The works of the reverend and learned Henry Hammond, D.D. The fourth volume containing A paraphrase & annotations upon the Psalms : as also upon the (ten first chapters of the) Proverbs : together with XXXI sermons : also an Appendix to Vol. II.

DE CONFIRMATIONE, SIVE BENEDICTIONE, POST Baptismum Solenni, Per Impositionem Manuum Episcopi celebrata.

CAP. I.

Brevicula Defensio Authoris, Johanni Dallaeo, & Samueli Maresio, opposita.

SECT. I.

Dallaei Disputatio de Confirmatione, Loci duo ex Hilario Sardo. Hammondi Commation unicum in Disser∣tationibus contra D. Blondellum in jus vocatum. Rei gestae Historia.

JOhannes Dallaeus, vir Doctissimus, in Disputationis, quam de duobus ex unctione Latinorum Sacramentis nuper edidit, parte primâ, de Confirmatione L. 2.* 1.1 Cap. 18. Cum Graecorum Chrismationem à Latinorum Confirmatione sollicitè di∣stinguendam curasset, eo fretus argumento, quod haec unctio apud Graecos à Presbytero & nunc ministratur, & semper olim ministrata sit, Cum Latinorum Chrismationem non ab alio, quam ab Episcopo conferri fas sit, Missis tribus primis Christianorum soeculis, ex quibus ostendisse se putat, hasce Officii sacerdotalis partes nusquam ita dispertitas, ut Presbytero cum Baptizare licuerit, consignare non liceret, ac ne vestigium quidem hujusmodi discriminis apud ullam Ecclesiae partem posse deprehendi; Missis itidem Firmiliani supra ab ipso descriptis ver∣bis, quibus eum in genere affirmantem suggerit, Majores natu (id est, ait ille, Presbyteros) nullo habito Episcopum inter & Presbyterum discrimine, Baptizandi, & manum imponendi possidere potestatem; Misso etiam Eliberitanae Synodi Canone, ex quo se supra demonstrasse Commemorat, Latinos ipsos Presbyteros manum imposuisse Baptizatis, nedum ut eos Chrismare non potuisse putemus: Missis denique (id est) levi∣ter tactis) Graecis, quos etiam post Sylvestri tempora (id est, post an. D. 335.) Eundem usum constanter te∣nuisse, clarum esse pronunciat: Tandem se, post tot velitationes, ad praelium accingit, ad disertum eâ de re hominis Latini, & quidem vetustissimi, testimonium provocans, Scriptoris scilicet Commentariorum in Paulum, qui Ambrosii quidem nomine circumfertur, verisimilius tamen Hilarius Ecclesiae Romanae Diaconus

esse putatur. Hic enim cum ab an. Dom. 354. Florere caeperit, facile potuit ad Damasi, sub quo ipse se testatur scribere,* 1.2 aetatem pervenire. De Ecclesiâ certe Alexandrinâ, Nobilissimo illo Graecanicae membro, haec habet Author ille, quisquis tandem sit, Denique apud Aegyptum Presbyteri consignant, ubi praesens non sit Episcopus. Idem quoque (inquit Dallaeus) testatur Scriptor ille Quest. in vet. & Nov. Test. sive is sit supra nominatus in Paulum Commentator (quod placet Aurelio) sive alius, In Alexandriâ (in∣quit) & per totam Aegyptum, si desit Episcopus, consecrat Presbyter.]

* 1.3§. 2. In istis dum versatur Dallaeus, commemorare voluit, quod nuper attentaverit Vir Doctus ex Angliâ Hen. Hammond de jure Episcopat. Diss. 3. Ʋbi duobus viris summis Salmasio & Blondello 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 exprobravit, ipse fidenter asseverans Consignationis (apud Ambrosiastrum) vocabulo solam Eucha∣ristiae Consecrationem significari, idque ex alterius de Questionibus Scriptoris loco satis constare dictitans.]

§. 3. Sic quidem Dallaeus. Ego, licet Curis istis sanè diu sepositis; nullum, post lustrum alterum, à Blondelli aut Salmasii manibus, placidè quiescentibus, aut periculum metuens, aut inimicitias expe∣ctans, ad aliam palaestram me, nec invitum, trahi passus fuerim, in quà fortunae Reformatae Angliae magis magisque indies videbantur positae, quam primùm tamen, me, sic inopinato, at articulate, à vi∣ro Doctissimo in arenam evocatum animadverterem, nolui quidem aut detrectare pugnam, aut ad eam tardus accedere videri, sed quicquid esset, seu mihi, seu Dallaeo veritas faveret, dum ille Consecra∣tionis vocem ad Consignationem, Ego è contra consignationis potius ad consecrationem trahendam con∣tenderem (uterque pro indubitato supponens, Hilarium hunc geminis locis unum idemque affirmasse) candidè & breviter experiri, paucissimis interim rem omnem ab initio resumendam & exordien∣dam existimans, quo faciliori compendio interveniat aequus Lector, deque hâc Causa sententiam fe∣rat.

§. 4. Ante annos octo mihi cum Doctissimo D. Blondello, & Salmasio, de Episcopatûs juribus, res fuit. Inter alia vero, Duo erant quae D. Blondellus, in suâ, pro sententiâ Hieronymi, de Episcopis & Presbyte∣ris, Apologiâ, Causae suae imprimis favere censuit, ex viri non ita Magni Nominis, Hilarii (ut putat) Sardi, hujus, de quo nunc lis est, Scriptis, sub Ambrosii & Chrysostomi Larvâ fallentibus, desumpta. Hic certe, si Hilarius sit (nec enim de Umbrae nomine cuiquam litem movebo) in Commentario in Epi∣stolas Paulinas, & ad Eph. 4. Post alia mu••ta, Centunculi in modum, consarcinata, conclusit, verbis à Dallaeo alla••s [Denique apud Aegyptum Presbyteri consignant, si presens non sit Episcopus] ut & in alio opere,* 1.4 Questionum scilicet in vetus & novum Testamentum, Quest. 101. cum in iisdem esset, hanc ante∣dictorum rationem subjungit [Nam in Alexandriâ & per totam Aegyptum, si desit Episcopus, Consecrat Presbyter.] His geminis locis ad partes suas vocatis, ex priori sic infert Blondellus, Ergo eadem (natu∣râ suâ) utrorumque [Episcoporum scilicet & Presbyterorum] potestas est, sive enim Confignationis nomine Baptizatorum Confirmationem, sive Poenitentium (impositione manuum signatam) benedictionem, sive ordi∣nandorum consecrationem deuota••i velis, eodem res recidit: Ad totum scil. Presbyterium (qualiscunque illa sit) jure Divino pertinet. Ex posteriori autem sic, Samaritanos Petrus & Johannes (si Hilarii Nostri du∣ctam sequamur) quia Sacerdotes & quà Sacerdotes Confirmarunt, passimque per Aegyptum absentibus Epis∣copis Presbyteri consecraverunt, Quod sive de Eucharistiae confectione, sive de Chrismatione de ordinationibus sacris, interpretari placet, perinde est.]

§. 5. Ego cum adversus eum & Alios, Episcoporum jura vindicanda susciperem, non nisi ad Scrip∣turas, & Primaevam Antiquitatem, de quibus praecipuè cum adversariis lis erat, provocandum duxi, nec certe, aut ad Ambrosium, aut Chrysostomum, multo minus ad Sardum, nullius in Ecclesiâ Dei, aut nominis aut aestimationis homuncionem, Diaconum quippe Larvatum, Disputationis filum deducen∣dum putavi. Interim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & aliud planè agens, cum de Eucharistiâ, Tertulliani aevo, non ni∣si de Praesidentium, id est, Episcoporum manu sumendâ sermo incidisset, ut & de danci Baptismum jure, quod habuit summus sacerdos, dein Presbyteri & Diaconi, non tamen sine Episcopi Authoritate, po∣steriorem Pseudambrosii locum (non quod post tot, & tanta Apostolicorum Canonum, Ignatii, Justini, Concilii Laodiceni, Tertulliano 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, nomina, istis suppetiis opus esset, sed tantum ut cumulum au∣gerem) Coronidis loco adjeci, ex eo concludi ratus, per omnia Primaevae Antiquitatis Saecula Eucha∣ristiae Consecrandae authoritatem nemini, praeterquam Episcopo, Canonicè competiisse, dein verò Pres∣byteris, quibus Episcopus eam largitus sit. At & istis (ne quid diffitear) minus contentus, ex hoc insu∣per Testimonio Blondelli & Salmasii 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 obiter perstringendam duxi, quod in altero hujus Au∣thoris loco, ab utroque laudato, de Presbyteris apud Aegyptum, si praesens non sit Episcopus, Consignan∣tibus, aut Confirmationem Baptisatorum, aut Poenitentium benedictionem, aut ordinandorum Consecrationem hac Obsignandi voce denotari affirmarent, quam ex antedicto loco ad solam Eucharistiae Consecrationem pertinere arbitrabar, adjiciens [illud satis constare.]

§. 6. Quid in hoc Commate minus ad rei 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 limatum sit, quantum, aut potius quantillum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 recudendum monuerint, & quam planè nihil ex eo aut Blondelli de Ordinatione, aut Dallaei de Confirmatione hypothesi accrescat, mox fusius monstraturus sum: sufficiat interim, ut ab his Carceribus ordiatur concertatio nostra, seu potius Defensio mea, quam viro Doctissimo & Contribulis sui existimationis Studiosissimo, & de me, si cum altero illo Presbyteranae causae assertore conferatur, optimè merito, debere me sentio.

SECT. II.

Digressio de Maresii intempestivâ bile. Illi quid regerendum. De Antichristo. Sitne inter futuri Christi ad∣ventus Prodromos expectandus. Episcopi Wigorniensis sententia de Pastorum ambitione.

§. 1. ALter is est Samuel Maresius, Professor Groningensis, nemini, credo, inauditus, qui Dallaeum ipsum, libro integro, satis acriter invasit, nec umbris parcendum ratus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Blondello inter alia nonnulla,* 1.5 etiam de desertâ contra D. Hammondum suâ ipsius causâ pro sententiá Hieronymi de Presbyteris diem dixit.

§. 2. Hic ergo Magnus, post denatum Blondellum, Presbyterianorum Athleta, seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vertunt LXXII, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Chaldaeus) cum nuper ex fervore magni animi, Hierarchiam nostram, totam (si novo Aruspici, sic ex extis hariolanti, credimus) labascen∣tem pro virili prosternere, ipsosque Reverendi Praesulis Wigorniensis, Doctoris Prydeaux,* 1.6 cineres de∣bellare statueret, nihil antiquius habuit, quam ut Hammondum una in Triumphi & Praedae partem duceret.

§. 3. Hunc in Disputationis suae limine, pro tribunali sistendum curat, & dicto citius, furiosum pronunciat, ligat, flagrisque, ut bonum Presbyterum decuit, proscindit [Eo, inquit, furoris Hic Ham∣mond processit, ut causam Papae ex professo propugnet, eumque neget esse Anti-Christum, aut illi convenire va∣ticinium Pauli quod extat, 2 Thess. 2.

§. 4. Huic certe tam dirae sententiae nihil erat (coactus, sed & lubens fateor) quod ego miser op∣ponerem, nihil quod Lictori meo contra-mutirem aut hiscerem, nihil quod (non tam pugili, sed Tri∣umphatori) regerendum putarem, praeter illud Pythagorae, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, geminos quippe furores nullatenus esse committendos. Suadente itidem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Martyre, Ignatio, Hierarchicorum Pa∣trono, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.

§. 5. Huic ergo tam consulto & tempestivo Monitori obsecundandum decrevi, ac quoniam, quae sint illa molliora tempora fandi, si quando Maresio accidunt, plane ignoravi, visum est mihi, mollissimo ei silentio litare, & prae omnibus ambitiosorum fascinis, Novatorum lenociniis, Apostolicum illud im∣primis meditari, & intimo pectore haurire, & fovere, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.

§. 6. Fieri tamen potest (spero certè) ut tandem post biennii integri moram Professoris bilis pau∣lum deferbuerit. Quâ in re, si falsus non sum, non diffido me illi paucis persuasurum, qui Papam nunquam nominaverit, illum nondum causam ejus ex professo propugnasse, nec certè omnes, qui Papi∣colas argumentis, malunt, quam convitiis, superare, statim ad Anticyras relegandos, aut helleboro proluendos esse.

§. 7. At summum esse hoc piaculum clamitat Maraesius, ei tamen, ut & universo Hierarchicorum ve∣neno paratum antidotum, divino plane consilio; E contrario enim Du. Prideauxium ex professo disputare, prae∣ter Papam, ante ultimum Christi adventum non esse expectandum alium Antichristum, idque non sine justo Dei Judicio evenisse, ut scil. duo Hierarchicae Turris vindices inter se committerentur.

§. 8. Verùm dic sodes, Mi Maresi, quis eam oculis tuis obduxit nebulam, ut qui de Pauli syn∣chronis, Pauli ••••••ba intelligenda putavit, is de Ʋltimi adhuc futuri ejus Adventus prodromis ea in∣tellexisse tibi videretur? Certè si, cum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sub Apostoli aevo, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉,* 1.7 ut & Anti∣christi definitionem, quod sit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & alia multa 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 indicia seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, imprimis verò illud, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, de Simone (si ipsi credamus) summo Deo (si Patribus) Satanae primogenito, de spurcissimis ejus Asseclis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Gnosticis interpretanda duxerim; si, inquam, haec omnia eo modo prius interpretatus, post mutato quasi consilio, meique planè dissimilis, ac 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, eadem ante ultimum & adhuc futurum Christi adventum expectanda docerem, si Judaeos de Eliâ suo somniantes Evigilare juberem, & pro Eliâ Simo∣nem praestolari, Esset, cur Ira Professoris etiam vehementiùs in me insurgeret, esset cur me in amentiam & insaniam usque prolapsum clamaret, esset denique cur me cum Reverendo Praesule Committi, idque (quia Hierophantae nostro sic placuit) ex justo Dei judicio contigisse agnoscerem.

§. 9. Verùm non sunt haec mea, sed Maresii visa, qui errore non dissimili, affixum ad nomen Papae Acrostichum. [Pastorum Ambitio Peperit Antichristum] ex praeliminari Reverendi Praesulis Epistola allatum, in totius causae ejus praejudicium trahendum putavit, satis quidem, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Siquidem, tametsi Acrostichon hoc vel de caelo lapsum daremus, atque ob id summam ei fidem deberi, nulla tamen cogit necessitas, ut quod Author ejus de Pastoribus prophetavit, de Praesulibus intelligatur: Praesertim cum quod in de∣pictâ tabulâ se puerum vidisse narrat Praesul, ipse jam senex, & ad Tribunal Christi statim sistendus, non de aliis, quam Maresianis Pastoribus (Presbyteri ni fallor, sunt hi) interpretandum duxisset. De illis nempe, ante omnes mortales, verbis immediatè subjectis (si ea vidisset, aut nos videre voluisset Ma∣resius) pronunciavit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Dominari volunt, nemo ut oportet obtemperare; sic ut tandem fiat,* 1.8 hoc non gladio Oris, sed Ore Gladii decidendum Problema, An suprematus Papalis habeatur potius Antichristianus, quàm Presbyterialis & enthusiasticus.]

§. 10. Meminerit, obsecro, Problema illud Hammondi non esse, qui ut nullos in Pauli Epistolis Pres∣byteros secundarios invenisse se profitetur, sic in hodierno ipsorum consistorio Antichristum Paulo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 non potuit quaesivisse. Sed accidere illud viris doctis & bonis, ut quos vehementius aversan∣tur, iis pessima quaeque ominentur. Quod superest, valeat bonus Professor, & ab homine furioso sibi mentem bonam, & optima quaeque voveri patiatur, nec aliud fervidioribus monitis suis respon∣sum expectet.

SECT. III.

Concessio Dallaei quàm opportunè Hammondo subvenerit. Oppositio prima Dallaei. Responsio nostra. Non omnia vidit Blondellus, imo nec Dallaeus. Locus Firmiliani de Episcopis, ad Presbyteros detortus. Eucharistiae consecratio Presbyteris, nisi absente Episcopo, olim non competebat. Testimonia Canonis Apostolici, Ignatii, Canonis Laodiceni, Justini, Tertulliani, Firmiliani, Paciani, Hieronymi, Dallaei, Blondelli concessio, Labyrinthus, Consignationis vox ambigua. Mendae in Sardi Commentario.

§. 1. VErùm Dalleo, venerando seni, alia victima, nec ea planè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, paranda est: Nec certè aut Blondello, aut Salmasio, aut cuivis mortalium tantillam injuriam fecisse me patior, pa∣ratus, si quid errasse me comperio, veniam deprecari, eamque in gratiam, commation integrum, cum viro optimo (breviter, si id fieri posset) ad in cudem revocare.

§. 2. Et certè cum omnia pensiculatius libraverim, me vix, aut ne vix quidem, à lapsu aliquo libe∣randum deprehendi, nisi idem, qui me lapsum monuit, Dallaeus sublevasset. De consecratione non est quod quicquam immutem, aut recudam, de Consignatione certè aliter me sentire faterer, nisi Dallaeus, cui id maxime interest, lubenter concederet, id sanè verum esse (si illi credimus) quod à me poneba∣tur, eandem esse utriusque loci rationem, nam & rem, & verborum germanitatem id satis docere, & eun∣dem esse utriusque loci scriptorem, multa suadere.

Quod cum nec postulanti mihi Doctissimus Monitor Meus, tam pronus largiatur, non diffido me ipsi persuasurum, & ex ipsâ Blondelli sententiâ, & suâ, recte & irrefragabiliter procedere, quicquid isto Dissertationum Commate contra Blondellum, proposui: Si enim quod de Presbytero Consecrante dixit Sardus, revera de Eucharistiae confectione intelligendum sit, nihilque, ipsis fatentibus, per Consigna∣tionem Sardus voluerit, quod non idem vocabulo consecrandi intellexerat, non aliis causa mea suppe∣tiis indigebit, quam quas ipsi mihi Adversarii opportunè, & liberaliter largiti sunt.

§. 3. Haec statim fusius monstraturus sum, singula interim, quo ille proposuit ordine, distinctiùs prosecuturus.

§. 4. Et primò hoc sibi mirabile videri affirmat, quod rem, quae, si isti Theologo crediturus sit, satis constat, constare tamen non viderint, non modo Salmasius & Blondellus, Nostrorum Eruditissimi, sed etiam Sirmondus & P. Aurelius, Adversariorum fere Corypbaei.

§. 5. At respondeo, Primò, (omissis Sirmondo & Aurelio, quibuscum nullum mihi negotium erat, & Oratione ad Blondellum, & Salmasium, quibuscum universa Res mea agebatur, conversa) illud equi∣dem nimis ••onstare, non omnia seu vidisse, seu agnovisse viros illos, licet verè perspicassimos. Mul∣ta quippe eos sedulò conquisivisse, & coacervasse, quae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 suae quovis modo prodesse, infinita celasse, vel omisisse, quae officere videbantur. Horum non exiguos manipulos, sed messem integram Dissertationes istae de Episcopatus Juribus, contra eorum sententiam lucubratae lectoribus aequis proposue∣runt, nec est quod hic spicae sublegantur.

* 1.9§. 6. Imò nec Dallaeus ipse, licet oculatissimus, in iis quae alibi Blondello addidit, & in hoc ipso ca∣pite nobis recudit, id quod cuivis attento facile constaret, perspexisse videtur. Cum enim Firmiliani locum de Haereticis baptizantibus (ut dictum est) proponant, praesidere in Ecclesiâ Majores Natu affir∣mantis,* 1.10 qui & baptizandi & manum imponendi & ordinandi possident potestatem, & per Majores Natu, non solos Episcopos, sed unâ cum iis Presbyteros propriè sic dictos intelligi jubeat, palam est de Episcopis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 locutum esse Firmilianum. Sic enim post paucula sequitur in ea ipsa epistola, nisi si his Episcopis, de quibus nunc,* 1.11 minor fuit Paulus (vides Episcopos disertè nunc dici, quos modò majores natu nuncupave∣rat) ut hi quidem possint per solam manus impositionem venientibus haereticis dare Spiritum Sanctum.] Et iterum, Nos etiam illos, quos hi, qui prius in Ecclesiâ Catholica Episcopi fuerunt, & postmodum sibi potesta∣tem Clericae Ordinationis assumentes baptizaverant, pro non baptizatis habendos judicavimus.] Id fusiùs monstrari posset, nisi res ipsa, & universa Epistolae series loqueretur.

§. 7. Secundò etiam respondeo, nedum illud prodigii esse, si, qui ad illa singula, quarum auxilio interpretationem nostram concinnavimus, animum non adverterint, illi ea omnia non perspexerint, quae aliis quibusque, perspicillis istis uti dignantibus redduntur perspectissima. Nos certè locum istum de Presbytero confignante ambiguum & obscurum, ex alio ejusdem Authoris luculento, & (si Dallaeo ipsi credamus) planè cognato, ubi diserte consecratio reposita est, explicandum censuimus; simulque praxim antiquam Alexandrinam aut Aegyptiacam, de Presbyteris, non nisi cum deesset Episcopus, Eucha∣ristiam consecrantibus, Ambrosiastro nostro memoratam, & sive ex Canone vetusto, seu tantum ex more istius Ecclesiae obtinentem, Ex Canonibus totius Ecclesiae antiquissimis, primorumque Patrum dictis huc pertinentibus, imo ex synchronis, & aetatem Authoris hujus (quisquis ille fuit, sen Hilarius Dià∣conus, seu quis alius, circa medium saeculi quarti; paulo ante Damasi Episcopatum) proximè attin∣gentibus, dilucidare conati sumus.

§. 8. Nempe ex Canone imprimis Apostolicorum 40, omnia Episcopis concredente, sic ut nihil om∣nino 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sine Episcopi sententiâ facere Presbyteris liceat. Concinente plane Ignatio, Ep. ad Smyrnenses. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Nemo sine Episcopo quicquam eorum, quae ad Ecclesiam pertinent, faciat. Ut & Laodiceno Canone 56. An. Chr. 364. tribus tantum ante Damasi Papatum annis, cui Ambrosiastrum Nostrum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 rectè statuit Blondellus) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Presbyteri nihil agant sine sententiâ Episcopi. Dein ex eodem Ignatio de Eucharistiâ disertè decernente, ad eosdem Smyrnenses, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Illa firma Eucharistia existimetur, quae vel ab Episcopo sit, vel ab eo cui ab Episcopo commissa est. Et, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. Non licet sine Episcopo offerre, sed cum illi videatur, ut tuta & firma sit, &c. Justino itidem Martyre, sub finem saeculi secundi, & Tertulliano, sub initium Tertii, idem affir∣mantibus, Non de aliorum (ait hic de Cor. Mil.) quam de praesidentium manu (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ait ille, Apol. 2.) Eucharistiam sumimus (quos alibi summos sacerdotes, & Episcopos dici, satis certum est.) Quibus illud Firmiliani modo prolatum, satis concinit, in Ecclesiâ praesidere Majores Natu (hoc est, ut osten∣dimus, Episcopos) & baptizandi, & manum imponendi & Ordinandi potestatem possidere. Cui & par il∣lud Paciani est, Ser. de Bapt. Lavacro peccata purgantur, Chrismate Spiritus superfunditur, utraque verò ista manu & ore Antistitis inpetramus. Quibus & illud Hieronymi addi potest, qui licet eminentem & exortem Episcopi potestatem non Christo sed hominibus imputet, eam tamen ita Episcopis dari affirmat (adversus Lucifer.) ut sine Chrismate & Episcopi jussione, neque Presbyter, neque Diaconus jus habeat bap∣tizandi.

§. 9. Placet hîc ipsum de Temporibus, ex quibus praelatus Presbyteris Episcopus, fatentem audire: Obtinuit, inquit, ut non Chrismare, non baptizare, non poenitentiam reconciliare, ne usitatissima quidem & insima ordinis sui Ministeria, si adesset Episcopus, invadere vel attingere, nisi eo imperante, annuente, auderent Presbyteri.] Rectissimè quidem, modo advertisset ab Apostolicorum Canone, ab ipsius Ignatii aevo, hoc argumentum simulque 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 non inane aut fallax, quod Episcoporum praerogativam stabi∣liat, eosque Presbyteris quibuscunque longo intervallo antecessisse testetur, nobis descendisse.

§. 10. Haec cum ita se habeant, simulque omnibus in Confesso sit, Consecrandi vocem de Eucharistiae confectione solenniter omni aevo Usurpatam esse; quis quaesumus dubitandi locus superest, quin haec

Ambrosiastri sententia, quae consecrationem disertè nominat, de Eucharistiâ intelligi posset, quam non∣dum in Aegypto, si huic Authori credamus, conficiebat Presbyter, nisi aut abfuerit aut defuerit Episcopus.

§. 11. Blondellum hic ipsum audiamus, Cujus haec verba sunt. Passim per Aegyptum absentibus Epis∣copis Presbyteri consecravere, quod sive de Eucharistiae Confectione, sive de Chrismatione, sive de Ordinationibus sacris interpretari placeat, perinde est.]

§. 12. Nos igitur, ne longi simus, de tribus unum eligimus, & quandoquidem ipse affirmaverit, quodcunque horum placuerit, perinde esse, bonâ cum veniâ Doctissimi viri, quia maximè placuit, Con∣secrationem ibi loci de Confectione Eucharistiae Exponendam esse diximus. Quod si nobis poscentibus (si non nostri, saltem Blondelli Clientis sui gratiâ) largiturus sit Dallaeus, necesse erit in eandem nobis∣cum sententiam festinet, de altero Ambrosiastri hujus loco, [Apud Aegyptum Presbyteri consignant, si praesens non sit Episcopus] eumque de Confectione Eucharistiae interpretandum statuat. Illud quippe * 1.12 Vir Doctissimus, ut praemonui, libenter agnoscit, Eandem utriusque loci rationem esse, & consecrationem unius, alterius consignationem esse.] Nullum sanè hic (si quid video) effugium patet, nisi illud quod candidè, & liberaliter, sed ut causae suae prodesset, largitus est Blondellus [Consecrationem scil. pro Eucharistiae Confectione accipi posse] ex ejusdem denuò Causae necessitatibus retractetur, & plane negetur. Quod si fiat, agnoscet aequus Arbiter, hoc esse, si quid aliud, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.

§. 13. Illud interim, Tertiò, observatu non indignum accidit, in quam inextricabilem Salmasius & Blondellus, suarum partium studio, Labyrinthum inciderint; incerti planè, & addubitantes, an de Con∣firmatione baptizatorum, an de Poenitentium benedictione, an de Ordinandorum consecratione, Consignatio Sardi intelligenda sit; Illud quippe pronum esse, ut qui à verò aberraverint, in varias semitas & sen∣tentias dissecentur. Quibus & illud adjiciendum est, ex sententiâ Dallaei, inter Baptismi ritus Consig∣nationem ponendam esse. Quâ in re si Calculum rectè posuerit, sequetur etiam ex mente ejus, Con∣secrationem Baptismi ritum esse, quo quidem posito, quis quaesumus eam Presbytero abjudicaturus est?

§. 14. Mihi interim nihil promptius visum est, quam vel vocem satis ambiguam (ipsis fatentibus, qui, tribus propositis sententiis, quae demum praeferenda est, non statuerunt) à notiori, & magis vul∣gari [Consecrationis] (idque ex ipsorum suffragio) explicandam esse, vel levi demum Librariorum mendâ (quales huic Commentario non infrequentes subesse * 1.13 Aurelius notavit, nec refragatur Doctissi∣mus † 1.14 Dallaeus) consignant] hoc in loco, pro [Consecrant] in illo repositam esse.

SECT. IV.

Secundae Dallaei oppositioni respondetur. Consecrandi vox quam generalis, Consignandi specialis.

§. 1. AT inquit Vir Doctissimus, Consecrandi vocem generalem esse & maximi ambitus, tam de perso∣nis, quam de rebus dictam (Hammondo, ut putat, non negante) consignare angustius esse, nec, quod meminerit, de Eucharistiae Confectione, simpliciter ut hoc loco, usurpatam.

§. 2. At respondeo, 1. Nec Consecrandi vocem ita generalem esse, nec Consignandi Augustam, ut quicquam exinde Blondello & Salmasio, Clientibus ipsius, lucrari possit Dallaeus. Nec enim consecratio∣nem apud idoneos Authores pro Confirmatione aut poenitentium Benedictione Usurpatam inveniri, nec Consignationem de Ordinationibus, de quibus Hammondo cum Blondello praecipualis erat, dici constat: ut interim de poenitentium Benedictione nihil dicamus, quibus nec Consecratio, nec Consignatio competit.

§. 3. Et certè si Hammondus Novus Interpres audiat, qui, cum mendam subesse credat, ideoque Ex∣emplo non indigeat, Exemplum Nullum attulit in quo consignare diceretur Episcopus, dum Euchari∣stiam celebraret; Cur non aequè, imò magis Novus Dallaeus, qui Exemplum cum opus esset aequè non adduxit, in quo consecrare simpliciter dicatur, vel qui baptizatos confirmat, vel qui poenitentibus manuum impositione benedicit?

§. 4. At & eadem haec recoquit, & fidentius prosequitur Vir Doctissimus, & cum sit eadem utriusque loci ratio, & unius Consecratio, alterius sit consignatio, omnino potius & verius videri statuit, ut id quod ge∣neralius est, ex eo interpretemur quod est specialius & magis proprium, quam contra, & consecrare de obsig∣natione intelligamus, quam obsignationem de Eucharistiae confectione, cum Consignationem quidem Consecra∣tionem & esse & dici omnes confiteantur, Eucharistiae Confectionem dici simpliciter Consignationem, nemo (ut opinatur) audiverit.

