de Barthona, & magister W. de Linchefelde. viri diserti & literati, ejusdem Ecclesiae Canonici, cum Procura∣toribus sui Episcopi, & Canonicorum praedictorum, curiam Papalem adierunt,* 1.820 super his omnibus querelam coram summo Pontifice reposituri, instructique suf∣ficienter, & multorum testimonio roborati, ad probandum praenotata.

Episcopus autem Londinensis super his perturbationibus non mediocriter motus, hinc Regalem versus suos naturales umbratilem amicitiam, illinc autem Sabaudien∣sium, quos offendere non audebat, nobilitatem, vehementer, nec est mirandum, formidabat. Cupiens in harum angustiarum articulis habere Abbatis & Conventus

S. Albani consilium & auxilium scripsit eidem in haec verba. Viris venerabilibus & amicis in Christo charissimis, I. Dei gratia Abbati S. Albani, & ejusdem loci Con∣ventui, ac omnibus aliis eidem domui subjectis, Fulco divina permissione Londinensis Episcopus salutem, & sincerae dilectionis in Domino semper augmentum. Fama gradu multivago terram perlabitur, quae stateram minatur communis indicii, & edictum no∣velli discriminis in pluribus locis disseminat, pace quidem diutina nostra Diccesis, per patrem nostrum venerabilem Archipraesulem impugnata, via credemus juste defensi∣onis arrepta, tanquam vestram bellatores pro jure omnium & singulorum provinciae in fortunae area praemissi, bellum nobis impositum; nisi omnipotentis, & vestri consilii sola∣tio respiremus adjuti, vobis praedicimus aerius imponendum. Idem namque Dominus, quod forte vobis innotuit, visitationem totius Cleri & populi nostrae Diocesis, ac procu∣rationem exigens ab eisdem à Capitulo nostro primitus, ac iterum à duobus Prioratibus civitatis, contradictionem passus pariter, & repulsam, licet cu••ialem, prius in ipsos ipsum ad praemissa non admittentes. Secundo pro eo quod aliquibus nostrae ditionis, ne ip∣sum in praejudicium Ecclesiae nostrae admitterent mandavimus, in personam nostram ex∣communicationis sententias fulminavit, legitimis tum appellationibus praeventus, cau∣sis justis, veris, & probabilibus expressis. Nec haec inquiete sola quietem nostram ag∣grediens, imo sententias sic derivatas in sua Diocesi, & ut fertur, alibifecit publicari. Missis igitur ad curiam jam procuratoribus, quosdam Coepiscopos nostros super prae∣missis sumus alloquuti, qui jura sua & libertates magnanimitate assumpta praetendunt defendere. Quocirca dilectionem vestram duximus exorandam, quod causam hujus peti∣tionis ac honorem vestrum & indemnitatem considerantes, nulla tepescat probitas, nulla frigescat virilitas, sed in ipso ponentes fiduciam, qui ab injustorum injuria tuetur op∣pressos, manum nobis velitis porrigere consilii salutaris. Valeat Ʋniversitas vestra sem∣ter in Domino. Decretales vero, ex quibus Archi▪ sumpsit hujus propositi occasionem, in libri Additamentorum plenius annotantur, cum disceptationibus partium ibidem conscribuntur.

This Archbishop held this his Metropolitical Visitation (as * 1.821 Grosthead Bishop of Lincoln did his Episcopal before him) not by his own inherent Archiepiscopal Au∣thority, but by the special Bulls and new Decretals of Pope Innocent the 4th▪ thus re∣corded to posterity by Matthew Paris in his Additamenta, to which his History re∣ferres us.

Decretales novae Innocentii Quarti, quorum Auctoritate Archi∣episcopus* 1.822 Cantuariensis Bonifacius, intendebat visitare in sua Provincia visitandos.

ROMANA, &c. Statuimus, ut quilibet Archiepiscopus suam volens visitare Provinciam, prius Ecclesiae suae Capitulum ac Civitatem, ac Diocesin propriam, plenè visitare procuret. Nec sit solum erga majorum, sed etiam minorum Ecclesia∣rum; nec circa Clericorum tantum, sed etiam populorum visitationem intentus. Et si commodè, vel absque difficultate accedere ad unamquamque non poterit, (as he ought of right, Acts 15. 36.) de pluribus locis ad unam congregationem Clerieos & alios studeat evoeare: ne in illis visitatio postponatur. Deindè liceat ei per totam Provinciam vel ejus partem, visitationis officium exercere, Civitates, & Dioceses, Suffraganeos, & eorum subditos, Cathedralium & aliarum Ecclesiarum, Monasteria, & Ecclesias, & alia Religiosa, & pia loca, Cleros, & populos, liberè visitando, ac procurationes a locis tantum recipere visitatis. Ex quo tamen aliquam de ipsis Diocesibus visitare ceperit, nunquam postea (sivè totam sivè partem ejus visitaverit) revertatur causa visitationis ad illam; priusquam omnes reliquae ipsius Provinciae Dioceses, in toto vel in parte (quàm scilicet secretò securè poterit) & suae denuò fuerint ab eo visitatae. Quod si fortè eadem Diocesis, vel aliqua ibi Ecclesia plùs aliis indigeat visitari, tunc aliarum visitatione intermissâ, redeat ad ean∣dem, si à loci Diocesano requisitus extiterit; vel de omnium aut majoris partis Episcoporum ejusdem Provinciae, processerit consilio & assensu. Ad quod idem se pronos exhibeant, ne animarum profectus aliquatenus negligatur. Si verò malicio∣sè in hiis difficultatem quamlibet adhibuerint, Archiepiscopus super hoc licentiam postulet confidenter. Postquam autem semel omnes Provinciae suae Dioceses visita∣verit, licitum sit ei postea (priùs tamen Suffraganeorum suorum requisito consilio)

ipsius definitione super hoc habi â coram eis quae in scriptis redigi volumus, ut pos∣sint esse aliis nota, visitationem per eandem Provinciam recitare, juxta modum supe∣riùs annotatum. Et si non interveniat in hoc Suffraganeorum ipsorum assensus, il∣lam semper providentiam adhibendo, ut in posterioribus visitationibus, illas Ecclesi∣as, illosque Cleros, & populos, priùs visitet qui non fuerant ab eo in prioribus visi∣tati, nisi magis sit aliis visitationis officium oportunum. Sanè hujusmodi impensu∣rus officium, proposito verbo Dei, quaerat de vita & conversatione ministrantium in Ecclesiis, & divino cultur deputatis: ac caeteris quae ad officium ipsum spectant, absque * 1.823 contradictione et exactione qualibet Iuramenti, ad ipsorum emendationem per salubr•••• monita, nunc levia nunc aspera, juxta datam à Deo sibi prudentiam diligenter intendens. Quod si de aliquibus orta fuerit infamia contra eos, Ordinariis ipsarum, ut super hiis solenniter inquirant, denunciet, si viderit ex∣pedire. Notoria vero crimina, quae examinatione non egeant, cum super hiis merito notari possit Ordinariorum negl gentia, eorundem liberè corrigat; poenam de illis debitam infligendo. Procurationes autem recipiat, nullam autem pecuniam* 1.824 ipse vel aliquis de familia iua, occasione alicujus officii vel consue∣tudinis, seu quolibet alio modo, earum nomine, sed in victualibus tantum recipiat moderatas. Caveant insuper, ne ipse vel quisquam suorum, munus quod••unque sic vel qua••itercunque offeratur, praesumat recipere, ut non quae sua sunt videantur quaerere, sed quae Iesu Christi. Quod si fu∣erit contra praesumptum, recipiens maledictionem inveniat: a qua nunquam, nisi duplum restituat, liberetur. Volumus enim in hiis fraudem quamlibet penitus evitari.

Hanc autem visitandi formam, ab universis etiam Episcopis aliis∣que Praelatis, ordinario jure suos subditos visitantibus, plene ob∣servari praecipimus: salvis super hoc rationabilibus et approbatis Religiosorum consuetudinibus, et regularibus institutis.

By which Decree of this Pope it is apparent: 1. That all Archbishops and Bishops were precisely enjoyned to proceed in all their Visitations, * 1.825 absque exactione qua∣libet Iuramenti, without any exaction of an Oath; wherefore Bishop Grostheads exaction of an Oath, was directly contrary to this Decretal, and justly prohibited by the King, his Court and Counsil, by the premised * 1.826 Writs of Prohibition, as an illegal Innovation; neither is there any mention, that Archbishop Boniface exacted any Oath in his Visitations. 2ly. That no Archbishop, Bishop, or their Officers, in such Visitations, ought to exact or receive any money, fee, or Procurations, but meerly victuals, and that only from the Churches which they personally visited, under pain of Excommunication till they shall make double restitution; which how much Archbishop Boniface, other Bishops and their Officers violate, our Histories and Ex∣perience evidence.

You have heard before of the Archbishops sentence published against the Dean and Canons of St. Pauls in London, and their Appeal to Rome, upon hearing whereof the Pope issued a Bull, declaring the Archbishops sentence of Excommunication to be utterly null and void.

Diebus autem sub eisdem, videlicet in adventu Domini, significavit Dominus Pa∣pa,* 1.827 de Sancto Albano & de Wautham Abbatibus, & Archidiacono Sancti Albani, qua∣tenus in Henricum Decanum Londinensem, Petrum Archidiaconum, Robertum Canto∣rem Londinensem, Magistrum Willielmum de Lichefeld, Willielmum Leafete, & alios Canonicos Londinenses, propter delictum Capituli, sententiam promulgatam ab Ar∣chiepiscopo Cantuariensi Bonifacio, penitus nullam fore. Instabat autem nihilo∣minus idem Archiepiscopus in Curia Romana, exigens in visitandos cum procuratio∣nibus visitationes. Et eò instantiùs & confidentiùs, quia * 1.828 Episcopus Lincolniensis, qui eo minor esse dignoscitur, à Domino Papa paucis antè elapsis annis impetraverat, ut Canonicos suos Lincolniensis Ecclesiae visitaret, multum reluctantes, et maximum the saurum in defensione eorum inaniter effundentes. Hujus autem rei Literae, scilicet denuncia••ionis praecepti, in libro Additamentorum plenius annotantur; where they are thus registred at large.

Litera Apostolica contra sententiam prolatam in Canonicos Sancti Pauli* 1.829 Londini, ab Archiepiscopo Cantuariensi, eos volente visitare.

INNOCENTIUS Episcopus, Servus servorum Dei, Dilectis filiis de San∣cto Albano, & de Wautham Abbatibus, & Archidiacono Sancti Albani, Lincolni∣ensis & Londoniensis Dioceseos salutem, & Apostolicam Bénedictionem. Ex parte dilectorum filiorum, Henrici Decani, Petri Archidiaconi, Roberti Cantoris, Magistri Gulielmi de Litchfield, Gulielmi le Faite, & Roberti dicti Monachi Canonicorum Lon∣doniae fuit proposicum coram nobis, quod cum venerabilis frater noster Cantuariensis Archiepiscopus ad Londoniensem Ecclesiam, impensurus in ea visitationis officium accessisset, Capitulo proponente ejusdem Ecclesiae, se ac Ecclesiam suam ab ipsius ju∣risdictione liberos & immunes, ac ideo eundem Archiepiscopum ad visitandum ad∣mittere, sibique procurationis praestare obsequium recusante, idem Archiepiscopus in personas eorum ob hujusmodi ejusdem Capituli delictum excommunicationis sententiam, authoritate propria promulgavit, quam ipsi nunciari Missam hu∣militer petierunt. Ad quod memoratus Archiepiscopus ex adverso respondit, quod non ob Capituli, sed praedictorum Decani & aliorum delictum, eandem in eos sen∣tentiam protulisset. Ipsius autem sententiae forma, in nostra & fratrum nostrorum audientia lecta fuit, cujus tenorem praesentium inseri fecimus, ad cautelam, Nove∣rint universi, quod cum nos B. Dei gratia Cantuariensis Archiepiscopus, totius Angliae Primas, Cantuariensi & Roffensi Civitatibus & Diocesibus visitatis, ut venerabilem fra∣trem nostrum Londoniae Episcopum visitassemus, descendimus ad visitandum Capitulum Cathedralis Ecclesiae Sancti Pauli Londoniae. Et monuimus vivâ voce, ac per alios fecimus saepius admoneri Decanum & Capitulum praedictae Cathedralis Ecclesiae Sancti Pauli; ut nos tanquam Metropolitanum suum, secundum formam à jure traditam, ad exercendum visitationis officium in sua Ecclesia admitterent reverenter. Quod ipse De∣canus & Capitulum facere in humanitate denegarunt; affirmantes vivâ voce coram no∣bis, quod nullatenus nos reciperent ad praedictum visitationis officium exercendum: & te∣nentes clausa ostia chori atque Capituli, ubi volebamus proponere Verbum Dei, manifestè impediverunt nos verbo & facto, ne possemus ibidem officii nostri debitum exercere. Et quamdiu in corpore ipsius Ecclesiae Sancti Pauli fuimus praesentes, divinae laudis organa prosuae voluntatis libito suspenderunt; in manifestam injuriam, & grave praejudicium Cantuariensis Ecclesiae, ac animarum periculum & scandalum plurimorum. Nos igitur offensam hujusmodi manifestam, nolumus, sicut nec debemus relinquere impunitam, ne cae∣teri exemplo similem assumant audaciam resistendi: praemissa competenti monitione, quia nos ab exercendo visitationis officio tàm temerè & inhumaniter repulerunt, nec nobis su∣per hoc parere & satisfacere curaverunt, Henricum Decanum, Petrum Archidiaconum, Robertum Cantorem Londoniae, Magistrum Gulielmum de Lichefeldia, Gulielmum la Feite, & Robertum dictum Monachum, Canonicos Londoniae, qui irreverenter se op∣ponebant, & praesentes aderant, & quos in hujusmodi contumatiae rebellione & contra∣dictione, evidenter nobis constabat esse culpabiles: auctoritate omnipotentis Dei, & bea∣torum Apostolorum Petri & Pauli, & beatissimi patroni nostri Sancti Thomae Marty∣ris gloriosi, in scriptis Excommunicamus, et Excommunicatos fore publice nunciamus. Actum Londoniae in praedicta Ecclesia Sancti Pauli, die Mar∣tis post Ascentionem Domini, Anno ejusdem 1250.

Auditis igitur & plenius intellectis, quae a partibus fuere proposita hinc inde, nos praemissae verba sententiae perspicaci discretionis examine ponderantes, ac volentes super hoc prolixae concertationis materiam quae in utriusque partis protelaretur dis∣pendium, remedio salubris compendii removere: de praedictorum fratrum consilio pronunciando decrevimus, praedictam sententiam quatenus in praedictos Henricum Decanum, Petrum Archidiaconum, Robertum Cantorem, & alios Canonicos Londo∣niae, propter delictum memorati Capituli noscitur promulgata, nullam penitus ex∣titisse, ipsosque per eam aliquo vinculo non teneri, nec per denuncia∣tionem ipsius notandos esse aliquatenus vel vitandos. Super eo verò, quod idem proponit Archiepiscopus, se in eos propter delictum ipsorum dictam sen∣tentiam protulisse, ipsum sicut de jure fuerit audiemus. Ideoque discretioni vestrae per Apostolica scripta mandamus, quatenus praedictae sententiae denunciationes, quas

ut dicitur contra praefatos Decanum & alios fieri facit Archiepiscopus supradictus, quatenus in praedictos Canonicos Londoniae ob delictum Capituli est prolata, faciatis omnino cassare: Contradictores auctoritate nostro, appellatione postposita, com∣pescendo. Quod si non omnes hiis exequendis poteritis interesse, duo vestrum ni∣hilominus exequantur. Datum Lugduni, quinto Calendas Octobris, Pontificatus nostri anno octavo.

This year there were extraordinary Tempests, stormes and inundations of the Sea in England and sundry other places, which Matthew Paris relating at large, makes this inference from them, that they were signs of Gods extraordinary indig∣nation for the unspeakable enormities and injustice of the See of Rome.* 1.830

Insolita maris inflatio & commotio, &c. Ut manifestè ira Dei tàm in mari, quàm in terra mortalibus appareret, secundum illud Abacuc vaticinium, vindicta videretur peccatorum imminere. Nunquid in fluminibus iratus es Domine, vel in mari indignatio tua? Et quid mirum? a Romana enim Curia, quae sons esse totius justitiae tenetur, enormitates irrecitabiles emanarunt. Quarum unam indignam scribi, huic parginae duximus inserendum.

Licet Prior de Binham jus plenarium haberet in Ecclesia de Westle, in usus pro∣prios* 1.831 habenda, utpote per collationem patroni, confirmationemque duorum Episcopo rum, & eorundem capituli, de tribus Romanae Ecclesiae Pontificibus, Lucio videlicet, Eugenio & Gregorio nono, quidam Januensis, spurius, et illiteratus, tales à Domino Papa literas, contra jus et pietatem impetravit. Innocentius Episcopus, &c. Dilecto filio magistro B. de Nympha, scriptori nostro in Anglia commoranti, salutem & Apostolicam benedictionē. Cum dilectus filius noster N. Camerarius noster, quondam Reinerio de Solerio Praeposito Yporiensis nuper viam universae carnis ingresso, Ecclesiam Westleiae Eliensis Di∣ocesis, quam spectantem ad praesentationem dilectorum filiorum Prioris & Conventus de Bin∣ham, ordinis S. Benedicti, idem Praep••situs dum viveret obtinebat in partibus Anglicanis, dilecto filio Herrigetto clerico, nato nobilis viri Pertini de Malachana de Volta, civis Ianuensis, auctoritate nostra duximus conferendam, decernens irritum et ••ua∣ne, quicquid de ipsa contra collationem suam contigerit attentari. Nos quod à dicto Camerario factum est in hac parte, ratum habentes, discretioni tuae per Apostolica scripta mandamus, quatenus procuratorem ipsius H. vel ali∣um quem volueris, ejus nomine in possessionem Ecclesiae memo∣ratae, amoto ab ea quolibet detentore, per te vel per alium procu∣res inducere corporalem, et tuearis inductum, contradictores per censuram Ecclesiasticam, appellatione postposita, compescendo. Illa indulgentia non obstante, per quam Anglis est indultum, quòd Itali clerici decedentis beneficium, vel cedentis alius Italicus immediatè nequeat obtinere, seu aliqua alia, de quae oporteat in praesentibus fieri mentionem, aut per quam hec collatio sen assignatio va∣leat impediri, vel etiam retardari, seu constitutione de duabus dietis edita in consilio ge∣nerali. Datum Lugd. 3 Cal. Maii. Pont. nostri anno 7.

The same year, the Pope having a design to remove to Burdeaux, then under King Henry the third his Dominion, and from thence into England, and sending so∣lemn Nuncioes to King Henry for this purpose, he was thereupon put to a great dilemma, to avoid the Popes displeasure on the one hand, and manifold inconveni∣ences of granting his request which would accrue to his Crown and Subjects, on the other hand; which he thought best to evade by delayes.

Tempore quoque sub eodem, missis solennibus nunciis, Dominus Papa postula∣vit* 1.832 Dominum Regem Angliae, ut liceret ei saltem apud Burdegalim civitatem suam in Gasconia commorari. Fratres enim Domini Regis Francorum eum districtè con∣venerant, rogantes ex parte dicti Regis & sua, ut pacem iniret cum Frederico humili∣ato, & satisfactionem Ecclesiae humiliter offerenti, sicut honorem universalis Ecclesiae diligebat. Imponebant etiam illi dicti Regis fatres, videlicet Pictaviae & Provinciae Comites, quod per Papae avaritiam totum evenit infortunium memoratum. Ipse enim Papa cruce signatos, ne in succursum Regis advenirent, pe∣cunia corruptus impedivit, et absolvit a voto suae peregrinationis, quos paulò antè per suos mittit praedicatores & minores crucesignavit. Prae∣terea

cruce signatos Comiti R. et aliis vendit Magnatibus, sicut o∣lim Judaei consueverunt, oves et columbas in Templo vendere, quos Deum legimus in Evangelio ira punitos ejecisse. His autem persuasionibus, difficilem se Papa exhibuit & inexorabilem, unde durius verbis & litigiosis Dominus Papa & dicti Comites ab invicem recesserunt, & versus Angliam ire maturaverunt, ut Dominum Anglorum Regem persuaderent, quatenus ad suc∣cursum Francorum Regis praesentiam suam desiderantis & expectantis, secundum votum suum, sicut honorem Christi desideravit, properaret.

Arctabatur igitur Rex Angliae vehementer, quod si paecluderet vias Papae, fratrem* 1.833 suum Aethelmarum Papa offensus minimè promoveret: si sinum panderet e•• refugii, Fredericum, per cujus terras necesse transire habet peregrinaturus, in iram pro∣vocaret. Francis quoque non placeret. Praeterea, quod multum pruden∣tiores Angliae perterruit, si Papa in Burdegali commoraturus reci∣peretur, posset in brevi tempore per navigium in Angliam navigare, et illam praesentia sua deteriorare, et ut timetur, coinquinare. Qui enim senserant illam suis corrumpi Caursinis usurariis, magis for∣midabant ipsum sua Curia, si praesens esset, quod absit, maculari. (Such a dangerous, unclean, unwelcome guest was his Holinesse then reputed, even in time of Popery to his Ghostly Sons, that they would rather have his room then company.) Ideo super hoc propensius consilium Regis protelabatur.

The Bishops and Clergy of the Province of Canterbury, to avoyd the turbulent Visitation and Exactions of Archbishop Boniface, made a Tax and Collection to de∣fray the Expenses of their Appeals and oppositions against him in the Court of Rome, which our Historians thus relate.

Episcopi Angliae interim cognoscentes ex dicti Episcopi (Lincolniensis) relatio∣nibus,* 1.834 nuper a Curia Romana redeuntis, & aliorum, quos miserant, procuratorum & exploratorum suorum, quod Archiepiscopus Cantuariensis laqueos damnosos ipsis parare moliebatur, pecuniam, ad expensas in Curia Romana effunden∣das, collegerunt: quae, pecunia interveniente, more arundinis ven∣tis agitatae, huc illucque flecti consuevit. Acceperunt igitur à benefici∣atis, de qualibet Marca duos denarios. Gravè enim erat, quod postulavit exactor memoratus, videlicet visitationem et procurationem totius Cleri et populi in sua, quae ampla fuit, Provincia. Quae propter hoc magis angebat universos, quod constat ipsum Archiepiscopum morum & scientiae mendicum, ad ipsam visitationem, non propter religionis augmentum, vel mo∣rum reformationem, sed propter emolumenta turpia, et jam sibi consueta, certius inhiare; As most usually did in such Visitations.* 1.835

Diebus quoque sub eisdem, Cantuariensis Archiepiscopus cauteriatam suam senti∣ens conscientiam super enormi facto quod Londini perpetraverat, maximè in Eccle∣sia Sancti Bartholomaei, missis clanculo nunciis, tàm comminationibus quàm blandi∣tiis, & tàm ex parte Regis & Reginae, quàm ipsius Archiepiscopus vocem querulam Canonicorum supprimere procuravit. Moreover,

Cantuariensis Archiepiscopus perpendens, quod ex enormi facto, quod Londini in* 1.836 Ecclesiis Canonicorum Sancti Bartholomaei perpetraverat, infamiae & scandali foetor sulfureus totius Regionis infecerat latitudinem, missis cautè nunciis, clamorem eorum blanditiis & promissis, admixtis comminationibus, suppressit. Ipsi igitur tum quia pauperes, tum quia potens erat Archiepiscopus, seipsum etiam manifestè culpa∣bilem justificare, in patientia sua animas suas possidentes, siluerunt, Deo & beato Bartholomaeo causam suam commendantes.

Tempore quoque sub eodem, Archiepiscopus Cantuariensis Bonifacius comperiens* 1.837 quod Decanus Sancti Pauli, concomitantibus quibusdam ejusdem Ecclesiae Canoni∣cis, & eorum quos laeserat procuratoribus, consilio Legistarum animatus, & Regis Literis & protectione armatus, necnon & generis sui potentiae consisus, ut fortior fieret in tyrannide, per Papalem auctoritatem, Curiam Romanam aditurus, in magna pompa et apparatu transfretavit. Boniface be∣ing at Rome, verissimas contra se commotiones paratas intelligens, adversarios tâm Regis ac Reginae, quàm suo nomine partim minis, partim blanditiis compescuit.

Deinde ut Provinciam Cantuariensem ad nutum suum in perpetuum prostraret, egit cum Papa, de visitationis suae jure ejus authoritate firmando, quod cum intellexissent Suffraganei, pecuniam grandem ad suppeditan∣dos in jure sumptus in Curia Romana (quae, pecunia interveniente, more arundinis ventis agitatae, huc illucque flecti consuevit) confla∣flabant. What the issue of his Journy, and the contests between him and his Suffra∣gans was before the Pope, * 1.838 Matthew Westminster thus summarily relates. Tandem post multas hinc inde expensarum effusiones, & laborum diversas vexationes, determina∣tum est, ut suam Archiepiscopus (secundum jus commune) rationabilius & tolerabi∣lius exerceret jurisdictionem, & sic visitationem prosequeretur, sub diffinita modificati∣one, & mota cessavit tempestas: of which more afterwards.

What Jurisdiction and Interest King Henry the 3d. claimed and exercised this year* 1.839 in the election, confirmation of Bishops, and disposition of Bishopricks, these ensuing passages will inform us.

Eodemque anni tempore, obiit Episcopus Roffensis. Cujus loco Monachi Roffen∣ses elegerunt Magistrum Laurentium de Sancto Martino, Domini Regis Clericum & Consiliarium specialem, ne si forte alium elegissent, se Rex electioni op∣posuisset. He got a Dispensation from the Pope to hold all his former Livings in Commendam with his Bishoprick, a practice newly invented.

Eodemque anno, circa festum Sancti Matthaei, apud Turonim obiit Episcopus Win∣toniensis* 1.840 Willielmus; qui, ut sibi parceret in expensis, ibidem circiter undecim mensi∣bus moram cum castigata familia continuaverat. Obligabatur enim Episcopa∣tus ejus debitis inaestimabilibus contra Papam, ex illo tempore ex∣crescentibus, quo Dominus Rex ipsum Episcopum persequendo ab Anglia exturbaverat. Cui sinum consolationis Dominus Papa opime remuneratus tunc pandebat, ut * 1.841 praescriptum est. Facta igitur pace cum Papa, & Rege incurvato, ut pecuniam pactam ci••iùs coacervaret, qua Ecclesiam suam liberaret, solitam rescidit mensae dapsilitatem & familiae numerositatem. Mori∣turus igitur, cum viaticum salutis videret afferri, cum in ostio intrans Sacerdos, Eu∣charistiam bajularet, ait, Expecta amice, Dignum est, ut Dei mei proditor obviam ei trahar, & meritò ut detractor: & sic manibus ministrorum, qui ei obtemperaverunt, obviam Corpori Christi tractus, cum lachrymis & contritione viaticum assumpsit sa∣lutare. Et sic in timore Dei spiritum contritum exhalavit.

Quod cum Dominus Rex audisset, laetas querelas ac breves cum siccis lachrymis* 1.842 emittens, omni quo potuit statim nisu conabatur, ut in loco ipsius frater ejus Aethelmarus, licet ordine, aetate, et scientia insufficiens, substituere∣tur. Misit igitur illico duos de praecipuis Clericis suis quos noverat ad omnem sug∣gestionem sagacissimos, Wintoniam cum Literis ejus, ut accumulantes blanditias mi∣nis & promissis, animos Monachorum Ecclesiae Cathedralis, ad quos pertinet electio, ad hoc inclinarent, ut ipsum Aethelmarum omnes in Episcopum postularent, & sua∣rum Pastorem animarum. Et qui ad hoc mittebantur fuerant Johannes Mansell, & Petrus Chaceporc, Clerici, qui ut desiderium Regis effectui manciparent, summam di∣ligentiam adhibuerunt, & quamplurium Monachorum corda enervarunt, ut eundem Aethelmarum postularent in Praesulem. Postularent, inquam, quia ad Praesula∣tus culmen omnino fuerat insufficiens et ineptus. Deinde elapsis circi∣ter quindecim diebus, quibus quotidie dicti Clerici instantissimè elaboraverant, ut eorum qui in Conventu constantiores videbantur, ad Regis terreni, spreto Regis coelestis timore, voluntatem incurvarentur, venit ipse Rex Win∣toniam, & illico ad Ecclesiam Sancti Swithini, videlicet Cathedralem accedens, quasi Episcopus vel Prior venit in Capitulum, et ascendens sedem Prae∣sidentis, Sermonem sedens hunc inchoavit, sibi thema praefigendo.

JƲstitia & pax osculatae sunt invicem, &c. & continuans sermonem, addidit:* 1.843 Ad me et Reges alios, necnon et Principes et Iustitiarios no∣stros, qui habent mediante Iustitia populos gubernare, pertinet ri∣gor Iudicii et Iustitiae. Ad vos autem, qui estis pacis homines & religionis alumni, pertinet pax & tranquillitas. Hodie autem, quia ut audivi, petitioni meae, ut benè sit

vobis, favorabiles vos foeliciter exhibuistis, Justitia & pax osculatae sunt. Quod est dictum: Aliquando vobis mihi rebellibus in postulatione Willielmi de Rale, Episcopi vestri jam defuncti, mihi non accepti, gravis extiteram: nunc autem vobis favorabilis factus sum amicissimus, & memor vestrae benignitatis, gratissimus impensor vicissitudinis. Praeterea, constans est per mulierem primò ruinam mundo evenisse, & per mulierem reme∣dium. Similiter in casu praesenti, ut uxori meae, scilicet Reginae, avunculum suum Willielmum electum Valentinum promovere in hunc Episcopatum desideranti, satisfa∣cerem, vos aliquando sollicitans inquietavi, & inquietando damnificavi: nunc autem ego, nimirum volens fratrem meum uterinum promovere, qui ratione mulieris, scilicet Reginae Isabellae matris nostrae, mihi indubitanter sanguine fraterno conjungitur, vobis reconciliabor, vosque & Ecclesiam vestram efficaciter promovebo, & praecordial is amici∣tiae brachiis amplexabor. Caeterum, libra rationis debetis non ultimò ponderare, quod in hac Civitate natus fui, & in hac Ecclesia baptizatus: unde majoris dilectionis mihi vin∣culis astringimini, nec debetis quomodolibet meae voluntati contraire, sed in omnibus prompta devotione obsecundare. Nec vacat à causa consensus gratissimi, quod idem frater meus Aethelmarus postulandus Ecclesiam istam, velut Sol, radiis suae Regalis generositatis, quae fulget ex parte genitricis, & praeclari sanguinis, quo pollet ex parte genitoris, & suae gratissimae benignitatis & juventutis, qua Deo complacet & hominibus, per longa tempora, ut speramus, illustrabit. Ite igitur in pace, et inito consilio cito revertentes, sine alicujus contradictionis scrupulo, pium propositum nostrum, de quo mihi spem dedistis, palam coram me & omni∣bus electum, vel postulatum vestrum communi assensu Aethelmarum fratrem meum foeli∣citer nominetis. Et in calce sermonis superaddidit, quod si ipsos Monachos per∣suasionibus suis rebelles inveniret, profecto confunderet universos: secundum illud Poëticum,

—Stricto supplicat ense potens.

Monachi igitur sedentes, in arcto positi, super his diligenter conferentes, pristinas* 1.844 tribulationes, quas pro Will. electo Val. graves, & graviores pro postulatione Will. Episcopi eorum jam defuncti, perpessi sunt, memoriter recitarunt, dicentes: Ecce preces Domini Regis armatae, quibus contradicere grave est ac nimis formid••b••le, ac Ecclesiae nostrae periculosum! Papa enim Regi in omnibus odtemperat, & quia in arcto positus, Principes offendere vitat & formidat. Unde si secundam i∣doneam personam aliam quam fratrem suum eligeremus vel postularemus, Rex in iram, imò furorem versus, factum nostrum, licet sanctum Petrum, si superstes esset, constitueremus, cassando, nos persequeretur, et si hinc Regem haberemus inimicum, et inde Papam qui corruptibilis est, potenter adversantem, quasi inter duas molas contritis, immineret confusio cum ruina inconsolabili. Praeterea, postquam Will. Episcopum Norwicensem in Episcopum nostrum promovendo postulavimus, & colla nostra ejus jugo, Rege invito & con∣stanter contradicente, & nos opprimente, supposuimus, idem W. postquam ple∣nam adeptus est potestatem, nos licet indigena & legum terrae peritus, & quae spe∣rabimus per omnia Deo placitum, & nobis frugalem, immisericorditer perseque∣batur, & irrestaurabiliter damnificavit, acceptorum immemor beneficiorum, & innumerabilum quas pro eo toleravimus injuriarum. Unde incarcerabamur capti, tracti & fustigati, fame affecti, cruentati, & quasi fures compediti. In quem igitur de caetero poterimus confidere, in quem sperare? in quo salutem expectare? Hinc Scyllam, illinc Charybdem formidamus imminentem. Si autem hoc egerimus, mors nobis est: si autem non egerimus, manus Regias non effugi∣emus. Praeter haec etiam, quod nos debet meritò deterrere, si memoratum Ae∣thelmarnm in Episcopatum promoveamus, semper erit electus, non Episcopus, quod nunquam contigit huic Ecclesiae, nec utinam contingat. Item forte impetrabit a Papa, ut remaneant sibi electo, quos jam obtinet, redditus infi∣niti. Quid enim his temporibus non obtinent et impetrant in cu∣ria* 1.845 Romana, munera effundentes? Quod si hoc, nulli in Anglia in divitiis & potestate praeterquàm vix Regi secundus existet, & tunc poterit, si placuerit, sed

utinam non patrisset vel Pictaviset, totam Angliam in Pictaviam, vel Pictaviam tanquam Regni ostiarius potentissimus redigere in Angliam, & sic Anglorum de sub coelo delere memoriam. Tandem post multas, quibus involvebantur, angustias, videntes dies malos, nec ad sinum patris nostri Papae, qui solet ad eum con∣fugientibus suffragari, patere refugium, voluntati Regiae coacti sunt in arcum pravum conversi incurvari. Postularunt igitur voce com∣muni, sed non corde unanimi, in Episcopum & animarum suarum Pastorem spiri∣tualem Aethelmarum, fratrem Regis uterinum, ex patre Hugone Bruno, Comite de Marchia & Isabella, quondam Angliae Regina, uxore sua, procreatum, natum in Pictavia, licet aetate, scientia, & ordine insufficientem, annuis redditibus innumerabilibus Archipraesulatui condignis abundantem, Monachi Wintoniensis Re∣gis victi importunitate, & de Papae adjutorio desperantes. Sic igitur ipsum Aethel∣marum tanquam electum suum vel postulatum, in praesentia Domini Regis solenni∣ter in propatulo nominarunt, addita conditione tali, si videlicet possit talis ex di∣spensatione Domini Papaead dignitatem Pontificis promoveri.* 1.846

Rex igitur vultu, gestu & voce exaltata gaudium protestans, jussit Roberto de So∣thindona cleri••o suo & electo Rhetori, ut elegantissimam & efficacissimam Epistolam super his componeret, Domino Papae trasmittendam, in qua precibus urgentibus, comminationes terribiles & aduberes intermisceret promissiones. Missit igitur Do∣minus Rex nuncios solennes & eloquentes qui bene norunt tam Papam quam Car∣dinales ad suum incurvare propositum, ad Romanam curiam, ut ipsam Papam super hoc arduo negotio, Domino Regi tam placido & praecordiali, convenirent, & ad as∣sensum tam prece quam pretio vigilanter inclinarent.* 1.847

Proh dolor, ut quid mundi languor amplius protelatur, quoniam exularunt pax & justitia, de quibus Rex sermonis ac praedicationis suae sumpsit exordium? Ubinam libera electio? Pax Ecclesiae quam inviolabiliter juravit Rex tenere in coronatio∣ne sua primitiva? Heu, heu, modo contemptis Regni naturalibus, viris sanctis, li∣teratis & religiosis, intruduntur alieni, honore quolibet indigni, literarum & idio∣matis Anglicani penitus ignari, confessionibus, praedicationibus omnino inutiles, nec compositi, nec moribus informati, pecuniae extortores, animarum contemptores. Quondam sancti viri, religiosi, et literati, spiritu sancto cooperante et revelante, ad Cathedras, licet renitentes, trahebantur, quas per fas aulici, tribunales, vel barbari occu∣pant violenter. Omnes jam domus, ad quas electio pertinet Pontificalis quam Conventuales, cum vacantes ad manus Regis devolvantur, quae utique manus de∣fensiva esse teneretur & protectiva praedae patent & rapinae. O Papa patrum pa∣ter, ut quid permittis Christianorum climata talibus inquinari? Me∣rito igitur, merito ab urbe et sede pulsus propria, tanquam et pro∣fugus alter Cain cogeris exulare: prosperantur hostes tui Frederi∣cales: fugis fugantes, et qui te persequuntur, sunt veloces et po∣tentes. Ubique in tibi subjectos tua bulla fulgurat, sed vilescit a∣pud rebelles. Ubique suspensis a beneficiorum collationibus Prae∣latis, jubentur fieri * 1.848 Provisiones, sed indignis, barbaris, et ignotis qui ab ovibus ovilis dominici lac querentes, carnes, et vellera tondent, radunt, excoriant eas et eviscerant. Nec alicui a piis patribus indulata privilegia possunt suffragari. Inter caeteras quo∣que nationes et regiones, Anglia ubi, ut novit mundus, plus vi∣get fides Christiana, vilius conculcatur, suisque bonis et laboribus opprimente Papa spoliatur. Nullus ei, si ipsa cuilibet fit praedo∣ni. Ubinam scitur Anglicus aliquis redditum habere in patribus Romae, Italiae, Januae, vel regnorum aliorum, cum tales in Anglia rapi∣ant universa. O Deus ultionum Domine, quando exacues ut ful∣gur gladium, ut cruore talium inebrietur: profecto peccata nostta nobis gravamina merito talia praepararunt.

Aethelmar going to Rome with the Kings Letters of recommendation by his great friends and money obtained from the Pope not only a confirmation of his election, but likewise a dispensation to hold all his former Rents and Benefices, notwithstand∣ing his youth, want of learning, and insufficiency for so great a Cure of souls.

Anno Dom. 1250. Circa idem tempus, (Calend. Martii) confirmatus est in Epis∣copatum* 1.849 Wintoniensem à Domino Papa Aethelmarus frater Domini Regis uterinus, Non obstantibus juventute et literarum ignorantia, et omnimoda ad tantam dignitatem, et tot animarum regimen insufficientia. Concessa est etiam eidem a Domino Papa tanta gratia, ut prius obtentos redditus retineret. Procuravit enim haec omnia urgen∣ter, Domini Regis vigil diligentia. Sed ne videretur Dominus Papa in sterili littore, sine messis utilitate seminasse, illico exegit a Rege provideri filio Comitis Burgundiae puerulo, in redditu quingen∣tarum marcarum. So as he gained on all hands by this bargain.

Laurentius de S. Martino Bp. elect of Rochester, obtained the like confirmation and* 1.850 dispensation with Aethelmar: Quibus concessum est, et per aliquot annos sequentes redditus prius obtentos retinere. Et sic jam in consue∣tudinem et usum haec abusio suscitatur, ut quis ad Episcopatum vo∣catus, non Episcopus permaneat, sed electus, ut scilicet pastor non pascat, sed pascatur. Et ut Episcopatus pristinos redditus retineat, ut multiforme monstrum habeatur. Et ut aliquis Episcopus ad ali∣um Episcopatum ditiorem postulatus, transferatur, ut una Eccle∣sia, alterius pellex habeatur. An unsufferable abuse, continuing ever since without redresse, to the great scandal of Religion, and prejudice of the peo∣ples souls.

In the mean time, as Matthew Paris observes, * 1.851 Fuit autem Dominus Rex ad na∣tale Domini apud Wintoniam. Et quia sedes Episcopalis vacabat▪ & ad eandem postu∣latus fuerat Aethelmarus frater ejus, ut praedictum est, cohibuit manus rapaces, ne bona distraheret Episcopatus, ut solebat. Veruntamen quia aegrè dediscitur usus, sylvas praecepit abscidi & vendi, & inde pecuniam aerario suo addi accumulandam, licet satis diceretur ei, quod peregrinaturis & Deo militaturis, talis rapina nullatenus fuerat profutura.

The Bishop of London being involved in the Archbishops * 1.852 premised excommuni∣cation, he thereupon Anno 1250. made these propositions to the Archibishop for an amicable accord between him and the rest of his Diocesans, who refused to em∣brace them.

Ad hoc quod Dominus Archiepiscopus monet Dominum Londinensem, ut Manda∣tum* 1.853 suum directum Priori sanctae Trinitatis revocet, petit Dominus Londinensis, ut exhibeatur ei illud mandatum, in quo si fuerit aliquid corrigendum vel revocandum, paratus est illud facere quatenus fuerit de jure faciendum.

Petit Dominus Londinensis, ut idem unà cum ipso eligant quatuor viros probos, fide dignos & Jurisperitos, & ipse unà cum quinto comuniter electo, audiant ratio∣nes Domini Episcopi, pro se & subditis suae Ecclesiae; & rationes Domini Cantuari∣ensis, circa factum visitationis, & terminent negotium (si fieri possit) cum pace. Et si non conveniant in unam sententiam, consulant Dominum Papam, & expectetur ejus diffinitio.

Aliter. Petit Dominus Episcopus, quod Dominus Archiepiscopus de facto revo∣cet quod de facto fecit, circa Sententias suas, per legitimas appellationes praeventas; & medio tempore, quiescat ab executione visitationis insolitae; & faciat Convoca∣tionem de fratibus Coepiscopis, & habito consilio eorum & deliberatione cum ipsis, fiat provisio quid faciendum sit, cum justitia, pace & honesta ipsius Archiepiscopi & subditorum. Et ipse Episcopus cum subditis suis: Et si fuerit dissensio inter E∣piscopos, promittit pro se, quod majori & saniori parti adhaerebit.

Aliter. Petit Dominus Londinensis, quod facta revocatione sententiarum suarum (sicut superius petitum est) Dominus▪ Archiepiscopus procedat ad visitationem reli∣quorum Episcoporum provinciae, sicut fecit in visitatione personae: & subditos su∣os

dimittat in pace, donec Dominus Papa consultus, post audita & intellecta gravami∣na Ecclesiarum, ordinet expressè quid sit in talibus finaliter agendum.

Notandum quoque, quod praecisè denegavit Archiepiscopus tam Episcopo quam Canonicis, copiam sui Autentici.

What Arguments induced the Bishop of London to make these Propositions, is* 1.854 thus related at large by Matthew Paris the year following. * 1.855 Verum Rex in honores Ecclesiasticos, alienos indignos procuravit vigilancer sublimari, & sublima∣tos contra Anglos armare & animare, & in causis defendere ventilatis. Scripserat namque Rex Domino Papae devotissimè supplicans, ut favorabilis esset Archiepisco∣po Cantuariensi Bonifacio, in causa quae inter ipsum & Praelatos Angliae vertebatur, & maximè inter ipsum Archiepiscopum, & Episcopum, & Canonicos Londinenses, ut nullo modo Archiepiscopus à suo frustraretur desiderio: (were it right or wrong, just or unjust.)

Haec autem satis sagaci considerationis acie perpendens Episcopus Londinensis,* 1.856 quem nuper enormiter injuriando Archiepiscopus Excommunicave∣rat, et Excommunicatum longe lateque fecit denunciari, ait infra se: Honor Angliae in praecipiti declinat; Archiepiscopus me, & omnes Anglos persequi∣tur. Alienigena indigenam & sanguine Nobilium Anglorum insignitum. Si igitur Rex occasionem in me & genus meum saeviendi haberet, ad hoc insurgeret laetus & festinus, & meos consanguineos bonis suis quomodolibet spoliaret, & eisdem bonis alienos locupleta∣ret. Et sic in Anglia mala malis possent accumulari. His igitur subtiliter pensatis incommodis, quasi inter duas molas contritus, angustiabatur, hinc honor & causa Ec∣clesiae suae, hinc impetus Regalis iracundiae, ipsum hinc inde distrahebant. Tandem verò, ut minus malum subiret, praeelegit, quamvis laesus & quamvis passus injuriam, ad tempus humiliari, & jurare stare provisioni Archiepiscopi licet adversantis, potius quàm Regalis impetus diserimen experiri: & sic absolutus est à sententia qua inno∣dabatur, admirantibus multis quod illius Prophetici comminatio non timebatur: Vae qui justificatis impium, &c. But what would not carnal fears, self ends, and worldly respects then induce our English Prelates to do, both against their Judge∣ments, Consciences, and Churches Interests, in that age of wonders? For Matthew Paris and Matthew Westminster conclude this year 1250. with many strange re∣markable observations, out of which I shall only abstract what is most pertinent to my subject matter, omitting the rest.

Completo igitur hoc anno, jam fluxerunt de tempore gratiae viginti quinque quin∣quagenae* 1.857 annorum, id est, mille, ducenti, & quinquaginta. Notandum autem est, & non leviter attendendum, quod in nulla illarum quinquagenarum, scilicet 24. si∣cut in ista ultima quinquagena, quae jam praeteriit, videlicet vigesima quinta, tot mirabilia, et insolitae novitates evenerunt, ut in ista ultima. Et sunt quidam & multi historiarum scriptores, & diligentes inspectores, qui dicunt, quod nec in omnibus aliis quinquagenis visa sunt tot prodigia et novitates admirandae, sicut in hac jam terminata. Et his tamen ma∣jora cum formidine expectantur.

In hac enim, praedicante Magistro Olivero, in partibus Germaniae, apparuit omnibus* 1.858 manifestè Christus crucifixus in aëre: (by the Popes persecuting, excommunicating, deposing the Emperor, and encouraging his Subjects with other Christians to take up the sign of the Crosse to raise Souldiers, Armies, Monies to murther and destroy him, as worse then any Saracen.) Recessit Graeca Ecclesia a subjectione Romana Ecclesiae, propter ejusdem Romanae Ecclesiae varias enormitates, maxime in usuris, symoniis, justitiae venditionibus, et aliis injuriis intolerabilibus. Anglia Interdictum passa est per annos circiter septem: Regnum quoque Angliae per tantundem fere temporis, bel∣lum toleravit intestinum. Tandemque per inertiam Regis Johannis, tunc regnantis, facta est Tributaria. Idem Rex Johannes Normanniam, & multas alias terras ultramarinas amisit: Angliam & Hiberniam, Innocentio 3. Papae jure Tributario subjugavit. Idem Rex Anglorum Johannes, juxta quorundam prophetias quando obiit, nihil terrae pacifice possedit, unde exterris dice∣batur. Privilegia autem Sanctorum Patrum Romanorum suo robore

privantur et authoritate, per hanc adjectionem (non obstante) non * 1.859 sine eorum injuria et contemptu. Permissum est uni personae fructus plu∣rium Episcopatuum recipere, permissumque est alicui, in Episcopatum promoto, pri∣stinos redditus prius obtentos retinere. Prohibentur, et postea pecunia in∣terveniente, permittuntur aliqui plures Ecclesias habere, et legiti∣mantur spurii. Prohibitum est ne quis Ecclesiae Patri immediate succedat, sine Papali dispensatione, vel illegitimus ad dignitatem promoveatur. Otto Imperator Romanorum, persequente Innocentio tertio Papa, miseram passus est ruinam in praelio, victus, excommu∣nicatus, et cassatus. Otho et Fredericus, Papae rebelles Imperatores, confunduntur: quibus prostratis culmen emarcuit Imperiale. Papa duos in apicem Imperii promovere conabatur; Sed antequam ele∣varentur elisit eos Dominus, videlicet Henricum de Raspen, Landegravium de Hassiae & Thuringiae, & Comitem Sowartzemburgi, ac Gulielmum Comitem Hollan∣diae, &c. Gulielmus tamen coepit infra memoratam quinquagenam elevari, sed cito post periit interfectus. Captus est, et totus exercitus ejus dissipa∣tus. Concilium generale bis celebratum, Romae scilicet, & Lugduni: In ultimo, cassatus est Imperator Romanorum Fredericus. In mari * 1.860 non procul à Janua cap∣tus est Otto Cardinalis, quondam Legatus in Anglia, cum pluribus Archiepiscopis, Episcopis, Abbatibus, Praelatis, & Januensibus, è quibus multi sunt submersi. Papa velut exul et ab Vrbe expulsus aut fugitivus, aut latitans, moratur Agnaniae et Perusii, persequente Frederico Imperatore. Qui imposuit ei, quod cum Deo militaret in Terra Sancta, Imperium nitebatur occu∣pare. Templarii quoque ex odio Papali sumentes occasionem, eum voluerunt Soldano tradere Babyloniae. Post obitum Gregorii Papae, vacavit sedes Papalis per annum & novem menses. Tres Apostolici viri sederunt infra duos an∣nos. Unus quoque Cardinalis omnibus praestantior Cardinalibus, Anglicus natio∣ne, Magister scilicet Robertus de Sumercota, de quo timebant alii, ne in Papam elige∣retur, in palatio, quod Regia solis dicitur, dum de electione tractaretur, obiit, invi∣dia, ut dicitur, stimulante suffocatus. Tandem electus Sinebaldus Cardinalis, qui & dictus Innocentius quartus, sequens sui praedecessoris vestigia, ipsum Im∣peratorem Fredericum excommunicavit; fugiens igitur de loco ad lo∣cum ejus persecutionem, tandem venit Lugdunum, ibi tutius latita∣vit. Iste tamen nullatenus flagellum Domini castigantis recog∣noscens, Ecclesiam plus gravabat quam antecessores ejus univer∣sos (addes Matthew Westminster.) Lugduni Concilio generali celebra∣to, (Papa) ipsum Fredericum Imperatorem deposuit, et extorta ab Ecclesiae Praelatis impudenter infinita pecunia Landegravium de Du∣ringa, et postea Willielmum Comitem Hollandiae, nitebatur promovere in Imperium. Sed uno mortuo alio victo, minime profecit in proposi∣to. Vsurarii, qui nomine Christiano censebantur, dicti Caursini, Papa tolerante primo, et postea manifeste protegente, (cum sit usura in utro{que} testamento condemnata.) Permissi sunt in Anglia, ibi{que} recep∣tacula et pacem inveniunt, et jam quasi licite, ut habitent Christiani usurarii inter Christianos; Et se sine rubore, mercatores vel escam∣biatores nominant Papae. Suspenduntur Praelati a collationibus beneficiorum, donec satisfiat avaritiae Papali, de indignis barbaris suis, pro quibus scribit ut eis provideatur in quantum duxerint ac∣ceptandum; qui nunquam in Anglia apparuerunt, nec de animarum custodia quicquam curaverunt. Plurium ordinum fratres scatent, nunc Praedica∣tores, nunc Minores, nunc Cruciferi, nunc Carmelitani. In Alemannia autem, mulie∣rum continentium, quae se Beguinas volunt appellari, multitudo surrexit innumera∣bilis, adeò ut solam Coloniam mille vel plures inhabitarent. Praedicatores vero & Minores, primo vitam pauperem & sanctissimam deducentes, praedicationibus, con∣fessionibus, divinis in Ecclesia obsequiis, lectionibus & studiis penitus intendebant,

paupertatem voluntariam pro Deo, relictis multis redditibus, amplectentes, nihil in victualibus usque in crastinum sibi reservantes. Sed infra paucos annos sese sollicite instaurabant, aedificia sumptuosa nimis construentes. Papa insuper de ipsis licet invitis, suos fecit telonarios nuncios, et multi∣formes pecuniarum Papalium exactores, et sedulos collectores, prae∣dicando,* 1.861 crucesignando, et iterum facto fine resumendo: infirmis morituris et testamenta condituris assistendo; Omnia ad commo∣dum Domini Papae diligentes negotiatores, multimodis armati potestatibus, convertebant. Videbatur igitur tempus innovari, de quo plenus spiritu sanctorum ommum factus, in principio regulae suae commemorat Benedictus, ubi de generibus diversorum tractat Monachorum. Nec est ipsius Sancti Benedicti, vel beati Augustini, à suae principio constitutionis per tantum temporis ordo retro∣gressus, &c. Nobilis sedes & Ecclesia Cantuariae, tot sanctorum praedecessorum Archipraesulum illustrata sanctitate, à penitus insufficiente, Rege intrudente, occu∣patur, Ecclesiarum vacantium fructus primi anni, per totam ejus Provinciam per, spacium septem annorum emungente, eodem et mul∣tos opprimente, exemplo Lincolniensis Episcopi provocatus, qui su∣per Canonicos suos renitentes potestatem visitandi impetravit. Saracenis hoc ultimo hujus quadrageno annorum ad votum triumphantibus, totus Christianorum exercitus (proh dolor) truc••datur in Aegypto, ex omni Franciae, Templi, Hospitalis, Sanctae Mariae Theutonicorum, & Sancti Lazari, constans nobili∣tate. Ubi etiam captus est cum duobus fratribus, Pictaviae & Provinciae Comitibus, pius Francorum Rex Lodovicus. Willielmus quoque Longa spata, cum multis An∣gliae Nobilibus, ibidem interiit interfectus. Roberto fratre dicti Regis, Comite scilicet Atrebatensi, fugiente de praelio & submerso. Papa et tota Curia Romana, eo quod crucesignati venduntur, et absoluti pro pecunia absolvuntur, et multiformiter retardantur, gratiam tam Cleri quam populi dia∣tim amisit. Tota Christianita ex odio et discordia inter ipsum Papam et Fredericum exortis, bellis suscitatis perturbatur, et Ecclesia uni∣versalis periclitatur, &c.

To omit the several prodigies and distempers of all the four Elements this year, which he there musters up as sad Omens of Gods indignation for the Popes and Cler∣gies unparallel'd sinnes and corruptions; he subjoynes, Obiit insuper stupor mun∣di Fredericus, die sancto Luciae, in Apulia: being there once poysoned by the Popes instigation, & not dying presently thereof, he endeavoured to poyson him the 2. time, by Peter de Vineis, his bosome friend, had it not been discovered. The manner where∣of is thus recorded by Mat. Paris.

Eodem Anno (1250.) Fredericus, ut Dominum Papam invaderet, rediit in A∣puliam,* 1.862 ut dicitur potionatus. Qui cum graviter infirmaretur, consilium habuit à suis Physicis ut purgationem medicinalem, & postea quoddam balneum ad hoc specialiter praeparatum, acciperet. Habuit autem magister Petrus de Vinea, qui ip∣sius Frederici familiarissimus consilarius & singulariis animae illius custos fuerat, quendam Physicum secum, qui ex praecepto Frederici quam ipsius Petri, ad purgati∣onem dictam necessaria praeparaturus, subdolus accessit: de consilio enim ipsius Petri, venenum lethiferum & efficax valdè potioni immiscuit, & balneo, ut Dominum su∣um in ipsis perimerent confidentem. Ecclesiae autem inimici dixerunt, quod Do∣minus Papa ad hoc facinus cor Petri enervando muneribus et polli∣citis maximis inclinarat. Fredericus verò super hoc scelere per aliquem amicorum suorum in ipsa hora qua sumendus fuit potus ille praetaxatus, se∣cretiùs praemonitus & pleniùs edoctus, Physico potionem ostendenti & Petro, ait: Amici, confidit in vobis anima mea. Caveatis, supplico, ne mihi in vobis confi∣denti virus pro medicina porrigatis. Cui Petrus, O Domine mi, pluries dedit iste meus Physicus salutarem vobis potionem, quare modò formidatis? Fredericus autem ostendenti cyphum Physico dixit, torvo tamen aspectu, & posita à tergo custodia, ne evadere possent proditores: Propina mihi potum dimidicando. Physicus igitur ob∣stupefactus, & sibi conscius de scelere, simulans offendiculum pedibus lapsum fecis∣se, corruit in faciem suam, & venenum effudit pro majori parte. Minimam autem,

quae superaret partem, damnatis quibusdam jussit extractis de careere dare, & sta∣tim miseras animas exhalarunt. Certificatus igitur de proditione lethifera sibi prae∣parata, jussit Physicum suspendi, & meritò Petrum exoculatum per multas Itali•• & Apuliae civitates fecit adduci, ut in propatulo coram omnibus conceptum facinus confiteretur. Tandem jussit idem F. ut Pisani, qui ipsum Petrum inexorabiliter oderant, praesentaretur perimendus. Quod cum audiret Petrus, ne arbitrio hosti∣um moreretur, quia ut dicit Seneca: Arbitrio hostis mori, est his mori: ad co∣lumnam, ad quam alligatus fuerat, caput fortiter allidens, seipsum excere∣bravit.

Fredericus igitur ad se reversus, coepit inconsolabiliter dolere & uberrimè atque* 1.863 ••••aris••ime ••achrymari, & exitus aquarum deducebant oculi ejus. Quod erat mise∣rabile videre in homine tantae authoritatis & aetatis, & lamentando contorquens digitos, ait: Vae mihi, contra quem ••opria pugnant viscera: Petrus quem pe∣tram credideram, & dimidium animae meae, mihi mortis insidias praeparavit. Ecce Dominus Papa, quem Imperium sub magnificis antecessoribus meis de nullo creavit et ditavit, illud molitur exterminare, et in me ipsius Imperiititubantis rectorem, interitum machinatur. In quem confidam? ubi tutus, ubi laetus esse possum de caetero? Et condoluerunt circumsedentes amici ejus, usque ad suspiria et la∣chrimarum effusionem. Et absorduit Domini Papae fama per hoc non mediocriter. Veritatem tamen novit Deus, secretorum perscrutator in∣fallibilis.

The Kings of England, France, and most other Princes frequently urged the Pope to a Reconciliation with the Emperor, who notwithstanding continued his implacable malice against him till his death, refusing all reconciliation even when he lay upon his death-bed. Hear this one testimony of his detestable implacablenesse, and pride.

Eodemque tempore mortuus est quidam alius Frederici filius naturalis in Apulia.* 1.864 Ipsemet & jam Fredericus percussus est morbo, qui dicitur Lupus, vel Sacer ig∣nis,* 1.865 vnde tot oppressus adversitatibus, inconsolabiliter doluit. Unde humiliatus, secundum illud Davidic••m, Imple facies eorum ignominia & querent nomentuum, Domine: obtulit honestam pacis formam Domino Papae. Sed Pa∣pa laetificatus de adversitatibus suis, noluit quae obtulit acceptare: unde multorum incurrit indignationem et Francorum Nobilium, qui coeperunt ipsum Fredericum consolari, et eidem adhaerere, et su∣perbiam servi servourm Dei detestari. And not satisfyed herewith.

Sub eorum quoque dierum curriculo, Petrus Caboche Clericus Domini Papae,* 1.866 et amicus praepotens, missus est a Domino Papa in Apuliam Lega∣tus, magna armatus potentia ad remittenda peccata, ut ip∣sum Fredericum contereret et Fredericales; et multiplicatis viribus, quas undique data pecunia, et concessa plena peccatorum indul∣gentia collegerat, eundem Fredericum damnificavit, et multos No∣biles ab ejusdem Frederici imperio revocavit. Such an Execrable Monster of inhumanity, Treachery, Impiety, Sedition, Malice, Rapine, Revenge was this most nocent Pope Innocent. Upon all which considerations, Matthew Paris thus concluded this Jubile, year, and his own Chronicle ending with it.

Haec autem mirabilia, et novitates, quae nec audita, neque scripta repe riuntur* 1.867 a cunctis patrum nostrorum retroactis temporibus, in hujus ultimae* 1.868 annorum quinquagenae tempore contigerunt. Hic terminatur fratris, Mathaei Parisiensis, Monachi sancte Albani Chronica, quae pro utilitate posteri∣tatis subsecuturae, Dei pro amore, & beati Albani Anglorum Protomartyris honore, ne memoriam eventuum modernorum vetustas aut oblivio deleat, literis commendavit.

I now proceed to the year, 1251. the 35. of King Henry the 3d. his reign.* 1.869

This year the King as Supream Governour of the Church of England, without a∣ny authority or Bull from the Pope, by these his Letters Patents enjoyned the Archbishop of Rohan, and all Ministers, Bishops, Abbots, Priors, and other reli∣gious persons who had any Land or Rents in England, during his life to keep an anniversary day for his deceased Mother Queen Isabel, and to insert her name in their

Martyrologie, with Masses and Prayers for her, himself, Queen Elianor, and their Children.

REX Archiepiscopo Rotom, & Ministris, Episcopis, ac Abbatibus, Prioribus,* 1.870 & caeteris viris Religiosis habentibus terras sive redditus in Regno nostro An∣gliae, salutem. Naturalis dilectio felicis memoriae Isabellae, Genitricis nostrae, nos esse non sinit immemores, sic sicut ipsa non sine gravitate corporalis angustiae nos, donec nasceremur gestavitin utero, sic ejus animae subvenire piis beneficiorum re∣mediis volumus quàmdiu vixerimus in hoc mundo. Volentes igitur amicorum no∣strorum mendicare suffragia, qui pro delictis nostris non sufficimus satisfactionem praestare condignam, universitatem vestram requirimus et rogamus, quatinus diem obitus ipsius matris nostrae Martilogio vestro scri∣bi, et proejus Anima, praesertim anniversario die celebrari missas et orationes fieri faciatis, nostri et Alienorae Reginae nostrae, liberorum∣que nostrorum in orationibus atque beneficiis vestris, si placet, haben∣tes memoriam specialem, per quam pie nostra valeat insufficientia relebari. Ad istud autem negotium plenius exequendum, dilectum nobis fratrem Th. de Ferun. latorem praesentium specialiter destinamus, rogando quatinus ipsum ad hoc favorabiliter admittas. In cujus, &c. Teste Rege apud Westm.—die Febr.

The King having by a former Patent granted an Anuity of 30. l. to the Cardinal Deacon of St. Angelo, during his life, the better to solicit and promote his affairs in the Court of Rome, by this new Charter ordered it to be paid out of his Ex∣chequer every Michaelmas, nothing being to be obtained in that age at Rome, but by Pensions and Bribes to Cardinals, as well as to the Pope, Who this year received his * 1.871 Tribute of a thousand Marks from the King, for to obtain his own ends.

REX Omnibus &c. salutem. Scitatis quod cum venerabili Patri Richardo san∣cti* 1.872 Angeli Diacono Cardinali, xxx. Marcas annuas de Scaccario nostro perci∣piendas quamdiu vixerit per Chartam nostram dudum concesserimus Nos sibi gratiam facere volentes ampliorem, pro nobis & Haeredibus nostris concedimus & promitti∣mus, quod quamdiu idem Cardinalis vixerit, dictas xxx. Marcas sibi vel certo Nun∣cio suo in festo Sancti Michaelis ad Scaccarium nostrum singulis Annis solvi faciemus. In cujus, &c.

Teste Rege apud Woodstock, 10. die Julii.

Per I. Mansell & P. Chaceporc.

The King preferring Will. de Kilkenny to the Church of Dungervan in Ireland, commanded his chief Justice of Ireland in his right to present him thereunto only by his Proctor, and the Bishop of Lismore to admit him thereunto, though absent.

REX I. filio Galfrido, Justiciario suo Hiberniae, salutem. Cum Ecclesia de* 1.873 Dungervan vacantem & ad nostram donationem spectantem, contulerimus di∣lecto* 1.874 Clerico nostro Magistro Will. de Kilkenny, Archid. Coventr. Vobis man∣damus, quod ipsum Magistrum W. per procuratorem suum quem ad hoc per literas suas patentes constituerit, illi ad quem pertinet institutio in eadem Ecclesia vice nostra praesentetis ad eandem nomine praefati Magistri instituendum. Damus enim vobis po∣testatem omnia exequendi quae ad praedictam praesentationem pertinent usque, ad completionem totius negotii memorati. In cujus, &c.

Teste Rege apud Bocking, 10. die Septembris.

Per ipsum Regem.

Idem Magister W. de Kilkenny, habet literas Domini Regis de praesentatione ad Ecclesiam de Dungarvan vacantem, & ad Donationem Regis spectantem, & diri∣guntur Literae illae Lismorensi Episcopo.

Teste ut supra. Per Regem.

The Archbishop of Cassall in Ireland, citing the Bishop elect of Limoric in Ireland to appear in his Court to confirm his election if Canonically made, notwithstanding the Kings Prerogative, that his Royal license and assent was not had thereto, as of right it ought; the King thereupon issued this Writ to command the Archbishop to

revoke whatever he had done therein in prejudice of his Prerogative, or else Ri∣chard de Rupella was commanded to selfe his Temporalties into the Kings hands, if he revoked it not, and to renew his Appeal therein.

QUia Cassall. Archiepiscopus citavit electum Limoric Ecclesiae, quod compareret* 1.875 coram eo die Jovis proxima ante Passionem Domini proximo praeteritam in Ecclesia Limoric, in occursum suum: Ita quod si invenerit ipsam electionem Canonicam, eandem, non obstante dignitate Regis, de assensu requi∣rendo, confirmaret: Rescriptum est ei, Quod quicquid in praejudicium Regis attemptaverit revocet sine mora. Et mandatum est Richardo de Rupella, quod Temporalia ipsius Archiepiscopi capiat in manum Re∣gis, si errorem illum non revocet, et quod innovet Appellationem Regis. Teste Rege apud Windes. 29 die Aprilis.

So apt were Archibshops and Bishops then both in Ireland and England to invade the Rights of the Crown, and obstinately to persist therein without revocation, till their Temporalties were seised for their contempts; which will further appear by this Prohibition to the Bishops of Lincoln and Chichester, and their Commissaries, for examining a Judgement given for the King for Goods, against an Executor, in his Exchequer, in their Spiritual Courts and other cases this year.

REX Linc. & Cicestr. Episcopis, Magistro R. de Mar. & eorum Commissar.* 1.876 salutem. Prohibemus vobis ne teneatis placitum in Curia Christianitatis inter Exec. Agn. quondam Com. Dereb. et Will. de Ferr. Com. Dereb. de Catallis quae fuerunt ejusdem Comitissae, unius Haeredum Ran. Com. Cestr. super quibus pro debitis in quibus nobis tenebatur idem Com. Ran. coram Baronibus nostris de Scaccario, Iudicium est prolatum, donec a praedictis debitis per eosdem Exec. juxta judicium praefati Scaccarii nobis plenius fuerit satisfactum.

Teste Rege apud Wistm. 8. die Maii,

Per Johannem de Lexinton.

Postea in eadem forma mandatum est Thesaurario Exon.

That the Croysadoes granted to King Henry and others in Ireland and elsewhere with the redemptions thereof, by the Popes Bulls, were only pious cheats to pick mens purses and raise monies, or for other uses, is most apparent by these 3. Records.

MAndatum est Innocontio Summo Pontifici, quod Decimas Proventuum Ecclesiastico∣rum* 1.877 in Auxitan. & Burdegal. Provinciis, super cujus concessione ad opus Gaufridi de Leximaco fratris R. per Literas Papales fuit requisitus, assensum praebere non potest▪ cum Rex ex hoc decrementum incurreret et dampnum.

Teste Rege apud Windes. 4 die Augusti, Anno, &c.

Per Regem.

REX L. Dublinens. Archiepiscopo salutem. Nolentes gratiam, dilecto Con∣sanguineo* 1.878 nostro Stephano Lungespe à summo Pontifice concessam, de pecu∣nia illa quae de redemptione votorum crucesignatorum colligi possit in terra quae Lagania dicitur in Hibernia subtrahere, sed potius ampli∣are, paternitatem vestram rogamus, quatinus non impediatis, vel impediri permit∣tatis praefatum consanguineum nostrum Cruce signatum, proponentem transire mag∣nificè in Terrae Sanctae subsidium, vel assignatos suos, quin, concessionem sibi a Domi∣no Papa factam de redemptione, votorum cruce signatorum, in di∣cta terra Lagenia, sicut in Literis Papalibus plenius continetur, usque ad tempus illud quo nos fuimus crucis charactere insigniti, integrè colligere possint, restituen∣tes eidem vel ejus procuratoribus si quid per vos vel per aliquem de terra praedicta collectum fuerit, vel in alios usus deputatum, usque ad tempus praedictum. Teste Rege apud Winton. 9. die Novembris.

REX Papae salutem, Cum super pecunia de redemptionibus voto∣rum* 1.879 cruce signatorum Legatis seu alio modo concessis succur∣sui Terrae Sanctae nobis feceritis gratiam specialem, sancti tati vestrae supplicamus attente, quatinus venerabilibus Patribus Ciceslr. & Norwic. Episcopis ac Johannum Mansell, praeposito Beverlaci per literas vestras mandare velitis, ut ra∣tiocinium seu compotum, W. Wygorn. Episcopi de hiis quae recepit & distribuit, de praedicta pecunia audiant, & si quid inde residuum fuerit, nobis integrè faciant assignari. Ita quod liberalitatem vestram sentiamus more folito fructuosam: (the King and Pope serving each others turns for their own advantages.) Teste Rege apud Wodstock 28. die Januarii.

How apt the Bishops and Clergy in this age were, even against their Oath of Feal∣ty to the King, to encroach upon his Royal Perogative and Temporal Jurisdiction, in holding Plea in their Ecclesiastical Courts & at Rome, of Temporal causes, no way be∣longing to them; and Excommunicating his Sheriffs against his expresse Prohibitions; and how vigilant, zealous the King and his Nobles were to prevent such incroach∣ments upon his Crown and Perogative, by Prohibitions, and seisures of their Baronies, this memorable Record will inform us.

REX Papae salutem. Ex hoc quod Venerabilis Pater W. Wigorn.* 1.880 Episcopus tanquam immemor fidelitatis nobis praestiti Iura∣menti, placitum nam ii vetiti inter ipsum et dilectum et fidelem no∣strum * 1.881 Willielmum de Bello Campo, Vicecomitem nostrum Wigorn. exor∣tum, contra prohibitionem nostram sibi factam expresse, tam viva vo∣ce quam literis prosequitur in Curia nostra, non sine laesione et nostrae praejudicio dignitatis, cum cordis turbatione admiratio nobis crescit, quamquam non de eodem placito, sed de sententia excommunicatio∣nis quam ipsius occasione in dictum Nobilem tulit, se asserat agere coram vobis; unde de Consilio Magnatum nostrorum, Baroniam quam idem Episcopus de nobis tenet in Capite, sicut est legis et con∣suetudinis Regni nostri, providimus capere in manum nostram, ipsam tamen captionem ad instantiam R. Com. Cornub. distulimus usque ad instans festum Purificationis beatae Mariae, si forte dictus Episcopus a prosecutione praefata penitus duxerit desistendum. Igitur ne Pater∣nitatem vestram, quae omnia nostram Coronam et Dignitatem Regiam tangentia, semper voluit et vult illaesa servari, decretum nostrum lateat in hac parte, praesentes vobis literas destinamus, supplicantes attente, quatinus juxta quod vobis supplicavimus ali∣as eidem Episcopo nullum praebere velitis audientiam in placito memorato, seu aliis quae nostrum forum, et dignitatis nostrae cul∣men tangere dinoscuntur. Teste Rege apud Winton. 21. die Decembris.

The Mayor and Bayliffs of Bristol seising some Stones, collected for repair of St. Thomas Church in Dublin by the Kings license, to repair the Castle of Bristol, the King thereupon issued this Writ to restore them.

MAndatum est Majori & Ballivis Bristol, quatinus Petram quam Abbas & Con∣ventus* 1.882 S. Thoma Dublin colligi fecerunt apud Bristol ad construendum Ecclesi∣am Dublin, & quam arrestari fecerunt ad Castrum Regis Bristol reparandum, eis∣dem canoncis liberent, si quam in operatione Regis ibidem posuerint et restaurantes, & quocienscun{que} aliquam collectam Petrae illuc fecerint ad fabricam Ecclesiae suae, per∣mittant ipsos eandem Petram cariare quo voluerint. Teste Rege apud Wind. 1••. die Jan.

The inhabitants of Rochester, having intruded one Christian, condemned for the death of her Brother, into the Church of Rochester, as into a Sanctuary, to save her

from Execution, and some of them taking Sanctuary in the same Church for this offence; the King to curb these offenders, and bring them to condigne punish∣ment, issued this Writ to the Sheriff of Kent, to seise the Liberties of the Town into his own hands, and to attach twelve of the discrectest men therein, and keep in safe custody all Clerks and Laymen who had taken Sanctuary in the Church up∣on this occasion.

MAndatum est Vic. Kanciae, quod capiat in manum Regis libertatem Villae* 1.883 Roffae, & attachiat Ballivos & xii. de probioribus & discretioribus ejusdem Villae, quod sint coram Rege in crastino Sancti Dionisii apud West monasterium, ad respondendum Regi de hiis quae eis dicentur ex parte Regis; & omnes illos qui sunt in prisona nostra Roffae, pro intrusione Christianae filiae Dunstani damnatae pro morte fratris sui venire faciat coram Rege, ad praedictum diem & locum, & omnes illos'tàm Laicos quàm Clericos, qui se tenent in Ecclesia pro intrusione praedi∣cta mulieris, salvo custodiat, ita quod non exeant ante quam faciant quod facere debu∣erint secundum consuetudinem terrae.

The King having built a New Chappel at Windsor, issued this Mandate to provide a Mass-Book, Breviarie, with other Books, Vestments, Furniture and Ornaments, fit for performance of the devotions then used therein.

MAndatum est Edwardo de Westmonast. quod Regi habere faciat in nova Capel∣la* 1.884 sua apud Windes. unum Missale, unum Breviar. Collectar. Capitular. & Impuar. duo Antiphonar. duo Salteria, duo Gradal. & Tropar unum Calicem, & quatuor Manutergia, & quatuor Tual. super altare, ad Ministrandum in Capella prae∣dicta. Teste Rege apud Wind. 21. die Maii.

The King before the * 1.885 Statute of Mortmain, Anno. 7. E. 1. de Religiosis, is∣sued this Writ of Prohibition, not to sell any Lands held in. Capite to Religious per∣sons or others, to the impairing of the Revenues of the Crown.

MAndatum est Bartholomaeo de Creke, in fide qua Regi tenetur firmiter inhiben∣do, ne terram, seu aliqua tenementa quae de Rege tenet in Capite, viris Religiosis vendat, nec de eisdem aliquam alienationem faciat per quam Regi aut Haeredibus Regis de hiis quae ad Regem pertinent aliquid subtrahatur. Teste Rege apud Wind. 16. die Junii.

The Archbishop of Canterbury his Suffragans and Agents endeavouring to subject the Kings Free-Chappels and Houshold Clerks officiating in them, to the Tax grant∣ed by the Pope to Archbishop Boniface, against the * 1.886 premised Bulls of the Pope, and Kings Prohibitions; the King thereupon procured this new Inhibition and Exemp∣tion of them from Pope Innocent, for preservation of his Prerogative.

INNOCENTIUS Episcopus servus servorum Dei, Charissimo in Christo filio* 1.887 illustri Regi Angliae, salutem & Apostolicam Benedictionem. Ʋt tuis insistentes ob∣sequiis Praerogativa favoris gratiae prosequamur, tuae sinceritatis praecamina nos hortan∣tur. Cum igitur Venerabili fratri nostro Archiepiscopo Cantuariensi, omnium * 1.888 vaca∣turorum Beneficiorum suae Provinciae primi anni proventus, usque ad certi temporis spa∣tium, pro exoneratione debitorum Cantuar. Ecclesiae duximus concedendos: Nos volentes tibi famulantibus tui consideratione specialem gratiam facere in hac parte, tuis precibus inclinati, Authoritate praesentium tibi indulgemus, ut familiares Clerici tui ad ex∣hibitionem proventuum hujusmodi, nequeant coarctari, sed ab eorum praestatione sint liberi penitus et immunes. Nulli ergo hominum liceat hanc paginam nostrae concessionis infringere, vel ei ausu temerario contraire; si quis autem contra haec attemptare praesumpserit, indignationem omnipotentis Dei, & beatorum Petri & Pauli Apostolorum ejus se noverit incursurum. Dat. Lugduni, 3 Non. Marcii, Ponti∣ficatus nostri anno octavo. Et ad hoc privilegium Regis exequendum, constitutus est Magister Nicholaus de Plumpton, coram Abbate Westmonasterii conservatore Regii hujus privilegii: Et habet inde Literas Regis Patentes.

The * 1.889 Kings Prohibition issued this year to the Sheriffs of Gloucester, Worcester, and Bishop of Worcester, against the Bishops citing Laymen to take an Oath before him, and making Inquiry upon Articles in their Visitations without the Kings special Com∣mission and Command, I have already cited, and shall referre you thereunto.

How much this Pope Innocents corruptions then infested not only the Church, Prelates, and Ecclesiastical, but Civil Courts and proceedings of Justice in England, Matthew Paris himself, and the continuer of his History, give us this special notice, as fit to be recorded to posterity.

Ipsis quoque diebus, dum placitum moveretur inter Episcopum Karleolensem Syl∣vestrum* 1.890 & quendam Baronem, super quodam Manerio, quod idem Baro praedecesso∣ri dicti Episcopi Waltero vendiderat, & iterum illud voluit revocare, ipse Episcopus Sylvester respondit per se prudenter, adversarius enim ejus, licet ejus praesentes essent procuratores, tunc in partibus agebat transmarinis. Impetravit igitur à Rege Literas protectionis Regiae, dum absens erat Baro memoratus, & sic laetus repatria∣vit. Pars autem adversa sub silentio commorans, cum elongaretur Episcopus, im∣petravit a Rege Literas, ut non obstante priore litera, negotium Baro∣nis nullam caperet dilationem. Quod factum fuisse non creditur, sine muneris opitulatione: (the Popes Non obstantes being so obtained.) Sparsimque jam tales Literae, in quibus inserta est haec detestabilis adjectio, Non obstante priore mandato; vel haec, Non obstante anti∣qua libertate, procedat negotium, suscitabantur. Praeterea, sinistra interpretatio jam in Chartis facta subrepit, ut scilicet si scribatur sic; Concedimus hanc libertatem domui tali, & domus illa districtè nominetur, & sequatur sic, & omni∣bus Maneriis ejus, si Maneria non expressè sigillatim nominentur, nullius est vigoris adjectio. Hoc autem rationi constat esse dissonum et omni justitiae, imo contra Logicae regulam, quae est investigatrix veritatis infallibi∣lis. Quod cum comperisset, quidam vir discretus tunc Justitiarius, scilicet Rogerus de Thurkeby, ab alto ducens suspiria, de praedictae adjectionis appositione, dixit: Heu, heu, hos ut quid dies expectavimus? Ecce jam Civi∣lis Curia exemplo Ecclesiasticae coinquinatur, et a sulphureo fonte rivulus intoxicatur. Which I could heartily wish all Judges, * 1.891 who give too much countenance to such Non obstantes, would seriously consider, and all who grant them too.

* 1.892 Matthew Paris informs us, that the year before, the King had granted a Charter to the Abby of Westminster of certain Liberties, to the prejudice of former Charters granted to St. Albans; and another Charter for a liberty of a free Warren in the Land of St. Albans, near the Town, to one Galfridus Rufus, educated in St. Albans, and a tenant thereunto, contra antiquas Ecclesiae illius libertates, & Chartas obtentas à piis pristinis Regibus & continuè usitatas, necnon & contra Chartam Regis Henrici tunc praesentis. Nec erubuit dictus Galfridus Rufus contra Ecclesiam Dominam suam quae ipsum educatum exaltaverat, recalcitrare, ut nota macularetur paternae, sed non maternae proditionis: Et cum frater Matthaeus Parisiensis, Dominum Regem super his imperter∣ritus redargueret, ait Rex: Nonne Papa facit similiter, subjungens in Literis suis manifeste, Non obstante aliquo privilegio vel indulgen∣tia? Veruntamen modestius loquens, subjunxit: Nunc, nunc, nos inde cogitabimus. Sed dictorum ac promissorum memoria, cum sonitu pertransivit. In both which he was the Popes real but unhappy Schollar, introducing Non obstantes to evade and null his own and Ancestors Charters, whereby Popes evaded their own and their Prede∣cessors Bulls and Indulgences, which this King, the whole Kingdom and Clergy of England particularly * 1.893 complained of to this Pope but three years before, as a great grievance both to the Church and Realm of England, whereby infinite persons in the Realm were grievously oppressed and afflicted: Which induced Justice Thurkeby thus in open Court with great grief to cry out against both Papal and Regal Non obstantes, which subverted publick Justice, and then defiled, intoxicated Civil, as they had done Ecclesiastical Courts, with their sulphureous source and filth;

* 1.894

Parcite pa••corum diffundere crimen in omnes.

This year the Bishop of Durham moving the Pope to resume the 3. Mannors setled upon his Predecessor * 1.895 who resigned his Bishoprick, for his better maintenance during his life, received a repulse and check from him, because it was done by the Bishops own, and his, and the Kings consent.

Tempore quoque sub eodem, quidam adulatores pessimi, cupientes placere Epis∣copo* 1.896 Dunelmensi Waltero, Dominum Papam adierunt, dicentes, quod irrationabiliter facta fuit portio Episcopatus Dunelmensis Episcopo Nicholao cedenti, & quod ipse Nicholaus ferè tertiam partem Episcopatus habuerat, unde petierunt Episcopatum vel redintegrari, vel saltem minus damnificari. Quibus Papa: Miramur super his. Nonne facta fuit distributio illa & partitio per magnam deliberationem & considera∣tionem virorum peritorum, & consensum partium? et res jam confirmata est per nos, et Regem Angliae, et per Provisores: & cum esset tunc temporis Episcopus Bathoniensis in Curia, qui erat unus Provisorum, advocabatur ut veritati testimonium perhiberet, qui cum omnia ritè facta fuisse testificaretur, repulsi sunt accusatores cum probris, & dum crederent partem dicti Episcopi Nicholai infirmasse, magis roborarunt. Et factum est, non sine dedecore Episcopi Dunelmensis Walteri, & Prioris & Conventus Dunelmersis, qui videbantur huic machinationi conniventibus oculis consensisse.

Some Abbots and Covents perceiving that Bishop Grosthead and other Bishops in∣tended to vex and oppresse them, by their new powers to visit them derived from the Pope, combined together to make a common purse to oppose and withstand them by Appeals to the Pope, whom they hoped would back them for money, as the Bishops combined together to withstand the Archbishops Visitation in his Province.

Anno quoque sub eodem, quidam Praelati & Religiosi Ecclesiarum Conventuali∣um* 1.897 liquido comperientes, quod undique quos solebant habere defenso∣res, senserunt jam manifestos persecutores Episcopos, et Laicis ac saecularibus nociviores, necnon Summum Pontificem, qui quanto potentior est, tanto gravior ad opprimendum, studuerunt confoe∣derari, ut alterutrum onera portantes, minus gravarentur. Confoe∣derati sunt igitur cum Abbate & Conventu de Waltham, Conventus Ecclesiae Episcopi Cantuariensis. Ipsum genus quoque subsidii & consolationis sibi impendi, tàm ipsi, quàm alii, à Coenobio Sancti Albani, humilitet postularunt: of which more hereafter.

Notwithstanding this combination, Grosthead Bishop of Lincoln proceeded to visit both the Monasteries and Nunneries in his Diocesse, with great severity and tyranny, thus related by Matthew Paris in his History.

Diebus quoque sub eisdem, Episcopus Lincolniensis Visitationem fecit in domi∣bus* 1.898 Religiosorum in Diocesi sua constitutis. In qua, si quis om∣nes tyrannides quas exercuit, recitaret, non severus, sed potius austerus et inhumanus censeretur. Cum enim inter caetera ad Rameseiam pervenisset, stipatus saecularibus, in dormitorio lectos Monachorum in propria per∣sona perscrutando, omnia circuit, universa revolvit, & si quid communitum inveni∣ret, demoliebatur, & quasi effractarius scrinia dissipans, ciphos quos invenit circulis vel pedibus redimitos, comminuit conculcatos, quos, si circumspectius fecisset, posset pauperibus integros erogasse. Et quod indignum est scribi, ad domos Religiosarum veniens, fecit exprimi mamillas earundem, ut sic physice si esset inter eas corruptela, experiretur. Additque horribiles maledictiones, quas super capita transgredientium statuta sua congessit, quas Moyses scripsit, et benedictiones Mosaicas super eos qui eadem fuerant obser∣vaturi. In Quadragesima vero sequente, suspensus est ab officio Episcopali, pro eo quod noluit admittere quendam Italicum Anglicanae linguae ignarum, ad quoddam opimum beneficium in Episcopatu suo. Sed haec omnia fecisse creditur, ut subjectos de quorum animabus habet respondere à peccatis coerceret.

Diebus etiam sub eisdem, Episcopus Linconiensis facto scrutinio et diligenti* 1.899 inquisitione et excussione per suam Diocesim, beneficiatos cogit* 1.900 esse continentes, et suspectas etiam mulierculas ab ipsis longius amoveri. Transgressores autem per beneficiorum suorum privationem puniens, Episcopatum suum à vitiis studuit emundare. Precibus quoque blandis & austeris persuasionibus multos trahens & impellens, ad ordinem & officium subvexit sacerdo∣tale.

Frequenter quoque sermonem fecit populo, quem circum degentes sub poenis taxatis Sacerdotes convocatos, coëgit audire. Improbos autem Romanos prae∣ceptum habentes Papale, ut eis provideretur, quasi venenum odivit serpentinum. Dicebat enim, quod si animarum custodiam ipsis tra∣deret,* 1.901 Sathanizaret. Unde saepe projects Literis Paplibus Bulla∣tis, talibus mandatis praecise contradixit.

