The first-[third] tome of an exact chronological vindication and historical demonstration of our British, Roman, Saxon, Danish, Norman, English kings supreme ecclesiastical jurisdiction from the original planting, embracing of Christian religion therein, and reign of Lucius, our first Christian king, till the death of King Richard the First, Anno Domini 1199 ... / by William Prynne, Esq.

CHAP. I.

K. Henry the 3d. his succession to K. John; his Coronation, necessi∣tated Oath, Homage, Subjection to, Transactions, Complyance with the Pope and See of Rome, against his own and the Nobles wills; his and their Complaints, Oppositions, Prohibitions against the Popes, Bishops, Clergies Encroachments, Exactions both in England and Ireland; with the chief passages concerning the Ecclesiastical affairs in them, during the first 20. years of his young & troublesome reign.

KIng John being * 1.1 taken out of this world by poyson, through the* 1.2 implacable malice of the Monks and Prelates, having then many Enemies both of Earls, Barons, and more especially of the Popish Clergy, Henry his eldest son was then but of the Age of 9. Years: at which time most of the Lords of England adhering to Lewes the French Kings son, (whom they had sent for before in displeasure of King John to be their King, and had sworn to him their Allegiance.) There∣upon William Earl Marshall, a Noble man of great Authority, and a grave, sound Counsellor, friendly and quietly called unto him divers Earls and Barons, and taking this Henry the young Prince, son of King John, set him be∣fore them all, using these words, Behold Right Honourable and Well-beloved: Although we have persecuted the Father of this young Prince for his evil demeanour, and worthily, yet this young Childe, whom here you see before you, as he is in years tender, so is he pure and innocent from these his Fathers doings: Wherefore in as much as every man is charged only with the burthen of his own works and transgressions, * 1.3 Neither shall the Childe (as the Scripture teacheth us) bear the iniquity of his Father: We ought there∣fore of duty and conscience to pardon this young Prince, and take compassion of his Age as ye see. And now forasmuch as he is the Kings natural and eldest son, and must be our Soveraign and King, and Successor of this Kingdom, come let us appoint him our King and Governour, and let us remove from us this Lewes the French Kings son, and suppresse his people, which is a confusion and shame to our Nation, and the yok•• of our servitude let us cast off from our shoulders. To these words spake and answered the Earl of Gloucester: And by what reason and right (said he) can we so do, seeing we have called him hither and sworn to him our Fealty? Whereunto the Earl Marshall inferred again, and said: Good right and reason we have, and ought of duty to do no lesse, for that contrary to our

mind and calling, he hath abused our a••fiance and Fealties. Truth it is, we called him and meant to preferre him to be our Chieftain and Governour, but he eftsoons surprised in pride, hath contemned and despised us, and if we shall so suffer him, he will subvert and over∣throw both us and our Nation, and so shall we remain a spectacle of shame to all men, and be as outcasts of all the world.

At these words all they, as inspired from above, cryed all together with one voice, Be it so, he shall be our King; and so the day was appointed for his Coronation, which was the day of Simon and Jude. This Coronation was kept not at Westminster, foras∣much as Westminster at the same time was holden of the French-men, but at Gloucester, the safest place (as was though) at that time in the Realm, Anno 1216. by Gualo the Popes Legate, through counsel of all the Lords and Barons that held with his Father King John.

The manner of his Coronation is thus related by Matthew Paris.

LEgatus associatis sibi Episcopis & Comitibus memoratis, duxerunt eum ad Eccle∣siam* 1.4 Conventualem cum processione solemni, Regem acclamando. Ubi ante majus altare constitutus, juravit coram Clero & populo, appositis sibi sacro-sanctis Evangeliis, & plurimorum Sanctorum reliquiis, dictante juramentum Jocelino Batho∣niensi; Quod honorem, pacem, ac reverentiam portabit Deo & Sanctae Ecclesiae, & ejus ordinatis, omnibus diebus vitae suae. Juravit etiam, quod in populo sibi commisso, rectam justitiam tenebit: quodque leges malas & iniquas consuetudines, si quae siut in Regno dele∣bit, & bonas observabit, & ab omnibus faciet observari. Deinde fecit homagium Sanctae Romanae Ecclesiae et Innocentio Papae, de Regno Angliae et Hyberniae, et juravit quod Mille Marcas, quas Pater ejus Romanae * 1.5 contulerat Ecclesiae, fideliter persolveret, quamdiu praedicta Regna teneret. Et his ita gestis, Petrus Wintoniensis, & Jocelinus Bathoniensis Episcopi, ipsum in Regem ungentes, Coronaverunt sollemniter cum canticis & modulationibus, quae in Coronationibus Regum solent decantari. Tandem expletis Missarum solemniis, dux∣erunt Regem cum processione solemni, Episcopi & Comites saepedicti, regalibus in∣dutum, ad mensam; ubi omnes in ordine suo considentes, epulabantur in laetitia & exultatione. In crastino autem Rex cepit homagia & fidelitates ab omnibus Episcopis, Comitibus, & Baronibus, aliisque omnibus qui aderant, & omnes ei fidelissimum obsequi∣um promiserunt. Coronatus est autem Henricus tertius Anno Aetatis suae Decimo, in die Apostolorum Simonis & Judae, scilicet xxviij. die mensis Octobris. Rex autem post Coronationem suam remansit in custodia Willielmi Comitis Pembroc, magni vide∣licet Mareschalli; qui protenus misit Literas ad omnes Vicecomites de Regno Angliae & Castellanos, praecipiens singulis, ut Regi nuper Coronato essent intendentes, promittens omnibus possessiones pariter ac donaria multa, ita ut dicto Regi fideliter adh••rerent. Sic∣que Nobiles universi & Castellani, qui Patri ejus servierant, ei multo fidelius quam Regi Johanni adhaeserunt: quia propria Patris iniquitas, ut cunctis videbatur, filio non debuit imputari. Unde omnes sese ad defensionem praeparantes, Castella sua opti∣me munire coeperunt. Animabat praeterea eos qui partes Regis fovebant quamplu∣rimum, quod singulis diebus Dominicis ac festivis Lodovicum cum complicibus ejus et fautoribus excommunicari videbant.

Soon after, King Henries party increasing, (many of the Barons revolting from Lewes: Quod spreto juramento, terras, possessiones, & Castella eorundem optimatum, quae* 1.6 eorum auxilio subegerat, illis murmurantibus, in suam redegerat potestatem, ponens in eis milites & alienigenas nationes:) his Forces taking in many Castles, and the Pope likewise threatning to ratifie the Excommunication denounced by Gualo against Lewes, unlesse he departed England; thereupon a Truce was made between Henry and Lewes till a month after Easter. In Whitson week the Popes Legate to encourage the Kings Army to fight the French Kings Forces at Lincoln; Ostendit omnibus, quam iniqua erat Lodovici ac Baronum ei adhaerentium causa; pro qua fuerant excommunicati, & ab unitate Ecclesiae segregati. Et ut denique exercitum illum animaret ad pugnam, al∣bis indutus vestibus cum clero universo: (he again) Lodovicum nominatim excommuni∣cavit, cum complicibus & fautoribus suis, & praecipue omnes illos qui apud Lincolniam contra Regem Angliae obsidionem agebant, cum tota Civitate; continens scilicet & con∣tentum. Eis autem qui negotium hoc in propriis personis expediendum susceperunt, de con∣cessa

sibi potestate ab omnipotenti Deo & sede Apostolica, plenam suorum veniam pec∣catorum, de quibus veraciter confessi suerunt, indulsit, & in retributione justorum, salutis aeternae praemi•• repromisit. Deinde collata omnibus absolutione & Dei benedicti∣one, ad arma convolarunt universi: After a sharp conflict they routed the Barons and Lewes forces, slew and took many of them prisoners with the losse only of three men, and took the City of Lincoln with all the Treasure and Baggage of the Enemy, those who escaped flying to London; many of them were cut off by the way. Whereupon Lewes sending to his Father Philip for ayde, (who fear∣ed to assist him, being excommunicated) the Kings ships watching the French fleet at sea, transporting Soldiers and supplies unto him, took Eustachius a Monck their Admiral, Prisoner, whose head the Kings Brother Richard, cut off with his Sword as a most wicked Pirat and traytor to the King of England, despising the great summ of mony which he profered for his ransom: Soon after which de∣feats by Land and sea, both parties having a conference at Stanes, came to this agree∣ment on the 3d. of September, which they swore to on both sides.

JUravit in primis Lodovicus, & omnes & excommunicati & imprisii ejus cum eo,* 1.7 tactis sacrosanctis Evangeliis, quod starent judicio Ecclesiae, & quod de caetero fideles erunt Domino Papae & Ecclesiae Romanae. Juravit etiam, quod incontinenter recederet cum omnibus suis de Regno Angliae; nunquam in vita sua malo animo reversurus. Et quod pro posse patrem suum Philippum induceret, ut Henrico Anglorum Regi redderet omnia jura sua in partibus transmarinis, & cum Rex foret, ipse in pace dimitteret. Juravit insuper, quod omnia castra cum terris omnibus, quas ipse & sui per guerram occupaverant in regno Angliae, Regi & suis redderet incontinenter. Rex autem Anglorum, tactis sacrosanctis Evan∣geliis, juravit cum Legato & Mareschallo, quod redderent Baronibus Angliae & aliis omnibus de Regno, omnia jura & haereditates suas, cum omnibus liber∣tatibus ante petitis; pro quibus discordia fuit exorta inter Johannem Regem Anglorum & Barones. Nec nocumentum vel opprobrium obtineretur hinc vel inde, his qui huic vel alii adhaesissent. Insuper prisones omnes, qui ante hanc pacem provisam se redemerant, & suae redemptionis jam factae pecuniae partem suis cre∣ditoribus solverant, quod solutum est non reddatur eis••: sed siquid superfuerit ad solvendum, debitori penitus relaxetur. Prisones universi, qui apud Lincolniam capti erant, vel praelio naval•• apud Doveram, sive in parte Regis, sive in parte Lodovici, ubicunque, statim sine omni difficultate, & sine omni redemptione & censu liberarentur. Et his ita gestis, absolutus est Lodovicus cum omnibus sec∣tatoribus suis, servata Ecclesiae forma. Ac deinde singuli ruentes in pacis oscu∣culum, tristem laetitiam sub fraudis praetextu plurimi palliabant. Quo facto Lodovi∣cus Londonias reversus, & ibi prae nimia a civibus paupertate, quinque millia librarum sterligorum mutuo accipiens, sub conductu magni Mareschalli ad mare cum festinatione pervenit, & cum opprobrio sempiterno ad Gallias transfretavit. Though the King and Kingdom were thus speedily and finally rid of this forraign French Usurper, yet the Pope and Romish Usurpers got great advantage, and firm∣er footing by it. For it is very observable, that although the Barons and Lay∣men who adhered to Lewis, had a general pardon and indempnity for their Treasons, Rebellions against the King, yet the Popes Legat exempted all the Bishops, Abbots and Clergy out of this Act of pacification, for their contempts against the Popes autho∣rity, that he might tyrannize over them, dispose of their Ecclesiastical promo∣tions and benefices to his instruments, and put them to excessive fines at the present, to fill the Popes and his own coffers, and inrich his own freinds with others Losses, as the Historian thus relates.

Ab hoc quoque absolutionis et pacis beneficio, excepti fuerunt* 1.8 Episcopi, Abbates, Priores, Canonici saeculares, et clerici multi, qui Lodovico ac Baronibus consilium praestiterant et favorem; et maxime Magister Simon de Languetuna, cum Magistro Gerv••sio de Hobrugge: qui in tanta obstinatione diu perstiterant, ut Lodovico et Baroni∣bus excommunicatis divina facerent celebrare mysteria a presby∣teris excommunicatis: unde ab omnibus beneficiis spoliati a Le∣gato, Romam ire compulsi sunt. Nam illico post recessum Lo∣dovici

ab Anglia, Legatus misit inquisitores per omnes Angliae provincias, qui quoscunque de consensu etiam levissimo culpabiles invenerunt, cujuscunque essent ordinis vel dignitatis, suspensos miserunt ad Legatum, et ab omni beneficio spoliatos, qui illorum beneficia suis clericis abundanter distribuit, atque de damnis ali∣orum suos omnes divites fecit. Hugo quoque Lincolniensis Epis∣copus in Angliam veniens, mille marcas Legato de probata pe∣cunia numeravit. Cujus exemplum multi tam Episcopi, quam viri religiosi insequuti, sumptibus nimis damnosis, gratiam sibi reconciliabant Legati. Clericorum quoque et Canonicorum saecu∣larium ubique haustu tam immoderato laculos evacuavit; metens quod non seminavit, ut ex multis portionibus unum grandem acer∣vum cumularet. The King by reason of his infancy and wardship, was un∣able to take notice of, or oppose these Usurpations, extortions of the Legat; and the Nobles adhering to him, were willing at this time to connive at them, as a just punish∣men inflicted upon those Trayterous Bishops, Abbots, Priests and Clergy, for adhering to aforraign Usurper: his Papal power, being then only able thus to crush and fleece them. This gave great encouragement to this Pope and his Legates, to all future Popes and Legates usurpations, oppressions, provisions, rapines of like na∣ture, upon no such just account as this might seem to be. It is evident by Claus. Anno 1. H. 3. m. 21. and Pat. 1. H. 3. m. 16. intus, that this Legat Gualo did bear cheif sway in the Kings councel, and that the King sealed some Letters Patents, sigillis venerabilium Patrum Domini Gualonis, Sancti Martini Presbyteri Cardinalis, A∣postolici sedis Legati, & Domini P. Winton. Episcopi, and sent them abroad un∣der their seals, in the first year of his reign, quia sigillum nondum habuimus, as the Patent Rols oft informes us. And this made the Legat more insolent.

In the 2d. year of King Henry the 3d. the Archbishop of Dublin, in Ireland, and other Bishops there usurping upon the Kings Crown and temporal courts, presumed* 1.9 to hold pleas in their Courts Christian, of lay fee; whereupon there issuing Prohi∣bitions from the Kings Court to stay these suits, they proceeded contemptuously not∣withstanding, upon which there issued out this Writ of attachment against them to appear before the chief Justice of Ireland to answer the contempt.

REX G. de Marisc. Justic. Hiberniae salutem. Mandamus vobis quod si H. Dub∣linensis,* 1.10 & T. Tuamensis Archiepiscopi, & T. Clokor. Episcopus tenuerint placitum in Curia Christianitatis de Laico feodo Com. W. Mar. in Lagenia & A. Fernensis Episcopus, secutus fuerit placitum illud in Curia Christi∣anitatis post prohibitionem nostram eis inde factam; quia idem W. Mar. fecit nos securos de Clamore suo prosequendo, tunc poni faciatis per vadium et salvos plegios, praedictos H. Dublinensem, & T. Tuamen∣sem Archiepiscopos, & T. Clokoren Episcopum, quod sint coram vobis ad diem competentem prout videritis expedire, ostensuri quare tenuerint placitum in curia Christianitatis de Laico feodo ipsius Comitis in Lagenia, contra Prohibitionem nostram; et poni similiter faciatis per vadium, et salvos plegios praedictum Fernensem Episcopum, quod sit coram vobis ad eundem diem, ostensurus quare prosecutus est placitum illud in curia Christianitatis contra prohibitionem nos∣tram. Teste Com. apud Gloucestriam Vicesimo die Aprilis.

As these Archbishops usurped upon the Kings Crown in his Courts in Ireland, so some Souldiers after the War ended, seised some of the Bishops Castles and Lands in England, & contra Regis prohibitionem & illorum voluntatem, detinere praesumpserunt.* 1.11 Inter quos Robertus de Gaugi, post multas Regis admonitiones Castellum de Neuverk cum villa tota & pertinenti is multis, quae ad jus Hugonis Episcopi Lincolniensis spec∣tabant, ei reddere contradixit. Whereupon the Protector being highly offended, by

the Kings command, raised a great Army, and marching thither in person with the King, beseiged it, till surrendered to the Bishop by composition, he paying one hundred pounds to Gaugi, for the victuals in the Castle, without receiving any recompence for the Town, which he burnt down before the seige.

In the 3d. year of King Henry the 3d. the Bishoprick of Leismore (united formerly to the Bishoprick of Waterford, by the Popes Legat in Ireland) whiles the Bishop was in England at the consecration of the Bishop of Carlile, Ma∣crobius a Canon of Leismore, procuring an election from the rest of the Canons, pre∣tending the See to be then voyd, obtained the Legates and Kings royal assent to the election and restitution of the Temporalties, whereof the Bishop of Waterford com∣plaining to the King, the King upon information of the fraud and circumvention, nul∣led that election, and commanded the Bishop to be put in possession of his Tem∣poralties, notwithstanding his former Writs.

REX Justic. Hiberniae salutem. Cum venerabilis in Christo Pater R. Waterford* 1.12 Episcopus, de mandato Venerabilis Patris G. quondam Legati in Anglia, ad partes boreales pro Consecrando Episcopo Carleolensi accessisset, & Magister R. de Bedeford cum Magistro Macrobio & David Canonicis Lismor. ad Domum P▪ nunc Le∣gatum in Anglia, & nos, & consilium nostrum advenisset, protestans & ostendens quasdem Literas quibus Capitulum Lismor. eisdem M. & D. Canonicis potestatem contulerat eligendi Pastorem ad Lismor. Ecclesiam quam tunc nobis asserebant vacare: Nos dictis eorum fidem adhibentes, electioni de persona ipsius Magistri R. sic celebratae Regium praestantes assensum, eo quod consona videbantur esse rationi quae fuerunt de eadem nobis proposita, si veritate fuissent subnixa, ipsum Magistrum R. in pos∣sessionem omnium bonorum ad Ecclesiam Lismor. spectantium tan∣quam Electum praecepimus: Sane cum postmodum reverteretur Episcopus ille Waterford, Episcopus proponens nobis et Concilio nostro, ipsum et praedecessores suos Lismor, Ecclesiam cum suis perti∣nentiis tanquam partem Episcopatus Waterfordensis diutius te∣nuisse et possedisse, exhibuit ipsi Domino Legato et concilio nostro literas Domini I. titulo Sancti Stephani in monte Celio Pres∣byter Cardinalis pridem in Hibernia Legato, super Ordinati∣one eorundem Episcopatuum, qui licet aliquando tempore Hiberni∣ensi divisi extitissent ut dicebatur, ostendit, eos per ipsum Legatum coadunatos, nec poterat sic aliquis in ejus praejudicium, qui utrique praesedebat Ecclesiae, in unam earum per falsi suggestionem ingres∣sum fraudulenter promeruisse. Nos igitur attendentes nunc ex ipsius relatione et operis exhibitione Majestatem nostram fallaci∣ter per ipsum Magistrum R. esse circumventum, qui Lismoriensem Ecclesiam nobis dixit esse vacantem; et nos sic ejus electioni fecit tacita veritate consentire, decrevimus ut cum mendax precator carere debeat impetratis, nec ei praestare debeat patrocinium quod per fraudem et dolum nisus est a nobis et consilio nostro impetrasse memoratus Waterfordensis Episcopus in possessionem omnium bo∣norum praefatae Ecclesiae Lismoriensis inducat. Quocirca Uobis Mandamus, quatenus non obstantibus literis nostris quas ipse Ma∣gister R. de Bedeford suppressa veritate a nobis et Consilio nostro obtinuit, quibus possessionem eorum quae ad Ecclesiam Lismorien∣sem pertinent est adeptus, sine dilatione memorato Waterfordensi Episcopo plenam seisinam habere faciatis omnium possessionum quae ad ipsam Ecclesiam Lismoriensem noscuntur pertinere. Teste H. de Burgo Justic. apud Westmonasterium Septimo die Junii per Literas suas domino∣rum Winton. & Dunolm. Episcoporum, factas authoritate Domini Legati.

IDem in narratione mandatum est Archiepiscopo Cassel, & in fine mandatum est ei, quod dictum Waterfordensem Episcopum, Episcopatum Lismoriensem, pacifice possidere permittat. Teste ut supra. Consimiles Literas habent Patentes direct. eisdem.

A clear evidence of this Kings Supremacy in and over Bishops, Bishopricks and Ecclesiastical persons, causes within the Realm of England, as also of the Popes Legates late Usurpations there, to unite Bishopricks without the King.

The Bishop of Ely, (an inveterate Enemy both to King John and King Henry the* 1.13 3d.) going into France after Lewes his return thither, reported King Henry to be dead, and endeavoured to stir up a new Warre and rebellion against him: whereupon the King Writ to the Pope to deprive him, and bestow his Bishoprick (by provision) upon some other, the Isle of Ely being a place of strength, and receptacle of Lewes and the Barons heretofore: in which Letter the King acknowledgeth the Popes great favours and assistance to him, during his infancy, puts himself and his Realm under the protection of his Wings, (and by way of complement) stiles them, the Pa∣trimony of the Church of Rome, to gaine the Popes readier Protection and assi∣stance in his suits, Wars.

SANCTISSIMO Patri ac Spirituali Domino suo H. Dei* 1.14 gratia summo Pontifici, Devotus filius ejus H. sua post Deum gratia Rex Angliae, &c. recommendationem, et devota osculape∣dum. Incipiens respirare una cum regno nostro Majestatis ves∣trae, nostrae, et sacrosanctae Romanae Ecclesiae Patrimonio post tot An∣gustias et pressuras, quae Clarae Memoriae Patrem meum et me postmodum invenerunt; et ereptus, per Dei gratiam, et vestrae paternitatis sollicitudinem, ab ipso laqueo venantium vitam me∣am, cum tam aetas mea, quam status et tranquillitas regni nostri in teneritate concordent, nec ut ita dicam, sunt in aetate perfecti, sub tegmine Alarum vestrarum inenarrabili mihi clementia assistenti, de die in diem, gratia Dei et vestri gratia, recipio incrementum: Et ne tenellam mei plantationem manus inimica avellet, tanto con∣fidentius, ea quae circa haec pertimesco, vestrae significo Sanctitati, quanto specialius subditus vester et creatura existo. Noveritis igitur Pater sancte, quod nuper cum sicut puerilis aetatis ut tales de facili infirmentur, essem, prout Deo placuit, infirmitate oppressus, Robertus qui se gerit pro Elyensi electo, non oblitus antiquam suae mentis et fellitam maliciam, quam contra Patrem meum, et me, ac dominationem vestram, ut dicam verius, exercuit manifeste, ex∣communicatis vestris et meis persecutoribus adhaerendo, statim quos∣cunque potuit contra me excitans cucurrit in Franciam, ibi una cum sequacibus suis me mortuum praedicando, unde multi contra me superbiae cornua et nocendi audaciam assumpserunt: Dei quidem et vestri gratia restitutus sum sanitati. Haec tamen sanctitati vestrae significo, supplicando, ne me permittatis redire ad Leonis fauces, nec reincidere inter malleum et incudem. Certum est enim quod Civitas Elyensis est optima munitio Reg∣ni nostri; Et quod dictus R. ibi exstitit praeintrusus, ut sicut res se ha∣buit, reciperetur ibi Dominus Lodovicus. Dignemini igitur Pater Sancte, mihi et Regno vestro misericorditer praecavere, ne talis un∣quam occupet talem locum, praesertim cum et infideli juxta verbum E∣vangelicum, id quod videtur habere auferri debeat; et Majestas vestra multo competentius possit Ecclesiae illi de Pastore idoneo providere. Valea: in Domino sanctitas vestra.

Moreover he repeats the assistance, protection and manifold favours he recei∣ved from the Pope in his greatest straights, and dangers, in his Letter to his Le∣gate, imploring his assistance against the French and other Enemies, according to the Popes protection and direction to him.

REX B. Titulo sanctorum Johannis & Pauli Presbytero Cardinali Apostolicae* 1.15 sed••s Legato salutem. Quanta nobis exhibuerit beneficia, et quantis nos Eripuerit tribulationibus et Angustiis, quam forti brachio et potenti nos sustentaverit sancta et veneranda sedes illa Apostolica, vestrae benignitati non possumus paucis reserare, quia quicquid potest Humanitatis et benignitatis a pio patre filio teneri et nutricio exhiberi, non negavit nobis fons ille paterni pectoris inexhaustus, misericordia repletus et pietate, qui quos semel intra sinum suae dul∣cedinis susceperit amandos, fovere non lassatur. Attendentes igitur quod velit palmes vitis via procedere, quod velint frondes fructus a flore facere, quod velit cum capite membrum incepta peragere, idem paternitati vestrae duximus devotis precibus supplicandum, rogantes in Domino, quatenus cum de immensa sua benignitate pius pater et Dominus noster summus Pontifex vobis per literas suas dederit in mandatis, ut si quos inveneritis illorum qui su∣per Albigens. sunt signati qui Genti nostrae vel terrae nostro dominio subditae velint injurari, dampna aliqua eis inferendo, vel eas a nos∣tra dominatione subtrahendo, ejus suffulti Authoritate, compescatis, velitis si placet, juxta injunctum vobis Mandatum, taliter et tam potenter circa nos in hac parte vestrae dilectionis plenitudinem ex∣hibere, ut ipsius de qua non diffidimus, sentiamus ex operis exhi∣bitione probationem manifestam, et sancta Sedes illa Apostolica quae nos et nostra sub sua suscepit protectione, gaudeat se ex vestra di∣ligentia fructum uberiorem recepisse, quam quidem sedem ex nostra incommoditate non credimus, commodum reportare. Teste H. de Burgo Justiciario nostro apud Westmonaster. 24. die Julii.

The same year the King writ a Letter to Pope Hadrian on the behalf of the Bishop of Karlisle (promoted thereunto by the Popes provision and command to his Legat Gualo, desiring him to recal the alienations of several Impropriations alienated from that Church during the vacancy by the then Canons thereof, to its great impo∣verishing) though granted and conferred to that Church by the Charters of King Henry the First; who erected this Bishoprick, and of sundry other Kings succeed∣ing him.

REverendissimo Domino & Patri in Christo dilectissimo H. Dei gratia summo* 1.16 Pontifici H. eadem gratia Rex Angliae, &c. salutem, & se & sua omnia. Cum in nostris ageret partibus merito nobis semper diligendus Venerabilis Pater. G. Titulo sancti Martini, Presbyteri Cardinalis, vir utique tam fidelis quam consulti pectoris, videns vidit Carleolensis Ecclesiae desolationem & ruinam, nec clausis praeteriens oculis quod in confinio Regnorum Angliae & Scotiae sit, eidem de mandato vestro Pastorem praefecit suae scientem domini caute disponere, nobisque pariter et regno nostro volentem prodesse: hic est ille H. quondam Abbas Belli loci quem vere dicimus virum in agendis provi∣dum, tam Literarum scientia, quam moribus insignitum, et quod potius collaudamus, in devotione Sanctae Romanae Ecclesiae paratissi∣mum, et in fidelitate nostra multipliciter expertum. Uerum cum idem Antistes ad reformationem Ecclesiae suae, multis bonis et posses∣sionibus mutilatae diligentius intendat, ex relatione ejusdem et prae∣decessorum nostrorum Regum Angliae Cartarum inspectione, nobis

et Consiliariis nostris innotuit, Ecclesias subscriptas ex concessione bonae memoriae Regis Henrici primi, in prima fundatione Ecclesiae Carieolensis, eidem Collatas fuisle, videlicet in Episcopatu Dunolmensi, de as∣sensu Hugonis tunc Dunolmensis Episcopi, Ecclesiam de Novo Castro, cum Capellis, & omnibus ad eam pertinentibus, Ecclesias de Newborne, & de Corbrigge, & de Rooberii, & de Wittingham, & de Werkwurth: & in Episcopatu Carleolensis, Ecclesiam de Penret, cum quibusdam aliis, & confirmatum fuit dictae Carleolensi Ecclesiae, per Chartas Regum Angliae, scilicet praedicti Regis Henrici primi, & secundi, & Regis Richardi Avunculi nostri, & Regis Johannis Patris nostri, & per privilegia plurimorum Pontificum, ut memoratas Ecclesias in usus proprios perpetuo possideret. Verum tamen tempore vacationis Carleo∣lensis Ecclesiae, alienatae sunt ab ea et usibus suis omnino subtractae jam dictae Ecclesiae per incuriam et negligentiam ejusdem loci Ca∣nonicorum. Quod tanto gravius patimur, quanto minus Episcopali novimus dig∣nitati sufficere quae suis sunt usibus reservata. De consilio igitur nostro pro eodem Episcopo, ad cujus honorem multo tenemur debito; Sanctitati vestrae in omni devo∣tione duximus supplicandum, ut attendentes, si placet, Ecclesiae Car∣leolensis paupertatem, et quantis Pontificalem apicem necesse sit honoribus extolli, quam in nullo vilescere decet vel egere; revoca∣tis, si placet, in irritum alienationibus dictarum Ecclesiarum factis temporibus quibus vacavit sedes Carleolensis, ipsas eidem Ecclesi∣as restituere et confirmare velitis, in usus et honorem sui Pontificis, tanto benigniores nostris precibus aures accommodantes, quanto libentius et propensius nobis noscitur valuisse, et in posterum posse valere, ut de provectione sua, quae nostra est, una cum caeteris Aposto∣licae sedis beneficiis ad humillimas gratias et perpetuas devotiones vestrae debeamus assurgere sanctitati.

Teste Com. apud Westmonasterium, Decimo septimo die Februarii.

Per eundem & P. Wint. & Justic.

VEnerabilibus Patribus & amicis in Christo charissimis Sanctae Romanae Ecclesiae* 1.17 Cardinalibus suis in omnibus. H. Dei gratia Rex Angliae, &c. salutem & debi∣tam Sanctissimis Patribus devotionem. Cum adhuc in nostris ageret partibus Vene∣rabilis Pater G. titulo Sancti Martini Presbyter Cardinalis, merito nobis semper di∣ligendus, de mandato Domini Papae Carleolensi Ecclesiae, tunc vacanti Pa∣storem prafecit idoneum, videlicet, H. quondam Abbatem Belli loci, virum utique in fidelitate nostra multipliciter expertum, suae perutilem Ecclesiae, totique pari∣ter Regno nostro. Sane cum suam invenerit Ecclesiam tantis tempore vacationis suae possessiombus & honoribus mutilatam, videlicet Ecclesiis de Novo Castro, cum Capellis & pertinentiis suis, & de Neuborne, & de Corrbrigg, & de Reebrigg, & de Win∣tingham, & de Penred, quae sibi concessae fuerant in usus proprios in prima fundatione sua a Rege Henrico primo, & aliis praedecessoribus nostris Regibus Angliae, & per privilegia Romanorum Pontificum confirmatae ut Pontificali non sufficiant quae sibi sunt re∣servata, de Concilio nostro, cui innotuerunt haec omnia vestra duximus Sanctitati de∣votissimè supplicandum, ut eidem Episcopo fideli nostro cui multo tenemur debito, ac Sanctae Romanae Ecclesiae devotissimo, ad reformationem Ecclesiae suae diligentius aspiranti. Si placet, assistere velitis in consiliis et auriliis, quibus medianti∣bus ea quae dispersa sunt, et ab Ecclesia sua per incuriam et neg∣ligentiam habitantium in ea Canonicorum alienata, sibi restituta fuisse gratuletur, ut suis sufficiat usibus Episcopalis dignitas, quae nunc quasi vilescere cogitur et egere. Et quia provectionem ejus∣dem Episcopi meritis fidelitatis suae multipliciter exigentibus, pro∣prium reputamus, et reputare debemus honorem, vestram sibi gau∣deat in hac parte diligentiam taliter affuisse, ut ad obsequia & condignas devotiones vobis diebus perpetuis arctius teneamur obligati. Teste Domino P. Wintoniensi Epis∣copo, apud Westmonasterium, Vicesimo quarto die Januarii, Anno Regni nostri Tertio.

By these Records it is evident: 1. That King Henry the 1. originally founded the Bishoprick of Kartiol, and endowed it with several impropriations by his own Regal Authority; that he and his Successors setled and confirmed by their Charters sundry Lands and impropriations thereon: and that it is the right, duty of our Kings, (as founders of Bishopricks) to see the Lands and Revenues unduly alienated from them, restored, when there is just cause; which this King, (by reason of his infancy, being then under a Protector, and the Popes and Legates great usurped power in England at that season) could not easily effect by his Regal power, without the Popes and Cardinals assistance, the true occasion of these his Letters to them.

King Henry having continual occasions to make use of the Pope and Court of* 1.18 Rome about his Domestick and Foreign affairs, in the 4th. year of his reign constitu∣ted W. de St. Albin. his Proctor general therein, especially against the Son of the Earl of March, in Picardy, who against his faith to King John his Father, to marry his Sister, refused to do it, or to restore her without a ransome; whereupon he de∣sired the Pope to command him to marry or restore her, or else to give order to two Bishops he names, and a Dean, to Excommunicate him for his disobedience, as these three Records attest.

VEnerabilibus in Christo Patribus & amicis charissimis, universis Episcopis, Pres∣byteris* 1.19 & Diaconis, Sacro-sanctae Ecclesiae Romanae Cardinalibus, H. Dei gra∣tia Rex Angliae, &c. Eo ampliorem de dilectione vestra gerentes fiduciam in no∣stris & nostrorum promovendis negotiis, novimus prudentiam vestram circa ea fi∣delius elaborasse, mittimus ad vos dilectum nostrum Willielmum de Sancto Albino, procuratorem nostrum, ad impetrandum et contradicendum in om∣nibus nostris et nostrorum negotiis quae contra nos et nostros fu∣erint proposita in Curia Romana; Rogantes attentius sinceritatem vestram, ut cum fueritis super hiis, ab eo ex parte nostra requisiti, de solita clementia vestra velitis, ea quae honoris nostri sunt consueta diligentia procurare. De negotio autem nostro quod exponet idem plenius de Johan. primogenita sorore nostra H. de Lizen. per Dominum J. Patrem nostrum pridem commissa, de qua traducenda fidei praesti∣tit Sacramentum; vos duximus exorandos, quatenus laborare velitis, si placet, pleno effectu erga Dominum Papam, ut soror ipsa nostra restituatur, quam ipse fidei spreta religione superinducta matre nostra nobis red∣dere contradicit, volens nos per ipfius detentionem ad ejus redemp∣tionem invitos compellere: Et rogamus vos, ut scribatur super hoc Xancton. et Limovic. Episcopis, et Decanis Burdeg. ut nisi muniti∣one praemissa illam nobis curaverit restituere, ad id per * 1.20 censuram Ecclesiasticam rite compellatur. Teste H. de Burgo, Justiciario nostro, apud Notingham Vicesimo die J▪ nii.

REX Domino Papae salutem, & se totum semper tam devotum, quam fidelem.* 1.21 Cum a sedis Apostolicae gratia, dependeant si quae sunt circa nos serena, si quae prospera, necesse habemus vestrae dominationi pro∣ponere, quae in dispendium nobis veniunt et gravamen. Dominus autem I. Rex genitor noster agens quondam in partibus Pictaviae, Johannem filiam suam sororem nostram nuptui H. de Lexim. fil. Com. de March. concessit; qui licet eam de manibus ipsius Patris nostri Regis accepisset, et jurasset quod eam in Vxorem duceret, non observata tamen juramenti religione, spreta∣que sorore nostra, matrem nostram Reginam Maritali sibi foedere copulavit. Quam quidem sororem nostram nihilominus nobis red∣dere contradicit, immo eam detinendo contramandatum nostrum, ad ipsius redemptionem nos intemptat cohercere. Hanc igitur inju∣riam passi sub vestra protectione, Sanctissimae Paternitati vestrae supplicamus, quatenus scribere velitis Domino Xancton. Domino Limovic. Epis∣copis, et Decano de Burdeg. ut monitione praemissa nisi ei condes∣cenderit, ad restituendam nobis dictam sororem nostram, spirituali Gladio H. compellant memoratum. Mittimus quidem ad pedes sancti∣tatis

vestrae dilectum Clericum nostrum Magistrum W. de Sancto Albino, quem pro∣curatorem constituimus ad impetrandum pro nobis et contradicen∣dum in omnibus negotiis nostris, et nostrorum quae contra nos et nostros fuerint proposita, in Curia vestra, supplicantes tota devo∣tione mentis ut in hiis et aliis quae nos contingunt benignas ei veli∣tis aures accommodare, manum auxiliatricem eatenus porrigentes teneritudini nostrae, ut de pleniore respiratione nostra Ecclesiae Ro∣manae cumulus accedat laudis et honoris. Teste H. &c. apud Notingh. Vicesimo die Iunii.

The same year, the King taking notice of divers Usurpations upon the Rights of his Crown in Ireland, by Covents, Deans and Chapters, electing Abbots and Bishops as they became voyd, and the chief Justices approving them without his privity, li∣cense, or Royal assent, issued this memorable Writ to his chief Justice of Ireland, to reform and prevent this dangerous Usurpation for the future.

REX Justiciario Hiberniae salutem. Cum fuerit hucusque pex inso∣lentiam* 1.22 tam diebus Patris nostri, quam nostris, de Collatio∣nibus Ecclesiarum quae nobis vacabant in Hibernia, plurimum juri nostro et dignitati derogatum, utpote cum aliqua earum vacare con∣tigisset, statim nobis inconsultis inde fieret collatio. Nolumus quod ex hinc quae sic in nostrum dispendium sunt attemptata, ex nostra permissione convalescant. Mandamus igitur vobis et firmiter in fide qua nobis tenemini praecipimus, quatenus cum de caetero ali∣quam Ecclesiam quae de nostra sit advocatione vel ad nostram spectat donationem vacare contigerit; vos eam nullo modo conferatis, nec inde sine nostro assensu et voluntate quicquam faciatis. Teste H. apud Northampton. xxiiij. die Septembris. Per eundem.

Idem etiam vobis dicimus de Ecclesiis Cathedralibus.

This year the Earl of Albemarle refusing to deliver up to the King some of his Lands and Castles committed to his custody, at the time prefixed to him in the Kings Court, and fortifying them with Armes and Victuals without the Kings consent, for which he was excommunicated by the Bishop of Norwich, the Popes Legate, together with his Complices; thereupon the King issued this Prohibition to all his Barons and Subjects in Lancashire, and 5. Counties more, not to ayd, assist, or keep company with him or his Complices, but to avoid them as excommunicated persons, till they submitted to the King; and to be ready to obey the Kings commands if he still con∣tinued obstinate, under pain of forfeiting their goods, seizing their lands, and impri∣sonment of their persons: Ecclesiastical censures being by the Popes and his Legates Usurpations, commonly inflicted in that age for Temporal offences and Rebellions, to reduce men to obedience to the King, as well as to the Pope or Church.

REX Omnibus Comitibus, Baronibus, Militibus, & libere tenentibus in Comi∣tatu* 1.23 Lancastriae, salutem. Quoniam W. Comes Albemarl, cui commissa fuerunt bona fide terrae quaedam nostrae et Castra custodienda, quae contra voluntatem, et praeceptum nostrum non solum detinet, set et ea de bladis et bonis vicinorum circumquaque illis invitis munit et firmat, licet de eisdem nobis reddendis certus dies ei fuerit in Curia nostra praefixus, quem respicere non curavit. Ipseque spretis omnibus mandatis nostris quibus obedire contempnit, torneamentum exercuit, & ei interfuit apud Brackele, ultimo habito, non formidans in sententiam illam incidisse quam ob hoc tulit in eum et complices et fautores suos nominatim, Venerabilis Pater Norwicensis electus, Domini Papae camerarius Apostolicae sedis Legatus, praesertim cum contra pacem nostram, et

Regni nostri exerceantur et fiant: vobis mandamus firmiter in fide qua nobis tenemini praecipientes, quatenus sicut terras et tenemen∣ta vestra quae in Regno nostro tenetis diligitis, et exhaeredationem vestram, et vestrorum evitare volueritis: Cum idem Comes, et complices, et fautores sui propter praedicta sententia sint excommu∣nicationis sollemniter innodati, nec mandatis Domini Legati vel nostris velint obedire: Vos eidem Comiti vel fautoribus et com∣plicibus suis in nullo de caetero consilium vel favorem praebeatis nec aurilium, et eis in nullo communicetis donec Sacro-sanctae Eccle∣siae de inobedientia et nobis de contemptu satisfecerint; Set potius tanquam excommunicatos et nobis inobedientes evitetis. Prohibentes omnibus vestris & illis qui de nobis tenent, quod ad Castrum de Salvata firmandum, vel muniendum nullum ei penitus consilium faciant vel auxilium, quod ut audivi∣mus non minus de bonis & bladis vicinorum circumquaque eis invitis munit, quam de viribus hominum cujuscunque sint indefinenter firmare praesumit, non requisita voluntate aut praecepto nostro: Scituri pro certo, quod si quis post hanc prohibitionem nostram ei vel fautoribus et complicibus suis auxilium ad hoc fecerint vel consilium, non solum ad eorum ter∣ras et tenementa, verum etiam ad eorum corpora graviter Nos capiemus: firmiter etiam vobis praecipimus, quod nisi dictus Comes ab hujusmodi inceptis et factis desierit, quod parati sitis et prompti ad ea exequenda versus ipsum Comitem et complices suos quae vo∣bis per Literas nostras demandaverimus exequenda. Et in hujus, &c. Teste H. &c. apud Hereford. xxx. die Novembris. Anno, &c. quarto.

Eodem modo scribitur omnibus Comitibus, Baronibus, &c. in Com. Linc▪

• Et omnibus, &c. in Com. Cumberl.
• Et omnibus, &c. in Com. Rotel.
• Et omnibus, &c. in Com. Leic.
• Et omnibus, &c. in Com. Eborum.

The Earl (it seems) little regarding this Prohibition, soon after (Anno 1220.) * 1.24 suddenly seized upon the Castles of Rockingham and Samori, whither the King speedily marching, found them utterly unfurnished of Victuals, they having not three loaves in them. After which the Earl and his Confederates pillaged the Com∣mons of Bodrington, Depinge, and all the Country, putting men to ransoms, and with their plunders victualled the Castles of Fotheringie and Bohun▪ which the Kings fo••••es besieged and took: At last the Earl came to the King; under the conduct of Walter Archbishop of York; and by the mediation of Pandulphus the Legate, was reconciled to him, because he had faithfully and powerfully served the King and his Father in their Wars.

Anno Dom. 1221. The King being under the wardship of Peter Bishop of Winche∣ster,* 1.25 was on Whitsonday Crowned the second time at Westminster, by Stephen Arch∣bishop of Canterbury: Soon after which there being a difference concerning the Bishoprick of Ely, between Galfridus de Burgo, Archdeacon of Norwich, and Robert of York, the Pope at last nulled both their Elections; and conferred the Bishoprick upon John Abbot of Fontain, who was consecrated at Westminster: The same year and day, Hugh Bishop of Lincoln was canonized a Saint in this form.

AD natales Domini Sanctus Hugo Lincolniensis Episcopus a Papa Honorio canoni∣zatus* 1.26 est, & in Catalogo Sanctorum admissus: facta prius Miraculorum ejus inquisitione a Stephano Cantuariensi Archiepiscopo, & Abbate de Fontibus Johanni; si∣cut in hoc sequenti Domini Papae authentico continetur.

HONORIƲS Episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis universis Christi fidelibus, praese••tem paginam inspecturis, salutem & Apostolicam Benedictionem. Divinae dignatio pietatis, Sanctos & electos suos, in coelestis Regni foelicitate locatos, adhuc in terra miraculorum coruscatione clarificat: ut fidelium per hoc excitata devo∣tio, eorum suffragia digna veneratione deposcant. Cum igitur Sanctae recordationis

Hugonem Lincolniensem Episcopum, quem sicut nobis plenarie constat, divini mune∣ris largitas, tam * 1.27 in vita, quam etiam post vestem mortalitatis exutam, insignium mi∣raculorum multitudine illustravit, Sanctorum Catologo Asscripsimus, univer∣sitatem vestram monemus, & exhortamur in Domino, quatenus eius apud Deum patrocinia devote imploretis: Ad haec statuentes, ut die depositionis ipsi∣us, ejusdem festivitas annis fingulis devote de caetero celebretur. Data Viterbii, xiij. Kalend. Marcii, Pontificatus nostri Anno quarto.

The transcendent virtues of this canonized Bishop, were his * 1.28 ingratitude and per∣fidiousnesse to King John, in resorting to this Arch-traytor Stephen of Canterbury, re∣ceiving his Consecration from, siding with him against, and deposing of the King, contrary to his Oath and duty, (for which the King seized his Temporalties, and kept them in his hands near five years space:) Yet for these virtues this Archbishop procured him to be canonized for a Saint. About the same time this Arch-tray∣tor Stephen (to canonize Treason against our Kings, as demeriting the highest honour and Saintship) caused his Trayterous insolent Predecessor Thomas Becket, to be translated, enshrined, adored with great solemnity: Thus related by Matthew Paris.

EOdem tempore, levatum est de lapide marmoreo corpus Beati Thomae Archiepis∣copi* 1.29 & Martyris, a Stephano Cantuariensi Archiepiscopo, praesente Rege, & omnibus ferè Episcopis totius Regni, cum Abbatibus, Prioribus, Comitibus, Baronibus, Clero & populo multo, in crastino Octavarum Apostolorum Petri & Pauli. Cujus corpus sanctissimum collocatum est honorifice in Pheretro, ex auro & lapidibus preti∣osis mirabiliter fabrefacto. Interfuerunt etiam huic translationi, Archiepiscopi, Epis∣copi, Abbates, Priores, & alii multi de Regno Francorum, aliarumque diversarum Regi∣onum, qui ob honorem & reverentiam Beati Martyris, ut tantae adessent solemnitati▪ ala∣criter convenerunt. Nam dignissimum omnibus videbarur, ut Sanctum Martyrem Christi generaliter honorarent et colerent, qui pro uni∣versali Ecclesia sanguinem suum fundere, et ad finem usque non timuit fideliter decertare.

It is observable, That most of the English, many of the French Archbishops, Bishops, Abbots, Priors, Clergy, and of other Countries, were by the Archbishops invitation present at the translation of this Arch-traytor Becket, as most worthy to be honoured and worshipped as a Saint and Martyr for the universal Church of Christ, for which he shed his blood, and truthfully contested against his Soveraign till the last, only to exempt Clergymen, (though Traytors, Rebels, Murderers, So∣domites, Theeves) from secular Jurisdiction, and overturn the antient Rights, Prerogatives of the Crown, and Kingdom too, as the premises demonstrate. No wonder therefore that so many Archbishops, Bishops, and Clergymen, in our own and other Kingdoms, became Arch-traytors, Rebels to their Emperors and Kings, since it was the readiest way to procure the highest preferments that Popes could conferre upon them in their lives, and a canonization, adoration of them for Saints and holy Martyrs after their deaths.

King Henry the 3d. this year issued on a memorable Prohibition and Proclama∣tion to the Sheriffs of Middlesex, Hertford, and Surry, prohibiting any to enter into any the Lands of the Bishop of London under a penalty, as his Father King John had done before him.

REX Vicecomiti Middlesex, salutem. Constat nobis & consilio nostro, quod* 1.30 Dominus J. Rex Pater noster per Literas suas Patentes, prohibuit ne quis Feoda W. quondam London. Episcopi ingrederetur, sive ex don••, sive ex venditione, sive ex invadiatione, sive ex concessione alicujus sine assensu et voluntare ejusdem Episcopi. Nos autem Venerabili Patri E. London. Episcopo, idem concedentes, prohibemus super foris∣facturam nostram ne quis Feoda ingrediatur, sive ex dono, sive ex venditione, sive ex invadatione, vel concessione alicujus sine assensu et voluntate ipsius Episcopi. Et ideo tibi praecipimus, quod hanc pro∣hibitionem

nostram clamari facias per totam Ballivam tuam, et firmiter observari. Si quis autem contra hanc prohibitionem no∣stram Feodum ipsius Episcopi ingredi praesumpserit sine assensu et voluntate ipsius Episcopi, sicut praedictum est, tu sine dilatione eidem Episcopo plenariam inde seisinam habere facias, capiens ad opus no∣strum ab illo qu•• Feodum suum sic ingressus fuerit forisfacturam no∣stram in quam incidit ex hoc facto; durent autem Literae istae usque ad aetatem nostram. Teste H. &c. apud Turrim London. Tertio die Julii. Per eun∣dem & Concilium Domini Regis.

Eodem modo scribitur Vicecomitibus Hereford. & Surr.

A pregnant evidence of our Kings Ecclesiastical Jurisdiction in and over Bishops and Bishopricks.

Soon after, the King having in his Temporal Court recovered by Judgement the Church of Acley, against the Prior and Canons of St. Friswiths in Oxford, they by false suggestions, to detain the possession of the Church against the King, procured Letters from the Pope to certain Delegates to examine the cause again▪ in preju∣dice of the Kings Court, Crown and Dignity; whereupon the King issued forth this memorable Prohibition to, and Appeal against them, to preserve his Right and Prerogative.

REX Abbatibus de Stanlegge, & de Bordest, & Priori de Stanl. salutem. Sciatis* 1.31 quod Venerabilis Pater P. Norwicensis electus, publice recognovit coram vener. Patribus E. London. P. Wintoniensi, J. Bathoniensi, W. Coventrensi, R. Sarisburiensi, & B. Roffensi Episcopis, praesenti etiam Domino Linc. & aliis fidelibus de Consilio no∣stro: Quod nunquam per ipsum vel mandatum suum, Prior & Canonici Sancti Fritswith Oxon. missi fuerant in possessionem Ecclesiae de Acleya, quam contra nos et judicium Curiae nostrae injuste detinent occupatam: Uerum quia, sicut audivimus, praedicti Prior et Canonici ad tuendum, si possent, intrusionem suam Literas Domini Papae ad vos tacita pe∣nitus hac veritate impetraverunt, per quas memoratam Ecclesiam cum pertinentiis tanquam ipsam Canonice fuerint ingressi, retinere nituntur in praejudicium nostrum, et contra possessionem juris nostri quam per judicium Curiae nostrae contra ipsos disrationabimus, vos rogamus discretioni vestrae mandantes, et in fide qua nobis tenemi∣ni firmiter inhibentes, quatenus ad manutenendam praedictorum Prioris et Conventus maliciam qua nos nituntur exhaeredare, nihil statuere velitis unde jus nostrum vel possessio juris nostri nobis ad∣judicata possit aut debeat retardari: Cum suppressa veritate ut diximus Literae praedictae ad vos sint impetratae: Nos igitur ne ali∣quid statuatis in praejudicium nostrum, et contra possessionem juris nostri, ut praedictum est, ad Dominum Papam, coram praedicto Lega∣to, et praedictis Episcopis appellavimus et adhuc appellamus.

Teste H. apud Westmonasterium, Vicesimo die Julii. Anno quinto.

Per eundem & consilium Domini Regis.

You heard before how the Bishop of Waterford in Ireland was restored by the Kings Writ to the Bishoprick and Temporalties of Lismore upon complaint, which cause by reference from the Pope being referred again to the examination of the Popes Legate, Archbishop of Canterbury, and Bishop of Rochester, who gave a diffi∣nitive sentence therein against the Bishop of Waterford; thereupon the King issued this Writ to restore the Temporalties again to the Bishop of Lismore.

REX Justiciario Hiberniae, salutem. Cum pridem Electus esset canonice in* 1.32 Episcopum Lismorensem, venerabilis vir Magister R. de Bedeff. nobisque

fuisset eius electio rite praesentata, et interveniente assensu nostro debite prius requisito, confirmata foret ipsius Electio▪ quo sic erat idem R. in Episcop. Lismorensem consecratus. Mandavimus vobis ut eidem de Episco∣patu praedicto cum suis pertinentiis plenam possessionem habere faceretis: Verum procedente tempore recurrente ad nos venerabili Patre Waterfor∣densi Episcopo, qui se dicebat possessioni ejusdem Episcopatus Lismor, tanquam juri suo & Episcopatui suo Waterford unito & ••••niuncto, posses∣sionem sibi petebat instanter restitui, quia ut dicebat, ea fuerat injuste spoliatus, non vocatus, nec absens per contumaciam, quique de prae∣cepto domini G. quondam Legati Angliae ad Consecrationem Kar∣leolensis Episcopi tempore praefatae electionis se transtulerat, unde non potuit se adversario suo opposuisse, et factum fuit de consilio Com∣muni ut ei possessio sua restitueretur. Suborta vero postmodum quaestione in∣ter praefatos Episcopos de Episcopatu Lismorensi, & causa illa fuisset de mandato Domini Papae venerabilibus P. Norwicensi Electo, Apostolicae sedis Legato, S. Cantuariensi Archiepiscopo, & B. Episcopo Roffensi, demandata, adjudicata fuit demum dicto Lismor Episcopo, Episcopatus illius vera possessio & per sententiam diffini∣tivam assignata: facta igitur nobis rei istius plena veritate & noticia conveniente, et concordante consilii nostri assensu, Lismorens. Episcopum, decre∣vimus sua possessione investire. Vnde vobis▪ mandamus, quatenus ipsi Episcopo Lismor. de Episcopatu Lismor. cum omnibus suis pertinentiis plenam seisinam sine dilatione et occasione habere fa∣ciatis.

Teste H. &c. apud Westmonasterium Octavo die Maii.

Per ipsum Justiciarium & consilium Domini Regis.

The Pope the same year sent a Legat into Ireland, who procured these Letters Patents from the King to the cheif Justice and others of Ireland, to receive, honor, reverence and assist him, as the Popes Legate, and likewise to advise with him upon any new occasion concerning the affaires of that Kingdom. A clear evidence the Pope could send no Legat thither without the Kings consent, or Approbation to execute any Legatine Authority.

REX Justiciario & Magnatibus & aliis de Hiberniae salutem. Cum dominus Papa* 1.33 miserat Magistrum Jacobum Capellanum & poenitentiarium suum Legatum in Hiberniae, virum utique scientia & religione probatum, vobis praecipiendo Manda∣mus, quatenus ipsum recipiatis, honorem et reverentiam ei exhi∣bentes tanquam Legato Domini Papae, ac Consilium etiam et auxili∣um opportunum sicut expedierit ei inpendatis: Ita quod super hoc fidelitatem vestram possimus commendare. Et si qua etiam no∣va emerserint quae nos et statum Regni nostri contingant, ipsius consilium et auxilium requiratis. Teste H. &c. apud Westm. Vicesimo die Novembris Anno Quinto.

You heard before, what a great contest there was between King John and the Monks of Durham, about the election of John Marisco for their Bishop against the Monks will, yet imposed on them by the power of the Pope and his Legate: how ill the Monks and this Bishop accorded, this Narative will inform you.

SUb his diebus, exorta est magna inter Richardum de Marisco Episcopum Dunel∣mensem,* 1.34 & ejusdem Ecclesiae monachos, dissensio; pro quibusdam libertatibus antiquis & consuetudinibus, quas iidem Monachi se gavisi sunt multis retro tempori∣bus habuisse. Episcopus autem fraudulenter Monachis significavit praedictis, veni∣rent ad eum cum privilegiis suis & Ecclesiae suae instrumentis; ut si quid in eis esset corrigendum ad perfectam eorum libertatem, ipsius arbitrio suppleretur. Prior vero & Monachi fraudem Episcopi habentes suspectam, instrumenta sua ei nullatenus ostendere voluerunt. Episcopus itaque cum munimentorum inspecti∣onem habere non potuit, juravit, quod omnia bona eorum in usus suos converteret: adjiciens, quod si aliquam ex Monachis extra portas curiae suae inveniret, non aliam

quam caput, redemptionem acciperet. Juravit etiam audientibus multis▪ quod eo vivente, pacem Dunelmensis Ecclesia non haberet. Nec multo post cum servientes Episcopi Monachum quendam ab Ecclesia quadam violenter extraxissent▪ & us∣{que} ad sanguinis effusionem flagellassent; Monacho conquerenti, & super hoc coram Episcopo querelam deponenti, respondit Episcopus, quod melius fecissent Ministri si Monachum occidissent. Sicque deinceps ita Monachis praefatis idem Episcopus injuriosus extitit & infestus; ut necessitate cogente, ad praesentiam Domini Pa∣pae appellantes, sese & sua omnia sub ejus protectione ponerent. Ac deinde Ro∣mam clericos mittentes & Monachos, Episcopum accusaverunt in multis. Contra quam accusationem, hoc sequens rescriptum impetraverunt a Papa.

HOnorius Episcopus servus servorum Dei, &c. Saresberiensi & Elyensi, &c. Episcopis, Salutem, &c. Ita nobis in Odore bonae opinionis fratrum & coopera∣torum▪ nostrorum convenit delectari, ut in pestilentibus, vitia non palpemus: cum non deoeat pro reverentia ordinis sustinere peccantes, quorum culpa tot eos dignos morti∣bus facit, quot ad subjectos perditionis exempla transmittunt, qui sola quae pravitatis exempla conspi••iunt imitantur. Hinc est, quod cum de venerabili fratre nostro Dunel∣mensi Episcopo saepius nobis insinuata fuissent quae ab Episcopali honestate nimium dis∣sonabant, tandem inconculcatis funibus clamoris excitati, ut non pateremur cum perditione multorum, quiescere amplius in suis enormitatibus Episcopum memora∣tum: de quo insinuatio clamosa processit, quod postquam fuit ad officium Pontificale promotus, * 1.35 re••s sanguinis, symoniae, adulterii sacrelogii, rapinae, perjurii, ac dilapi∣dationis multiplicis est effectus, non formidans clericos, orphanos, acvi••os religiosos opprimere, testamenta decedentium impedire, Regia jura contra scientiam dilecti filii nostri Pandulphi Norwicensis electi munire, ac excommunicationi ligatus, ingerere se divinis. Item etiam appellationibus non defert ad Romanam Ecclesi. interpositis, statuta generalis concilii non observat, nunquam proponit populo verbum Dei, lingua & exemplo vitae pravum subditis praebet exemplum. Coram multis juravit, quod pacem ipso vivente Dunelmensis Ecclesia non habebit. Conquerente sibi Monacho quodam Dunelmensi, se a servientibus suis ab Ecclesia quadam fuisse extractum, & usque ad sanguinis ef∣fusionem pulsatum, respondit ei, quod melius factum fuisset, si servientes Episcopi Monachum perimissent. Ipse insuper Apostolicam regulam continentem qualis debeat esse Episcopus, penitus calcavit in cunctis. Nos ergo ne alienae culpae simus authores si clausis oculis tot & tanta praedicti Episcopi transeamus errata, cum adeo ad nos clamor super his ascenderit, ut dissimulationi amplius non sit locus, dignum duximus, ex officii nostri debito, descendere ut haec an ita sint, vel aliter, videamus. Quocirca fraternitati vestrae per Apostolica scripta Mandamus, quatenus inquisita super his & cognita, sollicite veritate quae inveneritis, vestris fideliter inclusis sigillis ad nostram praesentiam remittatis: ut Authore Deo, quod super hoc faciendum fuerit statua∣mus. Datum Viterbii▪ Pontificatus nostri Anno Quarto.

CUM autem literae Domini Papae ad notitiam executorum pervenissent, ex* 1.36 officio sibi injuncto, vocaverunt Episcopum Dunelmensem, cum Abbatibus, Prioribus, Archidiaconis, Decanis, apud Dunelmum, ad suum consistorium, & alios laicos & clericos illius provinciae quoscunque hujus rei esse conscios cre∣diderunt. Illis autem omnibus, die sibi & loco statuto coram executoribus, comparenti∣bus, recitatae fuerunt literae Domini Papae, audientibus cunctis, aperte & distincte ad in∣telligendum. Quibus perfectis & intellectis, surrexerunt Clerici Dunelmensis Episcopi quasdam refutationes frivolas & fallaces allegantes, contra executores praedictos, atque ne procederent in inquisitione praedicta, praesentiam Domini Papae ap∣pellarunt. Et sic facta appellatione episcopus cum Clericis suis recessit, diem statuentes adversariis, qua contra eum in Domini Papae praesentia comparerent. Interposita itaque appellatione, saepedictus Episcopus Romanam adivit Curiam, praemissis Clericis suis, qui sibi supervenienti Domini Papae gratiam praepararent. Unde contigit ut antequam Monachi Dunelmenses Romam venissent, clerici memorati actionem eorundem Monachorum non mediocriter infirmaverant. Unde post multas hinc inde coram Papa altercationes, tam Episcopi quam Monachi, immoderatis profusis expensis remissi sunt in Angliam ad executores supradictos, ut coram eis quod jus∣tum fuerit sententialiter statuatur. Duravit autem haec diu inter eos semel suborta con∣tentio, donec mors Episcopi litem sicut ipse praedixerat, terminavit. What was the general corruption of the Pope, Prelates, Monks, Clergy in that age, appears by this relation.