§. 5. At itidem respondeo, 1. Consignandi vocem non esse specialiorem aut magis propriam, quam sit Consecrationis: Nec verò hîc Argumentis opus esse, ipsis quippe Blondello & Salmasio lubenter fatenti∣bus, qui Consignationem & Confirmationi, & Poenitentium benedictioni, & Ordinaudorum Consecrationi Communem (hoc non est, propriam) posuerunt, Cum tamen Consecratio (de Confectione Eucharistiae & Ordinatione frequenter usurpata) non ita latè pateat, nec dum enim (ut dictum est,) exemplum at∣tulit Vir Doctissimus, in quo de Confirmatione, aut poenitentium benedictione usurpetur.

§. 6. At 2. Si Consecrari Neophyti dici possent, cum vel Chrismate vel impositione manuum perfi∣ciebantur, (quod Causae suae prodesse credit Dallaeus) quid quaesumus prohibet, quo minus, qui pani in Eucharistiâ signum Crucis, aequè ac Catechumenorum fronti in baptismo impresserint, aequè itidem, & pari vocis proprietate, Consignare dicantur? At Nos (ut dictum est, & mox etiam fusius demon∣strabitur) istis auxiliis non indigemus.

§. 7. Obiter hic notari potest, pro Consignatione, quae procliviori Mondâ à Consecratione degenerare potuit, & frequenter, (ut Dallaeo placet,) de Baptismi Caeremoniâ usurpatur, Obsignationem à viro Do∣ctissimo substitui, (quae de 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in Confirmatione ubique usurpatur) quo jure ipse viderit, nec tamen quicquam ei exinde lucri accrevit, nihilo enim probabilius redditur Consecrationem simpliciter usurpatam, de Obsignatione aut Confirmatione intelligendam esse.

SECT. V.

Tertia Dallaei Oppositio. De Eucharistiae per Presbyteros confectione sub Damasi aevo. Libertas Aegypto pe∣culiaris, quaenam fuerit. Conclusio hujus litis.

§. 1. SUperest ut altari tandem rationi, ex rebus, inquit, ipsis, scil. Ex eo quod Aegypto peculiaris sit mos ille, petitae respondeamus: sic enim Dallaeus [ejus Author non modo concedit, sed ipse disertè ponit Presbyteralem Consignandi, absente Episcopo, libertatem hic ut rem Commemorari Aegypto peculiarem. At (inquit) potest••as Eucharistiam, absente Episcopo, consecrandi Presbyterorum in quibusvis Orbis Christiani Provinciis, etiam Romae & in toto Occidente Communis; Neque (inquit) puto ullum Christianismi vel Tem∣pus, vel Clima monstrari posse, quo Presbytero non licuerit, extra Episcopi praesentiam, Eucharistiam rectè conficere.]

§. 2. At ex antedictis constat, Canone praesertim Laodiceno, Ambrosiastro recentiore, & Damaso plane 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Universam Ecclesiae Administrationem adhuc penes Episcopos mansisse, nec quicquam fecisse Presbyteros 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sine eorum jussu & mandato, nec dum enim Morem illum Justini, & Tertulliani aevo celebrem, exolevisse, aut de aliorum Eucharistiam, quam de Praesidentis, aut Episcopi ma∣nu, aut ex jussu ejus, rite, i. e. Canonicè & ordinariò sumi consuevisse; Universae rogo Ecclesiae Codicis Canones Vir Doctissimus consulat, & percurrat, nec quicquam inveniet, quod opponat. Si igitur aut ex Canone aliquo Alexandrino, aut ex more saltem per Aegyptum universam obtinente, vel de∣functo, vel absente Episcopo, sine ullâ 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ejus significatione, Eucharistiam Presbyteri, ex authori∣tate ordini Presbyterali adjunctâ, liberè consecrabant, nil obstat, quin hujus libertatis, ut Aegypto pe∣culiaris, nec tamen, nisi cùm deesset Episcopus, ad Presbyteros Canonicè pertinentis, Ambrosiaster Noster opportunè mentionem faceret.

§. 3. Videt Jam Doctissimus Dallaeus, quibus argumentis stabiliri sententiam suam sentiat Ham∣mondus, nec adhuc desperet tritissimam voculae satis notae expositionem, Consecrationis scil. per Eucha∣ristiae Confectionem explicatae, non ita novam & inauditam aequis arbitris censeri posse: simulque ex eâ, si non meo, saltem ipsius Dallaei calculo, Consignationis Vocem metiendam esse; ni fortè proclivi, & facili librariorum errore, haec pro illâ substituatur, & utrobique [Consecrat & Consecrant] non [Consignant] reponenda sit.

CAP. II.

Alia quaedam praeliminaria de Blondello, & Dallaeo.

SECT. 1.

Presbyteralis Ordinationis Exemplum in Colutho & Ischyrâ, Blondelli hypothesi oppositum. Alexandrina sy∣nodus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Sardi honori faventior Hammondus, quàm Blondellus. De Sardi Commentariis paucula.

§. 1. DE Commate integro, prout in Dissertationibus propositum est, haec paucula dicta sunto. Caeterùm quia hac in re 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 duobus viris summis Blondello, & Salmasio exprobrari (si notasse tantum, idque leniter, sit exprobrasse) adeo mirandum optimo Dallaeo videtur, simulque ex his Ambrosiastri verbis ab ipso novum petitur argumentum, quo sub Consignationis titulo Confirmatio∣nem (ut & Ordinationem Blondellus & Salmasius) Presbyteris, non Episcopis solis competere, lectoribus persuadeat; Duo haec in gratiam Eruditissimi Viri, ex abundanti adjicere haud gravabor, alterum quod Blondellum & Salmasium Clientes, alterum quod ipsum tam nobilis paris Advocatum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 re∣spiciat.

§. 2. Et primò, cum Blondellus & Salmasius, qui ut Episcoporum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 labefactarent, ex hoc Ambrosiastri loco causae suae suffulciendae tibicinem aptarunt, in hoc planè consenserint, eodem rem reci∣dere, * 1.15 sive Consignatione baptizatorum Confirmationem, sive poenitentium benedictionem, sive Ordinandorum Consecrationem denotari velis, eam tamen, qualiscunque sit, seu Ordinatio, seu Confirmatio, seu benedictio, ad Presbyteros jure divino pertinere: Annon eo ipso satis testantur se Notissimae illius, apud † 1.16 Athana∣sium aliosque, Coluthi & Ischyrae Historiae, quam uterque satis clarè vidit, Blondellus * 1.17 alibi satis latè descripsit, eâque Patrum saltem Canoni derogatum esse agnoscit, aut parum memores, aut de illa ne∣quaquam sollicitos fuisse: Cum in hac ipsa Aegypti primaria metropoli Alexandriâ, Coluthus (non ut in altero Athanasii loco Parisiensis editio bis, & Latinus Interpres P. Nannius semel legit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Catholicus quidam) Presbyter Presbyteros ordinans, & sic (si Blondello credamus) consignans, graves quidem, at non immeritas temeritatis hujus paenas dederit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Omnis ejus actus rescissus est, omnes ab eo ordinati in schismate, ad Laicorum Classem redacti, & ut Laici ad synaxim admissi? Quâ in re non fidentius Hammondus ipse pronuntiasset, eam satis constare] 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 enim inquit Athanasius, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Manifestum, & nemo de eâ re dubitandum putavit.

§. 3. Sic & de Ischyrâ * 1.18 alibi, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, se Presbyterum ja∣ctat, cùm Presbyter non sit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (faede iterum ut dixi, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Parisiensis Editio legit) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 iterum) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. A Ce∣lutho enim Presbytero ordinatus est se Episcoprum fiugente, & post in communi Synodo Hosii & Episcoporum cum eo, ad Presbyteratum redire jusso, & ex consequenti omnes à Colutho ordinati ad locum, in quo prius fuerant recurrebant, & ita Ischyras Laicit annumerabatur.

§. 4. Quid clarius? In hac ipsa Alexandrina Synodo (quam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, non generalem ut Nannius reddidit, sed totius Aegypti communem, dixit Athanasius) An. Ch. 319. paucis (triginta circiter) ante Hilarium Sardum Ambrosiastrum nostrum annis celebrata, solenniter statutum est, Presbytero Presbyterum, Colutho Ischyram ordinare non licere, (adeoq́ue non consignare, sumptâ consignandi voce, eo quo vult Blondellus significatu) ipso etiam Colutho, ob hoc ipsum, quod sibi jus istud assumserit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, imaginarium, non verum Episcopatum assumsisse pronuntiato. Adeò sollicitè Aegyptiorum, de quibus Sardus loquitur, Ecclesia Episcoporum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & exortem dignitatem saeculo isto tutabatur; incre∣dibilem planè & plus quàm mythicam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 passa, si nullo lethaeo aut vene∣nato poculo absorpto, intra XXX annorum spotium sic universam immutatam credamus, ut id jam impune (si non cum mercede) sub Sardo liceat, quod sic 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sub Hosio mulctabatur. Vidit haec, inquam, & ad commoda sua quàm potuit suaviter inflectenda alibi curavit Blondellus, facto Coluthi Patrum Canones violatos lubenter agnoscens, at nullo poenitentiae aculeo, aut stimulo tangitur, quòd hanc per Ʋniversam Aegyptum Presbyteris omnibus licentiam ipse indulserit, cujus à Colutho, & Ischyrâ paenas satis inclementes exigi non gravatur. Haec si aut non perspexit, aut inter se, ratione tempo∣porum & locorum habitâ, componere, & conciliare nescivit Blondellus, quomodò 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vita∣bit? Si quod ipse probè noverat, maluerit nos non videre, malo patrocinio causa non bona pejor fiet.

§. 5. Quicquid contrà afferatur, palam est Blondellianum Ambrofi••stri interpretamentum Alexandrinae (adde etiam Ʋniversalis Ecclesia) praxi, & decretis adversari, ideoque melius Hilario huic consuluisse Hammondum, qui si fortè minus commodè, nec planè ex mente ipsius, voculam [Consignant] inter∣pretatus est; id certè curavit, ut qui eâ usus est, cum Ʋniversâ Christi Ecclesiâ sensisse putaretur. Nec enim opus fuit, ut qui Pelagianae haereseos ab Aurelio, Luciferiani schismatis etiam ab ipso Blon∣dello, Dallao, adque adeò ab omnibus insimulatur, idem Aeriani quoque dogmatis reus, i. e. Presbyte∣rianae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 assertor putaretur, presertim cùm * 1.19 eodem loci, Episcopum Sacerdotum Principem, & Apostolos Episcopos esse nobis satis liberaliter largitus sit. Et si quaedam nec nobis nec reformatis Gallis grata futura miscuerit, scil. in populo inter initia (nascente Ecclesiâ) omnibus concessum esse, & Evange∣lizare & Baptizare, & Scripturas in Ecclesiâ explanare, nunc (ipsius aevo) neque Diaconos Praedicare, &c. Aequum tamen erit, & Charitati optimae quaeque speranti congruum, ut nec de malis pejora, nec de pejoribus pessima quaeque suspicemur.

§. 6. Relegat interim Vir Doctissimus (si non nimis displiceat) quae per sesqui-alteram paginam ex hoc Ambrosiastro laudavit & descripsit (simulque prolixo ornavit Commentario) Blondellus, & ex animo respondeat, an hic demum Hilarius Sardus, Ecclesiae Romanae Diaconus, Orbis Deucaleon (nasutè & Ironice) ab Hieronymo nuncupatus, Luciferiani Schismatis strenuus advocatus, qui Graecorum (ut vi∣detur) rituum aequè ac linguae ignarus, de Alexandrina Ecclesiae praxi pronuntiavit, qui Centones & Stromata, sic sibi, sic aliis omnibus difformia, nullis antiquorum aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 testimoniis fretus, undi∣que conquisierit, statuminandae Universae Politiae Ecclesiasticae satis idoneum firmamentum censeri de∣beat, ad cujus ideam, Normamque ipsi Alexandrinae Ecclesiae, de quâ pronuntiat, Canones (ex quibus ipsis Presbyteralem Ordinationem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & planè nullam, omnésque qui sic ordinati, ad Laicorum Communionem denuò redactos, supra docuimus) reformandi sunt.

§. 7. De Blondello hactenus, cujus causae interfuit, ut Consignatio Ordinandorum Consecrationem signi∣ficaret, eaque ex hujus tam antiqui, sub medium quarti saeculi scriptoris Authoritate, Presbyteris com∣peteret.

SECT. II.

Dallaei Sententia proponitur, & per partes examinatur. Vox Sacramenti latè sumpta de quolibet sacro ritu. De Confirmatione quid senserit Ecclesia Anglicana sub Henrico VIII. Ʋnctio fine Confirmatione, Chrisma∣tis usus in Baptismo apud Graecos, * 1.20 Damascenum, Occumenium, Simeonem, Harmenopulum, Basilium. Apud Latinos, Hieronymum, Gregorium, Tertullianum, Honorium Augustodunensem: Ritus Ecclesiasticus & mutabilis. Ejusdem Symboli multiplex usus. Impositio manuum in Confirmatione, à Chrismate in Bap∣tismo distinguitur. Confirmatio per solam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, fine Ʋactione. Rituum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Pacis cura.

§. 1. AD Dallaeum quod attinet, Ille quidem his paucis lineolis rem suam omnem conclusisse,* 1.21 & ex voto confecisse sibi videtur, 1. Consecrandi vocem generalem, & maximi ambitus esse statuit, quae tam de personis, quàm de rebus dicitur; quo posito, deinde assumit Consecrari satis ido∣neè dici posse Neophytos, cùm vel Chrismate vel manuum impositione perficiebantur. 2.* 1.22 Cùm eadem sit utriusque Sardiani loci ratio, & unius consecratio alterius sit consignatio, consignationem etiam de eâdem Chrismatione intelligendam esse, adeoque Chrismationis, & Manuum impositionis potestatem,

ex suffragio Sardi,* 1.23 & aliorum Complurium, paenes Presbyteros fuisse autumat. 3. Chrismationem hanc, & manuum impositionem meram baptismatis Caeremoniam semper habitam fuisse docet, & proinde sequi, Confirmationis, quem dicimus, ritum, licet hodiernae ecclesiae notissimum, prioribus tamen & purioribus saeculis planè inauditum, sequiorum Latinorum * 1.24 figmentum esse, qui Sacramentorum nu∣mero à binario ad septenatium aucto, non-nisi somnia pro Sacramentis nobis venditarunt.

§. 2. De hac universâ Doctissimi viri sententiâ, praecipuè quidem contra Bellarminum, & Aurelium, caeterosque Papalis Hierarchiae propugnatores institutâ, in multis tamen Praelaticae seu Episcopalis dig∣nitatis assertores ex aequo premente, adeoque contra Reformatam (necdum deformatam) Angliam no∣stram, reliquosque Primaevae Antiquitatis, & puritatis, & simplicitatis indefessos asseclas, aut vindi∣ces, qui Episcopalem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, contra Presbyteranam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, tutandam duximus, & inter ritus Apostolicos, aut Ecclesiasticos, licèt non inter Sacramenta à Christo instituta, Confirmationem Episcopa∣lem numerare consuevimus, militante, quid nobis visum sit, paucis docebimus. Id autem rectius fa∣cturi videmur, si omissis iis, quae modo attigimus, de Sardo, de Consecrandi, & Consignandi vocibus, &c.) rem ipsam aggrediamur, & in limine nonnulla distinguamus ambigua, alia explicemus obscura, ita enim fiet, ut res omnis verborum involucris dolisque, quibus imponi incautis solet nudata; clariùs tum conspiciatur, tum dijudicetur.

§. 3. Et primò, quod ad vocem Sacramenti attinet, eam aliquando Latè, aliquandò strictè apud La∣tinos usurpari notum est; Latiori significatu, quilibet sacer, praesertim Symbolicus Ritus. Sacramen∣tum non incommodè dici potest. Sic * 1.25 Cypriano dicuntur utroque Sacramento nasci, qui praeter manus impositionem ad accipiendum Spiritum, Ecclesiae etiam Baptismum acceperunt. Sic in † 1.26 Synodo Carthagi∣nensi, neque Spiritus sine Aqua operari potest, neque aqua sine Spiritu, (ait Nemesianus à Threbunis Epis∣copus) Malè ergo, inquit, sibi quidam interpretantur, aut dicant quod per manus impositionem Spiritum san∣ctum accipiant, & sic recipiantur; Cum manifestum sit utroque Sacramento debere eos renasci in Ecclesiâ Ca∣tholicâ. Utrobique palam est Sacramenti vocem latè sumptam, aequè manus impositioni, ac Baptismo accommodari. Nec desunt ejusdem Locutionis Exempla apud antiquos.

§. 4. Nos verò qui Sacramenti voce strictè sumptâ, non quoslibet Novi foederis ritus, sed paucos & primarios, eosque à Christo ipso exertè institutos, & omnibus universim ad salutem, ex necessita∣te praecepti, si non & medii, propositos, intelligi volumus, nullam hic cum Dall•••• litem nectimus, sed binario Sacramentorum numero contenti, septenarium aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 jubemus; aut Ecclesia Romanae, No∣vorum ut dogmatum, ita Sacramentorum feracissimae matri lubentes relinquimus: Sit modo in Eccle∣siae albo censuque, & Apostolorum seu praecepto, seu saltem praxi Originem suam imputet Confirmatio; de aliis molesti, aut solliciti non erimus.

§. 5. Libet hic commemorare quae in Ecclesiâ nostrâ sub Henrico 8. ante factam doctrinarum, quàm dicimus, reformationem, in libro. An. Chri. 1543. Ex jussu Regiae Majestatis edito, cujus titulus est Necessaria Doctrina & Eruditio, &c. Hâc in re definita sunt. A Scripturis ordiuntur, ubi Apostoli, nascente

Ecclesiâ, quamvis indubitanter crederent baptizatos omnes eo Sacramento perfectè rege∣neratos esse, perfectè Corpori ejus insitos, plenariam peccatorum remissionem accepisse, donisque & gratiis Sancti Spiritus imbutos esse, Baptizatos tamen post acceptum lavacrum revisisse reperi∣untur quorum precibus & manuum impositione, Spiritus Sanctus donari, & conferri legitur. Lin∣guis enim loquebautur, & prophetabant, Quibus omnibus non solum ipsi, qui tam miris donis splen∣debant, in fide Christi magis stabiliebantur, & ad majorem Confessionis Constantiam proficiebant, sed & ipsi infideles, à Christo adhuc procul positi, facilius ad fidem, & Evangelium amplectendum trahebantur.

§. 6. Ab his initiis Confirmationis Ritus ad

Ecclesiam pervenit, cujus, Primaevi Patres, sumpta hinc occasione, & in hâc Apostolorum praxi jacto fundamento, reputantes insuper quam sit illud pronum & facile, in Baptismo regeneratos, Spirituque donatos, tentationibus, infirmitatibus, imo peccatis & malitiâ sua proditos, ab eo excidere; hunc semper morem observandum duxerunt, (si∣cut per omnes Seculorum successiones celebratum videmus) ut Christiani omnes post acceptum la∣vacrum ad Episcopos adducerentur, nempe ut Oratione, & manuum impositione, & Sancti Chrisma∣tis consignatione Confirmarentur, i. e. eas à Spiritu Sancto Gratias impetrarent, quibus freti, in do∣nis & beneficiis Baptismo collatis, firmiores & constantiores persisterent, ne ab iis leviter refili∣rent, aut exciderent, sed ad majorem, & magis athleticam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 provecti, non solum fidem Chri∣sto desponsatam contra omnes Persecutionum minas inconcussi profiterentur, sed & contra hostes Spirituales, Mundum, Satanam, Carnemque acrius militarent, sublatâ alacriter Christi Cruce, tribulationes, & afflictiones huius vitae fortiter tolerarent, & denique largiores, & locupletiores Spiritus Sancti virtutes & gratias à Christo reciperent.

§. 7. Nec igitur Sacramentum hoc Confirmationis (nomine, ut diximus, latè accepto) à

quovis con∣temni debere, sed in infantiâ Baptizatos liberos (sive à Pastoribus, sive à Parentibus) ad Episco∣pum adducendos, & offerendos esse, ut manus ejus impositione, hoc Confirmationis Sacramentum reciperent. Nec tamen eam de necessitate Infantes Confirmandi opinionem ita fovendam esse, quasi Baptizati, & in infantiâ, & innocentiâ, ante acceptam Confirmationem denati, aut à salutis, aut vitae Aeternae per receptum Baptismum, certitudine exciderent.

§. 8. Haec certe sic à majoribus nostris accepta, & ab Henrico VIII. adversus Lutherum defensa, & vindicata, Reformatio nostra (solâ Sacramenti voce omissâ, quam nos strictiori acceptione, ad ea sola quae à Christo, ut omnibus necessaria instituta sunt, accommodandam censuimus; & Chrismatis Usu, inter Caeremonias liberè inductas, liberè itidem omittendas, habito) integra, & nullâ ex parte mu∣tilata, ad nos deduxit; nec quicquam aut de Origine, aut fundamento, illâ Ecclesiasticâ, hoc Apostolico, nedum de usu, & beneficiis hujus Ritus immutandum existimavimus.

§. 9. Secundò & illud praemonendum est, nexum inter Chrismationem, & Confirmationem (fuerit li∣cet inter eas alicubi nonnullus) non ita tamen perpetuum, & indissolubilem fuisse, ut rectè aut Con∣firmari dicendi sint, quicunque liniuntur; aut liniri, quicunque Confirmantur. Fuit certe suus in Bap∣tismo (ut & in aliis nonnullis Ecclesiae ritibus) Ʋnguenti, & Chrismatis Usus, fuit & sine Chrismate Con∣firmatio, solâ manus impositione peracta.

§. 10. De Priori loquatur, inter Graecos, praecipuè Ecclesiasticae Hierarchiae Author, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. Post trinam Cate∣chumeni Professionem fidei factam, antequam ad aquam ducutur, vestibus, inquit, eum spoliant ministri, Sa∣cerdotes dein Ʋnctionis oleum Sanctum afferunt, Episcopus verò, aut Hierarcha, cui Baptizandi officium in∣cumbit, incipit eum inungere, ter eum signans signo crucis & tunc eum Sacerdotibus toto corpore inungendum tradit. Postea ad 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, matrem adoptionis, i. e. fontem pergunt. Sic & a 1.27 Damascenus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Ʋnguentum in Baptismate accipitur; ut & b 1.28 Oecumenius, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Sacrum Chrisma per Baptismum accepistis. Et Simeon Thessalonicensis in∣ter recentiores, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Ʋnguento liniri debent in Baptismo; sed ne∣mo clarius, inquit, c 1.29 Dallaeus, quà Harmenopulus, apud quem legitur de Chrismate, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quamvis Baptismi pars esse videntur. Nec recusarim certè d 1.30 Basilii locum, licet minus dilucidum, huc trahi posse, cùm inter 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & traditiones, simul enumeret bene∣dictionem aquae Baptismatis, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 olei Ʋnctionis, & etiam ipsius Baptizati, ut & (statim) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ipsam olei Ʋnctionem, trinam immersionem, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & reliqua quae fiunt in Baptismo. Quibus equidem satis probabile fit, Ʋnctionem, de quâ ille eo loco agit, eam esse quae in Baptismate adhibetur.

§. 11. Apud Latinos audiatur, (noc enim recufamus) foeculi istius testis, Hieronymus in e 1.31 Dialogo in∣ter Orthodoxum & Luciferianum, Cap. 4. Inde, (inquit) venit, ut sine Chrismate & Episcopi jussione nec Presbyter, nec Diaconus jus habeant Baptizandi.] Ad haec verba f 1.32 Marianus Victorius sine morâ pronuu∣tiat, Vetustissimam esse consuetudinem, ut in Baptismo Chrisma etiam addatur: Idem confirmante Dallaeo ex alio ejusdem Patris genuino opere, Cap. 3. in Habakuk, ubi Baptismi Chrisma diserte legitur. Sed & huc referendum judico, quod in g 1.33 Dialogo praedicto, Baptisma sacerdotium Laici nuncupari videmus, Scriptum est (inquit) Regas quippe vos & Sacerdotes, &c. Sacerdotes nempe & Reges oleo solenniter inungi, Mo∣saici moris erat; nec mirum igitur, si qui à Christo Rege & Pontifice nostro per Baptismum in splendi∣dissimae sortis haereditatem assumi dicuntur (fecit, inquit, nos Reges & Sacerdotes Deo, &c.) hâc Ʋn∣ctionis Caeremoniâ inaugurandi censerentur. Sic & h 1.34 Gregorius: Presbyteri, inquit, Baptizatos ungant in pectore, ut Episcopi postmodùm ungere debeant in fronte. Binae (palam est,) Ʋnctiones, prior Presby∣terorum in Baptismo, ut & posterior Episcoporum in Confirmatione.

§. 12. Imò sub Tertulliani aevo idem fuadent, quae lib. de Baptismo, Cap. 7. legimus, ubi benedictae Ʋnctionis, quâ Egressi de lavacro perunguntur, mentio est. Ut & l. de resurr. Car. Cap. 8. Ubi ut in Baptismo ablui Caro, ita & uugi & signari dicitur. Certè fi i 1.35 Honorio Augustodunensi credamus, Apo∣stolis ipsis imputandus est hic ritus. Sciendum, inquit, est, quod Apostoli & eorum Discipuli in fluviis vel in stagnis, vel in fontibus Baptizabant. Sed Clemens, docente Petro, Chrisma vel oleum addebat. At quo minus ei credamus, aut ab Apostolis morem hunc, seu scripto, seu sine scripto traditum fuisse pute∣mus, sicut quam multa alia intercedunt, ita ejusdem potissimum Tertulliani locus obstare videtur, de Coron. Mil. Cap. 3. Ubi de Traditionibus loquens, iis praesertim quae Baptismum disertè attingebant, & abrenuntiationem trinam, mergitationem, l••ctis & mellis praegustationem, à lavacro quetidiano per totam insequentem hebdomadam abstinentiam, inter Traditiones 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 recensens, de Ʋnctione aut Chrismatione profundum silet. Verùm illud pronum & praeceps in Ecclesiâ semper fuit, Caeremoniarum Nume∣rum, pro locorum & temporum ratione mutabilem, & inconstantem, nunc augeri magnificentiùs, nunc prudentiùs minui, nec igitur quicquam prohibere, quo minus Apostolorum aevo incognitum Baptismi Chrisma, sub Tertulliani & Hieronymi soeculo, in quibusdam Ecclesiis obtinuerit, in aliis itidem, aut neu∣tiquam invalescente more, aut in desuetudinem paulatim abeunde.

§. 13. Nec igitur in hoc fortunae Anglorum, aut quaestionis Nostrae fundus positus est, fitne idem Alipta qui Baptista; nec unquam ad Lavacrum sine myrothecio descendendum sit, necne; Baptismum Aquae Legislatori nostro acceptum ferimus, ideoque infantes singulos solenniter inundamus, tingentes saltem quos non judicamus mergitandos; de Oleo quidem aut unguento parum solliciti, nec enim mi∣nus perfectè Baptizatos censemus, qui Lavacro Chrisma non adjecerint, nec Superstitionis aut piacula∣ris 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 veneni, aut noxae incusamus, qui quos lavant, simul etiam liniunt. Hos & alios innumeros ritus inter adiaphora numeramus, quae ut laudabiliter adhiberi, ita & liberè omitti posse nulli dubitamus.

§. 14. Illud interim Clarissimum est, ab hoc Chrismatis in Baptismate usu nullam Argumenti speciem trahi posse, quo aut Confirmationi Chrisma abjudicetur, aut inter Caeremonias Baptismatis Confirmato∣rium Chrisma reponendum credatur; Quid vetat eodem olei aut Unguenti Symbolo plures Ecclesiasti∣cos ritus celebrari? Id certè nobis satis liberè largitur Spalatensis, Dallejanae sententiae antesignanus; Chrismate, k 1.36 inquit, Baptizamus, Chrismate Confirmamus, imo Chrismate Presbyterum, Chrismate Episco∣pum ordinamus. Quod & de signo Crucis observavit Ibid. vir doctissimus, plura quidem eo consecrari, Ecclesias, Altaria, Calices, aequè ac homines. Quod & de impositione Manus manifestum est.

§. 15. Certè ex Leonis Epistolâ 88. Ubi de Chorepiscopis sermo est, diserte distingui videas impo∣sitionem manuum, quâ fidelibus Baptizatis, vel conversis haereticis, Paracletus Spiritus Sanctus traditur, (quam ad Confirmationem pertinere nullus dubitabit) & Chrisma, quo Baptizatorum frontos signantur; vel si, ut Blondellus & Dallaeus statuunt, ea Leonis non sit Epistola, idem planè l 1.37 Arausicanus Canon, Leoni genuino 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Confirmabit, qui de eo qui in Baptismate Chrismatus non fuerit, Sacerdotem in Confirmatione commoneri jubet, ut mox fullus declarabimus.

§. 16. De priori parte hactenùs. Ad posteriorem jam progrediatur Oratio, Nullum scilicet dubi∣tandi locum esse, quin nuda & solitaria 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ad Confirmationis ritum peragendum abunde suffi∣ciat, illud quippe ab Apostolurum praxi (ea praecipuè quae Act. 8. traditur) originem suam traxisse, adeoque impositione manus Apostolica (aut quod in idem recidit, Episcopalis) cujus v. 17. exerta men∣tio occurrit, Universum compleri; & unguento aut Chrismate, cujus nulla ibi aut alibi in sacro codice, aut vola aut vestigium extat, neutiquam indigere.