These fierce illegal proceedings of his in Visitations, as well against Noblemen, Women, and other Laymen, as Monks and Religious persons, summoning them personally to make Inquisitions upon his Visitation Articles, and give in testimony against themselves and others upon Oath this year, notwithstanding former Pro∣hibitions, occasioned the * 1.902 sorecited complaints to, and Prohibitions, Attachments of the King against him, Claus. Anno 34 H. 3. m. 11. dorso, & Calus. 36 H. 3. m. 14. dorso, on which you may reflect, as his opposition against the Popes Provisi∣ons to Benefices, exasperated the Pope to suspend him from his Bishoprick.

As the Bishop of Lincoln vexed the Monks, Nuns, Nobility, Gentry, and Com∣mons of his Diocesse with his Visitations, Appeals to Rome, and Excommunications on the one hand; so the Archbishop of Canterbury molested the Dean and Canons of Pauls, and other his Suffragans, with his Excommunications and Suits, by his power, friends, and money in the Court of Rome, on the other hand; Excommuni∣cating them afresh for one cause, as soon as they were * 1.903 absolved by the Popes com∣mand for another, to the great scandal of the Court of Rome and English Clergy, wor∣rying and vexing one another with perpetual contests, thus recorded.

Eodem quoque tempore, Decanus Ecclesiae Sancti Pauli London. & Canonici, de* 1.904 quibus in antecedentibus facta est mentio, auctoritate Domini Papae, per Dominum Abbatem Sancti Albani, & per Dominum Abbatem de Waltham, & Archidiaconum Sancti Albani, sunt absoluti à sententia, qua Dominus Archiepiscopus Cantuariensis Bonifacius, ipsos innodaverat. Sed postea alia ratione sunt innodati; Thus related.

Tunc verò temporis, procuravit Archiepiscopus Cantuariensis, mediante Magistro* 1.905 Eustachio de Len, Officiali suo, (super quo mirabantur multi) ut Decanus, & me∣morati* 1.906 Canonici Londinenses, ratione proprioum delictorum denunciaren∣tur excommunicati. Insuper, ut coram Papa apparerent, sunt citati. Ortum est igitur turpe scandalum, dum nunc ab his denunciabantur excommunicati in his, nunc in aliis ab his partibus absoluti. Cano∣nici vero non mediocriter perturbati, omnes Angliae Episcopos super hac oppressione in magna mentis amaritudine precabantur, ut tanto impetui resistentes imminenti, cum paries proximus arderet, subvenirent. Rex autem, quia ipsum Archiepiscopum creaverat, & Regina, quia ejus fuit avunculus, erubescentes, non poterant ipsum Archiepiscopum, licet causa ejus fuisset injusta, relinquere desolatum. Who to maintain his suits, and feed the Cormorants at Rome to obtain his will, made havock of his Woods and Temporalties in England, residing at Rome, but exposing his flock to the rapine of Wolves, without taking the least care for their souls or bodies.

Temporibus quoque sub eisdem, Archiepiscopatus nemora succiduntur, homines* 1.907 depauperantur. Reditus vacantes ad arbitrium alienigenarum alienis distribuun∣tur, de quorum moribus vel scientia nihil constat distriburoribus, & sic absente Pa∣store,* 1.908 oves lupis exponuntur.

On the other hand the Dean of Pauls, though aged, is enforced to travel to Rome to defend the Rights and Liberties of his Church, and purchase a new absolution.

Ipso quoque tempore, Decanus Londinensis aetate grandaevus, toties pro libertate* 1.909 Ecclesiae suae vexatus, adhuc pro juribus Ecclesiae suae contuendis Romanam Curiam adiit, pro scandalo multiplici jam per Archiepiscopum exorto. Quos enim Do∣minus* 1.910 Papa praecepit absolvi, adversarii eorum ex parte Domini Papae, praeceperunt alia ratione excommunicari. Ita quod Laicis esset eorum lis, nec mirum, ridiculosa. Archiepiscopus Cantuariensis Ca∣nonicos London. eo quod illos visitare vellet, cum maximo gravamine potenter co∣natur confundere, (addes * 1.911 Matthew Westminster) tandem visitavit sed cum moderamine.

Neither were the Abbots and Covents lesse schismatical and litigious then the Bishops, Deans and Canons, persecuting, suing, yea murdering each other in sundry

places, of which * 1.912 Matthew Paris renders some sad instances, to the great scandal of Religion. I shall only instance one contest between the Abbot and Covent of Westminster, wherein the King withstood the Popes Bulls granted in the Abbots fa∣vour, to the prejudice of his Prerogative, discovering the insatiable avarice, rapine of the Pope and Court of Rome.

Diebus autem sub eisdem, ortum est scandalum in nobili Coenobio Westmonasteri∣ensi,* 1.913 eo quod discordia partibus nimis damnosa & indecens est exorta. Abbas enim, vir quidam literatus & prudens, conabatur factum antecessoris sui, Authoritate Apostolica irritate, qui bona Ecclesiae suae in usus suos, & usus Conventus, ut ma∣jori pace gauderent, separaverat. Et summo conamine nitebatur, divisa solidare, & omnia nutibus suis inclinare. Et idcirco Domino Papae adhaerens, ipsum pedetentim sequebatur, et moram non minimam in Curia, non sine multarum expensarum profusione, continuabat. Unde propter suam prudentiam, facundiam, & elegantiam, inter familiares Papae annumerabatur, & Capellanus Domini Papae meruit esse & appellari, & multa de suo proposito ad vo∣tum impetrare. Quod audiens Conventus, non mediocriter formidare, ne quod praedecessor istius Abbatis, scilicet Richardus Abbas, piè ordinaverat, infirmaretur, & eorum conditio deterioraretur. Missis igitur aliquibus de Conventu praestantio∣ribus ad Regem facta lachrymabili querela dixerunt ei: O Domine, Abbas, quem no∣bis habere fecistis, domum nostram imo potius vestram specialem, nititur perturbare, & quod ad quietem nostram ordinatum piè extitit, infirmare: vestrum est, domum vestram Regaleque vestrum domicilium protegere, ne nullo adversantium impulsu labet vel laba∣tur. Quibus Dominus Rex, addito magno Sacramento, ait: Nunquam certe prae∣valebit. Et concepta indignatione cum ira et odio palam protesta∣tus est, dicens: Poenitet me fecisse hominem.

Circa idem tempus Abbas Westmonasteriensis Domini Papae Capellanus à Curia* 1.914 Romana rediit, non minimis debitis involutus et obligationibus inno∣datus: (by bribes to the Pope and Cardinals.) Moram enim diutinam in Curia continuaverat, & multorum Curialium sibi corda conciliaverat, ita quod certè crede∣batur, quod cum Domino Papa penitus, quia vir fuit arduis idoneus satis consiliis, moraretur. Venit autem multiplici armatus potentia, ut Conventum suum suae incurvaret voluntati. Et illico accedens ad Regem apud Windeleshores, ipsi celebri∣ter nimis & Pontificaliter, Missam cantavit. Erat utique tàm voce quàm corporali elegantia, vir desideriorum. Confidenter igitur Regem aggressus est, multorum potentum illi Literas ostendens, ut liceret ei totaliter domum Westmonasterii, quam Dominus Rex illi regendam commiserat, sane administran∣do gubernare, et divisa solidando possessiones redintegrare. Domi∣nus Rex cujus cor aversum fuit ab eo, ipsum Abbatem obliquato ac torvo intuitu re∣spiciens, elevata voce, multis irrecitabilibus probris lacessivit. Inter caetera impro∣perans, quod ipsum immerito exaltaverat, addens, quod ad consilium suum arcanum inconsultè advocaverat. Et quomodo de tua fidelitate confidere possem, qui fratres tuos socios ab antiquo & commensales, gravare niteris & molestare? Et licet multi amicorum suorum, videlicet Johannes Mansell, & multi alii, quos longum esset no∣minare, intercederent pro ipso Abbate, Rex iratus valdè, ipsum tàm à consilio suo quàm dilectione, expulit elongatum. Tandem Abbas molestè ferens Regis indigna∣tionem, consensit in arbitros, ut quod ipsi disponerent, si Domino Regi complaceret, ipse ratum haberet & acceptum, videlicet Comitem Richardum & Johannem. Quod Conventus, licet ipsi duo Abbati fuissent amicissimi, benignè acceptavit, & Rex benè comprobavit. Ipsi igitur, post multas disceptationes, penitus Conventus de∣siderio & postulationi excluso Abbate, consenserunt: Quia sic Regi sciebant complacere. Sed haec controversia hoc anno non terminabatur.

Rex igitur misertus Conventus Westmonasteriensis, qui tot gravamina & damna* 1.915 jam per multos annos toleraverat, concessit benignè eidem, ut vacante Abbatia Westmonasteriensi, disponatur liberè de possessionibus ipsum Conventum contingen∣tibus, quas consuevit Rex in manu sua retinere, in magnum damnum domus & gravamen, donec Abbas ibidem ordinaretur. Et super hoc, talem eisdem Monachis Chartam confecit. Which I find likewise entred in the * 1.916 Clause Rolls.

HENRICUS Dei gratia, &c. Omnibus ad quos praesentes Literae peruenerint,* 1.917 salutem. Cum bona Abbatis Westmonasteriensis & ejusdem loci Prioris & Conventus discreta sunt ab invicem, & separata, volentes indemnitati & iranquillitati eorundem Prioris & Conventus providere, concedimus eis pro nobis & Haeredibus nostris, quod quotiescunque Abbatiam vaecare contigerit per cessionem vel decessum Abbatum suo∣rum, habeant ipsi Prior & Conventus liberam administrationem de bonis suis separatis: salva nobis et Haeredibus nostris tempore vacationis praedictae domus custodia de bonis ad praedictos Abbates pertinentibus. In cujus rei testimonium, &c. Teste meipso apud Sanctum Edmundum, Anno Regni mei trigesimo sexto. Haec autem acta sunt apud Sanctum Edmundum, ubi Dominus Rex, ad mag∣num domus illius incommodum, ferè tribus septimanis morabatur infirmatus.

After this, Dominus autem Rex, timens ne Abbas Westmonasteriensis Curiam Ro∣manam,* 1.918 quam jam benè noverat, ut Domini Papae Capellanus, contra ipsum, maximè quia idem Abbas appellaverat, exasperaret, & domum Westmonasteriensem irreme∣diabiliter debitis obligaret, congessit in ipsum probra iterum & maledicta in ira mag∣na, quae constat fuisse nulla subnixa veritate, sed ipsa solummodò iracundia ebullire. Fecit insuper Dominus Rex per totam Londinensem Civitatem voce praeconia accla∣mari, ne quis Abbati Westmonasteriensi quomodolibet pecuniam accom∣modaret, nec scripto vel sigillo ejusdem fidem aliquatenus adhibe∣ret. Quod in magnum opprobrium Abbatis videbatur redundare. Hujus autem rei auditores universi supra modum admirantur, quod de Regi amicissimo factus est Abbas reprobus & alienus. Prout Poëta introducit amicam de amico conquerente dicere:

Alter in alterius jactantes lumina vultus, Quaerebant taciti, noster ubi esset amor.

This Writ of the King I find extant on Record, running in these words.

REX Omnibus & singulis Mercatoribus ultra-marinis London. commorantibus,* 1.919 salutem. Quoniam Monasterium Westmonaster. quae nostra Capella est, & cu∣jus sumus Patroni, specialiter reputamus nostrum, & speciali diligimus affectione; no∣lentes illud aere nimis obligari alieno, vobis pre cisè mandamus, quod Monachis ejusdem Monasterii super sigillum Capituli, sine nostro, & Abbatis consensu, nec etiam ipsi Abbati, nostro assensu irrequisito, pecuniam ullam mutuare praesumatis. Hoc idem sociis vestris in Curia Papali, seu alibi commorantibus intimantes. Teste Rege apud Rading, 17 die Junii.

I pretermit the complaints to the King by the Nobility, Commonalty and others of the Diocesse of Lincoln, against the Bishop, his Deans and Officials, for vexing them with Citations from place to place, and enforcing them to make Inquisitions and give testimony against their wills upon Oath, and the memorable forecited Prohibitions issued to him thereupon, which you may peruse p. 705, 706.

What strange Dispensations for Pluralities and Commendaes the Pope then granted to Foreigners and unworthy persons (and the King by his example) to the oppression of the English Clergy and Religious persons; and how one ill pre∣sident, usurpation, Non obstante produced another, will appear by this relation.

Eodemque tempore, electus Wintoniensis Aethelmarus, de partibus veniens trans∣marinis* 1.920 cum Comitatu copioso & pomposo, applicuit in Anglia. Cui adventanti Rex laetabundus cum nobilium, & praecipuè Pictavensium multitudine copiosa occur∣rit. In qua fuerunt fratres ejus Willielmus de Valentia, & Galfridus de Lizinnum, Rege tertio existente, mutuo applaudentes, & in crastino Sanctae Mariae Magdalenae, scilicet die Dominica, festo facto celeberrimo Wintoniae convivabantur, & sic devo∣luta est magna jam Angliae Nobilitas, exclusis indigenis, ad alienigenas. Auxit au∣tem causas laetitiae gratia Papalis, quam sibi electus memoratus comparaverat cum gratia Regali, quam-sanguis fraternus excitaverat. Quibus cooperantibus, meruit obtinere redditus prius obtentos, quae ad plusquam mille marcarum summam ascenderunt, quas ipse egenus electus, dignos∣citur

ex fratris sui Domini Regis extorsione possedisse. Nulla enim creditur fuisse notabilis Ecclesia, de cujus uberibus in Anglia lac non creditur ex∣uxisse. Unde huic libello quiddam, quod lachrymas excutere debeat ab oculis au∣dientium, duximus inserendum. Abbas Ecclesiae Sancti Albani per extorsionem Do∣mini Regis satis enormem & impudentem▪ ad opus Simonis de Norwico Clerici de Pincerna sua, solvit de Camera sua centum solidos. Ipso nempe Simone vicesimo anno sequente decedente, & vix sepulto, postulavit idem Dominus Rex precibus ar∣matis, ut translatus redditus ille quendam alium & alienum saginaret. Quod & in∣vito Abbate & ingemiscente factum est. Rogaverat insuper Dominus Rex, ut fratri suo Aimero jam Wintoniensi electo decem marcae annuae de Camera concederentur ac solverentur. Ipso igitur Aimero in Praesulatum Wintoniensem electo, illico postula∣vit, ut cuidam Clericulo Pictavensi, ipsae eaedem decem marcae, quas per aliquot an∣nos receperat Aimerus memoratus, facta tali translatione, Dominus Rex non erubuit postulare. Quod in periculum Ecclesiae, praeter damnum, dignoscitur redundare. Sic enim servitus indelebilis & damnum irrestaurabile subrepere minabatur. Et praeter haec, alias quamplures & pluries multas & multiformes Ecclesiae beati Protho∣martyris Anglorum Albani injurias & gravamina, Rex tyrannizans non est veritus irrogare. Quae scribenti, taediosum foret enumerando scribere, & auditoribus au∣dire foret onerosum. To which * 1.921 Matthew Westminister subjoyns; Praelati et viri Religiosi, Papa jubente, et Rege spoliante, in ultimam servitutem detruduntur. Haec detestabilis adjectio (Non obstante) enervat Sanctorum scripta et facta.

How strangely and unworthily this Pope, against his own former expresse Bulls and Grants, not to grant Provisions to Italians and other Foreigners in successi∣on, presumed by his Non obstantes to grant Provisions to them of any Churches voyd or to be void, in the gift of Abbots and other Religious persons, against their Char∣ters, Priviledges; and what great scandal and schism they produced, inducing men to depart from the Pope and Church of Rome as Antichristian, this Bull of Pope Innocent, and subsequent relation will inform us.

Tempore quoque sub eodem, transmisit Dominus Papa Abbati sancti Albani lite∣ras* 1.922 sub hac forma. INNOCENTIUS Episcopus, &c. Dilectis filiis Abbati & Conventui S. Albani, Lincolniensis Diocesis, Salutem & Apostolicam benedictionem. Cum dilectus filius Iohanes de Camecana, nepos & Capellanus noster, Ecclesiam de Wen∣grave, in qua, sicut intellximus, ius patronatus ad vos dignoscatur pertinere, discretio∣nem vestram affectione paterna rogamus, per Apostolica vobis scripta mandantes, qua∣tenus eidem Capellano, dictam Ecclesiam cum alia Ecclesia primò vacaturae, quae ad praesentationem vestram spectare noscatur, quam etiam dictus Capellanus vele∣jus procurator duxerit acceptandum, commuteris, illam donationi nostrae nihilominus reservando. Inhibitione seu reservatione qua∣libet non obstante, aut etiam indulgentia illa quae dicitur Angli∣cis esse concessa; Ne beneficia Clericorum Italicorum cedentium vel decedentium▪ immediate alicui Clerico Italiae conferantur. Datum Lugduni, secu••ndo Idus Decem∣bris. Hoc verò huic libro duximus inserendum, ut legentibus innotescat, quot angariis et injuriis nos miseros Anglos exagitat curia Romana. Per∣pendens enim hujus literae tenorem, multiplicem potexit conside∣rare contemptum, injuriam, et oppressionem. Sed ut Apostoli* 1.923 adimpleatur sententia comminatoria: Nisi prius venerit discessio, non revelabitur filius iniquitatis. Ecce causa, ecce materia quare rece∣dunt corda, etsi non corpora, a patre nostro Papa, qui in vitrica∣lem exasperatur austeritatem, et a matre nostra Ecclesia Romana, quae in novercalem desaevit persecutionem.

Whereupon * 1.924 Matthew Paris gives us this Character and Epitome of this year 1251. in relation to the Pope, and Court of Rome.

Transit igitur annus illae frugifer & fructifer usque ad sufficientiam, & potius a∣bundantiam quamvis procellosus, turbidus, & fulgure formidabilis. Dommo ve∣ro* 1.925 Papae et curiae Romanae, laboriosus, sumptuosus, et propter transmigrationem periculosus.

The Pope pilling and polling the Bishops, Archbishops, and extorting great summs of money from them, for their confirmation in their Sees, (no Symony or sin at all in his Holinesse, but a Papal vertue) to make them some recompence to re∣imburse their monies, granted them not only Licenses to hold all their former Livings and Revenues in Commenda with their Bishopricks, but likewise to extort annual pen∣sions from their Clergy who had benefices, to their great oppression; as in the ca∣ses of Archbishop Boniface, Grosthead, Aethelmar, and others forecited, so of the New Bishop of Rochester Anno. 1252.

Anno quoque sub eodem, scilicet primo quo creatus extitit, adquisivit sibi Epis∣copus* 1.926 Roffensis adhuc novellus à curia Romana, ubi notus fuerat, ob hoc quia Domini Regis ibi diu extiterat procurator, potestatem, non sine multorum admiratione, extorquendi a beneficiatis in suo Episco∣patu quintam partem redituum suorum usque in quinquennium: li∣cet idem Episcopus pristinos reditus suos, quos antequam ad E∣piscopatum promoveretur ex indulgentia Papali sibi retinuisset: necesse enim habuit, ut asserui, Episcopatum suum exilem a pau∣pertate relevare. Opprobium enim ei videbatur, quod ille Episco∣patus inter omnes Angliae Episcopatus pauperimus diceretur, et a Karleolensi jam superaretur. Exigebat igitur sibi summam memo∣ratam exhiberi, non secundum aestimationem bonorum Ecclesiasti∣corum a subjectis, sed quocunque modo ex bonis Ecclesiasticis e∣mergentium.

The Pope under pretence of relieving the King of France, who was taken cap∣tive in the Holy Land, and the distressed Christians there, but in truth to promote his own designs, earnestly pressed the King of England, to expedite his voyage to the Holy Land which he had long delayed, retarding others who were ready to march to its assistance. Who joyfull of his oportunity, made good use of it for his own advantage to pillage both the Jews and Christians. Thus related.

Ipsius quoque diebus, missit dominus Papa Domino Regi Angliae persuasoriam &* 1.927 efficacem valde Epistolam, ut idem Rex viriliter accingeret, & sine damnosa dila∣tione ad Terram sanctam adjuvandam, & ut Domino Regi Francorum auxilium prae∣stolanti, oportunum ac festinum impenderet adminiculum. Quod si nollet, sal∣tem alies transfretari & peregrinari paratos & desiderantes, non impediret. Haec autem clausula finalis adjecta fuit, quia quosdam Magnates Terram sanctam adire pa∣ratos, in magnum damnum & jacturam eorundem, retardavit. Dominus autem Rex, ut Papali desiderio & persuasioni obtemperaret, à Judaeis quicquid ipsi miseri habere videbantur, non tantum abradendo vel excoriando, sed eviscerando extorsit. Auri quoque sititor hydropicus, talenta, vel crusta, aut jocalia, adeo avide tam a Christianis quam Judaeis emunxit, ut videretur Crassus a mortuis novus resuscitatus.

To colour this his rapine the better, to make all his subjects believe he really in∣tended a speedy passage to the Holy Land, and induce them to take up the crosse, to extort more money from them by dispensations with their vows.

Anni quoque sub ejusdem circulo, die videlicet Lunae, quaeipsum diem praecedit* 1.928 proximò quem Hokedai vulgariter appellamus, fecit Dominus Rex omnes Londi∣nenses à minimo usque ad maximum voce praeconia convocari, praecipiendo sub edi∣cto Regio vt omnes ad Westmonasterium voluntatem suam audituri convenirent. Qui∣bus congregatis, jussit Rex, ut Wigorniensis, & Cicestrensis Episcopi, & Abbas Westmonasteriensis, sermonem facerent populo solennem nimis & efficacem, de cruce suscipienda. Ad quorum praedicationem, propter Romanae curiae varias pecuniae extorsiones et illusiones, pauci de civibus vel compatrio∣tis crucem susceperunt. Veruntamen de curialibus, Richardus de Gray, Johanes frater ejus, & I. de Plexeto, ad crucis susceptionem avolarunt. Quos illico Rex accurrens cum amplexibus, osculabatur, vocans eos fratres suos. Et objurgans vocavit Londinenses ignobiles mercenarios, eò quod eorum pauci crucem susceperunt. Audaciam autem hanc, imo pertinaciam Roma parturivit, eo quod

a Papa jam impetraverat, ut per triennium decimam reciperet a Regni clero et populo, quae si colligeretur, ad plusquam sexcenta millia totalis ejus summa ascendere, in perpetuum Regni detrimen∣tum, videretur. Vnde dictum est secretius, quod piis mentibus est incredibile, * 1.929 ipsum non ob aliud Regem crucem humeris susce∣pisse, nisi ut regnum tali argumento bonis spoliaret. Tamen passa∣gium suum juravit a die sancti Johannis Baptistae in sequens triennium, nisi morte vel gravi infirmitate vel alia rationabili causa impediretur: (by which conditions inserted he easily evaded his Oath.) Et jurans hoc, apposuit manum suam dexteram ad pectus suum more sacerdotis, & postea supra Evangelia apposita, & osculatus est ea more laici. Nec tamen hoc circumstantes reddidit certi∣ores. Praeteritarum enim transgressionum memoria, suspicionem in praesentibus suscitavit.

The Pope to animate the King to undertake this voyage, (at least wise in pre∣text) had granted him a new Triennial Disme upon the Clergy of England and Ire∣land, towards this expedition, whereupon the King summoning the Bishops of the Province of Canterbury, to appear before him to collect and levie this Disme, they all made answer, that they could not do it without the Archbishops assent who was their head (then absent at Rome,) wherefore the King sent this Writ unto him for his assent and assistance in promoting this affair.

REX Archiepiscopo Cantuariensi salutem. Cum passagium nostrum juravimus* 1.930 & statuerimus à festo nativitatis beati Johannis Baptistae proximo venturo, in quatuor annos, et Dominus Papa nobis concesserit per literas suas decimam Ecclesia∣sticorum proventuum trium annorum in Regno Angliae, & aliis terris nostrae diti∣oni subjectis, per Triennium ante idem passagium colligendam, suffraganeos vestros ad nostram nuper praesentiam convocatos rogavimus, ut mandato Apostolico, cujus transcriptum sub sigillo Abbatis Westmonasteriensis vobis mittimus, liberaliter assen∣tirent. Qui direrunt, se super praedicta Mandato sine vobis, qui eorum estis honorabile caput, nobis ad plenum non posse respondere. Quo∣circa paternitatem vestram de qua specialiter confidimus affectuose rogamus, quati∣nus cum hujusmodi negotii exordium à vobis dependeat, dictae collectioni per Tri∣ennium ante dictum passagium annuerevelitis, literas vestras patentes as∣sensum vestrum testificantes super dicta Collecta, juxta mandatum Apostolicum faciendum, tam nobis quam dictis suffraganeis vestris nobis transmittentes, rogantes eosdem ut vestra non expectata praesentia, dictum negotium, quod potissime desideratis expedi∣ri, optato curent effectui mancipare. Teste Rege apud Westm. 15. die Maii.

Ten dayes after he issued this Writ to the Archbishop of York.

REX Archiepiscopo Eborum, salutem. Paternitatem vestram rogamus quatinus per fratres praedicatores & minores, ac alios quos videritis idoneos, praedicati∣one* 1.931 Crucis diligenter insistatis prout melius videritis expedire, juxta mandatum Apo∣stolicum vobis inde directum, et redemptiones votorum crucesignatorum nec non legata relicta, obventiones, et caetera omnia ex quacun{que} cau∣sa subsidio terrae sanctae deputata concessa et concedenda, quae Do∣minus Papa tempore crucesignationis nostrae nobis concessit, per vos vel alios colligi, et in loco competenti et securo deponi faciatis, nobis assignanda, sicut plenius in literis Apostolicis vobis et quibus∣dam aliis Episcopis Regni nostri directis continetue. Teste Rege apud Merton 26. die Maii.

Eodem modo scribitur Cantuariensi Archiepiscopo, Hereford. Elyensi, D••nelm. & Nor••ic. Episcopis, & Abbati Westm.

The King soon after having taken a solemn Vow to passe to the Holy Land, by a prefixed day, (though not intended as the event discoverd) issued this Writ to the Archbishops of Ireland to promote the Collection of those Dismes, the Pope had there granted him for that voyage.

MAndatum est Cassalalensi Archiepiscopo, quod quia Rex firmavit passagium su∣um* 1.932 in terram Sanctam ab instanti festo nativitatis Sancti Johannis Baptistae, in quatuor annos, quod praedicationem de cruce assiduè, per fratres praedicatores & alios idoneos fieri faciat, & permittat Collectores Regis legata promissa, et redemptiones de Cruce, ac ea, quae de crucesignatis et aliis sunt concessa, colligere et unire.

Eodem modo mandatum est Tuamensi Archipiscopo.

Et mandatum est Archiepiscopo Dublin quod decimam de Clericis beneficatis per Consilium I. filii Galfridi Justic. Hiberniae uniri faciat.

Et mandatum est Mauritio filio Geroldi quod magnates de terra Hibernia inducat, quod iter suum cum Rege aggrediantur.

Eodem modo Mandatum est Justic. Hiberniae.

Eodem modo Mandatum est I. de Frisney.

He likewise sent this Writ to Boniface, Archbishop of Canterbury to promote this affair.

REX Venerabili in Christo Patri B. eadem gratia Cantuariensi Archiepiscopo to∣tius* 1.933 Angliae primati, salutem. Cum in subbsidium sanctae terrae nobis sit ab A∣postolica sede concessa decima proventuum Ecclesiasticorum Regni Angliae, ac alia∣rum terrarum quae sunt nostrae jurisdictioni subjectae, per triennium, et vos ac vene∣rabiles patres W. Eborum Archiepiscopum, Hereford. Elyens. & Dunelm. Epis∣copos Dominus Papa dederit executores, ut postquam passagium nostrum fuerit sta∣tutum & juratum, per biennium ante idem passagium decimam ipsam cum re∣demptionibus votorum, legatis relictis, vel alio modo concessis sub∣sidio praedictae sanctae terrae à tempore crucesignationis nostrae, si non aliis fuerint ipsa legata, concessa vel assignata, per vos ipsos Archiepiscopum & Episcopos, & alias idone∣as personas colligantur, & locis tutis deponantur, et ea nobis integre cum iter ar∣ripuerimus transmarinum assignentur, sicut per transcriptum priorum literarum Domini Papae praedicta continentium, vobis & praedicto, Archiepiscopo directarum quod vobis transmittimus, plenius perpendere poteritis: Verum cum passagium no∣strum jam statutum sit & juratum, & in posterioribus literis Domini Papae, qua∣rum transcriptum vobis similiter mittimus, quae quidem literae Archiepiscopis & E∣piscopis per Regnum Angliae constitutis diriguntur, contentum sit; Quod collecta praedicta fieri possit per triennium ante passagium praedictum, & nobis expediat quod maturius fiat quam in Prioribus litteris continebatur, eo quod subveniendi Sanctae terrae ardens in nobis desiderium accenditur, Paternitatem vestram non minori quam possimus affectione, quatinus sicut de vobis habemus fiduciam indubitatam, vo∣ti nostri, nec non & iteneris tam salutiferi, velitis esse Coadjutores. Dantes in manda∣tis subditis vestris, quod instanti festo sancti Michaelis proximo venturo praedictam collectam incipiant usque ad consummationem praedicti termini proficiendam, scriben∣tes suffraganeis Episcopis vestris & aliis vobis subditis, quod quantum in vobis est as∣sentiatis collectioni dictae decimae faciendae in praedicto festo. Precantes eosdem, quod ipsi ad hoc consentiant, & subditos suos efficaciter inducant. (The Popes grant without their consents being not binding to them) Teste, &c.

Eodem modo scribitur Episcopo Hereford.

To promote this collection the better, the King issud these two Mandates to the Priors of the Freers Minorites and Preachers, to senda sufficient number of Preach∣ing Freers of their Order to him, who had skill to preach and promote this Croysado, (not Jesus Christ and him crucified) they being then the prime instruments to ad∣vance, collect the Popes and Kings Taxes, Exactions, under a pretext of Devotion, but in truth for their own gain and preferment.

MAndatum est Ministro Fratrum Minorum in Anglia, quod in 15. Pasch. proxi∣mo* 1.934 futuri venire faciat ad Regem usque London. sufficientem numerum pru∣dentum Fratrum, qui habeant scientiam praedicandi de Cruce, pro negotio ejusdem Crucis. Teste Rege apud Maiden, 12 die Martii.

Eodem modo mandatum est Priori ordinis Fratrum Praedicatorum.

The King the better to promote his design, to induce his Subjects to take up the Crosse, and pick their purses by this pious Papal pretext, indulged these Priviledges to such as should crosse themselves, commanding the Archbishops and Bishops to see them published in their respective Diocesses, by the Frees Minorites and others im∣ployed in that service.

REX Archiepiscopo Eborum, salutem. Volentes Crucesignatis gratias facere* 1.935 speciales, concedimus, & praesentibus Literis protestamur, quod omnes Cruce∣signati & Crucesignandi de Regno nostro, qui in propriis personis suis nobiscum in Terram Sanctam proficiscentur & potentes sint ad pugnandum, de caetero sint im∣munes à praestatione usurar. in Judaismo nostro. Et quod omnes Crucesignati & Crucesignandi de eodem Regno habeant in Curiis nostris celerem justitiam de omni∣bus querelis suis, quantum leges terrae nostrae permittunt. Et quod nullus Cruce∣signatus vel Crucesignandus compelli possit ab aliquo ad plus praestandum in subsi∣dium Terrae Sanctae, quàm promiserit in sumptione Crucis, & modo quo promiserit: Rogandos igitur vos duximus quatenus ista Suffraganeis vestris communicetis, & per Fratres Praedicatores & Minores, & aliosad negotium Crucis deputatos ac deputan∣dos, per Provinciam vestram publicari faciatis. Teste Rege apud Merleberg. 24. die Julii.

Eodem modo mandatum est Cicestrensi Episcopo, nisi quod terminatio Literarum illarum quae diriguntur Episcopis est; Et volumus quod ista publicentur per Fratres Praedicatores & Minores, & alios ad negotium Crucis deputatos & deputandos. In cujus, &c. Teste ut supra, & debet ista clausula intrare ante illam clausulam, Rogan∣dos igitur R. Exon. Episcopo, A. Winton. electo.

The King soon after sent these ensuing Letters to the King and Queen of France, the Patriarch of Jerusalem, the Archbishop of Tyre, the King of Cyprus, with other Princes, and to the Master of the Templers and Hospitalers, concerning this his inten∣ded voyage to the Holy Land, thus recorded.

EXcellentissimo Principi L. Dei gratia Regi Franciae, H. eadem gratia Rex An∣gliae,* 1.936 &c. salutem. Requisiti dudum per Literas vestras, quod adventum no∣strum acceleraremus in succursum Terrae Sanctae, recolimus Serenitati vestrae rescrip∣sisse, quod si terras nostras per vos & Progenitores vestros occupatas freti salubri consilio nobis redderetis, passagium nostrum acceleraremus, & personam & res no∣stras exponeremus in obsequium crucifixi, ad honoris vestri incrementum. Et li∣cet jam passagium nostrum sit juratum, et certo tempore statutum, idem tamen passagium anticipabimus, potenter nos accingendo ad praedictae terrae succursum, dum tamen occupata praedicta nobis benigne restituatis. Quod vestrae Regiae dignitati ad salutem cedet perpetuam, & ad laudem famae temporalis. Teste Rege apud Westm. 8. die Junii.

REX M. Reginae Franciae, salutem. Noverit dilectio vestra, quod passagium* 1.937 nostrum in Terram Sanctam statuimus à Nativitate Sancti Johannis Baptistae, Anno gratiae 1252. in quatuor annos. Et si placeret Domino vestro Regi Franciae, quod terrae nostrae a praedecessoribus suis, et ab ipso occupa∣tae nobis restituerentur, proculdubio maturius passagium nostrum pa∣raremus, potenter nos accingendo ad honorem crucifixi, et Domini vestri, et totius Christianitatis commodum et honorem, quod qui∣dem ei scire faciatis, ipsumque efficaciter inducatis ad praedictam re∣stitutionem nobis faciendam. Nos enim ex tunc sine morae dispendio terminum

passagii nostri anticipabimus, & manu valida ad perpetuum crucifixi & Domini vestri honoris incrementum. Teste ut supra.

REX R. Dei gratia Patriarchae Hierosolym. salutem. Cum charactere Crucis* 1.938 simus insigniti, & pungat nos negotium Terrae Sanctae stimulis interioribus, in 15. Paschae, Anno gratiae 1252. praesentibus pluribus Magnatibus Regni nostri, firmavi∣mus passagium nostrum certum terminum eidem assignando, videlicet, à Nativitate Sancti Johannis Baptistae, ejusdem anni in quatuor annos, ad quem terminum per auxilium Jesu Christi, nos ad ipsius Domini servitium accingemus, quod intimare poteritis Magnatibus Terrae Sanctae, prout vestra viderit discretio expedire. Scire etiam vos volumus quod si illustris Rex Fraxciae terras nostras a Progenitoribus suis, et ab ipso occupatas nobis restituerit, indubitanter passagium antici∣paremus. Teste Rege apud Westm. 6. die Junii.

EOdem modo mandatum est Archiepiscopo Tyrensi, Th. Regi Cypri, Boemund.* 1.939 Principi Antioch. & Com. Trepol. A. Etton, Regi Armen. Constanc. Bajulo Arm. Johanni de Ibellin. Com. Jopen. Johanni de Fogiis Constab. Acon. Philippo de Mont∣forti, T. Domino Tarron. J. Caesar. Consuli & Communitati Januen. Consuli & Communitati Pisan. Consuli & Communitati Venetorum.

EOdem modo scribitur Magistris Templar. Hospitalar. & domus Hospital. Teuton.* 1.940 cum hac adjectione. Caeterum cum bonas ut audivimus habeatis in domo ve∣stra naves, vos rogamus attentè, quatenus meliores naves & fortiores quas habetis praeparetis nobis commodandas. Ita quod praeparentur & munitae sint, nautis & armamentis convenienter per unum annum ante passagium nostrum, ut equi, arma & alia quae promittere volumus in Terram Sanctam salvè valeant in eis deferri; provi∣dentes, quod cum applicuerint servientes nostri cum praedictis praemissis salvas ha∣beant domos, & receptacula secura quibus se cum rebus praedictis, usque ad adven∣tum nostrum valeant receptari, & anno sequenti remittantur naves praedictae, qui∣bus nos ipsi cum sequacibus nosti is valeamus securè transfretare: Tam sollicite vos habentes circa praedicta, quod per experientiam addiscamus quam ferventem habea∣tis ad succursum Terrae Sanctae devotionem, & versus personam nostram affectionem. Teste ut supra.

The Archbishops, Bishops, and Clergy being very averse and backwards to assent to, or levy the Triennial Disme granted by the Pope to the King, towards his voy∣age to the Holy Land, he thereupon summoned all or most of them then in England to a Parliament at London, where he pressed them to give their assents to the Popes grant for his supply; the proceedings therein, and great oppositions made against it by the Bishops and Lords, is thus at large related by our Historians.

Festo autem beati Edwardi imminente, (quod de consuetudine Dominus Rex* 1.941 consuevit semper in magno Comitatu & apparatu splendido celebrare) convenerunt, veluti ex ••dicto Regio convocati, totius Angliae Praelati ferè universi. Omnes nempè Episcopi, praeter Cestrensem valetudinarium, & Archiepiscopum Cantuarien∣sem, qui in partibus tum temporis agebat transmarinis, simul & Herefordensem, & praeter Archiepiscopum Eboracensem, qui ob incertam nobis causam, nisi fortè quia remotus abest, remansit, ibidem praesentes exstitere. Protulit igitur in medium Dominus Rex coram omnibus ibidem congregatis, Papale mandatum, omnibus Reg∣ni aemulatoribus exosum & detestabile. Quod videlicet contulerat Dominus Papa totam Regni decimam, videlicet proventuum totius Ecclesiae Anglicanae, de potesta∣te sibi à Deo concessa, per triennium, ad Regia viatica peregrinationis, adjuncto magnae verbo offensionis, scilicet, non secundum aestimationem Ecclesta∣rum pristinam, sed secundum aestimationem novam ad inquisitionem strictissimam, ad voluntatem et arbitrium Regiorum satellitum et extortorum faciendum, qui astute nimis et damnum Ecclesiae inaesti∣mabile, et servitutem perpetuam procurantes, suis semper primum propriis, deinde vero etiam Regiis emolumentis inhiarent. Argu∣mentosè igitur Regii Nuntii Episcopis congregatis supponentes, quod tali ac tantae contributioni consensissent, vulpina calliditate exigebant, quod soluta pecunia duo∣rum annorum, secundum Papale mandatum, pecunia tertii anni ante peregrinatio∣nem,

licet hoc in Papali mandato autentico non contineatur, pecunia totaliter, secun∣dum formam praetaxatam collecta, solvatur peregrinaturo, vel saltem ejus pars di∣midia, Regi benigna gratuitate ac benignitate gratuita concederetur. Tunc enim, ut dicebant, Dominus Rex versus Orientem iter dirigeret & vexilla. Quod cum inter alios Episcopus * 1.942 Lincolniensis, admirans verba tam venerata, & ad subversionem Ecclesiae intoxicata, audiret▪ in ira magna respondit: O quid est hoc pro nostra Do∣mina? Vos ex inconcessis proceditis. Supponitisne vos, quod nos in hanc male∣dictam contributionem consenserimus? Absit haec à nobis ad Baal genuum incur∣vatio. Cui electus Wintoniensis ait: Pater, quomodo poterimus resistere voluntati Papali ac Regiae? Vnus impellit, alter attrahit. Con∣senserunt Franci in hoc casu contributioni consimili, ut videlicet Regi suo peregrina∣turo subvenirent. Fortiores nobis sunt, & ad resistendum consueverunt esse proni∣ores. Et nos qualiter valemus illis resistere? Ad haec respondit iterum Lincolniensis Epi copus: Eò ipso resistendum est, quod Franci contribuerunt. Binus enim actus inducit consuetudinem. Praeterea, luce clarius videmus, proh dolor! qualem finem sortita est tyrannica Regis Francorum ex∣torsio pecunialis. Terreant nos exempla praeambula. Ne igitur et Rex et nos gravem Dei offensam incurramus, pro me dico voce libera, huic injuriosae contributioni contradico. Sententiae igitur huic consensum praebuerunt alacriter et incunctanter, Londinensis, Ci∣cestrensis, Wigorniensis Episcopi, et electus Wintoniensis, et fere omnes alii. Sarisburiensis autem fluctuabat. Et addidit Lincolniensis Episcopus. Supplicemus omnes Domino nostro Regi, quatenus de salute ani∣mae suae sollicitetur, impetum tantae refraenans temeritatis.

Haec autem omnia cum fida relatione nunciarentur Domino Regi, quasi furia in∣vectus,* 1.943 nec se prae ira capiens, vocem cum clamore exaltavit, & omnes, qui in sua Camera fuerunt, velut furiosus aufugavit. Tandem suis familiaribus aulicis ipsum blandius mitigantibus, significavit Praelatis, quatenus non quasi Domino pro∣tervienti, et de praecepto Papali exigenti, sed tanquam supplicanti, et Jesu Christo in Terra Sancta militaturo, et in ipsam pro honore univer∣salis Ecclesiae peregrinaturo, competens auxilium pecnniare libera∣liter et benigniter largirentur. (A clear demonstration, that the Pope had then no legal Authority to impose any Disme or Tax upon the Clergy by his Bulls, for the King himself, without their common consent thereto.)

Quod cùm Praelatis renunciaretur, mitiùs se habentes, responderunt: Credimus* 1.944 indubitanter, quod si Dominus Papa veraciter intelligeret, quot angariis, quot exactionibus damnosis Anglicana gravatur et opprimitur Ecclesia, nunquam talia Dominus Rex in curia Romaua impetrasset. Et si ipsum Dominum Papam super his plenius certificemus, haud du∣bito factum suum, nec est mirandum, tanquam ex suppressa verita∣te, et suggesta falsitate deceptus, illico revocaret. Nunc enim Do∣minus Rex per Forestarum suarum ampliationes, nunc per Justitiarios suos itineran∣tes, nunc novis placitis excogitatis, nunc modis aliis Regnum suum depauperat. Quo exinanito, necesse est consequenter Ecclesiam quoque depauperari & egere. Quid de Praelatis referemus, quos idem Dominus Rex in nobilibus intrudit Ecclesi∣is? Quam miserabiliter extorsit bona terrae, suis Cantuariensis Archiepiscopus Bo∣nifacius, qui se propterea debitis tot finxit obligatum, ut sine totius Ecclesiae An∣glicanae adjutorio non poterat ullo modo respirare? Nec adhuc cessat Dominus Rex, ipsi modo fas est talia recitare. Quotidiè aliis atque innumeris argumentis Regnum suum & Ecclesiam, contra sacramentum & juramentum suum primitivum, tàm pecunia quàm libertate privare antiqua & consueta. Et praeterea jam ab om∣nibus creditur et dicitur, quod non ob aliud, ut videtur, se Cruce signavit, nisi ut hoc novo modo et praetextu omnem substantiolam in Anglia, quae remansit, valeat asportare; sicque redigat melliflu∣um, et abundantissimum Angliae Regnum, in desertum: vel saltem subrogatis et introductis alienigenis, suis incolis viduet in

eo natis et educatis. Nonne dudum in pueritia sua, quando in Regem faeli∣citer creabatur Crucem utique patris sui Regis Johannis, tunc etiam Crucesignati humero suo pro ipso assumpsit, unde timendum, ne ipsam Crucem eodem modo, & ea intentione Dominusiste Rex, qua Pater ejus eam assumpserat, patris∣sans assumpserit. Ut & iste Rex videlicet, quod absit, suos supprimar, & conte∣rat naturales & fideles subditos. Veruntamen quicquid hactenus egerit, quantum∣cunque Ecclesiam Anglicanam, & Regnum suum Angliae oppresserit & afflixerit, quod postulat a nobis adhuc impendemus & desiderio suo pro posse obsecundabimur, si quod multoties promisit, velit chartam toties pactam, totiesque debi∣tam libertatum nobis juratarum inviolabiliter posthac observare. Necnon & aliam chartam conficere, ne alia vice sub praetextu hujus gratiae talia exi∣gat, ut Ecclesia Anglicana tam execrabili tributo & exactioni supponatur. Ceterum requirimus, ut si concedatur pecunia, quam Dominus Rex in praesentiarum nunc à nobis petit, & exigit, colligatur diligenter ac fideliter ad opus Domini Regis u∣tiliter distribuenda, in Terram Sanctam profecturo, prout fidelibus suis cautius solito videbitur expedire, et sic eadem pecunia Domino Regi liberetur. Haec autem propterea addebant, quia totum thesaurum suum quem ab Anglis Dominus Rex extorserat, in damnum Regni & suorum fidelium pe∣riculum, in usus hostium & inimicorum suorum tàm prodigialiter quàm prodigaliter distribuerat; ac si arma sua quis hostibus suis in suum sponte distribuat detrimentum & exitium. Haec salubriter inter filios pacis Praelatos tractabantur, ut haec Regi ex parte eorum significarentur.

Postquam Domino Regi talia ex parte Praelatorum nunciarentur, & plenius inter∣meante* 1.945 Episcopo Sarisberiensi recitarentur, ira incandu••t vehementiori: corru∣gansque nares, juravit horribiliter, quod nunquam dum vitales au∣res carperet, in talem mergeretur servitutem. In hoc patris sequens vestigia pedetentim. Significavit autem eisdem iteratò, si aliter vellent respondere, quam sic tergiversando. Sed ne frontosè viderentur, cum praecisa negatione re∣spondisse, Dominosuo Regi dixerunt, se non posse plenum aut perfectum consilium inire absque Domini Cantuariensis Archiepiscopi, qui totius Britanniae primas esse dig∣noscitur, & Praelatorum omnium Angliae excellentissimus, praesentia & assensu, & Domini Archiepiscopi Eboracensis, qui primus, vel de primis est totius Regni, con∣sensu & Providentia, quorum unus in partibus agebat transmarinis, alter absens in partibus remotis commorans causis ignotis impeditus. Upon which Answer the King issued the * 1.946 premised Writs to the Archbishops of Canterbury and York.

Rex igitur pecuniae factus sititor avidissimus, ad solitas vulpinas fraudis ver∣sutias* 1.947 conversus, quos non potuit in consilio communi frangere congregatos, cogitavit divisos frangere sigillatim. Vocavit igitur, antequam à Londino recessissent, soluto Concilio memorato, Elyensem Episcopum, ut cum ipso se∣cretius loqueretur. Adventanti igitur Episcopo, Rex reverenter, & honorifice nimis assurgens advocavit eum, & cessit ei ut juxta ipsum eundem Episcopum fa∣miliariter collocaret. Et satis humili, & sereno vultu, ait ad eum, Domine Charis∣sime Episcope, difficile mihi foret omnia beneficia, liberalitates, & obsequia mi∣hi à vobis multoties impensa recitare. In Provinciam enim itinere laborioso ac pe∣riculoso, ut mihi uxorem meam adduceres, sumptibus propriis vestris animo libenti perrexisti. Mihi insuper in ultramarinas partes profecturo semel & iterum auxilium efficax infatigabiliter impendisti. Quid plura? Nunquam auxilio indigui, quin prompto favore meam praeveniretis, vel saltem prosequeremini indigentiam. Nunc autem plusquam unquam vestra indigeo munificentia & solita benignitate. Assump∣si enim, ut vestra novit paternitas, Crucem Domini humeris meis, pro honore universalis Ecclesiae, et Regni prosperitate in Terram Sanctam magnifice bajulandam. Cujus peregrinationis vos meos fideles, & benefactores desidero & oro specialiter fore participes. Supplico igitur modis omnibus quibus possum, quatenus in bonum caeteris exemplum me in instan∣ti necessitate quae multas postulat expensas juvare non omittatis, aliorum tepo∣rem non respicientes. Ego verò nacta temporis opportunitate, vobis in uberio∣bus beneficiis condignam rependam vicissitudinem. Episcopus autem in hac stabilis existens temptatione, istis nugatoriis sermocinationibus, respondit dicens (subti∣cent

moderatè damnum sibi illatum de nundinis S. Aetheldredi pro nundinis S. Ed∣wardi, apud Westmonasterium innovatis) Domine, si aliquando vobis servivi, mul∣tum mihi complacet, sed noverit serenitas vestra, quod à forma quam universitas compromisit, & in fide propositum roboravit, nullatenus volo nec valeo, quia in∣honestum mihi foret, recedere vel sequestari. Si autem nos Praelati, vestro volun∣tario impetui flecteremur, Ecclesia depauperaretur, & in laesionem fidei ac Sacramen∣ti vestri perpetuae servituti subjaceret ac tributo. Ad memoriam si placet revo∣candum est, qualiter Sancti multi pro Sanctae Ecclesae libertate feliciter exularunt & gloriosè occubuerunt interempti. Quid beatum Thomam commemorem Mar∣tyrem gloriosum? quid successorem suum beatum Edmundum nobis contempora∣neum? Coruscat copia exemplorum, quae omnia in vestrum opprobrium redundare comprobantur. Terrere vos deceret Regis Francorum, vobis pro speculo à Deo de∣monstratum, qui extortam à Regno suo pecuniam in suam hostibus distribuit re∣demptionem, & inde nostros inimicos, scilicet Saracenos, amplius saginavit. Unde qui prosequenture nos veloces erant, & qui odernnt nos victores gloriantur. Imo armis & pecunia nostra d••iati gratulantur. Et quicquid de Rege deinceps con∣tingat memorato, opprobrium indelebile contraxit ex praeteritis, scilicer, quod Christianorum Nobilissimus praeda factus est Saracenis, propter quod nonnulli à fide recedentes (pro dolor!) apostatarunt. Et haec omnia rapinae impu∣tamus praetaxatae.

Cum autem haec audisset Rex, quasi alto vulnere saucius, nec adhuc rationi ad∣quiescens,* 1.948 exclamavit inordinatè nimis, dicens Ministris, Ejicite rusticum hunc, eji∣cite, & ejectum excludite ut amplius coram me non compareat, qui et solamen mihi denegat, et juvamen. Et sic qui ingrediens satis curialiter fuerat advo∣catus, probis exiit laces••itus. Simili quoque modo quorundum aliorum quos secretius ad se fecit accersiri, moliebatur constantiam enervare, quorum verba licet pondere non carentia, causa brevitatis praeterimus. Hac autem versutia summopere conabatur Praelatorum sibi mentes inclinare, ut sic consequenter Nobilium Corda ad consen∣sum suum incurvaret contributionis, sed ipsorum Consilium a Praelato∣rum sententia dependebat.

Eodemque die venit Electus Wint. ad Dominum Regem fratrem suum ut valedicto* 1.949 licentiatus repatriare••. Rex autem non prout decuit ipsum facie serena appellavit, nec assurrexit sicut consuevit venienti. Cui ait Electus, Domine, mihi videtur, sol∣vitur Concilium, patefactum est vobis prout ut mihi videtur Praelatorum incom∣mutab••le propositum. In procinctu sum, ut de vestra licentia redeam praematurus. Non enim placida mihi est in hac urbe mora diuturnior: Domino Deo vos commendo. At Rex. Et ego te Diabolo vivo. Deberes mecum stare, etsi totus mundus mihi adversaretur, qui frater meus es uterinus. Et ego te malo grato Dei & ejus Sancto∣rum, & eorum ad quos spectat de jure electio promoveri, & ad tantam pro∣vexi dignitatem, ut nulli de Clerico in divitiis secundus in Anglia videaris. Cui electus de illepido verbo commotus, respondit. Domine, annis sum juvenis, place∣re vobis quia me creasti, ut & ego factus sim puerilis, absit ut ab universitatis quae Dominum & vestrum honorem diligit sententia recedam. Et sic recessit adiracundiam provocatus.

Rex autem eodem tempore a Civibus Londinensibus, qui secundum Chartarum sua∣rum* 1.950 tenorem, & antiquam consuetudinem fore deberent liberrimi, viginti Marcas auri precibus extorsit imperiosis, velut a servis ultimae conditionis, ut jamjam vide∣rentur servilibus Judaeis paulò minus aequiparari; besides other oppressions there at large related.

Interim igitur tam Papae quam Regi in sua tyrannide mutua fa∣vorem* 1.951 et fomentum praebenti, ira suscitatur, et odium internum accumulatur, quos omnes molesti hominum vocabunt perturbatores, ut quasi completum videretur illud Apostolicum, Nisi discessio vene∣rit,* 1.952 non revelabitur filius iniquitatis. Iam utique imminet discessio manifesta, etsi non corporum, cordium tamen (quod gravius est) ex∣asperatio fere Generalis contra Romanam Ecclesiam suscitatur, et ig∣niculus extinguitur devotionis.

The King receiving a peremptory denial of this Triennial Disme from the Bi∣shops, as aforesaid: * 1.953 Rex igitur ne viderentur quidam Magnates qui jam illuc advenerant inaniter fuisse convocati, districtè tractatum suscitavit, quid agendum de terra sua Gasconlae, &c. Et dum super his inter omnes anceps penderet sententia, Rex in calce sermonis, auxilium pecuniare ac militare redivivo spiritu instantissime flagitavit sibi peregrinaturo impendi, ac Christo pro salute communi militaturo. Ad quod communiter responderunt quod eorum responsio à Praelatorum responsione dependebat, nec voluerunt ab eorum a∣sertione discrepantes sequestrari. Et sese mutuo intuentes, secreto auribus instilla∣runt dicentes: Quae spes rationabilis istum erigit Regulum, qui nunquam militari edo∣ctus disciplina in Martio certamine, equum admisit, gladium eduxit, hastam vibravit, aut Clypeum ventilavit, ut triumphet, ubi capto Francorum Rege occubuit militia Gallicana, aut inqua confidit temeritate terras transmarinas potenter adquirere quas possessas nequivit retinere! Et sic cum magna indignatione objurgan∣tes, et asserentes ipsum natum tantum ad pecuniam emungendam crumenis evacuatis, et debitis multiplicatis, ad propria remea∣runt.* 1.954

Soluto igitur cum Regis, Cleri, & Magnatum indignatione Concilio, Rex iram & odium praecordiale thesaurizavit; credens haec omnia sibi facta & dicta in spiritu maligno & exoso, mal gnandi materiam parturire. Unde incorrigibilis, adhuc quae conceperat tempore nacto oportuno, circinando proposuit consummare.

Solutum est igitur Concilium; Rex hinc inde, tam contra Magnates, quam* 1.955 contra Praelatos, ira succensus vehementi; cogitavitque Legatum vocare, qui Clerum compelleret ad praedictae postulationis contribu∣tionem auctoritate Apostolica; licet grave foret tributum, et Ec∣clesiae servitus nova et intolerabilis. Et sic mala malis immineban•• cumu∣landa. Taliter igitur Caursinis & Judaeis, & aliis creditoribus impinguatis; Praelati cum Magnatibus clitellis evacuatis, dolentes et egentes, recesse∣runt.

This year the Bishop of Lincoln out of a pious zeal endeavouring to enforce many who had Benefices in his Diocess, to take upon them the Order of Priesthood against their wills, they thereupon collecting a great sum of money, sent it to the Court of Rome, and therewith procured a license to teach School for some years, without taking Orders, money being there more prevalent then piety, or the peoples souls.

Diebus quoque sub eisdem, cum multi Beneficiati in Diocesi Lincolniensi, persua∣dente* 1.956 efficaci admonitione Episcopi Lincolniensis, ut ad gradum Sacerdotii volentes aut nolentes promoverentur, fuerunt multi colla jugo Domini supponere super hac forma renuentes, qui contributionem communi assensu inter se collige∣rent, thesaurumque non minimum coadunantes, ad Romanam Curi∣am miserunt, et Papali auctoritate, effusa pecunia quae multum in ipsa Curia potest, huic Episcopali decreto restiterunt; et licentiam impetrarunt, per aliquot annos sine Sacerdotio Scholas exercere. Et sic specie honestatis, de sub jugo Domini colla vulpinis callidita∣tibus excusserunt.

He likewise out of his hatred to Religious persons, (write the Monks) after long expectation obtained a Bull from this Pope, to augment the small scandalous endow∣ments of Vicaridges in Churches, appropriated to Religious Houses throughout his Diocesse, which procured their hatred against him, rather then pure real love.

Sub ejusdem autem anni circulo, Episcopus Lincolniensis Robertus, ut Religiosorum* 1.957 proventus mutilaret, & partes vicariorum adaugeret, hujusmodi mandatum à sede Apostolica ante expectatum est adeptus.

INNOCENTIUS Episcopus, &c. Venerabili fratri Lincolniensi Episcopo, &c. Cum, sicut accepimus, in tua Civitate & Diocesi nonnulli Religiosi & alii collegiati Ecclesias Parochiales in proprios usus obtineant, in quibus nimis exiles, aut nullae taxatae sunt vicariae, fraternitati tuae per Apostolica scripta mandamus, quatenus in eisdem Ec∣clesiis de ipsarum proventibus vicarias institutas, et institutas exiles adaugeas vice

nostra: prout juxta consuetudinem patriae secundum Deum videris expedire. Non obstantibus si praedicti exempti sint, aut alias muni∣ti Apostolicis privilegiis, sive indulgentiis, per quae id impediri vel differri possit: et de quibus specialem oporteat in praesentibus fieri mentionem: contradictores per censuram Ecclesiasticam, appella∣tione postposita, compescendo. Datum Lugduni, 7 Calend. Octobr. Pontifi∣catus nostri anno octavo.

Episcopus igitur memoratus (plus, ut dicitur & videtur, in odium Religioso∣rum, quam vicariorum dilectionem et promotionem) multis hujus auctoritate mandati Religiosis damna intulit & gravamina.

Simili quoque modo, imminebat jactura magna nobili Ecclesiae Sancti Aedmundi* 1.958 Regis & Martyris, cum ventilata fuisset causa de Manerio de Mildenhale. Et ut bre∣vibus concludamus, sic jam vergit mundus ad praedas et rapinas, ut qui∣conque Religiosis aliquid extorqueat, non demereri, sed mereri po∣tius videretur.

Tempore quoque sub eodem, subiit Abbas & Conventus Ecclesiae Sancti Mariae* 1.959 Eboraci, maximam cum infamia jacturam, propter quandam Chartam quam adver∣sarii eorundem (quorum maximus fuit Johannes Franciscus Clericus Regis de Scac∣cario) judicarunt forè reproliandam. Creditur autem indubitanter eundem Jo∣hannem, qui natione Borealis, reditus suos de bonis Ecclesiae memoratae in partibus illis siuenter desideravit ampliare, illud secus quàm animae suae expediret procurasse, cum scribatur, Vae homini, per quem aliquod scandalum generatur. Coacti sunt igitur, maximam pecuniae summam Regi numerare. Insuper terras & reditus opimos, per∣petuò amittere, & infamia indelebili deturpari. Dispersi sunt igitur Monachi & illa nobilis Ecclesia omnimodam induens confusionem, discrimini patuit & ruinae. Simili quoque modo, Abbatiam de Selebi, ob causam consimilem memoratus perse∣cutor Johannes (quem ult or Dominus monoculaverat propter praecedentia merita) irrestaurabilibus damnis lacessivit.

How the Popes example in conferring Ecclesiastical Benefices on Italians and other illiterate persons, unfit for the Ministry, and no wayes minding the cure of souls, by his Provisions, induced the King to do the like, this Narrative will inform us.

Rex autem solitis insistens deliramentis, eschaetas & reditus vacantes quasi in hu∣jusmodi* 1.960 contradictionis ultionem, alienigenis ignotis, illiteratis, scurrilibus, & peni∣tus indignis non destitit distribuere, ut sic suorum naturalium corda insanabilius sau∣ciaret. Et si de aliis sileamus, unum huic volumini duximus annotandum. Capel∣lano siquidem fratris sui Galfridi de Lizinnum, quo utebantur Dominus Rex, & Do∣minus ejusdem Capellani Galfridus memoratus, & tota eorundem Curia tanquam stulto & nebulone infatuato, ut ejus nugis veluti jocalatoris desipientis, & clavigeri omnes cachinnarent, contulit Dominus Rex bonam Ecclesiam de Prestona, quae fue∣rat Willielmi de Haverhulle Regii Thesaurarii nuper defuncti, cujus fructus annui ad pretium plusquam Centum Librarum ascendere dignoscuntur. Istum nempè Capel∣lanum natione Pictavensem, mores ac Literas penitus ignorantem, vidimus lapidan∣tem Dominum Regem & Galfridem fratrem ejus, & alios Magnates, dum in Pomae∣rio Sancti Albani spatiarentur, cespitibus, lapidibus, & pomis viridibus, & acerbas uvas in oculos eorundem exprimentem, tanquam expertem rationis. Gestu quoque, verbis & habitu, necnon corporis qualitate & quantitate despicabilis, histrio potiùs quàm Sacerdos in dedecus ordinis Sacerdotalis poterat judicari. Ecce quibus Dominus Rex multa animarum millia committit et committi pro∣curat custodienda, spernens tot literatorum, tot discretorum, tot idoneorum, quam Anglia genuit, numerositatem. Quae et linguam novit indigenarum, et ruditatem informare. Similiter & alia Ecclesiarum beneficia, quae ejusdem Willielmi memorati extiterant, contulit Rex inconsulte, velut ad provocandum sponte iram et odium dignorum, indignis et ultramarinis, quorum insufficientiani et inutilitatem gestus inordi∣nati, et verba non tantum scurrilia, seddelira et obscoena reprobos indicabant. Hanc autem materiae digressionem, genialia suspiria elicuerunt.

How proud, insolent and refractory to our Kings, the great possessions, Liber∣ties, Franchises granted by Kings to Prelates and Religious persons, made them, will appear by this answer of King Henry the 3d. to the Master of the Hospital of St. Johns of Hierusalem; the true cause why he began to check and controle them by Non obstantes, by the Popes example.

Tempore quoque sub eodem, Magister Hospitalis Hierosolymitani in domo de* 1.961 Clerkenwelle, in pace expectans donec tempus quietis idoneae inveniret confabulan∣di cum Rege, de quadam manifesta injuria ipsi illata querulus patefecit: Chartas quoque Regum & suam de protectione ostendit. Cui Rex voce elevata, iratus re∣spondit, praevio magno Juramento: Uos Praelati et Religiosi, maxime tamen Templarii et Hospitalarii, tot habetis Libertates et Chartas, quod super fluae possessiones vos faciunt superbire, et superbientes insanire. Revocanda sunt igitur prudenter quae imprudenter sunt concessa; et revocanda consulte, quae inconsuite sunt dispersa. Et addidit; Nonne Dominus Papa quandoque, imo multoties factum suum revocat? Nonne apposito hoc repagulo, Non obstante, Chartas cassat praeconcessas? Sic et ego infringam hanc et alias Chartas, quas praedecessores mei, et ego temere concessimus. Cui Magister Hossitalis, quem Priorem appellant, respondit alacriter vultu elevato: Quid est quod dicis, Domine Rex? Absit, ut in ore tuo recitetur hoc verbum illepidum & absurdum. Quamdiu iustitiam observas, Rex esse poteris; & quam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 hanc infregeris, Rex esse de∣sines. Ad quod Rex nimis incircumspectè respondit; O quid sibi vult istud, vos Anglici! vultis ne me, sicut quondam patrem meum, à Regno praecipitare, atque necare praecipitatum?

The same year the Pope to promote his own designs to the prejudice of the King, in vindicating his Rights in France, and to empty Earl Richards coffers, and imploy him in his Wars, by proffering him a Crown, which he had no lawfull title to dis∣pose of, like the Devil when he tempted our Saviour to fall down and worship him, sent his Notary into England to effect these designs.

Circa festum quoque Sancti Martini, venit Magister Albertus Domini Papae No∣tarius* 1.962 in Angliam, qui jam biennio elapso venerat, quando scilicet parabatur Rex Erancorum transfretare, ex parte Domini Papae prohibiturus, ne Rex Anglorum terras Regis Francorum Deo militaturi quomodolibet infe∣staret. Causa autem adventus sui, multos latuit in principio; sed effectus per ope∣ra causam posteà patefecit. Dominus autem Papa, sciens Comitem Richardum fra∣trem Domini Regis prae omnibus optimatibus Occidentis pecunia abundare (non curans qualiter adquisita) satis astutè providit, ut ipsum ad Regnum Apuliae, Sieiliae, & Calabriae eligeret et vocaret, ut ipse Comes Papae militans, exposita sua pecunia dubiis Martis ca••bus, et corpore suo periculis praesentato, haec omnia adquireret ad Romanae Curiae emolumentum, et Thesauros in sui damnum maximum accumulandos. Hujus fre∣tus sophistica deceptione, qui dixit, Haec omnia tibi dabo, si cadens adoraveris me. Noverat enim Papa, quod Comes Hydropisi pecuniali insatiabi∣liter laborabat, et dignitate temporali. Tali igitur edulio hamum re∣curvum fecit concupiscibilem, quo credidit eum citius inescare. Et tunc mysterium manifestatum est, quare Dominus quondam apud Lugdunum tantum honorem fecerit Comiti Richardo; ut cum ipso prudenter collateraliter, & tantum applausum ei fece∣rit, ut omnes mirarentur; sed non credebatur aliquatenus à quampluribus, ut con∣sentiret aliquatenus Comes Papalibus promissionibus; tum quia corpore sanus & in∣teger nullatenus extitit, tum quia in armis strenuus nec exercitatus extitit, tum quia inhonestum videretur nepotem suum Henricum supplantare, tum quia certa pro in∣certis non est sapientis commutare. Sed haec omnia Dominus Papa to∣lerabilia, sed nec inconvenientia fuisse judicavit. Sciendumque, quod ea die qua Comes Richardus epulabatur cum Papa, captus est infoelici sidere Rex Francorum. Hoc mihi haec scribenti, idem Comes assertivè narravit. * 1.963 Matthew West∣minster addes, Sed cum Comes exigisset securitatem, videlicet quaedam castra Domi∣ni Papae & obsides ut esset in possessione, & aliqua saltem securitate de Papali pro∣misso:

Respondit Albertus se Papam super haec convenire. Albertus interim multa sibi beneficia acquisivit, quibus acquisitis, transalpinavit: Et audita (Dominus Papa) Comitis responsione, noluit aliquod propositum conti∣nuare de praemissis.

I find that the King upon this Popes proffer of the Kingdom of Sicily to Earl Ri∣chard his Brother, returned him special thanks; assenting that he should grant to his Brother, or his Heir, a competent Ayde from the Clergy of his Realm to gain this Kingdom, alwayes saving the Ayde formerly granted to himself for his voyage to the Holy Land, thus entred in the Clause Rolls.

SAnctissimo in Christo Patri I Summo Pontifici, H. Rex Angliae, salutem. Ec∣clesiae* 1.964 Romanae matri nostrae & praecipuè piae Paternitati vestrae quantas potest humana devotio referimus gratiarum actiones, de eo quod Richardum Comitem Cornub. prae caeteris mundi Magnatibus elegistis ad culmen Regni Siciliae, quod inter caetera Regna magnum esse cognovimus, cencenties nos in ipsius exaltatione non me∣diocriter honoratos. Verum cum venerabilis vir Magister albertus Notarius vester nos, ex parte vestra curiosè sollicitaret, quod ipsius fratris nostri negotio, circa prae∣dictum Regnum adquirendum consilium & auxilium impenderemus, non immemo∣res omnium bonorum & gratiarum specialium, quae multociens ab Ecclesia Romana suscepimus, ut filii grati & devoti acceptamus, quod a Clero Regni nostri praefato Com. vel Haeredi suo negotium adquisitionis ejusdem Regni prosequenti competens auxilium impertiatur. Salva nobis per omnia gratia vestra concessa, et si placet concedenda ad negotium crucis, quod assumpsimus exe∣quend. Teste Rege apud Westm. 23. die Januarii.

Bishop Grosthead being suspended his Bishoprick this year by the Pope. for oppo∣sing his provisions, and trampling them under his feet, as you heard * 1.965 before, caused his Clerks to make a diligent inquiry to what an annual summe they amount∣ed to, who found them to exceed about 70. thousand Marks, and treble the summs of the King ordinary revenues, wherewith he inriched his kindred and attendants three times more then any his predecessors had done.

Ipso quoque Anno in tantum permissa est Romanorum avaritia, et* 1.966 in tantum adeo ascendisse, quod Episcopus Rob. Lincolniensis super hoc stupefactus, fecit a suis Clericis diligenter computari et consi∣derari alienorum proventus in Anglia, per istum Papam, scilicet Innocentium promotorum, et inventum est et veraciter compertum, quod nunquam aliquis praedecessorum suorum in triplo aliquos sui ge∣neris vel patriae tot ditaverit: et quod iste Papa praesens videlicet Innocentius quartus, plus Ecclesiam Universalem depauperaverat* 1.967 quam * omnes praedecessores a tempore Papatus primitivi (prout manifeste patet in lugubri querimonia quam posuerunt Franci, co∣ram* 1.968 Papa pro suis intolerabilibus oppressionibus▪ quae reducta est in scriptum Epistolae admodum prolixae, As Matthew Paris addes in his Historia minori.) Redditusque Clericorum per ipsum in Anglia alie∣norum, quos Ecclesia Romana ditaverat ad plusquam ••0. Millia Marcarum ascendit. Bedditus Regis merus, non ad ejus partem tertiam computatur.

As this Pope multiplyed his Provisions in England, more then all his predecessors, so did he likewise in France, as the French agent told him to his face this year, in the name of the whole Realm, who by a pubilck letter and remonstrance, thus pro∣tested against his intollerable innovations, oppressions, which they neither would nor could tollerate any longer.

* 1.969 Dicturus quod injunctum est mihi, certè non multum temporis elapsum est, ex quo Dominus Papa Alexander, persecutionis cogente incommodo, venit in Franciam, con∣fugiens ad subsidium inclytae recordationis Regis Ludovici patris Regis Philippi; à quo benignè susceptus est, & stetit ibi diu; & fortè vivunt aliqui qui viderunt ••um: ipse tamen in nullo gravavit Ecclesiam Gallicanam, ut nec unam solam prae∣bendam

aut aliud beneficium ipse Papa dederit ibi, sed nec aliquis praedecessor suus, nec multi etiam de successoribus dederunt in sua Au∣ctoritate beneficium aliquod, usque ad tempora Domini Innocentii 3. qui primus a••sumpsit sibi jus istud: in tempore suo, Revera dedit multas praebendas, et similiter post ipsum Dominus Honorius, et Dominus Gregorius simili modo fecerunt, sed omnes praedecessores vestri, ut publice dicitur, non dederunt tot beneficia ut vos solus dedistis. &c. as well in England as in France.

W•••••• therefore might Matthew Paris thus conclude this year in relation to Eng∣land. * Anglia vero ab alienigenis conculcata, et multis Dominis in∣clinata,* 1.970 su••que Regis sincera dilectione viduata, extremis quoque subjacens conditionibus, inconsolabiliter contabuit desperata. Et quod gravissimum est, diatim inter Ecclesiam et populum odium venenosum suscipit incrementum.

And here before I proceed further, •• shall present you with the opinion o•• our lear∣ned judicious Antiquary a 1.971 Sr. Roger Twysd••n of the Originall, & progresse of Pa∣pall provisions in England; After his Relation of the deprivations of Anselme, and William, elected Archbishops of Canterbury and York, by the Pope upon ap∣peals An. 1136. and between 1142. and 1152. (the two first Elections nulled by Papall authority in England.) he subjoynes,

b 1.972 Here I may observe, that at first when even the Pope made void an Election, he did not take upon him to appoint another in the place vacant, but either sent to the Clergy of the same Church to chuse another, as those to whom it appertained; so did c 1.973 Euge∣••us, to York, when d 1.974 Henry Murdac was chosen, Innocentius 3d. when Stephen Lang∣ton, or else the Bishoprick lay vacant, as London after Anseline, from 1139. to 1141. But Elections being with much strugling setled wholy in the Clergy, and e 1.975 Innocentius 3. having by definitive sentence excluded the English Bishops from having any part in that of the Archbishop of Canterbury, they becoming wholy appropriated to the Chapters, and Cathedrals, the Pope began to creep in, f 1.976 & ex concessa plenitudine Ecclesiasticae potestatis, as h••spea••••, without aeny formality of choice, to conferre not only Bi∣shopricks, but other Ecclesiastical promotions, within the pre∣cincts of Dioceses, by that meanes to fill the fat benefices of the Nation. The first Archbishop of Canterbury promoted by this abso∣lute power of the Church of Rome, seemes to have been Richard Anno 1229. g 1.977 non electo sed dato ad Archiepiscopatum.

The French h 1.978 Agent in his Remonstrance to Innocent 4. attributes the begin∣ning of these Collations to Innocent the 3. (whose words i 1.979 forecited he recites at large, with those of Matthew Paris.) By which it appears, that great liberty the Pope took in conferring Ec••lesiastical preferments within the Diocesses of others, took its rise from Pope Innocent 3. and as it seems to me, not at the begin∣ning of his time; for Anno 1199. k 1.980 Gelardus Archbishop of St. Davids comming from Rome, quia idem G. Menevensis Ecclesiae in Curia Romana se dicebat electum, hoc ipsum cassavit Archiepiscopus, & alium sacravit Canonice electum: though he afterwards bestowed on him a Church of 25. marks; and this in a case the Pope had so earnestly estoused, as he writes to the Bishops of Durham, Lincoln, and Ely, si Archi∣episcopus saepè dictum Gelardum consecrare differret, ipsi Apostolica authoritate freti, illum consecrare non differrent; l 1.981 which yet the Archbishop as against the English Liberty, did not doubt to oppose and disanull.

But this it continued not long, for m 1.982 Honorius the imm••diate successor to Innocentius, showing such as served the Apostolick See, and resided with it were worthy, congruis beneficiis honorari, and were therefore possessed of divers both in England and other parts, w^ch they did administer with so great care, quod non minus beneficiantibus quam beneficiatis utiliter est provisum, unde, quia nonnunquam beneficiatis hujusmodi decedentibus beneficia quae obtinuerunt, inconsultis hiis ad quos eorum donatio pertinebat aliis successivè collatis, perpetu•• illis ad quos pertinent videbantur amitti, propter quod etiam murmurabant plurimi, et alii se difficiliores ad conferendum talibus beneficia exhibebant: Nos volentes, super hoc

congruum remedium adhibere, ne cuiquam sua liberalitas sit dampnosa, per quam potius meruit gratiam & favorem, statuimus, ut Clericis Ecclesiae Romanae, vel aliis Italicis, qui Praebendas vel Ecclesias, seu alia Ecclesiastica beneficia in Anglia obti∣nent vel obtinuerint, à modo decedentibus, Praebendae vel Ecclesiae, seu alia beneficia nequaquam à nobis vel alio illa vice alicui conferantur, sed ad illos liberè redeant ad quos illorum donatio dignoscitur pertinere. Datum Laterani, quarto Calendas* 1.983 Marcii, Pontificatus nostri anno quinto.

Yet neither this, nor the renewing of it by n 1.984 Gregory the 9th. with a special Indulgence, directed, Venerabilibus fratribus universis Archiepiscopis & Episcopis, ac dilectis fili∣is Abbatibus, & aliis Ecclesiarum Praelatis per Angliam constitutis, &c. ut si quando ad vos Literae Apostolicae pro beneficiandis hujusmodi de caetero emanarunt, ad provisi∣onem ipsorum inviti non teneamur, nisi de hac indulgentia plenam fecerint mentio∣nem. Datum Laterani, 15 Calendas Maii, Pontificatus nostri anno quarto, &c.* 1.985 could quiet the English, or keep them from that Confederation in p 1.986 Matthew Paris Anno 1231. beginning, Tali Episcopo & tali Capitulo, universitas eorum qui magis volunt mori quam à Romanis confundi, &c. Which th•• Popes by wisdome, and joyning the Re∣gal authority with their Spiritual, found means to bring to nought, and pursuing the Pa∣pal Interest without regarding what had past from them, gave the q 1.987 Kingdom occasion Anno 1241. to observe, that in only three years Otho had remained Legate here, he bestowed more then 300. Spiritual promotions, ad suam vel Papae voluntatem, the Pope having r 1.988 contracted (as the report went) with the Romans to conferre to none but their Children and Allies the Rich Benefices here, especially of Religious Houses, (as those per∣haps he had most power over) and to that effect had written to the Bishops of Canterbury and Salisbury, ut trecentis Romanis in primis beneficiis vacantibus providerent. So that in the s 1.989 Council at Lyons An. 1242. they complained of these Exorbitances, and shew the Revenues the Italians received in England, not to be lesse then 60 or 70 thousand Marks. And in the year following An. 1246. reiterated their griefs to Innocent 4. t 1.990 Quod Italicus Italico succedit; which yet was with little successe, for the Popes having (as we have heard) first setled all Elections in the Ecclesiasticks, and after upon several occasions, on the sub∣mitting of the English to his desires, bestowed the Benefices in this and other Kingdoms on his Dependents, John the 22. (or as u 1.991 some think Clement 5. his immediate predecessor) endeavoured the breaking of Elections by Cathedrals and Convents, reserving the free Donation of all preferments to himself alone. From whence pro∣ceeded the reiterated complaints against Papal Provisions, in the Parliaments of Edward the 3. and x 1.992 Richard the 2. for this Kingdom never received his attempts in that kind. Of which (God willing) I shall render you a full account in due place and time, out of our Parliament Rolls and other Records.

Upon the great complaints and opposition then made against the multitudes of Popes Provisions to forraigners both in France, and England, the Pope was enforced to grant some seeming mitigation and relaxation of them this year, thus related by Matthew Paris.

Tempore quoque sub eodem, concessit Dominus Papa his qui dignitatibus gaude∣bant,* 1.993 & supra modum, in partibus maximè Transalpinis opprimebantur, ut ritè de ipsis dignitatibus, ipsi, ad quos pertinebat electio, Deum habentes prae oculis, ordi∣narent. Literae autem super hoc in libro * 1.994 Additam ntorum annotantur; where they are thus entred.

INNOCENTIUS Episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis Abbati & Con∣ventui monasterii Sancti Albani ordinis sancti Benedicti, ad Romanorum Ecclesiam nullo medio pertinentis, Lincolniensis Dioecesis, salutem & Appostolicam benedicti∣onem. Editum a nobis de novo statutum, de verbo ad verbum praesentibus fecimus annotari. Cujus tenor talis est. Innocentius Episcopus servus servorum Dei, vene∣rabilibus fratribus Archiepiscopis & Episcopis, ac dilectis filiis Abbatibus, Prioribus Praepositis, Decanis, Archidiaconis, Archiepresbyteris, aliis Ecclesiarum Praelatis, earumque Capitulis, & Conventibus, seu Collegiis tam exemptis quam non emp∣••••s, ac patronis, clericis, ac laicis praesentes literas inspecturis, salutem & Aposto∣licam benedictionem. Postquam regimini generali Ecclesiae, nos (licet immeritos) divina pietas voluit praesidere, cordi semper habuimus, quod honestatem & ordi∣nem in omnibus servaremus, ac in provisionibus faciendis haberemus illius providen∣tiae modum, per quem Ecclesiis & monasteris, sive aliis piis locis, honor & com∣modum

perveniret. Quod autem quandoque contrarium accidisse dignoscitur, tum propter improbitatem nimiam * 1.995 petitorum, saepe nobis dolorem intulit, & cordi no∣stro suspiria cumulavit. Maxime cum post multa diffugia et excogitatae re∣sistentiae studium, provisiones quasdam prorsus inviti fecimus, quas potuisse vitare pro magno et solenni gaudio duceremus. Cum ita∣que dudum fuerimus mente vigiles, ut super hiis adhibere remedium possemus oppor∣tunum; nos pro quiete mentis nostrae, ac pro Ecclesiarum, monasteriorum, & locorum praedictorum salute duximus statuendum, quod singuli vestrum canonias & praebendas, ac beneficia, seu personatus, & dignitates, cum cura vel sine cura, redditus & etiam pensiones, ad collationem, aut electionem, seu praesentationem vestram spectantia, quae obtinentur à quibuscunque oriundis extra regna, in quibus Canonicatus & praebendae, ac alia supradicta, seu apud sedem Apostolicam mane∣ant, seu alibi commorentur; extunc personis idoneis, Deum habendo prae ocu∣lis, conferre, vel eas ad illa eligere, ac electas confirmare, praesentatas admittere, sublato cujustibet contradictionis et appellationis obstaculo, valea∣tis, & extunc personae ipsae in eisdem Canon••••s, & Praebendis, ac beneficiis, seu dignitatibus, & personatibus, redditibus, & pensionibus, plenum jus & inconcus∣sum obtineant. Nec tamen de iis priusquam vacent se aliquatenus intromittant, sed ipso jure quam citiùs vacaverint, assequantur, & ipsi intrandi ac retinendi, nullius requisito consensu, liberam habeant facultatem. Ita tamen, quod illi qui nunc ipsa obtinent, ea quousque cessarint, vel decesserint, pleno jure pa∣cifice habeant et quiete, ac nullum omnino super hiis praetextu sta∣tuti ejusdem, praejudicium patiantur. Volumus tamen, quod si sub ex∣pectatione praebendarum, in Ecclesiis in quibus provisum fuerit dictis personis, pri∣us aliqui sint recepti, vel si super provisione sua in eis literas Apostolicas impetra∣runt, sicut in receptione vel impetratione, sic in Praebendarum assecutione, per∣sonis praeferantur eisdem. Si vero aliqua personarum ipsarum, cui obtentu ejusdem statuti provisum suerit, vel ei juxta modum inferius annotatum contigerit, de ve∣stra liberali gratia provideri, cedat interim vel decedat, licitum sit vobis, tam cito loco sui aliam idoneam subrogare ac successive hoc facere, in cujusvis earundem cessione vel obitu personarum, sub di∣vini tamen judicii obtestatione praecipimus, quod personae ipsae con∣tra possessores dictorum Canonicatuum & beneficiorum, ac praebendarum, seu personatuum, & dignitatum, reddituum, seu pensionum, nullasinsidias, aut frau∣dem, vel molestias, sive quod••umque aliud inconveniens machinentur. Alias autem ipso facto cadant ab omni jure, eis super provisione hujusmodi adquisito cum dignum sit quod sicut gratia pro virtute tribuitur, ita paena pro vitio compensetur. Pro malitiis autem cohibendis, quae hujusmodi for∣san occasione statuti oriri possent in mentibus perversorum, volumus, quod si ali∣quem cui subrogatio ejusdem statuti facta fuerit (quod absit) perimi contigerit, quo∣quo modo, taliter subrogatus possessionem suae provisionis non habeat, nec aliquod apprehendat, nisi prius Apostolicas vel Ordinarii & aliquorum religiosorum virorum Deum timentium, patentes litteras obtinuerit, quod de morte sic occisi suspectus nullatenus habeatur. Caeterum quia personis eisdem in grave nosset redundare tae∣dium, quod vacationem Canonicatuum, & praebendarum, ac aliorum praedicto∣rum, perlonga tempora expectarent, ad hoc nostra desudet intentio, ut de Cano∣niis & praebendis, ac beneficiis, seu personatibus, & dignitatibus, redditibus, & pensionibus, ad vestram collationem aut electionem vel praesentationem spectanti∣bus, quae praeter hujufmodi provisionem vestram vacant ad praesens, seu vacare contigerit, dummodo nulli alii de jure competant, liberaliter ac sine mora providea∣tis eisdem, & postquam ipsarum loco alias personasidoneas quàm citiùs subrogetis. Ad haec statutum praedictum quamvis juri oppositum, quod pro causa legitima & sa∣lubri ad nullius requisitionem vel instantiam, proprio motu fecimus, plenam & invi∣olabilem firmitatem volumus obtinere. Sed tamen ad alias collationes, & electio∣nes, seu praesentationes, quas à quocunque de caetero fieri contigetit, idem statutum nullatenus extendatur, nec sanctionibus Canonicis propter ipsum, imposterum aliquod praejudicium generetur. Praeterea, null•• privilegia vel indulgentiae, seu literae Apostolicae Sedis, vel Legatorum ejus, sub quacunque forma verborum de

caetero intrandae, obsistant praefato statuto, cum jam plenum jus per hujusmodi collationem, aut electionem, seu praesentationem, adquiratur personis eisdem, & illud eis tolli non possit absque divini offensa nominis, & Sedis Apostolicae injuria manifesta, Nos enim nihilominus si aliquid super iis contra praefatum statutum contige∣rit attemptari, non solum irritum ac inane decernimus, sed omnes qui contra venire praesumpserint, divinae maledictioni ac nostrae volumus subjacere. Licitumque sit vobis universis & singulis tanquam nostris in hac parte ministris, nostras seu lega∣torum nostrorum lacerare literas, si quae statuto ipsi contrariae, vo∣bis aut alicui vestrum fuerint praesentatae. Canonicatuum insuper & prae∣bendarum, ac beneficiorum, & aliorum praedictorum, possessio (sicut praedictum est) nihilominus intretur, ac retineatur liberè: non obstantibus literis memoratis. Saepe dictum verò statutum, ad Pontificatus & Abbatias, ac alias regulares, extendi volumus dignitates. Vos itaque filii Abbas & Conventus, statutum ipsum prout expedire videritis, authoritate nostra diligenter & fideliter exequi studeatis. Da∣tum Laterani, tertio nonarum Novembris, Pontficatus nostri Anno undecimo.

Thus much for the Papal provisions to robbe Patrons; I proceed to Bishops devices to deprive the King of his right of presentation to Churches in that age.

The Bishop of Lincoln, and Vicar-general of the Bishop of Hereford, by new tricks and devices endeavouring to deprive the King of his Right of presentations, and to vex his Clerks presented to them in their Courts, in derogation of his Crown and its Rights; the King thereupon issued these two Writs against them, to answer their contempts and redresse these abuses, under pain of seising their Baronies.

