The first-[third] tome of an exact chronological vindication and historical demonstration of our British, Roman, Saxon, Danish, Norman, English kings supreme ecclesiastical jurisdiction from the original planting, embracing of Christian religion therein, and reign of Lucius, our first Christian king, till the death of King Richard the First, Anno Domini 1199 ... / by William Prynne, Esq.

INNOCENTIUS Episcopus servus servorum Dei, &c: Sacro praesente Concilio,* 1.1 ad rei memoriam sempiternam, ad Apostolicae dignitatis apicem, licet indigni, dignatione divinae Majestatis assumpti, omnium Christianorum cu∣ram vigili sedulaque solertia gerere, ac intimae considerationis oculo singulorum facta & dicta discernere; & providae deliberationis statera librare debemus, ut quos justi vigor examinis dignos ostenderit, congruis attollamus et evehamus favoribus; quos autem reos et culpabiles invenerimus, poenis de∣bitis

pro gravitate culpae, afficiamus et deprimamus: appendentes fem∣per meritum & praemium aequa lance, retribuendo cuique juxta qualitatem operis, sive boni, sive mali, poenae, vel gratiae quantitatem. Sanè cum àiu bellorum diuturna commo∣tio, nonnullas professionis Christianae provincias & regiones graviter afflixisset; nos toto cupientes mentis affectu tranquillitatem & pacem Ecclesiae Sanctae Dei, ac generaliter cuncto populo Christiano restituere ac reducere: ad praecipuum Principem saecularem, hu∣jus dissensionis ac tribulationis auctorem, à foelicis recordationis Gregorio Papa Praede∣cessore nostro, Pro suis excessibus anathematis vinculo innodatum, speciales Nun∣cios magnae auctoritatis viros, venerabiles videlicet fratres nostros P. Abbatem Albanen∣sem, tunc autem temporis Rothomagensem Archiepiscopum, & W. Sabinensem tunc, quondam vero Mutinensem, Episcopos, ac dilectum nostrum filium Gulielmum, Basilicae duodecim Apostolorum Presbyterum Cardinalem, tunc Abbatem Sancti Facundi; qui salutem zelabantur ipsius, duximus destinando. Facientes sibi proponi per ipsos, quod nos, & fratres nostri, quantum in nobis erat, pacem per omnia secum habere nitimur; ut cum omnibus hominibus paratisumus; optabamus pacem sibi & tranquillitatem dare, ac mundo etiam universo. Et quia Praelatorum, Clericorum, omniumque aliorum, quos detinebat captivos, & omnium tam Clericorum, quàm Laicorum, quos ceperat in galeiis, restitutio, poterat esse pacis & reconciliationis plurimum inductiva; illum, ut eos restitueret, (cum hoc idem, tam ipse, quàm sui Nuncii, antequam ad Apostolatus vocati essemus officium, promisissent) rogari & peti ab ipso fecimus per eosdem, ac proponi insuper, quod iidem pro nobis parati erant audire & tractare pacem, ac etiam audire satisfactionem, quam fa∣cere vellet Princeps de omnibus pro quibus vinculo erat Excommu∣nicationis astrictus, et offerri. Praeterea, quod si etiam eum in aliquo contra de∣bitum laeserat Ecclesia (quod tamen non credebat) parata erat corrigere, ac in statum