The first-[third] tome of an exact chronological vindication and historical demonstration of our British, Roman, Saxon, Danish, Norman, English kings supreme ecclesiastical jurisdiction from the original planting, embracing of Christian religion therein, and reign of Lucius, our first Christian king, till the death of King Richard the First, Anno Domini 1199 ... / by William Prynne, Esq.

Cantabit vacuus coram latrone viator.

In hoc autem▪ quod tu frater Johannes, & alii Praedicatores peccata magnatum au∣dacter non redarguitis, & facinora non detunicatis, haereticos censeo manifestos. Et addidit Episcopus, Quid est haeresis? Da definitionem. Et cum haesitasset frater J. non recolens authenticam ipsius rei rationem ac definitionem, subjunxit Episcopus fideli interpretatione Graeci Idiomatis in Latinum: Haeresis est sententia humano sensu electa, scripturae sacrae contraria, palam edocta, pertinaciter defensa. Haeresis Graecè, electio Latinè. Et consequenter subjunxit, reprehendens Praelatos maxime Romanos, qui consanguineis suis indignis, aetate et scientia in∣sufficientibus, curam committunt animarum. Dare curam animarum parvulo, sententia est alicujus Praelati, humano sensu electa propter carnem vel ter∣renitatem. Et est contraria scripturae sanctae, quae prohibet fieri Pastores, qui non sunt idonei ad arcendum lupos: & est palam edocta, quia manife••••e portatur Charta sigillata vel Bullata, et est pertinaciter defensa, quia si∣quis voluerit contradicere, suspenditur, excommunicatur, et super eum praelium sanctificatur. Cui tota definitio haeretici convenit, haereticus est. Sed quisque fidelis tenetur opponere se haeretico quantum potest▪ qui ergo potest contradicere, & non contradicit, peccat, & videtur fautor esse, secundum illud Gre∣gorii: Non caret scrupulo societatis occultae, qui manifesto facinori desinit obviare. Sed fratres tàm Minores quàm Praedicatores maximè obligantur ad oppositionem contra talem, cum utrique habeant ex officio gratiam praedicandi, sunt ad illud offici∣um per paupertatem liberiores: non solum peccant▪ si ei non contradicunt, imo fautores ipsius existunt, sicut & Apostolus ad Romanos, id est, non solumqui talia agunt, sed qui consentiunt, digni sunt morte. Potest ergo concludi, quod tam Papa, nisi ab hoc vitio cesset, quam dicti fratres, nisi curiosos se ex∣hibeant ad arcendum talem, digni sunt morte, scilicet perpetua. Item dicit Decretalis, quod super tali vitio, videlicet haeresi, potest et de∣bet Papa accusari.