REX Vicecomiti Buck. salutem. Praecipe Roberto Lincolniensi Episcopo, quod* 1.996 admittat Artaldum de Sancto Romano ad Ecclesiam de Flamstede; Et nisi fece∣rit, pone per Vadium & salvos Plegios praedictum Episcopum, quod sit coram nobis à die Pasche in 15. dies, ubicunque, &c. ostensurus, quare non fecerit. Teste Rege apud Dovor, 5. die Marcii.

REX Priori Campan. gerenti vices P. Hereford. Episcopi, salutem. Frequenti* 1.997 quorundam relatione jam pervenit ad aures nostras, quod vos praesentationem nostram factam de Johanne Capellano ad Ecclesiam de Manselowe, quadam perpe∣tua calliditate nitimini pro viribus vestris adnullare, denegando praefato Capellano nostro Inquisitionem, quae nulli de populo deberet unquam in Regno no∣stro denegari, sicque delusoriè mandata nostra, pluries vobis inde directa parvipen∣dendo, set potius spernendo, praefatum Johannem non mediocriter infecto negotio fatigatum, ad nostram praesentiam fecistis esse reversum, quod quidem molestè feri∣mus, & indignum, veruntamen hoc diutius aequo animo ferre non vale∣mus: Vobis mandamus firmiter injungentes, quatenus cum in vacationibus Eccle∣siarum quarum ad nos pertinet praesentatio, nullum tempus contra nos currat, in Inquisitione facienda, & ulterius ad institutionem ipsius Johannis secundum ritum Ec∣clesiasticum procedatis, ne super hoc oporteat nos de caetero sollicitari: Scituri pro certò, quod nisi praecedentes machinationes ad nostram exhaeredatio∣nem excogitatas, per subsequentia purgaveritis, dissimulare non poterimus, quin ad Baroniam ipsius Episcopi manus Regias appo∣namus, quia nolumus hujusmodi frivolis machinationibus exhaere∣dari. Teste Rege apud Westm. 20. die Marcii.

He likewise issued this Writ to the Sheriff of Hertford, to remove the Queens Chaplain out of the Church and Rectory of Flamstede, belonging to him by his Pre∣rogative, by reason of a Wardship, and to put his Clerk in possession thereof.

MAndatum est Vicecomiti Hertford. quod sine dilatione amoveri faciat Williel∣mum* 1.998 de London quondam Capellanum Reginae, & omnes suos existentes in Ecclesia de Flamstede▪ non permittens ipsum vel suos aliquam habere administratio∣nem de domibus vel bonis ejusdem Ecclesiae, quam Rex contulit Artaldo de Sancto Romano, quia nullus praeter ipsum Artaldum possession•• ejusdem Ecclesiae posset incumbere▪ sine praejudicio juris patronatus ad Regem specta••••is r••••••one custodiae terrae, & Haeredis Radulfi de Tony. Teste Rege apud Wistm. ••5. die Martii.

The Archbishops Official holding Plea concerning the right of an Advowson and presentation, appertaining to the King by his Prerogative, by reason of a vacan∣cy, to the prejudice of his Crown and Dignity, the King thereupon sent this memo∣rable Prohibition to him.

REX Magistro A. de Len. Offic. Cantuar. & Commissionar. suis, salutem.* 1.999 Cum tempore Progenitorum nostrorum Regum Angliae, et nostro hactenus sit obtentum, quod vacantibus Abbatiis, Prioratibus, et aliis quibuscunque domibus Religiosis Regni nostri et in manu nostra existentibus, conferre possimus Ecclesiastica Beneficia ad hu∣jusmodi domos pertinentia; et nos ratione vacationis domus Sancti Thomae de Acon in London. dilectum Clericum nostrum Rogerum de Messen∣den ad Ecclesiam de Colchirch in London. durerimus praesentandum; fratres ejusdem domus, et Hugo Capellanus eorum ab eisdem fra∣tribus indebite praesentatus ad eandem, dictum Clericum nostrum inde trahit in placitum coram vobis in Curia Christianitatis. Et quia hoc est contra Coronam et Dignitatem nostram, et manifeste cederet in nostram et Haeredum nostrorum exhaeredationem, vobis prohibemus ne placitum illud de caetero teneatis. Teste Rege apud Woodstock, 18. die Augusti.

Though Bishops might usually grant administration of the Goods of Clerks de∣ceased, yet the King by his Royal Prerogative issued these Writs to the Bishops of Norwich, Coventry and Lichfield, not to make any disposition, or grant any Ad∣ministration of the Goods of a Clerk deceased, indebted to him, till his debt was satis∣fied, and his further order.

QUia Simon. de Norwic. in pluribus debitis Regi tenebatur: Mandatum est Nor∣wic.* 1.1000 Episcopo, quod de bonis quae fuerunt ipsius Simonis nullam alienationem seu etiam dilapidationem de caetero fieri sustineat, vel aliquem aliquam habere Ad∣ministrationem, donec praedicta debita de bonis praedictis Regi solvantur, & aliud à Rege habuerit in mandatis.

Teste Rege apud Westm. 23. die Februarii.

Eodem modo mandatum est R. Coventr. & Lichfield. Episcopo.

The Archbishops Official proceeding in a cause of Bastardy upon an Appeal, ac∣cording to the Canon Law, against the * 1.1001 Law of the Land, and Statute of 20 H. 3. c. 9. against a former Certificate of the Bishop of the Diocesse, the King thereupon issued this Prohibition to him.

MAndatum est Magistro E. de Len. Offic. Cautuar. quod quia R. Landavensis* 1.1002 Episcopus significavit Regi, quod Mereduc filius Griffini de legitimo Matri∣monio coepit originem, in causa quae vertitur coram ipso super Bastardia ipsius Mere∣duc, non procedat, quia si ulterius procederet, hoc esset contra legem terrae, et ad exhaeredationem ipsius Mereduc. Teste, &c.

And whereas the Kings Justices without his privity issued a Writ to the Bishop of Landaffe, to make a new Inquisition and Certificate in this case of Bastardy, the King thereupon sent this Supersedeas to the Bishop, not to proceed therein.

REX W. Landavensi Episcopo, salutem. Quod Justiciarii nostri de Banco no∣mine* 1.1003 nostro Paternitati vestrae demandaverunt, Inquisitionem facere de legiti∣matione Mereduc filii Griffini, ex nostra conscientia non emanavit, cum alias nobis ad mandatum nostrum significastis, ipsum legitimum esse, et de legitimo matrimonio natum, unde non est necesse, quod super hoc iteratam facias Inquisitionem. Teste Rege apud Eveshaw▪ 14. die Novembris.

The Archbishop of York suing and vexing the Barons of Heth both in the Spiritual and Temporal Courts, in a case of Wreck, against their Priviledges, the King there∣upon issued these Writs of Prohibition to relieve them from these unjust vexations.

REX benè recolit, quod querela quae nuper erat inter Archiepiscopum Eborum,* 1.1004 & Barones Regis de Heth, de wrecco maris, posita fuit in respectum usque ad adventum ejusdem Archiepiscopi in Angliam. Et quia contentio illa jam resuscitatur, sicut ex querela praedictorum Baronum Rex intellexit. Et mandatum est E. de Lenne Offic. praedicti Archiepiscopi, ne super hoc ipsos molestet, aut in aliquo vexet ante adventum praefati Archiepiscopi. Teste Rege apud Dover. 5. die Marcii.

Monstraverunt etiam iidem Barones Regi, quod Ballivi Archiepiscopi in Com. Kanciae eos injustè molestant, trahendo eos in placitum pro transgr. & aliis ad forin∣secas Curias, quae in Villa Regis de Heth placitari & terminari debuerunt & consue∣verunt. Et mandatum est praedictis Ballivis, quod ab hujusmodi vexatione & mo∣lestia penitus desistant, ne pro defectu, &c. Teste ut supra.

Et mandatum est Vic. Kanciae, quod si praedicti Ballivi contra mandatum Regis ve∣nerint, nullatenus permittat praefatos Barones ad forinsecas Curias à Ballivis suis su∣per praemissis trahi, aut ab eis in aliquo injustè molestari.

Teste, &c. Per ipsum Regem.

The Dean and Canons of Arfarden in Ireland, petitioning the King in an ille∣gal form for a License to Elect a new Bishop, the King out of his meer grace, gave power to his chief Justice in Ireland, in his stead, to give them a License to e∣lect, so as they duely presented the person elected to him for his confirmation when elected.

LIcet Decanus & Canonici Arfardens. Ecclesiae vacantis, per cessionem Brendani* 1.1005 quondam loci ejusdem Episcopi, licentiam eligendi sibi alium in patrem & pasto∣rem per literas suas clausas, et aliter quam deceret a nobis, per simpli∣citatem forte petierunt, ob quod petitioni suae acquiescere non de∣buimus, volentes tamen eis in hac parte gratiam facere specialem; Mandavimus Ju∣stic. Hiberniae, quod licentiam eligendi eis ad praesens vice nostra concedat, ut electi∣one facta electum suum nobis per literas & personas quas decet praesentent.

Teste Rege apud Westm. 20. die Aprilis.

Per Regem.

The Bakers of Essex, Hertford, and other Counties presuming this year to make the sing or print of the Crosse, Agnus Dei, or the name of Jesus, upon the Bread they sold, to their great abuse and prophanation, the King thereupon by his supream Ec∣clesiastical Authority, issued Writs to the Sheriffs to prohibit this prophanation for the future, by publick Proclamation.

MAndatum est Vicomiti Essex. & Hertford. quod clamari faciat per totam balli∣vam* 1.1006 suam, et firmiter ex parte Regis prohiberi, ne quis Pistor pa∣nem faciens venalem, signum Crucis, vel Agni Dei, vel etiam no∣men Iesu Christi, imprimi faciat in pane suo, ne per culpam Pisto∣ris, vel alio casu inopinato, signa praedicta, vel nomen Domini, quod absit, deturpetur. Teste meipso apud Sanctum Edmundum 1 die Septembris.

Eodem modo mandatum est aliis Vic▪

The Church of Henechdun in Ireland, being but a Parish Church within the Archbishoprick of Tuam, belonging to the Archbishoprick, was made a Bisho∣prick by the King, by presenting two Bishops to it; whereupon the Archbishop procuring a Bull from the Pope, to reduce it to a Parish Church as before, hum∣bly petitioned the King, for his confirmation thereof; which he did upon conditi∣on that the King should enjoy a parcell of Lands within the Town, by way of ex∣change for other Lands to be settled in lieu thereof, to build and fortifie a Castle, as this Writ more at large relates.

REX Justiciario Hiberniae, salutem. Accedens nuper ad nos venerabilis Pater Tuamensis Archiepiscopus cum quibusdam privilegiis & scriptis continentibus,* 1.1007 quod Henechdun Ecclesia ab antiquo, non Cathedralis, set Parochialis extitit, licet duo Episcopi successive de facto ibidem sedem obtinuerunt Cathedra∣lem, nobis devote supplicavit, ut hiis quae Authoritate sedis A∣postolicae de reducendo eandem Ecclesiam ad statum antiquum, fuerant ordinata, regium favorem et assensum impendere dignaremur: (the Popes Bull being null without it,) Nos igitur prudentiae vestrae committimus, ut retenta nobis & Haeredibus nostris quadam placia in Villa de Henechdun. i∣donea, ad Castrum firmandum, de ejusdem Archiepiscopi & Capituli assensu, ac ex∣ceptis quibusdam Aedificiis Archiepiscopi & Clericorum Ecclesiae circumjacentibus extendi faciat Villam, antedictam quantum valeat in terris, redditibus & omnibus aliis exitibus; ut habito valore praedicto, possimus eidem Archiepiscopo & successori∣bus suis providere in terra, in loco competenti sibi proficuo & nobis minus damno∣so, ad valorem Villae memoratae, & vos praevideatis & extendatis terram dicto Ar∣chiepisco in excambium assignandam, nobis plenè rescribentes extentam tam Villae praedictae, quàm terrae praefato Archiepiscopo & suis successoribus in Escambium assig∣nandae. Et quia sumus possessione, vel quasi juris patronatus praedictae Ecclesiae, ex hoc quod licentia eligendi a nobis petita fuerit, et facta Electione assensus noster requisitus, nolumus quod perdonatio jus Patronatus in manibus nostris remaneat, donec de hoc plenius fuerit discussum. Et nobis scire faciatis de cujus patronatu praefata Ecclesia fuerit antequam Epis∣copus ibidem praeficeretur, & inquiratis diligenter in quarum terrarum possessio∣ne fuerit Ecclesia Henechduamensis antequam Episcopus crearetur in Ecclesia ante∣dicta. Et salva tenura tenentium, terras illas & redditus quos percepit Episcopus Henechduamensis de eisdem, faciatis Archiepiscopo saepè fato assignari, & idem Archiepis∣copo contra tenentes supradictos in prosequendo jus suum Justitiam exhibeatis & favorem, eisdem in Curia nostra de mense in mensem diem assignantes. Teste Rege apud Woodstock. 18. die Augusti.

The Archbishop of Dublin having excommunicated Stephen Lungespe and his ser∣vants, against law, the King issued this Mandamus to him to absolve them.

MAndatum est Archiepiscopo Dublin. quod sententiam excommunicationis Stepha∣ni* 1.1008 Lungespe illatam penitus relaxet, quam in homines ipsius Stephani promulgavit. Et mandatum est Justic. Hiberniae quod ipsum ad hoc inducat.

The King this year out of his meer grace, gave his royall assent to the Election of an Abbot, and of a Bishop of Ireland, approved by the Pope, which he would not have drawn into president for the future, they first swearing Fealty to him.

REX Volens Willo. Electo in Abbatem Sancti Thomae Dublin. gratiam fa∣cere* 1.1009 specialem, quam trahi Rex non vult in consequentiam, mandavit I. filio G. Iustic. Hiberniae, quod confirmat a Electione sua et ipsius accepta fidelitate, de omnibus terris & possessionibus ad Abbatiam suam spectantibus, plenam eidem Electo seisinam habere faciat. Teste Rege apud Merton. 21. die Maii.

REX postulationi factae de Philippo quondam Decano de Waterford, quam* 1.1010 Dominus Papa approbavit in Episcopum Waterford, assensum Regium adhibuit, et favorem. Et quia idem Phillippus fecit Regi fidelitatem quae ad Regem pertinet. Mandatum est I. filio Galfridi, Ju∣stic, Hiberniae, quod de praedicto Episcopatu & de temporalibus ad illum spectantibus eidem Philippo plenam seisinam habere faciat, prout moris est.

Teste Rege apud Win••s. 15. die Junii.

Et Mandatum est omnibus de Episcopatu illo tenentibus, quod ei intendentes sint & respondentes. Per Regem.

The King to ingratiate himself with the Pope, as he issued a special Writ to pay the thousand Marks Annual Tribute for England and Ireland, granted by King John to the Pope himself, and another pension to a Cardinal the year * 1.1011 before, so he this year gave order for present payment of an annual pension, to the Popes Chamberlain, to facilitate his affairs at Rome.

REX Thesaurariis & Camerariis suis, salutem. Liberate de Thesauro nostro sine* 1.1012 dilatione Bernardo Prosper Mercatori Senen. 30. Marcas ad opus Magistri Boccii, Camerarii Domini Papae, de termino Sanct. Michaelis, Anno &c. 29. dean∣nuo feodo suo, 30. Marcarum quas ei concessimus singulis annis percipiendas ad Scaccarium nostrum.

Teste Rege apud Westmonast. 19. die Marcii.

Per Regem.

This year the King by these Letters Patents constituted a Proctor for 3. years, to prosecute and defend his Suites and affairs in the Popes Court.

REX Omnibus &c. salutem. Noverit universitas vestra quod nos dilectum Cle∣ricum* 1.1013 nostrum Rogerum Luvell, in Curia Domini Papae procuratorem constituimus adimpetrand. contradicend. et Iudices eligend. In cujus, &c. duraturus a Natali Domini Anno, &c. 36. usque ad finem trium an∣norum proximè sequentium.

Teste Rege apud Glouc. 10. die Novembris.

Per ipsum Regem.

You heard * 1.1014 before what tumults Archbishop Boniface had raised in his Visitation, about which he went to Rome; upon his return into England, Anno 1252. there fell out a very high contest and fray between him and the Bishop elect of Win∣chester, and their parties, Excommunicating, Imprisoning, and assaulting each other, to the high violation of the publike peace, the scandal of the Church, Government, and derision of all sober persons, thus recorded to posterity.

Anno quoque sub eodem, infra Octavis Sancti Martini, quidam Sacerdos autho∣ritate* 1.1015 electi Wintoniensis, se ingessit in custodiam cujusdam Hospitalis in Suwerc, quod in Episcopatu Wintoniensi esse dignoscitur. Vocatur autem Prior qui custos est ip∣sius Xenodochii, de consuetudine cohabitantium, quod beatus Thomas Martyr fun∣dasse perhibetur. Magister autem Eustachius de Len Archiepiscopi Cantuariensis Officialis, videns sibi in hoc facto derogari, eo quod ratione patronatus debuit ejus assensus intervenisse, quod per contemptum omissum est, admonuit dictum cedere Sacerdotem, iterum & tertio; eo quod introitus ejus extitit injuriosus & praesump∣tuosus. Sacerdos autem, qui & Prior dicitur, hoc facere renuit, suae incumbens possessioni. Officialis autem ratione contumaciae, ipsum fecit ex∣communicari. In qua excommunicatione, dictus Prior stetit die∣bus quadraginta, multiplicans minas et convitia. Officialis igitur talem non ferens superbiam, jussit ipsum tanquam contumacem capi. Quod audiens Prior, se vestimentis Sacerdotalibus intrans Ecclesiam com∣munivit. Ministri autem ad hoc missi ut ipsum caperent, ipsi minimè pepercerunt, quia claves Ecclesiae excommunicatus contempserat. Jussit igitur Officialis ipsum duci apud Maidenestone Manerium Archiepiscopi donec deliberaretur quid super hoc faciendum, quia dicebatur, quod Archiepiscopus prope jam erat, reservaturum.

Hoc autem audiens electus Wintoniensis, secus quam decuit ira excanduit. Et quasi* 1.1016 magnam cum dedecore passus injuriam, fratribus suis gravem praesentavit querimo∣niam. Quorum elatus auxilio et consilio, convocata manu militari armata, cum Comitatu non minimo consequente, misit eos ut quae∣rerent et caperent hujus auctores violentiae. Ipsi igitur cum mag∣no impetu et tumultu quasi in hostili bello, venerunt apud Suwerc, cre∣dentes ipsos illic invenisse. Omnia igitur perlustrantes, cum nullum invenissent, festinanter ad Maidenestonenses, ut Priorem captum & retentum potenter liberarent, rapido cursu pervenerunt. Et obstantia violenter confringentes, & abdita rimantes,

cum quem quaerebant non invenissent, quia absconditus extitit, ignem postularunt, ut omnia redigerent in favillam. Et post multas injurias ibi perpetratas, postquam quod quaesierunt non invenerunt, certificati per aliquem susurronem ubi tunc extitit quaesitus Officialis, scilicet apud Lamhet, juxta London. illuc glomeratim avolarunt. Ubi subvectis à vectibus ostiis vel confractis, intrantes catervatim, subitò ante horam prandii, ipsum Officialem, nil tale praemeditatum, hostiliter ceperunt & indecenter. Et captum trahentes, imposuerunt eum quasi vilissimum mancipium furto deprehen∣sum, quo volebant abducendum. Nec permissum est ad ipsum equiferum dirigen∣dum lora retinere. O temeraria praesumptio! O inexcusabilis irreve∣rentia! quae tam autenticum virum, tam excellenter literatum, tam perspicue famosum, personamque Archiepiscopi representantem, tam ignominiose tractavit et fatigavit. Capellanum insuper qui Capel∣lae deserviebat, ad cornu altaris confugientem, convitiis affectum inhumanè tracta∣verunt: Manibus sacrilegis res Ecclesiasticas invadentes. Magister autem Henricus de Gaunt hunc audiens tumultum, pavore qui poterat in constantem cadere perterri∣tus, cautè effugiens, elapsus est; ne in manus caderet animam ejus requirentium. Officialem igitur, postquam omnia quae ira, imò furor persuaserat, perpetraverant, usque Fernham traxerunt per habenas; donec de restitutione capti Prioris certifi∣carentur, violenter invitum retinentes. Tandem permissus abire, abjectè & viliter est expulsus. Qui pro tempore gaudens, quod manus aduncas & hamatas evasisset, pedes, nec ausus retrospicere ne in statuam verteretur, usque Walerle, domum Cister∣ciensium, licet senex, avolavit. Quem cum viderent Monachi, admirabantur, quis∣nam casus ipsum solum & fugitivum ad ipsos sic fugarat. Ibi igitur consolatione sus∣cepta, respiravit.

Passi igitur tantam injuriam Archiepiscopales, coram ipso Archiepiscopo super* 1.1017 tanta praesumptione, de magnis majora, & de gravibus graviora derivantes, cum fle∣tibus & suspir••is gravissimam reponunt querimoniam. Archiepiscopus igitur plus∣quam dici potest ira motus, ait: Hi sunt dur▪ rumores, in primo adventu nostro. Assumptis igitur secum Cicestrensi & Herefordensi Episcopis, Londinum profectus est. Et ipse et duo Episcopi memorati, Pontificalibus redimiti, coram innumerabilibus, quos ad hoc fecerant voce praeconia convocari, concessa advenientibus venia triginta dierum, apud Sanctam Mariam de Arcubus, horribiliter nimis ac solenniter omnes hujus temeritatis auctores et fautores (exceptis duntaxat Domino Rege et Regina cum liberis eorum, et Comite Richardo et Comitissa uxore ejus, et liberis eorundem) excommunicavit. Scripsit insuper omnibus Episcopis Suffraganeis suis, quatenus in virtute obedientiae, qua tenerentur Ecclesiae Cantuariensis obligati, similia facerent in Ecclesi∣is suis singulis diebus dominicis et festivis, districte praecipiendo. E contra electus Wintoniensis confestim demandavit Decano de S••we••c, & quibusdam sibi subjectis aliis, ut ipsi Archiepiscopo contradicentes, in faciem de∣nunciarent palam, ipsam sententiam penitus nullam esse: Imo in∣anem et frivolam, in peccatis esse vulpinam excusationem. Sed Archiepiscopales de hac injuria et scandalo jam inde orto, ad sum∣mum Pontificem appellarunt. Fuerunt equidem nonnulli neutri partium fa∣ventes, qui dicerent Archiepiscopum manifestè injuriatum fuisse electo. Quia ut cessarent tales controversiae, procuratum fuerat, ut fieret compositio quaedam, quod tota domus memorata non obstante titulo patronatus, dispositioni Episcopi Wintoni∣ensis solvendo inde tres solidos annuos pro recognitione, subjaceret. Et ita uter∣que diffamatus notam incurrit injuriosae violentiae, dum Cives memores procacitatis, quam Archiepiscopus in primo suo impetu Londini fecerat, et extorsiones pecuniae infinitas, quas idem procuraverat, necnon violentiam Regis in sui creatione, et suorum beneficiorum enormem collationem, recitarent. Et ex alia parte Regales, scilicet Pictavenses notam proditionis sibi innatae, cum aliis convitiis, sicut moris est objurgantium, sortiuntur. Fueruntque de Civibus haec audientibus non pauci qui optarent, ut hii illos excerebrassent, alii reli∣quos eviscerantes. Et cum scribatur, Vae illi, vel illis, per quos scandalum v••nit:

utraeque partes ortis opprobriis et scandalis non minimis periclita∣bantur. Sic igitur Regales contra Reginales, Pictavenses contra Provinciales, quos multae faciunt possessiones insanire, miseris Anglis dormientibus debacchantur, ac si certarent qui eorum eliminatis indigenis, Regno praefore excellentius mererentur. Veruntamen famae ventilatio Pictavenses plus condemnavit, quia Electus contra superiorem suum, tam superbe excedendo modum, confisus de fratre suo Rege, qui ipsum ut Deus novit, creaverat. Et sic maxime, quia per proditionem patris dicimur Pictaviam amisisse.

Archiepiscopus autem Bonifacius ignem irae conceptae sub cinere thesaurizans, &* 1.1018 condignè insistens; prout Magister Eustachius qui magis laedabatur, & magis doluit, instigavit ultioni de tam enormi transgressione, versus Oxoniam gressus maturavit, ut ibidem convocata Scholarium universitate, quae de diversis mundi partibus illic studuit congregata, factum tam nefarium seriatim in publico propalaret▪ Ut sic non lateret per relationes eorum tanta culpa remotas etiam nationes. Qui cum illuc veniens, Civitati appropinquaret, perrexit ei obviam in equis faleratis & prae∣electis indumentis, innumerabilis Cleri multitudo; & ei, ut decuit, tanquam Archi∣episcopo & totius Angliae primati, ac genere praeclarissimo reverenter occurrendo, applausum fecit & honorem, & pransurum in esculentis & poculentis abundanter re∣spexerunt. Quorum facetiam, gestus maturitatem, vestium compositionem, morum severitatem cum Archiepiscopus & ejus umbratiles Clerici Provinciales conside∣rassent, confiteri cogebantur, quod Oxoniensis universitas aemula Parisiensis censeri promeretur.

In crastino igitur beati Nicholai, coram universis Clericis, quos pulsato signo* 1.1019 communi fecerat ad hoc congregari, praesumptuosam temeritatem, ac temerariam praesumptionem electi Wintoniensis, sumens ex Rege confidentiae audaciam, fratrum∣que suorum & complicum, in propatulo fecit recitari, & nomina transgressorum ex∣pressè publicari, & sententiam saepedictam innovavit, quae in Literis plenius con∣scribuntur, quas idem Archiepiscopus constituit Episcopis suis Suffraganeis transmitti universis. In quibus plenius nomina transgressorum exprimuntur. Quas qui in∣tueri desiderat, librum requirat Additamentorum, qui apud Sanctum Albanum reposi∣tus, omnem hujus negotii summam plenius declarabit. Constat autem universis & singulis, electum & fratres ejus, hujus factionis auctores extitisse.

The Archbishops Narrative in his Additamenta to which he referres, followeth in these words.

Humani generis inimicus modernis non cessat temporibus subtiliter indagare mo∣dos,* 1.1020 quibus in Dei Ecclesiam seminet zizaniam, ut ea pullulante▪ in ipsius densitate pacis tranquillitas & virtutum suavitas, in agro Domini suffocentur. Cujus tortu∣osae calliditati est remedio celeri obviandum: ut sic principiis occurratur morbo, ne in immensum augmentato, serò medicina paretur. Ut igitur per nostram prudenti∣am error corrigatur, & excessus emendetur, fraternitati vestrae dolentes referimus, quae in ignominiam Jesu Christi, in vituperium Ecclesiae Dei, in scandalum Cleri, necnon & pacis Regni fracturam, temera crudelitate sunt atrocius perpetrata. Qui∣dam filii Belial suae salutis immemores, famae prodigi, malignitatis cupidi, videlicet, Philippus de Foresta Senescallus domus electi Wintoniensis, Guido Peverel, Walterus de Rale, Gulielmus de S'Earmund, Oliverus de familia Domini Galfridi de Lizinum, Gulielmus de Sancto Leodegario, Robertus Agoillun Milites. Prior de Lizinni, cum Monacho suo, Martinus balistarius, & frater ejus Johannes Picard, Gulielmus Gaucer, Stephanus de Croinden, praefati electi Clerici, Gulielmus Clericus, Ballivus ipsius electi, & alii quamplures quorum nomina ignoramus, die Dominica post Festum Omnium Sanctorum proximè praeteritum, de die ante horam prandii ad Manerium nostrum de Lamheth, juxta Londoniam, cum equis & armis in furoris spiritu accesserunt, nobis agentibus in partibus transmarinis, & ostia domorum & Capellae frangentes, ibidem in Magistrum Eustachium de Len Officialem nostrum, qui nostram personam reprae∣sentat, ac in Presbyterum nostrum qui in Capella beatorum Stephani & Thomae Mar∣tyrum deserviebat: Insuper in quosdam homines nostros, qui in dicti loci Ecclesia Parochiali, se receperant; Atque in res sacras & alias quae in praedicta Ecclesia & dicti Manerii Cameris existebant, manus sacrilegas extenderunt, & dictum Officia∣lem ceperunt, & alios qui erant in Ecclesia, à cornu Altaris ad quod confugerant,

violenter extrahentes, ipsum Officialem in Dei contumeliam, Clericalis ordinis ig∣nominiam, & nostri ac Ecclesiae nostrae, & in totius Angliae dedecus & contemptum, sine capa in equo demissis de collo habenis, & insidenti non permissis, Presbyterum verò peditem per lutum, & alios captos pulsando, & verberando, ad domum Winto∣niensis electi in Suwerc, in conspectu populi turpiter abduxerunt, captos detinentes ibidem. Postmodum verò ipsum Officialem & Laicos captos in Ecclesia, die & nocte ad loca remota prope Fernham, ad unum miliare in districtu dicti Electi, inde viliter & violenter captivatos transtulere: quoad sibi placuit detinentes eosdem, & res ip∣sorum & nostras, apud Lamheth raptas, exinde asportantes. Cum igitur tot & tanta enormia, necnon & plura alia non solum contra nos, & Ecclesiam Cantuariensem, verum etiam contra universalem Ecclesiam, & Clerum Cantuariensis Provinciae, evi∣denter appareant perpetrata: Nos attendentes dictos malefactores, propter injecti∣onem manuum in Clericos violentam, in Canonem latae sententiae incidisse: Et quia libertates & immunitates Ecclesiae violarunt, incurrisse Excommunicationis sententiam, in Concilio Oxoniae contra malefactores hujusmodi promulgatam. Insuper quia sacrilegia in hiis multipliciter commiserunt, ac pacem Domini Regis ac Regni vi & armis timore Dei postposito, & abjectâ principis reverentiâ, ausu temera∣rio infregerunt: ipsos & omnes illos qui eis in dicto maleficio asteterunt, necnon & qui opem, authoritatem, & consilium, & assensum praebuerunt, authoritate Dei Om∣nipotentis, Patris, & Filii, & Spiritus Sancti, & Beatae Dei genetricis Mariae, Beati Thomae Martyris, Sancti Edmundi Confessoris, & omnium Sanctorum, Excommu∣nicatos denunciamus: Vobis mandantes in virtute obedientiae qua tenemini Ecclesiae Cantuariensi, firmiter injungentes, quatenus praefatos malefactores in vestra Cathedrali Ecclesia solemniter ac publicè Excommunicatos denuncietis, ac per ve∣stram Diocaesim Excommunicatos denunciari publicè faciatis: pulsatis campanis, candelis accensis, singulis diebus Dominicis & festivis, & tanquam Excommunicatos ab omnibus arctius evitari. Caeterum, quia vicini res agitur, paries cum proximus inflammatur, & meritò timeatur, quod si haec impunè fiant in viridi, hiis deteriora perpetrentur in arido, cum impunitas delicti incentivum pariat delinquendi, fraterni∣tatem vestram de qua plenam in Domino gerimus fiduciam, rogamus, quatenus ad∣versus malignantes pro domo Domini, nobiscum viriliter assurgentes, nobis consu∣latis, & per Literas vestras certificetis, qualiter in hoc negotio ulterius fuerit proce∣dendum. Datum apud Croindenam in crastino Sanctae Catharinae, Anno Domini 1252. Ab hac denuntiatione tamen excipimus Dominum Regem, Domi∣nam Reginam, et liberos eorundem, Dominum Richardum Comi∣tem Cornubiae, et Dominam Comitissam uxorem ejus. Has quidem Literas missas ab Archiepiscopo, transmittit Episcopus Eliensis suo Archidiacono.

During this contest between the Archbishop of Canterbury and Bishop of Win∣chester, the King fearing it might draw the Nobles into parties, and raise a War between them, for preserving the Kingdoms peace, by his supreme power issued these Writs to several Nobles to take part with neither side, and to raise no armes nor tumults by reason of this quarrel, being meerly Ecclesiastical.

REX Com. Glouc. salutem. Quia contentio inter Venerabiles Patres B. Can∣tuar.* 1.1021 Archiepiscopum & A. Winton. electum nuper orta, ex causa spirituali sumpsit exordium, ad nos vel ad vos, vel ad alias personas Laicales non pertinet, alteram partem juvare, seu fovere, per quod hujusmodi contentio inter eos acrius convalescat, & Regni nostri tranquillitas perturbetur. Et ideo vobis mandamus, in fide qua nobis tenemini firmiter injungentes, quod super praemissis in nullo vos intromittatis, firmiter inhibentes omnibus vestris ex parte nostra, sub amissione ter∣rarum & tenementorum suorum, ne propter hoc arma portent vel tumultum faciant, ad perturbationem pacis nostrae, neutri partium vel eorum fautoribus auxilium im∣pendendo. Teste Rege apud Brommere, 3. die Decembris.

Idem mandatum est Com. Hereford. Com. Maresc. Com. Albemarl. Johanni de Waren. Edmundo de Lacy.

What high * 1.1022 contests then likewise grew, between the Archbishop of Canterbury his suffragans, and religious houses of his Province, the Bishop of Lincoln, the Ca∣nons,

Priests, Monks, Nuns, of his Diocesse and others, and what confederacies, ex∣pensive Appeals, Journies to, and bribing in the Court of Rome, concerning Visi∣tations, procurtaions, purchasing moderations of, or exemptions from them, to the great disturbance of the Church and State, through their covetousness, pride, op∣pression, ambition, you have heard already in part, of which our Histories rēder us this further account. I shall begin with those relating to religious persons or orders first, in all which we find no inquisitions upon oath, being expressely prohibited by the * 1.1023 Popes Decretals prescribing the manner and form of visitations.

Diebus quoque sub eisdem, Abbas Cluniac. venit Angliam, Monachorum su∣orum* 1.1024 visitator, ordinis resartor, et pecuniae sedulus investigator. Et dum in Anglicanis partibus emolumentis intentus, moraretur, quidam confines sui in ultramarinis partibus quaedam sua castra cum pertinentiis violenter occuparunt. Unde oportuit ipsum, festinanter remeare.

Anno quoque sub eodem circa festum sancti Michaelis significabant literatoriè* 1.1025 Monachis sancti Albani, Dominus Theobaldus Prior de Hurleia, & Dominus Jacobus Supprior Ecclesiae sancti Augustini Cantuariensis, Domini Papae Capellanus, quod venturi erant ad sanctum Albanum ad visitationem ibidem faciendam, sicut provi∣sum fuit apud sanctum Salvatorem Londini. Et postulatae sunt induciae apud Suwerc in Ecclesia sanctae Mariae ex parte Conventus, usque in diem Dominicam proximam ante diem omnium Sanctorum, quod concessum est ab eisdem, qui proposuerant & mandaverant, quòd in die sancti Dionysii advenirent. Interim promisit Dominus Ab∣bas sancti Albani, ut quicquid emendabile foret, laudabiliter ante adventum eo∣rum declararetur, & ipse procul dub••ò processu temporis, omnia emendanda emenda∣ret. Quod & compromissum est, ne aliquid scrupulosam querelam suscitaret tumul∣tuosam. Cùmque dicto die ambo venirent, in crastino fecit Supprior sermonem in Capitulo. Deinde fecit legi suum autenticum. Posteà statuta quae in Provinciali capitulo, celebrato Londini, salubria fuerant, & ordine Monastico valde necessaria, prout patet in libro * 1.1026 Additamentorum, ubi plenè scribuntur. Et cum nullum offen∣diculum invenissent, licet per singulos requisitos diligens fecissent scrutinium Mona∣chos, per moram quatuor dierum, in pace recesserunt. Aliqui autem de Monachis Ecclesiae sancti Albani, ad visitationem apud sanctum Aedmundum & alibi faciendam sunt directi. Abbas autem sancti Albani Johannes secundus, eodem modo satisfecit Conventui in omnibus quae se promiserat ante visitationem emendaturum posteà, si∣cut satisfecerat suus praedecessor Abbas Willielmus, quando fuerat ab Abbate de Boxle & Abbate de Begcham auctoritate Papali visitandus.

Scilicet neuter bene: promisit enim Conventui inter alia, quod generale suum & pitantias, quas primus omnium ad cameram suam attraxerat, omnino remitteret, nisi in refectorio vel oriolo cum sociis suis pranderet: & quod pitantias, quas Wil∣lielmus Abbas praedecessor suus à fratibus infirmis abstulerat, & pretium earum in vinum suum convertebat, integraliter restitueret: sed completa visitatione, cum nihil de praemissis sibi objectum fuerat, promissa sua ad effectum minime perducebat. Such was the faith, integrity, honesty, of those religious Persons promises to each other in that age.

Concerning the Archbishop of Canterbury and his suffragans, contests, appeals, about their visitations, the Popes moderating of them, and procurators with the bribes and proceedings therein this year, our Historians render us this account.

Tempore quoque sub eodem fuit quidam procurator Generalis Magister* 1.1027 1. ex parte Episcoporum Angliae, contra Archiepiscopum Cantuariensem exigentem totalem Angliae visitationem, in gravamen Ecclesiae An∣glicanae intolerabile, in curia Romana. Qui ut gravamini tanto re∣sisteret, contulit Domino Papae sex millia marcarum (No mean bribe in that age) Et sic moderata est visitatio Archiepiscopi, exi∣gentis visitationem plenariam: ita scilicet, quod nullam Ecclesi∣am visitabit parochialem, nisi vocatus per loci rectorem, sed tan∣tummodo Ecclesias Conventuales, non exemptas: & tunc non debet recipere pro procuratione sua, nisi quatuor tantum marcas. Hujus negotii tenor propensius in∣telligi potest per literas Domini Papae, quae in libro scribuntur Additamentorum. Di∣ligens autem intentionum in ipsis perscrutator bene poterit intelligere, qualiter E∣piscopi

religiosos Regni, sed & maxime exemptos diligant, sed ut Deo irato generalis sit haec pestis tam in Praelatis quam Laicis, quod divisio desolationem generabit.

In Octavis autem beati Martini, applicuit in Arglia Archiepiscopus Cantuariensis* 1.1028 Bonifacius: cujus adventus nullum penitus laetificavit, imo, quod inviti dicimus, poti∣us perturbavit. Reducebant enim omnes et singuli ad memoriam, quam inordinate, quam crudeliter se gerebat Londini, cum visitati∣onem a viris religiosis ibidem exigisset. Imo et qualiter Regnum multipliciter depauperaret, et Ecclesiam nunc undecim millia mar∣carum, et nuper sex millibus marcarum, quae occasione suae visita∣tionis tyrannice extorquebantur. Necnon et qualiter nobilem Ec∣clesiam Cantuariensem, cui tot sancti praefuerunt, enormiter succisis sylvis, et conculcato Conventu, depauperavit. Qualiter quoque o∣pimos reditus alien genis penitus, in suo tempore vacantes contulerit. Unde cre∣debatur quod super Palustre fundamentum debile surgeret aedificium. Sed hoc Altis∣simi dispositiom est relinquendum.

Diebus sub eisdem, Dominus Papa ut ambabus partibus satisfaceret, & tolerabili∣ter* 1.1029 providit & decrevit, ut Archiepisc. & alii Praelati ad quod spectat visitatio, visi∣tationem facerent debitam & consuetam. Ita tamen, ut visitati non gravarentur in procurationibus visitantium, limitando taxavit precium cujuslibet visitationis, prout literae Additamentorum libri declarent, where they are thus recorded.

Decretalis Papae Innocentii, de privilegi•• exemptionis.

VOlentes libertatem quam nonnullis Apostolica sedes privilegium exemptionis* 1.1030 indulsit, sic integrum conservari, ut & illam alii non infringant, & ipsi ejus limites non excedant, declaratione irrefragabili diffinimus, quod quantacunque sic exempti gaudeant libertate, nihilominus tamen ratione delicti sive contractus aut rei de qua contra ipsos agitur, ri••è possunt eorum Ordinario conveniri: Et illi quo∣ad hoc in suam ipsos * 1.1031 jurationem, prout jus exigit, exercere. Nunquid ergo carent omnino in iis commodo libertatis? Non utique: quia nec coram Ordinariis ipsis, dum sit in loco exempto commissum delictum, vel contractus initus, aut res litigi∣osa, nec ubi domicilium habent si alibi delinquant vel contrahant, aut res ipsa con∣sistat, conveniri possunt aliquatenus super istis domiciliorum praetextu locorum Di∣ocoesanorum. Si ubi delinquerunt vel contraxerint, aut res ipsa consistit, illi con∣veniantur remittendi, eos illuc vel ipsis, ut illuc respondeant, injungendi aliquam habent potestatem. Salvis nihilominus casibus aliis, in quibus eos Episcoporum jurisdictioni subesse Canonica praecipiunt instituta. Et id ipsum decrevimus circa illos, quibus ut non nisi sub uno judice teneantur de se conquerentibus respondere, Apo∣stolico privilegio est commissum in eos, quibus ne interdici, suspendi vel excommu∣nicari, à quoquam valeant, à sede Apostolica est indultum. Sicut sunt religiosi quamplures, in quorum privilegiis continetur, ne quisquam Episcopus vel Archie∣piscopus, monasteriorum suorum monachos, pro ulla causa quantum ad ista, ubi∣cunque illi fuerint, penitus exercere non possunt; nisi forsan ipsi monachi ad mona∣steriorum suorum Prioratus eisdem Ordinariis subjectos, ut vel gerant ipsorum re∣gimen, vel in eis tanquam locorum ipsorum proprii monachi resideant, fuerint de∣stinati. Tunc enim, etsi liberè possint ad eadem monasteria revocari, ac tam illorum quam ipsorum Prioratuum monachi recipi, cum non sit inconveniens ali∣quem utrobique locum habere monachi, cum unum alteri subesse monasterio vel ab alio noscitur dependere. Ratione tamen eorundem Prioratuum, dicti Ordi∣narii sui jurisdictionem in ipsis, quoad praemissa quamdiu morantur in illis, licite uti possunt.

INNOCENTIUS quartus, &c. Ad memoriam & observantiam perpetuam,* 1.1032 contra gravamina quae in procurationibus ratione visitationis de∣bitis inferuntur sudditis a Praelatis, providerunt salubriter canonica insti∣tuta circa evectionum & personarum multitudinem, epularum immoderantiam, a∣liasque

superfluitates: statuendo modestiam debitam observari, ut nec in exigendo numerum excederent Praelati, nec in exhibendo superfluè subditi gravarentur. Ve∣rùm quia nonnullae adhuc de hujusmodi procurationibus querimoniae audiantur, Nos volentes Pastorali sollicitudine providere taliter in hac parte, quòd tollatur omnis occasio gravandi, & cesset prorsus materia injuriandi, Apostolica authori∣te statuimus, ut Archiepiscopis, Episcopis, Archidiaconis, aliisque Praelatis persona∣ter visitantibus, ab Ecclesiis & locis visitatis exhibeantur procurationes in victuali∣bus, & aliis necessariis moderatè. Ita quod haec secundum communem vestram aesti∣mationem, singulorum locorum vel sumptuum qui super iis fient, summam vel va∣lentiam quatuor marcarum argenti, in nulla procuratione transcendant. Proviso tamen, quod secundum majorem vel minorem evectionem, vel personarum nume∣rum pro majoritate vel minoritate Praelatorum in Lateranensi Consilio taxatorum, fi∣ant usque ad summam ipsam, vel infra hujusmodi procurationum expensae. Sed in locis in quibus major fertilitas vel copia rerum haberetur, & ubi minores sunt redditus, & Ecclesiasticae facultates, minus secundum ampliorem necessariorum u∣bertatem, & parvitatem proventuum, in ipsis procurationibus expendatur. Si au∣tem in hujusmodi procurationibus amplius fuerit expensum, Praelati eas recipientes restituere in utilitatem Ecclesiarum à quibus ipsi receperint, & illi qui eas exhibue∣rint, & erogare de suo proprio pauperibus in duplum eis quod taliter ultra expen∣sum extiterit compellantur. Et aliâ poenâ nihilominus quae pro talibus visitationi∣bus, seu exactionibus, generaliter statuta esse noscuntur, manentibus semper salvis. Nulli ergo omnino hominum, &c.

In pursuance of this Papal decree the Bishop of Norwich issued this instrument, concerning the rates of Procurations in visitations.

W. Dei gratia Norwicensis Episcopus, dilecto filio Decano de Hengam, salu∣tem,* 1.1033 gratiam, & benedictionem. Mandatum venerabilium Patrum R. Lincolniensis, F. Londinensis. & W. Wellensis & Bathonensis Episcoporum recepimus, quod vobis transmittimus inspiciendum, & transcribendum. Eadem authoritate vobis & omnibus subditis vestris, in virtute obedientiae & sub poena Canonicae distri∣ctionis mandantes & praecipientes, quod cum Archidiaconi vel alii ad quos officium visitationis pertinere dignoscitur, personaliter ad vos causa visitandi accesserint, ip∣sos cum numero equitaturarum in Constitutione Lateranensi proviso, honestè recipi∣atis, & victualia usque ad summam septem solidorum & sex denariorum, secundum communem aestimationem, vel ipsam numeratam pecuniam, prout maluerint ministre∣tis eisdem, pro certo scituri, quod si plus in pecunià vel victualibus persolveritis, sive ipsi plus receperint, seu ipsis non visitantibus quid nomine visitationis praestiteri∣tis, nostam solventes quàm recipientes, per nos vel ipsos Conservatores antedi∣ctos, secundum formam Constitutionis antedictae, puniemus. In Ecclesiis autem minoribus, ubi propter bonorum insufficientiam, minorem quantitatem percipere consuerunt, percipiant ut solebant: donec cum ipsis communiter aliter ordinaveri∣mus. Nos autem cum in locis quae favente Domino in posterum visitabimus, in vi∣ctualibus usque ad summam triginta & unius solidorum & decem denariorem, secun∣dum communem aestimationem, vel ipsa pecunia & minori secundum loci facultates, volumus esse contenti. Datum Londoniae quarto nonarum Februarii, Pontificatus no∣stri anno octavo.

The Abbot and Monks of Canterbury to make sure work, not willing to fall under the Archbishops lash, by great sums of money procured several Bulls of Exemption and Priviledge from Pope Innocent 4. relating to Procurations, and likewise Exempti∣ons from Popes Provisions to their Benefices, at which the Archbishop grew so an∣gry, that he burnt them at St. Albans before he had scarce read them over, as we are thus informed.

In recessu autem à Sancto Albano recepit idem Archiepiscopus Literas Papales à* 1.1034 quodam Monacho S. Augustini Cantuariensis, Ne scilicet Abbatem illius domus, vel Conventum, visitando, suspendendo, excommunicandove perturba∣ret. Quod tamen proposuerat, & praetemptaverat. Quas Literas vix perlectas, jussit ignibus praesentari: (so little did he value the Popes Letters, that he burnt them as Heretical.) Ipsas quoque poteris in libro reperire Additamentorum.

Et tunc complacuit ipsi Archiepiscopo & illis qui consilium ei dederunt, quod pacificè & modestè se habuit apud Sanctum Albanum.

Two of these Bulls are registred in Matthew Paris his Additamenta, p. 188, 189. but all of them more largely in * 1.1035 Chronica Willielmi Thorn, c. 23. out of whom I have transcribed them.

Benedictio Abbatis Rogeri de Cicestria.

ANno Domini 1252. die Sancti Laurentii Archiepiscopi, electus est in Abba∣tem Rogerus de Cicestria Camerarius per viam compromissi; pro cujus be∣nedictione Innocentius Papa 4. scripsit Bonifacio Archiepiscopo Cantuariensi inter caetera sic.

Quocirca fraternitatem tuam rogamus & monemus altentè, per Apostolica scripta tibi mandantes, quatenus eidem Rogero in Monasterio supradicto juxta tenorem compositionis inter Sanctae memoriae beatum Edmundum Cantuariensem Archiepiscopum & Monaste∣rium ipsum initae, ac per sedem Apostolicam, ut dicitur, confirmatae, munus benedictionis impendas, recepturus ab ipso postmodum pro nobis & Romana Ecclesia fidelitatis debitae ju∣ramentum, secundum formam quam tibi sub Bulla nostra mittimus interclusam. Formam autem juramenti quod ipse praestabit de verbo ad verbum per ejusdem Patentes Literas suo sigillo signatas per proprium nuncium nobis quantocius studeas destinare. Alioquin liceat ei quemcunque maluerit Ca••holicum adire antistitem gratiam & communionem ejusdem sedis habentem, qui nostra fretus auctoritate sibi quod postulatur impendat.

Archiepiscopo vero eidem electo in suo Monasterio sine professionis praestatione benedicere penitus recusante, die decollationis Sancti Johannis Baptistae in Ecclesia sua ab Episcopo Lincolniensi benedictus, praelationis accepit dignitatem. Item, Inno∣centius 4. indulsit etiam huic Ecclesiae quod non tenemur ad provisiones nec pro∣visores admittere nisi sub certa forma. Tenor hujus talis.

INNOCENTIUS. Dilectorum filiorum precibus inclinati, eis per nostras Literas duximus indulgendum, ut per reservationes & inhibitiones quas sibi praetextu Literarum super quorumcumque provisionibus à sede Apostolica obtentarum per quas non sit plenum jus alteri adquisitum, seu impetrandarum, in posterum fieri contigerit, nullum possit eisdem Abbati & Conventus fieri obstaculum interponi, quo minus Ecclesias & alia beneficia Ec∣clesiastica ad ipsorum collationem spectantia cum vacaverint conferre, ac ad Ecclesias quae ad praesentationem ipsorum pertinent, personas idoneas praesentare liberè valeant, nisi ea••em Literae impetrandae plenam & expressam ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi & toto tenore ipsius fecerint mentionem. Hujus privilegii Abbas & Prior Sancti Edmundi existunt conservatores.

Idem indulsit huic Monasterio autenticum privilegium, quod cum pensionarii no∣stri eliguntur in Episcopos, cessabit pensio eorundem, unde sic.

INNOCENTIUS Episcopus: & infra, Nos vestris supplicationibus annucu∣tes, pensionem aliquam praetextu prioris concessionis cuiquam electo in Pontificem de caetero solvere minime ••eneamini. Item privilegium. INNOCENTIUS Episcopus: & infra, Hinc est quod nos vestris supplicationibus inclinati, auctoritate praesentium indul∣gemus, ut ad receptionem vel provisionem alicujus in pensionibus seu Ecclesiasticis beneficiis cogi de caetero per nostras Literas non possint, nisi de hac indulgentia plenam fecerit men∣tionem. (A pretty Postern to evade this Bull.)

Item ne aliquis delegatus vel subdelegatus, executor vel conservator possit nos ex∣communicare. INNOCENTIUS Episcopus: & infra, Ʋt igitur ex speciali devotione qu madnos & Romanam Ecclesiam ad quam Monasterium tuum, sicut dicitur, nullo medio pertinet, habere dignosceris, sentias tibi favorem Apostolicum accrevisse, ut nullus delegatus vel subdelegatus, executor aut etiam conservator auctoritate sedis Aposto∣licae vel del••gatorum ipsius, in te vel Ecclesiam tuam excommunicationis, suspersionis, aut interdicti sententias valeat promulgare absque mandato sedis Apostolicae speciali, faciente plenam de hac indulgentia mentionem, auctoritate tibi praesentium indulgemus.

Item, aliud de procurationibus non dandis de Ecclesiis quas habemus in proprios usus, isto tenore. INNOCENTIUS. Principalem causam: & infra, Ecclesiae igitur vestrae sedi Apostolica immediatè subjectae, à futuris gravaminibus quibus tales, impellente plerosque ad haec zelo invidiae, interdum solent affici, providere volentes, aucto∣ritate praesentium districtius inhibemus, ne quis praetextu Ecclesiarum quae sunt vobis in usus proprios per sedem Apostolicam deputate, procurationes ratione visitationis à vobis exigere vel extorquere, seu alia vobis aut Ecclesiis ipsis imponere o••••ra contra justitiam

quoque modo praesumat, de quarum proventibus est congrua portio pro consuetis oneribus sustinendis earundem Ecclesiarum vicariis assignata.

Anno Domini 1253. transmissa fuerunt statuta Gregorii Papae 9. una cum Litera Papali super hiis executoria Bonifacio Archiepiscopo Cantuariensi; qua quid•••• Li∣tera mediante, cum idem Archiepiscopus Monasterium Sancti Augustini ut de dictis statutis inquireret ingredi voluisset, nec à Conventu istius loci admissus fuisset, idem Archiepiscopus quasdam sententias in istud Monasterium & in quasdam certas perso∣nas ipsius proferebat. Quas quidem sententias & jurisdictionem eidem Archiepis∣copo in hac parte attributam, revocari procurarunt sub hac forma quae inferius annotatur.

Litera directa Archiepiscopo super revocatione processus.

INNOCENTIUS Episcopus servus servorum Dei, venerabili fratri Bonifacio* 1.1036 Archiepiscopo, &c. Licet Monasterium Sancti Augustini Cantuar. ordinis Sancti Benedicti eo favorabiliter prosequi debeamus quod ad Romanam Ecclesiam nullo pertinet mediante, inde tamen illud specialiori amplectamur in Domino charitate, quod inter alia ejusdem ordinis Monasteria & regularis observantia, & hospitalitatis bonum, prout ac∣cepimus, praecipuè locum obtinet in eodem. Sanè olim sub certa forma per nostras tibi Literas dedimus in praeceptis, ut statuta pro reformatione dicti ordinis à felicis recordatio∣nis Gregorio Papa praedecessore nostro edita, faceres ab universis personis ejusdem ordinis tuae Civitatis & Diocesis exacta diligentia observari. Quarum Lit rarum auctoritate super hoc praeceptum Apostolicum exequens, diligenter in praefato Monasterio, ut dicitur, processisti: cum igitur de ipsius Monasterii personarum religione ac vita bonam habentes opinionem fide dignorum testimoniis informatam, sententias si quas ob hoc in personas saepe∣dicti Monasterii promulgasti, relaxari mandamus, fraternitatem tuam rogandam duximus & ortandam per Apostolica scripta mandantes, quatenus praedictarum Literarum occa∣sione ipsius personas Monasterii ulterius non molestes, sed hab••as ipsas cum eodem Monaste∣rio pro nostra & Apostolicae sedis reverentia, in suis juribus propensius commendatas, ad∣versus aliorum molestias eisdem, quantum in te est, favorabilem & benivolum te inpendens. Sed idem Archiepiscopus mandatis Apostolicis non parens, praedictas sententias in Monasterium & diversas personas ejusdem latas non revocavit, sed easdem ratas & firmas esse promulgavit; unde Abbas Rogerus pro remedio salubriori Dominum Papam iterum consulere coactus est.

Anno igitur Domini 1253. ab Abbate de Waltham in hujusmodi negotio per Do∣minum* 1.1037 Innocentium Papam 4. delegato, emanavit eidem Archiepiscopo mandatum sub hac forma. Venerabili in Christo Patri Bonifacio, &c. E. eadem gratia Abbas de Waltham, &c. Mandatum Domini Papae suscepimus in hac verba.

Innocentius Episcopus: & infra, Olim ad nostram perlato audientiam, quod Abbates, Pri∣ores, & Monachi ordinis Sancti Benedicti Cantuariensis Provinciae statuta pro refor∣matione ipsius ordinis à felicis recordationis Gregorio Papa praedecessore nostro edita non servabant, venerabili fratri nostro Cantuariensi Archiepiscopo ejusque Suffraganeis per nostras sub certa forma Literas dedimus in praeceptis, ut inquisita super hoc diligenter veritate, statuta ipsa facerent ab universis personis ejusdem ordinis suarum Civitatum & Diocaesum, tàm exemptis quàm non exemptis, exacta diligentia observari. Nos igitur dilectorum filiorum Abbatis & Conventus Mo∣nasterii Sancti Augustini Cantuariae dicti ordinis precibus inclinati, praesentium vo∣bis auctoritate mandamus, quatenus si quas excommunicationis, suspensionis vel interdicti sententias idem Archiepiscopus in eundem Abbatem vel personas alias ejusdem Monasterii, ipsumque Monasterium, Literarum auctoritate hujusmodi, per se vel per alium promulgavit, vos ipsas vice nostra sine difficultate aliqua relaxan∣tes, non permittatis eosdem Literarum vel sententiarum ipsarum praetextu ab ali∣quibus molestari, molestatores hujusmodi per censuram Ecclesiasticam appellatione postposita compescendo, Non obstante, &c.

Hujus igitur auctoritate mandati si quas suspensionis, excommunicationis, vel interdicti sententias, in eundem Abbatem vel per∣sonas alias ejusdem Monasterii, ipsumque Monasterium protulistis, ipsas secundum formam praescripti mandati relaxamus, paternitatem vestram rogantes, vobisque firmiter injungen∣tes, quatenus ipsos occasione dictarum sententiarum nullatenus molestetis, praedictam relaxa∣tionem in singulis Ecclesiis vestrae Civitatis & Diocasis publicè denun••iari facientes.

Privilegium dispensandi super statutis Gregorii 9.

ANno supradicto idem Papa Innocentius quartus ob singularem affectionem quam habuit erga istud Monasterium, concessit Abbati & Priori hujus loci super statu∣ta Gregorii noni gratiam dispensandi, sub isto tenore.

INNOCENTIUS, &c. Ex parte tua fuit nobis humiliter supplicatum, ut cum observantia tui ordinis, ab ipsa sui institutione multum sit rigida & difficilis ad ferendum, fuerintque postmodum per felicis recordationis Gregorium Papam praedecessorem nostrum super addita gravia statuta, diversarum poenarum adjectione vallata, ne contingat sub tan∣tis oneribus deficere ••neratos, providere super hoc paterna sollicitudine curaremus. Atten∣dens ig itur quod expedit calamum quassatum non conteri, & in erasione aeruginis vas non frangi, devotionis tuae precibus inclinati, praesentium tibi auctoritate concedimus, ut super observatione statutorum quae de substantia regulae non existant, tu & successores tui cum Monasterii tui Monachis praesentibus & futuris, liberè dispensare possitis, hiis casibus duntaxat exceptis super quibus in eadem regula est dispensatio interdicta, in quibus casibus dispensandi super poenis adjectis & irregularitatibus quas tui subditi hactenus incurrerunt vel incurrent de caetero, eosque absolvendi ab excommunicationis vinculo quo ipsos ob trans∣gressionem praedictorum statutorum involvi contigit vel contigerit, injuncta sic absolutis poenitentia salutari, libera sit tibi & eisdem successoribus de nostra permissione facultas. Priori nihilominus Monasterii tui ac ipsius successoribus, concedendi tibi tuisque successori∣bus hujusmodi dispensationis & absolutionis beneficium, si fuerit oportunum, indulgentes auctoritate praesentium facultatem, non obstantibus aliquibus Literis venerabili fratri no∣stro Archiepiscopo Cantuariensi vel cuicunque alii ab Apostolica sede sub quocunque tenore directis, & processibus habitis per easdem, de quibus for sitan oporteat fi••ri mentionem, & eti∣am obtinendis, licet contineatur in eisdem Literis Apostolicis non obstante, si aliquibus Abbatibus, Prioribus, aut Monachis, & eorum collegiis quod excommunicari, suspendi, vel interdici non valeant à sede Apostolica sit indultum, sive quibuscunque indulgentiis, privilegiis, immunitatibus seu Literis Apostolicis obtentis vel etiam obtinendis, & aliis etiam per quae hoc impediri vel deferri valeat, & de quibus vel de quorumlibet ordinibus vel locis, aut eorum nominibus in nostris Literis specialem & expressam oporteat fieri men∣tionem. Hujus privilegii sunt conservatores Abbas de Waltham & de Bello.

Indulsit etiam huic Monasterio idem Papa, quod per Literas Apostolicas vel Lega∣torias de Ecclesiis nostris vel pensionibus non tenemur providere. Istam sequens formam.

Privilegium contra Provisores.

INNOCENTIUS Episcopus, &c. Devotionis vestrae merita: & infra. Hinc est quod nos vestris supplicationibus inclinati, devotioni vestrae auctoritate praesentium indulgemus, ut nulli de caetero per Literas Apostolicas vel Legatorias Apostolicae sedis impetratas, nisi jam sit earum auctoritate processum, vel etiam impetrandas, de beneficiis Ecclesiasticis in quibus jus patronatus habetis, aut pensionibus in Monasterio vestro vel Ecclesiis vestris provideri valeat, nec vos vel rectores Ecclesiarum ipsarum per hujusmodi Literas ad cujuscunque provisionem in praedictis beneficiis vel pensionibus compelli possitis, nisi plena & expressa in eisdem Literis Apostolicis de Monasterio Sancti Augustini Cantuariae, & hujusmodi toto tenore indulgenti•• mentio habeatur, etiamsi in eisdem Li∣teris contineatur expressè, quod ipsis aliqua sedis Apostolicae indulgentia non obsist at sub qua∣cunque forma vel expressione verborum aliquibus concessa, per quam facta eis gratia impe∣diri valeat vel differri, aut de qua vel de cujus tenore specialem vel expressam, seu de verbo ad verbum fieri oporteat in nostris Literis mentionem. Conservatores hujus privilegii Abbas Sancti Edmundi cum suo Priore.

Idem concessit huic Monasterio suum autenticum privilegium, scilicet quod possu∣mus semper providere de Ecclesiis vacantibus, quamvis Papa suspendit et reservat sibi collationem, sub isto tenore.

INNOCENTIUS Episcopus. Devotionis vestrae: & infra. Vestris itaque pre∣cibus inclinati, auctoritate vobis praesentium indulgemus, ut ad Ecclesias vel non habentes curam animarum annexam, nunc vacantes vel inposterum vacaturas, in quibus jus patrona∣tus habetis, personas idoneas pr••sentare Canonice valeatis, non obstantibus aliquibus suspen∣sionibus à beneficiorum collatione, sen illarum reservationibus per Literas Apostolicas

generales vel speciales factis aut in post••rum faciendis; etiamsi in eisdem Literis continea∣tur expressè, quod aliqua ipsis Apostolicae sedis indulgentia non obsistat, de qua oporteat etiam de verbo ad verbum fieri mentionem. Conservatores hujus illi qui supra.

Idem etiam, quod nec per generales nec per speciales Literas Papae vel Legati de Ecclesiis nostris providere non debemus.

INNOCENTIUS, & infra, Vestris itaque precibus inclinati, auctoritate vobis praesentium indulgemus, ut per Apostolicae sedis vel legatorum ipsius literas generales vel etiam speciales cujuscunque tenoris existant, nulli vobis invi••is de Ecclesiis in quibus jus patronatus habeatis valeat provideri, nec vos ad providendum de illis cogi aliquatenus valeatis, nisi eaedem literae Apostolicae plenam & expressam de vestro monasterio & hac indulgenis ••ejusque toto tenore fecerint mentionem, etiam ••icatur in illis quod eis aliqua in∣dulgentia sedis Apostolicae non obsistat, de qua oporteat etiam de verbo ad verbum fieri mentionem. Defensores hujus privilegii, conservatores suprascripti.

Idem etiam concessit Abbati & hujus loci Monachis, & indulsit ne ultra duas diae∣tas à nostro Monasterio super hiis quae idem obtinet negotii trahi in causas vel ad ju∣dicium per Apostolicas literas, nisi eaedem literae plenam & expressam fecerint de in∣dulgentia mentionem. Conservatores hujus Abbas & Prior praenominati.

Item de confirmatione libertatum hujus monasterii sic.

INNOCENTIUS Episcopus: & infra. Propterea dilecti iu Domino filii, ve∣stris justis postulationibus grato concurrentes assensu, libertates & immunitates ac jura à praedecessoribus nostris Monasterio vestro concessa, necnon exemptiones secularium exacti∣onum a regibus, pri••cipibus, & aliis Christi fidelibus rationabiliter vobis indultas; ter∣ras quoque, possessiones & alia bona vestra, sicut ea omnia juste ac pacifice optinetis, vo∣bis & per vos eidem Monasterio auctoritate Apostolica confirmamus.

The procuring of these exemptions, involved the Abbot & Convent of Canterbury in debts amounting to above 4000▪ Marks; for discharge whereof they were inforced to morgage six of their best mannors to * 1.1038 John de Gatesden Knight upon very hard prejudicial termes, ne penitus in abyssum confusionis demergerentur.

The Prelates and Nobles refusing to grant the King any ayde toward his voyage to the Holy Land, upon the forementioned Bulls to the King, he was enforced to summon them to a new Parliament, and there to crave an ayde of them in a legall Parliamentary way; which they after many debates condescended to grant, upon the Kings promise to ratify the Great Charter of Liberties and the Forrest, and the free∣dom of Elections (* 1.1039 forecited) which he condescended to, and therefore ratified them a fresh, with a solemn excommunication denounced against all infringers of them, thus recorded.

In quindena verò Paschae mense Aprili, tota edicto Regio convocata Angliae* 1.1040 Nobilitas convenit Lond. de arduis Regni negotiis simul cum Rege tractare. Exti∣terunt igitur ibidem cum Comitibus & Baronibus quamplurimis, Archiepiscopus Can∣tuariensis Bonif. Episcopi Angliae ferè omnes. Archiepiscop. vero Eboracensis (qui in quantum potest Regis consilia vitare consuevit, qui expertus ea frequenter esse vana) excusavit se▪ asserens se esseremotum & senem. Pro Cestrensi autem absen∣te, valetudo manifesta allegavit: Episcopatus Cistrensis tunc vacavit, Et cum de magna Regis exigentia qui postulavit sibi peregrinaturo infini∣tam exhiberi pecuniam, diu et inaniter contractassent, et hinc inde nuntios utrobique consensus haberetur, contigit ut ex parte Epis∣coporum et omnium Praelatorum, destinarentur ad Regem Archie∣piscopus Cantuariensis, et Carleolensis et Sarisburiensis Episcopi, et electus Wintoniensis, ad persuadendum et inducendum Regem ut permitte∣ret, prout saepius solenniter jurando promisit, sanctam Ecclesiam su∣is gaudere libertatibus, maxime de electionibus, in quibus praeci∣pue Ecclesiastica consistit libertas. Nullibi enim jam in Ecclesiis Cathedralibus vel Conventualibus potest aliquis promoveri, nisi per Regem intrusus. Unde Praelati et subditi ruunt in perditionem, et Ecclesiae enormiter damnificantur. Quod si hunc et alios errores, secundum Magnae Chartae de libertatibus confectae tenorem, emenda∣ret, ipsi usque ad gravamen magnum petitionibus suis inclinarent▪ Quibus Rex: Verum est, inde doleo, & paenitet me graviter hoc fecisse, Instanter

igitur procurandum ut & talia peracta corrigantur, & amplius similia non perpe∣trentur. Et vos in hoc mihi sitis coadjutores, ne sic promoti cum subditis condem∣nentur. Recolitis enim memoriter, quòd hunc Archiepiscopum Cantuariensem Bo∣nifacium, ad tantam dignitatem promoverim, & te Willielme Sarisburiensi. ex imo exaltaverim, qui meorum brevium scriptitor extitisti, & multis judiciis periculosis tanquam Justitiarius & conductitius interfuisti. Et te Silvester Karleolensis, qui diu lambens cancellariam, clericorum meorum clericulus extitisti, qualiter postpositis multis Theologis & personis reverendis, te in Episcopatum sublimavi. De te si∣militer frater Aethelmare liquet, qualiter, invitis Monachis, vel prece, vel timore corruptis, te ad nobilem Wintoniensem Ecclesiae apicem evexi, aetate & scientia & paedagogo adhuc indigentem. Expedit primo et principaliter mihi et vo∣bis, ut vos quae injuste adepti estis, poenitentia deducti resignetis, ne aeternaliter condemnemini. Ego vero tali exemplo justificatus et castigatus, de caetero nullum nisi dignum curabo promovere. Ipsi vero satis civiliter et cynice reprehensi, responderunt: Do∣mine Rex, non facimus de praeteritis mentionem, sed sermonem extendimus ad fu∣tura. Omissis igitur talibus frivolis, quae jurgia poterant suscitare, se ad ardua se∣rio contulerunt. Tandem protracto tempore diuturno & multis revolutis discepati∣onibus, post quindecim & amplius dierum continuationem, in hoc resedit omnium unanimis consensus, ut voluntas Regis peregrinaturi, & ideo pia, non pen••tus suo desiderio fraudaretur, nec Ecclesiae vel Regni status enorme pateretur detrimentum. Concessa est igitur Regi decima pars proventuum ab Ecclesia re∣cipienda, cum iter Hierosol per visum Magnatum arriperat, in via∣ticum distribuenda, per triennium, in succursum Terrae sanctae con∣tra Dei inimicos: et a militibus scutagium illo anno, scilicet ad scutum tres marcae: et Rex bona fide et sine aliqua cavillatione, promisit se * 1.1041 Chartam magnam et omnes ejus articulos fideliter ob∣servaturum. Quam tamen a multis retroactis annis, pater ejus Rex Johannes tenere juravit, et similiter qui praesens est in succep∣tione coronae, et postea multoties, unde infinitam emunxit pecuniam. Fuerunt autem tunc ibidem praesentes Praelati, Archiepiscopus Cantuariensis B. Lon∣dinensis; Roffensis, Lincolniensis, Wygorniensis, Norwycensis, Herefordensis, Saris∣buriensis, Bathoniensis, Exoniensis, Carleolensis, Dunelmensis, Menevensis, electus Wintoniensis, Cicestriensis nuper obierat. Cestrensem verò excusavit valetudo, Ebora∣censem verò senium & remotio. Tertio igitur die Maii, in majori aula Regia West∣monasterii, sub praesentia & assensu Domini Henrici Dei gratia Regis Angliae il∣lustris, & dominorum Richardi Comitis Cornubiae fratris sui, & R. Comitis North∣folkiae & Suffolkiae Marescalli Angliae, H. Comitis Herefordiae, H. Comitis Oxonii, I. Comitis Warewickiae, & aliorum optimatum Regni Angliae, nos B. divina miserati∣one Cant. Archiepiscopus, totius Angliae primas, F. Londinensis, H. Eliensis, R. Lincolniensis, W. Wygorniensis, W. Norwycensis, P. Herefordiensis, W. Sarisburien∣sis W. Dunelmensis, R. Exoniensis, S. Carleolensis, W. Bathoniensis, L. Roffensis, T. Menevensis Ep. scopi, Pontificalibus induti, candelis accensis, in transgressores li∣bertatum & Ecclesiasticorum & libertatum, seu liberarum consuetudinum Regni Angliae, & praecipuè earum quae continentur in Charta libertatum Regni Angliae, & Charta de foresta, excommunicationis sententiam solenniter tulimus sub hac forma. Authoritate Dei omnipotentis, & filii, & spiritus sancti, & glorios•• Dei genetricis semperque Virginis Mariae, & beatorum Apostolorum Petri & Pauli, omni∣umque Apostolorum, & beati Thomae Archiepiscopi & Martyris, omniumque Martyrum, B. Edwardi Regis Angliae, omniumque Confessorum atque Virginum, omniumque Sanctorum Dei, excommunicamus, anathematizamus, & à limine sanctae matris Ecclesiae seque∣stramus, omnes illos quiamodo scienter & malitiose Ecclesias privaverint vel spoliave∣rint suo jure. Item, omnes illos qui Ecclesiasticas libertates & liberas consuetudines pro∣bates, & praecipue libertates & liberas consuetudines, quae in chartis communium liber∣tatum Angliae, & de foresta continentur, concessis a Domino Rege Angliae, Archiepis∣copis, Episcopis, & caeteris Angliae Praelatis, Comitibus, Baronibus, Militibus, & libere tenentibus, qualicanque arte vel ingenio temere violaverint, diminuerint, seu im∣mutaverint

clam vel palam, facto, verbo, vel consilio, contra illas vel earum aliquam, in quocunque articulo temere veniendo. Item, in illos qui contra illas vel earum statuta, aliqua edideriat vel edita servaverint, consuetudines introduxerint, vel servaverint in∣troductas, scriptores statutorum, necnon consiliarios & executores, & qui secundum ea praesumpserint judicare. Qui omnes & singuli superius memorati, hanc sententiam incursuros se noverint ipso facto, qui scienter aliqui•• commiserint de praedictis▪ qui vero ignoranter, nisi commoniti, infra quindenam a tempore commonitionis se correxerint, ex tunc sint hac sententia involuti. Eadem etiam sententia inno∣damus omnes illos, qui pacem Regis & Regni praesumpserint pertubare. In cujus memoriam sempiternam nos sigilla nostra praesentibus duximus apponenda. ▪Prola∣taque fuit in medium Charta patris sui I. in qua iterum concessit idem Rex I. mera voluntate, & recitari fecit libertates supradictas. Dum autem Rex memoratam sententiam audisset, tenuit manum suam ad pectus suum sereno vultu, voluntario, & alacri. Et cùm in fine projecissent candelas extinctas & fumigantes, & dicere∣tur, & foeteant hujus sententiae incursores in inferno, & campanae pulsarentur, dixit ipse Rex: Sic me Deus adiuvet, haec omnia illibata servabo fideliter, sicut sum homo, sicut sum Christianus, sicut sum miles, & sicut sum Rex coronatus, & inunctus. Et sc endum quòd in principio sententiae ferendae, cùm traderentur om∣nibus candelae accensae, tradita fuit Regi una, & cum accepisset eam, noluit eam tenere, sed tradidit cuidam Praelatorum, dicens: Non decet me candelam talem tenere, non enim sum Sacerdos; Cor autem majus perhibet testimonium. Et ex tunc tenuit manum expansam ad pectus, donec tota sententia finiretur Episcopus autem Lincolniensis Robertus praeconizans in corde suo, & timens ne Rex à pactis re∣siliret, fecit illico cùm rediret in Episcopatum suum excommunicari solenniter, in qualibet Ecclesia Parochiali per Diocesim suam, quae prae numerositate sua vix pos∣sunt aestimari, & praecipuè Sacerdotes omnes supradictarum Chartarum infracto∣res, quae sententia potuit aures audientium tinnire, & corda non mediocriter for∣midare. Yet none violated these Charters more then the Pope and his instruments, and the King by the Popes own instigations.

The King having imployed the Bishop of Chichester, as his prime agent to preach up and collect the monies granted him by the Prelates and Popes Croysado towards the relief of the Holy Land, sent this Letter to the Pope in his favour, to bestow Provisions of Beneficies and livings on some of his Chaplains, for their encou∣ragement and recompence of this service, within the Diocesse of Canterbury not Chichester.

REX Domino Papae salutem. Sanctae Paternitati vestrae tantò confidentius pro* 1.1042 nobis & devotis nostris preces nostras frequenter porrigimus, quantò nos in∣ter aliis vobis & Ecclesiae Romanae devotis promptiores ad debitam devotionis obse∣quia & honoris constantius per Dei gratiam reperire poteritis, semper paratos, ad ea quae ad honorem Dei & exaltationem Ecclesiae, & ad defensionem fidei Christianae poterunt pertinere. Hinc est, quod pro venerabili patre Episcopo Cycestr. qui ad mandatum vestrum & instantiam nostram prae aliis terrae nostrae Praelatis quibus idem mandastis officium praedicationis Crucis Christi, devotius assumpsit & laboriose ex∣equitur diligentius, Sanctitati vestrae cum ea qua possumus affectione supplica∣mus, quatinus devotionem ipsius, tenuiatem ac raritatem beneficiorum Episcopatus sui, onus quod gratis subiit & exequitur, in negotio Crucis attendentes, ac eidem pre∣cum nostrarum interventu compatiente, per literas vestras sibi concedere dignemini, ut ad exonerationem sui et Ecclesiae sibi commissae Theodos. de Lavan. Capellano vestro in provincia Cantuar. secundum directarum ad ip∣sum prius super ejusdem Capellani provisione, in Civitate vel Di∣ocesi Cicest. continentiam literarum, authoritate vestra valeat provi∣dere. Concedentes insuper si placet eidem Episcopo, ut duobus Clericis sibi in ne∣gotio Crucis per nos ei familiariter assistentibus, valeat in Regno Angliae in compe∣tentibus Ecclesiasticis beneficiis providere. Taliter si placet preces nostras exaudi∣entes quod tam nos quam ipsum Episcopum vobis proinde reddatis obnoxios ad grates speciales, & ad peragenda libentius vestrae sanctitatis beneplacita.

Teste Rege apud Westm. 11. die Martii.

Per I. Mansell.

The King likwise sent this Letter to the Pope to excite all other Christian Kings and Princes to joyn which him in assisting the Holy Land, being too great an under∣taking for him and his subjects alone.

I. Dei gratiâ summo Pontifici, H. Dei gratia Rex Angliae, &c. salutem. Non* 1.1043 ignorat sanctitas vestra quod cum Dominus I. Rex pater noster vitam excessit, praesentem nobis adhuc infra adultam aetatem existentibus, sub alis sedis Apostolicae defensi fuimus contra multorum inimicorum incursus, & tunc charactere Crucis insig∣niti, quem postea consilio quorundam ab humeris nostris deponentes, meruimus à vobis Crucis ad tempus absolvi. Sed jam non immemores horum quae tunc nobis acciderunt, Crucem de novo saluberrimo voto, sicut sanctitati vestrae non est incog∣nitum, humeris nostris assumpsimus. Verum cum non sit tantum unius Principis o∣pus negotium Crucis ut tanta res expostulat adimplere, sanctitatem vestram cum mentis affectu devotissimè rogamus, quatinus generaliter per caetera Regna Christi∣colarum, Crucis negotium solempniter praedicari simul, & passagium nostrum quod statutum est à festo Nativitatis sancti Johannis Baptistae proximo futuro in tres annos, per praedicatores publicari fac. Principes etiam & alios Christianos Crucesignatos modis quibus expedire videritis moveri jubeatis & induci, quod ad terminum praedictum se∣cundum votorum suorum exigentiam, proficiscantur ad impendendum una nobiscum negotio Crucis subsidium desideratum. Nos etiam per Crucifixi misericordiam totis viribus mentis & Corporis, caeterisque adminiculis secularibus iter nostrum praeparabi∣mus exequendum, praedictum negotium Crucis ad excellentiam honoris ipsius, cu∣jus amore Crucem bajulamus. Caeterum cum soli non valeamus sine caeterorum fi∣delium auxilio, votum Crucis ut deceret expedire, perquam durum nobis esset quod gens nostra propria crucesignata se diverteret alias quam nobiscum in Terram san∣ctam, cum praecipuè de gente propria majorem geramus fiduciam quàm aliena; super praedictis igitur tam sanctae Terrae quam nobis solita clementiae vestrae providentia salubriter prospicere non omittat. Teste Rege apud Westm. 28. die Januarii.

The King to ingratiate himself with the Clergy of Ireland, the better to promote the levying of his disme there towards his voyage to the Holy Land, commanded his Justice in Ireland to provide cups for the Eucharist for all Cathedrals there, and to bestow almes on the Freers Minorites and Preachers, who were principally imployed to preach up that Croyssado.

MAndatum est Justic Hiberniae quod in singulis Ecclesiis Cathedralibus Hiberniae* 1.1044 inveniat unam cuppam ad Eucharistiam, in ea reponendam, videlicet in Ec∣clesiis ubi sedes est Archipraesul. Cuppas precii quatuor Marc. & in caeteris Ecclesiis Cathedralibus Cuppas precii trium Marc. distribuis etiam faciat, charitativè usque ad summam Centum Marcarum Hosp. Sancti Johannis Dublin. & fratribus praedicato∣ribus & Minoribus, & alibi in terra nostra Hiberniae ubi viderint expedire. Teste Rege apud Portesm. primo die Augusti.

What occurrences and bribes to the Pope hapned this year concerning visitations and exemptions from them, is thus related.

Tunc quoque temporis, Papa argumentose nimis intendens, injun∣xit.* 1.1045 Episcopis, ut quilibet Abbates et Conventus in sua Diocesi con∣stitutos visitaret. Injungens eisdem, ut cogerent eos sub poena excommunicati∣onis observare quosdam articulos regulae sancti Benedicti impertinentes, nec sunt de regulae substantia, quos iidem Monachi nunquam tenere consueverunt, nec vo∣verunt. Franciae vero Monachi Nigri ordinis, videntes se Regali munimine penitus destitutos, ne arbitrio Episcoporum, quibus exosi sunt marime privilegiati, exponerentur, cogitaverunt sibi pacem redi∣mere. Datis igitus quatuor millibus librarum Turonensium Papae, sic hujusmodi tyrannidis impetum compescuerunt. Cujus rei series & articuli, in libro Additamentorum plenius describuntur. (where you may peruse them at your leisure, p. 173. to 179.) Abbas autem & Conventus sancti Albani, appellaverunt ad praesentiam Domini Papae, ne ab Episcopo Lincol∣niensi

visitarentur, quia sic eorum privilegia cassarentur. The form of their procuration you may find in his Additamenta, p. 184.

Per idem tempus, Archiepiscopus B. facta visitatione apud Feversham & Roffam,* 1.1046 visitavit Canonicos sancti Pauli & alios in urbe. Et propter moderationem ad∣missus est benigne. Et haec caute fecit, ut scilicet sic visitandi ha∣beret ingressum et possessionem.

You heard before, * 1.1047 how much Grost head Bishop of Lincolne opposed the Popes Provisions, directed to him, for which the Pope suspended him from his Bisho∣prick; whereupon he Writ, and sent this notable Epistle to Pope Innocent, render∣ing him the reasons why he was bound in conscience to disobey his unjust Letters and provisions, as most contrary to the Doctrin and practise of Christ and his A∣postles; and most great and heinous offences, tending to the destruction of peo∣ples souls; and that no Bishop or other person, was bound to obey any of the Popes Mandates as Apostolical, but what were warranted by the Doctrin and Pra∣ctise of Christ and his Apostles, thus recorded by Matthew Paris.

Diebus sub eisdem, cum Dominus Papa Innocentius 4. significasset per Apostolica* 1.1048 scripta, praecipiendo Episc. Lincoln. R. quatenus quiddam faceret, quod ei videba∣tur injustum et rationi dissonum, prout frequenter fecerat illi et a∣liis Angliae Praelatis, rescripsit ei in haec verba, Salutem. Nove∣rit discretio vestra, quod Mandatis Apostolicis affectione filiali devotè & reverenter obedio. His quo{que} quae Mandatis Apostolicis adversantur paternum zelans honorem, adversor & obsto. Ad utrum{que} enim teneor ex divino Mandato. Apostolica enim Mandata, non sunt, nec esse possunt alia, quam Apostolorum doctrinae, et ipsius Domini nostri Jesu Christi Apost. magistri et Domini, cujus ty∣pum et personam maxime gerit in Hierarchia Ecclesiae Dominus Papa consona et conformi. Ait enim Dominus ipse noster Jesus Christus* 1.1049 Qui non est mecum, contra me est. Contra ipsum autem nec est, nec esse potest A∣postolicae sedis sanctitas divinissima. Non est igitur praedictae literae tenor, Apo∣stolicae sanctitati consonus, sed absonus plurimùm & discors. Primo quia de illius literae & ei consimilium longè lateque dispersarum superaccumulato * 1.1050 Non obstan∣te, nec ex legis naturalis observanda necessitate inducta, scatet cataclysmus inconstantiae, audaciae, et procacitatis, inverecundiae, mentiendi, fallendi, diffidenter alicui credendi, vel fidem adhiben∣di: et ex his consequentium vitiorum, quorum non est numerus, Christianae religionis puritatem, et soclalis conversationis hominum tranquillitatem commovens et perturbans. Praeterea, post peccatum Luciferi, quod idem erit in fine temporum ipsius filii perditions Antichristi, quem* 1.1051 interficiet Dominus spiritu oris sui, non est, nec esse potest alterum genus pec∣cati, tam adversum et contrarium Apostolorum doctrinae et Evan∣gelicae, et ipsi Domino Jesu Christo tam odibile, detestabile, et tam abominabile, quam animas curae Pastoralis officii et Ministerii de∣fraudatione mortificare et perdere. Quod peccatum evidentissi∣mis scripturae sacrae testimoniis committere dignoscuntur, qui in pa∣testate curae pastoralis constituti, de lacte et lana ovium Christi vivifi∣candarum et salvandarum pastoralis officii et Ministerii salarium comparant, debita non administrant. Ipsa enim ministeriorum pastorali∣um non administratio, est scripturae testimonio, ovium occisio & perditio. Quod au∣tem haec duo genera peccatorum, licet disparirer sint pessima, & omne alterum genus peccati inaestimabiliter superexcedentia, manifestum ex hoc, quod ipsa sunt duobus existentibus & dictis, licet dispariter & dissimiliter, optimis directè contra∣ria: pessimum enim est, quod optimo contraerium. Quantum autem est indictis peccan∣tibus, unum peccaminum est ipsius Deitatis superssentialiter & supernaraliter opti∣mae. Alterum verò deformitatis & deificationis, ex divini radii gratifica participati∣one essentialiter & naturaliter optimae interemptio; & quia sicut in bonis, causa boni melior est suo causato, sic & in malis, causa mali pejor est suo causato. Ma∣nifestum, quoniam talium pessimorum interemptorum deformitatis & deificationis in

ovibus Christi in Ecclesia Dei introductores, ipsis pessimis interemptoribus sunt pejores, Lucifero et Antichristo proximiores, et in hac pejoritate gradatim, quanto magis superexcellentes, quia ex majore et divi∣niore potestate sibi divinitus in aedificationem, non in destructionem, tradita, magis tenerentur ab Ecclesia Dei tales interemptores pes∣simos excludere et extirpare. Non potest igitur sanctissima sedes Apostolica, cui à sancto sanctorum Domino Jesu Christo tradita est potestas omnimoda, testante A∣postolo* 1.1052 in aedificationem, non in destructionem, aliquid urgens in hujusmodi pec∣catum, Domino Jesu Christo tam odibile, detestabile, & abominabile, & humano generi summè perniciabile, vel mandare, vel praecipere, vel quoque modo ad ali∣quid tale conari. Hoc enim esset suae potestatis evidenter sanctissimae et plenissimae, vel defectio, vel corruptio, vel abusio, vel a throno gloriae Domini nostri Jesu Christi omnimodo elongatio, et in Cathe∣dra pestilentiae, poenarum gehennalium duobus praedictis tenebra∣rum principibus proximo coassessio. Nec potest quis immaculata et sincera obedientia eidem sedi subditus et fidelis, et a corpore Christi, et eadem sancta sediper schisma non abscissus, mandatis vel praecep∣tis, vel quibuscunque conaminibus, undecunque emanantibus, etsi a supremo Angelorum ordine, obtemperare, sed necesse habet to∣tis viribus contradicere et rebellare. Propter hoc, reverendi Domini, e∣go ex debito obedientiae & fidelitatis qua teneor verique paren••i Apostolicae sedis sanctissimae, & ex amore unionis in corpore Christi cum ea, his quae in praedicta lite∣ra-continentur, & maximè, quia, ut praetactum, ad peccatum Domino Jesu Christo abominabilissimum, et humano generi perniciosissimum evi∣dentissime vergunt, et Apostolitae sedis sanctitati omnino adver∣santur, et contrariantur Catholicae fidei, unice, filialiter, et obe∣dienter non obedio, contradico et rebello. Nec ob hoc potest inde ve∣stra discretio quicquam durum contra me ••tatuere, quia omnis mea in hac parte & contradictio & actio, nec contradictio est nec rebellio, sed filialis divino manda∣to debita patri & vestri honoratio. Breviter autem recolligens dico; Apostolicae sedis sanctitas non potest uisi quae in aedificationem sunt, et non destructionem: haec enim est potestatis plenitudo, omnia posse in aedificationem. Haec autem quas vocant provisiones, non sunt in aedificationem, sed in manifestissimam destructionem. Non igitur eas potest beata sedes Apostolica acceptare, quia caro et sanguis, quae Regnum Dei non possidebunt, eas revelavit, et non Pater* 1.1053 Domini nostri Jesu Christi, qui est in caelis.