debitum reformare. Et si diceret ipse, quod contra justitiam in ullo ipsum laeserat Ecclesia, vel etiam quod nos eum contra justitiam in ullo laesissemus; parati eramus vocare Reges, Praelatos, & Principes, tam Ecclesiasticos, quàm saeculares, ad aliquem tutum locum, ubi simul per se, vel per solennes Nuncios convenirent. Eratque parata Ecclesia etiam de consilio Concilii sibi satisfaccre, si cum laesisset in aliquo, ac revocare Excommu∣nicationis sententiam, si quam contra ipsum injuste tulisset: & eum omni mansuetudine & misericordia, (quantum cum Deo & honore suo fieri poterat) tractare; & de injuriis & offensis ipsi Ecclesiae suisque per eum irrogatis, satisfactionem ab ipso recipere. Volebat etiam Ecclesia omnes amicos suos, sibique adhaerentes, in pace ponere, plenaque securitate gaudere; ut nunquam hac occasione possent aliquod in posterum subire discrimen, aut periculum. Sed licet sic apud eum pro pace paternis monitis & pre∣cuminsistere curaverimus lenitate, idem tamen Pharaonis imitatus duritiam, & morè Aspidis obturans aures suas, hujusmodi preces & monita, * 1.2 elata obstinatione, ac obstinata elatione et superbia despexit ac contempsit. Et licet pro∣cessu temporis, in die coenae Domini proximo nuper praeterita praecedente, coram nobis & fra∣tribus nostris Cardinalibus; praesentibus charissimo in Christo filio nostro Constantino∣politano Imperatore illustri, coetu quoque non modica Praelatorum, & de senioribus ac sa∣nioribus Senatoribus Populoque Romano, & juxta multitudinem aliorum, qui eodem die, propter solennitatem ipsius, de diversis mundi partibus ad Apostolicam sedem convenerunt; quod staret mandatis nostris & Ecclesiae, per Nobilem virum Comitem Tholosanum, ac Magistros Petrum de Vinea, & Thaddaeum de Suessa, Curiae suae Judices, & procura∣tores suos, speciale super hoc ab ipso mandatum habentes, praestiterit iuramentum, postmodum tamen quod * 1.3 juraverat, non implevit. Quinimò ea inten∣tione ipsum praestitisse juramentum probabiliter creditur, sicut ex factis sequentibus colligi∣tur evidenter, ut eidem Ecclesiae ac nobis illuderet potius, quam pareret; cum anno & am∣plius jam elapso, nec adipsius Ecclesiae gremium revocari potuerit, nec sibi de illatis ei damnis & injuriis curavit satisfacere, licet super hoc extiterit requisitus. Propter quod non volentes, nec etiam valentes, absque gravi Jesu Christi offensa, ejus iniquitates & sce∣lera amplius tolerare: cogimur, urgente nos conscientia, animadvertere in eun∣dem. Et ut ad praesens, de caeteris ejus sceleribus & iniquitatibus taceamus; quatuor gravissima, quae nulla possunt celari tergiversatione, commisit. Dejeravit enim multoties; pacem quondam inter Ecclesiam & Imperium reformatam, temerè violavit; * 1.4 Perpetra∣vit etiam sacrilegium, capi faciens Cardinales Sanctae Romanae Ecclesiae, ac aliarum Ecclesiarum Praelatos et Clericos, religio∣sos, et saeculares, venientes ad Concilium, quod idem praedecessor