The Archbishop of Cassel in Ir••land, by his own usurped authority, interdicted the Kings Tenants and Lands there, without reasonable cause, and after an Appeal, whereof the King complaining to Pope Honorius, he thereupon enjoyned him to re∣lease the Interdict within 15. dayes, or in case of his refusal, authorized other Bi∣shops to release it, and finally to hear and determine the cause, by this ensuing Bull.

HONORIƲS Episcopus servus servorum Dei, &c. Archiepiscopo Cassel* 1.37 salutem, & Apostolicam Benedictionem. Charissimus in Christo filius H. Rex Anglorum illustris, suam ad nos querimoniam destinavit, quod tu in homines et terras ejus sine causa rationabili, post appellationem ad nos interpositam, Interdicti sententiam authoritate propria contra statuta generalis Concilii promulgasti. Quocirca fraternitati tuae per Apostolica scripta mandamus, quatenus si est ita, infra xv. dies post sus∣ceptionem praesentum, sententiam ipsam sine difficultate relaxes. Alioquin Venerabilibus fratribus nostris Dar. Midens. & Osser. Episcopis, damus nostris Literis in mandatis ut ipsi extunc sufficienti ab eis super hiis pro quibus prae∣dicta sententia est prolata, recepta iuxta formam Ecclesiae cautione, sententiam, relaxantes, eandem audiant, si quid postmodum remanserit questionis, & appellatione remota fine debito decidant, & faciant quod decreverint authoritate nostra firmiter observari. Dat. Alatri xiiij. Kalend. Iunii. Pontificatus nostri Anno sexto.

Anno 1221. William de Marisco Bishop of London, of his own accord resigning his* 1.38 Bishoprick, Eustachius de Faucumberge, tunc Scaccarii thesaurarius, quinto Calendas Martii, in Episcopum Londinensem eligitur; cuius electio a Legato Pandulpho confirmatur; & vii. Calendas Maii apud Westmonasterium consecratur: Which Bishop soon after, petiit ab Abbate Willielmo & Conventu Westmonasteriensi pro∣cessionem, procurationem, visitationem, & omnimodam jurisdictionem: propter quae ad Papam fuit appellatum. After which Appeal, this difference was by consent of both parties referred to Stephen Langhton Archbishop of Canterbury, two other Bishops, and two Priors, as arbitrators to determine: Qui Monaste∣rium Westmonasterii ab omnimoda subjectione & jurisdictione Episcopi Londinensis penitus exemptum declaraverunt, (by vertue of the Kings Charters) & ordinaverunt, quod Ecclesia de Stanes, cum pertinentiis suis, in usus proprios Ecclesiae Westmonasteri∣ensis commutaretur; & manerium de Sunneb. in proprietat. Episcopi Londinensis, & Ecclesia ejusdem manerii cedat in usus proprios Ecclesiae Sancti Pauli in perpetuum: Which prevented all proceedings on this Appeal.

The same year, upon the * 1.39 forementioned complaint and Letters of King Henry to Pope Honorius, against Henry de Lezimaco, Earl of March, the Pope sent this Bull to him, and Isabel his Wife, (the original whereof I found amongst other ensuing Bulls of his in the White Tower) threatning to Interdict his Lands, and Excommunicate his person, if he submitted not to the Kings just demands.

HONORIUS Episcopus servus servorum Dei. Dilecto filio Nobili viro* 1.40 Hugoni de Lezimaco Comiti Marchiae, & Isabellae Uxori ejus, Pictavens. Dioc. salutem & Apostolicam Benedictionem. Intelleximus ex relatione Venerabilis fra∣tris nostri Pandulphi Episcopi Norwicensis, quod tempore treugae initae, inter charis∣simum in Christo filium nostrum Henricum Regem Anglorum illustrem, ex parte una, & vos ex altera, mediante praedicto Episcopo tunc electo, vos juxta intentionem Episcopi memorati pro vobis & complicibus vestris, mandatis nostris stare iu∣rastis, super hiis pro quibus in personas vestras, et fautorum vestrorum, ac com∣plicum excommunicationis et in terras vestras et ipsorum, Interdicti fue∣rant per Venerabiles fratres nostros, Xantonen. Lemovicen. Episc. & dilectum filium Decanum Burdegaley, sententiae authoritate Apostolica promulgatae pro eo videli∣cet, quod dotem sororis ejusdem tu fili Comes, ea rejecta, reddere contempnebas, & quia Ca∣strum de Campniaco, quo tu filia, priusquam invicem copularemini, spoliaras Regem & fideles ipsius, detinebatis indebite occupatum, & post inhibitionem nostram, ne Regem infestares eundem, Castrum suum Merpisii, tu Comes obsederas & occupaveras vio∣lenter; (all Temporal matters no wayes belonging to his Papal Jurisdiction) Verum quia pati nec volumus nec debemus, ut mandata nostra vel

per alienam eludantur astutiam, vel per proterviam contempnan∣tur, nec vos decet abuti gratia in relaxatione praedictarum sententia∣rum vobis exhibita, cum potius expediat ut vos nostris et Regis ejus∣dem beneplacitis coaptetis, nobilitatem vestram monemus attente per Apostoli∣ca vobis scripta sub debito praestiti juramenti, praecipiendo mandantes, quatenus infra festum Sancti Andreae futurum proximo, dotem et Castra prae∣dicta cum fructibus inde perceptis, et aliis, necnon et Castrum Mer∣pisii praefato Regi, vel cui mandaverit ipse, sublato cujuslibet difficul∣tatis et appellationis objecto, reddatis; de dampnis et injuriis irro∣gatis sibi et ejus fidelibus nihilominus satisfacientes eidem; alio∣quin praedictis Episcopis et Decano nostris damus Literis firmiter in praeceptis, ut vos et Complices vestros, et vestras et ipsorum ter∣ras in pristinas sententias reducentes, ex tunc vos excommunicatos denuncient, et perjuros et sententias ipsas pulsatis campanis, et accensis candelis singulis diebus Dominicis et festivis publicari solempniter faciant, et usque ad satisfactionem condignam inviolabi∣liter observari. Praelatos, quoque ac Clericos, si qui vobis in hac parte faventes, sententias non servaverint memoratas, ad praesenti∣am nostram cum suis testimonialibus Literis suspensos venire com∣pellant. Nos quoque contra vos severius spiritualiter et temporali∣ter procedemus. Dat. Lateran. vij. Kalend. Iulii. Pontificatus nostri Anno sexto.

This Original Bull under seal (with sundry more) I found in the White Tower, with this in the leaden Seal,
Honorius
Papa 3.

Thus did this insolent Pope in meer Temporal affairs cast abroad his Thunder∣bolt of Excommunication with highest arrogance, to terrifie and trample all Kings and Temporal Princes, Nobles, under his Papal feet. What Ecclesiastical censures were then inflicted upon Impost••rs and Blasthemers, this president will inform us.

Hoc Anno comprehensus fuit quidam, paucis diebus ante Concilium celebratum* 1.41 Cantuariae, (mistaken for Oxoniae) a Magistro Stephano Cantuariensi Archiepiscopo, habens in corpore & membris, scilicet in latere, manibus, & pedibus, quinque vulne∣ra Crucifixi, & in dicto Concilio simul cum eo, utriusque sexus, scilicet Hermaphrodi∣tus, ejusdem erroris quo Prior obcaecatus, fuit cum suo complice praesentatus. Su∣per quo convicti, et publice confessi, iudicio Ecclesiae puniti fuerunt. Simili∣ter & quidam Apostata Iudaeus, factus ex Christiano Diaconus; qui similiter est iudicialiter punitus, quem Falco statim arreptum suspendi fecit: by Judge∣ment of the Kings Temporal Court, (not Council) as Bracton informes us. The first imposter who counterfeited himself to be Christ, with two women his followers, counterfeiting themselves to be the Virgin Mary, the Mother of Christ, and Mary Magdalen, were immured together with him without any victuals, and starved to death, as some relate, and others that they were crucified.

In this Council held at Oxford under Archbishop Stephen, many Constitutions were made, most of them very usefull to reform extortions, abuses, Procurations in Visitations, the taking of any Fees for Letters of Order, Funerals, or admini∣string any Sacrament; as also against Pluralities, Non-residence, aud other abuses of Clergy-men: Only it begins with this extravagant general form of Excommunica∣tion, enchroaching upon the Kings Prerogative and Subjects Liberties in sundry particulars, warranted by no Authority from God the Father, or Blessed Virgin, as it pretends.

EX Authoritate Dei Patris omnipotentis, & Beatae Virginis, & omnium Sancto∣rum,* 1.42 & praesentis Concilii, Excommunicamus omnes illos qui Ecclesias suo jure maliciose privare praesumunt: aut per maliciam earundem libertates infringere vel

perturbare contendunt. Item, omnes illos qui propria temeritate Ecclesiastica be∣neficia in Cantuariens. provincia absque diocaesanorum authoritate, illicite occupant per intrusionem: & detinent sic occupata, cum eorundem fautoribus. Item, omnes illos, sive Clericos, sive Laicos, qui sequestrum Domini Episcopi in vacantibus Ec∣clesiis vel aliis de causis justis interpositum violare praesumunt, Clericis nihilominus hujusmodi ulterius puniendis prout statutum est in Synodo Synodali. . Item, omnes illos qui Ecclesias vel Coemiteria, sive caetera refugia Ecclesiastica contra Ecclesiarum immunitates violare praesumunt, vel bona in eis causa refugii existentia invadendo, vel auferendo, sive incendendo; homines in eis capiendo vel extrahendo ab eisdem. Item, omnes illos qui bona Clericorum aut hominum tenentium de Ecclesia, & prae∣cipue manentium in terris Episcopalibus, injuste, aut violenter diripiunt: seu alias eos in propriis personis molestare praesumunt. Item, omnes illos sures, & latro∣nes, & praedones publice diffamatos, qui de loco ad locum transeuntes, furta & rapi∣nas ac depraedationes illicitas Dei timore postposito perpetrare non formidant. Item, incendiarios, sacrilegos, falsarios: cum omnibus praedictorum fautoribus, auctori∣bus, receptatoribus, defensoribus, complicibus, participibus, consilium praestantibus, & scientibus de hujusmodi furtis, vel rapinas ementibus, illique maxime hac senten∣tia involvant, qui latrones in terris, Castris vel domibus suis tenent, vel de eorum latrociniis participes sive Domini fiant. Item, omnes illos excommunicationis sen∣tentia innodamus, qui pacem & tranquillitatem▪ Domini Regis & Regni injuriose per∣turbare praesumunt, & qui * 1.43 jura Domini Regis & Regni injuste detinere & contine∣re contendunt. Adjecimus, omnes illos sibi sententia involutos, qui scienter & pru∣denter falsum perhibent testimonium, vel perhibere procurant, vel etiam qui tales testes scienter producunt, & subornant, causa matrimoniali, ubi scilicet agitur contra matrimonium, vel ubi agitur ad alicujus exhaeredationem. Advocatos quoque om∣nes excommunicamus qui in causis matrimonialibus maliciose exceptiones propo∣nunt, vel proponere procurant, ne matrimonia debitum sortiantur effectum, vel etiam ut contra justitiam processus ejus diutius suspendatur. Item, excommunicamus omnes illos qui gratia lucri, favoris, vel odii, vel alia quacunque de causa alicui mali∣ciose crimen imponunt, cum infamatus non sit apud bonos & graves, ut sic saltem pur∣gatio ei indicat vel alio modo gravet. Praeterea omnes illos excommunicationis sententia innodamus qui vacante Ecclesia maliciose opponunt se, vel opponi procu∣rant super jure patronatus, quatenus sic verum patronum illius Ecclesiae collatione, saltem illa vice, defraudent. Excommunicamus omnes illos qui gratia lucri vel odii, vel aliter contemnunt exequi mandata Domini Regis contra excommunicatos edita, claves Ecclesiae contemnentes. Item, omnes illos qui in solvendis decimis suis Eccle∣siis suis Parochialibus debitis & consuetis scienter fraudem fecerint: videlicet de omnibus fructibus terrarum & arborum: de faeno quocunque loco percepto, de pannagio porcorum, herbis ortorum, de apibus & nutrimentis animalium, & de foetibus quos nutriunt, lana, lacte, caseis quocunque coagulatis, & de omnibus quae renovantur per annum, piscationibus, venationibus, molendinis, & negotiationibus, artificiis, caete∣risque justis laboribus, & licite acquisitis, & de omnibus aliis de jure, sive de consue∣tudine decimandis. Item, omnes illos qui viros religiosos, Clericos Beneficiatos, & eorum homines in solo Ecclesiastico degentes, talliis, vectigalibus, muragiis, tributis, fossatis, cariagiis, vel aliis exactionibus indebitis, & inconsuetis per injustas & violen∣tas extortiones non modicum Ecclesiasticae libertatis praejudicium, aggravare praesu∣munt. Haec generalis sententia excommunicationis supradicta singulis annis in qua∣tuor festis majoribus, videlicet, Nativitatis Domini, Paschae, Pentecostes, & diei Omnium Sanctorum, in singulis Ecclesiis innovetur, & solenniter recitetur a singulis Presbyteris Parochialibus, sacris vestibus indutis, pulsatis campanis, & accensis can∣delis, praesente Parochianorum multitudine in lingua vulgari.

These Excommunicators had quite forgot * 1.44 St. Bernards Lesson. Sciant boni fide∣lesque Pastores, languentium sibi creditam animarum curam, non Pompam; medico•• se, & non Dominos agnoscentes: parant confestim adversus haeresim animae, non vindictam sed me∣dicinam. Audiant haec Praelati, qui sibi commissis semper volunt esse formidini, utilitati rarò: studete magis amari quam metui: suspendite verb ra, producite ubera; pectora lacte pinguescant, non typho turgeant. And the people might justly take up his complaint. Paucos habemus heu Pastores, multos autem excommunicatores. Pa∣rum est nostris vigilibus quod non servant nos, nisi et perdant

Soon after this Archbishop and the Bishop of Lincoln, by their Usurped Ecclesi∣astical

Jurisdiction, without the Kings Royal Authority, commanded by their In∣junctions that none should sell any victuals to the Jews, nor have any communion with them, whereupon they could find none that would sell any thing to them; of which the Jews complaining, the King by his Ecclesiastical Prerogative issued this Writ to the Mayors of Canterbury, Oxford, and Norwich, to countermand the Bishops Injunctions, that all should sell victuals and other necessaries to them, and that they should imprison every one refusing to do it, till further order, as this Record informs us.

REX Vicecomiti & Majori Cantuariae salutem. Ostenderunt nobis Iudaei nostri* 1.45 Linc. quod occasione praecepti Venerabilis Patris S. Cantuariensis Archiepis∣copi, & Episcopi Lincolniensis facti de Iudaeis, ne qui eis victualia vendant, nec Communiam habeant cum eis, nec inveniunt aliquem qui eis ali∣quid vendant. Et ideo vobis praecipimus, quod visis Literis istis, praecipi et proclamari faciatis ex parte nostra in Balliva vestra, quod vendantur eis victualia et alia necessaria: Et si quem inveneri∣tis qui eis deneget victualia et necessaria alia vendere in Civitate Lincolniae, et alibi, illum capiatis, et corpus ejus salvo custodiatis do∣nec aliud inde praeceperimus.

Teste H. &c. apud Westmonasterium, Decimo die Novembris.

Eodem modo scribitur Majori & praepositis Oxoniae, de Judaeis Oxon. & Bal∣livis de Norwico, de Judaeis Norwic.

The Archbishop Stephen Langhton persevering in his treasonable seditious practi∣ses* 1.46 against King Henry the 3d. as he had done against his Father King John, Anno 1223. demanded of him a confirmation of the Great Charter, granted and ra∣tified by his Father, on purpose to raise new Wars and Rebellions upon the same account, and in the same manner as he had * 1.47 formerly done; thus registred by Matthew Paris.

REX Henricus ad natale tenuit Curiam suam apud Oxoniam. Et postmodum,* 1.48 in octavis Epiphaniae, apud Londonias veniens cum Baronibus ad colloquium; requisitus est ab Archiepiscopo Cantuariensi, et Magnatibus aliis: ut Libertates, et liberas consuetudines, pro quibus guerra mota fuit contra Patrem suum, confirmaret. Et sicut Archiepiscopus ostendit evidenter, idem Rex diffugere non potuit, quin hoc faceret: cum in recessu Lodovici ab Anglia, juravit, et tota Nobilitas Regni cum eo; quod libertates praescriptas omnes observarent, et omni∣bus traderent observandas. Quod audiens Willielmus Briwere, qui unus erat ex Consiliariis Regis, pro Rege respondens, dixit: Libertates quas petitis, quia violen∣ter extortae fuerunt, non debent de jure observari. Quod verbum Archiepiscopus moleste ferens, increpavit eum, dicens: Willielme (inquit) si Re∣gem diligeres, pacem Regni non impedires. Uidens autem Rex Archiepiscopum in iram commotum, dixit: Omnes libertates illas juravimus, et omnes astricti sumus, ut quod juravimus, observemus. Et Rex protinus habito super hoc consilio, misit Literas suas ad singulos Vicecomites Regni; ut per Milites duodecim, vel legales homines, uniuscujusque Comitatus, per sa∣cramentum facerent inquiri, quae fuerunt libertates in Anglia, tempore Regis Henrici avi sui; & factam inquisitionem ad Londonias mitterent ad Regem, in quindecem diebus post Pascha.

Soon after, this Archbishop with 3. more Bishops came to Lewes the French King, to demand Normandy, and other transmarin Lands to be rendred to King Henry, ac∣cording to his Oath upon the Peace made between them: He refusing to perform it, replyed, (most probably by the Archbishops direction, whose words he used) That King Henry himself had violated his Oath and agreement between them, especially* 1.49 concerning their Liberties and Laws. De Libertatibus autem Regni Angliae, pro quibus guerra mota fuerat, qu•• in recessu suo concessae erant, & ab omnibus juratae, ita actum est;

quod non solum illae leg••s pessimae ad statum pristinum sunt reductae, sed & illis nequiores per totum R••gnum Angliae sunt generaliter constitutae. Quod audientes Archiepiscopus & Episcopi, cum aliud responsum habere nequiverant, ad propria sunt reversi, Regi An∣gliae ea quae audierant referentes: dealing here as he * 1.50 formerly dealt between King John and the Barons.

Besides, this Archbishop and his Officials usurping upon the Rights of the Crown on the one hand, as the Pope and his Legates did on the other, prohibited the payment of certain Rents, annually due to the Crown, during the vacancy of the Bishoprick of Coventry, arising out of the Archdeaconries of that Diocesse, in deroga∣tion of the Rights of the Crown; Whereupon the King issued forth this Writ unto him, running in a milde stile, in nature of a Prohibition, to redresse this injurious encroachment, and preserve his Royalties.

REX Cantuariensi Archiepiscopo salutem. Ex insinuatione custodum nostro∣rum* 1.51 Episcopatus Coventrensis, accepimus, quod Officiales vestri redditus quosdam provenientes ex Archidiaconatibus Coventrensis Diocesis capiendo eos, ad manus praedictorum Custodum venire non permit∣tunt; Vnde tanto vehementius admiramur quanto certius per in∣spectionem Rotulorum de scaccario nostro, didicimus quod temporibus praedecessorum nostrorm Regum Angliae, videlicet Avi, Avunculi, & patris nostri hujusmodi redditus simul cum aliis exitibus ejusdem Episcopatus, cum ipsum tem∣poribus illis vacare contigisset, de quibus etiam ad scaccarium nostrum responde∣runt. Rogamus igitur paternitatem vestram, quatenus non per∣mittatis ab officialibus vestris aliquid attemptari, quo minus red∣ditus hujusmodi ad manus Baillivorum custodum nostrorum per∣veniant, immo potius juxta spem certam quam dilectione vestra geri∣mus, nos investitis, observetis et laetantes de hiis quae anteces∣sores nostri sicut praediximus, authoritate regia sunt gavisi. Teste H. apud Westmonasterium Octavo die Novembris.

The Bishop of Durham likewise exceeding the bounds of his Jurisdiction, to the prejudice of the Rights of the Crown, the King for redresse thereof sent this memo∣rable Prohibition to his Officers.

REX Adae de Ieland, Rogero Dandre, Jordano Hayron, Willielmo Britton, &* 1.52 Roberto de Ieland, salutem. Praecipimus vobis ne teneatis placitum per aliquod breve Venerabilis Patris R. Dunholm. Episcopi, Can∣cellarii nostri, quali praedecessores sui temporibus praedecessorum nos∣trorum usi non fuerunt, et quale ad ipsum non pertinet, Iure Episcopatus sui; et ne idem Episcopus utatur libertate aliqua in curia sua contra Coronam et dignitatem qua praedecessores sui jure Episcopatus sui usi non fuerunt temporibus Antecessorum nostrorum Regum Angliae, donec discussum fuerit in Curia nostra, utrum hujusmodi brevia et libertates pertineant ad ipsum Episcopum jure Episcopatus sui, vel non. Teste meipso apud Bed. XXX. de Junnii.

The King likewise issued this subsequent Prohibition to the Archbishop of York, against trying the right of Advousons in Spiritual Courts, and to admit a Clerk.

REX Archiepiscopo Eborum salutem. Monstravit nobis Prior Dunholm. quod* 1.53 cum Venerabilis Pater Dunholm. Episcopus, Cancellarius noster, impetrasset quasdem Literas de Advocationibus Ecclesiarum de Kirkel. Hovedon, & Bretenham, Welleton, & de Waketon, quas, sicut dicit, idem Prior ei injuste detinet, ipse postmo∣dum alias Literas obtinuit vobis directas, ne ad Ecclesias illas personas admit∣tatis donec in Curia nostra discussum fuerit, ad quem illorum perti∣neat illarum Ecclesiarum advocatio. Verum quoniam visum est Consilio nostro, quod ultimae Literae de prohibitione locum habere

non debeant, nisi ubi agitur de ultima praesentatione, et Prior sibi ti∣meat quod velitis de vacantibus Authoritate Concilii disponere si ultra tempus sex mensium eas vacare contigerit. Vobis manda∣mus rogantes, quatenus nisi alia justa subsit causa praeter dictam prohibitionem ad Ec∣clesiam de Hovedon vacantem, ad dicti Prioris praesentationem personam idoneam admittere non differatis. Teste Rege apud Wigorn. Vicesimo die Septembris, coram Domino Cautuariensi, Lincolniensi, & Bathoniensi Episcopis, & M. de Pateshull.

These proceedings of the Archbishop and Bishops, (then most intrusted by the King) made him jealous of their Loyalty, and some secret designs against him, which by reason of their present power he durst not openly discover, but rather endea∣voured to oblige them by commending their Loyalty: For which end, Anno 1223. King Henry having a resolution to resume the Castles and Lands belonging to the Crown of England, in the possession of his Barons and others, by advise of Hugh de Burgo his chief Justice, dispatched special trusty Messengers with Letters to the Pope and Gualo his Legate, commending the fidelity of the Archbishop and some other Bishops to him, and beseeching him to command them by his special Bulls to assist him against, and excommunicate all such as should rebell, or disturb the peace of the Kingdom, and to send particular Letters to the Earls and others there named, to ayd him if there were occasion with their Forces; the chief design being not committed to writing, but privately to be imparted by word of mouth, by the Agents who carried the Letters, which I find thus entred in the Records.

DOmino Papae salutem. De beneficiis immensae pietatis vestrae multimodis qui∣bus* 1.54 suffragantibus de nubilo reducimur in serenum, supra regna constituti quae merito vestra sunt, sed ex hoc maxime, quod transmissis in An∣gliam Sanctitatis vestrae literis liberam nos ministrationem Ca∣strorum et rerum nostrarum voluistis, paternitati vestrae, quas et qua∣les possumus ad effusas assurgimus gratiarum Actiones eidem, quae de nobis et statu regni nostri semper sollicita est, pro certo referentes, post∣quam de pace nobis & terrae nostrae reddita gavisi sumus, nunquam majorem spem concepimus de prosperitate & melioratione status nostri & Regni nostri quem venerabilis & dilectus nobis in Christo Pater Cantuariensis Archiepiscopus, una cum Dunholm. Episcopo Cancellario nostro & Coepiscopis suis, & ceteris Angl••ae praela∣tis adhibita circa nos, & agenda nostra vigilant cura, Assistente semper Lateri nostro potenter & patenter in omni fidelitate Dilectissimo nobis H. de Burgo Justiciario nostro, cum caeteris fidelibus nostris quos inferius nominabimus, prosperum efficere & tranquillum. Set cum non dormiat ille qui pacifica semper Corda turbare nititur, si qua ex parte quorundam ex magnatibus simulantium se velle negotia nostra promovere, sicut vobis poterunt, si placet, praesenti∣um bajuli plenius enarrare, vobis suggesta fuerint nimis audacter hiis contraria, inania et fide minus digna reputare velitis, quoni∣am cum multorum diversa sit plreumque voluntas non omnibus omnia quae circa nos versantur sunt accepta, si quid autem contra∣dictionis emersum fuerit, quod absit, in Regno nostro facile sedare poterimus propitiante Domino, ex memorati Domini Cantuari∣ensis Archiepiscopi Coepiscoporumque ejus, nec non et Iustic. nostri et aliorum nobis assistentium Consilio et auxilio. Peti∣mus igitur a sancta Paternitate vestra quatenus Nuncios nostros vi∣delicet, dilectos & fideles nostros Magistrum Stephanum de Lucy, & G. de Cran∣cumb, qui vos plenius instruere poterunt de statu nostro, & Regni vestri, be∣nigne audiatis, & negotia nostra quae ipsi vobis exponent expedire, velitis. Di∣ligentiam Domini Cantuariensis & coepiscoporum eius agen••is nostris expediendis apposi∣tum propensius habentes Commendatum, dantes eis in mandatis, ut nobis assis∣tant, rebellesque nobis et adversantes per Censuram Ecclesiasti∣cam appellatione remota Compescant: scribere etiam velitis▪ H. de Burgo Justic. Ws Com. Sarr. Com. W. Marr. Com. Warren. Com. de Ferrariis Com.

W. de Mandevill, Com. H. le Bigod, Com. H. de Warwick, Comiti Hereford, Comiti Arundel, Roberto filio Walteri, Roberto de Ros, Galfrido de Say, W. de Bello Campo. W. de Albin, Waltero de Clifford, Rogero de Clifford, Thomae de Muleton, H. de Vivon, firmiter iniungentes, ut agenda nostra solita diligen∣tia promoveant, et nobis semper viriliter assistant, quos etiam de inceptis diligentiae et fidelitatis suae laudabilibus commendare ve∣litis. Scribere etiam velitis certis personis (à) nunciis nostris vobis nominandis, quod si quid in animo conceperint contra nos, vel Ius∣ticiarium nostrum, vel alios de nostris qui nobis assistant, a proposito tali resiliant et nobis firmiter adhaereant. Alioquin juxta providen∣tiam vestram compescantur. Ut autem hiis quae vobis scribimus major fi∣des adhibeatur, Paternitati vestrae notum facimus, quod literae praesentes a voluntate & praecepto nostro emanaverunt, & in praesentia nostra confectae & sigillatae fuerunt. Plura autem posuimus in ore dictorum Nunciorum vobis exponenda, quae si placet so∣lita benignitate velitis exaudire, quae quidem propter marium pericula scripto noluimus commendare. Teste meipso apud London xix. Die Decembris coram H. de Burg. Justiciario, & Bath. & Sarr. Episcopis.

The like Letter (with little variation) to the same effect, he then sent to Gualo formerly the Popes Legat in England.

DOmino Gual. salutem. De multiplici & solito suffragio vestro quo de Nubilo* 1.55 reducimur in serenum, in multis promoti, quas & quales possimus vobis effun∣dimus gratiarum Actiones, dilectioni vestrae pro certo referentes, quod postquam de pace nobis & terrae nostrae reddita gavisi sumus, nunquam Majorem spein con∣cepimus de tranquillitate & melioratione status nostri & regni nostri, quem venerabilis & dilectus nobis in Christo Pater, Cantuariensis Archiepiscopus, una cum Dunbolm Cancellario nostro, & Coepiscopis suis, & caeteris Angliae praelatis, assistente semper lateri nostro potenter & patenter in omni fidelitate, H. de Burgo Justiciario nostro, cum ceteris fidelibus nostris, prosperum effecit & tranquillum. Set cum non dormiat ille qui pacifica corda turbare nititur, supplicavimus Domino Papae, ut si qua ex parte quorundam ex Magnatibus nostris simulancium se velle negotia nostra pro∣movere sicut presentium bajuli, sibi poterunt, & vobis si placet plenius enarrare, auribus Domini Papae † 1.56 suggesta fuerint hiis contraria inania & fide minus digna velit reputari, quoniam cum multorum diversa sit plerunque voluntas, non omni∣bus omnia quae circa nos geruntur, sunt accepta; si quid autem contradictionis emersum fuerit, quod absit, in Regno nostro, facile sedare poterimus propitiante Domino ex memorati Domini Cantuariensis Archiepiscopi, Coepiscoporum ejus, nec non & Justiciarii nostri & aliorum fidelium nostrorum nobis assistentium consilio & auxilio. Petimus igitur a dilectione vestra ut Nuncios nostros videlicet dilectos & fideles nostros Magistrum Stephanum de Lucy, & G. de Crancumb, qui vos plenius instruere poterunt, de statu nostro & regni nostri, benigne audire & in conspec∣tum Domini Papae solita pro nobis facta intercessione reddere velitis expeditos; ef∣ficientes, si placet, quod diligentiam Domini Cantuariensis & Coepiscoporum ejus, Justic▪ etiam, & fidelium nostrorum specialius nobis assistentium, quod vobis ex∣pressius nominabunt praesentes Nuncii, circa nos appositum ut praediximus, habeat Dominus Papa Commendatum, istis ut spirituali gladio rebelles nobis, appella∣tione remota, compescant, ut secundum vires temporales nobis fide∣liter et potenter obsequendo laudabilibus inceptis suis firmiter in∣sistant: scribi etiam impetretis a Domino Papa certis personis & * 1.57 nunciis nostris nominandis, quod si quid in animo conceperint contra nos vel Iusticiarium nostrum, vel alios de nostris qui nobis assistunt, a proposito tali resiliant, et nobis firmiter adhaereant, alioquin juxta prudentiam Domini Papae et vestram compescantur: Ut autem hiis quae vobis scribimus Major fides adhibeatur Paternitati vestrae nobis dilectae notum facimus quod tam praesentes literae quam aliae Literae nostrae Domino Papae directae, a conscientia & praecepto nostro emanarunt & in praesentia nostra confectae & sigillatae fuerunt. Teste meipso apud London. Decimo Nono die Decembris coram H. de Burgo justic▪ & Bath & Sarr. Episcopis.

The effect of these Letters concerning the Kings Lands and Castles, is thus related by Mat. Paris.

EOdem Anno surrexit murmuratio non modica a Magnatibus Angliae, contra Hu∣bertum* 1.58 de Burgo Justitiarium, qui pacem Regni conati sunt perturbare. Dice∣bant enim ad invicem, quod animum Regis exasperabat contra illos, & quod simili∣ter non aequis legibus Regnum regebat. Accessit praeterea ad majoris odii incenti∣vum, adventus nunciorum Regis, quos Romam miserat, qui Bul∣lam Domini Papae Archiepiscopis Angliae, et eorum Suffraganeis deferebant, quae talem continebat sententiam, videlicet, quod Do∣minus Papa Regem Angliae plenae aetatis adjudicaverat, quod ex tunc negotia Regni idem Rex principaliter cum suorum domestico∣rum consilio ordinaret. Significavit etiam executoribus praeliba∣tis Dominus Papa in Literis supradictis; quatenus authoritate Apostolica denunciarunt Comitibus, Baronibus, Militibus, et aliis uni••ersis, qui custodias habebant Castrorum, honorum et villa∣rum, quae ad Regis dominium spe••tabant, ut continuo visis Literis, Regi illas redderent: Contradictores autem per censuram Ec∣clesiasticam ad satisfactionem compellerent. Unde pars maxima Co∣mitum & Baronum, quorum corda concupiscentia possidebat, hujusmodi praecepta indigne ferens, bellumque suscitare disponens, convenit in unum, & conspiratione absque follibus conflata, supradictas occasiones praetendebat, ut pacem Regni per∣turbaret. Custodias autem jam dictas, per admonitionem Archiepis∣coporum et Episcoporum, Regi reddere supersedit, volens potius arma movere, quam Regi satisfacere de praemissis.

Hereupon, Anno Domini 1224. Rex Henricus ad natale tenuit Curiam suam apud* 1.59 Northamptonam, praesente Archiepiscopo Cantuariensi, cum suis Suffraganeis, & mi∣litia magna nimis. Comes vero Cestrensis, cum suis conspiratoribus, apud Leicestri∣am tenuit festum suum; tumens, & minas contra Regem & Justitiarium intendens, pro custodiis Castrorum ac terrarum, quas idem Rex exigebat ab illo. In crastino autem post Missarum solemnia, Archiepiscopus Cantuariensis, cum suis Suffraganeis Episcopis albis induti vestibus, et candelis ac∣censis, excommunicaverunt omnes Regis et Regni perturbatores, et Sanctae Ecclesiae, et rerum Ecclesiasticarum invasores. Deinde idem Archiepiscopus misit solemnes nuncios apud Leicestriam ad Comitem Cestriae et suos complices; firmiter denuntians singulis et universis, quod nisi in crastino resignarent in manus Regis om∣nia Castella et honores ad Coronam spectantia; ipse et omnes Episcopi nominatim excommunicarent illos, sicut a Domino Papa fuerat demandatum. Tunc Comes Cestrensis & ejus complices, cum per explora∣tores edocti fuissent, quod Rex majorem quam ipsi, haberet numerum armatorum, consternati sunt valde: quia si facultas eis suppeteret, in Regem propter Justitiarium potencer arma moverent. Sed cum proprium conspexissent defectum, verebantur dubium certamen mire: et praeterea timuerunt Archiepiscopum et Epis∣copos, ne forte illos excommunicarent, nisi desisterent ab incoeptis. Unde saluberimo usi consilio, venerunt apud Northamptonam ad Regem universi, et a Comite Cestrensi incipientes, reddiderunt sin∣guli Castella et municipia, honores et custodias Regi, quae ad Coro∣nam spectare videbantur.

Thus the Popes Bulls, and Bishops Excommunications, (which here accidentally produced the best effect I read of, for want of power in the Barons to resist the Kings Temporal Sword, Forces, not this Ecclesiastical Thunderbolt) were then made use of in most secular affairs, and not only the Temporal Lords and Commons thereby sub∣jected, enthralled to the Popes and Prelates Jurisdictions, but the King and Kingdom

too, upon meer politick and secular concernments and affairs. The same year, * 1.60 Fal∣catius de Brent seizing upon Henry de Braybroc, one of the Kings Justices Itinerant, for giving Judgement against, and imposing Fines upon him in Assizes of Novel-disseisin, for Lands and houses he had forcibly entred into in Luton, and afterwards carry∣ing him Prisoner to Bedford Castle: The King, Bishops and Barons then sitting in a Parliamentary Council at Northampton, presently went and besieged the Castle, Tunc Archiepiscopus, & Episcopi universi; (after a treble summons and admonition to sur∣render it, withstood) ipsum Falcatium, & omnes qui in Castelli praesidio erant, candelis accensis, excommunicationis mucrone percusserunt: Which Excommunication they slighting and deriding, manfully defended the Castle near 9. weeks space, till taken by force. Falcatius by judgement abjured the Realm for ever, and lost all his goods. After which, Romanam Curiam adiit, qui sciebat eam pro pecunia sibi de facili in quacunque causa propiciandam. Sed machinatio sua non est a Deo permissa, vel a sanctis quibus tot irrogavit injurias, writes Matthew Westminster. Yet Alexander de Savenesby sped better, who was then consecrated Bishop of Chester, Romae a Domino Papa Honorio, die Paschae; no doubt for current money.

King Henry to pacify and gratify the Archbishop (of whose fidelity he formerly had cause to doubt) writ this ensuing Letter to the Pope, to give way for the return of his Brother Simon Langeton, into England, out of which (it seems) he was formerly banished, (as well as * 1.61 excommunicated, and deprived of all his Ecclesiasti∣cal Benifices) for adhering to Lewes and contemning the Popes excommunications.

DOmino Papae salutem. Quod Venerabilis Pater S. Cantuariensis Archiepisco∣pus,* 1.62 sirmiter & fideliter nobis adhereat, nos & agenda nostra ea sollici∣tudine promovendo, qua circa nos cuncta fuerint prospera, cuncta tranquilla, si∣cut paternitati vestrae notum fieri volumus, tam praesentium attestatione Literarum, quam nunciorum fidelium nostrorum viva voce. Volentes igitur sicut debemus, Sinceritate vestra digna vicissitudine respondere, ad ea ex multiplici merito suo ni∣timur quae sibi grata fuerint & accepta. Verum quia placeret ei plurimum sicut humanum est, Magistri Simonis fratris sui regressus in Terram nostram, regressum ipsius & moram libenter concederemus, si ad hoc vester assensus preveniret, quod ex mul∣timoda affectione, sicut decet, exoramus, quia in nostra & multorum magnatum & fi∣delium nostrorum praesentia constitutus, idem Archiepiscopus promisit & manuce∣pit, quod regressio ipsius, sive mora, nobis vel Regno nostro in nullo erit damnosa. Bene∣placitum igitur voluntatis vestrae quam circa hoc expectandum duximus, recurrentibus sanctitatis vestrae Literis nobis petimus intimari. Teste meipso apud North. xix. die Decembris Coram H. de Burg. Justic. & Bathon. & Surr. Episcopis.

I cannot finde that the Pope consented to this request, esteeming it very dan∣gerous for this firebrand to return or continue in England, in this juncture of Affaires.

What a Power the Pope then usurped in making and commanding Truces between England and France, (in which cases he frequently interposed his advice, and Papal Authority upon request, and sometimes by meer intrusion) will in part appear by this Record.

REX, Venerabilibus viris & Amicis in Christo Charissimis, Episcopo Senon. &* 1.63 Episcopo Silvanectenis, salutem. Paternitati vestrae referimus de hiis quae de Mandato Domini Papae nobis duxistis per Liter as vestras intimanda, de Trugis inter Domi∣num Regem Franciae & nos prorogandis, & vobis significamus, quod nuncios nos∣tros per dei gratiam ad concilium Parisiense ad tres septimanas Paschae mittemus ad audiendum inde per vos voluntatem & responsum ipsius Regis Franciae. Noveritis autem quod nos non interim intercipiemus erga ipsum Regem vel suos in trugis ni∣si ex parte sua prius fuerit interceptum. Nos autem ex parte Domini Papae mandatum accepimus per Literas suas, de Trugis prorogandis usque ad Quadriennium sicut ipse recepit. Teste Rege apud Westmonasterium Vicesimo Octavo die Aprilis.

How the Pope recommended persons to the Bishoprickes in Ireland, when

voyd (yet with the Kings royal assent and approbation, (which he complemen∣tally requested) who then durst deny him nothing) these Records will in∣forme us.

REX Dublinensi Archiepiscopo salutem. Noveritis quod nos, juxta petitionem* 1.64 Domini Papae ad nos directam pro dilecto nobis in Christo G. Artferten. Epis∣copo, ipsum Episcopum Duximus habere commendatum. Unde vos ro∣gamus, quatinus ipsum benigne admittatis juxta mandatum Domini Papae, nobis pro eo directum, de facto suo ipsum habentes Commendatum: Et quod ves∣trum est in hac parte exequi velitis. Teste Rege apud Wodestock Decimo Quinto die Septembris Coram Justiciario & Bathoniensi Episcopo.

DOminus Rex adhibuit assensum & regium favorem ad petitionem Domini* 1.65 Papae Electioni de Mauritio quondam Episcopo Cork in Archiepisco∣pum Cassel. Et Mandatum est omnibus, &c. quod ei tanquam Domino suo in omni∣bus intendentes sint & respondentes: In cujus, &c. Teste Rege apud London. Vi∣cesimo Quinto die Augusti.

DOminus Rex adhibuit assensum regium Electioni factae de Florentio olim Beleghatens. Archid. in Cleonensem Episcopum. Et Mandatum est Electo Cassell. quod id quod suum est in hac parte exequatur. Teste ut supra.

But though the King consented to these Papal requests, yet he would by no meanes admit the transmission of an Appeal to the Pope in a case of Bastardy in Ireland, pleaded in a Writ of Mortdauncester, after due proof and examination thereof in the Ecclesiastical Court there before the Archbp. of Dublin, who ought to certify the same; it being both dishonourable, of dangerous example, and prejudicial to his Crown and publike Justice, to transmit that which belong'd to his own jurisdiction Dignity, Court, to a forraign Papal Tribunal; as this memorable Record will evidence.

REX Dublinensi Archiepiscopo, Justiciario Hiberniae salutem. Ad ea quae vobis* 1.66 nuper nostris dedimus in mandatis, ut nobis rescriberetis quatenus fuisset processum in causa Nicholai de Felda, qui contra Abbatem & Canonicos sarcti Thomae Dublin. in Curia nostra Coram Justiciariis nostris petiit duas Carrucas terrae cum pertinentiis, in Kelredheri per Assisam de Morte antecessoris; Cui etiam coram eisdem Justiciariis objecta fuit bastardia, per quod ab ipsis Justiciariis ad vos fuit transmissus, ut in foro Ecclesiastico de ejus Bastardia sive legiti∣mitate agnosceretis; nobis per Literas vestras significastis, Quod cum foro Civili terram praedictam peteret per Literas nostras, de morte Antecessorum versus memoratos Abbatem & Canonicos, obiecta et fuit nota Bastardiae, quare in foro eodem tunc non fuit ulterius proces∣sum; Memoratus etiam Nicholaus, de Mandato Justic. nostrorum in foro Ecclesiastico coram vobis volens probare se esse Legitimum, testes producit, et publicatis attestationibus suis post diutinas al∣tercationes et disputationes, tam ex parte Abbatis quam ipsius Ni∣cholai, cum ad Calculum diffinitivae sententiae procedere velletis, comparuerunt duae puellae minoris Aetatis, filiae Richardi de la Felle, Patris praedicti Nicholai, et appellaverunt, ne ad sententiam fe∣rendam procederetis, quia in hoc manifestum earum verteretur prae∣judicium, eo quod alias praecluderetur eis via petendi Heredita∣tem petitam, nec possit eis subveniri per restitutionem in integrum, unde de Consilio virorum prudentium, ut dicitis, appellationi defe∣rentes, causam secundum quod coram vobis agitata est, Domino Papae transmisistis instructam; De quo plurimum admirantes, non immerito movemur, cum de legitimitate praedicti Nicholai per Tes∣tium productiones et attestationum publicationem, puellarum prae∣dictarum contra quas non agebatur, vel etiam de quibus nulla

fierat mentio in Assisa memorata, nec fuerunt aliquae partes illarum in Causa praedicta, sententiam diffinitivam pro eo distulistis pronun∣ciare, et male, quasi nostrum declinantes examen, et Volentes id quod per nostram determinandum esset Iurisdictionem et dignita∣tem,* 1.67 ad Alienam transferretur dignitatem. Quod valde pernici∣osum esset exemplo. Cum etiam si adeptus esset praedictus Ni∣cholaus possessionem terrae praedictae per Assisam praedictam, benefici∣um petitionis Haereditatis predictis puellis plane suppeteret in Cu∣ria nostra per breve de Recto, maxime cum per Literas de morte Antecessoris agatur de possessione, et non de proprietate, et ex of∣ficio vestro in Casu proposito nihil aliud ad vos pertinebat nisi tan∣tum de ipsius Nicholai Legitimitate probationes admittere, et ipsum cum Literis vestris testimonialibus ad Iusticiarios nostros remittere: De consilio igitur Magnatum et fidelium nobis assis∣tentium, Vobis Mandamus firmiter injungentes, quatinus non o••••••••te appellatione praemissa, non differatis pro eo sententiare, ipsum ad Iusticiarios nostros remittentes cum Literis vestris testimonialibus, ut eis de loquela postmodum agitata, postmodum possint secundum Legem et Consuetudinem terrae nostrae Hiberniae Iusticiae plenitudinem exhibere. Teste H. apud Glouc. Decimo Nono die No∣vembris.

The Pope and Bishops by their Canons had prohibited all secular Powers, Juries, Oaths, and Suites at Law, * 1.68 during the time of Advent, Sexagesima and Lent, upon pain of excommunication, as times devoted for prayers unto God, and to appease and accord discords, to the great obstruction of Justice, especiall in Assises and Inquests before the Kings Justices in Eires, requiring speedy remedy: whereupon the King was enforced to procure this special License only for this year, for his Justices to take Oaths and proceed to trials of Assises of Darreign Presentment, Novel-disseisin, Grand Assises, and Inquisitions, and to promise that it should not be drawn into consequence for the future, as this Patent resolves.

REX universis praesentes literas inspecturis salutem. Cum venerabilis Pater S. Cantuariensis Archiepiscopus, Authoritate Domini Papae,* 1.69 et de consilio fratrum suorum, fecerit nobis gratiam de Iuramen∣tis praestandis, coram Justiciariis nostris de praecepto nostro itinerantibus, ab in∣stanti Adventu Domini usque ad vigiliam sancti Thomae Apostoli, & a principio sep∣tuagesimae usque ad Dominicam qua Cantatur: Isti sunt dies, duntaxat in causis subscriptis, videlicet: in Assisis ultimae praesentationis, de Morte Antecessoris, Novae disseisinae, de Magna Assisa, & Inquisitionibus quae de terris emergent, coram eisdem Justiciariis nostris, vel per Judicium, vel de Consensu partium; Ita quod haec concessio tantum hoc anno durabit usque ad diem Dominicam supra∣dictam; Nos per has Literas Patentes eis protestamur, quod haec concessio nobis ad praesens facta usque ad diem dominicam praedictam, non trahetur ad consequen∣tiam post diem eundem: In cujus rei Testimonium eidem Domino Cantuariensi Archiepiscopo dedimus has Literas nostras Patentes sigillo nostro signatas. Teste meipso apud Westmonasterium Vicesimo Quarto die Novemb. Anno regni nostri Octavo.

This restraint * 1.70 continued (unlesse specially dispensed with) till abolished (as to these Actions) by the Statute of 3. Ed. 1. c. 48. (or 50. as some distinguish it) being a very high usurpation upon the Justice, Rights, Prerogative of the King, and prejudicial to the subjects.

Our Kings by reason of their manifold affaires in the Court of Rome, relating to their own transactions, Warres, Treaties, Realms, and Correspondences with the Pope and other forreign states, usually constituted sometimes general, other∣times special Proctors by their Letters Patents, to implead and defend in their

names and rights all matters there depending for or against them, of which there are many different formes and praesidents in our Records, take this (the shortest of any) for one.

DOmino Papae Salutem. Dilectos & fideles nostros Magistrum Stephanum de* 1.71 Lucy, & G. de Crancumb. Militem, Constituimus Procuratores in Curia vestra, ad impetrandum et contradicendum. In cujus rei Testimonium has Literas nostras Patentes fieri fecimus, duraturas usque ad festum sancti Johannis Bap∣tistae Anno, &c. Octavo. Teste meipso apud London. Duodecimo die Decembris coram H. de Burg. Justiciario & Bathonensi & Saresburiensi Episcopis.

King John had granted a Pension of 50. Marks by the year to Stephen a Cardinal in Rome, to promote his affairs there: King Henry the 3d. withdrew it, where∣upon Pope Honorius sent this impotunate Bull to the King, to continue this pension to him for the good service he had done his father and him, and which he might do him for the future, with menaces to crosse him in his designes and proceed ri∣gorously against him, if he refused to continue this salary. By which we may clearly discern, that our Kings could do nothing at Rome in their affairs, but by grant∣ing pensions and mony both to the Pope and Cardinals.

HONORIƲS Episcopus servus servorum Dei, Charissimo in Christo filio* 1.72 Illustri Regi Anglorum, salutem & Apostolicam benedictionem. Etsi beneficiorum collatio principaliter de gratia provenire habeat liberali gratia, tamen in justitiam transeunte, nequeunt revocari collata, quin utraque manifeste le∣datur. Quare honori suo consulit liberalis, cum donata munifice nulla patiens poe∣nitudine deformari, ea solvit hilariter & libenter, cum nonnunquam affectus effectui praeferatur. Sane dilectus filius noster Stephanus, sancti Adriani Diaconus Cardinalis exposuit coram nobis, quod cum Clarae memoriae Pater tuus ei adhuc in minori officio constituto, Annuum redditum Quinquaginta Marcarum contulerit, tu eum sibi, quod non decuit, hactenus subtraxisti; & licet ut eum sibi exolveres te ro∣gantes pluries, & moventes etiam per alium secerimus commoveri; Nihil tamen nobis exinde respondere curasti. Qui si * 1.73 beneficia quae faelicis recordationis, In∣nocentius Papa praedecessor noster patruus ejus, patri tuo contulit recoleres, ut deceret, & attenderes grata obsequia quae tibi dictus Cardinalis impendit, & potèst impendere in futurum; multo majora sibi deberes offerre, ne dum quod de∣bitum subtraheres requisitus, quod sine turpatione gratiae praecedentis & turbatione subsequentis Justitiae, nec non absque offensa nostra non poteris retinere. Ut igitur ex iteratione precum expressius agnoscas precantis affectum, Serenitatem tuam ro∣gamus, monemus & hortamur sicut iterum, sic attentius, quatenus prudenter adver∣tens, quod dona & gratiae sine poenitentia debent esse, dicto Cardinali subtractum redditum facias sine aliqua difficultate persolvi, Ita quod de Justitia gratiam sibi faciens, ipsum ad devotionem tuam reddas merito promptiorem, & nos tuam debe∣mus munificentiam commendare: alioquin praeter id quod ipsum a tua devotione perturbans, rem amittes & meritum; nos (qui eidem in suo jure deesse non possu∣mus, cui potius volumus gratiam impertiri) aliter exinde contra te procedere compellemur, & potuissemus procedere; Nisi nuntii tui nunc apud sedem Apo∣stolicam existentes aliud suasissent. Dat Latteran 4. Kal. Martii, Pontificatus nos∣tri Anno Octavo.

In dorso, Scribendae quia redditu annuo Stephan. de sancto Adriano.

The like Bull verbatim, and of the same date, he directed; Dilectis filiis Nobilibus viris, Huberto de Burgo, Justiciario, & Willielmo Brigwer, Con∣siliario illustris Regis Anglorum; concluding it thus Quocirca Nobilitati (vestrae) per Apostolica scripta mandamus, quatenus dictum Regem ad hoc moneatis attentius, & efficaciter inducere procuretis. So importunatly eager were these Roman Harpyes to detain all pensions once granted by the King, though determined by King Johns death, who granted them, not binding his successor in Law or conscience to continue them.

The Pope and See of Rome reaping much advantage by addresses from England, the King of France putting some stop to the King of Englands Messengers free passage

to Rome through his territories, thereupon Honorius dispatched this Bull to his Le∣gate in France, to remove this obstuction as very prejudicial to his interest, the originals both of the former and this Bull I found in the Tower.

HONORIƲS Episcopus servus servorum dei, Dilecto filio R. sancti Angeli* 1.74 Diacono Cardinali Apostolicae sedis Legato, salutem & Apostolicam bene∣dictionem. Cum hii qui ad Apostolicam sedem accedunt absque ipsius Injuria nequeant impediri, discretioni tuae praesentium Authoritate mandamus, quatinus provideas Efficaciter, quod Nuncii Charissimi in Christo filii nostri Henrici Regis Anglorum Illustris ad nostram praesentiam venientes, transitum habeant per Reg∣num Franciae veniendo, ac redeundo securum: habens super hoc cum Charissimo in Christo filio nostro Lodovico, Rege Francorum illustri, tractatum, & studens ita disponere cum eodem, quod Nuntios ipsius Regis Angliae non contingat in Franciae impediri, quia id in nostram redundaret injuriam manifeste. Dat Laterani 16. Kal. Julii, Pontificatus nostri anno Decimo.

in sigill.Honorius Papa 3.

King Henry the 3d. standing in need of a subsidy from the Bishops and Clergy, who of themselves were very unwilling to supply him, Pope Honorius there∣upon sent this Bull to the Archbishops, Bishops, Abbots, Priors and Clergy, intreating them to grant him a competent subsidy, to be disposed off by common consent only for the publick benefit of the Realm▪ and not vainly expended, promising that this grant of his and theirs should not be drawn into consequence for the future, leaving the grant free to the Bishops and Clergy to impose and proportion it.

HONORIƲS Episcopus servus Servorum Dei, Venerabilibus fratribus* 1.75 Archiepiscopis & dilectis filiis Abbatibus, Praepositis, ac aliis Ecclesiarum Prae∣latis atque Rectoribus per Regnum Angliae constitutis, salutem & Apostolicam Bene∣dictionem. Cum Ecclesia secularium Principum necessitatibus sponte communicat, necessarium eis susidium liberaliter impendendo, non est id liber tatis Ecclesiasticae praejudicium, sed officium potius chari∣tatis. Cum ergo Charissimus in Christo filius noster Henriens Rex Angliae Illustris, nostrae subventionis auxilio dicatur plurimum indi∣gere; Universitatem vestram rogamus et hortamur attentius, ac per Apostolica vobis scripta Mandamus, quatinus juxta facultates, Ecclesiarum vestrarum competens ei subsidium impendatis; proviso ut in singulis Dioc. congruae fiant hac de causa Collectae, et quae collecta fuerint sub testimonialibus literis Diocesani Episcopi et aliquorum Abbatum, aliorumve Praelatorum Diocesis, assignentur viris fidelibus et discretis, quos hujusmodi curae videritis deputan∣dos, ipsique illa illibata conservent, donec deliberato consilio ex∣pendant ubi, quando, et quo modo Regi et Regno videbitur am∣plius expedire, unde, quem ad modum de receptis sic Literas testimoniales recipiant de Redditibus vel expensis, quatinus omnis suspitionis tollatur occasio. Et collecta pecunia non in super fluas et inutiles prodigatur expensas, sed in necessarias et utiles pro∣vide convertatur. Nolumus autem quod haec nostra gratia, nostra{que} Charitativa subventio, trahatur in Consequentiam vel exemplum. Uestraigitur sollicitudo provideat ut haec fiant ita * 1.76 illariter, fideli∣ter, diligenter, quod vestra Charitas et prudentia ex hoc merito de∣beat commendari. Dat Lateran. 3. Non. Februarii. The issue hereof you shall hear in due place.

This year the Archbishop of Canterbury and his Suffragans, instead of granting* 1.77 the King a Subsidie, or punishing incontinent leacherous Clerks, passed these severe Decrees against their Concubines only, principally intended against the Wives of Clergy-men, whom they deemed and stiled Concubines in that age.

EOdem Anno exivit decretum ab Archiepiscopo Cantuariensi & Episcopis ejus Suf∣fraganeis* 1.78 in hunc modum. Concubinae Sacerdotum & Clericorum, qui infra sacros ordines constituti & beneficiati sunt, Ecclesiastica careant sepultura: nisi sane se correxerint, & (quia scriptum est, Vivens, vivens, ipse confitebitur tibi) incolu∣mes, vel tanta earum in extremis appareat poenitentia▪ propter quam non immerito cum eis debeat dispensari. Item, non recipiantur ad osculum pacis▪ nec panem be∣nedictum percipiant in Ecclesia▪ quamdiu Concubinarii eas detinent in domibus suis, vel publice extra domos. Item, si pepererint, non purificentur, nisi prius sufficien∣tem praestiterint cautionem Archidiacono, vel ejus Officiali, de satisfactione in proximo Capitulo, post purificationem earum▪ facienda. Item, Sacerdotes, in quo∣rum Parochiis Concubinae talium commorantur, si non hoc ostenderint Archidiaco∣no, vel ejus Officiali, suspendantur. Et priusquam relaxentur, gravi poenitentiae subjaceant. Item▪ quae convinci poterit, quod Sacerdos eam carnaliter cognoverit, publicam agat poenitentiam, & solennem, ac si de adulterio esset convicta, tanquam pro duplici adulterio puniatur, ne tanti reatus impunitas, aliis transeat in materi∣am delinquendi.

The Bishop of Cork in Ireland, having obtained the Kings Royal assent, at the Popes request, to be Archbishop of Cassel, taking a Journey to Rome to procure it, received this Writ for the restitution of his Temporalties after his return.

MAndatum est Justiciario Hiberniae, quod reddi faciat Archiepiscopo Cassel, ea* 1.79 quae Ballivi coeperunt de Archiepiscopatu & terris Clericorum suorum, post∣quam Dominus Rex praecepit ei seisinam fieri de eodem Archiepiscopatu, & terris, & possessionibus ad eundem Archiepiscopatum pertinentibus, post iter suum arrep∣tum versus Curiam Romanam. Teste Rege apud Westmonasterium, Quinto die Februarii.

Some persons in Ireland detaining the Kings Castles from him, Pope Honorius thereupon sent this Bull (extant under his Seal) to * 1.80 excommunicate such who re∣fused to deliver them upon demand to the King, far different from some Bulls of lat∣ter ages to the Irish Rebels.

HONORIƲS Episcopus servus servorum Dei, Venerabili Fratri Archi∣episcopo* 1.81 Dublinensi, salutem & Apostolicam Benedictionem. Cum Castra quaedam Hiberniae, ad dominium illustris Regis Angliae, ut dicitur, pertinentia contra voluntatem detineantur ejusdem, sicut ex parte sua fuit propositum coram nobis, fraternitati tuae per Apostolica scripta mandamus, quatinus ipsorum Castrorum Illi∣citos detentores, ut ea ipsi Regi, vel ejus Nunciis sine difficultate resignent, moneas efficaciter & inducas. Eos ad id summonitos si acquiescere non curave∣rint, per censuram Ecclesiasticam, appellatione remota, cognita ve∣ritate compellens. Dat. Lateran. ii. Idus Maii. Pontificatus nostri Anno Decimo.

in sigill. Honorius Papa 3.

There being a controversie concerning the Liberties and Franchises of the Bisho∣prick of Ely, the King issued forth this Writ of Inquisition, to make diligent enqui∣ry thereof by the Oathes of twelve indifferent Knights, and to settle the Bishop in quiet possession of them after the Inquisition made.

REX Vicecomiti Norff. & Suff. salutem. Praecipimus tibi quod diligenter in∣quiri* 1.82 facias in pleno Com. tuo per Sacramentum duodecim de legalioribus Militibus Ballivae tuae, qui non sint de Libertatibus Eliensis Episcopi, qui melius sciant ac velint dicere veritatem, qualem seisinam Ecclesia sua Eliensis habuit de Li∣bertatibus suis, in initio guerrae motae inter Dominum J. Regem Patrem nostrum, & Barones suos, & qualem Praedecessores sui habuerint tempore R. Regis Avunculi nostri, & tempore Domini J. Regis Patris nostri, scilicet, de Returno brevium, & de averiis captis, & de placitis infra Hundredum & Dimid. de Midford. & infra quin∣que

Hundreda & Dimid. de Wickelaw, & Trelig. de Winestim. & de Amerciamentis colligendis, tam de aliis feodis, quam suis, exceptis Thesauro & murdro, de quibus idem Episcopus nullam Libertatem vel Curiam habere potest; & sicut idem Episco∣pus cognovit placita illa debent praesentari ad Comitat. de omnibus Hundredis prae∣dictis, sicut de Hundredo Midford. Inquisitione autem illa diligenter facta sicut prae∣dictum est, habere facias dicto Episcopo talem seisinam de Libertatibus praedictis, qualem secundum eandem Inquisitionem inde habere debuerit & praedicto modo.

Teste Rege apud Westmonasterium, Decimo septimo die Februarii. Anno, &c. Nono.

Per ipsum Dominum Regem, & Justic. coram London. Bathon. & Sarr. Episcopis, & M. de Patesh. & aliis de Consilio Domini Regis.

Pope Honorius having formerly courted King Henry with a grant of a competent Subsidy from the Clergy to supply his necessities, soon after discovered his design therein, by dispatching Otto his Legate into England with Letters to the King for his own filthy lucre; the King knowing their contents, refused to give him any answer alone, it concerning the whole Church and Kingdom of England, but only in a Par∣liamentary Council of his Prelates and Nobles; thus related by Matthew Paris.

EOdem Anno, Magister Otto, Domini Papae Nuncius, in Angliam veniens; pro* 1.83 magnis Ecclesiae Romanae negotiis Regi Literas praesentavit: Sed Rex cognito Literarum tenore, respondit, quod solus non potuit diffinire, nec debuit, negotium quod omnes Clericos et Laicos generaliter totius Regni tangebat. Tunc per consilium Stephani Cantuariensis Archiepiscopi, datus est dies a Rege in octavis Epiphaniae; ut convocatis omnibus Clericis et Laicis, super praefato negotio tunc tractarent apud Westmonasterium, et ibi∣dem fieret quod justum singulis videretur.