How strangely pas••ionate Pope Innocent grew upon the reading of these Letters, what Oathes, yea most proud insolent speeches he used both of the King of England, stiling him not only his vassal, but slave, and of this Learned conscientious Bishop for reprehending, disobeying his impious, unapostolical mandates; and how un∣like he was to our Saviour Jesus Christ, or St. Peter, whose Vicar and Successor he pretended himself, this ensuing narrative will discover.

Haec cum ad Domini Papae audientiam pervenissent, non se capiens prae ira et* 1.1054 indignatione, torvoaspectu et superbo animo ait Quis est iste senex delirus, surdus & absurdus, qui facta audax, imò temerarius, judicat? Per Petrum et Pau∣lum, nisi moveret nos innata ingenuitas, ipsum in tantam confusio∣nem praecipitarem, ut toti mundo fabula foret, stupor, exemplum, et prodigium. Nonne Rex Anglorum noster est Vassallus, et ut plus dicam, mancipium, qui potest eum nutu nostro incarcerare, et igno∣miniae mancipare? Et cum haec inter fratres Cardinales recitarentur, vix com∣pescentes impetum Papae, dixerunt ei, Non expediret, Domine, ut aliquid durum contra ipsum Episcopum statueremus: ut enim vera fateamur, vera sunt quae di∣cit. Non possumus eum condemnare. Catholicus est, imo et sanctissimus, nobis religiosior, nobis et sanctior, excellentior, et ex∣cellentious

vitae, ita ut non credatur inter omnes Praelatos majo∣rem, imo nec parem habere. Novit hoc Gallicana & Anglicana Cler•• universi∣tas, nostra non praevaleret-contradictio. Hujusmodi Epistolae veritas, quae jam fortè multis innotuit, multos contra nos poterit commovere. Magnus enim habe∣tur Philosophus, Latinis & Graecis Literis ad plenum eruditus, zelator justitiae, lector in Theologiae Scholis, praedicator in populo, castitatis amater, persecutor simonialium. Haec dixerunt Dominus Aegidius Hispanus Cardinalis, & alii, quos propria tangebat conscientia. Consilium dederunt Domino Papae, ut omnia haec conniventibus oculis sub dissimulatione transire permitteret, ne super hoc tu∣multus excitaretur. Maxime propter hoc, quia scitur, quod quandoque discessio est ventura.

Diebus sub eisdem, cum dies caniculares suàm exercuissent malitiam, Episcopus* 1.1055 Lincolniensis Robertus apud Bukedonam Manerium suum, decubuit graviter infirmatus. Vocavit igitur ad se quendam fratrem de ordine Praedicatorum, Magistrum Johannem de Sancto Aegidio, in arte peritum Medicinali, & in Theologia lectorem, eleganter eruditum & erudientem, ut ab eo corporis & animae reciperet consolationem. No∣verat enim in spiritu, tribulationem in proximo Ecclesiae ingruere, quam non provi∣dimus. Unde praecepit Sacerdotibus per suam Diocesim constitutis, ut solenniter in omnes Chartarum Magnarum de Regni libertatibus violatores, ubicunque cog∣noscerent homines conventuros, sententiam Excommunicationis indefessè innova∣rent. Cui praecepto quidam aulici tàm Clerici quàm Laici, procaciter resistentes, Presbyteris contumelias inferebant. Unde ex ipso facto, ipsos novimus vinculo anathematis irretitos. Et cum una dierum confabularetur Episcopus cum memorato fratre Johanne physico, recitando facta Papae, redarguit graviter confratres suos Praedicatores, & alios, similiter Minoribus non pepercit, eo quod ordo eorum idcirco in paupertate voluntaria, quae est paupertas spiritus, salubriter constituitur, ut liberi∣us vitia potentum non palpent, sed censoria austeritate acriter reprehendant. Quia

Cantabit vacuus coram latrone viator.

In hoc autem▪ quod tu frater Johannes, & alii Praedicatores peccata magnatum au∣dacter non redarguitis, & facinora non detunicatis, haereticos censeo manifestos. Et addidit Episcopus, Quid est haeresis? Da definitionem. Et cum haesitasset frater J. non recolens authenticam ipsius rei rationem ac definitionem, subjunxit Episcopus fideli interpretatione Graeci Idiomatis in Latinum: Haeresis est sententia humano sensu electa, scripturae sacrae contraria, palam edocta, pertinaciter defensa. Haeresis Graecè, electio Latinè. Et consequenter subjunxit, reprehendens Praelatos maxime Romanos, qui consanguineis suis indignis, aetate et scientia in∣sufficientibus, curam committunt animarum. Dare curam animarum parvulo, sententia est alicujus Praelati, humano sensu electa propter carnem vel ter∣renitatem. Et est contraria scripturae sanctae, quae prohibet fieri Pastores, qui non sunt idonei ad arcendum lupos: & est palam edocta, quia manife••••e portatur Charta sigillata vel Bullata, et est pertinaciter defensa, quia si∣quis voluerit contradicere, suspenditur, excommunicatur, et super eum praelium sanctificatur. Cui tota definitio haeretici convenit, haereticus est. Sed quisque fidelis tenetur opponere se haeretico quantum potest▪ qui ergo potest contradicere, & non contradicit, peccat, & videtur fautor esse, secundum illud Gre∣gorii: Non caret scrupulo societatis occultae, qui manifesto facinori desinit obviare. Sed fratres tàm Minores quàm Praedicatores maximè obligantur ad oppositionem contra talem, cum utrique habeant ex officio gratiam praedicandi, sunt ad illud offici∣um per paupertatem liberiores: non solum peccant▪ si ei non contradicunt, imo fautores ipsius existunt, sicut & Apostolus ad Romanos, id est, non solumqui talia agunt, sed qui consentiunt, digni sunt morte. Potest ergo concludi, quod tam Papa, nisi ab hoc vitio cesset, quam dicti fratres, nisi curiosos se ex∣hibeant ad arcendum talem, digni sunt morte, scilicet perpetua. Item dicit Decretalis, quod super tali vitio, videlicet haeresi, potest et de∣bet Papa accusari.

Et quia noctes tunc temporis in longum protrahebantur, erat autem tertia nox ante festum Sancti Dionysii, Episcopus lethali taedio & infirmitate praegravatus, accer∣siri praecepit aliquos de Clericis suis, ut saltem mutuis collocutionibus recrearentur, quibus Episcopus dolens de jactura animarum per Papalis Curiae avaritiam, suspirans ait, Christus venit in mundum ut animas lucraretur: Ergo si quis animas perdere non formidat, nonne Antichristus merito est di∣cendus? Dominus sex diebus mundum condidit universum, sed ut hominem repararet plùs quam triginta annis laboravit; nonne ergo animarum destructor inimicus Dei et Antichristus censetur? Privilegia Sanctorum Pontificum Romanorum praedecessorum suorum, Papa impudenter annullare per hoc repagulum, Non obstante, non erubescit, quod non fit sine eorum praejudicio et injuria manifesta: sic enim reprobat et diruit, quod tanti et tot Sancti aedificarunt; ecce Sanctorum contemptus! Me∣rito igitur contemptor contemnetur, secundum illud Isaiae, Vae qui s••ernis, nonne contemneris? Quis ejus privilegia conservabit? Errorem suum ad hoc respondens Papa sic tuetur, Par in parem non habet imperium: Ergo Papa me Papam minime praevalet obligare. Ad hoc respondeo, ait Episcopus; Mihi videtur, non sunt pares navigans in mundi periculo, & gratulans in portus securitate. Da, ut aliquis Papa salvetur. Absit dicere contrarium; dicit Salvator, Qui minor est in Regno coelorum, major est Johanne Baptista, quo major inter natos mulierum nemo surrexit. Nonne major est ergo aliquis Papa dator privilegiorum vel confir∣mator, isto vivente? Profectò, major mihi videtur, ergo in minorem habet impe∣rium, non igitur debet praeteritorum. Nonne dicit Papa de suis plerisque praede∣cessoribus, ille vel ille piae recordationis praedecessor noster, &c. & saepè, adhaerentes Sancti praedec ssoris nostri vestigi••s, &c. Quare ergo quae jecerunt, diruunt fundamenta qui sequuntur? Plures Apostolici viri ••••um al••••••uod privilegi∣um prius piè concessum con••••marunt. Nonne plures divina gratia salvati, majores sunt uno solo adhuc periclitante? Item, antiqui Patres nostri v•••••• Apo∣stolici tempore sunt priores▪ et quos antiqui temporis attollit reverentia, venerabiles habere tenemur. Hoc benè attend••bat Sanctus virtute venerabi∣lis Benedictus, omnium spiritu sanctorum repletus in regula sua; qui prius venientes qualescunque authenticis viris tardius ad ordinem accedentibus p••aeponit, & esse prae∣cipit venerabiles & priores. Vnde ergo haec injuriosa temeritas, privile∣gia antiquorum sanctorum multorum in irritum revocare?

Praeterea, etsi multi alii viri Apostolici Ecclesiam afflixerint, ille gray us aliis coegit* 1.1056 ancillari, et inconvenientia multiplicavit. Caursini enim manifesti usurarii, quos Sancti Patres & Doctores nostris, quos vidimus & audivimus, videlicet Magister eximius in Francia Praedicator, Abbas quoque de Flay Cisterciensis ordinis, Magister Jacobus de Viteri, Cantuariensis Archiepiscopus Stephanus exulans, Magister Robertus de Curcun, praedicando à partibus Franciae ejecerunt, quia anteà hac pe••••e Anglia non laborabat, iste Papa suscitavit et protegit suscitatos; et si quis oblo∣quatur, damnis et laboribus, teste Episcopo Londinensi Rogero, fatiga∣tur. Novit mundus, quod usura detestabilis habetur in utroque Testamento et a Deo prohibetur, nunc Domini Papae Mercatores vel Scambiatores, obmurmurantibus Judaeis, palam Londini foene∣rantur, viris Ecclesiasticis et maxime religiosis diversa machinan∣tur gravamina, cogentes quos gravat egestas mentiri, et signa sua scriptis mendac••••us appendere: quod est idololatrare, et veritati, quae Deus est abrenunciare. Verbi gratia, mutuo accipio marcas per annum pro centum libris: cogor conficere scriptum & signare, in quo confiteor me centum libras mutuo in fine anni solvendas recepisse. Et si fortè sortem pecuniae tibi infra mensem vel dies pauciores adqui•• tam usurario Papali solvere volueris, non recipiet, nisi integraliter centum libras: Quae conditio gravior est quam Judaeorum, quia quan∣docunque sortem Judaeo attuleris, recipiet benignè, cum tanto lucro quod tempori tanto se commensurat. Praetereà, novimus Papam fratribus Praedicatorum & Mino∣ribus praecepisse, ut morituris assistentes, quos inquirant diligenter, persuadeant ur∣genter, ut condant testamenta sua ad commodum & subsidium Terrae Sanctae, & crucem

assumant, ut cum convaluerint substantiolas eorum emungant, vel si moriantur ab executoribus tantum recipiatur vel extorqueatur. Cruce quoque signatos per∣sonis Laicis, sicut quondam in templo oves et boves venundari con∣sueveruut, vendit apporiando. Inspeximusque Literam Papalem, in qua in∣sertum reperimus, quod testamenta condentes, vel crucem suscipientes, et subsidium Terrae Sanctae impendentes, tantundem recipient indul∣gentiae, quantum pecuniae largientur. Praecepit insuper Papa ••••t multis suis scriptis, Praelatis, ut tali vel tali alieno et absenti et penitus indigno, qui nec Literas vel linguam novit indigenarum, ut praedicare posset vel confessiones recipere, vel saltem propter pau∣peres reficiendos et transeuntes suscipiendos, residentiam facere, providerent in Ecclesiastico beneficio, quantum vel quale duceret acceptandum. Item scimus Dominum Papam scripsisse Abbati de Sancto Albano, ut provideret cuidam Johanni de Camezana, quem nunquam viderat, in beneficio compecenti: et infra breve tempus provisum est ei in Ecclesia, quae annuatim 40. marcas et amplius valebat: sed ipse ea non contentus, conquestus est Papae. Scripsit igitur Papa Abba∣ti memorato, ut dicto Clerico uberius provideretur: nihilominus tamen reservata eidem Domino Papae prioris Ecclesiae donatione. Et non post haec dies multos venerunt ad praedicti Abbatis coenobi∣um, duae satis despicabiles personae Literas Papales deferentes; in quarum tenore insertum fuit, ut illico ipsis viris nobilibus ad sua ne∣gotia expedienda sine difficultate ad manum decem marcas Abbas conferret, quibus ampullosa et minantia verba proferentibus, Ab∣bas finem fecit. De viris quoque sanctis et literatis, qui saeculum ordine irregressibili pro Deo imitando reliquerunt, suos facit Papa telonarios, ad pecuniam argumentose extorquendam. Quod & ipsi onus inviti suscipiunt, ne inobedientes esse videantur. Et sic de saecularibus fiunt saeculariores, & mentitur in eis tragulorum vilitas, dum sub habitu paupertatis spiri∣tus habitat elationis; et quia non debet mitti in Angliam Legatus, nisi a Rege postulatus, mittit Papa Legatos sophisticos et transforma∣tos, sed non rubeis vestibus redimitos, magnis armatos potestati∣bus, nec est difficile exemplum invenire. Tot enim frequenter ad∣veniunt hujusmodi, ut eorum nomina audientibus taedium generaret. Caeterum, quod videre non consuevi, concedit Papa ob favorem saecularem, ut aliquis Episcopatum obtineat▪ nec tamen Episcopus existat▪ sed electus sempiternus: quod tantundem significat, ut lac et lanam habeat ovium, lupos tamen non abigendo, pristinos etiam reditus retinendo. Et cum haec et alia enormia, videlicet omne genus ava∣ritiae, usuram, symoniam et rapinam, omne genus luxuriae, libidi∣nem, gulam, et ornatum, quae in Curia illa regnant, detestaretur▪ ut vere de ipsa judicatur,

Ejus avaritiae totus non sufficit orbis, Ejus luxuriae meretrix non sufficit omnis.

Nitebatur prosequi, quomodo confisa Curia illa, ut Jordanus in∣fluat in os ejus, patulo hiatu aspirabat, ut etiam bona intestatorum et distincte legatorum sibi usurparent; et ut licentius hoc facerent, Regem in rapinis suis consortem facerent et participem. Nec libe∣rabitur Ecclesia ab Aegyptia servitute, nisi in ore gladii cruentandi. Sed haec profectò levia, sed in brevi, scilicet hoc triennio▪ ventura sunt graviora. In calce vero hujusmodi propheticae locutionis, quem praerumpentibus singultibus,

lachrymis, & suspiriis vix pronunciasset, abbreviata est lingua ejus, & deficiente ha∣litu, organum vocis siluit mutilatum.

Migravit igitur ab hujusmodi mundi, quem nunquam dilexit, exilio, Sanctus Lin∣colniensis* 1.1057 Episcopus Robertus secundus, apud Bugedonam Manerium suum in nocte Sancti Dionysii. Domini Papae et Regis redargutor manifestus, Prae∣latorum correptor, Monachorum corrector, Presbyterorum director, Ciericorum instructor, Scholarium sustentator, Populi praedicator, Incontinentium persecutor, Scripturarum sedulus perscrutator di∣versarum, Romanorum malleus et contemptor. In mensa refectionis corporalis, dapsilis, copiosus, & civilis, hilaris & affabilis. In mensa vero spirituali devotus, lachrymosus, & contritus. In officio Pontificali sedulus, venerabilis, & in∣fatigabilis.

What melody was beard in the ayre near Bugden, ravishing the ears and hearts of the hearers, what ringing of Bells to the astonishment of the Auditors, that night this Bishop dyed and passed from Earth to Heaven, what miracles upon miracles were wrought at his Tomb after his decease, you may read at large in Matthew Paris, he being generally reputed a Saint worthy Canonization; therefore his de∣clamations against the Pope and his premised exorbitances, whiles ready to give up the ghost, must needs be real, weighty, and worthy consideration.

These his oppositions and declamations against the Pope, induced Mat. Paris to give this character of the year 1253. (wherein he dyed) at the close whereof, * Transiit igitur annus ille Papae et Papalibus, arctus et augurialis. The* 1.1058 Pope being extremely angry with Grosthead, writ a Letter to the King of England, to digg up his bones and cast them out of the Church, as if he were a Heathen; whereupon this Bishops ghost appeared to him that night, expostulated with him, pricked him in the side, and haunted him till his death, thus related by Matthew Paris and others.

Hoc etiam anno, Dominus Papa dum una dierum iratus supra modum, vellet* 1.1059 cum mala gratia omnium fratrum Cardinalium ossa Episcopi Lincol∣niensis corporis extra Ecclesiam projicere, et ipsum in tantam infami∣am praecipitare, ut Ethnicus, rebellis, et inobediens per totum mun∣dum acclamaretur: jussit talem Literam scribi Domino Regi Anglia transmit∣tendam, sciens quod ipse Rex libenter desaeviret in ipsum, & in Ecclesiam depraedan∣dam. Sed nocte sequenti apparuit ei idem Episcopus Lincolniensis Pontificalibus redimitus, vultuque severo, intuituque austero, ac voce terribili, ipsum Papam in lecto sine quiete quiescentem aggreditur & affatur, pungens ipsum in latere ictu im∣petuoso suo cuspide baculi, quem bajulabat, pastorali. Et dixit ei: Senebalde Papa miserrime, proposuistine ossa mea in mei & Ecclesiae Lincolniensis opprobrium extra Ec∣clesiam projicere? unde haec tibi temeritas? Dignius foret, ut tu, à Deo sublimatus & honoratus, Dei zelatores, licet defunctos, coleres. Nullam potestatem in me haberae, te Dominus amodò patietur. Scripsi tibi in spiritu humilitatis & dilectionis, ut errores tuos crebros corrigeres. Sed tu monita salubria superbo oculo, & fascinanti corde con∣tempsisti. Vae qui spernis, nonne & tu contemneris? Et sic recedens Pontifex Robertus, ipsum Papam, qui quando, ut dictum est, pungebatur, ab alto ingemuit, quasi lancea transverberatus, dereliquit seminecem, & voce flebili cum suspiriis ingemiscentem. Unde Camerarii ejus haec audientes, attoniti interrogaverunt, quidnam hoc sibi vel∣let? Papa verò cum gemitibus & suspiriis respondit, dicens: Terrores nocturni con∣turbaverunt me vehementer. Nec mihi penitus ut prius restaurabor restitutus, heu, heu, quantum latus dol••o, sum lancea genii lanc••atus. Nec comedit nec ••ibit illa die, fin∣gens se anhelis febribus inflammatum. Nec adhuc quievit Domini super eum ultio, cum indignatione.

Nec multo post, Papa non sentiens divinas per servum suum admonitiones, sed* 1.1060 bellicis nimis & saecularibus negotus intendens, minus in eis prosperatur, licet curam, laborem, & sumptus non paucos expendendo. Sed Marte ci, imo Domino exerci∣tuum adversante, exercitus ejus, quem contra Apulos maximis sumptibus direxerat, sub ducatu consanguinei nepotis sui Willielmi, dissipatu••, victus & confusus, cum ejus Duce lethaliter vulnerato occubuit. Referuntur ibidem interfecti Christiani milites & servientes praevalidi stipendiarii Papae militantes, ad quatuor mille virorum. Et luxit tantum sanguinem Christianum effusum tota patria Romanorum. Direxerat

autem Papa iter illis diebus versus Neapolim: licet in latere quasi pleuresi infirma∣tus, vel lancea sauciatus. Nec potuit ei Cardinalis Albi physica suffragari. Non enim pepercit Robertus Lincolniensis Senebaldo Januens. Et qui vivum noluerat au∣dire corripientem, senserat mortuum impingentem. Nec unquam postea, ipse Papa unum bonum diem vel prosperum continuavit usque ad noctem, vel noctem usque ad diem, sed insomnem & molestam.

This History is thus related by ^a Ranulphus Cestrensis, and ^b Henry de Knighton. Hoc* 1.1061 anno obiit sanctus Robertus dictus Grosteteste Episcopus Lincolniensis 7. Idus Octo∣bris, qui in cunctis liberalibus artibus excellenter eruditus, praecipuè in Logica, & Astrologia plurima commentatus est, ad Innocentium Papam misit Epistolam satis to∣nantem, quae sic incipit. Dominus noster Jesus Christus pro eo quod Ecclesias Anglicanas indebitis, & insolitis exactionibus gravare videretur, & quia nepotulo suo Puero Papa contulisset Canonicatum cum proxima praebenda vacatura in Eccle∣sia Lincolniensi, quem tamen Robertus admittere noluit, rescribens Papae, nec velle debere tales ad curas animarum admittere, qui se nescirent nec possent regere, Qua de causa ad Curiam vocatus et excommu∣nicatus, appellavit a Curia Innocentii, ad tribunal Christi, unde contigit ut post biennium mortis Roberti, apparuit Papae de Nocte quiescenti quidam Episco∣pus Pontificalibus indutus sic inquiens, Surge miser veni ad judicium. Et statim cum baculo pastorali pupugit Papam in latere sinistro usque ad cor, unde & lectisternium Papae inventum est mane sanguinolentum, & ipse defunctus hac de causa, quamvis Robertus perspicuis effulgeret miraculis, non est permissus a Curia Canonizari.

What passages fell out between the King, Archbishop and Canons of Lincoln about electing a new Bishop and Archdeacon after Grostheads death, I find thus related.

In crastino verò beati Thomae Martyris, Canonici Lincolnienses elegerunt sibi in* 1.1062 Episcopum Magistrum Henricum de Lexintona, ejusdem Ecclesiae Decanum, & trans∣fretavit electus ut Regem videret, & ut à Rege videretur & acceptaretur, tàm electo quàm electione approbata vel reprobata. Formidabat a••tem apparere coram Rege, qui secundum consuetudinem suam, ipsum Decanum, et totum pre∣cibus sollicitaverat urgentissimis Capitulum, ut Episcopum Herefor∣densem (qui manifestè reprobandus fuerat, tum quia alienigena Anglioum idioma ignoravit, tum quod fama, vel potius infamia ejus extitit, quod Regno fuerat inimi∣cissimus & infidelissimus) eligerent in Episcopum & suarum pastorem animarum. Cui licet Regiae petitioni instantissimae, nullatenus voluerunt Ca∣nonici electores favorem exhibere. Ipse enim per manum saecularem, in ip∣sum Episcopatum violenter intrusus Herefordensem, tam religiosos quam saecu∣lares in partibus ultramarinis (utinam honeste commorans) gre∣gem sibi commissum, lacte, lana, et aruina saginatus, lupinis denti∣bus dereliquit. Veruntamen Rex non inveniens in dicto electo, causam repro∣bationis, ipsum, licet non sereno corde, admisit: being consecrated soon after by Archbishop Boniface beyond the Seas.

Ipsisque diebus, revertente Archiepiscopo Cantuariensi Bonifacio, à sepultura Epis∣copi* 1.1063 Lincolniensis Roberti, orta est discordia inter ipsum & Capitulum Lincolniensem. Vendicabat enim sibi Archiepiscopus de jure communi, potestatem conferendi prae∣bendas & redditus in Episcopatu Lincolniensi, pastore suo viduato. Decanus verò & Capitulum speciali beneficio innitentes, & consuetudini approbatae & antiquae, è contra dicebant. Quibus testimonium perhibebat Magister Walterus de Billesdona, vir Jurisperitus & fidedignus, qui enumeravit tres Ecclesias à Decano sede vacante collatas. Et multi alii, qui hoc noverant, & viderant. Archiepiscopus de mul∣tiplici confisus potestate, contradictores omnes excommunicavit. Solus autem Lincolniensis Archidiaconus, Magister videlicet Willielmus Lupus, vir quidem Jurisperitus, eleganter literatus, & magnae auctoritatis, contradicens Archi∣episcopo in faciem, pro jure et libertate Ecclesiae constanter appellavit ad Summi Pontificis praesentiam: Unde quoniam solus se murum op∣posuit pro suae possessione & libertate Ecclesiae, usque ad mortem miserabiles, sicut sequens sermo declarabit, tribulationes toleravit. Canonici vero ex antiquis

causis inutiliter ventilatis fatigati, nec valentes nec volentes con∣tra tantum adversarium dubia causarum fata contendentes experiri, succubuerunt, et succumbentes, absolutionis beneficium promerue∣runt. Archidiaconus vero consistens stabilis in proposito, quaesivit interim diverticula. Tandem tutum credens habere refugium apud Sanctum Ed∣mundum, quia illic & in terra Sancti Albani consueverant esse afflictorum refugia & protectiones, postquam stetisset quadraginta diebus in sententia juste vel injuste, se ad protectionem dicti Sancti Edmundi contulit & Civitatem. Ubi persequente Archi∣episcopo, cum ibi non asylum refugii, sed carceris invenisset duritiem: nec eum po∣terat Abbas Sancti Edmundi protegere vel receptare: Archidiaconus pauper, profugus, et exul, Romam adiit, a Domino Papa aliquam saltem consolationem adepturus. Papa autem misertus ac miseratus, cognita veritate, pusillanimitatem Canonicorum, & Archipraesulis redarguens austeritatem, & Archi∣diaconi constantiam commendans, paternum sibi providit remedium. Archidiaconus verò nacta spe meliori, cum rediens à Curia in partes cisalpinas pervenisset, post tot labores & dolores, quos pro suae libertate Ecclesiae sustinuisset, viam universae carnis est ingressus, merito beato Thomae Martyri, qui ob similem causam occubuit, associ∣andus. Sed ante mortem, fere triennalem sustinuit in hac causa tri∣bulationem. Such was the Archbishops Tyranny.

The King (in imitation of the Pope) issued these Letters Patents in nature of Provisions, to provide Benefices for 12. Clerks, amounting to several Annual values, out of Livings belonging to his Donation, directed to Richard Earl of Cornwall, Guardian of the Realm in his absence, dated at Portesmuth, being there taking Ship for Gascoign.

REX R. Comiti Cornubiae, & Magistro Willielmo de Killkenni Archidiac. Coventr.* 1.1064 salutem. Sciatis, quod concessimus dilecto nobis Thomae de Rusillum Clerico, quod in Beneficio Ecclesiastico, quod ad nostram Donationem pertineat, de 30. vel 40. Marcarum eidem provideatur: Et ideo vobis mandamus, quod in hujus∣modi Beneficio eidem Thomae provideatis vice nostra. In cujus, &c. Teste Rege apud Portesm. 7. die Julii.

Eodem modo mandatum est eisdem pro Simone de Vertiers Clerico, de provisione ei facienda in 50. Marc. redditus. Teste ut supra.

Eodem modo mandatum est eisdem pro Hugone de Salinis, de provisione ei faci∣enda in 40. vel 50. Marc. redditus. Teste ut supra.

Eodem modo mandatum est eisdem pro Radulpho de Dungun. de provisione ei faci∣enda in Beneficio Ecclesiastico competenti.

Petrus Chaceport habet consimiles Literas eisdem de provisione ei facienda in 200. Libr. redditus, in Ecclesiastico Beneficio immediatè post provisionem Henrici de Wengham.

Consimiles Literas habet Radulphus de Montibus eisdem de provisione ei facienda in Beneficio Ecclesiastico 60. Marc.

Consimiles Literas habet Magister Nicholaus de Plumpton de provisione ei facienda in Beneficio Ecclesiastico 24. Marc.

Consimiles Literas habet Magister Johannes de Lith, Clericus A. Winton. elect. de provisione ei facienda in Beneficio Ecclesiastico 60. Marc.

Consimiles Literas habet Robertus de Shottindon, de provisione ei facienda in Bene∣ficio Ecclesiastico sibi convenienti.

Et Willus de Rupella in Beneficio Ecclesiastico 40. Marc.

Et Roberto de Cantuar. in Beneficio Ecclesiastico 50. Marc.

Et Bric. filio Willielmi Beaufiz Clerico, in Beneficio Ecclesiastico 15. vel 20. Marc.

The same year the King issued this Writ to the Bishop of Chichester, to publish throughout his Diocesse the Priviledges he had granted to all such who should crosse themselves for the Holy Land, being the same in * 1.1065 terms with those the year before, sent to the Archbishop of York to publish, the Writs running in the same form.

REX R. Cicestriae Episcopo, & Magistro Hugoni de Sancto Edmundo, salutem.* 1.1066 Volentes Crucesignatis gratias facere speciales, &c. as in the forecited Writ. In the margin there is this Annotation. Postea substituti fuerant de novo Episcopo Norwic. & Cicestr. & Abbas Westm. & innovatae fuerunt Literae singulis illorum di∣rectae in festo Ascensionis Domini. Anno, &c. 38.

Et similiter Literae interius notatae de negotio Crucis.

The King to promote the levying of the Dismes granted him for his voyage to∣wards the relief of the Holy Land, wherein the Bishop of Chichester was principally imployed, sent this Patent to the Archbishops and Bishops to desire and require their favorable assistance of him and his Agents in this affair.

REX Archiepiscopis, &c. salutem. Cum venerabilis Pater Episcopus Cicestren∣sis* 1.1067 ad instantiam nostram, & de Consilio nostro, authoritate Apostolica benignè propter Deum, salutem animarum, Terrae Sanctae subsidium, & honorem nostrum assumpserit onus & officium praedicationis Crucis Christi exequendum, collectionem Decimae beneficiorum Ecclesiasticorum in subsidium praedictae Terrae Sanctae, autho∣ritate praemissa nobis concessae & alia faciend. quae pertinent ad dictum negotium per Regnum nostrum, per se & per alios idoneos, quibus vices suas super hoc duxerit committendas, vobis supplicamus attentius, rogantes & exorantes in Domino in fide qua Deo & nobis tenemini mandantes, quatenus ob amorem Crucifixi, cujus negoti∣um geritur in hac parte, & ob reverentiam nostram, sibi & aliis quos pro praedicto ne∣gotio per Literas suas ad vos contigerit destinari favorabiliter assistentes in omnibus hiis quae contingunt officium supradictum ad promotionem dicti negotii consilium, auxilium, & favorem benevolum praebere studeatis. Tantum facientes ut praeter merita quae vobis inde accrescend. à Domino vobis universis & singulis teneri debea∣mus, in vestris negotiis penes nos expediendis grata vicissitudine, ad gratias speciales. In cujus, &c.

Teste ut supra.

Per Regem.

The Bishops of the Province of Canterbury being to meet in a Convocation at London, the King lest they should attempt any thing therein against the Rights of his Crown, or Liberty of his people, appointed two Proctors by this Patent to sit and act therein in his behalf.

REX universis, &c. salutem. Quia intelleximus quod Venerabiles Patres* 1.1068 Episcopi Provinciae Cantuar. London. convenerunt, ad tractandum super aliquibus articulis qui statum nostrum et Regni nostri contingere possint, ne jus nostrum et subditorum negligere videamur, Magi∣strum Nicholaum de Plimpton Clericum, et Rogerum de Lockinton nostros constituimus procuratores, ad proponendum de jure nostro qttae ipsis videbitur expedire: Et ad alia faciend. nomine ••••Spand••••ro quae hujusmodi negotium requiret; Et ad appellandum si opus fuerit prout ordo juris dictabit. In cujus, &c.

Teste Rege apud Windles. 12. die Januarii.

Per Regem.

The King having contracted with those of Marcelles for Ships to transport him, his forces and Subjects to the Holy Land, issued this Writ to all persons of all ranks who had taken the Crosse upon them in Ireland, to certifie him what number they amounted to, that so he might provide Ships accordingly.

REX Archiepiscopis, Episcopis, Comitibus, Baronibus, Militibus, & omnibus* 1.1069 aliis Crucesignatis Hiberniae, salutem. Sciatis, quod juravimus & statuimus passagium nostrum in Terram Sanctam à festo Sancti Johannis Baptistae Anno Domini 1253. in tres annos, quod etiam Dominus Papa confirmavit, ac apud Marsill. mare ingredi proponentes, tractatum nuper habuimus ob nostrum & vestrum commodum super passagio cum probis hominibus Marsill. quos ad nos in Angliam venire prop∣ter hoc fecimus: Et ideo vobis mandamus rogantes, quod ad certo••diem & locum

conveniatis ad sciendum quot, & qui vestrum nobiscum in Terram Sanctam persona∣liter profisciscentur, & de numero omnium illorum nos sine dilatione distinctè & apertè certificetis, ut de securis naves contra praedictum passagium ad opus vestrum & nostrum provideri faciamus. In cujus, &c. Teste Rege apud Westm. 9. die Maii.

Idem mandatum Archiepiscopis, Episcopis, &c. Scoc. In cujus, &c. Teste ut supra.

The Archbishop of Ardmach in Ireland having occasion to repair to Rome con∣cerning the affaires of his Church, durst not do it without the Kings license, which he upon his Petition obtained, together with a suspension of Suits against him during his absence, as this Patent manifests.

REX omnibus, &c. salutem. Cum Venerabilis Pater R. Archiepiscopus Arma∣chan.* 1.1070 profectus sit de licentia nostra ad Curiam Romanam pro ne∣gotiis Ecclesiae suae: Volumus, quod quietus sit de omnibus placitis & querelis usque ad festum Sancti Martini proximum futurum. Et ideo vobis mandamus, quod de omnibus placitis & querelis ipsum Archiepiscopum, usque ad eundem Terminum quietum esse faciatis. In cujus, &c. Teste Rege apud Windles. 11. die Junii.

The King by this Patent constituted two Proctors to promote the businesse of the Crosse in the Court of Rome, promising to ratifie what they should do therein.

REX I. Summo Pontifici, salutem. Noverat vestra Sancta Paternitas, quod* 1.1071 nos constituimus & ordinavimus dilectos nobis in Christo Johannem de Amblion, Decanum Montis Sancti Andraee in Sabandia Capellanum vestrum, & Magistrum Ni∣cholaum de Plimpton procuratores nostros ad impetrandum & contradicendum in Cu∣ria ve••••ra, ad petendum etiam gratias & indulgentias pro subsidio Terra Sanctae & alias, prout eis injunximus viva voce. Ratum habituri & firmum quicquid per ipsos in Curia vestra super praemissis factum fuerit & procuratum. In cujus, &c. Teste Rege apud Windles. 12. die Junii.

The King this year passing over into Gascoigne, and committing the custody of the Realm to the Queen and Earl Richard, when he was taking Ship at Portesmuth sent this Mandate to the Queen, (a badge of his Ecclesiastical power in divine Offi∣ces and Masses to be said for him) thus entred in the Clause Rolls.

MAndatum est Reginae Angliae, quod in Capella Regis apud Westmonaster. singulis* 1.1072 diebus celebrari faciat Missam beati Edwardi, quamdiu Rex fuerit in partibus praedictis. Teste Rege apud Portesm. 5. die Julii.

Richard Earl of Cornwall (as you heard before) having refused the Popes proffer of the Kingdom of Sicily to him, only to pick his purse, and engage him in his quar∣rel against Conrade the rightfull King, he thereupon tendred it to our K. Henry for the self-same ends, being lesse circumspect, and easier to be circumvented then his Brother, thus related.

Diebus sub eisdem, cum Magister Albertus ad Curiam Romanam perveniens, nun∣ciasset* 1.1073 Papae, quod nullo modo poterat Comitem Richardum flectere ad consensum, ut Regnum Siciliae & Apuliae sibi oblatum vellet recipere, & seipsum & omnia sua ambiguis casibus exponere, nisi primò Papa sibi de suo genere optimos praestaret obsides de securitate fidelitatis. Et praeterea, juvaret eum de aliqua quantitate pecuniae, in negotio Martio illo exponendae. Et insuper traderet ei quaedam Castra, quae Papa in con∣finiis habebat, ut secura sibi inveniret receptacula. Papa autem hoc videns sibi esse difficile, respondit: Nolumus tot subjacere conditionibus. Cui Magister Albertus: Comes mihi dixit, si sic non feceris, ut praelibatum est, idem est, ac si quis diceret, Vendo vel do tibi Lunam, asc••nde, & apprehende eam. At Papa considerans suam in dicto Comite admoni∣tionem non valere, subjunxit: Non curamus cum ipso confoederari, vel aliquid com∣mune habere. Cum igitur certificaretur Papa, quod frustra jecisset rete ante oculos pennatorum, missis secretis nuntiis ad Dominum Regem Angliae, ut simplicitatem ejus circumveniret (quoniam sciebat semper ad damna propria pronum & credulum) obtulit et concessit ei Regnum Siciliae et Apuliae: & ad hoc adquirendum,

juvamen praestaret tale, quale poterat sine aliquo gravamine. Retorqueret enim omnes Crucesignatos à principali eorum proposito, videlicet ne transfretarent in Terram Sanctam, sed omnes communiter Regem Angliae sequerentur, & juvarent Siciliam & Apuliam adepturum. Unde hoc audientes Templarii & Hospitalarii, Patriarcha Hierosolymitanus, & omnes Sanctae Terrae Praelati & incolae, qui hostibus Christi opponuntur, & jam pejora formidabant, usque ad mortem doluerunt, Ro∣manas fallacias detestantes. Rex autem de promisso Papali umbratili adeo exhilaratus est, & adeo dilatatum est cor suum inani gaudio, quod voce, gestu, & r••su exultationem protestans, filium suum Edmundum Regem Siciliae palam vocaret, credens pro facto se jam de ipso Regno subarratum. Nuntius vero Papalis instilla∣vit auribus ejus, ne hoc arcanum divulgaret, ne videlicet ad notitiam amicorum suo∣rum, qui pedicas Romanas cognoverant, perveniret, et sic praemu∣niretur. Rex igitur quicquid de Thesauro suo, quicquid de Scaccario, quicquid mutuo potuit à fratre suo Comite Richardo recipere, quidque poterat à Judaeis abra∣dere, quicquidque de rapinis Justitiariorum itnerantium valuit extorquere, misit Papae, ut Conradum impugnaret, et omnes suos Siculos et Apulos ex∣pugnaret. Conradus autem doluit, quod Rex Angliae in retiacula Romanae Curiae cecidisset: & grates retulit Comiti Richardo, quod se non permi∣serit irretiri. Signi••••cans e••, quod sap••enter secisset, quod non confisus in verbis Papalibus, et pecuniae thesauris se à temerar••a praesumptione retrax∣isset prudenter, quia ubi Comes habu•••• unum argenteum, Rex Conradus unum aureum poterat invenire exponendum. Papa autem pecuniarum multi∣tudine saginatus, erectus est in confidentiam. Et infinitum, quem con∣gregavit exercitum de conductitiis stipendiarus, ducatui & regimini Octaviani Car∣dina••is commisit, & copiosè sterlingos distribut, & cùm defecissent, significavit Regi, quòd defuit illi pecunia. Rex autem, instinctu Diaboli et avari∣tiae rescribens Papae, mittebat ei literas patentes obligatorias, Regio figillo consignatas, ut sufficienter, imo abundanter, mutuo caperet a mercatorib••s Italicis. Nec timeret thesauri quantitatem, vel usurarum multitudinem, ipse enim omnia plene adquietarat, et se ad hoc obligavit sub poena exhaeredationis. Papa autem his om∣nibus consentiens, hoc mandatum acceptavit: si bene fece••it, ju∣dicet Judex omnium judiciorum Dominus, cui cura est de omnibus; non autem meum est facta Papalia judicare. Fecit igitur quasi edicto Imperiali vel Regali publicè acciamar••, ut omnes qui desiderabant opima stipendia re∣cipere, venirent ad Papalem exercitum. Habebat enim jam quoniam mutuo rece∣perat ab usuariis Italicis thesaurum inaestimabilem. Confluebat igitur ad stipendia Papalia, Italicorum ignobilium multitudo copiosa. Qui desides & imbelles, necnon & infideles, nulli Domini Regis Angliae, vel etiam Papali commodo, sed tantum de∣nariis deglutiendis intendebant, prout rei exitus comprobavit.

Rex igitur Conradus, potenter se opponens, exhorta••us est suos naturales com∣militones* 1.1074 & indigenas regionum illarum, ut stent viriliter & pugnent pro patria sua, nec colla subdant Dominis alienis: & exerc tum Papalem diatim diminuit & ener∣vavit. Sed amor denariorum Anglicorum hostium multitudinem gra∣vavit. Papa enim bursae Regis minime pepercit, ec infinitam pe∣cuniam consumpsit, cupiens Regem Siculorum expugnare, et Re∣gem Angliae in praedictum Dominum subrogare. Omnes tamen voluit à Corona commovere, & solum Edmundum Creare, ut de ipso & his quae ipsius fo∣rent, tanquam de creatura sua, secundum sui arbitrii faceret volun∣tatem. Interim Papa, (qui••e contrary to St. P••ters Doctrine, 2 Pet. 2. 10. to 20. and St. Pauls too, Tit. 3. 1, 2, 3. whose successor he pretended himself) non medi∣ocriter diffamavit Regem Conradum, imponens ei enormia crimina, scilicet caedem fratris▪ sui Henrici, ut sic provocaret Regem Anglorum & omnes Anglos contra eum, & quod contemptor extitit clavium Ecclesiae, & multa alia, quae non oportet re∣citare, scripta autem sunt in libro Additamentorum, & in hoc praetacta. Rex igi∣tur Conradus, irruptiones hostiles, comminationem, opprobia Papae sustinens, & di••••amatines, coepit supra modum contristari, et gravi dolore conta∣bes••e••e.

Et, ut dicitur, veneno propinato impellente, gravi dolore coepit contabescere, & lethali lecto decumbere, dicebatque, Ʋae mihi misero, vae vae mihi misero! ut quid me fudit Mater mea à gremio? ut quid Pater me•••• me genuit, totaerumnis exponendum? Ecclesia, quae Mater Patri meo et mihi esse debuit, potius novercatur. Imperium, quod ante Christi nativitatem, usque nunc floruit, modo marcescit, e•• datur letheae oblivi∣oni. Maledicens ergo diei nativitatis suae, miseram & afflictam animam exhalavit.

Quod audito, Papa de morte ejus certificatus, cum magno▪ cordis jubilo, oris* 1.1075 risu, & vocis exultatione, ait: Gaudeo planè, & gaudeamus Universi Ecclesiae Roma∣nae alumni, quia jam sublati sunt de medio duo maximi inimici nostri, u••us Ecclesiasti∣cus, alter saecularis: Episcopus Lincolniensis Robertus▪ & Rex Siculorum Conradus. Obiit autem memoratus Rex Conradus mense Junii. Et illico Papa ad ulteriores par∣tes Apuliae se transferens, totum ferè Regnum illud sibi subdidit in brevi, & usur∣pavit. Quod videntes optimates illius Regionis, quae quondam Ducatus extitit, in∣dignati sunt vehementer. Et suscitantes quendam filium Frederici naturalem, no∣mine Manfredum, adhaeserunt ei, facientes ei homagium tanquam Domino & ligan∣tiam. Et factus est error novissimus pejor priore. Et insurrexerunt Papae hostes redivivi.

The calumnies raised against Conrade by this implacable malicious Pope Innocent, were thus publickly answered and refuted by him before his death, wherein the Popes unchristian slanders, impiety, tyranny, injustice, and Conrades innocency will most evidently appear.

SIC Respondit procurator Domini Conradi, in praesentia Domini Papae & fra∣trum* 1.1076 suorum, Senatoris & Concilii, ad Articulos datos contra ipsum, cùm esset ad hoc specialiter vocatus. Haec omnia proponunt citra formam judicii, cum nun∣quam fuerit Dominus Rex citatus: sed tanquam zelator famae suae, ad solum rumo∣rem miserit pro sua innocentia ostendenda.

Primùm. Quod Regno * 1.1077 Siciliae interdicto supposito, & Rege, Anathematis vin∣culo innodato, facit sibi celebrari divina, & Regni ipsius Clericos ad celebrandum coercet, claves Ecclesiae contemnendo. Quod cum non careat scrupulo haereticae pravitatis, de haeresi & haeresis suspitione, intendit inquirere contra ipsum.

Responsio ad hoc, quod Dominus Rex in contemptu clavium, nunquam sibi vel aliis celebrari divina mandavit, vel immiscuit se divinis: sed cum ipsum in nullo conscientia remorderet nec remordeat, quod contra Sanctam Catholicam & Apo∣stolicam Romanam Ecclesiam Matrem suam, cogitasset aliquid vel egisset: posito quòd aliquando divinis interfuit (quod non fatetur in contemptu clavium suae fidei ut falso sibi impingitur, sed ob fervorem amoris fidei Christianae) omni devotione, reverentia, & honore, ut verus Christianus & princeps Catholicus poterat inte∣resse. Pro cujus fidei orthodoxae irrefragabili veritate & charitate, cum necesse fuerit, paratus est exponere se & sua. Addit etiam, quod eo in Germania existen∣te, & postquam venit in regnum, per Nuncios aut per litteras de excommunicati∣one quae lata proponitur contra eum, monitio, denuntiatio, aut citatio non per∣venit ad eum. Nec obstat ei, quod dicitur fuisse Anathematis vinculo innodatus, cùm ante excommunicationem aliquam (si qua contra processit, quam ignorat) i∣dem Dominus Rex Dei timore accensus, dubitans ne ad instantiam & falsam sug∣gestionem proditorum & aemulorum suorum, & etiam patris sui, qui ad summum Pontificem se contulerat post detectam proditionem & conjurationem, quam in ne∣cem contrectaverant patris sui, & falsa contra ipsum Dominum Regem quotid••è con∣fingere, non cessabant, coram suis proceribus tam in Germania quàm in regno, à quocunque gravamine legitimè appellaverit, & appellatione ipsa per suos solem∣nes nuncios fecit solemniter publicari: sicut opportuno tempore probare poterit per legitima documenta. Unde post appellationem suam legitimam si processum fu∣it, processum fuit indebitè contra ipsum: nec credit se in aliquo ligari.

Ad id autem quod sibi impingitur, videlicet, quod Regno interdicto (quod Domi¦nus non fatetur) compulerit Clericos celebrare divina, taliter respondetur, quod eo veniente in Regnum invenit Clericos celebrantes, & prout ipsos invenit, sic eos

celebrare permisit: nullam alicui, propter hoc, correptionem vel violentiam in∣ferendo. Posito tamen, quod super hoc aliquae literae contrariae apparerent, dicit eas de sua conscientia minimè emanasse: sicut apparet evidenter per literas missas Justiciariis & Officialibus Regni omnibus quam cito id ex fabuloso colloquio ad ejus pervenit notitiam. Quod idem probare vult tam per ipsas literas, quàm per legiti∣ma documenta: ut nullus eorum aliquem Clericum compelleret celebrare divina, contra voluntatem suam.

Ad aliud Capitulum quod opponitur subsequenter, quod in terris Lombardiae ad∣haerentibus & faventibus sibi, publicè haeresis praedicatur: Respondetur sic, Quòd semper persecutus est Dominus Rex haereticos quarumlibet Sectarum in Alemannia, quamdiu moratus est ibi, & postquam venit in regnum: & paratus eos persequi tam in Lombardia quàm alibi, tanquam princeps Catholicus & Christianissimus: Dolens quamplurimùm, quòd non potest eos persequi cum effectu in partibus Lombardiae: sed ut constat publicè toti mundo, Mediolani, Brissae & Mantuae, praedicatur publicè haeresis, quia salua reverentia Praesidentis, dicuntur Ecclesiae filii spe∣ciales.

Ad aliud capitulum, quod dicunt quia favet Eost. de Roman. quem Dominus Pa∣pa pro haeretico reputat sicut ponit, Respondetur sic. Quod semper Dominus hae∣reticos odit, nec unquam novit eum haereticum esse, nec fuit, nec favet ei tan∣quam haereticus.

Ad aliud vero, quod nequissimè & falsissimè ponitur, quod sanguinis foedere vio∣lato toxicari fecit Fredericum nepotem suum, licèt non videretur necessarium re∣spondere ad tam manifestissimam & apertissimam falsitatem: tamen ne simplices & vulgus, quod de facili credere consuevit, aliud crederet quam deberet: Dicit Do∣minus Rex, quicquid super hoc per quemcunque sibi opponitur, penitus esse falsum, ritè probabit.

Ad aliud Capitulum consimilis falsitatis, quod contra naturale amoris vinculum Henricum fratrem suum detinet captivatum, Dominus Rex respondet: quod nun∣quam dictum fratrem suum tenuit captivatum, imò tractavit eum honorificè, & di∣lexit ut fratrem, & si hodiè viveret, faceret illud idem. Sed Dominus, in cujus manu sunt omnium potestates & omnium corda regum, prout sibi placuit, de hu∣jus mundi ergastulo ipsum ad aeternam patriam revocavit. In cujus obitu, partem sui corporis reputat diminutam.

Super eo vero, quod in ipsorum capitulorum serie subsequenter ad jungitur, quod bona Ecclesiarum vacantium & non vacantium, ac doniús Templi, Hospitalis, & aliorum religiosorum in regno occupavit, & detinet occupata: Praelatos & recto∣res in Ecclesiis canonicè institutos non permittens in ipsis Ecclesiis residere, alios praeficiens in eisdem: Respondetur, Quod bona Ecclesiarum Cathedralium vacan∣tium & non vacantium, in regno suo nec occupavit, nec detinet occupata, sed in Ecclesiis ipsis vacantibus ipsius Regni, ratione antiquae dignitatis competentis sibi & praedecessoribus suis tantum utitur jure suo, faciens bona eadem per procuratores suos idoneos commodè procurari. Quod si videtut absonum Apostolicae Sedi, con∣tentus est Dominus Rex illo jure in praedictis Ecclesiis vacantibus, quo nititur Rex Franciae & Angliae in Ecclesiis vacantibus regni sui.

Ad hoc autem quod dicitur, quod de bonis Hospitalis & Templi facit dissipationes* 1.1078 taliter respondetur, videlicet, quod bona praedictarum domuum nec occupavit nec detinet occupata: sed si aliquis de dictis domibus velit conqueri de Domino Re∣ge, paratus est ei facere omne justitiae complementum. Idem respondet, de bonis a∣liorum Religiosorum locorum.

Ad id verò quod subdit, quod Praelatos & rectores institutos Canonicè, in Eccle∣siis Regni non permittit residere in Ecclesiis ipsis, sed alios praeficit in eisdem, taliter respondetur, quod nullum in Ecclesiis ipsis institutum Canonicè abjecit, non pro∣hibuit in ipsis Ecclesiis residere: Dicit quod in Ecclesiis ipsis nullum praefecit; sed in Ecclesiis vacantibus (sicut dictum est) bona ipsarum facit per procuratores idoneos commodè procurari, prout competit ex antiqua consuetudine dignitatis, quam habet in Ecclesis vacantibus Regni sui.

Ad aliud autem quod dicit, quod cum Regnum ipsum sit Sedis Apostolicae, Domi∣nus Rex plura gravia praesumpsit contra Romanam Ecclesiam, & praesum••t, duras & abominabiles exercens ibi saevitias, & alia pessima & enormia: propter quae (si

etiam dictum Regnum pertineret ad eum) deberet inde illo privari. Respondet Dominus Rex, Quod in Regno Siciliae tanquam haereditario Regno suo, quod a praedecessoribus suis a tempore quo non extat memoria, ad eum * 1.1079 legitima successione pervenit, nulla gravia praesumit, nec saevitias aliquas exercuit vel exercet, sed cum Regnum ipsum in bono et pacifico statu gubernans, omnibus indif∣ferenter monstrat justitiae complementum.

Ad hoc autem quod dicit, * 1.1080 quod attemptat multa contra Romani Imperii digni∣tatem, Respondet Dominus Rex, quod contra Romani Imperii dignitatem non at∣temptavit aliquid nec attemptat, sed cum sit in Romanum Regem electus legitimè (prout plenè constat per legitima documenta) in eodem Imperio utitur jure suo.

Ad aliud quod vult & petit Dominus Papa, ut omnibus volentibus ire ad depo∣nendum contra Dominum Regem, inquisitionem quam intendit facere contra ipsum super capitulis supradictis, Dominus Rex respondet. Quod cum nullo modo In∣quisitio super praemissis debeat de jure procedere contra ipsum, eo quod causa prop∣ter quam in talibus Inquisitio debeat fieri, non praecessit, videlicet fama publica quae à bonis & gravibus ortum habuerit, & non semel, sed saepius, nec ab aemu∣lis & inimicis, (prout jura Canonica & Civillia insinuant manifestè) non tenetur Dominus Rex securitatem praestare petitam, quia sic videretur annuere, & consen∣tire inquisitioni, quae de jure non debet fieri contra ipsum. Subest etiam alia causa, quae juste movet et movere debet Dominum Regem, quod petitam securitatem praestare non debeat: quod cum Angeli tenebra∣rum frequenter in lucis Angelos se transforment, et sub praetextu liciti, illicita committere non verentur, occasione hujusmodi possent alia tractare latenter, quae Domino Regi essent onerosa plurimum et damnosa.

The death of this most nocent, malicious, King-traducing, King-deposing, turbu∣lent Pope, and his condition after it, is thus related.

Tempore quoque sub eodem, in crastino videlicet beati Nicolai, obiit Papa Inno∣centius* 1.1081 quartus, apud Neapolim, duplici incommodo sauciatus. Postquam enim E∣scopus Lincolniensis Robertus in visione nocturna cuspide baculi sui pastoralis ipsum in latere iratus pupugit, & impetuosè, ut praedictum est, impegit, pleuresi labora∣verat irremediabiliter. Et postquam exercitus suus à Conrado adversario suo victus est & dissipatus, nunquam posteà mente vel corpore prosperè egit, sed ad mortem sensim declinavlt. Iste semivivus, jam moriturus, cùm videret consanguineos su∣os circumstantes lugere, plangere, & ut moris est ibi, ululare, & vestes & capillos decerpere: ille sublevans oculos in morte natantes, ait, Quid plangitis miseri? Nonne vos omnes divites relinquo? Quid amplius exigitis? Et haec dicens districtum Dei judicium subituram animam exhalavit.

Cecidit autem eadem septimana, qua Papa Innocentius quartus migravit ab hoc sae∣culo,* 1.1082 visio quaedam nocturna mirabilis cuidam Cardinali, cujus nomen supprimitur ad cautelam. Videbatur enim sibi, quòd fuerat in coelo coram majestate Domini sedentis pro tribunali, à cujus dextris stabat beata Virgo Mater ejus, à sinistris verò quae∣dam Matrona nobilissima corpore, & habitu venerabilis. Quae extento brachio su∣pra manum sinistram deferebat quasi Templum, & scribebatur in fronte Templi illi∣us literis aureis, Ecclesia. Coram verò Majestate divina, incurvatus Innocentius 4. junctis manibus & erectis, flexisque genibus petens veniam, & non juditium; Nobilissima autem mulier ait ex adverso: Juste Judex, rectè redde judicium, Accuso enim eum super tribus. Primò, cum in terris Ecclesiam fundasses, libertatibus eam donasti, quae à teipso processerunt: hic vero eam reddidit an∣cillam vilissimam. Secundò, fundata est Ecclesia salus peccatorum, ut scilicet lucrifaceret * 1.1083 animos miserorum: hic vero fecit eam mensam nummulariorum. Tertiò, fundata est Ecclesia in fidei firmitate, justitia, & veritate: hic vero fidem et mores fecit vacillare, justitiam sustulit, veritatem obumbravit: justum ergo judicium redde mihi. Ait autem Dominus: Vade et pro meritis tuis mercedem apprehende. Et sic ablatus est. Cùm vero ex terrore sententiae evigilasset Cardinalis, clamans, effectus est quasi extra se,

ut omnes sui dicerent, ipsum furere. Tandem mitiga••o dolore, visionem suam ple∣niùs coepit enarrare, & publica facta est in partibus illis. Ista visio (nescitur si fan∣tastica) multos perterruit; & utinam cum effectu, castigans emendavit.

Sublato igitur de medio Innocentio 4. Papa, subrogatus est alius vir, ut aiunt, sa∣tis* 1.1084 benignus, & bene religiosus, assiduus in orationibus, in abstinentia strenuus: sed sibilis adulantium seducibilis, & pravis avarorum suggestionibus inclinativus. Episcopus videlicit Ostiensis, nepos Gregorii Papae pridem defuncti, qui ipsum in Episcopatum promoverat: & vocatus est Alexander, videlicet quartus. Scripsit autem in principio creationis suae, cunctis Ecclesiarum Praelatis; postulans humili∣ter, ut orarent pro ipso, ut Dominus daret ei potestatem, gratiam, & voluntatem, Ecclesiam Dei congruè gubernare: & vicarius Dei, & Petri successor competenter appellari. In quo facto novo (alii enim ejus successores nil tale fecerunt) multorum corda in spem erexit meliorem. Veruntamen à collateralibus fratribus suis, decipi citò se permisit ejus simplicitas. Et de bulla sua, quae est pignus fidei Papalis, & testimonium, facta est, ut dicitur, fraus inopinata, non tamen in his ipsum excuso. Papa enim talis esse debet, ut non decipiat, vel decipiatur: utrumque enim in tanto viro reprehensibile est. Consilio nempè aliquorum, in quos confisa anima ejus re∣quievit confidenter, & persuasu praedecessoris sui Papae Innocentii 4. qui fratres Car∣dinales ad hoc moriturus animaverat, bellum inchoatum contra Frede••icales, & praecipuè Manfredum, filium Frederici naturalem, sed legitimatum, potencer con∣tinuare praesumpsit. Quibus cùm videretur Domino Papae durum in primitiis suis contradicere, ratum & gratum habuit, quod viri saecularibus pompis dedi••i consulue∣runt: maximè cùm dixissent, quod absurdum esset, et manifeste Ecclesiasti∣cae Religioni contrarium, unam Civitatem Saracenis inhabitatam et refertam, quam revera Fredericus fundaverat, in finibus Christiano∣rum tolerare. Quo colore inductus Papa, simul cum quodam alio, videlicet quod inhumanum esset Dominum Regem Angliae de sua spe fraudari concepta, ex promissione Ecclesiae, de Regno Siciliae obtinendo, propter quod jam thesaurum ex∣posuit infinitum. The Pope having given this Realm to King Henry, and he to his Son,

Post festum vero S. Lucae, edicto Regio convocata convenit Magnatum numerosa* 1.1085 multitudo. Venerat autem illuc ad Regem Ep scopus Romaniae, ex parte Papae: qui apportans secum annulum, vice ejusdem Papae, contulit ipsum annulum Aed∣mundo filio Regis, investiens eum sic solenniter de Regno Sicilit & Apuliae. Unde elevatum est cor Regis in sublime, & exultavit, tanquam jam receptis Siculorum & Apulorum omnium homagiis, civitatibus, & castris, in Regem coronaretur. Et in propatulo Rex pater vocavit filium suum Ae••n u••••um Regem Siciliae. Nesciebat autem, ut creditur, memoratus Episcopus quod contrita fuit Papalis expeditio, & effusus totaliter thesaurus Regis Anglorum, insuper alieno aere terribiliter obliga∣batur: & si fortè sciret, scire hoc cautè dissimulavit, ne munera perderet sibi praepa∣rata. Hoc autem nimis profectò Regem latuit, & Magnates; Episcopus autem an∣tequam rei veritas in Anglia sciretur, pretiosis ornatus muneribus, illico repatria∣vit. Rex autem nimis properè coram optimatibus, ad altare prosiliens, confisus nimis de Papali adjutorio, juravit transitum in Apuliam per S. Edwardum, de uno tantum habens solicitudinem, scilicet, qualiter transiret in pace cum exercitu suo & thesauro Regnum Francorum. Unde statim cogitavit, quem ad hoc impetran∣dum ad Regem Francorum destinaret. Cogitavit insuper consequenter jura sua ul∣tramarina imperiosè reposcere ab eodem, & potenter readquirere. Quia inter Apuliam & Angliam, foret quasi inter duas molas Francia conterenda. Misitque illuc Dominum Johannem Mansell.

What power the King then exercised over the elections and vacations of Bisho∣pricks, is thus related.

Tempore quoque sub eodem, Rex in quantum potuit, electionem Eboracensis* 1.1086 Archiepiscopi fecit differri & impediri, ut diutiùs & liberiùs bona diriperet Archie∣piscopatus. Ait enim: Nunquam illum Archiepiscopatum anteà in manu tenui; i∣deo cavendum est, ne nimis cito elabatur. Elegerunt autem tandem, sive postula∣runt Canonici unanimiter, magistrum Sewalum ejusdem Ecclesiae Decanum, virum modestum, sanctum, & in jure & aliis scientiis eleganter eruditum. Et misso magistro Rogero de Holdernessae, viro perito & gratioso, res foeliciter perducitur ad effectum, prout dicetur in sequentibus; he being consecrated not long after.

The Archbishops and Bishops having agreed to grant the King a Disme towards the relief of the Holy Land, by advice of the Kings Counsil in Parliament, appointed it to be collected by the Bishops of Norwich, Chichester, and Abbot of Westminster, in manner following, for which they assigned them an annual stipend, thus entred in the Patent Rolls.

MEmorandum, quod in Parliamento à die Paschae in tres Septiman. Anno Reg∣ni* 1.1087 Regis Henrici, &c. 38. London. celebrato, praesentibus Domina Regina, R. Com. Cornub. & aliis Domini Regis fidelibus, W. & J. Norwic. & Cicestr. Episco∣pi, ac Abbas Westmonasterii, quibus negotium Crucis in Anglia, una cum collectione Decimae Beneficiorum Ecclesiasticorum Domino Regi in subsidium Terrae Sanctae, à sede Apostolica deputatae, est ejusdem sedis authoritate commissum Cantuar. & Ebor. Provincias, inter se taliter deviserunt; videlicet, quod Episcopus Norwicensis Vice sua & Collegarum suarum per Dioceses infra scriptas expediet negotia Crucis, tàm in dictae Decimae collectione quàm in omnibus aliis Crucis negotium contingentibus, scilicet, per Dioc. London. excepto Archidiaconatu Midd. & per Eliensem, Norwi∣censem, Lincolniensem, Coventr. & Litchfield. Civitates & Dioc. Item, per totam Provinciam Ebor. in Anglia, Episcopus vero Cicestr. per Cantuar. Roffen. Cicestr. & Winton. Civitates & Diocaeses; Abbas autem Westm. per Sarr. Bathon. & Wellens. Wygorn. Exon. Hereford. Menevens. Landavens. Bangor. & Sancti Asaph Civitates & Diocaeses; & per Archidiaconatum Midd. Dicti siquidem Regina & Com. & alii de Consilio Domini Regis tunc in Parliamento praesentes, praedictis Episco∣pis & Abbati pro se & Ministris suis in negotio Crucis laborantibus expensas assig∣naverunt in hac forma; videlicet, Episcopo Norwicen. D. Marc. Episcopo Cicestr. CC. Marc. & Abbati Westm. CCC. Marc. de pecunia Crucis per ipsos colligenda, annuatim percipiend. per illud triennium, quo fiet collecta dicto Domino Regi con∣cessa de Decima proventuum Ecclesiasticorum Regni Angliae, & aliarum terrarum suarum. In cujus, &c.

Teste ut supra apud Windes. 17 die Maii.

Per Reginam & Com. Rich rd. & de consensu Epis∣coporum & Abbatis Westm. ad negotium Crucis assignatorum.

They likewise issued this Patent to the Freers Minorites and Predicants to assist them therein.

REX dilectis sibi in Christo Ministris & Fratribus Minoribus universis per Angli∣am* 1.1088 constitutis, salutem. Cum praedicatio Crucis Christi & caetera negotium Crucis contingentia, Venerabilibus in Christo Patribus W. & J. Norwicen. & Cicestr. Episcopis▪ & Abbati Westm. ad instantiam nostram, authoritate sedis Apostolicae sint commissa, vos affectuosè rogamus, quatenus cum ab ipsis vel eorum aliquo fueritis requisiti, consilii & auxilii beneficium super hiis quae praedictum negotium contingunt, & praecipuè super praedicatione verbi Jesu Christi eis, vel al is quibus vices suas com∣miserint in hac parte favorabiliter impendatis▪ ita quod apud homines vos accrescat dignae laudis praeconium, et apud Deum cujus negotium agitur (as was pre∣tended) cumulus praecon••orum. Teste A. Regina & R. Comite Cornub. apud Wintoniam, 23. die Maii.

Eodem modo (scribitur) Priori Provinciali & Fratribus Praedicatoribus universis per Angliam constitutis. Teste ut supra, & Priori Provinciali Fratrum Praedicatorum in Anglia, & Ministro Fratrum Minorum in Anglia.

How and by what processe they were to proceed herein, is thus recorded.

REX Venerabilibus Patribus W. & J. Norwicen. & Cicestr. Episcopis, & dilecto* 1.1089 sibi in Christo R. Abbati Westm. salutem. Cum nuper consilio nostro commo∣ranti in Anglia per Literas significaveritis, quod in ponenda Decima proventuum beneficiorum Ecclesiasticorum Regni nostri nobis à sede Apostolica in subsidium Terra Sanctae concessa, formam subscriptam provideritis, per quam creditis & firmiter tenetis vos posse procedere, videlicet, per sententiam Excommunicationis

promulgandae in omnes personas Ecclesiasticas, qui justam proventuum suorum aestimationem, expensis tantum necessariis deductis, fraudulenter occultabant, & si ali∣quos suspectos meritò habueritis, quod sua beneficia minus plenè aestimaverint, per Sacramentum ipsornm vel vicinorum suorum rei veritatem plenius eru∣endo: Vobis significandum duximus, quod ex quo vobis videtur, quod forma illa est idonea, eam approbamus, consulentes, quod collectis fructibus primum terminum ad pecuniam solvendam circa festum Sancti Michaelis proximo futur. praefigatis, & si ad unum terminum haberi non poterit, praefigatis alios terminos solutionis ejusdem pecuniae prout nobis magis videritis expedire. Praetereà placet consilio nostro, quod aliquem Clericum de quo confideritis, & qui melius noverit Clericos Hiberniae quam nos noverimus, mittatis in Hiberniam ad dictam Decimam, una cum Venerabili Patri L. Dublinensi Archiepiscopo, & Magistro Johanne de Frissinton qui prius de ne∣gotio illo se intromiserunt colligendam, & ad negotium crucis cum ipsis exequendum. Constituentes ei quem ad hoc ad partes illas mittendum duxeritis necessarias expensas de Decima praedicta. Mittimus etiam vobis Literas nostras idem negotium contin∣gentes de quibus praefato consilio nostro significastis. Vosque attentè rogamus qua∣tenus in dicto negotio procedatis, prout commodo nostro magis videritis expedire. Teste A. Regina nostra, & R. Com. Cornub. fratre nostro apud Winton. 28. die Maii, Anno Regni nostri 38.

In August following the King issued these Patents to the Archbishops, Bishops, Abbots, Priors, Archdeacons, Officials, Deans, and other Prelates in Ireland, spe∣cially to promote this Croysado and Disme in Ireland, and to assist those sent thither to collect it, whereof one was the Popes Subdeacon, (who shared with the King in this booty.)

REX Archiepiscopis, Episcopis, & dilectis sibi in Christo Abbatibus, Prioribus,* 1.1090 Archidiaconis, Officialibus, Decanis, & omnibus aliis Ecclesiarum Praelatis in Hibernia constitutis, salutem. Cum venerabilem in Christo R. Dublin. Archiepisco∣pum, & dilectos Clericos nostros Magistrum Laurentium de Summercote Domini Papae Subdiaconum, & Canonicum Cicestr. & Magistrum Johannem de Frisin▪ assigna∣verimus ad negotium Crucis in Hibernia exequendum, & ad decimam proventuum beneficiorum Ecclesiasticorum ejusdem Terrae nobis in subsidium Terrae Sanctae à sede Apostolica concessam colligendam, universitatem vestram affectuosè requirimus, quatenus eisdem Archiepiscopo Laurentio & Johanni & hiis quos ipsi ad vos ex parte sua destinaverint ad praedicta negotia foeliciter expedienda, consilium vestrum & auxi∣lium efficaciter impendatis: Ita vos in hac parte habentes, quod diligentiam vestram ad hoc appositam meritò debeamus Literae commendatam. In cujus, &c.▪ Teste R. Com. Cornub. apud Westm. 4. die Augusti.

The Bishops of Norwich, Chichester, and Abbot of Westminster being appointed chief Collectors of this Disme, sent this Commission to the Archbishop of Dublin and others to collect and lay up this Disme in Ireland, thus recorded.

OMnibus Christi fidelibus praesentes Literas inspecturis vel audituris, W. & J.* 1.1091 Norwicen. & Cicestr. Episcopi, & R. Abbas Westmonasterii, salutem. Cum no∣bis specialiter per Summum Pontificem sit injunctum, quod per nos & alios quos ad hoc idoneos viderimus, negotium Crucis & collectionem Decimarum proventuum Ecclesiasticorum per Regnum Angliae & alias terras Regi Anglia subjectas exaequa∣mur, prout in Literis Domini Papae nobis super hoc directis plenius continetur: Nos L. Archiepiscopo Dublin. Magistro Laurentio de Sumercote, & Johanni de Frissinon in executione dicti negotii Crucis, crucesignatorum tuitione, Justitiae exhibi∣tione, & collectione Decimarum proventuum Ecclesiasticorum tàm minorum quàm majorum, & omnibus articulis dicta negotia contingentibus, & sine quibus expediri non possunt, per totum Regnum Hiberniae committimus vices nostras, ut ••psi tàm per se quàm per alios quos ad hoc idoneos elegerunt, quibus omnibus & singulis vices nostras committimus, omnia & singula dicta negotia contingentia exequantur. Sententias verò quas tulerint in rebelles ratas habebimus, & eas faciemus Deo auctore inviolabiliter observari. Volumus autem, quod pecuniam quam receperint in locis tutis deponant, quousque à Domino Rege vel à nobis aliud receperint in

mandatis. Quod si non omnes hiis exequendis potuerint interesse, duo vel unus ea nihilominus exequantur, provisione quod in receptione pecuniae & ipsius depositio∣ne absque praesentia dicti Magistri Laurentii, vel alterius ab eo specialiter deputati, quem de consilio Domini Regis hiis negotiis praeficimus, nihil penitus attemptetur. Si autem circa dictorum negotiorum executionem dubitatio oriatur, damus specialem potestatem dicto Magistro eam interpretandi nomine nostro, qui in hiis omnibus no∣stras voluntates novit plenius & processus: Transcripta vero Literarum Papalium eidem Magistro tradidimus, quorum quaedam sigillo Domini Regis & nostris, quaedam nostris tantum, quaedam Cicestrensis Episcopi solummodo fecimus sigillari. In cujus, &c. praesentibus sigillum Domini Regis una cum nostris apponi procuravimus. Dat. &c.

These Commissioners granted this Annual Salary by another Writ, by advice of the Kings Counsil, to Laurence Sumercote, sent into Ireland to collect this Disine.

OMnibus, &c. ut supra, salutem. Noveritis nos Anno Domini 1254. in festo* 1.1092 Sanctae Mariae Magdalenae convenisse cum Magistro Laurentio de Sumercote quem in Hiberniam mittimus pro negotio Crucis, & Decima Ecclesiasticorum proven∣tuum ibidem colligenda de Consilio R. Com. Cornubiae, & aliorum Consiliariorum Domini Regis, quod idem Magister recipiet annuatim anno & termino praedicto cur∣rere incipiente, Centum Libras sterlingorum pro expensis suis & Clericorum suorum, ac familiae universae de pecunia Crucis in Hibernia per manus Collegarum suorum, quibus eadem negotia sunt commissa. Et si humanitus contingeret de altero Colle∣garum, alter qui superstes fuerit eidem Magistro eandem pecuniam numerabit. Hanc vero pecuniam recipiet idem Magister quamdiu se de praedictis negotiis intromittet, vel donec commissionem eidem factam duxerimus revocandam. Si autem medio tempore humanitus contigerit de eodem Magistro, tunc pro rata temporis solvetur eidem vel Executor. suis portio pecuniae supradictae. Praedictus vero Magister Jura∣mento corporaliter praestito nobis promisit, quod fideliter & diligenter in praemissis laborabit, & de Administratione sua reddet nobis fideliter rationem. In cujus, &c. ut supra.

These Patents and Grants of theirs were backed with this other in the Kings name, signed by the Earl of Cornwall, then keeper of the Realm in the Kings absence.

REX L. Dublin. Archiepiscopo, & Magistro Johanni de Frissinon, salutem.* 1.1093 Sciatis quod associavimus vobis Magistrum Laurentium de Sumercote, Domini Papae Subdiaconum, & Canonicum Cicestrensem, ad negotium Crucis exequendum in Hibernia, & ad Decimam proventuum beneficiorum Ecclesiasticorum ejusdem terrae nobis concessam unà vobiscum colligendam. Ipsumque ad vos ad hoc mittimus, man∣dantes, quatenus ipsum Magistrum Laurentium commendatum habentes, ipsum ad prae∣dicta negotia vobiscum expedienda admittatis, & eidem de pecunia Crucis singulis annis habere faciatis Centum Libras sterlingorum pro expensis suis & Clericouum suorum, & familiae suae quamdiu de praedictis negotiis se intromiserit, & donec W. & J. Norwic. & Cicestr. Episcopi, & Abbas Westm. commissionem eidem Magistro factam duxerint revocandam, prout in Literis Patentibus eorundem Episcoporum & Abbatis vobis inde directis, quibus sigillum nostrum est appensum, continetur, quia de eadem pecunia nihil recepit in Anglia. Teste R. Com. Cornub. apud Westm. 5. die Augusti.

The Archbishop of Ardmach in Ireland consecrating one Geoffry de Cusak Bishop of Meden in Ireland, elected without the Kings commandment, license, or subse∣quent confirmation, who thereupon took upon him to conferre Benefices belonging to the Bishoprick; the King upon complaint of another elected and confirmed Bi∣shop thereof by the Kings consent, though not consecrated, issued this memorable Writ to the chief Justice of Ireland, to preserve the Rights of his Crown against these conspirators, to make void and null all presentations of the intruder, and to punish all resisters in such manner as the Writ prescribes.

REX Justic. Hiberniae, salutem. Monstravit H. Medensis Episcopus, quod post∣quam* 1.1094 recuperaverat spiritualia Episcopatus sui ab illis ad quos confirmatio sua pertinebat, & à nobis Temporalia, frater Galfr. de Cusak, gerens se pro Episcopo Medersi, qui consecratus fuerat per Archiepiscopum Armacanum, in Regiae dig∣nitatis praejudicium, cum id a nobis nullum habuisset assensum, nec ante confirmationem suam petivisset, contulit quasdam Ecclesias in praejudicium nostri, necnon et ipsius H. quarum unam recepit R. de Norwic. Cancellar. noster Hibern. Et ideo vobis mandamus, quod eidem Radulpho ex parte nostra firmiter injungatis, quod Ecclesiam illam in praejudi∣cium nostri non praesumat retinere, et de caetero similia facere non praesumat; excommunicatos etiam ab eodem H. vel Officialibus suis cum vobis fuerint denunciati, secundum consuetudinem Hiberniae ca∣pi faciatis, ac resistentiam Laicalem quam in Ecclesiis contra ip∣sum vel suos inveneritis amoveri faciatis. Et si aliqui sibi vel suis de rebus vel corporibus suis fuerint minati, ab ipsis bonam securitatem per sufficientes plegios cap. quod nihil mali eidem electo vel suis per ipsos eveniet. E••praemissa eo diligentius exequamini, quod praedicti Archiepiscopus et frater G. nituntur excludere nos et haeredes nostros, ne licentia a nobis re∣quiratur eligendi Episcopum in Ecclesia Medensi, quod in gravem laesionem juris nostri redundaret.

Teste A. Reginam, & R. Comitem, apud Westm. 8. die Maii.

Per Reginam.

After which the intruded Bishop procuring a Letter from the Pope to some Bi∣shops and other persons in Ireland, to examine this difference between the Bishop elected, approved by the Kings license, and this intruder, (by the Popes authori∣ty) in prejudice of the Kings antient Right and Regal authority, the King thereupon issued this memorable Writ and Prohibition to them, not to do any thing therein to his or the Bishop elects prejudice, under pain of seising their Temporalties; declaring his own and his Progenitors right, that no Bishops ought to be elected in Ireland, but by his precedent license, and subsequent ratification of them.

REX Laon. Episcopo, Archid. Waterford, & Ministro ordinis fratrum Minorum* 1.1095 in Hibernia, salutem. Cum temporibus Progenitorum nostrorum & nostra consuetudo hactenus sit obtenta, Quod vacantibus Archiepiscopatibus, Episcopa∣tibus terrae nostrae Hiberniae, a nobis petita fuerit licentia eligendi, et factis electionibus noster assensus requiri consueverit: Et etiam in ulti∣ma vacatione Episcopatus Med••••si, videlicet antequam R••chardus quondam Meden∣sis Episcopus, in ejusdem loci Episcopum eligeretur, a nobis fuerit licentia eligendi petita, et electione de ipso facta, noster super hoc requisitus fuerit assensus; miramur quamplurimum, quod B. Armachanus Archi∣episcopus, et Fr. Galfr. de Cusac, juri et possessioni nostrae in hac parte se opponunt. Et ideo vobis mandamus, in fide qua nobis tenemini firmiter injun∣gentes, quatenus in cognitione causae quae vertitur coram vobis authoritate Litera∣rum Domini Papae, inter Hugonem Medens••m electum ex una parte, & praedictos Archiepiscopum & fratrem G. ex altera, super praedicta licentia eligendi taliter vos geratis, quod dignitas Regia nullam in hac parte jurium suo∣rum, vel possessionis suae sustineat laesionem. Scituri, quod si secus ege∣ritis, dissimulare non poterimus quin contra vos, et praedictos Archi∣episcopum et fratrem Galfr. manum prout expedire viderimus exten∣damus.

Teste A. Regina nostra, & R. Comite Cornubiae fratre nostro, apud Windes. 16 die Februarii.

Per Consilium.

This right of the Kings in Ireland, is thus ratified by the Kings own license grant∣ed to the Dean and Chapter of Waterford, whiles in Gascoigne.

REX concessa Decano & Capitulo Waterford. Ecclesiae licentia eligendi, volens* 1.1096 eorum parcere laboribus & expensis mandat J. filio Galfr. Justic. suo Hiber∣niae, quod cum eorum electus vel postulatus ei fuerit praesentatus, Regium ei assensum adhibeat et favorem, dum tamen nulla sit Re∣gi ratione suspectus: et cum assensum suum loco Regis obtinuerit, et postea beneficium confirmationis obtinuerit, & hoc eidem Justic. constiterit de praedicto Episcopatu & omnibus ad eundem Episcopatum pertinentibus quae fue∣runt in manu Regis, eidem electo vel postulato plenam seisinam habere fac. accepto prius, ab eodem electo vel postulato fidelitate Regidebita et consueta. Et quod provideat, quod ab eodem Decano & Capitulo Literas habeat Patentes & continentes, quod istam gratiam R. temporibus futuris non trahat in consequentiam. In cujus, &c. Dat. per manum nostram apud Millan. 28 die Marcii, Anno Regni nostri 38.

The King being in Gascoigne and wanting ayd, sent this Writ to the Chief Justice of Ireland, to come thither in person with a good Traine of men to ayd him, if there were no danger of an insurrection from the Irish, else to send Maurice fitz Gerald to him with a competent Train, and to borrow money from the Popes Collector in Ireland with his consent for that affair, to be repayed him at a certain day.

REX J. filio Galfridi Justic. suo Hyberniae, salutem. Quia audivimus, quod* 1.1097 Hybernienses nimis superbiunt propter adventum vestrum, & dilecti & fidelis nostri Mauritii filii Ger. & aliorum Magnatum nostrorum Hyberniae ad nos in Wascon. comminantes paci & tranquillitati Terrae nostrae Hyberniae: Vobis mandamus, quod si salvo statu praedictae Terrae, & sine periculo ejusdem ad nos venire possitis in Wasconiam, ad nos illuc cum honesta Comitiva armatorum, tàm ad denarios nostros si opus fuerit, quàm aliunde, cum omni festinatione veniatis; dimissis in praefata terra Hyberniae, ad defensionem ejusdem Terrae praefato Mauritio, & aliis probis hon ini∣bus praedictae Terrae, quos ad defensionem ejusdem Terrae sufficientes & idoneos re∣putatis. Ita quod securi sitis, quod propter recessum vestrum nullum nobis aut dilecto filio nostro Edwardo immineat periculum in hac parte. Et si fortè tantus sit timor, vel tantum periculum Terrae Hyberniae memoratae, quod vos personaliter ad nos venire non possitis, tunc cum omni celeritate m••ttatis ad nos in Wascon. honora∣bilem Comitivam Militum & servientum quantum poteritis cum dicto Mauritio, vel aliquo alio probo Capitaneo quem ad hoc eligatis, salva securitate praedictae Terrae. Et si a Magistro Johanne de Frissinon, de pecunia quam Domi∣nus Papa habet in Hybernia, mutuum ad opus nostrum habere possi∣tis, mutuum illud per bonam voluntatem ejusdem Johannis contra∣hatis certis die et loco reddendam, deferentes vobiscum vel mitten∣tes pecuniam quam ab eo mutuo receperitis, & de Thesauro nostro Hyberniae quantum fieri poterit tàm de Termino Pasch. proximo praeterito quàm aliunde. In cujus, &c.

Per Reginam & Com.

The King issued this Prohibition to stay a Suit concerning Common of Pasture in the Spiritual Court, belonging to the Temporalties of the Bishoprick of Lincoln, then in his hands.

MAndatum est Magistro Willielmo de Haya, ne teneat placitum in Curia Christia∣nitatis* 1.1098 de Communa Pasturae in Newenton, pertinente ad Episcopatum Lincoln. qui vacans est & in manu Regis. Unde Galfr. de Parco queritur quod Robertus Vicarius de Newton trahit, &c. quia Rex vult & tenetur servare Temporalia praedicti Episcopatus in eodem statu in quo ea recepit, & hujusm odi placita spectant, &c.

Teste, &c. apud Merleberg. 28 die Marcii.

Per H. de Bath.

The 12. day of October 38 H. 3. the King issued this Writ under the Teste of the Earl of Cornwall, declaring the Archbishops right of Patronage to the Temporalties

of the Bishoprick of Rochester, and to have the ayd due from him to make the Kings son a Knight.

CUM Archiepiscopus Cantuar. totius Angliae Primas patronatum habeat omnium* 1.1099 Temporalium Episcopatus Roffensis, per * Chartam Domini J. Regis, quam Regi ostendit, & Episcopus Roffensis servitia inde Regi debita facere debeat tanquam Do∣mino & Patrono: Mandatum est Baronibus de Scaccario, quod auxilium quod leva∣tur in feodis Episcopatus Roffensis, ad primogenitum filium Regis Militem faciendum, à dicto Episcopo Roffensi habere faciant Archiepiscopo praedicto, non obstante si ali∣quis Episcoporum Roffensium, illud aliquando solverit ad Scaccarium Regis, Cantuari∣ensi Archiepiscopo ignorante. Teste R. Comite Cornubiae apud Westmonasterium, 12 die Octobris.

Cum Archiepiscopus Cantuar. returnum brevium Regis habeat in feodis Cantuar. Ecclesiae, & patronatum omnium Temporalium Episcopatus Roffensis, sicut de feodis Cantuar. Ecclesiae, per Chartam J. Regis, quam idem Archiepiscopus Regi ostendit: Mandatum est Vic. Norff. quod returnum brevium Regis in feodis praedicti Episco∣patus Roffen. in Balliva sua sicut in caeteris feodis Cantuar. Ecclesiae, eidem Archiepis∣copo habere faciat. Teste ut supra.