duxerat convocandum. De haeresi quoque non dubiis & levibus, sed difficilibus & evidentibus argument is suspectus habetur: plura siquidem eum commisisse perjuria satis patet. Nam olim cum in Siciliae partibus commorabatur, priusquam esset ad Imperii dignitatem electus, coram bonae memoriae G. Sancti Theodori Diacono Cardinali, Aposto∣licae sedis Legato, foelicis recordationis Innocentio Papae, praedecessori nostro, & successori∣bus ejus, Ecclesiaeque Romanae, pro concessione Regni Siciliae, ab eadem Ecclesia sibi facta, fidelitatis praestitit juramentum. Et sicut dicitur, illud idem postquam ad ean∣dem dignitatem elect us extitit, & venit ad Ʋrbem, coram eodem Innocentio suis{que} fratri∣bus Cardinalibus & aliis multis praesentibus, ligium homagium in ejus faciens manibus innovavit. Deinde, cum in Alemannia esset, eidem Innocentio Papae, & ipso defuncto, bonae memoriae Honorio Papae, praedecessori nostro, & ejus successoribus, ac ipsi Ecclesiae Romanae, praesentibus Imperii Principibus ac Nobilibus, juravit, honores, jura, et possessiones Romanae Ecclesiae, pro posse suo, servare ac pro∣tegere bona fide. Et quod quaecunque ad manus suas devenirent, sine difficultate restituere procuraret, nominatis expresse dictis pos∣sessionibus in hujusmodi juramento; quod postmodum confirmavit, Coronam Imperii jam adeptus. Sed horum trium juramentorum temerarius extitit violator & transgressor, non sine proditionis nota, et laesae crimine Majestatis. Nam contra praefatum praedecessorem nostrum Gregorium, & fratres suos Cardinales, comminatorias Literas eisdem fratribus destinare; ac dictum Gregori∣um apud fratres ipsos, sicut apparet per Literas ab eodem tunc direct as: eisdem etiam, prout fertur, per universum ferè orbem terrarum multipliciter diffamare praesumpsit. Ac venerabilem fratrem nostrum Ottonem Portuensem, tunc Sancti Nicholai in carcere Tulliano Diaconum Cardinalem, & bonae memoriae J. Praenestinensem Episcopos, Aposto∣licae sedis Legatos, nobilia & magna Ecclesiae Romanae membra, personaliter capi fecit, et bonis omnibus spoliatos, ac per diversa loca non semel igno∣miniose deductos et circumductos, carceribus mancipari. Privile∣lium insuper, quod Beato Petro, et successoribus ejus in ipso, tradidit Dominus Iesus Christus, videlicet; Quodcunque ligaveritis super terram, erit ligatum & in coelis; quodcunque solveritis super terram, erit solutum & in coelis. (in quo authoritas et potestas Romanae Ecclesiae consistit) pro viri∣bus diminuere, vel ipsi Ecclesiae auferre sategit, scribens se praefati Gregorii Papae, praedecessoris nostri, non vereri latam ab eo Excommu∣nicationis sententiam in ipsum, non solum contemptis clavibus Ec∣clesiae non servando, verumetiam per se, ac officiales suos, et illam, et aliam Excommunicationis vel Interdicti sententias, quas idem omnino contempsit, cogendo et compellendo alios non servare. Pos∣sessiones quoque praefatae Ecclesiae Romanae, videlicet, Marchiam, Duca∣tum Beneventum, (cujus muros & turres dirui fecit) ac alias quas in Tusciae & Lombardiae partibus, & quibusdam aliis obtinebat locis, paucis exceptis, occupare non metuens, eas detinet adhuc occupatas. Et tanquam ei non suffice∣ret, quod manifestè, contra juramenta praesumendo talia, veniebat, per se, vel per suos offi∣ciales, earundem possessionum homines dejerare compulit: ipsos a juramento fidelita∣tis, quibus tenebantur ratione Ecclesiae, de facto, cum de jure non posset, absolvens; et faciens eosdem fidelitatem nihilominus abju∣rare praedictam, sibique fidelitatis hujusmodi juramenta praestare. Pacis verò ipsum violatorem existere planè constat; Quia cum olim tempore pacis, inter ipsum & Ecclesiam reformatae, jurasset coram bonae memoriae J. de Abbatis Villa, Epis∣copo Sabiniensi, & Magistro Thomasio, tunc temporis Sanctae Sabinae Presbytero Cardi∣nali praesentibus, cum multis aliis Praelatis, Principibus, & Baronibus, quod staret & pareret praecise, absque ulla conditione, omnibus mandatis Ecclesiae, super his, pro quibus erat vinculo Excommunicationis expressis per ordinem co∣ram eo: tunc temporis etiam omnibus Teutoniae hominibus, Regni Siciliae, ac quibuslibet aliis, cujuscunque conditionis aut status, qui Ecclesiae contra eum adhaeserant, omnem remittens offensam et poe∣nam: et quod in nullo tempore offenderet, vel offendi faceret ipsos,