Et quia noctes tunc temporis in longum protrahebantur, erat autem tertia nox ante festum Sancti Dionysii, Episcopus lethali taedio & infirmitate praegravatus, accer∣siri praecepit aliquos de Clericis suis, ut saltem mutuis collocutionibus recrearentur, quibus Episcopus dolens de jactura animarum per Papalis Curiae avaritiam, suspirans ait, Christus venit in mundum ut animas lucraretur: Ergo si quis animas perdere non formidat, nonne Antichristus merito est di∣cendus? Dominus sex diebus mundum condidit universum, sed ut hominem repararet plùs quam triginta annis laboravit; nonne ergo animarum destructor inimicus Dei et Antichristus censetur? Privilegia Sanctorum Pontificum Romanorum praedecessorum suorum, Papa impudenter annullare per hoc repagulum, Non obstante, non erubescit, quod non fit sine eorum praejudicio et injuria manifesta: sic enim reprobat et diruit, quod tanti et tot Sancti aedificarunt; ecce Sanctorum contemptus! Me∣rito igitur contemptor contemnetur, secundum illud Isaiae, Vae qui s••ernis, nonne contemneris? Quis ejus privilegia conservabit? Errorem suum ad hoc respondens Papa sic tuetur, Par in parem non habet imperium: Ergo Papa me Papam minime praevalet obligare. Ad hoc respondeo, ait Episcopus; Mihi videtur, non sunt pares navigans in mundi periculo, & gratulans in portus securitate. Da, ut aliquis Papa salvetur. Absit dicere contrarium; dicit Salvator, Qui minor est in Regno coelorum, major est Johanne Baptista, quo major inter natos mulierum nemo surrexit. Nonne major est ergo aliquis Papa dator privilegiorum vel confir∣mator, isto vivente? Profectò, major mihi videtur, ergo in minorem habet impe∣rium, non igitur debet praeteritorum. Nonne dicit Papa de suis plerisque praede∣cessoribus, ille vel ille piae recordationis praedecessor noster, &c. & saepè, adhaerentes Sancti praedec ssoris nostri vestigi••s, &c. Quare ergo quae jecerunt, diruunt fundamenta qui sequuntur? Plures Apostolici viri ••••um al••••••uod privilegi∣um prius piè concessum con••••marunt. Nonne plures divina gratia salvati, majores sunt uno solo adhuc periclitante? Item, antiqui Patres nostri v•••••• Apo∣stolici tempore sunt priores▪ et quos antiqui temporis attollit reverentia, venerabiles habere tenemur. Hoc benè attend••bat Sanctus virtute venerabi∣lis Benedictus, omnium spiritu sanctorum repletus in regula sua; qui prius venientes qualescunque authenticis viris tardius ad ordinem accedentibus p••aeponit, & esse prae∣cipit venerabiles & priores. Vnde ergo haec injuriosa temeritas, privile∣gia antiquorum sanctorum multorum in irritum revocare?

Praeterea, etsi multi alii viri Apostolici Ecclesiam afflixerint, ille gray us aliis coegit* 1.1 ancillari, et inconvenientia multiplicavit. Caursini enim manifesti usurarii, quos Sancti Patres & Doctores nostris, quos vidimus & audivimus, videlicet Magister eximius in Francia Praedicator, Abbas quoque de Flay Cisterciensis ordinis, Magister Jacobus de Viteri, Cantuariensis Archiepiscopus Stephanus exulans, Magister Robertus de Curcun, praedicando à partibus Franciae ejecerunt, quia anteà hac pe••••e Anglia non laborabat, iste Papa suscitavit et protegit suscitatos; et si quis oblo∣quatur, damnis et laboribus, teste Episcopo Londinensi Rogero, fatiga∣tur. Novit mundus, quod usura detestabilis habetur in utroque Testamento et a Deo prohibetur, nunc Domini Papae Mercatores vel Scambiatores, obmurmurantibus Judaeis, palam Londini foene∣rantur, viris Ecclesiasticis et maxime religiosis diversa machinan∣tur gravamina, cogentes quos gravat egestas mentiri, et signa sua scriptis mendac••••us appendere: quod est idololatrare, et veritati, quae Deus est abrenunciare. Verbi gratia, mutuo accipio marcas per annum pro centum libris: cogor conficere scriptum & signare, in quo confiteor me centum libras mutuo in fine anni solvendas recepisse. Et si fortè sortem pecuniae tibi infra mensem vel dies pauciores adqui•• tam usurario Papali solvere volueris, non recipiet, nisi integraliter centum libras: Quae conditio gravior est quam Judaeorum, quia quan∣docunque sortem Judaeo attuleris, recipiet benignè, cum tanto lucro quod tempori tanto se commensurat. Praetereà, novimus Papam fratribus Praedicatorum & Mino∣ribus praecepisse, ut morituris assistentes, quos inquirant diligenter, persuadeant ur∣genter, ut condant testamenta sua ad commodum & subsidium Terrae Sanctae, & crucem