But upon better advice October 30. there issued this memorable Prohibition to the Archbishop of Canterbury, not to demand any Escuage from the Bishop of Rochester, and to him not to pay it, without consideration of his Counsil, and judgement first had to which of them it belonged.

REX Archiepiscopo Cantuariensi, salutem. Datum est intelligi Consilio nostro* 1.1100 in Anglia commoranti, quod vos exigitis à à L. Roffensi Episcopo Scutag. de feodis Militum quae tenet, unde nos sumus inseisina. Et cum nobis agentibus extra Regnum deputati sitis unus ejusdem gubernator, tolerare non debetis nos privari possessione nostra in hac parte. Quapropter paternitatem vestra•• rogamus attentè, quatenus à praedicta exactione de••istere velitis, do nec discutiat••r ad quem nostrum pertineant praedictorum feodorum servitia.

Teste A. Regina, & R. Com. Cornub▪ fratre, apud Westm. 30 die Octobris.

Per R. Com. Cornub. & Consilium.

Et mandatum est Roffensi Episcopo, ne de hiis de quibus Rex possessionem habet, eidem Archiepiscopo vel alii aliquid faciat stne consideratione Curiae Regis. Teste ut supra.

The Archbishops Official having given sentence in a case of Matrimony for Henry de Sobburr, that Hawis was his lawfull wife, the King issued this Writ to the Sheriff of Gloucester to put him in full possession of her lands and goods.

QUia B. Cantuar. Archiepiscopus Regi per Literas suas Patentes signisicavit, quod* 1.1101 Hawis de Longo Campo adjudicata est Henr. de Sobburr in uxorem legitimam, per sententiam diffinitivam latam in causa Matrimoniali quae vertebatur coram Ma∣gistro Eustach. de Lenn Offic. ipsius Archiepiscopi, inter ipsum Henricum ex una parte, & dictam Hawis ex altera: Mandatum est V••c. Glouc. quod eidem Henr. de terris, possessionibus & catallis ipsius Hawis plenam seisinam sine dilatione habere fac. Teste R. Com. Cornub. apud Westm. 12 die Octobris.

He likewise by his Ecclesiastical Prerogative, issued this Writ to the Sheriff of Lincoln, to deliver some persons taken upon a Writ of Excommunicato capiendo, to the Archbishops Official, during the vacancy of the Bishoprick of Lincoln.

MAndatum est Vic. Linc. quod Willielmum de Trikingham, & Robertum de Howton* 1.1102 quos ob contumaciam Excommunicatos ad suggestionem R. Linc. Episcopi nu∣per defuncti Rex capi & in prisona detrudi praecepit, liberet Magistro Eustachio de Lenn, Offic. B. Cantuar. Archiepiscopi, qui Jurisdictionem Episcopalem obtinet in praesenti.

Teste A. Regina, & R. Com. Cornub. apud Westm. 27 die Novembris.

Per mandatum Archiepisc. Cantuar. & Consil.

The King having seised into his hands the Lands and Tenements of the Dean and Chapter of York, upon a complaint for encroaching upon the Rights of his Crown, and Citizens Liberties, in their Ecclesiastical Court, commanded the Sheriff to restore them, provided that they should answer their offence in the Kings Court, whenever they should be summoned.

MAndatum est Vic. Eborum, quod terras & tenementa Decani & Canonicorum* 1.1103 Ecclesiae Sancti Petri Eborum, quae in manum Regis occasione contentionum inter ipsos & Cives Regis Eborum ortarum capi praecepit, eisdem Decano & Canonicis per plevinam rehabere faciat. Ita quod in Curia Regis coram Rege vel consilio suo respondeant praefatis Civibus de hiis quae erga eos proponere voluerint, cum iidem Decanus & Canonici ad hoc summoniti vel attachiati fuerint.

Teste A. Regina, & R. Com. Cornub. primo die Maii.

Per Com. Richard.

The complaints follow in Claus. 39 H. 3. of which in due place.

The King from beyond Seas issued this precept to the Barons of the Exchequer to issue monies for the repair of the Church of Westminster, which he intended to have consecrated before his voyage to the Holy Land.

QUia Rex proponit per auxilium divinum, quod Ecclesia Westm. dedicetur, ante∣quam* 1.1104 iter arripiat in Terram Sanctam, videlicet à die Sancti Edwardi, Anno Regni, &c. Tricesimo octavo, in unum annum, quo die per Dei gratiam Regia Coro∣na decorabitur. Mandatum est Phil. Luvel Thesaurario, & omnibus Baronibus suis de Scaccario, quod tria millia Marc. per annum assignari fac. ad opus Ecclesiae praedictae promovendum & expediendum. In cujus, &c. Et mandatum est Reginae & Com. quod hoc fieri fac. Dat. per manum nostram apud Milan. 20 die Marcii, Anno Regni nostri 38.

The King by vertue of his Prerogative Royal, issued Writs to enquire of the real values of the Mannors, Lands, Rents, and Revenues of Religious persons, (in na∣ture of Doomsday Book) that he might the better improve them when they fell in∣to his hands by vacancies, or deaths of Abbots and Priors, towards the debts he con∣tracted by his foreign Wars, which the Monkish Historians thus relate.

Circa idem tempus, scilicet in festo Sancti Edwardi, egressum est breve inauditum* 1.1105 à Cancellaria Domini Regis, in quo nil boni poterat sperari vel autumari. Henricus Dei gratia, &c. Inquiratur in Maneriis Religiosorum, quot sint carucae propriae ad co∣lendum Dominicum, & quot sint consuetudinariae, & utrum illae ex sui diminutione possint constituere unam carucam per annum, vel majus vel minus? Similiter inquiratur de carucis precariis. It erum inquiratur cujus aestimationis sit, quilibet per se communibus annis singillatim, deductis expensis necessariè impensis. Item inquiratur cujus aestimatio∣nis sint opera & servitia rusticorum per annum quae praestantur Dominis pro terris suis. Item, qui, & quanti & quales sint redditus eorum in singulis Maneriis per annum. Ista inquisitio fiat per quatuor viros fideles & praepositos loci ex singulis Maneriis Religiosorum.

Rex interea moram in Gasconia protrahens infructuosam, Thesauri sui non tan∣tum* 1.1106 habiti, sed habendi inaestimabilem summam consumpsit. Et se suumque Reg∣num & Ecclesiam Anglicanam gravibus debitis irretivit: & si esset venalis Gasconia, non tanti esset, ut arbitramur. Et cum de morte Abbatum memoratorum certifica∣retur, & quorundam aliorum Praelatorum defunctorum, utpote Episcopi Eliensis, & Abbatis Seleby, & multorum aliorum, quorum memores non sumus in praesentiarum, bona Ecclesiarum eorum jussit in fiscum redigi, et usurariis, quibus tenebatur debitis obligatus, non veritus horribilem sententiam Londini latam, persolvi. Nec tamen aliquatenus Chartas pactas observavir.

What new unheard of forgeries, and unjust devices were set on foot by the Pope and his Agents to oppresse the Clergy of England, and involve them in bonds and debts to the Pope and King, (who served each others turns) and that by the trea∣chery of the Bishop of Hereford and other Prelates, to ingratiate themselves with both, these passages fully relate.

Diebus autem sub eisdem, Episcopus Herefordensis Petrus de Eg••••l••••ke (cujus* 1.1107 memoria sulphureum foetorem exhalat ac deterrimum) ad Regem vo••••t, quem no∣verat totis nisibus Thesauros desiderare, & eis indigere: illiusque auribus instillavit hoc virosum consilium, dicens: Consenti Domine mi proposito meo, & inopiam tuam non tantum relevabo, sed te faciam us{que} ad summam abundantiam Thesauris abundare. Si enim quasi ad aliquod leve negotium mihi feceris tria vel quatuor sigilla de aliquibus authenti∣cis Angliae Praelatis haebere: ego nova interpretatione inducam Dominum Papam (ut firmiter spero) ad hoc, ut obligent se singuli Angliae Praelati, quasi coacti nolentes, ad maximam pecuniae solutionem, ut indigentiae tuae ad plenum satisfiat. Et cum incli∣nasset cor Regis ad consensum, gavisi sunt quamplurimum. Et confestim transalpi∣navit Episcopus, ut promissa effectui manciparet, adjuncto sibi quodam socio Roberto videlicet Walerano, ut efficacius Dominum Papam fascinaret. Et cum Romam perve∣nisset, invenit Papam moestum & confusum, pro adversis quae Ecclesiae nuper contige∣runt. Erat insuper tot debitis innodatus, quod audientium mentibus merito stupo∣porem poterant generare. Quae omnia, Rex Angliae sub poena exhaereda∣tionis solvere tenebatur. Instabant insuper Mercatores transalpini usurarii, exigentes urgentissimè & assiduè, ut persolvantur eis debita sua: quae quotidiè propter usuras, poenas, & interesse, non minima suscipiebant incrementa. Et cum sic angeretur Papa, respondit Episcopus: Sancte Pater, ne sollicitetur paternitas tua de quantitate & numero debitorum, licet inaestimàbili, quia ante recessum nostrum ab Anglia, Dominus Rex, ego & hic miles peritissimus, providimus tutam viam & certam formam, qualiter omnia sine difficultate solventur: dummodò de favore & licentia tua, liceat mihi, quae cor meum parturiunt, prosequicum effectu. Dominus enim Rex tibi & Eccle∣siae Romanae devotissimus, adeò Ecclesiae & viris Ecclesiasticis pronus est & munificus, tot exhibens officia, tot conferens beneficia, in holosericis, aedificiis, cereis, donativis, pre∣tiosis & variis, quod Dei & omnium hominum sibi gratiam comparavit. Similiter & Nobilibus suis tot confert munera, interris, gardis, & redditibus, ut meritò debeat cha∣rissimus omnibus reputari. Nuper per Franciam transiens, tot Ecclesiis cyphos argenteos, pallas, monilia, & Magnatibus Francorum & Praelatis tot contulit donativa in vasis, annulis, zonis, & firmaculis, tàm opere quàm materia pretiosis; ut Francis suscitaret laudem & admirationem, per quod nomen Anglorum famosum sydera penetravit. Hinc est quod desiderant Angli sitienter, & multum complaceret eis, ex praecepto tuo seipsos ex∣inanire & gravare, & ad hoc obligare, ut cogerentur pia voluntate ipsum jam dilectum Regem à debitis omnibus liberare. Et ostendens Literas, quas vulpina calliditate de quibusdam Praelatis extorserat, & sigillis eorum consignaverat, se reddidit de prae∣dictis commentis credibilem, & Papam fallaciis proniorem. Cui Papa: Frater & amice charissime, fac super hoc quod industria vestra quamplurimum commendamus, viderit expedire.

Episcopus igitur Herefordensis adjunctis sibi quibusdam Cardinalibus, quorum ar∣bitrio* 1.1108 bulla exponebatur, quorumque consilio Papa praedecessoris sui praesumptuo∣sum factum exequebatur, Praelatos Angliae hujus fraudis penitus ignaros ad libitum obligavit, ita graviter, ut si omnia retroacta gravamina recenseren∣tur, hujus exactionis respectu levia possent reputari, annectens in Li∣teris quaedam mendacia manifesta. Quod scilicet tenebantur Praelati singuli, ad solvendum tali & tali Mercatori Senensi, aut Florentino, tantam pecuniam; quam mutuò, ad expedienda quaedam utiliter negotia Ecclesiarum suarum, receperunt; cum tamen nullum eorum unquam vidisset, vel cognovisset, vel de aliqua mentio pe∣cunia facta fuisset. Sin autem infra brevissimum terminum injuncta non persolve∣rent, plenam habebant potestatem ipsi usurarii, (quos Franci Bugeros vulgariter ap∣pellant) insontes Dei famulos, Ecclesiae Praelatos, ommmodis punire sententiis, jacturis gravibus condemnare, & angariis fatigare, sicut sequens sermo loco suo & tempore declarabit. To promote these Papal frauds and other Exactions.

Circa dies eosdem, Dominus Papa Alexander destinavit ad partes Anglicanas, Ma∣gistrum* 1.1109 Rustandum Legistam, natione Gasconiensem, Subdiaconum suum, dans Do∣mino Archiepiscopo Cantuariersi, & Ep scopo Herefordensi, & eidem Rustando po∣testatem colligend decimam de Anglia, de Scotia, & de Hibernia, ad opus Domini Papae vel Regis indifferenter, non obstantibus aliquibus Literis indulgentiis prius directis, sub quacunque forma verborum, vel etiam causa, pro qua concessa ••uit, vel omni quod intelligi pos∣sit

obstaculo. Dedit etiam eisdem Dominus Papa potestatem absolvendi Do∣minum Regem crucesignatum a voto suo, * 1.1110 ne iret in terram Hierosoly∣mitanam, ita tamen ut iret in Apuliam hostiliter, ad debellandum Manfredum filium Frederici quondam Imperatoris validum Ecclesiae Romanae inimicum. Accepto à Domino Rege Sacramento per Episcopum Bononiensem, specialiter ad hoc à Do∣mino Papa destinatum, & ad investiendum Aedmundum de Regno Siciliae, ut prae∣dictum est.

The Pope having conferred Sicily and Apulia upon the King, to engage him against Conrade and Manfred, writ Letters to Richard Earl of Cornwall to lend him monies and promote an ayd to carry on that War, which the Earl, Nobles and Pre∣lates assembled in Parliament utterly refused to lend or grant upon the Popes account.

Anno verò sub eodem, ad festum Sancti Edwardi, fuerunt apud Westmonasterium* 1.1111 omnes ferè Angliae Magnates. Inter quos prius Rex alloquebatur fratrem suum Comitem Cornubiae Richardum, petens ab eo instantissimè auxilium pecuniare. Cui Comiti Dominus Papa similiter Literas deprecatorias direxerat, supplicans in quadra∣ginta millibus, salvo fratri suo, mutuò subveniret, ut quasi dans ea eidem, pium daret aliis exemplum subveniendi. Comes autem nec preces Regis, nec Papae voluit exaudire, & eo maximè, quod negotium eundi in Apuliam assumpsit sine consilio suo & assensu Baronagii su••, sibilis Transalpinantium fascinatus. Ab aliis autem interpellatum fuit, de subventione facienda. Et responsum fuit, quod omnes tunc temporis non fuerunt juxta ••enorem Magnae Chartae suae vocati, & ideo sine paribus suis tunc absentibus, nullum voluerunt tunc responsum dare, vel auxilium con∣cedere, vel praestare. Rex itaque ad consuetas conversus cavillationes, ut Magnates flecteret ad consensum, per multos dies negotium Parliam••nt•• distulit inchoati, ita ut usque in mensem, fictis occasionibus negotium protelaret. Et tunc ad alium locum conciliaturos, evacuatis in Civitate Londinensi crumenis, potius provocavit, quam convocavit. Comes verò Richardus, vir cautus & circum spectus, Episcopum Here∣fordensem, & Robertum Walerannum socium suum, acriter & merito redarguit, eo quod tam enormiter in Regni subversionem, Regem infatuarent. Et sic infecto negotio singuli provocati, ad propria remearunt. Sciendumque quod quando Do∣minus Rex rediit de Gasconia, tenebatur debito trecentarum millium Marcarum & quinquaginta. Nec tamen idcirco desiit inconsultè, tàm prodigialiter, quàm prodi∣galiter quotidiè Thesaurum suum habitum & habendum alienigenis distribuere, quem Anglia, quam puteum reputavit inexhaustum, fuerat ejectura. Electo etenim Tho∣let••no, redditum & Thesaurum contulit non modicum. Similiter & Episcopo Bono∣niensi, Rustando quoque cum donativis charissimis, contulit unam opimam Praebendam in Ecclesia Eboracensi.

How much the Bishop of Hereford, and Rustand the Popes Legate, abused, op∣pressed the Religious persons and Clergy of England this year, and what complaints they made against them, these passages discover.

Episcopus Herefordensis cum suo Rustando in Praelatos Angliae, maximè Religiosos,* 1.1112 authoritate Apostolica roboratus, desaevire coepit his Literis. ALEXANDER Episcopus servus servorum Dei, Episcopo Herefordensi, &c. Cum te sciamus pro utilita∣tibus & Conventus Sancti—ac Monasterii Sancti—pro quibus ad sedem Apostolicam accessisti, magna oportere subire gravamina expensa∣rum, nepro defectu ipsarum eadem inexpedita remanere contingat, fraternitati tuae contrahendi mutuum propter hoc usque ad summam quingentarum, vel sexcentarum, vel septingentarum, vel amplius Marcarum sterlingorum, nomine dictorum Abbatis et Conventus, et Monasterii, et ipsos Abbatem et Conventum, ac successores eo∣rundem, et ejusdem Monasterii bona creditoribus obligandi, ac re∣nunciandi constitutioni de duabus diaetis editae in Concilio generali, & beneficio restitutionis in integrum & omnibus Literis indulgentiis Apostolicis impetratis, & impetrandis, necnon & conventioni judicum, si ipsorum creditorum nomine Apostolicas Literas super hoc cujuscunque tenoris in posterum impetrari contigerit, plenam auctoritate praesentium concedimus facultatem. Ita tamen, quod ipsi & successores eorum creditori∣bus hujusmodi pecuniam solvere, necnon ad damna & expensas ac interesse, si à termino à te statuendo, pecuniam eandem non solverunt, super quibus juramento ipsorum vel

eorum alicujus, sine aliqua probatione, qui dictam pecuniam mutua∣verint, credi volumus, teneantur. Et dictis creditoribus praetextu alicujus constitutionis Canonicae vel civilis, aut cujuscunque privilegii vel indulgentiae, de quibus in nostris literis plenam & expressam oportet fierimeutionem. Et ne ipsi successores eorum, amplius in aliquo valeant se tueri, dictam pecuniam in utilitatem ipsorum Abbatiis & Conventus, & Monasterii versam esse, probandi necessitas non incumbat. Data, &c. Eodem tempore, petiit Papa pecuniam sibi commodari à Comite Richardo, scilicet quinque millia Marcarum, ad promotionem nepotis sui Aedmundi. Cui Comes: Nolo thesaurum superiori commodare, quem non possum distringere. Haec et alia detestabilia, a sulphureo fonte Romanae Ecclesiae, proh pudor, imo et proh dolor, tunc temporis emanarunt.

Hereupon, Rustandus tunc temporis universos Aagliae Praelatos convocavit au∣ctoritate* 1.1113 Papali Londinum conveniendos; ut ibi Domini Papae praeceptum obedien∣ter audirent, in quindena sancti Michaelis. Et de arduis tam Domini Regis quam Papae negotiis contrectantes, tanquam filii obedientiae, discretè ac favorabiliter de rebus postulatis & postulandis responderent: Ubi cùm dictis loco & tempore convenissent, lectis & intellectis Rustandi potestatibus, fecit idem sermonem fieri ab Vniversis, exigendo infinitam pecuniam per scripta plena in∣juriis et iniquitate, quae possent patientissimi cor virulenter sau∣ciare. Quae pecunia, si consideretur et colligeretur, Ecclesia An∣glicana, imo totum Regnum vilissimae subjaceret servituti, et irre∣staurabili laederetur paupertate. Erat autem onus importabile, quod aliis imposuit bajulandum, nolens illud digito movere. Vt enim de aliis sileam, soli domui Sancti Albani injunxit sexcentas Mar∣cas Domino Papae numerare; exceptis usuris et gravibus condi∣tionibus, quibus ipsam domum arctarent Mercatores usurarii, qui∣bus concessa potestas ad suae voluntatis fuerit arbitrium Ecclesias opprimendi. Praeterea conabantur Rustandus & Episcopus Herefordiensis, & eo∣rum complices, terminum solutionis festinando abbreviare, sub poena suspenti∣onis et excommunicationis. Quem terminum, nullo modo tene∣re possent Obligati. Sed hoc factum est, ut cogerentur Praelati mutuo accipere ipsam pecuniam a Mercatoribus, et eorum usuris illico intricati subjacere. Quod omnibus & singulis non tam difficile, sed impossibile videbatur. Et cùm strictissimum consilium super his per plures dies ha∣beretur, longa trahens, praecordialiter suspitia Episcopus Londinersis Fulco, ait. An∣tequam tantae Ecclesiae consentiam servituti et injuriae, ab intolera∣bili oppressione profecto decapitabor. Cujus constantiam cum au∣disset Episcopus Wygorniensis Walterus, ait in propatulo: Et ego priusquam tali subjaceat Ecclesia sancta subversioni, suspendio con∣demnabor. Quorum salubribus assertionibus omnes alii firmiter animati, constanter promiserunt se vestigia beati Thomae Martyris, qui pro libertate Ecclesiae se permisit excerebrari, pedetentim sequu∣turos. Attamen arctabantur undique, Rex adversabatur, Papa pecuniae inhians inimicabatur, Magnates matri suae Ecclesiae non compatiebantur. Rustandus homo literatus & efficax ad nocendum stimulabat. Archiepiscopus Cantuariensis, qui vacillantis Ecclesiae Petri ac naviculae fluctuantis nauclerus esse teneretur; in partibus transmarinis ac remotis, terrenis negotiis im∣plicatus, gregem suum minus quam expediebat gubernavit. Eboracensis Archie∣piscopus, vir magni consilii & profundi pectoris, in fata concessit. Electus Winto∣niensis, tum quia Pictaviensi••, tum quia frater Regis persequentis, tum quia nou Episcopus, suspectus habebatur, atque idcirco vitabatur. Herefordensis verò Episcopus non suspectus, sed manifestus adversarius habebatur. Invocata igi∣tur Sancti Spiritus consolatione, appellantes ad praesentiam Papae, qui sinum refugii pandere habet omni oppresso, super tam intole∣rabili et inaudita exactione, contradixerunt voluntariis et impetuo∣sis

magistri Rustandi oppressionibus et comminationibus. Et illico acclamatum est Londini voce praeconia, auctoritate Episcopi Londinen∣sis, ne aliquis auctoritate literarum magistri Rustandi placita move∣ret, vel exqueretur diebus pluribus. Quod cum eidem Rustando intima∣retur, conquestus est Regi gravissimè, asserens quod Episcopus Londinensis omnes alios Praelatos animavit, ad contradicendum voluntati Regiae ac Papali. Rex au∣tem iratus valdè conviciabatur Episcopo, asserens, quod nec ille Episcopus, ne aliquis de genere ejus ipsum Regem dilexisset. Et quod efficaciter pro urar••t, ut Papa animad∣verteret in ipsum et puniret. Ad quod Episcopus; Auferant Episcopa∣tum, quem tamen, non possunt de jure auferre, Papa et Rex qui me fortiores sunt. Tollant mitram, galea remanebit. Ipso etiam tempore instillatum est multorum auribus quoddam incredibile, quod quidem absurdum est & nefas credere, quod scilicet quidam falsarii Bulla nequiter abutebantur. Et sce∣dulis vacuis, Bullam appendebant; ut quid placeret, postea in∣scriberetur. Dicebant enim ad invicem: Non placeat Christo, ut Dominus Papa, qui proculdubio vir sanctissimus est, talibus consentiret enormitatibus, quem con∣stat esse ad tantum apicem divinitus sublimatum; Qui fecit, quod nunquam a∣liquem Papam fecisse meminimus, postulavit enim ab Ecclesia precum devotionem sibi impendi. Et quomodo credi potest, quod hic faciat pejora prioribus? absit. Et ita querentes solatium suae imperitiae et angustiae, falsariistalia deliramenta sub involucro im∣putabant.* 1.1114

Procurare interim summoperè nitebantur Episcopus Herefordensis & Rustandus, & alii Transalpini, suscitare schisma & divisionem inter Praelatos Angliae, ne concor∣diter cohaerentes, Dominum Papam in viam dirigerent veritatis; Et sic à proposi∣to frustarentur, pecuniis inhiantes, secundum illud Evangelicum: Omne Regnum in se divisum desolabitur.* 1.1115

Per idem tempus, dum omnium Angliae Praelatorum universitas iterum coram magi∣stro Rustando Londini congregarentur, & nimis quotidianis deceptationibus vexaren∣tur: Tandem propter absentiam Archiepiscopi Cantuariensis, qui in ultramarinis partibus morabatur, & propter Ecclesiam Eboracensem, quae secunda est in R••gno, vacantem, & propter aliquorum Episcoporum absentiam; cepit certa responsio super postulatis à Domino Papa per magistrum Rustandum, dilationem usque ad festum Sancti Hilarii, ut tunc omnes ibidem congregati, efficaciter & precisè responde∣rent. Et sic divisi, singuli post multa damna, expensas, & taedia, nescientes quid acturi forent, ad propria remearunt. Sic enim sive juste, sive injuste, per dictum magistrum Rustandum suspenderetur quis, vel excommunicaretur, Rex quasi leo in abscondito, quaerens quem devoraret, post quadraginta dies omnia diriperet in∣fiscata. Papa et Rex, velut Pastor et Lupus, in ovium exterminium confoederati, omnibns ruinam minabantur. Ex tunc igitur quasi cae∣ci palpantes ad parietem, divisi sunt; & quilibet sibi consulere more Anglicorum sa∣tagebat. Qui si de communi assensu communem syndicum & prolocutorem ad Ro∣manum Curiam destinassent, foelici pace congauderent communiter.

Transit igitur annus ille Romanae Ecclesiae, et Papali Curiae, si devotio∣nem* 1.1116 Populi reputet, virulentissimus. Expiravit enim, quae con∣suevit haberi devotio habita a Praelatis et populo penes matrem no∣stram Romanam Ecclesiam, et patrem et pastorem nostrum, Domi∣num videlicet Papam. Et si illa Curia fideles Christi multoties usque ad amaritudinem spiritus cruentaverit, nunquam tamen, si∣cut hoc, et sequenti anno, tam lethaliter Vniversos Christi servos et singulos sauciavit. Coguntur enim insontes idololatrare, et quasi Apo∣statae, veritati, quae Deus, abrenunciare. Et praeter hoc, quod etsi intolerabile sit, tamen tolerabilius reputatur, bonis temporalibus violenter depraedantur. Quae autem inconvenientia Annus iste Angliae praesentavit, praesenti pagina duximus inserenda. Cassantur San∣ctorum

privilegia indulgentiae, nec reputantur, et hoc non sine inju∣ria eorundem; Potestatem habet * Papa in his quae operantur in ae∣dificationem,* 1.1117 non in his quae ad ruinam, secundum Episcopum Lincolniensem Robertum. Pro triennio commutatur quinquennium, in promissione decimae, subito, et tacite quia promissa sit per triennium. Novum super terram, consueverunt semper laici Praelatis decimare tantum, nunc Praelati laicis decimare coguntur. Concessa fuit decima in subsidium Terrae Sanctae, cogimur transferre eam in subsidium Apuliae contra Chri∣stianos. Concessa fuit decima pro observatione Chartae, quam te∣nere predictus Rex Henericus tenebatur, quae tamen non observatur. Concessa fuit decima ut Regi in Terram Sanctam peregrinanti, particulatim secundum provisionem distribueretur, non uti nunc; de Obligatione injustis∣sime graviora subire cogimur, multipliciter mentiri, falso profecto ju∣ramento, quod caelitus prohibetur in utroque testamento. Conce∣dere cogimur terminos solutionis, quos nullo modo tenere possumus, ut incida∣mus in laqueos usurariorum suorum, quos socios eorum novimus, & participes. Datur potestas personis prorsus indignis super Nobiles Ecclesias, & eorum Praela∣tos excellentes▪ Venduntur Praelati ut Boves et Asim, Ecce ultimae condi∣tio servitutis. Ecce venditores ejiciendi a Templo, flagellandi. Sed quia ignobilius est facere injuriam violenter, quàm pati cum innocentia, cre∣dendum est, quod super hoc Clamor ascendat quaerulus ad Deum Dominum ultionum.

There being many suits and controversies between the Archbishop of Canterbu∣ry, and Bishop of Rochester, (much vexed, oppressed by his power) the King up∣on the Bishops complaint, as Supream Patron and Ordinary, to preserve publick peace, issued this Writ to the Justices Itinerant, to stay all suites between them; to summon the Archbishops Bayliffes, and the Bishop and their witnesses before him, his Nobles and Council the next Parliament, where he would hear and decide all dif∣ferences between them by their and the Justices advice.

REX Gilberto de Preston, & sociis suis Justic. proximo itineraturis in Com. Kanc.* 1.1118 salutem. Quia ex gravi quaerela venerabilis Patris L Roffensis Episcopi apertius intelleximus, quod districtiones & exactiones quas Ballivi Venerabilis Patris B. Can∣tuariensis Archiepiscopi faciunt in Episcopatu Roffensi, & pro juribus temporalibus quae idem Archiepiscopus exigit, & idem Episcopus debere fieri contradicit in Epis∣copatu praedicto, immensa damna, homicidia et aliae transgressiones, quae sunt contra pacem nostram, accidere possunt in terra nostra, in magnum praejudicium & tur∣bationem pacis nostrae, et grave scandalum universalis Ecclesiae, maxime, si inter tales Ecclesias quales sunt▪ Ecclesia Cantuar. & Ecclesia Roffensis, quae tam ar∣dua praeminent dignitate & authoritate talia debeant suboriri, Nos volentes hujus∣modi infortunatis casibus obviare nisu quo possumus ampliori, Vobis Mandamus firmiter injungentes, quod omnes districtiones, exactiones & contentiones ortas & existentes inter praedictos Archiepiscopum & Episcopum, poni faciatis in respe∣ctum usque ad festum beati Edwardi proxim. futur. praefigentes tam magi∣stro Hugoni de Mortuo Mari, & magistro Henrico de Gaunt Ballivis dicti Archiepisco∣pi, quam praedicto Episcopo diem illum, quod sint coram nobis apud Westm. sicut eis per literas nostras mandavimus. Et nos tunc per Consilium dilecti fratris nostri R. Com. Cornub. et aliorum Magnatum nostrorum qui ibidem intererint, vires et diligentiam apponemus in praemissis, ad praedicta inconvenientia praecavenda, prout utriusque Pontificis commodo et honori viderimus melius convenire; Et scire faciatis dicto Episcopo Roffensi, quod prisones pro quibus orta est principaliter contentio praedicta, dictis die & loco coram nobis venire faciatis, & vos ipsi sitis ibidem coram nobis, ad testifi∣candum quantum ad vos pertinet quid actum, et ad consulendum quid faciendum fuerit in praemissis. Teste Rege apud Alnewick. 23. die Septembris.

The King by reason of his absence and business in the parts of Scotland, being unable to be personally present at the feast of St. Edward at Westminster, which he annually celebrated, by vertue of his Ecclesiastical authority, constituted several persons to solemnize this feast, and make offerings, processions, and give almes in his stead; and commanded the Parishioners of St. Margaret, and the Londoners to go to Westminster in procession with wax Tapers, and other formalities for the honour of this Saint and Holy day, by this Writ.

QUia Rex non est certus quod interesse possit solemnitati instantis festi beati* 1.1119 Edwardi apud Westm. pro variis & urgentibus negotiis quibus intendit in par∣tibus Scotiae, Mandatum est Phillippo Luvel, Thesaurario Regis & Edwardo de Westm. in fide & dilectione quibus Regi tenentur, quod praedictum festum, una cum venerabilibus patribus Sar. Norwic. Bathon. & Cicestr. Episcopis, Abbatibus & Prioribus vicinis, quos ad festum illud Rex per literas suas invitavit, vice Regis reneant, & solemniter celebrent ad custum Regis, & Capitagium Regis & Regi∣nae & liberorum suorum, scilicet de 36 ob. muciae nomine eorum offerri, & Cruci argenteae supra magnum Altare Westmonast. attachiari faciant, & unam platam auri ponderis unius unciae nomine Regis offerant, prout moris est in so∣lemnitate missae praedicti Edwardi, acsi Rex praesens esset ibidem, & duas aulas Regis Westm. impleri pauperibus in dicto festo, & eos pasci faciant, sicut fieri consue∣vit, & processionem Ecclesiae beati Margar. & omnes processiones Civitatis Lond. cum cereis & aliis processionibus suis solemniter venire faciant usque Westm. in die Sancti Edwardi, prout Rex similiter mandavit Majori et probis hominibus London. Et haec & omnia alia quae viderint fore facienda ad honorem praedicti Sancti, & solemnitatem festivitatis ipsius honorificè fieri faciant, prout melius & decentius nomine Regis fuerit faciendum; Ita quod prudentiam suam Rex merito possit commendare. Teste Rege apud Werk. 13. die Septemb.

He likewise enjoyned all Sheriffs to proclaim in Cities, Burroughs and Market Towns, that all who had crossed themselves for the Holy Land should meet on Holy∣daies and other convenient times, and learn how to use slings and March in order, and to put them under Captaines, for which end the King had procured the Pope to grant them 40. daies pardon who should obey this Mandate.

MAndatum est singulis Vicecomitibus A••gliae, quod in singulis Civitatibus, Burgis* 1.1120 & aliis Villis Mercatori••s de Balliva sua publice clamari faciant, quod omnes Crucesignati diligenter addiscant trahere cum Balistis, & hoc non omittant, quia Dominus Papa ad instantiam Regis, singulis Crucesignatis mo∣dum trahendi cum Balistis addiscentibus xl. dies indulgentiae con∣cessit. Et omnes Crucesignati Civitatum, Burgorum & Villarum praedictarum poni faciant in constabulariis per Decenas sub aliquibus Capitaneis, qui eos ad trahendum modo praedicto diebus festivis & aliis diebus quibus ad hoc vacare poterunt, intendere faciant. Teste &c.

Some servants of John Baylol being excommunicated and imprisoned upon a Capi∣as Excommunicatum by the Bishop of Durham, for entring forcibly into the Church of Long-Neuton, other of them by way of revenge assaulted the Bishop & his men with horse & armes, as they travelled by a wood, irreverently abused the Bishop, & carryed four of his men prisoners to the Castle of Bernard, and there detained them, till the Bi∣shop should release the persons excommunicated: upon the Bishops complaint of this riot and injury, the King issued this Writ to Iohn Baylol, to release the Bi∣shops men, who was ready to absolve and deliver his; threatning severely to punish this offence, if he did not enlarge them, and give the Bishop & his servants, competent satisfaction for the injury which he neither would, nor ought to passe by without due punishment.

REX dilecto & fideli suo Johanni de Baylol salutem. Ex parte venerabilis* 1.1121 patris W. Dunolm. Episcopi nobis est ostensum, quod cum homines vestri in∣trusissent se in Ecclesiam de Longe-Neutun, Dunelm. D••oc. & ipsam manu armata contra justitiam occupassent; Et idem Episcopus homines illos ob eorum manife∣stam offensam et contumaciam excommunicationis sententia inno∣dasset.

Et postea eos sicut moris est in Regno nostro postquam in eadem senten∣tia per xl. dies & amplius perduraverant, capi fecisset, Eustachius de Baylol, Gocel∣linus frater ejus, Henricus filius Ranulfi & alii plures cum equis & armis, latitantes in quodam bosco in transitu praedicti Episcopi & familiae suae per boscum illum emise∣runt quosdam ex militibus & scutar••is suis, qui in praefatum Episcopum & Cleri∣cos & alios familiares suos insultum cum gladiis & aliis armis, turpiter & irreveren∣ter fecerunt, & eos enormiter tractaverunt, & quatuor ex familiaribus suis cepe∣runt, & ad Castrum Bernardi duxerunt, & ibidem imprisonaverunt, & eos adhuc in prisona detinent, in libertatis Ecclesiasticae praejudicium manifestum, et per∣turbationem pacis nostrae, quam praefatus Episcopus habet in libertate sua regali inter Tynam et Teysam, eos quod praefatus Episcopus dictos Excommunicatos noluit ex forma Ecclesiae absolute deliberare. Quia vero dicta transgressio in pacis nostrae laesionem enormem redundat quam incorrectam relinquere nolumus, sicut nec debemus; vobis Manda∣mus firmiter injungentes, quod praedictos imprisonatos à prisona qua detinentur sine dilatione deliberari, & praefato Episcopo & suis de tam enormibus excessibus & injuriis, eis per vos et vestros illatis, competentes emendas sine dila∣tione exhiberi faciatis, quod pro defectu vestri iterata ad nos inde querela non perveniat, per quod manum ad hoc aliter apponere debea∣mus. Teste Rege apud Eborum, 13. die Augusti.

Idem Mandatum est Eustach. de Baylol: Et mandatum est Constabulario Castri Bernardi quod praedictos imprisonatos à carcere quo detinentur deliberet. Teste ut supra.

It seems the Bishop refused to release those excommunicated persons, though they tendred good caution according to Law; whereupon the King issued this Writ de cautione admittenda, commanding him to deliver them out of prison, and to receive their caution.

REX tali Episcopo salutem. Ostensum est nobis ex parte Petri le Orfeure,* 1.1122 quem ad instantiam vestram per corpus suum tanquam claves Ecclesiae con∣temnentem praecipimus Justiciari, quod licet vobis frequenter obtulerit stare man∣datis Ecclesiae, ut tenetur, vos tamen cautionem legitimam ab eo admittere re∣cus••tis, quod miramur. Et ideo vobis mandamus, quod hujusmodi cautione recepta, praefatum Petrum à prisona liberari mandatis; scituri quod si secus egeritis, nos quod nostrum est in hac parte exequemur. Teste Rege apud Not. 24 die Julii.

Upon the complaint of the Archbishop of Tuam, and his suffragans, and likewise of all the other Bishops and Clergy of Ireland, of severall grievances, oppressions suffered by them and their Courts against Law, and the liberties of the Church of Ireland, particularly related, the King issued this Writ to Prince Edward his Son then in Ireland, to hear and redresse the same by advice of the Judges, Barons, Nobles, and his Counsil in Ireland.

REX Edwardo filio suo primogenito & Haeredi salutem, & paternam benedictio∣nem.* 1.1123 Accedens nuper ad praesentiam nostram Venerabilis Pater F. Tuamensis Archiepiscopus pro se & suffraganeis suis, nec non & ex parte totius Cleri Hibern. una cum Episcopo Aland. coram nobis exposuit quaedam gravamina quibus Hiberni∣cana Ecclesia graviter opprimitur, & enormiter praegravatur. Adjiciens etiam, quod nisi maturis hiis apponere remedium curaremus, praedicta Ecclesia suis juribus & libertatibus defraudata opprob••ose corrueret & viliter tenderet in occasum. Pri∣mo quidem queritur, quod ipsi & tenentes eorum contra antiquas libertates Eccle∣siarum suarum trahuntur in placitum coram Justic. extra suos Comitatus ad alias provincias, ità per laborem nimium & expensarum defectum, litibus cedere, vel damnosas Compositiones inire coguntur. Secundo, quod quidem Justic. Vice∣comites & alii ballivi nostri in loquelis coram eis motis, paciscūtur cum una parte de lu∣cro participando, per quod altera pars citò labitur in jacturam, & jure suo legitimo de∣fraudatur, quod quam graviter ferimus & molestè, cum non solum Clericos verum e∣tiam Universalem plebem Hybern. anxius angit hoc gravamen. Tertio, quod fiunt

frequentius Attachiamenta & summonitiones in terris ipsorum sine Waranto, quae pecunialiter coguntur redimere, vel laborem & taedium de Com. in Comitatum dis∣currendo subire. Quarto, Quod quidem Barones. Hybern. impediunt quo minus fideles Hybernienses de bonis suis testari valeant, & quominus Crucesignati votum complere valeant, vel illud redimere cum voluerint. Quinto, Quod Burgenses & alii tenentes eorum distringuntur ad sequelas faciendas in causis non tangentibus dictos Episcopos vel seipsos. Et quod haec gravamina Ecclesiae Hybernicanae infe∣runtur contra jura & libertates suas quibus eadem antiquitus est gavisa. Unde cum nostram deceat Regiam Majestatem, vestraeque conveniat, utilitati congruat & honori, jura & libertates Ecclesiae defendere, & potenti patrocinio confovere, afflictis∣que compati, & refroenare rebelles. Vobis mandamus firmiter injungentes, quod convocatis coram vobis Archiepiscopis, Episcopis, Abbatibus, Baronibus, Justic. & omnibus Magnatibus terrae Hiberniae per Consilium dilecti & fidelis nostri Johannis filli Galfridi Justic Hyberniae & aliorum discretorum de Consilio vestro, necnon & de Consiliò Magnatum praedictorum, in praemissis apponi faciatis celeriter remedi∣um oportunum, prout Ecclesiae indemnitati, & vestrae & terrae Hyberniae utilitati, & tranquillitati videritis convenire. Quo decus Ecclesiae crescat per vos, & vestrae no∣vitatis principium laudis suscipiat incrementum. Apposuissemus autem praemissis re∣medium nisi vester in Hiberniam praesens fuisset accessus; propter quod vobis & con∣silio vestro hoc negotium duximus totaliter committendum. Teste Rege apud Not. tingham. 30. die Julii.

He likewise issued this further Mandate to the chief Justice of Ireland.

MAndatum est Johanni filio Galfridi Justic. Hiberniae, Quod aut faciat Archie∣piscopo* 1.1124 Tuamensi rationabile Escambium de terra in Com. pro Villa de E∣andon, & ibidem firmet quoddam Castrum, si sit ad profectum Edwardi filii Regis, pro∣ut * 1.1125 pridem inter ipsum Johannem, & dictum Archiepiscopum fuit proloquutum, vel reddat dicto Archiepisco Villam suam antedictam solutam & quietam. Te∣ste ut supra.

He likewise issued this Writ for the Dean and Canons of St. Martyns London to respite the amerciament of all their Tennants in Essex, before the Justices in Eyre, ac∣cording to their Claimes.

QUia Decanus & Canonici Ecclesiae Sancti Martini London, vendicant sibi amer∣ciamenta* 1.1126 hominum suorum ubicunque amerciati extiterint; Mandatum est Vic. Essex, Quod demandam quam facit hominibus Theobaldi Archidiaco∣no de Leges praedictae Ecclesiae de Christishale de una Marca, ad quàm amerciati fue∣runt coram Justic. ultimò itinerantibus apud Chelmerford. ponat in respectum usque ad festum Sancti Edwardi quod erit in quindena Sancti Michaelis proximo futuro, ut tunc super hoc Rex quod justum fuerit fieri faciat. Teste Rege apud Not. primo die Augusti.

He likewise sent this precept to the Sheriffe of Nottingham and Derby, to pay his Chaplaines officiating in Derby Castle their wages,

MAndatum est Rogero de Lovetot. Vic. Com. Not. & Derb. quod quamdiu fue∣rit Vic. eorundem Com. singulis Annis faciat habere Capellanis Regis* 1.1127 Ministrantibus in Castro Regis Not. stipendia sua ad duos terminos, videlicet unam medietatem ad festum Sancti Michaelis, & aliam Med. ad Pascha. Teste ut supra.

The King by his Ecclesiasticall perogative sent this pious Writ to the Cistercians, and other Abbots in their general assembly, to make this special devout prayer unto God for him, his Queen and Children.

REX Abbatti Cicester. & caeteris Abbatibus in generali Capitulo Cistercien▪* 1.1128 convenientibus salutem. Cum Regnorum gubernacula benè prosperari neque∣ant, nec administrari feliciter sine eo in cujus dispositione cuncta sunt Regna; per

quem etiam omnia gubernantur, Universitatem vestram attentius exoramus, qua∣tenus pro statu nostro & Reginae liberorumque nostrorum, devota precum suffragia suppliciter offeratis altissimo, ut Actus nostros ita misericorditer ad laudem sui nominis & fidei Catholicae exaltationem dirigere dignetur, quod consummatis prae∣sentis vitae curriculis, aeternae felicitatis praemia consequamur, & vos proinde de∣beamus arctiori dilectionis vinculo amplexari. Teste Rege apud Warsop. 4. die Augusti.

One Ralfe de Ribeford a Clerk accused of Robery, and delivered to his Ordi∣nary, suing Michael Thoni late Mayor of London, in the spiritual Court before the Dean of the Arches, (for a defamation,) for what he did in Execution of his office as the Kings officer, who ought not to be questioned in such Courts for a any thing done in the execution of his Office, it being to the prejudice of the Kings Crown and dignity, the King thereupon issued this memorable prohibition to the Dean, and ano∣ther to this Prosecutor, not to proceed therein

REX Decano Sanctae Mariae de Arcubus London. salutem. Monstravit nobis* 1.1129 Michael Thoni, quondam Maior Civitatis nostrae London. quod cum ipse Ra∣dulphum de Ribeford tanquam malefactorem rectatum de Roberia & Societate latro∣num, in eadem Civitate secundum legem & Consuetudinem Regni nostri arrestari fe∣cisset, quem etiam postmodum Venerabili Patri W. Wygorn. Episcopo, qui ipsum tanquam Clericum & foro Ecclesiastico liberandum petiit, secundum Consuetudi∣nem ejusdem Regni à Carcere & Custodia nostra liberasset, idem Radulphus praefatum Michaelem occasione praedicta, trahit in placitum coram te in Curia Christianitatis. Quia vero in manifestum praejudicium Regni nostri, et Coronae nostrae est, quod aliquis Ballivus noster oc∣casione* 1.1130 Ministerii sui, et eorum quae pro conservatione pacis no∣strae et Regni nostri in hujusmodi casibus secundum consuetudinem et legem praefati Regni nostri fiunt, trahatur in placitum in Curia Christianitatis; tibi prohibemus, ne placitum illud ulterius tenere praesumas. Teste Rege apud Woodst. 5. die Junii.

Sub eadem forma mandatum est Radulpho de Ribeford, ne prosequatur idem placitum in Curia Christianitatis.

Teste ut supra. Per Hen. de Bretton.

The like Prohibition issued to the Bishop of Worcester, who sued the Sheriff of Worcester and his Bayliffs in his Court Christian, for levying the debts due to the King and himself upon some of the Bishops Tenants.

REX W. Wygorn. Episcopo, salutem. Monstravit nobis dilectus & fidelis noster* 1.1131 Willielmus de Bello Campo, Vic. noster Wygorn. quod cum Robertus de Wikeman Clericus suus, & quidam alii Ballivi & Ministri nostri ex officio suo, secundum con∣suetudinem Regni nostri, facerent districtionem quibusdam hominibus Ecclesiae vestrae pro debitis nostris, & debitis ad ipsum Vic. ratione Ballivae suae spectantibus, & alia exequerentur quae ad officium ejusdem Vic. pertinent, vos ea occasione, et etiam eo quod extractae Rotulorum et Brevium vobis non liberan∣tur modo quo petitis, Clericum et Ballivos praedictos trahitis inde in placitum in Curia Christianitatis. Quia vero manifeste est con∣tra Coronam et dignitatem nostram, quod hujusmodi occasione tra∣hatur* 1.1132 aliquis Ballivus noster in placitum in Curia Christianitatis, cum ad nos pertineat correctiones transgressionum, et delictorum suorum, et prompti simus et parati vobis in Curia nostra Iustitiae complementum exhibere de praedictis Ballivis, si qua contra liber∣tatem Ecclesiae vestrae attemptaverint: Vobis firmiter inhibemus in Curia Christianitatis super praemissis ulterius procedatis, ab in∣justa

vexatione et molestatione praedicti Vic. Clericorum, Ballivo∣rum suorum a modo desistentes.

Teste Rege apud Westm. 24▪ die Octobris.

Per Henr. de Bathon. & Henr. de Mare.

Such were the bold encroachments of the Bishops, Deans, Chapters, and their Officers then, as to draw most temporal Officers into their Courts, and there vex and excommunicate them, for executing their Offices upon any Clerk, Prelate, or their Tenants, Tenements; and to hold Plea of Lands and Goods, not belonging to their Jurisdiction, but the Kings Courts; and invade the Rights of the Kings Crown, the Kingdoms and Subjects Liberties in sundry particulars, in a very high degree; which intollerable grievances, in high affront to the Kings Crown and dignity, ob∣structing the execution of publick Justice, tending to make Prelates, Clergymen lawlesse, and all Laymen meer slaves to their Lordly wills, and exorbitant Courts, these Prohibitions timely prevented, and checked in some measure; witnesse this memorable complaint of the Mayor and Citizens of York, against the Dean and Chapter of St. Peters of York, and this memorable Prohibition issued thereupon, wherein their intollerable Usurpations in sundry kinds upon the Kings Rights, Royal Authority, Officers, Courts, and proud presumption in Excommunicating the Mayor and Citizens, tendring an illegal Oath unto them de parendo jure Ecclesiasti∣co, are particularly recited, severely prohibited; and their obstinate contemptuous persisting in these their Usurpations and Extravagancies, notwithstanding the Kings Prohibitions, fully displayed.

REX Decano & Capitulo Sancti Petri Eborum, salutem. Ex querelis Majoris &* 1.1133 Civium nostrorum Eborum frequenter intelleximus, quod usurpastis vobis placita de Laicis feodis, et de catallis et debitis quae non sunt de Testamento vel Matrimonio, et alia jura et libertates in praedicta Civitate ad Majorem et Ballivos nostros ejusdem Civitatis spectantes: Nec permittitis custodes mensurarum nostrarum in eadem Civitate probare mensuras in terris quas dicitis esse vestras, nec eas signo nostro signare, sed signo adulterino eas facitis signari. Item non permittitis eosdem Cives capere nomina hominum vestro∣rum pro debitis suis, secundum tenorem Chartae nostrae quam inde habent, in qua nec homines vestri, nec alii excipiuntur. Item ap∣propriastis vobis homines nostros, et omnia placita eorum tenetis* 1.1134 in Curia vestra, vi excommunicationis, ratione terrarum in quibus manent; nec permittitis Ballivos nostros praedictae Civitatis ingredi terras quas dicitis esse vestras, licet non sint, ad debita nostra le∣vanda, nec ad latrones seu malefactores capiendos vel arrestandos, sed si terras vestras ad hoc sine licentia vestra ingrediantur, vel gra∣vaminibus praedictis, pro jure nostro salvando se opposuerint, statim in eos assensu nostro irrequisito, de emendis faciendis sententiam Excommunicationis promulgari facitis, (the Popes, Prelates, Clergy∣mens grand, intollerably prophaned, abused engine, to oppresse, vex, suppresse, en∣slave both Emperors, Kings, Kingdoms, Subjects of all sorts, and wreck their malice or revenge upon them:) nec eam pro aliquo mandato nostro relaxa∣re curatis, nisi praestito Sacramento de parendo jure Ecclesiastico,* 1.1135 (an abuse, usurpation since practised by such Courts, persons, to the Subjects grand oppression) Cum igitur praemissa in jurium nostrorum praejudicium non modicum, et dignitatis Regiae maximam cedant laesionem, (let all Prelates, persons guilty of such exorbitances well observe it) et per Li∣teras nostras frequenter requisiti fueritis, quod ab hujusmodi ex∣actionibus et usurpationibus desisteritis; Vos iterato monendos duximus, et exortandos mandantes, quatenus Majorem et Balli∣vos et Cives praedictos, imo nos juribus et libertatibus prius usitatis

in Civitate praedicta gaudere pacifice permittentes, de caetero nihil attemptetis, quod in jurium nostrorum cedat praejudicium, senten∣tiam Excommunicationis si quam in Ballivos vel Cives praedictos occasione praedicta promulgari feceritis, sine dilatione revocantes: Scituri indubitanter, quod nisi feceritis, diutius sustinere non po∣terimus, sicut nec debemus; quin de tantis excessibus et injuriis nobis illatis, quae non solum in exhaeredationem nostram, sed etiam in dedecus nostrum et opprobrium redundant, (mark it well) gravissi∣mam vindictam qualem debebimus capiemus: (a just, royal, heroick, necessary resolution.) Injunximus etiam Majori et Ballivis praedictis, quod jura et libertates nostras illaesas pro posse suo conservent, et firmiter ex parte nostra * 1.1136 inhiberi faciant, ne aliqui de Civitate praedicta coram vobis compareant in Curia vestra, ad respondendum de aliquibus pertinentibus ad Coronam et dignitatem nostram. Teste Rege apud Westm. 19 die Februarii.

Eodem modo mandatum est Abbati Sanctae Mariae Eborum, & Priori Sanctae Trini∣tatis, & Magistro Hospitalis Sancti Leonardi Eborum, eo excepto, quod in Literis istis nulla fit mentio de sententia Excommunicationis lata in Majorem, Cives & Ballivos ejusdem Civitatis. Nec quod praedicti Abbas, Prior & Magister alias requisiti fuerint per Literas Regis, quod ab hujusmodi exactionibus desisterent. Teste ut supra.

Those Prohibitions were seconded with these ensuing of like nature, upon the complaints of particular persons unjustly prosecuted in the Courts Christian at York, for Chattels and Debts, not in cases of Matrimony or Testament, to the prejudice of the Kings Crown and Dignity.

REX Decano & * 1.1137 Praeceptori S. Petri Eborum, & eorum Commissariis, salutem.* 1.1138 Prohibemus vobis ne teneatis placitum in Curia Christiani∣tatis de Catallis vel Debitis unde Walterus de Rudham Clericus, si∣cut ex relatu quorundam fidelium nostrorum intelleximus, trahitur in placitum coram vobis in Curia Christianitatis authoritate Lite∣rarum Domini Papae, per Abbatem et Conventum de Fontibus, nisi Catalla illa vel Debita sint de Testamento vel Matrimonio, quia placita de Catallis et Debitis quae non sunt de Testamento vel Matrimonio, spectant ad Coronam et dignitatem nostram: inhibui∣mus etiam praedicto Waltero ne in Curia Christianitatis super hujus∣modi Catallis vel Debitis examen Ecclesiasticum in juris et digni∣tatis Regiae praejudicium aliquatenus subire praesumat.

Eodem modo scribitur Abbati & Conventui de Fontibus.

By which several Writs it is most apparent, that there was a strong combination and endeavour at this time between the Bishops, Abbots, Deans, Chapters, and others who had Ecclesiastical Courts and Jurisdiction, and the Court of Rome, to usurpe and engrosse the cognisance of most Temporal causes concerning Lands or Goods (especially of Clergymen and Religious persons) into their own hands, and to trample the Kings Temporal Courts, Officers, Crown, Dignity, and Lay-Subjects under their feet; which they unanimously and strenuously opposed, and endeavoured to prevent by the precedent, and these subsequent Prohibitions to them, in the case of the Monks of Winton, who suing the Bishop elect of Winton in the Court of Rome, and before the Popes Delegates, touching the propriety of the Mannour of Taunton, and other Lands held immediately of the King, moving from him, and part of the Barony of the Bishop, to the prejudice of the Kings Crown and dignity, whereof neither the Pope nor any Court Christian had or ought to have any cognisance or jurisdiction, but only himself and his own Courts, the King thereupon issued this memorable Prohibition to the Bishop, not to appear or answer

to any such Suit before the Pope, or in any Court Christian, under pain of seising his Temporalties, being contrary to his Oath of Fealty to the King, and to the prejudice both of his Crown and Realm.

REX A. Winton. electo, salutem. Intelleximus ex relatu quorundam fidelium* 1.1139 nostrorum, quod Monachi Winton. vos super Manerio de Taunton, & quibus∣dam aliis quae de nobis immediatè tenetis, & quae à nobis indubitanter movere nos∣cuntur, coram Domino Papa vel auditoribus suis in Curia Romana trahunt in causam, et super proprietate Maneriorum ipsorum sibi cum instantia a vobis postulant responderi. Quia vero ad nos tan∣quam ad Dominum principalem cognitio praedictorum, sicut et alio∣rum feodalium Regni nostri, indubitanter noscitur pertinere, vobis sub debito fidelitatis in qua nobis tenemini, et sub poena animadver∣sionis debitae et condignae, in temporalia et feodalia quae de nobis tenetis, districtius inhibemus, ne de praedictis in foro Ecclesiastico, seu coram alio quam coram nobis, in nostrum et Regni nostri prae∣judicium et gravamen, aliquatenus respondere praesumatis, prae∣sertim cum hoc sine transgressione Iuramenti quo nobis tenemini facere non possitis, sicut nec debetis: Pro certo tenentes, quod si secus egeritis, omittere nec volumus nec valemus, quin nos ad tem∣poralia et feodalia vestra secundum legem et consuetudinem Regni nostri capiemus. In cujus, &c. Teste Rege apud Novum Castrum super Tynam, 29 die Augusti.

The King being further informed, that the Monks of Winton in this Suit between the Bishop and them, had procured a sequestration of the Temporal goods belong∣ing to the Priory, to the Abbots of Stafford and Boxley, towards the satisfaction of the debts of the Priory, and expenses of the Monks in this Suit, which they intended to execute in derogation of the Rights of his Crown, and contrary to the Law and Custom of the Realm, issued this Prohibition to them, not to proceed therein under pain of seising their Temporalties.

REX Abbatibus de Stafford & de Boxlegh Cisterciensis ordinis, salutem. Intellexi∣mus* 1.1140 & miramur plurimum et movemur, quod in causa quae vertitur inter venerabilem Patrem electum Winton. ex una parte, & Monachos loci ejusdem ex alte∣ra, Dominus Papa, non intelligens nec advertens qualiter et quan∣tum negotium hujusmodi nos tangebat, in nostrum praejudicium et gravamen ordinat vel ordinare proponit, Quod facta sequestratio∣ne bonorum Temporalium ad Prioratum Ecclesiae Winton. spectanti∣um, vobis eorundem bonorum custodia assignetur, de quibus secun∣dum quod fieri poterit, fiat solutio debitorum, et provideatur Mona∣chis hinc inde sibi adversantibus in expensis, sicque durante seque∣stratione hujusmodi, Prior ibi non existeret qui possessionem Tem∣poralium obtineret. Cum autem Prior Winton. in Curia nostra certis temporibus satisfacere, et multa nobis alia consueta servitia exhibere, et coram nobis et Iustitiariis nostris respondere omnibus de se conquerentibus teneatur, nec ad haec de consuetudine Regni nostri inviolabiliter hactenus observata, procuratorem vel atoruatum possit constituere loco suo, nisi praesens in Curia ipsum constitueret viva voce, et quociens in aliquo praedictorum defecerit in amercia∣mentum nostrum incidat, et nobis debeat propter hoc certam pecu∣niae quantitatem, per ordinationem et sequestrationem hujusmodi, cum non esset qui praedicta faceret, nos debitis consuetudinibus et servitiis contingeret defraudari. Praeterea cum bona temporalia

Prioratus praedicti, de Baronia nostra esse et a nobis teneri noscan∣tur, et non existente ibi Priore ad Episcopum Winton. vel si Episco∣pus ibi non existeret, ad nos bonorum custodia pertineat eorundem, Dominus Papa de bonis ipsis quae de Baronia nostra existunt, no∣bis* 1.1141 irrequisitis in nostrum praejudicium nihil potuit aut debuit ordi∣nare. Nec aliquid sine dubio, ut credimus, ordinasset si veritatem super hoc cognovisset, cum nullus alius, ubi nos maxime in justiti∣am non desicimus, judicare vel ordinare habeat de eisdem. Vnde vo∣bis mandamus prout districtius possumus inhibendo, quatenus si Literas forte super hoc receperitis, vos de bonis praedictis donec sal∣tem Dominum Papam super hoc consulueritis, nullatenus intro∣mittere praesumatis: pro certo tenentes, quod si secus egeritis, in omnibus et singulis consuetudinibus, juribus et servitiis a Priore Winton. nobis debitis quibus propter hoc nos defraudari continget, habebimus quantum districte poterimus, ad vos et bona vestra recur∣sum, et vobis super hiis in aliquo non parcemus. Teste Rege apud Woodst. 18 die Junii.

He likewise as supreme Ordinary and Patron of the Monastery, to preserve it from ruine, issued this Writ to all Merchants, Citizens and others, not to lend the Monks any money upon their Common Seal, in defence of the Prior justly removed, or on any other occasion.

REX Universis Mercatoribus, Civibus, & aliis Christi fidelibus, salutem. Ad uni∣versitatem* 1.1142 vestram volumus pervenire, & omnibus fieri manifestum, quod Mo∣nachi Cathedralis Ecclesiae Winton. modum expensis superfluis non ponentes, & fines largitatis excedentes, terminos prodigalitatis appetentes tantis Ecclesiam suam debitis obligaverunt diversis creditoribus, quod vix speratur, istis temporibus posse ab hu∣jusmodi debitorum onere sublevari. Nos igitur, licet obstandum fuisset prin∣cipiis ne scintilla tenuis in flammam prosiliret, destructivam tamen dum scimus rei seriem, et possumus, quamvis tarde, eidem Ecclesiae compatientes, et merito cum nostra intersit, cum ejus patroni si∣mus, et nostri antecessores fundatores, ne nostris temporibus gra∣vem sui jacturam patiatur, et ipsis mobilia et immobilia ad pios usus a diversis concessa fidelibus ob culpam eorundem Monachorum propter aes alienum necessario distrahantur, vobis omnibus praedicta publice nunciamus. Contradicentes et inhibentes, ne Monachis ejusdem Ecclesiae, vel Willielmo de Taunton, qui juste ab administratione Prioratus ejusdem Ecclesiae est amotus, si pro Priore se gerit, ali∣quid mutuo sub sigillo ejusdem Capituli, vel alio modo concedatis. Si vero contra hanc inhibitionem nostram feceritis, hoc ipso nostram Regiam Majestatem offenderitis, et vobis in repetitione pecuniae eisdem creditae quibuscunque modis poterimus opponemus, et etiam in aliis si locus affuerit, vobis utpote nostro Edicto et voluntati con∣trariis, curabimus ut decebit, pro meritis respondere. Teste Rege apud Westm. 5 die Februarii.

The King as founder of the new Priory of Ravenstone presented thereunto, and constituted a Proctor to see it effected, by this Patent.

REX H. Lincolniensi Episcopo, salutem. Cum ad Prioratum quem nuper ince∣pimus* 1.1143 fundare apud Ravenstone, fratrem Willielmum de Divisis, virum vita & mo∣ribus commendabilem, Vobis praesentaverimus, nos Magistrum Johannem de Chise∣hull ad praesens negotium procurandum & prosequendum Procuratorem nostrum constituimus. Dantes eidem potestatem appellandi & prosequendi nomine nostro

si opus fuerit, & omnia alia facienda quae in praesentis negotii prosecutione sibi visum fuerit expedire. Teste Rege apud Werk, 9 die Septembris.

The King as supreme Patron, Ordinary, and by custome of the Realm, claimed the Palfrye and Cup of every Bishop or Abbot that was translated or deceased, as is evident by this memorable Writ issued to the Abbot of Oseney, demanding the Pal∣frye and Cup of his predecessor to be presently delivered to the King, or to shew cause to the contrary.

REX Abbati de Oseneye, salutem. Cum ex consuetudine approbata & obtenta* 1.1144 habere consueverimus Palefridos & Cuppa•• Episcoporum & Abbatum Regni cedentium & decedentium: Vobis mandamus sicut alias mandavimus, quod Pale∣fridum & Cuppam Adae Abbatis praedecessoris vestri, nobis sine dilatione mittatis. Alioquin sitis coram nobis in instanti media quadragesima, ubicunque fuerimus in Anglia, ostensuri, si quod Warrantum habeatis, quare Palefridum illum & Cuppam habere non debeamus. Quia consuetudinem nostram in hac parte obtentam nullo modo sine ratione demittemus. Teste Rege apud Westm. 22. die Febr.

You heard before (p. 808, 809.) of the Popes proffer of the Kingdom of Apulia to our King Henry and his son Edward, which he commanded the Bishop of Hereford and other Clergymen to accept of under their Seals, (thereby to engage them to supply him with monies to gain it, and carry on the Wars against Conrade and Manfred) as appears by this Patent.

REX Johanni Mansell Praeposito Beverl. salutem. Cum Dominus Papa Regnum* 1.1145 Apuliae nobis & dilecto filio nostro Edmundo duxerit concedendum, & confe∣rendum, quod per Venerabilem Patrem Herefordensem Episcopum, duximus admit∣tendum: Vobis mandamus in fide & dilectione quibus nobis tenemini, & sicut com∣modum & honorem nostrum & nostrorum affectatis, & sicut indignationem nostram & nostrorum in perpetuum vitare volueritis, illud una cum aliis fidelibus no∣stris acceptetis, & rescripto super ipsa acceptatione confecto sigillum vestrum, una cum sigillis quorundam aliorum fidelium nostrorum, qui dictam admissionem similiter acceptarunt, apponatis. In cujus, &c. Teste Rege apud Westmonasterium, 18 die Octobris.

The King to promote the businesse of the Croysado, under pretext to raise mo∣nies to relieve the Holy Land, but in truth to fill the Popes coffers, and gain the Realm of Apulia and Sicily, which he had (without right or title) conferred on him and his Son, issued this Patent to the Provincials of the Freers Preachers and Minors, entreating them to further this affair.

REX rogat per Literas suas Priorem Provincialem fratrum Praedicatorum, quod* 1.1146 in instanti Capitulo suo Provinciali disponat de fratribus, ad praedicandum verbum Crucis (instead of the Gospel of Christ) in singulis Diocaesibus, cum per Venerabilem Patrem Norwicen. Episcopum negotii Crucis exequutorem, super hoc fuerit requisitus. Teste Rege apud Novum Castrum super Tynam, 28. die Augusti.

Et eodem modo rogat Ministrum generalem ordinis fratrum Minorum. Teste ut supra.

Yet notwithstanding he respited the levying of this Disme upon the Priors and Rectors of the Hospitals of the poor people and religious persons within the Diocess of Winton, till the next Parliament, by this Patent.

REX Norwicen. & Cicesteren. Episcopis, & Abbati Westm. executoribus negotii* 1.1147 Crucis in subsidium sibi à sede Apostolica concessum, & eorum Commissariis, salutem. Mandamus vobis, quod Priores & Rectores pauperum Hospitalium, alios∣que pauperes viros religiosos Winton. Dioc. pacem habere permittatis de omnibus demandis quas eis facitis occasione praefatae gratiae nobis concessae usque ad Parlia∣mentum

nostrum quod erit apud Westmonasterium à die Pasch prox. futur. in tres Sep∣timan. In cujus &c. Teste Rege apud Westm. 19. die Febr.

He likewise respited the levying of this Disme, upon a Clerk then Treasurer to the Queen, by this Mandate.

MAndatum est W. Norwic. Episcopo collectori gratiae Regi in subsidium Terrae* 1.1148 Sanctae à sede Apostolica concessae, quod exactionem praedictae gratiae quam facit Magistro Jacobo d•• Egga alba Thes. Reginae de proventibus Ecclesiae Sancti Mi∣chaelis super Wyram. quae est in Custodia P. Hereford. Episcopi, qui est in servitio Re∣gis, & in partibus transmarims, ponat in respectum quousque Rex cum praedict. Norwic. Episcopo super hoc,—vel aliud à Rege receperit mandatum. Te∣ste ut supra.

The King by his Royall Prerogative granted this protection to the Church of St. Martyns the Grand in London, being his free Chapple.

REX Omnibus &c. Quia Ecclesia Sancti Martini Magni London. quae a prae∣decessoribus* 1.1149 nostris Regibus Angliae fundata est, libera Cappella nostra est, et liberior caeteris Capellis nostris Angliae, suscepimus in protectio∣nem et defensionem nostram homines, terras, redditus et omnes pos∣sessiones Decani Capituli ec Canonicorum Ecclesiae praedictae. Et ideo Vobis Mandamus, quod manuteneatis, protegatis, & defendatis homines, terras res, redditus & omnes possessiones praedictorum Decani & Capituli & Canonicorum, non inferentes eis aut inferri permittentes injuriam, molestiam, damnum aut grava∣men. Et liquid eis forisfactum fuerit, id eis sine dilatione faciatis emendari. In cu∣jus &c. Teste Rege apud Westm. 28. die Februarii.

There being many Jewish Converts in England, for whom the King by reason of his Wars had not provided sufficient maintenance, he thereupon out of his Christian care to support them, issued these ensuing Writs to the Abbots, Priors and Co∣vents of most religious Houses through England, to intertain and receive one or more of them for two years, and to allow them a daily pension or Conrody not exceeding such a sum; wherein the names of each male and female Jewish convert sent to eve∣ry house are thus recorded in the fine Rolls of this year.

REX Priori & Conventui Sanctae Mariae de Walsingham salutem. Cum per* 1.1150 Guerra nostra quàm nuper sustinuimus, in Wascon. & aliis arduis negotiis, sta∣tum nostrum & Regni nostri tangentibus, de statu Conversorum adhuc plene ordinare non possumus, devotionem vestram rogamus attente, qua∣tinus latorem praesentium adhuc per biennium, in victualibus et aliis necessariis exhibere velitis. Ita tamen, quod si liberatione sua diurna nolu∣erit esse contentus, tunc in optione vestra sit conferendi ei tres obolos per diem tantum ad sustentationem suam. Nullam super hac petitione nostra prae∣tendentes excusationem pro qua vos debeamus alias inde solicita∣re. Quia volumus modis omnibus preces nostras in hac parte a vobis eraudiri. Quibus exauditis, in negotiis vestris gratiam & favorem a nobis obtinebitis cum speciali gratiarum actione; rescribentes nobis per unum de vestris qua∣liter has preces nostras duxeritis exaudire. Teste apud Merton 20. die Janwar.

Consimiles literas habet Willielmus de Kanc. Abbati & Conventui de Bello.

• Marger. Conversa, Abbati & Conventui de Waltham.
• Joeca de Hingeshay, Abbatissae & Conventui de Godestow.
• Elena Conversa, Abbati & Convetui de Bruera.
• Robertus Grosteste, Conversus Priori Sancti Swithini Winton.
• Hen. Clericus, Conversus Magistro & fratribus Hospital Oxon.
• Mabilla Conversa, Priori & Conventui Sancti Gregorii Cantuar.
• ...

• Otto Conversus, Priori & Conventui de Bernwell.
• Johannes Conversus, Priori & Conventui Roff.
• Willielmus de Wygorn. Conversus Priori & Conventui Wygorn.
• Richus Conversus, Priori & Conventui Sanctae Frecheswith.
• Johannes Conversus, Abbati & Conventui de Fontibus.
• Robertus Conversus, Abbati & Conventui de Bellaland.
• Memoratum quod Rex concessit Abbati & Conventui de Certeseye, ne aliquis conversus vel conversi admittatur in domo sua.
• Willielmus de Cantuar. & Johanni fil. ejus Abbati & Conventui de Stanley in Wilts.
• Robertus Windour. & Jsabell uxor ejus, Abbati & Conventui de Dore.
• Dionysia uxor Otton. & fil. ejus Priori & Conventui Huntendon.
• Rich. de Dunton, & Riohold. uxor ejus Abbati & Conventui de Buldewas.
• Augustinus de London, Conversus Abbati & Conventui de Boxele.
• Robertus & Hugo filii Rithardi Conversi Abbati & Conventui de Boxcle.
• Johannes de Plessetis Abbati & Conventui de Roches.
• Galfridus Conversus Priori & Conventui Ley.
• Rich. fil. Galfrid. Conversi Abbati & Conventui de Rival.
• Hodierna filia Willielmi Conversi Priori & Conventui de Farnley.
• Priori & Conventui de Horton pro Matilda uxore Roberti Grosseteste Conversi & Johanne filio ejus.
• Priori & Conventui de Wenlock pro Johan. de Hereford. & Matt. uxor ejus, con∣versis Abbati & Conventui de Paro Lude pro Rogero de Linc. Conversi.
• Maria de Linc. Conversa & fil ejus, Abbati & Conventui de Kirk stead.
• Christiana de Glouc. Conversa Priori & Conventui Sancti Oswaldi.
• Hugo fil. Philippi Conversus, Priori & Conventui Sanctae Fidis.
• Constantia. Conversa, Abbati & Conventui de Rading.
• Johannes de Lamburne Conversus Abbati & Conventui de Waleden.
• Richus Conversus & Martha uxori ejus Abbati & Conventui de Abbandon.
• Johannes Mansel Conversus Priori & Conventui de Lewes.
• Richus de Sancta Swithin & Matild. uxor ejus Abbati & Conventui Colecestr.
• Thomas de Exon Conversus Abbati & Conventui Sancti Edmundi.
• Mattheus Conversus & Tecla uxor ejus Priori & Conventui Norwic.
• Richus de Wygorn. Conversus Abbati & Conventui Glaston.
• Johanna fil. Richardi Conversi Priorissae & Conventui de Stratford.
• Muriel Conversa, Abbati & Conventui de Pipewel.
• Richus Conversus Abbati & Conventui Osolveston.
• Johannes & Odierna filii Will. Conversi Priori & Conventui de Thorinton.
• Henr. & Hawis. fil. Rich. Conversi Abbati & Conventui Sancti Aug. Bristol.
• Helewis fil. Muriel, Conversus Abbati & Conventui de Begeham.
• Dionisia fil. Johan. Mansel. Conversi Priori & Conventui de Michelham.
• Richus fil Galfridi, Conversi Abbati & Conventui de La Dale.
• Gilbertus le Deboner. Conversus Priori & Conventui de Bathon.
• Philippus Conversus Priori & Conventui de Monteacuto.
• Thomas Conversus, Abbati & Conventui de Beland.
• Richus de Stamford. Priori & Conventui de Selford.
• Stephanus & Galf. Sancti Thomae Conversi Abbati & Conventui de Coggeshal.
• Dyonis. & Julian fil. ejus Priori & Conventui de Bosegrave.
• Thom. Conversus & Juliana uxor ejus Abbati & Conventui de Dunkwel.
• Stephanus fil. Thom. Conversi Abbati & Conventui de Tiletey.
• Christiana uxor ejus Conversa Abbati & Conventui de Malmbur.
• Susanna quae fuit uxor, Johannis de Lincoln. Abbati & Conventui Ramm••s.
• Sybilla Conversa Priori & Conventui de Wyrksop.
• Juliana de Nottingh. Conversa Abbati & Conventui de Neusom.
• Petrus fil. Will. Conversi Abbati & Conventui de Welebeek.
• Priori & Conventui Sanctae Trinitatis Eborum pro Matil de Linc. Conversa. Galfr. de Hereford. & Alic. uxor ejus apud Sunieshevet.

These Religious Houses had generally so little charity and dovotion towards these converted Jews as not to entertain them upon the Kings former Writs and entrea∣ties; who much wondring at it, issued these second Letters to them on their behalfes, thus registred in the fine Rolls.

REX Abbati & Conventui de Abendon salutem. Cum preces nostras nuper vo∣bis* 1.1151 directas pro Richardo converso & Martia uxore ejus per biennium in ne∣cessariis exhibend. nobis existentibus in Anglia, minime curavistis exaudire, unde plurimum miramur et movemur, praesumentes ex hoc indubi∣tanter, quod si absentes essemus et in partibus transmarinis eaedem preces nostrae parum vel nullum penes vos obtinerent effectum, ma∣xime cum in praesentia nostra illas admittere recusaveritis; volen∣tes autem adhuc experiri si erga devotionem vestram in hac parte ex∣audiri vel repulsam pati debeamus pro eisdem Conversis, iterato vos durimus solicitandos, rogantes quatinus juxta tenorem priorum liberarum nostrarum vobis inde directarum in necessariis exhibere velitis, taliter in hac parte preces nostras effectui mancipantes, quod dilatio praecedens per effectum subsequentem penitus expietur, et quod a Summo Remuneratore dignam inde remunerationem et a nobis grates reportare mereamini. Teste Rege apud Westm. 6. die F. bruarii▪

Consimiles Literas habet Matill▪ de Oxonia, Abbati & Conventui de Oseni▪

• Willus Conversus Abbati & Conventui de Bello.
• M••bell Conversa Priori & Conventui Sancti Grigor. Cantuar.
• Henricus le Clerk, Conversus Magistro Hospital. Sancti Johannis Oxon.
• Robertus Grosetest Conversus Priori Sancti Swithini Winton.
• Philippus Conversus Priori Sanctae Mar. de Walsingham.
• Ochi•• Conversus Priori & Conventui de Bernewel.
• Juliana uxor Rogeri Conversi & duae filiae suae Abbatissae & Conventui de Ann••st••w.
• Philippus Conversus Priori & Conventui de Monte••cuto.
• Jsalell Conversa Abbati & Conventui de Dore.
• Richolda Conversa Abbati & Conventui de Beldewas.
• Thomas de Sancto Laur. Conversus Abbati & Conventui de Cumba.
• Christiana de Winton. Conversa Priori & Conventui Sancti Bartholomai. London.
• Willus de Cantuar. & Johannes fil. ejus Abbati & Conventui de Stanleg. in Wiltes.
• Abbati & Conventui de Rupe pro Johannes de Plessetis Converso.
• Abbati & Conventui de Kirk••st. pro Mar. de Linc. & fil. ejus.
• Richus fil. Galf. Conversus apud Tukebir.
• Willus de Cantuar. Conversus apud L••nynton,
• Robertus Grosseteste, Priori Sancti Swithini Winton.
• Galf. Conversus Priori & Conventui Leycestr.
• Richus de Wygorn. Conversus Abbati & Conventui de Glaston.
• Johannes Mansel, Priori & Conventui de Lewis.
• Muriel Conversa Abbati & Conventui de Pipewell.
• Helewisa fil. Muriel, Conversa Abbati & Conventui de Bogeham.
• Windour. & Isabel. uxor ejus Abbati & Conventui de Dore,
• Dyonisia uxor Otton. & fil. ejus Priori & Conventui Huntend.
• Richus de Punton. & Richalda uxor ejus Abbati & Conventui de Buledewas.
• Symon. fil. Isabel. & Sibil. soror ejus Abbati & Conventui de Flaxele.
• Joh. de Hodiern. Pueri Will. Conversi Priori & Conventui de Thornton.
• Henricus & Hawis Conversi Abbati & Conventui Sancti Aug. Bristol.
• Willus Conversus Priori & Conventui de Wygorn.
• Dionis. & fil. ejus Conversa Priori & Conventui de Bosgrave.
• Dionisia fil. Johannes Conversi Priori & Conventui de Michelham.
• Richus Conversus Priori & Conventui de Selford.
• Christiana de Glou••. Priori Sancti Oswaldi.

De Conversis iterato missis Abbatiis, & Prioratibus in quibus prius morati* 1.1152 snnt ad instantiam Regis.

• Alicia Conversa Priori & Conventui de Surgeston.
• Willus Conversus fr. Galfr. Conversi Priori & Conventui Dunolm.
• Willus de North. Conversus Priori & Conventui de Benner.
• Robertus fil. Galfr. Conversus Abbati & Conventui de Gerewedon.
• Richus de London. Conversus Abbati & Conventui de Mirevall.
• Drogo Conversus Abbati & Conventui de Stanlegh in Arden.
• Laur. Conversus uxor ejus & fil. ejus Hosp. Sancti Leon. Ebor.
• Alic. de Linc. Conversa apud Dunestaple.
• Susanna apud Rammes. ad vitam suam.
• Johan. de Cantuar. Conversus apud Roffam.
• Walterus fil. Muriel & Helewisa, soror ejus Abbati & Conventui de Topham.
• Muriel & Johunnes fil. ejus Priori & Conventui de Kynes.
• Cecilia uxor Will. Conversi Abbati & Conventui de Flexl.
• Johannes & Odierna, Conversi Priori & Conventui de Trenth.
• Willus de Cantuar. Conversus Abbati & Conventui de Crokesden. posteà habuit secun∣dum breve.
• Aug. fil. Will. de North. Conversus Priori & Conventui Sancti Barth. Linc.
• Willus de North. Abbati & Conventui de Valle Dei.
• Johannes Clericus Conversus Abbati & Conventui de Bello Capite.
• Agnes Conversa Abbati & Conventui de Sautre.
• Heur. de Ebor. Conversus Priori de Tinemuth.
• Sibilla. de Cestene sham, & Agu. fil. ejus apud Messenden:
• Johan. de Oxon. Conversa Abbati & Conventui de Middleton. postea habuit secun∣dum breve.
• Jsabella de London, Conversa Abbati & Conventui de Abbodesbr.
• Edith de Glouc. Conversa apud parvam Mauverne.
• Johannis de Derlinton. Conversus Abbati de Derleg.
• Matil. uxor Roberti Crosscoate Conversa & Johanni fil. ejus Abbati de Hyda.

De Conversis missis per Abbatias.* 1.1153

• Thom. de North. Conversus Abbati & Conventui de Holcoliram.
• Petronilla de Eborum Priori & Conventui de Hex stilde sham.
• Rhicus de Kanc. Conversus Priori & Conventui Bathon.
• Johan. fil. Walteri Conversus Priori & Conventui de Encresay.
• Johan. de Sancto Albano Conversus Abbati & Conventui de Ouburn.
• Sabina Conversa uxor Johannis de Sancto Albano Abbati & Conventui de Kings-Wood.
• Johan. de London. Conversa Abbati & Conventui de Eynsham.
• Claramunda Conversa Abbati & Conventui de Alnestow.
• Johan. de Sutton. Conversus Priori & Conventui de Daventr.
• Johan. de North. Conversus & Mabel uxor ejus Abbati de Sancta Agatha.
• Will. Conversus & Jul. soror ejus Priori de Kirkhaem.
• Petronilla de Eborum Priori de Bolinton.

De Conversis missis ad domos Religiosorum per primum Breve, & qui habent* 1.1154 talem Cyphram O, in Capite habent utrum{que} breve, & forma Brevium poterit inveniri in principio hujus Rotuli finium 39. Hen. 3.

• Willus de Kanc. Conversus Abbati de Bello.
• Margeria Conversa Abbati de Waltham.
• Joeta de Hyngesby Conversi Abbatissae de Godestow.
• Elena. Conversa Abbati de Bruer.
• Robertus Grosseteste Conversus Priori Sancti Swithin Wint.
• Hen. Cloricus Conversa Hosp. Sancti Johannes Oxon.
• ...

• Mabil. Conversa Priori Sancti Gregor. Cantuar.
• Otto Conversus Priori de Bernwell.
• Johannes de Cant. Conversus Priori Roffen.
• Willus de Wygorn. Conversus Priori Wygorn.
• Richardus Conversus Priori Sanctae Frecheswyd.
• Johannes Conversus Abbati de Fontibus.
• Robertus Conversus Abbati de Bella Landa.
• Willus de Cantuar. & Johannes filius ejus Conversus Abbati de Stanleg. in Witesyr.
• Robertus de Wyndevur & Isabella uxor ejus Priori & Conventui de Bridlington.
• Dionys. uxor Othonis & fil. ejus Conversus Priori de Huntedon.
• Richardus de Dunton & Richold. uxor ejus Conversus Abbatide Buldewas.
• Augustinus de London Conversus Abbati de Boxlegg: Johannes de Cantuar. Con∣versus.
• Johannes de Plessetis Conversus Abbati de Roches.
• Galfridus Conversus Priori de Leyc.
• Richus fil. Galfridi Conversus Abbati de Ryvaus.
• Hodiern. fil. Willielmi Con. Priori de Pharlegg.
• Johannes de Hereford & Matild. uxor ejus Conversus Priori de Wenlock.
• Rogerus de Linc. Conversus Abbati de Parcolud.
• Mariae de Linc. & fil. ejus Conversa Abbati de Kirkstead.
• Christina de Glovernia Conversa Priori Sancti Oswaldi.
• Hug. fil. Philippi Conversus Priori Sanctae Fidis.
• Constanc. Converi. Abbati de Redigg.
• Johannes de Lamburne Conversus Abbati de Waleden.
• Richardus & Martha uxor Conversi Abbati de Abbaden.
• Johannes Mansell Conversus Priori de Lewes.
• Richardus de Sancto Swithino Conversus, & Matild. uxor ejus Conversa Abbati de Colecestr.
• Thomas de Oxon. Conversus Abbati Sancti Edmundi.
• Matthaeus & Tecla uxor ejus Conversi Priori de Norwic.
• Richardus de Wygorn. Conversus Abbati de Glassingbyr.
• Johanna fil. Richardi Conversa Priorissae de Sacford.
• Muriell Conversa Abbati de Pypewell.
• Richardus Conversus Abbati de Oson feston.
• Johannes & Hodiern. fil. Willielmi Conversi Priori de Thornthou.
• Henr. de Hawys fil. Richardi Conversus Abbati Sancti Augustini Bryston.
• Helewys fil. Muriell Conversus Abbati de Begeh.
• Dionys. fil. Johannis Mansell Conversus Priori de Mychbelh.
• Richardus fil. Galfridi Conversus Abbati de la Dale.
• Gilbertus de la Boneyr Conversus Priori de Bathon.
• Philippus Conversus Priori de Monte Acuto.
• Thomas Conversus Abbati de Beland.
• Richardus de Stau••ford Conversus Priori de Selford.
• Stephanus & Galfridus fil. Thom. Conversi Abbati de Coggesh.
• Dionys. & Julian fil. ejus Conversi Priori de Bosegrave.
• Thom. & Julian uxor ejus Conversi Abbati de Dunkwell.
• Stephanus fil. Thom. Conversus Abbati de Tyletteyl.
• Christiana Conversa uxor Willielmi le Serjeant Abbati de Malmsbyr.
• Susanna quae fuit uxor Johannis de Linc. Conversa Abbati de Rames.
• Sibilla Conversa Priori de Wyrcsop.
• Juliana de Notingh. Conversa Abbati de Newson.
• Petrus fil. Willielmi Conversus Abbati de Wellebeck.
• Matilda de Linc. Conversa Priori Sanctae Trinitatis Eborac.
• Galfridus de Hereford & Alic. uxor ejus Conversi Priori de Swynesheved.
• Alic. Conversa Priori de Surgurston.
• Willus Conversus fratr. Galfridi Conversi Priori Dunolm.
• Willus de Northampton Priori de Benver.
• Robertus fil. Galfridi Conversus Abbati de Gerwedon.
• Richardus de London Conversus Abbati de Muryvall.
• Drogo Conversus Abbati de Stanlegg in Ardern.
• ...