pro eo quod Ecclesiae astiterant, praestari in anima sua per Comitem Acerrarum facient juramentum; postmodum pacem et juramenta hu∣jusmodi, nequaquam erubescens irretiri perjuriis, non servavit. Nonnullos enim etiam ex ipsis hominibus praedictis, tam Nobiles, quàm alios, posteà capi & incarcerari fecit; & eis bonis suis omnibus spoliatis, uxores eorum & filios captivare; ac insuper terras Ecclesiae, contra promissionem, quam eidem J. Sabinensi Episcopo, & Thomasio Cardinali fecerat, irreverenter invasit: licet ipsi ex tunc in eundem praesentem, si ullo modo praedictis articulis aut conditionibus contraveniret, Excommunicatio∣nis sententiam promulgaverunt. Et cum iidem Apostolica authoritate sibi commissa, ipsi mandassent, ut nec per se, nec per alium impediret, quin postulationes, electi∣ones, & confirmationes Ecclesiarum & Monasteriorum, in Regno praefato, liberè de caeterò fierent, secundum statutum Concilii generalis: et quod nullus deinceps in eodem* 1.5 Regno viris Ecclesiasticis, ac bonis aut rebus eorum, imponeret tallias vel collectas, quodque nullus ibidem Clericus vel persona Ecclesiastica de caetero in civili vel criminali causa conveniretur coram Iudice saeculari, nisi super feudis quaestio civilis haberetur; ac Templariis, Hospitalariis, & aliis personis Ecclesiasticis, de damnis & injuriis irro∣gatis, eis satisfaceret competenter: ipse mandatum hujusmodi adimplere contempsit. Li∣quet namque undecim, aut plures, Archiepiscopales, & mult as Episcopales sedes, Abbati∣as quoque, & alias Ecclesias, ad praesens in Regno vacarepraedicto; easque procurante ipse, sicut apertè patet, fuisse diutius Praelatorum regimine destitutas: in gravè ipsarum praejudicium, & periculum animarum multarum. Et licet fortè in aliquibus ejusdem Regni Ecclesiis, electiones sint à Capitulis celebratae: quia tamen per illa eadem fa∣miliares Clerici sunt electi, probabili potest argumento concludi, quod facultatem non habent liberam eligendi. Ecclesiarum autem ipsius Regni, non solum facultates et bona fecit prout voluit occu∣pari, sed et cruces, calices, thuribula, et alios sacros earum thesau∣ros, et pannos sericos, velut cultus Divini contemptor, auferri: licet, ut dicitur, ipsis Ecclesiis (exacto tamen prius pro eis certo p••••cio) in parte fuerint restituti. Clerici quippe * 1.6 collectis & talliis, muti∣pl•••••••••• affliguntur. Nec solum trahuntur ad judicium saeculare, sed, ut asseritur, coguntur subire duella: incarcerantur, occiduntur, et patibulis cruciantur, in confusionem et opprobrium ordinis clericalis. Praefatis autem Templariis, Hospitalariis, & personis Ecclesiasticis, non est de damnis illatis eis∣dem & injuriis satisfactum. Eum quoque certum est, sacrilegii esse perpetratorem. Nam cum praefati Portuensis & Praenestinensis Episcopi, & quamplures Ecclesiarum Praelati & Clerici, tam religiosi, quâm saeculares, ad Apostolicam sedem, pro celebrando Concilio (quod prius ipse petiverat convocari) per mare venirent, viis omnibus terrae ipsius, de mandato ejus, omnino praeclusis, idem destinato Henrico filio suo cum multitudine galeia∣rum, & per alias quamplures longè anteà serio praeparatas in partibus Tusciae, maritimis insidiis positis contra eos, ut gravius posset virus vomere praeconceptum, ipsos ausu sa∣crilego capi fecit, quibusdam Praelatorum ipsorum, et aliis in hujus∣modi captione submersis; nonnullis etiam interemptis, et aliquibus hostili insequutione fugatis: reliquis autem bonis spoliatis omni∣bus, et de loco ad locum in Regno Siciliae opprobriose deductis, et cir∣cumductis, ac ibidem diris carceribus mancipatis; quorum aliqui macerati squaloribus et inedia pressi, miserabiliter defecerunt. Me∣rito insuper contra eum de haeretica pravitate suspicio est exorta, cum postquam Excommunicationis sententiam a praefatis J. Sabinensi Episcopo, et Thomasio Cardinali, prolatam incurrerit, et praedictus Gregorius Papa ipsum anathematis vinculo innodavit, ac post Eccle∣siae, Romanorum Cardinalium, Praelatorum, et Clericorum, a qua di∣versis partibus ad sedem Apostolicam venientium, captiones, claves Ecclesiae contempserit et contemnat, sibi faciens celebrari, vel po∣tius, quantum in eo est, prophanari divina: et constanter asseruit, ut