§. 17. Nec tamen quod necessarium non est, statim inter Sacrilegia numeramus, nec ab omnis su∣pervacaneae Caeremoniae sarcina sic horremus, ut aut in fronte, aut in vertice inungi contumeliae loco ducamus; Consignent liberè, per nos licet, Latini Graecique, inungant liniantque, quibus id moris est,

nihil certè culpamus, qui interim antiquae simplicitati, & salubrium Caeremoniarum paucitati inhae∣rentes, solâ manus Episcopalis impositione, & benedictione Neophytos nostros stabilimus. Nobis ad graviora Certamina ab Agonotheta, & brabeutâ nostro vocatis, non vacat, non licet, aut de Um∣bra, aut de Cortice, de Caeremonia, vel de vocula, cuivis Mortalium, nedum Christianorum caetui litem intendere; ad pacem suaviter, & efficaciter, amicissimè, & fortissimè compellante nos Deo, solamque 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ingenerante: dum clientes suos Princeps hujus soeculi ad aeterna dis∣sidia, trucesque & nunquam finiendas Tragaedias, tanquam ad Metalla damnandos curaverit.

SECT. III.

Confectio chrismatis, Consecratio, sed quae ad personas non pertineat, & Episcopo peculiaris sic confecti usus & Presbyteris competebat; Arausicanus Canon primus. Quinque conclusiones ex eo. Innocentii Decreta∣lis. Ex eâ, & Epaunensi Canone, & Beda, argumentatio Blondelli examinatur. Episcoporum Primitiva potestas. Multa Presbyteris ab Episcopo liberè communicata, Reservata quaedam, inter ea Confirmatio. Bedae verba de Arrogantiâ non Episcopali sed Presbyterali intelligenda sunt.

§. 1. TErtiò, ut à thesi ad hypothesim tandem descendamus, simulque litem omnem, seu de Chris∣mate, seu de Chrismatis Ministro, Dallaeo praeripiamus, distinguenda sunt in Chrismate Con∣fectio, & Confecti usus, illa 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, hic 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicatur; Prior quidem, (quemadmodum Sardo placet,) Consecratio 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nuncupari potest, sed quae ad res tantum, neutiquam (quod Dallaeo visum est) ad personas pertingat. Nec enim personas consecrat, qui unguento, quo personae demum imbuendae sunt, solenniter & pro officio benedicit, ut nec qui pani 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 populum consecrare dicen∣dus est. Alia quippe est benedictio, & Consecratio seu Confectio Elementorum, quâ ad sacros usus invocato spiritu sancto, destinantur; alia est Confectorum distributio; prior inter sacerdotalia opera & peculia semper numerata, posterior Diaconis cum sacerdote communis habita est; Nec mi••um igitur, si Confectione Chrismatis inter 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Episcopis reservata, Confecti usus aut ministratio, ubi Episcopus presertim non fuerit, sacerdoti, aut etiam Diacono indultus aliquando fuerit.

§. 2. Ad Chrisma quod attinet nihil certè nobis officiet, si hac in re omnia planè ita, ut conten∣dit Dallaeus, factitata credantur. Neque enim hypothesi nostrae quicquam decedet, si quod de Ae∣gypto edixisse Hilarius putatur, etiam de totâ Graeciâ, & universo demum Oriente pronunciatum ag∣noscatur, ad Presbyteros scil. pertinuisse & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (ungere & signare) Et ita demum (si ant Sardo, aut Dallaeo placeat) cum presens non fuerit Episcopus, consignare.

§. 3. Imò ne nimis parcus videar, qui Orientem dixi, de Occidente itidem, ejus saltem particulis, nec paucis, nec contemnendis, eadem dici non gravabor; Interim quid antiqui canones hâc in re te∣stentur, operae precium sit vidisse; Et primò quia Dallaeo volupe est, Concilii Arausicani Canon Primus (sub Leone, non multò post Damasum, Sardo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, constitutus) de Galliâ loquens liberè audiatur: Nullus, inquit, ministrorum qui baptizandi recepit officium, sine Chrismate unquam debet progredi, quia inter nos placuit semel (Sirmondino Codici addit Binianus, in baptismate) chrismari. De eo autem qui in baptismate quacun{que} necessitate faciente, non chrismatus fuerit, in confirmatione sacerdos commonebitur.] Istis quidem finiri cano∣nem, eaque quae sequuntur, (& Sirmondum, Aureliumque inter, tam prolixum contentionis funem ne∣ctunt) recentioris manus assumenta esse, & mera utique ludibria Dallaeo libenter concedimus; Et ex iis quae nulli suspicioni obnoxia sunt, palam conclusum putamus, 1. (quod ex Tertulliano, Hieronymo, & aliis supra attulimus) Chrismate Gallos, quos baptizabant, eosdemque & baptismatis & Chrismatis Mini∣stros fuisse, quicunque demum illi fuerant, qui ab Episcopo Confectum Chrisma, cum baptizandi officio receperant. 2. Conficiendi Chrismatis ut dignitatem, sic Curam ad Episcopos peculiariter pertinuisse, ejusque confecti copiam Baptistis singulis (seu sint illi Presbyteri, seu Diaconi) ab Episcopis solenni∣ter suppeditatam fuisse ut ad baptismales semper usus ad Manum & praesto esset; cui cum satis provi∣sum sit, nullam dein 3. Necessitatem esse, ut qui in baptismate semel unctus fuerit, in confirmatione rechrismetur, satis enim esse, si quilibet semel inungatur, in baptismo, si fieri commodè posset; sin minus, in confirmatione. Nec enim 4. (quod itidem prius diximus) sic confirmationi necessariò adjectam Chris∣mationem, ut qui in baptismo semel unctus sit, in confirmatione denuo inungendus esset, tunc enim sola benedictione, & Episcopalis manus impositione, auctiorem spiritus sancti irrigationem in Confir∣matione obtinuisse, qui loti simul ac Chrismati fuerant. Quibus utrobique libenter concessis, id de∣mum 5. ex vi Canonis hujus, & Arausicanorum Patrum celeberrimo suffragio fixum ratumque supe∣rest, à baptismate confirmationem procul disjungi: illud à ministro seu forte Diacono, qui baptizan∣di recepit officium; hanc ab Episcopo, qui Sacerdos frequenter dicitur, celebratam; quaeque in baptis∣mate, faciente quacunque necessitate, omissa sunt, ea in Confirmatione supplenda & reparanda esse.

§. 4. Haec omnia, celeberrima Innocentii Decretalis (à Dallaeo non semel laudata, triginta circiter annis Arausicano Canone antiquior,) extra dubium posuit; sic enim ille Decentio, de nonnullis Ecclesi∣asticis ritibus consulenti respondit: * 1.38 De consignandis infantibus manifestum est, non ab alio, quam ab Episcopo fieri licere. Nam Presbyteri licet sint sacerdotes, Pontificatus tamen apicem non habent: Haec au∣tem Pontificibus solis deberi ut vel consignent, vel Paracletum spiritum tradant non solum Consuetudo Eccle∣siastica demonstrat, verum & illa Lectio Actuum Apostolorum, quae asserit Petrum & Johannem esse directos, qui jam baptizatis traderent Spiritum sanctum; Nam Presbyteris, seu extra Episcopum, seu praesente Epis∣copo baptizant, Chrismate baptizatos ungere licet; sed quod ab Episcopo fuerit Consecratum, non tamen frontem ex eodem oleo signare, quod solis debetur Episcopis cum tradunt Spiritum Paracletum.] Ecce Con∣signationem, qua Spiritus Paracletus traditur, à baptismo procul disjunctam, illam, quâ frontes oleo Con∣secrato

inunctiae signantur, hunc, quo ex lavacro Crismantur, Illam ex vi Consuetudinis Ecclesiasticae, & Lectionis Apostolicae, nec Sacerdotum cuivis gregario, sed Pontifici reservatam, hanc quidem, quatenus eâ Baptizatorum Ʋnctio intelligitur, Presbyteris liberè permissam; Confectionem verò, seu Consecra∣tionem Chrismatis soli Episcopo peculiarem: Clarissima omnia, nec de faeculi hujus sententiâ dubitandi ansa superest, Innocentio Arausicanis Patribus facem adeo lucidam praeferente, illis Innocentio lampadem vicissim referentibus.

§. 5. Verùm si haec ita sint, planè de Hierarchicis actum esse acclamat * 1.39 Blondellus, quis enim adeo Supinos Patres nostros (Gallos Arausicanos) fuisse credat, ut quod spiritui sancto, summo Divini Juris con∣ditori, à Presbyteris fieri non placuit, ab iisdem exerceri placere sibi decernerent, quodque Episcoporum singu∣lare 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fuisse putatur, ab Episcopis collate caelitùs 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 prodigis, subditis tantae Gratiae imparibus ullo casu communicandum videretur? Haec & alia ex hoc primo Arausicano Canone, contra Hierarchico∣rum jactantiam & fastum, Non minori aut jactantia aut supercilio effudit vir magnus, cum ex hoc de Confirmatione per manus impositionem fonte argumentum pro sententiâ suâ Hieronymianâ procuderet.

§. 6. Nec isthoc Contentus, dogma illud ex * 1.40 Epaunensis Synodi A. D. 517. Canone, desperatis & decumbentibus haereticis (si conversionem subitam petant) Presbyteris subvenire chrismate permittente, fir∣mius stabilivit, tandemque universam Praelaticorum Machinam, uno venerabilis Bedae, sed eo truci, flatu concussit, & solo aequavit: Ne-quis, inquit, ulteriùs scrupulus haereat, reclamante hactenus nullo, aperto ore, post An. 700. profitetur * 1.41 Beda, unctionem illam quae per manuum impositionem ab Episcopis quasi alia à duabus praedictis, & vulgo confirmatio dicitur, eandem cum secunda esse, (Chrismate scil. post Baptismum) propter arrogantiam tamen non concessam esse singulis Sacerdotibus, sicut & multa alia.

§. 7. Haec certè Beda (exceptis quae parenthesi inclusit) & his tanquam totius Latii spoliis, & exuviis, supra modum locupletatus Blondellus, gratulari Hieronymo suo permittendus est, qui tam ir∣refragabilis Doctoris clypeo armatus supra omnem Hierarchici Livoris ictum securus triumphaverit: si enim, inquit eadem revera est cum Presbyterali Episcopalis Consignatio, si tantundem Neophytis Presby∣ter Ʋngens, ac Episcopus manus imponens praestat, si par in se utriusque potestas, in speciem tantùm dispar, propter arrogantiam effecta est; si arrogantiam Divino Juri, charitatisque nunquam tumentis, sua nunquam quaerentis, sed ubique ac semper beneficae legibus inimicam nemo nesciat, tunc certè desperata, & Concla∣mata & in omne aevum triumphata Episcoporum causâ vacuâ lusurus in Aulâ est Presbyter, nec est quod quisquam ogganniat, & obmurmuret.

§. 8. At quid si ad calculos tandem nostros (licet 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) hoc totum viri magni ratiocinium revocetur? Certè eâdem operâ Dallaeo, qui iisdem fulcris utitur, & prae aliis potissimum confidit, si∣mul ac Blondello, vicem rependemus. Nec multis indigebimus, statim experturi, quam nihil planè sit, quod in hac universa fabricâ (ipsis ex animo succedente, & ad votum ferruminata) Presbyteranae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 advocati lucraturi sunt.

§. 9. Et primò, quid si liberè concedamus, Episcopos Apostolorum successores, potestatisque omnis ordinariae quam ipsi à Christo, Christus à Patre, acceperant, ex asse haeredes factos, hanc aliis sicut ipsis visum fuit vel in integrum, vel ex parte communicasse, adeoque augescente, & in infinitum fere crescente fidelium numero, multa tandem Presbyteris secundariis aut partiariis ab Episcopo ubique con∣credita esse, ad quae ipsi in personis suis non suffecerant, paucis tantum sibi ipsis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 reservatis, qui∣bus originalis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dignitas, & exortis potestatis Apex incolumis, & integer conservaretur?

§. 10. Sic certè rem verè, & non per somnum gestam, esse, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nos ce••tos faciunt omnem quippe sub 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, fideique in Cunis vagientis infantia, & baptizandi, & conficiendi coenam, & sponsalia celebrandi, & Eleemosynas recipiendi, dispensandique, & quidlibet demum Ecclesiasticum procurandi potestatem penes Episcopos fuisse affirmant, quae postmodum suis modulis finibusque Presbyteris, imò Diaconis & Subdiaconis concredita sunt; nec enim unquam à spiritu san∣cto, Summo Divini juris Conditore, hujuscemodi latam legem, aut tale quicquam Hierarchicis nostris per somnia visum fuisse, quâ Presbyteris ex sententia Episcopi ea facere non liceret, quae consultò de∣creverant Episcopi Presbyteris committenda esse.

§. 11. Multa certè sunt, quae Episcopi communi per totum orbem consensu Presbyteris relinquenda, paucula quae sibi reservanda decreverant. Fruantur igitur liberè istis quae concessa sunt, modo quae non concessa non attingant Presbyteri; Chrisment in baptismo, imminente praesertim mortis pericu∣lo, quandoquidem Chrismate ab Episcopo confecto ad baptismales usus instructis ex eorundem Epis∣coporum sententiâ hoc jus Presbyteris permissum est. A Confirmatione verò, manus impositioni, & benedictioni Episcopali, ex consensu Universae Ecclesiae, reservatâ, prudenter sibi abstinendum cen∣seant, nec assumant sacrilegè, quod ipsis nullatenus indultum est.

§. 12. Nec quicquam igitur superest, quod in Arausicanis aut Epaunensibus, Blondelli, aut Dallaei Patribus, aut proavis, culpari posse somniemus Hierarchici, Omnia rite, & ordinatè, & ex mente Spiritus decreta agnoscentes; nihil quod divino, aut Ecclesiastico Juri quovis modo deroget, si Pres∣byteri desperatis & decumbentibus, hoc Confecti ab Episcopis chrismatis subsidio, idque ex Episco∣porum, ipsiusque concilii sententiâ, subveniant.

§. 13. Ad Bedam quod attinet, quamvis verè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 crudum, & singulare recentis Doctoris, aliud planè agentis, ex octavo saeculo petitum Testimonium, nihil grande, aut praeter Nominis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 venerabile sonet, aut quod universae puriorum saeculorum Ecclesiae legem figat, aut de nativis Epis∣coporum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 pronunciet; Nulla tamen aut Novitatis aut prodigii species huic ejus qualicunque effato inest, à quâ adeo horreamus Praelatici.

§. 14. Esto, eadem sit Ʋnctio ea quae fit per manuum impositionem ab Episcopis, & Confirmatio dicitur cum secundâ unctione Chrismatis dicta in qua, ut ibidem ait Beda, magis firmamur, quia & nomen Christi in eâ profitemur, & ab eo nomen accipimus, scilicet ut Christiani dicamur, Quid ex hinc contra Hierarchicorum placita concludere potuit? Quibus demum malleis extundere Chrismationem, aut Con∣firmationem (quam Blondellus ipse post Baptismum fuisse asserit) Baptismi ex sententia Bedae, partem esse? Quibus denique fidiculis extorquere, sacrum Chrisma à Presbyteris administratum, aut (quod adhuc majus) confectum esse? Nunc (inquit Beda) in Sacramento olei & Chrismatis ungimur, per quod sacramentum quiddam mirum & ineffabile, quod in fine futuri sumus, significatur.] An de mero baptismo haec Beda philosophatus est, & cum Beda eadem pronutiaturus erat Blondellus?

§. 15. Audiatur, si placet idem Beda, lib. 6. in Lucam, nec minus uti spero, venerabilis, cum in Evangelium quam cum in Psalmos commentarios scriberet.* 1.42 In montem, inquit, Olivarum discipulos edu∣cit, ut omnes in morte sua baptizatos altissimo sancti spiritus Chrismate Confirmandos esse designet, Baptis∣mus (videtis) in morte Christi, Chrisma ad impetrandum spiritum S. Praecedit Baptismus, chrisma sequi∣tur, qui jam jam baptizati sunt, dein Chrismate altissimo donandi, & sic demum confirmandi. Alius itaque à baptismo confirmatorii chrismatis Ritus.

§. 16. Verùm & si illud omittatur, nihil tamen adhuc pronuntiavit Beda de Chrismate à Presbyte∣ro adhibito, nedum confecto. Relegat Dallaeus integrum Bedae Commentarium in Psalmi Epigraphen, & verba ea [ante quam liniretur] ut & in illa [Dominus illuminatio mea] nihil inveniet, quod Chris∣mationem Presbyteris adjudicet. Hoc tantum dixit, unctionem illam, quae per manuum impositionem ab Episcopis facta vulgò confirmatio dicitur, eandem esse cum Ʋnctione chrismatis in qua magis firmamur &c. (nec quisquam certè negaverit) dein eam singulis sacerdotibus concessam non esse. Quod verò exertè ad∣ditur, propter arrogantiam esse, quod singulis sacerdotibus concessa non sit, Id planè contra Bedae sensum, ad suum detorsit Blondellus; nec enim Episcopali arrogantiae foetum hunc adjudicavit Beda, sed adversus arrogantiae Presbyteralis periculum, ex paritate, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, nisi quaedam Episcopis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nisi singularis aliqua & exors dignitas reservaretur, oriturum, hoc prudenter paratum antidotum pro∣nunciavit, (videatur Toletanae Synodi Canon 20. mox producendus.) Nec hoc tantum, sed & multa alia Aërianae aequalitati consultissimè opposuit Ecclesia, quae si quis Praelatorum fastui imputanda suggesserit, nae ille in venena Panacaeam, & in morbos remedia transmutaturus est, & ex ferro, galeae aut loricae (salutaribus istis armis) destinato, infensissima tela contra Politiam Ecclesiasticam fabricaturus. Quod an inter perspicacitatis nimiae indicia reponendum sit, penes Lectorem arbitri∣um esto.

§. 17. Valeant tandem, & per me licet, placidè recumbant Blondelli manes, ad tales congressus non temerè dehinc, nisi Dallaeus evocaverit, sollicitandi.

SECT. IV.

Arausicanus Canon Secundus de haereticis à Presbyteris in mortis periculo consignandis. Canon Silvestri in Pon∣tificali. Toletanus Canon. Photii Testimonium. Confectio ad solum Episcopum pertinebat. De eo Canon Silvestri. Quid ex eo concludi cupiat Dallaeus. Canones Africani. Toletanus. Quid ex eo Dallaeus. Author Hierarchiae Ecclesiasticae. Paraphrastes ejus Pachymeres.

§. 1. SEd & * 1.43 alius ejudem Arausicani Concilii Canon hic apponendus est, Haereticos, inquiunt, in mortis discrimine positos, si Catholici esse desiderent, si desit Episcopus, a Presbyt. cum Chrismate & bonedictione consignari placet.] Hic certè Canon, post alia nonnulla, mihi omnino persuasit, praedi∣ctum Sardi, locum (si tandem detur mendâ vacare) planè de Chrismate intelligi debere, Et ita no∣bis non abnuentibus imò (ut ex praedictis patet) suffragantibus liberè concludatur, Chrismatis, cu∣jus conficiendi jus soli Episcopo, ex Sacerdotalis Apicis praerogativa, competit, Confecti usum, & potestatem penes Presbyteros fuisse, ubi Episcopus deesset, praesertim si illud ambientibus, periculum Mortis immineret.

§. 2. Et quod de Galliâ Patres hi, idem etiam de Româ testetur (me neutiquam renitente) quod ex * 1.44 Pontificali adduxit † 1.45 Dallaeus (licet ex concilio sub Silvestro, aut Epilogo, cujus verba ille ut ge∣mina * 1.46 adjecit, nihil tale adstrui aut stabiliri possit) Hic (de Silvestro refert Pontificale) & hoc consti∣tuit, ut liniat Presbyter Chrismate levatum de Aquâ propter occasionem transitus mortis.] 1. Esto, Unus∣quisque fidelis, in Christi familiam, aut Cognationem admissus, Materiali Chrismate ad Spiritualem uncti Domini 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, solenniter instauretur, idque vel in Baptismo, vel in Confirmatione, si peri∣culum maturari jubeat, si occasio transitus mortis postulet, providè & paternè Silvester monet, ut è Lava∣cro Levatus sine morâ ungatur, Presbyteris ad id Chrismatis ab Episcopo confecti copia, simul ac inun∣gendi Baptizatos potestate instructis: Si verò nulla necessitas festinandum suadeat, ad Confirmationem opportunius differatur, & à Praesule ipso; in Sacerdotii apice locato, cum solenni manus impositi∣one, & benedictione, visibile Chrisma Invisibilis Gratiae Symbolum adhibeatur, & sic demum in Athletam ungatur, & ad 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 perfectè Christiani (i. e. Spiritu Christi inuncti) firmam, & planè pan∣craticam instituatur. Quid clarius? à Lavacro exertè distinguitur Confirmatio, Ungit in lavacro Presbyter, sed ex sententia Episcopi, & Chrismate ad id ab Episcopo confecto, seu consecrato, id∣que non alias, quam propter occasionem transitus mortis, quo periculo non suadente, ad Episcopum solum in Confirmatione Universa Chrismatis Caeremonia reservatur.

§. 3. His concinunt Toletani Patres, An. Dom. 400. Statutum est, inquiunt, Diaconum non Chris∣mare, sed Presbyterum, absente Episcopo; praesente verò, si ab ipso fuerit praeceptum.] In eundem planè sensum, nobis non renitentibus, ut scil. Presbyteris, non Diaconis, cum Baptismi potestate, Chris∣mandi etiam jus competat, quotiescunque Sacramentum urgente ex causa accelerandum sit, nec Chris∣matio ad Confirmationem differenda.

§. 4. Ad Graecos quod attinet, illud ante omnia, Epistola * 1.47 Photii, apud nos nuper edita, & à Doctis∣simo Dallaeo ad partes ipsius vocata, extra dubium posuit; aequè enim Presbyterum (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Sacerdotem dictum) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Ʋn∣guento fignare, sanctificare, ungere consummatos, expiatorium donum Baptizato Consummare, (quae omnia ad Chrismationem pertinent) ac 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Baptizare omnino aut sacrificare. Illud igi∣tur Dallaeo lubenter concedimus, (nec litem quovis modo intentamus) non solum Baptizasse Presbyte∣rum, sed & hoc sensu Chrismasse, & consignasse.

§. 5. Hoc interim inter antiquos, saltem inter Damasi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, non ignotum est, Consecrandi Chris∣matis facultatem Episcopo propriam fuisse; etiam iis temporibus cùm administrandi, post consecratio∣nem, potestas Presbyteris commissa fuit; Id de Sylvestro Romae sedente An. Ch. 314. Et in Concilio decernente, An. 325. Fatetur a 1.48 Dallaeus, adductis & ex b 1.49 Pontificali, & ex c 1.50 Epilogo Concilii verbis, Constituit, inquit, & Chrisma ab Episcopo confici, & Constituit etiam voce clara Sylvester Episcopus Ʋrbis Romae, ut nemo Presbyter Chrisma conficeret. Decreta autem haec, si reverâ sic se habuerint; (ea autem sic se habuisse Dallaeus contendit) 62. annis ante Damasi Papatum, 30. ad minimum ante Sardi Com∣mentarios facta sunt.

§. 6. Quod verò concludi exinde vult d 1.51 Dallaeus, hanc Conficiendi Chrismatis potestatem, peculiariter hic ad Episcopos restrictam, Presbyteris quoque cum iisdem hactenus fuisse Communem, id nemini persua∣surus est, cum (ut alia omittam) ipso e 1.52 fatente, aequè concludi possit ipsius Chrismatis Usum in Ecclesiâ Romanâ antea incognitum, in hoc Sylvestri Concilio primò institutum fuisse, & quidem ita ut ejus Con∣ficiendi penes Episcopum jus futurum esset. Quod si in Gratiam Doctissimi Disputatoris concedatur, videat necesse est, quam sit prorsus impossibile, ut quod Romae nondum caeptum supponebatur, id ha∣ctenus Presbyteris pariter ac Episcopis commune statuatur.

§. 7. At omisso Sylvestro (nec enim aut Pontificali aut Epilogo multum confidimus) Consulatur prae caeteris Africani Codicis Canon Sextus, cujus titulus est, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Chrisma à Presbyteris ne conficitor. Prodiit hic Canon, si Dallaeo credimus, An. Ch. 390. Nec proinde aut Da∣maso, aut Sardo, aut Ambrosiastro nostro multo recentior. Verùm & eandem porro sententiam à pri∣oribus Conciliis repetit: Conciliis dico, multitudinis numero, non enim à solo illo Carthaginense hoc proximè praecedenti (ut ex Latino Exemplari colligit Dallaeus, minus quidem rectè, cum nulla ibi hu∣jus rei extet mentio) Fortunatus (inquit) Episcopus dixit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. In praecedentibus Synodis definita meminimus, Chrisma à Pres∣byteris conficiendum non esse. Et sic ex omnium suffragio 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉— Confectio Chrismatis à Presbyteris ne fiat, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, hoc omnibus placet— videmus Chrismatis voce 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Confectionem Chrismatis, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, inquit Balsamon, Consecrationem sacri Ʋnguenti notari, eamque Presbyteris, qui tamen confecto 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ungebant Baptizatos, abjudica∣tam, & aequè ac 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Poenitentium reconciliationem, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (scil. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, puellarum virginitatem profitentium, interdictam, ac proinde nec consecrationem Hilaria∣nam, si ea consecrationi Chrismatis aequi polleat, Presbyteris competiisse.

§. 8. Sic & praedicta Toletana Synodus, f 1.53 Quamvis poene ubique custodiatur, ut absque Episcopo Chrisma nemo conficiat, tamen quia in aliquibus locis vel provinciis Presbyteri dicuntur Chrisma conficere, placuit ex hoc die nullum alium nisi Episcopum Chrisma facere—Et mox, Episcopo sanè certum est omni tempore li∣cere Chrisma conficere, sine conscientiâ autem Episcopi nihil penitus, faciendum. Statutum verò est, Diaco∣num non Chrismare, sed Presbyterum absente Episcopo; praesentè vero, si ab ipso fuerit praeceptum.] Hic si absit Episcopus, permittitur quidem Presbyteris Chrismatis Usus, non autem ex qualibet demum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ipsa Chrismatis confectio. Si praesens sit, hoc ab Episcopo ipsis praecipitur, non ipsi ex suo jure assu∣munt; aut aliis praecipiunt. Altera potestas Presbyteris ab Episcopo conceditur, Diacono interim in∣terdicta, altera Presbyteris interdicitur, Episcopo soli reservata.

§. 9. Quomodo autem ex hoc Canone Certissimum, ut statim pollicetur Dallaeus, argumentum necti possit, quo probetur g 1.54 Chrismatis etiam conficiendi jus Presbyteris ab antiquo fuisse, alii penitius perscru∣tentur, mihi certè caligant oculi, nec quicquam tale perspiciunt. Nec enim adeo certum apud omnes, & indubitatum est, ipsum Chrismatis Usum Hispanis ab antiquo cognitum fuisse, nec si fuerit, à Presby∣teris illud ab antiquo confectum esse; Leges quippe & Canones haud rarò moribus novis & malis cor∣rigendis, aequè ac immutandis antiquis & bonis fuisse comparatos nemo nescit.

§. 10. Nec certè contemnendus est Ecclesiasticae Hierarchiae Author, ex aliorum Doctorum sententiâ, (licet Dallaeo ea non placeat) Damaso saltem suppar, qui Chrismatis Consecrationem adeo diligenter (dabit veniam, spero, Dallaeus, si stylo usus sit plus aequo turgescente) soli Episcopo vindicandam cu∣ravit. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (inquit) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Eccle∣siastici (quos de more divinos appellat) Canones Hierarchicorum ordinum sanctificationem, & sacrum Al∣taris Consummationem in potestate Episcoporum peculiariter esse statuerunt. Ad quae verba Paraphrastes Pa∣chymeres 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. Ʋnguenti, &c. Consecratio peculiaritèr Episcopo tribuitur, ut ipsius manibus, non ex aliorum ministerio fuit. Et iterum, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Episcopo opus est, ad baptizatum unguento liniendum, ea enim antiqua Consuetudo fuit; rectè igitur diximus, Mysteria haec tria Consummativas potentias esse, & quodammodò peculiariter ad Episcopum pertinere, i. e. unicè & in universum, non secundum quid & par∣tialiter.

§. 11. Quare ex his omnibus & singulis sive postulatis, sive concessis, nihil-dum Dallaei causae ac∣cessit roboris, frustra enim pertendit memoratam apud Sardum Chrismationem ad Presbyteros perti∣nuisse, nisi illam etiam probaverit Chrismatis Confectionem, quae & sola est, & dici debet Consecratio, ex Coaevorum Calculo, ad Presbyteros unà cum Episcopis pertinuisse.

CAP. V.

Baptismi perficiendi potestas Presbyteris communicata. Confirmatio à Baptismo semper distincta. Aliqua Presbyteralis benedictio ante baptismum. De eâ Canon Eliberitanus 39. Euchologium. Clemens Alex. Eusebius, Constitutionum Scriptor. Ecclesiasticae Hierarchiae author. Augustinus. Severus Alexandri∣nus, Simeon Thessalon. Cyprianus. Benedictio ad perficiendum Baptismum. De eo Canon Eliberitanus 77.

§. 1. ADultimun Dallaeanae Sententiae articulum quod attinet, 1. Concedimus baptismum admini∣strandi jus, eumque omnium rituum numero perficiendi, & absolvendi potestatem Pres∣byteris omni aevo, ex quo tales creati sunt, (non tamen 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sine sententia Episcopi) competiisse. Ideoque si sententiam suam, quâ Chrismationem, aut manus impositionem, non aliam, quàm Baptismi Caeremoniam esse contendit, ex primaevae antiquitatis monumentis Dallaeus stabiliverit, si, in∣quam, hoc unicum solidè praestiterit, non erit cur de Chrismandi, & Consignandi facultate Presbyte∣ris in universum concessâ dubitemus aut repugnemus, modò reservetur Episcopis illud (quod prius stabilivimus) Chrismatis Conficiendi privilegium.