• Laurentius Conversus, uxor & filius ejus Conversi Hospital. Sancti Leonard. Ebora••.
• Alic. de Linc. Conversa Priori de Dunstaple.
• Walterus fil. Muriell & Helewys soror ejus Conversi Abbati de Thoph.
• Muriell & Johannes filius ejus Conversi Priori de Kines.
• Cecilia uxor Willielmi Conversa Abbati de Flexleg.
• Johannes & Hodiern. Conversi Priori de French.
• Willus de Cantuar. Conversus Abbati de Crokesden.
• Agnes fil. Willielmi de Northant Conversa Priori Sancti Bartholomaei Linc.
• Willus de Northant Conversus Abbati de Valle Dei.
• Johannes Clericus Conversus Abbati de Bello Capite.
• Agnes Conversa Abbati de Sautre.
• Henr. de Ebor. Conversus Priori de Tymenue.
• Sibill. de Chestnesh & Aug. fil. ejus Conversi Abbati de Messenden.
• Johanna de Oxon. Conversa Abbati de Middleton.
• Isabella de Lond. Conversa Abbati de Abbodesbyr.
• Edyth. de Gloucestr. Conversa Priori de Parva Malvern.
• Johannes de Derlington Conversus Abbati de Derl••g.
• Matild. uxor Roberti Grosseteste, & Johan. fil. ejus Conversi Abbati de Hyde.
• Thomas de Northampton Conversus Abbati de Holcoltr.
• Petronill de Eborac. Conversa Priori de Hexstrildesh.
• * 1.1155—de Cantuar. Conversus Priori Bath••n.
• —fil. Walteri Conversus Priori Eucreasy.
• —de Sancto Albano Conversus Abbati de Woburne.
• —com. uxor praedicti Johannis Abbati de Kingswode.
• —de London Conversus Abbati Eynsh.
• Claramunda Conversa Abbati de
• Johan. de Su••thon, Conversus Priori de Daventr.
• —& Mabill. uxor ejus Conversa Abbati de Sancta Agatha.
• —uxor ejus Conversi Priori de Kyrkham.
• —Priori de Boyling.
• —Abbati de Ose.
• Galfrid. fil. Thom. Conversus Priori de Bukenham.
• Johan. fil. Thom. Conversus Priori de Liwehull.
• Johanna Conversa Abbati & Conventui de Notle.
• Edith. de Glouc. Conversa Abbati de Tynterne.
• Christiana de Glouc. Conversa Priori & Conventui Sancti Gutlac. Hereford.
• Emma quae fuit uxor Richardi Conversi Hawis & Hodiern. fil. ejus Priori de Bre∣thenhah.
• Willus de Cantuar. Conversus Abbati de Hale.
• Ph. de Winton. Conversus apud Wimundale.
• Willus de Nottingh. apud Merkeb.
• Petrus fil. Willielmi Conversus apud Novum locum super Acolne.
• Emma quae fuit uxor Richardi Conversi apud Langedon.
• Hugo fil. Phi. Conversus apud Boleg.
• Priori de Lanc. Ingramus & Thom. Conversi.
• Thom. & Jul. soror ejus Conversi apud Kokersand.
• Nich. Conversus apud Bradenest.
• Hear. fil. Christianae Conversus apud Sanctum Jacobum North.
• Juliana de Derb. Conversa apud Haverholm.
• Christiana de Winton. Conversa apud Rufford.
• Johanna uxor Richardi de Stamford Conversa apud Totebyr.
• Willus de Lond. & Jul. soror ejus apud Merlus.
• Ran. Conversus & Elizabeth uxor ejus apud Whiteby.
• Thom. de Nor. Conversus apud Sanctum Nicholaum Exon.
• Steph. de London. Conversus apud Brumor.
• Johan. de Sancto Albano & Sabina uxor ejus apud Clyve.
• Rob. de Lond. Conversus. Priori Sanctae Elenae de With.
• Willus de Cantuar. Conversus Priori Sancti Jacobi Bristoll.

The Bishops having unanimously and resolutely withstood the Popes and Rustands demanded Exactions the year before, as you have heard, being adjourned to a fur∣ther day, were so terrified and divided in the interim by Rustands policy, power, and the Kings, who joyned with him for his own advantage, that they durst scarce open their mouths or mutter against him, but only appeal.

In festo autem Sancti Hilarii, congregati sunt Londini Episcopi Angliae & Archi∣diaconi,* 1.1156 undique vehementer angustati, ut darent responsum Magistro Rustando, Papae et Regis Clerico, Papae Nuntio, Regis Procuratori. Coram quo, cum Magister Leonardus, de quo priùs fit mentio, quasi Cleri advocatus, & Proloquutor universitatis, verba faceret pro Episcopis; & inter caetera responde∣ret Rustando, qui se erigebat contra Magistrum Leonardum; dicens, quod omnes Ecciesiae sint Domini Papae; & diceret satis modestè; verum est, ad tui∣tionem, non fruitionem, vel appropriationem: secundum quod dicimus, omnia esse Principis; ac si diceretur, defensione, non dispersione. Et haec intentio fundatorum. Ad haec iratus Magister Rustandus, ait: Lo∣quatur de caetero quisque pro se, ut sciat tam Papa, quam Rex, quid quis in eorum dicat negotio. In quo verbo omnes ita fuerunt attoniti, quod mutire vel non audebant, vel ignorabant. Patuit enim ••••m luce clarius, quod Papa et Rex in gravamen Ecclesiae et Cleri con∣foederabantur. Contra igitur postulata appellatum est. Noluit enim Ma∣gister Rustandus mutare unum iota unius scripti quod scripserat: in quo insertum fuit, ut affirmarent Praelati, se recepisse mutuo a Mercatoribus Transalpinis pecuniae memoratae quantitatem non mini∣mam, et ipsam fuisse conversam in suarum commodum Ecclesiarum, quod profecto manifeste falsum esse constitit universis. Unde affir∣mabant, nec ••ine ratione, quod mori in hac causa, via fuisset martyrii manifestior, quam fuerat in causa beati Thomae Martyris. Cum autem Magister Rustandus vide∣ret omnes usque ad amaritudinem spiritus contristari, mansuetior effectus, dissimu∣l••vit, dicens, se velle cum Domino Papa super hoc habere colloquium. Verunta∣men missus est Romam Decanus Londinensis, scilicet Sancti Pauli, & quidam alii, pro universitate Ecclesiae Anglicanae. Timebatur autem super omnia, ne in hac causa occumberent Praelati prae duplici impetu tam validorum adversariorum, videlicet Papae et Regis, et ne haec servitus dete∣standa, et oppressio Ecclesiae et Cleri, traheretur in consequentia; quod esset per saecula deplorandum.

At last, Episcopi Angliae, variis exagitati angariis, in quindena Paschae con∣venerunt* 1.1157 Londini, Rustando praecisè super exactione postulata responsuri. Qui primo fracti et discordes, fuerant recessuri. Postea vero, animati per Barones, contradixerunt; ne Domino Regi de Baroniis suis aliquid contribuerent.

The Nobles and Prelates to preserve their Liberties against all Papal and Regal encroachments, procured the Great Charter of Liberties, and another for free Elections, to be again ratified, and a * 1.1158 solemn Excommunication denounced again in Westminster-Hall against all infringers of them, agreeing verbatim with the last * 1.1159 fore∣cited; which Charters being sent to Pope Alexander to ratifie, (as heretofore they were confirmed by Pope Innocent) what cold entertainment and answer they there found and received, is thus related.

Provisumque est salubriter, ut Magnae Chartae Regis Johannis, quas sponte promi∣sit* 1.1160 Baronagio Angliae, & iste Rex praesens iterum, & nunc iterum de novo in magna aula Westmonasteriensi sponte & liberaliter concessit, sub poena horribilis Anathema∣tis conserventur. Et propter Regis tyrannidem, quam non desinit exercere in Ecclesiis vacantibus; alia Charta, quam memoratus Rex Jo∣hannes concessit Regno, conspect bus Papae praesentaretur: concerning the freedom of Elections, which I have already cited, p. 336, 337, 338.

Haec & alia Romam deferenda, salubriter à Summo Pontifice discutienda, provide∣bantur.* 1.1161 Sed quid juvat? Haec adjectio detestabilis (Non obstante) omnia infirmat. Praevaricatores, susurrones, & Magnatum adulatores, per∣vertentes

omnia, sinistrè interpretantur universa. Reportantgue frequenter queruli a Romana Curia tale responsum, videlicet a Dominio Papa et fratribus: Nolumus his diebus principes offendere: & addunt, Oportet multa dissi∣mulare, & conniventibus oculis (licet laedant) pertransire. Et sic, proh dolor, per meticulosos rigor justitiae, maxime in illa Curia, cernitur va∣cillare.

Eisdemque diebus, obiit Johannes Romanus Archidiaconus Richemundiae, quam∣plurimis* 1.1162 saginatus redditibus & thesauris, hominum avarissimus. Hic fermè quin∣quaginta annis thesauris incumbens acervandis, unus de nobilioribus Canonicis Eboracensis Ecclesiae, primus, vel de primis fuit, qui quasi explorator impiissimus arcana Angliae reseravit, et provocavit Romanos, ut red∣ditibus Angliae solito avidius et thesauris per fas et nefas inhiarent. Quo defuncto, Rex illico ejus praebendam & alia bona, quae poterat occupare, ad suum contulit, ratione vacationis Archiepiscopatus, beneplacitum.

The Archbishop of Canterbury oppressing the Bishop of Rochester, notwithstand∣ing the Kings premised Writs, by reason of the Queens power and favour, reitera∣ted his complaint to the King against him, thus related.

Diebus sub eisdem, Archiepiscopus Cantuariensis Bonifacius, Ecclesiam Roffensem* 1.1163 praegravans, ejusque invadens possessiones; tantam de facto suo notam incurrit vituperii, ut Ecclesia, cujus esse debet defensor, per eum dicatur vexari. Episcopus autem Roffensis, cum Domino Regi hujus ultori, lachrymabiliter super tanta injuria conquereretur, Rex demisso vultu respondit: Non possum eum flectere ad justitiam vel humilitatem, ne ipsum tam generosum, & genus suum tam magnificum, praecipuè Regi∣nam, offendam velcontristem.

Anno 1256. John de Camezane an Italian, by pretext of Pope Innocents Bull of Provision, prosecuting the Abbot and Covent of St. Albans in the Court of Rome, to hold the Church of Herteburne by Provision, though impropriated, to the great prejudice of the Abby and right of the Kings Crown; they thereupon sent their Proctors to Rome, together with the Kings Letters to the Pope and Cardinals, in their behalf, thus related.

Et circa idem tempus, cum quidam Clericus Transalpinus, Ecclesiae beati Albani* 1.1164 nocumenta & damna••machinaretur, missus est unus fratrum ejusdem Ecclesiae ad Ro∣manam Curiam, ut contra dictum Clericum, qui Johannes de Camezana dicebatur, quod justum erat, impetraret. Dictus igitur frater, videlicet Dominus Willielmus de Hortuna, memoratae Ecclesiae Cellerarius, assumpto secum Magistro Willielmo de Sancto Edwardo, Dominica Palmarum iter arripuit Transalpinum. Habuit etiam se∣cum Literas Domini Regis elegantissimas, pro ipso deprecatorias, tàm Domino Pa∣pae, quàm Cardinalibus. Quas quia Rhetoricè & optimè conceptae & compositae fuerunt, redarguit ille Johannes cavillator, falsitatis: asserens quod tam magnus in∣tercessor, tam specialiter, tam familiariter, nunquam pro quodam simplici Monacho literatoriè Domino Papae & aliis gravibus & autenticis personis intercessit. Sed ipsius versuta redargutio, Regis posteà testimonio patuit denudata. Si quis illas Literas videre desiderat, in libris Additamentorum poterit reperire; thus registred therein.

DOmino Papae Rex Angliae salutem, cum reverentia & honore. Dilectionis* 1.1165 praerogativa specialis, qua inter caetera nostrae ditionis Collegia Abbatem & Monachos Sancti Albani Lincolniensis Diocaeseos, charius amplexamur, ad providen∣dum utilitati & tranquillitati ipsorum cum opus est, multipliciter nos inducit. Cum igitur venerabilis pater Dunelmensis Episcopus, non absque consensu & consilio Ca∣pituli sui, ad sustentationem hospitalitatis quae apud dictos Abbatem & Monachos specialiter vigere dignoscitur, & ad quam suarum possessionum facultas sufficere ne∣quiverat, duas partes Ecclesiae de Herteburne, Dunelmensis Diocaeseos, ipsorum usibus, interveniente consensu Prioris & Conventus de Thinemua (qui unâ cum Abbate praedicto jus patronatus obtinuerant in eadem) & residuum, usibus vicarii in ea ministrantis, dudum charitativè, necnon et precum nostrarum instantia, duxerit ordinandum: Magister Johannes de Camezane, cui in Ecclesia de Wen∣grave extat provisum, praetextu cujusdam Literae Papalis, quâ foelicis recordationis Innocentius quartus praedecessor vester, ultimus, sibi à dictis Abbate & suo Conventu, Ecclesiam suam praedictam in beneficium uberius mandaverat com∣mutari,

ipsos super dicta Ecclesia de Herteburne, in ipsorum grave dispendium, et nostrae mentis turbationem non modicam, aggravat et molestat. Sed et causam ipsam, in laesionem juxis nostri et pri∣vilegiorum nostrorum, extra Regnum nostrum trahi procurans; suppressa Litera contra ipsos impetrata, per quam in Anglia iidem Abbas & Conven∣tus, infra certum tempus in eadem Litera comprehensum, poterant conveniri, & causa ipsa similiter ibidem terminari, nullo sibi die infra dictum tempus praefixo, causam eandem a suo judice, nullis rationibus vel causis legitimis admissis, ab eodem ad Curiam Romanam nequiter obtinuit remitti: Sanctitati igitur vestrae, quae nobis & nostris toties extitit gratiosa, cum quanta possu∣mus affectione supplicamus, quatenus Monasterium supradictum, quod & de nostro extat patronatu, & vobis est immediatè subjectum, suo jure destitui non permit∣tatis, sed potius ordinationem praedictam, de consueta benignitate sedis Apostolicae confirmare, & in aliis ejusdem Monasterii negotiis coram Sancta paternitate vestra expediendis, sibi favorem & gratiam impertiri velitis. Super quo, vestris beneplacitis cum gratiarum actione multiplici, uberius reddamur astricti. Teste meipso apud Leystonam, primo die Aprilis.

Literae Regis ad Cardinalem J.

HENRICUS Dei gratia Rex Angliae, &c. Venerabili Patri J. eadem gratia titulo Sancti Laurentii in Lucina, Presbytero Cardinali, salutem, & sincerae di∣lectionis affectum. Dilectionis Praerogativa specialis, qua inter caetera nostrae ditio∣nis Collegia, Abbatem & Monachos Sancti Albani Lincolniensis Diocaeseos, charius amplexamur, ad eorum indemnitati (cum opus fuerit) providendum multipliciter nos inducit. Cum igitur Magister Johannes de Camezane, Domini Papae Capellanus, Abbatem & Conventum Sancti Albani super commutatione Ecclesiae de Wengrave sibi facienda, de Ecclesia de Herteburne, quam Episcopus Dunelmensis ad exhibitionem hospitum, eis ad precum nostrarum instantiam charitatis intuitu concessit, nos, Abba∣tem & Conventum intolerabiliter aggravet & molestet, trahendo ipsos in cau∣sam extra Regnum nostrum, contra indulgentiam nobis a sede Apo∣stolica concessam, quod grave ferimus et molestum, ac idem Abbas di∣lectum nostrum fratrem Willielmum de Horton commonachum suum, ad praesentiam Domini Papae transmittat, tàm pro praedicto negotio, quàm aliis utilitatem Ecclesiae suae contingentibus (pro ut idem Willielmus vobis viva voce intimabit) dilectionem vestram, de qua plenam gerimus fiduciam, affectuosè rogamus, quatenus eundem Willielmum habere velitis in praemissis specialiter recommendatum, consilium & ju∣vamen vestrum ei pro amore nostro taliter impensuri, quod vobis propter hoc ad re∣tributionem condignam, & ad gratiarum merita oportunis temporibus teneamur. Teste meipso apud Framlingham, 11. die Aprilis, Anno Regni nostri 40.

To these precedent vexations of the Abbot by Suits at Rome, they superadded the payment of a great sum of money to the Popes Merchants within one month, by a forged Obligation, under pain of suspension, notwithstanding all their former Pri∣viledges and Bulls.

Eodemque die missae fuerunt Literae à Domino Papa, Abbati & Conventui memo∣ratae* 1.1166 Ecclesiae Sancti scilicet Albani; ut infra mensem solverent quibusdam Mercatoribus quingentas Marcas, in quibus tenebantur eisdem Mercatoribus. Quem terminum si transgrederentur, scirent se ex tunc suspensos. Hocinsertum fuit in tenore Literarum, cum tamen nunquam scirent se alicui obligari. Et simili modo multis aliis Coenobiis factum est, ut videlicet sic cogerentur jugum subire Mercatorum foeneratorum. Et ut effi∣cacius pecuniam extorquerent exactores, dicebant omnia exigi ad opus Domini Regis, praeparati ad iter peregrinationis arri∣piendum.

That Pope Alexander himself was the original fountain of these forged Obligati∣ons, made and sealed in the names of Abbots and others, for great sums of money supposed to be borrowed by them from the Popes Merchants, was thus evidenced.

Ut autem manifestè pateat cuilibet Lectori, quod haec virulenia obligatio,* 1.1167 quae ab Episcopo Herefordensi emanat, fontem habet initialem ab ip∣so Papa, nisi Bulla adulteretur; has literas duximus huic libello, ut perpetuetur memoria, inseri; Praelatorum modernorum et servi∣tutis Ecclesiasticae commendandas.

ALEXANDER, &c. Dilecto filio Magistro Rustando, &c. cum olim Ber∣tolde,* 1.1168 Marchioni de Cambrigia, pro negotii Regni Siciliae procuratione, duo Millia unciarum auri per dilectos filios, Reinaldum, Remerum, Pervium, Scottum, & Christopherum Colum, eorumque socios, Cives & Mercatores Senenses, persolvi mandaverimus, & propter hoc quaedam Monasteria Ecclesiae Regni Angliae fuerunt in duobus Millibus Marcarum sterlingorum novorum, de mandato nostri eisdem Mercatoribus obligata. Quia praedictus Marchio & fratres sui multorum & benefi∣ciorum quae a nobis & Ecclesia Romana receperant, immemores existentes, mani∣festam proditionem adversus nos & eandem Ecclesiam, & Charissimum in Christo fili∣um nostrum Regem Angliae illustrem commiserunt in Regno praedicto Siciliae, propter quod omnibus beneficiis & gratiis à nobis impensis eisdem, meritò sunt pri∣vandi. Et de hujusmodi pecunia non nisi tantum trecentae unciae fuerunt per dictos Mercatores eisdem Marchioni & fratribus persolutae; discretioni tuae in virtute obe∣dientiae per Apostolica scripta firmiter praecipimus, quatenus pradicta duo Mil∣lia Marcarum, ab hujusmodi Monasteriis et Ecclesiis colligas, vel per alium colligi facias, et hoc per dilectum filium Magistrum Bernardum de Sen. Capellanum et nuncium nostrum, vel per quem∣cunque alium Collegam suum, et eisdem Mercatoribus antedictis assignata, valore praedictarum trecentarum Marcarum auri demisso Mercatoribus saepedictis, residuum tibi facias a detentoribus ex∣hiberi, contradictores et detentores hujusmodi per censuram Eccle∣siasticam appellatione postposita compescendo, non dbstantibus ali∣quibus literis Apostolicis vel indulgentus cujuscunque tenoris exi∣stant impetratis, vel in posterum impetrandis, per quas hujusmodi solutio impediri valeat vel differri, seu si aliquibus literis Apostolicis a s••de Apostolica sit indultum, quod excommunicari, interdici ne∣queant vel suspendi. Postquam vero praedictam pecuniam collegeris vel receperis 〈◊〉〈◊〉dem detentoribus quibuscunque, tu Monasteria ipsa, & Ecclesias supradictas ab obligatione qua super solutione facienda Mercatoribus ipsis de supradicta summa pecuniae tenebantur, Apostolica authoritate absolvens, instrumenta pub∣lica, et lireras super hujusmodi obligatione confecta, viribus in po∣sterum carere decernas. Quid autem & quantum ab hujusmodi Monasteriis & Ecclesiis, vel Magistro Bernardo, & Mercatoribus supradictis, & aliis detentoribus quibuscunque receperis, dilectis filiis Carbuco, & Jacobo de Last. vel eorum alteri, I. Remero, Gilberto Cremonensi, & Mercatoribus Florentinis, qui pro mumtionibus ci∣vitatum & castrorum aliorum & locorum ejusdem Regni Siciliae, duo Millia Marca∣rum sterlingorum nobis liberaliter mutuarunt, ad quorum solutionem nos & Ec∣clesiam Romanam eis certo termino faciendam obligati sumus eisdem, sicut caram gratiam nostram habes, assignare procures. Non obstante quòd tibi super solutionibus quibusdam pecuniarum summis eis & quibus aliis communiter faciendis, aliàs direx∣imus scripta nostra, quantitatem pecuniae, quam eis duxeris assignandam, tuis no∣bis patentibus literis intimando. Nos igitur de hujusmodi summa pecuniae in prae∣dictis Carb & Jacobo, vel eorum alteri, fuerit nostro & Ecclesiae Romanae nomine persoluta, reputabimus nobis et Ecclesiae praedictae fore plenarie satis∣factum. Mandatum autem nostrum taliter studeas adimplere, quod ipsos Carb. & Jacobum, propter hoc non oporteat ulterius ad nos habere rerursum. Quod autem haec omnia de voluntate nostra procedant eidem Regi intimare procures. Abbates vero & Priores, & Conventus Monastenorum & Ecclesiarum, quae propter hoc ob∣ligata fuerunt, nec non et quantitatem pecuniae in qua quodlibet eo∣rum Monasteriorum, in quibus Ecclesiarum ipsarum tenetur ex obligatione hujusmodi, praesentibus fecimus annotari. Prior et

Conventus de Dunelm. in quingentis marcis. Bathon. in quadringen∣tis marcis. Abbas et Conventus de Thornela, in quadringentis marcis. Abbas et Conventus de Croilandia, in quadringentis marcis. Prior et Conventus de Giseburnia ordinis S. Augustini, in trecentis Mar∣cis fuerunt Authoritate sedis Apostolicae obligati. Datum Ana∣gniae decimo cal. Julii, Pontificatus nostri Anno secundo.

Cum autem audissent Praelati Angliae, ut praedictum est, quod Papa & Rex con∣foederarentur* 1.1169 in subversionem Anglicanae Ecclesiae, quod intelligi potest per praedicta, adeo in ambiguum rotabantur, et quasi inter du∣as molas conterebantur, ut caeci nescirent penitus quid agendum. Veruntamen Prior et Conventus Dunelmensis, neque Prior vel Con∣ventus de Giseburnia, aliquo modo voluerunt flecti, ut consentirent illi virulentae obligationi, ut ipsi suas Ecclesias tam enormi servi∣tuti inclinarent, licet omnes fere alii genua Baal incurvarunt. Sed steterunt, et suspensionem diutinam, et Romanae Curiae persecutio∣nem, et Mercatorum id est, usurariorum Convitia, jurgia, et comminationes alacriter et viriliter, pro libertate suae Ecclesiae di∣micantes suffinuerunt. Er sicut ipsi doluerunt non habere in tali certamine consortes, ita timuerunt super omnia Papales, ne alii praestarent illis in tribulatione subsidium compatiendo, et similia cum suis fratribus aggrediendo. Sed pusillanimes et meticulosi in∣curvati sunt, ut ab hostibus calcarentur. Et sic non erat qui solatium impenderet, vel subsidium erhiberet, sed divisi, quasi vento agitati, quilibet quae sua fuerunt, Charitatis expertes, defendebant, et de∣fendendo succumbebant. Et haec cornua praestabant inimicis.

In what strange forms of obligations those Papal usurpers and Merchants involved the King, his Proctors and others, this president of the Kings Proctors obligation to them under Pope Innocent the 4th. An. 1254. will evidence, the Original where∣of I found in the White Tower Chappel.

IN Nomine Domini Jesu Christi Amen. Anno Nativitatis ejusdem Millessimo Du∣centessimo Quinquagessimo quarto. Indictione duodecima, mensis Maii die Sextadecima, Pontificatus Domini Innocentii Papae quarti, Anno undecimo, in prae∣sentia mei Morborii Scovarii & Testium subscriptorum, ad hoc specialiter vocatorum & rogatorum▪ Dominus Guido de Positione Archidiaconus Lugduni, Nuncius & pro∣curator Illustris viri Domini H. Dei gratiâ Regis Angliae, Domini Hybernia, Ducis Normaniae & Aquitaniae. & Comitis Andegaviae, apud sedem Apostolicam constitu∣tus, habens à dicto Domino Rege Mandatum de mutuo contrahendo usque ad sum∣mam Trecentarum Marcarum Sterlingorum novorum, prout in Literis Domini Regis exinde confectis plenius continetur; Confessus est & recognovit se pro negotiis dicti Domini Regis ac necessariis utilitatibus apud eandem sedem Apostolicam promoven∣dis & expediendis, mutuo recipisse & habuisse à Bonifacio Bonsignoris, & Bonaven∣tura Bernardini, mutuantibus & solventibus, tàm pro se, quàm pro Bernardino Prosperi••i Aldebrando, Hildebrandi, Civibus & Mercatoribus Senen. trecentas Marcas bonorum no∣vorū legalium sterlingorum, tredecim solidis & quatuor sterlingis pro Marca qualibet computatis, de quibus dictus procurator procuratorum nomine se bene quietum & pa∣catum vocavit, exceptioni non numeratae & non solutae sibi pecuniae omnino renunci∣ando. Quas praetaxatas Trecentas Marcas sterlingorum ipsis vel uni eorum, aut ipsorum Nuncio praesens publicum instrumentum deferenti & restituenti, in festo beati Micha∣elis proximo futuro London. apud scaccarium Regis per legitimam stipulationem, pro∣misit dictus procurator procuratorio nomine, jam dictum Dominum Regem plenè soluturum & integrè redditurum. Quod si in dictis loco & termino praedicta pecu∣nia ipsis, ut dictum non fuerit integrè persoluta, extunc in antea stipulatione praedicta promisit eis dictus procurator procuratorio nomine, pro damnorum & interesse re∣compensatione, persolvere per singulos duos menses pro singulis decem Marcis praedi∣ctis, unam Marcam ipsorum sterlingorum, & expensas unius Mercatoris, cum uno e∣quo & uno servienter ubicunque fuerit usque ad plenam totius dictae pecuniae soluti∣onem▪

quam praedictam recompensationem dampnorum, expensarum & interesse an∣tedictis Mercatoribus promisit in sortē dicti debiti nominatus procurator procuratorio nomine nullatenus computare, ac non detinere memoratum debitum contra ipso∣rum Mercatorum voluntatem, sub praeceptore compensationis praedictae ultra termi∣num praelibatum. Pro quibus omnibus & singulis supradictis firmiter observandis & plenarie adimplendis, memoratus procurator procuratorio nomine jam dictum domi∣num Regem & successores suos praedictis Mercatoribus principales constituit debitores & pacatores; ipsum Dominū Regem cum omnibus bonis suis mobilibus & immobilibus praesentibus & futuris, eisdem Mercatoribus propter hoc specialiter obligando. Renun∣ciavit in praescriptis omnibus dictus procurator procuratorio nomine dicti Domini Regis & successorum suorum, omni juris & legum auxilio Canonici & Civilis, con∣suetudini & statuto, privilegio fori, beneficio restitutionis in integrum, & exceptioni etiam quod praedicta pecunia non sit conversa in utilitatem dicti Domini Regis & terrae suae, constitutioni de duabus dietis Concilii generalis, omnibus Apostolicis Lite∣ris, indulgentiis & aliis quibuscunque à sede Apostolica impetratis ac etiam impetran∣dis, & omni exceptioni, actioni, defensioni, & rei quae objici posset contra hoc instru∣mentum vel factum. Ad majorem autem dictorum Mercatorum cautelam praefatus procurator bona fide promisit apud dictum Dominum Regem studiosè & fideliter la∣borare, ut ••uncta omnia & singula supra dicta, antedictis Mercatoribus observentur; In hujus itaque rei testimonium & evidentiam pleniorem, praesens instrumentum dictus Dominus Archidiaconus suo sigillo roboravit. Actum Assisi coram hiis testibus, scilicet Magistro Hugone Cumonjaco test. Pontio de Sal••sto Clerico Test. Willielmo de Resili∣one Test. Thomasio de Ʋenant famul. dict. Arch.

Authoritate Imperiali Setimanus praedictis omnibus interfui, & hoc instrumentum scripsi & complevi rogatus.

Eodem anno, protervientibus Papalibus exactoribus, Ecclesia Be∣ati* 1.1170 Albani, circa festum Simonis & Judae, per quindecim dies supposi∣ta est interdicto, non quia magnificis destituta sit privilegis, sed quia haec adjectio detestabilis, Non obstante, omnium sanctorum Pa∣trum pias enervat concessiones, et annullat auctoritatem. Ma∣luit igitur Conventus injustam ac violentam sententiam, ne contemptus tribulatio∣nem suscitaret, observare reverenter, quàm temerè non tenere. Cessavit igitur à campanarum pulsatione, divinorumque celebratione: & interim in Capitulo horas Canonicas cum Matutinis, complevit voce demissa. Animante igitur fratre Johanne de Dia, qui quasi vices egit Legati tunc in Anglia, Conventus divina modo consueto celebravit. The like opposition was made by the Cestorian Abbats, thus related.

Diebus sub eisdem, Magister Rustandus vocavit omnes Abbates Cisterciensis ordi∣nis* 1.1171 in Anglia auctoritate Apostolica: ut coram eo quarta Dominica post Pas∣cha apparerent, mandatum Domini Papae ibidem audituros. Qui cum convenissen•• loco et die quo eos vocaverat, Rustandus facto pro∣logo satis prolixo, postulat ab eis ad opus Papae et ad opus Regis juvamen pecuniare non modicum, quantum ascendit pretium lana∣rum suarum, vel amplius. Et novit mundus, quod in lanis eo∣rum omnis eorum subsistit commoditas et sustentatio. Quod cum audissent Abbates, communicato consilio, omnes constanter re∣sponderunt unanimiter, quod non licuit tali ac tantae exactioni praeci∣se respondere, irrequisito assensu et consilio Abbatis et Capituli Cisterciensis, cujus membra erant et filii. Et sic irato valde magistro Rustando, ad sua coenobia remearunt. Magister igitur Rustandus sicut solet infans laesus et querulus ad sinum matris, ad Regem fe∣stinavit quantocyus pervenire, asserendo enarrans et conquestus, quod Abbates Cisterciensis ordinis uno spiritu procaci et superbo re∣sponderunt, se nullo modo ipsum in hac sua necessitate adjuturos.

Rex igitur iratus juravit, quod singulos damnificaret, quos om∣nes nequiverat flectere ad consensum. Et quia dixerant, quod Regem plus decuit orationes ab iisdem exigere, quam pecuniam: juravit, quod voluit et orationes habere ab eis, et pecunia non desti∣tui. Erat autem tunc fortè in Curia Abbas de Bildewas ordinis Cisterciensis, quem Rex objurgans jussit sibi accersiri, & ait: Quid est Abbas, quod mihi indigenti & humiliter postulanti, auxilium pecuniare denegasti? Nonne sum patronus vester? Cui Abbas: Ʋtinam patronus, pater, & defensor. Ʋeruntamen non expedit vobis nos in extorsione pecuniae damnificare, sed potius cum devotione orationum suffragia postulare, exemplo pii Regis Francorum salubriter informatus. Cui Rex: Vtrumque exigo, pecuniam videlicet cum orationibus. Cui Abbas: Non credo hoc posse contingere. Alterutro oportet te carere. Si enim substantiolas nostras a nobis violenter extorqueas, quomodo devotè & sinceris cordibus pro te orabimus? Oratio nempè sine devotione parum vel nihil prodesse praevalebit. Rex autem, li∣cèt satis eleganter respondisset Abbas, tamen Abbatibus Cisterciensibus tacitus insidi∣abatur universis.

Erat autem tunc temporis quidam Miles dives, Willielmus de Bello Campo dictus,* 1.1172 uxorem habens nomine Ydam, genere nobilem, sed moribus degenerem nimis, & re∣ligiosorum & religiosarum, persecutrix fuerat indefessa. Haec igitur nacta jam no∣cendi Abbati de Wared de Regis ira oportunitate, more foemineo nocere machinans, gravem movit contra dictum Abbatem in Regis Curia quaestionem; sciens quòd Rex ipsum justè vel injustè, quia iratus, damnificarēt. Et cùm ex causa pusilla, vel nul∣la, in misericordiam Regis cecidisset, & necesse haberet Abbas à Rege ipso, quia alias Rex vias praecluserat, misericordiam humiliter postulare, Rex torvo vultu ju∣rando horribiliter respondit; Qua fronte, Abbas, misericordiam postulas? Qui nuper mihi indigenti misericordiam cum tuis Coabbatibus denegasti. Et damnificavit eum Rex in multae pecuniae, ad arbitrium & persequentem voluntatem, effusione. Si∣militer autem & Abbas de Rufore Cisterciensis ordinis, pro quadum non causa, ut causa, quam provocarunt & excitarunt duae viles personae, quas garciones vocant, ad solutionem non minimae pecuniae, licet injustè, cogebatur. Similiter & alii Ci∣sterciensis ordinis Abbates, damna & injurias & subire multipliciter compelle∣bantur.

Missi sunt igitur viri discreti de ordine Cisterciensi ad curiam Romanam, ut super* 1.1173 hoc gravamine remedium impetrarent. Contra quos & Rex pro eo Dominum Willielmum Boncoque, Militem & Jurisperitum, ad eandem curiam, & ob alia nego∣tia destinavit. Impetratio autem Cisterciensium talis erat. Alexander Episcopus, ser∣vus servorum Dei, dilectis filiis Abbatibus & Conventibus Cisterciensis ordinis in Regno Angliae, ac locis qui sub eisdem Regni Dominio subsistunt constituti, salutem & Apostolicam benedictionem. Quanto excelsiorem eximiae religionis gradum or∣do vester gratia divina conscendit, & sublimius suae conversationis stationem ac sancti∣moniae collocavit: tanto eum amplius sedes Apostolica, pia mater, continuis semper promovit augmentis & spiritualibus favoribus communivit. Nos igitur, qui eun∣dem ordinem affectu prosequimur intimae charitatis, attendentes ejusdem ordinis Monasteria Regni Franciae, à praestatione decimae Ecclesiasticorum proventuum, à foelicis recordationis Innocentio Papa praedecessore nostro, charissimo in Christo filio nostro Regi Francorum illustri concessae in Terrae sanctae subsidium, excepta fuisse, eo∣dem Rege devotarum orationum ejusdem ordinis suffragia pluris quàm temporalia subsidia aestimante. Ac volentes quieti vestrae, quantum cum Deo possumus, pro∣videre, specialem gratiam vobis faciendo, ne praetextu concessionis charissimo in Christo filio nostro Regi Angliae illustri à praedicta sede factae, de decimis Ecclesiasti∣corum proventuum Regni sui & locorum suo Domino subjectorum certò percipien∣dis ab eo tempore, in subsidium Terrae sanctae, decimam reddituum & proventuum vestrorum ipsi Regi seu alii solvere teneamini, nec ad ipsarum solutionem compelli possitis, auctoritate praesentium vobis indulgemus. Decernentes vos nihilominus à praestatione harum decimarum, & quarumlibet exactionum genere, seu obliga∣tione bonorum vestrorum occasione hujusmodi, penitus liberos & immunes, omnes indulgentias & li••eras super hoc ab eadem sede concessas, & processus, si qui contra vos & Monasteria vestra, penitus revocamus. Ac statuimus insuper, concedendas, cujuscunque tenoris indulgentias & literas super hoc ab eadem sede concessas, &

processus, si qui contra vos & Monasteria vestra, penitus revocamus. Ac statuimus insuper concedendas, cujuscunque tenoris indulgentias & Literas, nisi de hac specia∣lem & plenam de verbo ad verbum fecerint mentionem; vires aliquas adversus vos & Monasteria vestra non habere. Nulli ergo omnino hominum liceat, hanc pagi∣nam nostrae constitutionis & revocationis infringere, vel ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare praesumpserit, indignationem omnipotentis Dei & bea∣torum Petri & Pauli Apostolorum, se noverit incursurum. Data Neapoli, octavo Calend. Junii, Pontificatus nostri anno primo.

Misit insuper eodem tempore Papa Literas Regi deprecatorias (praedictas) pro* 1.1174 ordine Cisterciensi. Scripsit insuper Albus Cardinalis Regi devotissimè pro ordine Cisterciensi; ne pro Deo ipsum sacrum ordinem talibus vexaret exactionibus, & sic ad horam Cistercienses respirarunt, qualiquali pace gaudentes.

But soon after, Rex praecepit, ne aliqua gratia exhiberetur Cisterciensibus, sed* 1.1175 ut vexarent eos Vicecomites & alii Regii satellites, nec fieret eis jus, nisi commune. Et iratus quia intercessores procurabant pro eis, permisit, ut exigeretur & extorque∣retur ab illis, cum redirent de generali eorum Capitulo, Telonium, quod vulga∣riter dicitur Paagium, contra libertatem & antiquam, & approbatam eorum con∣suetudinem. Unde multi super hoc non praemuniti, cucullas & tunicas vendere cogebantur.

Qui verò ex parte universitatis Praelatorum ad Romanam Ecclesiam destinabantur,* 1.1176 talem adepti sunt modificationem, & de intolerabili rigore remedium. Alexander, &c. Praelatis, &c. Provisionis nostrae provenire debet auxilio, ut unde nullum est is com∣modum assequuti, detrimentum minimè sentiatis. Cum igitur venerabilis frater noster Herefordensis Episcopus, de nostra licentia sibi per Literas nostras concessa, à dilectis filiis specialibus, Olivero Rosa, ac eorum sociis, Civibus ac Mercatoribus Florentinis, quingentas Marcas sterlingorum mutuò receperit, pro negotiis charissimi in Christo filii nostri Anglorum Regis illustris: quanquam in Literis ipsis & instrumento publico con∣fecto super hujusmodi mutuo contineatur expressè, quod non pro vestris & Monasterii ve∣stri negotiis fuit hujusmodi pecunia mutuata, pro qua etiam idem Episcopus vos ac dictum Monasterium & ejus bona, praefatis Mercatoribus obligavit. Nos volentes super hoc ta∣liter providere, quod vos vel dictum Monasterium ex hoc non incurratis aliquam laesionem, actoritate praesentium vobis indulgemus, ut si eundem Regem in praedictae pecuniae solutione cessare contigerit, & vos de ipsa Mercatoribus satisfacere memoratis, liceat vobis deci∣mam vestrorum proventuum Ecclesiasticorum, dicto Regi ab Apostolica sede pro Terrae Sanctae subsidio deputatam, usque ad quantitatem praedictae pecuniae, quam Mercatoribus solvetis eisdem, ac damnorum & expensarum, quae fortè propter hoc incurretis, liberè re∣tinere: non obstantibus aliquibus Literis super executione praedictae decimae, sub quacun∣que forma verborum, ad quoscunque Judices seu exequutores, à sede impetratis, vel etiam impetrandis. Caeterum, si occasione hujus retractionis praedictae deci∣mae, fuerint in vos vel aliquem vestrum per quoscunque suspensio∣nis, excommunicationis, vel interdicti sententiae promulgatae, de∣cernimus eas auctoritate praesentium nullas esse, et vos ad ipsorum conservationem non teneri.

What an opinion many had of this Pope hypocrisie, occasioned by his rapines, this passage clearly discovers.

Diebus sub eisdem, tepuit devotio multorum, quem de Papa* 1.1177 nostro patre, et Ecclesia Romana matre nostra habere consueverant. Ex quo enim in principio creationis suae precum suffragia exigebat à fidelibus; hypocrisim reputant et saecularitatis palliationem quamplurimi, sed de sua suspicione decepti: cum sanctus nos admoneat, dicens: Cum quid inceperis bonum, instanter Deum posce, ut ipse perficiat, &c. Sed quia hujus∣modi devotionem opera subsequuntur contraria, verba de eo per∣currunt incongrua. Spes igitur praeconcepta de sanctitate Papae, prorsus evanuit exsuffiata. Veruntamen multorum auribus veraciter instillatum est, quod de Bulla decepto Papa fraus committitur multiformis. Sed haec ratio, si-tamen ratio est, Papam non excusat.

What ill successe Boniface Archbishop of Canterbury and his Brother had in their Wars, supported with the Archbishops rapines in England, and what a flattering

consolatory Letter Pope Alexander writ to the King and Queen of England, to allay their grief for this losse, to seise the goods of these Delinquents, and promote his rapines by their favour, is thus related by Matthew Paris.

Petrus autem de Subaudia constantissimè cum Magnatibus generis sui, videlicet* 1.1178 Archiepiscopo Cantuariensi, & electo Lugdunensi, & aliis Subaudiensibus, Urbem Taurinam infestat, ita ut deficientibus victualibus, nec poterat eis pondus proficere, Urbem suam imbelli populo vacuarent. Cives igitur quantò plus arctabantur, tan∣tò firmius Comitem Thomam tenuerunt vinculatum: ut si Cives puniendi fortè caperentur, ipse Comes, qui primus & ultimus causam perturbationis suscitave∣rat, primitus puniretur. Dominus autem Papa, ut videretur Domino Regi An∣glorum & Reginae in hoc casu profuisse, ipsos blandis consolationibus demulcendo, scripsit eisdem sic.

ALEXANDER Episcopus, &c. Charissimae in Christo filiae illustri Re∣ginae Anglorum, salutem & Apostolicam benedictionem. Nimis amarae ni∣miumque molestae sunt nobis injuriae, quae devotis Ecclesiae filiis irrogantur: valdè cor nostrum offensae fidelibus Apostolicae sedis illatae conturbant. Sed de illorum mo∣lestiis plus dolemus, quorum circa sedem Apostolicam semper devotio ferbuit, claruitque sinceritas, quod inter alios puritatis titulo praesigniri meruerunt, & ube∣riori ab eadem sede fulciri favore, & attolli honorificentia potiori. Horum namque gravamina illicò sentimus in nobis, qui mox cum laeduntur, degustamus suarum amaritudinem laesionum. Sanè ad audientiam nostram, non sine cordis amaritudine, & mentis tribulatione pervenit, quod nuper Astensibus Civibus ad depopulationem Castri Montis Calerit hostiliter procedentibus, dilectus filius nobilis vir Thomas de Subaudia Comes, avunculus tuus, qui in eodem Castro tunc temporis morabatur, recedens exinde, ad Civitatem se transtulit Taurinensem, sperans cum auxilio Civium Civitatis ejusdem, suorum utique Vassallorum, in successu praedicti Castri, quod ad eum spectare dignoscitur, recuperare. Sed dicti Cives, tanquam contemptores divini timoris, & famae propriae neglectores, * 1.1179 fidelitatis juramento, quo praedicto Comiti tenebantur astricti, temerè violato, eisdem Astensibus procurantibus, & ad id auxilium impendentibus, ipsum capere & detinere, non sine proditionis nota, nequiter praesumpserunt. Et quidam rumor jam sinister, interiora nostra dolore immani acriter vulneravit: quia tantò venit auribus nostris acerbior, quantò deten∣ti nobis charior est persona. Tristamur itaque, nec indignè, quod filius, quem inter alios praecipuè complectimur, taliter detinetur. Dolemus, nec mirum, quod tanti persona Magnatis, de cujus sincero confidebamus obsequio, in manus suorum incidit proditorum: arctiusque tenetur, quia devotione assidua invalescens, ad praedictae sedis exaltationem indefessa sollicitudine laborabat. Cum enim praedictum Comi∣tem suumque genus singulari benevolentia prosequimur, cum ejusdem domum propter suae devotionis merita quodam semper affectu praetulerimus speciali, magis ex hoc suarum sentimus aculeos passionum, amplius ob id adversitatum ipsius amari∣tudinem delibamus. Quin imò sic proximo nos ejus detrimenta contingunt, quod ea patienti compatimur statim: similiter non potest unquam adversitatis flagello fe∣riri, quin percutiamur protinus cum eodem. Similes quippe nobis affectus commisit, propriosque dolores amara nobis transfusione partitur. Ideo serenitatem tuam ro∣gandam intentius duximus, & hortandam, quatenus personas & bona Civium Tauri∣nensium & Astensium, in terris tuae ditioni subjectis existentium, capi facias, & tam diu detineri, donec praedictus Comes restituatur pristinae libertati. Regi quoque consi∣milis Epistola est transmissa.

Circa festum beatae Catharinae applicuit Cantuariensis Archiepiscopus de partibus* 1.1180 Italiae, post multas inutiles Anglicanae pecuniae effusiones, et labores infructuosos, qui parum profecit in bellicis negotiis apud Taurinam Civitatem. Nec est liberatus frater ejus Thomas, quandoque Comes, à carcere Civium, licet Subaudienses omnes vires effuderint ad ipsius liberationem, & quamvis Papa ipsum liberare conaretur, scribens Reginae Anglorum contra Cives, ad eorum impedimentum: as aforesaid.

What Authority the Pope exercised this year in disposing Archbishopricks in Ire∣land, is thus storied in one particular.

Magister insuper Radulphus de Norwico, Cancellarius Hiberniae, vir dapsilis & face∣tus,* 1.1181 sed à primis annis plus in Regis Curia, quàm liberalium artium schola Canonice eruditus, electus est à Canonicis Dublin. in Archiepiscopum Dublinensem. Sed propter aliquorum contradictionem, dilata est ejusdem confirmatio. Reprehendebantur nempe electores, eo quod hominem elegissent penitus saecularem, et adhuc in Regis clientela ac custodia, Hiberniae telonio assidentem. Et sic cassabatur. Matthew Westminster relates, A suis procuratoribus in Curia Romana nequiter proditus est et cassatus, et Fulconi de Sandford, qui a causa aderat, idem Archiepiscopatus confertur: who it seems was put by, and Fulco Basset preferred by the King.

Circa diem vero Sancti Dunstani, prohibuit Rex, nescitur qua ratione,* 1.1182 (though it appears it was principally to prevent Letters and Bulls from Rome) portus, ne quis Praelatus, Miles, vel Clericus, transfretaret: cum tamen transfretaverant Episcopus Bathoniensis, et Episcopus Roffensis▪ (with the Kings license.)

Soon after, Dominus Abbas Westmonasteriensis, & Magister Rustandus, electusque* 1.1183 Sarum pro Domini Regis negotio, eodem Rege sic volente; nescie∣batur ad quid, sed ob arcanas causas, utinam bonas, transfretarunt. Et pro multiplicatis saecularium discordiarum redivivis seminibus extirpandis, Batho∣niensis & Roffensis Episcopi latenter et festinanter transalpinaverunt.

The Bishop elect of Winton having forcibly and unjustly by his power deprived the Prior of Winton, and thrust another into his place without due election, the de∣prived Prior thereupon appealed to the Pope and Court of Rome, where he expected to be restored with great confidence; but to shew how much more prevalent money then was in that corrupt Court, then justice, this intruder was confirmed, and he re∣turned after great expence frustrate of his expectation, having some Mannors assign∣ed him for his support during life, out of which the Pope had an annual pension of 365. Marks to support his Table.

Prior autem Wintoniensis per electum intrusus, Andraeas nomine, adminiculo ipsius* 1.1184 electi, in loco suo, quem occupaverat, contra omnium opinionem (ut sciatur quantum possunt munera Romae) stabilitur. Et qui tot expensas pro jure suo obtinendo effuderat, rediit in Angliam, suo defraudatus proposito, quamvis de promissione certissima, non sine opima retribu∣tione, spem praeconceperat, ut Prior in domo sua, prout jus exegerat, restitueretur. Assignata igitur sunt ei quaedam Maneria, ut inde vitam confusio∣nis quoad viveret, continuaret, de domo Wintoniensi, ut sciant omnes quan∣tum valent munera in Curia Romana. Dispersi igitur Monachi non sine rubore revocantur.

Anno sub eodem, ex prodigalitate Prioris Wintoniensis expulsi, recepit mensa Pa∣palis* 1.1185 incrementum qualibet die per annum, unius marcae argenti in reditu perpetuo. Quem Dominus Papa patentibus rictibus deglutivit. Sunt autem dies in anno 365. Reditus igitur extortus ad tot marcas ascendit. Et cachinnantibus Romanis, recessit idem Prior infecto negotio a Cu∣ria, omni fraudatus proposito desiderato: Nam munera sui adver∣sarii, videlicet electi Wintoniensis, ad plus ascendisse perhibentur.

How fraudulently and forcibly Pope Alexander and his Instruments by a Provision from Rome, intruded and installed one Jordan an alien, Dean in the Church of York, and how much he vexed the Archbishop, Sewal, for opposing it in the Court of Rome, this History informs us.

Per idem tempus, venerunt quidam ignoti in Ecclesiam Eboracensem, in hora dum* 1.1186 discumberent homines soli mensae intendentes, clanculo intrantes: inquisiverunt à quodam ibidem orante, quodnam esset stallum Decani? Et responsum est, hoc, de∣monstrato* 1.1187 stallo Decanali. Duo igitur tertio, quem installarunt, dixerunt: Fra∣ter, nos te authoritate Papali installamus. Quod cum cognovisset Archiepiscopus Sewalui, noviter creatus, & quandoque illius Ecclesiae Decanus,* 1.1188 doluit inconsolabiliter de tali fraude perpetrata, et factum illud subdolum, quantum in se potuit, irritavit. Fraudulenti tandem

Romanam Curiam, de qua venerant, adeuntes, illum bonum virum et modestum Archiepiscopum, interdici fecerunt, et damnis et labo∣ribus immensis fatigarunt. Quae omnia Sanctus Praesul sustinuit in patientia, ut immineret ei evidenter tribulatio, quam Magister, ejus amicus quondam & socius, Sanctus Edmundus, praedixerat profuturam. Haec autem fraudulenta praesumptio, omnes Canonicos ita reddidit attonitos, quod quid agendum penitus ignorarunt. Absurdum namque et omni rationi dissonum, imo detestabile eis me∣rito videbatur, tam nobilem Praebendam, tam arduum officium, de∣spicabili et ignoto, sic intruso, conferri permittere, ut in tam nobili Ecclesia fieret talis et taliter suo Archiepiscopo secundarius. Au∣thoritatem tamen tyrannicam Domini Papae, cui se Rex totum in∣clinavit, et ut aptius dicam, incurvavit, vehementer formidabant.

What Bishops and other Ecclesiastical persons died this year, how the King and Pope disposed of their Temporalties, Goods, Elections of their Successors, and Suits against each other, the continuer of Matthew Paris thus relates.

Eodemque anno coepit aegrotare lethaliter Archiepiscopus Burdegalensis, jam senex* 1.1189 & decrepitus. Et cum penitus crederetur, qui semivivus extitit, mortuus Episcopus Herefordensis (qui summo desiderio ad illum Archiepiscopatum ambiens an••elabat) impetratis Literis Domini Regis, quem habuit favorabilem, utpote Telonearius ejus, cum veritas pateret quod viveret, iter, laborem, operam perdidit, & expen∣sas, multis sannis appetitus, sicut de quodam Magistro Lambino dicitur contigisse, de quo licet tantillum à materia digrediar, duo versiculi componebantur:

Aere dato multo, nondum Pastore sepulto, Lambit ad optatum Lambinus Pontificatum.

Eodemque tempore obiit Landanus, & alius est substitutus. Eodem quoque anno Episcopus Karleolensis Magister Thomas in principio Octobris, qui sicut Episco∣pus Eliensis, vix uno anno suum rexerat Praesulatum, de medio sublatus est. In qui∣bus pendula gloria dignitatis saecularis, quàm sit transitoria, luce clarius declaratur. Episcopus autem Elyensis Willielmus, in itinere Hispaniensi, dum Regi terreno mi∣nistraret obsecundans; ad tribunal summi tractus Imperatoris, in fata concessit pe∣regrinus. Cor autem ipsius ad suam Ecclesiam Elyensem defertur tumulandum so∣lenniter in eadem. Episcopus quoque Cestrensis, Magister videlicet Rogerus de West∣ham, die Omnium Sanctorum, ultro suo concessit Episcopatui. Obiit quoque eodem tempore Prior de Newburgo Johannes Canonicus, qui sicut Episcopus Elyensis Williel∣mus de quo praedictum est, Domino Regi familiaris, & consiliarius extitit specialis.

Eodem anno, quibusdam controversiis inter Episcopum Bathoniensem & Conven∣tum* 1.1190 Glastonensem exortis, intrusus quidam in illud Coenobium violenter, & invito Episcopo, authoritate Regia, coepit omnia ausu temerario ordinare, sigillum sibi ad∣ulterinum fabricare. Interim dum Episcopus, pro jure suo prosequendo, Romam peteret, rerum fiebat utrobique distractio. Intrusus autem quoscunque poterat con∣vocat nebulones & gyrivagos, & convocatos indignos, in laesionem honoris Mona∣stici, (ut suam partem contra Episcopum roboraret) Monachavit decem & octo, & tertia die fecit professos, non veritus istam Dominicam comminationem, imo po∣tius maledictionem, Vae homini per quem scandalum suscitatur. Similique modo no∣bilis Ecclesia Wintoniensis schismate turpabatur. Et sicut illi histriones, quos electus Wintoniensis in contumeliam Prioris convocatos Monachaverat, apostatantes recesse∣runt, sic non aliud ab istis sperabatur.

It seems there was a Suit pending in the Archbishops Court, prosecuted by the Bishop of Bath and Wells against this Abbot, * 1.1191 to deprive and excommunicate him, and another Suit at the same time in the Kings Court, for the Temporalties of the Abbey, whereupon the King issued this Prohibition to stay the proceedings touch∣ing the Deprivation and Excommunication.

REX Magistro Hugoni de Mortuo Mari Offic. Cantuar. salutem. Intelleximus* 1.1192 quod Episcopus London. & alii vicini Episcopi ad preces Episcopi Bathon▪ & Wellen. circumventi, per errorem facti quia fortè ipsos latebat, quod causa pendet in Curia Cantuar. coram vobis inter praedictum Episcopum, & Rogerum Abbatem Glaston. super depositionis et excommunicationis sententiis, et qui∣busdam aliis Articulis, et in Curia nostra de temporalibus certis di∣ebus

in utraque Curia assignatis, intendunt praedictum Rogerum, depositum et excommunicatum publice denunciare: Vos rogamus attente, quatenus sicut honorem Coronae nostrae diligitis, suffraga∣neis Ecclesiae Cantuar. et praecipue Episcopo London. mandare ve∣litis, quod pendente lite praedicta ab hujusmodi denunciationi∣bus et diffamationibus omnino supersedeant. Quod si forte fa∣cere neglexerint, eas publice denunciari mandetis irritas et ina∣nes, quia causa quae inter eos vertitur manifeste tangit honorem et dignitatem Coronae nostrae. Eo libentius et favorabilius si pla∣cet statum ipsius Rogeri qui dudum ante ad vos appellaverat, et pro jure nostro contendit, sicut ad vos pertinet, defendere velitis. Et hoc statim mandetis praefato Episcopo London. & Archid. London. & ejus Offic. Teste Rege apud Norwicum 27. die Martii.

Eodem modo & per eandem narrationem scribitur Episcopo London. adjecto quod supersedeat &c. quousque cum Rege habuerit colloquium, & Rex super facto illo quatenus eum contingit plenius instruat, et quod rescribat, &c. Teste.

* 1.1193 Temporibus quoque sub eisdem, stabiliuntur prosperè in Archipraesulatibus suis Dublinensis, scilicet Magister Falco Basset, & Eboracensis, Magister Sewallo, Do∣mino Papa manum apponente, post multas ipsorum Episcopatuum vastationes irrestaurabiles. Et sic Regis auctoritas, eo ipso procu∣rante, cum Regni dignitate diatim declinavit.

* 1.1194 Thomas Stubs informs us concerning Sewal; Eo quod defectum patiebatur in natalibus, & ideò non fuit secum dispensatum quoad talem dignitatem; ejus electio∣ni cum Rex Henricus 3. negaret assensum, idem electus misit ad Curiam Roma∣nam, & Dominus Papa Alexander 4. confirmavit ejus electionem, & ut in Ecclesia Eboracensi consecraretur cum eo gratiosè (but not gratis) dispensavit. Consecratus est autem Sewallus in Ecclesia Sancti Petri Eboraci, à Suffraganeis quos advocaverat die Dominica 2. Kal. Augusti, Anno Domini 1256. et sic nolente volente Rege obtinuit et Pontificatum et Pallium.

Ipso quoque anno muneribus Electi Wintoniensis in Curia Romana discurrenti∣bus,* 1.1195 et Simonialibus praemiis et precibus Prioris intrusi Wintoni∣ensis, quem idem Electus creaverat, intermeantibus, stabilitur in∣trusus, scilicet Andreas. Alteri autem post labores transalpinos, & pecuniae in∣finitam effusionem, & enormem sui Prioratus laesionem, quoddam manerium ad sui sustentationem providetur. Conventus autem dispersus, imperiosè sub poena anathematis convocatur ab Electo: & sic diatim in Nobilibus Ecclesiis Conventua∣bilibus, opprobria per schismata suscitantur. Quae propter discordias et ambiti∣ones, Curiae Romanae pabula ministrantur: ita videlicet ut per hanc solam discordiam, additus est annuus redditus mensae Papali quali∣bet die una marca argenti.

After long expensive suites between the Bishop Elect of Winton, and the Monks of St. Swithin about deposing▪ of the old, and enforcing of a new Prior on them by the Bishop in the Court of Rome, upon a Reference from Pope Alexan∣der, they came to this final accord, which the King himself thus recited and ratified under his great Seal.

H. Dei gratia Rex Angliae, &c. Universis ad quos, &c. Salutem in Domino* 1.1196 sempiternam. Noverit Universitas vestra quod nobis personaliter existentibus in Capitulo Sancti Swithini Winton. praesentibus A. Dei gratia Electo Winton. & A. Prior & Conventu ejusdem Ecclesiae, pax & concordia inter dictum Electum ex una parte, & Priorem & Conventum & procuratorem Willide Taunton ex altera, fuit de consensu partium recitata sub hac forma. Universis Praesentes Literas inspecturis vel audituris Fr. Adam. de Marisco de ordine fratrum minorum, Judex à Domino Pa∣pa delegatus in causis motis inter Venerabilem Patrem A. Dei gratia Winton. Electum ex una parte, ad dictum Will. de Taunton, pro se & Convent. Winton. ex altera, & de∣putatus & tractandum de pace & faciendum inter eosdem, salutem in Domino. Man∣datum Domini Papae suscepimus in haec verba▪

ALEXANDER Episcopus, servus servorum Dei, Dilecto filio fratri Adae de Marisco ordinis minorum, salutem & Apostolicam benedictionem. Dudum inter dilectum filium A. Electum Winton. ex una parte, & Dominum Willielmum de Taun∣ton Capellanum nostrum Priorem ac Conventum Winton ex altera, super diversis Ar∣ticulis questione suborta & praesatis Electo & Conventui per procuratores, ipso ve∣rò Willielmo personaliter comparentibus coram nobis tàm ex ipsius, W. quàm ex prae∣dicti Conventus parte plures & varii libelli contra procuratorem praefati Electi ejus nomine oblati fuerunt, super quorum aliquibus litis contestatio per eundem ipsius Electi pr••curatorem facta extitit, & super eisdem hinc inde de veritate dicenda jura∣tum; & tandem factis hinc inde rationibus, ad ipsarum aliquas fuit ex utraque parte responsum, prout haec omnia in Actis super hiis confectis, quae venerabilis frater Prae∣nestinus Episcopus & dilectus filius noster F. Sancti Nicholai in carcere Tulliano Diaconus Cardinalis quos eisdem partibus audituros concessimus, tibi sub signis trans∣mittunt inclusa plenius perspicies contineri. Verum quia de assertionibus parti∣um apud Apostolicam sedem facere liquere non poterat, nos nolentes causas hujusmodi per Commissiones & remissiones varias in grave Winton. Ecclesiae dispendium prorogari, discretioni tuae per Apostolica scripta in virtute obedi∣entiae districtè praecipiendo Mandamus, quatenus dictis libellis & Actis diligenter in∣spectis, hujusmodi negotia pace vel concordia, si de partium voluntate processerit, ter∣minare procures, Alioquin per Judicii tramitem seu aliàs per provisionem prout se∣cundum Deum expedire videris, usque ad sententiam in negotiis ipsis procedas pro∣cessum postmodum tuum sive causas sufficienter instructus remittens ad praedictae sedis examen, praefigendo partibus terminum peremptorium competentem, quo se Apostolico Conspectui representent, justam dante Domino sententiam receptu∣rae. Proviso, quod praefato Priori & Monachis hujusmodi negotia prosequentibus, expensas ad prosecutionem ipsarum necessarias de bonis ejusdem Ecclesiae fac exhiberi, & super aliis sumptibus, qui in negotiis ipsis opportuni suerint, quod de praedictis bonis fiant; nihilominus providendo concedimus quoque tibi, ut omnia bona dictae Ecclesiae ad ipsum Conventum spectantia, sive antequam in∣cipias in negotiis ipsis procedere, sive post, si volueris, vel tibi videbitur expe∣dire, valeas sequestrare. Contradictores per Censuram Ecclesiasti∣cam appellatione postposita compescendo, non obstante si personis aliquibus a praedicta sede sit indultum, quod interdici, suspendi vel ex∣communicari, quodque extra suam Diocesim in Com. trahi, vel ad Iudicium evocari non possint per literas Apostolicas, plenam et expressam non facientes de indulto hujusmodi mentionem, et consti∣tutione de duabus dietis edita in Concilio generali, nec non indul∣gentia quae fratribus tui ordinis a praefata sede dicitur esse conces∣sum, quod de causis quae ipsis a sede committantur eadem se nullate∣nus intromittere teneantur. Data Anagni•• 10. Calend▪ Octobris Pontificatus nostri Anno primo.

Vestrae Universitati notum facimus, quod dicto Domino Electo & Conven∣tui Winton & procuratoribus ejusdem, nec non procuratore Domini W. de Taunton▪ in nostra praesentia legitimè constitutis, apud Winton in Capitulo Sancti Swithini di∣ctus Conventus & dicti procuratores destiterunt ab omnibus litibus & questionibus propositis ex parte eorundem in Curia Romana contra eundem Electum, et re∣nunciaverunt eisdem quamdiu dictus Electus Episcopatum Wintoniae tenuerit. Quam desistentiam & renunciationem ipse Electus in Capitulo acceptavit. Dictus verò Conventus & procuratores memorati protestati fuerunt, quod ipso E∣lecto cedentè vel decedente salvae sint ei omnes quaestiones quas se dicunt habere contra eundem. Promiserunt etiam & concesserunt quod Prior & Obedientiarii ra∣tionem summariam sive compotum reddent de administrationibus suis dicto Domino Electo suo perpetuo, vel duobus vel tribus viris honestis quos ad hoc deputaverit infra septa Monasterii Sancti Swithini praesentibus senioribus Conventus ejusdem. Insuper supplicaverunt dicto Domino Electo; quod si penes eum aliqua residua de bonis Prioratus remanserint, faciat eis exinde subventionem ad debita Monasterii relevanda, & de gratia sua provideat dicto Domino Willielmo de Taunton in competenti sustentatione de bonis ipsius Prioratus, & quod circa reformati∣onem Monasterii curam adhibeat diligentem tàm in spiritualibus quàm tempora∣libus▪

in Priore & in Monachis, ad honorem Dei & salutem animarum, cum ea qua fieri potest Celeritate, & quod de Coquinar. Celeri serviente, infirmariae fi∣at inquisitio per viros discretos neutri parti suspectos, qualiter praecedentibus tempo∣ribus fuit observatum, & prout per inquisitionem invenerit futuris temporibus ob∣servetur, & literas suas patentes concedat eisdem pro se & suis, nec ipse nec audito∣res computi aliquid ad opus suum recipiant. Et si quod residuum suerit in usus Mo∣nasterii convertatur per manus officialium ejusdem Monasterii, de Consilio & con∣sensu Prioris & Conventus. Et pace inter eos taliter reformata, & omni materia di∣scordiae totaliter sopita, dicto Conventui & singulis de Conventu rancorem, si quem habebat contra eos, ad oscula pacis benigniter recepit. Haec omnia acta sunt coram nobis ultimo die Maii, Anno Domini 1256. In quorum omnium fidem & testimo∣nium praesentibus sigillum nostrum apposuimus. Nos vero utilitatem Ecclesiae at∣tendentes & tranquillitatem ejusdem pro viribus amplectentes, dictam pacem Ap∣probavimus, & ad instantiam dicti fratris Adae, & petionem partium sigilium nostrum praesenti scripturae apponi fecimus in testimonium veritatis una eum sigillo dicti Con∣ventus. Teste Rege apud Winton. 26. die Junii.

The King by reason of the vacancy of the Archbishoprick of Yorke, presented John Maunsel to the Treasureship of that Church, the Dean and Chapter refused to install him therein by his Proctor, unlesse he were personally present, though then imployed in the Kings service, pretending it to be contrary to the Custome of that Church, and an Oath thy had taken. Whereupon the King issued this Writ, commanding them to install him by his Proctor, notwithstanding this pretended Custome and Oath, being so imployed in his and his Kingdoms service that he could not personally resort thither, and that within three dayes space; or else in their de∣fault, the Guardian of the Archbishoprick should install him.

REX Decano & Capitulo Eborum salutem. Cum nuper vacantem Thesaurariam* 1.1197 Ecclesiae Eborum dilecto & fideli nostro Johanni Maunsel Praeposito Beverla. prout ad nos pertinet ratione Custodiae Archiepiscopatus Eborum in manu nostra ex∣istentis, contulerimus; ac Mandaverimus ipsum procuratorem suum ipsius nomine per vos, prout moris est, in ipsius possessionem induci: intelleximus, quod vos praetextu consuetudinis Ecclesiae vestrae, ut dicitur, Iuramento firmatae; per quam obser∣vatum est, quod absens per procuratorem super hoc non admittatur in ipsa ad ali∣quam dignitatem, ipsius procuratorem super hoc admittere, & stallum & locum sibi de∣bitum pro vestra voluntate, non sine nostri juris injuria distulistis assigna∣re. Verum cum idem praepositus in nostris & nostrorum desudando incunctanter ob∣sequiis dudum fuerit Canonicus vester, non videtur nobis, quod pro permutatione hujusmodi debeatis vos sibi sicut in receptione extranei, difficiles exhibere, vel ei ne∣cessitatem imponere occasione hujusmodi illuc personaliter veniendi. Quia insuper pro arduis negotiis nostris quae alii ad praesens credere non possumus nec committere, necesse habuimus ipsum sine dilatione ad partes Gallicanas destinare, universitatis vestrae sinceritatem affectuosè rogamus, quatenus attendentes providè quod, Cleri∣cus absens de beneficio Ecclesiastico ritè poterit per alium investiri, nec ullo un∣quam tempore reperimus aliquos in regno nostro contrarios vel rebelles in exquutione hujusmodi mandati nostri cujuscunque con∣suetudinis occasione vel statuti in aliquibus Ecclesiis quantum cun∣que privilegiatis, quodque ipsius circumspectio & industria, & nobis & Regno nostro perutiles & necessariae, & poterit vobis & Ecclesiae vestrae esse valde fructuosa, possessionem praedictae Thesaurariae procuratori suo ipsius nomine assignatis sibi stal∣lo in Choro & loco in Capitulo tam favorabiliter quàm benignè, absque dispendio morae interim ad eandem Thesaurariam pertinentibus integrè assignare curetis, praeci∣puè, cum ipse paratus sit quàm citò poterit ad partes illas commodè declinare, quic∣quid de Jure vel consuetidine fieri debeat in hujusmodi negotio libenti animo facere personaliter & adimplere: Taliter has preces nostras exaudientes, quod in agendis vestris & Ecclesiae vestrae grata vobis debeamus vicissitudine respondere. Caeterum quia frustroria esset nostra collatio, quod absit, nisi iis cui eam duxerimus faciendam rei collatae plena ac corporali possessione laetetur, dilecto & fideli nostro Magistro Joh. Clarel, Custodi nostro Archiepiscopatus memorati, nostris literis damus in man∣datis

ut si vos post receptionem praesentium infra trium dierum spatium praedictum mandatum nostrum exequi neglexeritis, ipse extunc illud amoto cujuslibet difficulta∣tis obstaculo exequatur.

Teste Rege apud Windes 20. die Jan.

Per ipsum Regem, Johannem filium Galfridi, & Robertum Walter.

The Dean & Canons of the Cathedral Church of Lincoln. petitioning the King, that they might inlarge and remove their Church toward the East part thereof, the King thereupon issued this memorable Writ of Quod damnum, concerning it▪ before he granted any such hcence to them.

REX Henrico de Bathonia salutem. Cum dilecti nobis in Christo Decanus & Cano∣nici* 1.1198 Linc. Ecclesiae nobis supplicaverint, quod licentiam eis concederemus elongandi Ecclesiam suam versus orientem, per remotionem muri orientalis civitatis nostrae Linc. qui est ex opposito ejusdem Ecclesiae. Ig∣norantes utrum hoc fieri posset sine dampno nostro, & detrimento aut nocumento ejusdem Civitatis, Constituimus vos ad inquirendum per Sacramentum proborum, u∣trum esset ad dampnum nostrum, aut detrimentum vel nocumentum Civitatis praedictae si concederemus praedictis Decano & Canonicis quod elongare possint praedictam Ecclesiam suam, & removere praedictum murum versus orientem necne; Et si esset ad dampnum nostrum vel detrimentum seu nocumentum praedictae Civitatis, ad quod dampnum, quod detrimentum & quod nocumentum. Et si non esset ad dampnum &c. per quae loca & per quas divisas posset praedicta Ecclesia elongari & praedictus murus removeri sine dampno nostro, & detrimento ac Nocumento ejusdem Civitatis. Etideo vobis mandamus quod in propria persona vestra accedatis ad praedictam Ci∣vitatem, in praesentia Majoris & Ballivorum & aliorum Civium ejusdem Civitatis dictam Inquisitionem & sicut praedictùm est, faciàtis. Et quod inde inveneritis nobis in reversione vestra ad nos distinctè & apertè scire faciatis. Mandavimus enim Vic. nostro Linc. quod ad diem &c. venice fac. coram vobis tot & tales, &c. de Balliva sua per quos &c. In cujus, &c. Teste Rege apud Westm. 5. die Nov.

King Henry to ingratiate himself with Rustand the Popes Legate besides the live∣ings he obtained by the Popes provisions, granted him provisions out of the Ecclesi∣astical benefices, dignities and prebendaries which should first happen in his own gift, amounting to 300. Marks a year, to be preferred before all others formerly granted by him, one only excepted.

REX Omnibus &c. salutem. Sciatis quod nos damus & concedimus venerabili Pa∣tri* 1.1199 P. Hereford. Episcopo & dilecto Clerico nostro H. de Wengham plenam & l••∣beram potestatem providendi dilecto nobis in Christo Magistro Rustando Domini Papae S••bdiacono & Capellano, vice nostra in primis beneficiis, Ecclesiasticis dig∣nitatibus vel praebendis nobis vacaturis in Regno nostro, ad Colla∣tionem nostram suspectantibus usque ad summam CCC. Marcarum per Annum. Quam quidem provisionem omnibus aliis provisioni∣bus a nobis concessis praeferri volumus, excepto provisione quam prius concesseramus praefato Henrico fac. in dignitate vel praebenda ad collationem nostram spectante in Ecclesia Sarr. vel alibi in Regno nostro, si eidem Henrico in praedicta Ecclesia Sarr. per nos non fue∣rit provisum. In cujus &c. Teste Rege apud Windes. 12. die Maii.

The Jews of Lincoln having crucified a Christian Child to the great dishonor and disgrace of Jesus Christ, the King out of his Ecclesiastical supremacy and zeal to vin∣dicate the honor of the name of Jesus Christ, and for the Exaltation of the Christian faith, appointed speciall Justices, diligently to inquire of, and severely to punish this grand offence, by this Patent and Commission.

REX &c. Rogero de Turkleby & Nicholao de Turri. salutem. Quia horrible* 1.1200 factum nuper perpetratum in Civitate nostra Linc. de Puero Christiano ibidem Crucifixo in dedecus et vituperium Iesu Christi, toto Cordis desiderio vindicari peroptamus, ad ipsius Iesu Christi nominis honorem, fidei Christianae exaltionem, nec non et pacis nostrae conser∣vationem, constituimus vos Justic. nostros ad faciendam pleniorem inquisitionem quia fuerunt de Schola Peytevini Magni, qui fugit pro morte dicti pueri, & de qui∣busdam articulis dictum factum contingentibus. Et ideo vobis mandamus, quod die Martis prox. ante instantem Dominicam Palmarum, conveniatis apud Linc. ad di∣ctam inquisitionem faciendam prout vobis nuper viva voce injunximus. Mandavimus enim Vic. nostro Linc. quod 12. tam milites quam alios liberos & legales homines de propinquioribus Visnet. Civitati Linc. & 12. Legales & discretos Cives ejus∣dem Civitatis, una cum majore Ballivis & Coronatoribus dictae Civitatis, per quos rei veritas in praemissis melius & plenius investigari valeat & inquiri. Et om∣nes Judaeos et Judaeis qui aliquibus Judaeis in eadem Civitate infra bi∣ennium proximo praeteritum sunt obsecuti, dictis die et loco coram vo∣bis venire faciatis ad dictam Inquisitionem plenius faciendum. Et quod ipse Vic. assumptis secum Coronatoribus nostris Com. sui vobis ad praemissa fa∣cienda dictis die & loco assistat diligenter, ex parte nostra injunxeritis. In cujus, &c. Teste Rege apud Norwicum 27. die Marcii.

The History of this Childs crucifixon, and proceedings against the Jewes upon this inquisition, is thus recorded by the continuer of Mat. Paris.

Anno quoque sub eodem, circa festum Apostolorum Petri & Pauli, Judaei Lin∣colniae* 1.1201 furati sunt unum puerum, Hugonem nomine, habentem aetate octo annos. Et cum ipsum in quodam conclavi secretissimo, lacte & aliis puerilibus alimentis nutri∣rent, miserunt ad omnes ferè Angliae Civitates, in quibus Judaei degebant, & convo∣carunt de unaquaque Civitate aliquos Judaeorum, ut in contumeliam, et op∣probrium Iesu Christi interessent sacrificio suo Lincolniae. Habebant enim, dicebant, quendam puerum absconditum ad crucifigendum. Et convenerunt multi Linc. Et convenientes, constituerunt unum Judaeum Lincol∣niensem pro Judice, tanquam pro Pilato. Cujus judicio & omnium favore, affe∣ctus est puer diversis tormentis. Verberatus est usque ad cruorem & livorem, spi∣nis coronatus, sputis ac cachinnis lacessitus. Et insuper à singulis punctus cultellis, qui dicuntur Anelatii, potatus felle, derisus probris & blasphemiis, & crebrò ab eis∣dem, frendentibus dentibus, Jesus Pseudo-propheta vocatus. Et postquam di∣versimodè illuserant ei, crucifixerunt. Et Lancea ad cor pupugerunt. Et cùm ex∣pirasset puer, deposuerunt corpus de Cruce, & nescitur qua ratione eviscerarunt corpusculum: dicitur autem, quod ad Magicas artes exercendas. Mater autem pu∣eri filium suum absentem per aliquot dies diligenter quaesivit, dictumque ei à vicinis, quod ultimo viderunt puerum, quem quaesivit, ludentem cum pueris Judaeorum sibi coaetaneis, & domum Judaei cujusdam intrantem. Intravit igitur mulier subito do∣mum illam, & vidit corpus pueri in quendam puteum praecipitutum. Et cautè convocatis Civitatis Ballivis, inventum est corpus & extractum. Et factum est mi∣rabile spectaculum in populo. Mulier autem mater pueri, querula, & clamosa omnes Cives in uno convenientes, ad lacrymas & suspiria provocavir. Erat autem ibidem Dominus Johannes de Lexintona, vir quidem circumspect us & discretus, in∣super eleganter literatus. Quia ait: Audivimus quandoque quod talia Judaei in op∣probrium Jesu Christi domini Crucifixi, non sunt veriti attemptare. Et capto u∣no Judaeo, in cujus domum scilicet intravit puer ludens, & ideo aliis snspectior, air illi: Miser, nescis quod te festinus manet interitus? Totum aurum A ngliae non sussice∣ret ••d ereptionem tuam aut redemptionem. Ʋeruntamen dicam tibi, Iicet indigno, quali∣ter poteris vitam tuam reservare, & membra ne mutileris. Utrumque tibi salvabo, si quacunque in hoc casn aguntur, sine fal si stamine mibi pandere non formides. Judaeus igitur ille, cui nomen Copinus, sic credens viam invenisse evasionis, respondit, dicens: Domine Johannes, si dictis fact a compens as, pandam tibi mirabilia. Et animavit eum & stimulavit ad hoc Domini Johannis industria. Et ait Judaeus: Vera sunt quae di∣cunt

Christiani. Judaei ferè quolibet anno, unum puerum in injuriam & contumeliam Jesu crucifigunt. Sed non quolibet anno comperitur. Occultè enim hoc faciunt, & loc is absconditis & secretissimis. Hunc autem puerum, quem Hugonem vocant, immiseri∣corditer nostri Judaei crucifixerunt, & cum objisset, & mortuum vellent abscondere, non potuit obrui in terra, nec abscondi. Inutile enim reputabatur corpus insontis angurio, ad hoc enim eviscerabatur. Et cum manè putatur absconditum, edidit illud terra & evo∣muit, & apparuit corpus aliquoties inhumatum supra terram, unde abhorruerunt Judaei. Tandem in puteum praecipitatum est, nec adhuc tamen poterat occultari. Mater enim improba omnia perscrutando, tandem corpus inventum Ballivis intimavit. Dominus autem Johannes tenuit Judaeum vinculis mancipatum. Et cum haec Canonicis Ecclesiae Lincolniensis Cathedralis innotuissent, petierunt corpusculum sibi dari, & concessum est illi. Et cum ab infinitis satis consideraretur, honorificè in Ecclesia Lincolniensi; tanquam pretiosi martyris, humabatur. Sciendum, quod Judaei tenuerant puerum vivum per decem dies, ut tot diebus pastus lacte, tormenta vivus multiformia tole∣raret. Cum Rex redisset de partibus Borealibus Angliae, & certificaretur de prae∣missis, increpavit Dominum Johan nem, quod tam flagitioso vitam & membra polli∣ceretur, quod dare nequiverat. Dignus enim erat blasphemus ille & homicida, mortis poena multiformi. Et cum judicium reo immineret irremediabile, ait: Im∣minet mihi mors mea, nec potest mihi Dominus Johannes perituro suffragari. Nunc dico vobis omnibus veritatem: Hujus pueri, de quo calumniantur Judaei, morti consentie∣bant omnes ferè Judaei Angliae. Et cujuslibet ferè Civitatis Angliae, in qua Judaei habi∣tant, quidam electi convocabantur ad illius pueri immolationem, quasi ad Paschale sacri∣ficium. Et cum haec dixisset simul cum aliis deliramentis, ligatus ad caudam equinam, & tractus ad patibulum, aëreis cacodaemonibus in corpore & anima praesentatur. Et alii Judaei, hujus facinoris participes, quaterviginti & undecim, in bigis Londinum ducti, carcerali custodiae mancipantur. Qui si fortè ab aliquibus Christianis plan∣gerentur, ab aemulis eorum Caursinis siccis lachrymis deplorabantur.

Posteà verò, per inquisitionem Justitiariorum Domini Regis praeceptum fuit &* 1.1202 inventum, quod Judaei Angliae communi consilio puerum innocentem, pluribus die∣bus flagellatum, interemerunt crucifixum. Sed posteà pro iniquitate illa, matre dicti pueri contra ipsos de tali morte appellationem suam coram Rege constanter prosequente, Deus ultionum Dominus dignam pro meritis reddidit retributionem. Nam in die Suncti Clementis, octodecim de d tioribus & Majoribus Civitatis Lincolni∣ensis inerunt tracti, & ad furcas novas, ad hoc specialiter praeparatas vento prae∣sentati. Et in Turri Londinensi, plusquam viginti tres ad simile judicium in carcere sunt reservati.

I find a * 1.1203 Pardon granted by the King to one John a Convert Jew, pro morte pueri nuper Crucifixi apud Lincoln. ad instantiam dilecti nobis in Christo fratris Johannis de Darbuton: Ita tamen quod stet rectus in Curia nostra, si quis versus cum inde loqui voluerit.

The Archbishop of Tuam and his Suffragans in Ireland, complaining to the Pope this year (as they did to the * 1.1204 King the year before) of divers abuses done to them and their Tenants by the Kings Justices and Bayliffs in Ireland, procured a Bull from the Pope to Excommunicate the Justices and Bayliffs, as well as others, not∣withstanding the Kings Prohibition or other Constitutions, thus entred in the Patent Rolls.

OMnibus praesentes Literas inspecturis, Johannes de Camezan Domini Papae Ca∣pellanus,* 1.1205 & ejusdem Contradictorum Auditor. salutem in Domino. Noveritis quod cum Magister Michael Clericus Procur. Venerabilium Patrum Archiepiscopi Tuamen. & Cluenferten. Elsinen. Cluacen. Attoden. & Alleden. Episeoporum, Suffra∣ganeorum ejus pro ipsis impetrasset Literas Apostolicas sub hac forma.

ALEXANDER Episcopus, &c. Venerabili fratri Episcopo, & dilectis filiis Decano & Archidiacono Finabarun. salutem, &c. Ex Venerabilium fra∣trum nostrorum Archiepiscopi Tuamen. & Cluenferten. & Elfinen. Cluacen. Attoden. & Aladen. Episcoporum, Suffraganeorum ejus conquestione didicimus, quod Johan∣nes filius Grottefridi nunc Hyberniae Justitiarius, Richardus de Rochella, Johannes dictus Cumyn. Milites, & quidam alii Ballivi charissimi in Christo filii nostri Regis Anglorum illustris, contra personas Ecclesiasticas eisdem Archiepiscopo & Episcopis subditis ob crimen vel suspicionem criminis, & interdum ad suggestionem malevolam aliquorum

privatas Inquisitiones faciunt, ipsos non convictos nec confessos, nequiter capiunt, tradunt in vincula, & sub detentione sacrilega carceralibus tormentis affligunt. Cumque illos repetit Ecclesiasticus Iudex suus, ut ejus subjician∣tur Iudicio cui cadunt, tunc demum eos obtinet sibi reddi cum eorum detento∣ribus sacrilegis, certam exhibuerunt cautionem vel Literas Patentes ipsius quod in certo termino eaedem personae coram Judice compareant saeculari, ut ibi defendant in forensi strepitu causas suas. Quia igitur in hiis plurimum libertas Ecclesiastica conculcatur, ac ideo non decet nos ea conniventibus oculis pertransire, discretioni vestrae per Apostolica scripta manda∣mus, quatenus cognita super hiis diligenter veritate, Ballivos ip∣sos quod ab hujusmodi praesumptionibus conquiescant monitione praemissa, per censuram Ecclesiasticam appellatione postposita com∣pescatis, non obstante Prohibitione Regia, vel Constitutione de dua∣bus dietis edita in Concilio generali, dummodo ultra tertiam vel quartam aliqui extra suam diocaesim authoritate praesentium ad Iudi∣cium non trahantur. Quod si non omnes, &c. tu frater Episcope, &c. Dat. Anagniae in Non. Decembris, Pontificatus nostri anno primo.

The Kings Proctor at Rome being informed of this Bull, protested against the clauses in it relating to the Kings * 1.1206 Justices and Bayliffs, as contrary to the Kings Pre∣rogative; whereupon the adverse party were contented to waive that clause, and that it should not be extended to them to their prejudice, as this entry under it in the Patent Roll demonstrates.

EIsdem Literis Finatus Domini Papae Subd. & Robertus de Baro, Procur. illustris* 1.1207 Regis Angl. pro Justic. Ballivis, Praepositis, & Offic. ipsius, in audientia pub∣lica contradixerunt: Timentes dictum Johannem Justic. Richardum de Rochella, & alios in Litera ipsa contentos per hujusmodi Literas, & non contentos in ea per illam generalem clausulam quidam alii conveniri. Quas tandem ea conditione absolve∣runt, quod dicti Johannes filius Gottefridi nunc Hyberniae Justic. Richardus de Rochella, Johannes Dominus Cumyn. Milites, & alii Justiciarii, Ballivi, Praepositi, & Officiales Regis, ejusdem ratione offcii non conveniantur, nec eis per praedictas Literas praejudicium aliquod generetur, nec ad ipsos eaedem Literae ratione praedicta aliquatenus extendantur. Quod pars altera pro∣misit sponte, et acceptavit solenniter coram nobis. In cujus rei testi∣monium praesentes Literas fieri fecimus & nostro sigillo muniri. Dat. Lateran. Non. Decembris, Pontificatus Domini Alexandri Papae quarti, anno primo.