superius est narratum, in se praefati Gregorii Papae sententias Excom∣municationis non vereri. Praetereà, conjunctus Saracenis amicitia detestabili, Nun∣cios & munera pluries destinavit eisdem, & ab eis vicissim cum honorificentia & hilaritate recepit: ipsorumque ritus amplectitur, illos in quotidianis ejus obsequiis notabiliter secum tenens, eorundem etiam more uxoribus, quas habuit de stirpe Regia descendentibus, ••unu∣chos, praecipuè quos, ut dicitur, serio ipse castrari fecerat, non erubuit deputare custodes. Et quod execrabilius est, olim existens in partibus transmarinis, facta compositione qua∣dam, imò verius collusione, cum Soldano, Machometi nomen, in templo Domini diebus ac noctibus publicè proclamari permisit. Et nuper Nuncios Soldani Babyloniae, postquam idem Soldanus Terrae Sanctae, ac Christianis habitatoribus ejus, per se ac suos damna gra∣vissima & inaestimabiles injurias irrogaret: fecit per Regnum suum Siciliae cum laudi∣bus, ad ejusdem Soldani excellentiam, sicut fertur, honorificè suscipi, & magnificè procu∣rari. Aliorum quoque infidelium perniciosis & horrendis obsequiis contra fideles ab••tens, & illis qui damnabiliter vilipendentes & contemnentes Apostolicam sedem, ab unitate Eccle∣siae discesserunt, procurans affinitate ac amicitia copulari, clarae memoriae Ducem Bavariae, specialem Ecclesiae Romanae & devotum; fecit, sicut pro certo asseritur, Christiana religi∣one despecta, per assisinos occidi: & Battacio, Dei et Ecclesiae inimico, a communio∣ne fidelium per Excommunicationis sententiam, cum adjutoribus, conciliatoribus, et fautoribus suis solenniter separato, filiam suam tradidit in uxorem. Catholicorum vero Principum auctus & mores respuens, neglecta sa∣lutis suae & famae integritate, pietatis operibus non intendit. Quinimò, ut de suis nefariis dissolutionibus sileamus, cum didicerit* 1.7 tantum opprimere, non curat oppressos injuriis rele∣vare, manu ejus, ut decet Principem Christianū, ad eleemosynas non extenta: cum destructi∣oni Ecclesiarum institerit, & religiosas ac alias Ecclesiasticas jugi attriverit afflictione & persequutione personas. Nec enim & Ecclesias, nec ulla Monasteria, nec H••spitalia, seu alia pia loca cernitur uspiam construxisse aut fundasse. Nunc igitur haec non levia, sed efficacia sunt argumenta de suspicatione haeresis contra cum: cum tamen haereticorum voca∣bulo eos jus Civile continere asserat, & latis adversus eos sententiis debere succumbere: qui vel levi argumento à judicio Catholicae Religionis & tramite detecti fuerint deviare. Praeter hoc, Regnum Siciliae, quod est* 1.8 spirituale Patrimonium beati Petri, quod idem Princeps ab Apostolica sede tenebat in feudum, jam in tantam Clericis & Laicis exinani∣tionem servitutem{que} redegit, quod eis penè penitus nihil habentibus, & omnibus exinde ferè probris ejectis & expulsis, illos qui remanserunt ibidem, sub servili quasi conditione vivere, ac Romanae Ecclesiae, cujus principaliter sunt homines & vassalli, offendere multipliciter & hostiliter impugnare compellit. Posset etiam meritò reprehendi, quod mille squinatorum an∣nuam pensionem, in qua pro eodem Regno ipsi Romanae Ecclesiae tenetur, per novem annos etamplius solvere praetermisit. Nos ita{que} super praemissis, & quam pluribus aliis ejus nefandis & ex••crandis excessibus ac flagitiis, cum fratribus nostris Cardinalibus & Sacrosancto Concilio deliberatione praehabita matura & diligenti, cum Domini nostri Iesu Christi vices, licet immeriti, teneamus in terris, nobisque in beati Petri Apostoli persona sit dictum:* 1.9 Quodcunque ••••gaveris super terram, erit ligatum & in coelis, &c. memoratum Principem, qui se Imperio, et Regnis, omnique denique honore, ac dignitate reddidit tam indig∣num, quique propter suas iniquitates atque scelera a Deo ne regnet vel imperet est abjectus, suis ligatum peccatis a Deo ac abjectum, omnique honore ac dignitate privatum a Domino ostendimus ac de∣nunciamus, et nihilominus sententiando privamus. Omnesque qui ei juramento fidelitatis aliquo modo tenentur astricti vel obligati, a* 1.10 juramento hujusmodi perpetuo absolvimus et liberamus: auctori∣tate Apostolica firmiter et strictim inhibendo, ne quisquam de caetero sibi tanquam* 1.11 Imperatori vel Regi pareat, vel quomodolibet parere intendat. Decernendo quoslibet, qui deinceps ei, velut Imperatori, vel Regi, consilium praestiterint, seu favorem; ipso facto Excommu∣nicationis vinculo subjacere. Illi autem, ad quos in eodem Impe∣rio, Imperatoris spectat electio, eligant libere alium in ejus locum successorem. De▪ praefato vero Siciliae Regno providere curabimus, cum eorundem fratrum nostrorum Cardinalium consilio, sicut videri∣mus