§. 2. Verùm secundò, post singula, quae à doctissimo viro ad hanc rem adducta sunt, pensiculatius librata, mihi adhuc extra dubium ponitur, Confirmationis Ritum (Sacramentum non dicimus, nisi ut Cyprianus eam manuum impositionem, quae baptismum praecessit baptismo jungens, utrum{que} sacramen∣tum dixit, i. e. latè, & improprie, ut praediximus) vel Chrismatione, & Consignatione, i. e. impositione manuum, vel etiam sine Chrismatis usu, solâ manuum impositione, variè, in diversis Ecclesiae seculis, & partibus, celebratum, alium planè à baptismatis sacramento, & Caeremoniis ejus, in Ecclesiâ Antiquâ semper habitum esse, & nunc quoque haberi.

§. 3. Quaedam certè sunt, quae distingui, suisque separatim classibus reponi optarim, ut res inte∣gra, quatenus ex antiquis Canonibus, & scriptoribus, tam Graecis quàm Latinis, ipsiusque Ecclesiae praxi colligi potest, apertè cernatur.

§. 4. Esse certè aliquam Presbyteri benedictionem in baptismo vel ante Baptismum, ut & aliam, quâ post baptismum perfici dicitur is, qui privatim, aut raptim in periculo mortis baptizatus fuerit, non repugno;* 1.55 Eliberitani quidem Concilii Canones 39 & 77 id genus nonnulla commemorant, Gentiles (inquit prior) si in infirmitate desideraverint sibi manus imponi, si fuerit eorum ex aliquâ parte hone∣sta vita, placuit eis manum imponi, & fieri Christianos] Hic ut fieri Christianos] baptismum signifi∣cat, sic impositio manuum, illi viam sternens, de eâ, quae dicitur cum oratione conjuncta ad facien∣dum Catechumenum, vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ad eos qui ad sacrum baptisma in∣structi sunt, (cujus alia non rara apud Patres vestigia reperiuntur) intelligenda est.

§. 5. Videatur in Euchologio * 1.56 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Oratio ad faciendum Catechumenum, Ubi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, inflat, signat, manum imponit &c. Ut & ex * 1.57 MSS. Barberi∣no, qui S. Marci dicitur, clamat Diaconus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. &c. Quotquot ad Baptismum dispositi estis, accedite ad manus impositionem, & benedictionem accipite, dein manum imponit sacerdos.

§. 6. Ad hanc pertinet Clementis Alexandrini dictum in Paedag. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉; Cui verò Presbyter manum imponit, cui benedicet?

§. 7. Ad hanc, quod de Constantino scribit * 1.58 Eusebius, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Confessione factâ, precum per impositionem manuum particeps factus est.

§. 8. Ad hanc Constitutionem antiquus scriptor respexit, ubi post eorum, quibus imbuendus est Ca∣techumenus, enumerationem, addit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. Deum adoret qui manus imponit, gratias agens, ut ille ad lavacrum admit∣tatur. Cujus & mentio fieri videtur, in syllabo Capitis 41. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quomodo debent Catechumeni in initiatione benedici (licet in capite ipso nihil tale re∣periatur) idem enim valere manus impositionem, & benedictionem nullus dubitaveris; Id Clementis Alexandrini modò allata verba, id Severi mox apponenda apertissimè demonstrant: Malè itaque di∣vidi Constitutionem illarum Capita, & priorem syllabi Capiti 41. praefixi partem ad Cap. 40. perti∣nere, si loca inspexerit, statim mecum lector agnoscet.

§. 9. Ad hanc Authoris Ecclesiasticae Hierarchiae diserta verba clarissimè pertinent * 1.59 c. 2. ubi cùm interrogaverit sacerdos an vitam Deo gratam instituturus sit Catechumenus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, post professionem capiti ejus manum imponit, & cùm eum consignaverit, perscribi nomen jubet. Et iterum, cùm ter illi professionis formam posuerit, & Ca∣techumenus, ter professionem fecerit * 1.60 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Oratione habitâ benedicit, & ma∣nus imponit, & tunc etiam * 1.61 sancto oleo totum corpus inungit, & haec omnia antequam aquâ proluatur, aut * 1.62 baptizetur. Ad hanc etiam respexit Augustinus * 1.63 de pecc. meri. & remissi. Catechumenum, inquit, secundum quendam modum suum per signum & orationem manus impositionis puto sanctificari.

§. 10. Idem ex * 1.64 Severi Alexandrini baptismali ritu Jacocobus Goar laudavit, his verbis Imponit eis manus Sacerdos, & in omni invocatione facit Crucem super vultum eorum; & ex Simeone Thessalonicensi, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (legendum crediderim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Manum ei imponit sacerdos, manum quidem ipsam sanctificatam, & in spiritu reformantem, & benedicit Deo Episcopus, dein manus impositione gratiam & renovationem eâ significatam significat. Quod licèt hic Simeon de Episcopo, vel summo Sacerdote, edicat, prius tamen apud eundem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut & apud Augustinum Sacerdos, apud Clementem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 hâc 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fungi dicebatur. Nec vel mi∣nimus dubitandi locus est, quin ut baptismus, sic haec Manuum impositio, Consignatio, benedictio, bap∣tismo praevia, à Presbytero, ex more, peracta sit.

§. 11. Et certè quid ni ad hanc Classem referri possit Cypriani illud ad Stephanum, cùm parum esse dixerit eis manum imponere ad accipiendum Spiritum Sanctum, nisi accipiant & Ecclesiae baptismum; tunc

enim demum, inquit, plenè sanctificari, & esse Dei filii possunt, si Sacramento utroque nascantur, (Sacra∣menti nimirum voce latè, ut diximus, & impropriè, pro quolibet sacro ritu sumptâ) Cùm scriptum sit, Nisi quis natus fuerit ex aquâ & spiritu, non potest inirare in regnum Dei] vides hic poscentem Cypria∣num, ut impositioni manuum baptismus adderetur, ad exemplar (quod statim subdit) * 1.65 Cornelii Centurio∣nis, & Ethnicorum in domo ejus, quos, post Spiritus Sancti in eos descensum, cûm jam fuissent adimpleti va∣riis, linguis, Beatus Petrus divini Praecepti, atque Evangelii memor, baptizari praecepit: Ideoque non in∣commodè de eâ manuum impositione, quae baptismum praecessit, intelligi posse.

§. 12. Non quòd ego eam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quâ ad Orthodoxiam ab haeresi Conversos in Catholicam Ecclesiam recipi mos erat, cum hâc, quae baptismo praelusit, confundi velim, (de eâ mox latius di∣cturus sum) sed quod Cyprianus, qui hâc non contentus, baptizandos urgebat, eo quod parum sit ma∣num imponere, nisi accipiant Ecclesiae baptismum, & ad hoc Cornelii Exemplo utebatur, qui prius spi∣ritus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 adimpletus, dein baptismo inundatus fuit, eam certè sic confudisse videatur. Sed haec obiter.

§. 13. De eâ autem, quâ post baptismum perfici dicebatur is, qui privatim aut raptim in periculo mortis baptizatus fuit, * 1.66 posterior Eliberitanus Canon disertè pronunciat, siquis (inquiunt Patres) Diaconus regens plebem sine Episcopo vel Presbytero aliquos baptizaverit, eos per benedictionem perficere debebit, &c.

§. 14. Ubi cùm * 1.67 aliqui Codices legant [Episcopus eos, &c.] dubitandum non est, quin ad alium aliquem vel Episcopum, vel saltem Presbyterum in prioribus verbis Episcopo conjunctum, baptizatus ille à Diacono, adducendus sit, nec enim ipse, qui prius baptizabat, Diaconus, post perfecisse censendus est.

§. 15. Si ad Episcopum solùm haec baptizandi perfectio pertineat, ut Garciae Codex exertè legit, pla∣ne de Dallae Causâ actum est, hoc Judice. (Neque enim aliam lectionem agnoscet, sat scio vir do∣ctissimus, si attenderit, nullam aliam vocem verba ista, perficere debebit, spectare posse.) Si verò Con∣cedamus Presbyterum hic etiam, ut in prioribus verbis, Episcopo conjungendum esse, cùm tamen ad baptismum legitimè, non tamen ita plenè administratum apertè respiciat Canon, nihil adhuc ad Con∣firmationem, quae omnibus plenè baptizatis, vel statim, ut in adultorum baptismo, vel post multorum annorum intervallum, ut in caeteris addi solet, pertinuisse dicendus est.

SECT. VI.

Baptizatus à Laico in periculo mortis, per impositionem manuum perficiendus. Eliberitanus Canon 38. At hoc nihil ad Confirmationem. Quid in utroque Ecclesia Anglicana statuerit. Confirmationis in eá ritus, sperata beneficia. Nihil retentum quod cuivis cordato displiceat, Chemnitius à Bellarmino landatus, quid senserit. Quid Cassander, & Erasmus. Catechetica institutio. Ejus Cura in Dordracenâ Synodo, & Concilio Bituricensi.

§. 1. PRaemissâ igitur hâc duplici Eliberitanorum Canonum benedictione, antè, & post baptismum, illâ sine dubio à Presbytero, ad praeparandum, hàc seu ab Episcopo, seu à Presbytero ad perfi∣ciendum baptismum comparatâ, (quarum neutra Confirmatio est) sequatur 3. Impositio manuum, quâ Catechumenus, à Laico, in periculo Mortis, baptizatus, donari, si supervixerit, jubetur, in alio ejus∣dem Concilii * 1.68 Canone.

§. 2. Ea certè ab Episcopo peti disertè praecipitur. Peregrè, inquiunt, Navigantes, aut si Ecclesia in proximo non fuerit, posse fidelem, qui lavacrum suum integrum habet, nec sit bigamus, baptizare in infirmi∣tate positum Catechumenum, ita ut si super vixerit, ad Episcopum eum perducat, ut per manus impositionem proficere (ut Garciae editio nova legit, perfici, ut prior) possit.

§. 3. Si Proficere] legatur, ad Confirmationem sine dubio attinere Canon censebitur, quae Neophytis ad majorem in fide profectum aspirantibus destinata est. Et tunc in propatulo ratio est, cur ad Epis∣copum, is qui hâc manuum impositione imbuendus est, adduci jubeatur.

§. 4. Sin perfici] legatur, non repugnarim ex Canone 77, ubi [per benedictionem perficere] modo legimus, interpretandum esse, & de perfectione baptismi intelligendum, quam à Presbytero (licet ejus Canon non meminerit) cui integrum baptizandi jus & licentia ab Episcopo commissa sunt, rectè postu∣lari & administrari posse non abnuimus.

§. 5. Quarè Causae suae non malè consuluit vir Eruditissimus Dallaeus, qui (hoc ipso Capite, quo de Hammondo queritur) Eliberitanae Synodi Canonem nominans, statim mittendum duxit, ex quo tamen se demonstrasse pronuntiat, Latinos ipsos Presbyteros manum imposuisse baptizatis, nedum ut eos chrismare non potuisse putetur.] Quae quidem si de baptismali chrismate intelligantur, ut Dallaeus vult, nec quisquam negaverit, qui Hieronymi, & Tertulliani verbis modo adductis attenderit,) aut si de baptismi, vel à Laico vel à Diacono plebem regente sine Episcopo vel Presbytero (adeoque 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) non ita legi∣timè administrati perfectione (ad quam si [perfici] non [proficere] legatur, Eliberitanus Canon respexit) nihil hic novum, aut quod ad Latinorum confirmationem pertineat, aut Episcoporum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quovis mo∣do minuat, licet hoc ad Presbyterum pertinere largiamur, cùm sic baptizatos, & Presbyteralium ma∣nuum impositione perfectos, i. e. in Ecclesiae gremium completè per baptismum semel receptos, ad Confirmationem, & Episcopalium manuum impositionem, non statim, sed post lustra aliquot, promo∣veri, tam notum sit, quàm quod notissimum.

§. 6. Nos certè sub incolumi in Angliâ Episcoporum regimine, licet nec oleo in baptismo, nec un∣guento in Confirmatione (quorum nulla in scripturis, aut primaevâ antiquitate mentio) utamur, nec Confirmationem, ut prius dixi, inter Sacramenta à Christo instituta, & ad omnium salutem necessaria nu∣meremus, & in baptismo, cujus facultas Presbytero, imò Diacono conceditur, frontes infantium, in militiae Christianae symbolum, signemus, Omnes tamen privatim baptizatos, ad Presbyterum in Ec∣clesiâ adducendos monemus, ut si quid legitimae Sacramenti administrationi deesse intellexerit, ip∣se adjiciat, nec adhuc ad Episcopum perducimus, donec adulti, & in fide Christianâ satis instru∣cti, uberioris spiritus Gratiae candidati fiant, factâque exomologesi, fideque, quam Christo pe∣pigerant, obstricta, & baptismali voto, quod per sponsores iniverant in se solenniter, recepto,

benedictionem Episcopi, per manuum impositionem impetrent. Ut in Rubrica, & Officio Nostro Confirmationis Liturgico baptismati subnexo, videre est. In quo nihil, spero, Doctissimus Dallaeus, ut ut Latinorum Chrismationi infensus, reperiet, quod aut Sacrae Scripturae adversum, aut ab antiquae & Catholicae Ecclesiae praxi alienum culpetur.

§. 7. Huic sane spei meae non parum favent, quae in Disputationis * 1.69 Limine de Matthaei Galeni Confirmationis Definitione [quod sit Sacramentum, quo, ad Episcopalem manuum impositionem, benedictio∣nemque, cuique pro suâ capacitate infundatur Spiritus Sanctus] Vir Doctissimus monuit, Galenum scil. hominem callidum, & in Scripturis Manuum impositionem inveniri, Ʋnctionem nusquam occurrere scientem, sic sibi maturè consulendum putasse, ritumque hunc, non qualis ex publico Ecclesiae Romanae Ʋsu, Libris∣que ritualibus peragitur, definiisse, sed qualem ipse ad Disputationis suae compendium esse optaret, descripsisse] Nos certe Reformatae, nec dum deformatae Ecclesiae Anglicanae filii hoc Compendium (si placet, certè non fraudem recentiorum, sed) consultissimam veritatis, & antiquae simplicitatis tutandae & retinen∣dae artem, à matre Nostra sic à teneris, ut ajunt, Unguiculis edocti sumus, ut ipso Gallaeno callidio∣res meritò audiamus, qui nondum (quod ab illo factum est) in Sacramentorum Classem evecta Confir∣matione, Unctione insuper omissa, ad unicam Episcopalium manuum impositionem, & benedictionem (praeeunte tamen solenniter Catechesi, & infantium institutione, in fide, votique baptismalis obliga∣tione, ut & professione publicè recitata, cum paterna Episcopi exhortatione ad constantiam, & ar∣denti divini spiritus invocatione) ritum integrum reduximus, simulque pristinae integritati & vigori restituimus, A quibus si nil aliud, saltem Promissa Christi sub novo Foedere fidei, & obedientiae, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, passim facta, ut & illa tollentibus alacriter benignum & gratum ipsius jugum, confitentibus ipsum coram hominibus, & petentibus quaevis ipsius nomine, non uno in loco cauta, & tantum non mancipata, spem certè satis amplam faciunt, uberrimos fructus ex hoc ritu subinde redituros, si non peccata & negligentiae Nostrae (quod heu nimis frequenter & importunè experimur) obicem inje∣cerint 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (ut * 1.70 Zonarae verbis utar) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, si non operum nostrorum improbitate aditum propriae felicitati hac ex parte praecluscrimus.

§. 8. Hoc quippe solenni ritu, hâc nec nimiâ nec inani Caeremoniarum pompa, divinae gratiae Candidatus monetur, ut Evangelii 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ab alienis (nimirum sponsorum) manibus in proprios humeros susceptum, leniter, & suaviter, & constanter ferat, simulque solenni exomologesi fidem suam in frequenti Caetu, testantibus Deo, Angelis, & nominibus, ore profitetur, ardentissimarum in∣super Antistitis, Presbyterorum, totiusque Ecclesiae precum particeps redditur; Quae omnia vana, & supervacua futura quisquis sibi aut aliis persuaserit, eadem ille opera Christianae Religionis Sacratis∣sima mysteria ceu nugas, & figmenta, atque inutilem pompam ludibrio habiturus est.

§. 9. Porrò quòd in his omnibus, ab Ecclesia nostra inter Politiae suae leges fideliter retentis, uti∣nam & in Praxi non minus diligenter custoditis, nihil sit quod cordatis quarumlibet partium viris displiceat, facile ex Cassandro, Erasmo, Lutheranis ex Chemnitio praecipuè comparebit. Is inquit * 1.71 Bel∣larminus,† 1.72 accuratissimè omnium describit ordinem Lutheranae Confirmationis, quem ut ritum veteris Ec∣clesiae utiliter introductum, non ut Sacramentum à Christo institutum, ad sex puncta, seu gradus re∣vocat, 1. ut parvuli in infantiâ baptizati, cùm perveniunt ad annos discretionis, instituantur in Doctrinâ Catechismi, & ubi saltem principia didicerint, offerantur Episcopo, qui coram Ecclesiâ admoneant puerum de suo baptismo, quid acceperit, quid promiserit &c. 2. Ʋt ipsi parvuli confessionem fidei & doctrinae quam didi∣cerunt publicè recitent. 3. Ʋt de praecipuis doctrinae Christianae capitibus interrogentur, atque ad ea responde∣ant. 4. Ʋt moneantur ut hac professione fidei ostendant se dissentire ab omnibus ethnicis, haereticis, fanati∣cis, & profanis opinionibus. 5. Ʋt gravi exhortatione admoneantur ut in pacto baptismi & fidei professione per∣severent, & proficiendo confirmentur. 6. Ʋt fiat publica precatio pro illis pueris ut Deus Spiritu suo San∣cto illos gubernare & confirmare dignetur in hac fidei professione, additâ simul manus impositione.

§. 10. Cassander quidem * 1.73 Sacramenti voce utitur, sed non eo sensu, quo à nobis rejicitur, nec enim aut Christo Authori imputat, aut omnibus ad salutem necessariam statuit: Religiosissimè autem semper in Ecclesia observatam, & per solos Episcopos administrari consuetam, quemadmodum in Apostolica Ecclesia soli Apostoli, in quorum vices Episcopi successerunt, baptizatis manum imponebant, ut ad eorum pre∣ces Spiritum Sanctum in donis visibilibus acciperent. De quo quidem dissidium nullum futurum sperare se profitetur vir optimus, si ab Episcopis eâ quâ decet gravitate administraretur, (in ea verò opportunum Reformationi locum esse quis negaverit?) nec enim in conventu Ratisbonensi de eo controversum fuisse. De tempore interim Confirmationis fatetur videre se bonis viris utriusque partis non displicere, si ejus usus ad atotem paulo adultiorem differatur, vel hanc certè ob causam, ut parentibus, susceptoribus & Ecclesiarum prae∣fectis occasio detur pueros de fide, quam in baptismo professi sunt, diligentius instituendi & admonendi. Hu∣jusmodi sanè institutionem seu Catechismi explicationem in pueris fieri debere, & veteres praecipere, & recen∣tiores ex utraque parte consentire, ex Augustino, & Walafrido, & Ruardo Lovaniensi satis confirmavit, exi∣gendum igitur à pastoribus ut curae illi diligentissimè incumbant, quod cùm monuerit Calvinus, Ruardus vehementer approbavit. Admonitio, inquit, Sancta & pia est, quam observari omnes desideramus.

§. 11. Haec eadem ut ad rectum usum Confirmationis imprimis spectantia saepe monuisse Erasmum à * 1.74 Grotio discat, qui alias non notavit. Quanto verò cum detrimento Ecclesiae, quanto & bonae vitae, & ipsius Christianae fidei dispendio, Catechetica Institutio, cum Confirmatione, exoleverit, si aliunde copia non suppeteret, satis docebant Dordracenae Synodi querelae, & (necessaria quidem illis visa, utut aliis nova, & inaudita) Helveticorum pastorum disciplina, qua sponsalibus ineundis interdicebantur, qui Ca∣techesin non didicerant. Nec est quod Helvetii de invento hoc glorientur, In Concilio Bitur. Gallican•• An. 1548. celebrato, haec habentur, comminentur (Parochi) neminem hoc Sacramento (Confirmatione) non infignitum se ad Eucharistiam & Matrimonium admissuros. Nec enim alia, ut videtur, adversus fae∣dissimam ignorantiam, & ferinam quasi barbariem via restabat, nisi maritalis Tori sitis in subsidium vocaretur. Sic certè Helvetia quodammodo in Orientem migrante, cui vetus mos fuit, inquit * 1.75 Grotius, conjugium contrahentibus manus imponere. Nec enim hoc ritu, sine injuria fraudandus erat Thalamus, cui Catechesis adeo, solenniter praecurrebat. Sed illud obiter, in orbitam redeo.

CAP. III.

Examinatio eorum quae Dallaeus adduxit ut Impositionem Manuum meram Baptismi ceremonian esse per∣suaderet.

SECT. I.

Principalis Quaestio proponitur. Quod de ea Scripturae, ex interpretatione Chrysostomi & Cypriani. Ʋn∣ctionis mentio in Scriptura. Nihil concludendum ex eo, quod Baptismo adjungebatur eodem tempore.

§. 1. HIS extra omnem dubitationis aleam sic positis, ad reliqua progrediamur, & cum Dallaeo, si placet, pensiculatius trutinemus, an (quod ille gnaviter contendit) impositio manuum, quâ neophyti, seu cum, seu sine Chrismatis additione, benedicebantur, mera baptismi Ceremonia, ab initiationis lavacro nullatenus distincta, inter Universos ab ipsius Ecclesiae primordiis Christianos, semper habita fuerit.

§. 2. A Scripturis ordiamur, quae non solum Act. 8. post acceptum à Philippo Baptismum, Apostolos Petrum & Johannem ad Samaritanos in hoc delegatos referunt, ut recens baptizati, faecuudiores Spiritus Sancti Latices, Uberiora 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, hac manuum apostolicarum impositione imbiberent, (quod idem & à Paulo factum legimus Act. 19. qui baptizatos in nomine Jesu v. 5. statim manibus im∣positis perficiendos curavit) sed & à baptismis (i. e. unico Christianae Ecclesiae Baptismo) Impositionem hanc manuum disertè distingui testantur, ut videre est, Heb. 6.2.

§. 3. In hanc sententiam interpretanda esse haec sacri codicis commata, inter alios Chrysostomus te∣stabitur. Is enim Commentariis ad Act. 8. baptismum Samaritanis à Philippo Diacono indultum, sic ab impositione manuum (non qua * 1.76 Ministri ordinabantur, sed qua Spiritus Dona conferebantur) divisit, ut illam Diacono communem, hanc 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Apostolis peculiarem potestatem fuisse pro∣nuntiet. † 1.77 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (inquit) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Philippus baptizans spiritum baptizatis non dabat, potestatem enim non habuit, Hoc enim Donum solorum Apostolorum erat.]

§. 4. Vides Impositionem manuum spiritum imputatum, qui in baptismo non dabatur, vides bap∣tismi jus Diacono datum, imponendi manus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 solis Apostolis (quibus Episcopi succedebant) re∣servatum, nec igitur hanc illius Ceremoniam meram esse, quae non solum ministris, sed & effectibus tam latè se jungebatur.

§. 5. In prioribus id clarius proposuerat, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Spiritum remissionis acceperant, (in baptismo sc.) spiritum signorum nondum acceperant; ille ve∣rò impositioni manuum debendus erat.

§. 6. Ad hanc itidem Spiritus largitionem non tantùm Act. 19.5. sed & Heb. 6.2. accommodanda censuit idem Author [〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, inquit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, impositionis manuum, Sic enim spiritum accipiebant] (quam interpretationem ab eo mutuatus est Theophylactus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Impositionis manuum, per quas Spiritum San∣ctum accipiebant, ut & prophetarent, & miracula facerent) ideoque à baptismis, i. e. Unico Christiano∣rum lavacro * 1.78 (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, non quod plures baptismi essent, sed ab uno baptismo) distinxit.

§. 7. Ab hoc Apostolorum Archetypo, sequentium temporum praxim non deviasse,* 1.79 testantur fusè Pa∣tres: Consulatur prae aliis Cyprianus, Ep. ad Jubaianum, ubi ex ipsius ad unum adversariorum ejus argumentum responsione, (eadem posteà ab * 1.80 Augustino approbata) luce clarius redditur, hunc in Ecclesia ritum ad hoc Apostolorum exemplar, si quid illi viderint, amussitatum praesumi. Locum inte∣grum opportunius posthac reponendum curabimus. Nec igitur in Florentinae Synodi Decretis illud culpari potest, quod statuerit, istius manus impositionis loco, per quam Apostoli Spiritum Sanctum dabant, in Ecclesia Confirmationem adhiberi.

§. 8. At & Ʋnctionis mentiones non raro in Scripturis reperiuntur, praecipuè 2 Cor. 1.22. & 1 Jo. 2.27. Eae certè, non dubitarim, figuratae, quibus non visibile Ʋnguentum, sed invisibilia Spiritus dona significantur, sic tamen, ut allusionibus istis permoti Antiqui Patres, in invocando super neo∣phytos Spiritu S. cujus dona Ʋnctionem ab Apostolis vocitari intellexerant, Ʋnguentum ipsum, quod ad varios Usus Apostolos usurpasse videbant, adhibendum putarent, & Episcopalium manuum imposi∣tioni adjungendum: Hinc illud Cyrilli * 1.81 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. plurima Scripturae loca ad Chrisma suum accom∣modantis, illud praesertim Johannis, quo Ʋnctionem nos omnia docere scripsit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Hoc incorruptum servate, de omnibus enim docebit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sic ut paulo aute ex Johanne audivistis, cum multa de chrismate hoc philosopharetur. Hinc illae etiam in sacris literis Ritus ipsius appellationes, Con∣firmatio, Consignatio, Chrismatio, Arrah, singulae enim ex 2 Cor. 1.22. adeò dilucidè desumptae viden∣tur, scil. [qui Confirmat nos Deus, & unxit nos, & signavit, & dedit pignus spiritus in cordibus nostris] ut de hoc ipso Confirmationis Ritu Antiquorum non pauci interpretati sint.

SECT. II.

Laodicenus Canon 48. Quàm arguta Dallaei conclusio & distinctio. Voces 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉] & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ab argutiis ejus vindicatae. Quae eodem tempore sunt aut tractantur, non ideo sunt eadem. Loca Theodoreti & Gregorii Nazianzeni examinantur.

§. 1. NOn est animus ea singula minutiùs sectari, quae Spalatensis, Blondelli, & suo penu instructis∣simus Dallaeus, ex antiquorum monumentis conquirenda, & consarcinanda putavit, ut rem planè secus, inter Graecos praesertim, se habere persuaderet. Istis omnibus & singulis illud unum reponi sufficit, ea quidem latè distingui posse, quae eodem non nunquam die, aut horâ administrari perspiciuntur, nec enim quicquam ad veri speciem minus accedere, quàm si quae eodem tempore fiunt, ea statim eadem fuisse, unumque alteri aut appendi ut umbra, aut adjici ut Ceremonia mera, censeatur.

§. 2. De Laodiceno Canone 48. [〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Il∣luminatos post baptisma unguento Coelesti liniendos esse] mira planè sunt, quae post Blondellum commen∣tatus est vir Doctissimus. Hìc, inquit, baptismi ceremoniam fuisse Chrismationem Synodus apertissimè do∣cet, quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 qui illuminantur, hoc est, baptizantur, sive initiantur Christianismo, eos decernit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ungi sacro chrismate; His enim verbis significat 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ungi, partem fuisse 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 illumina∣tionis, sive initiationis, ita ut initiatio, quo rite perficeretur, Chrismate veluti consignanda ac consummanda esset. Haec, inquit, omnino vis verborum istorum est. Si aliud voluissent Patres, hand dubio dixissent 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, eos qui baptizati sunt, chrismandos esse, non autem, in praesenti 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, illos qui illuminantur.

§. 3. Porrò ne quis novam hanc interpretationem rejiceret, propter vim praepositionis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quae sensum planè diversum suadere videtur, (neque enim in ipso baptismo ungi videtur, qui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) id metuens Dallaeus, sibi satis sollicite cavit, excogitatâ distinctione hâc satis certè argutâ, Sciendum, inquit, est baptismi vocabulum duobus modis sumi, vel pro toto initiationis ritu, vel pro solo mer∣sionis aut tinctionis actu; secundò hoc sensu, non priori, inquit, baptismatis nomen hic Ʋsurpabant Laodi∣ceni▪ dum aiunt, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, eos qui illuminantur, ungi post baptisma, i. e. post tinctionem seu mersionem, non autem post initiationem. Nam si hoc intelligerent, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 essent, qui un∣guntur, non 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod aiunt Patres.]

§. 4. Videtis ad quas incitas redactae, quo demum pharmaco sanitati restituendae, aut sublevandae, quibus argutiis & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 statuminandae sunt Universae viri optimi Fortunae. Certè si Laodiceni Pa∣tres aut baptizatos intellexerint, cùm 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 edixerint, aut initiatos crediderint, de quorum post baptismum Ʋnctione Legem exertè tulerint, De Dallaei causâ integrâ conclamatum est. Quàm verò hebes, & supinus Canonis hujus Scholiastes Zonaras, qui pro 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉] 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 simpliciter reposuit, nec curiosiùs investigandum censuit, an post peractam integram initiationem, an tantummodo post tinctionem ungendos praeceperint Patres? Quàm parum hanc argutandi artem cal∣luit Cyprianus, qui * 1.82 ungi necesse esse eum dixit (non qui illuminatur aut initiatur, sed) qui baptizatus est, in praeterito, & * 1.83 super eos qui in Ecclesia baptizati erant, & legitimum & Ecclesiasticum baptismum (is certè est plusquam simplex tinctio, integra nimirum initiatio & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) consecuti fu••rant, oratione pro iis habitâ, & manu impositâ, Invocatum & insusum Spiritum Sanctum affirmat.

§. 5. Nobis certè tam fortuitis rationum ponderibus disciplinam, & Sanctiones Ecclesiasticas mo∣tari, & circumgyrari, nondum persuasum est, aut ex his & talibus aruspicinis, vel auguriis Theolo∣gicam veritatem statuminari.