In the mean time the Pope and his Legate, bribed by Falcatius, made intercession for him to the King, for his return into England, from * 1.84 whence he was judicially ba∣nished, adjured, and restitution to his Wife, and what lands and goods he had lost.

EOdem tempore, Magister Otto, ex parte Domini Papae, Regem Angliae humiliter* 1.85 rogavit, ut Falcasio ••▪ bi reconciliato, Ʋxorem cum terris, & omnibus rebus amissis ad integrum restitueret, & ipsum, qui Patri suo, & sibi in guerra sua tam fideliter servie∣rat, pura, ut decebat, diligeret charitate. Ad hoc quoque respondit Rex, Quod prop∣ter proditionem manifestam ab omni Clero & populo Regni, per judicium Curiae suae, ab Anglia fuerat in exilium pulsus; & licet Regni cura specialiter ad ipsum spectare videre∣tur, debet legis quidem & bonas Regni consuetudines observare. Haec autem cum audisset Magister Otto, cessavit ulterius de Falcasio sollicitare Regem, (having gotten his mo∣ney before hand.) And then like a Popes Legate sent to fleece the Clergy, tunc idem Otto, cepit ab omnibus Ecclesiis Angliae Conventualibus, nomi∣ne Procuratoris, duas Marcas Argenti. Et sciendum est, quod tempore quo Magister Otto venit in Angliam, Dominus Papa misit Nuncios per orbem universum, exactiones ubique indebitas exigens, sicut in∣ferius dicetur: Not fishing with St. Peters net to catch souls, the least of his care, but to extort monies from the Clergy and Laity throughout the world, by indirect and unapostolical means, to maintain his Pomp, Pride, Wars, and Antichristian designs.

When the Parliamentary Council assembled, Otto read the Popes Letter and Pro∣posals,* 1.86 wherein the detestable Bribery, Symoney, Extortion, Avarice, Rapine of the Pope and Court of Rome, are so clearly confessed, discovered, and such a remedy to prevent them for the future prescribed by the Pope and Cardinals, as might justly in∣duce all conscientious Christians, Kings, Kingdoms, for ever to abominate both the Court and Prelates of Rome: thus recorded by our Monkish Historians.* 1.87

ANno Domini 1226. Venit terminus Concilii ad festum Sancti Hillarii apud Westmonasterium praefixus, ubi Rex cum Clero & Magnatibus Regni comparere

debuerat, ut Domini Papae mandatum audiret. Multis igitur in loco praefato congregatis Episcopis, cum aliis Praelatis & Laicorum turbis; Magister Otto, Domini Papae Nuntius, Literas apertè coram omnibus recitavit. In quibus idem Papa allegavit, scandalum Sanctae Romanae Ecclesiae, et opprobrium vetustissimum; notam scilicet concupiscentiae, quae radix dicitur omnium malorum;* 1.88 et in hoc praecipue, quod nullus potest aliquod negotium in Romana Curia expedire, nisi cum magna effusione pecuniae, et donorum exhi∣bitione. Sed quoniam scandali hujus et infamiae Romana * 1.89 pauper∣tas causa est, debent matris inopiam sublevare, ut filii naturales. Quia nisi a vobis et aliis viris bonis et honestis dona reciperemus, † 1.90 deficerent nobis necessaria vitae, quod esset omnino Romanae incon∣gruum dignitati. Ad istud itaque scandalum penitus eradicandum, per consilium fratrum nostrorum, Sanctae Romanae Ecclesiae Cardi∣nalium, quandam providimus formam: cui si volueritis consentire, a scandalo matrem vestram poteritis liberare, et in * 1.91 Curia Romana sine donorum obsequio exhibitionem justitiae obtinere. Forma autem provisa haec est: Petimus in primis ab omnibus Ecclesiis Cathedra∣libus, duas nobis praebendas exhiberi, unam de portione Episcopi, et alteram de Capitulo. Et similiter de coenobiis, ubi diversae sunt portiones Abbatis et Conventus: a Conventibus, quantum perti∣net ad unum Monachum aequali facta distributione bonorum suorum, et ab Abbate tantundem. (All these (if granted) must certainly be sold by the Pope, to those who would give most money for them to him, (which was most notorious Symoney) or else the Pope and his Successors must receive the An∣nual profits of them, without performing any Divine Service to God or the Church for them, contrary to all rules of Piety, Equity, Justice, Beneficium propter Officium, being the very dictate of Nature, as well as Law.)

HIs in hunc modum propositis, persuasit ex parte Domini Papae Magister Otto, ut* 1.92 consentirent Praelati, allegans supradicta commoda, quae in Literis continen∣tur. Haec autem omnia audientes Episcopi, & Ecclesiarum Praelati, qui personaliter interfuerunt, divertentes seorsum ad colloquendum, cum super rebus propositis diu∣tius deliberassent, responsum suum in ore Magistri Johannis Bedefordensis Archidiaco∣ni communiter posuerunt. Qui veniens in praesentia Magistri Ottonis, per haec verba respondit: Domine, ista quae nobis proponitis, Regem Angliae specia∣liter tangunt, generaliter vero omnes Ecclesiarum patronos Reg∣ni: tangunt Archiepiscopos, et eorum Suffraganeos, nec non in∣numeros Angliae Praelatos. Cum ergo Rex propter infirmitatem, et Archiepiscopi nonnulli et Episcopi, et alii Ecclesiarum Praelati sunt absentes, in eorum absentia vobis respondere non possumus, nec debemus: quia si id facere praesumeremus, in praejudicium omnium absentium fieret Praelatorum. Et his dictis, venit Johannes Ma∣reschallus, et alii nuntii Regis, ad omnes Praelatos, qui de Rege Ba∣ronias tenebant in capite, destinati: districte inhibentes, ne Laicum feudum suum Romanae Ecclesiae obligarent, unde a servitio sibi debi∣to privaretur. (A just and prudent action in the King, to preserve the old Rights of his Crown, Kingdom, against all Papal and Prelatical Usarpations.) Haec au∣tem cum Magister Otto intellexisset, statuit his qui aderant diem ibi in media quadrage∣sima, dum ipse procuraret Regis adventum & absentium Praelatorum, ut tunc negotium sortiretur effectum. Sed illi absque Regis et aliorum, qui absentes erant, assensu, praefixum diem admittere noluerunt: unde singuli ad propria sunt reversi. And so by delayes defeated this Papal design in England.

The like proposals the Pope by his Legate made to the King and Bishops of France, at the same time, thus related by Mat. Paris, and pertinent to our History.

HOc eodem tempore venit Magister Romanus ad partes Gallicanas, a Domino* 1.93 Papa missus ut ibi Legationis officio fungeretur. Quo cum pervenisset, fecit convocare Regem Francorum, cum Archiepiscopis, Episcopis, & Clero Gallicano ad Concilium, cum Comite Tholosano; pro quo specialiter ad partes illas missus fuerat, sicut sequens relatio declarabit. Convenerunt igitur ad Bituricam Civitatem ad Con∣cilium, Lugdunensis, Remensis, Rothomagensis, Thuronensis, Bithuricensis, Anxianensis Archiepiscopi: Burdegalensis vero Romae fuit, & Narbonensis Ecclesia vacabat. Con∣venerunt igitur novem provinciarum, Suffraganei circiter centum, cum Abbatibus, & Prioribus, & singulorum procuratoribus Capitulorum, mandatum summi Pontificis audituri. Sed quoniam Lugdunensis Archiepiscopus vendicabat sibi primatiam super Archiepiscopum Senonensem, & Rothomagensis super Bithuricensem, Anxianensem, Narbonensem, & eorum Suffraganeos; timebatur de discordia, & ideo non fuit ses∣sum ut in Concilio, sed quasi in Concilio. Quibus sedentibus, & lectis in publico Legationis Literis, (to divert them from this businesse) apparuerunt Comes Tho∣losanus ex una parte, & Simon de Monte forti ex altera; qui petiit sibi restitui ter∣ram Reimundi Comitis Tholosani, quam Dominus Papa & Rex Francorum Philippus sibi & Patri suo contulerunt, exhibens supra donatione facta utriusque, Papae scilicet & Regis, munimenta. Cumque hinc inde fuisset plurimum altercatum; (about this private businesse) praecepit Archiepiscopis singulis Legatus tunc praesentibus, ut con∣vocatis seorsum unusquisque Suffraganeis, cum eis deliberarent super negotio praefato, & traderent Legato consilium suum redactum in scripto. Quo facto, Legatus excommu∣nicavit omnes qui super hoc sua consilia revelarent; dicens se ea velle Domino Papae signi∣ficare, & Francorum Regiostendere.

POst haec, Legatus dedit in dolo procuratoribus Capitulorum licentiam ad propria* 1.94 revertendi, retentis tantum Archiepiscopis, Episcopis, & Abbatibus, & simplici∣bus Praelatis. Unde non immerito timuerunt, ne procurata eorum absentia, qui majoris prudentiae erant & experientiae, prae multitudine potentiores ad contradicen∣dum, aliquid statueretur in praejudicium absentium Praelatorum. Quocirca dicti procuratores, post deliberationem diutinam, miserunt ad Legatum procuratores Me∣tropolitanarum Ecclesiarum, qui coram eo sic allegaverunt: Domine, audivimus quod habetis Literas speciales a Curia Romana, de exhibendis praebendis in omnibus Ecclesiis Conventualibus, sive Cathedralibus. Quocirca multum miramur, quod non in hoc Concilio proposuistis eas nobis audientibus, quos specialiter tangunt. Unde rogamus in Domino, ne istud scandalum oriatur per vos in Ecclesia Gal∣licana, scientes quod sine maximo scandalo et inaestimabili damno, non posset hic ad effectum perduci. Quia esto quod aliquis assentiret, nullus esset ejus assensus in rebus quae omnes tangunt, cum fere om∣nes majores, et generaliter omnes subditi, necnon et ipse Rex, et omnes Principes parati sunt contradicere, et resistere usque ad Ca∣pitis* 1.95 expositionem, et omnis honoris privationem, praesertim cum videatur imminere propter hoc scandalum, subversio Regni et Eccle∣siae generalis. Ratio autem nostri timoris est, quod cum caeteris Regnis non habuistis sermonem; et quibusdam Episcopis praecepi∣stis et Abbatibus, ut cum praebendae vacaverint, ad opus Domini Papae reservarent.

HIs auditis, cum niteretur Legatus persuadere ut omnes consentirent, osten∣dit* 1.96 tunc primo Domini Papae authenticum, in quo exegit a sin∣gulis Ecclesiis Cathedralibus duas praedendas, unam a Capitulo, et alteram ab Episcopo. Et in Coenobiis similiter, ubi sunt diversae portiones, Abbatis scilicet et Conventus, duas exegit praebendas, unam ab Abbate, et aliam a Conventu; aequali facta distributione bo∣norum suorum a Conventibus, quantum pertinet ad unum Mona∣chum, (sicut ipse interpretatus fuerat Legatus) et ab Abbate tan∣tundem. Tunc allegavit commoda, quae possent inde provenire,

illud videlicet, quod amoveretur scandalum a Romana Ecclesia, quae mater est omnium Ecclesiarum, concupiscentia scilicet, quae ra∣dir est omnium malorum, cum nullus pro aliquo negotio in Curia Romana faciendo aliquid offerret, vel aliquis oblata reciperet. (A very prevailing argument to redeem, expiate one Symoney and Extortion, by and with another:) To which this memorable answer was returned.

AD hoc respondit procurator Archiepiscopi Lugdunensis. Domine, nullo modo* 1.97 volumus esse sine amicis in Curia, & largitate donorum. Alii aeque sua in∣commoda allegabant, damna scilicet rerum, consiliorum, auxiliorum, obsequiorum, in hunc modum: Erit enim in qualibet Diocaesi, vel ad minus in provincia, nuntius unus continuus, procurator Romanus; qui non vivet de proprio, sed graves exactio∣nes & procurationes exiget ab Ecclesiis majoribus, & forte minoribus; ut nullus remaneat impunitus, nomenque procuratoris habens, Legati officio fungetur. Item dixerunt, imminere turbationes Capitulorum, forte enim demandaret Dominus Papa, cum vellet, procuratori suo, vel alii, ut vice sua interesset electionibus, qui eas tur∣baret. Et sic lapso tempore devolveretur electio ad Curiam Romanam, quae in om∣nibus vel pluribus Ecclesiis Romanos poneret, vel tales qui eis plurimum essent devo∣ti. Et sic nullae essent partes indigenarum Praelatorum vel Principum, cum multi sint viri Ecclesiastici, qui potius Curiae Romanae, quam Regi vel Regno providerent. I∣tem addiderunt, quod si proportionaliter fieret bonorum distributio, omnes in Curia fierent divites, cum multo plus essent recepturi, quam Rex proprius. Et sic majores non solum divites, sed et ditis∣simi fierent. Cum igitur vermis divitum sit superbia, majores vix causas audirent, sed eas in immensum differrent, & minores scriberent inviti: Cujus rei experimen∣tum in evidenti est, quia & modo negotia protrahunt, etiam post percepta obsequia, & securitate percipiendi; & sic periclitaretur justitia, & opporteret conquerentes mori in januis Romanorum, tunc plenissime dominantium. Item, cum vix possibile sit fontem cupiditatis desiccari; quod nunc faciunt per se, tunc facerent per alios, & suis multo majora quam nunc dari munera procurarent; modica enim nulla sunt, in conspectu divitum cupidorum. Item, multae divitiae facerent Romanos insanire, & sic inter diversas parentelas tantae orirentur seditiones, quod posset timeri totius ex∣cidium Civitatis, cujus etiam & modo penitus expers non est. Item dixerunt, quod licet se obligarent qui modo praesentes sunt, id non susciperent eorum successores; nec illam obligationem ratam haberent. Novissime autem, sic negotium concluserunt: Domine, moveat vos zelus universalis Ecclesiae, et Sanctae sedis Romanae; quia si omnium esset universalis oppressio, posset timeri ne immineret generalis discessio, quod Deus avertat. His audi∣tis, respondit Legatus (ut videbatur, plurimum commotus in his omnibus) se cum esset in Curia nunquam huic exactioni consensisse; & ipsum Literas accepisse, post∣quam Galliam fuerat ingressus, & se multum super haec doluisse. Addidit etiam, su∣per haec quicquid praecepit, tali conditione, licet tacita, intellexisse, si Imperium & alia Regna consentirent. Adjunxit insuper, se nihil amplius super haec attentaturum, donec per Regna alia Praelati consenserint, quod credidit provenire non posse.

The greatest Votaries to the Pope, Court and Church of Rome, who shall serious∣ly consider the premises, must needs (if they have any sparks of Christianity, In∣genuity, or common honesty remaining in their breasts) abominate these Papal de∣mands, as most impious, and scandalous to Christian Religion.

Whiles these things were acted in France, Otto pursuing his rapines in England, by exacting Procurations from the Clergy, was by the Archbishops means sud∣denly recalled thence by the Pope, to his great discontent, and the prosecuting the Popes former proposals committed to his trust, committed to the Archbishop; thus related by our Historian.

EOdem Anno, cum Magister O••to Domini Papae Nuntius, tempore quadragesimali* 1.98 ad Northanhumbriam profecturus, & procurationes desideratas exacturus; Northamptonam usque pervenisset, venerunt ad eum (Cantuariensi Archiepiscopo

procurante) Literae Domini Papae, in quibus continebatur expressum, ut statim visis Literis Romam veniret, ejus potestate penitus enervata. Obliquo igitur oculo Lite∣ris inspectis, demisso vultu * 1.99 eas projecet in ignem. Atque illico proposito mutato, clitellis vacuis ab Anglia recessit confusus, injuncto Stephano Cantuariensi Archiepisco∣po, sicut erat in Literis Domini Papae expressum; ut convocatis Rege et omni∣bus Angliae Praelatis, responsum eorum super negotio, pro quo idem Otto missus fuerat, Domina Papae transmittere non omittat. Magistro igitur Ottone Angliam a tergo salutante, Stephanus Cantuariensis Archiepis∣copus, vocatis ad Concilium cunctis apud Westmonasterium, post Pascha, quos negoti∣um tangebat, recitari fecit Literas supradictas, de beneficiis Romanae Ecclesiae confe∣rendis, coram Rege & Praelatis Angliae, qui ad ejus vocationem plene convenerant. Sed illis auditis, ac diligenter intellectis, singuli singulos ad visum monebant super concupiscentia Romanorum; qui illud morale non intelligunt, videlicet,

Quod virtus reddit, non copia, sufficientem; Et non paupertas, sed mentis hiatus egentem.

Tunc Rex, convocatis seorsum Praelatis & quibusdam Magnatibus, hoc Archi∣episcopo dedit responsum: Ista quae suadet nobis Dominus Papa, universam Christianitatis latitudinem respiciunt: et quia nos quasi in extre∣mis orbis constituti sumus partibus, cum viderimus qualiter caetera Regna erga tales se habuerint exactiones, Dominus Papa, cum ab aliis Regnis habuerimus exemplum in obsequiis, nos inveniet promptiores. Et his dictis, concessa est omnibus licentia recedendi.

This was the issue of this Papal design, which miscarried both in England and elsewhere.

King Henry to prevent the Usurpations of the Archbishops and Bishops of Ireland upon the rights of his Crown, in conferring Prebendaries belonging to the King, issued this Inhibition to them.

REX omnibus Archiepiscopis & Episcopis in Hibernia constitutis, salutem.* 1.100 Mandamus vobis quod nihil attemptetis in praejudicium dig∣nitatis nostrae circa collationes Praebendarum Ecclesiarum quae ad nos pertinent in Hibernia, sedibus ibidem vacantibus. Tantum inde facientes ne oporteat nos manum ad hoc apponere. In cujus, &c. Teste Rege apud Westmonasterium, Quarto die Julii.

In his Conge desliers to Deans and Chapters in Ireland, to elect their Bishops, he did by his supream Ecclesiastical Prerogative, restrain them from electing any Irish, (they being for the most part treacherous to the King, and injurious to the rights of his Crown) but only Englishmen, as this short Record demonstrates.

DEcanus & Capitulum Clovens. habent licentiam eligendi, dum tamen talem* 1.101 eligant, qui Anglicus sit. Teste ipso R. apud Brugg. xxxi. die Augusti, Anno, &c. Decimo.

This year Pope Honorius the 3d. sent this memorable Bull to Geoffry de Lizimaco, the Kings sworn Vassal, absolutely subverting all Papal dispensations, with Subjects just Oathes to their Soveraigns.

HONORIUS Episcopus servus servorum Dei, Dilecto filio nobili viro* 1.102 Galfrido de Lizimaco, salutem & Apostolicam Benedictionem. Fidelitatis vinculum quo vassallus tenetur Domino, est adeo celebre apud om∣nes, ut etiam religione Iuramenti, qua vallari assolet circumscripta, ipsum per se vinculum quasi pro sacro, ubique terrarum et gentium habeatur, nec extimetur levem notam incurrere, quicunque aliis ex∣titerit

violator; unde qui veteres revolvere volet * 1.103 istorias, inveniet multos pro illo servando inhumanis cibis, urgente obsidionis an∣gustia, esse usos, et illis quoque deticientibus elegisse, potius fame deficere, quam ipsum fidelitatis vinculum violare. (How then can Popes dispense with such Oathes, and absolve Subjects from them, as Pope Innocent and others have done?) Tu vero (sicut charissimo in Christo filio nostro Henrico illu∣stri Rege Anglorum conquerente didicimus) haec nequaquam prout te decuisset atten∣dens, fidelitatem qua ipse Regi tenebaris astrictus, & adhuc quoque teneris, cum ab ea, ut creditur, te nequaquam absolveret nulla famis, nulla obsidionis coactus angustia, violasti, contra Iuramentum quo te ad illam servandam astrixeras, famae ac salutis tuae prodigus veniendo. Cum igitur totiens pec∣ces quotiens facis contra fidelitatis Iuramentum (tuum) dicto Regi nos qui ex debito Pastoralis officii tenemur Deo de anima tua redde∣re (rationem) tam manifestum ipsius animae tuae periculum fine nostro dissimulare periculo non valentes, prudentiam tuam sollicitandam duximus et monendam, per Apostolica tibi scripta firmiter injungen∣do mandantes, quatenus famae tuae providens, et saluti, ad fidelita∣tem ipsius Regis occasione ac excusatione cessantibus, redeas, ut teneris, servesque sibi inviolabiliter praestitum Iuramentum, Iura∣mento contrario non obstante, si quod forsitan praestitisti, cum illicitum fuerit, et ideo non servandum; salubres monitiones nostras taliter auditurus, quod reconciliatus terreno, Coelesti quoque reconciliari Domino merearis. Sciens nos Venerabilibus fratribus nostris Aquen. & Vacaten. Episcopis, & dilecto filio Arc. Dec. Vasaten. per nostras Literas mandavisse, ut nisi cu∣raveris infra mensem post receptionem praesentium nostrum in hoc adimplere Manda∣tum, ipsi te ad id per censuram Ecclesiasticam, sublato appellatio∣nis impedimento compellant. Tuergo, sicut vir providus, potius eligas errorem tuum humiliter satisficiendo corrigere, quam illi pertinaciter insistendo, inducere temetipsum in ejus necessitatis articulum de quo non facile te valeas expedire. Dat. Reat. Quint. Idus Januarii. Pontificatus nostri Anno Decimo.

The consideration of this Bull (the original whereof I found buried in rubbish in the White Tower) may for ever refute the impiety and presumption of Popes ab∣solving Subjects from their Oath of allegiance to their Soveraigns, and discovers the nullity, impiety, and absurdity of such absolutions.

The same year, the Pope by his Legate and Instruments published a Crossado in* 1.104 France, against the Earl of Tholouse, and Albigenses, contrary to all rules of Justice, Equity, Christianity, & thereupon inhibited the King of England to invade the French Kings Territories, whiles imployed in this War: Thus related by Matthew Paris.

PEr idem tempus facta est praedicatio in partibus Gallicanis a Legato Romano gene∣raliter,* 1.105 ut omnes qui possent arma movere, se cruce signarent super Comitem ••holosanum & populum ejus, qui omnes Haeretica foeditate dicebantur infecti. Ad ejus quoque praedicationem, multitudo maxima Praelatorum & Laicorum crucis signaculum susceperunt, plus metu Regis Francorum, vel favore Lega∣ti,* 1.106 quam zelo justitiae inducti. Uidebatur enim multis abusio, ut ho∣minem fidelem Christianum infestarent: praecipue cum constaret cunctis, eum in Concilio, nuper apud Civitatem Bituricam habito, multis precibus persuasisse Legato, ut veniret ad singulas terrae suae Civitates, inquirens a singulis articulos fidei: et si quempiam con∣tra fidem inveniret sentientem Catholicam, ipse secundum judicium Sanctae Ecclesiae, justitiae ex eis plenitudinem exhiberet. Et si Ci∣vitatem aliquam inveniret Rebellem, ipse pro posse suo eam cum ha∣bitatoribus suis ad satisfactionem compelleret. Pro se ipso autem

obtulit, si in aliquo deliquit, (quod se fecisse non recoluit) plenam Deo et Sanctae Ecclesiae satisfactionem, ut fidelis Christianus; et si Legatus vellet, etiam fidei examen subiret. Haec quoque omnia Legatus contempsit, nec potuit Comes Catholicus gratiam inve∣nire, nisi pro se et Haeredibus suis, Haereditatem suam deferens, ab∣juraret. (Such was this Popes and his Legates Tyranny, Injustice, Cruelty in this age and case.) Rex vero Francorum ad ejusdem Legati exhortationem cruce signatus, noluit expeditionem bellicam promovere, nisi Literis prius a Domi∣no Papa impetratis ad Regem Anglorum inhibitoriis, ne sub poena excommunicationis Regem Francorum inquietaret, vel arma con∣tra eum moveret de aliqua terra quam in praesenti possidebat, sive juste, sive injuste; dum idem Rex esset in servitio suo, et Ecclesiae Romanae, ad exterminandum Haereticos Albigenses, et eorum fau∣torem et complicem Comitem Tholosanum: sed eidem Regi, ad exaltationem fidei, consilium et auxilium impendere non tardaret. Et his ita gestis, Rex Francorum Lodovicus & Legatus, omnibus cruce signatis, diem statuerunt peremptorium, ut in Ascensione Domini apud Lugdunum, cum equis & armis, sub poena excommunicationis, venirent; ipsos ad expeditionem propositam sequuturi.

In the mean time the Pope by his Tyrannical Usurped power, sent prohibitory Letters to the King of England, to stop his intended Military Voyage into France, to recover his just Rights: Whereupon,

REX Anglorum interea, qui ardenti desiderio sitiebat ad partes transmarinas* 1.107 hostiliter transfretare; Convocatis Consiliariis suis, fecit recita∣ri Literas sibi a Domino Papa transmissas, quaerens ab eis consili∣um, quid super tali inhibitione sibi foret agendum? Placuit itaque Praelatis et Magnatibus universis, ut differretur negotium deside∣ratum, donec constaret de Rege Francorum, qui tam difficile opus et propositum habebat, adeoque sumptuosum, quem res esset exitum habitura. Such an awfull power had the Pope then encroached over the King, Bishops, and Nobles of the Realm, that they durst not incurre his displeasure, by disobeying his Inhibition, though never so illegal and unjust.

Richard de Marisco, Bishop of Durham, dying suddenly at Peterborough Abby, as* 1.108 he was posting to London with a great Troop of Lawyers, to prosecute his suits against the Monks of Durham; thereupon they bestowed this Epitaph upon him, worthy all ambitious Prelates consideration.

Culmina qui cupi	tis,	laudes pompasque siti	tis.
Est sedata si		si me pensare veli
Qui populos regi		memores super omnia si
Quod mors immi		non parcit honore poti
Vobis praeposi		similis fueram, benè sci
Quod sum vos eri		ad me currendo veni

The Monks out of their malice to him and King John, feigned this Monkish Vi∣sion, concerning both their Torments in Hell, for oppressing the * 1.109 Cistercians, and taking their Wools from them by this Bishops advice, which I shall here insert, be∣cause it hath relation to King Johns death, poysoned by a Monk of this Order.

DE hoc quoque Episcopo non credimus fore tacendum, quod circa biennium* 1.110 ante mortem ejus, Rex quondam Anglorum Johannes apparuit in visione nocturna cuidam Monacho de Sancto Albano, apud Thinemuam tunc commoranti: qui familiaris fuerat Regibus Anglorum, tam Regi Richardo, quam huic Johanni; ita quod in eorum negotiis exequendis aliquando Romam, aliquando in Scotiam, &

ad alia loca plurima missus, propensioribus sibi studiis eorundem Regum gratiam comparavit, cujus nomen fuit Reimundus, quondam Prior Ecclesiae Sancti Albani. Monacho itaque in lecto quiescente, astitit ei Rex praefatus in vestibus Regalibus, de panno videlicet qui Imperialis vulgariter appellatur. Quem Monachus recognoscens, ac memoriter recolens, quod mortuus fuisset, sciscitabatur ab eo, qualiter se haberet. Cui Rex: Ita me hab••o, quod nemo pejus. Nam haec mea quae vides indumenta, adeò ardentia sunt & ponderosa, ut nullus qui in saeculo vivit, illa tangere sufficer••t prae ardore, vel propter ponderositatem portare, quin protinus moreretur. Sed tamen per Dei clementiam spero, & gratiam ineffabilem, & filii mei Henrici largam Eleemosynarum distributionem, necnon servitii divini honorem, quem Domino devotus impendit, me quandoque misericordi∣am adepturum. Quaeso igitur obnixius fraternitatem tuam, ut dicas Richardo de Ma∣risco, nunc Dunelmensi Episcopo, quod nisi ante mortem suam correxerit flagitiosam vitam, & eam per poenitentiam & satisfactionem condignam emendaverit: sedes ejus, quae in inferno est, eum expectat praeparata. Et si his dictis tuis, & mandatis meis fidem adhihere contempserit, per haec intersignia omnem deponat ambiguitatem: Quod dum soli essemus in loco illo sibi notissimo dedit mihi consilium, tam mihi, quam sibi nimis damnosum, ut videlicet a Monachis * 1.111 Cisterciensis ordinis auferrem lanam suam unius anni, & quod multa alia dedit mihi consilia iniqua, pro quibus nunc perfero inen••r∣rabilia, quae etiam & illi debentur tormenta. Quod si adhuc dubitaverit credere man∣datis meis, recolat quod in illo loco, & hora eadem, dedit mihi unum lapidem pretio∣sum, quem pro ingenti pecunia comparavit. Et his dictis, Rex disparuit, & Mona∣chus expergefactus evigilavit.

Upon his decease, there grew as great a difference between King Henry the 3d. and the Monks of Durham, about the election of a Successor, the King recommend∣ing one, and they electing another, as there was between King John and them, about the * 1.112 election of this Richard; thus related by Matthew Paris, and Godwin.

DEfuncto itaque Richardo Dunelmensi Episcopo, Prior et Conventus, cum a* 1.113 Rege peterent licentiam eligendi Pastorem, Rex obtulit eis Lucam Capellanum suum: multa rogans supplicatione, ut illum re∣ciperent in Pastorem. Monachi vero ad hoc responderunt, quod nullum reci∣perent, nisi Canonica electione praemissa. Rex autem e contra cum Iuramento affirmavit, ipsos futuros per septennium sine Episcopo, nisi praefatum Lucam admitterent ad Pontificatus honorem. Conven∣tus vero illum ad tantam dignitatem indignum judicantes, de communi consensu fratrum elegerunt Magistrum willielmum Clericum suum, virum li∣teratum, et honestum, Wygorniensem Archidiaconum, et ipsum Regi praesentaverunt. Quem cum Rex objectis quibusdam frivolis excep∣tionibus, recusasset; Monachi quosdam de Conventu Romam mise∣runt, ut electionem factam Authoritate Apostolica confirmarent. Rex autem, cum talia cognovisset, misit Romam contra Monachos, Episcopum scilicet Cestrensem, et Lentoniae Priorem, ut eorundem Mo∣nachorum propositum irritum facerent: Et sic diu illis altercanti∣bus, negotium dilationem accepit.

I find there was an Appeal about this Election, pending before the Archbishop of York, before whom the King constituted his Proctor by this Patent.

REX, Venerabili Patri in Christo W. eadem gratia Eboracensi Archiepiscopo, An∣gliae* 1.114 Primati, salutem. Quoniam prosecutioni negotii Electionis factae de Magistro W. Archidiacono Wigorn. in Episcopum Dunholm. a Priore & Monachis Dunholm▪ quod coram vobis vertitur inter nos ex una parte, & dictos Priorem & Monachos, & Magistrum W. Archidiac. ex altera, personaliter interesse non possumus, dilectum & fide∣lem nostrum Magistrum Stephanum de Lucy, procuratorem nostrum constituimus, ratum habituri qui••quid in dicto negotio coram vobis mediante Justitia duxerit faciendum.

Teste Rege apud Westmonasterium, primo die Decembris.

Per Justiciarium.

The issue of this Appeal to Rome was this: After two years expensive contests,* 1.115 the Monks election of William was cancelled at Rome, Luke the Kings Chaplain put by▪ and Richard Bishop of Salisbury elected Bishop by the Popes favour, Anno 1228. the Pope only gaining by such contests.

Anno Domini 1227. The King requiring the fifteenth part of mens goods gene∣rally* 1.116 throughout England; Compulsi sunt etiam viri Religiosi, & Clerici beneficiati, hanc quintam decimam dare omnium bonorum suorum, tam rerum Ecclesiasticarum, quam Laicarum. Nec profuit eis appellatio ad Dominum Papam interposita. Sed ordine turba∣to, Archiepiscopi & Episcopi, authoritate Papali, per censuram Ecclesiasticam, quos Laica potestas non potuit; ad solutionem, omni destitutos solatio, compulerunt: being thus extorted by pretext of the Popes * 1.117 forecited Bull. This fifteenth thus extorted perforce, against the wills of the generality of the Clergy of England, was made a president for the like Ayd in Ireland, by virtue of the Popes Bulls, and this forced extorting it, stiled a free and laudable grant of the English Clergy themselves, as this Patent assures us.

REX Abbatibus, Prioribus, Praelatis, ac Rectoribus Ecclesiarum in Provincia* 1.118 Dublin constitutis, salutem. Cum Dominus Papa statu rerum et tem∣porum exigente multiplici nos viderit auxilio indigere, ac propter hoc, tanquam pius Pater et providus, auxilium nobis fieri mandave∣rit de bonis et possessionibus Ecclesiasticis, tam in Hibernia quam in Anglia, ad quod Archiepiscopi, Episcopi, Abbates, et Priores, Domo∣rum religiosarum Magistri per Angliam constituti, quintam De∣cimam partem omnium mobilium suorum, et Clericus inferior, aesti∣mato ••••••uo valore singularum Ecclesiarum suarum, sextam Deci∣mum partem inde nobis concesserunt * 1.119 facile et laudabiliter inducti, liberalitatem vestram rogandam duximus & monendam, quatenus pensatis expensa∣sarum oneribus quibus nos supponere necesse habemus, opportunitate recuperandi Jura nostra per mortem Regis Franciae praeventi, ad impendendum nobis auxilium, saltem quale Abbates, Priores, ac caeteri praelati & Rectores Ecclesiarum Angliae, nobis liberaliter impenderunt, faciles vos exhibere velitis & benignos, sub tanta liberalita∣te & festinatione, prout nobis plurimum expedit huic negotio finem debitum quan∣tum in vobis est, imponentes, ut praeter gratiam Domini Papae, quam-inde merebitur devotio vestra, a Regia Serenitate futuris temporibus debeatis expectare Gratiam & favorem. Venerabiles autem Patres Archiepiscopum Dublin. & Fernensem Episco∣pum, ut secundum eorum dispositionem colligatur, & reservetur, & per eorum manus nobis exhibeatur dictum auxilium totius Hiberniae, & de singulis receptioni∣bus eis ratio reddatur, constituimus loco nostro. Ut autem vos & totum Hiberniae Clerum securos efficiamus & certos, quod non trahetur in consequentiam, vel praeju∣dicium generabit Ecclesiasticae▪ Libertati subventionis hujus exhibitio, super hac im∣munitate vestra & totius Hiberniae Cleri, Literas nostras Patentes conceptas in forma qua Praelatis & Clero Angliae literas nostras consimiles dedimus, Venerabili Patri Dublinensi Archiepiscopo & suffraganeis suis duximus transmittendas. Teste Rege Apud Westmonasterium 21. Die Decembris.

Eodem modo Scribitur Abbatibus, &c. in Provincia Cassell. constitutis, Abbati∣bus, &c. in Provincia Armacan. Abbatibus, &c. in Provincia Tuamensi con∣stitutis.

The like Patents issued to all the Archbishops of Ireland concerning this Ayde.

REX Archiepiscopo Dublinensi & Episcopo Fernensi salutem. De fide & diligen∣tia* 1.120 vestra praecipuam gerentes fiduciam, constituimus vos & rogamus vos ad hoc velle constitui, ut secundum dispositionem vestram colligatur, & reservetur, & per manus vestras nobis exhibeatur impendendum nobis a Praelatis & clero Hiberniae subsi∣dium totius Hiberniae, & de singulis receptionibus vobis ratio reddatur. Ad quod juxta fiduciam quam de vobis gerimus, vigilantes vos exhibere & sollicitos ut (propter) execu∣tionem hujus negotii si d••bite facta fuerit & mature, vestrae debeamns assurgere dilgentiae

cum condignae vicissitudinis promptitudine & speciali gratiarum actione. Teste Rege apud Westmonasterium 21. die Decembris.

REX Cassall. Archiepiscopo salutem. Rogamus vos attentius quatenus certo die quem vobis scire facient venerabiles Patres H. Dublinensis, & J. Fernensis E∣piscopus, conveniatis apud Dublin ad audiendum * 1.121 Mandatum Domini Papae, et peti∣tionem nostram, quam nobis facimus super eodem Mandato de competent•• auxilio nobis a Clero terrae nostrae Hiberniae faciendo, ad pacis terrae nostrae conservationem, et haereditatis nostrae in partibus transmarinis recuperatio∣nem. Teste ut supra.

Eodem modo Scribitur Tuamensi & Armacano Archiepiscopis.

How backward they were to levy this Ayde notwithstanding these Patents, and Letters you shall hear anon.

The Archbishops and Clergy of Ireland, having much encroached upon the Kings Prerogative, in electing, admitting, and consecrating Bishops and Abbots, upon va∣cances, without the Kings precedent License and Approbation, thereupon the King to prevent this growing Vsurpation (least it should by connivance and custom be challenged as a Right) issued forth this memorable writ of Prohibition to all the Archbishops of Ireland.

REX Dublinensi Archiepiscopo salutem. Mandamus vobis firmiter in••ungentes,* 1.122 quatenus cum Ecclesiam Cathedralem vacare contigerit in Diocesi vestra quae sit de advocatione nostra, millatenus personam aliquam ad dictas dignitates vacantes admittatis, donec vobis per Literas nostras Patentes constiterit eos quorum interest eligere a nobis licentiam eligendi postulasse, et eam obtinuisse a nobis, et nos postmodum in Electum eorum affensum regium praebuisse. Teste meipso apud Westmonasterium octavo die Decembris.

Eodem modo scribitur Armac. Archiepiscopo, Tuamens. & Cassal. Archiepiscopis. Teste ut supra.

This year the Archbishop of Canterbury, (encouraged by a * 1.123 former president) without the Popes order, by his own Authority, granted a License for the Kings Justices Itinerant, to take Oathes and hold Pleas in some cases in Advent and Lent, upon the Kings Leters Patents to him, that it should not turn to his prejudice, which not extending to the Archbishop of York, the King endeavored to gaine the same License from him upon like terms, as this Record informs us.

REX M. de Pateshull, & sociis suis Justicariis ••tineraturis in Comitatibus E∣borum,* 1.124 Lanc. Westmest. Northumberl. & Cumberl. salutem. Sciatis, quod Venerabilis Pater S. Cantuariensis Archiepiscopus concessit, quod Juramenta prae∣stentur coram Justiciariis nostris Itinerantibus, ab instanti Adventu Domini, usque ad vigiliam sancti Thomae Apostoli, & a Principio Septuag. usque ad Dominicam qua cantatur. Isti sunt dies; videlicet in Assisis ultimae praesentationis, de morte Ante∣cessorum, Novae diss. de magna Assisa, & de Inquisitionibus quae emergent, de terris, sicut plenius vobis constabit ex inspectione Literarum Domini Cant. quas inde vobis mittimus. Rogavimus autem Venerabilem Patrem W. Eborum Archiepiscopum, per Literas nostras, quas vobis mittimus ei porrigendas, quatenus concedens Jura∣menta in consimilibus causis praestari infra praecinctum suum usque ad praefat••m Ter∣minum, Literas suas Patentes consimiles Literis Domini Cant. vobis inde habere faciat: ut autem liberius & facilius hoc velit facere, mittimus ei Literas nostras Patentes quas fieri fecimus Domino Cantuariensi; protestantes, quod post terminum praefatum con∣cessio praedicta ab eo nobis facta non poterit trahi in consequentiam. Vobis igitur Mandamus, quod cum praedictus Archiepiscopus hoc nobis concesserit, & Lite∣ras suas Patentes nobis habere fecerit Itiner. Justiciar. nostris in dictis Com. qui sub∣sunt Jurisdictioni praedict. Cant. Archiepiscopi usque, ad praefatum Terminum, si opus fuerit continuetis sollicitudine & prudentia folita, quod non dubitamus vos esse fac∣turos,

negotiis nostris expediendis ad commodum & honorem nostrum intendentes. Teste meipso apud West monasterium tertio die Novembris.

The King of France, by reason of the differences with King Henry, interrupted the free passage and return of his Messengers to and from Rome, which Pope Gregory the 9th. (then newly elected Pope) like* 1.125 his predecessor by this Bull (ex∣tant under his seal) directed to the French Bishops, endeavoured to remove, as very prejudicial to his See, by their mediation to the French King.

GREGORIVS Episcopus servus servorum Dei, Venerabilibus fratribus* 1.126 Atrebaten. & Ambranen. Episcopis salutem & Apostolicam benedictionem. Cum Ecclesia Romana sit mater omnium Christi fidelium generalis, cunctis ad eam liber & securus esse debet accessus, quia si non permitteretur a filiis visitari, licet alii graviter laederentur, totaliter tamen in eam injuria redundaret. Unde licet inter Charissimos in Christo filios nostros, Francorum & H. Anglorum Reges Illustres, inimico super seminante Zizania, materia videatur discordiae pullulare, nequaquam tamen Nuntios dicti Regis Anglorum vel alios Anglicos ad sedem Apostolicam veni∣entes, vel redeuntes ab eo, memoratus Francorum Rex praepedire debet, aut pati etiam ab aliis praepediri, si a nostri vult injuria, sicut convenit, abstinere; praesertim cum in omnes illos qui accedentes ad sedem Apostolicam, vel recedentes ab ea ca∣pere vel spoliare praesumpserint, lata sit excommunicationis sententia generalis. Quare vos eundem Regem per literas nostras rogavimus, mounimus, & hortati sumus attente, ut prudenter attendens, quod non expedit ut illius occasione vos provocet: Nuntios ejusdem Regis Anglorum, & quoslibet alios Anglicos per Regnum Franciae ad sedem Apostolicam accedere, vel ab ipsa recedere libere ac secure permittat, ita quod ipsius cognoscentes devotionis affectum, grata sibi ex hoc debeamus vicissitu∣dini respondere. Quocirca fraternitati vestrae per Apostolica scripta mandamus, qua∣tenus ipsum ad id moveatis attentius & efficaciter inducatis. Dat Lateran. 2. Ids. Maii Pontificatus nostri primo. The Leaden Bull hereto affixed hath this in∣scription;
Gregorius Papa Nonus.

Pope Gregory the 9. newly settled in his See, to promote his Antichristian malicious designs against the Emperour Fredrick, under a sacred pretence of zeal to rescue the holy land from the Saracens; set his instruments on work in all places to perswade all sorts of people to take the Crosse upon them for this holy war, thus related by our Historians.

EOdem anno, in fine mensis Junii, facta est motio magna in opus Crucis per∣orbem* 1.127 universum Cruce signatorum, quae adeo fuit numerosa, ut ex solo Anglorum regno plusquam sexaginta millia proborum hominum, praeter se∣nes et mulieres, profecti referantur. Hoc enim professus est Magister Hubertus, unus ex praedicatoribus in Anglia; asserens veraciter tot in suo rotulo conscripsisse. Qui omnes, & praecipue pauperes in quibus voluntas divina quiescere solet, & negotium Crucis magis prosperari, cum tanta devotione opus Crucis assumpserunt, ut sibi inde proculdubio Tonantis favorem acquirerent, quod signis constrat evidenti∣bus declaratum. The multitude and proceedings of those who crossed themselves for this War, out of a blind zeal, are at large recited in this Popes own Bull, directed this year, Omnibus Christi fidelibus, (recited at large in Matthew Paris) wherein there is this memorable passage, That the Pope engaged these his Votaries to break off the Truce that the Christians had made with the Sarazens, and ratified with an Oath, two years before its expiration, contrary the judgement of the Duke of Lemburge, (whom the Emperour appointed General of the Army) and some of his Council, who upon advise had, resolved, Quod Treugam periculo∣sum esset infringere, et cum fuisset Iuramento firmata, penitus inhone∣stum. To which was answered, Quod Dominus Papa excommunicaverat omnes Cruce signatos, qui in isto passagio non transirent, qui sciebat adhuc Treugam per biennium dura∣turam, & per hoc intelligebant, quod non volebat Treugam observari: Upon which ground they violated it, to the great scandal of Christianity, and damage of the

Christians, whom he excited with all possible speed to hasten to Jerusalem, conclu∣ding his Bull thus: Clamat autem ad singulos Christi* 1.128 sanguis de terra, supplicat p••••vus & humilis exercitus, sed devotus, sibi celeriter subveniri: sperans in Domino, & confi∣dens, quod negotium humiliter inchoatum, debeat ipso concedente ••oeliciter terminari. Vniversi igitur et singuli, qui Christum induistis per fidem, viriliter accin∣gimini ad Terrae Sanctae succursum; cum hic causa communis agatur▪ vestrae sci∣••icet fidei, ac totius fidei Christianae: Nos enim promotioni hujus negotii, provisore Domi∣no & auctore, non cessamus intendere: sperantes fiducialiter, quod in manibus fidelium, fi∣deliter perseverantium, res debeat prosperari. Data Laterani, x. Calendas Januarii, Pontificatus nostri anno primo.

The Pope in pursuance of this design, enjoyned the Emperour Frederick the 3d.* 1.129 and others who had crossed themselves, by a set day to begin their passage to the Holy Land, under pain of Excommunication; in obedience whereunto, the Empe∣rour to perform his vow, set sail with a small retinue toward the Land of Promise, but after 3. dayes sail, falling sick by the distemper of the Sea, and corruption of the Air, he turned his sails, and landed at a designed Haven, as if he would return; which those who passed over before him, and hoped to have him their General, hearing of, animo nimis consternati, in eisdem navibus quibus venerant, plusquam xl. armatoram millia sunt reversi. Quod factum Imperatoris damnose nimis redundavit in dedecus & in praejudicium totius negotii crucifixi. Hereupon this Pope (discovering the real de∣sign of this Crossado to be only to affront and trample upon the Emperour, and all other Christian Princes, who disobeyed his Papal Edicts) excommunicated the Emperour for his pretended contempt, and sent abroad Letters of this his Excom∣munication, to be published in all parts, every Lords-day and Holy-day, but more especially in England, to his great defamation; as this his Antimonarchical, Anti∣christian Bull, sent from Rome to the Archbishop of Canterbury, (the original where∣of I found in the White Tower) not extant in any Writers I have seen, will at large demonstrate, being worthy the knowledge, consideration of all Christian Princes.

GREGORIVS Episcopus servus servorum Dei, Venerabilibus fratribus* 1.130 Archiepiscopo Cantuariensi sanctae Romanae Ecclesiae Cardinali, & suffraganeis ejus salutem & Apostolicam Benedictionem. Quanto nobilius membrum in Ecclesiae Corpore laeditur, tanto acrioribus doloribus cruciamur, qui Cephae locum, licet in∣sufficientibus meritis, obtinemus; verùm quia tectum vulnus si dimittatur in actum, solet in scandalum Corporis latius evagari, nos olim viso quod F. Romanorum mpe∣rator salutem propriam neglibebat, dum••falubre votum quod Domino Deo vove∣rat additis juramentis detrectabat exolvere, non sine * 1.131 detrimento fidei & gravi scandalo totius populi Christiani, qui juxta sapientiae edictum, Vulnera dum sanas dolor est Medicina doloris, medicinalem Petri Gladium in eum exacuimus spiritu lenitatis, excommunicationis sententiam publicando, quam ipse in se voluntarius fecerat promulgari, nisi statuto termino transfretaret in terrae sanctae subsidium, et alia promissa fideliter adimpleret, spe∣rantes ut percussus dolens, ad percutientem se in humilitate rediret, Domino exercituum requirendo; sed quod dolentes referimus, indu∣rato Corde medicinam exhorrens et increpationem abhominans, dis∣ciplinae immo malleum velut stipulam reputans, non solum nulla pae∣nitudine se correxit, verum etiam adjciens peccata peccatis, contra se dominum prediciter irritare ultra quam recensere nos deceat, ne videamur in ejus convitiis delectari, qui conversionem ejus desidera∣biliter expectamus. Inter alia namque Claves contempnens Ec∣clesiae, quibus Dominus beato Petro et successoribus suis ligandi et solvendi contulit potestatem, sibi facit celebrari, vel potius quan∣tum in ipso est prophanari divina enormius, in animae suae periculum et enervationem totius Ecclesiasticae Disciplinae: Unde timentes ne Plaga ejus fieret penitus desperabilis si male permitteremus obduci, neglecto vulneri cica∣tricem, & eo insanabile quo insensibile redderet malignia, studuimus apponere sanativum. Ut nam studium nostrum oblatum habuisset effectum. Cum enim piae recordationis H. Papa Predecessor per bonae memoriae Tusculanens. & Sabinen▪

Episcopos & Roffridum Clericum Camerae nostrae & dilectos filios G. Notarium nos∣trum & Abbatem sancti Martini Viterbien. & Cicestrien. ordinis eum Imperatorem diversis temporibus super diversis Articulis, in quibus Deum & Ecclesiam graviter offendebat, diligenter commoveri fecisset. Nos adhuc humiliantes cum Authori∣tatis Ecclesiae ad praesentiam ejus dilectos filios nostros, Titulo Sancti Sabini Praes∣byterum & sancti Nichol. in Carcere Tullian. Decan. Card. curavimus destinari, nt eum super praemissis & subsequentibus vice nostra salubriter commoveret, qui li∣cet de contingentibus nihil omiserit, nequaquam tamen eum potuerunt ad poeniten∣tiam revocare, utinam ad nequiora nequaquam manus illicitas extendisset. Quare ne videremur deferre * 1.132 homini contra Deum, ecce Iustitiam in judicium convertentes, in proximo praeterito festo Coenae Dominicae in praedic∣tum Imperatorem excommunicationis sententiam duximus sollem∣pniter promulgandam; tum pro eo quod, ut praemissum est, non transfre∣tavit in subsidium Terrae sanctae, nec promissum numerum militum in expensis suis tenet vel transmisit, nec pecuniam quam promiserat destinavit; tum quia venerabilem fratrem nostrum, Taraten. Archiepiscopum ad sedem propriam accedere non permittens, eum populum suum non patitur visitare, tum etiam quia Templa∣rios Hospitalarios bonis mobilibus, immobilibus, quae habebant in Regno, temere spo∣liavit, & quia Compositionem factam inter ipsum & Comites Celanen. & Rainaldum de Aversa, pro cujus observatione Romanae Ecclesiae ad precum ejus instantium fide jussit, servare contemnit. Et quia Comitem Rogerum cruce signatum sub Apostolicae sedis protectione receptum, Comitatu, & aliis terris indebite spoliavit, & filium ejus in Captivitate detentum, ad mandatum Apostolicum saepius iteratum reddere denega∣vit: Adjecimus quoque ut loca quaelibet ad quae ipse perveniret Ec∣clesiastico subjaceant interdicto, ut quam diu praesens fuerit ibidem nulla divina officia celebrentur, officio beneficioque privantes omnes cujuscunque professionis vel ordinis, qui ei postquam denunciatus fuit excommunicatus a nobis, divina ausu temerario celebrarant, vel antequam ad mandatum Ecclesiae redeat, de caetero celebrabunt, (O the Atheistical Impiety of Popes thus to rob God and man of Divine Service, Sa∣craments, out of meer pretended contempts against their unjust commands, wills!) Illud quoque non duximus omittendum, quod si de caetero se offi∣ciis divinis ingesserit, contra eum, tanquam contra Haereticum, et Clavium Ecclesiae contemptorem severitate debita procedamus. Et si ab Ecclesiarum, et Ecclesiasticarum personarum oppressionibus non destiterit, aut non cessaverit a conculcatione Ecclesiasticae Liber∣tatis, vel excommunicatione contempta redire non curaverit ad mandatum Ecclesiae, omnes qui sunt ei Iuramento fidelitatis a∣stricti, et specialiter homines Regni, Iuramento quo sibi tenentur ab∣solvemus* 1.133 et denunciabimus absolutos, quia juxta * 1.134 decretum felicis recordationis Urbani Papae secundi praedecessoris nostri fidelitatem, quam homines Christiano Principi juraverint, Deo ejusque sanctis adversanti, et eorum praecepta calcanti, nulla authoritate persol∣vere cohibentur. Et si non cessaverit ab oppressione pupissorum, orphanorum, viduarum, seu Nobilium, aut aliorum hominum Regni, vel ejus destructione, quod ad Romanam Ecclesiam specialiter no∣scitur pertinere, pro quo etiam praedecessoribus nostris et Ecclesiae Romanae Iuramentum fidelitatis exhibuit, et homagium praestitit, me∣rito poterit formidare se nostr. feudi privandum. Idemque Vniversi∣tatem vestram movemus attente, per Apostlica vobis scripta di∣stricte praecipiendo mandantes, quatenus singuli praedictam sententi∣am sollempniter publicantes, denuncietis eam singulis diebus do∣minicis et festivis. Dat. Romae apud sanctum Petrum iij. Non. Aprilis. Pontifica∣tus nostri Anno secundo.

In Dorso. De Excommunicatione sollempniter lata die Coenae, & destinantur Literae Archiepiscopo Cantuariensi & ejus suffraganeis.

Those who will seriously consider the Contents of this Popes Antimonarchical Bull, must needs acknowledge it repugnant not only to Monarchy, Loyalty, Fidelity, Verity, and Common honesty, but to Christianity it self in the highest degree: yet his Antichristian pleasure and command must be preferred, obeyed by all our Bishops and Clergy, before all Laws of God, Nature, Nations, rules of Christi∣anity, Oathes of allegiance, and Comon Justice.

The sentence, Excommunication and Bull of the Pope against the Emperour, is thus registred by Matthew Paris (much different from this in the contents.)

CIrca dies istos, Papa Gregorius, cum Imperatoris Romanorum Frederici contu∣maciam, simul & crucifixi contemptum, ut sibi videbatur, impunitum diutius* 1.135 distulisset; tandem ne canis videretur latrare non valens, de consilio Cardinalium suorum, ipsum Imperatorem excommunicavit, & latam sententiam per literas Apostolicas in diversis mundi partibus publicari praecepit. Inter caeteros autem hu∣jus sententiae, publicatores, Stephano scripsit Archiepiscopo in haec verba: Gregorius Episcopus, Stephano Cantuariensi Archiepiscopo, salutem, &c. In maris amplitu∣dine spatiosa navicula Petri posita, vel potius exposita turbinibus tempestatum, sic jugiter procellis & fluctibus agitatur, ut ejus g••bernatores ac remiges vix contin∣gat aliquando inter inundantium imbrium angustias respirare, vix Carybdis vora∣gines transire, vix a Scylla declinare. Nam quandoque prospero flatu plenis ve∣lis ad portum vehitur, subito ventus irruens ex adverso, impulsus ab illo cujus ha∣litus ardore facit, adaltitudinem maris & turbulentis profunditatis Oceanum▪ navis rapitur, quae cincta fluctibus mergitur, nec submergitur: quia in ea Dominus re∣sidens, discipulorum tandem clamoribus excitatur, dum fugat spiritus insufflantes, & mari ventisque imperat, fit tranquillum. Quatuor quidem procellae quatiunt na∣vem istam. Nam perfidia Paganorum turba Terram inclytam, Christi sanguine consecratam impie detinere contendunt; rabies tyrannorum temporalia rapiens, exterminat justitiam, & conculcat Ecclesiasticam libertatem: haereticorum insania Christi tunicam scindere nititur, & subvertere fidei Sacramentum: fal∣sorum fratrum & filiorum dolosa perversitas concutit viscera, & latus dilacerat ma∣tris suae. Sicque fores pugnae, intus timores: extra inficit Gladius, & domibus mors similiter intentatur. Sicque frequenter fit, quod Christi Ecclesia tot angustiis per∣turbatur; dum alere credit filios, nutrit in sinu ignem, serpentes, & regulos; qui flatu, & morsu, & incendio cuncta vastare nituntur. Hinc est, quod ad monstra hujus∣modi perimenda, & expugnandas acies inimica, ac tempestatum inquietudines miti∣gandas, Apostolica sedes his temporibus cum multa diligentia quendam alumnum, Imperatorem videlicet Fredericum; quem quasi a matris utero excepit, uberi∣bus lactavit, humeris bajulavit, de manibus quaerentium animum ejus frequenter eripuit, educare studuit, multis laboribus & expensis usque ad virum perfectum per∣duxit, ad Regiae dignitatis decorem, & tandem ad fastigium culminis Imperialis pro∣vexit; credens illum habere defensionis virgam, & baculum senectutis. Ipse autem dum in Theutonicam se transtulit, ad habenas Imperii obtinendas, jucunda, ut cre∣debatur, auspicia, sed verius pericula matris obtutibus inferebat. Nam sponte, non monitu sede Apostolica ignorante, crucem suis affixit humeris, vovens solemniter se in Terrae sanctae subsidium profecturum. Deinde se & alios cruce signatos excommu∣nicari obtinuit, nisi certo proficerentur tempore. Sed incidenter absolutionem pe∣tiit, & accepit, de parendo super haec mandatis Ecclesiae, prius praestito juramento. Exuberantem autem gratiam super ipsum Apostolica sedes infundens, ut festinantius ad Terrae sanctae transiret subsidium, ipsum contra morem ad coronam vocavit, qui ad hoc non invitatus, sed multiplicatis intercessoribus intercessoris invitari per magnifi∣cos nuncios consuevit. Sicque idem sub crucis vexillo usque ad haec tempora * 1.136 pro∣pria negotia plenius, & perfectus consummavit. Tandem cum manibus foelicis re∣cordationis Honorii Papae, praedecessoris nostri in beati Petri basilica recepisset dia∣dema, de manibus nostris, tunc in minori officio constitutis, crucem resumpsit, voto publice innovato. Plures sub spe sui subsidii ad sumendam induxit, & certum recipit terminum transfretandi. Habito quoquo postmodum apud Verulas cum Ec∣clesia Romana colloquio, juravit publice, se in certo termino, a Romanae sibi Ecclesia praefigendo, & tanquam Imperatorem honorifice profecturum. Exinde apud Fer∣entium in colloquio simili, duorum annorum tranfretandi elegit sibi terminum, & praefixit. Sicque transiturum, & nobilem mulierem, natam Charissimi filii nos∣tri in Christo Johannis Regis Hierosolymorum, illustris ipsius regni haeredem, in con∣jugem

recepturum solemniter praestito juramento spospondit. Adjungentis, quod per hocad obsequium Terrae sanctae, non ut caeteri peregrini, sed ut Templarii & Hos∣pitilarii se in perpetuum obligaret. Appropinquante itaque termino praelibato, cae∣pit excusationes multiplices praetendere, se ad transitum asserens non paratum, & ut denuo ternorum sibi daretur terminus annorum, grandia obtulit obsequia Terrae sanctae cum obligationibus satis magnis. Apostolica vero sedes ne tantis laboribus exsufflatis & inutiliter sic exhaustis, totum dissolveretur negotium, quod huic Principi post Romanam Ecclesiam principaliter incumbebat: habito plurium Episco∣porum & aliorum virorum consilio, de contingentibus nil omittens, venerabilem fratrem nostrum P. Albanensum Episcopum, & bonae memoriae G. titulo sancti Mar∣tini Presbyterum Cardinalem, ad Confirmanda illa, quae Imperator pro crucis obse∣quio spontaneus promittebat transmisit. Cumque apud sanctum Germanum cum pluribus Alemanniae Principibus pariter convenissent, Imperator propria manu ju∣ravit, quod inde ad biennium, id est, in passagio Augusti, nunc proximo transacto, omni excusatione & dilatione cessantibus, transfretaret, mille milites ibidem per biennium teneret ad suum stipendium, pro subsidio Terrae sanctae centum millia unciarum auri, in quinque passagiis tunc proximo futuris illuc destinaret certis as∣signanda personis. Et tunc Cardinales Presbyteri, de Imperatoris consensu, in conspectu Principum ac populi circumstantis, ex∣communicationis sententiam publice Authoritate Apostolica protu∣lerunt in quam incideret Imperator, si forte in aliquo defecerit prae∣dictorum. Obligavit insuper se Imperator ad centum chelendras, & quinqua∣ginta galleias ducendas & tenendas ultra mare: & quod insuper duobus millibus mili∣tum passagium certis terminis largiretur, in animam suam jurari faciens, se ista quae diximus impleturum, & sponte consentiens in se & regnum suum ferri sententiam, si non fuerint observata. Qualiter autem haec impleverit, advertas, Nam cum ad ejus frequentem instantiam, multa cruce signatorum millia per excommunicationis sententiam coarctati in termino destinato ad portum Brundusii properassent, quia gratiam suam Imperator subtraxerat civitatibus ferie cunctis in portubus constitutis, & idem a praedecessore nostro, ac a nobis frequentius monitus, ut diligenter pararet omnia, & fideliter quae sposponderat adimpleret: ipse praemissorum, quae sedi Apo∣stolicae & cruce signatis per praedicatores & literas suas fecerat, de sponsione passagii necessariorum & victus, suae salutis immemor, tamdiu in aestivi fervoris incendio, in regione mortis & aeris corruptela detinuit Christianum exercitum, ut non solum magna pars plebis, verum etiam non modica multitudo nobilium & magnatum, pe∣stilentia, sitis ariditate, ardoris incendio, ac multis incommoditatibus expiravit. In∣ter quos defecerunt bonae memoriae Episcopi Andegavensis & Augustensis. Pars vero non modica infirmitate gravata regrediens, in viis, in silvis, & in planitiis, in montibus & speluncis occubuit jam ex parte. Sane reliqui vix obtenta licentia, licet galeiae, chalendrae ac naves sufficientes ad transitum victualium, hominum, & equorum, ut pro∣miserat, non adessent, in festo tamen beatae Virginis cum jam temporis instantia im∣mineret, ut naves transmarinis partibus inciperent remeare, sulcare maria inchoa∣runt: sed pro nomine Jesu Christi se discrimini committentes, ac credentes Impera∣torem cominus eorum vestigia secuturum, Idem vero, evacuatis promissionibus, ruptis vinculis quibus tenebatur astrictus, calcato timore divino, contempta reveren∣tia Jesu Christi, censura Ecclesiastica vilipensa, ac relicto exercitu Christiano, exposi∣ta infidelibus Terra Sancta, devotione populi Christiani abjecta; in suum & totius Christianitatis opprobrium retrorsum abstractus & illectus est ad consuetas Regni de∣licias objectionem corporis sui frivolis excusationibus, ut dicitur, gestiens palliare Attendite ergo, & videte, si est dolor sicut dolor sedis Apostolica, matris vestrae, sic crudeliter & toties deceptae in filio, quem lactaverat; in quem posuit in hoc facto spei suae fiduciam, in quem tot beneficiorum abundantiam cumulavit. Dissimulans in∣terim, ne occasione inventa, se averteret a Terrae sanctae subsidio, exilia Praesulum, spoliationes, captivitates, & injurias multiplices, quas Ecclesiis, viris religiosis, cle∣ricis irrogavit; & obaudiens querelas multiplices pauperum, populorum, & nobilium patrimonii Ecclesiae clamantium contra ipsum, quas in aures Domini Sabaoth credi∣mus introisse. Et quamvis Ecclesiae Romana tueri debeat filium tanta diligentia educatum, et magnificentia exaltatum; nunc ipsum gemit sine Marte victum, absque hoste prostratum: et in suae confusionis op∣probrium,

tam ignominiose deiectum. Non minus gemit exterminium exerci∣tus Christiani qui non inimicorum gladiis, vel veritate defecit, sed calamitate tam miserabili est consumptus. Gemit etiam quod residua bellatorum, exposita maris periculis & fluctibus tempestatum, absque duce; praeceptore, & principe ducitur, quo ignorat, modicum profectura terrae sanctae utilitatibus. Quibus debitae consolationis solitum & opportunae subjectioni sauxilium, impedientibus jam maris frementis pro∣cellis, temporisque angustia juxta votum non possumus ministrare. Gemit insuper excidium Terrae sanctae utilitatibus, quibus debitae consolationis solatium, & op∣portunae subjectionis auxilium, impedientibus jam maris frementis procellis, tem∣porisque angustia, juxta votum non possumus ministrare. Gemit insuper excidium Terrae Sanctae, quam nunc eripi de manibus Paganorum sperabamus; quam olim, ut asseritur, recuperasset Christianus exercitus per * 1.137 concambium Damiatae, nisi semel eis & iterum Imperialibus fuisset Literis Interdictum. Qui etiam non fuisset in manibus Paganorum inclusus; si galeiarum subsidium, ut ex parte sua promissum fuerat, & fieri poterat, subsecutum esset. Nam Damiata, quae ut astruitur, suo tradita nuncio, & aquilis Imperialibus insignata; eodem die crudeliter spoliata, & per suas deterio∣rata, viliter & ignominiose, per ipsos fuit infidelibus restituta. Recurrit etiam ad rediviva suspiria, & amissionem praescriptam, recolens Damiatae tot laborum angusti∣as, tot expensarum dispendia, tot mortes fidelium, & tot excursus temporum, quae inutiliter affluxerunt; subortis lachrymis flere non cessat; nec est qui consoletur eam ex omnibus charis ejus, nec abstergat lachrymas a maxillis. Cum ergo vox ejus in Rama jam sonuerit, & Rachel non solum filios, sed haec omnia irremediabili lamenta∣tione deploret; quis fidelium a gemitibus & suspiriis continebit? quis filiorum, cer∣nens aquarum profluvia de matris oculis prodeuntia, lachrymas non effundet? quis matris non compatietur angustiis? nec immensis ejus doloribus condolebit? quis fi∣delium propter haec non ardentius inflammabitur ad subsidium Terrae Sanctae, ne Christiana juventus ex insperato casu penitus prostrata videatur, & ignominiose ani∣mo consternata? Nonne viri cordati, & filii Jesu Christi, debent ad subsidium Terrae Sanctae tanto fortius animari, quanto ignominiam jam amplius resultare conspiciunt ex insperata ruina in patrem & filium, in redemptorem atque redemptos, in Christum & populum Christianum? Nos igitur hoc negotium tanto ardentius resumere affecta∣mus, & profundiori consilio lata intendimus remedia invenire; quanto magis necessi∣tas, & ex multis inflata doloribus nostram grandis angustia mentem pavit: & sic cum Dominus populo suo modicum ostendit se iratum, de illius manu hoc tempore sacri∣ficium non acceptans, qui prudentiam non est imitatus illorum, per quem salus in Is∣rael consuevit. Non tamen misericordiae Dei sunt consumptae, nec ejus miseratio∣nes penitus defecerunt. Sperantes namque in misericordia Dei nostri, qui viam no∣bis ostendit, per quam in hoc opere prospere gradiamur: & viros secundum cor su∣um destinabit, qui praecedant in cordis puritate ac manuum munditia exercitum Chri∣stianum. Ideoque fraternitatem vestram obsecramus in Domino, per Apostolica scripta praecipiendo mandantes: quatenus haec clero et populis vobis commissis fideliter exponentes, ac inducentes eos∣dem ad haec exequenda, suos studeant animos praeparare; & ipsos ad vindicandam injuriam Jesu Christi sedulis exhortationibus invitetis, ut cum ipsos sedes Apostolica habito majori tractatu sollicitandos providerit, promptos inveniat & paratos. Porro, ne tanquam canes muti, non valentes latrare, vi∣deamur deferre homini contra Deum, non sumentes ultionem de illo, qui tantam injuriam populo procuravit, Imperatorem videlicet Fredericum, qui nec transfretavit in termino constituto, nec illuc in taxatis passagiis praescriptam pecuniam destinavit, nec mille duxit milites per bienni∣um tenendos, ad suum stipendium, pro subsidio Terrae Sanctae ibidem, sed in tribus ar∣ticulis manifeste deficiens, in his discriptae excommunicationis laqueum ultroneus se ingessit, excommunicatum, quanquam inviti, publice* 1.138 nunciamus, et mandamus ab omnibus arctius evitari: contra ipsum, si contumacia ejus exigerit, gravius processuri. Confidimus ta∣men adhuc in pii patris clementia, qui neminem vult perire, quod oculi mentis caligantes, hoc Ecclesiastico delibuti collirio, ••i non fuerit animo rebellis, lumine poterunt illustrari, ut suam aspiciat nuditatem▪

& ignominiam suam, quam incurrit, avertat: Sicque recurrat ad medicum, & ad ma∣trem Ecclesiam revertatur, per humilitatem debitam: & satisfactionem congruam, salutis remedia recepturus. Non enim ejus salutem in Domino affectamus interire, quem olim syncere dileximus, in minori etiam officio constituti. Data Laterani, Pontificatus nostri Anno secundo.