expedire. Datum Lugduni, decimo septimo Calend. Augusti, Pontificatus nostri anno tertio.

Haec igitur in medio Concilio prolata, cunctis audientibus ad instar corruscantis fulgu∣ris,* 1.12 non mediocriter timorem omnibus incusserunt. Magistri igitur Thaddaeus de Suessa, & Walterus de Ocra, & alii procuratores Imperatoris, & qui cum ipsis erant, emisso ejulatu flebili, hic femur, hic pectus in judicium doloris percutientes, vix à proflu∣vio lacrymarum sese continuerunt. Et ait magister Thaddaeus memoratus, Dies ista, dies irae, calamitatis, et miseriae. Dominus igitur Pa∣pa, et Praelati assidentes Concilio, candelis accensis, in dictum Im∣peratorem Fredericum, qui jam jam Imperator non est nominandns; terribiliter, recedentibus et confusis ejus procuratoribus, fulgu∣rarunt.

The Pope and his Prelates in this Council published these two Canons to Regulate the Abuses of Excommunications, which they violated in an high degree by this their Excommunication against the Emperor.

Ecclesiastica censura Judices damnabiliter abutuntur, cum de matris Ecclesiae gre∣mio ex alterius culpa indiscretè per eam attentent evellere innocentes, ex qua illicitè* 1.13 notatus non laeditur, sed errante clavi converti dicitur in damnantem. Volentes igi∣tur insolentiae, vel potius insolertiae talium obviare, constitutionem praesenti de∣creto sancimus, ut Judicum nullus excommunicato ab eodem participantes in locu∣tione & aliis quibus ligatur particeps, excommunicatione minori, ante communicati∣onem canonicam excommunicare praesumat: salvis constitutionibus contraillos legiti∣mè promulgatis, qui in scelere praesumunt alieno participare damnato.

Quod si ex locutione, & aliis, quibus excommunicato participans labitur in mino∣rem, notati majoris divina invaserit contemnendo, ut facilius revocetur ad absoluti∣onis beneficium, satisfactione praemissa, misericorditer obtinendum; poterit Judex post commonitionem canonicam, hujusmodi participes eidem consimili damnare cen∣sura. Aliter autem, in participantes excommunicatio non teneat; & proferentes, poenam legitimam poterunt formidare.

Cum excommunicatio sit medicinalis, non mortalis, disciplinans, non eradicans, dum tamen in quem lata fuerit non contemnat; cautè provideat Judex ecclesiasticus,* 1.14 ut in ea ferenda ostendat se prosequi quod corrigentis est & medentis. Quisquis ergo excommunicat, in scriptis proferat; & causam expressè conscribat, propter quam excommunicatio proferatur. Exemplum verò scripturae hujusmodi teneatur excom∣municato tradendum infra mensem post diem sententiae, si fuerit requisitus: super qua sigillo authentico consignatas. Si quis autem Judicium hujusmodi constitutionis temerarius violator existat; per mensem unum ab ingressu Ecclesiae & divinis, no∣verit se suspensum. Superior verò, ad quem recurritur, sententiam ipsam sine diffi∣cultate relaxans, latorem excommunicationis ad expensas omnes & interesse condem∣net, & aliàs puniat animadversione condigna, ut poena docente discant Judices, quam grave sit excommunicationum sententias sine maturitate debita in aliquem ful∣minare. Et haec eadem etiam in suspensionis & interdicti sententias, volumus observa∣ri. Caveant autem Praelati, & Judices universi, ne praedictam suspensionis poenam in∣currant. Quoniam si contigerit eos sic suspensos divina officia exequi, sicut prius; ir∣regularitatem non effugient, juxta canonicas sanctiones, super qua non nisi per sum∣mum Pontificem poterit dispensari.