§. 6. Cessit interim satis feliciter, quòd ab ipsis Laodicenis Patribus edocti simus, quid de voce 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉] censendum sit. Audiatur Canon 46. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Oportet eos qui illuminantur, fidem discere, & quintâ hebdomadis feriá Episcopo renuntiare vel Presbyteris] Sic ut Can. 47. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, qui in morbo baptismum accipiunt, & dein convalescunt, fidem ediscere debent, & scire quod divini muneris participes facti sunt] quod iis omnino incumbit non in ipso baptismo, sed post baptismum, cum à morbo incolumes facti sint. Nullus igitur dubitandi hic locus est, quin quod Ca∣none immediatè sequente de iisdem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 additur, eodem plane sensu intelligendum sit, eos nempe 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, post baptismum ungi debere, non autem illud post tinctionem, aut mer∣sionem solam, sed disertè post 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, post initiationis participationem, post integrum scili∣cet baptismum, in quo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Can. 46. divini muneris participes facti sunt.

§. 7. Quid verò, si, qui illuminantur, illi eodem tempore post baptismum ungi juberentur, praeser∣tim cum aut adultis, & catechumenis, aut in mortis periculo positis Lavacrum posceretur? In tali enim rerum cardine omnia benignè ab Ecclesiâ fidelium votis, & ardentibus desideriis indulgeri, quae ipsis quovismodo subsidio futura crederet, nulla invidia erat.

§ 8. Non tamen confundi statim, aut eadem planè esse, aut alteram alterius Ceremoniam meram, aut partem, ut contendit Dallaeus, accidentalem, ri••ualem, aut adjectitiam, quae eodem aut die aut ho∣rulâ, cum occasio postulet, aut permittat, administrari jubentur, hoc uno (si alia non suppetant) ar∣gumento conclusum putamus.

§. 9. Nemini certè inauditum est, aliquandiu Coenam Domini recens baptizatis, ipso Baptismi die & horâ, communicatam fuisse, nec tamen, spero, inter Baptismi Ceremonias numerabitur Eucharistia. Eandem certè nos, ut ab antiqua Ecclesia didicimus, Sponsalium solennitati, cum in Ecclesia celebran∣tur, adjungi districtè mandamus, Nec tamen quenquam adhuc inter petulantissimos Liturgiae nostrae sugillatores, adeo morosum aut tetricum experti sumus, qui Ecclesiastico ritui (nec enim Matrimo∣nium inter Sacramenta novi foederis numeramus) venerandum Eucharistiae Sacramentum nos subjecisse suspicetur, aut qui queratur eam à nobis tanquam nudam Ceremoniam, Matrimonio ancillari jussam esse.

§. 10. Nec certè firmius ex eo argumentum nectitur, quòd in tractandis, vel describendis Ecclesiae ritibus, Baptismo statim subjungatur chrismatio; aequè enim manifestum, chrismationi coenam, imo non∣nunquam (omissa & intacta chrismatione) baptismo coenam succedere, ac Baptismo chrismationem.

§. 11. Quod de Laodiceno jam Canone diximus, de geminis etiam Theodoreti locis dicendum est, quae post * 1.84 Spalatensem † 1.85 Dallaeus ad firmandam hypothesin suam trahi posse confidit. Primum ex Comm. ad Cantica c. 1.2. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 a 1.86 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Memor esto mystagogiae sacrae, in quâ qui initiantur, post Tyranni abnegationem, & veri Regis professionem, Spiritualis unguenti chrisma, tanquam regale aliquod sigillum recipiunt, in unguento, tanquam in imagine invisibilem Spiritus Sanctissimi gratiam percipientes. Secundum de Novatianis dictum, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, iis qui ab ipsis baptizantur sacro sanctum chrisma non offerunt.]

§. 12. Hic certè utrobique iis qui baptizantur, aut initiantur, chrisma offerendum, & suscipiendum supponitur. At quis inde concluserit, meram baptismi Ceremoniam aut partem esse, aut inter bapti∣zandum, ut Dallaeus contendit, adhibitam, aut aliud quicquam à Theodoreto innui, quàm quòd praeter baptismum à Christo institutum, suus etiam chrismati locus sit, Ecclesiastico ritui, ad invocandam Spi∣ritus Sancti Gratiam parato, qua ad votum baptismi, aut officium viri Christiani fideliter praestandum, prae omnibus indigemus Christiani.

§. 13. Certè nihil in Evangelio, & Patrum scriptis celebrius & notius est, quàm fidelibus, i. e. Chri∣stianis militibus, qui fidem suam Christo obstrinxerunt in baptismo, adeoque illis qui jamjam baptizati sunt, Spiritum Sanctum, aut invisibilem Spiritus Gratiam à Christo promissam esse, eam verò chrismate visibili adumbrari, nec igitur incommodè hoc externum signum, in invocandis per Episcopalis manus impositionem & benedictionem, Spiritu•• sancti donis, constantiâ praesertim, & perseverantiâ, ut si∣gillunt aliquod regale usurpari. Hoc verò non baptismi ad remissionem peccatorum, sed Confirmationis ad impetranda Spiritus dona, & professionem in Baptismo factam obsignandam solenniter adhibitae proprium esse quis diffitebitur?

§. 14. At sperat * 1.87 Dallaeus aliquid sibi exinde lucri exoriturum esse, quod Theodoretus dixerit, Ty∣ranni abnegationem & Regis confessionem chrismate velut obsignatam esse, & hinc statim concludit, &c.

Ergo & ipsa eodem quo Regis confessio pertinuit nimirum ad Baptismum.] Fateor lubens ipsam abnega∣tionem eodem pertinere ac confessionem, utriusque enim in baptismo locum fuisse; videatur Author Constitutionum L. 7. c. 42. cujus titulus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Renuntiatio ad diabolum, & ascriptio ad Christum; At qua tandem machinâ hinc extorserit chrisma ad Baptismum per∣tinuisse? Illud certè probandum erat, At Conclusio Dallaeana de ipsa] i. e. Abnegatione procedit, non de ipso, i. e. chrismate.

§. 15. Nec verò si [ipsum] legerimus, Dallaeus quicquam proficiet. Nihil enim manifestius est, quàm quod ea omnia quae in baptismo spondentur, in coena Domini, imò in poenitentiâ, obsignentur; quae tamen Baptismi ceremoniae, aut partes proculdubio non sunt: Cur non igitur in Confirmatione, idem praestetur, quam ideo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, professionis confirmationem aut obsignationem dictam scimus quod in illa ea omnia quae in Baptismo per sponsores suscepimus, Chirographo planè nostro, aut idio∣grapho obsignentur, & muniantur? Haec verò post baptismum, non inter baptizandum commodissimè fieri, quae, quaesumus, invidia est?

§. 16. Nec certè multò feliciùs processit, quod de loco * 1.88 Greg. Nazianzeni Dallaeus molitus est. Verba Gregorii primo proponenda, dein rationes Dallaei recolendae sunt.

§. 17. De Baptismo non differendo multa Gregorius, ex periculorum quibus vita humana cingitur multitudine, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, inquit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. Si verò sigillo te praemunieris, & pul∣cherrimo, & firmissimo auxilio tibi in futurum caveris, & animum & corpus chrismate & spiritu signans, ut Israel olim nocturno, & primogenitos custodiente sanguine, & chrismate, quid tibi accidet?

§. 18. Hic certè ut alibi non rarò, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sigillum, simpliciter positum, de Baptismo intelligendum est, quidni verò Chrisma spiritui sociatum, quo & corpus & anima signantur, & firmantur, de Confirma∣tione explicanda erunt? Illi certè commodissimè conveniunt, quae de sanguine, quo Israelitarum postes liniebantur, de pimogenitorum custodiâ, de consignatione, de praesidio firmissimo, adjecit Nazianzenus, quorum singula optimè conspirant, ut de Confirmatorio Chrismate (Baptismali sigillo, ex more, statim accedente) dictum statuamus.

§. 19. At è contra Dallaeus baptismum agnoscens, Confirmationem negat, & ut figmentum rejicit, his tribus argumentis fretus, 1. Authoritate Billianorum Marginum, in quibus ad hunc locum annotatum est, Ʋnctio baptismatis, & quod Gregorius dixerat [praemuniri signaculo, Billius optimè vertit Baptismo] Verum 1. Billiani margines, qui facilè & falli & incautos fallere possunt, nos neutiquam constringunt, qui Dallaeo sine Billii suffragio aequè credimus, ac Billio ex suo cerebro sic monenti. Imò ex hinc discimus, quo lenocinio adductus Dallaeus, haec omnia ad baptismum trahenda putaverit, eodem certè, quo Bellarminus, sigillum Domini apud Eusebium, Christoforsoni insertione allectus, ad Confirmationem de∣flexit, quod, ut * 1.89 Dallaeus rectè monuit, ad Baptismum attinebat. Nec enim Billiano margini contra Confirmationem magis fidendum est, quàm Christoforsonianae Paraphrasi pro Confirmatione contra Bap∣tismum.

§. 20. 2. Quod de baptismo per signaculum intelligendo notavit, nos lubentes concedimus, nec enim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 de Confirmatione, sed de baptismo, interpretamur, ut consignationem, firmissimum praesidium, Chrisma, & Spiritum, non de Baptismo, sed Consirmatione.

§. 21. At 2. addit Dallaeus, idem clamare Orationis titulum [Oratio in sanctum Baptisma] ipsumque Gregorium, qui initio statim monet de baptismo se beneficio hinc ad nos manente, breviter disserturum, unde concludit Ʋnctionem, quam hic memorat, Baptismi esse, auxilium beneficii partem, quod ex baptismo manat, nec aliter rem habere posse, nisi Gregorium mentitum esse dixeris, & quae dixit, alia ab iis esse contenderis, quae se dicturum professus erat.] At manifestum est, titulum, ut denominationem quamcunque, à po∣tiori rectè sumi, nec tamen vetare, quo minùs de Baptismo dissertationem instituens, verba quaedam de Coenae aut Poenitentiâ, quidni etiam de Confirmatione faceret? certè Dallaeus ipse librum suum de Con∣firmatione inscripsit, statimque initio de Confirmatorio Latinorum chrismate se dicturum praemonuit, nec tamen pauca de Baptismo adjecit; nec enim ullis scribendi legibus cautum putamus, ut qui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 suum bellè prosequitu•• ••llum unquam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, nullam parenthesin admisceat.

§. 2.2. Verùm 3, inquit Dall••us, Gregorius ipse hoc musteum Sacramentum liquidò explodit, dùm baptis∣mum, praeter alia nomina, disertè scribit vocatum fuisse 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, chrisma & signaculum, rationem nominis addens, qui sacer & regius est, hujusmodi enim ea erant quae ungebantur] At (omisso signaculo, quod de baptismo lubentes interpretamur) respondemus, 1. Chrisma illud quod inter Baptismi titulos alibi reposuerat * 1.90 Gregorius, non de Ʋnctione propriâ, sed metaphoricâ, ex Scripturae idiomate intelli∣gendum esse, qualitèr Christiani omnes Reges & Sacerdotes dici solent, non propriè, sed figuratè; hic verò, cum chrismati spiritus subnectatur, illoque consignari corpus, ut spiritu anima, ad modum Is∣raelis, cujus postes sanguine liniebantur, Chrisma propriissimè sumi necessum est.

§. 23.2. Nil prohibet eundem titulum diversis ritibus adaptari. Sic enim alia non pauca, quae baptismo Gregorius aequè tribuit, non incommodè Eucharistiae, &c. applicari agnosces. Inter appella∣tiones Baptismatis apud Gregorium reperies, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, donum, Gra∣tiam, incorruptionis indumentum, & omne quod honoratum aut excellens est, Quae quidem ut baptismo, sic & aliis Ecclesiae ritibus ubique tribuuntur. Nec certè ratio nominis reddita quicquam probat, cùm, ut dictum est, de spirituali regno & sacerdotio intelligatur chrisma illud, quod inter Baptismi titulos recen∣sebatur; hic verò ad praesidium parari jubeatur, ad modum sanguinis, qui primogenitos Israelitarum tue∣batur, & sic Confirmationem disertè respiciat.

§. 24. Videt Doctissimus vir, quàm instabilibus fulcris nitatur hypothesis novitia, quàm non cogen∣tibus argumentis confidat se nobis persuasurum, meram baptismatis Ceremoniam chrisma antiquorum fuisse. Certè nihil tale Laodicenus Canon, nihil Theodoretus, aut Gregorius testantur, quibus praecipuè sese stabiliisse videtur Dallaeus: Nec enim aut si baptismo Confirmatio statim accesserit, aut si in ipso ungerentur Baptismo, quâvis ratione sequetur, aut nullum esse Confirmatorium chrisma, aut nullum sine chrismate Episcopalium manuum impositionem, & benedictionem, quâ unicâ contenti, Confirma∣tionis Ritum celebrari legitimè posse non dubitamus.

SECT. III.

Pseudoclementis doctrina ut Dallaeo neutiquam faveat. Oleum, quo aqua sanctificabatur, à Chrismate differt.

§. 1. AT nec in iis quae adduxit vir Doctissimus, vestigia satis conspicua nobis desunt, ex quibus disjungi planè ea ipsa dignoscamus, quae ille studiosissimè in unum compingenda curavit. De Pseudoclemente idem, quod certè ante eum Spalatensis de Repub. Eccles. l. 5. c. 5. pronuntiat, Ne∣minem ipso clarius docere Chrismationem aevo ejus ex Ceremonialibus baptismi ritibus unum fuisse.* 1.91 At con∣sulenti locum res adeò clara non est; De sacro oleo, certè agnoscimus ejus usum in baptismo fuisse, imò illud planè lotioni praecurrise, ut aqua hoc ritu sanctificaretur, Spiritu Domini sic descendente super aquas.

§. 2. Illud ex Libro 7. c. 43. clarius est, quàm ut de eo dubitari possit, ubi de oleo mys••ico, quate∣nus illud à chrismate mystico, cujus descriptio sequitur, c. 45. distinguitur, dictum reperis, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ad praeparationem baptismi benedicitur, & iterum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, praeparationem Confessionis baptismi, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉— ut unctus dignus initiatione efficiatur. Post hanc olei mystici unctionem, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Postea venit ad aquam, &c. Hoc itaque oleum mysticum non dubitamus ad baptismum pertinuisse, imò benedictioni aut gratiarum actioni, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, de * 1.92 aquâ mysticâ, praecurrisse, post quam demum † 1.93 sequitur ••n∣guenti Chrisma, eique subjungitur c. 45. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, de mystico chrismate gratiarum actio.

§. 3. Sic & hoc l. 3. c. 16. jubetur primò Episcopus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, caput eorum qui baptizantur oleo sancto inungere. Dein 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, invocato Patre, Filio, & Spi∣ritu sancto, aquâ baptizare. Virum Diacono, mulierem Diaconissâ suscipiente, ut decenter, & reverenter fiat sigillum inviolabile, i. e. ut baptismus honestè, & à quibus decet, administretur. Quibus peractis, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, post hoc, inquit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Episcopus baptizatos unguento liniat.

§. 4. E disertâ 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 viri & mulieris mentione, patet de adultis baptizatis Scriptorem loqui; nec mirum igitur, si statim, sine quovis intervallo, adjungatur Chrismatio, & de eo intelligantur quae l. 7. c. 44. legimus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, cùm baptizaverit, ungat unguento—&c. Nec tamen hoc in loco tale aliquid ex ipsius verbis facilè extorseris, qui hoc solùm dixit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. Post hoc ad Chrismationem procedit Episcopus, an eadem hora, vel die, vel absente Episcopo, Presbyter, non definit.

§. 5. Nondum igitur adeò dilucide ex Pseudoclemente hypothesin suam stabilivit vir doctissimus, Imò si sequens † 1.94 Caput inspiciatur, palam est, baptisma peculiariter 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, in * 1.95 mortem Jesu datum esse, Aquam nempe 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 pro sepulchro, cleum pro Spiritu S. (quo nempe Aqua, ut diximus sanctificabatur) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sigillum pro cruce. Bellè haec quidem cohaerent; At non sic 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Ʋnguentum quo Chrismatur, illud enim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) unde Confirmationis nomen ac∣ceptum) Professionis (baptizati scil.) Confirmatio. Haec itaque quomodo baptismi pars erit, qui ad mor∣tem Christi dabatur?

SECT. IV.

Testimonium Cyrilli Hierosol. à Dallaeo allatum quàm nihil pro ipso concludat; Baptismi notio quàm varia Dallaeo ut hypothesi inserviat, Cyrillus à seipso illustratus.

§. 1. IDem de Cyrillo Hierosolymitano dici potest (quem tamen uno baptismi vocabulo utrumque com∣plecti Dallaeus non ambigit.) Certè Catechesi mystagogicâ primâ recens baptizatos alloquitur Cy∣rillus: secundum inscribit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 de baptismo, totamque insumit, ut in mortem Christi baptizatos

monstraret: Tertia 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 de chrismate inscripta, Ʋnctionem, quam à Deo habemus describit, sic ut & quarta subsequitur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, de corpore & sanguine Christi; Quae tota ad Eucharistiam pertinet. Quinta insuper anacephalaeosin instituens sic incipit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, de baptis∣mo, de chrismate, de sumptione corporis & sanguinis Christi, satis in superioribus audistis; singula quidem distinctissimè, & in suas classes disposita, nec magis chrismatio cum baptismo, quàm Eucharistia cum utroque confundenda est.

§. 2. Aliud autem suadere conatur Dallaeus, hoc potissimùm argumento fretus, quòd Catechesin de Chrismate sic ordiatur Cy••illus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, In Christum baptizati, &c. Quicquid, inquit, isti hactenus susceperant (suscepisse autem tunc Chrisma 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 recens baptizatos, ad q••os Concio habita est, agnoscimus) uno vocabulo amplectitur, dum eos dicit baptizatos esse.]

§. 3. At doctissimum virum, dum hypothesi suae sollicitiùs inserviit, fugisse veritas videtur. Nec enim qui baptizatos dixit, qui lavacri mentionem fecit, confirmatos negavit, aut negâsse visus est, Imo contra∣rium planè expressit, ut enim primis verbis eos baptizatos ait, sic & proximis statim adjicit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 un∣ctos esse, & adhuc signantiùs, tunc eos 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 factos esse, cùm Spiritus sancti 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, seu figuram (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sc.) susciperent, utrumque enim susceperant, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 hi, ad quos mystagogicae catacheses destinatae sunt. Alia interim (quantum mihi perspicere licet) baptizatio, alia chrismatio, nec enim (quod praediximus) si eodem die, eadem hora adhibebantur, statim eadem fuisse rectè conclusurus est, nec igitur baptis∣mi pars, aut ceremonia mera, chrismatio, quam acceperant.

§. 4. Sanè * 1.96 cum Synodi Laodicenae † 1.97 Canonem modo recitatum laudasset Dallaeus [〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, eos qui illuminantur, chrismate ungi oportet.]— ne, quae post bap∣tismum adhibebatur chrismatio alia à baptismo videretur, baptismum non pro integro 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, illumina∣tione, aut initiatione, suis omnibus ex usu Ecclesiae ritibus constante, sed pro solo mersionis, aut tin∣ctionis actu strictè sumi voluit; hic vero post * 1.98 paginam unam aut alteram, urgente scil. & durius pre∣mente ipsum importunâ hypothesi, vocem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (quae sine dubio priori baptismi voce latiùs non patet) plusquam hoc amplissimo sensu intelligendum statuit, ut non tantùm integrum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 initia∣tionem, sed & chrismationem (quam baptismo statim accessisse novimus, sed pauci, ante Dallaeum, merum baptismi ritum aestimarunt) totam absorbeat. Hoc quàm sine omni rationis specie attentaverit, non alio monstratore indigemus, praeter ipsum Cyrillum, qui ut distinctos innueret, ut dixi, seorsim re∣posuit, & utrúmque expresse nominavit (nec igitur hoc pharmaco quovis modo indiguit) utrumque separatim definivit, Baptismum per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, per similitudinem mortis, sepulchri, & resurrectionis Christi, quâ baptizati illi conformes fiunt in istis om∣nibus: Chrisma verò, quod ut Christus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, intelligibili exultationis oleo ungeba∣tur, hoc est, Spiritu sancto, exultationis oleo nuncupato, quòd sit spiritualis exultationis causa; sic & illi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Ʋnguento ungebantur; ut qui Christi consortes, & participes facti sint.

§. 5. Quid quòd & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Ʋnguentum hoc non jam simplex, aut post con∣secrationem, commune aestimari patitur, sed Christi charisma, & Spiritus ejus praesentiam, ipsiusque quasi di∣vinitatis effectricem appellat, simulque varios, & illustres ejus usus enumerat, ut dum corpus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, visibili unguento liniatur, sacro & vivifico Spiritu sanctificetur, dum in fronte ungantur, à se pudorem abstergant, quem primus homo transgressor perpetuò circumferebat, &c. dum aures ungantur, ad audienda di∣vina mysteria idonei fiant, dum nares imbuantur, illud Apostoli occlament Christi gratus odor est Deo in his qui salvantur.

§. 6. Ipsum, quaeso, authorem aequus Lector consulat, & ad dispescendos hos ritus, satis ex se, satis ex institutione, satis ex effectibus distinctos, omnia apertissimè designata dignoscet.

§. 7. Sic &, cum aliud ageret, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 memorat, & Solomonis dicto Eccles. 9.7. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉] adumbratum affirmat (ut panem Eucharisticum verbis istis immediatè praecedentibus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) qualiter & * 1.99 cum de ipso chrismate sermo in∣stitueretur, ab Isaia vate praedictum monuit, c. 25. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Erit in extremis diebus conspicuus mons Domini, vinum bibent, & (inter alia) unguento ungentur. De quo, in∣quit, unguento tanquam mystico dixit, Trade haec omnia Gentibus, voluntas enim Domini super omnes Gentes. Omnia certè ad hunc in Ecclesia statuminandum ritum satis magnificè composita; Quo minus Baptismi Ceremoniam meram, aut fortuitam quasi appendicem somniemus.

CAP. V.

Author Ecclesiasticae Hierarchiae breviter examinatur. Triplex apud eum unctio. Prima Catechumeni ante baptismum, secunda aquae baptismalis, tertia post Baptismum in Confirmatione, cui Eucharistia statim acce∣dit. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 non fuit in baptismo, licet alia fuerit.

§. 1. REstat ut de Ecclesiasticae Hierarchiae Authore, de quo fusè Dallaeus, (omnia ad hypothesim suam trahi posse confisus) nos breviter dispiciamus.

§. 2. Nec certè illud jam in dubium vocari optamus, quod * 1.100 prius disertè stabilivimus, an scil. Scri∣ptor ille Baptismale oleum agnoverit. Fatemur lubenter ad eam rem clarissimè pertinere, quae post trinam catechumeni professionem, & sacerdotis benedictionem, & manus impositionem, immediatè sequuntur, lavacro autem praecurrunt.

§. 3. Nudato quippe Catechumeno, Sacerdotes Ʋnctionis sacrum oleum afferunt, Hierarcha ungere incipit,* 1.101 ter eum signans, dein eum toto corpore inungendum Sacerdotibus tradit; Nec id tantum, sed & aquam bap∣tismati dicatam unguento imbuit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Aquam sanctis invocationibus consecrat, & trinâ sacerrimi unguenti profusione eam perficit, &, post alia quaedam, baptizat.

§. 4. Verùm peracto baptismate, alius adhuc chris••natis ritus, à Baptismali omni ceremonia, ut vide∣tur, aeque, ac ipsum Eucharistiae Sacramentum, distinctus: Ad illum in fine capitis sic sum matim proce∣dit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Sacerdotes verò eum accipientes suscep∣tori tradunt, qui junctis manibus eum vestimento * 1.102 albo induunt. Quo peracto ad Hierarcham, aut Epis∣copum iterum deducunt. Ille verò unguento consecrato virum signans sacrosanctae Eucharistiae participem eum esse pronuntiat.

§. 5. Quae sic satis dilucidè posita sunt, ut à baptismali officio prius peracto chrisma subsequens se∣cernatur (ad cujus ministerium 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, inquit scriptor, denuò ad Episcopum, à quo decesserat, jam Albis indutus, deducebatur) mox in 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 adhuc clarius efferuntur. * 1.103 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Perfectiva autem un∣guenti Ʋnctio initiatum grato odore perfundit, aut ut suavem odorem emittat facit. Sacra enim Regenerationis consummatio initiatos divino spiritui unit. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. In fine verò omnium, Hierarcha ad sa∣crosanctam Eucharistiam initiatum vocat, & Mysteriorum communionis eum participem facit.

§. 6. Quaecunque ad caliginem aliquam tantae luci offundendam excogitari poterant, perspicacissi∣mus Dallaeus statim vidit, & prolixè apposuit; singula tamen, ni fallor, aequè adversus Eucharistiam ac Chrismalem consignationem dimicantia, quorum aut neutrum inter Baptismi ceremonias, ex hujus Autho∣ris suffragio collocandum concluseris, aut utrumque.

§. 7. Non ineptè igitur Maximus Scholiastos hanc huic secundo Capiti Coronidem, & anacephalaeosin ex Apostolicis, quae dicuntur, constitutionibus petitam * 1.104 aptavit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Est igitur baptismus in mortem Christi datus; aqua sepulchr•• locum tenet, oleum (baptismale) Spiritum sanctum (in baptismo datum) significat, ••igillum crucem denotat. Ʋng••∣cutum aut chrisma Confirmatio est professionis. Suum scilicet baptismo oleum ut & sigillum erat, at Chrisma non baptismi (certè non baptismi solùm) sed confirmationis (adultorum Baptismum insecutae) ritus erat, & ut talis ab utroque tùm Constitutionem cùm Hierarchiae Eccl. authore agnoscebatur.

§. 8. Si haec cuiquam minus sufficiant, addat si placet, quae capite 4. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 prolixè adjecit author ille; nec dubitandi causam reperiet, quin posterior illa (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) de Confirmatorio Chrismate; non in baptismo adhibito, sed initiati aut baptizati perfe∣ctivo intelligenda sit.

§. 9. Unum certe Scriptor ille * 1.105 praemonendum duxit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Ʋnguento ad omnia sacra administranda usos esse, unde & in baptismo ei locum esse nullus dubita•• (at non in solo baptismo) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, inquit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sacrae regenerationis donum & gratia (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, baptismi gratia, ut dilucidè Pachymeres) in divinissimis unguenti consecrationibus peragitur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. Ʋnde, ut putat, est, quòd baptisterio unguentum infundat Episco∣pus: Ut enim aqua baptismalis unguento affuso sanctificatur, sic & ipsum baptizandum non aquâ solùm, sed & chrismate initiari, & consecrari (Quem locum de baptismali chrismate intelligendum esse, Dal∣laeo lubenter concedimus, ut & istum c. 5. a * 1.106 Dallaeo allatum, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, baptismum sinc unguento non peraget sacerdos.)

§. 10. Quod verò mox sequitur, in baptismi censu reponi nulla ratio passura est; * 1.107 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, in∣quit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 — 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Sed & ei qui sanctissima divinae generationis initiatione initiatus est, (qui sc. jamjam baptizatus est, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, inquit Pachymeres Paraphrasta) divini spiri∣tus adventum chrismatis unctio perfectiva largitur. Haec symbolorum imagine divinissimum spiritum qui à Christo per immutabilem realis divinitasis habitum nobis suppeditatur, adumbrante.

§. 11. Nullum hic Baptismi vestigium, nullus Lavacri defectus, aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod resarciatur, aut sanetur, & sic demum, ut Eliberitanis canonibus cautum est, perficiatur; nec enim Baptismi perfectivum hic chrisma dicetur (quod Dallaeus voluit, * 1.108 baptismum nostrum unguenti illius consecrationibus perfici hinc colligens) sed Ʋnctio chrismalis, simpliciter, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, perfectivum, seu consecratorium chrisma vo∣catur, quo scilicet fidelis, prius bapti••atus, consecratur, aut perficitur, vel, quod idem sonat, confir∣matur, Christo Spiritum suum unguento adumbratum, ex thesauro suo, ad invocationem Episcopi, liberè largiente.

§. 12. In re satis per se clarâ, pluribus opus non est, nec igitur à Pachymere Paraphrastâ subsi∣dium, quod in promptu est, efflagitamus. Ille certè de hoc Chrismate sermonem instituens, quate∣nus descriptio illius, Eucharistiae immediatè subjungitur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, * 1.109 inquit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, hic alter chrismatis ritus Eucharistiae coordinatus est, &, ut * 1.110 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sic & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, mysterium, aut Sacramentum chrismalis ritus, ex saeculi sui more, appellat, (quo minus meram baptismi ceremoniam, & appendicem suspicemur) & * 1.111 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, haec, inquit, chrismatis unctio ei qui baptizatus est adventum spiritus largitur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quia per hanc chrismatis unctionem Spiritus sanctus advolat, &c. Quae omnia ad confirmatorium chrisma pertinere quis non videt?

§. 13. Nec verò Orationis series (ut Dallaeus monet) aliud aut demonstrat, aut suadet, imò cum sibi, ut dictum est, Pseudo-Dionysius monstrandum proposuerit in omnibus sacris administrandis chrismatis usum fuisse, necessariò concludendum est, ea singula quae produxit exempla, ex Baptismali penu peti••a non esse, aut si fuisse credantur, ipsum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, altare Dominicum, in Baptismali etiam censu reponendum erit, cujus * 1.112 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 consecrationem, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sacerrimi chrismatis affusione peragi affirmat.

CAP. IV.

Duo Palmaria Dallaei Argumenta excutiuntur.

SECT. I.

Verba Cornelii de Novatiano, ex Eusebio & Nicephoro explicata. Dallaei objectio examinatur.