assumant, ut cum convaluerint substantiolas eorum emungant, vel si moriantur ab executoribus tantum recipiatur vel extorqueatur. Cruce quoque signatos per∣sonis Laicis, sicut quondam in templo oves et boves venundari con∣sueveruut, vendit apporiando. Inspeximusque Literam Papalem, in qua in∣sertum reperimus, quod testamenta condentes, vel crucem suscipientes, et subsidium Terrae Sanctae impendentes, tantundem recipient indul∣gentiae, quantum pecuniae largientur. Praecepit insuper Papa ••••t multis suis scriptis, Praelatis, ut tali vel tali alieno et absenti et penitus indigno, qui nec Literas vel linguam novit indigenarum, ut praedicare posset vel confessiones recipere, vel saltem propter pau∣peres reficiendos et transeuntes suscipiendos, residentiam facere, providerent in Ecclesiastico beneficio, quantum vel quale duceret acceptandum. Item scimus Dominum Papam scripsisse Abbati de Sancto Albano, ut provideret cuidam Johanni de Camezana, quem nunquam viderat, in beneficio compecenti: et infra breve tempus provisum est ei in Ecclesia, quae annuatim 40. marcas et amplius valebat: sed ipse ea non contentus, conquestus est Papae. Scripsit igitur Papa Abba∣ti memorato, ut dicto Clerico uberius provideretur: nihilominus tamen reservata eidem Domino Papae prioris Ecclesiae donatione. Et non post haec dies multos venerunt ad praedicti Abbatis coenobi∣um, duae satis despicabiles personae Literas Papales deferentes; in quarum tenore insertum fuit, ut illico ipsis viris nobilibus ad sua ne∣gotia expedienda sine difficultate ad manum decem marcas Abbas conferret, quibus ampullosa et minantia verba proferentibus, Ab∣bas finem fecit. De viris quoque sanctis et literatis, qui saeculum ordine irregressibili pro Deo imitando reliquerunt, suos facit Papa telonarios, ad pecuniam argumentose extorquendam. Quod & ipsi onus inviti suscipiunt, ne inobedientes esse videantur. Et sic de saecularibus fiunt saeculariores, & mentitur in eis tragulorum vilitas, dum sub habitu paupertatis spiri∣tus habitat elationis; et quia non debet mitti in Angliam Legatus, nisi a Rege postulatus, mittit Papa Legatos sophisticos et transforma∣tos, sed non rubeis vestibus redimitos, magnis armatos potestati∣bus, nec est difficile exemplum invenire. Tot enim frequenter ad∣veniunt hujusmodi, ut eorum nomina audientibus taedium generaret. Caeterum, quod videre non consuevi, concedit Papa ob favorem saecularem, ut aliquis Episcopatum obtineat▪ nec tamen Episcopus existat▪ sed electus sempiternus: quod tantundem significat, ut lac et lanam habeat ovium, lupos tamen non abigendo, pristinos etiam reditus retinendo. Et cum haec et alia enormia, videlicet omne genus ava∣ritiae, usuram, symoniam et rapinam, omne genus luxuriae, libidi∣nem, gulam, et ornatum, quae in Curia illa regnant, detestaretur▪ ut vere de ipsa judicatur,

Ejus avaritiae totus non sufficit orbis, Ejus luxuriae meretrix non sufficit omnis.

Nitebatur prosequi, quomodo confisa Curia illa, ut Jordanus in∣fluat in os ejus, patulo hiatu aspirabat, ut etiam bona intestatorum et distincte legatorum sibi usurparent; et ut licentius hoc facerent, Regem in rapinis suis consortem facerent et participem. Nec libe∣rabitur Ecclesia ab Aegyptia servitute, nisi in ore gladii cruentandi. Sed haec profectò levia, sed in brevi, scilicet hoc triennio▪ ventura sunt graviora. In calce vero hujusmodi propheticae locutionis, quem praerumpentibus singultibus,

lachrymis, & suspiriis vix pronunciasset, abbreviata est lingua ejus, & deficiente ha∣litu, organum vocis siluit mutilatum.

Migravit igitur ab hujusmodi mundi, quem nunquam dilexit, exilio, Sanctus Lin∣colniensis* 1.2 Episcopus Robertus secundus, apud Bugedonam Manerium suum in nocte Sancti Dionysii. Domini Papae et Regis redargutor manifestus, Prae∣latorum correptor, Monachorum corrector, Presbyterorum director, Ciericorum instructor, Scholarium sustentator, Populi praedicator, Incontinentium persecutor, Scripturarum sedulus perscrutator di∣versarum, Romanorum malleus et contemptor. In mensa refectionis corporalis, dapsilis, copiosus, & civilis, hilaris & affabilis. In mensa vero spirituali devotus, lachrymosus, & contritus. In officio Pontificali sedulus, venerabilis, & in∣fatigabilis.