Solet autem à nonnullis in dubium revocari, an cum aliquis per superiorem absolvi* 1.15 postulat ad cautelam, dum in se latam excommunicationis sententiam asserit esse nul∣lam; sine contradictionis obstaculo, munus debeat ei absolutionis impendi. Et ante ab∣lutionem hujusmodi, qui se offert in judicio probaturum se post appellationem legiti∣mam, in excommunicatione notatum, vel intolerabilem errorē in sententia fuisse pa∣tenter expressum, sit in caeteris, excepto probationis illius articulo, evitandus. In pri∣ma igitur dubitatione sic statuimus observandum, ut petenti absolutio non negetur; quamvis in hoc excommunicator, vel adversarius se opponat. In quo casu, tres tan∣tummodò octo dierum indulgebuntur dilationes sic dicenti: ut si probaverit, quod op∣ponit, nec relaxetur sententia, nisi prius sufficiens praestetur emenda, vel competens cautio, de jure parendo, si offensa dubia proponatur. In secunda verò quaestione statui∣mus, ut si is qui ad probandum admittitur, pend ente probationis articulo, etiam caete∣ris quae ut actor in judiciis acceptaverit, interim evitetur. Extra judicium verò, in

officiis, postulationibus, & electionibus, & aliis legitimis actibus nihilominus admit∣tatur.

In this Council the Pope to raise monyes and therewith forces to oppose and depose the Emperor, published a Croysado, with sundry Indulgences under the usual pre∣text of releiving the Christians, then pretended to be greatly distressed by the Sara∣ceus and Tartars, thus registred in the Canons of this Council.

De Crucis vero negotio, nonnulla sunt in Concilio salubriter & prudenter constitu∣ta:* 1.16 sed cùm de contributione pecuniae facta fuit mentio, contradictum fuit Do∣mino Papae in facie, maxime propter hanc adjectionem omnibus invi∣sam: Conferant subsidium per manus eorum, qui ad hoc Apostolica fuerint providentia ordinati: (By which means the Pope would have fingered and converted, all the mony to his own use:) Quia multoties et multipliciter conquerun∣tur fideles Ecclesiae; se de pecunia sua Terrae Sanctae in auxilium contributa, per Romanam curiam fuisse defraudatos: (And might they have resisted him to his face upon as just a ground in his Excommunication, yea deposi∣tion of the Emperor, to defraud him of his Rights and Prerogatives of his Imperal Crown?) Caetera verò fideliter ac salubriter ordinata, auribus & cordibus fidelium placentia anno Domini 1234. de Papa Gregorio de verbo ad verbum sunt conscripta: ubi etiam invenies Sermonem elegantissimum, ab eodem Papa Gregorio compositum: Et ille idem sermo, in hoc Concilio à domino Papa Innocentio quarto, quasirecens resump∣tus est. (As the Emperors * 1.17 Excommunication was) Affirmavitque Dominus Papa, haec omnia, maxime autem quae de Principe statuit, se irrevocabiliter observaturum.

Haec autem cum intellexisset magister Thaddeus ab imo trahens suspiria, ait: Intel∣ligo nullum remedium patere discrimini. Ejulansque & flens subintulit: Verè dies ista, diesirae: sicut anteà dixerat, cum ad Concilium plenum omnes Praelati candelas suas accensas inclinarent, & extinguerent; excommunicatum Imperatorem Frederi∣cum deponentes. Et in calce sermonis adjunxit idem magister Thaddeus: Ex hoc tempore cantabunt haeretici, regnabunt Chorosmini, & insurgent Tartari. Et haec nunciaturus ad Dominum suum Imperatorem Fredericum est reversus. Dominus au∣tem Papa omnibus in propatulo ait: Quod meumest feci, faciat & prosequatur super his Deus quod voluerit.