§. 1. DUO adhuc palmaria sunt, quibus praecipuè hypothesin suam contra omnem ictum stabiliri putat Dallaeus. Unum à Romanis petitum (cui praesertim innititur Spalatensis de Rep. Eccl. l. 5. c. 5.) alterum à Graecis; Unum ex Cornelii Papae de Novatiano apud Eusebium verbis, alterum verò ex officio baptismatis Graecorum in Euchologio desumptum.

§. 2. Ex Cornelii verbis concludit obsignationem istam, quaecunque tandem illa fuerit (non tantum verum & propriè dictum Sacramentum non fuisse, quod libenter agnoscimus, sed &) Ceremoniam merè baptismalem fuisse, ejusdem cum illis caeteris census, quae non expressit Cornelius.]

§. 3. Ut cognoscatur an hoc ritè concluserit vir Doctissimus, locus integer consulendus est, quem incolumem nobis servavit Eusaebius, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, inquit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉;* 1.113 In morbum quidem Novatianus periculosum incidens, vitaeque spe nullâ relictâ, in Lecto quo decubuit, aspersus vel circumfusus, baptismum accepit, si sanè in confiniis mortis positus accepisse putandus sit. At nec postquam morbo liberaretur, reliquorum particeps factus est, quae secundum Canones Ecclesiae, obtinere debuerat, nec ab Episcopo obsignatus est, Quo non im∣petrato, quomodo Spiritum Sanctum obtinuisse putandus est?

§. 4. Hic, siquid video, duo sunt sigillatim posita, ex quibus Novatianum Spiritus Sancti partici∣pem non fuisse Cornelius confirmat: Primum, quòd, cùm 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 baptizatus esset sub extremo mortis discrimine, morbo tamen devicto, illa non expeteret, quae expeti & participari à talibus (in Lecto scil. tinctis) Canon Ecclesiae jubet. Hoc à * 1.114 Nicephoro aliquantò clariùs explicatur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Sed enim ille postea reliquis Ecclesiae Symbolis, quibus ad eum modum tincti, juxta Ecclesiae sanctiones uti debent, mi∣nime dignus est habitus, aut assecutus est. Quaenam verò illa fuerint (à Clinicis expetenda) nos hic su∣pra commemoravimus, cum de baptismi perfectivis, ex Synodo Eliberitanâ, verba fecerimus, eaque ad Confirmationem nihil quicquam pertinuisse contendimus.

§. 5. At praeter hoc primum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, restat etiam secundum, quod nempe cum ei benedictio bap∣tismi Clinici perfectiva planè de••sset, Gratiae illius defectum à Consignatione Episcopali, quâ Spiritus sanctus in Confirmatione Neophytis, i. e. fidelibus priùs baptizatis communicari in Ecclesiâ solebat, resarciendum sibi non curasset. Haec certè duo confundenda non erant, satis in se distincta, satis per∣spicuè à Cornelio dispuncta, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, inquit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c.

§. 6. Hìc si facili & proclivi mendâ, librariis familiari legamus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. (sic certe le∣gendum esse Nicephorus monstrat, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, neque, inquit, cùm convaluisset signaculum ab Episcopo deinde recepit) Omnia luce ipsâ clariora erunt; Quâ non admissâ, verba cordato & diligenti Lectori nimis aspera videbuntur, nec enim bellè cohaerent, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c.

§. 7. At nec istis auxiliis indigemus, si enim vulgaris Eusebii lectio retineatur, eodem planè res re∣cidit. Illud enim necessarium est, ut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in prioribus vim suam in [〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉] exerat, ut scil. nec reliqua 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 assecutus sit, nec 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, i. e. nec baptismi perfectiva (quae Eccles. Hierarchiae Author 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dixit) nec confignationem Episcopalem: Unde est quod in singulari adda∣tur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, hoc verò cum non sit adeptus, &c. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 certe ad 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quae praecesserant sine foedo soloecismo referri nequit, sed tantum ad 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, consignationem ab Episcopo receptam, à cujus manuum impositione & benedictione paternâ Spiritum sanctum expectatum fuisse nemini, spero, novum putabitur. Aliud igitur omnino 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 reliquo] aliud 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 consignatio] nec igitur ea∣dem, siqua Cornelio fides debetur.

§. 8. Unicum est quod huic tam illustri Testimonio objici video, ex iis quae paulo post Cornelius de eodem Novatiano subtexuit, Fabianum scil. Episcopum Romanum, cum illum ad Presbyteratus ordi∣nem provecturus esset, ab Universo Clero, multisque Laicis prohibitum fuisse; 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quoniam in Lecto aspersum, aut baptizatum, qualis hic, in clerum provehi non licuit, nec tamen Fabianum, quod omissum erat, contulisse, sed 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 postulasse sibi huic soli manus in sortem Presbyterii imponendi potestatem concedi. Hinc sic arguit Dallaeus, * 1.115 Si illa quâ carebat Ʋnctio non baptismalis baptismoque cobaereus ceremonia, sed proprium seorsim Sacramentum erat, qualis Latinorum est hodie Confirmatio, cur Fabianus hominem, cùm eum vellet in Presbyterum consecrare, eo, quo carebat, Sacramento non donavit? Quid prohibebat, quod antea omissum erat, id nunc conferre? &c.

§. 9. Respondeo 1. duo hîc à Dallaeo contra Latinos assumi, quae nos Angli, qui interim Confirma∣tionem Episcopalem tutamur, planè negamus. Nec enim ••estionem necessariam Confirmationis cere∣moniam, nec Confirmationem Sacramentum esse putamus. 2. Si Novatiano sola, quam dicimus, Confir∣matio defuisset, non infeliciter certè procederet Dallaei argumentum. At cum duo, aut potius tria à Cornelio hic Novatiano objiciantur, 1. Quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in Lecto aspersus vel baptizatus fuerit, 2. Quod morbo liberatus, caetera, quae secundùm Ecclesiae Canonem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 participasse oportuit, non fuerit consecutus, 3. Quod ab Episcopo obsignatus non fuerit (quae singula satis à se invicem dissipan∣tur) palam est unum tantummodo (primum illud) de baptizato Clinico, non posteriora, de omissâ aut Chrismatione, aut Consignatione ab Universo Clero & plebe objectum fuisse, & ordinationi ejus obstitisse. Illud quippe Canone postmodum Neocaesareensi expressè vetitum. [〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Siquis in morbo baptizetur, ad Clerum promovendus non est] priùs, ex more saltem Ec∣clesiae, illicitum fuisse, hinc si non aliunde satis constat.

§. 10. Consulantur ipsa Cornelii Papae exerta verba, sicut sunt modò à nobis, nec non ab ipso Dal∣laeo allata, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ab omni clero prohibebatur—〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quoniam in lecto ob morbum aspersum, vel bapti∣zatum (qualis hic) ad Clerum promoveri non licet. Nulla hic aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ••nguenti, aut sigilii omissi criminatio, sed tantùm baptismi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in lecto accepti mentio.

§. 11. Nec jam quod semel factum est, infectum esse potuit, nec ulla quidem Fabiani diligentia praestitura erat, ut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 lotus, Clinicus non audiret. Ideoque cùm illa sive lex sive recepta in Ec∣clesiâ consuetudo, de non promovendis ad sacros ordines Clinicis, non ita arctè constringeret, quin ei ex causis gravioribus laxatio aliqua fieri posset (subesse enim interdum hujusmodi causas, & tempora, testatur * 1.116 Canon Neocaesariensis [〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, propter diligen∣tiam actionibus subsequentibus approbatam, propter fidem eximiam, & infrequentiam & caritatem hominum] 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, scil. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, eorum qui ad Sacerdotium idonei sunt, ut rectè Zonoras) de Fabiano dici∣tur, quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, veniam postulavit, & impetravit, ut huic soli manus imponere permitteretur, nullum posthac Clinicum ad Presbyteratum evecturus. Omnia dilucida, nec jam in hoc celebri facto quicquam restat, quod hic comsignationem Episcopalem cum baptismo con∣fundat, aut hypothesi Dallaeanae ullatenus favisse videatur.

SECT. II.

Testimonium ex Euchologio prolatum ad examen vocatur. Officia Baptismi, & Chrismatis divisa. Ordo Ro∣manus à Graeco parum differt. Baptismo non semper Chrisma adjungebatur.

§. 1. REstat, ut quid commodi aut subsidii ex Euchologio Graecorum lucrari possit Dallaeus, paucu∣lis dispiciamus. Cùm hùc devenerit vir Doctissimus, sine morâ concludit, * 1.117 hunc commu∣nem esse totius Graecorum Ecclesiae sensum, publico Gentis Euchologio seu rituali, & ex eo Ʋniversali apud eos praxi clamente (id certe Collega ipsius D. * 1.118 Blondellus jamdudum edixerat, Accedit, inquit, Graecorum an∣tiquiorum solennis, recentiorum omnium praxi confirmata testificatio) nec enim apud eos, ut apud recentiores Latinos, duo diversa esse baptismi & Chrismatis officia, sed unum idemque, quod non diversis capitibus sed uno eodemque totum continetur, cujus titulus est 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, consequentia seu potius ordo, vel, ut recens interpres maluit, officium baptismatis.]

§. 2. At si Euchologium Goari, quo Dallaeum uti palam est, introspiciamus, Illud 1. occurrit, Titu∣lum hunc 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. ut & Rubricam sequentem deesse in M. S. Cryptoser. Falasiae (ut Jo. Goar mo∣nuit) qui sic incipit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Et post hoc, &c. 2. Quod ad Chrismationem attinet, modus ejus in eodem M. S. aliquantò fusiùs & exactius, quàm in altero, quo Dallaeus utitur, proponitur, utru que conferat Lector, & quod rem ex extra omnem aleam collocet, inveniet.

§. 3. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Post baptismum peractum (& prius uncti totius corporis, dein Loti in nomine Patris, &c. mentionem) Patriarcha 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, lavatur, & (quae prius in∣duerat ad baptismall solennitatem) linteum & manicas deponit: Officii planè finiti indicia non obscura: Et Archi-Diacono dicente Attendamus, incipiunt Psaltae, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Be••ti sunt quorum remissae sunt iniqui∣tates, &c. ex Ps. 32. iis qui in Baptismo jam remissionem peccatorum adepti sunt, accommodatissi∣mo: dein dicitur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Benedictus, &c. Oratio Eucharistica, beneficia Dei erga 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, jam per aquam & Spiritum regeneratum, Commemorans, simulque postulans à benigno omnium Rege, ut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Sigillum doni Omnipotentis & adorandi spiritus, & participationem sancti corporis & sanguinis Christi ei largiatur; Ecce consignationem, & Eucharistiam, quarum usum ut Deus recens baptizato in∣dulgeat, qui formulâ illâ utuntur, comprecantur.

§. 4. Quibus sic dispositis & baptismi officio planè finito, sequitur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉: deponit Patriarcha Baptis∣matis stolam, & assumit eam quae missis inservit, & ut stolam sic locum mutat, & Cantore dicente Quot∣quot in Christum baptizati estis, &c. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Ʋngit Chrismate bapti∣zatos, signum crucis in fronte, oculis, naribus, ore, & utrisque auribus facit, dicens, sigillum doni Spiritus sancti.

§. 5. Haec quidem omnia dilucida, nec quicquam quod Consignationem Baptismi ritum fuisse magis sua∣deat, quàm consignationis Eucharistiam; de ea enim, sine novi officii titulo, nullo intervallo interposito, im∣mediatè sequitur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, post hoc simul psallens in introitum ingreditur cum recens baptizatis, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & divinam missam consequenter celebrat.

§. 6. Adeò illud jam res ipsa loquitur, quod prius monui, Baptismum, Consignationem, Coenam Domini, licet adultis simul communicentur, tria tamen esse, nec sine prodigio, ne dicam sacrilegio, confundi posse.

§. 7. Idem ex sequentibus liquet, ubi paucis narratur, quid in reliquis festis siat (priora enim ad San∣ctum Sabbatum pertinebant) In parvo, inquit, baptisterio fiunt 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, baptismi, sed 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in vestiario 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Patriarcha recens baptizatos divino unguento signat, &c. Pluribus in re manifestâ opus non est.

§. 8. A quibus (ut id obiter dicam) parum abest, quod in * 1.119 Ordine Romano, ubi de baptismo agitur, legitur. Peracto enim baptismo, Ponti 〈◊〉〈◊〉 egreditur à fonte in sacrarium, habens ibi compositam sedem, vel in Ecclesia, ubi voluerit, & sedet in eâ, ut, cùm vestiti fuerint Infantes, confirmet eos (Quibus concinit Al∣cuinus l. de div. Offic. c. 19. Postquam, inquit, vestiti fuerint, deportantur ante Pontificem ad confirmandum. Ad haec Ordinis Romani verba Georgius Cassander, in Liturgicis exercitatissimus, sic pronuntiat, * 1.120 Confir∣matio Chrismatis quae per Episcopum fit, quamvis auctarium quoddam sacri baptismatis sit habita, non tamen statim, neque immediatè, sed aliquot Ceremoniis interjectis adhibebatur; imò Honorius (inquit) Augustodunensis octavo demum die baptizatos mitras deposuisse, & ab Episcopo in fronte chrismate consignari consuevisse auctor est. Id quod Gulielmus quoque Mimatensis Episcopus testatur. Neque enim semper baptismo haec Confirmatio chrismatis adjungebatur, ut cùm Episcopi consequendi facultas non erat, praesertim cum extra ordinem infantes in pagis & villis baptizabantur.

CAP. V.

Consignatio in receptione eorum qui ab Haereticis baptizati sunt.

SECT. I.

Constantinopolitanus Canon 7. Chrismati, ubi nullus baptismo locus. Redeuntium ab haeresi receptio eadem cum Confirmatione.

§. 1. EST & Chrismatio seu Consignatio adhuc alia, quae in Haereticorum, aut ab haereticis baptiza∣torum ad Orthodoxiam & Ecclesiam redeuntium receptione adhibebatur.

§. 2. Eam post Laodicenae Synodi septimum Canonem; Secundi (i. e. Constantinopolitani) Concilii Generalis Canon 7. fusè describit. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Eos qui rectae fidei, & eorum qui servantur (i. e. resipiscentium) portioni ab haereticis adjiciuntur, recipi∣mus secundum Constitutum Officium, sigillatos, primò scil. unctos sacro unguento Chrismatis, & fronte, & oculis, & naribus, & ore, & auribus, & signantes eos dicimus, figillum Doni Spiritus sancti. Quod ad ver∣bum exscripsit & stabilivit Synodus sexta quae in Trullo congregabatur, nec est quod plura adjiciam in re notissimâ.

§. 3. Hoc planè solenni ritu, eos, qui rebaptizandi non erant, in sacrosanctae Matris amplexus ex∣cipi catholica decrevit Ecclesia. Quod ipsum argumento est, ritum hunc, ut sacerrimum & anti∣quissimum, sic & à baptismo luculentè distinctum fuisse, ex decreto & solenni Ecclesiae more celebrari jussum, cùm baptismo nullus locus esset, nimioque partium studio (quod rectè monuit * 1.121 Dallaeus) occae∣catum Aurelium: qui ne Sacramentum in Ecclesiâ reiterari crederetur, hanc ab haeresi revertentium Chris∣mationem à Confirmatione distingui voluit, cùm (si verba Canonis Concilii secundi cum celebrandae Con∣firmationis ratione in Euchologio conferantur) formae, voces, universae ritus particulae, eaedem planè, sine ullâ quantulacunque differentiâ, fuisse reperiantur.

SECT. II.

Argumentum Dallaei ex Responsionibus ad Orthodoxos petitum. Responsio. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 pro Poenitentium receptione. Ab haeresi redeuntes Clerici non reordinandi. Reconciliatio. Argumentum aut nihil aut nimium concludens. Antiquorum praxis ex Argumentis levibus non est concludenda. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 apud Basilium.

§. 1. AT nec hîc Doctissimo Dallaeo argumentum defuit, quo hypothesin suam tueatur, statim, & si eum audiamus, * 1.122 clarissimè probaturo, Veterum unctionem ad baptismum pertinuisse; (quod addit [non aliud Sacramentum] nos, ut dixi, non premit, qui id Dallaeo libenter concedimus.)

§. 2. Unde verò haec fiducia? Certè ex unico * 1.123 Authoris Responsionum ad Orthodoxos, qui sub Ju∣stini nomine fallit, commate, ad qu. 14. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (inquit ille, quisquis sub primaevi Martyris larva nobis imponit) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Cùm haereticus ad veram fidem accedit, corrigitur lapsus falsae opinionis, sententiae mutatione, baptismi sancti Chrismatis Ʋncti∣one, Ordinationis, Impositione manuum, nihilque quod prius erat, indissolutum manet. Hinc sic arguit vir Doctissimus, Vitia haereticorum oppositis, sed in eodem genere rebus emendabantur; Error verâ sententiâ, prava Ordinatio, rectâ sanctioris manus impositione. Ʋt ergo vera sententia in eodem rerum genere est, quo Er∣ror, Ecclesiastica manus impositio ad idem genus pertinet, ad quod haeretica Ordinatio, ita & Ʋnctionem in baptismalium rerum censu fuisse necesse est; quae absurdè alioqui & ineptè ad baptismi correctionem usur∣paretur.]

§. 3. At 1. neutiquam constat 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 hoc loco cum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ejusdem generis fuisse; Certè si hoc admittatur, constabit hic Ordinationis iteratae exemplum, id, quod alibi forsan non occurret, nisi cum Presbyter 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Episcopalem potestatem sibi deridiculo asciscens (ut de Colutho diximus ex Athanasio) Presbyteros ordinare praesumserit, cujus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Omnem Ordinati∣onem invalidam fieri, decretum est.

§. 4. Hic verò, cum, qui ab Episcopo, licet haeretico, ordinatus fuerat, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Ordi∣nationis vitium 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 impositione manuum, corrigendum sit, non est quod dubitemus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Poe∣nitentiam, solennem istam Naufragantium tabulam intelligendam esse. Consulat antiquos Canones, & me verum monuisse non ambiget. Clericos quippe ab haeresi revertentes non reordinatos, sed per poeni∣tentiam receptos fuisse.

§. 5. Non pigebit huc Sylvestri prius laudatum decretum (de quo * 1.124 Dallaeus fusè gloriatur) ex Epilo∣go Concilii Romani adduxisse. Constituit, inquit, Sylvester, ut Presbyterum Arianum resipiscentem nemo susciperet, nisi Episcopus ejusdem loci eum reconciliaret] Reconciliatio plane nec ad baptismum, nec ad Con∣firmationem▪ multò minus ad Ordinationem, sed ad Poenitentiam pertinet. Quod autem sequitur de sa∣crosancto Chrismate, & Episcopali manuum impositione, licet ea etiam ad poenitentiam accommodari pos∣sent cujus potissimus ritus est manuum impositio, ut & Ʋnctio, (ut mox ex Hieronymo monstrabitur) cùm tamen confirmandi expressa mentio addatur [Sancti Spiritus gratiâ, quae ab haereticis dari non potest, confirmaret] de eâ intelligenda esse non dubitarim, nec enim quicquam prohibet utrique hic locum fuisse, Presbyteros{que} ex haeresi reversos per Poenitentiae aequè, ac per Confirmationis ritum receptos fuisse.

§. 6. His positis▪ omnis statim Argumenti hujus vis in fumos abiit, nec enim haereticam Ordinatio∣nem, & Catholicam Poenitentiam ad idem genus pertinuisse credideris.

§. 7. At 2. non videt vir eximius se argumento uti, quod aut nimium, aut nihil conclusurum es••.

§. 8. Certè si, cùm vitia haereticorum oppositis ex eodem genere curari dicantur, ea identitas strictè su∣matur, seq••etur statim, ut falsum dogma vero dogmate, sic haereticam Ordinationem, Ecclesiasticâ Ordina∣tione, baptismum denique ab haereticis datum, baptismo à Catholicis dato sanandum fuisse: Ex quibus si sic arguere liceret, rebaptizationis necessitatem liquidò concludi videt vir Doctissimus. Quod certè nimium esse, & Catholico dogmati toto genere contrarium, sat scio, mecum agnoscet.

§. 9. Quòd si baptismus baptismo corrigendus non est, quae tandem necessitatis species ex Pseudo-Justini verbis extundi poterit, ut non aliâ, quàm baptismi ceremoniâ, baptismi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, error, lapsus, vitium cor∣rigatur? An hic est ille viperae morsus, qui solo Theriaco sanari potuit? Certè cum peccata contra baptismale votum commissa solo Poenitentiae pharmaco, nec eo ex baptismalium rerum censu petito, cu∣rari notissimus Ecclesiae mos sit, nulla necessitas cogit, ut haereticorum baptisma, quod certè non magis immediatè baptismalem fidem attingit, ex unâ baptismi pharetrâ transfigendum sit.

§. 10. At consulatur iterum Responsionum Author, & ex quaestione, cui, Responsio accommodata est, res omnis facile perspicietur: Si (inquit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) baptisma haereticis datum, sit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, fi••ium & inane, cur Orthodoxi ad Orthodoxiam confugientem haereticum non baptizant, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sed perinde eum in spurio illo baptismate, ac si verum esset, relinquunt? Huic certè quaestioni Responsio justa, & omnibus absoluta numeris haec est [〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉] cor∣rigi scil. lapsum, aut (si Dallaeo magis placeat) reparari aut suppleri 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, non aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 spurii, aut ficii, aut vani (ut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 suspicabatur) sed veri & legitimi, licet ab haereticis collati, baptismatis, medi∣cinâ scil. eâ quâ neophytos in Ecclesiâ Christi, i. e. infirmos sustentari notissimum est; ut qui ex Gratiâ Christi, errorem, quem imbiberant, deposuerint, in Orthodoxiâ demum stabiliantur, & ad id largio∣ribus, quibus indigent, Gratiae divinae, Septemplicis (aiunt Patres) Spiritus haustibus proluantur, & sic demum felicius in Christo & Spiritu S. adolescant.

§. 11. Vides, quàm nihil ad Erotesin pertineat, an è baptismatis censu, an ex alio quovis Ecclesiae the∣sauro petatur remedium; id solum Authori curae fuisse, ut quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vitium fuerat, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 emen∣dationem sortitum esse, extra dubium poneretur.

§. 12. Certè s•• argumentis, ex hujusmodi sedibus, aut fontibus petitis, quicquam concludi, aut col∣ligi posset, non minus credibile foret, impositionem manuum, quâ aequè ac chrismate, apud Latinos, Hae∣retici ad Ecclesiam redeuntes recipiebantur ad Poenitentiae ritum pertinuisse. Cui suspicioni, prae••er praedicta, favent * 1.125 Vigilii Papae verba de iis qui in Arianismum lapsi ad Ecclesiam redibant, Non, in∣quit, horum reconciliatio per illam impositionem manus quae per invocationem Spiritus sit, operatur; sed per illam quâ Poenitentiae fructus acquiritur, & sancta communionis restitutio perficitur. Ut & Stephani dictum, quod Cypriani * 1.126 Epistola nobis custodivit, quo ex haereticorum exemplo praxim Ecclesiae confirmat, Ipsi, inquit, haeretici ad se venientes non baptizant, sed communicant tantum, i. e. per poenitentiam ad com∣munionem coetus sui recipiunt. At statuit Dallaeus, cum Vigilii locum lustraret, haec ex verbis hisce rectè concludi non potuisse,* 1.127 nec enim Arianis simpliciter ad Ecclesiam rediuntibus locutum esse Vigilium, sed de his qui baptismatis gratiâ salutari acceptâ, apud Arianos iterum baptizati, profunda voraginis morte sunt demersi.] Nec ego quidem renitor, imò lubens largior, conjecturis ita levibus locum non esse, in iis quae antiquis notissima erant. At nec apud illos cert•• quaevis necessitas agnoscitur, ut haereticus bap∣tismus, cognato antidoto, & ex baptismi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 petito corrigatur. Qui talibus argumentis fretus, de an∣tiquorum praxi, aut ritibus pronuntiat, sciat se non facem praeferre, sed tenebras offundere, & quae explicanda & interpretanda suscepit, conjecturis & divinationibus involvere. Recolat vir Doctissi∣mus alia omnia antiquorum scita, quorum ad hanc rem, supellectilem non mediocrem hic congessit; & tibicinem non reperiet, quo hanc novitiam hypothesin suam suffulciat, aut cuiquam persuadeat, haereticorum in Trinitate baptizantium Lavacrum, non alio quàm ex baptismi censu desumpto remedio sanari posse.

§. 13. Ex Augustino laudavit, p. 172. Solenne fuisse manum haereticis correctis imponi. Ex Syricio, ut ille ex Synodo, Arianos per invocationem solam septiformis spiritus, Episcopalis manus impositione, Catholico∣rum conventui sociari. Ex Gennadio, purgatos jam fidei integritate, Confirmari manus impositione, & ite∣rum manus impositione & chrismate communitos Eucharistiae mysteriis admittendos esse. Ex Gregorio, Aria∣nos, per impositionm manus occidens; per Ʋnctionem sanctii chrismatis ad ingressum sanctae Ecclesiae Catholicae Oriens reformat.

§. 14. Mitto alia multa quae vir Doctissimus adduxit, infinita quae producere potuit, in quibus nul∣lum certè baptismalis cujusvis ceremoniae vestigium, sed solius Episcopalis Confirmationis, Communitio∣nis, Chrismationis, Impositionis manuum expressa mentio.

§. 15. Unum hic interrogem, an in Canonicâ Basilii ad Amphilochium Epistolâ, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (vel ut Dallaeus legit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, cur non potius 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉] non sit, pro fidelibus inungi, vel ad modum fideli∣um, i. e. baptizatorum? Si sic, Ungi fideles 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Illuminatos, perfectè initiatos vides, nec tin∣ctos tantùm, aut eos qui illuminantur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in praesenti, ipso baptizandi tempore, ut Dallaeus mo∣dò suspicabatur; In fidelibus] interpretatus est Gentianus Hervetus, i. e. inter fideles, quod eodem redit.

§. 16. Certè si cum Dallaeo reddatur [à fidelibus] non Episcopos aut Presbyteros, imo nec Diaconos, sed 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ad nullum in Ecclesia 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 promotos, Chrismatis ministros adoptabimus, sed id obiter.

CAP. VI.

Testimonia Antiquorum de Confirmatione.

SECT. I.

Locus Irenaei de Valentinianis. Fragmentum Theodoti, Locus Theophili Antiochem, Tertulliani. De differendâ Confirmatione Consilium Cassandri. Jus Canonicum, Catechismus Romanus. Tertulliani alia duo loca.

§. 1. HIS igitur sic stabilitis, non pigebit Cornelii de Novatiano lucidissimis verbis, modò allatis & ab offuciis omnibus liberatis, alia nonnulla profundae antiquitatis Testimonia adjecisse, seu potius à nebulis, aut caligine, quibus nativa ipsorum vis offundi, & obscurari posse putatur, vin∣dicasse, ut extra omne dubium ponatur, Confirmationem, seu Episcopalem, per manus impositionem, Benedictionem, licet inter Sacramenta à Christo instituta, aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut * 1.128 Hieremias Patriarcha Constant. nobiscum agnovi••, non numeretur; esse tamen, si non 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut ille existimat, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ex Christi discipulis receptum, saltem à celebri ipsorum praxi, Act. 8. deductum ritum in Ecclesiâ Christi, omni ferè aevo, Graecis, La••inisque notissimum.

§. 2. Eâ certè hic testimoniorum penuria non laboramus, ut Haereticorum nominibus locupletari Al∣bum nostrum necesse sit; Non pigebit tamen Valentini Archibaeretici, primo nascentis Ecclesiae mane, caetus suos segreges congregantis, & quae à Catholicis didicisset, ad characterem suum transformantis, & intervertentis meminisse.

§. 3. Apud eum certè, & sectatores ejus, ut ex * 1.129 Irenaeo perspicimus, sicut baptismi, ita & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 mentio, † 1.130 baptismi quidem ad poenitentiam, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ad perfectionem. a 1.131〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, qui verò, inquit, sic initiatus aut perfectus est, respondet, inter alia, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. Confirmatus & redemptus sum. Statimque additur, * 1.132 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, tum eum qui initiatus aut perfectus est Opobalsamo inungunt, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, hoc enim unguentum fragrantiae illius quae omnia exsuperat, typum esse affirmant. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Quidam eorum oleum & aquam unà permixta in initiatorum caput injiciunt, Hi autem ipsi etiam balsamo inungunt.

§. 4. Vides hic Confirmationis nomen, unguenti usum, nec olei tantum aquae mixti, quod ad baptis∣mum respexisse putes, sed &, quo inungebantur, opobalsami.

§. 5. His certè alia quam multa confundi fateor, nec enim apud haereticos quicquam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sincerum aut incorruptum expectabis, quorum illud semper ingenium fuit, ut quae ab Apostolis aut Apostolicis vi∣ris tradita perceperint, multis indies ex penu suo petitis cumulent & offundant.

§. 6. Sic certè quae de Ʋnctione in extremis iidem philosophantur (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Oleum, * 1.133 inquit, aquae immixtum, ut & alii opobalsamum, in caput morituri in∣••••ciunt) pálam est à Jacobo petita esse, ad suum interim characterem statim efformata, cum illud factum addunt, non ut, cum Jacobo, infirmum ad sanitatem restituant (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Jam. 5.15.) sed 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. ut qui in exitu has invocationum formas acceperint, à superioribus potestatibus & principatibus apprehendi & teneri nequeant.

§. 7. Ex eadem, fateor, Scholâ Theodotus prodiit, cujus Eclogas, ut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Orientalis quae dicebatur doctrinae spicilegia, nobis Clemens Alexandrinus custodivit ad calcem L. 8. Strom. inspiciendus. Illius verba non verebor ascribere▪ cum sint adeò profundae antiquitatis frag∣menta, * 1.134 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ipsius Valentini haeresiarchae temporibus nata, nec haeresin, aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quovismodo sapiant.

§. 8. Ea quidem codices sic legunt, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.