At the same time the Archbishops Proctor procuring a Bull from the Pope, for the Bishops in Ireland to hold Plea of all Advousons and Rights of Patronage, as belonging properly to Ecclesiastical Courts, and to Excommunicate the Kings Justi∣ces and Bayliffs who should hold any Plea of them in the Kings Temporal Courts, notwithstanding the Kings Prohibitions; the Kings Proctors at Rome opposed those clauses, as prejudicial to the Kings Crown, Courts, Justices, Officers: whereupon it was then agreed by the adverse party, that they should not be extended to them, thus entred in the Patent Rolls.

OMnibus praesentes Literas inspecturis, Johannes de Camezan Domini Papae Ca∣pellanus,* 1.1208 & ejusdem Contradictorum Auditor. salutem in Domino. Noveritis quod cum Magister Michael Clericus Procur. Venerabilium Patrum Archiepiscopi, & Suffraganeorum Ecclesiae Tuamensis pro ipsis impetrasset Literas Apostolicas sub hac forma.

ALEXANDER Episcopus, &c. Venerabili fratri Episcopo, & dilectis filiis Officiali & Archidiac. Finabarun. salutem, &c. Molesta nostris auribus Venerabilium fratrum nostrorum Archiepiscopi & Suffraganeorum Ecclesiae Tua∣mensis venit assertio, videlicet, quod Mauritius filius Giraldi, Walterus de Burgo, Richardus de Rochella, Mylerus de Bremingth. Johannes de Cotton, Milites, & quidam

alii Ballivi Reg•••• in Hibernia non attendentes, quod jus Patronatus adeo est▪ Spiritualibus causis annexum ut ad Ecclesiasticum debeat Iudici∣um pertinere, ipso emergente, super hoc et aliis etiam ad eorundem Archiepiscopi et Suffraganeorum forum spectantibus quaestiones co∣ram se in forensi faciunt strepitu ventilari, et Matrimonialibus ac Testamentariis duntaxat quaestionibus eorundem Archiepiscopi et Suffraganeorum judicio reservatis, eis cognitionem aliorum omni∣um interdicant, in salutis propriae detrimentum, subversionem Iusti∣tiae ac derogationem * 1.1209 Ecclesiae libertatis. Quia igitur in hiis periclita∣tur evidentius animae suae salus, discretioni vestrae per Apostolica scripta mandamus, q••arenus si est ita, eosdem Ballivos, quod ab eorundem Archiepisco∣pi et Suffraganeorum injuriis conquiescant, monitione praemissa per censuram Ecclesiasticam appellatione remota, veritate cognita, compescatis, non obstante Prohibitione Regia, vel Constitutione de duabus dietis edita in Concilio generali, dummodo ultra tertiam vel quart••m aliqui extra suam diocaesim authoritate praesentium ad Iudicium non trahantur. Quod si non omnes, &c. Tu frater Episcope cum eorum altero, &c. Dat. Lateran. Non. Decembr. Pontificatus nostri anno primo.

E••sdem Literis Finatus Domini Papa Subd. & Robertus de Baro, Procur. illustris Regis Angliae pro Justiciariis, Ballivis▪ Praepositis, & Officialibus dicti Regis, in audientia publica contradixerunt: Timentes dictum Mauritium, Walterum de Burgo, & alios in Liter•• ipsa contentos per hujusmodi Literas, & non contentos in ea per illam generalem clausulam, quidam alii conveniri. Quas tandem ea condi∣tione absolverunt, quod dicti. Mauritius filius Giraldi, Walterus de Burgo, Richardus de Rochella, Mylerus de Bremingth. Johannes de Cotton, Milites, & alii Justitiarii, Bal∣livi, Praepositi, & Officiales ejusdem Regis in Hibernia, ratione officii non con∣veniantur, nec eis per praedictas Literas praejudicium aliquod gene∣retur, nec ad ipsos eaedem Literae ratione dicti officii aliquatenus ex∣tendantur. Quod pars altera promisit sponte et acceptavit solen∣niter coram nobis. In cujus rei testimonium praesentes Literas fieri fecimus & no••ro sigillo muniri. Dat. Lateraen. pridie Idus Decembris, Pontificatus Domini Alexander Papae quarti anno primo.

The Bishop of Ely being content to go Embassador into Spain about the Kings important affaires, was sued before the Popes Delegate by some of the Popes Mer∣chants for 300. marks principal, and 100. marks interest, and threatned to be try∣ed and excommunicated by others of them for the like sum in Court Christian, for which debts he and others were obliged to the said Merchants by the Pope and his Agents, without their privity, for the Kings use. The Bishop thereupon resused to go Embassador, unlesse the King would first free him from these debts and suits; whereupon he issued these Letters Patents to his Treasurer, to satisfie these Merchants out of the first monies received in the Exchequer at Michaelmas following.

REX Philippo Luvell, & Edwardo de Westm. salutem. Cum Venerabilis Pater* 1.1210 W. Elyensis Episcopus, ad magnam instantiam nostram nobis concesserit, se iturum in Nuncium nostrum in Hispaniam, pro urgentibus negotiis nostris, injunxi∣mus. Et Gentilis Gentil▪ Fredericus, Orlandi, & eorum socii Mercatores Senen. ipsum Episcopum trahant in causam coram Magistro Alex. de Ferentin. Iudice a Domino Papa Delegato, super Trecentis Marcis de sorte, et Centum Marcis de interesse: Et Matthaeus Reynerii, Jacobus Thesy, & socii sui Mercatores Senen. eundem Episcopum proponant in Curia Christianitatis, super consimili pecuniae quantitate: In quibus quidem debitis dictis Mercatoribus tenemur, et pro quibus idem Episcopus, vos et qui∣dam alii Clerici nostri familiares dictis Mercatoribus pro nobis estis obligati. Ac idem Episcopus assumptum iter versus Hispaniam

nolit arripere nisi indemnitati suae in hac parte ante iter arreptum fuerit prospectum. Vobis mandamus, quod sicut nos & honorem nostrum diligi∣tis, erga ipsos Mercatores taliter sine dilatione laboretis, quod idem Episcopus ab exactione totius debiti penitus liberetur. Volumus enim & vobis mandamus, quod eisdem Mercatoribus de primis denariis receptis ad Scaccarium Sancti Michaelis in∣stantis de praedicto debito ad liberationem nostram & vestram satisfiat. Et hoc pro nullo mandato nostro vobis directo vel dirigendo omittatis. Ita vos habentes in hac parte ne per defectum iter dicti Episcopi retardetur ulterius, per quod dictus Episcopus ad nos vacuus revertatur, & exinde irreparabile dispendium incurramus. Et ut securius & celerius istud negotium faciatis, mittimus vobis super hoc Literas nostras Patentes. Teste Rege apud Clarendon, 8. die Julii.

It seems there issued an Attachment against the Bishop of Worcester, for not ab∣solving the Sheriff of Worcester and his Bayliffs upon the premised * 1.1211 Prohibition; whereupon the Bishop condescending to absolve them for a time, the King super∣seded the Attachment by this Writ.

QUia W Wygorn. concessit relaxare usque in quindenam Paschae proximo futu∣ram,* 1.1212 sententias excommunicationis latas in quosdam Balli∣vos Vic. Wygorn. occasione quarundam districtionum quas fecerunt in terris praedicti Episcopi, ut dicitur, Rex etiam concessit quod di∣strictiones quae fiunt pro ipso Episcopo attachiando occasione praedicta relaxentur. Et mandatum est Vic. praedicto, quod districtiones quae fiunt pro Attachiamento praedicto interim faciat relaxari in forma prae∣dicta. Teste Rege apud Sanctum Albanum 25. die Februarii.

The Bishop of Hereford having been the original contriver of all the * 1.1213 forged Obliga∣tions to the Pope for great sums of money, wherein other Bishops, Abbots, Priors and Covents were obliged to the Popes Usurers in what vast sums he pleased, without their privity; and the Popes and Kings prime Instrument to levy the Dismes and other Exactions pretended to relieve the Holy Land, like a cunning decoy, caused himself and his Church to be obliged in the sum of 4000 Marks to the Popes Usu∣rers, to palliate his fraud, but yet procured this special Writ from the King, and Bull from Pope Alexander, to reimburse these monies out of the Dismes he should collect in England and Ireland, and to levy them with severity, when as all other Bishops, Abbots, were enforced to pay their forged Obligations as just debts, with∣out any relief at all.

REX Magistro Laurentio de Somercote, salutem. Cum Venerabilis Pater P.* 1.1214 Hereford. Episcopus, à Domino Papa existat ad colligendam pecuniam decimae nobis concessae, & etiam obventiones redemptionum votorum crucesignatorum in Hibernia; Ac idem Episcopus in Curia Romana, nuper de mandato Domini Papae et Cardinalium, obligaverit se et Ecclesiam suam Heref. pro quatuor millibus Marc. quas mutuo recepit a Spilleto et Eymero Combii eorumque sociis Florent. Civibus et Mercatoribus, pro expeditione negotii Regni Siciliae Edm. nato nostro concessi. Ac idem Dominus Papa indempnitati ipsius Episcopi et Ecclesiae suae Heref. prospicere volens in hac parte, mandaverit eidem Episcopo, quod decimas et obventiones redemptionum votorum in Hibernia, et in Episcopatibus Wygorn, Hereford et Coventr. Civitat. et Dioc. recipiat et retineat donec sibi et Ecclesiae suae praedictae usque ad summam praedictorum quatuor millium Marcarum plene fuerit satisfactum: Nos mandatum Domini Papae pro exoneratione dicti Episcopi & Ecclesiae suae in hac parte gratum habentes, Vobis duximus significandum, quod placet nobis, quod eidem Episcopo de praedictis decima & obventionibus usque ad summam praedictam juxta mandatum Apostolicum plenariè satisfiat. In cujus, &c. Teste Rege apud Wodestock 13 die Februarii.

The Popes Bull for this purpose was hereunto subjoyned.

ALEXANDER Episcopus servus servorum Dei, Venerabili fratri Epis∣copo* 1.1215 Hereford. salutem & Apostolicam benedictionem. Lic•••• nos tibi per ahas nostras sub certa forma demus Literas in mandatis, ut decimam omnium Ecclesi∣asticorum proventuum tàm Archiepiscopalium & Episcopalium, quàm etiam Cathe∣dralium & aliarum Ecclesiarum, ac Monasteriorum exemptorum & non exempto∣rum, charissimo in Christo filio nostro illustri Regi Angliae, usque ad certum tempus ab Apostolica sede possessam pro subsidio Terrae Sanctae, necnon redemptiones voto∣rum crucesignatorum, postquam per deputatos ad hoc à sede Apostolica à vobis hu∣jusmodi fuerint absoluti, & legata indistinctè, ac obventiones ex quacunque causa hujusmodi provenientes subsidio in Hibernia & Wigernia, Hereford. & Coventr. Civi∣tatibus & Dioc. per te vel per alium seu alios integrè colligere, ac in aliquibus tutis locis deponere, atque ad opus ipsius Regis conservare procures. Quia tamen te et Ecclesiam tuam indempnes conservare volumus, super summa quatuor millium Marcarum sterlingorum quam de nostro et fratrum nostrorum mandato, pro expediendis quibusdam negotiis praedicti Regis, a Spilleto et Eymero Combii eorumque sociis Florent. Civibus et Mercatoribus mutuo recepisti, te ipsis propter hoc & praedictam Ecclesiam ob∣ligando, prout in instrumento publico super hoc confecto plenius dicitur contineri; fraternitati tuae retinendi tamdiu ea omnia quae de praedictis decima, redemptionibus, legatis & obventionibus earundem Hibern. Civitatum & Dioc. percipere te continget, donec tibi ac praefatae Ecclesiae de praedicta quatuor millia Marcarum summa, damnis, expensis, quae propter hoc incurres, ac etiam interesse pro parte Regis praedicti fueriy plenariè satisfactum. Necnon & contradictores super hoc per censuram Ecclesiasti∣cam, appellatione postposita, compescendi plenam & liberam concedimus authoritate praesentium potestatem, Non obstante si personis aliquibus a sede Apo∣stolica sit indultum, quod interdici, suspendi, vel ercommunicari non possint per Literas Apostolicas, plenam et expressam aut de ver∣bo ad verbum non facientes de indulto hujusmodi mentionem. Dat. Neapoli 7 Kal. Mai••, Pontificatus nostri anno primo.

No wonder then if the continuer of Matthew Paris renders us this account of this Bishops imployment this year, instead of preaching Gods word, and discharging his Episcopal duty, which he neither minded nor prosecuted.

Episcopus Herefordensis, non considerans Reipublicae utilitatem, sed quae sua esse* 1.1216 possent, investigans, de licentia Papae & Regis, decimam sibi collegit in finibus Hi∣berniae & partium conterminarum: Videlicet non minimam pecuniae quantitatem, quam pretium sui laboris reputavit, et suae praemium proditionis, fecitque ipsam sibi tam districte colligi, ut pudor prohibuerat modum extor∣quendi recitare. Et quia fraus metu carere non consuevit, meticulosus armatis, & armatus vallatus incessit.

How diligently the Dismes, profits of Benefices, dispensations of Vows, pretended to be granted for relief of the Holy Land, were collected, though diverted to other ends by the Popes and Kings commands, for obtaining the Kingdom of Sicily for Edmund the Kings son, and satisfying the Popes Usurers and Agents such sums as the Pope prescribed, with some other matters and proceedings concerning it, will appear by these ensuing Records.

REX Omnibus, &c. salutem. Cum negotium gratiae Crucis, & etiam decimae* 1.1217 proventuum Ecclesiasticorum beneficiorum nobis à Domino Papa concessae, de consilio nostro dilecto nobis in Christo Abbati de Flexle sit specialiter commissum: Vobis mandamus, quatenus cum ex parte ipsius Abbatis super expeditione negotii memorati fueritis requisiti, consilium & juvamen vestrum adeo efficaciter praebeatis eidem, quod diligentiam vestram nobis sentiamus fructuosam, & quod eam merito debeamus commendare. In cujus, &c. Teste Rege apud Winton. 30 die Junii.

REX Dilectis fibi Magistris Barn. de Sen. Domini Papae Subd. & Capellano &* 1.1218 W. de Litchsield, Canonico Sancti Pauli London. & W. de Plumpton, ejus∣dem Domini Subd. & Capellano Clerico suo salutem. Mandavimus vobis quaten••s omni occasione remota tradatis dilecto nobis Phil. Lovell, Thesaurario nostro 13••••. Marcas de pecunia Crucis & de decima quae est in vestra custodia per visum fratris I de Kanc. de ordine Minorum. Volumus enim & Mandamus, quod idem Thesaura∣rius noster praefaram pecuniam vobis postpositis omnibus aliis negotiis sine dilatione restituat de primis denar. quos recipiat. ad Scaccarium nostrum de instanti termino Sancti Mich. futuro. Et promittimus vobis super hoc penitus indempnes conservare. Teste Rege apud Westm. 8. die Septembris. In praesentia Regis. Per Richardum Com. Glouc. & Hertf. & Johem. Mansell, Henr. de Bathon. & Magistrum Johan. Mansell.

REX Eisdem salutem. Cum Dominus Papa nobis mandaverit, quod faciamus* 1.1219 solvi Mayneto Spinae, Petro Bonentcaso, & Rusticello Cambii, vel eorum alicni sociis Spillati duo millia marcarū sterlingorū, Carlino vero Gilberto, & Jacobo Devanzati, vel eorū alteri sociis ejusdem Reynerii, totidem, ac Aldebrando Aldebrandini, & Raynerio Bonacursi, aut alteri eorum Soc. Rollandi praedicti tantundem, suo nomine de pecu∣nia sive de Decima proventiium Ecclesiasticorum nobis ab Apostoli∣ca sede concessa, vel redemptionibus votorum Crucesignatorum, seu ex alia quacunque causa. Et Raynerus Barboti, & Henricus Hermini, Ci∣ves & Mercatores nostri Sen. pro se & Sociis suis quibus cadem Decima, & nos pro facto Regni Sicil. sumus in quibusdam aliis summis obligati se opponant, vobis de voluntate praedictarum societatum mandamus, quatenus praefatis Societati∣bus, pro evitandis eorum clamoribus, aequales solutiones faciatis de praedicta pecunia, donec praedicta sex Millia de quibus mandavit nobis Dominus Papa fuerint persoluta, et aliis Mercatoribus nostris alia sex Millia de pecunia memorata. Teste ut supra. In praesentia Regis emanarunt ista duo paria Literarum▪ & per R. Com. Glouc. Johan∣nem Mansell, Henr. de Bathon. & Magistrum Johannem Mansell, & ista duo paria Literarum tradita fuerunt Philippo Lovell.

These Papal Exactors, levying this Disme upon Poor Hospitals, the King up∣on complaint, respited the collecting of it from them, till further advice therein, by this Writ.

QUia Rex exactionem decimae Regi à sede Apostolica concessae, de bonis paupe∣rum* 1.1220 Hospitalium Regni Angliae posuit in respectum donec aliter inde provi∣derit; Mandatum est Priori Sancti Andreae North. Commissar. Magistri Ro∣standi Negotii Crucis Executoris, quod Exactionem quam facit Magistro & fratribus Hospitalis Sanctae Mariae Magdalanae de Saundon, de Decima praedicta, prae∣dictum Hospitale contingente, ponant in respectum usque ad quindenam Sancti Michaelis instantem, ut Rex tunc super hoc consilium habeat. Teste Rege apud Woodst. 20. die August.

The King and Rustand being jealous that Robert de Winton, one of Rustands deputies, would cheat them of the Disme collected, superseded his Commission by this Writ.

REX Episcopo Cicestren salutem. Licet Magister Robertus de Winton. qui se ge∣rit* 1.1221 pro Commissar. Magistri Rustandi negotii Crucis executoris, ex parte no∣stra & per dilectos nobis in Christo Magistrum Willielmum de Litchf. & Magistrum Nicholaum de Plumpton, Comissar. praedicti Magistri Rostandi in negotio praedi∣cto sufficienter esset monitus, ut nisi de pecunia Crucis quam idem Robertus tempo∣re suae Commissionis collegerat, & de actis & aliis hujusmodi negotium tangentibus primo poneret rationem, cum praefatis Magistris Willielmo & Nicholao, Commissio∣ni quam ab eodem Magistro Rostando, super praedicto Negotio Crucis se habere prae∣tendit, penitus supersederet, Idem tamen Robertus spretis monitionibus praedictis se transtulit ad Episcopatum vestrum, & ibidem magnam pecuniam Terrae sanctae subsidio deputatam, dicitur collegisse. Quia vero pecunia per eum collecta & penes ipsum deposita videtur fortunae & periculo subjacere; Vobis mandamus, quod nullatenus sustineatis quod praefatus Magister Robertus de caetero in Episcopatu vestro se intro∣mittat

de negotio praedicto, & pecuniam per ipsum in Diocesi vestra collectam ubi∣cunque in eodem Diocesi reposita fuerit salvo custodiri procuretis, Ita quod prae∣dictus Robertus de caetero ad eam manus non apponat, & quod nobis seu Collecto∣ribus Decimae supradictae inde possit integrè & sub securitate responderi. Teste Re∣ge apud Glouc. 20. die Julii.

Et mandatum est Vic. Su••ht. quod domos & omnes possessiones quas praedi∣ctus Robertus habet apud Wintoniam, & alibi in Balliva sua capiat in manum Regis, & eas salvo custodiat donec Rex aliud inde praeceperit. Teste Rege apud Glouc. 21. die Julii.

Et mandatum est Vic. Sussex. quod si ipsum Robertum in Balliva sua contigeret in∣veniri, eum arrestari faciat donec a Rege aliud super hoc habuerit mandatum. Teste ut supra.

The King issued these Letters to promote this Disme in Gascoign, Gernsey, Jersy, Oleron and Wales.

REX Archiepiscopis, Abbatibus & Prioribus, & Omnibus aliis Ecclesiarum* 1.1222 Praelatis, Comitibus, Baronibus, Militibus, & omnibus aliis Ballivis & fidelibus suis Wascon. & Insularum de Geres▪ Gerner, & Oleron, salutem. Mittimus ad partes ve∣stras dilectum Clericum nostrum Magistrum Gilbertum Millers, executorem negotii Crucis, super collectione Decimae nobis a Domino Papae concessae in subsidium Terrae sanctae. Universitatem vestram rogantes et exorantes in fide et dilectione quibus nobis tenemini, quatenus ob amorem Crucifixi, cujus negotium principaliter attenditur in hac parte, et no∣strae prosequutionis instantia, praefato Magistro et Collegis suis expeditionem et promotionem, istius negotii efficaciter assistatis Consilium et juvamen vestrum, ita curialiter & diligenter impendentes e∣idem, quod exinde mereatur vestrae promptitudinis devotio commendari. In cujus &c. Teste Rege apud Westm. 6. die Novembris.

REX Episcopis, Abbatibus, Prioribus, Comitibus, Baronibus, Vicecomitibus Balli∣vis,* 1.1223 & aliis fidelibus suis per Walliam constitutis salutem. Cum negotium no∣strum tam de Collectae Decimae proventuum Ecclesiasticorum totius Walliae, quam de omni alia pecunia Terrae sanctae debita, & nobis pro executione voti nostri ab A∣postolica sede concessa, commissum sit de Concilio nostro Religioso viro Abbati de Flexley, vos attentè rogamus & affectuosè requirimus & mandamus, quatenus sitis ei in auxilium ad colligendum & levandum hujusmodi pecunias in Wallia, ad opus nostrum, maxime contra illos qui non permittunt se per Censuram Ecclesiasticam justiciari, praestantes eidem consilium, auxilium et securum conductum per terras et Ballivas vestras cum ab eo fueri∣tis requisiti. Tantum super hoc facientes, quod fidem & devotionem vestram de∣beamus proinde meritò commendare. Teste meipso apud Westmonasterium 21. die Octobris, Anno Regni nostri 40.

REX Dilectis sibi in Christo Magistris Bernardo de Sen. Domini Papae subdia∣cono* 1.1224 & Capellano, W. de Litchfield, Canonico Sancti Pauli London. & N. de Plumpton ejusdem Domini Papae Subdiacono & Capellano Clerico suo salutem. Man∣damus vobis attentè rogando quatenus secundum formam Commissionis vobis factae à discreto viro Magistro Rustando, Domini Papae Subdiacono et Ca∣pellano, negotii Crucis executore, exactissimam recipientes ratio∣nem a Collectoribus Decimae et pecuniae Crucis singularum Dio∣cesium nobis a sede Apostolica concessae▪ detis nobis distincte et a∣perte scire proximo festo beati Edwardi, quantum ascendit hujusmodi pecunia et decima in quolibet Episcopatu, et qualiter inde respon∣derunt, et quomodo super hoc se habuerint praedicti Collectores. Te∣ste Rege apud Westm. 29. die Augusti. Anno Regni 40.

REX Magistris Willo. de Res, & Alexo de Sabaud. Commiss. Venerabilis patris* 1.1225 P. Heresord. Episcopi in Wygorn. Convent. & Hereford. Civitatibus & Dio∣cesibus super negotio Crucis, salutem. Mandamus vobis in fide et dilectione

quibus nobis tenemini firmiter injungentes quod ad mandatum prae∣fati Episcopi nulli parcendo compellatis. Templar. Hospit. et Ci∣stercien. praedictarum Civitatum et Diocesium ad solutionem deci∣mae parochialium Ecclesiarum, quas in proprios usus tenent tan∣quam privatae personae et exactioni decimae caeterorum bonorum eorun∣dem Religiosorum supersedeatis omnino, donec inde a praedicto E∣piscopo receperitis aliud in manvatis. In cujus, &c. Teste Rege apud L••debir. 4. die Augusti.

Sub eadem forma Mandatum est Magistro Laur. de Samkac. Commissar. praedicti Episcopi in Hibernia super negotio Crucis. Teste ut supra.

REX Omnibus &c. Sciatis nos mutuo recepisse à Mayneto Spyne, Hugotio* 1.1226 Marcii, Carlino Gumberti, & sociis suis Civibus & Mercatoribus Florenc. 2000. Marcas sterlingorum ad expensas Abbatis Westm. & quorundam aliorum Nunci∣orum nostrorum quos nuper ad Curiam, Romanam misimus, et ad quaedam debi∣ta in eadem Curia nomine nostro solvenda. Quae quidem duo Millia Marca∣rum, eisdem Mercatoribus solvi mandavimus per Abbatem de Fontibus & Collegam suum Collectores decimae nobis concessae in provincia Eborum, de eadem decima. Ita quod facta eisdem Mercatoribus solutione eorundem duorum Millium Mar∣carum per Abbatem praedictum & Collegam suum, praesentes literae nobis sine dilatione restituantur ab eo tempore in nullo postmodum valiturae. Quod si prae∣dictus Abbas & Collega suus praedicta duo Millia Marcarum praedictis Mercatoribus infra octab••s Sancti Johannis Baptist. Anno &c. 40. non reddiderint, volumus quod iidem Mercatores praedicta duo Millia Marcarum recipiant de exitibus Archiepiscopa∣tuum, Episcopatuum, Abbatiarum, & Prioratuum primo vacaturorum in Regno nostro & ad manus nostras devenientiū, & exitus praedictos eisdem Mercatoribus obligamus. Ita quod nihil inde in usus alios convertamus, nec inde aliter ordinare vel eos aliis ob∣ligare valeamus, donec eisdem Mercatoribus de dilectis MM. Marcarum inde pleni∣us fuerit satisfactum. In cujus &c.

Per Regem & Consilium suum.

REX Archiepiscopis, Episcopis, Abbatibus, Prioribus, Vicecomitibus, & omnibus* 1.1227 Ballivis, &c. Cum dilectus nobis Magister Rostaldus, Domini Papae Subdiaconus & Capellanus negotii Crucis Executor, à sede Apostolica deputatus, de consensu & voluntate nostra commiserit dilectis nobis Magistro Berardo de Ses, Magistro Wil∣lilielmo Leychesfind, & Magistro Nicholao de Plumpton, vices suas tam su∣per decima nobis concessa, quam super negotio Crucis. Vobis mandamus ro∣gantes quatenus eisdem Magistro Berardo, Magistro Willielmo, & Magistro Nicho∣lao, in hiis quae decimam praedictam & negotium Crucis contingunt amore nostri auxiliantes sitis & consulentes quoties ab eis fueritis requisiti, pro quo vobis grates scire debeamus speciales. Teste meipso apud Westmonasterium 12. die Junii.

REX Omnibus &c. Sciatis quod compositionem Matild. quae fuit Uxor Her∣vici* 1.1228 Bode, & Henricus, & Johannes filii ipsius Hervici, Executores Testamenti ipsius Hervici, fecerunt cum dilecto nobis Magistro Rostando, Subdiacono & Capella∣no Domino Papae negotio Crucis Executore, super indistincte Legat, nobis à Domi∣no Papa concessis per xl. Marcas ad opus negotii quod Assumpsimus, ratum habemus & acceptum. In cujus &c.

REX Militibus & liberis hominibus & omnibus aliis tenent. de Domo Militiae* 1.1229 Templi in Anglia, salutem. Qui flebili eventui Christianitatis Terrae sanctae quā Christus suo sanguine consecravit, pie non compateretur, merito non esset cenendus Christianus. Cum igitur inter universas et singulas domos Religio∣sas totius Orbis, praedicta domus Templi fortius gravetur et gravi∣us damnificetur propter defensionem Terrae sanctae, et dolenti capiti singula membra compati teneantur; universos et singulos vos dux∣imus exorandos, quatenus de necessitate virtutem faciens, ad id gra∣tis concedentes, ad quod si necesse foret compelli deberetis, ita effi∣cax auxilium praefatae Domui facere concedatis, quod tam apud Deum quam homines possitis inde merito commendari, (although

those who thus gros••ly cheated them of their money designed onely for the business of Sicily, and the Popes and Kings coffers, deserved no commedation from God or men) et a nobis favorem et gratiam promereri debeatis. Ad quod eo fortius tenemini quo per libertates domus praedictae, potius defen∣si estis et specialiter muniti. Teste Rege apud Sanctum Albanum, 25. die Februarii.

Sub hac forma processerunt 22. paria Literarum.

The King fearing least Rustand and the Popes agents, imployed in collecting the Disms and monies granted him for relief of the Holy Land, should dispose thereof to the Popes Merchants at their pleasure▪ without his privity, issued this prohibition and Mandate to them.

REX Magistro Rustando Subdiacono & Capellano Domini Papae, & fratri Johanni* 1.1230 de Kanc. ordinis fratris Minorum, executoribus negotii Crucis à Domino Papa deputatis, salutem. Quia de intentione et voluntate Domini Papae, super pecunia negotii Crucis nondum nobis plenius constat, et per Nuncios nostros quos ad Curiam Romanam pridem misimus inde in brevi credemus certiorari, vobis mandamus firmiter injungentes, ac districtius prohibentes, ne de pecunia Crucis undecunque proveni∣ente collecta vel colligenda, seu etiam de Decima beneficiorum Ec∣clesiasticorum alicui Mercatorio vel alii aliquo modo aliquid libere∣tis, set totam illam pecuniam undecunque provenientem, in ali∣quo tuto loco reponi fac. per visum dilectorum et fidelium nostrorum Philippi Luvel. Thesaurarii nostri, et Edmundi de Westmonasterio, donec de intentione et voluntate dicti Domini Papae super eadem pecunia nobis plenius innotescat. Et hoc sicut protectione et defensione nostra gaudere velitis nullatenus omittatis. In cujus, &c.

Teste Rege apud Merton. 25. die Aprilis.

Per Johannem Priorem de Novo Burgo.

REX Omnibus &c. salutem. Cum dilectus nobis Magister Robertus de Totten,* 1.1231 deputatis sit, à Magistro Rustando, Subdiacono Domini Papae & Capellano, negotio Crucis erecutore ad colligendum legata et obventiones nobis in Subsidio Terrae sanctae concessas in Diocesibus, Sarr. Bathon. & Wellen. & Exon. Vobis mandamus quod eidem Magistro ad hoc auxiliantes sitis & consulentes cum ab eo fueritis requisiti, non inferentes ei, vel inferri permitten∣tes injuriam, molestiam, dampnum aut gravamen. In cujus, &c. Teste ut supra.

The King this year fearing some designs against him from Rome, issued this memo∣rable Writ to the Barons and Bayliffs of Dover, and to the Wardens of the Cinque∣ports, not to permit any Clerk to passe out of their respective Ports beyond the Seas, unlesse he would first take an Oath, that if he went to the Court of Rome, he should demand nor require nothing against the Kings Crown and Dignity, nor the Popes grant or ordinance concerning the Realm of Sicily.

MAndatum est Baronibus & Ballivis Regis Dovor. Quod non permittant a∣liquem* 1.1232 Clericum per Portum Dovor. transfret. nisi prius juret, quod si Curiam Romanam adierit, nihil impetrabit contra Regem su∣per facto Regni Sicilii nec super ordinatione inde facta per Dominum Papam, nec etiam super aliis contra Coronam vel dignitatem Re∣gis Angliae. Teste Rege apud Woodestock. 15. die Februarii,

Eodem modo mandatum est, Rogero de Cobham, Custodi quinque Portuum, ne per∣mittat aliquem Clericum trasfr. per aliquem praedictorum quinque Portuum nisi, &c. Teste ut supr••.

Upon what Obligations and Conditions the Pope granted the Kingdom of Sicily to Edmund the Kings son, and what Oath he exacted from him, appears by this Pa∣tent, authorizing Edmund to make such Obligations and Oath to the Bishop of Bono∣nia, the Popes Legate, on the Popes behalf, in the Kings and Edmunds name, as were required.

REX Universis praesentes Literas inspecturis, salutem. Cum Sanctissimus* 1.1233 Pater & Dominus Alexander Papa quartus Edmundo nato nostro Regi Sicil. Regnum Sicil. & totam terram quae est citra Farum usque ad confinia terrarum Ec∣clesiae Romanae, cum omnibus juribus, honoribus, districtibus, & pertinentiis suis, excepta Civitate Ben••vent. cum ipsius juribus & pertinentiis universis de fratrum suo∣rum consilio & assensu in Feod. duxerit concedend. sub quibusdam conditionibus, quae in Apostolico privilegio confecto, super concessione hujusmodi continentur. Inter quas duae conditiones habentur, ad quarum alteram implen∣dam juramento, ad reliqua vero promissione interposita Edmundum Primogenitum nostrum, memoratus Dominus obligari nos dicto Edmundo promittendi Uenerabili Patri fratri Jacobo Bonon. Episcopo, ipsius Domini Papae Nuncio, et obligandi se ipsi Domino Papae et Romanae Ecclesiae et juramentum praestandi pro praedictis conditioni∣bus adimplendis per has Patentes Literas plenam authoritatem concedimus et liberam potestatem. In cujus rei testimonium praesentem pa∣ginam fecimus nostri sigilli munimine roborari.

Dat. apud Windes. Anno Domini 1255. Indictione 13. pridie Calend. Decembris, Regni autem nostri Anno 40.

Per ipsum Regem, Episcopum Heref. Com. Glouc. fratres Domini Regis, Johannem Mansell, & alios de Consilio Domini Regis.

Edmund to ingratiate himself with the Cardinals at Rome to promote his affairs in Sicily, granted one of them power to give an annual pension out of the Escheats thereof, amounting to one hundred ounces of Gold, to a Florentine Kinght, before he had possession thereof, being cheated by these Roman Harpies on all hands, to his grand dishonor.

EDMƲNDƲS Dei gratiâ Rex Siciliae, universis praesentes Literas in∣specturis,* 1.1234 salutem. Noveritis quod nos de assensu & voluntate Domini H. Regis Angliae illustris Patris nostri, dedimus & damus venerabili Patri Domino J. titulo Sancti Laurentii in Lucina Presbytero Cardinali, potestatem & speciale man∣datum providendi vice nostra dilecto Militi nostro Bartholomaeo de Florentino de excaetis in Regno Siciliae usque ad centum uncias auri annui redditas, tenendas & habend••s eidem Barthol quoad vixerit, Dominicis ejusdem Regni duntaxat exceptis. In cujus rei testimonium, quia sigillum nostrum ad manus non habuimus, sigillo prae∣dicti Domini Regis Patris nostri has Literas fecimus communiri. Dat. London. in Octab. Epiphaniae 1255.

The King by his Letters Patents this year constituted two distinct Proctors in the Court of Rome, concerning the affaires of the Kingdom of Sicily, and other occasions there to be transacted.

SAnctissimo in Christo Patri Domino Alex. Dei gratia Summo Pontifici, Henr.* 1.1235 eadem gratia Rex Angliae, &c. salutem, cum omni reverentia & honore. Nove∣rit Sancta Paternitas vestra, quod nos constituimus, facimus & ordinamus Robertum de Baro Vassallum nostrum, Procuratorem nostrum in Curia Romana, ad impetran∣dum & contradicendum, gratias & indulgentias petendum, tàm pro nobis quàm pro Edmundo inclyto Rege Siciliae nato nostro in nostra potestate existente, ratum habi∣turi, & firmum quicquid per ipsum nostro & praedicti Regis nomine in Curia vestra, super praemissis factum fuerit vel etiam procuratum. Nolumus tamen, quod per praesens mandatum intelligatur, mandatum factum Magistro Finato aliquatenus re∣vocatum. In cujus, &c.

Teste Rege apud Windes. 18 die Novembris, Anno, &c. 40. & Anno Domini 1255.

Per. P. Hereford. Episcopum.

SAnctissimo, &c. ut supra. Noverit Sancta Paternitas vestra▪ quod nos constitui∣mus,* 1.1236 facimus & ordinamus Magistrum Finatum Procuratorem nostrum in Curia Romana, ad impetrandum & contradicendum, gratias etiam & indulgentias peten∣dum; ratum habituri, & firmum quicquid per ipsum nomine nostro in Curia vestra▪ super praemissis factum fuerit vel etiam procuratum. Nolumus tamen per praesens mandatum intelligi, mandatum factum Roberto de Baro aliquatenus revocatum. In cujus, &c.

Teste Rege apud Windes. Anno Regni nostri 40.

Per P. Hereford. Episcopum.

The King having borrowed 4000. pounds Turon▪ of the Bishop of Bononia, ex∣pended in obtaining the Kingdom of Sicily for his Son Edmund, sent this Writ to the Abbot, Prior and Covent of Westminster to pay it out of the Croysado monies, according to the Popes command, or to give bond to secure Rustand the Popes Agent, if he payd it▪ which he promised duly to satisfie, and likewise writ to the Pope to allow the payment thereof.

REX Priori & Conventui Westm. salutem. Cum de pecunia Crucis nobis à sede* 1.1237 Apostolica concessa teneamur Episcopo Bonon. in 4000. libris Turonens. quas idem Episcopus posuit pro facto Regni Siciliae concessi Edmundo filio nostro, & de quibus eidem Episcopo solvendis de praedicta pecunia Crucis speciale Mandatum Domini Papae recepimus, et nos praetextu ejusdem mandati man∣daverimus Magistro R. executori negotii Crucis, quod eidem Epis∣copo de pecunia Crucis habere faceret usque ad praedicta quatuor millia librarum Turonens. Idemque Magister R. pecuniam illam ei∣dem Episcopo solvere haesitavit, et quod mandatum Apostolicum su∣per hoc non receperat, & nos rogaverit, quod per aliquos viros religiosos Regni nostri securitatem de indempnitate sua in hac parte conservanda sibi faceremus ex∣hiberi, nosque dispendium non modicum incurrere poterimus, nisi eidem Episcopo celerius satisfiat de praedictis quatuor mill. libr. Turon. praesertim cum dictus Epis∣copus jam sit in procinctu itineris proficiscendi ad Curiam Romanam, pro arduis ne∣gotiis nostris: de devotione vestra prae caeteris viris religiosis Regni nostri pleniorem fidutiam reportantes, vobis in fide & dilectione quibus nobis tenemini▪ & sicut nos & honorem nostrum diligitis, mandamus rogantes, quatenus dictam cautionem una cum Abbate vestro cui id mandavimus, per obligationem quam idem Magister R. a vobis requisierit, sine ulla dilatione praestetis, & nos per Literas Patentes vel alio modo prout providendum duxeritis, indempnitati vestrae super praemissis providebimus. Teste Rege apud Clarendon, vicesimo nono die Decembris.

Eodem modo mandatum est Abbati Westm.

Et mandatum est Magistro Rustando, quod facta solutione praedicto Episcopo de praedictis quatuor mill. libr. Turon. Literam Papalem de solutione illa Regi directam quam idem Episcopus penes se habet cap. ab eodem Episcopo, ut R. inde possit re∣spondere. Et hoc non omittat. Teste ut supra▪

SAnctissimo, &c. Summo Pontifici, H. eadem gratia Rex Angliae, salutem, &* 1.1238 devota pedum oscula beatorum. Cum vir laudandae prudentiae Magister Rustan∣dus Capellanus vester, ad mandatum nostrum Venerabili Patri Bonon. Episcopo, de quatuor millibus librarum Turonens. satisfecerit pro quibus dicto Episcopo solvendis vestras nobis speciales locas miseratis. Sanctitatem vestram devota affectione roga∣mus, quatenus solutionem praedictam gratam & ratam habentes ejusdem Magistri Rustandi petitionem super hoc beatitudini vestrae directam secundum tenorem petiti∣onis ipsius exauditionis gratiam admittatis. Teste, &c.

By which it is evident, that the Pope had a greater interest and share in this Disme then the King, who could dispose of none of it but by his and Rustands consents.

He likewise issued this Mandate to the Sheriff of Kent, to provide a speedy passage at Dover for Rustand the Popes Agent, and to defray the charges of it, which should be allowed him.

MAndatum est Vic. Kanc. quod Magistro Rustando Domini Papae Subdiacono &* 1.1239 Capellano, revertenti ad Curiam Romanam faciat habere festinum passagium suum in Portu Dovor. Et cum Rex sciverit custum quod ad passagium illud posue∣rit, faciet e•• allocari. Teste Rege apud Westm. 8 die Junii.

How egregiously Pope Alexander and his Cardinals exacted upon, abused and cheated King Henry in the businesse of Sicily, which he pretended freely to bestow on him and his son, putting hard and impossible conditions on them, and that after sundry great sums of money received from him, demanding no lesse then 135 thou∣sand 500 and 40 marks to be fully satisfied him, after the Popes forces routed, before he should send any more forces to gain it; and how the King notwith∣standing all these abuses and discouragements, was resolved to prosecute this unfortunate affair, against the advice of his Counsil and Nobles, these Letters of his to the Pope and some of his Cardinals, registred in the Clause Rolls, will evi∣dence to the world.

SAnctissimo in Christo Patri, &c. Nuper per religiosum virum fratrem Johannem* 1.1240 de Dya, Poenitentiarium & Capellanum vestrum, Sanctitati vestrae scripsimus, nos tractare super Capitaneo transmittendo, cum pecunia & militiae competenti. Caete∣rum clementiae vestrae adhuc significare studemus, quod super praemissis vigilantiam & solicitudinem adhibemus. Caeterum Proceres & Majores Consilii nostri, super casu qui post gratiam nobis factam de Regno Siciliae contigit per prodititionem Marchionis de Herebroke, mirabiliter stupefacti, vix negotium audent assumere in hoc statu, praesertim cum inter caeteras Conditiones in privilegio vestro contentas illa contineatur expresse: Quod non eamus vel mitta∣mus donec vobis et Ecclesiae Romanae de 135 millibus 500 et 40 Mar∣carum plene suerit satisfactum. Unde cum occasione negotii supradicti Merca∣tribus Senen. & Florentin. in nonnullis pecuniarum summis quas Venerabile Pater Sanctae Mariae in vialata Diac. Card. Apostolicae sedis Legatus, de manu Hereford. Episcopi, Procur. & Nuncii nostri recepit, simus sub poenis gravissimis obli∣gati, quas incessanter solvi facimus juxta vestri tenorem mandati, super ordinatione Capitanei destinandi nondum potuimus complere tractatum, cujus consummatio non modicum desiderat pecuniae in∣terventum. Non enim credimus, quod hodie Princeps aliquis regnat in terris qui ita subito tantam pecuniam possit habere ad ma∣num: Dicunt ergo illi apud quos laboramus ut vadent, frustra illuc ibimus, in vanum istud negotium assumemus quousque praenominata summa plene fuerit perfoluta. Ecce quod huic negotio celeriter suc∣currere cupientes juxta verum beneplacitum et mandatum, huic vero praetactum periculum formidantes, cujusoam perplexitatis laqueis intricamur, inter grandes et graves angustias constituti. Veruntamen ad Apostolicae clementiae benevolentiam considerationis oculum retorquentes, magis elegimus vestrae pietatis providentiae nos et nostra exponere liberaliter et libenter, quam in tanto pericu∣lo negotium deserere indefensum: Sperantes vos nolle beneficiis vestris nos decipi, sed juvari. Hinc est clementissime Pater, quod licet inspecto statu negotii per aliquorum injuriam et ne quitiam, sine culpa nostra non modicum deformatae conditiones sub quibus Reg∣num Siciliae, et nato nostro concessum, non solum difficiles sed fere impossibiles ab aliquibus censeantur, volentes tamen in sinceritate cordis, et favoris promptitudine accingi ad obsequium Jesu Christi, de sedis Apostolicae benignitate confisi, quae non consuevit irritum facere quod semel ratum esse decreverit, juxta formam ordinationis vestrae negotium et omnia quae ipsum contingunt, complevimus, per

Venerabilem Patrem Bonon. Episcopum, quem ad hoc specialiter destinastis, privilegia nostra et filiorum nostrorum sub sigillo nostro et Bulla aurea transmittentes, circa Capitaneum destinandum, cum militia competenti jugiter insistendo: Vnde Sanctitati vestrae humiliter supplicamus, quatenus attendatis quam multipliciter sumus gravati nisi pietatis vestrae dextra nos sublevare dignetur. Nam sicut scitis, occasione istius negotii Mercatoribus Senen. et Florentin. infra Kalend. Junii tenemur persolvere 60. millia Marca∣rum ab 10. millibus quas nunc vobis et fratribus vestris solvere nos oprtet: item in apparatu Capitanei transmittendi opus est magna pecunia; unde si placet vosipsi videre potest.s, quam difficile infra festum Sancti Michaelis proximo venturum mittere prout decet, & summam solvere quae in vestro privilegio continetur. Hoc autem totum statum nostrum vestrae Beatitu∣dini duximus committendum, ut sicut placet prout vestra possibilitas po∣test pati, ordinare curetis; nam omnes vires nostras prompti sumus congerere, et etiam experiri circa prosecutionem negotii memorati, vestris beneplacitis semel humiles et devoti, & jam Nuncios solempnes vidissetis, nisi captio charissimi nostri Com. Sabald. nos impedivisset cum unum de fratribus suis ad Sanctitatis vestrae praesentiam mittere vellemus: quando hoc impe∣dimentum occurrit, petitiones verò quasdam quae praefatum tangunt negotium vestrae beatitudini recommendamus, supplicantes, utillas ad exauditionis gratiam admittatis. Teste Rege apud Norwic. 27 die Martii.

The continuer of Matthew Paris renders us this account of the Kings Letters to the Pope, containing some clauses not extant in the precedent.

Diebus sub eisdem, Dominus Rex pessimo fretus consilio, tantam pecuniam* 1.1241 a Papalibus negotiatoribus mutuo accepit, ut filium suum Edmundum in Regnum Siciliae promoveret, ut seipsum in summae paupertatis vinculo irretiret. Papa autem, qui nec falli debuit, nec fallere, Regis fidem adhibuit assertionibus, quas liquido scire potuit, si vellet, fuisse penitus um∣bratiles et fallaces. Dedit enim intelligi in mandatis ipsi Papae Dominus Rex, quod Anglia pecuniae puteus extitit inexhaustus, quem nullus poterat exsiccare. Item, quod nunquam in Anglia Rex tam dilectus, tam pecuniosus, sicut ipse, praevixisset: cum ta∣men Papa per multos sibi familiares, qui tunc Romae fuerant, con∣trarium poterat didicisse: (Therefore Popes no doubt may erre and be de∣ceived, as well as deceive others.) Vsurae igitur pecuniae Regem obli∣gantes cum poenis, ad plusquam centum quotidie libras ascende∣runt; ita ut immineret tam Clero quam populo Anglico desolatio cum ruina.

His Letters to the Cardinals are thus recorded in the Clause Rolls.

VEnerabili Patri R. Sancti Angeli Diacono Cardinali, &c. Sinceritatis vestrae* 1.1242 promptitudo quam clara probant operum testimonia in nostris negotiis pro∣movendis, nos sollicitant & invitant, ut in agendis nostris ad vestrae discretionis pru∣dentiam recurramus, per quam in hiis quae nobis incumbunt, consilium & auxilium confidenter habere speramus. Eapropter Paternitati vestrae tenore praesentium volumus fieri manifestum, Quod super negotio Regni Siciliae nuper in adventu Venerabilis Patris Bonon. Episcopi, ad nos propter hoc destinati, cum Proceribus & Majoribus totius Regni nostri tractatum habuimus diligentem. Qui conditiones sub quibus ipsum Regnum Edmund. filio nostro et suis Haeredibus est concessum, gravissimas reputabant, illas potissime per quas infra festum Sancti Michaelis prorimo venturum ire teneremur, vel mit∣tere Capitaneum cum militia competenti, et 135. millia Marcarum 540. et unam, propter damna et interesse nihilominus solvere infra

eundem terminum, sub poena anullationis totius negotii, nobis in∣super remanentibus excommunicatis, et toto Regno nostro supposi∣to Ecclesiastico interdicto. Has utique conditiones et poenam durissi∣mas judicabant, cum praeter dictam summam, sicut Nuncii nostri referent, ad aliam summam non modicam teneamur. Quis enim Prin∣ceps infra t••m breve temporis spacium cum pecuma, quàm eundo vel mittendo noster desiderat apparatus, posset ita repentè habere ad manum tam immensas pecuniae quantitates? Formidantes igitur pericula quae incumbunt, nobis dis∣suadebant omnino, ut nequaquam subjiceremus tanto discrimini sta∣tum nosirum. Nos vero sperantes in illo qui est in se sperantium fortitudo, dictum negotium per Procuratores & Nuncios inceptum, & quantum in se fuerat consummatum, confisi quod sedes Apostolica nullum opprimit, sed potius oppressos relevare intendit, ad plenum complevimus, sicut per privilegia nostra & filiorum no∣strorum quae per dictum Bonon. Episcopum, Domino Papae & fratribus destinamus vobis, fiet plenissima certitudo. Caeterum dicto tractatu pendente, super∣venit rumor terribilis de jactura et damnis Ecclesiae Romanae et nobis illatis, per proditionem Marchionum de Herebroke, qui se mentieban∣tur fideles Ecclesiae et devotos: super quo Dominus Papa nobis mandavit, ut dicto negotio tam dampnabiliter deformato festino sub∣sidio succurrentes, statim competentem militiam mitteremus. Quo tristi et fune••to rumore ad nos perlato, qui prius propter difficulta∣tem conditionum de negotio diffidebant, modo desperarunt in tan∣tum, quod vix aliqui in solliditate constantiae et voluntate prose∣quendi nobiscum illud negotium remanserunt. Nos autem in Regem Coeli & Ducem Syderum considerationis oculos dirigentes, qui cum possit imperare mari & ventis, tempestates istas sedare poterit; & quod turbatum est in tranquil∣lum, quod nubilosum convertere in serenum; Nolumus desistere ab incep∣tis, fortiorem sumentes animum in adversis, confestim super Capitaneo mittendo cum decenti militia conferentes, cui tractatui adhuc incessanter insistimus, sicut dilecti Nuncii nostri latores praesentium plenius vobis dicent. Sanè, quod sine turbatione animi recensere non possumus nec debemus; Nonuulli Episcopi Regni nostri per quos nos et Ecclesiam in tantae necessitatis arti∣culo constitutam sperabamus juvari, afflictionem superaddentes afflictioni, retardationem subsidii ad prosecutionem hujus negotii deputati, temere molientes quasi ad subversionem intentionis nostrae et vestrae totaliter aspirarent, per discretum virum Magistrum Ru∣standum diligentem et fidelem executorem officii sibi injuncti Cano∣nice moniti, decimam proventuum suorum, sine qua quod intendimus perficere non valemus, hactenus reddere recusarunt; sed nunc spe∣ramus, quod obedient vestris in hac parte mandatis, sicut eidem Magistro Rustando firmiter promiserunt: Hinc est igitur, quod in∣ter hujusmodi angustias constituti, ad vestrae circumspectionis pru∣dentiam recurrimus confidenter, rogantes vestram mansuetudinem ut si tacito Capitaneum non mittimus sicut necessitas exposcit negotii, nos excusatos habentes, apud Dominum Papam et fratres super hoc excusare velitis. Scientes quod quilibet in hoc statu hoc negotium assumere, illa potissima ratione quia inter caeteras Conditiones illa habetur expressè, quod non eamus, nec mittamus aliquem donec de totali summa prae∣dicta Domino Papae et Ecclesiae plene fuerit satisfactum, nec de isto impedimento Dominus Papa cum nobis nuper mandavit, ut statim deberemus mit∣tere, fecit aliquam mentionem, nec tamen propter hoc omittimus quin super mit∣tendo sollicite laboremus, & vos de quo plenè confidimus dignemini laborare, ut illa conditio quae quasi inclinationem negotii continere videtur in melius reformetur. Ad hoc igitur laborantes fideliter nobis per latorem praesentium, quem super hoc & quibusdam aliis ad vos specialiter duximus destinandum, celeriter rescribatis vestrae

beneplacitum voluntatis. Scituri quod pro••••otio filiorum nostrorum est vestrorum exaltatio amicorum. Teste, &c.

Eodem modo scribitur Venerabili Patri J. Dei gratia Titulo Sancti Laurentii in Lucina Presbytero Cardinali.

Eodem modo Venerabili Patri Domino Hugoni Titulo Sanctae Sabinae Presbytero Catdinali.

Eodem modo Domino Willielmo Sancti Eustach. Diac. Card.

Eodem modo Magistro Jordano Domino Papae Notar.

Eodem modo scribitur Venerabili Patri Ottobon. Sancti Andr••ae Diac. Cardinali. Hoc adjecto:

Cum Nepotes vestri filiis nostris linea consanguinitatis sint conjuncti, confirmati∣onem vere donationis foelicis recordationis Innocentii Papae, super bonis quae fuerunt quondam Petri de Vinea, in forma quam delectus vester & noster Rustandus nobis exposuit vobis per latorem praesentium destinamus. Teste ut supra.

REX Willielmo Bonquer, salutem. De circumspectionis vestrae prudentia confi∣dentes* 1.1243 magna & ardua negotia vobis duximus committenda, sperantes ut per vestrae discretionis industriam nostra intentio foelicem sortiatur eventum. Ea prop∣ter fidelitati vestrae significamus, quod nostrae intentionis existit & voti, ut talis in Regem Aleman. eligatur qui Ecclesiae Romanae devotus & nobis dilectus existat, & maximè cum Gallici, sicut nostis, in praejud cium nostri aspirent, qui si quod absit assequantur quod optant, negotium Regni Siciliae, quod ex corde prosequimur, ut tenemur, gravem possit incurrere laesionem, unde huic periculo obviare volentes, Domino Papae duximus supplicandum, quod unum de tribus Cardinalibus, scilicet Dominum J. Titulo Sancti Laurentii in Lucina Pres∣byterum Cardinal. vel Dominum Hugonem Titulo Sanctae Sabinae Presbyterum Car∣dinal. aut Dominum Ottobonum Sancti Andr. Diacon. Cardinal. in Aleman. destinare dignetur, ut per illius providentiam quem m••ttet, istud negotium foeliciter ordinetur. Ad haec vestra sciat discretio, quod cum teneamur Ecclesiae Romanae infrafestum Sancti Michaelis proximo venturum solvere 135. millia Marc. quingentas et unam, et nihilominus illuc ire infra eundem terminum, vel mittere Capitaneum cum militia competenti juxta tanti negotii qualitatem. Et propter casum qui de novo accidit legato in Regno Apul. & propter etiam captionem Com. Sabaub. infra tam brevem terminum neutrum complere possimus, Domino Papae supplicamus humiliter & devotè quate∣nus dilectum nostrum Magistrum Jordanum Notarium suum, super prorogandis hu∣jusmodi terminis ad nos mittat, & super hoc cum summa solicitudine laboretis, expo∣nentes Domino Papae & fratribus qualiter infra festum beati Johannis Baptistae proxi∣mo venturum, occasione istius negotii 24. millia Marcarum fere sol∣ventur, scilicet 40. millia Marcarum et unam Mercatoribus Senen. J. M. C. C. sociis Spiliati, pro quibus omnibus est Decim•• obligata. Item fere 30. millia Mercatoribus qui habent Monasteria obligata, praeter damna et expensas quae biennium ascendunt ad quinque millia Marcarumet ultra. Propter quod eis probabiliter suadere potestis, ut pro residuo satis possunt & debent terminos prorogare, maxime cum interim nihilominus totis viribus studemus, ut dicto negotio tam in pecunia quam mili∣tia celeriter succurramus, vel tractetis cum Domino Papa ut super decima nobis concessa Mercatores mutuent pecuniam, cum qua possit memoratum negotium sustentari; nam isto anno per Dei gra∣tiam et industriam Magistri Rustandi erit ab obligationibus Merca∣torum Senen. penitus liberata.

Scribitur etiam Domino Papae super dicto negotio.

Scribitur etiam Magistro Jordano Domini Papae Notar. super eodem. Et tran∣scripta brevium poterunt inveniri in bursa rubea.

By these Writs and Letters it is most ••pparent, what vast sums of money the Pope and Court of Rome drayned from the King, Kingdom, Clergy, and Religious persons of England this year, by intollerable forgeries, extortions, and impious srauds, only to wrest the Kingdom of Sicily out of Manfreds hands, in which des gn God blasted both the Popes forces, and Kings rapines, to their perpetual infamy.

I shall close up this year, and Chapter too, with the words of * 1.1244 Mat. Paris: Tran∣siit igitur annus ille Ecclesiae et Praelatis ultimae servitutis geniti∣vus, Regni Angliae praedativus, Terrae Sanctae sterilis, et potius nocivus.

Notes

• * 1.1

  Anno 1237. Claus. 21 H. 3. m. 15. dorso.
• * 1.2

  Claus. 21 H. 3. m. 16. dorso.
• * 1.3

  Claus. 21 H. 3. m. 10.
• * 1.4

  Pat. 21. H. 3. m. 13. Dors.
• * 1.5

  By vertue of King Johns Charter, Here p. 339.
• * 1.6

  1 Co. 1•• 4••
• * 1.7

  Pat. 21. H. 3. m. 3. dorso
• * 1.8

  Claus. 21 H. 3. m. 13. dors.
• * 1.9

  Claus. 21 H. 3. m. 14. dors.
• * 1.10

  Here p. 378, 402, 407, 424, 479.
• * 1.11

  Claus. 21 H. 3. m. 1••. dors.
• * 1.12

  Ibidem.
• * 1.13

  See here p. 378, 402.
• * 1.14

  Claus. 21. H. 3. m. 11, 12. Ibidem.
• * 1.15

  Claus. 21. H. 3. m. 16. dors.
• * 1.16

  Claus. 21. H. 3. m. 19. intus.
• * 1.17

  Claus. 21. H. 3 m. 19. intus.
• * 1.18

  Pat. 21. H. 3. m. 8. intus.
• * 1.19

  Claus. 21. H. 3. m. 4. dors.
• * 1.20

  Claus. 21. H. 3. m. 13. dors:
• * 1.21

  Claus. 21. H. m. 12. intus.
• a 1.22

  Flores Hist. Anno 1237. p. 145.
• b 1.23

  Hist. Angl. p. 422, 423. Godwins Cata∣logue of Bps. p. 345.
• * 1.24

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 423. Miserabilis sta∣tus Angliae.
• * 1.25

  Mat. Paris, p. 422. Mat. Westm. p. 142, 145.
• * 1.26

  Hist. Angl. p. 424.
• † 1.27

  Mat. Westm. p. 146. Adventus Ot∣tonis Legati in Angliam.
• * 1.28

  Mat. Paris, p. 427, 428. Legati mode∣stia.
• * 1.29

  Mat. Paris, p. 430. Mat. Westm. p. 143. Indignatio Nobilium An∣gliae contra Regem.
• * 1.30

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 431, 432.
• * 1.31

  Nota.
• * 1.32

  Nota.
• * 1.33

  Christ never went nor sate, in such state, ornaments, pro∣cession, nor the Apostles & St. Peter in their first Council, Act. 15. as this Legate did.
• † 1.34

  Christ was no such Shepherd as this Legate, and proud Pre∣lates.
• * 1.35

  A Learned Argument, worthy obser∣vation, against St. Peters pre∣tended primacy See Mat. West. p. 146.
• * 1.36

  See here p. 443. A Prohi∣bition to this purpose to the Bishops assem∣bled at Glou∣cester.
• * 1.37

  This fear was an evidence of his guilt.
• * 1.38

  Pluralities for private persons pomp and state preferred before the general good of the peoples souls.
• * 1.39

  Mat. Paris, p. 433.
• * 1.40

  Hist. Angl. p. 435, &c.
• * 1.41

  Mat. Paris, p. 438. Jusjurandum Calumniae.
• * 1.42

  Nota.
• * 1.43

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 441, 442.
• * 1.44

  Mat. Paris p. 441.
• * 1.45

  And is it not so still?
• * 1.46

  Hist. Angl. p. 442, to 449.
• † 1.47

  Mat. Paris, p. 446.
• * 1.48

  * Mat. Paris, Hist. Angl. p. 449.
• * 1.49

  See here p. 57 &c. 67. to. 72.
• * 1.50

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 449.
• * 1.51

  Mat. Paris, p. 453. Mat. Paris, Hist. Angl. p. 465. Mat. Westm. p. 250. Baldewi∣nus Imperator. Constantin. in Graeciam ar∣mata manu tendit.
• * 1.52

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 465. Antiochenes se praesert Roma∣no Pontifici.
• * 1.53

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 598. Mat. Westm. p. ••50. Imperat. Con∣stantin. victas ad Imperat. Fr. confugit.
• * 1.54

  Anno 1238. Mat. Paris Hist. Angl. p. 450.
• * 1.55

  Pat. 22 H. 3. m. 9. dorso.
• * 1.56

  Pat. 22 H. 3. m. 4.
• * 1.57

  Mat. Westm. Anno 1238. p. 146, 147. Mat. Paris Hist. Angl. p. 453. 454. Discordia inter Legatum & Scholares Oxonienses.
• * 1.58

  Nota.
• * 1.59

  Mat. Westm. p. 147. Mat. Paris, p. 454. Reconciliatio Universitatis Oxoniae cum Legato.
• * 1.60

  Pat. 22. H. 3. m. 7. intus.
• * 1.61

  Pat. 22. H. 3. m. 6.
• * 1.62

  Pat. 22. H. 3. m. 6.
• * 1.63

  Pat. 22. H. 3. m. 6.
• * 1.64

  Pat. 22. H. 3. m. 9. intus.
• * 1.65

  Pat. 22. H. 3. m: 11. intus: Concessio facta Domino Lega∣to de ordinando per ipsum de Tricesima.
• * 1.66

  Pat. 22. H. 3. m. 10.
• * 1.67

  Pat. 22. H. 3. m. 10.
• * 1.68

  See here p. 358.
• * 1.69

  Pat. 22. H. 3 m. 7. intus. De Appellati∣one.
• * 1.70

  Pat. 22 H. 3. m. 5. intus. De vicaria faci∣enda.
• * 1.71

  Pat. 22. H. 3. m. 10. De Procuratore Constituendo.
• * 1.72

  Pat. 22. H. 3. m. 5. intus. De Procuratore Constituendo.
• * 1.73

  Pat. 22 H. 3. m. 4.
• * 1.74

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 451. 452, 453.
• * 1.75

  Legatus studet Pacem facere inter Regem & suos magnates.
• * 1.76

  Mat. Paris p. 463. 465, 468, 469. Edit Lon∣dini, Mat. Par∣ker, and God∣win in Vita Edmundi.
• * 1.77

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 395. Godwins Cata∣logue of Bi∣shops. p. 150. Mat. Westm. Anno 1238. p. 150. Mat. Parker, p. 164, 165.
• † 1.78

  Mat. Paris p. 457. Mat. Par∣ker, and God∣win in Vita Edmundi.
• † 1.79

  Note the rasures and forgeries of Monks.
• * 1.80

  Chronicon, Willielmi Thorn. Col. 1884, 1885.
• * 1.81

  Willielmi Thorn. Chron. Col. 1883.
• * 1.82

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 455. Mat. Westm. p. 148.
• * 1.83

  Mat. Paris, Hist. Angl. Edit. Londini 1640. p. 497, 498.
• * 1.84

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 456. Mat. Westm. p. 148, 149. Godwins Cata∣logue of Bps. p. 174, 175.
• * 1.85

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 457, 458.
• * 1.86

  * Mat. Westm. p. 149.
• † 1.87

  I Tim. 3. 3.
• * 1.88

  Mat. Paris, p. 499.
• * 1.89

  Mat. Paris, p. 509.
• * 1.90

  Mat. Paris, Hist. Angl. Edit. Londini 1640. p. 519.
• * 1.91

  See here p. 450, to 455.
• * 1.92

  Mat. Paris, p. 454, 455.
• * 1.93

  Mat. Paris, p. 450, 455, &c.
• * 1.94

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 459, to 465.
• * 1.95

  Anno 1238.
• a 1.96

  Mat. Paris, p. 463, 464. De Symonia.
• * 1.97

  Acceptatio Statutorum.
• b 1.98

  Mat. Paris, p. 465, 564.
• c 1.99

  Mat. Paris, p. 433. See Gra∣tian de Consc∣cratione, Dist. 1. Bochellus Decreta Eccles. Gal. l. 4. Tit. 1. Hostiensis Sum∣ma l. 3. Tit. De Consecratione Ecclesiae, Sum∣ma Angellica & Rosella, Tit. Consecratio.
• * 1.100

  Christ and his Apostles institu∣ted and celebra∣ted it alwayes in unconsecrated places.
• d 1.101

  See my Can∣terburies Doom p. 114, to 127.
• * 1.102

  Anno 22 H. 3.
• e 1.103

  Here, p. 470
• * 1.104

  Anno 1239.
• f 1.105

  Mat. Paris, p. 467. Legatus domum vocatus manet in An∣glia Rege pro∣curante.
• g 1.106

  Legatus non recessit procu∣rante Rege.
• h 1.107

  Mat. Paris, p. 467, 488.
• i 1.108

  Concilium Londinense in∣ter Episcopos Angliae et Le∣gatum.
• k 1.109

  Mat. Paris, Hist. Angl. Mat. Western. p. 152. Ingressus Le∣gati in Scotiam.
• l 1.110

  Mat. Paris, p. 495, 496, 497. Rob. de Tuinge Miles Romam adiit.
• m 1.111

  Magnates Angliae aegre ferunt se privari jure patronatus Ecclesiarum.
• n 1.112

  Literae Mag∣natum Angliae ad Papam.
• * 1.113

  Then this mischief began as to Lay Pa∣trons, though some years be∣fore this Letter.
• * 1.114

  Mat. Paris, ••••i••••m. Literae Papales ad Magnates▪
• * 1.115

  Mat. Paris, Ibidem. Litera Papae ad Legatum.
• * 1.116

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 467. 468.
• * 1.117

  Mat. Paris, p. 468. Cantuariens•••• Episcopus mo∣lestat Mona∣chos.
• * 1.118

  Contentio inter Episcopum Lin∣colniensem & suos Canonicos.
• * 1.119

  Mat. Westm. Anno 1239. p. 151. 152. Godwins Cata∣logue of Bi∣shops. p. 317.
• * 1.120

  * Mat. Paris, Hist. p. 467. 469, 472, 473, 498, 500, 505. Cassantur Ele∣cti Norwic. & Cicester. Epis.
• * 1.121

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 469. Rex tentat re∣vocare Cancel.
• * 1.122

  Mat. West. p. 151. Mat. Paris p. 457. Godwins Catalogue of Bishops. p. 345. 258. Eligitur W. de Roele in Epis.
• * 1.123

  Godwins Ca∣talogue. p. 258.
• * 1.124

  Electio Williel. de Raele in Epis. Notwic.
• * 1.125

  Anno 1239. Mat. Paris, Hist. Angl. p. 498. Mat. West. p. 153. Consecratio Willi. de Raele in Epis. Norwi∣censem.
• * 1.126

  Mat. Paris, p. 472, 473. Godwins Cata∣logue of Bps. p. 245, 258. Electio Magistri Nicholai de Fernham in E∣piscopum Cestr.
• † 1.127

  Mat. Paris, p. 505. Mat. West. p. 154. Godwins Catalogue of Bishops, p. 258. Electio Hugonis de Pateshull in Episcopum Co∣ventrensem.
• a 1.128

  See here, p. 438, 4••9.
• b 1.129

  Mat. Paris, p. 473.
• c 1.130

  Where doth God forbid Mayors to ar∣rest Traytors upon the Kings command, though Clergy men?
• * 1.131

  Anno 1239.
• * 1.132

  Mat. Par. p. 497, 498. Conventus Crucesignato∣rum Lugduni.
• * 1.133

  Mat. Westm. p▪ 152.
• * 1.134

  Ibi. p. 515, 516▪ Papa prohibet, ne Crucesigna∣ti transirent.
• * 1.135

  Comes R. & alii Magnates An∣gliae conju∣rant simul pre∣positum iter arripere.
• * 1.136

  Mat. Par. p. 501. Impera∣tor persuadet Crucesignatis▪ ne transfreta∣rent.
• * 1.137

  Act. 12. 1••.
• * 1.138

  Anno 1240.
• * 1.139

  Mat. P. Edit. Londini. p. 526 537, 538.
• * 1.140

  See here p. 408. to 418.
• * 1.141

  Mat. Par. Hist. Angl. Edit. Lond. 1640. p. 482.
• * 1.142

  Mat. Par. Edit. Lond. p. 444, 445, 472, 476.
• * 1.143

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 468. 469, 470. Mat. Westm p. 151, 152.
• * 1.144

  Excommunica∣tio lata in Fre∣dericum Impe∣ratorem.
• * 1.145

  A spirit, and insolent rash Action proceed∣ing neither from Christ, nor St. Peter, but rather from the Devil and Antichrist.
• * 1.146

  This Pope was both witnesse, judge, and par∣ty in this cause.
• * 1.147

  And did not his Interdicts & Excommunica∣tions produce the like effects?
• * 1.148

  Mat. Westm. p. 151.
• * 1.149

  Quantum ira Imperatoris ex∣canduit in Pa∣pam.
• * 1.150

  Here p. 408, to 418.
• * 1.151

  Here p. 416, 417, 427, 428.
• * 1.152

  * Mat. Paris, Hist. Angl. p. 471. Adventus Monachorum Montis Cassini ad Papam Ro∣manum.
• * 1.153

  Scriptum mira∣bile.
• * 1.154

  Mat. Westm. Flores Hist••••••. 1239. p. 152.
• * 1.155

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 474. Denunciatio excommunica∣tionis Frederici Imperat.
• * 1.156

  Mat. Paris p. 474. Literae Imperiales ad Senatum popu∣lumque Roma∣num.
• * 1.157

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 474, 475, 476, 477. Aliae Literae Imperiales ad Cardinales.
• * 1.158

  Quaedam scrip∣ta prognostica.
• * 1.159

  Excusatur Im∣perator per Ad∣monitores.
• * 1.160

  Literae Nuncio∣rum.
• * 1.161

  Nota.
• * 1.162

  Mat. Paris, Hist. An. p. 479. 480. Imperator con∣queritur de in∣juriis sibi a Pontifice illatis.
• * 1.163

  Literae Imperia∣les.
• * 1.164

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 481. 482, 483. Denunciatur Imperator in Anglia excom∣municatus.
• * 1.165

  Literae Papales acerbae contra Imperatorem Legato missae.
• * 1.166

  Were not this Popes Taxes, Exactions, Ra∣pines far grea∣ter then the Emperors?
• * 1.167

  Magna iracun∣dia Imperatoris contra Papam, ejusque gravis querimonia.
• * 1.168

  Nota.
• * 1.169

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 483, 484, 485, 486▪ 487, 488, 489▪ Literae Imperi∣ales ad Comi∣tem Cornubiae Richardum.
• * 1.170

  Nota.
• * 1.171

  Lamentabile scandalum ex∣ortum.
• * 1.172

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 488, 489, 490, &c. Literae Papales
• * 1.173

  St. Peter had never any pow∣er of the keyes committed to him in such a case as this Em∣perors appears to be.
• * 1.174

  If he had shewed where, it had been well.
• * 1.175

  It should have been actually and clearly proved before thus confident∣ly divulged throughout the world.
• * 1.176

  This they could not do, there being neither faith nor truth in these grosse calumnies.
• * 1.177

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 495. Avaritia Ro∣manorum fi∣dem eorum elevat.
• * 1.178

  Imperator & Papa invicem persequuntur.
• * 1.179

  Desolatio Bo∣noniensium, & aliorum fauto∣rum Papae.
• * 1.180

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 500, 501. Papa & Curia Romana eligunt in Im∣peratorem Ro∣bertum fratrem Regis Franco∣rum, qui id constanter re∣nuit.
• * 1.181

  Papa summa diligentia pecu∣niam colligit pro sua defen∣sione.
• * 1.182

  Mat. Paris Hist▪ Angl. p. 502, 503, 504, &c. Imperator ver∣sus Urbem iter suum dirigit.
• * 1.183

  Literae Impe∣ratoris ad Re∣gem Angliae.
• * 1.184

  Terror mundi universi.
• * 1.185

  Queremoniae Episcoporum de oppressioni∣bus Ecclesiae.
• * 1.186

  Imperator Re∣gem reprohen∣dit, quod per∣mittit pecuniā aspertari de terra sua in damnum utri∣usque.
• * 1.187

  Mat. Paris, p. 506. Legatus saepe admonitus no∣luit repatriare.
• * 1.188

  Legatus inde∣fessus nummo∣rum collector.
• * 1.189

  Literae Legari.
• * 1.190

  Mat. Paris, p. 507. Romani ut pe∣cuniam emun∣gerent, a voto Crucesignatos absolvunt.
• * 1.191

  Quibusdam Caursinis An∣glia interdici∣tur.
• * 1.192

  Data pecunia quilibet a voto crucis absolvi∣tur.
• * 1.193

  Papa extorquet quintam partē bonorum a•• alienigenis in Anglia benefi∣ciatis.
• * 1.194

  Mat. Paris, p. 508. Legatus nititur inclinare Epis∣coposad solven∣dam quintam partem bonorū
• * 1.195

  Comes R. vale∣dicit Episcopis ad Radingum congregatis.
• * 1.196

  Anno 1240. Mat. Paris Hist. Angl. p. 509, 510. Increpat Imperator Regē Angliae, quod permiserit sen∣tentiam contra eū in terra sua publicari, et pe∣cuniam colligi.
• * 1.197

  Nota.
• * 1.198

  Mat. Paris p. 509, 510, 511. Imperator ap∣propinquans Urbi multas capit Civitates.
• * 1.199

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 513. Imperator mul∣torum corda si∣bi reconciliat, et Concilium ge∣nerale convo∣catur.
• * 1.200

  Mat. Paris, p. 522, 523. Papa conatur a treugis cum Im∣peratore factis resilire.
• * 1.201

  Legatus in Francia mag∣nam pecuniam collegit.
• * 1.202

  Callida Papae exactio pecuniae in Anglia.
• * 1.203

  Legati diligen∣tia in pecuniis colligendis.
• * 1.204

  Mat. Paris, p. 524, 525, 526. Epistola Impe∣ratoris ad Re∣gem Angliae.
• * 1.205

  Causae quibus Imperator mo∣tus Concilium vult impedire.
• * 1.206

  Anno 1241. Mat. Par. Hist. Angl. p. 534. 535. Imperator pro∣hibet Praelatos ad Concilium convenire.
• * 1.207

  Literae Papales.
• * 1.208

  So they did who obeyed the Emperor ra∣ther then the Pope, Rom. 13. 1. to 8. Tit. 3. 1.
• * 1.209

  Mat. Par. Hist. Angl 542. 543, 544, 545.
• * 1.210

  Mat. Paris Hist. Ang Edit Lon∣dini. p. 561, 562 563. Admonet Papa Praelatos, ut spreto Impera∣tore Concilium properent.
• * 1.211

  Imperator petit a Praelatis ut per terram ad Concilium pro∣ficiscantur.
• * 1.212

  Causae cur Im∣perator ad Prae∣latos non potest accedere.
• * 1.213

  Legati nolunt per terram ad Concilium pro∣ficisci.
• * 1.214

  Imperator ju∣bet Praelatos capi.
• * 1.215

  Legati cum Praelatis capi∣untur.
• * 1.216

  Epistola Impe∣ratoris de cap∣tione civitatis Faventiae & Praelatorum in mari.
• * 1.217

  Mat. Paris p▪ 533.
• * 1.218

  Anno 1238▪ Pat. 22. H. 3. m▪ 3. Intus.
• * 1.219

  Pat. 22 H. 3. m. 3. intus.
• * 1.220

  Here p. 493, to 497.
• * 1.221

  Claus. 22 H. 3. m. 16. dorso.
• * 1.222

  Claus. 22 H. 3. m. 20. dorso.
• * 1.223

  Pat. 23 H. 3. m. 15.
• * 1.224

  Pat. 23 H. 3. m. 10.
• * 1.225

  Pat. 23 H. 3. m. 10.
• * 1.226

  Pat. 23 H. 3. m. 8.
• * 1.227

  Liberate 24 H. 3. m. 8. intus.
• * 1.228

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 514. Quaedam Hae∣reticae assertio∣nes.
• * 1.229

  Claus. 24. H. 3. m. 9. dorso
• * 1.230

  Claus. 24. H. 3. m. 26. intus.
• * 1.231

  Claus. 24. H. 3. m. 19. dorso.
• * 1.232

  Claus. 24. H. 3. m. 26. intus.
• * 1.233

  Anno Dom. 1240. Mat. Paris, Hist. Angl. p. 509.
• * 1.234

  Proditione ingloriosa ra∣ther.
• * 1.235

  Bonae.
• * 1.236

  Flores Histor. pars 2. Anno 1240 p. 154.
• * 1.237

  Mat. Paris, His••▪ Angi p. 509.
• * 1.238

  Mat. Paris, Hist Angl. p. 514.
• * 1.239

  Anno 1240. Mat. Paris, Hist. p. 526. 527. Mat▪ Parker, & Godwin in his life.
• * 1.240

  Funus Edmun∣di Cantuariensis Archiepiscopi.
• * 1.241

  Hist. p. 696.
• * 1.242

  Mar. Paris, Hist. Angl. p. 514.
• * 1.243

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 119:
• * 1.244

  Anno 1241. Mat. Paris, Hist. Angl. p. 531.
• * 1.245

  Ibidem p. 523.
• * 1.246

  Anno 1241▪ Mat. Paris Hist. Angl▪ p. 531. Electio Nicholai de Fernbam, in Episcopum Du∣nelmensem.
• * 1.247

  Ibidem p. 523. and 524.
• * 1.248

  Mat. Par. Hist. Angl p. 519. Consecratur A∣delmus, in Ar∣chiepiscopum Armachanum. Dedicatio Tem∣pli Sancti Pauli Londinensis.
• * 1.249

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 515, 516, 517, 518. Nimis detestan∣da exactio Pa∣palis pecuniae.
• * 1.250

  Mat. Westm. p. 516, 517. Conventus Epis∣coporum apud Norhamtonam ob consimilem causam.
• * 1.251

  Exceptiones E∣piscoporum con∣tra exactiones Legati.
• * 1.252

  Legatus con∣gregat rectores Ecclesiarum in Bercshyre.
• * 1.253

  Responsiones praedictorum rectorum super contributione.
• * 1.254

  Legatus dissidi∣um suscitat in∣ter praedictos rectores.
• * 1.255

  Mat. Paris Hist Angl. p. 527. Legatus cona∣tur pecuniam a Monachis Ci∣sterciensis ordi∣nis emungere.
• * 1.256

  Literae Papales
• * 1.257

  Mat. Paris p. 527.
• * 1.258

  Anno 1241. Mat. Paris Hist. Angl. p. 530. Rex Legatum in Regali sede collocat.
• * 1.259

  Dicessio Otto∣nis Legati ex Anglia.
• * 1.260

  Isa. 33. 1.
• * 1.261

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 535, 536. Curia Romana similis meretrici.
• * 1.262

  Papa petit red∣ditum centum Marcarum a Monachis de Burgo.
• * 1.263

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 546. Votum Crucis pecunia data solvitur.
• * 1.264

  Mat. Paris. p. 547. Duo Papa∣les clerici pecu∣niam per totam Angliam in u••ū Papae exigunt.
• * 1.265

  Mat. Paris. p. 554, 555.
• * 1.266

  Claus. 25 H. 3. m. 8. dorso.
• * 1.267

  Claus. 25 H. 3. m. 1. dorso. De inquisitio∣ne facienda.
• * 1.268

  Claus. 25 H. 3. m. 12. dorso.
• * 1.269

  Ibidem m. 15. dorso.
• * 1.270

  Claus. 25. H. 3. m. 15. do••so.
• * 1.271

  Vos nobis.
• * 1.272

  Ibid. m. 17.
• * 1.273

  Pat. 25. H. 3. m. 6. intus. DeProhibitione Contributionis ad opus Domi∣ni Papae factae.
• * 1.274

  Pat. 26. H. 3. m 6. Pro Ecclesia Sancti Pauli London.
• * 1.275

  Pat 25. H. 3. m. 8. dorso.
• * 1.276

  Pat. 25. H. 3. m. intus.
• * 1.277

  Claus. 26. H 3. m 3. intus. parte prima. Pro Executori∣bus Testamento E. quondam Cant. Archiepis. co••i.
• * 1.278

  Claus. 26. H. 3. m. 7.
• * 1.279

  Claus. 26 H. 3. m. 7. dorso.
• * 1.280

  Claus. 26. H. 3. m. 7. dorso.
• * 1.281

  Claus. 26. H. 3. m. 3. par. 2. dor.
• * 1.282

  Pat. 26. H. 3. m, 21.
• * 1.283

  Pat. 26. H. 3. m. 9. dorso.
• * 1.284

  Pat. 26. H. 3. m. 12.
• * 1.285

  Claus. 27 H. 3. m. 7. dorso.
• * 1.286

  Mat. Paris p. 577.
• * 1.287

  S. e here p. 563. 564.
• * 1.288

  Anno Dom. 1241. Mat. Paris. Hist. Angl. p. 536. Monachi Can∣tuarienses abso∣lutionem a Pa∣pa impetranit & Bonifacium Eligunt in Ar∣chiepiscop. See Mat. Parker Antiquitates Ecclesiae Brita∣nae, Godwins Catalogue of Bishops in the life of Boniface.
• * 1.289

  Pat. & Chart. Anno 27. H. 3. m. 17. dorso.
• * 1.290

  Mat. Paris Hist Angl. p. 586 Mat: Westmin∣ster, p:▪ 160. Confirmatur Bonifacius in Archiepiscopa∣tum Cantuar. Mat: Parker, & Godwin in Bo∣nifacio.
• * 1.291

  See here, p. 500, 501, 502: a Godwins Ca∣talogue of Bi∣shops, p. 174, 175. Mat: Westminster Anno 1243. p. 175.
• * 1.292

  Mat. Paris Hist. Angliae, p. 554. Rex Iratus Episcope Norwicensi.
• * 1.293

  c Mat. Paris, Hist. Angl. p. 538. Constantia & oppressio Mona∣chorum Win∣toniensium.
• * 1.294

  Mat: Paris, p▪ 554. Matth: Westminster, p. 160. Vexa∣tio Monacho∣rum Wintoni∣cnsium.
• * 1.295

  * Mat. Westm: Anno 1241. p•• 160. Fecit etiam Rex personam Bonifacii electo Bellac: magnifi∣cando commen∣dari, ut dignus videretur esse vel ad Archiepiscop. Cantuar: aut E∣piscopatum Win∣ton: quo promo∣veretur. Sed res effectum non est sortita licet mul∣torum Praelato∣rum testimoniis tituli ipsius roborarentur.
• * 1.296

  Pat: & Chart: 27 H: 3. memb. 16. dorso.
• * 1.297

  Pat: & Chart: 27 Hen. 3. Ib. mem: 17
• * 1.298

  Anno 1243. Mat. Paris Hist. Angl. p. 586. Mat. Westm. Anno 1241. 1244. p. 160. 185. Godwins Catalogue of Bishops, p. 345. 346.
• * 1.299

  Mat. Paris, p. 587. Mat. West. p. 174. 175.
• * 1.300

  Prior Winton. moritur.
• * 1.301

  Anno Dom. 1243. Mat. Paris. p. 587. 588. Mat. West. p. 175.
• * 1.302

  Civitas Winto∣niae supponitur Interdicto.
• * 1.303

  Pat. 28. H. 3. m. 10. & 11.
• * 1.304

  Pat. 28. H. 3. m 10. & 11.
• * 1.305

  Pat. 23. H. 3. m. ••0. Dorso.
• * 1.306

  Pat. 28 H. 3. m, 10. dorso.
• * 1.307

  Pat. 28 H. 3. m. 11.
• * 1.308

  Pat. 28 H. 3. m. 8. dorso.
• * 1.309

  Claus. 28 H. 3. m. 13. dorso.
• * 1.310

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 597. Mat. Westm. Anno 1244. p. 178, 179. Episc. Winton. ••••git in Franc.
• * 1.311

  Mat. Westm. Flores Hist. An▪ 1244. p. 179. Mat. Paris Hist. Angl. p. 598.
• * 1.312

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 598. Litera Bonifacii Cantuariensis E∣lecti ad Episco∣pum Winton.
• * 1.313

  Ejusdem Lite∣rae ad Regem Angliae.
• * 1.314

  Mat. Par. Hist. Angl. p. 614, 615. Matthew Westm. p. 178, 179. Papa dili∣gentia in recon∣ciliando Episc. Winton.
• * 1.315

  Literae Papales ad Regem Ang. pro Epis. Wint.
• * 1.316

  A Papal Le∣gend.
• * 1.317

  Mat. Paris. p. 615. 616. Mat West. An. 1244 p. 181, 182.
• * 1.318

  Mat. Paris Ibid. Literae Epis. Wint. ad Regem Angliae.
• * 1.319

  Responsum E∣piscopi Winto∣niens.
• * 1.320

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 617. Mat. Westm. p. 181. Fraus Magis••i Henr. de Seusa.
• * 1.321

  Anno 1244. Mat. Paris Hist. Argl. p. 619. Episcopus Win∣toniensis revo∣catur & recon∣ciliatur Regi Angl••ae.
• * 1.322

  Mat. Paris Hist. Angl. p. Reconciliatur Ecclesia Win∣toniensis suo E∣piscopo.
• * 1.323

  Godwins Ca∣talogue of Bi∣shops, p. 175.
• * 1.324

  Anno Dom. 1241. Mat Paris Hist. Angl. p. 552. Discordia inter Episc. Lincoln▪ & Abbatem Westmonaster.
• * 1.325

  Mat. Paris, Ib. Discordia inter Regem & Epis∣copum Lincoln.
• * 1.326

  Here p. 577.
• * 1.327

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 553. Discordiae inter Episc. Lincoln. & ejus Capitu∣lum.
• * 1.328

  Reparatio Ec∣clesiae & Epis∣copatus Lincol∣niensis.
• * 1.329

  See Mat. Pa∣ris Hist. Angl. p. 11, 15. God∣wins Catalogue of Bishops, p. 230, 231.
• * 1.330