The Emperour justly incensed with the publication of these libellous, scandalous, and fabulous Excommunications against him in England, and all other Kingdoms, Churches, to his intollerable defamation; endeavoured to vindicate himself and his innocency, against the Popes calumnies, by dispatching Letters into all parts, and particularly into England, thus recorded by Matthew Paris.

IMperator itaque Fredericus, cum a referentibus se excommunicatum cognovisset,* 1.139 perturbatus est valde: & sicut Papa per Literas suas in omnibus Christianorum fi∣nibus latam fecerat sententiam publicari; ita dictus Imperator scripsit universis Re∣gibus & Principibus Christianis, conquerens sententiam in eum fuisse injuriose la∣tam. Denunciavit etiam singulis & universis, se non frivolis excusationibus, sicut ei Papa mendose imposuit, a peregrinatione reversum inchoata; sed maximae infirmi∣tatis causa, illius super hoc testimonium invocans, qui est testisin coelo fidelis. Affir∣mavit insuper, quia quam citius sibi Deus prosperitatem praestiterit corporalem, vo∣tum suae peregrinationis (sicut decet Imperatorem) cum honore congruo persol∣vere Domino procurabit. Inter caeteros siquidem Catholicos Regis, Literas auro Bullatas Anglorum Regi transmisit; proponens in eisdem Romanam Ecclesi∣am tanto jam avaritiae succensam incendio, et concupiscentia mani∣festa; quod bonis Ecclesiasticis non sibi pro voto sufficientibus, Im∣peratores, Reges, et Principes exhaeredare, et Tributarios consti∣tuere non veretur. Habeat autem de praemissis Rex Anglorum ex se ipso exemplum, cujus * 1.140 Patrem, Regem scilicet Johannem, tamdiu excommunicatum tenuit, quousque ipsum et Regna ejus constituit sub Tributo. Habeant etiam generaliter omnes idem exemplum de Comite Tholosano, ut alios Principes multos; quorum terras et personas tamdiu sub Interdicto concludere molitur, donec illos in consimilem redigat servitutem. Simonias, exactiones diversas, et a saeculis inauditas, quas in Ecclesiasticas personas incessanter exercent; usuras manifestas, et palliatas, quibus hactenus incogni∣tis totum mundum inficiunt, praetermitto. Sermones tamen super mel mellitos, et super oleum mollitos, insatiabiles sanguisugae, di∣centes Curiam Romanam esse Ecclesiam, matrem nostram, ac nu∣tricem: cum sit Curia praetaxata omnium malorum Radix et Dri∣go; non maternos, sed actus exercens novercales, ex cognitis fruc∣tibus suis certum faciens argumentum. Revolvant haec inclyti Barones Angliae, quos Papa Innocentius Bullatis Literis com∣munitos animavit, ut in Regem Iohannem quasi Ecclesiae inimicum insurgerent obstinatum. Sed postquam enormiter memoratus Rex est incurvatus, et se suumque Regnum Ecclesiae Romanae, velut effoeminatus, mancipavit; praedictus Papa Proceres, quos prius sustinuit et excitaverat, postposito mundi pudore Dominique timore, conculcavit, morti expositos et miserabiliter exhaeredantos, ut more Romano, protervo hiatu quod pinguius erat, proh dolor, absorberet! Et factum est, quod incitante Romanorum avaritia, Princeps pro∣vinciarum facta est sub Cributo. Ecce mores Romanorum, ecce laquei Praelatorum, quibus universos ac singulos quaerunt illa∣queare, nummos emungere, liberos subjugare, pacificos inquietare, in vestibus ovium, cum sint intrinsecus lupi rapaces; Legatos huc et illuc mittentes, excommunicare, suspendere, punire potestatem

habentes; non ut semen, id est, verbum Dei seminent fructifican∣dum, sed ut pecuniam extorqueant, colligant, et metant quae nun∣quam seminaverunt. Sicque fit, ut Ecclesias sacras, pauperum refugia Sanctorum Mansiones diripiant, quas pii ac simplices Pa∣tres nostri in refectionem pauperum ac peregrinorum et religioso∣rum sustentationem fundarunt. Ex nunc ad Imperia et Regna de∣generes et ignobiles (quos solae Literae faciunt insanire) ausu teme∣rario contendunt anhelari. In paupertate quidem & simplicitate fundata erat Ec∣cleha* 1.141 Primitiva, cum Sanctos quos Catalogus Sanctorum commemorat, foecunda par∣turiret. S daliud fundamentum nemo potest ponere, praeter illud quod positum est a Do∣mino Jesu, ac stabilitum. Porro quia in divitiis navigant, in divitiis volutantur, in di∣vitiis aedificant, timendum ne paries inclinetur Ecclesiae, ne maceria depulsa, ruina subsequatur. In nos etiam novit scrutator omnium, injuste debac∣chantur, dicentes nos nolle terminis transfretasse constitutis: cum multa me de eo, et Ecclesia, et Imperio inevitabilia ac ardua negotia, praeter infirmitatis incommoda, detinebant. Quorum primum fuit rebellium Siculorum insolentia. Nec videbatur nobis sanum fuisse consilium expediens Christianitati, nos in Cerram Sanctam transis∣se, Bellum intestinum post terga relinquentes: sicut nec medico, ferro infixo vulneri, fomentum adhibere medicinae. In conclusione quoque demum haec adjecit, exhortans orbis Principes universos ut contra tantam sibi prospiciant avaritiam, et iniquitatem, quia

Tunc tua res agitur, paries cum proximus ardet.

Ex hac itaque Imperator perturbatione commotus, excitavit contra Dominum Pa∣pam & Romanae Ecclesiae Patrimonium, seditionem gravissimam: invadens ejus Civi∣tates, & occupans Castella. Sicut idem Papa per Literas suas Romano Legato Franco∣rum directas, evidenter expressit; recorded at lage by Matthew Paris, fraught with nothing but calumnies and lyes, to defame the Emperour.

These Antichristian proceedings against the Emperour, so exasperated the Citi∣zens of Rome, that they expelled him the City, and chased him to Perusium.

PEr idem tempus, populus Romanus in Papam Gregorium seditionem excitavit, & ••••* 1.142 sollemnitate Paschali illum ejecerunt ab urbe; insequentes eum usque Viterbi∣um Castellum suum. Ubi fortiter invalescentes, fugaverunt eum usque Perusium▪ Papa, aliud vindictae genus non habens, persecutores suos excommunicationis sen∣tentia innodavit. Which they dreaded not at all.

King Henry the 3d. upon receipt of the Popes Bulls against the Emperour, and the Emperours Letters against the Pope, sent this Letter to this Fire-brand, and ano∣ther to the Emperour, advising an accommodation between them, for the better relief of the Holy-land.

DOmino Papae, Sanctitatis vestrae Literas devotione qua decuit recepimus conti∣nentes* 1.143 narratione brevi defectum succursus Terrae Sanctae, quem in praesenti sperabitis per Ministerium Imperatoris ordinatum fuisse: Sane dolorem vestrum, quem brevem esse decet, non audimus sine dolore, maxime, cum in salute vestra et Ecclesiae statu pacifico, regnantium pax consistat et Regnorum: Recepimus autem postmodum Literas Imperatoris qui te multis gravaminibus & injuriis ei ut dicebat, praeter suorum exigentiam meritorum, conquerendo, in eisdem Literis, no∣tum fecit nobis, sicut & in aliis Regnis publicasse se dicit, quod in medio instantis Maii, proponit nihilominus transfretare. Literas easdem ostendimus Clerico vestro, Magistro Stephano, tunc praesenti nobiscum, de cujus consilio Imperatori rescripsimus consulendo, ut a debita vobis et Ecclesia devotione nullius temerita∣tis ausu recedens, humiliter obediat, et obsequatur vobis; siqui∣dem

ut Patri et Domino, cui in totius fidelitatis et obsequii plenitudine adesse volumus et tenemur, consulimus in Domino pro negotio Terrae Sanctae, cujus liberationem mundus desiderare debet ardenter, quate∣nus eundem si cum humilitate debita ad cor reverti voluerit, vestrisque parere man∣datis, misericorditer recipere velitis ad pacem. Teste Rege apud Westmonasterium, Vicesimo die Februarii.

The Emperour having recovered his health, to perform his vow, satisfie the Christians who had crossed and transported themselves to the Holy Land, pacific the Pope, and wipe off all scandalous reproaches, and the Bulls of Excommunication, took shipping again for this expedition; yet the Pope would not absolve, but kept him still Excommunicated.

FREDERICƲS Imperator mare Mediterraneum ingressus, ut Domino vo∣tum* 1.144 peregrinationis persolveret, in vigilia Nativitatis Beatae Virginis Mariae apud Achon applicuit: venientes ei obviam Clerus terrae & populus cum magno honore, ut tantum dicebat virum, illum receperunt. Veruntamen quoniam no∣verant eum a Papa excommunicatum, non ei communicaverunt in osculo, neque in mensa: sed consuluerunt, ut Domino Papae satis∣faciens, rediret ad Sanctae Ecclesiae unitatem. Templarii vero & Hospitilarii, in adventu ejus flexis genibus adoraverunt eum, genua ejus deosculan∣tes, & omnis fidelium, qui aderat exercitus, glorificabant Deum in adventu ipsius: sperantes quod per eum fieret salus in Israel. Tunc Imperator (as he had just rea∣son) ad universum exercitum gravem deposuit querimoniam, de Pontifice Romano, quod injustam tulerat in eum sententiam: affirmans se gravissimae infirmitatis causa, & aliorum arduorum negotiorum, quae totam tangebant Christianitatem, iter suum ad Terrae Sanctae subsidium distulisse.

This perverse Pope on the contrary, to evidence his implacable malice against the Emperour, instead of absolving him from his Excommunication for not going to the Holy Land, now resolves not only to continue it, but makes actual War up∣on his Territories, to deprive him of his Temporal Crown, as Contumacious and Re∣bellious, because he went thither, and set up John de Brennes (whom he made his General) Emperour in his Throne: as Matthew Paris thus relates.

CIrca dies istos, Papa Gregorius nimis moleste ferens, quod Romanorum Imperator* 1.145 excommunicatus & rebellis, ad Terram Sanctam transierat: de illius poeniten∣tia & satisfactione, ut rediret ad Ecclesiae unitatem, non mediocriter desperabat. De∣crevit ergo eum, quem contumacem vidit & rebellem, ab Imperiali fastigio depelle∣re: & alium quemlibet filium pacis & obedientiae, loco ejus subrogare. Sed quoni∣am hujus rei certitudo nobis non nisi per alios constare potuit, ponemus hic Literas Thomae cujusdam Comitis, quem Imperator cum quibusdam aliis in recessu suo, Im∣perii tutorem constituit & rectorem: quas Imperatori super hoc negotio in Syriam destinavit, & quas a quodam fide digno suscepimus peregrino.

Excellentissimo Domino Frederico, Dei gratia Imperatori Romanorum, & semper Augusto, ac Siculorum Regi potentissimo; Thomas Comes Atteranensis, suus in omni∣bus fidelis ac devotus, salutem, & de Hostibus triumphare. Post recessum vestrum, Domine Excellentissime, Gregorius Pontifex Romanus, & magnificentiae vestrae Hostis publicus, congregato exercitu copioso per Johannem de Brennes, Regem quondam Hie∣rosolymorum, & alios quosdam viros strenuos, quos militiae suae Principes constituit; terram vestram & hominum vestrorum hostiliter ingressus, contra Legem Christia∣nam decrevit vos in gladio vincere materiali, quem non potuit deji∣cere in gladio, ut asserit, spirituali. Nam Johannes praefatus, de Regno Franco∣rum, & aliis conterminis regionibus, militiam contrahens non modicam; sub spe Imperii, si vos possit subigere, de Thesauris Apostolicis, suis militibus stipendia ministrat. It aque idem Johannes, & alii sedis Apostolicae principes militiae, terram vestram & hominum vestrorum Hostiliter irgressi: Ignem in aedificiis & villis accumulant, spolia & armenta rapiunt, homines captos diversis cruciatibus torquent, & ad gravissimam redemptionem compellunt: nulli sexui parcun••, nec cuiquam extra Ecclesiam vel Coemiterium deferunt:

Vicos & Castella capiunt, non habences ad hoc respectum, quod sitis in servitio Jesu Christi. Et si quis de Imperatore mentionem facit, Johannes d•• Brennes affir∣mat, non esse alium Imperatorem praeter ipsum. Mirantur super his amici vestri, Excellentissime Imperator, et praecipue Clerus Imperii vestri: qua consideratione et conscientia talia facere potest Pontifex Roma∣nus, et contra Christianos arma movere. Maxime cum Dominus dixerit Petro, in gladio materiali percutere volenti: Mitte gladium tuum in vaginam. Omnis enim qui percusserit in gladio, peribit. Vel quo jure possit ille qui qua∣si diebus singulis praedones, incendiarios, et Christianorum tortores excommunicat, et ab Ecclesiae unitate separat, talibus assensum praebere, et Authoritatem praestare, similiter admirantur. Provi∣deatis nunc obsecro, Imperator potentissime, securitati vestrae & honori super praemissis: quia inimicus vester saepedictus, Johannes de Brennes, omnes Portus cismarinos cum ex∣ploratoribus armatis non paucis munivit: ut si fortè incautus a peregrinatione redires, ipse vos sub captione conclusum incarceraret, quod Dominus avertat.

Can any Romanist, Pontifician, Christian, Turk, or Sarazen read these unchristi∣an extravagant proceedings of the Pope, but with highest detestation of his Diaboli∣cal impiety, malice, and injustice? But though this Pope unjustly persecuted him with fire and sword, and cursed him with Bell, Book and Candle, yet God so blessed him with successe, that he speedily recovered Jerusalem and the Holy Land out of the Sarazens hands, of which he gave a full account in his Letter to King Henry the 3d. which you may peruse at leisure in * 1.146 Matthew Paris; the form and inscriptions of the Golden Bull or Seal thereto affixed; (which are memorable) he thus describes.

FOrma Bullae Imperatoris aureae erat talis: Ex una parte erat Imago Regia, &* 1.147 scriptum in circuitu, Fredericus Dei gratia Romanorum Imperator, & semper Au∣gustus. Ex una parte vero Regalis Imaginis, scilicet super dextrum humerum, scrip∣tum est, Rex Jerusalem. Ex alia parte ejusdem Imaginis, scilicet super sinistrum hu∣merum, scriptum est, Rex Siciliae. Ex alia autem parte Bullae, insculpitur quaedam Civitas, scilicet Roma, & scribitur in circuitu, Roma Caput Mundi, tenet orbis froena rotundi. Erat autem Bulla aliquantulum major Bulla Papae.

It is evident by the last Motto in this Seal, That the Emperour esteemed himself, not the Pope, The Head of the World, and of Rome it self, of which he held the reins; that the Pope had no real Jurisdiction in or over it, but only by pretext of St. Peters usurped and abused Keys; which yet terrified his Superstitious Votaries of the Clergy so much, that none of the Bishops would or dared to say Masse within the walls of Jerusalem it self, when recovered from the Sarazens, so long as the Excom∣municated Emperour was within it; so much did they obey and fear this un∣christian Pope, more then God, or this Victorious Emperour: witnesse this relation.

INgressus est igitur, Sanctam Civitatem Hierusalem exercitus Christianus, & Patri∣archa* 1.148 cum Episcopis suis Suffraganeis mundificavit Templum Domini & Ecclesi∣am Sancti Sepulchri, Sanctaeque Resurrectionis ejusdem, cum aliis Ecclesiis Sanctis∣que locis Venerabilibus Civitatis, abluentes pavimentum & parietes aqua benedicta, & agentes processiones in hymnis & canticis, reconciliaverunt Deo loca universa, diuturnis infidelium sordibus prophanata. Verum, quamdiu Imperator, qui excommunicatus fuerat, intra urbis moenia moram fecit, nullus Praelato∣rum (such was their basenesse and impiety) Missam celebrare praesumpsit. Magister tamen Walterus, frater quidam de ordine praedicatorum, vir religiosus, pro∣vidus, ac discretus, & in divina pagina eleganter eruditus, Anglicus natione, qui a Domino Papa officium praedicationis, in quo singulariter floruit, expeditus, in exer∣citu Christi susceperat, quod etiam per aliquod tempus foeliciter impleverat, celebra∣vit divina in Ecclesiis suburbanis: unde devotionem fidelium plurimum excitando, ad obsequium crucifixi arctius animavit.

The Pope enraged with (instead of rejoycing at) the Emperours Victorious pro∣ceedings against the Sarazens, as he invaded his Empire with fire and sword, to de∣throne him at home, so he suborned the ambitious * 1.149 Templers and Hospitalers (who envyed his successes) to betray him to the Sarazens, to murther, or take him Prisoner in the Holy Land, sumpserunt cornua ex odio Papali; audierant enim, quod jam Papa Imperium hostiliter invaserat. But this their Treachery was so execrable to the very Soldan of the Sarazens, made privy to it, that he revealed it to the Emperour, and so prevented his destruction; who thereupon clave more affectionately to this Pagan Soldan, then to this Antichristian Pope, or unchristian, perfidious Templers.

Moreover the Pope procured Geraldus Patriarch of Jerusalem, to write a Letter to* 1.150 all Christians concerning his slow proceedings against the Sarazens, fraught with scandals, which the Pope dispersech into all parts, especially in England, to defame and withdraw the peoples affections from him: Which done, Papa ad ejus dejectio∣nem diligentius solito insurrexit, & collectioni pecuniae hiavit avidius, both in England and elsewhere, of which more in its due place.

These Antichristian Papal Usurpations over, and proceedings against the Empe∣rour abroad, were published by the Popes Legates and Instruments in England, to overawe, terrifie the King and Nobles, as well as Clergy, and abate their oppositions against his Usurpations and Encroachments on their Rights, especially in cases of Pro∣visions, Appeals about Elections, and Church affairs, wherein he acted arbitrarily what he pleased, as these passages evidence.

EOdem Anno, Cassata Romae electione Magistri Willielmi Scoti Dunelmensis electi,* 1.151 Robertus Sarisburiensis Episcopus ad eundem Episcopatum electus est, postulatus, & translatus: post cujus promotionem Canonici Sarisburienses elegerunt Magistrum Robertum Bingeham Canonicum suum in animarum suarum Episcopum & Pastorem. Quo utique anno decisa est contentio inter Monachos Coventrenses, & Canonicos Litchfeldenses, super Episcopo eligendo, Romae per sententiam diffinitivam: Ita ut deinceps Episcopos alternatim eligant, Monachi primum, & Canonici eo defuncto alterum. Hoc tamen observato, ut Prior Coventrensis in electione primam semper habeat vocem. In hac autem sententia videtur plurmum juri Monachorum fuisse derogatum, qui eatenus semper Pontifices elegerant absque Canonicorum consensu.

This year there grew a new contest between the King and Monks of Canterbury, about the election of the Archbishop, which occasioned an Appeal and decision of the election by the Pope at Rome, whereby the Pope got two years payment of his Annual Pension granted by King John, (as you * 1.152 heard before) and a Tenth in promise the Historian will inform us.

EOdem Anno, Stephanus Cantuariensis Archiepiscopus, apud Slindonam manerium* 1.153 suum vii. Idus Julii diem clausit extremum: & Cantuariae sepultus est pridie Nonas ejusdem. Quo sepulto, Monachi Cantuarienses impetrata a Rege licentia, elegerunt Monachum de gremio Ecclesiae suae, Magistrum Walterum de Hemesham, iij▪ Nonas Augusti; quem cum Monachi praesentassent Regi, ipse post diutinam de∣liberationem, eundem electum certis objectionibus refutavit. Primo quidem, ipsis objecit, Monachis, Quod talem elegerunt, qui sibi inutilis erat in Regno. Secundo, Quod Pater ejusdem de furto convictus, patibulo suspensus fuit. Tertio, Quod steterat in causis contra Patrem suum Regem Johannem, tem∣pore Interdicti. Episcopi praeterea Cantuariensis Ecclesiae Suffraganei, eidem electo objecerunt; quia Sanctimonialem quandam oppresserat, et ex illa pueros susceperat. (A very chaste Monk, fit to be Primate of all England.) Adjicientes insuper, Quod electio Archiepiscopi sine istorum praesentia non debuerat cele∣brari. Electus vero praefatus, electioni factae firmiter adhaerens, post appellationem interpositam, assumptis sibi Monachis quibusdam Cantuariensibus, Domini Papae se conspectibus praesentavit: petens instanter, ut electionem factam confirmaret. Sed Dominus Papa, eum cognovisset, quod a Rege et Episcopis electio contradicta fuisset, distulit negotium, donec rei certitudinem cognovisset. Rex autem & Epis∣copi, cum audissent, quod electus memoratus ad Curiam Romanam iter arripuerat: objectiones praemissas in scriptum redactas, & tam Regio quam Episcoporum sigillo roboratas, per Roffensem & C••strensem Episcopos Domino Papae transmiserunt, Magi∣strum

Johannem Bedefordensem Archidiaconum hujus negotii constituentes patronum. Nuntii tandem Romam pervenientes, Domino Papae Regis & Episcoporum Literas porrexerunt. Quibus Papa diligenter inspectis, de consilio Cardinalium statuit par∣tibus diem in crastino cinerum: ut tunc mediante justitia causam sententialiter diffiniret.

EOdem tempore, instante die cinerum, qui electo Caentuariensi & Nuntiis Regis* 1.154 Anglorum fuerat praefixus; ut quid de Iure foret a Papa diffiniendum in∣ter partes, procuratores dicti Regis, scilicet Magister Alexander de Stavenesse Epis∣copus Cestrensis, & Magister Henricus de Sanford Roffensis Episcopus, & praecipue Magister Johannes de Heutona; Dominum Papam & Cardinales omnes assiduis peti∣tionibus convenerunt: sed illos invenientes ex more difficiles, timuerunt valde a suo desiderio defraudari. Vnde habito tractatu detestabili super praemissis, promiserunt Domino Papae ex parte Regis Anglo∣rum, ab universo Regno Angliae et Hyberniae decimationem omnium rerum mobilium, ad guerram suam contra Imperatorem sustinen∣dam, ut eos in Regis proposito exaudiret. At Dominus Papa, qui rebellem Imperatorem super omnia aestuabat dejicere, tanti•• pro∣missionibus exhilaratus, trahitur ad consensum, et * 1.155 sedens in Con∣sistoria, haec quae sequu••tur proposuit.

NUper ad audientiam nostram pervenit, electio Cantuariensis Ecclesiae, de quo∣dam Monacho Waltero nomine. Et postquam audivimus quae pro se idem Monachus, & pro sua electione proposuit, auditis etiam objectionibus & exceptioni∣bus Episcoporum Angliae, tam contra electionem praefatam, quam in personam electi, per Venerabiles fratres nostros Coventrensem & Roffensem Episcopos, & dilectum fi∣lium Archidiaconum Bedefordensem, in audient••a nostra propositis, examinationem circa electi praenominati personam, Venerabilibus fratribus nostris Domino Albanen∣si, Domino Thomae de Sancta Sabina, & Magistro ••. Cardinalibus, commisimus faci∣endam. Cumque electus coram illis constitutus, requisitus esset de descensu Domi∣ni ad inferos, utrum in carne, vel sine carne descenderit? male respondit. Item, de confectione corporis Christi in altare? male respondit. Item requisitus, de Rachele qualiter plorabat filios suos, cum primo esset mortua? male respondit. Item re∣quisitus, de sententia excommunicationis contra juris ordinem lata? male respondit. Item requisitus, de matrimonio si alter contrahentium infidelis decesserit? male re∣spondit. Super his omnibus articulis diligenter examinatus est a Cardinalibus, quem non solum dicimus minus bene respondisse, sed pessime. Cum igitur, Nobilis sit Ecclesia Cantuariensis et nobilem habuisset Praelatum, virum discretum, modestum, et de gremio Romanae Ecclesiae assumptum: et iste modo electus, quem non solum pronunciamus indignum, imo si de rigore juris procederemus, aliud dicere cogeremur, ita insuffici∣ens est, quod ad tantum honorem non debet assumi, electionem de ipsa fa••tam omnino cassamus, Provisionem nobis dictae Ecclesiae reservan∣tes. Here he gives Judgement for himself in the cloze of his Bull, though against the elect Archbishop in the premises; robbing both the King and Monks of their Rights and Priviledges.

CAssata sane in hunc modum electione praefata, procuratores Regis Angliae &* 1.156 Episcoporum Cantuariensis Ecclesiae Suffraganeorum, Literas de rato eorundem tam Regis quam Episcoporum, in Domini Papae praesentia exhibentes: proposue∣runt de Magistro Richardo Lincolniensis Ecclesiae Cancellario, quod esset vir eminen∣tis scientiae & literaturae, ac conversationis honestae, quodque tam Ecclesiae Ro∣manae, quam et Regno Angliae esset non mediocriter fructuosus: atque modis omnibus coram Domino Papa ejus personam commendantes, Dominum Papam tra∣hunt cum suis Cardinalibus ad consensum. Sicque memorato Richardo, non electo ad Archiepiscopum, sed dato; Dominus Papa Suffraganeis Cantuariensis Ecclesiae Li∣teras in haec verba direxit.

GREGORIƲS Episcopus, &c. Ex commissa nobis a * 1.157 Domino cura Pastoralis officii, et concessa (licet immeritis) plenitudine Ecclesiasticae potestatis, cogimur Ecclesiarum omnium per quotidi∣anam instantiam, sollicitudinem et curam gerere, eisque cum neces∣sitas ingruerit, et ex justitiae debito, et ex gratiae beneficio, paterna diligentia providere. Inter caeteras autem particulares Ecclesias, & metropoles universas ad Cantuariensem Ecclesiam, tanquam ad nobilissimum sedis Apostolicae membrum, in ejus opportunitatibus oculos considerationis expandimus; quam mater Ecclesiarum, Apostolica sedes, tanto benigniori debet favore prosequi, quant•• eam inter alias divina dispositio in spiritualium ple∣nitudine et * 1.158 temporalium ubertate gratia praetulit ampliori. Hanc etenim velut paradisum voluptatis, et hortum deliciarum, ordinati∣one sua plantavit altissimus, de qua producere valuit lignum scien∣tiae boni et mali: in institutione dignitatis metropolicae, lignum vitae: in ordine religionis Monasticae, et regularis observantiae disciplina, ligna pomifera: in Suffraganeis, quae per operationem Sanctam delectant in visu, per fidelem Doctrinam delectant in gustu, per opini∣onem bonam recreant in olfactu. De eodem loco fluvius egreditur, per quem * 1.159 gloriosissimi Thomae Martyris sanguis exprimitur; qui dum vitam mortuis, sanitatem aegrotis, libertatem servis, et auda∣ciam timidis contulit; inde progrediens, in quatuor proculdubio ca∣pita derivatur. Cujus miraculorum excellentium signa dum sollicita meditatione discutimus, ratas & insolitas divinae plantationis delicias invenimus. Hujus itaque paradisi custodiae, bonae memoriae Stephano quondam Cantuariensi Ar∣chiepiscopo, Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinali, viro utique * 1.160 pere∣minentissime donis scientiae, et munere gratiae, supernis carismati∣bus delibuto, et erepto de carnis ergastulo, et ad paradisi coelestis jucunditatem et requiem, sicut speramus et credimus, evocato: di∣lecti filii Cantuariensis conventus, electionem celebratam ab eis de Waltero Monacho Cantuariensi, nobis praesentare curarunt. Qua primo electionis merita, et examinata personae literatura, justitia me∣diante, cassata: hominem culminis, quem per vitam et scientiam, intellectum pariter et affectum, ad imaginem et similitudinem Dei conditum, habentem per salutarem Doctrinam vitae spiraculum, in paradiso, ut operetur et custodiat illum, duximus collocandum, Ma∣gistrum Richardum Lincolniae Cancellarium; quem tam ex fratrum nostrorum, qui eum in scholis noverunt, quam ex venerabilium fra∣trum nostrorum Roffensis et Coventrensis Episcoporum, et aliorum plurium testimonio, virum didicimus eminentis literaturae, conver∣sationis honestae, famae integerrimae, excellentissimae industriae, Zela∣torem animarum et Ecclesiasticae libertatis, Cantuariensis Ecclesiae, de fratrum nostrorum consilio, praesentibus praefatis Episcopis, * 1.161 praeficimus in Archiepiscopum et Pastorem. Quapropter fraterni∣tatem vestram monemus, & hortamur, per Apostolica scripta mandantes, quatenus tanquam charitatis filii & devotionis, ipsum ad honorem omnipotentis Dei, & Apo∣stolicae sedis, & Cantuariensis Ecclesiae recipientes, cum humilitate debita & devotione sincera, intendatis eidem, & tanquam Patri & Pastori animarum vestrarum, & Me∣tropolitano vestro obediatis humiliter & devote. Gaudere quidem debetis in Domino, quod * 1.162 illius gratia principaliter cooperante, qui inspiran∣do praevenit, et adjuvantem prosequitur, provisum est laudabiliter Ecclesiae viduatae. Data, &c.

This is the first instrument and form I find in History or Record, of a Popes Provi∣sion to a Bishoprick, which you see is very specious, lofty, Pontifical, rhetorical.

Though the Pope by reason of the differences between the King and Monks, usurped by Provisions, thus to fill the See of Canterbury in the case of Stephen Langh∣ton before, and this Richard his immediate Successor, being of greatest concern∣ment for the Popes interest on the one hand, and the Kings, Church of Englands on the other, yet where the King gave his Royal assent to Bishops duly elected by his License, where there was no competition the Pope interposed not, as these two presidents in the self-same year attest.

EOdem Anno, Eustachius Londinensis Episcopus diem clausit extremum. In cujus* 1.163 loco Canonici elegerunt Magistrum Rogerum, cognomento Nigrum; virum in literatura profundi pectoris, honestum, ac per omnia laudabilem, religionis amato∣rem ac defensorem, omni genere superbiae carentem, Canonicum de gremio Ecclesiae suae: quem Dominus Rex sibi praesentatum, sine difficultate recepit. Eodem tempore obiit Galfridus Elyensis Episcopus, mense Decembri, & sepultus est in Ecclesia Cathedrali sua, pridie Idus mensis ejusdem, sicut et praedictus Eustachius in sua. Quo Galfrido defuncto, Monachi elegerunt communi assensu Hugonem Sancti Edmundi Abbatem. Qui Regi praesentatus, gratanter susceptus est, et Episcopatus bonis omnibus investitus.

Richard Archbishop of Canterbury by Provison, and these two Bishops elect, were the next year consecrated all together, as Matthew Paris informs us.

EOdem tempore, in die Sanctae Trinitatis, Convenientibus Cantuariensis Ecclesiae* 1.164 Suffraganeis apud eandem Civitatem, consecratus est Magister Richardus Cantua∣riensis electus, per manum Henrici Roffensis Episcopi, * 1.165 sine pallio, (therefore not ab∣solutely necessary) ita quod licuit ei vel ordines celebrare, vel Ecclesias dedicare. Consecrati sunt etiam cum eo eadem die, per ministerium ejusdem Episcopi, ante majus altare in Ecclesia Sanctae Trinitatis, Rogerus electus Londinensis, & Hugo Ely∣ensis, iiij. Idus Junii.

What Letters of recommendation and reception of other Bishops this Pope sent to the Bishops of England, you may discern by this relation.

HOc denique Anno venit in Angliam Archiepiscopus quidam Armeniae majoris,* 1.166 gratia peregrinationis: ut Sanctorum Anglicanae Regionis reliquias, & loca venerabilia, sicut & per alia Regna fecerat, visitaret. Literas quoque Domini Papae ad commendationem personae suae, viris Religiosis et Praela∣tis Ecclesiasticis exhibuit, ut ab ipsis cum debita reverentia recipe∣retur, et honorifice tractaretur. Hic demum, cum apud Sanctum Albanum veni∣ens, causa orandi Angliae proto-Martyrem, ab Abbate & Conventu reverenter susceptus est. His fabulous story of the life of Joseph of Arimathea, even at that day in Armenia, (therefore if true not dead and buried at Glastonbury) you may read in Matthew Paris.

How the Pope and his Legates (at the Kings special request) intermedled in re∣storing the Impropriations and Churches alienated from the Bishoprick of Carlisle, appears by the * 1.167 premises, and this ensuing Record.

QUia constat Domino Regi, Ecclesiam de Novo Castro super Tinam, simul cum quibusdam aliis Ecclesiis a Praedecessoribus Domini Regis, Ecclesiae Carleolensi fuisse collatam, rogat Dominus Rex Eborum Archiepiscopum, quatenus cum ipsa Ecclesia vacans fuerit, quod suum est in hac parte, secundum ordinationem Au∣thoritate Domini Popae factam, a bonae memoriae Dominis G. titulo Sancti Martini, Presbytero Cardinali, & P. Norwicens. Episcopo, Apostolicae sedis Le∣gatis, exequatur circa personas Venerabilis Patris Carleolens. Episcopi. Teste, &c.

Pluralities being prohibited by many Councils and Canons, the Pope took upon him, notwithstanding these Canons, (for money) to grant Clerks Dispensations to hold Pluralities. Amongst others, he granted a Dispensation to two of King Hen∣ries

Clerks, which he should name to hold pluralties, whom he nominated by these his Letters Patents.

UT R. Sar. Episcopus, sciat quibus Dominus Rex vult gratiam dispensationis im∣pendi,* 1.168 quam dominus Papa Domino Regi concessit, de duobus Clericis suis ut plura obtineant beneficia, eidem Sar. Episcopo significat Dominus Rex, quod gratiam istam fieri vult L. Capell. Decano sancti Martini London. & Waltero de Kirkham; In cujus, &c. Teste Rege apud Westmonasterium Decimo Tertio die Februari.

The King opposing the election and consecration of Bishops in Ireland without his precedent License to elect, and speciall approbation of them when elected, they thereupon appealed to the Pope; who sometimes heard both parties at Rome, some∣times referred the Appeal to be heard and determined by the Archbishop of the Province in Ireland; before whom the King constituted his proctor, to defend the Rights of his Crown by this ensuing Patent.

REX Venerabili Patri in Christo Archiepisco Cassel. & Episcopo Fernensi & di∣lecto* 1.169 & fideli suo G. de Theurevil Archid. Dublin salutem. In causa quae ver∣titur coram vobis de mandato Domini Papae, inter nos & Magistrum Johannem Oco∣lingham, qui se gerit Electum Imelic. super Electione quae de ipso dicitur celebrata fuisse, dilectum & fidelem nostrum Magistrum Laurentium de London. Procuratorem nostrum constituimus ad Iura nostra procuranda et defendenda, ratum habi∣turi, & gratum, quicquid in praedictis vice nostra duxer it faciendum. Hoc idem parti adversae significamus. Teste Rege apud Lambeth. Decimo die Maii.

How fraudulently and unworthily the Bishops in Ireland, dealt with the King, this writ for seasing the Temporalies of the Bishop of Lismore into the Kings hand, for his fraud, will discover.

REX Dilecto & fideli suo Richardo de Burg. Justic. suo Hiberniae salutem. Quia* 1.170 Magister Griffinus, qui gerit se tanquam Electum Lismorensem, nos decepit prout intelleximus, asserendo se electum esse in Episcopum Lismorensem et confirmatum, cum non sit confirmatus, vobis mandamus quatenus statim visis Literis istis, Episcopatum Lismorensem qui est in manu ipsius Magistiri Griffini, cum omnibus pertinentiis suis et terris, et rebus, et redditibus, et omnibus possessionibus, ad eundem E∣piscopatum pertinentibus, in manum nostram capiatis, et salvo custodiatis, donec aliud inde praeceperimus. Teste meipso apud Westmo∣nasterium Vicesimo Quinto die Aprilis.

Although these Irish Bishops and Clergy men, were very prone to invade the Kings Rights and Royalties, yet they were very backwards to contribute to his necessities or supplies though * 1.171 commanded by the Popes special Bulls, as this Record attests.

REX Archiepiscopo Armachano & suffreganeis suis salutem. Quia nondum* 1.172 impensum est nobis auxilium a Praelatis et Clero Hiberniae, sicut in Anglia jampridem nobis est impensum: Et sicut Dominus Papa tam in Hibernia, quam in Anglia nobis fieri mandavit, roga∣mus Paternitatem vestram, affectuose. Quatenus, quo et quantum indigeamus auxilio pie pensantes, ac mandato Domini Papae reveren∣ter obtemperantes, petitum jam pridem subsidium, sine mora no∣bis impendere velitis, et ab aliis impendi omni adhibita diligentia procuretis, ut tam munificentiae vestrae liberalitatem propriam, quam erga alios adhibitam diligentiam, multiplici gratiarum actione pro∣sequi debeamus specialiores et obnixiores solito vobis affectu. Teste

ut supra fiat autem solutio praedicti auxilii ad scaccarium nostrum Dublin. in manus J. Fernensis, & G. Archid. Dublin.

The Arcbishop insteed of collecting monyes for the King upon these Letters, pro∣cured this Patent for him to receive the profits of all the Temporalties of Bishopricks falling voyd in Ireland during their vacancy, to satisfy a debt owing him by the King, till his debt should be fully payd.

REX Justiciario Hiberniae salutem. Sciatis quod conceffimus Uenerabili* 1.173 Patri H. Dublin. Archiepiscopo, Custodiam omnium Archi∣episcopatuum et Episcopatuum quos de caetero vacare contigerit, in Hibernia, ad percipiendum fructus et exitus inde provenientes quam∣diu vacaverint per manum Ueneravilis Patris I. Fernensis Epis∣copi, et dilecti et fidelis nostri G. de Turrevil Archid. Dublin. donec debitum quod eidem Archiepiscopo debemus, de praedictis fructibus et exitibus ei plene solverimus; Cum autem soluto debito inde qui∣eti fuerint praedicti Episcopus et G. de Turrevil exitus et fructus ab hujusmodi Archiepiscopatibus et Episcopatibus vacantibus pro∣venientes ad opus nostrum reservent, inde ad Scaccarium nostrum Dublin. respondeant quam diu nobis placuerit. Et ideo vobis man∣damus quod cum contigerit Archiepicopatus vel Episcopatus ali∣quos in Hibernia vacare, permittatis praedictum Episcopum Fer∣nensem et G. de Turrevil de fructibus et Exitibus inde provenien∣tibus libere et sine impedimento disponere, ad respondendum inde praedicto Archiepiscopo, et nobis postquam debitum ipsius Archiepis∣copi persolutum fuerit sicut praedictum est. In cujus, &c. Teste meipso apud Westmonasterium Undecimo die Maii.

By this Patent the Kings right to retain, and dispose of the Temporalties and pro∣fits of all the Bishopricks in Ireland, during their vacancy, towardes the payment of debts or otherwise, is most fully evidenced.

What power the Pope then obtained in promoting, ratifying Truces made be∣tween the Kings of England and France, when accorded and reduced by them into certainty, this Record will intimate.

VEnerabili in Christo Patri R. Dei gratia titulo sancti Angeli diacono Cardinali, &* 1.174 Franc. Legato H. &c. Rex Angliae, &c. salutem & sinceram in Domino dilectionem. Grates paternitati vestrae referimus super Literis vestris, quas nuper per dilectum & familiarem nostrum Abbatem de Cliva transmisistis, & de mandato quod idem Abbas, ex parte vestra ore nobis exposuit. Sane quamuis per eundem quon∣dam illum ad vos misimus vestrae paternitati, significassemus, quandam pacis formam illustrem Regem Franciae, & nos ineundam idem reversus in nullo nos reddidit certiores de dicta forma a praedicto Rege Franciae, approbata, vel etiam an illi esset adhuc patefacta. Et quoniam ad sedem apostolicam super tanto Negotio non expedit mittere sub incerto, ad vos mittimus praedic∣tum Abbatem, & dilectum & fidelem nostrum Magistum W. de Cantilupo, ro∣gantes, quatenus nos certificetis per eosdem, quae forma certa pacis Regi placuerit memorato, ut sic demum Nuncii certi Romam mittantur, qui negotium illud sub certa forma procurent, secundum quod a partibus providebitur me∣lius eidem negotio convenire. Teste Rege apud Westmonasterium sexto die Februarii.

That all elections to Bishopricks in Ireland ought to be made by the Kings prece∣dent License to elect, or else they were absolutly voyd, will evidently appear by this memorable Patent, though ratifying a special election for certaine causes, made without it, with some cautions.

REX Capitulo Lethlin. & Clero ejusdem Dioc. salutem. Licet Electiones* 1.175 quae assensu nostro irrequisito celebratae fuerint in Eclesiiis Cathedralibus quae de nostra sunt advocatione nullius esse debeant momenti, et pro nulla reputari, et post transitum piae memoriae R. quondam Lethlin. Episcopi, non optenta prius licentia nostra, ad eli∣gendum vobis Pastorem processeritis, propter quod merito quantum ad nos nulla debeat esse Electio vestra. Uolentes tamen ad praesens, de gratia nostra et pro honestate W. Archidiac. Lethlin. Electi vestri vobis parcere Electioni factae de ipso in Episcopum Lethin. regium Assensum praebere duximus et favorem; Ita tamen quod prius Lite∣ras vestras fieri faciatis patentes Iustic. nostro Hiberniae porrigen∣das, de petita a nobis eligendi licentia, ne futuris temporibus nobis aut Haeredibus nostris in Electione consimili praejudicium valeat ge∣nerari. In cujus rei testimonium has Literas nostras Patentes vobis mittimus. Teste meipso apud Westmonasterium Decimo Quarto die Novembris Anno regni nostri De∣cimo Tertio.

This dispensation (though qualified in this manner) had this ill consequence, that it encouraged many Chapters and Covents in Ireland to proceed to elections without any precedent License from the King, and to procure a subsequent approbation or License afterwards, as subsequent Records will evidence. So dangerous is it for Kings to connive at, or dispence with such Incroachments upon their prerogatives, especially in case of ambitious, covetous, proud Prelates, and self-willed refractory Clergymen.

It seems there arose a question in Ireland in the 14th year of King Henry the 3d. whether Tithes should be payd of Fish in Ponds, especially such as belonged to the King; who by his Ecclesiastical Soveraign power, resolved and ordered they should be payd, and so declared by this Patent.

MAndatum est Abbatibus, Prioribus, Comitibus, Baronibus, Militibus, Ci∣vibus,* 1.176 Burg is, & omnibus infra Archiepiscopatum Dublin. quod non expec∣tato mandato Regio vel assensu, de Gurgitibus Piscariis Eccle∣siis in quarum Parochiis sunt Praedicti Gurgites vel Piscariae, de∣cimas solvant, quia Rex non vult in periculum animae suae hujusmodi decimas detineant. Teste meipso apud Portesmue Decimo Nono die Aprilis, Anno &c. Decimo Quarto.

You heard the year * 1.177 before of the Popes malicious slanders and persecutions of the Emperour Frederick, with excommunications, fire and sword, of his endeavours to exact monyes and Tenthes in all places especially in England, to carry on the war against him, and King Henryes Proctors promise to gratify him therein, for promoting his Chancellour Richard to the Archbishoprick of Canterbury, and vaca∣ting the Monks election; which he put in vigorous execution this year, publishing many libels aginst the Emperour to alien mens affections from him, which our Histo∣rians thus relate.

VEnit eodem tempore in Angliam Magister Stephanus, Domini Papae Capella∣nus,* 1.178 & nuncius ad Regem Angloruus; missus ut colligeret decimas, Do∣mino Papae a nunciis ipsius Regis Romae promissas, ad guerram suam sustinendam, contra Imperatorem Romanorum susceptam. Audierat enim idem Papa de Impera∣tore praefato multa detestanda, quae faciebat contra legem Christianam: quorum te∣norem in scriptum redigens, per diversas orbis partes literis Apostolicis publicare curavit. Proposuit autem contra eum imprimis, quod in die Annunciationis beatae Mariae, cum esset excommunicatus, intravit Sepulchri sancti Ecclesiam in Hierusa∣lem, & ibi ante majus altare * 1.179 propria manu sese coronavit, & ita coronatus rese∣dit

in cathedra Patriarchatus, & ibi praedicavit populo, excusando maliciam suam & accusando Ecclesiam Romanam. Imponens ei, quod injuste processerat contra eum, & notabilem eam fecerat invective & reprehensive, de insatiabili & simoniali avaritia. (It seems Popes may defame and injure Emperours, but it is an unpar∣donable crime in them to complain of their Symon••es or Crimes.) Egressus autem ab Ecclesia in comitatu satellitum suorum, sine omni persona Ecclesiastica▪ portavit coronam usque ad palatium Hospitalis. Item in palatio suo Achnonensi fecit convi∣vari Saracenos, & fecit eis mulieres Christianas saltatrices, ad ludendum coram eis, quae etiam ut dicebatur commiscebantur eis. Item, foedus quod iniit cum Soldano nemo scivit qua conditione tractatum fuit inter eos, nisi ipse solus. Veruntamen manifeste videbatur quod magis approbaret (secundum quod perpendi poterat per gestus exteriores) * 1.180 legem. Saracenorum quam fidei nostrae; quia in multis ritus eorum imitatus est. Item, in scripto quod est inter ipsum & Soldonum, quod lingua appel∣latur Arabica Mosepha, continetur quod durantibus Treugis, ipse juvabit eum contra homines Christianos & Saracenos, & e coverso Soldanus ipsum. Item▪ spoli∣avit Canonicos S. Crucis in Achona, quibusdam redditibus quos recipere debebant in portu Achonensi. Item, spoliavit Archiepiscopum Nicholsiensem in Cypro. Item, protexit quendam Episcopum Surianorum potentia seculari contra Patriarcham, ab excommunicato & Schismatico ordinatum. Item, spoliavit Canonicos sancti sepulchri oblationibus ipsius Sepulchri, & Patriarcham oblationibus Calvariae loci, & loci•• Golgatha, & Canonicos sancti Templi oblationibus suis, & per manus satelli∣tum suorum fecit omnes oblationes istas colligere, propter quod factum frater Walte∣rus * 1.181 Excommunicavit eum in Civitate Hierosolymorum & satellites suos. Item, in die Palmarum praedicatores, de pulpito ubi praedicabant▪ viliter & violenter fecit dejeci, & crudeliter tractari & incarcerari. Item, infra passionem Domini obsedit Patriarcham & Episcopos Wintoniensem, & Exoniensem, & Templarios in domibus suis, & cum vidit se non posse praevalere, confusus demisit. His igitur de causis, licet aliae non desint, quicquid egit in terra sancta pro nihilo reputans, Dominus Papa, movit guerram contra ipsum, asserens, justum esse et fide•• Christianae necessarium, ut tam validus Ecclesiae persecutor a fastu Imperii depelleretur. Et quod his omnibus detestabilius est, contra matrem suam Romanam Ecclesiam gravem ercitaverat persecutio∣nem, ita quod Castella ejus cum terris et possessionibus occupave∣rat, et velut hostis publicus detinuit occupatas. (Was not this Pope herein worse then any Turk or Saracen? and was this in Christianity or conscience a just ground for the Pope to wage war against him, whiles he was by his own command fighting against the Saracens, with admirable successe?) After the Popes Legate had dispersed these and other Libellous Papers throughout Eng∣land against the Emperour, as a prologue to his grand designe of extorting monyes; he thus proceeded.

PER idem tempus, cum Magister Stephanus, Domini Papae capellanus & nun∣cius,* 1.182 Regi Anglorum negotia ipsius Papae & sui causam adventus ostendisset; fecit Rex convenire apud Westmonasterium, Dominica qua cantatur Misericordia do∣mini, Archiepiscopos, Episcopos, Abbates, Priores, Templarios, Hospitalarios, Comites, Barones, Ecclesiarum Rectores, & qui de se tenebant in capite, ad locum praefixum & diem, ut audirent, negotia memorata, et de rerum ex∣igentiis communiter tractarent ibidem. Omnibus igitur congregatis, tam laicis, quam clericis, & eorum subjectis, Magister Stephanus coram omnibus recitavit literas Domini Papae; in quibus exigebat decimas omnium rerum mobilium, de tota Anglia, Hibernia, et Wallia, ab u∣niversis laicis et clericis, ad guerram suam sustinendam, quam con∣tra Romanum Imperatorem susceperat Fredericum. Ostendit autem in literis memoratis, quod ipse solus hanc expeditionem susceperat pro * 1.183 uni∣versali Ecclesia, quam dictus Imperator, jam diu excommunicatus, & re∣bellis subvertere nicitur, sicut evidentibus apparet indiciis: (which himself did rather,) unde * 1.184 divitiae sedis Apostolicae cum non sufficiant ad ip∣sum

exterminandum, necessitate compulsus, ab universis Ecclesiae filiis implorat auxilium, per quod expeditionem inchoatam, et in parte jam foeliciter prosperatam perducere valeat ad desideratum effectum. Persuadet denique Dominus Papa, in conclusione ne∣gocii singulis Ecclesiae membris, quatenus sicut filii naturales Ec∣clesiae Romanae, quae * 1.185 mater est omnium Ecclesiarum, potenter subveni∣ant, ne quod absit, ipsa deficiente, membra cum capite succumbere videantur. His & aliis in hunc modum in autentico Domini Papae, pa∣tenter expressis, persuasit magister Stephanus omnibus qui aderant, ut con∣sentirent, allegans * 1.186 honorem et commodum, qui posset exinde ob∣temperantibus provenire. Rex autem Anglorum, a quo caeteri om∣nes sp••rabant habere defensionis auxilium, factus est (quia sic opor∣tuit ••••••ri) ••aculus a••undineus, cujus fragmenta vulneraverunt in se confidentes: qui Romae per procuratores suos (ut * 1.187 supradictum est) ad decimas solvendas fuerat obligatus, non ••potuit contradi∣cere: et cum nihil responderet, visus est tacendo assensum praebere. Comites vero, et Barones, ac laici omnes, plane decimas se da∣turos contradixerunt, nolentes Baronias suas, vel laicas possessi∣ones Romanae Ecclesiae obligare. (An Heroick English resolution.) Episcopi quoque et Abbates, Priores et alii Ecclesiarum Praelati, post trium vel quatuor dierum deliberationem et murmurationem non modicam, tandem consenserunt; * 1.188 metuentes excommunicatio∣nis sententiam vel interdicti sibi inferri, si mandatis Apostolicis ob∣viarent. Consentientes igitur corde quali quali, sub quadam summa pecuniae ••inem conclusissent sibi tolexabili; nisi (ut asseritur) Stepha∣nus de Segrave, Regis tunc Consiliarius, vir quidem sui solius ami∣cus, versus in arcum pravum, quadam simoniaca conventione cum magistro Stephano facto, ad talem effectum rem perduxit, quod de∣cimas ipsas plenarie sibi exigit et obtinuit, ad damnum Ecclesiae et regni inestimabile. Sed justo Dei judicio, haec fraudulenta pro∣curatio praedicto Stephano Iusticiario non successit in prosperum. Tunc Magister Stephanus, Praelatis omnibus Literas Domini Papae pro∣curatorias ostendit, quibus idem Papa ipsum ad dictas Decimas col∣ligendas procuratore in constituerat, ut * 1.189 non secundum taxationem factam in Vicesima, quae paulo ante Regi data fuerat pro libertati∣bus obtinendis; sed secundum quod melius possunt, ad commodum Domini Papae, et uberius omnia bona et mobilia singulorum taxari. Videlicet de omnibus redditibus, proventibus, fructibus carucarum, oblationibus, decimis, nutrimentis animalium, & fructibus, de omnibus obventionibus Ecclesia∣rum. vel aliarum possessionum, quocunque nomine censeantur; non aliquibus debitis vel expensis aliqua occasione deductis. Habuit etiam ex eisdem Literis au∣thoritatem Contradictores excommunicandi, et Ecclesias interdicendi. Vnde constitutis procuratoribus suis in singulis comitatibus regni, omnes illos excommunicavit, qui circa decimas ipsas reddendas, vel taxa∣tionem faciendam per se, vel per alium, colludium, pactum iniquum, subtractionem vel fraudem aliquam duxerint faciendam. Et quoni∣am negotium festinum exigebat auxilium, Praelatis omnibus et aliis sub poena excommunicationis indixit; ut vel mutuo, vel alio quo∣cunque modo pecuniam perquisitam sibi traderent indilate, ut eam Domino Papae incontinenti transmitterent, eandem postmodum, deci∣mis singulorum rite taxatis, plenarie recepturi. Erat autem idem Papa tot & tantis involutus debitis, ut unde * 1.190 bellicam quam susceperat, expeditionem sustineret, pe∣nitus ignoraret. Et sic soluto concilio, murmurantibus cunctis, recesserunt.

ET his ita gestis, misit incontinenti literas suas magister Stephanus ad singulos E∣piscopos,* 1.191 Abbates, Priores, & cujuscunque professionis viros religiosos regni; sub poena interdicti & excommunicationis, praecipiens, ut tali die tantam pecuniae sum∣mam sibi transmitterent de moneta ad pondus denarii probata, & nuper fabricata, ut inde creditoribus Domini Papae satisfacere posset, & ipsi poenas evaderent Inter∣dicti. Erat enim in hujus rei executione adeo improbus exactor, ut etiam de frugi∣bus Autumni futuri, qui adhuc in herba crescebant, singulos compelleret decima∣rum sibi precium exhibere. Praelati vero aliud remedium non habentes, calices, phialas, philacteria, & alia sacra altaris vasa, quaedam vendiderunt, nonnulla in pignus sub foenore posuerunt. Praeterea habuit idem magister Stephanus quosdam secum foeneratores nequissimos, qui se mercatores appellabant, usuram sub nomi∣ne negotiationis palliantes, qui egentibus, & exactionibus vexatis obtulerunt pe∣cuniam: & urgente memorato Stephano, sub poena gravissima, coacti multi mutuo cepere, qui postea in laqueos eorum inciderunt, damna irrestaurabilia incurrentes. Continuis maledictionibus, sed occultis, repleta est terra imprecantibus cunctis, Exactio suis fiat exactoribus nunquam fructuosa. Quod juxta vota populi accidit, quia

Non habet eventus sordida praeda bonos.