§. 9. Nullus hic dubitandi locus est, quin librariorum mendâ vox 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 abundet, aut pro 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 reponatur, sic ut legendum sit, non 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sed aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & locus integer sic reddendus, Panis enim & oleum vi aut potentiâ nominis (Christi) sanctificantur, quae quidem eadem, se∣cundum id quod apparet manentia, quae accepta sunt, potentiâ tamen, aut quod ad potentiam attine••, in spi∣ritualem potentiam transmutantur. Sic & aqua, & cum exorcizetur, & cùm baptisma fiat, non tantùm il∣lud quod pejus est retinet, sed & sanctificationem assumit.

§. 10. Vides hic panem, oleum, aquam pariter disponi, tria quidem eorum quae per consecrationem in spiri∣tuales potentias mutantur, insignissima exempla, nec magis cum pane, oleum, quàm cum oleo aquam baptis∣malem confundi, totidem quippe sacrorum rituum elementa, quae per invocationem nominis divini ad usus Ecclesiae sanctificabantur, ut omnibus notissima, memorari▪

§. 11. Quod verò hic Theodotus affirmat, Ecclesiastici planè numismatis esse, nemini dubium erit, qui Cyrilli Hierosolymitani locum planè gemellum contulerit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉— Quem∣admodum panis post invocationem, non jam simplex panis est, sic & sanctum hoc unguentum, non jam nudum & simplex ung••entum est, sed charisma Christi. Sed ista in praecursum & tanquam ex abundanti.

§. 12. His igitur sepositis, agmen qui ducat non indignus censebitur (qui circa annum 170 floruit) Theophilus Antiochenus, l. 1. ad Antolycum,* 1.135 ubi ab hoc ipso Chrismatis usu Christianorum nomen dedu∣cendum statuit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Nos igitur hujus rei gratiâ Christiani vocamur, quod divino oleo perfundimur. Ejusque imaginem ab Athletis petit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉; Quis mortalium est qui vel ingreditur in hanc vitam, vel certat in arenâ, & non oleo inungitur? Duplex inter homines Ʋnctionis usus, una recens natis, altera athletis adhibita, ut & in Ecclesiâ suam Baptismus (regenerationis ritus) Ʋnctionem habet, suam Confirmatio, quâ ad 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 roboramur.

§. 13. Huic post paucos annos succedaneus Tertullianus qui sub finem secundi, & initio Tertii saeculi scripsit. Et primùm libet celebrem l. de baptismo locum huc adduxisse, ubi post mentionem be∣nedictae unctionis, quâ egressi de lavacro perungimur (aliaque de baptismo adjecta cap. 7.) initio cap. 8. sequitur, De hinc manus imponitur per benedictionem, advocans & invitans Spiritum Sanctum.] Cùm enim haec ità distinctè & separatim ponantur, prius in 7. posterius in 8. capite (certè non continentur, & uno spiritu) ut tradit * 1.136 Dallaeus) ut ad unicum baptismum referri nulla jam (si cum antedictis conferatur) probabilitas suadeat, nedum cogat necessitas, cùm manuum Impositio Columbae ex arcâ dimissae hîc compa∣retur, quae post aquas diluvii, post baptismum mundi, pacem terris annuntiavit, cum dissimile veri non sit, de adultorum per * 1.137 Episcopum baptizatione, aut saltem per † 1.138 Presbyterum aut Diaconum, in praesen∣tiâ ejus, sermonem esse; Nil nostrae causae officit, si simul semelque, sine ullâ spatii intercapedine, ma∣nus impositionem, cum benedictione Episcopali, baptismum secutam esse agnoscamus, idque ex verbis illis [Emergenti, inquit, de Lavacro, Columba Sancti Spiritus advolat] concludi. Illud tantummodò ex prae∣dictis repeto, nullum de identitate argumentum, ex eo quod simul adhiberentur, duci posse, ni etiam Eucharistiae sacramentum, quoties recens baptizatis communicabatur, cum baptismo confundi, aut ejus seu Ceremoniam, seu partem fuisse credamus.

§. 14. Aliam interim adultorum, aliam in infantiâ baptizatorum rationem esse nemo nescit; illi enim nonnisi post Catechesin praeviam, & anteactae vitae poenitentiam, ad sacrum fontem admittuntur, Hos verò Presbyter, aut fortè Diaconus tingit, dein, cùm adolescere caeperint, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 imbuit, tandemque ad Episcopum adducit, ut spiritum fidelibus à Christo promissum ex invocatione ejus recipiant.

§. 15. Quod si in Romanâ Ecclesiâ minus diligenter observatum sit, Confirmatorio Christmate, ex vi an∣tiquae consuetudinis ad baptismum statim accedente, aequum est, ut mitissimus, & sapientissimus Georgi∣us Cassander,* 1.139 pietatis non minus, quàm pacis amator unicus, audiatur, qui de Confirmationis Tempore fa∣teri non veretur, non displiciturum bonis viris, si ejus usus ad aetatem paulò adultiorem differatur, Quod quam∣vis, inquit, praeter antiquae Ecclesiae consuetudinem sit (in quâ ad baptismum statim, si fieri poterat, Confirma∣tio sacri Chrismatis accedebat) tamen exemplo non prorsus caret, Nam & corporis & sanguinis Dominici Communio, haud secus utrique Baptismi & Confirmationis Sacramento adjungebatur, quae & ipsa corporis & sanguinis Domini ut illa Chrismatis, Confirmatio dicta fuit, ad quam tamen Dominici corporis & sanguinis Confirmationem, nunc Communi Ecclesiae consensu in Ecclesiis potissimùm Latinis, non nisi adultiore aetate pu∣eros admitti videmus, quod quò minus in Confirmationis quo{que} Sacramento observetur, nihil prohibet, imò sua∣dent non pauca, quae ibi subjungit vir optimus.

§. 16. Quin & hoc ipsum Jure * 1.140 Canonico cautum est, ut scil. Confirmandus sit perfectae aetatis, ut moneatur prius Confessionem facere, ut sit jejunus, &c. Catechismus Romanus duodecimur•• annum expe∣ctandum suadet, & insuper monet, non solum fidem, & pietatem adferre Confirmandos, sed gravio∣ra etiam peccata ex animo dolere, peccata confiteri, jejunia & alia pietatis opera suscipere, quae non nisi ab adultis praestari possunt.

§. 17. Ab hoc igitur (si cui hic aqua haereat, aut dubitandi locus subsit) ad alia ejusdem Tertulliani dicta progredior, notissimum imprimis illud in Lib. de Resurr. Carnis. Cap. 8. ubi cum de baptismo haec tria disertè ponantur, Caro abluitur, Caro ungitur, Caro signatur, quae omnia baptismo competere agnoscimus, sequitur, Caro manus impositione adumbratur, ut & anima Spiritu illuminetur, Caro corpore & sanguine Christi vescitur, &c. Ubi distinctè proponuntur haec tria, Baptismus, Confirmatio, & Eu∣charistia. Ut & Lib. de Praescription. Cap. 36. ••qua signat, Spiritu sancto vestit, Eucharistiâ pascit. Cùm tamen Cap. 40. ubi de Diabolo veritatem intervertente, ipsasque res Sacramentorum divinorum in Ido∣lorum mysteriis aemulato, sermo est, duo tantum sub Sacramentorum titulo, Baptismum, & Eucharistiam proponat [& ipse quosdam, ait, utique credentes, & fideles suos expiationem delictorum de Lavacro repro∣mittit, & sic adhuc initiat Mithrae, signat illic in frontibus milites suos (quibus omnibus Baptismum, ut in dicto de Resurrect. loco respexit) dein (nullâ manuum impositionis mentione factâ) celebrat & panis oblationem.

SECT. II.

Loca duo Cypriani. Exceptiones Dallaei refutantur. Gratiae incrementa fidelibus promissa. Alia duo Cypriani loca.

§. 1. POST Tertullianum, Cyprianus, Cornelio suppar, adjici poterit. Et primò quod Ep. 2•• ad Donatum obscurius dictum est, sed ad hunc Confirmationis ritum, ut à baptismo divisum, res∣pexisse videtur, hic apponatur. Quantus, inquit, hic animi potentatus, quanta vis est? Non tantum ip∣sum esse substractum perniciosis contactibus mundi, ut quis expiatus & purus (clarè haec ad baptismum respici∣unt) nullâ incursantis inimici labe capiatur, sed & adhuc majorem & fortiorem viribus fieri (in Confirmatione scilicet) ut in omnem Adversarii grassantem exercitum, imperioso jure dominetur. At ista in praecursum posita sunt.

§. 2. Consulatur autem praecipuè insignis locus Ep. 73. ad Jubaianum, ubi si non ex adversariorum Cypriani objectione, certè ex ipsius responsione, eâque ab * 1.141 Augustino approbatâ, manifestum redditur, Eam Apostolicarum manuum Impositionem, saltem ex istorum Patrum sententiâ, ad Confirmationem, nec quovis modo ad Baptismum pertinuisse.

§. 3. Dicunt, inquit, quidam de iis (qui contra rebaptizationem disputabant) qui de Samariâ baptizati fuerant, advenientibus Apostolis, Petro & Johanne, tantum super eos manum impositam esse, ut accipere••t spiritum sanctum, rebaptizatos autem non esse] Adductus sanè locus, ut rebaptizationem oppugnaret, & morem Ecclesiae, quo ab haereticis baptizatos recipiebant, stabiliret; At & illud obiter pronunciatum tantum super illos manum impositam esse, ut spiritum reciperent.

§. 4. Verùm non permittit Cyprianus hoc Apostolorum exemplum ad ritum illum Ecclesiasticum, reci∣piendi eos qui ab haereticis baptizantur, accommodari, ac proinde non de eo, ut de baptismi ritu, sed de Confirmatione omnino loqui censendus est, suis istis ad Jubaianum verbis, Locum istum, Frater charissi∣me, ad praesentem causam videmus non omninò pertinere, Illi enim qui in Samariâ crediderunt, fide verâ credi∣derant,

& intus in Ecclesiâ, quae una est— baptizati erant, & idcirco, quia legitimum & Ecclesiasticum baptis∣mum consecuti fuerant, baptizari eos ultra non oportebat, sed tantummodò quod deerat, id à Petro & Johanne factum esse, ut oratione pro iis habitâ, & manu impositâ, invocaretur & infunderetur super eos Spiritus san∣ctus. Quod, inquit, nunc quoque apud nos geritur, ut qui in Ecclesiâ baptizantur, Praepositis Ecclesiae offeran∣tur, & per nostram Orationem ac Manus impositionem Spiritum sanctum consequantur, & signaculo Dominico consummentur.]

§. 5. Hic palam Cyprianus affirmat, & dilucidè, ut vix potuerit magis, hunc Confirmationis ritum in Ecclesiam ab istâ Apostolorum praxi deductum, eumque & manuum impositione, & consignatione ce∣lebrari solitum fuisse.

§. 6. Quod enim doctissimus * 1.142 Dallaeus ex voce [deerat] lucrari se posse sperat, totus, ni me ani∣mus fallat, frustra est; Illos, inquit, intelligit Cyprianus, quorum baptismo aliquid defuisset, ut qui vel à Presbyteris cùm adesset Episcopus, baptizati erant, aut qui à viro Laico, aut si fortè à Diacono, baptismum receperant, ut à Philippo Samaritani.] At non dixit Cyprianus [quorum baptismo aliquid defuisset,] sed è contra, de Legitimum & Ecclesiasticum baptismum consecutis disertè loquitur, nec igitur de iis quo∣rum baptismo aliquid deerat. Is enim est legitimus Baptismus, cui nihil, quod leges Ecclesiasticae ad Bap∣tismum ritè celebrandum praecipiunt, deest.

§. 7. Quid Samaritanis à Philippo baptizatis defuit, satis explicitè pronuntiavit Cyprianus, nempe ut oratione pro iis habitâ, & manu impositâ, invocaretur & infunderetur super eos Spiritus sanctus. Hoc, verò nusquam ab Apostolis, nisi in baptismo praestitum affirmare, illud est, quod Dialectici 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ap∣pellant, ipsum scil. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, inidoneum planè ut se, multò magis ut aliud quicquam stabiliat, & (si quid video) Universae Oeconomiae Apostolicae contrarium.

§. 8. Illis nihil frequentius, quàm fidelibus, & prius baptizatis, locupletiorem spiritus largitionem precibus impetrare, ex vi promissi Divini, Joh. 7.38. quo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (credentes sc. in Christum) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicuntur. Haec Spiritus sancti dona (sub Apostolis miraculosa) divinaeque (etiam tùm 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 illae non amplius in Ecclesiâ utiles erant) Gratiae incrementa non negabit, sat scio, vir Doctissimus. Ast quae fidelibus tantum promittebantur, in baptismo non dabantur, nec enim omnes ab Apostolis ipsis baptizati, Linguarum donis, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 imbuebantur. Restat igitur ut Benedictio Apostolica per manuum impositionem iis deesse potuerit, qui prius fuerant in genere baptismi perfecti, i. e. quorum baptismo nihil defuisset, & quod hoc fit signaculo Dominico consummari, nemo, crediderim, ambiget, qui nullo praejudicio abreptus, nullis partium studiis addictus (quod de se Dallaeus constanter profitetur) rem ipsam ab origine recensuerit.

§. 9. His & illa accensenda sunt Ep. 70. ubi sic de Ʋnctione à Baptismo distinctâ dilucidè pronuntiat.* 1.143 Postquam enim de iis quae ad baptismum attinebant, latè disseruisset, de Aquae sanctificatione, & mun∣datione à Sacerdote facta, de remissione peccatorum à baptizante data, de Interrogatione, quae in bap∣tismo fit, Dein addit, Ʋngi quoque necesse est eum qui baptizatus sit, ut accepto chrismate, i. e. Ʋnctione, esse unctus Dei, & habere in se Gratiam Christi possit. Quibus peractis tandem ad Eucharistiam procedit, Porrò autem, inquit, Eucharistia, & unde baptizati unguntur oleum in altari sanctificatur, sanctificare au∣tem non potuit oleum creaturam, qui nec altare habuit, nec Ecclesiam. Ʋnde nec Ʋnctio spiritualis apud hae∣reticos possit esse, quando constet oleum sanctificari & Eucharistiam fieri apud illos omnino non posse.] Vides Chrismationem à Baptismo, ut Eucharistiam ab utroque sejungi.

§. 10. Sic, Ep. 74. Non per manus impositionem quis nascitur, quando accipit Spiritum sanctum,* 1.144 sed in Baptismo, ut spiritum natus accipiat, Sicut in primo homine Adam factum est, ante enim Deus eum plasmavit, & tunc insufflavit in faciem ejus flatum vit••, nec enim potest accipi spiritus, nisi prius fuerit qui accipiat. Ecce per Baptismum prius nascitur, quàm Spiritum jam natus, ex manuum impositione, accipiat.

SECT. III.

Optati verba Examinantur. Oleum Peecatoris apud Psalmistam. Objectio Dallaei. Responsio. Mysteri•• baptis∣matis. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Cyrillus Optato concinit. Verba Mat. 3.17. cum Mat. 17.5. non sunt confundenda. Se∣cundum Dallaei Argumentum. Tertium. Alter Optati locus. Dallaei observatio. Spalatensis Argumentum solvitur.

§. 1. A Cypriano ad Optatum Milevitanum progrediamur, cujus Suffragio liquere affirmat * 1.145 Dallaeus tum Chrismationem, tum manus impositionem baptismi partes ac ritus fuisse, ad eumque perti∣nuisse. Quàm auspicatè & feliciter hoc à viro Doctissimo pronuntiatum sit, ipsius Optati verba,* 1.146 con∣tra Parmen. L. 4. testentur.

§. 2. Occasionem sermonis rectè annotavit Dallaeus, objectionem Donatistarum ex iis Psalmistae ver∣bis acceptam, quibus ait, Oleum peccatoris non unget caput meum. Quae quidem saepius ad Baptismum distorta (utpote à * 1.147 Petiliano & † 1.148 Cresconio) Augustinus fidenter rejicit, & de adulatoribus intelligen∣da demonstrat, Optatus verò, licet mystico sensu admisso, non de quovis tamen alio, sed peculiariter de domino Christo, non ab homine sed à Deo Patre uncto, accipienda, contra Donatistarum mentem con∣tendit. Descendit, inquit, in aquam (Christus) non quod erat quod in Deo mundaretur, sed venturum oleum aqua debuit antecedere, ad mysteria initianda, & ordinanda, & impleuda baptismatis. Lotus, cùm in Johannis manibus haberetur, secutus est ordo mysterii, & complevit Pater quod rogavit filius, & quod nun∣tiaverat Spiritus S. Apertum est Coelum, Deo Patre ungente, spirituale oleum statim in imagine Columbae des∣cendit, & insedit capiti ejus, & perfudit eum, unde caepit dici Christus, quando unctus est à Deo Patre. Cui ne manus impositio defuisse videretur, vox audita est Dei de nube dicentis, Hic est filius meus de quo benè sensi, hunc audite; hoc igitur est quod lectum est, oleum peceatoris non unget caput meum.

§. 3. Hic iis, quae Christo apud Jordanem acciderunt, non unum tantum, sed tres solennes Ecclesiâ ritus adumbrari putavit Optatus, Baptismum, Confirmationem▪ & Ordinationem; Descensu quidem Christi in aquam, Baptismi in Ecclesiâ Sacramentum; Apertione verò Coeli, simul & Columbae descensu, Chrisma∣tis seu Confirmationis ritum; ut & voce Dei de nube dicentis, hic est filius meus, de quo benè sensi, hunc audite, sacrorum Ordinum Concessionem omninò designari.

§. 4. Quod ad primum attinet, Descensu in aquam figuratum esse Baptismum Christianorum, res ipsa, & diserta verba [Mysteria initianda, implenda, & ordinanda baptismatis] proclamant. Apertio Coeli, & descensus columbae, Confirmationem, utroque & unctionis & impositionis Episcopalis manus ritu celebratam non obscure designant. Apertio quippe Coeli, Alabastri, seu unguentarii vasis resignationem, aut apertio∣nem referebat: Descensus, obumbratio, insessio columbae ipsissimam manus impositae imaginem praestabant.

§. 5. Nec verò ad aliam quàm Confirmatoriam Ʋnctionem respexisse Optatum, si hinc non pateat, quod post apertum Coelum, spirituale oleum in imagine columbae descendisse affirmet, (nullibi enim Ʋnctionem, & manus Impositionem, nisi in Confirmatione confaederatas reperimus) id aliunde ex ipso Optato satis in∣notescit, L. 7. * 1.149 Oleum nominant, illum liquorem, qui ex nomine Christi conditur, quòd chrisma, postquam conditum est, nominatur, de quo * 1.150 statim adjicit, confectum jam chrisma cutem conscientiae mollire, animum innovare, sedem Spiritui sancto parare, & * 1.151 tandem eo condiri mores, incendi lumen mentis, ad salutem & veram intelligentiam.]

§. 6. Quibus omnibus Confirmationem describi palam est, & ab ipso Spalatensi, qui Dallaeo in * 1.152 hac materiâ facem praetulit, † 1.153 disertè conceditur.

§. 7. Ultimo verò loco, quod ad vocem Dei attinet de nube dicentis, Hic est filius, hunc audite, quâ, inquit Optatus, provisum est, ut non defuisse videretur impositio manus, eam clarissimum est, verbi prae∣conium, & ordines commodissimè describi. Quid enim aliud est in eo Deum complacuisse, hunc audien∣dum ab omnibus, quàm hunc ante alios ad voluntatis divinae revelationem delectum, & missum esse? Cui ministrorum in Ecclesiâ Ordinatio disertè respondet.

§. 8. Haec cùm ita sint, quae quaeso probabilis ratio, aut rationis umbra fingi hic potest, quà aut cum baptismo chrisma, aut cum chrismate ordinationem, ex Optati suffragio, confundi nobis persuadeatur? Baptizatus est Christus, si illum audiamus, ab homine, à peccatore à Johanne quippe Baptistâ, At oleum peccatoris non unget caput ejus, nec igitur à quovis mortalium ungendus erat: A Baptistâ lotus, à Deo Patre ungendus. Et, quod amplius est, prius lotus, post unctus, Lotus cum in Johannis manibus habe∣retur, nondum verò, dum in ejus manibus esset, unctus, sed ut Matthaeus, c. 3.26. Cum baptizatus esset Jesus, statim ascendit ex aquâ, & tunc demùm, si Optato credimus, Secutus est ordo mysterii, & com∣plevit Pater, &c. apertum est coelum Deo patre ungente, planè ut peracto adultorum baptismate, Episco∣pus ad chrismandum procedit, Pater dictus, & Dei Patris imago, seu umbra, dum sic facit.

§. 9. Quid manifestius depingi potuit? Omnes certè baptismi ceremoniae à Baptistâ petendae erant; at Ʋnctio, si Optato credimus, à nullo mortalium Christo adhibebatur: Concludimus ergo, ex ejus senten∣tiâ, inter baptismi ritus, aut partes, non fuisse Ʋnctionem.

§. 10. At, inquit vir * 1.154 Doctissimus, Ʋtramque tam unctionem quàm manuum impositionem inter ea cen∣set Optatus, quae à Domino in baptismo suo initiata, Ordinata & impleta sunt. Initiata autem, Ordinata, & impleta tunc à Domino fuisse dicit mysteria Baptismatis, sunt ergo, ex eo, & Chrismatio & Impositio ma∣nuum baptismatis mysteria] Respondeo, quicquid Optatus de Mysteriis seu initiandis, seu ordinandis dixit, peculiariter ad aquam antecedentem pertinere (quae ut per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in plurali exprimitur, Heb. 6.2. sic & hic per mysteria baptismatis) non verò ad oleum quod venturum fuit, & quod Aqua antece∣dere debuit, multò minus ad impositionem manuum, quae utique (si ipsis Optati verbis credamus) non statim, sed ex longo, ut mox patebit, intervallo sequebatur.

§. 11. Certè de Ʋnctione nullus dubitandi locus est; nam post Lotionem integram Johannis Baptistae manibus peractam, secuta est Ʋnctionis imago, magnum illud Ecclesiastici ritus prototypon, apertio Coeli, & spirituale oleum in imagine columbae descendens, quae cum insederit capiti ejus, aliqualem, ut diximus, manuum in Confirmatione impositionis umbram nobis exhibuit.

§. 12. His plane Cyril. concinit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Cum ille quidem in fluvio lotus esset, ex aquis ascendit, & Spiritus sanctus substantialiter super eum descendit, similis super sui similem requiescens. Vides baptizatum in Jordane, dein post ascensum ex fluvio, descensum Spiritus: Quibus statim respondent Baptismus & Confirmatio, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Et vobis, postquam similiter ex aquis Lavacri ascendistis, datum est chrisma, quod imaginem gerit illius, quo unctus est Christus. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉— Ʋt Christus post baptismum, & adventum Spiritus sancti, egressus in praelium devicit adversarium, sic & vos post sacrum baptisma, & Chrisma mysticum, induti armis Sancti spiritus adversus oppositam vobis po∣testatem consistitis. Utrobique ut Lavacro ejus Baptismus noster, sic & descensu spiritus Chrisma notatum.

§. 13. At & praeter hanc, non defuit, inquit Optatus, Manus impositio (exemplar ejus, non quam in Confirmatione, sed quam in Ordinatione Ministrorum observat Ecclesia) verùm haec, ut dixi, siqua verbis prolatis vis insit, è longo intervallo succedanea, cùm in Tabore vox audita sit de nube dicentis, Hic est filius meus de quo benè sensi, Hunc audite.

§. 14. Haec enim verba, non ex Mat. 3.17. sed ex Mat. 17.5. disertè laudata fuisse, ex locorum comparatione clarè patet, praesertim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, nubis obumbrantis, & vo∣cis de nube venientis mentione c. 17.5. additis insuper in calce, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ipsum audite (sine quibus Mat. 3. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Coeli aperti & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Vox de coelo reponuntur) ideoque non ad descensus columbae, sed Transfigurationis in Tabore, ex diutino intervallo subsecutae, historiam pertinere mihi videntur. In quibus si rectè calculum posuimus, sequetur illicò nullum his ultimis periodi verbis baptismatis (imò nec Confirmationis) ritum, aut mysterium, sed manuum in Ordinatione impositionem (cujus viva effigies erat 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 adumbrans nubes) adumbratum esse. Haec omnia an * 1.155 Dallaeus adverterit, quia haec tria tam latè divisa, de industria confudit, & Baptismum, Confirmationem, Ordi∣nationem, singula suis reponenda classibus ad unicum baptismum in Jordane (Mat. 3. descriptum) retu∣lit, ipse viderit.

§. 15. At secundò, urget * 1.156 Dallaeus, hinc cerni initiatos, ut loti erant, continuò chrismatos fuisse, nam spirituale oleum, inquit Optatus, statim in imagine columbae descendit, nunc non nisi multis post lotionem an∣nis apud nostros Latinos inunguntur] Respondeo, 1. aliam esse adultorum, aliam infantium baptizato∣rum rationem; infantium baptismum non statim, sed post plures annos sequitur, aut saltem sequi debet

Confirmatio, at non sic adultorum (quorum imaginem in Christo nobis depinxit Optatus) eorum enim baptismum Confirmatio, ut Confirmationem Eucharistiae participatio apud antiquos statim sequebatur.

§. 16. Alia itidem ni fallor hujusce rei causa suberat, nimirum quod antiquitùs Baptismus publicè statis anni temporibus, & solùm in Basilicâ, seu Cathedrali Episcopi Ecclesiâ habebatur, quo competentes omnes ex universâ Dioecesi, illius gratiâ, accedere mos erat. Hinc praesentiae Episcopi frequens men∣tio, cum de Baptismo sermo incidit, ut & monita illa Greg. Nazianz••ni, aliorumque notissima, ne ob itineris taedium se à sacro Lavacro deterreri Catechumeni patiantur. Quibus consequens est (ne sibi duplex negotium facesseret Antistes, aut Plebi inferat) ut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ad Episcopum statim perducti, eâdem fere operâ insuper confirmarentur.

§. 17. Haec verò sic ad adultos peculiariter, sub prima antiquitate, pertinentia, ad posteriorum se∣culorum infantes trahi nulla necessitas cogit. Imo morem istum (non sine ratione, at nec laude) tandem obsoletum fuisse nemini ignotum est, dum extra ordinem (ut rectè monet Cassander) quocuuqúe tempore, quocunque loco infantes baptizarentur, nec Episcopi semper ad manum essent, ideoque solennis illa cum impositione manuum & Chrismatis consignatione Confirmatio referri coeperit nonnunquam etiam in adultio∣rem aetatem, quod, inquit ille, antiquitùs non fiebat.

§. 18. At, & tertio, sic arguit * 1.157 Dallaeus, Optatum hoc loco singulos baptismi solennes ritus, lotionem, chrismationem, & manus impositionem baptismatis mysteria vocare,] Imò descensum in aquam, cùm nihil in Deo esset quod mundaretur, ideò tantum Christo competiisse dicit Optatus, quia venturum oleum aqua de∣buit antecedere. Quibus verbis (descensus nempe in aquam, & mundationis mentione nec unctionis, nec manus Impositionis mysteria ab eo attinguntur, sed tantum baptismatis, ritus scil. baptismales, quos in baptismo Christi initiari, ordinari, impleri putavit Optatus, quum Chrismationem spirituali Oleo in imagine Columbae descendente, & perfundente eum, manus impositionem voce Dei de nube auditâ praefiguratam cen∣seret. In re manifesta pluribus opus non est.

§. 19. Est & alius * 1.158 Optati locus, modò laudatus, quo chrisma animum innovare, & lenem sedem Spi∣ritui sancto parare dicitur, ut invitatus, asperitate fugatâ, libentèr inhabitare dignetur.] Hunc cùm Tertul∣liano conferri postulat * 1.159 Dallaeus, ubi Spiritus sanctus mannum impositione per benedictionem advocari & in∣vitari dictus est, at ex hinc nihil ampliùs concludit, quàm Chrismationem praecessisse; manus impositionem secutam esse.]

§. 20. Hoc si Dallaeo concedatur, nihil aut hypothesi ejus emolumenti, aut nostrae detrimenti exur∣get, nec enim de nudo Ceremoniarum ordine litem cuivis intendimus, nec Ʋnctionem in Confirmatione omnino adhibemus, solâ benedictione, manusque impositione contenti. Praecedat ergo, nobis neutiquam refragantibus, quoties adhibetur Chrismatio, sequatur impositio manuum.

§. 21. Verùm & illud adjicio, nullum planè ex hoc Optati loco, huic observationi locum esse, cùm Chrismatio, & manuum impositio, quatenus eâ Confirmatio notatur, ejusdem Ecclesiasticae institutionis di∣versae appellationes sint, ideoque Optatus de Chrismatione idem pronuntiâsse dicendus est, quod Tertul∣lianus de manuum Impositione affirmavit, eâ scil. in Confirmatione adhibitâ invitari & advocari spiritum, lenem sedem Spiritui sancto parari, ut & condiri mores, lumen mentis incendi, &c.

§. 22. At (licet id Dallaeus omisit) * 1.160 Spalatensis hinc aliud Argumentum nectendum putavit, Op∣tatum scil. contra Donatistas disputantem, Eos muscarum morientium, qui corrumpunt Ʋnguenti suavita∣tem, titulo notandos exinde ostendere; quod ad eos ex Catholicis venientes rebaeptizarent, & consequentèr de∣nuò ungerent, si autem Ʋnctio haec esset distincta à Baptismo, sat, inquit, fuisset Optato Donatistis objicere, Eos corrumpere Ʋnguentum qui denuò Chrismate ungerent, At (inquit) ille rebaptizationem sumpsit, quia Ʋnctio erat pars Baptismi, & qui baptismum repetebant, necesse erat, ut etiam Ʋnctionem repeterent, quae apud Catholicos daretur.]