  As Supreme Ordinary.
• * 1.331

  Anno 1243. Mat. Paris Hist. Angl. p. 581, 582. Matthew Westm p. 174. Dissentio inter Conventum Cantuariensem & Episcopum Lincolniensem.
• * 1.332

  A contentious cholerick Bi∣shop.
• * 1.333

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 585, 586. Episcopus Lincoln. & mo∣nachi Cantua∣riens. litigant in curia Romana. Literae Papales.
• * 1.334

  Claus. 26. H. 3. m. 7. dorso.
• * 1.335

  Claus. 26. H. 3. m. 7. dorso.
• * 1.336

  Pat & Chart. in∣simul 27. H. 3. m. 10. Dorso.
• * 1.337

  Claus. 27 H. 3. m. 3. dorso.
• * 1.338

  Par & Chart▪ insimul 27. H. 3. m. 17
• * 1.339

  Pat. 27 H. 3. m. 17. dorso.
• * 1.340

  Pat. & Chart. 27. H. 3. m. 9. intus.
• * 1.341

  Claus. 27 H. 3. m. 10. dors.
• * 1.342

  Claus. 27. H. 3. m. 11. dorso.
• * 1.343

  See Bracton. l. 2. c. 37. 38. f. 88. Magna Charta. c. 7. Cokes 2. In∣stit. p. 16.
• * 1.344

  Claus. 27 H. 3. m. 9. dorso.
• * 1.345

  Claus. 27 H. 3. m. 2. intus.
• * 1.346

  Anno 1242. Mat. Paris Hist. Angl. p. 576. Petit auxilium a Cistierciensi∣bus.
• * 1.347

  Responfio Ci∣sterciensium.
• * 1.348

  Mat. Paris Ibid. Matthew West. Anno 1242. p. 170.
• * 1.349

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 576. Mat. Westm. Anno 1242. p. 169. Dedicatio Ec∣clesiae Waltham
• * 1.350

  Mat. Paris, p. 551. Episcopus Ban∣gorensis solicitat Regem Angliae pro libertatione Griffini.
• * 1.351

  Anno 1243. Mat. Paris Hist. Angl. p. 585. Generale Capi∣tulum Cisterci∣ensium solutum
• * 1.352

  Mat. Paris p. 607. Rex prohibet lanas Cisterci∣ensium vendi.
• * 1.353

  Mat. Paris p. 555, 566. Pecuniacollecta per Papales ex∣actores Imperi∣ali aerario addi∣citur.
• * 1.354

  Anno 1243. See Platina, Onuphrius, Ba∣laeus, Laertius, Cherubinus, Opmerus, in Coelestino 4. & Innocentio 4. Mat. Paris Hist. Angl. p. Mat. Westm. p. 173.
• * 1.355

  Anno 1244. Mat. Paris Hist. Angl. p. 594. Novus Papa novum mittit pee••niae extor∣torem in Angli∣am.
• * 1.356

  suspendendo.
• * 1.357

  Mat. Westm. Anno 1244. p. 177, 178.
• * 1.358

  Mat. Paris p. 602, 603, 604. Mat. Westm. Anno 1244. Angli meditan∣tur jugum ser∣vitutis Papisticae excutere.
• * 1.359

  Mat. Westm. p. 180.
• * 1.360

  Mat. Paris Ibid. Rex Angliae scribit Papae, conquerens su∣per exactioni∣bus suis.
• * 1.361

  Papa Walliam sibi etiam vult subjugare.
• * 1.362

  Mat Paris. p. 606, 607. Mat. Westm. p. 180, 181, 189.
• * 1.363

  * Hist. Angl. p. 607. Matthew Westm. p. 180, 181. David conatur jugum Regis Angliae excute∣re.
• * 1.364

  Mat. Paris p. 619, 620. Mat. Westm. p. 188.
• * 1.365

  Literae Papale•• ad Praelatos An∣gliae.
• * 1.366

  Provisio mag∣natum consensu Regis facta:
• * 1.367

  Anno 1244. Mat. Paris Hist. Angl. p. 621. 622, 623, 624.
• * 1.368

  Litetae Papales a Praelatis Ang. contributionem exigentes.
• * 1.369

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 623. 624, 625. Nuncii Impera∣toris prohibent, ne Angli faciant Contributiones Papae.
• * 1.370

  See here. p. 273. 274, 287, 290, &c.
• * 1.371

  Consentiunt Magnates An∣gliae in auxilio pecuniari prae∣stando.
• * 1.372

  Responlum Praelatorum su∣per petitionibus Magistri Mar∣••ini.
• * 1.373

  Nota.
• * 1.374

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 630. Rogerus conse∣cratur in Episc. Batoniensem.
• * 1.375

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 626. Mat. Westm. p. 180, 181. Martini Cleric•• Papae inauditae extorsiones.
• * 1.376

  Papae.
• * 1.377

  Claus. 28 H. 3. m. 4. dorso.
• * 1.378

  Nota.
• * 1.379

  The Cases of Pandalphus, and Nicholaus Thus∣culane ••sis, Popes Legates, fore∣cited p. 273, to 290, &c. should have been ex∣cepted.
• * 1.380

  Here p. 609, 610. Anno 1245. Mat Paris Hist. Angl. p. 638. Magister Mar∣tinus invigilat redditibus colli∣gendis.
• * 1.381

  Mat. Par. Hist. Angl. p. 639. Mat. Westm. p. 191.
• * 1.382

  Claus. 29 H. 3. m. 10. dorso.
• * 1.383

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 638. Custodiuntur Portus ne cur∣ores Papales sntrarent in i Angliam.
• * 1.384

  Claus. 29 H. 3. m. 10. dorso.
• * 1.385

  Claus. 29 H. 3. m. 8. dorso.
• * 1.386

  Claus. 29 H. 3. m. 9. dorso.
• * 1.387

  Provisiones.
• * 1.388

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 640. Dicessus meti∣culosus Magistri Martini ex An∣glia.
• * 1.389

  Anno 1245. Mat. Westm. p. 191, 192.
• * 1.390

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 640. Magister Mar∣tinus conqueri∣fur Papae.
• * 1.391

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 627, 628. Mat. Westm. p. 186.
• * 1.392

  Here p. 452, 453, 454.
• * 1.393

  Mat. Paris p. 628, 629.
• * 1.394

  Mat. Paris p. 605. Here p. 600, 601.
• * 1.395

  Claus. 29 H. 3•• m. 18, 19 dorso.
• * 1.396

  Mat. Par. Hist. Angl. p 632. Mat. Westm. p. 180, 181, 189. David Princeps Northwalliae cupit liberari a jugo Anglorum.
• * 1.397

  Here p. 273, 274, 289, 920
• * 1.398

  Literae quas i∣dem Princeps a Papa contra Re∣gem Angliae impetrav••t.
• * 1.399

  Here p. 271, 273, 326, 327, 368.
• * 1.400

  See Gra••ian caus. 15. qu. 6. caus. 32. qu. 4.
• * 1.401

  Mat. Westm. p. 189.
• * 1.402

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 640, 661, 662, 663. Rex Angliae parat e••••••diti∣••nem in Wal∣liam. Mat. Westm. Anno 1245.
• * 1.403

  Anno 1244. Mat. Paris Hist. Angl. p. 558. Godwins Cata∣logue of Bi∣shops p. 146. Edit Londini. Mat. Westm. Anno 1241. 1244.
• * 1.404

  Here p. 565. 566.
• * 1.405

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 546. Mat. Westm. Anno 1242. p. 172.
• * 1.406

  Anno. 1241. Mat. Paris, Hist. Angl. p. 546.
• * 1.407

  Mat. Paris Hist. p. 558. 579. Mat. West. An. 1243. p. 171. Mors Hugonis de Pateshalle.
• * 1.408

  Mat. Paris Hist. Ang. p. 641, 642. W. electus Co∣ventrens. resig∣nat jus suum.
• * 1.409

  Rogerus de Weseham De∣canus Lincol∣nlensis eligitur in Episcopum Cestriae.
• * 1.410

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 638. 652, 653. Edit, Lond. Mat. Westm. Anno 1244. p. 184.
• * 1.411

  Witz.
• * 1.412

  Claus. 29. H. 3 m. 10. dorso.
• * 1.413

  Flores Histor. 1244. p. 184.
• * 1.414

  Anno 1245. Mat West. p. 189, 190. Mat. Paris, Hist. Angl. p. 634. 635.
• * 1.415

  Anno 1245. Mat. Westm. p. 192. Mat. Paris Hist. Angl. p. 641.
• * 1.416

  Mat. Paris, p. 685. Baronia Epis∣copo Cestrensi restituta.
• * 1.417

  Flores Histori∣arum. p. 192.
• * 1.418

  Nota.
• * 1.419

  Claus. 28 H. 3. m. 7. dorso.
• * 1.420

  Pat. 28 Hen. 3. m. 4. dorso.
• * 1.421

  Here p. 596 597.
• * 1.422

  Anno 1245. Mat. Paris, Hist. Angl. p. 667, 668. Mat. Westm. p. 186. Episc. Lincoln. privilegium a Papa impetratū.
• * 1.423

  Claus. 28 H. 3. m. 13. dorso.
• * 1.424

  tua.
• * 1.425

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 595. Normanni pri∣vantur terris su∣is ia Anglia si∣tis.
• * 1.426

  Here p. 630.
• * 1.427

  Claus. 29 H. 3 m. 10. dorso.
• * 1.428

  Claus. 28 H. 3. m. 11. dorso.
• * 1.429

  See the First Part of my brief Register, Kalen∣der and Survey of Parliamenta∣ry. Writs, p. 51, 52, 58, 112, 113, 218, 219.
• * 1.430

  Claus. 28 H. 3. m. 13. dorso.
• * 1.431

  Pat. 28 Hen. 3. m. 7. dorso.
• * 1.432

  Pat. 28 Hen. 3. m. 2. dorso.
• * 1.433

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 592. Controversia inter ••iatres Praedicatores &. Minores.
• * 1.434

  Mat. Par. Hist. Angl. p. 596. Correctio Or∣dinum Praedi∣catorum & Mi∣notum, exem∣plo S. Benedicti.
• * 1.435

  Pat. 29 Hen. 3. m. 8. do••so.
• * 1.436

  Pat. 29 Hen. 3. m. 3. intus.
• * 1.437

  Claus. 29 H. 3. m. 12. intus.
• * 1.438

  Claus. 29 H. 3. m. 7. dorso.
• * 1.439

  Pat. 29 Hen. 3. m. 2. intus.
• * 1.440

  Claus. 29 H. 3. m. 10. dorso.
• * 1.441

  Claus 29. 3. •• 35. intus.
• * 1.442

  Pat. 29 Hen. 3. m. 5. intus. Pro Domino, Eborum Archi∣episcopo.
• * 1.443

  Pat. 29 H. 3. m. 4. intus. Pro Domino Karl. Episcopo.
• * 1.444

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 636. 637, 638. Mat. Westm. p. 190. Papa convocat Concilium gene∣rale apud Lug∣dunum.
• * 1.445

  Nota▪
• * 1.446

  Rex Angliae mittit procura∣torem ad Curi∣am Romanam.
• * 1.447

  Aliqua Praelati ne ad Conciliū eant per Regem excusantur.
• * 1.448

  Literae Papales.
• * 1.449

  Quldā Praelati Angliae excusa∣ti remanét sed Abbas de Burgo Curiam coactus adiens, accusa∣tur, maleque tractatur.
• * 1.450

  Mat. Paris p. 669.
• * 1.451

  Mat. West. An. 1245. p. 193.
• * 1.452

  Mittuntur nun∣cii universitatis Angliae ad Con∣cilium.
• * 1.453

  Clans. 29 H. 3, m. 9. dorso.
• * 1.454

  Claus. 29 H. 3. m. 9. dorso.
• * 1.455

  Pat. 29 Hen. 3. m. 8. dorso.
• * 1.456

  Pat. 29 Hen. 3. m. 8. dorso.
• * 1.457

  Pat. 29 Hen. 3. m. 5. dorso.
• * 1.458

  Here p. 268, to 282, 300, 301.
• * 1.459

  Anno 1245. Mat Paris Hist. Angl. p. 638. Mat. Westm. p. 191. Combusta est camera Papae.
• * 1.460

  Here p. 273, 274, 290, 291, 299, 300.
• * 1.461

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 642, 643, 644. Mat. Westm. p. 193, 194. Papa munera pretiosa a mul∣tis Praelaris ac∣cepit.
• * 1.462

  This was no Symony in the Pope or them.
• * 1.463

  This Popes and Prelates worldly policy, over-ballanced their piety.
• * 1.464

  Mat. Paris Hist. Angliae, Edit. Londini 1640. p. 658. Papae volenti invadere quas∣dam Praebendas vacantes, re∣sistunt Cano∣nici Lugdu∣nenses.
• * 1.465

  Mat. Paris, p. 642, 643, &c. Mat. Westm. p. 294.
• * 1.466

  Initium acto∣rum in Conci∣lio Lugdunēsi.
• * 1.467

  Qualiter Papa prima die Con∣cilium initiavit
• * 1.468

  Nota.
• * 1.469

  Note the inso∣lency of this Roman Pontiff.
• * 1.470

  Nota.
• * 1.471

  Mat. Paris, p. 646, 647. Epistola uni∣versitatis An∣gliae super ex∣tortionibus Cu∣riae Romanae.
• * 1.472

  Nota.
• * 1.473

  Nota.
• * 1.474

  Papa differt re∣spondere Lega∣tis Angliae.
• * 1.475

  Non obstante▪
• * 1.476

  Anno 1241.
• * 1.477

  Mat. Paris▪ p. 555, 556. See Balaeus in his Life. Obitus Grego∣rii Papae: cau∣sa acceleratio∣nis mortis ejus∣dem.
• * 1.478

  Electio Pa∣palis impedita.
• * 1.479

  Mors Roberti de Sumercote, Cardinalis.
• * 1.480

  Mat. Paris, p. 557, 558. Redit Otto in carcerem Impe∣ratoris.
• * 1.481

  Galfridus Me∣diolanensis Pa∣pa electus citò moritur. Mat. Paris, Platina, Onu∣phrius, Sella, Barnes, Balae∣us, and others in Coelestino 4.
• * 1.482

  Colloquium Episcoporum Angliae.
• * 1.483

  Nota.
• * 1.484

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 563. Capitur Archi∣episcopus Colo∣niensis.
• * 1.485

  Mat. Paris, p. 579, 580. Dissentientibus Cardinalibus impeditur e∣lectio Papalis, & vacat sedes,
• * 1.486

  Legati & Prae∣lati captivi li∣berantur.
• * 1.487

  Necdum Car∣dinales possunt in electione Pa∣pali consentire.
• * 1.488

  Imperator bona Cardinalium suis militibus depopulanda tradi••.
• * 1.489

  Cardinales ti∣mentes sibi conveniunt ad electionem Pa∣pam.
• * 1.490

  Mat. Paris, p. 582, 583. Franci volunt Papam eligi.
• * 1.491

  Mat. Paris, p. 583. Potestas Papa∣lis ad universi∣tatem Cardi∣nalium devol∣vitur sede va∣cante.
• * 1.492

  Mat. Paris, p. 585, 588, 589.
• * 1.493

  Imperatoris fa∣ma diminuta.
• * 1.494

  Ab Imperator multi deficiun Nobiles. Mat. Westm. An. 1245, 1246.
• * 1.495

  Mat. Paris, p. 592, 614. Discordia Im∣peratoris & Papae omnibus necet.
• * 1.496

  Via versus Ro∣mam arctius cunstodiuntur.
• * 1.497

  Mat. Paris, p. 617, 618.
• * 1.498

  The issue pro∣ved this to be a real truth.
• * 1.499

  Imperator Fre∣dericus aegrè fert fugam Papae.
• * 1.500

  Imperator Fre∣dericus sibi multos potenies amicos concili∣at.
• * 1.501

  By the Popes and his Crea∣tures calum∣nies.
• * 1.502

  Anno 1244. Mat. Westm. p. 187.
• * 1.503

  Nota.
• * 1.504

  ^• Mat. Paris, p. 636. Consilium sub∣dolum quorun∣dam Cardina∣lium.
• * 1.505

  Anno 1245: Mat. Paris, p. 648, 649, &c. Papa Excom∣municat Fre∣dericum Impe∣ratorem in Concilio Lug∣dunensi.
• * 1.506

  As he did the Emperors in reality.
• * 1.507

  And did not Popes do the like to him?
• * 1.508

  The Empe∣rors seising of Rebels & Tray∣tors to him, de∣clared Sacrilege by this Pope.
• * 1.509

  Nota.
• * 1.510

  And were they not more op∣pressed in this kind by Popes then Emperors?
• * 1.511

  Was not this this Popes own practice, rather then the Empe∣rors?
• * 1.512

  Popes Tempo∣rals are now be∣come their Spi∣rituals.
• * 1.513

  To depose Kings and Em∣perors from their Dignities, Crowns▪ is Popes binding & loo∣sing, but not Christs no•• St. Peters.
• * 1.514

  Nota.
• * 1.515

  Against both St. Peters, St. Pauls, & Christs expresse com∣mands, Mat. 22. 21. Rom. 1••. 1, to 10. Tit. 3. 1, 2. 1 Pet. 2. 13, 14, 15. 1 Tim. 2. 1, 2, 3.
• * 1.516

  Procuratores Imperatoris recedunt con∣fusi.
• * 1.517

  Mat. Paris, p. 657. De sententia excommunica∣tionis.
• * 1.518

  Ibid. p. 658. De sententia excommunica∣tionis.
• * 1.519

  De eodem
• * 1.520

  Mat. Paris, p. 658. De negotio Crucis.
• * 1.521

  Here, p. 409. 410, &c.
• * 1.522

  Anno 1245. Mat. Paris, p. 658. 659, 660. Fredericus de∣positus a Papa seipsum coro∣nat.
• * 1.523

  Epistola Impe∣ratoris.
• * 1.524

  Nota.
• * 1.525

  Mat. Paris, p. 660. Fama Frederi∣ci diatim dete∣rio ratur.
• * 1.526

  Nota.
• * 1.527

  Mat. Paris, p. 660. 661. Mandatum Pa∣pae ad Capitu∣lum Cisterci∣ense.
• * 1.528

  Mat. Paris Hist. Angl. p 660. Conatus procu∣ratorum univer∣sitatis Angliae irritus▪
• * 1.529

  Nota,
• * 1.530

  Anno 1246. Mat. Paris, p. 669, 670. Papa indigna∣tur Anglis, quod de eo con∣queri in Con∣cilio ausi sint.
• * 1.531

  Notae▪
• * 1.532

  Mat. Westm. Anno 1246. p. 205, 206.
• * 1.533

  Nota.
• * 1.534

  Mat. Paris. p. 607, 660. See here, p. 621, 6••2.
• * 1.535

  Mat. Paris, p. 674, 675.
• * 1.536

  Privilegia im∣petrata in Con∣cilio Lugdu∣nensi.
• * 1.537

  Aliud Privile∣gium.
• * 1.538

  Aliud.
• * 1.539

  Aliud.
• * 1.540

  Aliud.
• * 1.541

  Causa contra∣dictionis in Concilio pleno.
• * 1.542

  Aliud.
• * 1.543

  Commendaes.
• * 1.544

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 677. Conventus om∣nium Nobilium Angliae.
• * 1.545

  Gravamina Regni Angliae.
• * 1.546

  Mat. Paris, p. 677, 678.
• * 1.547

  Non obstante.
• * 1.548

  Querela om∣nium Anglo∣rum super prae∣dictis oppressi∣onibus.
• * 1.549

  Literae Abba∣tum Angliae ad Papam.
• * 1.550

  Nota.
• * 1.551

  Literae Univer∣sitatis Angliae ad Papam.
• * 1.552

  Nota.
• * 1.553

  Literae Regis ad Papam pro liberatione An∣gliae ab oppres∣sionibus Papa∣libus.
• * 1.554

  Aliae jusdem ad Cardinales de eadem.
• * 1.555

  Mat. Paris, p. 680. Quera querelis adduntur.
• * 1.556

  Querelae super Curia Romana.
• * 1.557

  Nota.
• * 1.558

  Mat. Paris, p. 683. Papa jubet sibi mitti aurifrisia qualia quidam Anglici porta∣bant.
• * 1.559

  Mat. Paris, p. 685. Novum & in∣auditum statu∣tum Papae.
• * 1.560

  Mat. Paris, p. 685, 686. Mat. Westm. Anno 1246. Prohibet Rex Angliae solvere tallagium Papae.
• * 1.561

  Literae Papales executoriae An∣gliae Episcopis missae.
• * 1.562

  The Bishops made the Popes Tax-masters, to enslave the Engl••sh Church, Clergy, King, Kingdom to the Pope.
• * 1.563

  Mat. Paris, p. 686, 687. Mat. Westm. p. 208. Prohibet Rex tallagium Papae persolvi.
• * 1.564

  Mat. Paris, p. 687, 688. Angustiae prop∣ter inchoatam inter Regem & Papam con∣troversiam.
• * 1.565

  Mat. Paris, p. 687. Mat. Westm p. 208. Parlamentum habitum apud Wyntoniam.
• * 1.566

  Nota.
• * 1.567

  Page 208, 209.
• * 1.568

  Mat. Paris, p. 693.
• * 1.569

  Rex iterum Ro∣manis ad libi∣tum pecuniam in Anglia col∣ligere permittit.
• * 1.570

  Corripitur Pa∣pa à Johanne Anglico Cardi∣nale.
• * 1.571

  Mat. Paris. p. 694. 695. Mat. Westm. p. 209. 210. Tyrannica ex∣actio pecuniae Papalis.
• * 1.572

  Rex prohibet praedictam ex∣actionem.
• * 1.573

  Mat. Paris, p. 694. 695. Responsio Cle∣ri super irratio∣nabili exactione Papae.
• * 1.574

  Alia Causa.
• * 1.575

  Alia Causa & ratio.
• * 1.576

  Alia Causa & ratio.
• * 1.577

  Alia Causa & ratio.
• * 1.578

  Alia Causa & ratio.
• * 1.579

  Mat. Paris, p. 698, 699. Mat. Westm. Anno 1247. Parliamentum Londini habi∣tum, in quo querelae quere∣lis cumulaban∣tur super ex∣actionibus Pa∣pa••••b••s.
• * 1.580

  Mat. Westm. p. 218, 219.
• * 1.581

  Literae ad Pa∣pam missae no∣mine totius U∣niversitatis An∣gliae.
• * 1.582

  Literae nomine ejusdē Univer∣sitatis Cardina∣libus missae.
• * 1.583

  Mat. Westm. p. 219.
• * 1.584

  Mat. Paris, p. 683, 684.
• * 1.585

  Praedicatores & Minores Nuncii Papae.
• * 1.586

  Hist. Angl. 672, 673, 674
• * 1.587

  Here p. 671, 672.
• * 1.588

  Mat. Paris p. 652. Mat. Westm. Anno 1245. Statuta de re∣paratione Ter∣rae Sanctae & negotio Crucis.
• * 1.589

  Non-residence.
• * 1.590

  Mat. Paris, p. 688, 619. Literae Papales Fratribus Mi∣noribus missae.
• * 1.591

  Mat, Paris. p. 696.
• * 1.592

  Mat. Paris, p. 684, 699. Umbratile Pri∣vilegium, Rex Angliae à Papa impetrat.
• * 1.593

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 670, 671. Mat. Par∣ker Antiquitat. Eccles. Brit. in Bonifacio, and Godwins Ca∣talogue of Bps. Impetratio Ar∣chiepis. Cantu∣ariensis.
• * 1.594

  This grant c•• First-Fruits of Benefices to Bo∣n face, made way for Popes appropriating First-Fruits & Annates to thē∣selves soon af∣ter.
• * 1.595

  Mat. Paris, p. 671. Ira Regis ener∣vata.
• * 1.596

  The King at last assented to this grant.
• * 1.597

  Mat. Paris, p. 711, 712. Mat. Westm. p 227. Mat. Parker, & Godwin, in Bonifacio. Bonifacius Ar∣chiepiscopus Cantuariensis extorquet pecu∣niam.
• * 1.598

  Mat. Paris, p. 728, 729. Mat. Parker Antiquitates Ecclesiae Brit. and Godwin. Mandatum ini∣quum Archie∣piscopi Cantu∣ariensis.
• * 1.599

  Mat. Paris, p. 697. Mat. Westm. Anno 1247 See God∣win in his Life. Willielmus de Eboraco in E∣piscopum Sa∣risburiensem electus.
• * 1.600

  Richardus de Crokesle in Ab∣batem Westmo∣nasteriensem electus.
• * 1.601

  Mat. Paris, p. 696, 607, to 612. Mat. Westm. An. 1246, 1247.
• * 1.602

  Pat. 30 H. 3. m. 9. in doiso.
• * 1.603

  * Serenitalis.
• * 1.604

  Claus. 30 H. 3. m. 24. intus. Pro Rotomag. Archiepiscop.
• * 1.605

  See here, p. 641, 642. Mat. Paris, p. 664. Abbas Clunia∣censis extorquet à suis Priorati∣bus decimam.
• * 1.606

  Claus. 30 H. 3 m. 22. intus. De pecunia ar∣restanda.
• * 1.607

  Here, p. 624, 925, 627.
• * 1.608

  Pat. 30 H. 3. m. 6. intus.
• * 1.609

  Coventr.
• * 1.610

  Pat. 30 H. 3. m. 2. De Assensu electioni adhi∣bito.
• * 1.611

  Claus. 30. H. 3. m. 5. dors.
• * 1.612

  Nota.
• * 1.613

  Nota.
• * 1.614

  Claus. 30. H. 3. m. 5. dorso.
• * 1.615

  Claus. 30 H. 3. m. 7. dors.
• * 1.616

  Their names discover them to be foraigners
• * 1.617

  Claus. 30 H. 3. m. 2. dors.
• * 1.618

  Mat. Paris, p. 697. Mat. Westm. p. 216. Conclusic toti∣us anni.
• * 1.619

  Mat. Paris, p. 697. Mat. Westm. Anno 1247. Mat. Parker Antiqu. Eccles. Brit. p. 183. Conciliū Lon∣dini convoca∣tum.
• * 1.620

  Here p. 678, 679.
• * 1.621

  Mat. Paris, p. 700, 701. Mat. Westm. Anno 1247. Mat. Parker, p. 184. Duo Fratres Minores Angli∣ci mittuntur à Papa in Angli∣am, ad pecuni∣am extorquen∣dam.
• * 1.622

  non.
• * 1.623

  Papa pet••••t à Praelatis Fran∣ciae pecuniam sibi mutuo praestari.
• * 1.624

  Mat. Paris p. 652. Mat. Westm. Anno 1245. Mat. Parker in Bonifacio. Martinus Ca∣pellanus in An∣gliam missus.
• * 1.625

  Godefridus Bethlimitanus electus Legatus in Scotiam mittitur.
• * 1.626

  Missus in Hi∣berniam M. Jo∣hannes.
• * 1.627

  Constitutio de intestatis in ir∣ritum revocata.
• * 1.628

  Mat. Paris, p. 705, 706. Exactio Papa∣lis facta per Jo∣hannem Angli∣cam Minoritā.
• * 1.629

  Mat. Paris, p. 706, 707. Aucta est po∣testas fratris J. per autenticum Papale.
• * 1.630

  Timent Eccle∣siastici sua bo∣na amittere.
• * 1.631

  The Popes Non obstante's the ground of our Kings and Laymens.
• * 1.632

  Gravamen in∣auditum.
• * 1.633

  Appellatio ad P••pam.
• * 1.634

  Nota.
• * 1.635

  Additamenta Matthaei Paris. p. 159. Potestas con∣cessa fratri Jo∣hanni, de ordi∣ne Minotum primo.
• * 1.636

  Nota.
• * 1.637

  Item aliud Au∣tenticum.
• * 1.638

  Item aliud Au∣tenticum.
• * 1.639

  Mandatum Pa∣pae fratri Jo∣hanni de Ordi∣ne Minorum.
• * 1.640

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. p. 707, 708, 709 Convocatio Nobilium Ang∣liae ad Parlia∣mentum.
• * 1.641

  Matth. Paris p. 708. Applicat in Angliam Sabi∣nensis Episco∣pus Cardinalis Legatus.
• * 1.642

  Page 716.
• * 1.643

  Here, p. 686▪
• * 1.644

  * Hist. Angl. p 709. Odo Archie∣piscopus Ro∣thomagus obiit.
• * 1.645

  Hist. Angl. p. 607, to 612. 696. Additamenta, p. 158. Anno 1246, 1247. De E∣ventibus Ang∣liae, l. 2. c. 14.
• * 1.646

  Here p. 563, 564.
• * 1.647

  * Mat. Paris Hist. Angl. p. 709. Willielmus de Longa Spata, cum aliis No∣bilibus cruce signatur.
• * 1.648

  Mat. Paris, p. ••11. ••••degit Co∣mes Richardus pecuniam de Cruce signatis.
• * 1.649

  * Mat. Paris Hist. Angl. An. 1247. p. 717. Mat. Westm. p. 216. Brevis totius Anni descriptio
• * 1.650

  Here, p. 629, 630. Mat. Pa∣ris, p. 667, 668
• * 1.651

  Hist. Angl. Angliae. p. 693, 694.
• * 1.652

  Rex prohibet Inquisitiones ab Episcopo Lincolniensi Institutas.
• * 1.653

  * Mat. Paris p. 697, 698. Preuves des Li∣bertez de Leg∣lise Gallicane, p. 229, 230. Conspiratio quorundam Nobilium Franciae contra Papam.
• * 1.654

  Nota.
• * 1.655

  Aliud Scriptum contra Clerum.
• * 1.656

  Licenses for Pluralities how introduced.
• * 1.657

  Preuves des Li∣bertez de Leg∣lise Gallicane, cap. 4. p. 165. & cap. 35. P. 1263.
• * 1.658

  Preuves des Li∣bertez de Leg∣lise Gallicane, cap. 5. p. 166, 167.
• * 1.659

  Claus. 31 H. 3. m. 1••. dorso.
• * 1.660

  Mat. Paris, p. 705. Nova Statura Regis Angliae.
• * 1.661

  Nota.
• * 1.662

  Claus. 33 H. 3. m. 11. dorso. See Rastals A∣bridgement of Statutes, Pro∣hibition 5. See Cooks 12 Reports, p. 26.
• * 1.663

  Claus. 35 H. 3. m. 6. dorso. See the Register of Writs, part 2. f. 36. Fitzher∣bert. Nat. Brev. f. 41. a. Rastals Abridgement of Statutes, Prohibition 5.
• * 1.664

  Claus. 36 H. 3. ••••. 14. d••••so.
• a 1.665

  Tract. 35. in Mat.
• b 1.666

  In Sermone de Passione & Cruce Domini.
• c 1.667

  In Exposit. in Psal. 118.
• d 1.668

  Comment. in cap. 5. Matth. in cap. 4. Jer. & Comment. in Zach. cap. 8.
• e 1.669

  Homil. 15. •••• Gen. Hom. in Psal. 5. Hom. 17 in Matth. Hom. 9. in Act. Apost. Hom. 8. & 19. ad Pop. Antioch. Hom. in Psal. 109. & lib. 1. De compunctione cordis.
• f 1.670

  Can. 4. in Matth. 5.
• g 1.671

  Lib. 1. Panacii contr. Ossenos.
• h 1.672

  Comment. in. Mat. 5.
• i 1.673

  Comment. in Mat. cap. 5.
• k 1.674

  Comment. in cap. 5. Jacobi.
• l 1.675

  Enar. in cap. 5. Mat.
• m 1.676

  Sixtus Senensis Bibl. Sanctae, l. 6. Annot. 26. p: 433, 434, &c.
• n 1.677

  Pelich∣dorffius contra Waldenses, c. 36. Bibl. Patrum Tom. 13. p. 331. See here Book 1. ch. 5. p. 369, 370, 374, 375.
• o 1.678

  Homil. 12. Tom. 2. p. 707.
• * 1.679

  Et quia peju∣rare non potest, qui non jurat, ideo ra••ò & non nisi necessitate▪ utamur jura∣mento, &c. Beda in Mat. Evang. c. 6▪ Tom. 5. col. 13.
• p 1.680

  Surius Con∣cil. Tom. 3. p. 280.
• q 1.681

  See Bracton l. 3. f. 106. Mirror des Ju∣stias, l. 2. c. 2. Cooks 2 Instit. f. 44. 142.
• r 1.682

  Caus. 2. qu. 5.
• s 1.683

  Surius Con∣cil. Tom. 3. p. 682.
• * 1.684

  Surius Con∣cil. Tom. 3. p. 682.
• t 1.685

  Surius Con∣cil. Tom. 3. p. 51••, 607, 674. Here, Book ••. p. 336, to 340. Book▪ 3. p. 327, 328.
• u 1.686

  Surius Con∣cil. Tom. 3. p. 561.
• * 1.687

  Mat. 5.
• * 1.688

  Id est ab illi infirmitate à quo cogeris ju∣rare: Et haec infirmitas ma∣lum est; tu au∣tem benè facis, qui bene jura∣tione uteris, ut al••••ri persuade∣as, quod utili. ter suades, Beda in Mat. c. 5. Tom. 5. col. 13.
• x 1.689

  See Cooks 12 Reports, p. 26, 27, 28, 29.
• y 1.690

  See Rastals Abridgement of Statutes, Prohibition 5.
• z 1.691

  Cooks 3 In∣stit. p. 149, 164, 165.
• * 1.692

  See an Exact Abridgement of the Records in the Tower, p. 30, 33, 34, 37, 48, 51, 74, 88, 202, 294, 318, 323, 353, 369, 371, 372, 387, 456, 471, 473, 475, 565, 568, 608, 612, 667.
• * 1.693

  c. 74, p. 164, 165.
• * 1.694

  To wit, by prescription & usage time out of minde.
• * 1.695

  3 Institutes, c. 74. p. 161.
• * 1.696

  See the Au∣thorities he there quotes in his Margin. Exact Abridge∣ment of the Records of the Tower, p. 13, 18, 32, 34, 35, 44, 48, 53, 62, 66, 109, 406, 466, 443. See Rastal, tit. Purveyors.
• * 1.697

  Fox Acts & Monuments, London, 1610. p. 1339.
• b 1.698

  Provinc. Con∣stit. l. 1. De cap. Extern. habitus, f. 13. a. De Jurejuran∣do, l. ••. cap. Evenit, f. 80. b.
• * 1.699

  Visitatio 2. See Gratian, caus. ••. qu. 5.
• d 1.700

  Mat. Parker, Antiq. Eccles. p. 185, 186, 187, 196, 199, 200, 204, 205, 225, 226, 227, 235, 267, 268, 309, &c.
• * 1.701

  Anno 1247. Mat. Paris, p. 712, 713. Quaedam por∣tio sanguinis Christi Londi∣num allata.
• * 1.702

  Rex Angli•• defert sangui∣nem Christi ad S. Petrum Westmonaster.
• * 1.703

  Episcopus Nor∣wicensis conci∣onatur populo de dignitate sanguinis Chri∣sti.
• * 1.704

  Had they not good cause to doubt?
• * 1.705

  Let themselves resolve this Question.
• * 1.706

  It seems this bloody Relique was not suffici∣ent to purchase such a Pardon, without this su∣peradded Bi∣shops indul∣gence.
• * 1.707

  Additamenta Matthaei Paris. p. 161, 162, 163.
• * 1.708

  The Evange∣lists in the Hi∣story of Christs death relate no such things as this fabulous Legend super∣addes there∣unto.
• * 1.709

  Luc. 22▪ 44.
• * 1.710

  Joan. 19. 39, 40, 41, 42.
• * 1.711

  Mat. 27. 60. c. 28. 2.
• * 1.712

  Mat. 27. 6••▪ 66.
• * 1.713

  Nota.
• * 1.714

  Gen. 9. 4. L. vit. 17. 14.
• * 1.715

  Joan. 20. 25, 27, &c.
• * 1.716

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 726. Novae Nun∣dinae constitutae apud Westimo∣nasterium.
• * 1.717

  Anno 1249.
• * 1.718

  Mat. Paris, p. 7••••. Mat. West. p. 236, 237.
• * 1.719

  Chapter of the Reliques; Third Part of his Works, fol. 182, 185.
• * 1.720

  Anno 804.
• * 1.721

  Fortè sangui∣nis ex imagine crucifixi Salva∣toris in Syria effusi portio delata Mantuam fuerat: eaque multis editis miraculis om∣nium Christia∣norum pectora incredibili re∣ligione perfude▪ rat. Sigonius de Regno Italiae, l. 4. p. 101.
• * 1.722

  Anno 1248. * Mat Paris, Hist. Angl. p. 720, 721.
• * 1.723

  Literae Regis Angliae ad E∣piscopum Du∣nelmensem.
• * 1.724

  * Mat. Paris, Hist. Angl. p. 729, 73••. Mat West••. Anno 1248. ••ox Acts and Monuments, Vol. 1. Gravamina di∣atim Ang••iae à Curia Romana illata.
• * 1.725

  Aliud enorme gravamen Pa∣pale.
• * 1.726

  * Mat. Paris, Hist. Angl. p. 731, 732.
• * 1.727

  Anno 32 H. 3.
• * 1.728

  Claus. 32 H. 3 do••s. 14. Pro Cecilia quae fuit uxore Elyae Piscatoris.
• * 1.729

  Claus. 32 H. 3. memb. 12. dors.
• * 1.730

  It was the Kings antient prerogative, on∣ly ratified by the Popes new grant.
• * 1.731

  See here, p. 683, 684, 685.
• * 1.732

  Claus. 32 H. 3. m. 12. dorso.
• * 1.733

  Cl. 32 H. 3. m. 12. doiso.
• * 1.734

  horreis.
• * 1.735

  Claus. 32 H. 3. memb. 6. dorso.
• * 1.736

  Claus. 32 H. 3. memb. 8. doiso.
• * 1.737

  Claus. 32 H. 3. m. 12. intus. Pro Decano & Capitulo Sancti Pet•••• Eborum.
• * 1.738

  Cl. 32 H. 3. m. 12. Pro Ar. chid. Lincoln.
• * 1.739

  Claus. 32 H. 3. memb. 14. dorso
• * 1.740

  Claus. 3. H 3. m 14. dorso.
• * 1.741

  Claus. 32 H. 3. m. 16. dorso.
• * 1.742

  Mat. Paris, p. 718, 719. Mat. Westm. Anno 1248. p. 229, &c. Obiit Episco∣pus Bathonien∣sis Robertus.▪ Generale Par∣liamentum ha∣bitum Londini.
• * 1.743

  Rex promis•••••• studet pacare universitatem Angliae.
• * 1.744

  Mat. Paris, p. 723, 724. Mat. Westm. Anno 1248. Exitus magni Parliamenti apud Londinum congregati.
• * 1.745

  Rex Angliae thesaurum suum vendit.
• * 1.746

  Mat. Paris p. 732, 733, 734. Cives Londi∣nenses à Rege graviter affli∣guntur.
• * 1.747

  Rex Angliae à nobilibus suis singulatim pre∣ce petit pecuni∣am.
• * 1.748

  Rex Angliae mendicat pecu∣niam à Praela∣tis Abbatibus
• * 1.749

  Literae Regis ad Praelatos Angliae.
• * 1.750

  Mat. Paris p. 730. 743. Mat. West. an. p. 1249. p. 138. Godwins Cata∣logue of Bps. p. 519.
• * 1.751

  Episcopus Du∣nelmensis Epis∣copatuum suum resignat.
• * 1.752

  Pat. 33 H. 3: m. 9. dorso.
• * 1.753

  Ibid. memb▪ 4▪
• * 1.754

  See here, p. 621, 622, 623.
• * 1.755

  Anno 1247. Mat. Paris Hist. Angl. p. 715, 718.
• * 1.756

  Misera oppres∣sio Walliae.
• * 1.757

  Thomas Wal∣lensis Episcopus Menevensis.
• * 1.758

  Mat. West. An. 1247. p. 228.
• * 1.759

  Pat. 33 H. 3. m. 3.
• * 1.760

  Claus. 33 H. 3. memb. 11. dors.
• * 1.761

  Claus. 33 H. 3. m. 6. dorso.
• * 1.762

  See p. 720.
• * 1.763

  Claus. 33 H. 3. memb. 9. dorso.
• * 1.764

  Claus. 33 H. 3. memb. 9. dorso.
• * 1.765

  Here p. 705.
• * 1.766

  Mat. Westm. Anno 1248. p. 232. Mar. Pa∣ris, p. 730. Moritur Simon de Langetuna.
• * 1.767

  Anno 1249.
• * 1.768

  Mat. Paris p. 737, 738. Imperator gra∣viter diffama∣tur.
• * 1.769

  Mat. Paris, p. 740.
• * 1.770

  Fratres Praedi∣catores & Mi∣nores telonarii Papae.
• * 1.771

  Anno 1249 p. 240.
• * 1.772

  Mat. Paris, p. 742.
• * 1.773

  Rediit a Curia Romana Epis∣copus Norwi∣censis.
• * 1.774

  Mat. Paris, p. 740.
• * 1.775

  Archiepiscopus Rothomagensis venit in Angli∣am.
• * 1.776

  Mat. Paris, p. 743. Discordia intet Abbatem de Burgo & ejus Conventum.
• * 1.777

  Mat. Paris, p. 74••, 746. Robertus Passe∣leve vitat Cu∣riam.
• * 1.778

  Anno 1250.
• * 1.779

  Mat. Paris, p. 747, 748. Multi Angliae Nobiles cruce∣signativendunt sua praedia.
• * 1.780

  Rex cum multis Nobili∣bus crucesigna∣tur.
• * 1.781

  Mat. Paris, p. 749. De unanimi consilio cruce∣signatorum.
• * 1.782

  Mat. Paris, Edit. Londini, p. 785, 787. Magnatum Angliae iter Hierosolymit.
• * 1.783

  Bernardus de Nympha pecu∣hiam collegit à cruce signatis.
• * 1.784

  Auctuariū Ad∣ditamentorum Matthaei Paris, p. 225, 226. Forma Rapinae Bernardi de Nympha.
• * 1.785

  Nota.
• * 1.786

  Hist. Angliae Edit. Londini, P. 777, 779. Variae opinio∣nes Colloquii Papae cum Co∣mite R.
• * 1.787

  Claus. 34H. 3. m. 11. dorso.
• * 1.788

  Mat. Paris, p. 758, 771, 772. & Mat. Westm. Exemplum me∣morabile turpis∣simae extorsi∣onis in Gallia factae.
• * 1.789

  Mat. Paris Hist. Ang. p. 771, 772. Indignatio Francorum au∣dita clade suo∣rum.
• * 1.790

  Historiae, p. 751 Fides multo∣rum vacillat.
• * 1.791

  Mat. Paris, p. 771. Querimonia super extorsio∣nibus pecunia∣rum.
• * 1.792

  Here p. 683, 684, 685.
• * 1.793

  Pat. 34 H. 3. Memb. 6. Dorso.
• * 1.794

  Pat. 34 H. 3. Memb. 8. Dorso De licentia eli∣gendi.
• * 1.795

  Pat. 34 H. 3. memb. 5. intus, Literae de pro∣curatione.
• * 1.796

  Pat. 34 H. 3. m. 5. Intus. De Excommu∣nicatione pro∣mulganda in Judaeos An∣gliae.
• * 1.797

  Claus. 34 H. 3. Memb. 15.
• * 1.798

  Claus. 34 H. 3. Memb. 18. Dorso. Pro Adomaro de Lezignan.
• * 1.799

  Claus. 34 H. 3. Memb. 10. Intus De ornamento Capellae libe∣rando Albo Cardinali.
• * 1.800

  Matt. Paris Hist. Angl. p. 747. Lincoln. Epis. citat suos Religioso
• * 1.801

  Nota.
• * 1.802

  Additamenta Matt. Paris p. 179.
• * 1.803

  Matt. Paris. Hist. Angl. p. 747. Epis. Linc. curiam Romanam ac∣cedit.
• * 1.804

  Mat. Paris p. 754.
• * 1.805

  Matt. Paris. Hist. Angl. p. 751. Deterioratur Ecclesiasticae li∣bettatis conditio
• * 1.806

  Literae Papales.
• * 1.807

  Claus. 20 H. 3. m. 3. dorso.
• * 1.808

  Bracton l. 2. c. 5. sect. 7 f. 14. a. &c. 14. sect. 1. f. 55. b. Britton l. 1. c. 17. 17 E. 2. c. 11. 39 E. 3. f. 35. b. Cooks 7 Report 16. a. Brook Preroga∣tive 35. Stam∣ford Preroga∣tive c. 11.
• * 1.809

  Claus. 20 H. 3. m. 10, 11. dors.
• * 1.810

  Nota.
• * 1.811

  Mat. Paris p. 776. Mat. Westm▪ Annis 1249, 1250. Redit Episco∣pus Lincolni∣ensis a Curia Romana.
• * 1.812

  Mat. Patis, p. 740, 748, 754, 755, &c. Mat. Westm. Anno 1250. Mat. Parker & God. win, in vita Bonifacii.
• * 1.813

  Archiepiscopus Bonifacius pro∣ponit Visitati∣onem facere.
• * 1.814

  Mat. Paris p. 754. 755. Mat. West. p. 242. Mat. Park. and Godwins. Archiepis B. tyrannis in cle∣rum Lond.
• * 1.815

  Resistit Eccle∣sia S. Barth. vi∣sitationi Archi,
• * 1.816

  Nota.
• * 1.817

  Rex Angl. au∣dire noluit con∣querentes de tyranni de Arch. B.
• * 1.818

  Arch. B. parat abitum versus curiam Roma∣nam.
• * 1.819

  See Mat. West. An. 1250. p. 242. & Mat. Parker in Bo∣nifacio.▪
• * 1.820

  Litera Episcopi Londinensis ad Abbatem S. Albani.
• * 1.821

  Here p. 629, 630, 698, 699, &c.
• * 1.822

  Additamenta Matthaei Paris. p. 179, 180.
• * 1.823

  coactione. Here p. 710.
• * 1.824

  Nota.
• * 1.825

  Here p. 710.
• * 1.826

  Here p. 699, 704, 705, 706.
• * 1.827

  Mat. Paris Hist. Angliae Edit. Londini 1640. p. 804. Mat. Parker Antiqu. Eccles. Brit, in Bonifacio. Literae Papales ad Abbatem de Sancto Albano & quosdam alios.
• * 1.828

  Here p. 629, 630, 698, 699.
• * 1.829

  Additamenta Matthaei Paris. p. 180, 181.
• * 1.830

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 773.
• * 1.831

  Detestabilis ex∣actio à Priora∣tu de Binham.
• * 1.832

  Mat. Paris Hist. p. 777. Papa cupit a∣pud Burdega∣lim commorari.
• * 1.833

  Regis Anglo∣rum Angustia.
• * 1.834

  Mat. Paris, p. 776, 777. Mat. Parker & Godwin in the life of Boniface. Episcopi Ang∣liae se opponunt Archiepiscopo Cantuariensi.
• * 1.835

  Mat. Paris, p. 773, 774, 777. Archiepiscopus Cantuariensis metu supprimit vocem queru∣lorum.
• * 1.836

  Archiepiscopi Cantuar. cla∣morem Cano∣nicorum S. Bartholomaei compescuit.
• * 1.837

  Mat. Paris, p. 760. Mat. Parker in Bonifacio, p. 185, 186, 187. Cantuariensis Archiepiscopus Romanam Cu∣riam adit.
• * 1.838

  Mat. Westm. Anno 1250. p. 242.
• * 1.839

  Mat. Paris, p. 776, 788. Mat. Westm. Anno 1250. Godwins Ca∣talogue of Bps. Mortuo Episc. Roffensi, eligi∣tur Laurentius de S. Martino.
• * 1.840

  Mat. Paris, p. 774, 775, &c. Mat. Westm. Anno 1250. Mors Willielmi Episcopi Win∣toniensis.
• * 1.841

  Here p. 581, to 596.
• * 1.842

  Rex omnem diligentiam ad∣hibet ut frater ejus Aethelma∣rus in Episc. Wintoniensem postularetur.
• * 1.843

  Sermo Regis quasi praedi∣cantis in Capi∣tulo Wintoni∣••nsi.
• * 1.844

  Monachi Win∣tonienses coa∣ct••, postularunt Aethelmarum in Episcopum suum.
• * 1.845

  Nota.
• * 1.846

  Rex Anglia de∣stinat nunci∣os suas ad Pa∣pam.
• * 1.847

  Literae Regis Angliae queru∣lae ad Papam.
• * 1.848

  Who prefer∣red by Popes provisions.
• * 1.849

  Mat. Paris, p. 788, 789. Confirmatur Aethelmarus in Episcopa∣tum Wintoni∣ensem.
• * 1.850

  Confirmatur Episcopus Rof∣fensis electus.
• * 1.851

  Mat. Paris, p. 780. Rex Angliae ce∣lebrat natalitia Wintoniae.
• * 1.852

  Here p. 741.
• * 1.853

  Auctuarium Additamento∣rum Mathaei Paris. p. 231.
• * 1.854

  Anno 1251.
• * 1.855

  Mat. Paris, p. 782, 783. Rex Angliae di∣tat fratres suos.
• * 1.856

  Episcopus Londinensis.
• * 1.857

  Mat. Paris, p. 777, 778, &c. Mat. Westm. Anno 1250. p. 244, 245. 25. Quinqua∣genae consum∣matae à tempo∣re gratiae.
• * 1.858

  Mirabilia ulti∣mae Quinqua∣genae.
• * 1.859

  Here p. 751. Pluralities & Commendaes.
• * 1.860

  See here p. 555, 556.
• * 1.861

  Nota.
• * 1.862

  Mat. Paris Hist p. 73••. Impe∣rator F. lethise rum pot onem evadit.
• * 1.863

  Lamentati•• Frederici▪
• * 1.864

  Mat. Paris, p. 742.
• * 1.865

  Mortuo alio fi∣lio Fredericus infirmatur.
• * 1.866

  Petrus Cabo∣che Legatus in Apuliam missus
• * 1.867

  Mat. Paris, p. 78. 9
• * 1.868

  Mat. West. A••. 1250.
• * 1.869

  An. 1251.
• * 1.870

  Pat. 35 H. 3. m. 11. intus. De die anni∣versar. Isabellae Matris Regis.
• * 1.871

  Here p. 310.
• * 1.872

  Pat. 35 H. 3. m. 6. intus. Pro Richardo sancto Angeli Diacano Car∣dinali.
• * 1.873

  ••••t. 35 H. 3. m. 3.
• * 1.874

  ••••o presentati∣•••••• ad Ecclesi∣am
• * 1.875

  Claus. 35. H. 3. m. 15. dors.
• * 1.876

  Claus. 35 H. 3. m. 35. dors.
• * 1.877

  Claus. 35 H. 3. m. 9. doiso,
• * 1.878

  Claus. 35 H. 3. m. 25. dors.
• * 1.879

  Claus. 35 H. 3. m. 21. dors.
• * 1.880

  Claus. 35 H. 3. m. 25. dors.
• * 1.881

  Here p. 735.
• * 1.882

  Claus. 35 H. 3. m. 21.
• * 1.883

  Roc. Fin. 35. H. 3. m. 20.
• * 1.884

  Claus. 35 H. 3. m. 13. intus. De pluribus in∣veniendis in Capella de Windleshour.
• * 1.885

  See Rastal Mortmain, 1, 2, & 8. Pat. 7 E. 1. m. 2. Claus. 7 E. 1. m. 5. dors. Cooks 2 Instit. De Prohibitio∣ne contra Bar∣thol. de Creke.
• * 1.886

  Here p. 720, 721.
• * 1.887

  Claus. 35 H. 3. m. 9. dorso.
• * 1.888

  Here p 683, 684, 685.
• * 1.889

  Claus. 35 H. 3. m. 6. Here p. 705.
• * 1.890

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 784. Detestabiles adjectio no▪ obstante in Cu∣rias Laicorum derivatur.
• * 1.891

  See 2 R. 3. 12. 2 H. 7. 6. Brook Patents 109. Hobarts Reports, p. 146, 214, 230. Plowdens Com∣ment. p. 502.
• * 1.892

  Hist. Angl. p. 757.
• * 1.893

  See here, p. 666, 667.
• * 1.894

  Mat. Paris, p. 727.
• * 1.895

  Here p. 724.
• * 1.896

  Mat. Paris Hist. p. 784, 785. Godwins Cata∣logue of Bps. p. 519, 520. Lis super por∣tione Episcopi quondam Du∣nelmensem.
• * 1.897

  Mat. Paris Hist. p. 783. Confoederatio▪ aliquorum Re∣ligiosorum.
• * 1.898

  Mat. Paris Hist. p. 789. Visitatio Epis∣copi Lincoln.
• * 1.899

  Mat. Paris Hist. p. 799.
• * 1.900

  Episcopus Lin∣colniensis punit incontinentes, & multos facit Presbyteros.
• * 1.901

  Nota.
• * 1.902

  See here p. 705, 706.
• * 1.903

  See here p. 744, 745.
• * 1.904

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 784. Decanus & Canonici Lon∣ninenses absol∣vuntur.
• * 1.905

  Mat. Paris, p. 786.
• * 1.906

  Decanus & Canonici Lon∣ninenses Ex∣cōmunicantur.
• * 1.907

  Mat. Paris, p. 787.
• * 1.908

  Succiduntur ne nora Archi∣episcopatus Cantuariensis.
• * 1.909

  Mat. Paris, p. 790.
• * 1.910

  Decanus Lon∣dinensis Ro∣manam Curi∣am adiit.
• * 1.911

  Flores Hist. pars 2. p. 249.
• * 1.912

  Historiae Edit. Lond. p. 752.
• * 1.913

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 790. Discordia inter Abbatem & Conventum Westmonaster.
• * 1.914

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 793. Adventus Ab∣batis Westmo∣nasterii à Cu∣ria Romana.
• * 1.915

  Mat. Paris, p. 814, 815. Privilegium Regis Conven∣tui Westmona∣steriensi con∣cessum.
• * 1.916

  Pat. 36 H. 3. m. 3. intus.
• * 1.917

  Charta Regis Angliae, pro Priore & Con∣ventu Westm.
• * 1.918

  Mat. Paris Hist. p. 814, 815. Regis furor in Abbatem West∣monasteriensē.
• * 1.919

  Claus. 36H.3. m. 14. dorso. De Monasterio Westmonaster.
• * 1.920

  Mat. Paris, p. 794. Adventus electi Wintoniensis in Angliam à Curia Roman••.
• * 1.921

  Anno 1251▪ P. 249.
• * 1.922

  Mat. Paris Hist. p. 791. Indignae Literae Papales.
• * 1.923

  Nota. 2 Thes. 2.
• * 1.924

  Hist. p. 802▪
• * 1.925

  Annalis Con∣clusio.
• * 1.926

  Anno 1252. Mat. Paris p. 804. Episcopus Rof∣fensis colligit quintam par∣tem reddituum suorum subje∣ctorum.
• * 1.927

  Mat. Paris Hist. p. 80••. Papa animat Regem Angliae ad Peregrinan∣dum.
• * 1.928

  Mat. Paris Hist p. 807. Rex Angliae jurat peregri∣naturum in Terram San∣ctam.
• * 1.929

  As the event demonstrated.
• * 1.930

  Claus. 36 H. 3. m. 16. dors. Archiepiscopo Cantuar, pro. Rege.
• * 1.931

  Claus. 36 H. 3. m. 15. dors. De praedicatio∣ne Crucis.
• * 1.932

  Claus. 36 H. 3. m. 17. dorso. Hibern.
• * 1.933

  * Claus. 36 H. 3. m. 17. dors. De gratia Do∣mino Regi con∣cessa per Do∣minum Papam.
• * 1.934

  Claus. 36 H. 3. m. 22. dorso.
• * 1.935

  Claus. 36 H. 3. m. 11. dorso. Pro crucesig∣natus.
• * 1.936

  Pat. 36 H. 3. m. 7. dorso. De crucesigna∣tione Regis.
• * 1.937

  Pat. 36 H. 3. m. 7. dorso.
• * 1.938

  Pat. 36 H. 3. m. 6. dorso.
• * 1.939

  Pat. 36 H. 3. m. 6. dorso. Item de nego∣tio Crucis.
• * 1.940

  Pat. 36 H. 3. m. 6. dorso.
• * 1.941

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 821, 822, 823. Magnum Par∣liamentum Lond••ni habi∣tum. See Matthew Parker, Holin∣shed, Grafton, Speed, Daniel.
• * 1.942

  Ubi Rex aux∣ilium pecuniare postulat, Epis∣copus autem Lincolniae Ro▪bertus primo contradixit, postea alii ani∣mati per eum restiterunt. Mat. Westm▪ p. 250.
• * 1.943

  Rex Angliae iratus, à suis aulicis mitiga∣tur.
• * 1.944

  Respondent Praelati bland•• petitioni Regis
• * 1.945

  Rex proposito persister.
• * 1.946

  See here p. 767, 768.
• * 1.947

  Mat. Paris Hist p. 823, 824. Rex digreditur ad materiam.
• * 1.948

  Rex no•••••• ra∣tioni acqui∣escere.
• * 1.949

  Mat. Paris Hist▪ p. 824. 825. Constantia Wint Clerico∣rum.
• * 1.950

  Lond. solvunt viginti Marcas Regi.
• * 1.951

  Mat. Paris Hist. p. 804.
• * 1.952

  2 Thes. ••.
• * 1.953

  Tractatio de rebus Gasconiae.
• * 1.954

  Mat. Paris Hist. p. 825, 826. Solvitur Con∣cilium cum Re∣gis indignati∣one.
• * 1.955

  Exitus Conci∣lii.
• * 1.956

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 806. Beneficiati re∣nuunt ad Sa∣cerdotium pro∣moveri.
• * 1.957

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 813. Episcopus Lin∣colniensis po∣testatem impe∣trat à Papa vi∣carios ordinan∣di.
• * 1.958

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 812. Periculum im∣minens Eccle∣siae Sancti Aed∣mundi.
• * 1.959

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 834. Jactura & in∣famia Ecclesiae Sancti Mariae Eboraci.
• * 1.960

  Mat. Paris Hist. p. 823, 824. Rex reditus va∣cantes distri∣buit indignis.
• * 1.961

  Mat. Paris Hist. p. 826, 827. Verba Magistri Hospitalis cum Rege habita.
• * 1.962

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 829. Albertus Papae Notarius venit in Angliam.
• * 1.963

  Anno 1252. p. 150, 151.
• * 1.964

  Claus. 37 H. 3. m. 18. dorso. De Literis di∣rectis Domino Papae.
• * 1.965

  Here p. 761, 762.
• * 1.966

  Mat. Paris Hist. p. 832. Mat Westm. p. 251. Episcopus Lin∣colniensis facit computare red∣ditus alieno∣rum in Anglia.
• * 1.967

  * Here p. 753.
• * 1.968

  * See Sir Roger Twysdens hi∣storical vindica∣tion p. 59. 60.
• * 1.969

  Additamento∣rum Mat. Paris f. 135. Hist. An. 1252. p. 287. Sir Roger Twis∣den his histori∣cal vindication p. 59. 60.
• * 1.970

  Annalis Con∣clusio.
• a 1.971

  An historical vindication of the Church of England, c. 3. sect 65. 66. 67. 68. 69. 70.
• b 1.972

  ••oh. Hagulst co••. 276. 8.
• c 1.973

  Mat. Pa••••s An. 1207. p. 222. 40.
• d 1.974

  Diceto col. 507 53. & 508. 20.
• e 1.975

  Mat. Paris An. 1206. ••. 214. 44
• f 1.976

  Bulla Gregorii 9. apud Mat. Paris A••. 1229 p. 355, 46.
• g 1.977

  Mat. Paris, p. 335, 44.
• h 1.978

  Additamenta Mat Paris MS. in Bibliotheca Cotton. f. 133. cui initium; Dicturus quod injunctum est mihi.
• i 1.979

  Here p. 777.
• k 1.980

  Roger Hove∣den ••. 453. b. 30. 454. b. 2. Ge••val. Do••o∣bern. col 1682. 27. in Vita Huberti.
• l 1.981

  S•••• here Book 3. ch. 2. p 234, to 238.
• m 1.982

  In antiquo MS Bullarum Romanorum Pontificum Ar∣chiepise. Cant. Bulla 6 Honor. 3.
• * 1.983

  26 Febr. 1221:
• n 1.984

  In eodem MS. Greg. 9. Bulla 3.
• * 1.985

  o April 17. An. 1230.
• p 1.986

  Mat. Paris, 1371.
• q 1.987

  Mat. Paris An. 1241. p 549. 18. 22.
• r 1.988

  Idem, Anno 1240. p. 532. 43.
• s 1.989

  Mat. Paris p. 666.
• t 1.990

  Mat. Paris, Anno 1246. p. 699. 9.
• u 1.991

  Cardinal Ossat. Epist. 296. Dat. Rom. 1601. Decem••. 22.
• x 1.992

  Rot. Par l. •• R. 2. n. 37.
• * 1.993

  Mat. Paris Hist▪ Edit Londini p. 846. Literae Papales aliquantulum mit••gatoriae seu relaxativae.
• * 1.994

  Mat Pariensi•• Additamenta. p. 184, 185.
• * 1.995

  Pontificum had been truer.
• * 1.996

  Claus. 36 H. 3. m. 20. dorso
• * 1.997

  Claus. 36 H. 3. m. 21. dorso. Pro Johanne Capellano de Coventria.
• * 1.998

  Claus. 36 H. 3. m. 22. dorso.
• * 1.999

  Claus. 36 H. 3. m. 8. dorso.
• * 1.1000

  Claus. 36 H. 3. m 23. dorso. W. Norwicen. Episcopo pro Rege.
• * 1.1001

  See here p. 471, to 474.
• * 1.1002

  Claus. 36 H. 3. m. 23. dors. De Bastard.
• * 1.1003

  Claus. 36 H. 3. m. 32. dors. Pro Mereduc filio Griffini.
• * 1.1004

  Claus. 36 H. 3. m. 24 dorso. Pro hominibus de Heth.
• * 1.1005

  Claus. 26. H. 3 m. 18. intus.
• * 1.1006

  Claus. 36. H. 3. m. ••6. do••s. De prohibitio∣ne facta Pisto∣ribus.
• * 1.1007

  Claus. 36 H. 3. m. 7. dorso.
• * 1.1008

  Claus. 36 H. 3. m. 16. dors.
• * 1.1009

  Claus. 36 H. 3. m. 15. intus. Hibern.
• * 1.1010

  Claus. 36 H. 3. m. 15. dorso. De assensu ele∣ctionis Hibern.
• * 1.1011

  Here p. 756.
• * 1.1012

  Liberat. 36 H. 3. m. 12. intus. Lib pro magi∣stro Bocc. Ca∣merario Domi∣ni Papae.
• * 1.1013

  Idem intus. m. 16. De procuratore constituto in Curia Romana.
• * 1.1014

  Here p. 740, to 746.
• * 1.1015

  Mat. Paris Hist. p. 830, 831. Discordia inter Archiepiscopum & Winton. e∣lectum.
• * 1.1016

  Factum prae∣sumptuosum electi Winton.
• * 1.1017

  Querimonia fact•• Archi∣ep••copo.
• * 1.1018

  Archiepiscopus venit ad Oxon.
• * 1.1019

  Sententia pro∣mulgatur Ox∣onii.
• * 1.1020

  Matthaei Paris. Additamenta, p. 187, 188.
• * 1.1021

  Claus. 37 H. 3. m. 25. dorso. De prohibitio∣ne facta pro Archiepiscopo Cantuar. & Winton. electo.
• * 1.1022

  See here p. 6••9, 704, 705, 706, &c. 737, 740, to 744. to 761, 762.
• * 1.1023

  See p. 744.
• * 1.1024

  Mat. Paris Hist. p. 794 Advenit Abbas Cluniacensis in Angliam.
• * 1.1025

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 799. Visitatio apud sanctam Alba∣num facta.
• * 1.1026

  p. 169. to 179. where you may peruse them.
• * 1.1027

  Mat. Paris Hist. p. 829. Mat. Parker Antiq. Eccles. Brit. and God∣win in Bonifa∣cio. Sollicitudo procuratoris E∣piscoporum Angliae.
• * 1.1028

  Mat. Paris Hist. J••••d. p 820. 830 Archiepiscopi adventus in Angliam.
• * 1.1029

  Mat. Paris Hist. p. 835, 836. Moderatio de visitationibus.
• * 1.1030

  Mathaei Paris. Additamenta p. 182. 183.
• * 1.1031

  Jurisdictio∣nem.
• * 1.1032

  Mathaei Paris. Additamenta p. 186.
• * 1.1033

  Matthaei Paris Additamenta p. 188. De procuratio∣nibus Ecclesia∣rum Parochia∣lium.
• * 1.1034

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 851. Privilegium domus Sancti Augustini Can∣tuar.
• * 1.1035

  Historiae An∣glicanae Scrip∣tores Antiquae, col. 1899, to 1904.
• * 1.1036

  Tho▪ Addit Matt•• p. 18••
• * 1.1037

  Thorn. col. 1901. Additamenta Matthaei Paris. p. 188, 189.
• * 1.1038

  Mat. Paris p. 879.
• * 1.1039

  Here p. 336. 337.
• * 1.1040

  Mat. Paris His••▪ p. 838. 839. Magnum Parli∣amentum in quindena Pas∣chae habitum.
• * 1.1041

  And King Johns Charter concerning E-〈◊〉〈◊〉 there 〈◊〉〈◊〉ed, foreci∣••••d here p. 358, 359.
• * 1.1042

  Claus. 37 H. 3. m. 16. Deliteris di••e∣ctis Domino Papae.
• * 1.1043

  Claus. 37 H. 3. m. 19. dorso. De literis dire∣ctis Domino Papae.
• * 1.1044

  Claus. 37 H. 3. m. 4. intus.
• * 1.1045

  Mat. Paris Hist. 840.
• * 1.1046

  Mat. Paris Hist. p. 841. Archiepiscopus Cantuarensis visitationem fa∣cit.
• * 1.1047

  Here p. 761. 762.
• * 1.1048

  Mat. Paris Hist. p. 843. Epistola missa Papae ab Epis∣copo Lincol.
• * 1.1049

  Mat. 12. 30.
• * 1.1050

  Non obstante.
• * 1.1051

  2 Thes. 2.
• * 1.1052

  2 Cor. 10. 8.
• * 1.1053

  Mat. 16. 17.
• * 1.1054

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 844. Papa indigna∣tu•• valdè lectis Literis Episco∣pi Lincoln.
• * 1.1055

  Mat. Paris Hist. p. 846, 847. Mat. Westm. Anno 1253. p. 256, 257, &c. 260, 261. Episcopus Lin∣colniensis infir∣matur ad mor∣tem.
• * 1.1056

  Mat. Paris Hist. p 847, 848. Lugubris que∣rimonia de op∣preffionibus Ecclesiae.
• * 1.1057

  Mat Paris Hist. p. 848, 849. Mors Episcopi Lincolniensis Roberti.
• * 1.1058

  Mat. Paris Hist. p. 852. Annalis con∣clusio.
• * 1.1059

  Mat. Paris Hist. p. 855, 856, 868, 875, 877. Dirum somni∣um Innocentii quarti Papae.
• * 1.1060

  Papalis exerci∣tus victus.
• * 1.1061

  a Polychron. ••. 7. c. 36. b De Eventibus Angliae, l. 2. c. 16. col. 2436. See Godwin in his Life; Ba∣laeus in Inno∣centio 4.
• * 1.1062

  Mat. Paris Histo p. 853, 859. See Godwin in his life. H. de Lexinto∣na eligitur E∣piscopus.
• * 1.1063

  Mat. Paris Hist p. 850, 877. Discordia inter Archiepisco∣pum Bonifaci∣um & Capitu∣lum Lincoln.
• * 1.1064

  Pat. 37 H. 3. m. 8. dorso. De provisioni∣bus faciendis.
• * 1.1065

  Here p. 769.
• * 1.1066

  Pat. 37 H. 3. m. 23. intus. De crucesigna∣tis.
• * 1.1067

  Pat. 37 H. 3. m. 22. intus. De negotio Crucis.
• * 1.1068

  Pat. 37 H. 3. m. 19. vel 20. De procuratori. bus constitutis.
• * 1.1069

  Pat. 37 H. 3. m. 11. intus. De passagio Regis.
• * 1.1070

  Pat. 37 H. 3. m. 9. intus. Pro Archiepis∣copo Armach.
• * 1.1071

  Pat. 37 H. 3. m. 9. dorso. De procurato∣ribus constitutis in Curia Ro∣mana.
• * 1.1072

  Claus. 37 H. 3. m. 8. dorso. De missa beati Edwardi cele∣brandae.
• * 1.1073

  Mat. Paris Hist. p. 864, 865. Papa obtulit Regnum Sici∣liae Regi An∣glorum.
• * 1.1074

  Mat. Paris Hist. p. 865. Mar. West. An. 1254. p. 254. 255. Conradus Re•• siciliae mo••itur▪
• * 1.1075

  Exultat Papa de ••orte Con∣••adi Regis.
• * 1.1076

  Matthaei Paris. Additamenta p. 192, 193, 194.
• * 1.1077

  The Popes Will must be preferred before Gods publick worship.
• * 1.1078

  * Thus only of the Pope not him.
• * 1.1079

  Therefore the Popes grant to the King of England was meerly void.
• * 1.1080

  Was not this Pope the grand delinquent, guilty of this charge?
• * 1.1081

  Mat. Paris Hist. p. 868. 869. Innocentius quartus mori∣tur.
• * 1.1082

  Visio terribilis de eodem Papa.
• * 1.1083

  animas.
• * 1.1084

  Creatur Alex∣ander quartus Papa. Mat. West. p. 268. See Platina, Onuphrius, Stella, Balaeus, and others in Alexandro 4.
• * 1.1085

  Mat Paris Hist. p 883. Edmundus fili∣us Regis Angliae inv••sti••u•• Reg∣no Siciliae.
• * 1.1086

  Mat. Paris Hist, p. 883, 900. Rex impedit electionem Ar∣chiepiscopi E∣boracensis, See Godwin i•• his life.
• * 1.1087

  Pat. 38 H. 3. m. 3. De quibusdam assignatis ad negotium Cru∣cis exequendū.
• * 1.1088

  Pat. 38 H. 3. m. 3. dorso. De negotio Crucis.
• * 1.1089

  Claus. 38 H. 3. m. 8. dorso. De Decimis Ecclesiarum ad negotium Cru∣cis.
• * 1.1090

  Pat. 38 H. 3▪ m. 2. intus. De quodam ad∣mittendo in Hi∣bernia ad De∣cimas Ecclesia∣rum colligen∣das.
• * 1.1091

  Claus. 38 H. 3. m. 5. De quodam misso in Hiber∣nia ad Decimas Ecclesiarum colligendas.
• * 1.1092

  Claus. 38 H. 3. m. 5. dors.
• * 1.1093

  Claus. 38 H. 3. m. 3. intus. Hibern.
• * 1.1094

  Claus. 38 H. 3. m. 10. dorso. Hibern.
• * 1.1095

  Claus. 38 H. 3▪ m. 13.
• * 1.1096

  Rot. Vascon. 38 H. 3. m. 3. intus. Pro Decano & Capitulo Wa∣terford.
• * 1.1097

  Claus. 38 H. 3. m. 9. dorso. Hybern.
• * 1.1098

  Claus. 38 H. 3. m. 11. dorso De non tenen∣do placitum in Curia Christi∣anitatis.
• * 1.1099

  Claus. 38 H. 3. m. 2. intus. Pro Archiepis∣copo Cantuar. * Here p. 339.
• * 1.1100

  Claus. 38 H. 3. m. 15. intus. De prohibitio∣ne facta Archi∣episcopo Cant. pro Rege.
• * 1.1101

  Claus. 38 H. 3. m. 2. intus. Pro Henrico de Sobburr.
• * 1.1102

  Claus. 38 H. 3. m. 14. De quibusdam liberandis Offic. Cantuariensis Archiepiscopi.
• * 1.1103

  Claus. 38 H. 3. m. 8. intus. Pro Capitulo S. Petri Ebor.
• * 1.1104

  Rot. Vascon. 38 H. 3. m. 4. intus. De dedicatio∣ne Ecclesiae Westm.
• * 1.1105

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 866. Inauditum mandatum Re∣gis Angliae.
• * 1.1106

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 867. Rex ex bonis Abbatium va∣cantium solvit suis debitoribus
• * 1.1107

  Mat. Paris Hist. p. 881, 882. Mat. Westm. Anno 1255. p. 274. Episcopi Here∣fordensis consi∣lium pr••••••m.
• * 1.1108

  Proditio inau∣dita.
• * 1.1109

  Mat. Paris Hist. p. 884, 885. M. Rustandus à Papa desti∣natus, venit in Angliam.
• * 1.1110

  Notwith∣standing all his former Writs, Oathes, En∣gagements, De∣clarations to foreign Princes, to perform this voyage.
• * 1.1111

  Mat. Paris Hist. p. 884, 885. Mat. Westm. Anno 1254. p. 261. Parliamentum celebratum, propter com∣missionem M. Rustandis
• * 1.1112

  Mat. Paris Hist. p. 885, 886. Literae Papales impetratae pe•• Episcopum He∣refordensem.
• * 1.1113

  Mat. Paris Hist. p. 886, 887. Consilium Londini habi∣tum à Praelatis Angliae.
• * 1.1114

  Episcopus Here∣fordensis & sui nituntur schis∣ma inter Praela∣tos suscitare.
• * 1.1115

  Mat. Paris Hist. p. 888, 889. Secunda con∣gressio Praela∣torum coram Rustando.
• * 1.1116

  Anni Conclu∣sio.
• * 1.1117

  Mat. Paris Hist. p. 889, 890.
• * 1.1118

  Claus. 39 H. 3. m. 6. dorso. Pro Episcopui Roff.
• * 1.1119

  Claus. 39 H. 3. m. 6. dorso. De Festo San∣cti Edwardi ce∣lebrando.
• * 1.1120

  Claus. 39 H. 3. m. 7. dors. Pro Crucesig∣natis, de tra∣hendo cum Ba∣listis.
• * 1.1121

  Claus. 39 H. 3. m. 7. dors. Pro Episcopo Dunelm.
• * 1.1122

  Claus. 39 H. 3. m. 7. De excommu∣nicato à prisona deliberando percautionem.
• * 1.1123

  Claus. 39 H. 3. m. 8. dors. Hiberniae.
• * 1.1124

  Claus. 39 H. 3. m. 8. dors.
• * 1.1125

  Here p. 784.
• * 1.1126

  Claus. 39 H. 3. m. 8. dors. Pro Archidaco∣no de Leges.
• * 1.1127

  Claus. 39 H. 3. m. 8. dors. Pro Capellanis ministrantibus in Castro Not.
• * 1.1128

  Claus. 30 H. 3. m. 8. dors. Pro Rege de Orationibus▪
• * 1.1129

  Claus. 39 H. 3. m. 11. dorso. De prohibitio∣ne.
• * 1.1130

  Nota.
• * 1.1131

  Claus. 39 H. 3▪ m. 4. dorso. De Inhibitione
• * 1.1132

  Nota▪
• * 1.1133

  Claus. 39 H. 3. m. 17. dorso. De querela Ci∣vium Eborum versus Archie∣pisc. Eborum.
• * 1.1134

  Nota.
• * 1.1135

  Nota.
• * 1.1136

  Here p. 699, 704, 705▪
• * 1.1137

  Praecentori
• * 1.1138

  Claus. 39 H. 3, m. 17. dorso. De Prohibitio∣ne.
• * 1.1139

  Pat. 39 H. 3. m. 4. dorso. De Prohibi∣tione.
• * 1.1140

  Pat. 39 H. 3. m. 9. dorso. De Prioratu Winton.
• * 1.1141

  Nota.
• * 1.1142

  Pat. 39 H. 3. m. 14. intus. De Monachis Cathedralis Ec∣clesiae Winton.
• * 1.1143

  Pat. 39 H. 3. m. 4. dorso. De Procuratore substiruto.
• * 1.1144

  Claus. 39 H. 3. m. 11. dorso De Palfr. & Cuppa Abbatis Oseney.
• * 1.1145

  Pat. 39 H. 3. m. 1. dorso. De facto Apu∣liae.
• * 1.1146

  Pat. 39 H. 3. m. 4. dorso. De negotio Crucis.
• * 1.1147

  Pat. 39 H. 3. m. 13. intus. Pro pauperibus Hospit. & viris religiosis in Winton. Dioc.
• * 1.1148

  Claus. 39 H. 3. m. 8. dors. Pro Herefor∣densi Episcopo.
• * 1.1149

  Patent: 39. H. 3. m. 13. intus. Pro Ecclesia & Capitulo Sancti Martini Lond,
• * 1.1150

  Fines 39 H. 3. m. 13. dors.
• * 1.1151

  Fines 39 H. 3. m. 12. dors.
• * 1.1152

  Fines 39. H. 3. m. 12. dors.
• * 1.1153

  Fines. 39. H. 3. m. 11. dors.
• * 1.1154

  Fines 39. H. 3. m. 1. dorso.
• * 1.1155

  The names o•••• torne and illegible in the Roll.
• * 1.1156

  Anno 1256. Mat. Paris Hist▪ Angl. p. 891. Praelati Angliae mutire non au∣dent contra Ru∣stand••m.
• * 1.1157

  Mat Paris Hist. Angl. p. 895. Conventus E∣piscoporum An∣gliae Londini.
• * 1.1158

  Mat. Westm▪ Anno 1256. p. 275.
• * 1.1159

  Here p. 796▪ 797.
• * 1.1160

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 891. Provisio de ob∣servandis Char∣tis libertatum concessarū, &c▪
• * 1.1161

  Multorum pia provisio ene••va∣tur.
• * 1.1162

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 892. Johannes Ro∣manus Archi∣diaconus Riche∣mundiae mo∣ritur.
• * 1.1163

  Mat. Paris Hist. p. 893, 894. Archiepiscopus Cantuariensis vexat Ecclesiam Roffen.
• * 1.1164

  Mat. Paris Hist. p. 894. W. de Hort. & W. de S. Ed∣wardo Monachi Sancti Albani Romam missi.
• * 1.1165

  Additamenta Matthaei Paris. p. 195, 196.
• * 1.1166

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 895. Literae Papales ad Abbatem S. Albani▪
• * 1.1167

  Mat. Paris Hist. p. 904. Origo detestan∣da obligationis.
• * 1.1168

  Literae Papales nofariae.
• * 1.1169

  Prior & Con∣ventus Dunel∣mensis & Gise∣burniae nolunt consentire obli∣gationi prae∣dictae.
• * 1.1170

  Mat. Paris Hist. p. 907. Ecclesia S. Al∣bani supponitur interdicto.
• * 1.1171

  Mat. Paris Hist. p. 895. Abbas de Wa∣red. misericordi∣am postulat a Rege.
• * 1.1172

  Abbas de Wa∣••ed, misericor∣diam postulat •• Rege.
• * 1.1173

  Mat. Paris Hist. p. 896. 897. Literae Papales pro ordine Cister.
• * 1.1174

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 896. Literae depre∣catoriae pro or∣dine Cisterc.
• * 1.1175

  Mat. Paris Hist. Angl. p 906. Monachi Ci∣stercienses vectigal solvere coguntur.
• * 1.1176

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 896. Modificatio Papalis.
• * 1.1177

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 897. Tepuit multo∣rum devotio er∣ga Papam.
• * 1.1178

  Mat. Paris Hist. p. 899, 900. Papa scribit Re∣gi ac Reginae Angliae.
• * 1.1179

  Yet Popes ea•• dispense with them to in∣fringe such Oathes, with∣out sin or scruple.
• * 1.1180

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 907. Redit Archie∣piscopus Can∣tuariensis ex▪ Italia in An∣gliam.
• * 1.1181

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 892. Mat. Westm. Anno 1257. p. 276. R. de Norwico electus in Ar∣chiepisc. Dubl.
• * 1.1182

  Mat. Paris Hist. p. 896, 897. Portus prohi∣betur.
• * 1.1183

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 892. Abbas Westm. & Rustandus transfretant.
• * 1.1184

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 900. Prior Winton. intiusus stabili∣tur.
• * 1.1185

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 902. Prior Winton. expulsi munus ad mensam Pa∣palem.
• * 1.1186

  Mat. Paris Hist. p. 905, 906, 926.
• * 1.1187

  Decanatus E∣boracensis per fraudem occu∣patur.
• * 1.1188

  Godwins Cata∣logue of Bps. p. 465, 466.
• * 1.1189

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 906. Obitus quorun∣dam Episcopo∣rum.
• * 1.1190

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 907. Scandalum or∣tum in Coeno∣bio Glaston.
• * 1.1191

  See Bracton l. 5. De excep∣tionibus, c. 25. sect. 2.
• * 1.1192

  Claus. 40 H. 3. m. 14. dorso. Pro Rogero Abbate de Glaston.
• * 1.1193

  See p. 350. Mat. Paris Hist. p. 907. Dublinensis & Eboracensis sta∣biliuntur in Ar∣chiepisc. suis.
• * 1.1194

  Acta Pontif. Ebor. col. 1725. Godwins Cata∣logue of Bps. p. 465.
• * 1.1195

  Mat. Paris Hist. p. 907. Andreas intru∣sus P••io. Win∣toniensis stabili∣tur.
• * 1.1196

  Pat. 40 H. 3. m. 7. dorso.
• * 1.1197

  Claus. 40 H. 3. m. 17. dorso.
• * 1.1198

  Pat. 40 H. 3▪ m. 22. dors. De Ecclesia Linc. Elongan. da.
• * 1.1199

  Pat. 40 H. 3. m. 12. intus. Pro Magistro Rustando.
• * 1.1200

  Pat. 40 H. 3. m. 17. dors. De inquisitione quadam capi∣enda. (de pue∣ro per Judaeum Crucifixo.)
• * 1.1201

  Mat. Paris Hist: p. 883, 488. Judaei duriter tractantur, ob puerum ab eis crucifixum. See Holinshed, Grafton, and others An. 40. H. 3.
• * 1.1202

  Octodecim Ju∣daei tracti ad patibulum &c suspensi.
• * 1.1203

  Par. 40 H. 3. m. 18.
• * 1.1204

  Here p. 827. 828.
• * 1.1205

  Pat. 40 H. 3. m. 13. Hybern.
• * 1.1206

  See here p. 829, 830.
• * 1.1207

  Pat. 40 H. 3. m. 15.
• * 1.1208

  Pat. 40 H. 3. m 15. dorso. Hibern.
• * 1.1209

  Ecclesiasticae:
• * 1.1210

  Claus. 40 H. 3. m. 8. dors. Pro Elyensi Episcop••.
• * 1.1211

  See here p. 829, 830.
• * 1.1212

  Claus. 40 H. 3 m. 14. dorso. De Priore de Thurgarton.
• * 1.1213

  Here p. 821.
• * 1.1214

  Claus. 40 H. 3. m. 16. dorso. Pro Hereford. Episcopo.
• * 1.1215

  Claus. 40 H. 3. m. 1••. dorso.
• * 1.1216

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 907. Episcopus He∣refordensis sibi colligit deci∣mam.
• * 1.1217

  Pat. 40 H. 3. m. 7. intus. De negotio Crucis.
• * 1.1218

  Pat. 40 H. 3. m. intus. Quia reddita fuerunt brevia.
• * 1.1219

  Ibidem.
• * 1.1220

  Claus. 40 H. 3. m. 5. dors. Pro Hospit. de Saundon.
• * 1.1221

  Claus. 40 H. 3. m. 7. dors. De Decima.
• * 1.1222

  Pat. 40 H. 3. m. 12. dors. De negotio Crucis.
• * 1.1223

  Pat. 40 H. 3. m. 2. dors. De Decima.
• * 1.1224

  Pat. 40 H. 3▪ m. 5. dors.
• * 1.1225

  Pat. 40 H. 3. m. 6. dors. De negotio Crucis▪
• * 1.1226

  Pat. 40 H. 3. m. 10. dorso. De duobus Millibus Mar∣carum ad ex∣pensas Abbatis Westm. & ali∣as Nunciorum Regis.
• * 1.1227

  Pat. 40 H. 3. m. 10. dors. De negotio Crucis.
• * 1.1228

  Pat. 40 H. 3. m. 13. dors. De negotio Crucis.
• * 1.1229

  Pat. 40 H. 3. m. 40. Pro Domo Mi∣litiae Templi.
• * 1.1230

  Pat. 40 H. 3. m. 13. intus. De negotio Crucis.
• * 1.1231

  Ibidem. m. 13. intus.
• * 1.1232

  Claus. 40 H. 3. m. 15. dorso. Ne Clerici ex∣eant Regnum.
• * 1.1233

  Pat. 40 H. 3. m. 20. dorso.
• * 1.1234

  Pat. 40 H. 3. m. 2••. dorso.
• * 1.1235

  Pat. 40 H. 3. m. 20. intus.
• * 1.1236

  Pat. 40 H. ••. m. 20. intus.
• * 1.1237

  Claus. 40 H. 3. m. 19. dorso.
• * 1.1238

  Pat. 40 H. 3. ••. 20. dorso.
• * 1.1239

  Claus. 40 H. 3. m. 9. intus. De passagio Magistri Ru∣standi.
• * 1.1240

  Claus. 40 H. 3. m. 13. dorso.
• * 1.1241

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 908. Multiplicantur in dies oppressi∣ones Ecclesia∣rum.
• * 1.1242

  Claus. 40 H. 3. m. 13. dorso.
• * 1.1243

  Claus. 40 H. 3. m. 13. do••••••.
• * 1.1244

  Hist. Angl. p. 910. Anni conclusio.