What melody was beard in the ayre near Bugden, ravishing the ears and hearts of the hearers, what ringing of Bells to the astonishment of the Auditors, that night this Bishop dyed and passed from Earth to Heaven, what miracles upon miracles were wrought at his Tomb after his decease, you may read at large in Matthew Paris, he being generally reputed a Saint worthy Canonization; therefore his de∣clamations against the Pope and his premised exorbitances, whiles ready to give up the ghost, must needs be real, weighty, and worthy consideration.

These his oppositions and declamations against the Pope, induced Mat. Paris to give this character of the year 1253. (wherein he dyed) at the close whereof, * Transiit igitur annus ille Papae et Papalibus, arctus et augurialis. The* 1.3 Pope being extremely angry with Grosthead, writ a Letter to the King of England, to digg up his bones and cast them out of the Church, as if he were a Heathen; whereupon this Bishops ghost appeared to him that night, expostulated with him, pricked him in the side, and haunted him till his death, thus related by Matthew Paris and others.

Hoc etiam anno, Dominus Papa dum una dierum iratus supra modum, vellet* 1.4 cum mala gratia omnium fratrum Cardinalium ossa Episcopi Lincol∣niensis corporis extra Ecclesiam projicere, et ipsum in tantam infami∣am praecipitare, ut Ethnicus, rebellis, et inobediens per totum mun∣dum acclamaretur: jussit talem Literam scribi Domino Regi Anglia transmit∣tendam, sciens quod ipse Rex libenter desaeviret in ipsum, & in Ecclesiam depraedan∣dam. Sed nocte sequenti apparuit ei idem Episcopus Lincolniensis Pontificalibus redimitus, vultuque severo, intuituque austero, ac voce terribili, ipsum Papam in lecto sine quiete quiescentem aggreditur & affatur, pungens ipsum in latere ictu im∣petuoso suo cuspide baculi, quem bajulabat, pastorali. Et dixit ei: Senebalde Papa miserrime, proposuistine ossa mea in mei & Ecclesiae Lincolniensis opprobrium extra Ec∣clesiam projicere? unde haec tibi temeritas? Dignius foret, ut tu, à Deo sublimatus & honoratus, Dei zelatores, licet defunctos, coleres. Nullam potestatem in me haberae, te Dominus amodò patietur. Scripsi tibi in spiritu humilitatis & dilectionis, ut errores tuos crebros corrigeres. Sed tu monita salubria superbo oculo, & fascinanti corde con∣tempsisti. Vae qui spernis, nonne & tu contemneris? Et sic recedens Pontifex Robertus, ipsum Papam, qui quando, ut dictum est, pungebatur, ab alto ingemuit, quasi lancea transverberatus, dereliquit seminecem, & voce flebili cum suspiriis ingemiscentem. Unde Camerarii ejus haec audientes, attoniti interrogaverunt, quidnam hoc sibi vel∣let? Papa verò cum gemitibus & suspiriis respondit, dicens: Terrores nocturni con∣turbaverunt me vehementer. Nec mihi penitus ut prius restaurabor restitutus, heu, heu, quantum latus dol••o, sum lancea genii lanc••atus. Nec comedit nec ••ibit illa die, fin∣gens se anhelis febribus inflammatum. Nec adhuc quievit Domini super eum ultio, cum indignatione.