Ex eo autem tempore non defuerunt in terra Anglicana quidem transmontani qui se Mercatores nominant, usurarii impiissimi, qui nihil aliud quaerunt nisi in laqueis suis, praecipue quos Romana curia angariat, illaqueare. Et sic abrasor pecuniarum magister Stephanus, Domini Papae Capellanus, Anglis foeda reliquit vestigia. Solus autem Co∣mes Cestrensis Ranulphus stetit viriliter, nolens terram suam redigere in servitu∣tem, nec permisit de feudo suo viros religiosos vel Clericos Decimas me∣moratas conferre; quamvis Anglia et Wallia, Scotia et Hibernia ad solutionem compellerentur. (A Noble president) Hoc autem multis in hac decimatione solati∣um praebebat & levamen, quod * 1.192 regna transmarina & longe posita, non sunt ab hac exactione quieta. Cumque tandem istarum plenitudo divitiarum ad summum Pontificem pervenisset, ipse Johanni de Bresnes, & aliis militiae suae principibus, ita affluenter eas distribuit, quod graviter cessit in damnum Imperatoris, dum municipia ejus & castella in ejus absentia subvertebant.

But the Emperor making a League for 10. years with the Saracens, and returning unexpectedly from the Holy land, interrupted his proceedings, and soon recovered all his Castles, so that the Pope was enforced by mediation of freinds to stoop to the Emperour and make his peace with him, beyond expectation.

EOdem anno, cum Fredericus Romanorum Imperator Terram sanctam Christiani∣tati* 1.193 restituisset, & treugas decennales a Soldano Damasci impetratas, juramen∣to hinc inde confirmasset, in die inventionis Sanctae Crucis, naves ascendit, ut tran∣sito mari Mediterraneo, reverteretur in terram suam. Sed quoniam audierat, quod a Johanne de Brennes in••idiae sibi parabantur (by the Popes procurement) in portu∣bus cismarinis, inconsulte timuit applicare, & ne de ejus captione gauderent inimici illius; in tuto loco applicuit, praemissis exploratoribus suis, qui conduxerunt illum ad portum securitatis & salutis. Cum autem prospere in Sicilia applicuisset cum modi∣co comitatu, audivit quod aemuli ejus jam castella multa subjugaverant, & muni∣cipia, & quod etiam per terras Imperii liberum haberent discursum, & debaccharentur multi Papae stipendiarii, affluentia pecuniae inaestimabilis saginati, cum non esset qui eis obviaret. Sed cum tandem ejus divulgaretur adventus, confluebant ad eum homines Imperii naturales, qui per fidelitatem ei fuerunt astricti. Quibus val∣latus, & ex aliis adventantibus confortatus, audacter prorupit in hostes, & terras amissas ac castra cepit paulatim revocare.

The next year, Tempore quadragesimali, Imperator Romanus contra hostes suos ita invaluit; quod castra sua & jura omnia ad Imperium spectantia, potenter revo∣cavit: quoscunque in castellis suis ex adversariis suis cepit, aut vivos excoriavit, aut patibulo suspendit. Johannes vero de Brennes, qui hostis ejus erat, & capita∣neus

post Papam, metuens incidere in manus illius, fugit in Gallias ad natale solum, cum stipendiariis suis quos Dominus Papa rapinis religiosorum ditavit, & praedis a pauperibus captis undecunque honoravit. Et sic mediantibus amicis & viris religio∣sis, statutae sunt treugae inter Dominum Papam, & ipsum Imperatorem, quousque in aliquam pacis formam convenirent. Afterwards, mense Augusti, Dominus Papa Gregorius, & Romanorum Imperator Fredericus, mediantibus utrorumque fidelibus & amicis, in concordiam convenerunt. Veniens enim Romam dictus Imperator, ab∣solutus est: omnibus ad jura Imperii spectantibus ex integro revocatis. Comede∣runt ergo simul magnus Sacerdos & maximus Imperator, in palatio summi Pontifi∣cis per triduum: gaudentibus Cardinalibus & Potentatibus Imperii, de concordia tam desperata, & tam subito confirmata. Which yet afterwards brake forth into greater flames then before.

The Bishops and Clergy having given and paid so large a Tenth to the Pope, to* 1.194 support his Wars against the Emperour, to deprive him of his Imperial Crown and Rights, King Henry thought it but just, they should contribute towards his own Wars, to recover his own Rights in France; whereupon, Ad exactionem Regis, Ar∣chiepiscopi, Episcopi, Abbates, & Priores, per Angliam totam Regi eidem pecuniam de∣derunt non modicam, quasi per eam subtracta Patri suo jura posset revocare in partibus transmarinis.

The ungratefull, covetous, ambitious Bishops of Ireland, at this time usurping up∣on the antient Rights of the Crown, by endeavouring to deprive the King of the custody of their Temporalties during their vacancy, and their Tenants of liberty to sue in the Kings Courts, without the Popes assent thereto; the King thereupon writ this Letter to the Pope, and sent command to his Proctors strenuously to maintain his right, against these encroachments.

DOmino Papae salutem: Quociens nova nos perurgent negotia quae sedis Apo∣stolicae* 1.195 requirunt aminiculum, totiens ad ipsam sub cujus protectione securi consistere debemus, sicut speramus, confugere necesse habemus. Cum igitur in grave praejudicium nostrum et Regiae dignitatis laesionem qua prae∣decessores nostri Regis Angliae usi sunt et gavisi, jam contendant Episcopi de terra nostra Hiberniae, ea nos libertate privare, qua nos et praedecessores nostri soliti sumus Episcopis Hiberniae decedenti∣bus, Episcopatuum suorum quamdiu vacaverint habere custodiam; Et quod eorum tenentes de caetero de placitis quae per Literas no∣stras deduci et terminari solent, a Curia nostra Justitiam non requi∣rant: Et ad hoc impetrandum contra nos specialiter Episcopum Limer. destinaverint, vel destinare proposuerint, ad Curiam Sancti∣tatis vestrae; supplicamus attentius et devote, quatenus per ali∣cujus suggestionem aliquid contra nos impetrare volentis nihil sta∣tui permittatis aut concedi, quod jura nostra laedat, aut potestate so∣lita in hac parte nos destituat. Taliter preces nostras exaudientes quod contra persequentium nos machinamenta sub alis tuitionis vestrae indempnes consistere gaudeamus. Teste Rege apud Hereff. Vicesimo die Maii.

Et mandatum est, Magistro R. de Cantilupo, H. de Nafford, Abbati de Cliva, & Alex. de Bassingburne, quod haec contra Regem in Curia volentibus impetrare, viri∣liter resistant. Ita quod ex hoc eorum fidelitatem & discretionem debeat habere commendatam. Teste ut supra.

The Pope every year more and more encroaching and presuming on the King, not content with the Tenth he had granted him the year before, and the Kings ne∣cessities for monies, presumed to importune him by his Letters to bestow an Annual Pension of 40. Marks upon a Citizen of Naples, (most likely a Broker for the Pope in England) pretending it would be for his advantage; which the King denying by reason of his poverty and Wars, excused himself to the Pope in this modest manner, why he could not gratifie him in this request.

DOmino Papae salutem, & debitam Patri reverentiam: Transmissas nobis Sanctae* 1.196 Paternitatis vestrae Literas quibus pro Nobili Cive Romano Neapol. nos rogas••is ut in redditu annuo Quadraginta Marcarum, certis loco & termino praecipiendo ei provi∣dermus, omni qua decuit reverentia recepimus & honore. Satis quidem ex earundem Literarum continentia attendimus cum Civis praedictus de Nobilioribus & potentiori∣bus urbis existat, non modicum per se ac suos nobis possit fructuosus existere; & ea ducti ratione nostri gratiae, potius nostrum quam ipsius Civis commodum respici∣entes, preces hujusmodi pro eo nobis duxistis porrigendas. Verum cum occasione guerrae nostrae quam nuper in partibus habuimus transmarinis, & ob causas alias vari∣as tot & tantis Militum stipendiis fuerimus honorati, quod & hiis quibus ad praesens ob∣ligati sumus, vix respondere sufficiamus: Licet preces ac monita vestra parati simus hu∣militer ac devote pro viribus nostris sicut decet effectui mancipare, in persona memorati Civis, quod aegre ferimus, vos exaudire non valemus, unde Sanctitatem vestram, ea quae possumus affectione rogamus, quatenus id aures Sinceritatis vestrae non offendat, aut aliqua∣tenus vobis displiceat, si faciente insufficientia nostra excusationem hujusmodi vobis prae∣tendamus. Certi enim sumus indubitanter & firmiter credimus, quod si statum & honos obligationis nostrae attenderetis, nobis compateremini, qui nobis specialiter in hujusmodi ho∣noribus providere tenemini, & ad nos ex••onorandos patrocinium vestrum impenderetis & consilium. Teste meipso apud Westmonasterium, xviij. die Aprilis.

How ready the Bishops were to comply with the Pope in his unreasonable Ex∣actions and Tenths, without resistance, you heard before; how obstinate and averse they then were to supply the Kings necessities; and demands of Aydes in Parlia∣ment, and to stand upon every Punctilio of their pretended Priviledges, even when the Barons, Laity, and inferiour Clergy supplied him, this passage will inform us.

ANno Domini 1231. vij. Calendas Februarii, convenerunt ad colloquium apud* 1.197 Westmonasterium, Rex cum Praelatis, & aliis Magnatibus Regni; ubi exegit idem Rex Scutagium, de quolibet Scuto tres Marcas ab omnibus qui Baronias tene∣bant, tam Laicis, quam Praelatis. Cui Richardus Cantuariensis Archiepiscopus, (though made Archbishop by the Kings extraordinary sollicitation at Rome on his behalf, to his great expence and prejudice) et quidam Episcopi cum eo audacter resistentes dixerunt, Quod non tenentur viri Ecclesi∣astici judicio subjici Laicorum, cum absque illis concessum fu∣isset Scutagium in finibus transmarinis. Tandem vero, post mul∣tas hinc inde disceptationes, negotium, quantum ad Praelatos reclamantes pertinebat, usque ad quindecim dies post Pascha dilationem accepit. Omnes alii, tam Laici, quam Clerici, ac Praelati; favebant Regiae voluntati.

How insolently this ungrateful Arch-prelate demeaned himself towards the King, by endeavouring to deprive him of the Rights of his Crown, in Wardships, in Ex∣communicating his chief Justice, and all other his Officers that executed his legal commands, and preserved his Royalties in Wards Lands, after a legal satisfactory an∣swer given him by the King, and appealing to Rome against the King, even in a Tem∣poral case of Wardship, to his trouble and vexation, (whither he sent Proctors to defend his Right against this encroachment) and in going personally to Rome without the Kings License, there complaining to the Pope against the King and his chief Justice, of things wherein the Pope had no Jurisdiction, to enthrall the King and all his Officers of Justice to his own and the Popes arbitrary wills; these passages will discover.

PEr idem tempus, Richardus Cantuariensis Archiepiscopus, ad Regem veniens, con∣questus* 1.198 est de Huberto Justiciario; quod Castellum de Tunebruge, cum villa & pertinentiis ejus, & alias quasdam terras Gileberti Comitis de Clare nuper defuncti, quae ad jus suum & Ecclesiae Cantuariensis spectabant, injuste detinebat. Unde idem Comes sibi & antecessoribus suis ipse & praedecessores sui ad recognitionem & homa∣gium tenebantur. Qua de causa Regem rogavit, ut custodiam dicti Castelli cum per∣tinentiis sibi restitueret, & jura Ecclesiae Cantuariensis conservaret illaesa. Ad haec respondens Rex, dixit, Comitem praefatum de se tenere in capite; & vacantes

custod as Comitum, & Baronum, & eorundem Haeredum, ad suam Coronam, usque ad aetatem legitimam, pertinere: unde sibi licere proposuit, tales custodias cui vo∣luerit vendere vel conferre. Archiepiscopus vero, cum aliud responsum habere non potuit, excommunicavit omnes invasores possessionum praedictarum, et om∣nes, praeter Regem, (it was well he was excepted) qui cum eis communionem haberent. Et tam pro his quam aliis de causis Romam profectus; jus suum & Ec∣clesiae suae prosequi maturavit. Rex vero è contra, ut causam suam prosequeretur, Magistrum Rogerum de Cantelu Romam, cum aliis quibusdam nunciis destinavit.

VEnit hoc tempore ad Curiam Romanam Richardus Cantuariensis Archiepiscopus,* 1.199 & in praesentia Domini Papae proposuit haec quae sequuntur. Conquestus est in primis de Rege Anglorum, quod solummodo omnia Regni; ne∣gotia per consilium Huberti Justiciarii, aliis spretis Magnatibus, disponebat. Item, de Justiciario proposuit, quod habeat uxorem, cujus consan∣guineam prius habuerat sibi matrimonio copulatam: et quod jura Ecclesiae Can∣tuariensis invaserat, et injuste detinebat. Proposuit etiam, quod Episcopi qui∣dam ejus Suffraganei, neglecta Pastorali cura, sedebant ad Scaccarium Regis, Laicas causas ventilantes, (and was not the Kings cause of Wardship such, for which he appealed to the Pope?) & judicia sanguinis exercentes. Item, conquestus est, quod Clerici beneficiati, & infra sacros ordines constituti, plures habebant Ecclesias, quibus adnexa fuerat cura animarum: & quod insuper, sicut Episcopi, ab ipsis tra∣hentes exemplum, curis saecularibus, & Laicorum se judiciis immiscebant. His au: tem & consimilibus, coram Papa propositis, petiit, ut talibus limam correctionis ex∣cessibus adhiberet. (The later being worthy redresse, were annexed only to counte∣nance the former complaints against the King and Hubert, which else would have seemed harsh.) Cumque haec omnia Dominus Papa diligenti studio intellexisset, & vidisset, quod universa quae proposuerat Archiepiscopus, justitia fuerant & ratione subnixa: jussit incontinenti, quatenus Archiepiscopi negotia, sive petitiones, ex∣pedirentur, justitia mediante. Proposuerunt autem in contrarium Clerici Regis, pro ipso Rege et Justiciario multa inaniter allegantes: sed parum vel nihil profecerunt, Quia, ut breviter dicatur, favor Archiepiscopi quicquid petiit, impetravit. (Such was the Popes partiality, that this Prelate in a bad cause, could over-ballance his own King in a just one, that concerned his Royalties.) Erat namque staturae elegantissimae, facundiae, admirabilis, scientia, & moribus incomparabilis; & allegavit pro eo, causa justa & favorabilis. (But observe Gods justice on this ungratefull, treacherous, usurping Prelate, when he had accomplished his designs against the King, he was presently taken away by sudden death, before his return to reap the fruits of his conquest.) Archiepiscopus igitur Cantuariensis Richardus, cum expletis negotiis suis omnibus pro voluntate sua, repatriare maturavit, apud S. Gemmam, in domo fratrum minorum, tertia dieta citra Romam, diem clausit obiter supremum, iij. Nonas Augusti. Et sic ipso expirante, expirabant cum eo negotia impetrata. De quo hoc mirabile accidit, quia cum Pontificalibus, sicut moris est, corpus defuncti sepeliendum insigniretur; de nocte venerunt homines illius Patriae, qui haec omnia oculo fascinante inspexe∣rant, aperuerunt de nocte sepulchrum, cupientes ut annulum & alia insignia Episcopalia fruerentur, nulla vi vel ingenio id potuerunt. De quo, non tamen signato, propositum consummare nequiverunt, recesserunt confusi, & pectora sua, in quibus scelerata corda latitabant, percusserunt. It had been well this Arch∣bishop too had repented him of his oppositions against his Soveraigns Preroga∣tive before his death, whose Crown, or chief flower of it (Wardships) he endea∣voured to pull off whiles alive.

The Pope upon the death of this Archbishop (having deprived the King and Monks of their rights in the election of two Archbishops before, by the Kings and their mutual differences) endeavoured now to wrest the power out of both their hands in the election of a third, in whose election they both concurred to pre∣vent his feared Usurpation, as this History will demonstrate.

DEfuncto, ut dictum est, Richardo Cantuariensi Archiepiscopo, decreverunt Mo∣nachi* 1.200 Cantuariae Radulphum de Nevilla, Cicestrensem Episcopum, sibi in Praesu∣lem postulare, qui erat Regis fidelissimus Cancellarius, et inconcussa co∣lumna veritatis, singulis sua jura, praecipue pauperibus singulis, juste reddens, & indilate. In multis Regni perturbationibus stans directe; non arundo quolibet ven∣to agitata, nec declinans ad dextram vel sinistram. Constanter igitur petierunt eum Monachi memorati quasi dignissimum & idoneum Ecclesiae suae approbatum defenso∣rem, potentem verbo & opere, ut foeliciter Beato Thomae succederet assimilatus, qui de Cancellario factus est Archiepiscopus. Facta igitur rite electione, praesentave∣runt eum Regi viij. Calend. Octobris. Quem Rox gratanter, quantum ad se pertinebat, acceptans, de maneriis et rebus aliis ad Archiepiscopatum adja∣centibus, illum protinus investivit: (before his approbation by the Pope, or con∣secration here.) Et Monachi Romam profecturi, ad electum suum venientes, petie∣runt ab illo auxilium ad expensas itineris & servitium Curiae Romanae, & si qua sunt similia. Sed ille sentiens in animo, illud non penitus carere scrupulo simoniae ac am∣bitionis, plane affirmavit, quod propter hoc eis nec obolum unum donaret, manus tendens in coelum, & dicens: Domine Deus omnipotens, si vocandus sum, licet in∣dignus, ad Archipraesulatus officium, fiat hoc te disponente. Si autem in hac sollici∣tudine Cancellariae, ne•• non minoris officii, cui assignor Regno & populo tuo sum necessarius, non recuso laborem, fiat voluntas tua. Monachi vero, viri constantiam potius, quam rebellionem in hoc verbo pensantes, non ideo minus Romam profecti, electionem sive postulationem factam, petierunt a Papa, ut authoritate sua confirmaret. Dominus itaque Papa, facta, ut dicitur, a Magistro Simone de Lange∣tuna diligenti inquisitione de persona postulati, respondit, illum Curialem esse, & illi∣teratum, rapidum in verbo, ac festinum: & quod durius est, si ad illam dignitatem promoveretur, moliri volentem, ut * 1.201 anhelante ad hoc Rege, cum toto Regno juvante, excuteret Angliam de sub jugo Domini Papae et Curiae Romanae, qui eidem tenetur sub tributo, ut soluto vinculo tributi, quo irretivit eam Rex Johannes, solita Deo et Ecclesiae Sanctae ser∣viret libertate. Et ad hoc vellet usque expositionem capitis decer∣tare, innixus juri et appellationibus Stephani Cantuariensis Ar∣chiepiscqpi, quas fecit solenniter idem Stephanus ante Altare Sancti Pauli, in Ecclesia Cathedrali Londinensi, cum redderet Co∣ronam Angliae memoratus Rex Johannes in manus Legati, con∣ficiens scriptum toti mundo execrabile. Papa autem his auditis sermonibus, Radulphi postulationem infirmavit, nulla••ue indicta causa pronunciavit ixritum. Sic volo, sic ••u••eo, stet pro ratione voluntas. Monachorum postulatione cassata, concessit Papa, ut Conventus Cantuariensis alium Archiepiscopum, ac ta••em eli••e∣rent, qui sibi esset pastor animarum salubris, et Ecclesiae utilis An∣glicanae, et Romanae fidelis ac devotus. Monachi igitur domum reversi, Conventui retulerunt, quomodo fuerant a suo de••ider•••• defraudati. This was a very high Usurpation and affront to the King, to reject this Archbishop duly and unanimously elected by the Monks, and approved by him, only because he was faithfull to the King and Kingdom, and likely to prove an Ene∣my to the Popes usurped Interest; therefore they must elect one faithfull and devo∣ted to the Church of Rome, though treacherous to the King and Kingdom.

The Monks hereupon petitioned the King to grant them his License to proceed to a new Election, according to the Popes mandate directed to them; in which Pa∣pal mandate the King perceiving some clauses prejudicial to the Rights of his Crown, issued out this memorable Prohibition to the Monks of Canterbury, not to do any thing prejudicial to the Rights of his Crown, nor to elect any person Archbi∣shop without his special License, nor to send any Monks to Rome, by the Popes com∣mand, to elect an Archbishop there.

REX, dilectis sibi in Christo Priori & Conventui Ecclesiae Christi Cantuariensis,* 1.202 salutem in Domino. Cum ex parte vestra accessissent ad nos quidam Mona∣chi vestri, petentes a nobis licentiam eligendi, ostendentes etiam no∣bis mandatum Apostolicum vobis directum de electione vestra infra certum tempus celebranda, Nos praedictum mandatum diligenter inspicientes, quaedam in ipso contenta perspeximus, per quae quibus∣dam casibus contingentibus, nobis et juri nostro possit praejudicium generari. Hinc est quod vobis mandamus districte inhibentes, qua∣tenus occasione praedicti mandati vobis directi, nihil in praejudicium nostrum vel juris nostri attemptare curetis; et praecipue si contingat vos mittere aliquos de vestris ad Curiam Romanam cum potestate eligendi; quod ibi nullam electionem celebrent licentia prius a nobis non petita: cum hoc manifeste in praejudicium, (sit) tum juris et pri∣vilegii nostri, quam possessionis nostrae per consuetudinem hucusque approbatae et optentae. Appellamus etiam ne quid contra praemissa in nostri praejudicium attemptare curetis. Et ad innovandam appel∣lationem nostram coram vobis Magistrum R. de Cantilupo, latorem praesentium procuratorem nostrum constituimus. Teste meipso apud Lamph. Undecimo die Marcii.

The Monks in pursuance of this Prohibition, by the Kings License, elected John* 1.203 their Prior Archbishop, Conventus Cantuariensis elegerunt J. Priorem suum in Archi∣episcopum & Pastorem animarum suarum. Qui cum esset Regi praesentatus, & ab eo receptus, profectus est Romam, ut electionem ritè factam, impetraret à sede Apostolica con∣firmari: whom the King by these his Letters Patents approved, desiring the Pope to confirm him, and likewise made new Proctors in the Court of Rome concerning this Election.

DOmino Papae salutem. Reversis nuper in Angliam Nunciis Ecclesiae Cantuari∣ensis* 1.204 a Curia Romana, negotio pro quo sedem Apostolicam adierunt infecto. Prior et Monachi ejusdem Ecclesiae iterato petierunt a nobis licen∣tiam eligendi, optentaque gratanter a nobis licentia, Subprior et Conventus Ecclesiae memoratae, dilectum nobis I. Priorem suum unanimiter in Patrem sibi elegerunt, et Pas••orem. Cumque ip∣sum nobis praesentassent, electioni de eo factae tanquam de viro pro∣vido et honesto, Regium assensum praebuimus et favorem. Idque Sanctitati vestrae duximus significandum, rogantes quatenus favo∣rabiliter, quod vestrum est in hac parte exequi dignemini. In cujus, &c. Teste Rege apud Merleberg. Vicesimo secundo die Martii.

REX, omnibus ad quos praesentes Literae pervenerint, salutem. Sciatis nos di∣lectos* 1.205 & fideles nostros P. Sarracen. & Petrum Grimbald, constituisse procurato∣res nostros ad impetrandum & contradicendum in Curia Romana, vel eorum alterum si ambo ad hoc interesse non possint. In cujus, &c. dur. usque ad festum Sancti Michaelis. Anno, &c. xvi. Teste meipso apud Westmonasterium, Vicesimo quinto die Aprilis.

The King to promote his affaires the better in the Court of Rome, where they of late miscarried though never so just, granted Annuities to some Cardinals, to ob∣tain that justice from them by such Pensions, which he could not procure without them, whereof take this one president, recorded with the two preceding Patents.

REX, concessit Reinero titulo Sanctae Mariae in Cosmedin. Diacono Card. xx.* 1.206 Marc. singulis annis, ad festum Sancti Michaelis, percipiendas ad Scaccarium Regis, donec ei in competenti beneficio Ecclesiastico providerit. Teste Rege apud Westm. xxvij. die Aprilis.

But yet all this would not prevail against the Popes particular design to dispose of the Archbishoprick of Canterbury to one of his own creatures, by vacating this se∣cond election as well as the first, though unanimously and canonically made by the Monks, and assented to by the King, and the person elected voyd of any just excepti∣ons the Pope could take against him, against whom he yet thus arbitrarily proceeded.

VEnit eodem tempore Romam Prior Johannes, electus Cantuariensis, in hebdoma∣da* 1.207 Pentecostes. Et cum Literas suae electionis Domino Papae exhibuisset, praecepit Magistro Johanni de Columna, & aliis quibusdam Cardinalibus, ut examina∣rent illum, si dignus esset ad culmen hujusmodi promoveri. Qui cum examinassent per triduum electum illum, in decem & novem, ut dicitur, articulis diligenter; protestati sunt coram Domino Papa, se causam in ipso legitimae re∣cusationis non invenisse. Veruntamen visum est Domino Papae in electo memorato, quod nimis esset senex et simplex, et ad tantam in∣sufficiens dignitatem. Et cum persuassisset ei, ut cederet, electus humiliter factae electioni renunciavit, et licentiam petiit repatriandi. Tunc Papa, (cujus sola voluntas vim legis habuit) concessa licentia, Mo∣nachis ipsis praecepit, ut alium talem eligerent, cui onus suum com∣municare, et curam posset committere pastoralem.

Hereupon the Monks proceeded to a third Election, Tertio itaque, J. cognomento* 1.208 Blundus, Clericus apud Oxon. in Theologia stu••ens, ac legens, in Archiepiscopum Can∣tuariensem electus est. Qui à Rege susceptus, cum Monachis quibusdam Cantuariensibus Romam profectus est, ut electionem suam confirmari••a sede Apostolica impetraret. But this third person, though duly elected and approved by the King, sped no better then the other two elected, being cashiered by the Pope, as our Historians thus relate.

PEr idem tempus cassatus est Magister Johannes Blundus Cantuariensis electus. Di∣vulgatum* 1.209 quidem erat Romae, quod post electionem suam acceperat ex dono Petri Wintoniensis Episcopi Mille Marcas argenti; praeter alias Mille Marcas, quas eidem Johanni crediderat, ut promoveretur: unde constat manifestè quod magis ei nocuit quam profuit familiaritas Episcopi memorati. Scripsit etiam idem Episcopus Impe∣ratori, ut suas partes interponeret, circa promotionem praedicti Johannis versus Pa∣pam: unde Papa perpendens notam Symoniae & ambitionis, dixit in corde ••uo illud Ovidianum:

Et stricto supplicat ense potens.

Unde cor Domini Papae non erat bene cum eo. Praeterea confessus fuerat Romae idem Johannes, ut dicitur, quod duo habebat beneficia; quibus cura annexa fuit ani∣marum, contra statuta Concilii generalis; qua praesumptione, quia * 1.210 carebat dispen∣satione, creditur reprobatus; licet allegatum fuerit contra, quod ea possederat ante Concilium. (You see the reason of vacating these Elections in the Popes ensuing words,) Sed quoniam jam cassatis tribus Ecclesiae Cantuariensis electis, praefata fuit diu Ecclesia a pastore viduata, similis facta Sarae uxori Tobiae, & filiae Raguelis, tot viris viduatae; dedit Monachis, qui cum electo cassato venerant, pote∣statem eligendi Magistrum Edmundum, Ecclesiae Sarisburiensis Canonicum: (which himself alone had pitched upon, and recommended to them) virum honestae conversationis, & bene literatum, in Pastorem animarum suarum. Cui etiam Pallium transmisit, ne tanta sedes Metropolitana a Pastore diutius frustrare∣tur. Monachi Cantuarienses vero qui Roma fuerant, nec ipsum Edmundum, instante ne Papa quidem, nec alium quemlibet, nisi de consensu Regis et Conventus sui recipere decreverunt. Papa enim tanquam ex taciturnitate Monachorum, qui aperte contradi∣cere non audebant electo, transmisit Pallium, quo ductus in ab∣sentem, peregrinum et ignotum motu haud scimus ex historiis, (writes his Successor Matthew Parker) but no doubt some golden or silver spring was the true cause of this extraordinary Papal favour, and collating of him to this

Archiepiscopal See, without any further election by the Monks that I can finde; About a year after he was consecrated at Canterbury, (most probably by the Kings consent, he being present at his consecration) thus related by our Historians.

EOdem anno, (1234. 18. H. 3.) in Ecclesia Christi Canturiae consecratus est Aedmundus ejusdem Ecclesiae electus, a Rogere Londinensi Episcopo, in Ar∣chiepiscopum* 1.211 Cantuariensem, Dominica qua cantatur, Laetare Hierusalem, quae tunc fuit quarto Nonas Aprilis; praesente Rege, cum xiij. Episcopis. Et eodem die Mis∣sam cum pallio, quod caute ei de curia Romana Simon de Legro, ejus Ecclesiae mo∣nachus, detulerat, solemniter celebravit.

This See continued voyd above 3. years after Richards death, by reason of this Popes vacating three successive due elections to it, to make way for Edmund, recommended to it by himself, without the Kings or Monks consent, who by the Popes vacating their 3. former elections without any right ground, but his own Papal pleasure, found it bootlesse to withstand his consecration, after the Pope had nominated him Archbishop and sent him a Pall as an earnest of its fruition, in despite of King or Covent.

Now I return to my Chronological method interrupted by these treble elections, to make them more intelligible and intire.

Anno 1232. The King in a Parliament at Westminster, demanding an Ayde to pay* 1.212 his debts incurred by his Wars: Praelati Regi respondentes, dixerunt; quod Epis∣copi multi & Abbates, qui vocati erant, non fuerunt praesentes, & sic petierunt inducias, quousque ad diem certum possent omnes pariter convenire. Prae∣fixus est itaque dies, a quindecim diebus post Pascha: ut omnibus congregatis, tunc fieret quod erat de jure faciendum. They being backwards to supply the King, though overcomplyant to the Popes exactions.

This Popes, his Legates, and Agents usurpations, by exactions, Provisions, dispo∣sing Churches to aliens, and other Innovations, at this time became so intollerably op∣pressive, tyrannical to all sorts of people in England, that by several Letters of complaint dispersed against them, there was stirred up a general commotion and op∣position against them throughout England, thus Recorded by Mat. Paris.

SUborta est hac tempestate in Anglia maxima rerum perturbatio, immo ut* 1.213 verum fateamur, indiscreta praesumptio, propter Romanorum Insolentiam Clericorum; quae tam nobiles Regni, quam ignobiles, ad temerariam com∣pulit ultionem sicut in subscriptis expressum continetur. Tali Episcopo & tali Capitulo, universitas eorum, qui magis volunt mori, quam a Romanis confundi, salutem. Qualiter circa nos, et alias perso∣nas Ecclesiasticas Angliae, hactenus se habuerint Romani et eorum Legati, vestram non dubitamus latere discretionem; beneficia reg∣ni suis, secundum quod eis placet, conferendo, in vestrum, et omnium aliorum regni intollerabile praejudicium et gravamen. In vos etiam & coepiscopos vestros aliasque personas Ecclesiasticas, ad quos collatio beneficiorum pertinere dinoscitur, quod magis dignum est pro confusione notari, suspensionis sententias fulminando, ne ali∣cui de regno beneficia conferatis, donec quinque Romanis nec dum proprio nomine nominatis, imo, nato Rumfridi, et nato talis et talis, in singulis Ecclesiis vestris per totam diocesin sit provisum, unicuique eorum in redditu centum Librarum. Alia etiam gravami∣na quam plurima tam laicis et magnatibus regni super advocati∣onibus suis, et eorum eleemosynis, ab eis et antecessoribus suis datis in Pauperum regni sustentationem, quam Clericis et aliis viris religiosis regni, super rebus et beneficiis, inferendo. Nec prae∣missis contenti, ad ultimum a clericis regni beneficia quae obtinent, ut ea Romanis conferant, non secundum quod decet, sed sicut eis placet, auferre volentes in eis, illam intendunt prophetiam adim∣plere:

Spoliaverunt Aegyptios, ut ditarent Hebreos, multiplicando Gen∣tem suam, non magnificando laetitiam. Sic dolorem dolori nobis et vobis omnibus accumulando, ut melius nobis videatur mori, quam vivere sic oppressi. Vnde licet grave sit nobis contra stimulum calcitrare, tamen quia qui nimis emungit, elicit sanguinem, nos severitatem eorum animadvertentes, qui ab initio tanquam advenae sunt ingressi Romam, nunc autem nos non tantum judicare, sed etiam condemnare intendunt, allegantes onera importabilia, quae nec in se, nec in suos digito movere volunt. De communi consilia magis eligimus, licet tarde, resistere, quam eorum oppressionibus intolerabilibus amplius subjacere, seu majori subjici servituti. Hinc est quod vobis mandamus, districte inhibentes, quatenus cum nos Ecclesiam, Regem similiter et regnum nitamur a tam gravi jugo servitutis eripere, circa eos qui de Romanis vel eorum Redditibus se intromittunt, nullas partes vestras interponere praesumatis, pro certo scituri, quod si hujus mandati, quod absit, extiteritis trans∣gressores, quae vestrae sunt incendio subjacebunt, et poenam, quam Romani incurrent, in personis, vel possessionibus vestris indubitanter incurretis. Valete.

ITem religiosis & aliis, qui habent Ecclesias Romanorum ad firmam, universitas* 1.214 praedicta salutem. Cum post innumerabiles confusiones et infinita gravamina, quae Romani, ut scitis, Regno Angliae inflixerunt ad praesens; in praejudicium Regis et Magnatum regni, circa advo∣cationes Ecclesiarum suarum, et eorum Eleemosynas qui Clericos regni spoliare nituntur beneficiis suis, ut ea Romanis conferant, in majorem regni, et nostri confusionem, de communi consilio mag∣natum elegimus, licet tarde, resistere, quam eorum oppressionibus in∣tolerabilibus de caetero subjacere, et eos per subtractionem beneficior∣um suorum per totum regnum, quod aliis intendebant inferre, sic arcta∣re, ut a regni molestatione desistant. Hinc est quod vobis mandamus, districte injungentes, quatenus de firmis Ecclesiarum, sive de red∣ditibus camerarum quas de Romanis habetis, vel debetis eis, de caetero non respondeatis. Sed dictas firmas et redditus habeatis paratos in∣crastino Dominicae, qua cantatur, Laetare Hierusalem, procuratori no∣stro literatorio a nobis ad hoc dato: Abbates scilicet et Priores, in eo∣rum Monasteriis: a lii vero Praesbyteri, et Clerici, vel laici, ad pro∣prias Ecclesias tradituri. Pro certo scientes, quod si hoc non feceritis, quae vestra sunt incendio subjacebunt, et nihilominus periculum, quod Romanis imminet in personis imminebit valete. His ita gestis, praedicta universitas misit per milites & Ministros literas has, novo quodam sigillo signatas, quo sculp∣ti erant duo gladii, & inter gladios scriptum erat, * 1.215 Ecce gladii duo hic; in mo∣dum citationum ad Ecclesias regni cathedrales: ut si quos invenirent contradictores, juxta quod provisum fuerat punirent eos.

PER id tempus, 16. Cal. Januarii habitum est apud sanctum Albanum ingens Consistorium Abbatum, Priorum, Archidiaconorum, cum fere tota Nobili∣tate regni Magistrorum & Clericorum: qui omnes ad hoc convenerunt per Man∣datum Domini Papae, ut celebrarent divortium inter Comitissam Essexiae, & virum suum; si ratio id dictaret. In crastino autem, Consistorio soluto, cum singuli re∣dirent ad propria, Clericus quidam Romanus, nomine Cincius, qui Ecclesiae sancti Pauli Londinensis erat Canonicus, per praedictam universitatem, (ut creditur) non longe a villa sancti Albani captus est, & abductus a viris armatis, & capitibus ve∣latis. Sed Magister Johannes Florentius Norwicensis Archidiaconus, qui huic consisto∣rio affuit, ab hac captione evasit; & ad urbem Londoniensem fugiens, delituit ibidem multis diebus. Cincius vero post quinque septimanas, crumenis (ut dici∣tur) evacuatis, ad urbem Londinensem sanus & incolumis est reductus.

ANno Domini 1232. Rex Anglorum Henricus fuit ad Natale apud Wintoniam Cui Petrus ejusdem urbis Antistes necessaria omnia procuravit; & festiva tam* 1.216 Regi, quam suis exhibuit indumenta, cum donativis. In illis autem diebus natali∣tiis distracta sunt horrea de Wingham cujusdam Romani ditissima, per praedictam uni∣versitatem, ut creditur, a paucis armatis servientibus & capitibus velatis. Procura∣tor vero illius Ecclesiae & custos, cum talem violentiam inspexisset, venit ad Vice∣comitem regionis; & de violata pace Regis, & injuria Domino suo illata ei paten∣ter ostendit. Ac Vicecomes mittens ad locum ministros suos cum militibus quibus∣dam vicinis, jussit inquiri, quidnam hoc esset. Venientes quoque ad horrea Mili∣tes memorati, invenerunt homines illos armatos & sibi penitus ignotos, qui jam ex maxima parte horrea evacuaverant, & bladum bonis conditionibus & ad commodum totius provinciae vendiderant; sed & Pauperibus charitative petentibus ex animo conferebant. Milites vero qui advenerant, cum interrogassent eos; unde essent, qui pacem Regis offendere, & talia facere praesumebant? illi continuo milites seor∣sum vocantes, ostendebant Literas Regis patentes adulterinas & sophisticas, prohi∣bentes ne quis eos praesumeret impedire. At milites hoc audientes, tam ipsi quam alii, qui advenerant, pacifice recesserunt. Sicque infra dies quindecim distractis omnibus, armati illi de loco recesserunt, loculis plene refertis. Tandem cum haec violentia ad notitiam Rogeri Londonensis Episcopi pervenisset, convocatis Decem Episcopis in Crastino beatae Scholasticae Londoniis in Ecclesia beati Pauli, omnes hu∣jus violentiae authores Anathematis sententia percussit; involventes etiam illos, qui in Cincium, Londinensis Ecclesiae Canonicum, manus injecerant violen∣tas, cum universitate praedicta, & illis omnibus qui fecerunt sigillum & literas suprascriptas. So much did these Bishops comply with the Pope out of fear and flattery, to enslave themselves, our Church and Realm, to the Tyrany and Rapines of these Romish Harpyes, whom the people still persecuted and spoiled notwith∣standing this excommunication. For

EOdem Anno distracta sunt horrea Romanorum per totam fere Angliam a viris quibusdam armatis, et adhuc ignotis, bonis conditi∣onibus,* 1.217 et ad commodum multorum. Et opus, licet temerarium, in solennitate Paschali inchoantes, sine contradictione et libere, quod in∣ceperant compleverunt. Largas eleemosynas advenientibus distribu∣ebant egenis, et quandoque nummos inter pauperes seminantes, eos colligere hortabantur. Delituerunt clerici Romani in Abbatiis, de in∣juriis sibi illatis murmurare non audentes: quia elegerunt potius res suas amittere, quam puniri sententia capitali. Erant autem hujus temeritatis auctores viri quasi quater viginti, & quandoque minus, qui magistrum habentes Willielmum quendam cognomento Witham (sive Robertum de Thin∣ge, militem & virum generosum, sed sic palliatum) ejus omnia obtemperabant praeceptis. Sed cum post modicum tempus haec quae facta fuerant, ad summi Ponti∣ficis notitiam pervenerunt, indignatus est valde; & misit literas ad Re∣gem Anglorum mordaces nimis, & increpatorias, quod tales in regno suo fieri permisit rapinas viris Ecclesiasticis: non habens respectum ad sacramenta quae juraverat tempore Coronationis suae, non solum de pace Ecclesiae manutenenda, verum etiam de recta Iustitia tam cle∣ricis quam laicis conservanda. Mandavit igitur in eisdem literis Regi, sub poena excommunicationis et Interdicti firmiter praecipiens; quatenus diligenti facta inquisitione, si quos hujus violentiae inve∣niret auctores, tam graviter puniret obnoxios, ut ex poena illorum caeteris metum incuteret et terrorem. Dedit etiam Petro Wintoniensi Episcopo, & Abbati Sancti Edmundi, per literas in mandatis, ut in Australi parte Angliae, facta inquisitione diligenti, quoscunque hujus rei invenirent culpabiles, tam diu denunciarent eos excommunicatos, quousque Romam venirent a sede Apostolica absolvendi. Similiter in parte regni

Aquilonari, Archiepiscopo Eboracensi, Episcopo Dunelmensi, & Johanni natione Romano & Eboracensi Canonico, idem Papa eadem inquisitione commissa, praecepit, ut illius violentiae transgressores Romam mitterent absol∣vendos, appellatione non obstante. (Such an imperial mandatory power over the King, Bishops and subjects, thus to cite them to Rome, did he then usurp.)

FActa igitur inquisitione de violentia memorata, tam a Rege quam ab Episcopis & exe∣cutoribus predictis, & sacramento mediante cum examinationibus & ••testibus pro∣ductis, inventi sunt multi transgressores, quidam de facto, quidam de consensu: quorum nonnulli Episcopi erant & Clerici Regis, cum quibusdam Archidiaconis, ac Decanis, militibus etiam & laicis multis. Quidam vero Vicecomites, & eorum praepositi & Ministri, pro eodem excessu Rege jubente, capti sunt, et incarcerati, et alii prae¦timore sibi per fugam consulentes a quaerentibus non sunt inventi. Principalis autem Domini Regis fustitiarius Hubertus de Burgo, ex hoc arguitur fuisse transgressor, quod praedonibus illis tam literas Regis patentes, quam proprias exhibuerat, ne quis eos de praefata violentia praepediret. Venit praeterea ad Regem inter caeteros, Robertus de Thinge, juvenis elegans, & miles strenuus, ex partibus Angliae Aquilonaribus origi∣nem praeclaram ducens: Qui aliis consentientibus, fruges Romanorum vendiderat, & Willielmum Wither se nominari fecerat, quinque servientes armatos, & hujus violentiae auctores circumduxerat: protestans manifeste, quod in odium Romanorum, & causa justae ultionis transgressus fuerat, qui per sententiam Romani Pontificis, et fraude manifeste nitebantur eum ab unica, quam habuit Ecclesia, spoliare. Addidit etiam, quod maluit ad tempus injuste excom∣municari, quam suo beneficio sine Iudicio spoliari. Tunc Rex & executores praefati, militi dederunt consilium, ut quia in canonem latae sententiae inciderat, Romam absolvendus properaret: & jus suum coram domino Papa protestaretur, & quod Ecclesiam juste pariter & canonice possidebat. Dedit etiam ei Rex literas ad Papam testimoniales, de jure suo deprecans obnixe, ut militem illius intuitu ex∣audiret.

EOdem anno, Rogerus Londinensis Episcopus, accusatus inter alios de consensu super di∣strictione* 1.218 frugum Romanorum, saltem de consensu, profectus est ad sedem Aposto∣licam, ut suam ibi purgaret innocentiam. Qui post multos labores, & spoliationem obiter, & emunctionem loculorum in curia, demum vexatus inaniter remeavit. Nec multo post aegre sustinens usurarios Christianos, quos Caursinos appellamus, in civitate sua habitare, & foenora sua variato nomine palliantes exercere, conabatur eos a Diocaesi sua propulsare; sed ipsi recalcitrantes Romanae curiae fulti patrocinio, ipsi, post multos quibus exagitaverant, labores, silentium imposuerunt. Such was the Tyranny, Usury of the Pope and his Instruments, and so ineffectual the power either of the King or Bishops to withstand or redresse their intollerable usurpations and exactions.

You heard before out of Matthew Paris, that the King upon the Popes peremp∣tory mandate to him, issued forth Writs to inquire after and punish those who sei∣sed on the goods, and threshed out the corn of the Romans; I shall present you with two of them out of our Records.

MAndatum est Vicecomiti Hereford, quod sicut seipsum diligit, & in fide qua* 1.219 Regi tenetur, diligenter inquirat per sacramentum Proborum & legalium hominum de Comitatu suo, qui homines se fecerunt de familia Wither. vel cujusli∣bet alterius, & itinerantes fuerunt per eundem Com. ad triturandum & vendendum blada, & alia bona clericorum Romanorum, & aliorum distrahenda & asportanda; & qui homines de Com. tuo dicta blada manibus suis trituraverunt, & eadem blada & alia bona vendiderunt & distraxerunt. Omnes autem eos de Balliva sua quos inquirere poterit, ibidem sic itineratos fuisse, capiat, & in prisona Regis salvo custodiat, donec a Rege aliud habuerit mandatum; & eos qui dicta blada trituraverunt, & eadem bona & alia bona vendiderunt & distraxerunt, ponat per vadium, & salvos plegios, quod sint coram Rege quando praeceperit, inde responsuri, & Inquisitionem inde factam sub sigillo suo, & sigillis eorum per quos facta fuerit, Regi mittat; & hoc breve. Teste Rege apud Westmonasterium octavo die Maii. Eodem modo scribitur omnibus Vice∣comitibus Angliae.

What execution was done upon these Writs especially against Hubert de Burgo, his Lands in several Counties, this Record will evidence.

MAndatum est Vicecomiti Essex, quod de Manerio de Hadfeld Peverel, quod* 1.220 est in mann H. de Burg. sine dilatione plenam seisinam habere faciat Rober∣to Passelewe, ad respondendum de exitibus ejusdem manerii Clericis Romanis, Itali∣cis & aliis, de dampnis eis per ipsum H. illatis, donec super praedictis dampnis eis fuerit satisfactum.

Teste Rege apud Westmonasterium septimo die Februarii.

Per ipsum Regem.

Eodem modo scribitur Vicecomitibus Norff. & Suff. de Maneriis, de Burg, Sutherton, Beston, Leminton, Rugham, Warnegay, Stowe, Rouberton, & Fineberg. Bedf. & Buck. de maneriis, de Aspel. & Henlawe, cum pertinentiis Nor∣tha pton. de terris in Ringsted, Chelveston, Caldecot, & Stanwic. Glouc. de terris in Elmore. & in Menstreworth. Eborum, de terris in Herthull, Dorset, de terra in Win∣frod. Sussex, de terris in Flestyng, & Porteslad. Surr. de terra de Stienes, Warw. de ter∣ra in Wuleward. Kanc. de terris in Tunshal, Newton, Acholt, Ruseland, & Kingesdon. Noting. de terra in Wetel.

Matthew Paris informs us, that this Hubert de Burgo, Anno 1232. being cheif Justice of England, the Kings principal faithfull Counseller, the greatest op∣posor of the Popes usurpations and extortions, was by the power of the Pope and of Peter Bishop of Winchester, sodenly removed from all his Offices, and impeached of several crimes; some of them amounting to High-Treason, amongst other par∣ticulars, most insisted on.

REX instanter exegit ab eo ratiocinium de Episcopatibus, & custodiis sine War∣ranto;* 1.221 quae pertinent ad Dominum Regem. Item, de injuriis et dam∣nis illatis, et clericis Romanis et Italicis, et nunciis domini Papae; contra voluntatem domini Regis, per auctoritatem ipsius Huberu tunc Justiciarij, qui nullum consilium voluit apponere, ut illa cor∣rigerentur; quod facere tenebatur ratione officij sui, ad Justitiari∣um pertinentis. Hereupon Hubert, to prevent the rage and danger of his enemies upon those accusations fled to the Church of Merton, and there took sanctuary, whence the King commanded the Major of London by his Letters (the Londoners being his mortal enmies) to pull him forcibly, and bring him to him alive or dead; which the Major and Citizens readily undertaking and marching thither with a great force; the King, by the advice of the Earl of Chester (fearing the ill consequence of such a tumult) sodenly countermanded them thence, to their great discontent. After which Hubert to avoyd apprehension taking sanctuary in a Chappel in Essex, Godfry of Cranecumbe, (whom the King sent to apprehend him with 300. armed men, under pain of death) finding the Chapel dores shut, violently brake them open, appre∣hended Hubert and carried him thence bound with cords, a prisoner to the Tower of London. Whereupon the Bishop of London, under a pretext of violation of sanctuary, made this bold Encroachment upon the King and his Crown.

MAne vero facto, cum Rogerius Londinensis Antistes cognovisset, quo ordine Hubertus extractus fuisset de Capella, venit celer ad Regem, increpans eum audacter, quod pacem Sanctae Ecclesiae violaverat, dixitque, quod nisi ipsum cum festinatione a vinculis liberatum remitteret ad Capellam, a qua erat violenter ejec∣tus & extractus; ipse omnes hujus violentiae auctores excommunicationis sententia innodaret. So insolent were the Bishops then grown by the Popes example. Whereupon Rex autem, licet invitus, reatum suum intelligens, remisit Hubertum ad capellam, ubi captus fuerat, a militibus armatis, restituitur ab eisdem, Quinto Calend Octobris. Quo facto, Rex dedit vicecomitibus Herefordiae & Essexiae in mandatis, sub poena suspendii, quatenus in propriis personis, & cum omnibus hominibus duorum Comitatuum, capellam obsidione vallarent, & ne Hubertus evaderet, vel a quoquam cibum acciperet, explorarent. At Vicecomites praefati, sicut eis praeceptum fuerat ad locum venientes, Capellam cum domo Episcopi, quae prope erat obsidentes, cinx∣erunt Capellam & locum per gyrum fossato lato satis & alto, decernentes ibi Quadra∣gimta

dierum excubias observare. Et Hubertus haec omnia aequanimiter ferens, pu∣ram habens conscientiam, ut dicebat, causam suam Deo secretorum conscio com∣mendabat, rogans jugiter divinam clementiam, quatenus illum ab instanti periculo liberaret: sicut ipse super omnia honorem Regis semper dilexerat, eatenus & salu∣tem. Et in praedicta Capella die ac nocte precibus incumbebat indefessus. Sed Rex, ipsius meritis male respondens; cui tanto servierat studio, quod Regi soli sibi placere sufficiebat, nunc in tali statu constitutus est, quod Rex omnibus generali∣ter prohibuit, ne quis pro eo rogaret, vel de Huberto in ejus praesentia faceret mentionem.

After this (Anno 1233.) the Bishop of Winchester conspiring Huberts death, he* 1.222 procured a Souldier to carry him out of the Castle, where he was kept close Prisoner in Chains, into the Church adjoyning; the rest of the Garrison Souldiers thereupon running tumultuously to the Church, Invenerunt eum ante Altare Crucem Domini∣cam manibus bajulantem. Quem atrociter arripientes, & fustibus pariter ac pugnis impie caedentes & pellentes, cum duobus liberatoribus suis illum ad Castellum rap∣tim reducunt; & graviori quam prius custodiae committunt. Sed res gesta cum ad aures Roberti Saruburiensis Episcopi pervenisset, (He in imitation of the Bishop of Londons president) venit celeriter ad Castellum, praecipiens ipsis Ecclesiae violatori∣bus, ut Hubertum ad pacem Ecclesiae quantocius reductum, in illo statu quo illum invenerant, dimitterent absolutum. Sed Castellani tumultuose satis Episcopo re∣spondentes, dixerunt, se malle quod Hubertus suspenderetur, quam ipsi. Et cum illum reducere noluissent, Episcopus de commissa sibi potestate, omnes nominatim excommunicavit qui eum detinebant, et qui in eum manus in••icerant violen∣tas. Tunc Episcopus ille, conjuncto sibi Rogero Londinensi Episcopo, & quibusdam aliis Episcopis, venit ad Regem, super injuria Huberto illata coram eo querelam depo∣nens; nec prius ab eo recessit, quam Huberti liberationem impetravit: & sic in Ec∣clesia concedente, sed invito Rege, remissus est decimo quinto Calend. Novembris. Sed Rexiratus, Vicecomiti provinciae illius dedit per Literas in mandatis, ut Ecclesi∣am obsideret, donec Hubertus in ea ex ciborum inedia moreretur. Such was the insolency and usurpation of these Prelates upon the Crown, as thus to rescue a Pri∣soner impeached of High Treason, even against the Kings will, and to excommu∣nicate all his Officers, who apprehended him by the Kings command; when as * 1.223 Sanctuarie extended not to every Church or Chappel, nor yet to Cases of Treason, and was a most grosse abuse and usurpation upon the Crown.

The like insolency and encroachment the Bishop of London used, in the case of the Bishop of Carliste.

PEr idem tempus, Walterus Carleolensis Episcopus, quibusdam injuriis a Rege sibi,* 1.224 ut dicebat, illatis, apud Doveram navem erat ingressus, ut transfretarer. Su∣pervenerunt autem quidam ministri Regis, ejicientes eum cum suis omnibus de navi: & firmiter ex parte ipsius Regis prohibebant, * 1.225 ne absque illius licentia de Regno ex∣iret. Applicuit autem tempore quo haec facta erant ibidem, Rogerus Londinensis Episcopus, a Curia Romana reversus: qui videns injuriam, quae praefato inferebatur Episcopo, (though Dover was out of his Diocesse and Jurisdiction) excommunicavit omnes qui in eum manus injecerant violentas. Et inde profectus ad Regem, invenit eum apud urbem Herefordensem in Wallia cum exercitu copioso. Ubi in prae∣sentia Regis, & quorundam Episcoporu••••, de violentia Carleolensi Episcopo illata, supradictam excommunicationis sententiam innovavit: (though quite out of his Diocesse) non mediocriter Rege murmurante, et ne talem ferret sen∣tentiam prohibente: (an intollerable insolent presumption and Ʋsurpation on his Royal Prerogative.) Cum quo etiam omnes qui affuerunt Episcopi, illos excommunicaverunt universos, qui huius perturbationis occasionem prae∣stabant. Every Bishop being then grown a second Pope, and sending abroad their Thunderbolts of Excommunication against the Kings Officers, for obeying his Re∣gal commands, as prejudicial to their pretended privileges.

The Pope this year to enlarge his Jurisdiction over all Monasteries throughout* 1.226 England, and other parts of the world, to gain monies by Appeals to Rome, and make them more submissive to his Exactions, appointed special Visitors over them in all places by his Bulls, expressing in general terms, the viciousnesse and enormities of Monks and Monasteries in that age, which he held himself obliged both in duty and conscience to redresse, though not to reform his own or Agents rapines and excesses.

HOc quoque Anno, Papa Gregorius constituit visitatores super viros religiosos* 1.227 per orbem generaliter universum Christi nomine insignitum, sub hac forma. Gregorius Episcopus, Venerabilibus fratribus Suffraganeis Ecclesiae Cantuariensis, sa∣lutem & Apostolicam benedictionem. Egressus a facie Dei Sathan, ad fortia manum mittens, de sua calliditate confisus, vitiorum laqueis ir retire molitur electos, in sortem domi∣nicam evocatos: majores ibi parans ille tortuosus insidiator insidias, ubi graviores conspex∣erit corruptelas. Sane cum frequenter ad nostram audientiam pervenisset, quod Mona∣steria Cantuariensis provinciae in * 1.228 spiritualibus enormiter & temporalibus, per maliciam & incuriam in eis habitantium, sunt collapsa, nos culpas eorum nolentes ulterius sub dissi∣mulatione transire, ne si eas dimiserimus incorrectas, ipsas nostras efficere videamur, Mo∣nasteriis illis, quae ad Romanam Ecclesiam nullo noscuntur medio pertinere, in eadem provincia constitutis, Visitatores, Reformatores, & Correctores, tam in capite quam in membris deputavimus speciales. Plenaria sibi potestate concessa, ut visitantes eadem Monasteria vice nostra corrigant, & reforment, quae in ipsis correctionis & reformationis officio noverint indigere, constitutionibus vel correctionibus aliis in provinciali capitulo ritè factis, in suo robore nihilominus duraturis. Licet autem nobis in plenitudinem potestatis assumptis, cura cunctorum immineat generalis, quia etiam vos, qui vocati estis in partem sollicitudinis, super grege vobis commisso specialiter decet esse sollicitos & attentos, ne ovis morbida pereat, universitatem vestram monemus & hortamur, in virtute obedientiae districte vobis praecipiendo mandantes, quatenus singuli vestrum, tam in Civitatibus quam in Dioce sibus vestris, per vos-ipsos, aut per viros religiosos, qui experimento rerum in hu∣jusmodi visitationibus sunt instructi, loca Monachorum, & Canonicorum regularium, necnon saecularium Clericorum, vobis subjecta, visitare curetis, tam Authoritate nostra quam vestra, generaliter universa reformantes & corrigentes, in capite & in membris, omni gratia & timore postpositis, in eisdem quae reformanda noveritis & etiam corrigenda. Salvis his, quae circa religiosos in provinciali capitulo provide sunt statuta, juxta consti∣tutionem Concilii generalis, contradictores per censuram Ecclesiasticam, appellatione post∣posita, compescendo: Praeceptum nostrum taliter impleturi, quod ultionum Deus, in illo tremendo judicio, qui unicuique juxta opera sua reddit, de manibus non requirat sangui∣nem eorundem, & nos, ad limam correctionis Apostolicae apponere non cogamur. Data Spoleti, quinto Idus Junii, Papatus nostri anno sexto. Aliis autem Ecclesiis & viris religiosis, qui immediate ad Romanam spectabant Ecclesiam, non Episcopos, sed Ab∣bates, ordinis Cisterciensis maxime, & Praemonstratensis, visitatores dedit; viros sci∣licet indiscretos, & nimis asperos; qui in hac visitatione ita insolenter & immiseri∣corditer processerunt, quod pluribus Monasteriis rationis metas excedentes, compu∣lerunt multos ad remedium appellationis confugere. Qui Romam profecti, post multas pecuniae effusiones, & labores, visitatores alios impetrarunt. Et ut tandem breviter dicatur, ista visitatio per orbem universum, ad ordinis potius defor∣mationem, quam reformationem processit; dum omnes, qui in diversis orbis partibus unicam Beati Benedicti sequuti fuerant regulam, per novas constitutiones ita inveniantur * 1.229 ubique discordes, quod ex omnibus coenobiis, vel aliis virorum religiosorum Ecclesiis, vix duo habeantur in norma vivendi concordes: Verum Ab∣bas quidam Montis belli, dum in hac visitatione procedere formidaret, consuluit Dominum Papam super dubiis quibusdam articulis: a quo, in forma procedendi, ta∣lem meruit habere responsionem. Ea quae pro religionis honestate, & religiosorum salute provide ordinantur, Apostolico sunt munimine roboranda, ut suscipiantur de∣votius, & diligentius observentur. Cum ergo per dilectum filium Abbatem Montis belli, quaedam capitula nobis fuerint praesentata, quae ad castigandum transgressiones multiplices & excessus, quos in quibusdam coenobiis invenerant, videbantur pro sa∣lute ac honestate nostra laudabiliter statuenda. Nos examinari & corrigi fecimus, & praecipimus, ut inviolabiliter observetis, quae sigillis venerabilium fratrum nostro∣rum Hostiensis & Tusculanensis muniri fecimus ad cautelam. Et adhuc volumus, & praecipimus Authoritate Apostolica, ut visitatores ad generale capitulum, convo∣cent

Abbates & Priores non habentes, Abbates proprios, tam exemptos, quam non exemptos, qui non consueverunt capitulum celebrare, praesidentes in ipso capitulo generali, Canonico impedimento ablato. Eos igitur qui contempserint, vel neg∣lexerint convenire, cessante cujuslibet appellationis obstaculo, per censuram Ecclesi∣asticam venire compellant, & usque ad satisfactionem condignam, quam in eos tule∣rint rite, non relaxent. Eadem censura facturi, quae in eodem capitulo deliberatione provida fuerint ordinata, firmiter observari, reddituri tam ipsi, quam visitatores, & alii quilibet, ministerii Domino, in cujus conspectu nuda sunt omnia & aperta, in extremo examine, rationem. Sed & omnem sollicitudinem & diligentiam, circa correctionem & reformationem ordinis ad visitationem coenobiorum studeant adhi∣bere. Porro cum visitatores, secundum statuta generalis Concilii, in generali Abba∣tum capitulo processerint ad visitationis officium exequendum, de statu Monasterio∣rum & observandis regularibus observantiis, diligenter inquirant, & tam in spiritua∣libus, quam in temporalibus, corrigant & reforment quae viderint corrigenda: ita quod Monachos delinquentes, per Abbates loci corrigi faciant, eisque injungi poe∣nitentiam salutarem, juxta Beati Benedicti regulam, & Apostolica instituta, & non secundum normam pravae consuetudinis, quae jam pro lege quibusdam Ecclesiis ino∣levit. Ipsi autem visitatores, Monachos quos contumaces invenerint & rebelles, juxta modum culpae, vice nostra, regulari censura compellant absque personarum delectu, non parcendo rebellibus ob suam pertinaciam, vel potentiam amicorum: quin ovem morbidam ejiciant ab ovili, ne inficiat oves sanas. Si vero Abbates in corrigendis, juxta visitatorum mandatum & regularia instituta, seipsis, suisve Mona∣chis, inventi fuerint negligentes, proclamentur, corripiantur, & ita puniantur pub∣lice in capitulo generali, quod poena eorum sit aliis in exemplum. Prout si Abbas aliquis non exemptus, fuerit a visitatoribus nimis negligens & remissus inventus, id loci Diocesano denuncient sine mora, & per illum detur ei fidus & prudens coad ju∣tor, usque ad capitulum generale. Quod si dilapidator inventus fuerit, aut alias me∣rito amovendus, per Diocesanum, postquam sibi a visitatoribus fuerit denunciatum, amoveatur absque judiciorum strepitu a regimine Abbatiae & a Monasterio: provi∣deatur interim administrator idoneus, qui temporalium curam gerat, donec ipsi Mo∣nasterio fuerit de Abbate provisum. Quod si forsan Episcopus hoc implere nolue∣rit, vel neglexerit: visitatores, vel praesidentes in capitulo generali, defectum E∣piscopi ad sedem Apostolicam non differant intimare. Haec eadem circa exemptos Abbates fieri praecipimus, depositione tantum ipsorum sedi Apostolicae reservata. Ita tamen, ut Abbate, qui videbitur amovendus, interim per visitatores vel in capi∣tulo praesidentes, ab administratione suspenso; administrator idoneus Monasterio deputetur. Illorum autem excessus, & alia quae visa fuerint intimanda capitulis, praesidentes nobis denuncient per fideles nuntios & prudentes; quibus de communi Abbatum contributione, juxta cujuslibet facultatem, sufficientes ministrentur expen∣sae. Sequentes autem visitatores, Priorum perquirant vestigia diligenter visitato∣rum; & eorum negligentias & excessus referant sequenti capitulo generali, ut juxta culpam, debitam poenam portent. Et haec de visitatione sunt manifestata.