Cum autem haec omnia audivisset & intellexisset Dominus Imperator Fredericus,* 1.18 vix se prae indignatione capiens, in vehementissimam iram excan∣duit. Torvoque vultu omnes circumsedentes adspiciens intonuit, dicens: Abjecit me Papa in Synodo sua, privans me Corona mea; Vnde tanta audacia? unde talis temeraria praesumptio? Vbinam sunt clitellae meae, thesaurum meum portatilem continentes? Et cum allatae fuissent, et coram eo ejus jussu reseratae essent, ait: Vi∣de si jam sunt amissae coronae meae. Repertam igitur unam imposuit capiti suo. Et coronatus erexit se, et minacibus oculis, voce ter∣ribili, et insatiabili corde, dixit in propatulo: Non adhuc Coronam meam perdidi, vel Papali impugnatione, vel Synodali Concilio, sine cruento perdam certamine. Ad tanta prorumpet fastigia vulga∣ris superbia ut me praecipuum Principem, quo non est major, imo cui nec est par, ab apice dignitatis Imperialis valeat praecipitate. In hoc tamen conditio mea melioratur. In aliquo tenebar illi obedi∣re, saltem venerari; Nunc autem ab amore et veneratione, nec∣non et ab omnimodae pacis absolvor adversus Papam obligatione. Ex tunc igitur efficacius et vigilantius, ut Dominum Papam gravaret, in thesauris, consanguineis, et amicis ejus damna et injurias irro∣gavit (as he had just cause.) Cogitavit igitur ut partem suam magis roboraret, filiam Ducis Austriae sibi matrimonio copulare. Et ad hoc consummandum solennes nuncios destinavit, & festinos ad eundem Ducem. Quod cum ad notitiam puellae per∣venisset, amplexus & nuptiasipsius Frederici donec absolveretur, constanter refu∣tavit. Hoc autem cum Pater Puellae etiam approbasset & dicto Frederico nunciasset, erubuit spretus ab utroque. Sed tamen induratus, volens avertere corda Regum & Prin∣cipum,

tam à devotione quàm venerationae Ecclesiae & Praelatorum praecipuè Domini Pa∣pa scripsit Epistolam, quandam nimis reprehensibilem, in ea enim virosum propositum suum quod diu occultaverat, evomuit. But his Epistle, how ever censured by Papal parasites, was worthy this Emperor, and all Christian Kings had reason to thank, honor him for his prudent advise and magnanimous resolution therein, then to lessen their affections towards him; for defending all their Crowns and regal rights, against Papal usurpations, and shewing them the readiest way to support them for the future.

Notes

• * 1.1

  Anno 1245: Mat. Paris, p. 648, 649, &c. Papa Excom∣municat Fre∣dericum Impe∣ratorem in Concilio Lug∣dunensi.
• * 1.2

  As he did the Emperors in reality.
• * 1.3

  And did not Popes do the like to him?
• * 1.4

  The Empe∣rors seising of Rebels & Tray∣tors to him, de∣clared Sacrilege by this Pope.
• * 1.5

  Nota.
• * 1.6

  And were they not more op∣pressed in this kind by Popes then Emperors?
• * 1.7

  Was not this this Popes own practice, rather then the Empe∣rors?
• * 1.8

  Popes Tempo∣rals are now be∣come their Spi∣rituals.
• * 1.9

  To depose Kings and Em∣perors from their Dignities, Crowns▪ is Popes binding & loo∣sing, but not Christs no•• St. Peters.
• * 1.10

  Nota.
• * 1.11

  Against both St. Peters, St. Pauls, & Christs expresse com∣mands, Mat. 22. 21. Rom. 1••. 1, to 10. Tit. 3. 1, 2. 1 Pet. 2. 13, 14, 15. 1 Tim. 2. 1, 2, 3.
• * 1.12

  Procuratores Imperatoris recedunt con∣fusi.
• * 1.13

  Mat. Paris, p. 657. De sententia excommunica∣tionis.
• * 1.14

  Ibid. p. 658. De sententia excommunica∣tionis.
• * 1.15

  De eodem
• * 1.16

  Mat. Paris, p. 658. De negotio Crucis.
• * 1.17

  Here, p. 409. 410, &c.
• * 1.18

  Anno 1245. Mat. Paris, p. 658. 659, 660. Fredericus de∣positus a Papa seipsum coro∣nat.