Nec multo post, Papa non sentiens divinas per servum suum admonitiones, sed* 1.5 bellicis nimis & saecularibus negotus intendens, minus in eis prosperatur, licet curam, laborem, & sumptus non paucos expendendo. Sed Marte ci, imo Domino exerci∣tuum adversante, exercitus ejus, quem contra Apulos maximis sumptibus direxerat, sub ducatu consanguinei nepotis sui Willielmi, dissipatu••, victus & confusus, cum ejus Duce lethaliter vulnerato occubuit. Referuntur ibidem interfecti Christiani milites & servientes praevalidi stipendiarii Papae militantes, ad quatuor mille virorum. Et luxit tantum sanguinem Christianum effusum tota patria Romanorum. Direxerat

autem Papa iter illis diebus versus Neapolim: licet in latere quasi pleuresi infirma∣tus, vel lancea sauciatus. Nec potuit ei Cardinalis Albi physica suffragari. Non enim pepercit Robertus Lincolniensis Senebaldo Januens. Et qui vivum noluerat au∣dire corripientem, senserat mortuum impingentem. Nec unquam postea, ipse Papa unum bonum diem vel prosperum continuavit usque ad noctem, vel noctem usque ad diem, sed insomnem & molestam.

This History is thus related by ^a Ranulphus Cestrensis, and ^b Henry de Knighton. Hoc* 1.6 anno obiit sanctus Robertus dictus Grosteteste Episcopus Lincolniensis 7. Idus Octo∣bris, qui in cunctis liberalibus artibus excellenter eruditus, praecipuè in Logica, & Astrologia plurima commentatus est, ad Innocentium Papam misit Epistolam satis to∣nantem, quae sic incipit. Dominus noster Jesus Christus pro eo quod Ecclesias Anglicanas indebitis, & insolitis exactionibus gravare videretur, & quia nepotulo suo Puero Papa contulisset Canonicatum cum proxima praebenda vacatura in Eccle∣sia Lincolniensi, quem tamen Robertus admittere noluit, rescribens Papae, nec velle debere tales ad curas animarum admittere, qui se nescirent nec possent regere, Qua de causa ad Curiam vocatus et excommu∣nicatus, appellavit a Curia Innocentii, ad tribunal Christi, unde contigit ut post biennium mortis Roberti, apparuit Papae de Nocte quiescenti quidam Episco∣pus Pontificalibus indutus sic inquiens, Surge miser veni ad judicium. Et statim cum baculo pastorali pupugit Papam in latere sinistro usque ad cor, unde & lectisternium Papae inventum est mane sanguinolentum, & ipse defunctus hac de causa, quamvis Robertus perspicuis effulgeret miraculis, non est permissus a Curia Canonizari.

What passages fell out between the King, Archbishop and Canons of Lincoln about electing a new Bishop and Archdeacon after Grostheads death, I find thus related.

In crastino verò beati Thomae Martyris, Canonici Lincolnienses elegerunt sibi in* 1.7 Episcopum Magistrum Henricum de Lexintona, ejusdem Ecclesiae Decanum, & trans∣fretavit electus ut Regem videret, & ut à Rege videretur & acceptaretur, tàm electo quàm electione approbata vel reprobata. Formidabat a••tem apparere coram Rege, qui secundum consuetudinem suam, ipsum Decanum, et totum pre∣cibus sollicitaverat urgentissimis Capitulum, ut Episcopum Herefor∣densem (qui manifestè reprobandus fuerat, tum quia alienigena Anglioum idioma ignoravit, tum quod fama, vel potius infamia ejus extitit, quod Regno fuerat inimi∣cissimus & infidelissimus) eligerent in Episcopum & suarum pastorem animarum. Cui licet Regiae petitioni instantissimae, nullatenus voluerunt Ca∣nonici electores favorem exhibere. Ipse enim per manum saecularem, in ip∣sum Episcopatum violenter intrusus Herefordensem, tam religiosos quam saecu∣lares in partibus ultramarinis (utinam honeste commorans) gre∣gem sibi commissum, lacte, lana, et aruina saginatus, lupinis denti∣bus dereliquit. Veruntamen Rex non inveniens in dicto electo, causam repro∣bationis, ipsum, licet non sereno corde, admisit: being consecrated soon after by Archbishop Boniface beyond the Seas.