Item, scripsit Dominus Papa super eadem visitatione facienda in Ecclesiis exemp∣tis, in Provincia Cantuariensi sitis, in haec verba. Gregorius Episcopus, servus ser∣vorum Dei, dilectis filiis de Boxle, Cisterciensis, & de Bekeham, Praemonstratensis or∣dinis, Abbatibus Roffensis & Cicestrensis Diocaesum, & Praecentori Ecclesiae Christi Cantuariensis, salutem & Apostolicam benedictionem. Ille callidus supplantator, ca∣lumniator iniquus, qui non miratur quod flumen absorbet, nisi & ut Jordanis influat in os ejus, escas concupiscens electas, illis jacit pedicas in jacturam, qui stare probabiliter vide∣bantur: * 1.230 eosque variis incursibus non desinit attemptare, qui, ut ejus effugerent laqueos, se in claustralibus Castris receptarunt. Quare nos, & istius obviare malitiae, & horum, prout interest nostra, saluti consulere cupientes, libenter remedia quae possumus, procuramus, ut praeda de illius faucibus auferatur. Intelligimus siquidem, quod nonnulla Monasteria exempta Cantuariensis Diocesis, in spiritualibus deformata, & in temporalibus sint gravi∣ter diminuta: Dum * 1.231 Monachi & Moniales eorum, Diabolica suggestione seducti, im∣memores pacti Domini Dei sui, quo non solum sua, sed seipsos professione ordinis abnega∣runt; nec Ananiae & Saphirae mortis sententiam formidantes, non sine furti nota & noxa, Monasteriorum bona impropriè sibi appropriant & retentant, * 1.232 venantur non vinialiter lucra pecuniaria mercimoniis & usuris, sed & disciplina Monastica ordinis profligati personae patent contemptui, & religio blasphematur. Ne igitur talium culpas nostras efficere vi∣deamur,

dum eas reliquerim••s incorrectas, visitationem, correctionem, & reformationem Monasteriorum ipsorum, tam in capite quam in membris, vobis, de quorum fide ac discreti∣one indubitatam fiduciam obtinemus, super his & aliis committimus confidenter; con∣cessa vobis super praedictis, appellatione remota, plenaria potestate, ac statutis in princi∣pali capitulo rite factis, in suo robore nihilominus duraturis. Quocirca discretionem ve∣stram rogamus, & exhortamur attente, per Apostolica vobis scripta, in virtute obedientiae districte praecipiendo mandantes, quatenus praemissa juxta spem nostram talifer exequi stu∣deatis, quod Deo gratum, & nobis posset esse acceptum. Contradictores, si qui fuerint, per censuram Ecclesiasticam, appellatione postposita, compescatis: alioquin in extremo examine de manibus vestris requirat eorum sanguinem Dominus ultionum. Quod si non omnes his exequendis poteritis interesse, duo vestrum nihilominus ea exequantur. Data, &c.

Mandati igitur hujus executores vehementius, & secus quam deceret, se primo in Abbatiam Sancti Augustini Cantuariensis ingerentes, seque supra se incomposite effe∣rentes, praecipue Abbas de Boxle, adeo Monachos perterruerunt, quod ad remedium appellationis coram praesentia Domini Papae necessario confugerunt: & Romam profecti, consumpto labore & effusa pecunia, alios visitatores impetrarunt. Simili∣ter & illi de Westmonasterio, & illi de Sancto Edmundo, quorum Abbas piae memoriae Richardus, cognomento de Insula, genere clarus, sed moribus clarior, dum ut par∣ceret expensis, in partibus commorans transmarinis, viam ingressus est carnis uni∣versae. Abbas vero Sancti Albani & Conventus, privilegiorum eminentiis, quibus insignita est Ecclesia Beati Albani Anglorum proto-Martyris, innitentes; inducias se∣mel & iterum petierunt. So as all this Visitation and intended Reformation ended in Appeals to Rome, to fill the Popes and his Officers purses.

King Henry not only to demonstrate his Charity, but Piety and Supremacy in causes Ecclesiastical, erected a special Church, House, and forme of Government for the Jews, converted to the Christian Religion.

CIrca idem tempus, Rex Angliae Henricus, quandam decentem Ecclesiam & Con∣gregationem* 1.233 Conventuali sufficientem, cum quibusdam aedificiis adjacentibus, propriis sumptibus fabricavit; in loco ubi domum Conversorum, pro redemptione animae suae & Regis Johannis Patris sui, & omnium antecessorum suorum, constituit; anno Regni sui decimo septimo, videlicet Londoniis, haud procul a veteri Templo. Ad quam domum confugientes Judaei conversi, relicta Judaismi cae∣citate, sub quadam honesta vivendi regula, certum haberent in tota vita sua domicilium, tutum refugium, et sufficiens vitae sustenta∣mentum, sine servili labore et foenoris emolumento. Unde factum est, quod in brevi Congregatus est ibidem Conversorum numerus copiosus, & ibi∣dem baptizati & Christianorum lege instructi, vivunt laudabiliter, perito rectore ad hoc specialiter deputato gubernati. Similiter Spiritu-Sancto tactus, & pietatis in∣tuitu compunctus Rex Angliae Henricus, quoddam nobile Hospitale Oxoniis consti∣tuit, non procul a ponte; ut ibidem infirmi & peregrini suae remedium reciperent sanitatis & necessitatis.

As the King erected this House and Church for the converted Jews, so by his Royal Prerogative, upon a complaint the very next year, he resolved, that the Wife of a converted Jew, who refused to turn Christian with her Husband in his life time, should have no Dower of his House or Lands after his death, as this me∣morable Record informs us.

OStensum est Regi ex parte Isaac de Cantuar. Judaei, quod cum emerit de Abbate* 1.234 Sancti Augustini Cantuar. quandam domum in Cantuaria quae fuit Augustini, conversi, & quam idem Augustinus postquam se converterat, dederat praedictae domui Sancti Augustini, Chera Judaea, quae fuit uxor praedicti Augustini, petit versus prae∣dictum Isaac dotem suam, de domo praedicta: Quia vero contra Justitiam est, quod ipsa Chera dotem petat vel habeat de tenemento, quod fuit ipsi∣us viri sui, ex quo in conversione sua noluit ei adhaerere et cum eo con∣verti, Mandatum est Justic. ad custodiam, &c. quod si ita est, de caetero placi∣tum inde non teneant. Teste Rege apud Cantuar. Quinto die Aprilis.

This year the King received Letters from the Pope concerning Hugh de Burgo,* 1.235 the great opposer of his Usurpations, (then in disgrace) as this Record informs us.

REX, Margaritae Uxori H. de Burgo, salutem. Mittimus ad vos Robertum de* 1.236 Briwes, Vicecomitem Norff. & Suff. ad loquendum vobiscum super quibus∣dam Literis impetratis in Curia Romana, pro praedicto Domino vestro & vobis, cui fidem habeatis, in hiis quae vobis dicet, ex parte nostra, de negotio praedicto. Teste Rege apud Westmonasterium, septimo die Februarii.

The Bishops meeting together at Gloucester Anno 1234. the King being jealous* 1.237 that they intended to consult of some things prejudicial to his Crown, State, and Dignity, (as they had frequently practised in former times) sent this memorable Writ of Prohibition to them, not to treat of any thing of this nature, under pain of seising their Baronies.

MAndatum est omnibus Episcopis qui Conventuri sunt apud Glouc. die Sabbathi* 1.238 in crastino Sanctae Katharinae, firmiter inhibendo, quod sicut Baronias suas quas de Rege tenent, diligunt, nullo modo praesumant tenere de aliquibus quae ad Coronam Regis pertinent, vel quae personam Re∣gis, vel statum suum, vel statum consilii sui contingunt. Scituri pro certo quod si fecerint, Rex inde se capiet ad Baronias suas. Teste Rege apud Hereford. Vicesimo tertio die Novembris.

After this the King and Bishops meeting at a Conference at Westminster, the King charged some of the Bishops with a design and endeavour to deprive him of his Crown, which they denyed; whereupon one of them in a great rage, though out of his Diocesse, excommunicated all those who raised such a report of them; which done, admonishing him to put away his evil Counsellors, and reform some other particulars, they threatned to excommunicate the King himself, and all contra∣dictors of their proposals, unlesse they speedily submitted to them; as Matthew Paris thus stories.

REX Anglorum venit ad Colloquium apud Westmonasterium in Purificatione Beatae* 1.239 Mariae, in quo quosdam Episcopos et maxime Alexandrum Cestrensem Episcopum graviter increpavit, de nimia familiaritate Comitis Mareschalli, et quod ipsum a Regni solio depellere nitebantur. Episcopus autem ille. prae∣nominatus, Pontificalibus indutus, cum talia sibi objecta cognovisset, necnon quos∣dam qui Regi suggesserunt exasperando, Episcopos foventes partes Mareschalli Velle alium Regem creare, commotus est vehementer, maxime adversus Rogerum de Cantelu, legistam, arguens eum sceleris paterni, dicens, quod Patris sui proditoris & suspensi pro eadem proditione, sequens vestigia patrissavit. Excommunicavit igi∣tur incontinenti omnes, qui contra Regem iniquitatem hujusmodi sceleris cogitabant, vel super Episcopos, qui omnino de salute et honore Regis sollicitabantur, malitiose talia imponebant. Et sic manifestata Episcoporum ac probata innocentia, confusis discordiae seminatoribus, siluit legista praenominatus, ab anathemate, ut videbatur, non immunis. Sic igitur intervenientibus Episcopis qui aderant, pacificatus est Alexander C••strensis Episco∣pus, & quievit spiritus illius, nimis ante amaricatus. Affuit quidem huic Colloquio Magister Edmundus Cantuariensis electus, cum multis Episcopis Suffraganeis, qui om∣nes Regis & Regni desolationi condolentes, venerunt ad Regem, & quasi uno corde, animo, & ore, dixerunt. Domine Rex, dicimus vobis in Domino, ut fideles vestri, quod consilium quod nunc habetis, & quo utimini, non est sanum nec securum, sed crudele & periculosum vobis & Regno Angliae; Petri videlicet Wintoniensis Episco∣pi, (a meer fire-brand, and bloody Tyrant) & Petri de Rivallis, & complicium suo∣rum. In primis, quia gentem Anglicanam odio habent & contemnunt, vocantes eos proditores, & facientes omnes sic vocari, & avertentes animum vestrum ab amore gentis vestrae, & corda nostra & gentis vestrae a vobis, quod apparet in Mareschallo, qui melior homo est terrae vestrae, quem per mendacia interseminata a vobis elon∣gantes perverterunt. Et per hoc idem concilium, scilicet per dictum Episcopum,

amisit Pater vester Rex Johannes primo corda gentis suae, deinde Normanniam, post, alias terras, & in fine totum Thesaurum exhausit, & fere dominium Angliae, & nun∣quam postea pacem habuit. Per idem consilium temporibus nostris turbatum fuit Regnum, & venit Interdictum; et denique factum est Regnum tributarium, et Princeps Provinciarum facta est (proh dolor) ignobilibus sub tributo. Et inita guerra & diu protelata, mortuus est Pater vester quasi extorris, nec in pace Regni vel animi, & sic mortem per eos admodum incurrit periculosam. Per idem consilium contra vos detentum fuit Castellum de Bedeford, ubi multum Thesaurum & strenuos homines perdidisti: ob quam causam, interim Rupellam in ignominiam totius Regni tui amisisti. Item, perturbatio nunc imminens, toti Regno periculosa, per eorum iniquum consilium accidit: quia si per justitiam & rectum judicium terrae tractati fuissent homines vestri, non evenisset ista perturbatio, & haberetis terras vestras non deductas, & Thesaurum inexhaustum. Item, in fide dicimus, qua vobis astringimur obligati, quod Concilium vestrum non est pacis, sed perturbationis terrae, quia sic crescere volunt, qui per pacem non possunt, scilicet per Regni perturbationem, & aliorum exhaeredationem. Item, quia Castella vestra & fortitudinem vestram ha∣bent in manu sua, quasi de gente vestra diffidere debeatis. Item, quia Scaccarium vestrum & omnes custodias & exchaetas maximas habent in potestate sua, placet talis exspectatio, & quomodo vobis respondebunt in fine, ut credimus, comprobatis. Item, quia nisi per sigillum vestrum, vel praeceptum sine sigillo Petri de Rivallis, vix aliquod magnum negotium fit in Regno, quasi vos pro Rege non haberent. Item, per idem Concilium naturales homines de Regno vestro, de Curia vestra expulsi sunt; unde timendum est tam de vobis quam de Regno, cum videamini magis esse in eo∣rum potestate, quam ipsi in vestra, sicut per plurima constat exempla. Item, quia puellam de Britannia & sororem vestram habent sub potestate sua, & alias plures puellas nobiles, & alias mulieres nubiles, cum Wardis & maritagiis, quas dant suis, & disparagant. Item, quia legem terrae juratam et confirmatam, atque per excommunicationem roboratam, pariter et justitiam confundunt et pervertunt, unde timendum est, ne sint excommunicati, et vos, eis communicando. Item, quia non observant alicui promissionem, fidem, vel juramentum, vel scripturae munimentum; nec timent ex∣communicationem. Unde qui a veritate recesserunt, sunt desperati, ut qui in timore remanent, diffidentes. Haec autem fideliter vobis dicimus, & coram Deo & hominibus consulimus, rogamus, & monemus, ut tale consilium amoveatis a vo∣bis, & sicut est in aliis Regnis consuetudo, Regnum vestrum tractetis per fideles ho∣mines vestros, & juratos de Regno vestro. Denunciamus enim vobis in veri∣tate, quod nisi infra breve tempus ista correxeritis, IN VOS, et in omnes alios contradictores per censuram Ecclesiasticam procede∣mus, nihil nisi consecrationem Uenerabilis Patris nostri electi Cantuariensis, expectantes: (An insolent Papal speech to, and Ʋsurpation over the King himself.) Et his ita dictis, Rex humiliter breves postulavit inducias, dicens se non posse ita subito consilium suum amovere, donec de Thesauro suo illis commisso ratiocinium audisset. Et sic solutum est Colloquium, recedentibus cunctis cum fiducia concordiae, celeriter obtinendae.

Not long after, the Archbishop elect of Canterbury being consecrated; Convenerunt* 1.240 ad Colloquium dominica prima in Passione Domini, quae tunc fuit quinto Idus Aprilis, apud Westmonasterium, Rex, cum Comitibus & Baronibus, & Archiepiscopus nuper consecratus, cum suis Suffraganeis, ut Regno perturbato salubriter provi∣derent. Archiepiscopus quidem conjunctis sibi Episcopis, ac caeteris qui aderant Praelatis, ad Regem veniens, ostendit ei consilium suum & Episcoporum, super deso∣latione Regni & periculo imminenti, replicando suprascripta incommoda, in Col∣loquio superius habito sibi expressa. Denunciavit etiam ipsi exprefle, quod nisi celerius errorem dimitteret, et cum fidelibus Regni sui pacifice componeret, ipse incontinenti cnm omnibus qui aderant Praelatis, in ipsum Regem sententiam ferret excommunicationis, (An un∣dutifull menace to his Soveraign Lord, to his own face in Parliament,) et in omnes alios hujus pacis contradictores et concordiae perversores. Rex autem pius, audiens consilium Praelatorum, humiliter respondit,

quod conffli••s eorum in onmibus obtempe••aret. Unde post dies paucos, in∣telligens proprium errorem, poenitentia ductus, praecepit Petro Wintoniensi Episeopo, ut pergens ad Episcopatum suum, curis intenderet animarum; & de caetero Regiis negotiis nequaquam interesset. Petro etiam de Rivallis immutabiliter jussit, cujus Anglia tota dispositionibus subjacebat, ut redditis sibi Castellis suis, & ratiocinium de Thesauris incontinenti redderet, & a Curia recederet, affirmans eum juramento, quod nisi beneficiatus & in sortem Clericorum fuisset admissus, ipse ei ambos oculos eruere faceret. Pictavenses insuper omnes, tam de Curia sua, quam de Castrorum praesidiis expellens, remisit in Patriam suam, praecipiens ut ultra faciem ejus non vi∣derent. Ac deinde Rex, qui modis omnibus pacem sitiebat, misit Edmundum Archi∣episcopum Cantuariensem, cum Episcopis Cestrensi & Roffensi, in Walliam, ad Leolinum & Richardum Comitem Mariscallum, ut cum eis de pace tractarent. Et sic Rex, dimissis iniquis consiliariis suis, revocavit ad obsequium suum naturales homines de Regno suo, subjiciens se consilio Archiepiscopi & Episcoporum, per quos sperabat Regnum perturbatum, ad statum prosperum revocare. Which the Bishop of Win∣chester had principally disturbed.

In this Parliamentary Assembly (as I conceive) it was enacted, That no Assize of Darraine Presentment should be thenceforth taken of a Prebendary, as this Writ informes us.

REX Justiciariis Itinerantibus in Comitatu Linc. salutem. Sciatis, quod* 1.241 coram Uenerabili Patre Cantuariensi Archiepiscopo, et coram majori parte Episcoporum, Comitum, et Baronum totius Regni nostri Angliae, et coram multis aliis consideratum est, quod nulla Assisa de Ultima Praesentatione unquam de caetero capiatur de ali∣qua Praebenda pertinente ad Ecclesiam Cathedralem. Et ideo vobis mandamus, quod si aliqua talis Assisa de caetero coram vobis Arran••ata fuerit, illum non capiatis. Teste Rege apud Westmonasterium, Duodecimo die Octobris. I find mention of this Writ, reciting this Parliamentary Act, in Plac. 18 H. 3. m. 15. Hil. 19 H. 3. Fitzherberts Abridgement, Title Darraine Present∣ment, 23. and his Natura Brevium, fol. 32. D. See 34 E. 1. Quare Impedit, 187.

This year * 1.242 before the Statute of Merton, 20 H. 3. c. 9.) I find this special Writ concerning a Tryal and Certificate of Bastardy, issued to our Bishops, as the usual form in that age, and part of this Kings Prerogative.

REX tali Episcopo, salutem. Sciatis, quod cum A. de tali loco in Curia no∣stra* 1.243 coram Justiciariis nostris apud Westmonasterium, peteret versus B. tantum terrae in tali Villa, idem B. objecit praedicto A. quod nullum jus habuit in terra illa, eo quod natus fuit ante Matrimonium sollempniter contractum inter C. Patrem & D. Matrem ipsius A. Et ideo vobis mandamus, quod convocatis coram vobis convocandis rei veritatem diligenter inquiratis, utrum praedictus A. natus fuit ante praedictum Matrimonium, vel post? et inquisitionem quam inde facere∣tis, nobis scire faciatis per Literas vestras Patentes. Teste, &c. Of which more in due place.

As the King by his Ecclesiastical Prerogative and Laws determined those to be B••stards who were born before Wedlock, against the * 1.244 Popes and Bishops Canons, who held them legitimate and inheritable, so he by the same Prerogative, com∣manded all common Whores, and Concubines of Priests (then much in use by rea∣son of their vow of chastity and single life, which made them and Schollars most un∣chaste) to be imprisoned, and banished out of the University of Oxford, by his Temporal Officers, unlesse they had Lands therein, and by Oath and other security gave good assurance for their chaste and honest demeanour for the future, and not to resort to Clerks lodgings, as appears by this memorable Writ.

REX Majori & Ballivis suis Oxoniae, salutem. Sciatis, quod pietatis intuitu* 1.245 concessimus, quod omnes publicae Meretrices & Concubinae Clericorum, quas

coepistis, & in prisona nostra detinetis, eo quod contra probisionem nostram in∣ventae fuerint in Villa vestra Oxoniae, deliberentur sub tali forma: Quod pub∣licae Meretrices statim post deliberationem suam, Villam nostram exeant; Concubi∣nae vero Clericorum tenementa habentes in eadem Villa, si juramentum vobis prae∣stiterint, & securitatem sufficientem vobis fecerint, quod de caetero honestae se ge∣rent, non habiturae accessum ad Clericos pro quibus sic captae sunt & detentae, post deliberationem suam, libere & sine impedimento stent in eadem Villa, & ibidem mo∣rentur; aliae vero domos aut possessiones in eadem Villa non habentes, Villam ex∣eant ibidem ulterius non moraturae. Et ideo vobis praecipimus, quod tam publicas Meretrices, quam Concubinas Clericorum in forma praedicta deliberetis. Teste Rege apud Westm. Decimo die Julii.

If a Clerk or Beneficed Person were indebted to the King, or incurred his just displeasure, the King by his Prerogative Royal commanded the Bishop of the Dio∣cesse to sequester all his Ecclesiastical Benefices, till his debt was satisfied, his dis∣pleasure remitted, and the sequestration discharged by special Writ, as in this following Record.

REX Venerabili in Christo Patri T. Norwicensi Episcopo, salutem. Sciatis,* 1.246 quod remisimus Richardo de Sancto Johanne Capellano, indignationem no∣stram, & ipsum in gratiam nostram recepimus. Et ideo vobis mandamus rogan∣tes, quatenus omnia beneficia sua Ecclesiastica quae habet in Diocesi vestra, & quae occasione debitorum quibus nobis tenebatur sequestrari fecistis, eidem Richardo re∣stitui faciatis, cum omnibus bonis suis in eisdem beneficiis inventis & proventibus inde perceptis. Teste Rege apud Kenington, sexto die Julii.

How imperiously the Pope intruded himself into the Truces between Christian Kings in general, you heard before, in the Popes Bull for a general Crossado; how far into these between the Kings of England and France, these two ensuing Records will inform us.

REX, &c. Abbati Westm. salutem. Sciatis, quod assignavimus vobis socium* 1.247 Magistrum Iohannem Blundum quem ad vos mittimus, ut ipse una vobiscum assistat Venerabilibus Patribus P. Wintoniensi, & W. Exoniensi Episcopis, in tractatu quem de mandato Domini Papae habituri sunt, cum Domino Rege Franciae de Treugis & Pace: Ita quod super praemissis omnis habeatur tractatus in praesentia ve∣stra sicut idem Magister plenius vobis dicet, ex parte nostra. Et ideo vobis mandamus rogantes, quatenus laborem praedictum ad commodum & honorem nostrum pro no∣bis subire velitis, ita quod grates speciales a nobis inde reportare debeatis.

Teste Rege apud Gloucest. xxv. die Maii.

Per ipsum Dominum Regem, praesentibus Domino Cantuariensi, & aliis Episcopis.

HENRICƲS Dei gratia Rex Angliae, &c. Venerabili in Christo Patri P.* 1.248 Wintoniensi Episcopo, salutem. Mittimus ad vos fratrem Mauric. Templa∣rium, profecturum ex parte vestra, & Domini Exon. cum Literis nostris de salvo conductu ad Dominum Senon. Archiepiscopum & Episcopum Parisiensem, quibus etiam significamus▪ quod parati sumus parere mandato Domini Papae super pace formanda, vel Treugis prorogandis inter Dominum Regem Franciae, et nos. Et ideo mittimus ad opus vestrum & Domini Exoniensis Episcopi, ut salvo & secure possitis ad partes transmarinas accedere si fuerit necesse. Rogamus igitur vos quate∣nus una cum praedicto Episcopo, collega vestro quod vestrum est, & quod prae∣dictum negotium deposcere videritis, diligenter exequi velitis: & ut de voluntate nostra vobis conster, scire vos volumus, quod placet nobis, ut si praedictae Treugae prorogari non possint usque ad Triennium, prorogentur ad terminum quem poteritis optinere. Et quia consilium petebatis a latere nostro vobis adhiberi; Vo∣bis significamus, quod dilectos & fideles nostros Philip. de Albiniaco, & Radulphum filium Nicholai, qui ad praesens profecti sunt in Marchiam pro negotiis nostris, sicut ipsi scitis, vel aliquos alios de nostris quando necesse fuerit, & secundum quod a vo∣bis

accipiemus, die & loco quos nobis significabitis ad vos mittemus.

Teste Rege apud Wodestock, Decimo die Maii.

Eodem modo scribitur W. Exon. Episcopo.

The Mandate of this Pope specified in these two Records, I conceive was ground∣ed upon his universal command to all Christian Kings and States, to forbear all Wars upon this occasion.

This insatiable turbulent Pope, to extort monies under a pretext of Charity and Piety to rescue the Holy Land, even whiles there was a Truce with the Sarazens, to exhaust all others purses to fill his own, and raise forces to suppresse the Citizens of Rome, with whom he had then great contests about their priviledges, issued out such an Antichristian Imperious Bull into England and other Countries, as trampled the Rights, Crowns, Liberties of all Christian Kings, Kingdoms, Cities, Clergymen, and Christians too, under his Papal feet; and gave every Monk imployed in this design authority, for money, to dispense with Oathes and Vows, made by his own Papal command, exhortation, and menaces: witnesse this relation.

DUm talia mundialis rota volvendo perturbaret in partibus vicinis, in Regnis* 1.249 Orientalibus sicut & in Occidentalibus consimilis, imo molestior inter Christi∣anos misera fuit perturbatio. Dominus enim Papa occasionem sumens a praedicta Imperatoris persequutione, argumentosas extorsiones praecipue in Anglia excogitans et multiplicans, Legatos sub specie simplicium nuntiorum, potestatem tamen habentes Legatorum, un∣dique destinavit, qui multifariam exegerunt pecuniam: nunc praedi∣cando, nunc supplicando, nunc praecipiendo, nunc comminando, nunc excommunicando, nunc procurationes exigendo; per Regnum An∣gliae infinitos extorres reddiderunt et mendicantes. Et ut efficacius The sauros omnium emungerent, et pecuniam quasi ad succursum Terrae Sanctae undique colligerent (cujus tamen pecuniae voluit suos, quos ad hoc ordinaret, esse collectores et dispensatores, nec ta∣men inde unquam sensit Ecclesia promotionem) scripsit Dominus Papa omnibus Christi fidelibus in haec verba elegantissima, quae corda hominum lapidea viderentur penetrare, nisi facta humilitati ac justitiae luce clarius adversantia sequerentur.

GREGO RIUS Episcopus servus servorum Dei, Universis Domini nostri Je∣su Christi fidelibus per Regnum Angliae constitutis, ad quos literae istae per∣venerint, salutem & Apostolicam benedictonem. Rachel suum videns in verae fidei cognitione principium accresentium in salutem, & filiorum dexterae pia mater sancta Romana Ecclesia, cujus magna est quasi * 1.250 mare de suae prolis internecione contritio, vo∣cem lamentationis, fletus & luctus emisit hactenus, & emittit, quam audiri cupimus in excelso, ut per diem & noctem fidelium oculi dolores lachrymarum dedu∣centes non taceant, & donec misereatur Dominus non quiescant. Lamentatur autem, quia domus coelestis panis, mons Syon, unde lex exiit, civitas Regis mag∣ni, de qua dicta & scripta multa gloriosa, terra quam Dei filius fuso pro nobis suo sanguine consecravit, Regni robur perdidit & fortitudinem. Flet, quia quondam libera sub impio tyrannidis jugo cogitur anc••llari. Luget, quia ubi pacem multitudo caelestis militiae cecinit, ibi pressurae gentis immundissimae scandalorum spurcitie, a∣bominabiles simultates & schismata suscitavit, ac innovans exordia praeliorum misit ad desiderabilia manum suam, & sacrorum ordinum pias leges, & ipsius Naturae jura relegans a Templo Domini, diversis ibidem spurcitiis detestabilibus, & ignominiosis vitiis introductis, turpiter in suo stercore computrescit. Et ideo Hierusalem in suis derisa Sabbathis, obsorbuit, quasi polluta menstruis suosinter inimicos. Nam licet dudum charissimo in Christo filio nostro Frederico Romanorum Imperatori semper Augusto, Hierusalem & Siciliae Regi illustri, civitas eadem praeter Templum Do∣mini, fuerit restituta: tamen quia Deus omnipotens tunc magnificentius agere cum populo suo Christiano non adjecit, Imperator praedictus treugas iniit cum Sol∣dano: quarum terminus adeo est vicinus, quod tempus medium praeparationi vix sufficere creditur nisi ad quaeque necessaria per promptitudinem, spem & fervorem

fidei festinetur. Ad ejus ergo succursum, nullum taedeat peregrinari, & pro patria certare cum spe victoriae, pro corona mori, pro illo sustinere dura & tristia, qui confusione concepta, sputo conspersus, caesus alapis, flagellis afflictus, coronatus spinis, coram Pilato sisti tanquam multorum criminum reus, pertulit Crucisixus ad ultimum, & potatus felle, lancea perforatus, emittens cum clamore valido spiritum, pro conditionis humanae viribus reparandis, cursum prae∣sentis vitae saturatus injuriis consummavit. Hic est, ut repetamus altius, qui de pater∣no solio gloriae, coelis mirabiliter inclinatis, ad nostrae mortalitatis ima descendens, non dedignatus est Deus & homo, creator fieri creatura, suscipere dominus for∣mam servi: ut qui non poteramus per nostram justitiam sperare veniam, consecuti per haec gratiam inauditam, haeredes Dei, cohaeredes vero Christi, divinitatis con∣sortium, foelicitatis aeternae participium sortiremur. Et licet per gratiam adoptati, quotidie causas ingratitudinis cumulemus, ipse tamen abundat in divitiis bonitatis dum propter diversitatem voluntatum, virium facultatem delinquentibus, diversa pro tempore satisfaciendi genera contulit, varia medendi languentibus remedia susci∣tavit; dum terram, in qua nasci, mori, & resurgere voluit, tam diu ad exercitati∣onem fidelium ab infidelibus detineri permittit, cum non sit abbreviata manus Domi∣ni, nec virtus ejus in aliquo diminuta, quin eam, sicut fecit cuncta de nihilo, li∣berare valeat in momento. Sed illas compassionis & dilectionis gratias exquirit ab homine, quibus ad omnis consummationis finem legisque plenitudinem ostendendam, ipse prior homini perdito & damnato voluit miseratus adesse: qui nullatenus per∣misisset manus impias contra pios usque adeo roborari, nisi & suam vindicari de nostra confusione providisset injuriam, & servari nostram de sua victoria disciplinam. Sub hac occasione delicati plurimi satisfacere pro modo criminum non valentes, nec volentes, velut in profundo malorum penitus desperassent, nisi occurrisset eis haec tabula: ut per hoc compendium suis positis pro Christo animabus consummati, breviter multorum temporum spacia complevissent. Multi etiam invenire locum ubi steterunt pedes Domini cupientes, prius ad bravium sine cursu, vel potius ad co∣ronam sine gladio pervenerunt; illo suum remunerante militem, qui solam conside∣rat in oblatione voluntatem. Ut autem propter praemissa fideles efficaciter & po∣tenter expergiscantur; Nos de omnipotentis Dei misericordia, & beatorum Petri & Pauli Apostolorum authoritate confisi, ex illa quam nobis Deus, licet indignis, ligandi atque solvendi contulit potestatem, omnibus qui laborem istum in propriis personis subierint & in expensis, plenam suorum peccaminum, de quibus * 1.251 veraciter fuerint corde contriti, & ore confessi, veniam indulgemus: & in retributione ju∣storum salutis aeternae poll cemur augmentum. Eis autem qui non in personis propriis illuc accesserint, sed in suis duntaxat expensis, juxta facultatem & quantitatem su∣am viros idoneos destinaverint: & illis similiter, qui licet in alienis expensis, in propriis tamen personis accesserint; plenam suorum concedimus veniam pecca∣torum. Hujus quoque remissionis volumus et concedimus esse participes, juxta quantitatem subsidij et devotionis affectum; om∣nes qui ad subventionem ipsius Terrae de bonis suis congrue mini∣strabunt. Personas quoque ipsorum et bona, ex quo crucem sus∣ceperunt, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus. Nec non & eadem sub Archiepiscoporum, Episcoporum & omnium Praelatorum Ecclesiae Dei defensione consistant. Statuentes, ut donec de ipsorum obitu vel reditu certissime cognoscatur, integra maneant, & secura consistant. Porro, Ecclesiarum Praelati, qui in exhibenda justitia cruce signatis, & eorum familiis negligentes extiterint, sci∣ant se graviter puniendos. Quod si quisquam contraire praesumpserit, per Eccle∣siarum Praelatos, appellatione postposita, censura Ecclesiastica compescatur. Si qui vero proficiscentium illuc ad praestandas usuras juramento te∣nentur astricti; creditores eorum per Ecclesiarum Praelatos, ut remittant eis prae∣stitum juramentum, & ab usurarum exactione desistant, eadem praecipimus districti∣one compelli. Quod si quisquam creditorum eos ad solutionem coegerit usurarum, eum ad restitutionem earum simili cogi animadversione mandamus Judaeos vero ad remittendos ipsis usuras, per saecularem compelli praecipimus potestatem. Et donec illis remiserint, ab universis Christi fidelibus, tam in mercimoniis quam aliis, per excommunicationis sententiam eis omnino communio denegetur. His vero, qui Judaeis debita solvere nequeunt in praesenti, sic Principes saeculares utili dilatione

provideant, quod post iter arreptum, usquequo de ipsorum obitu vel reditu cer∣tissime cognoscatur; usurarum non incurrant incommoda: compulsis Judaeis pro∣ventus pignorum, quos interim perceperunt in sortem, expensis hecessariis de∣ductis, computare. Cum hujus beneficium non multum videatur habere dispendii: quia solutionem sic prorogat quod debita non absorbet. Ut autem Terrae Sanctae sub∣sidium divisum in plurimos facilius impendatur, obsecramus omnes & singulos per Patrem, & Filium •• & Spiritum sanctum, unum, solum verum aeternum Deum, postulantes vice Christi, pro Christo, ab Archiepiscopis et Episco∣pis, Abbatibus et Prioribus, et tam cathedralium quam aliarum conventualium Ecclesiarum capitulis, et clericis universis; nec non civitatibus, villis et oppidis, competentem numerum bella∣torum, cum expensis necessariis secundum proprias facultates, in succursum Terrae Sanctae alacriter destinare. Et si ad hoc unumquodlibet non sufficiat, conjungantur in unum, quia pro certo speramus, quod personae non de∣erint, si expensae non defuerint. Postulantes hoc ipsum a Regibus & Principibus Comitibus & Baronibus, aliisque Magnatibus, qui forsitan per seipsos personaliter non accesserint ad obsequium Crucifixi: A civitatibus vero marinis, navale subsi∣dium postulamus. Clericis vero hoc negotium necessariis providimus indulgendum; ut omni contradictione cessante, beneficiorum suorum proventus propter hoc va∣leant ad triennium pignori obligare. Ita tamen, quod illis quibus committendos duxerint, vel etiam obligandos, infra praescriptum tempus cum ea integritate pro∣ventus percipiant antedictos, cum qua ipsi eos perceperunt, si••n Ecclesiis, in qui∣bus obtinent▪ personaliter residerunt. Quia vero subsidium Terrae Sanctae multum impediri vel retardari contingeret, si ante susceptionem crucis quemlibet examinare oporteret an esset idoneus & sufficiens ad hujus votum personaliter prosequen∣dum: concedimus, ut (regularibus personis exceptis) suscipiant quicunque vo∣luerint signum crucis. Ita quod si urgens necessitas aut evidens utilitas postulaverit; votum ipsum de mandato Apostolico possit comutari, aut redimi, aut differri. Universis autem Ecclesiarum Praelatis districte praecipimus, ut singuli per loca sua illos qui signum crucis disposuerunt, resumere: ac tam ipsos, quam alios crucesgnatos, & quos adhuc signari contigerit, ad reddendum Domino vota sua diligenter moneant & inducant. Caeterum, quia cursarii & pyratae nimis impediunt subsidium Terrae Sanctae, capiendo & spoliando transeuntes ad illam, & ab illa revertentes: nos eos, principales adiutores & fautores, excommunicationis vincula, innodamus. Sub interminatione anathematis inhibentes, ne quis cum eis sci∣enter communicet in aliquo venditionis vel emptionis contractu: injungentes rectoribus civitatum et locorum suorum, ut eos ab hac iniquitate revocent et compescant. Alioquin, quia nolle perturbare per∣versos nihil aliud est, quam fovere, nec caret scrupulo societatis occultae, qui manifesto facinori desinit obviare, nos in personas, ette••••as eorum seve∣ritatem Ecclesiasticam curavimus exercere: cum tales non minus quam Saraceni adversentur nomini Christiano. Innovamus praeterea excommunicationis sententiam, in Laterano Concilio promulgatam adversus eos, qui Saracenis arma, ferrum, & lignamina deferunt galeiarum, quique in Pyra∣ticis Sarracenorum navibus curam gubernationis exercent, vel in Machinis, vel quibus∣libet aliis, aliquodeis impendunt consilium vel Auxilium in Terrae Sanctae dispendium; eosque rerum suarum privatione mulctari, & capientium servos, si capti fuerint, fore censemus. Praecipientes, ut per••omnes urbes marinas, diebus Dominicis & fes∣tivis hujus sententia publice innovetur. Et talibus gremium non aperiatur Ecclesiae▪ nisi totum quod de commercio tam damnabili perceperint, in subsidium Terrae Sanctae transmittant; ut aequo judicio, in quo deliquerint, puniantur. Quod si forte sol∣vendo satisfacientes non fuerint, sicut alias reatus talium castigare; quod in poe∣na ipsorum aliis interdicatur audacia similium praesumendi. Quia vero ad hoc ne∣gotium exequendum est permaxime necessarium, ut Principes & populi Christiani ad invicem pacem observent, juxta quod statutum est in concilio generali, vo∣lumus et mandamus, ut saltem per quadriennium in toto orbe Chri∣stiano par generaliter observetur▪ ita quod per Ecclesiarum Praelatos discor∣dantes

reducantur ad plenam pacem aut firmam treugam inviolabiliter observandam. Et qui adquiescere forte contempserit, per excommunicationem in personas, et interdictumin terras arctissime compellatur: nisi tan∣ta fuerit injuriatorum malitia, quod non debeant pace gaudere. Quod si forte censuram Ecclesiasticam velipenderint, poterunt non immerito formidare, ne per authoritatem Ecclesiae, contra eos tan∣quam perturbatores negotii crucifixi, secularis potentia inducatur. Accingantur igitur omnes filii adoptionis divinae ad obsequium Jesu Christi, dissen∣siones & lites in pacis & delectionis foedera commutantes: credendo firmiter, quod si vere confessi fuerint & compuncti, foelici commercio laboribus suis, qui cito tran∣seunt, aeternam requiem mercabuntur. Datum Spoleti, 2. Non. Septemb. Pontifi∣catus nostri anno octavo.

HAec cum per Christianorum climata, praecipue per Angliam, Christi fidelibus in∣notescerent,* 1.252 & praedicatio per Praelatos, maxime vero per fratres Praedica∣tores & Minores fieret, quibus data fuit potestas cruce signandi, et votum data pe∣cunia relaxandi: sese multi quorum non erat numerus, cruce signaverunt. Sed cito in tantam nobilitatem, ne dicam arrogantiam elevabantur Praedicatores & Mi∣nores, qui spontaneam paupertatem cum humilitate elegerunt, ut recipi curarent in coenobiis & civitatibus in processione solenni, in vexillis, cereis accensis, & in dispositione vestimentis festivis indutorum, & concessum est eis veniam multorum di∣erum suis conferre auditoribus, signatosque hodie, cras data pecunia a crucis vo∣to absolverunt. Parvoque tempore succedente, facta est tanta commutatio, tam multiformis pecuniae exactio, nec sciri poterat in quam abyssum tanta pecunia, quae per Papales procuratores colligebatur, est demersa, quod fidelium circa negotium crucis tepuit, imo potius charitas refriguit generalis. Unde negotium Terrae Sanctae nunquam foelix super hoc suscepit incrementum. Praeterea graviter laedeba∣tur omnium Conscientia, & in mediatione exardescente sauciabatur, quod tota illa pecunia impreciabilis, quae ex decima per magistrum Stephanum Domini Papae clericum cumulabatur, ad conterendum Imperato∣rem, facta pace, sicut colligi potest per Epistolam Papae suprascrip∣tam, nec in minimo quadrante est restituta, nec ad aliquod Ecclesiae commune ne∣gotium vel honorem distributa. Imo nec dum penitus fuit extorta vel collecta, & ecce subita & occulta pax est reformata: & postea facta est inquisitio gravis, quis plene vel plenius persolvebat.

This Pope as he intruded himself into the Differences, Wars, Leagues between Christian Kings in his precedent Bull, so likewise into their Treaties and Contracts of Marriage; & particularly into that between Frederick the Emperor, & Isabella sister to K. Henry the 3d. as this Bull of his (extant under seal in the White Tower) assuresus.

GREGORIUS Episcopus servus servorum Dei, charissimo in Christo filio* 1.253 Illustri Regi Angliae, salutem & Apostolicam benedictionem. Quae tuae celsitudinis respiciant incrementum, libenter tibi facienda suggeri∣mus, et eadem per nos ipsos oportuno tempore procuramus; Hinc est quod cum charissimus in Christo filius noster F. Romanorum Imperator semper Augustus, Jerusalem et Siciliae Rex Illustris, pro dudum tractato et firmato, sicut dicitur, Matrimonio inter te et ipsum, de dilecta in Christo filia Isabella sorore tua Illustri, feliciter con∣summando, ac pro ipsa, duce Christo, adeundum abdicato tardita∣tis spatio deducenda, juxta Consilium nostrum, ad tuam praesenti∣am sollempnes Nuncios duxerit destinandos, sublimitati tuae bona fide consulimus et attente rogamus, quatenus prudenter advertens, quid tibi et regno▪tuo utilitatis proferat, et hanoris, cum principe ter∣rae Regibus praeminenti, contrahere parentelam, tanti complementa

negotii finem tribuas, affectatam diligentiam habiturus ut a re tam honorabili, tam salubri, nullius averti sinistro Consilio patiaris. Cae∣terum memoratos Nuncios hilari vultu recipiens, et honore pertract∣ans quid tibi competat, et mittenti eorum verbis quae super hiis tuae Celsitudini proponenda duxerint, fidei plenitudinem largiaris. Dat. Perusti Non. Decembr. Pontificatus nostri Anno Octavo.

Insigill. Gregorius Papa 9.

The King returned this Answer to the Popes Bull, concerning this Treaty and mar∣riage, and his proceedings therein, entred in the Clause Rolls.

DOmino Papae salutem, & debitam tanto domino, & Patri reverentiam & ho∣norem.* 1.254 Quod ex affectione Paterna libenter nobis suggeritis, ea facienda quae nostrae celsitudinis incrementum respicere sentitis; & per ipsos vos liberaliter eadem tempore procuratis opportuno, sanctae paternitati vestrae copiosas referimus gratiarum actiones. Ad ea quae duxit nobis sanctitas vestra consulend. de matrimo∣nio inter charissimum amicum; & fratrem nostrum futurum F. Dei gratia Romano∣rum Imperatorem semper Augustum, Jerusalem & Siciliae Regem illustrem, & dilec∣tam sororem nostram Isabellam contrahendo & complendo, vobis significantes▪ quod cum certi simus & securi▪ quod pro sublimatione nostra, honore etiam & utilitate Regni nostri, quae ex tanti Principis confederatione consequi poterimus inde nos sollicitaveritis; Volentes in eo & aliis quae nobis duxeritis consulend •• & facienda tanquam filius sanctae Romanae Ecclesiae devotissimus humiliter ac devote, 〈◊〉〈◊〉 & be∣neplacito vestro, nos sicut decet committere, matrimonio, praedicto ad mandatum vestrum consensimus. Receptis enim hilariter nunciis Imperatoris praedicti, & ipsis tanquam a latere tanti principis destinatis sicut decebat honoratis, in praesentia magnatum nostrorum nobis tunc assistentium, praedictam sororem nostram eidem Im∣peratori concessimus in uxorem▪ ipsa sorore nostra, de voluntate nostra per verba de praesenti in ipsum Imperatorem consentiente per virum discretum P. de Vinea, Nuncium ipsius Imperatoris specialiter ad hoc destinatum, cum potestate con∣sentiendi in ipsam sororem nostram nomine saepedicti Imperatoris, qui quidem no∣mine suo in ipsam mutuo per verba de praesenti consensit, & in Animam ejusdem Imperatoris juravit▪ quod ipsam duceret in uxorem, & in facie Ecclesiae solemp∣niter desponsaret, ac eam honore Imperiali & affectione maritali tractaret▪ Ut igitur de processu memorati negotii plenius sanctitati vestrae constet, et quod a con∣silio vestro recedere non curamus, sicut nec debemus, quatenus processum est in praedictis vos duximus certificandos, attente rogantes & devote quatenus eun∣dem Imperatorem, pro loco & tempore monere velitis & inducere, ut cum eidem in omnibus placere libenter intendamus, nobis voluntati suae & honori expositis de∣bitam servat amicitiam, et commodum Regni nostri procuret, et utilitati con∣stanter intendat, et potissime data opportunitate, ad jura nostra reeuperanda potenter nobis assistat. Ita quod ex affectione fraterna quam nobis o••••enderit sentiamus in matrimonio praedicto per consilium vestrum commodo nostro & ho∣nori provideri. Teste Rege apud Westmonasterium Vicesimo Quinto die Februarii. The King sent the like Letters to all the Cardinals at Rome, mutatis mutandis, entred at large in the same Roll.

The contract made between King Henry the 3d▪ and the Emperour touching this marriage, and the security given by the King to the Emperour for his sisters Por∣tion, is very observable, especially in that Clause whereby the King subjects him∣self to the Ecclesiastical censures of the Pope and Church of Rome, if he faile of pay∣ment at the times agreed, and his desire of the Popes undertaking the Payment thereof as his surety▪ Which being not extant in our Histories, I shall here present you there∣with out of the Clause Rolls.

NOs Henritus Dei gratia Rex Angliae, &c. Vicesimo secundo die Februarii In∣dictione* 1.255 octava, per praesens scriptum notum fieti volumus universis praesentes Literas inspecturis, quod nos ad consilium et ordinationem Domini Gregorii sacrosanctae Romanae Ecclesiae summi Pontificis, promisimus & corporaliter

praestito jure jurando juravimus, dare in uxorem legitimam Isabellam charissimam sororem nostram Domino Frederico Dei gratia, invictissimo Romanorum Imperatori, semper Augusto, Jerusol. & Siciliae Regi, promittentes Magistro Petro de Vinea, magnae Imperialis curiae Judici, Nuntio & speciali procuratori praenominati Domini Frederici Imperatoris, pro parte Imperatoris, ejusdem nomine, antedictae Isabellae sororis nostrae in dotem Triginta Millia Marcarum Argenti optimi Sterlingorum ana tresdecim solid. & quatuor denar. per Marcam, de quibus tenemur solvere praefato Magistro Petro decimo die post resurrectionem Domini primo venturam, per ean∣dem indictionem una cum praedicta sorore nostra tria Millia marcarum Argenti Ster∣lingorum ut dictum est. Et alia duo millia tenemur solvere antedicto Imperatori vel certo ejus nuncio in festo beati Johannis de mense Junii, ejusdem indictionis; alia ve∣ro quinque millia tenemur solvere praenominato Imperatori: vel certis nunciis ejus in festo sancto Michaelis in proximo venturo nonae Indictionis. Et alia quinque Millia tenemur eidem solvere in festo Paschae secundo futuro per eandem nonam indictionē; & iterum alia quinque Millia tenemur eidem solvere in festo beati Michaelis proxi∣mo secundo futuro decimae indictionis. Reliqua vero decem millia tenemur antedicto Imperatori, vel ejus certo Nuncio solvere in festo Paschae sequenti, per eandem decimam Indictionem: Ita ut ab isto Pascha usque ad duos annos completos ante∣dicta 30. millia marcarum optimi & puri argenti sterlingorum sint eidem Domino Imperatori, aut ejus Haeredibus vel certis eorum Nuntiis integre persoluta. Salvo quod in quolibet praedictorum terminorum praeter primum beati Johannis scilicet debeamus quamlibet solutionem facere infra mensem a die ipsa in solutione taxato. Antedictam autem pecuniam prima tria millia marcarum tenemur solvere antedicto Imperatori vel pro parte sua apud London. in Regno Angliae; Ita ut non tenea∣mur antedictum pecuniam eidem Imperatori transmittere extra regnum, praenomina∣tam autem pecuniae quantitatem in dotem pro praedicta sorore nostra promisimus & sacramento firmavimus praeter omnem apparatum, Aurum & Argentum laboratum, & vasa, equos, pannos, laneos & sericos, quae omnia praenominata Domina so∣ror nostra talia habere & deferre debebit, qualia tantam dominam portare, & tantam dominum recipere condecebit, de quibus omnibus & singulis adimplendis obligavimus nos sollempniter stipulatione legitima interposita, antedicto Magistro Petro obligatio∣nem nostram, pro parte antefati Imperatoris recipienti, scilicet tam de solutione bona fide & integre facienda, quam de terminis singulis observandis, ad majorem etiam cautelam Imperatoris, ejusdem hoc ipsum corporali praestito sacramento juravi∣mus, per omnia & singula firmiter observare promittentes, nomine poenae decem millia marcarum argenti, si in terminis praetaxatis singulis antedicta poena decem millium marcarum non in solidum, set pro rata per singulos terminos comitatur. Subjecimus nos praeterea jurisdictioni, et sententiae summi Pontifi∣cis ac sacrosanctae Romarae Ecclesiae, ut antedictus summus Pontifex vel Romana Ecclesia, si in solutione praedictae pecuniae per singulos termi∣nos cessaverimus, possit nos et successores nostres libere per cen∣suram Ecclesiasticam coercere, exceptione fori vel regiae dignitatis a nobis aut successoribus nostris, Ecclesiastico judicio minime op∣ponenda, aut apposita non obstante. Haec eadem etiam in omnibus & singulis articulis observare, de speciali mandato & in praesentia nostra corporaliter praestito sacramento firmaverunt Hubertus de Burg. Comes Kanciae, Gilbertus Mar. Com. de Pembrook, Radulphus filius Nicholai, Godefridus de Crancumb. Humfridus Comes Hereford. sacramento expressius & apertius inserentes, quod pro toto posse eorum ad hoc intendent, quod nos observare praedicta omnia & singula debeamus. Prae∣nominati etiam singuli fideles nostri super hiis omnibus testimoniales apertas literas exhibebunt cum sigillis eorum pendentibus, antefato Magistro Petro ad cautelam & praesentiam antedicti Caesaris deferendas; Per praenominatas autem cautiones, nos saepedictus Rex praenominato Magistro Petro de Vinea obligavimus nos & successores nostros antedicta omnia & singula observare hoc adjecto; quod si praenomina∣tus summus Pontifex vel Romana Ecclesia, vellet se domino Impera∣tori, de solvenda pecunia memorata nostro nomine obligare et con∣stituere principalem debitorem, juxta formam a jure statutam, nos obligationem ipsam ratam habebimus, et ipsum summum Ponti∣ficem et Romanam Ecclesiam ab obligatione ipsa promittimus sta∣tuendis

inter nos locis et terminis liberare, prout haec omnia per Nuncios et Literas nostras eidem Summo Pontifici et Romanae Ecclesiae curabimus destinare; eo salvo, quod antedictae Romanae Ecclesiae cautione recepta, et per praedictum Caesarem acceptata, prae∣sentis obligationis nostrae Literae, nobis aut Nunciis nostris restitui debeant nullo unquam tempore valiturae, et a praedictis cautionibus omnibus nos et praedicti Nobiles nostri simus penitus absoluti. Quod si forte Domino avertente contingeret antedictam sororem nostram Isabellam prius in fata concedere, quam iter arripiat, vel postquam iter arripuerit priusquam ad Dominum Imperatorem virum suum perveniens, in facie Ecclesiae sollempniter & publice desponsetur, nos & successores nostri ab omnibus & singulis antedictis obliga∣tionibus absolvi debemus & liberi permanere. Item, si forte, quod absit, Imperatorem eundem prius contingeret in fata concedere, quam praenominata nostra soror de∣sponsaretur ab eo, similiter nos & successores nostri remanere debebimus ab omnibus ipsis obligationibus absoluti, & antedicta soror nostra ad nos in Regnum Angliae se∣cure & libere reducetur. Quod ipsum tam Dominus H. Venerabilis Colen Archi∣episcopus, tam de recipienda a Domino Imperatore & desponsanda Domina, quam de ea in eventum sinistri casus libere reducenda, & alii Nobiles qui ad ipsam sororem nostram in Anglia recipiendam de mandato Imperialis Excellentiae venerint, Sacra∣mento ab eis corporaliter praestito jurare debebunt, & nobis proinde apertas eorum Literas assignare; Obligavimus nos etiam antedicto Magistro Petro de Vinea pro parte Imperatoris praefati sibi & antedicto Archiepiscopo Colen, aut quibuslibet aliis No∣bilibus Imperii pro parte ipsius Imperatoris venientibus, assignare saepedictam soro∣rem nostram Decimo septimo die ineuntis mensis Aprilis, una cum sollempnibus Nunciis nostris ducendam ad Dominum Imperatorem praefatum ab ipso sollempniter desponsandam, & ab eo Imperiali honore affectione maritali tractandam. Ad per∣fectiorem etiam antedicti Matrimonii consummationem, saepedicta etiam Isabella soror nostra de mandato nostro, praesentibus dilectis & fidelibus nostris Richardo Co∣mite Pictaviae & Cornubiae, Charissimo fratre nostro, Huberto de Burg. Comite Kanc. Willielmo de Ferrariis, Philippo de Albin. Hugone de Vivon. Radnlpho filio Nicholai, Godofrido de Crancumb, Amaur. de Sancto Amando, Johanne Mar. Roberto de Muce∣gros, Roberto de la Bruer, Walerando Teutonico, & aliis quampluribus fidelibus nostris, recepto consensu in se a praefato Petro de Vinea speciali procuratore Imperatoris ad hoc statuto, pro parte Imperatoris ejusdem, per verba de praesenti consensit in eun∣dem Imperatorem velut in virum suum; similiter praefato Magistro Petro ut dictum est, ad hoc antefacti Caesaris speciali & legitimo procuratore statuto, recepit a praesenti ipsum Dominum Imperatorem in virum suum, recipiens annulum nomine Impera∣toris praefati, & remittens eidem per eundem procuratorem suum annulum sponsionis. In cujus rei testimonium, has Literas fieri fecimus Patentes. Teste meipso apud Westmonasterium, Vicesimo septimo die Februarii. Anno Regni nostri Decimo nono.

This agreement and security for payment of Isabellaes Portion to the Emperour, and the Kings subjecting himself to the Popes and his Successors Ecclesiastical cen∣sures, in case of failer, being made without the Popes precedent assent, the King thereupon certified the Pope thereof by this Letter.

SAnctissimo in Christo Patri Charissimo, G. Dei gratia Summo Pontifici, H.* 1.256 eadem gratia Rex Angliae, &c. salutem, & omnem devotionem. Juxta Sancti∣tatis vestrae consilium, & mandatum quod nobis per Magistrum Petrum de Vinea, Domini Frederici Dei gratia illustrissimi Romanorum Imperatoris, semper Augusti, Jerusalem, & Siciliae Regis, Nuntium, Apostolicis Literis direxistis Isabellam Charissi∣mam sororem nostram consensu per verba de praesenti in eam & ab ea per praedictum Magistrum Petrum ejus procuratorem specialem & legitimum, habito & Sacramento a nobis corporaliter praestito, Domino Imperatori praefato dedimus in Uxorem, cum Triginta Millibus Marcarum Argenti memorato Domino Imperatori vel ejus Nuntiis statutis locis & terminis persolvend. prout haec & alia in scripto Conventionum in∣ter nos & praedictum Magistrum Petrum de Vinea, habitarum sigillo nostro munito plenius continentur. Cum igitur de solutione pecuniae supradictae eidem Domino Imperatori cavere idoneè debeamus, Paternitati vestrae volumus esse notum,

quod nos ad cautelam Imperatoris ejusdem, subjicimus nos et suc∣cessores nostros jurisdictioni et sententiae vestrae ac Sacro-sanctae Ro∣manae Ecclesiae, ut vos et successores vestri, et Romana Ecclesia, si in solutione praedictae pecuniae per singulos terminos cessaverimus, possitis nos et successores nostros per censuram Ecclesiasticam libere coercere, exceptione fori vel Regiae dignitatis a nobis aut successo∣ribus nostris Ecclesiastico judicio minime opponenda, aut opposita non obstante. Teste Rege apud Westmonasterium, Tertio die Maii. By these In∣struments the King and his Successors voluntarily subjected themselves to the Popes Ecclesiastical censures, in this Secular affair, waving the Priviledges of his Regal Dignity, which encouraged him to usurp the like power over him and other Princes, in other cases, against their wills.

The proceedings in, and pompous sollemnities of this marriage of the Emperour with this Isabella, not pertinent to my theam, you may peruse at leasure in * 1.257 Mat∣thew Paris, to whom I referre you.

King Henry the 3d. intending this year to marry Jone daughter of the Earl of Pontini, advised her to write to the Pope for his dispensation, as he had done, to ratifie the contract of Marriage between them; to which end he sent Proctors to Rome, but afterwards countermanded their proceedings therein till further order, as these Records inform us, all entred together in the Clause Rolls.

HENRICƲS Rex Angliae, &c. Dominae Johannae, &c. salutem. Quoniam* 1.258 dilectos Clericos nostros Magistros W. de Gloucestria, & Richardum de Lange∣don Nuncios, & procuratores nostros ad sedem Apostolicam specialiter destinamus: Ut contractus Mattimonialis inter nos et vos initus, Authori∣tate Apostolica confirmetur, dilectioni vestrae Mandamus, quatenus per praedictos procuratores nostros Domino Papae Literas vestras Patentes dirigatis, ut ipse de consueta sedis Apostolicae clementia nobiscum supradicto negotio dispen∣sare dignetur, ut sic utriusque nostrum concurrente consensu, dictum negotium ad finem optatum facilius perducatur. Formam autem Li∣terarum vestrarum Domino Papae dirigendarum, vobis praesentibus Literis mittimus interclusam. Teste, &c.

DOmino Papae, Ex parte dictae Dominae; Sanctae Paternitati vestrae Supplica∣mus humiliter ac devote, quatenus Matrimonium inter Domi∣num H. Regem Angliae illustrem et nos contractum de consueta se∣dis Apostolicae clementia dignemini confirmare; Pro hoc autem impetrando ad pedes Sanctitatis vestrae tales, &c. Procuratores nostros specialiter destinamus. In cujus, &c.

Et mandatum est Com. de Ponti, & similiter Ʋxori suae sub forma suprascripta, pau∣cis mutatis, quod Literas Patentes dictae Dominae J. quarum transcriptum Rex ei mittit, interclusam Domino Papae transmittant.

REX, Magistris R. de Langed. Archid. St••ff. & W. de Glouc. salutem. Quia consilio nostro cui fidem adhibere tenemur, utile nimis videtur, et expediens, quod negotium illud de dispensatione petenda, quod Matrimonium consummari possit inter nos et primogenitam filiam Comitis Pontini suspendatur ad praesens: Vobis mandamus in fide qua nobis tenemini, quatenus nullo modo negotium illud Domino Papae, vel alicui Car∣dinali, vel alicui viventi reveletis, vel mentionem aliquam inde faciatis, donec specia∣lem Nuncium nostruum propter hoc & alia negotia nostra ad vos miserimus; si vero perpendere possitis qamdiu in Curia steteritis quod aliquid de beat vel consilium no∣strum impetrari impetrantibus, po posse vestro vos opponatis & indempnitati nostrae quantum in vobis est prospiciartis. Teste meipso apud Westmonasterium, Decimo sexto die Julii.

DOmino Papae salutem. Certam de Sancta Paternitate vestra fiduciam obtinen∣tes,* 1.259 quod preces nostrae solitum & optatum in oculis benignitatis vestrae favo∣rem inveniant et gratiam, novis emergentibus negotiis, pro reme∣dio petendo fiducialiter ad sedem Apostolicam confugimus. Cum igitur dilectos Clericos nostros Magistros R. de Langedon, & W. de Gloucestria ad quae∣dam negotia nostra procuranda necesse habeamus ad praesens ad pedes Sanctitatis vestrae destinare, ipsos synceritati vestrae recommendamus attentius, toto corde supplicantes, quatenus nostrae supplicationis obtentu eisdem Clericis nostris favorabiles vos exhibentes & propitios, in negotiis nostris, quae ad utilitatem nostram & honorem vobis exponent, ipsos libenter audire, & liberaliter, sicut spera∣mus, exaudire dignemini, ut cum ad nos redierint foeliciter expediti; de gratia vestra nobis impensa hilares efficiamur & jocundi, & ad devotissimas Sanctitati vestrae tenea∣mur gratiarum actiones. Teste, &c. apud Windeles, xiij. die Augusti.

This Marriage Treaty and License on which they were sent was countermanded, and proceeded no further, the King altering his mind, and marrying Alienor the second Daughter of the Earl of Province, who was conveyed into England, married to the King, and crowned Queen this year, with extraordinary pomp and sollemni∣ty, as you may read at leisure in * 1.260 Matthew Paris, Matthew Westminster, Holinshed, Speed, and other our Historians.

This Pope was grown so insolently proud and peremptory in this age, by his pre∣mised Usurpations, that he would not vouchsafe to hear or admit the Kings Proctors and Agents, sent to Rome upon his urgent affairs, without most humble suits and supplications to him in his Letters of Credence and Procurations, as the precedent Procurations, and this ensuing Record demonstrates.

SAnctissimo Patri in Christo G. Dei gratia Summo Pontifici, salutem, & tanto Patri* 1.261 ac Domino omnimodam reverentiam, cum honore Apostolicae sedis. Pia Mater nonnunquam filiis suis desolatis solatium, oppressis subsidium pie petentibus, viscera pietatis consuevit misericorditer aperire. Quapropter ad ipsam tanquam ad piam matrem nostram, quae nobis sua gratia, ut filio suo devoto, continua compassione compatitur favorabiliter & benigne, cum Regiae dignitati necessitatem immine∣re videmus, confugimus confidenter. Hinc est, quod cum dilectos & fideles no∣stros P. Saracenum, & Magistrum S. de Steyland, Clericum nostrum pro quibusdam negotiis nostris ad sedem Apostolicam transmittamus, Paternitatis vestrae dilectioni affectione plena duximus supplicandum, quatenus ipsos in negotiis nostris, quae vo∣bis exponent, audire benigne, & efficaciter exaudire velitis clementia consueta, ut hae preces nostrae benignitate vestra mediante nobis more solito fructum pariant copiosum, nosque exinde paternitati vestrae ad speciales gratias astringamur. Teste Rege apud Merewell, Vicesimo quinto die Maii. Anno, &c. Decimo nono.

This year King Henry the 3d. made a Remonstrance to the Pope of the several injuries done to him by the Earl of Britain, in seizing upon his Castles, and revol∣ting to the King of France, desiring the Pope by his Ecclesiastical censures to com∣pel him to restore his Castles to him, or give satisfaction for them.

DOmino Papae, salutem, & debitam ac devotam in omnibus reverentiam; ut* 1.262 Sanctitati vestrae plenius innotescat qualiter erga nos se gessit P. Comes Bri∣tanniae, vestrae significamus Paternitati, quod cum dilectum fratrem nostrum R. Comi∣tem Cornubiae & Pictaviae transmisissemus ad partes Wascon. pro defensione partium illarum, habito inter ipsum Comitem Britanniae, & praedictum fratrem nostrum Col∣loquio, nobis significavit, quod paratus erat ad servitium nostrum venire, & de nobis in capite tenere. Nobis igitur id mediocriter adhuc ferentibus, per transmissum ad nos fidelem nostrum S. de Mal•• Leon•• tunc superstitem, & Dominum perdilectum & fidelem nostrum Philippum de Albiniaco nos instanter sollicitavit super eodem. Cum igitur monitis suis adquiescentes exercitum totius Regni nostri convocassemus apud Portesm. habentes in proposito transfretare in Britanniam, ad jura Haereditaria no∣stra perquirenda in partibus transmarinis, memoratus Comes in eodem tempore ibi

applicans, coram universis Magnatibus terrae nostrae, homagium nobis fecit de terra sua Britanniae, & Sacramentum de fideli servitio nobis praestitit, & tunc honorem de Richmond. in quo jus vendicabat, ei reddidimus, & plura alia feoda & terras ei dedi∣mus non modicas. Revertente autem eodem Comite ad partes suas, & nobis per consilium suum in terra nostra remanentibus, cum in aestate sequenti aggregasset Rex Franciae universum posse ad invadendum terram praedicti Comitis, cum totis viribus nostris in succursum ejus ad suum mandatum transfretavimus in Britanniam, non sine gravi dispendio corporis nostri, & jactura irreparabili magnatum, & alio∣rum hominum nostrorum quos ibidem perdidimus. Cum ergo per adventum no∣strum ab incursibus praedicti Regis Franciae defensus extitisset & securus, & ipso Rege sine obtentu propositi sui ad partes suas revertent••, vellemus similiter ad terram no∣stram redire, de consilio suo convenit inter nos & memoratum Comitem Britanniae, quod ad tenendum ei Milites & servientes, quandam summam pecuniae daremus eidem per annum tempore guerrae, & aliam summam pecuniae, si contingeret inter ipsum Regem Franciae, & nos tunc treugas iniri, sicut factum est, quod quidem sine omni defectu ei plene perfecimus. Novissime vero, cum instante fine treugarum inter ipsum Regem & nos essemus requisiti, ab ipso Comite de Militibus & servientibus mittendis in succursum suum, & ad Castrum nostrum Sancti Jacobi super Beveronam, quod fuit in manu sua, de Ballivo nostro, muniendum, & pro quo nobis reddendo cum venissemus in Britanniam ei dederimus Duo Millia Marcarum, gratanter annuimus ejus petitioni, destinantes ad eum dilectum & fidelem nostrum Amauricam de Sancto Amando Senesc. nostrum, cum numero Militum & servientium quem ipse Comes pe∣tierat. Quos postquam ad placitum suum retinuerat, ad nos remittens sub simulatione parcendi sumptibus nostris, nunciavit nobis, quod Castrum praedictum salvo custodiret ad opus nostrum; insuper ad mandatum ejus nobilem virum H. de Trublevill Senesc. nostrum Wascon. cum multitudine Armatorum ad eum misimus. Qui strenue & potenter suae instabat defensioni. In cujus etiam praesentia & praedictorum multi∣tudinis Armatorum, juravit super verum Corpus Christi, quod nec pacem cum Rege Franciae fecerat, nec etiam cum eo tractatum inde habuerat. Licet siquidem ipse Comes, ut praediximus, in nullum nobis repererit defectum; Immo juxta Conventi∣onem inter nos habitam & ultra ei semper satisfecerimus, per finem quem cum eo fecimus singulis vicibus, quibus propter hoc ad nos venit vel misit, & id idem adhuc facere pro viribus nostris essemus parati, tamen cum injuria sua, spreta fidei suae re∣ligione & Sacramento, de fideli servitio nobis praestito, sine eo quod nos diffideret vel aliquid nobis mandaret, a nobis recessit, & Regi Franciae adhaesit, homagium ei faciens, & reddens eidem ad exhaeredationem nostram praedictum Castrum Sancti Jacobi, & Castrum Celsum, quod Theobaldus Crespyn tenuit de nobis de Com. Andegaven. & Castrum de Maroyl, quod est de Com. nostro Pictaviae. Ne igitur super prae∣missis rei veritas vos lateret, vel ne per alicujus suggestionem minus veridicam cre∣deretis aliquatenus, dictum Comitem per defectum Com. a nobis recessisse, prae∣missa Sanctitati vestrae seriatim duximus intimanda: Supplicantes attentius, quatenus ipsum Comitem, ut ad servitium nostrum et fidelitatem nostram redeat, et super pecunia a nobis recepta, et Castris prae∣dictis per ipsum Regi Franciae liberatis, nobis satisfaciat, per censu∣ram Ecclesiasticam coherceatis. Teste Rege apud Westmonasterium, Vicesimo quinto die Februarii.

The Pope encouraged by such Letters as these, usurped a Papal power over the Temporal Rights of Kings and Secular Princes, and to Excommunicate or Interdict them at his pleasure: Though instead of Excommunicating this perjured treacherous Earl, he * sent for him to Rome, and made him chief Counsellor and General of the* 1.263 Crossadoes by Sea and Land against the Grecians; Multis super hoc admirantibus, quod hominem tali not a proditionis multiformis infamem, ad sua ardua negotia vocaverat per∣tractanda.

The Bishop of Winchester being sent for to the Pope to supply him with monies and advice, to carry on this War, (it seems without the Kings License) thereupon the Pope sent a Message to the King, to desire his License for the Bishops return into England, without any impediment; which the King assenting to, writ thus to the Pope and Bishop.

DOmino Papae, Rex, &c. Significavit nobis Sanctitas vestra per Venerabilem* 1.264 Patrem A. Coventrensem & Litchfeldensem Episcopum, & dilectum & fidelem nostrum P. Saracenum Civem Romanum, quod gratum haberetis & acceptum, si Ve∣nerabilis Pater P. Wintoniensis Episcopus, cum gratia 〈◊〉〈◊〉tra reverti posset in Angliam, & sicut ad ejus spectat officium curam securus 〈◊〉〈◊〉 Pastoralem, & super hoc ex parte synceritatis vestrae nos rogaverunt: Ad 〈◊〉〈◊〉nctae Paternitati vestrae duxi∣mus respondendum. Quod cum idem Episcopus Regnum nostrum ul∣timo erivit gratis, et motu ductus proprio potius quam per nostram vel alterius compulsionem: Et etiam si bene recolitis, ad preces vestras, nobis specialiter inde directas sedem adiit Apostolicam, Unde si memoratus Episcopus voluntatem habuerit revertendi, & in Regno nostro commorandi, beneplacet nobis ipsius adventus. Nec erit qui ipsum super hoc aliquatenus impediat, aut cum redie∣rit tranquillitatem ipsius perturbet. Licet etiam graviter versus ipsum moveremur, ad instantiam vestram conceptum rancorem, si quis esset, penitus ei remitteremus pa∣rati & expositi, tanquam filius Sanctae Romanae Ecclesiae devotissimus, in hiis et aliis vestris inhaerere consiliis, et voluntatis vestrae pro viri∣bus nostris beneplacitum adimplere. Teste Rege apud Westmonasterium, iiij. die Maii. Anno, &c. xix.

REX, Venerabili Patri in Christo P. eadem gratia Wintoniensi Episcopo, salutem.* 1.265 Retulerunt nobis Venerabilis Pater A. Coventrensis & Litchfeldensis Episcopus, & fidel•• nostri P. Saracenus Civis Romanus ex parte Domini Papae, quod placeret quod possitis cum gratia nostra in Angliam reverti. Et sicut ad vestrum spectat offi∣cium in Episcopatu vestro curam gerere Pastoralem, & super hoc per eosdem nos re∣quisiverunt. Ad quod vobis duximus significandum: Quod cum Regnum no∣strum ultimo exivistis, et sedem Apostolicam adustis gratis, et motu ducti proprio, nec per alicujus compulsionem id fecistis, et maxime ad preces ejusdem Domini Papae si bene recolitis; Unde si voluntatem habueritis revertendi in terram nostram, & ibidem commorandi, beneplacet nobis quod salvo & secure veniatis, & in Regno nostro sine impedimento moram faciatis, pro certo habituri quod in veniendo & morando nullum vobis faciemus vel fieri permittemus impedimentum, dampnum aut gravamen, set pro viribus nostris securi∣tati vestrae providere curabimus. Teste ut supra.

The Pope to get monies and assistance in his Wars, had commanded this Peter Bi∣shop* 1.266 of Winchester (a better Souldier then Preacher) to assist him both with his purse and advice in his Military affairs against the Romans and Grecians; thus related by Matthew Paris.

PEr idem tempus, Petrus Wintoniensis Episcopus, ad mandatum Domini Papae* 1.267 Roma•• ••rofectus est, instante solennitate Paschali: ut guer∣ram ejus jamdiu contra Romanos accensam, ordinando juvaret. Novit enim eum Summus Pontifex pecunia abundare, et si non abundaret, ministrante Episcopatu Wintoniensi abundaturum; et maluit eum effundere Thesaurum suum in suo obsequio, quam alie∣no. Praeterea, idem Episcopus erat in obsequio Regis Richardi Bellatoris magnifici, diebus adolescentiae suae: ubi plus didicit in Bello dimicare, & Castra militum ordi∣nare, quam Evangelii semina praedicando seminare. The Pope having made as much use of him as he could for those ends, importuned the King for his return into England, as you have heard.

What other Letters the King sent this year to the Cardinals and Pope concerning his affairs, and the Annual Rent reserved on King Johns Charter, I have * 1.268 for∣merly related.

The King this year issued forth an Attachment against the Treasurer of the Dean of the Arches, and others, for suing contrary to his Prohibition in Court Christian, for a thing which concerned not Matrimony or Testament, which Attachment was respited by this Writ, upon their submission.

MAndatum est Justiciariis Domini Regis Itinerantibus apud Hertford. quod, &c.* 1.269 ponant in respetum, &c. Loquelam etiam quae est coram eis inter Johannem de Thiwing, & praedictum Thesaurarium Dec. de Arcubus, Magistr. G. Perdriz, & Gervas de Melkel, de eo quod idem Thes. prosecutus est placitum in Cu∣ria Christianitatis, de Catallis quae non sunt de Testamento, vel Matrimonio, contra Prohibitionem Regis, ut dicitur, et quod prae∣dicti Dec. Magister G. et Gervasius tenuerunt idem placitum con∣tra prohibitionem Regis, ut dicitur, ponant in respectum usque ad terminum praedictum. Teste Rege apud Westmonasterium, Duodecimo die Aprilis.

The King hearing that the Pope intended to send a Legate into Ireland without his privity, and against his will, contrary to former custome and his Prerogative Royal, writ to the Pope, and also to his chief Justice to hinder this encroachment, and to yield more speedy dispatch, and readier obedience to his Letters, Writs directed to him in Ireland, then formerly he had done.

REX, dilecto & fideli suo Richardo de Burg. salutem. Quod salvo applicuistis* 1.270 in partibus Hiberniae, & ad Portum optatum prospere pervenistis postquam a nobis recessistis, sicut nobis significastis, est de quo plurimum gavisi sumus, vobis sig∣nificantes, quod penes nos & statum Regni nostri omnia, Benedictus Deus, prospera sunt, & jocunda, plurimumque desideramus quod de statu terrae nostrae Hiberniae, si∣mul & de vestro, similia frequenter audiamus; grates quidem fidelitati vestrae referen∣tes de eo quod nos praemunire voluistis, quod sunt quidam qui procuraverunt Legatum destinari in Hiberniam. Vobis significamus, quod ante∣quam Literas vestras inde recepissemus, idem audivimus, et ad Curiam Romanam transmisimus ad impediendum, ne praeter vo∣luntatem nostram Legatus aliquis illuc accedat. Quia vero plures ad nos pervenerunt querelae ab hiis pro quibus Literas nostras vobis direximus, quod inutiliter eas obtinuerunt, eo quod minus proni, immo estis ultra modum difficiles in executione mandatorum nostrorum. Vobis mandamus, quod in fide qua nobis tene∣mini, cum contigerit nos pro nobis ipsis seu pro alio quocunque vobis Literas nostras dirigere, ipsas benigne recipere, & ea qua decet devotione exequi curetis, quod per dilationem executionis credi non possit, quod debitam nobis non exhibeatis reveren∣tiam, sed potius ex devotione vestra debeatis merito commendari. Teste meipso apud Westmonasterium, Vicesimo secundo die Februarii.

The Pope as he encroached upon the Election and Confirmation of the Archbi∣shops and Bishops of England, so did he likewise upon the Election and Confirma∣tion of Abbots, who must go to Rome to attend his pleasure for their approbation and confirmation, as in this memorable case of the Abbot of St. Albans, which I shall relate at large

CUm haec cum tempore evolvente elaberentur; nuncii electi & Conventus Eccle∣siae* 1.271 Sancti Albani, duo Monachi, scilicet Magister Reginaldus Physicus, & Domi∣nus Nicholaus de Sancto Albano, ambo Presbyteri, viri prudentes & compositi, cum suis Clericis, Magistro Galfrido de Langeleia, & Galfrido Focario, serviente & aliis, habentes Literas Conventus procuratorias, iter arripuerunt versus Curiam Romanam in Octavis Paschae, scilicet decimo septimo Calend. Maii, precibus omnium fratrum commendati. Hae autem fuerunt procurationes quas secum detulerunt. Reveren∣dissimo Domino & Patri in Christo Charissimo Gregorio, Dei gratia Summo Pontifici, devoti filii sui, Prior & Coventus Sancti Albani, tam devotam quam debitam cum pedum osculo reverentiam. Noverit Sanctitas vestra, quod nos fratres nostros & Monachos, Reginaldum & Nicholaum, latores praesentium, cum Literis nostris seriem electionis nostrae continentibus, quam in Ecclesia nostra de fratre Johanne de Hertfor∣dia, Monacho nostro, fecimus Canonice celebrari, ad pedes Sanctitatis vestrae destina∣mus: ipsosque ad▪ confirmationis munus a sede Apostolica petendum, et ad alia dictam electionem nostram contingentia, expedienda, pro∣curatores

nostros constituimus. Ratum & gratum habituri, quod per ipsos vel eorum alterum in dicto negotio, ratione praevia, fuerit expeditum. Valeat & vigeat Sancta paternitas vestra semper in Domino. Venerunt igitur ad Curiam Romanam apud Perusium. Et Domino Papa humiliter salutato, formam electionis & rei gestae se∣riem sub his Literis contentam, praesentaverunt. Reverendissimo Domino & Patri in Christo Charissimo, Gregorio Dei gratia Summo Pontifici▪ devoti filii sui▪ Prior & Con∣ventus Sancti Albani, tam devotam quam debitam cum pedum osculo reverentiam. Cum Ecclesia nostra per decessum Venerabilis Patris Willielmi, bonae memoriae, quondam Abbatis nostri, qui viam universae carnis sexto Calend. Martii est ingressus, pastoris solatio existeret destituta, certificato super hoc Domino nostro Rege, ipsoque nobis eligendi licentiam concedente, nos prout potuimus citius & ex∣peditius, volentes animarum periculis occurrere, & Ecclesiae nostrae indempnitatibus providere, his omnibus prius sub competenti data dilatione evocatis qui debuerunt & voluerunt potueruntque nostrae electioni commode interesse, ad eligendum nobis pastorem, diem certum praefiximus, in crastino Annunciationis Beatae Virginis. Ad∣veniente autem die, praesentibus his qui propter hoc fuerant evocati, aliisque, tracta∣re coepimus & conferre. Et quia res praedicta eo die non potuit expediri, in crastino, ut de eodem tractaremus, ingressi sumus Capitulum iterato, & ibidem post Dei cle∣mentiam super hoc misericorditer invocatam, tractare coepimus de praemisso. Et tandem in hanc eligendi spem, viris bonis de collegio nostro plenaria data fuerat po∣testas & collata, quod ipsi pro omnibus electionem nominarent, ratihabitione prius eisdem electoribus promissa, de persona per ipsos electa, & ipsis postmodum nomina∣ta. Electores siquidem praemisli ad hoc officium, cum Dei timore accedentes, cum lachrymis & orationibus Dei invocantes auxilium; diligenter & discrete, sicut exi∣tus indicavit, de hoc negotio tractaverunt, qui per omnia unanimiter & concorditer post tractatus & collationes suas super hoc habitas▪ nobis virum per omnia idoneum, in Abbatem patremque & pastorem elegerunt, & postmodum ingresli Capitulum, nobis quem elegerant nominaverunt, scilicet fratrem Johannem de Hertfort, nostrae professionis Monachum, inter nos ab antiquo religiose & irreprehensibiliter conver∣satum. Nos siquidem ibidem unanimiter congregati, in personam illius quem ele∣gerant, & nobis nominaverant, concorditer consensimus, absque omni discordia seu contradictione. Firmiter enim credimus▪ Sancte Pater, quod idem electus nobis & nostro Monasterio per omnia sit idoneus▪ cum in ipso nihil cur eligi non deberet, sci∣amus reprobum, nec in eo aliquid deficere perpendimus, quod canon exegit in electo. Hinc est▪ benignissime Pater, quare nos, qui filii vestri sumus, & immediate ad Ro∣manum Pontificem spectantes, vobis in omni qua possumus supplicamus devotione▪ quatenus Dei intuitu, & ad levamen Ecclesiae nostrae, quae sub hac vacatura in magno navigat periculo, sub saeculari custodia constituta, electo nostro absque morae dispen∣dio, officii sui confirmationem misericorditer impendatis. Nos autem, ut Reveren∣da Sanctitas vestra de praemissis fidem habeat indubitatam, sigillo Capituli nostri de communi totius Conventus consensu has Literas nostras Patentes, & rei gestae seriem continentes, fecimus consignari.

The Pope after consideration, condescended to the Abbots Election, but upon this condition, that he should take an expresse Oath of Fealty to the Pope and Church of Rome, and to his Successors, prescribed in his Bull directed to the Bishops, (the first encroachment of this kind upon Abbots, to my remembrance) which Oath suddenly tendred to him by way of surprize he took publikely before the Covent, and all the Clergy and people, at his consecration and instalment, thus related by Matthew Paris, a Monk of this Monastery.

HIs autem Literis diligenter inspectis, habita cum fratribus deliberatione, con∣cessit* 1.272 Summus Pontifex Monachis juste postulata, laboribus eorum paterno affectu compatiendo, necnon unitatem Ecclesiae suae concordem, & discretum in hoc negotio processum collaudando. Et ne res aliqua parte progressione usque ad finem careret laudabili, dedit in mandatis Elyensi & Londinensi Episcopis, ut examinata per∣sona electi, benedictionis ei beneficium largirentur, vel alteruter, si ambo interesse non valerent, scribens eisdem sub hac forma.

GREGORIƲS Episcopus, servus servorum Dei, Venerabilibus fratribus Elyensi & Londinensi Episcopis, salutem & Apostolicam Benedictionem. Monaste∣rio

Sancti Albani Lincolniensis Diocaesis, quod ad Romanam Ecclesiam nullo medio pertiner, Abbatis solatio destituto, dilecti filii Prior & Conventus ipsius Monasterii, sicut accepimus, requisito prius, sicut moris est, assensu Regio et obten∣to, vocatis omnibus qui debuerunt, voluerunt, & potuerunt commode interesse, de Abbatis futuri substitutione tractantes, post diversos tractatus, quibusdam de colle∣gio eligendi ei Abbatem, potestatem plenariam unanimiter contulerunt. Idem vero electores, Deum habentes praeoculis, collatione super hoc & deliberatione habita di∣ligenti, & Spiritus-sancti gratia invocata, dilectum filium fratrem Johannem de Hert∣fort, ejusdem Monasterii Monachum, virum, ut asserunt, providum & discretum, ac in spiritualibus & in temporalibus circumspectum, & cum eis a puero laudabiliter conversatum, in Abbatem eorum, & Patrem concorditer & Canonice eligerunt. Quorum electionem solenniter publicatam, universi & singuli approbantes, nobis per dilectos filios fratres Reginaldum & Nicholaum, Monachos & Nuncios suos ac Literas humiliter supplicaverunt, ut cum per eundem Johannem, grata ipsi Monaste∣rio in spiritualibus & temporalibus incrementa, sperarentur auctore Deo proventu∣ra, & rectis dispositionibus nihil debeat difficultatis afferri, electionem hujusmodi confirmare, de benignitate sedis Apostolicae dignaremur. Licet igitur praedicti Nuncii, sollicite super hoc institerint & prudenter, & nos pro eodem Mona∣sterio libenter, quod cum Deo possumus facere, intendentes, electionem ipsam exa∣minatam prout convenit diligenter, Canonicam invenerimus quoad formam; quia tamen de personae meritis plenam notitiam non habe∣mus, fraternitati vestrae per Apostolica scripta mandamus, quate∣nus quae circa electi personam inquirenda fuerint, sollicite inquiren∣tes, si eam sufficientem inveneritis ad ejusdem Monasterii regimen assumendum, praemissam electionem Authoritate Apostolica confir∣metis, et electo faciatis eidem obedientiam et reverentiam debitam exhiberi, ac munus benedictionis impendi. Recepturi ab eo post∣modum, pro nobis et Romana Ecclesia fidelitatis sollicitae jura∣mentum, juxta formam quam vobis sub Bulla nostra mittimus in∣terclusam. Alioquin, ea rite cassata, faciatis dicto Monasterio de persona idonea per electionem Canonicam provideri. Contradictores per censuram Ecclesiasticam, appellatione postposita compescendo. Formam autem juramenti, quod ipse praestabit nobis de verbo ad verbum, per ejus Patentes Literas suo sigillo signatas quam cito poteritis per proprium nuncium transmittatis. Quod si non ambo his exequendis potueritis interesse, alter vestrum ea nihilominus exe∣quatur. Datum Perusii.

Impetratis autem his Literis, cum aliis sub Bulla clausis, salutato Domino Papa & fratribus, necnon & respectis, redierunt Nuncii praedicti cum prosperitate, post moram in Curia factam per xv. dies. Episcopus autem Londinensis, alio se ex∣cusante, mandatum Apostolicum diligenter executus, examinatione rite facta, nihil reprobum in persona electi reperiens, munus solenniter benedictionis eidem impendit, in crastino scilicet Nativitatis Beatae Virginis, in Ecclesia Sancti Albani. Vbi apertae sunt Literae inclusae Domini Papae, quas, ut oportuit, electus in Ab∣batem benedicendus profitendo legit, in praesentia Episcopi et au∣dientia Conventus, et totius populi et Cleri, sub hac forma. Of which, and the new Oath therein, you shall have an account in its due place.

* 1.273 Matthew Paris in the Life of this Abbot John the 2. makes this more full relation of the manner of his Election. William the Abbot of St. Albans deceasing, the Monks thereupon sent this supplicatory Letter to the King, to grant them his License to elect another in his place.

EXcellentissimo Domino & in Christo Reverendissimo, Henrico Dei gratia illustri* 1.274 Regi Angliae, Domino Hiberniae, Duci Normanniae & Aquitaniae, Comiti Andegavensi: devoti sui semper & humiles, Prior Sancti Albani & ejusdem loci Con∣ventus, cum omni humilitate & devotione, aeternam in Domino salutem. Vestrae innotescimus Excellentiae, quod Venerabilis Pater noster Willielmus quondam Abbas

Ecclesiae nostrae, in fata decessit: ideoque dilectos fratres nostros N. & N. latores praesentium ad vos destinamus. Excellentiae vestrae omni qua possumus devotione, et lachrymarum effusione, flexisque genibus supplicantes, quatenus divinae pietatis intuitu, nobis gratiam dign••nter imper∣tientes, eligendi Pastorem liberam nobis concedatis facultatem. Statui domus nostrae misericorditer, si placet, compatientes, juxta necessitates, quos dicti fratres nostri vobis duxerint exprimendas. Valeat Regia dignitas in aeternum. Misimus insuper Literas amicis nostris in Curia, sub hac forma: ut ipsi negotium no∣strum expedirent.

They likewise sent this Letter to the Chancellor.

URgentibus negotiis novis & inopinatis emergentibus, Priorum amicorum auxi∣lium* 1.275 familiare & consilium evidens; suadet honestas, & compellit instans ne∣cessitas. Ideoque sincerae paternitati vestrae omni qua possumus devotione suppli∣camus, quatenus divinae pietatis intuitu, statui domus nostrae juxta necessitates quas fratres nostri N. & N. latores praesentium vobis duxerint exprimendas, misericor∣diter, & paterno subveniatis affectu, eo quod Venerabilis Pater noster Willielmus quondam Abbas Monasterii nostri, divino nutu diem clausit extremum: Nos Mona∣chos suos quasi Orphanos piorum consilio relinquens & auxilio. Quorum indi∣gentiae sic vestra dignetur consulere miseratio, ut Deus Pater Pupillorum, digna mer∣cede vestram remuneret p••etatem.

Having obtained the Kings License to elect a new Abbot, they sent this summons to all the Priors of their Cells that had voyces in the Election.

FRater E. Prior Ecclesiae Sancti Albani ejusdemque loci Conventus, dilecto sibi in* 1.276 Christo▪ tali vel tali Priori, salutem in Domino sempiternam. Quum Venera∣bilis Pater noster Willielmus quondam Abbas Monasterii nostri, divino nutu diem clausit extremum, & oportet per commune consilium Ecclesiae nostrae provider•• de Pastore; Mandamus quatenus in crastino Annunciationis Dominicae proximo affutu∣rae, compareas personaliter apud Sanctum Albanum, una nobiscum tractaturus super electione Abbatis. Quod si forte non potueris justa ex causa praepeditus, te sub hac forma excuses per Literas tuas Patentes. Viris Venerabilibus Domino E. Pri∣ori de Sancto Albano ejusdemque loci Conventui, Frater N. Prior talis vel talis loci; tali vel tali, salutem. Praepeditus negotio certo, videlicet assignato, vel gravi deten∣tus infirmitate, in crastino Annunciationis Dominicae apud Sanctum Albanum perso∣naliter interesse non possum, una vobiscum super electione Abbatis tractaturus. Ideoque non expectata praesentia mea, in dicto negotio, quod vestrum est, exe∣quamini. Valete.

COngregatis igitur Fratribus die statuto & praefixo, videlicet die Dominica; non* 1.277 potuimus pro solemnitate illius diei tractare de electione. Et cantavimus ea die de Dominica procrastinantes solemnitatem de Annunciatione facienda: unde nec in crastino, scilicet die Lunae, nequivimus tractare de tam arduo negotio, quod tanta & tam morosa deliberatione indiguit. Die igitur Martis, convenientibus in unum tam Prioribus quam aliis, qui debuerunt & voluerunt commode in capitulo in∣teresse; elegerunt s••llemniter Johannem de Hartfordia, Priorem de Hertford, Mo∣nachum suum professum, in Pastorem animarum suarum: virum pium, & Monachum ordinatum; Qui Domino Regi praesentatus, ab eo favorabiliter Do∣minica in Ramis Palmarum (tum quia elegans et venerabilis ex∣titit statura, tum quia audierat quod dapsilis et Civ••••is ac socialis fuerat, dum Prior Hertfordiae fuerit) est susceptus: Et idcirco promp∣tius, quia Rex semper domum Sancti Albani dilexerat: Cui Literas petitorias a Priore & Conventu sub hac forma transmisimus.

ILlustri Domino suo & Magnifico, Henrico Dei gratia Regi Angliae, &c. devoti sui* 1.278 semper & humiles E. Pr••or Sancti Albani, & ejusdem loci Conventus, cum omni

humilitate & devotione, aeternam in Domino, salutem. Regiae Excellentiae vestrae, Dominum Johannem Priorem de Hertfordia, virum idoneum et honestum, quem de benignitate et licentia vestra nobis concessa, in Patrem nobis elegimus et Pastorem, praesentamus. Cum omni humilitate et devotione supplicantes, quatenus ex innata vobis be∣nignitate, solitaque clementia erga nos et Ecclesiam nostram con∣cepta et habita, dictum Johannem electum nostrum, in gratiam recipi∣atis; vestrum eidem consilium, auxilium, et favorem, divinae, si pla∣cet, intuitu pietatis impendentes. Valeat, &c.

DOminus autem Rex cum hoc audisset, & perpendisset progressum nostrum ordi∣natum* 1.279 & humilem, non tantum nobis suum favorem impertivit, & juvamen, imo Domino Papae & amicis suis in Curia Romana pro nobis scripsit sic, (Well know∣ing that nothing would be done therein at Rome, but by such Letters, seconded with under∣hard Bribes.) Reverendo Domino & Patri & in Christo Charissimo, Gregorio Dei gratia Summo Pontifici, Henricus eadem gratia Rex Angliae, &c. salutem: & tam de∣votam quam debitam in omnibus, tanto Domino & Patri reverentiam. Noverit Sancta Paternitas vestra, Nos electioni factae de fratre Johanne de Hertford, Monacho de Sancto Albano, in Abbatem Sancti Albani, Regium ad∣hibuisse favorem et assensum. Et quia ad sedem Apostolicam imme∣diate spectat electionis praedictae confirmatio, hoc Sanctae Paternitati vestrae duximus praesentium tenore significandum: Devote supplicantes quatenus eidem electioni munus confirmationis dignemini, si placet, favorabiliter impendere. Teste memetipso apud Abendon, primo die Aprilis, Anno Regni mei xix.

Item Literae Domini Regis ad amicos suos in Curia Romana, pro electo.

VEnerabili in Christo Patri, & amico specialiter dilecto, J. Dei gratia GG. Sanctae Praxedis Presbytero Cardinali: Henricus Dei gratia Rex Angliae, &c. Quo∣tiens ingruente necessitate nos contingit, pro nostris vel alienis negotiis Apostolicae sedis implorare subsidium, ad eorundem negotiorum expeditionem, vestra nobis ne∣cessaria est diligentia: quam in omnibus vestri gratia nobis recolimus subvenisse. Cum igitur electioni factae de fratre Johanne Monacho Sancti Albani, in Abbatem ejusdem loci, Regium adhibuerimus assensum, et favorem, & immediate sub∣jecta sit Ecclesia Sancti Albani, Sanctae Romanae Ecclesiae: Paternitati vestrae duximus attente supplicandum, quatenus cum Nuntii, & procuratores dicti electi ad obtinen∣dum a sede Apostolica confirmationem dictae electionis, ad Curiam venerunt, ad assecutionem sui propositi in hac parte, vestra dignetur eis Paternitas auxilio & con∣silio subvenire. Per quam subventionem, multiplicetur vobis gratia nostra, quam ex diversorum negotiorum promotione non dubitamus eis vos comparasse. Teste meipso, primo die, &c.

INjunctum est igitur duobus fratribus Monachis hujus Ecclesiae, videlicet Domino* 1.280 Reginaldo de Bocking Physico, & Domino Nicholao de Sancto Albano, & cuidam Clerico nostro, Magistro scilicet Galfrido de Langeleia, ut Curiam Romanam proti∣nus adirent: ut electionem ritè factam impetrarent à sede Apostolica confirmari: Qui se precibus Conventus commendantes, illico perrexerunt. Et statutum est in Capi∣tulo quaedam specialia fieri pro eisdem Missarum & Orationum suffragia: Et cum ad Curiam Romanam (quae tunc Perusii fuerat) pervenissent; ut promptiorem a Domino Papa gratiam obtinerent, pecuniae quandam summam Pa∣palibus pedibus obtulerunt: quam statim gratanter receptam, jus∣sit Dominus Papa cuidam fratri Minori, Thesaurario ac Cubicu∣lario* 1.281 suo, illam pecuniam in Gazophylacium suum deportare. Et ac∣cumulatis illis denariis, aliis candidis Esterlingis, noluit frater vel etiam forulum nuntiis resignare, nec Dominus Papa (quem Civi∣lem et Dapsilem fore deceret) ad prandiolium invitare. Respectis

igitur Janitoribus et Ministris Papalibus, in muneribus (quia sic oportuit, cum patulis rictibus ipsis donis inhiarent) recesserunt in crastinum (prout eis dictum erat) redituri. Et cum tunc advenis∣sent, ostendentes Regios apices Domino Papae, tum propter ipsos, tum propter serotinum xenium, (aliis etiam Epistolis, quas secum amicis Domini Regis detulerunt adminicul antibus) gratiam ab illa venali Curia obtinuerunt. Respexerant enim amicos Regis quibus ejus Literas attulerant, donis uberrimis, qui solitas Lite∣ras* 1.282 steriles et infructuosas, sine muneribus concurrentibus parvi pen∣dunt. Electione igitur confirmata, cum benedictione Apostolica (quam satis comparaverunt) gaudenter sunt reversi, nec unquam postea, ipsam Curiam diligere aut commendare potuerunt.

Approbata vero quamplurimum fuit ab ipso Domino Papa & a cunctis fratribus Cardinalibus (& maxime a Domino Ottone, qui verba optima secit pro domo Sancti Albani) forma electionis & totius processus negotii, admirantibus universis, quod inter tot Capita fuit tam indilata sententia, & consensus uniformis. Et addidit Otto memoratus coram Papa, & cunctis assidentibus: Domine, semper religio, unitas, & concordia in illa domo viguerunt. Unde ab universis dictum est, quod non sine nu∣tu Spiritus Sancti illud negotium fuerat prosecutum. Multitudinis enim credentium fuit cor unum, & anima una. Et ut audientes non lateat, haec est consuetudo eli∣gendi Abbatem, in Ecclesia Sancti Albani.

COnfessores, scilicet, tres vel quatuor, jubentur districte in virtute Spiritus* 1.283 sancti (utpote qui cognoscit corda & renes singulorum) ut ipsi eligant duo∣decim de Conventu fratres electos, fideles, & peritos, ut ipsi vel de seipsis, vel de ipso Conventu Ecclesiae, vel de Cellis, unum idoneum eligant in Abbatem. De ipsis (inquam) quia sic non consueverunt antiquitus, imo de aliis quam seipsis, quod absurdum fuit & dissonum rationi. Et in hoc variata est antiqua consuetudo, & in melius commutata. Ut autem electio & labor tantae diliberationis super hoc negotio, nullatenus irritus habeatur & inanis, literas habent de Conventu penes se sigillo Conventus roboratas, ut ipse Conventus illum quem ipsi duodecim eligent in Abbatem, sine contradictione aut difficultate unanimiter in pastorem susci∣pient, & gratanter. Unde series negotij sic prosecuta, a summo Pontifice (ut praetactum est) palam coram omnibus est commendata. Et facta examinatione auc∣toritate Apostolica, illico confirmata. Veruntamen quia de persona Electi, Domi∣no Papae non constabat, dedit in mandatis Eliensi & Londoniensi Episcopis, ut rite facta examinatione ex persona Electi, eundem in Abbatem confirmatum benedicerent, plene in omnem tam spiritualium quam temporalium administrationem insti∣tuentes.

Cum autem rediissent Nuntij de Curia, ostendebant Literas Domini Papae Epis∣copis memoratis, qui electo scripserunt sub hac forma.

HƲgo Dei gratia Elyensis, & Rogerus eadem gratia Londoniensis Episcopi; Jo∣hanni de Hertford. Electo Sancti Albani, salutem. Mandatum Domini Pa∣pae suscepimus in haec verba.

Gregorius Episcopus, &c. Hujus igitur auctoritate mandati nobis transmissi vo∣bis mandamus, quod die Lunae proxima post festum Sancti Laurentij, in Ecclesia conventuali apud Crucem Roifiae compareatis coram nobis; parati examinationem subire, & Electionis (Deo dante) confirmationem suscipere, secundum formam mandati Apostolici.

Quod & Abbas sub omni fecit maturitate. Affirmabant utique tam Episcopi me∣morati postquam audierant, quam nuntij nostri, quod prudenter processum est in hoc negotio. Et literas postulabant ad inspicendum, quas Conventus S. Albani Do∣mino Papae transmisit sub transcripto. Quas si quis inspicere desiderat, in hoc vo∣lumine, ubi scilicet pingitnr Avicula, poterit invenire, cujus Rubrica & Titulus talis est.

Literae missae domino Papae de morte Abbatis Gulielmi, de forma electionis alte∣rius Abbatis substituendi, jam Electi; scilicet Johannis Londoniensis vero Episcopus,

variis & arduis negotiis praepeditus, ne ad locum veniret memoraum, se excusavit: Episcopo Elyensi. sic scribens.

VEnerabili fratri, & amico in Christo charissimo H. Dei gratia Elyensi Episco∣po* 1.284 R. divina miseratione Londoniensis Ecclesiae Minister humilis, salutem & sinceram in Domino charitatem. In negotio examinationis electi Sancti Albani, & confirmationis ejusdem, vobis & nobis a Domino Papa commisso, variis praepediti negotiis, die Lunae proxima post festum Sancti Laurentii, apud Crucem Roisiae & Ecclesiae conventuali interesse non possumus. Ideo non expectata praesentia nostra, quod vestrum est in dicto negotio, exequamini. Valeat paternitas vestra, semper in Domino.

COnfirmatus est igitur Electus facta examinatione, sub tali scripto.* 1.285

In nomine Patris, & Filij, & Spiritus sancti. Inquisitis secundum for∣mam literarum Domini Papae, quae circa personam Johannis electi Sancti Albani sunt inquirer da, tum per testes juratos, tum per propriae personae examinationem, invenimus ipsum ad regimen dictae Ecclesiae sufficientem. Unde electionem de ipso factam, auctoritate Apostolica confirmamus.

Quo facto, misit Elyensis Conventui Sancti Albani ad majorem certificationem, literas, sub hac forma.

HƲgo Dei gratia Elyensis Episcopus, dilectis in Christo Priori & conventui S.* 1.286 Albani, salutem in Domino. Noverit discretio vestra, Nos juxta formam mandati Apostolici, electionem de fratre Johanne de Hartford in Abbatem Mona∣sterij vestri Canonice celebratam, auctoritate Apostolica confirmasse. Quocirca authoritate Apostolica qua fungimur, vobis mandamus in virtute obedientiae districte praecipientes, quod eundem electum vestrum in Abbatem & Pastorem devote ad∣mittatis, obedientiam & reverentiam debitam eidem humiliter impendentes Valete.

SCripsit insuper idem Episcopus super hoc Domino Regi, sub hac forma.* 1.287

Excellentissimo Domino Henrico tertio Dei gratia illustri Regi Angliae, &c. Hugo, divina miseratione Elyensis Episcopus, salutem, reverentiam, & honorem. Noverit excellentia vestra, nos juxta formam mandati Apostolici, electionem de Fratre Johanne de Heriford in Abbatem Monasterij Sancti Albani Canonice cele∣bratam, authoritate Apostolica confirmasse.

Quocirca excellentiam vestram rogamus, quod ob reverentiam sedis Apostolicae, dictum electum habentes commendatum, administrationem dictae Abbatiae eidem com∣mutatis. Valeat Excellentia vestra semper in Domino.

Scripsit insuper (Domino Rege accestante) & palam publicavit, Chartam istam Confirmationis.

OMnibus Christi fidelibus literas has inspecturis vel audituris.* 1.288

Hugo Dei gratia Elyensis Episcopus, salutem in Domino sempiternam. Noveritis quod cum nobis, & venerabili fratri nostro London. Episcopo commis∣sum esset negotium a Domino Papa examinationis personae fratris Johannis de Hertford Electi in Abbatem Monasterij Sancti Albani, & confirmationis ejus∣dem, Episcopo Londoniensi in dicto negotio excusato literatorie, nos electionem ipsius Johannis in hunc modum confirmamus. In nomine Patris, & Filij, & Spiritus Sancti. Inquisitis secundum formam literarum Domini Papae, quae circa personam Electi Sancti Albani fratris Johannis sunt inquirenda, tum per testes juratos, tum per propriae personae examinationem, invenimus eum ad regimen dictae Abbatiae sufficientem. Unde electionem tanquam de persona idonea de ipso factam, authoritate Apostolica confirmamus. In cujus rei testimonium, his literis nostris Patentibus, sigillum nostrum duximus apponendum. Acta Anno Domini M. CC. XXXV. die Lunae, proxima post festum Sancti Laurentii apud Crucem Roisiae.

In crastino igitur, scilicet Nativitatis beatae Virginis, in Ecclesia Sancti Albani ad majus Altare, in praesentia Episcopi London. & totius Conventus in Choro existentis, idem Episcopus eidem electo munus impendit benedictionis. Ubi apertae sunt literae

inclusae, & bullatae Domini Papae, quas oportuit Electum in Abbatem benedicen∣dum, profitendo palam legere, sub hac forma.

Ego Johannes Monasterii Sancti Albani Abbas, ab hac hora in an∣tea,* 1.289 fidelis et obediens ero Sancto Petro, sanctaeque Apostolicae Ro∣manae Ecclesiae, et Domino meo Papae Gregorio, ejusque Successori∣bus Canonice intrantibus. Non ero in Cansilio, aut consensu, vel in facto, ut vitam perdant aut membrum, aut capiantur mala cap∣tione. Consilium vero quod mihi credituri sunt, per se aut per Nuntios suos, sive per literas, ad eorum damnum me sciente nemi∣ni pandam. Papatum Romanum et * 1.290 Regalem sancti Petri, Adjutor eis ero ad retinendum et defendendum, salva ordine meo, contra omnem hominem. (Not * 1.291 excepting the King himself as is usual in Homage and fealty to all other Lords.) Legatum Apostolicae sedis in eundo et re∣deundo, honorifice tractabo, et in suis necessitatibus adjuvabo. Vo∣catus ad Synodum veniam, nisi * 1.292 praepeditus fuero Canonica prae∣peditione. Apostolorum limina * 1.293 singulis trienniis visitabo, aut per me aut per Nuntium meum, nisi absolvae Apostolica licentia. Pos∣sestones vero ad Monasterium meum spectaiites, non vendam, neque donabo, neque impignorabo, neque de novo infeudabo, vel aliquo modo alienabo, * 1.294 inconsulto Romano Pontifice: Sic me Deus adiu∣vet, et haec sancta Evangelia. This New Oath of allegiance and fealty to the Pope and See of Rome, being the highest incroachment upon the Kings Rights and Prerogative, making all who took it the Popes subjects, vassals, villains, not the Kings, was sealed up and concealed both from the King and Abbot elect, till this very nick of his consecration and benediction, for fear it should be opposed, refused, as the Historian observes, and thus relates.

Haec cooperta fuerunt, occulta, et clausa sub bulla, donec staret Pontificalibus ad Altare redimitus, quando nullo modo poterat ab ista abligatione resilire. Et cum rogasset Abbas ab Episcopo Londonien∣si Rogero, quid Romae faceret? Episcopus, sicut jocundus extitit, jocose respondit sub▪ridens, & ait: Amice ut offeras: & veritas in verbo latitavit.

Rex autem super praemissis certificatus, Tenentibus de Sancto Albano scripsit in haec verba.

HENRICUS Dei gratia Rex Angliae, &c. Militibus, liberis hominibus, &* 1.295 omnibus aliis Tenentibus de Abbatia de Sancto Albano, salutem. Sciatis quod electioni factae de fratre Johanne de Hertford in Abbatem S. Albani, assensum Regium praebuimus & favorem. Et ideo vobis mandamus, quod eidem sratri Johanni tan∣quam Domino vestro, in omnibus quae ad praedictam Abbatiam pertinent, intendentes si∣tis & respondentes. Incujus rei testimonium, has literas nostras fieri fecimus patentes. Teste meipso apud Westmonasterium, decimo octavo die Augusti, Anno Regni nostri Duodecimo.

EX tunc igitur Abbas plenarie constitutus, cepit homagia, & Juramenta, & fi∣delitates, omnium Abbatiae subditorum, installatus, & in omnibus Abbas ha∣bitus & firmatus. Sed ut non lateat simpliciores qualiter se gessit dum Electus es∣set, & qualiter in posterum se gerere debet Electus, praesentibus duximus inse∣rendum. In the beginning whereof he thus expresseth the New Abbots sence and detestation of this New Oath, and yoak of bondage imposed by the Pope on this famous Monastery, (and on others by his ill president in submitting thereunto) and of the Popes manifold superadded exactions.

ISte Johannes secundus Abbas, Prior quando que de Hertford & inde oriundus: prae∣ter opinionem omnium nutu Dei sublimatus in Abbatem: Primo invitus et do∣lens, Romanorum jugum subiit servitutis: ut scilicet, de triennio in triennium, vel per se, vel peralium limina adiret Apostolorum, sicut

in subdola professione ejusdem continetur▪ in magnum Ecclesiae damnum et gravamen, et insatiabilis Romanae Curiae emolumentum voluntarium et injuriosum. Primus quidem fuit in Abbatem creatus post Concilium Laterense generale, sub Papa Innocentio quarto celebratum: in quo illud continetur cum aliis gravaminibus, in Ecclesiae Sancti Albani (quae a fundatione sui primitiva libera & ingenua legitur extitisse) praeju∣dicium, et si fas est dicere, injuriam et jacturam. Iste quoque Ab∣bas in Novitate sua multis exactionibus fatigabatur, et expensis, sed prae omnibus Romanorum oppressionibus novis et inauditis coepit molestari. Et quod obstantibus antiquis privilegiis (quae non sine magna Sanctorum patrum injuria et Contemptu cassantur et sper∣nuntur) non permissa est tam Celebris Ecclesia suis libertatibus gratulari. Id cujus rei triste praesagium, paulo ante ejusdem Abbatis creationem, & cito post (scilicet infra triennium) bis supra Ecclesiam beati Albani visum est fulgur usque ad incendium cecidisse, quod se meminit praevidisse, nec audivit evenisse. Et sicut non prodest sanctorum inniti Privilegiis aut indulgentiis, sic non obstitit fulguri impressio Papalis Cerea, in qua Agnus Dei figuratur, quae in Summitate Tur∣ris nostrae collocatur, quae ut dicitur, contra tales procellas abigendas virtutem habet & potestatem. I have related these Passages at large, to evidence the execrable Bribery, Symony, Rapine, extortions and insufferable usurpations of this Pope on the Crown and Church of England, recorded by Matthew Paris living in that age, privy to all these Transactions being a Monk of St. Albans, (little redounding to the honour of the Pope, Court or Church of Rome.) which though generally detested, yet could not be resisted, reformed in that age by the King, Nobles or Clergy of England, who only murmured and made some bootlesse petty oppositions against them.

The Pope to raise moneys for himself and his own Wars, under a pretext of sup∣plying and ayding the Holy Land, against the Saracens, issued forth his Bulls for a new Crossado throughout the Christian world, which he caused to be re-published.

HOc denique anno, qui est annus octavus postquam constitutae sunt treugae de∣cennales* 1.296 in Terra promissionis, inter Romanum Imperatorem Fredericum & Babyloniae Soldanum, facta est praedicatio crucis per orbem universum Christiana fide insignitum, ad commonitionem & instantiam Domini Papae Gregorii, qui literas in diversas orbis partes, sub hac forma direxit, (the same verbatim with those fore∣cited, p. 447, 448, 449.)

GREGORIUS Episcopus, servus servorum Dei, Universis Domini nostri Je∣seu Christi fidelibus per regnum Angliae constitutis, ad quos literae istae pervene∣rint, salutem & Apostolicam benedictionem. Rachel suum videns in verae fidei cog∣nitione principium accrescentium in salutem, & filiorum dexterae pia mater sancta Romana Ecclesia, cujus magna est quasi mare de suae prolis internecione contritio, vocem lamentationis fletus & luctus emisit hactenus, & emittit, quam audiri cupi∣mus in excelso, ut per diem & noctem fidelium oculi doloris lachrymam deducentes non taceant, & donec misereatur Dominus, non quiescant, &c. Dat. Spoleti, 2. Nonas Septemb. Pontificatus nostri anno octavo. Assignati sunt autem praedicatores a domino Papa in opus crucis & animarum oberrantium lucrifactionem, per orbem univer∣sum, fratres de ordine Praedicatorum ac Minorum, cum magistris in Theologia perfectis, utpote magister Johannes da sancto Albano oriundus, aliquando Deca∣nus Ecclesiae sancti Quintini, postea thesaurarius Ecclesiae Sarisburiensis, & alii viri discreti ac sancti; qui in opus Evangelii profecti, praedicaverunt ubique Domi∣no cooperante, & sermonem confirmante sequentibus signis. Habuerunt autem ex mandato Apostolico, provinciarum Archidiaconos, & Decanos, qui in locis singulis parochianos, viros & mulieres convenire fecerunt: ita ut nullus re∣maneret sub poena Anathematis quin eorum praedicationibus interesset. Where∣upon they inform us of this fabulous Miracle wrought upon a Creeple, to set on this design with more speed and vigour.

COntigit autem hoc anno 3. Idus Junii, in villa de Clare, ubi magister Rogerus de Lewes, frater quidem de ordine Minorum, pro negotio crucis Evangeli∣um* 1.297 in Dominica praedicavit, ut mulier quaedam omni membrorum officio jam per triennium destituta, poenam metuens excommunicationis, paucum quod habuit ar∣genti cuidam viro sibi vicino contulit, qui eam in humeris suis ad locum veheret praedicationis. Ubi cum gemens jaceret & lugens quousque vir Dei praedicationem absolvisset, motus compassione super gemitibus mulieris, quam lugentem jacere conspexit, accessit ad eam, atque causam ad quid illuc venisset inquisivit. Quae cum diceret, quod metu excommunicationis ad locum sermonis fuisset delata; prae∣cepit ut iret in domum suam, nesciens quod membris omnibus esset dissoluta. Sed cum astantes vicini ejus testarentur, quod omnium erat usu membrorum jam elapso triennio privata, interrogabat, si crederet quod Deus potens erat, ut sibi, si vellet, redderet sanitatem? Cui illa, Credo Domine. Tunc vir Dei mulierem inter bra∣chia complectens, levavit eam fiducialiter, & ait: Sanet te Deus omnipotens, in quem credis. Et cum mulier ad vocern jubentis se erigeret confidens in Domino, coeperunt ossa ejus & nervi cum compagibus dum surgeret crepare, ut visum sit astantibus, quod omnia ossa ejus in frusta fuissent comminuta. Et sic mulier sanitati pristinae restituta, abiit in domum suam, exaltans & magnificans Dominum qui talem servis suis contulit potestatem. Thus were the ignorant people cheated of their monyes, and their blind devotion abused, year after year, by these pious fraudes and forged Miracles of the Pope, and his freers Predicants, to the scandal of Re∣ligion.

This year, Pope Gregory the 9th. to advance his own Papal Authority over all Christian Kingdomes, Churches throughout the world, by giving, prescribing Lawes and Decretals to them to gain mony for dispensations against them and other Canons, published his Books of Decretals bearing his own name, whereof we have this account.

HIS quoque temporibus Gregorius Papa IX. videns Decretalium taediosam pro∣lixitatem, sub quodam compendio eas eleganter abbreviatas & collectas, so∣lenniter* 1.298 & authentice per totius mundi latitudinem legi praecepit et divulgari. Illas autem ab auctore ipsarum Gregorianas appellamus, sic incipientes: Rex pacificus, &c. In quibus quaedam innovavit, ne scilicet illegitimi in Praelatas vel Ecclesiastica beneficia, nisi adepta a* 1.299 sede Romana legitimationis dispensatione, obtineant: sciens inde curiae Romanae pro impetrati∣one tali, multa emolumenta provenire: sicut ex statuto Innocentii, pro dispensatione plurium beneficiorum obtinendorum. These mono∣polies of Papal Dispensations in these two cases of Illegitimations and Pluralties, being very gainful, though scandalous and unchristian Projects; And lest such who needed or desired such dispensations should want monyes to purchase them, or any other indulgences or to defray Papal exactions upon all occasions, this Pope and his Agents sent abroad Usurers, and sharking Broakers into all Countries, under the Titles of Mar∣chants, especially into England, which proved a pernicious pest and greivance to the Kingdom and Churchmen, as this relation of their practices discovers.

INvaluit autem his diebus adeo Caursinorum pestis abominanda, ut vix esset aliquis in tota Anglia, maxime Praelatus, qui retibus illorum jam non illaquea∣retur.* 1.300 Etiam ipse Rex debito inaestimabili eis tenebatur obligatus. Circumvenie∣bant enim in necessitatibus indigentes, usuram sub specie negotiationis palliantes: & nescire dissimulantes, quod quicquid accrescit sorti, usura est, quocunque no∣mine censeatur. Manifestum est enim, eorum accommodationes ab ordine charita∣tis sequestrari, cum non manum porrigant egentibus auxiliatricem, ut eis subveni∣ant, sed circumveniant: non ut alienae succurrant inediae, sed ut suae consulant ava∣ritiae, cum

Quicquid agant homines, intentio judicet omnes.

Debitores autem suos sub tali obligatione sibi obligaverunt. Universis prae∣sens scriptum visuris N. Prior, et Conventus N. salutem in Domino. Noveritis nos mutuo recepisse apud Londinum, pro no∣stris

et Ecclesiae nostrae negotiis utiliter expediendis, ab illo N. et illo N. pro se et sociis suis, civibus et mercatoribus civitatis N. centum et quatuor marcas bonorum et legalium esterlingorum, tredecim solidis et quatuor esterlingis pro qualibet cumputatis. De quibus centum et quatuor marcis, nomine nostro et Ecclesiae no∣strae, bene nos vocamus quietos et integre protestamur pacatos: exceptioni non numeratae, non solutae, et non traditae nobis pecuniae, ac etiam exceptioni, quod dicta pecunia in usus nostros et Ecclesiae nostrae non sit conversa, omnino renunciantes. Quas praetaxatas centum quatuor marcas esterlingorum, praedicto modo et numero compu∣tandas dictis mercatoribus, vel uni ipsorum, vel eorum certo nuncio, qui praesentes literas secum attulerit, in festo sancti Petri ad vincula, scilicet prima die mensis Augusti, apud Novum Templum Londini, anno Dominicae incarnationis millesimo ducen∣tisimo trigesimo quinto, per legitimam stipulationem promitti∣mus, et tenemur nomine nostro et Ecclesiae nostrae, nos integre soluturos, et reddituros. Tali tenore adjuncto, quod si dicta pe∣cunia praedictis loco et termino, sicut dictum est, non fuerit perso∣luta et reddita; ex tunc in antea semper transacto termino promit∣timus, et tenemur per eandem stipulationem, dare et reddere prae∣dictis mercatoribus, aut uni eorum, vel eorum certo nuntio, per singulos menses duos, pro singulis decem marcis, unam marcam dictae monetae, pro recompensatione damnorum, quae damna et ex∣pensas ipsi mercatores ex hoc possent incurrere vel habere: ita quod damna et expensae et sors cum effectu peti possint, ut superius sunt expressa, et expensas unius mercatoris cum uno equo, et cum uno serviente, ubicunque fuerit mercator, usque ad plenam solu∣tionem omnium praedictorum. Expensas etiam factas et faciendas, pro ipsa pecunia recuperanda, reddemus et restaurabimus eisdem mercatoribus, vel uni eorum, vel eorum certo nuncio. Quam re∣compensationem damnorum interessae, et expensarum, promitti∣mus dictis mercatoribus in sortem dicti debiti nullatenus computari, ac non detinere dictum debitum sub praetextu recompensationis me∣moratae, contra voluntatem praedictorum mercatorum, ultra ter∣minum antedictum. Pro quibus omnibus antedictis, firmiter et plenarie adimplendis, et inviolabiliter observandis, obligamus nos et Ecclesiam nostram, et successores nostros, et omnia bona no∣stra et Ecclesiae nostrae, mobilia et immobilia, Ecclesiastica et mun∣dana, habita et habenda, ubicunque fuerint inventa, mercatori∣bus antedictis, et eorum Haeredibus, usque ad plenam solutio∣nem omnium praedictorum, quae bona ab eis precario nomine recog∣noscimus possidere. Et volumus super omnibus antedictis ubi{que} et in omni foro conveniri, renunciando pro omnibus antedictis, pro nobis et successoribus nostris, omni juris auxilio canonici et civi∣lis, privilegio clericatus et fori, Epistolae Divi Adriani, omni consuetudine et statuto, omnibus literis, indulgentiis, privilegiis, pro Rege Angliae, et omnibus Regni sui a sede Apostolica impetratis et impetrandis, constitutioni de duabus dietis, beneficio restitutio∣nis in integrum, beneficio appellationis et recusationis, * literis* 1.301 inhibitionis Regis Angliae; et omni alij exceptioni reali et perso∣nali, quae posset objici contra hoc instrumentum vel factum. Omnia ista promittimus fideliter observanda. In cujus rei Testimonium, praesenti scripto sigilla nostra duximus apponenda. Acta die quin∣ta

Aelphegi, Anno gratiae M. CC. XXXV. Talibus igitur inextricabilibus vin∣culis debitores suos Caursini constringebant. Qui ut verbo alludamus, vere Caursini, quasi causantes, vel capientes, & ursini nuncupantur. Indigentes tamen primo sermonibus mellitis & mollitis alliciebant, in fine vero velut jacula vulnerantes: unde multi propter verba eorum subscripta arguta, & a legibus extracta, causidicorum∣que cognata fallaciis, haec non sine Curiae Romanae conniventia fieri arbitrantur, illud Evangelicum commemorantes: Prudentiores sunt filii saeculi hujus, quam filii lucis, in generationibus suis. Judaei quoque novum genus usurae in Christianis comperi∣entes, Sabbatha nostra immerito deridebant. The Bishop of London endeavoured to reform this worse then Jewish usury and extortion, but without successe to his great vexation.