Ipsisque diebus, revertente Archiepiscopo Cantuariensi Bonifacio, à sepultura Epis∣copi* 1.8 Lincolniensis Roberti, orta est discordia inter ipsum & Capitulum Lincolniensem. Vendicabat enim sibi Archiepiscopus de jure communi, potestatem conferendi prae∣bendas & redditus in Episcopatu Lincolniensi, pastore suo viduato. Decanus verò & Capitulum speciali beneficio innitentes, & consuetudini approbatae & antiquae, è contra dicebant. Quibus testimonium perhibebat Magister Walterus de Billesdona, vir Jurisperitus & fidedignus, qui enumeravit tres Ecclesias à Decano sede vacante collatas. Et multi alii, qui hoc noverant, & viderant. Archiepiscopus de mul∣tiplici confisus potestate, contradictores omnes excommunicavit. Solus autem Lincolniensis Archidiaconus, Magister videlicet Willielmus Lupus, vir quidem Jurisperitus, eleganter literatus, & magnae auctoritatis, contradicens Archi∣episcopo in faciem, pro jure et libertate Ecclesiae constanter appellavit ad Summi Pontificis praesentiam: Unde quoniam solus se murum op∣posuit pro suae possessione & libertate Ecclesiae, usque ad mortem miserabiles, sicut sequens sermo declarabit, tribulationes toleravit. Canonici vero ex antiquis

causis inutiliter ventilatis fatigati, nec valentes nec volentes con∣tra tantum adversarium dubia causarum fata contendentes experiri, succubuerunt, et succumbentes, absolutionis beneficium promerue∣runt. Archidiaconus vero consistens stabilis in proposito, quaesivit interim diverticula. Tandem tutum credens habere refugium apud Sanctum Ed∣mundum, quia illic & in terra Sancti Albani consueverant esse afflictorum refugia & protectiones, postquam stetisset quadraginta diebus in sententia juste vel injuste, se ad protectionem dicti Sancti Edmundi contulit & Civitatem. Ubi persequente Archi∣episcopo, cum ibi non asylum refugii, sed carceris invenisset duritiem: nec eum po∣terat Abbas Sancti Edmundi protegere vel receptare: Archidiaconus pauper, profugus, et exul, Romam adiit, a Domino Papa aliquam saltem consolationem adepturus. Papa autem misertus ac miseratus, cognita veritate, pusillanimitatem Canonicorum, & Archipraesulis redarguens austeritatem, & Archi∣diaconi constantiam commendans, paternum sibi providit remedium. Archidiaconus verò nacta spe meliori, cum rediens à Curia in partes cisalpinas pervenisset, post tot labores & dolores, quos pro suae libertate Ecclesiae sustinuisset, viam universae carnis est ingressus, merito beato Thomae Martyri, qui ob similem causam occubuit, associ∣andus. Sed ante mortem, fere triennalem sustinuit in hac causa tri∣bulationem. Such was the Archbishops Tyranny.

The King (in imitation of the Pope) issued these Letters Patents in nature of Provisions, to provide Benefices for 12. Clerks, amounting to several Annual values, out of Livings belonging to his Donation, directed to Richard Earl of Cornwall, Guardian of the Realm in his absence, dated at Portesmuth, being there taking Ship for Gascoign.

Notes

• * 1.1

  Mat. Paris Hist. p 847, 848. Lugubris que∣rimonia de op∣preffionibus Ecclesiae.
• * 1.2

  Mat Paris Hist. p. 848, 849. Mors Episcopi Lincolniensis Roberti.
• * 1.3

  Mat. Paris Hist. p. 852. Annalis con∣clusio.
• * 1.4

  Mat. Paris Hist. p. 855, 856, 868, 875, 877. Dirum somni∣um Innocentii quarti Papae.
• * 1.5

  Papalis exerci∣tus victus.
• * 1.6

  a Polychron. ••. 7. c. 36. b De Eventibus Angliae, l. 2. c. 16. col. 2436. See Godwin in his Life; Ba∣laeus in Inno∣centio 4.
• * 1.7

  Mat. Paris Histo p. 853, 859. See Godwin in his life. H. de Lexinto∣na eligitur E∣piscopus.
• * 1.8

  Mat. Paris Hist p. 850, 877. Discordia inter Archiepisco∣pum Bonifaci∣um & Capitu∣lum Lincoln.