EOdemque anno, Episcopus Londinensis Rogatus, vir quidem bene literatus &* 1.302 religiosus, cum intellexisset hos Caursinos usuras sine erubescentia palam frequentare, vitamque spurcissimam deducere, viros religiosos variis fatigare, pecu∣niamque argumentose coacervare, & multos juga eorum coactos subire, com∣motus est & iratus, & Zelo Justitiae accensus, omnes illos quasi schismaticos ad∣monuit, ut a tali enormitate, sicut animarum suarum salvationem deligerent, desi∣sterent, poenitentiam agentes de commissis. Quod cum contempsissent, subsannan∣tes, & deridentes insuper & comminantes, Episcopus armis accinctus Justitiae spiri∣tualis, omnnes tales generaliter involuit anathemati, et jussit praecise et districte eos a civitate Londinensis, quae hactenus talis pestilentiae fuit ignara, citius elongari, ne Diocesis sua tali tabe maculare∣tur. At ipsi tumentes et superbi, de Papali defensione confidentes, sine difficultate et morae dispendio, in Romana curia impetrarunt,* 1.303 ut dictus Episcopus, qui jam senuerat, valetudinarius et aegrota∣tivus, citaretur peremptorie in remotis partibus ultra-marinis, coram Judicibus Caursinis familiaribus, quos elegerant ipsi ad voluntatem suam: ut compareret super tali injuria mercatoribus Papalibus irrogata, responsurus. Episcopus vero malens Pa∣tris verenda ut Sem tegere, quam ut Cam revelare; suscitatum tu∣multum sedavit pacifice: et haec sub dissimulatione pertransiens, causam tam ard••am sui * 1.304 Pauli patrocinio commendavit: Qui cum de rigore fidei et Iustitiae praedicaret, scripsit dicens: Et si Angelus vobis his contraria praedicaverit Anathema sit.

How insolent, * 1.305 proud, covetous the degenerous Freers Minorites and Predicants grew in that age, through this Popes favour, corruption and preaching up his Crossadoes, this Monk thus registers.* 1.306

EOdem quoque tempore, quidam de fratribus Minorum, necnon & aliquide or∣dine Praedicatorum, impudenter nimis, suae professionis & ordinis immemo∣res, in territoria aliquorum nobilium Coenobiorum se clam ingesserunt: sub praetextu officii sui adimplendi, & velut post crastinam praedicationem recessuri. Sed vel infirmitatem, vel quippiam aliud simulantes, manserunt: & fabricato ex ligno altari, superpositoque altariolo lapideo benedicto secum allato, Missas clandestinas demissa voce celebrarunt, confessiones multorum receperunt etiam pa∣rochialium, in praejudicium Presbyterorum. Dicebant namque, se talem a domi∣no Papa suscepisse potestatem, ut eis scilicet fideles quae suo erubescunt Sacerdoti confiteri, vel dedignantur, quia consimili peccato constringuntur, vel timent, quia temulento, confiteantur; quibus injungant Minores poenitentias, & absolvant. In∣terim ad Romanam curiam misso procuratore festino & diligenti, contra religiosos, in quorum degebant territorio, concessam impetrarunt cum aliquo adjuncto bene∣ficio mansionem. Quod si forte adhuc eis satisfieri non videretur, in verba contu∣meliosa & comminatoria proruperunt: ordinem alium quam suum reprobantes, aliosque de numero fore damnandorum asserentes: nec parcere callo plantarum sua∣arum,* 1.307 donec thesauros adversariorum suorum licet multos exhausissent. Unde in multis cedebant eis religiosi deferentes propter scandalum, & propter potentum offendiculum. Erant enim Magnatum consiliatores & nuncii, etiam domini Papae secretarii, nimis in hoc gratiam sibi saecularem comparantes. Aliqui tamen in cu∣ria

Romana contradictores invenientes, obviis rationibus refraenati, confusi reces∣serunt; Dicente eis torvo vultu summo Pontifice, Quid est hoc fratres? quo prorumpitis? Nonne professi estis paupertatem spontaneam, ut discalceati, & in∣glorii peragrantes vicos, & Castella, & loca remotiora, prout opus exigit, verbum Dei humiliter seminetis? praesumitis jam invitis Dominis feudorum mansiones vo∣bis usurpare? Jam videtur in magna sui parte religio vestra expirare, & Doctrina refutari. Hoc audito recedentes, modestius se habere coeperunt, qui prius multipli∣caverunt loqui sublimia gloriantes: & infra septa alterius arbitrio alieno morari & de∣tineri recusantes.

King Henry the 3d. so far degenerated from himself after his marriage, in comply∣ing with the Popes usurpations, that he endeavoured by pretext of the Popes Bull, to revoke some of his own grants as invalid, because they had not the Popes as∣sent unto them, for which he was much condemned by some of the Nobility, as one endeavouring overmuch to enthral his Kingdom and the right thereof to the vassallage of the Pope.

EOdem tempore congregati sunt apud Wintoniam magnates Angliae praesente Rege* 1.308 sexto Idus Junij; Ʋbi Rex nitebatur per authenticum Domini Pa∣pae, quaedam, quae ante matrimonium contractum aliquibus contule∣rat, in irritum revocare, ac si esset impos sui, sine Domini Papae conniventia, ad quem, ut dicebat, Ius regni spectabat conferre. Unde multos commovit ad admirationem, dicentibus multis, quod magis quam decuit aut oportuit, regnum suum nitebatur Rex ejus subdere servituti, et extremis conditionibus mancipare.

This year the Pope betaking himself to his usual cheat, to raise monyes for his own use and Wars against the Emperor, under pretext of releiving the Holy Land, and dispensing with those vowes for summes of money, which himself and his preach∣ing Freers exhorted the people to enter into, for the remission of their sins, and salvation of their souls, gave no smal scandal to these crossed votaries and others, who discovered the Imposture overlate, after he had cheated them of their Monye by this art, ••refusing to restore any part thereof, as this passage will inform and assure us.

EOdem quoque anno facta est praedicato solennis, tam in Anglia quam in Fran∣cia,* 1.309 a fratribus Praedicatoribus & Minoribus, & aliis famosis clericis, theo∣logis, & religiosis, per authenticum domini Papae; cruce se signaturis plenam concedentibus peccatorum indulgentiam, de quibus confessi vere fuerint poeniten∣tes. Qui civitates, castella, & pagos peragrantes, & in temporalibus multa re∣media promittentes, scilicet de * 1.310 usuris contra Judaeos ne amplius currerent, & pro∣tectionem domini Papae in redditibus & rebus impignoratis pro viaticis suis omni∣bus cruce signatis, infinitum populum, ad votum peregrinationis accinxerunt. Et postea misit Dominus Papa in Angliam, fratrem Thomam Templarium familia∣rem suum, cum authentico suo; ut quos vellet, & prout expedire videret, cruce signatos, accepta pecunia, quam se ducebat utilius ad promotionem Terrae sanctae expensurum, a voto peregrinationis absolveret. Quod cum viderent cruce signati, admirantes insaciatam Romanae curiae cupiditatem, mag∣nam conceperunt mentibus indignationem, quod tot argumentis nituntur Romani tam impudenter loculos emungere populorum. Addiderunt namque Praedicatores: Quod si quis cruce signatus vel non signatus, qui in propria persona iter peragere non posset tam laboriosum, quod facultas permitteret in bonis, in subsidium Terrae sanctae conferre non omitteret, & sic plenissime indulgentia gauderet praenominata. Sed haec omnia auditores suspectos reddiderunt. Dicebant namque: Ecquis dispensator noster fidelis erit? Sicque fact∣um est, quod Dominus Papa, concepta indignatione adversus populum, movit guerram, nummos extorquens; collegit decimam ex omnibus regionibus, et infinitam pecuniam adunavit, ut Ecclesiam defenderet. Sed cito pace composita, facti sunt Papa et Impera∣tor

amici, sed nunquam pecunia fuerat restituta. Et sic diatim, multorum devotio, fidesque titubavit plurimorum.

a 1.311 Pope Alexander the 3d. and the Council of Lateran, about the year 1166. taking upon them the power and right to define what Children were legitimate, and who were Bastards, made these summary Decrees concerning it. Ante Matrimoni∣um geniti, per Matrimonium post contractum fiunt legitimi. Non est exhaeredandus, quicunque ante desponsationem est natus. Ad Re∣gem, non ad Ecclesiam pertinet de rebus haereditariis judicare. The two first of these Decrees being contrary to the Common Law of England, re∣solving all Children born before Marriage to be illegitimate, and not inheritable to their Parents, though afterwards lawfully coupled in Matrimony: Thereupon there arose a great question in England between the Bishops, Nobles, and Kings Judges, concerning this point, (long before the Statute of Merton) under King Henry the 2d. thus expressed by b 1.312 Glanvil, upon a Writ directed to the Archbishop of Canter∣bury from the Kings Temporal Court, in a real action, wherein the Tenant alledged Bastardy in the Demandant, Quod ipse Bastardus sit natus ante Matrimoni∣um ipsorum. Et quoniam ad Curiam meam non •••• ectat agnoscere de Bastardia, eos ad vos mitto, mandantes, ut in Curia Christianitatis inde facias quod ad vos spectat. Et cum loquela illa debitum coram vobis finem sortita fuerit, mihi Liter is vesiris significetis quid inde coram vobis actum fuerit, &c. Circa hoc autem orta est Quaestio; Si quis antequam pater matrem suam desponsaverit, fuerit genitus vel natus, utrum talis filius sit legi∣timus haeres, cum postea matrem suam desponsaverit? Et qindem, licet secundum Canones et Leges Romanas talis filius sit legitimus haeres, tamen secundum jus et consuetudinem Regni, nullo modo tanquam haeres in haereditate sustinetur, ut haereditatem de jure Regni petere potest. Sed orta super hoc tamen contentione, utrum scilicet genitus an natus fuerit ante despon∣sationem, an post, discutietur id, ut dictum est, coram judice Ecclesiastico? & quod ab eo ju∣dicatum fuerit, id Domino Regi vel ejus Justiciario scire faciet; Ita tamen, quod secun∣dum quod judicatum fuerit in Curia Christianitatis de Matrimonio, scilicet, utrum fuerit ille qui haereditatem petit, natus vel genitus ante Matrimonium contractum, vel post? In Curia Domini Regis supplebitur de adjudicanda vel abjudicanda ipsi, haereditate super qua contentio est, ita quod per judicium Curiae haereditatem ipsam obtinebit vel cla∣meum suum perdet. The Bishops to advance their own Courts above the Kings, and the Canons made by the Pope and Lateran Council at Rome, above the Common Law and custome of the Realm in this particular, * 1.313 refused to return any Certificate in such cases, upon the Kings Writs directed to them, or to act any thing against the Churches Canons, and were very importunate with the Nobles in the Parliament held at Merton, Anno 20 H. 3. to alter the Common Law in this point, according to their Canons, which the Nobles peremptorily refused to do, as the Statute or Merton cap. 9. and Henry de Bracton (a Learned Judge, who lived in that age) more fully informs us, in his excellent Discourse concerning Bastardy. c 1.314 Qua∣liter opponi debeat Bastardia in primis videndum. Proponi quidem solet aliquando cum adjectione causae, quare Bastardus sit, & quandoque sine causa: sed quoniam ubi causa non adjicitur, sub tali responsione poterit esse obscuritas & incertitudo, quia cum sciri non poterit ad quod forum pertinere debeat cognitio, non refert, Utrum quis omnino non respondeat, vel obscure: ut si dicat tenens simpliciter, quod petens nihil juris habet, in re petita, quia Bastardus est, & paratus est probare Bastardiam ubi & quando debuerit, si prohibitio ex tali probatione & responsione statim mitta∣tur ad Curiam Christianitatis, ita poterit quidem probatio quaelibet indifferenter fieri in Curia Christianitatis, quae in quibusdam est contraria Legi & Consuetudini Angliae, quod esse non debet, cum nihil aliud sit sub tali obscuritate transmittere in∣quisitionem de Bastardia faciendam ad Curiam Christianitatis, quam venire contra Legem & Consuetudinem Angliae. Ad talem igitur errorem tollendum, necesse est causam addiscere, ut si dicat tenens, frater nihil juris habes in terra petita quia Bastar∣dus es, quia Pater tuus nunquam desponsavit matrem tuam. Talis cognitio Bastar∣diae recte pertinet ad judicem Ecclesiasticum, ex quo praecise deductum est Matrimoni∣um, quia non pertinet ad judicem secularem discussio, utrum sit ibi Matrimonium vel non? cum ipse cui objicitur dicat contrarium. Idem erit si dicat, frater nihil juris habes in terra illa licet Matrimonium intervenerit, quia inter Patrem tuum & Ma∣trem

tuam contractum fuit Matrimonium illegitimum, ex quo prius contraxit cum quadam quae vixit tempore quando contraxit cum matre tua. Est igitur ad Curiam Christianitatis inquisitio in hoc transmittenda, quia ad judicem secularem non per∣tinet discussio, quis eorum & quae illarum sit legitima uxor, & quae non. Item, oppo∣ni poterit Bastardia cum adjectione causae, ut supra, sed non erit ad Curiam Christia∣nitatis inquisitio demandanda, quia nihil pertinet ad judicem Ecclesiasticum cognos∣cere de prioritate, vel posterioritate nativitatis ejus cui opponitur Bastardia, cum sponsalia vel Matrimonium hinc inde concessa sint, non magis quam si quis ita diceret, frater nihil juris habes in terra illa, & si jus haberes, petere non potes, quia petis de tempore Henr. senioris vel ulterius quod omnem excludit••actionem: vel si dicat tenens sic, frater nihil juris habes in terra petita quia Bastardus, quia natus fuisti per tan∣tum tempus ante sponsalia vel Matrimonium contractum inter Pa∣trem tuum et Matrem tuam. Et quia hinc inde conceditur Matrimonium, bene poterit Rex in Curia sua inquirere sine alicujus praejudicio, utrum talis cui objicia∣tur, natus sit ante Matrimonium vel post? sicut inquirere poterit in aliis casibus, utrum natus in tempore Regis H. vel Regis J. & maxime in defectum Episcoporum, quia contrarii sunt Legibus et Consuetudinibus Angliae, nec etiam magis injurio∣sum est quam si Rex in placito Dotis in Curia sua fieri faciat inquisitionem, utrum mulier dotem petens dotata sit ad ostium Ecclesiae vel alibi? vel utrum sponsalia vel Matrimonium publicum sit, vel clandestinum? Et cum in Curia Domini Regis, Anno Regni sui Vicesimo, in crastino Sancti Vincentii apud Merton, coram Venerabili Patre tunc Cantuariensi Archiepiscopo, & coram Suffraganeis suis omnibus, & coram ma∣jore parte Comitum & Baronum Angliae, tunc & ibidem existentium pro Coronati∣one Regis & Reginae, pro quo omnes vocati fuerunt, generaliter tractatum esset de communi utilitate totius Regni, super pluribus articulis Regem & Reginam tangenti∣bus, inter alia tractatum esset de hujusmodi objectione Bastardiae, Utrum (viz.) quis natus ante sponsalia et Matrimonium haberi possit pro legi∣timo, sicut ille qui post Matrimonium natus fuit? Ad quod omnes Episcopi responderunt, Quod omnes illi qui nati fuerunt ante sponsalia vel Matri∣monium, ita erunt legitimi sicut illi qui nati erunt post Matrimonium quoad Domi∣num Deum, & quoad Ecclesiam, * nec voluerunt, nec potuerunt sine praejudicio Ec∣clesiasticae* 1.315 dignitatis respondere ad Breve super hujusmodi inquisitione facienda de Bastardia, rescribere Domino Regi, (viz.) utrum ante vel post, quia hoc esset in praejudicium Sanctae Ecclesiae, ut dicebant, sed rogabant Reegm & Magnates, quod ad hoc consensum praeberent, quod nati ante Matrimonium quoad omnia legitimi esse possent sicut illi qui post: et omnes Comites et Barones, quotquot fuerunt, responderunt una voce, * 1.316 Quod nolue∣runt Leges Angliae mutare, quae usque ad tempus illud usitatae fue∣runt et approbatae. Postea vero die Jovis proxime post festum Sancti Dionysii, An∣no eodem, coram ipso Domino Rege, & subscriptis convocato consilio, provisum fuit, & concessum ab ipso Domino Rege coram Venerabili Patre E. Cantuariensi Archiepiscopo, R. Cicestr. Episcopo, Domini Regis Cancellario, R. Dunolm. Epis∣copo, H. Elyens. Episcopo, Episcopo Norwic. Episcopo London. Episcopo Bathon. Episcopo Exon. Episcopo Karleol. Episcopo Hereford. & Episcopo Roffen. Item coram Baronibus subscriptis Richardo Comite Cornubiae, & Petro G. Com. Marr. I. Com. Linc. W. Com. Warham. J. Com. Cestr. W. Com. Ferr. F. Com. Warr. H. Com. Kanc. H. de Ver Com. Oxon. H. Com. Hereford. Simon de Monte-forte Com. Leic. Item coram Baronibus subscriptis Radulpho de Tony, Philippo de Albinaco, R. filio Michaelis, H. filio Machute, J. Marescall, G. de Lucy, R. de Argento, H. Dispensa∣tore, W. de Say, W. Bardolph, W. de Cantelupo, seniore, & W. juniore, R. Sylkard, W. de Bromich, A. de Sancto Amando, B. Curiall, E. de Syngoy, R. de Mussengoy, B. de Paucy, G. de Lucy, R. filio Hug. & aliis quampluribus tunc ibidem praesentibus, quod de caetero cum Bastardia objecta fuerit alicui de tali causa in Curia Domini Regis quod Bastardus sit, & ideo Bastardus, quia natus ante sponsalia vel Matrimonium contractum inter Patrem suum & Matrem suam, mittatur loquela ad ordinarium loci, & fiat inquisitio per hac verba, utrum (viz.) talis natus fuerit ante sponsalia vel Matrimonium, vel post? Et rescribat ordinarius per eadem verba Domino Regi sine aliqua cavillatione. Et in inquisitione illa facienda cesset omnis appellatio, sicut in omni alia inquisitione de Bastardia de qua inquisitio demandanda fuerit alicui ordinario

facienda & maxime, quod milla fiat appellatio extra Regnum si de necessitate contingat appellari: & tunc praeceptum fuit, quod ita teneretur & observetur in futuro, tam de illis, quam de quibus judicium ex tunc faciendum esset in Curia Domini Regis, tam de placitis inceptis quam incipiendis cum hujusmodi Bastardia ob∣jiciatur ex tali causa. Et quod Assisa mortis antecessoris processit in Curia Domini Regis super hujusmodi Bastardia infra aetatem petentium, & ubi jurata dixit quod non fuerunt Haeredes propinquiores quia nati fuerunt in adulterio ante Matrimoni∣um, probatur in itinere M. de Pateshull, in Com. Cant. Anno Regis H. filii J. unde∣cimo Assisa mortis antecessoris si Henricus Pamsore decen. Norlington. Rationibus igitur supra dictis & ex tali communi consensu, in electione Domini Regis esse po∣terit, utrum velit inquisitionem illam faciendam, demandare ordinariis, vel illam face∣re in Curia sua, quia si illam in Curia sua fecerit cum exceptio ei data fuerit & aperta & ex certa causa non debet responsio esse obscura, sed sicut opponit exceptio quod secundum Legem & Consuetudinem Angliae Bastardus est, eo quod natus ante sponsalia vel Matrimonium, et sic ex tali causa replicare debet pe∣tens et dicere, quod legitimus est ex causa contraria, quia natus est post sponsalia vel Matrimonium, et sic contradicere intentioni tenen∣tis, quia non contradicit, sed dicit simpliciter quod legitimus sit, et paratus probare se legitimum ubi debuerit, quia ad causam non re∣spondet. Debet igitur dicere causam, quod legitimus quia natus est post sponsalia vel Matrimonium; si autem ex tali obscura responsione mittatur ad Curiam Christiani∣tatis, & rescribatur obscure, quod legitimus, vel si causa objecta fuerit & non rescri∣batur per eadem verba, sed quod legitimus sit, in defectum Curiae Christianitatis fiat inquisitio in Curia Domini Regis, utrum ante Matrimonium vel post? quia vi∣detur per hoc quod ibi possit esse fallacia, & verum rescribatur & falsum, sed diver∣sis respectibus, quia poterit esse legitimus secundum statuta Ecclesiae quantum ad or∣dines, & quantum ad dignitates, & quantum ad Leges & Consuetudines Angli∣canas Bastardus, quantum ad successiones, quia ibi licet legitimus ad praedicta sive ante sive post. Et cum taliter objecta fuerit Bastardia ex causa tali, si petens obscure re∣spondeat, denegetur ei actio ac si nihil respondisset, & tenens se teneat in pace. Si autem tenenti objecta fuerit, & sic obscure responderit, quasi indefensus rem pos∣sessam amittat, quia non omnino respondere vel obscure, ad paria judicantur, &c.

The Pope & Popish Clergy having made a 1.317 Marriage one of their seven Sacraments of the Church, under the new Testament, though very improperly, it being institu∣ted for Adam and all his Posterity at the very Creation, common to all Pagan Nati∣ons as well as Christian, (if not to some birds and beasts, who by the instinct of nature couple themselves together two & two, by a kind of conjugal tye, as Doves, &c.) and altogether inconsistent with their Sacrament of Orders, which it totally nulls and pro∣phanes by their Doctrine and Romish Canons, b 1.318 inhibiting Priests Marriage as incon∣sistent with their Orders, and nulling, defiling their Sacerdotal function more then professed Whoredome or Adultery. Thereupon inferred, that the King and his Temporal Courts, Judges, had no Jurisdiction at all in cases of Marriage, Divorce, or Bastardy, but only Popes, c 1.319 Bishops, and Courts Christian, as if Kings, and their Temporal Judges, Courts, were not Christian. Upon which mistake d 1.320 Bracton makes this inference, in the case of Bastardy. Ad Papam et ad Sacerdotium quidem per∣tinent ea quae spiritualia sunt, (true only in a qualified, ministerial sense) ad Re∣gem vero et ad Regnum ea quae sunt temporalia, juxta illud, Coelum Coeli Domino, terram autem dedit filiis hominum. Et unde ad Papam nihil pertinet ut de temporalibus disponat vel ordinet, non magis quam Reges vel Principes de spiritualibus, ne quis eorum falcem immitat in messem alienam, (which subverts the Popes Temporal Monar∣chy.) Et sicut Papa ordinare potest in spiritualibus quoad ordines et dignitates, ita potest Rex in temporalibus de haereditatibus dandis, vel haeredibus constituendis fecundum consuetudinem Regni sui. Habet enim quodlibet Regnum suas consuetudines & diversas; poterit enim una esse consuetudo in Regno Angliae, & alia in Regno Franciae quantum ad successiones, Which he further proves in this case of Bastardy. Wherein the Law being thus setled, declared in England, the King by this memorable Writ setled the like Law,

and the Statute of M••rron in Ireland, and resolved some other points in Law there controverted, according to the Laws then used in England, upon the supplication of the Archbishop of Dublin, and chief Justice of Ireland, to be resolved therein.

COnstitutiones factae apud Merton, superius irrotulatae scilicet viij. (vel xiij.) die* 1.321 Februarii, sigillatae fuerunt sigillo Domini Regis, transmissae sunt in Hiberniam ut currant in partibus illis & teneantur sicut in Anglia, & de hoc fit mentio in brevi directo Justic. Hiberniae, inferius irrotulato.

HENRICƲS Dei gratia Rex Angliae, &c. Venerabili Patri L. eadem gratia Archiepiscopo Dublin. & dilecto & fideli suo M. filio Gerolai Justiciario suo Hiberniae, salutem. Accedens nuper ad Curiam nostram Georgius de Laffidell, nobis ex parte vestra supplicavit, ut vobis scire faceremus, quid juris sit secundum consuetudinem Angliae, in casibus subscriptis, videlicet, cum contingat filium alicujus Nobilis natum ex Matrimonio movere quaestionem fratri suo in fornicatione ante Matrimonium de eadem matre progenito super paterna haereditate? Item, si contingat quod frater natus ante Matrimonium defendendo se, dicat se esse legitimum, utrum in tali casu sit mittendus ad forum Ecclesiasticum, &c? Item, si mittendus sit, in qua forma, &c? Item, si contingat quod natus ante Matrimonium fecerit homagium suum de terris suis post decessum Patris sui, & ratione homagii sic facti vocaverit Dominum su∣um ad Warrantum, Quid juris sit de illa vocatione? Et si Warrantizare debeat aut velit sponte, utrum duellum possit esse de jure inter natum ex Matrimonio & Dominum Warrantizantem cum inter ipsos fratres esse non possit?

Ad haec autem vobis significamus de primo Capitulo, Quod si natus ante Matri∣monium cui movetur quaestio, cognoscat se natum esse ante Matrimonium, nec pe∣tere potest haereditatem, nec petitum retinere, secundum Angliae consuetudinem, nec talis si dicat se natum esse post, non est mittendus ad Curiam Christianitatis eo quod Clerus talem habet pro legitimo. Cum autem de casu illo anno praeterito tractatum esset coram Venerabili Patre Archiepiscopo Cantuar. & Coepiscopis suis, & Magnatibus nostris Angliae, scilicet utrum inquisitio de tali nato deberet fieri in Curia nostra, vel in Curia Christianitatis? Tandem praedictus Archiepiscopus & Episcopi petierunt, sibi dari potestatem inquirendi; postea vero processu temporis, quia in forma brevis nostri eis super hoc transmissi contentum fuit, quod respon∣dere deberent, utrum talis natus esse ante Matrimonium vel post? Videntes hoc esse contrarium legibus suis, noluerunt ad hoc respondere, set reliquerunt nobis & Curiae nostrae hoc inquirendum & terminandum, & nondum provisum est in Curia nostra sub qua forma hoc debeat inquiri, vel per Sacramentum xii. Juratorum, vel per probationem a partibus producendam. Item, de Domino si debeat Warrantiza∣re tenenti contra fratrem suum, vobis respondemus, quod non, eo quod tam natus post Matrimonium quam ante uno & eodem jure utuntur. Et Dominus in captione homagii potius circumventus fuit quam ratione astrictus. Nec esse poterit duellum inter eos praedicta ratione: Et praeterea quia Dominus tenetur plus Warrantizare petenti nato post Matrimonium, quam tenenti nato ante Matrimonium. Hiis igitur intellectis secundum quod praedictum est, in partibus vestris faciatis. Teste Rege apud Mortclack, Nono die Maii.

The Bishop of Cloen in Ireland resigning his Bishoprick, the Chapter thereupon, by the Kings chief Justice his License only, without the Kings special License first ob∣tained, elected the Dean for their Bishop, who thereupon procured the Kings dis∣pensation and confirmation of his Election, though unduly made, and restitution of his Temporalties, by reason of the poverty of this Church; which occasioned other subsequent Usurpations of this kind, to the prejudice of the Kings Preroga∣tive, against * 1.322 former Prohibitions in such cases.

REX, Venerabili Patri in Christo D. eadem gratia Archiepiscopo Ardmacan.* 1.323 salutem. Sciatis, quod electioni factae de licentia dilecti & fidelis nostri M. filii Geroldi Justiciarii nostri Hybernia, ut dicitur, de Thoma Decano Cloenens. in Episcopum Cloenensem, (licet fieri non debuisset sine licentia a nobis ip∣sis inde prius petita et optenta) propter paupertatem tamen Ec∣clesiae Cloenensis, hac vice Regium adhibuimus assensum et favorem. Et ideo vobis mandamus, quatenus quod vestrum est in hac parte exequamini. In cujus rei, &c. Teste Rege apud Windes. xviij. die Aprilis.

Et mandatum est M. filio Geroldi Justic. Hiberniae, quatenus quam cito praedictus Archiepiscopus per Literas suas Patentes ei significaverit, quod ipse dictam electio∣nem Authoritate Metropolitana confirmaverit, ipse Iustic. de omni∣bus terris et tenementis ad dictum Episcopatum Cloenens. pertinen∣tibus de quibus Elyas quondam Cloenensis Episcopus, praedecessor suus, seisitus fuit, die quo dictum Episcopatum resignavit, praefato electo plenam seisinam habere faciat. Teste ut supra.

The Archbishops, Bishops, Abbots, and Clergy granted the King, upon his hum∣ble request to them, an extraordinary Ayde to relieve his present necessities, upon condition it should not be drawn into consequence for the future to their prejudice; whereupon the King granted them this Patent to secure them and their successors from the like Ayde.

REX, Omnibus ad quos praesentes Literae pervenerint, salutem. Sciatis, quod* 1.324 cum nuper rogassemus Archiepiscopos, Episcopos, Abbates, Priores, et alias personas Ecclesiasticas de Regno nostro, quod pro urgenti necessitate nostra auxilium nobis impenderent, ipsi gratis et spontanea voluntate sua communiter nobis concesserunt quod∣dam auxilium de omnibus feodis suis, tam de illis de quibus nobis respondent, quando scutagium datur, quam de aliis quae retinent ad opus suum, videlicet duas Marcas de scuto: Ne igitur hujusmodi concessio et auxilii praestatio possit aliquo tempore trahi in conse∣quentiam, concedimus pro nobis et haeredibus nostris, et praesenti∣um tenore protestamur, quod pro gratia hac vice nobis facta, praedictis Archiepiscopis, Episcopis, Abbatibus, Prioribus, et aliis personis Ecclesiasticis, vel eorum successoribus aut Ecclesiis suis in post∣erum in nullo derogetur. In cujus rei testimonium has Literas nostras Pa∣tentes fieri fecimus. Teste Rege apud Westmonasterium, Quarto die Maii.

The Prior of the Preaching Freers presuming this year to arrest and imprison some persons in York-shire, pretended to be unsound and Heretical in matters of Faith, when as he had no legal power to arrest or imprison such; the King thereupon by his supreme Ecclesiastical Jurisdiction issued this Mandate to the Sheriff of York-shire to arrest and imprison all Heretical persons, till his further order therein.

SIgnificat Regi frater A. Prior Ordinis fratrum praedicat. Eborum, quod cum ipse* 1.325 quendam de articulis fidei male sentientem, & pessime respondentem, invenisset, eundem tanquam infidelem arrestari fecit, et carceri mancipari; Quia igitur praefatus Prior nullam habet Jurisdictionem secularia judicia excercendi, nec aliquem arrestandi, vel carceri mancipandi; Praeceptum est Uicecomiti Eborum, quod cum plures sint in partibus illis infideles, et qui super Haeretica pravitate, sicut Rex audivit, pos∣sint convinci, ad mandatum ejusdem infideles arrestari faciat et carceri mancipari, nemini vel in divitiis abundanti, vel alio aliquo favore deferens in hac parte: Eosque salvo faciat custodiri quous∣que Rex aliud inde duxerit praecipiendum. Teste Rege apud Wintoniam, Nono die Januarii.

The Bishop of London prohibiting any Victuals or other things to be sold to the Iews this year (as some other * 1.326 Bishops had done before) under pain of Excommu∣nication; the King thereupon issued forth this 〈◊〉〈◊〉rit of Countermand to this his Usurpation, to the Mayor and Sheriffs of London.

REX, Majori & Vicecom. London. salutem. Mandamus vobis quatenus* 1.327 in Civitate nostra London. publice clamari faciatis, et firmitet prohiberi, ne victualia vel alia venditioni exposita, quae Iudaei nostri London. emere voluerint, eis denegentur vendenda; et si quis contra Prohibitionem nostram victualia vel alia denegaverit eis vendenda, illud sine dilatione faciatis emendari, dictos Iudeos nostros inde et aliunde manutenentes et protegentes. Teste Rege apud Westmonaste∣rium, Sexto die Decembris, Anno. &c. Vicesimo.

I shall cloze up this Chapter with a most memorable Prohibition against the Popes and Spiritual Courts Usurpations on the Crown. The Archbishop of Canterbury be∣ing sued by the Prior and Monks of Canterbury, for certain Advousons of Churches, Possessions, Rents, and Services, in the Ecclesiastical Court, by authority of the Popes Letters, despising the remedy of the Kings Court where they ought to sue for them; thereupon the King issued forth this Prohibition to the Archbishop, prohibiting him upon his Faith and Allegiance to him not to answer them in that Court, it being pre∣judicial to his Royal Crown and Dignity, against which he should repute it a volun∣tary contempt in the Archbishop, if he should wittingly and willingly disobey this his Prohibition, by answering in that Court.

REX, &c. Venerabili in Christo Patri E. eadem gratia Cantuariensi Archiepisco∣po,* 1.328 &c. salutem. Ad aures nostras nuper pervenit, quod cum controversia mota sit inter Priorem & Monachos Cantuariae, ex parte una, & vos ex altera, super advocationibus quarundam Ecclesiarum Possessionibus, Xeniis, & Servitiis quibus∣dam, Praedicti Prior et Monachi, spreto Curiae nostrae remedio, ad quam spectant hujusmodi placita, super praedictis trahunt vos in pla∣citum in Curia Christianitatis, auctoritate Literarum Domini Pa∣pae. Quia vero sine manifesto praejudicio Regiae dignitatis nulla∣tenus sustinere possemus, sicut et nec deberemus, quod placita hujus∣modi in Curia Christianitatis ventilentur, vobis prohibemus firmi∣ter injungentes, in fide qua nobis tenemini, et sub debito fidelitatis nobis factae, quatenus cum ad dignitates et jura Regia conservanda sitis astricti, super praemissis in foro Ecclesiastico nullatenus respon∣deatis: pro certo scituri, quod si hanc Prohibitionem nostram secus ageretis, credere non possemus, quin ex certa scientia contra Coro∣nam et Dignitatem nostram id attemptaretis, et sic in foro praedicto respondendo Regiae dignitati manifeste derogaretis. Teste Rege apud Merewell, Vicesimo quarto die Maii.

Of which you shall have a further account in the following year and Chapter.

Notes

• * 1.1

  Fox Acts and Monuments, vol. 1. p 331, to 336. Mat. Paris, Hist. Angl. p. 278. Caxton, Speed, Daniel, Graf∣tor, Holinshed, Baker, Anno 1 H. 3.
• * 1.2

  An. Dom. 1217
• * 1.3

  Ezech. 18.
• * 1.4

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 278.
• * 1.5

  Therefore a free gift, not Rent or Tri∣bute.
• * 1.6

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 281, 286, 287.
• * 1.7

  Mat. Paris, p. 188.
• * 1.8

  Mat. Paris, p. 288.
• * 1.9

  An. Dom. 1218
• * 1.10

  Pat. 2. Hen. 3. m. 6. dorso.
• * 1.11

  An. Dom. 1219 Mat. Paris.
• * 1.12

  Claus. 3. H. 3. m. 8. intus. Pro Waterford Episcopo de Episcopatu Lis∣more Hibernia.
• * 1.13

  An. 1219.
• * 1.14

  Claus. 3. H. 3. m. 13. dorso.
• * 1.15

  Claus. 3. H. 3. m. 6. dors.
• * 1.16

  Claus. 3. H. 3. m. 11. dors.
• * 1.17

  Pat. 3 Hen. 3: m. 5. dorso.
• * 1.18

  An. Dom. 1220
• * 1.19

  Pat. 4 Hen. 3. m. 5.
• * 1.20

  Here p. 378.
• * 1.21

  Claus. 4 Hen. 3. m. 8. dorso.
• * 1.22

  Claus. 4 Hen. 3. m. 3. intus.
• * 1.23

  Pat. 4 Hen. 3. dors. 7.
• * 1.24

  Mat. Paris, p. 298, 299▪
• * 1.25

  An. Dom. 1221 Mat. Paris, p. 298. Godwins Cata∣logue of Bps. p. 207.
• * 1.26

  Mat. Paris Hi••••. Angl. p. 298. Godwins Cata∣logue of Bps. p. 207.
• * 1.27

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 295, 296, 297.
• * 1.28

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 219, 220. God∣wins Catalogue of Bps. p. 298.
• * 1.29

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 298.
• * 1.30

  Claus. 5 Hen. 3. m. 4. intus.
• * 1.31

  Pat. 5 Hen. 3. m. 4. dorso.
• * 1.32

  Claus. 5. H▪ 3. m. 12. intus.
• * 1.33

  Pat. 5. Hen. 3. m. 3. intus.
• * 1.34

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 299.
• * 1.35

  His Epis••••pa•• vertues.
• * 1.36

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 3••0.
• * 1.37

  Claus. 6 H. 3. dors. 5.
• * 1.38

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 301, 305. Godwins Catalogue of Bishops, p. 144.
• * 1.39

  Here p. 377.
• * 1.40

  An. Dom. 1222 6 Hen. 3.
• * 1.41

  An Dom. 1222. Mat. Paris Hist. Angl. p. 304, 305. Mat. Westm. Anno 1222. Walsing∣ham Ypodigma Neustriae, An. 1222. Mat. Parker Antiqu. Eccles. Brit. p. 25. Hen••▪ de Bracton, l. 3. c. 9. f. 123, 124. &c. 23. f. 144. b. Fleta l. 3. c. 1. Polychron. l. 7. c. 34. Holin∣shed, Speed, Stow, Grafton, Anno 6 H. 3.
• * 1.42

  Johan▪ de Aton Constitutiones Legitimae Ec∣clesiae totiusque Regionis Anglicanae, fol. 121. Gulielm. Lyndewode Provincialis, l. 5. De sententia Excommunicationis, fol. 249, 250, &c.
• * 1.43

  Here p. 390, 391:
• * 1.44

  In Cantica Sermo 25. 77. & ad Clerum Sermo in Con∣cil. Remensi.
• * 1.45

  Claus. 7 Hen. 3. dors. 29.
• * 1.46

  An. Dom. 1223
• * 1.47

  Here p. 282, 283, 335.
• * 1.48

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 305.
• * 1.49

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 305, 306.
• * 1.50

  Here p. 335, 336.
• * 1.51

  Claus. 8. H. 3. m. 29. dorso.
• * 1.52

  Claus. 8. H. 3. m. 11. dors.
• * 1.53

  Claus. 8 Hen. 3. m. 4. dorso.
• * 1.54

  Claus. 8. H. 3. m. 27. dors.
• * 1.55

  Claus. 8 Hen. 3. m. 27. dors.
• † 1.56

  Si suggesta.
• * 1.57

  Inimicis.
• * 1.58

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 306.
• * 1.59

  An. Dom. 1224 Mat. Paris, Ibidem.
• * 1.60

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 309, 310. Mat. Westm. Anno 1224. p. 115, 116.
• * 1.61

  Here p. 371. 372.
• * 1.62

  Claus. 8. Hen. 3. m. 27. dorso.
• * 1.63

  Claus. 8. H. 3. m. 27. dors.
• * 1.64

  Claus. 8. H. 3. m 5. dors.
• * 1.65

  Pat. 8. Hen 3▪ part. 3. m. 4. intus.
• * 1.66

  Claus. 8. H. 3. m. 29. dorso.
• * 1.67

  Nota.
• * 1.68

  Britton. c. 34. Surius Concil. Tom. 3. p. 467. b.
• * 1.69

  Pat. 8. Hen. 3. m. 2. vel 1. intus.
• * 1.70

  Britton c. 35. Cookes 2. Instit. p. 264. 265.
• * 1.71

  Pat. 8. H. 3. m. 3.
• * 1.72

  An. 8. H. 3.
• * 1.73

  For wresting his Crown and Kingdom from him.
• * 1.74

  An. 9. H. 3.
• * 1.75

  Pat. 9. Hen. 3. part. 1. dors. 3.
• * 1.76

  Hilariter.
• * 1.77

  An. Dom. 1225
• * 1.78

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 313.
• * 1.79

  Claus. 9 H. 3. m. 13. intus.
• * 1.80

  Here p. 378, 379.
• * 1.81

  Anno 9 H. 3.
• * 1.82

  Claus. 9 H. 3. m. 11.
• * 1.83

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 313, 314.
• * 1.84

  Here p. 392.
• * 1.85

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 314.
• * 1.86

  An. Dom. 1226.
• * 1.87

  Mat. Paris, Hist Angl. p. 316. Mat. Westm. Anno 1226. p. 188.
• * 1.88

  Nota.
• * 1.89

  St. Peter was far poorer then any of his Suc∣cessors, yet took no bribes.
• † 1.90

  Popes cannot live without bribes.
• * 1.91

  What securi∣ty had they for this?
• * 1.92

  Mat. Paris, & Mat. Westm. Ibidem.
• * 1.93

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 317.
• * 1.94

  Mat. Paris, Ibidem.
• * 1.95

  Nota.
• * 1.96

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 318.
• * 1.97

  Mat. Paris, p. 318, 319.
• * 1.98

  An. Dom. 1226. Mat. Paris Hist. Angl. p. 318, 319.
• * 1.99

  The Popes own Legates little regarded his Letters when they crossed their designs.
• * 1.100

  Pat. 10 H. 3. m. 3. intus.
• * 1.101

  Pat. 10 H. 3. m. 2. intus.
• * 1.102

  Anno 10 H. 3.
• * 1.103

  historias.
• * 1.104

  An. Dom. 1226
• * 1.105

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 319. Mat. Westm. p. 120.
• * 1.106

  Nota.
• * 1.107

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 319, 320.
• * 1.108

  Mat. Puris Hist. Angl. p. 320. Godwins Cata∣logue of Bps. p. 515, 516.
• * 1.109

  Here p. 262, 366.
• * 1.110

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 320.
• * 1.111

  Here p. 262.
• * 1.112

  Here, p. 352, 353, 354.
• * 1.113

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 320, 321. Godwins Catalogue of Bishops, p. 516.
• * 1.114

  Pat. 11 H. 3. pars 1. m. 12. intus.
• * 1.115

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 332. Godwins Cata∣logue of Bps. p. 516.
• * 1.116

  An. Dom. 1227 Mat. Paris Hist. Angl. p. 336. Edit. Lond. 1640. Mat. Westm. p. 121.
• * 1.117

  Here p. 396.
• * 1.118

  Pat. 11 H. 3. m. 10.
• * 1.119

  Mat. Paris ••vers the con∣trary.
• * 1.120

  Pat. 11 Hen. 3▪ part. 1. m. 12. intus.
• * 1.121

  The Pope commands, but the King only petitions his Bishops.
• * 1.122

  Claus. 11 H. 3. m. 7. intus.
• * 1.123

  Here p. 394.
• * 1.124

  Claus. 11 H. 3. m. 8. intus.
• * 1.125

  Here p. 369.
• * 1.126

  An. 11 H. 3.
• * 1.127

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 32••. 326.
• * 1.128

  Did not the▪ blood of Chri∣stians, shed in this needlesse War, cry lou∣der?
• * 1.129

  Anno 1228. Mat. Paris, p. 327.
• * 1.130

  An. Dom. 1228. 13 Hen. 3.
• * 1.131

  Were not the Popes usuall dispensations with such vowes and Oathes, yea the Oathes of subjects Ale∣giance to their Soveraign, a far greater scandal and detriment to Christianity?
• * 1.132

  He preferred his own arbi∣trary Papal will before God or the Emperor.
• * 1.133

  Nota.
• * 1.134

  By what De∣crees of God?
• * 1.135

  An. Dom. 1228▪ Mat. Paris, Hist Angl. p. 332. 333. Mat. Westm. Anno 1228.
• * 1.136

  Did not this Pope and others who preceeded and succeeded him, much more do it, then this Emperor?
• * 1.137

  Excambium.
• * 1.138

  Nota.
• * 1.139

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 335.
• * 1.140

  Nota.
• * 1.141

  Nota.
• * 1.142

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 337.
• * 1.143

  Claus. 12 H. 3. m. 12. dorso.
• * 1.144

  Mat. Paris, Hist, Angl. p. 338.
• * 1.145

  Anno 1229. Mat. Paris Hist. Angl. p. 340.
• * 1.146

  Hist. Angl. p. 343, 344, 345.
• * 1.147

  An. Dom. 1229. Mat. Paris Hist. Angl. p. 345.
• * 1.148

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 345.
• * 1.149

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 346, 347.
• * 1.150

  Mat Paris Hist. Angl. p. 346, to 350.
• * 1.151

  Anno 1228. Mat. Paris Hist. Angl. p. 332.
• * 1.152

  Here p. 307.
• * 1.153

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 337. Mat. Parker Antiqu. Eccles. Brit. p. 158. in Richardo. God∣wins Catalogue of Bishops, p. 64, 65.
• * 1.154

  Anno 1229. Mat. Paris Hist. Angl. p. 342. Mat. Paker Antiqu. Eccles. Brit. and God∣wins Catalogue of Bishops, in the life of Richard.
• * 1.155

  If Popes can Judge for meer bribes, promises, as here, why not erre likewise in Judgement sit∣ting in their Chairs? Mat. Paris Hist. Angl. p. 342.
• * 1.156

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 343. Mat. Parker Antiqu. Eccles. Brit. & God∣win in the life of Richard the Great.
• * 1.157

  Let him shew by what Text such a plenitude of power, to con∣ferre all Bisho∣pricks by his Bulls and Pro∣visions, without due election, or Kings consent, is granted to him or Peter.
• * 1.158

  Had it not been for this neither the Pope, nor King, nor Bishop elect would have con∣tended for the bare Spiritual office.
• * 1.159

  Perfidiosissimi proditoris had been a truer Epithite.
• * 1.160

  In Treasons and Rebellions against his law∣full Soveraign, and the Pope too at last.
• * 1.161

  Without any precedent election.
• * 1.162

  The Tenth, and money pro∣mised him, not Gods grace, procured his Provision.
• * 1.163

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 340. Godwins Cata∣logue of Bps. p.
• * 1.164

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 350.
• * 1.165

  He had not then paid for it, being neversent but for ready money payd down.
• * 1.166

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 339.
• * 1.167

  Here p. 375, 376, 377. Clans. 12 H. 3. m. 14. intu.▪
• * 1.168

  Anno 1228. Pat. 12 H. 3. m. 6. intus.
• * 1.169

  Pat. 12 H. 3. 〈◊〉〈◊〉. 4. intus.
• * 1.170

  Claus. 12 H. 3. m. 10. intus.
• * 1.171

  Here, p. 406,
• * 1.172

  Pat. 12 H. 3. m. 4. intus.
• * 1.173

  Pat. 12 H. 3. m. 4. intus.
• * 1.174

  An. 1229. Claus. 13 H. 3. m. 16. dorso.
• * 1.175

  Pat. 13 H. 3. m. 12. intus.
• * 1.176

  Pat. 14 H. 3. m▪ 4.
• * 1.177

  Here p. 413. to 420.
• * 1.178

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 348. Mat. Westm. An. 1229. Mat Parker Antiqu. Eccles. Brit. p. 157.
• * 1.179

  He might law∣fully do it when the Pope would not absolve, nor the Bishops Crown him, or celebrate divine service before him against Gods command.
• * 1.180

  Did not the Pope in truth rather do it then the Emperor?
• * 1.181

  It seems Monks as well as Popes presu∣med to excom∣municate the▪ Emperor, even whiles excom∣municated by the Pope.
• * 1.182

  An. 1229. Mat Paris, Hist. Angl. p. 349. Mat. Westm. p. 128▪ Mat. Park▪ Antiqu. Eceles. Brit. p. 157. 158
• * 1.183

  An impious falshood.
• * 1.184

  Did Emper∣ors inrich the Church of Rome to make War against them∣selves?
• * 1.185

  How proves he this?
• * 1.186

  Pudorem & Incommodum had been ••itter.
• * 1.187

  Here p. 262.
• * 1.188

  O their base∣nesse.
• * 1.189

  The Popes Taxes must be at the improved clear value, to make them slaves, double to that they payd the King to make them freemen.
• * 1.190

  When did Christ or St. Peter give him commission to undertake such a War, to kill and destroy in∣stead of feed his sheep and lambes?
• * 1.191

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 349. Mat. Parker, Antiq. Eccles. Brit. p. 157.
• * 1.192

  This Pope was an universal Fle••cer and fleyer of all his sheep, instead of a faithfull feed∣er of them.
• * 1.193

  Mat. Paris, p. 351. 352. Mat. West. p. 128, 129.
• * 1.194

  Anno 1230. Mat. Paris Hist. Angl. p. 352.
• * 1.195

  Claus. 15 H. 3. dors. 12.
• * 1.196

  Claus. 15 H. 3. dors. 12.
• * 1.197

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 354, 355. Mat. Westm. p. 134. Mat. Parker Antiqu. Eccles. Brit. p. 158. & Godwin in his life, p. 110, 111. Holinshed p. 213.
• * 1.198

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 355, 356, 357 Mat. Parker Antiqu. Eccles. Brit p. 157, 158. God∣wins Catalogue of Bishops, in his life.
• * 1.199

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 356, 357.
• * 1.200

  Mat. Paris Hist Angl p. 357, 358. Mat. Westm. Anno 1231. p. 130, 131. Mat. Par∣ker Antiqu. Ec∣cles. Brit. p. 159, 160. God∣wins Catalogue of Bishops, in the life of St. Edmund.
• * 1.201

  Here p. 293▪
• * 1.202

  Anno 1232. Pat. 16 Hen. 3. m. 7.
• * 1.203

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 359. Mat. Parker Antiqu. Eccles. Brit. p. 159, 160.
• * 1.204

  Pat. 16 Hen. 3. m. 7.
• * 1.205

  Pat. 16 Hen. 3. m. 7.
• * 1.206

  Pat. 16 Hen. 3. m. 7.
• * 1.207

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 361, 362. Mat. Westm. Anno 1232. Mat Parker Antiqu. Eccles. Brit. p. 159, 160. Godwins Cata∣logue of Bps. p. 66, 67.
• * 1.208

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 364. Mat. Parker Antiqu. Eccles. Brit. p. 160. & Godwin.
• * 1.209

  Anno 1233. Mat. Paris Hist. Angl. p. 372. Mat. Parker Antiqu. Eccles. Brit. p. 160.
• * 1.210

  Money will dispense with, and make any thing lawfull at Rome, though prohibited by a General Coun∣cil.
• * 1.211

  Mat. Paris, p. 383. Mat. Park. p. 160.
• * 1.212

  Anno 1232. Mat. Paris p. 372.
• * 1.213

  Anno 1231. 1232. Mat Paris Hist. Angl. p. 358, 359. Mat. Westm. p. 134. Mat Parker Antiqu. Eccles. Brit. p. 158. 159. Holinshed, Speed, Grafton.
• * 1.214

  Prohibitione redderentur fir∣mae vel reddi∣tus Romanis.
• * 1.215

  The Pope is here beaten with his own sword, see p. 63. 64, 65.
• * 1.216

  Anno 1292. Mat. Paris, p. 359. Matth. Westm. p. 130.
• * 1.217

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 362. See Holinshed, Grafton, Speed, Daniel. in H. 3.
• * 1.218

  Mat. Westm. p. 134. Mat. Paris, Hist. Angl. p. 370.
• * 1.219

  Claus. 16 H. 3. m. 11. dors.
• * 1.220

  Anno 1233. Claus. 17 H. 3. m. 13. intus.
• * 1.221

  Anno 1232. Mat. Paris Hist. Angl p. 376, 377, 378, 379. Mat. Westm.
• * 1.222

  Anno 1233. Mat. Paris Hist, Angl. p. 388. Holinshed, Speed.
• * 1.223

  26 H. 8. c. 13. 27 H. 8. c. 19. 28 H. 8. c, 7. 31 H. 8. c. 10. 33 H. 8. c. 15. Keilway, fol. 188, to 192. Stamford, lib. 2 cap. 38. Halls Chronicle, fol. 9, 87. 21 E. 3. fol. 17. 1 H. 7. f. 10, 23. and Brooke, Sanctuary.
• * 1.224

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 374.
• * 1.225

  Here p. 366. Magna Chatta c, 30.
• * 1.226

  Anno 1232.
• * 1.227

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 368, 369, 370.
• * 1.228

  Note this.
• * 1.229

  Where then was the Unity, which Roma∣nists make a Note of their Church, as the only true one?
• * 1.230

  Let Popish Votaries note this.
• * 1.231

  Note this their deprava∣tion.
• * 1.232

  Did not this Pope himself do thus?
• * 1.233

  Anno 1233. Mat. Paris, Hist. Angl. p. 379.
• * 1.234

  Anno 1234. Pat. 18 Hen. 3. m. 27. dorso. See Cooks 1 Instit. f. 31, 32.
• * 1.235

  Anno 1233.
• * 1.236

  Claus. 17 H. 3 m. 13. dorso.
• * 1.237

  Anno 1234.
• * 1.238

  Pat. 18 Hen. 3. m. 17.
• * 1.239

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 381. 382, 383.
• * 1.240

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 383.
• * 1.241

  Claus. 18 H. 3. dors. 3.
• * 1.242

  See Glanvil 7. c. 15. Bracton l. 5. c. 19. Fleta l. 6 c. 38. Cooks 2 Inst. p. 96, 67.
• * 1.243

  Olaus. 18 H. 3. dors. 3.
• * 1.244

  Cooks 2 Inst. p. 96, 97.
• * 1.245

  Claus. 18 H. 3. memb. 16.
• * 1.246

  H. 3. ••••o
• * 1.247

  Claus. 18 H. 3. m. 23. dorso.
• * 1.248

  Pat. 18 H. 3. m. 24. dorso.
• * 1.249

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 386, 387, 364, 395.
• * 1.250

  Matris,
• * 1.251

  Their true Re∣pentance alone without their expensive Pil∣grimage to the Holy-Land, would have ob∣tained such a pardon.
• * 1.252

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 388. Romanorum a∣varitia obfuit negotio crucia.
• * 1.253

  ▪18 H. 3.
• * 1.254

  Anno 1235. Claus. 19 H. 3. part. 2. m. 6. intus.
• * 1.255

  Claus. 19 H▪ 3. m 7. intus.
• * 1.256

  Claus. 19 H. 3. Part 2. m. 4. intus.
• * 1.257

  Hist. Angl. p. 414, to 418, Edit. Londini 1640.
• * 1.258

  Claus. 19 H. 3. part 2. m. 5. dorso.
• * 1.259

  Ibid
• * 1.260

  Hist p. 24•• Edit. •• 1640.
• * 1.261

  Claus pars 2
• * 1.262

  Claus. 19 H. 3. pars 2. m. 5. intus.
• * 1.263

  Hist. 22.
• * 1.264

  Claus. 19 H. 3. part 2. m. 2. intus.
• * 1.265

  Claus. 19 H. 3. part 2. m. 2.
• * 1.266

  Anno 1235.
• * 1.267

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 396.
• * 1.268

  Here p. 307, 308.
• * 1.269

  Claus. 19 H. 3. part 1. m. 13. intus.
• * 1.270

  Claus. 19 H. 3. m. 18.
• * 1.271

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 398, 399.
• * 1.272

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 399.
• * 1.273

  Vitae Viginti Trium Sancti Albani Abbatū, p. 136, to 142.
• * 1.274

  Literae missae Domino Regi, d•• ob••••u Abba∣tis Willielmi.
• * 1.275

  Cancellario.
• * 1.276

  Ut conveniant Priores Cella∣rum ad Electi∣onem.
• * 1.277

  De progressu electionis.
• * 1.278

  Literae miss•• Domino Regi pro praesentati∣one electi.
• * 1.279

  Scribit Domi∣nus Rex, Do∣mino Papae, pro nobis in hoc negotio.
• * 1.280

  Continuatio & regressus ad materiam.
• * 1.281

  Nota.
• * 1.282

  Nota.
• * 1.283

  Consuetudo in Ecclesia Sancti Albani, eligen∣di Abbatem.
• * 1.284

  Literae excusa∣toriae Episcopi Londoniensis.
• * 1.285

  Confirmatio & electi.
• * 1.286

  Literae Elyensis Episcopi ad conventum Sancti Albani.
• * 1.287

  Literae Elyensis Episcopi super hoc Domino Regi.
• * 1.288

  Charta confir∣mationis.
• * 1.289

  Mat Paris Hist. Angl. p. 399, 420. Vitae 23. Sancti Albani Abbatum, p. 140
• * 1.290

  Regalis in the History.
• * 1.291

  See Cookes 1. Instit. on Little∣ton. f 64. 65.
• * 1.292

  Not excerting the Kings inhi∣bition.
• * 1.293

  A miserab'e servitude and expence, only to enslave and fleece them.
• * 1.294

  They may do all this by his dear bought dis∣pensation.
• * 1.295

  Mat. Paris. Vita 23. Sancti Albani Abba∣tum. p. 140. 141
• * 1.296

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 396. 397.
• * 1.297

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 397, 398.
• * 1.298

  Anno 1235. Mat. Paris, Hist. Angl. p. 403.
• * 1.299

  The scope o•• these Decretais▪
• * 1.300

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 403, 404, 405.
• * 1.301

  Nota.
• * 1.302

  Mat. Puris Hist Angl. p. 404.
• * 1.303

  Nota.
• * 1.304

  St. Peter was here too strong for St. Paul.
• * 1.305

  See here p. 450.
• * 1.306

  Mat. Paris, Hist. Angl. p. 405.
• * 1.307

  Nota.
• * 1.308

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 416.
• * 1.309

  Mat. Paris Hist. Angl. p. 418.
• * 1.310

  See here p. 448. 449.
• a 1.311

  Surius Con∣cil. Tom. 3. ps 620. See Cook 2 Instit. p. 96, 97. & 1 Instit. Sect. 399, 400. See Brooke and Fitzherbert Title Bastardy.
• b 1.312

  De Legibus & Consuetudini∣bus Angliae, lib. 7. c. 14, 15. See here p. 445.
• * 1.313

  Here p. 445.
• c 1.314

  De Legibus & Consuetudini∣bus Angliae, lib. 5. De Excepti∣onibus, c. 15. f. 416, 417, 418.
• * 1.315

  Nota.
• * 1.316

  See Cookes 2. Justit. p. 96. 97.
• a 1.317

  Surius Con∣cil. Tom. 4. p. 496, 729, 971. Richardus de Med. Villa. in 4. Distinct. 26. Artic. 4. qu. 2. Summa Angel∣lica & Rosella Tit. Matrimo∣nium & Sacra∣mentum.
• b 1.318

  Surius Con∣cil. Tom. 4. p. 472. Tom. 1. p, 257. See Clau∣dius Espensaeus de Continentia. Dr. Halls ho∣nour of the Married Clergy.
• c 1.319

  Matrimonia∣lis causa hodie ad Episcopum pertinet. Grati∣an Caus. 33. qu. 2. Surius Tom. 4. p. 972, 982.
• d 1.320

  Lib. 5. c. 19. f. 417. b.
• * 1.321

  Claus. 20 H. 3. m. 13. dorso.
• * 1.322

  Here p. 378, 402, 407, 424.
• * 1.323

  Pat. 20 Hen. 3. m. 9. intus.
• * 1.324

  Pat. 20 H. 3. m. 8. intus.
• * 1.325

  Claus. 20 H▪ 3. m. 11. do••so.
• * 1.326

  Here p. 387.
• * 1.327

  Claus. 20 H. 3. m. 23. dorso.
• * 1.328

  Claus. 20 H. 3. m. 12. dorso.