§. 23. At advertere debuit Insignissimus Archiepiscopus, Donatistarum Schisma, & Errorem in eo praecipuè positum fuisse, quod apud Catholicos semel baptizatum, & ad ipsos venientem rebaptizarent, cui quidem consectaneum fuit, ut & eundem, si Chrismationem apud Catholicos adeptus sit, reungerent. V••rùm illud primarium, reiterati Sacramenti ab ipso Christo instituti, piaculum, & scandalum, grandius e••at, & adversus quod Catholici acrius & fervidiùs dimicabant, quàm secundarium, & consectaneum hoc, quod Ecclesiasticum tantummodo ritum attigit. Nec igitur Optato satis fuisse ad Donatistas oppug∣nandos, si Ʋnctionem ab illis repetitam objiceret, nisi & Baptismum reiteratum exprobaret, optimè autem utrumque conjunxisse, cum illi utrumque facerent, nec enim accusandum Bellatorum, si, quem opprimere instituit hostem plusquam satis expugnaverit, si quem superasse, aut fugasse suffecerat, cap∣tivum insuper duxerit, victoriamque triumpho ornaverit, ex abundanti. Ea igitur planè causa fuit, quòd rebaptizationem sumeret Optatus, non quia Ʋnctio erat quasi pars baptismi, (quod hypothesi suae acceptum refert Spalatensis, certè ab Optato non didicit) sed quia in eo imprimis Donatistarum fermen∣tum cerneretur, quod baptismum iterarent.

SECT. IV.

Testimonium Paciani. Dallaei exceptiones. Obscuriora Paciani verba ex clarioribus illustrata. Agitatio in alvo. Fides pronuba. Objectio Dallaei. Ex alvo matris effundi. Renasci, & in novitate vitae ambu∣lare. Alter Paciani locus. Alter.

§. 1. POst Optatum, Pacianus Barcinonensis in Hispania Episcopus, sub finem quarti saeculi, si placet, audiatur, (qui Chrismationem inter solennes Baptismi ritus manifestè censere * 1.161 Dallaeo visus est) Lavacro, inquit ille, peccata purgantur, Chrismate Sanctus spiritus superfunditur, Ʋtraque verò ista manu & ore Antistitis impetramus, atque ita lotus homo renascitur, & innovatur in Christo, ut ficutiresurrexit Chri∣stus à mortuis, sic & nos in novitate vitae ambulemus.]

§. 2. Lavacro vides purgationem peccatorum distinctè tribui, Chrismati superfusionem Spiritus sancti, utrique totius renascentiam, & innovationem in Christo, priorem morti, posteriorem resurrectioni Christi parem, quam sequitur (utroque hoc ritu solenniter obstricta) in novitate vitae ambulatio. Nec in unum, spero, Paciano Judice, compingenda censebis, de quibus ille disertè pronuntiat [utraque.]

§. 3. Alia quidem sunt, quae his praecurrere, & facem, si placet, praeferre voluit Dallaeus. Primò enim, inquit, ipse Sermonis titulus, qui de baptismo est, clamat, Quorsum enim haec, si non pertinent ad baptismum, in eo tractatu agitat, qui de baptismo est? Tùm ipse Author in limine praefatur, Aperire desidero, inquit, qua∣liter in baptismo nascamur, & qualiter innovemur. Dein multa addit quae baptismum manifestè respiciunt, praecipuè verò ea quibus affirmat nos non ante nasci, quàm spiritum acceperimus, spiritum porrò Chrismate in nos superfundi: Denique ista, de quibus dixit, Christum, sc. recipere, & nasci] compleri alias negat posse, nifi Lavacri, & Chrismatis, & Antistitis Sacramento.] At respondeo.

§. 4. Agnosco quidem, Primò ex Sermone de Baptismo haec desumi, at eo non minus ad Baptizatos, seu fideles, quam ad Catechumenos seu nondum baptizatos habito, nec quicquam igitur prohibere, quin qui multa in prioribus de baptismo deseruisset, haec jam de Confirmatione, adultorum baptismati statim superadditâ, adjiceret.

§. 5. Secundò, quae de Lavacri & Chrismatis, & Antitistis Sacramento dixit Pacianus, ea quidem ob∣scuriora fateor, quàm ut ego huc, injussus, adducenda putarem, adducta tamen nequaquam mihi ob∣futura, qui Confirmationem inter Sacramenta non numero, & per plurale [utraque] discernenda conten∣do, quae per Sacramenti mentionem conjungi nulla necessitas cogit. Quin etiam subobscuri, quòd ideo non posui, Commatis sensus, ex clarioribus, quae posui, dijudicari non difficulter potest; sub Sacra∣menti quippe 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & generali vocabulo, tres solennes Ecclesiae ritus comprehendi putes, quorum singuli ad consummandos filios Dei comparati sunt, Baptismum, Confirmationem, & Ordinationem, sive Antistitum Creationem, qui ratione officii, & lavant Catechumenos, & lotos chrismant. Nec igitur cum Baptismo magis confundi Chrismationem, statues, quam cum Chrismatione Ordinandorum Consecrationem.

§. 6. Tertiò nobis extra omne dubium ponitur Spiritum Domini in Baptismo dari (nec enim alitèr ve∣rum esse ex aquâ & spiritu baptizari) cujus tamen largioribus rivis homines & in Confirmatione per∣fundi, & prolui aequè non ambigimus. Sic certè Samaritani à Philippo loti, Spiritu Christi rigabantur, quos tamen postea ejusdem Spiritus uberiora fluenta, ab Apostolorum manibus manantia inundabant.

§. 7. Haec, si quid video, eorum quae in Paciano processerant, & à * 1.162 Dallaeo laudata videas, ipsissi∣ma sententia est, [Christi, inquit, semen, i. e. Dei spiritus novum hominem alvo matris agitatum, & partu fontis exceptum, manibus Sacerdotis effundit, fide tamen pronuba] Agitatio in alvo matris, ad Catechesin ••spexisse videtur, fides ad baptismum praeparavit, Partus fontis, ipse baptismus fuit, in eo datus est Spiritus, Qui verò sic ex aquâ & spiritu baptizatus est, novus homo agnoscitur, & ut totius insequentis vitae actionibus innovetur, manibus sacerdotis, aut Antistitis, i. e. Episcopi effunditur, aut advolvitur, quo dilucid•• Confirmatio baptizatorum notatur, ut & iis quae paulo praecesserant [veniente desuper Spiritu Do∣mini, &c. nos visceribus matris inolescere, alvoque ejus effusos vivificari in Christo] ad hanc quippe vivifi∣cationem in Christo, Nativitati spirituali succedaneam benedictionem Antistitis utilem imprimis esse (etsi Novatoribus aliter visum) Pacianus certè nullus dubitaverat.

§. 8. At, inquit * 1.163 Dallaeus, tunc nascimur, cùm alvo Matris effundimur, nec alio Sacramento nascimur, quàm baptismo, * 1.164 nec potuit Pacianus clariùs eloqui, quàm cùm diceret, totus homo renascitur, & innovatur in Christo: Lavacro scil. & Chrismate innovari, renascique totum hominem credidit.]

§. 9. Respondeo 1. Ex eo quod tunc nascitur quis, cum ex alvo matris effunditur, non sequi, quod cupit Dallaeus: Aliud enim est simpliciter ex alvo matris effundi, aliud partu fontis exceptum, i. e. jam∣jam baptizatum, effundi manibus sacerdotis, eo enim liquidò significatur ad Episcopum adductio ejus, qui prius baptizatus est. 2. Distinguenda sunt, quae confundit Dallaeus, renasci, & in novitate vitae ambulare] Renascentia, aut (ut post Cyprianum alii) Innovatio est ipsissima sine dubio in baptismo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, cujus Lavacro peccata purgantur. At praeter hanc est ipsa, post vitae Christianae ingres∣sum, Mandatorum observatio, vel in novitate vitae ambulatio, quam fidelis (fide, inquit Pacianus, pronu∣bâ) in Confirmatione solenniter spondet, & ad quam felicitèr peragendam largiores spiritus rivos bap∣tizato Episcopus precatur.

§. 10. Hanc certè Paciani sententiam fuisse palam faciunt verba commatis ultimo, totus homo renas∣citur & innovatur, ut sicut resurrexit Christus à mortuis, sic & nos in novitate vitae ambulemus. Ubi sine du∣bio, ut morte Christi, baptismus, & renascentia nostra notantur (videantur Pseudoclementis verba modò prolata) sic & resurrectione Chrismatio, & in novitate vitae ambulatio. Ad priorem dabatur in Baptismo, Spiritus, Aquae comes, quo purgantur peccata; ad posteriorem, in Chrismate superfunditur Spiritus sanctus, à sanctitate, quam ingenerat, sic dictus. Revisat Dallaeus, nisi displiceat, locum integrum, & me forsan verum dixisse non diffitebitur.

§. 11. Quibus sic expositis, clariora jam erunt quae ex ejusdem Paciani Epist. 1. Bellarminum ad∣duxisse ait * 1.165 Dallaeus, Si ergo & Lavacri & Chrismatis potestas, majorum longè Charismatum, ad Episcopum inde descendit, & ligandi quoque jus adfuit, & solvendi] Tres Ecclesiae ritus, Baptismus, Confirmatio, & Poenitentia: Et ibidem, An tantùm hoc solis Apostolis licet? Ergo & baptiza••e solis licet, & Spiritum san∣ctum dare solis, & solis Gentium peccata purgare.] Quid clarius? aequè scil. distingui Baptismum à Confirmatione, ac Confirmationem à Poenitenti••. Nec certè nobis obstat, quae Bellarmino Dallaeus objici posse putavit; quibus tamen non immorabor.

§. 12. Sed & * 1.166 alibi idem Pacianus, Vestrae plebi unde spiritus, quem non consignat unctus sacerdos?] Consignatio, ut videtur, Spiritum impetrandi ritus, non quod nullus baptismo Spiritus promittatur, sed quod fusiores haustus septemplicis (ut ait Hieronymus) Spiritus in Confirmatione imbibantur.

SECT. V.

Testimonia Hieronymi lucidissima. Ʋnctiones plures. Poenitentes uncti.

* 1.167§. 1. HIs adjungatur, ut Paciani, sic & Damasi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Hieronymus, in Dialogo inter Orthodoxum & Luciferianum, ubi hanc, ut Ecclesiae universae consuetudinem, & Legem Luciferianus sugge∣rit, Orthodoxus libenter agnoscit. An nescis, inquit Luciferianus, Ecclesiarum hunc morem esse, ut bap∣tizatis posteà manus imponantur, & ita invocetur Spiritus sanctus? Exigis ubi scriptum est? in actibus Apo∣stolorum. Etiamsi Scripturae Authoritas non subesset, totius orbis in hanc partem consensus instar praecepti obtineret. Nam & multa alia, quae per Traditionem in Ecclesiis observantur, authoritatem sibi scriptae Legis usurpaverunt,

&c.] Quibus Orthodoxus respondet, Non quidem abnuo hanc esse Ecclesiarum consuetudinem, ut ad eos, qui longè in minoribus urbibus per Pr••sbyteros & Diaconos baptizati sunt, Episcopus ad invocationem sancti spiritus manum impositurus excurrat.]

§. 2. Et iterum, Quod si quaeris quare in Ecclesiâ baptizatus non nisi per manus Episcopi, non accipiat Spiritum sanctum quem nos asserimus in vero baptismate tribui, disce hanc observationem ex eâ authoritate descendere, quòd post ascensum Domini Spiritus sanctus ad Apostolos descendit. Et multis in locis idem fa∣ctitatum reperimus ad honorem potius sacerdotii quàm ad Legis necessitatem. Alioqui si ad Episcopi tantùm im∣precationem Spiritus S. defluit, lugendi sunt qui in viculis—per Presbyteros & Diaconos baptizati, ante dor∣mierunt, quàm ab Episcopis inviserentur.

§. 3. Et cùm illud sibi objici posse praevideret, quòd cùm audissent Apostoli, Samariam verbum Dei recepisse, miserunt ad eos Petrum & Johannem, qui cùm venissent, oraverunt pro iis ut acciperent Spiritum sanctum, nondum enim acciderat super ullum eorum. Cur id factum sit, in sequentibus disci jubet [Ipse enim ait, sed solum baptizati erant in nomine Domini Jesu, Tunc imponebant illis manus & accipiebant Spi∣ritum sanctum.]

§. 4. Ecce omnia quae Hierarchici, ut dicimur, Britanni de Confirmatione à Baptismo divisâ, de Spi∣ritu S. fidelibus per solam manuum Episcopi impositionem dato, &c. philosophamur, ab Hieronymo Pres∣bytero, Praelatis ante omnes Patres infensissimo, ita liberè concessa, ut aliorum testimoniis opus non sit.

§. 5. Quae hic aut Bellarmino de Sacramento chrismatis Dallaeus objicit, aut Aurelio, de chrismatis usu, cum Sirmondo, Dallaeus, nos planè non attingunt, qui nec Confirmationem Sacramenti titulo insignimus, nec Epis∣copali manuum impositioni, & benedictioni, quibus rem totam conficimus, Chrisma 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 adjungimus.

§. 6. Certè quod ad Aurelium attinet, apertiora sunt Hieronymi verba, à nobis jamdudum recitata, qu••m ut de Chrismatis, in Baptismo, usu, sub ejus saltem aevo, in quibusdam Ecclesiis obtinente, dubi∣tari rectè queat. Sed & ante Hieronymum Tertullianus l. * 1.168 de Baptismo, aliique in eandem sententiam prius à nobis adducti sunt

§. 7 At nec argumento à nomine desumpto evicerit vir Doctissimus, seu Confirmationem, quam di∣cimus, seu, si mavis, Chrismationem, non nisi inter baptismales Ceremonias reponendas esse, cùm eun∣dem ritum (unguenti puta, aut chrismatis) in pluribus officiis sacris adhibitum fuisse, nihil vetet, in Baptismo scil. in Confirmatione, in Ordinatione, imò & in Poenitentiâ (ut de Extremâ Ʋnctione taceam) sic tamen ut reliqui ab aliis primariis ritibus appellationem sortiantur (Baptismus à mersione non ab uncti∣one, Ordinatio & Poenitentia ab Ordinatorum & poenitentium, per impositionem manuum, receptione, non ab Ʋnctione) Una sola, inter has, Confirmatio, eaque ex celeberrimo Orientalis Ecclesiae usu, chris∣mationis titulo insigniatur.

§. 8. Audiatur Hieronymus in loco priùs laudato, Ac ne fortè qui chrisma Baptismi perdiderunt, despe∣rent de chrismate reparando, scriptum est enim in Levitico, quòd Leprosus— cùm ad sacerdotem venerit, mittat sibi s••erdos oleum, &c.] Gemina vides chrismata, ut Baptismi unum, Poenitentiae alterum; nec mirum est, si & Tertium, Confirmationis, aliquae saltem Ecclesiae partes, omni ferè aevo, agnoverint. Loquatur ••rum * 1.169 Spalatensis, quem hypothesi ipsius imprimis faventem facile agniturus est Dallaeus; Chrismate Baptizamus, Chrismate Confirmamus, Chrismate Presbyterum, Chrismate Episcopum Ordinamus, Chrismate & signo crucis consecrantur Campanae, Altaria, Ecclesiae, Calices aequè ac homines.

§. 9. Quid hinc ad adjudicandam Presbyteris Chrismationem colligi possit, prius vidimus, Confectio∣nem chrismatis Episcopis solis competere monstrantes, cùm interim Confecti usus ad Presbyteros, imò & Diaconos, modò 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, pertinuerit, sic quidem dilucidè, verbis modò allatis, pro∣nuntiavit Hieronymus, Chrismate & jussione Episcopi simul positis, sine quibus, inquit, neque Diaconus baptizandi jus habet. Quae verba de Chrismate ab Episcopo confecto, sine dubio intelligi voluit.

§. 10. Haec an * 1.170 Dallaeus agnoverit, cum Bellarmino de Confirmatione Hieronymianâ disserenti, eam∣que Episcopis solis ex Hieronymi suffragio adjudicanti, Hieronymum ipsum strenuè & fervidè oppos••erit, illum non modò solis Episcopis Chrismationem non vendicare, contendens, sed contra, clarè liquidóque sta∣tuere Presbyteros aut etiam Diaconos cum chrismate baptizare] nolo hic pensiculatius indagare.

SECT. VI.

Ambrosii Liber de Sacramentis rejectus à Dallaeo, at à Spalatensi laudatus. Ejus testimonium quàm nobis non infensum. Liber de Solomone.

§. 1. POst Hieronymum, Ambrosius consulendus erat, ex cujus libro de Sacramentis multa * 1.171 Spalatensis, ut ex libro de Solomone unicum (quod & ab Aurelio quoque citatum) Dallaeus adduxit: At il∣lum de Sacramentis adulterinum faetum fuisse, à Ro. Coco nostro fusè demonstratum ait * 1.172 Dallaeus, cum tamen hunc de Solomone, de quo dubitasse Erasmum fatetur, ipse adducendum existimet.

§. 2. Nos Criticorum disceptationibus hic non immiscebimur, ea interim quae uterque tum Spala∣tensi••, cum Dallaeus ex Ambrosio laudavit, nobis nihil officere monstraturi. Post fontem (inquit * 1.173 liber tertius de Sacramentis) superest ut perfectio fiat, quandò ad Invocationem sacerdotis Spiritus sanctus infun∣ditur. Addit itidem hanc Ceremoniam, tanquam ultimam, & totius baptismi consummationem, ac perfecti∣onem, aliis praecedentibus, albae vestis, lotionis pedum, &c. subjici.

§. 3. Nos certè omnia concedimus, nihil inficiamur; nec enim nobis officiet, si baptismus in genere baptismi aut sacramenti initiationis, satis perfectus, aliam adhuc alterius generis perfectionem desideret, ulteriori scil. baptismalis professionis Confirmatione, simulque Spiritus sancti fidelibus promissi largitione complendus.

§. 4. Haec certè doctrinae nostrae de Confirmatione summa est, quam non aliis verbis commodius aut felicius exprimi posse putamus, quam quibus author ille, quisquis est, utebatur, Post fontem, (scil. baptismalem, cui Catechumenus immergitur) i. e. post baptismum omnibus & partibus, & Ceremo∣niis suis absolutum, rite & legitime ministratum, superest ut (vel statim, vel post aliquod intervallum) perfectio fiat, eo scil. qui baptizatus est, ad Episcopum (quem ab Ambrosio, & hoc, quisquis est, scrip∣tore, sacerdotis titulo notari extra dubium est; cum hoc ipso loco Petrus sacerdos Romanae Ecclesiae dica∣tur)

adducto, ut professionem baptismalem firmius consignet, & per invocationem ejus, seu benedi∣ctionem, spiritus in baptismo datus, auctiore jam, & pleniore fluento in Confirmatione infundatur.

§. 5. Verùm addit Clarissimus Praesul, post eam (Confirmationem) explicatam, pergere adhuc Ambrosi∣um, l. 4. c. 1.2. ipsum baptismum considerare, Post haec ad Sacramentum Eucharistiae considerandum accedere.]

§. 6. Respondeo, libris his de Sacramentis nuncupatis, Duo tantum ea, quae à Christo instituta sunt Sacramenta tractanda proponi, baptismum, scil. & Eucharistiam, Confirmationem non ex instituto, sed obiter tangi, nec igitur mirum esse, si post ejus l. 3. c. 2. factam mentionem, Baptismum ipsum conside∣rare pergat l. 4. c. 1, 2. Quae ad institutum imprimis pertinebant, ordine suo disponenda erant, & prius baptismus, posterius Eucharistia tractanda. Quae praeter institutum, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & ex abundanti adjiciuntur, ad ea methodus non pertingit, sed liberè, ubi occasio sese obtulerit, cuivis Commati, tanquam in 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 passim adjiciuntur.

§. 7. Nulla igitur adhuc Argumenti Umbra, quo Confirmationem, aut Obsignationem baptismalis ritus partem esse, ex his Ambrosii de Sacramentis verbis vir magnus conclusum putet.

§. 8. Verum Dallaeus, hoc de Sacramentis opere inter apertè spuria, Ambrosio abjudicato, non aliud ex libro de Solomone adduxit, quam [Spiritum per Chrismatis Ʋnctionem à Christo dari] Hoc item satis commodè ad rem nostram, cum per Spiritum auctiora Spiritus dona notari clarissimum sit, quae non (ut gratis postulat Dallaeus) in mysterio initiationis Christianae Catechumenis dari, sed in Confirmatione recens Baptizatis, seu fidelibus adjici, aequè notum est, ac quod notissimum.

SECT. VII.

Augustini primum Testimonium. Descensus Columbae in Christum Baptismi pars non erat. Secundum, Ter∣tium, Quartum, Quintum, Sextum.

§. 1. AT Ambrosio, cui haec abjudicant Critici, tandem omisso, Hieronymo Augustinus, si placet, ad∣jungatur, de * 1.174 Trinitate, cujus haec sunt verba, Orabant (discipuli) ut veniret (Spiritus san∣ctus) in eos, quibus manum imponebant, non ipsi eum dabant. Quem morem in suis praeposi••is etiam nunc servat Ecclesia.]

§. 2. Quicquid ex hujus loci circumstantiis concludi contra Romanistas voluit Dallaeus, nos lubentes largimur. Meram autem (quod fidenter etiam pronuntiat) Baptismi Ceremoniam esse, nullo sanè Ar∣gumento approbavit. Imo cùm ab Apostolorum praxi morem hunc Ecclesiam duxisse affirmet Augusti∣nus, eumque nonnisi in praepositis servare, Apostolos verò non in baptismo, sed ad impetranda prius bapti∣zatis dona Linguarum, hunc ritum adhibuisse notissimum sit, cumque hoc ipso loco Simonem Magum of∣ferentem Apostolis pecuniam, &c. inducat Augustinus, manifestissimum redditur, de manuum impositi∣one, non ut Ceremoniâ ad baptismum attinente, sed ut solenni ritu Ecclesiastico, Episcopis, sub Praeposi∣torum nomine, reservato, locutum esse.

§. 3. Idem statim per baptizatorum Ʋnctionem notasse videtur, de dono Gratiae disserens, quod, inquit, visibili significatur unguento, quo baptizatos ungit Ecclesia. Ex quo cùm, post Spalatensem, Dallaeus chris∣ma baptismi ipsius ritum fuisse statim concludat, interrogetque, Quid enim aliud est, quod ait Ecclesiam baptizatos ungere?] Non videt, quod ut alii videant, perspicillis non indigent, aequè saltem, si non magis commodè, dici Ecclesiam baptizatos ungere, quos peracto baptismo statim ungit, ac quos in ipso linit baptismate.

§. 4. Nec sanè, quod addit Augustinus, Christi in baptismo columbam unctionem nostram praefigurasse.] hoc (ut * 1.175 Dallaeo visum est) certius docet. Nec enim ea sunt Augustini verba [Christi in baptismo colum∣bam] aut, ut Dallaeus statim, in Christum columba in ipso baptismo descendit] sed [quando super eum bap∣tizatum velut columba descendit] nec si fuissent, Augustino credendum erat, cùm nos multò certiùs Evan∣gelista doceat, descensum columbae nullam baptismi partem fuisse, sed baptismum planè secutum esse, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & cùm (inquit) baptizatus esset Jesus, i. e. cùm omnia ad baptismum à Baptistâ peracta essent, statim ex aquâ ascendit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Et ecce (post ascensum ex aquâ, qui, ut dictum est, baptismo succe∣daneus erat) Coeli illi aperti sunt, & vidit spiritum descendentem ut columbam, &c. videantur quae modò ex Optato attulimus.

§. 5. At, inquit Dallaeus, cùm nulli in Ecclesiâ sint non baptizati, omni••ò necesse est baptizatos esse hic 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, eos qui baptizantur] Quasi verò illi qui olim baptismo donati sunt, non sint aequ••, imò magis propriè in Ecclesiâ, quàm ipsi qui jam baptizantur.

§. 6. Alterum Augustini locum ex * 1.176 Bellarmino hic adjungendum curavit vir † 1.177 Doctissimus. m 1.178 Quae∣dam inquit, Sacramenta ore accipimus, quaedam per corpus, quaedam in fronte per signum crucis.] Hic certè ut Eucharistia, quae ore accipitur, à baptismo, qui per totum corpus diffunditur, sic utraque & Eucha∣ristia, & Baptismus, à Consignatione in fronte, i. e. à Confirmatione distinguuntur.

§. 7. Sic & de Baptismo contra Donatistas L. 3. * 1.179 Spiritus autem S. quòd in sola Catholicâ per manus impositionem dari dicitur, &c. Et mox, Neque enim temporalibus & sensibilibus miraculis attestantibus, per manus impositionem, modò datur Spiritus s. sicut antea dabatur ad Commendationem rudis fidei, & Eccle∣siae primordia dilatanda. Quis enim nunc hoc expectat, ut ii quibus manus ad accipiendum Spiritum sanctum imponitur, repente incipiant linguis loqui? sed invisibilitèr & latenter intelligitur per vinculum Pacis eorum cordibus divina charitas inspirata, &c. Vides hanc in Ecclesia, Augustini aevo, celeberrimam Impositio∣nem manuum, sic ab Apostolicâ derivari ut hoc tantùm differat, quod Divinae tunc gratiae Charitas, non dona, ut olim, miraculosa, hoc ritu impetrentur.

§. 8. Dein sic rem omnem concludit, Manus autem impositio non, sic ut baptismus, repeti potest: Quid est enim aliud nisi Oratio super hominem? (ad hanc Sancti Patris normam amussitavit Officium suum Ecclesia nostra, & solâ Oratione, & benedictione paterna rem omnem confecit, omissâ Latinorum recen∣tiori formâ, Signo te Confirmo, &c. Et ita rem, uti spero, gratam Dallaeo fecit.)

§. 9. Quid insuper ejusdem operis L. 5. c. 10. cùm contra Donatistas contendat per peccatorem Sacra∣menta celebrari posse, quomodò, inquit, exaudit Deus homicidam deprecantem, vel super Aquam baptismi, vel super oleum, vel super Eucharistiam, vel super capita eorum quibus manus imponitur?]

§. 10. De Sacramenti voce Dallaeo molestus non sum, eam satis latè aliquando sumi agnoscens: Unum urgeo, aequè à baptismo oleum sejungi, ac ab utrovis Eucharistia, & manuum Impositio, sive in poeni∣tentium receptione, sive in Ordinatione Ministrorum.

§. 11. Sic cum cont. liter. Petiliani, de Sacramento chrismatis loquens, de eo pronuntiat,* 1.180 in genere visibilium signaculorum sacrosanctum esse, sicut ipse Baptismus.

§. 12. Sic & * 1.181 alibi, Manus haereticis correctis imponitur, &, manus autem Impositio si non adhiberetur ab haeresi venienti—quo itidem loco, cum haereticos ex eo probat Ecclesiam non habere, licet baptismum habeant, quia Spiritum sanctum non habent, & tamen baptismum habent, concludetur certè ex Augustini sententiâ, hanc manuum impositionem, quâ Spiritus S. in Ecclesiâ donatur, à baptismo planè divisam esse.

CAP. VIII.

Salviani & Eusebii Emisseni testimonia▪ Prudentii. Innotatus. Conclusio.

§. 1. PRoximo, i. e. quinto, saeculo accensendi Salvianus & Eucherius. * 1.182 Ille inter bona à Deo chri∣stianis assignata, ut sancti baptismatis Gratiam, sic & divini Chrismatis unctionem recenset, quod statim Chrisma Ecclesiasticum nuncupat, post quod qui omnia Dei mandata fecerint, ad capiendum l••boris praemium vocantur ad coelum, ut apud Judaeos lectissimos quosque per Ʋnguentum Regium Deus vocavit in Regnum▪

§. 2. Hic autem, sive Eusebius Emissenus, sive Eucherius Lugdunensis fuerit, in Homiliâ de Pentecoste, multa de hoc Ecclesiae ritu congessit, eumque à descensu Spiritus S. in die Pentecostes deduxit. Quod nunc in confirmandis Neophytis manus impositio tribuit singulis, hoc tunc spiritus sancti descensio in Credentium populo donavit Ʋniversis. Sed quià diximus quod manus Impositio & Confirmatio ei qui jam renatus, qui jam regeneratus in Christo est, conferre aliquid possit, fortè cogitat sibi aliquis, &c. Quid mihi prodest, post mysterium baptismatis, Ministerium confirmantis? &c.] Et statim, ut Imperator quemcunque in militum receperit numerum, non solùm signat receptum, sed etiam armis competentibus instruit pugnaturum, ita in Baptizato Benedictio illa munitio est; Dedisti militem, da etiam ei adjumenta militiae. Et statim, Spiritus sanctus, qui super aquas baptismi salutifero descendit illapsu, in fonte plenitudinem tribuit ad innocentiam, in Confirmatione Gratiam praestat ad augmentum. Et, in Baptismo regeneramur ad vitam, Post baptismum Confirmamur ad pugnam. In baptismo abluimur, post baptismum roberamur. Et Regeneratio per se salvat mox in pace beati saeculi recipiendos; Confirmatio armat & instruit ad agones mundi hujus, & praelia reser∣vandos. Itaque ante Descensionem Spiritus S. Apostoli usque ad negationem deterrentur, post visitationem verò ejus, usque ad Martyrium contemptu mortis armantur.

§. 3. Cumulum augebit Prudentius, Poeta Christianus, Paciano, & Hieronymo suppar; Sic autem ille in Apotheosi,

—Lotus procul absit & unctus.

Et contra Symmachum,

—Lateranas currit ad aedes, Ʋnde sacrum referat regali Chrismate signum.

Et in Hymno nocturno, cum baptismum respiciens, dixisset,

Cultor Dei memento Te Fontis & Lavacri Rorem subiisse sanctum—

Addit statim,

—Et Chrismate innotatum.]

Pro innotatum] Innovatum, fateor, cum vulgatis codicibus (legit* 1.183 Baronius, & sic) legendum conten∣dit Dallaeus: At illud ex conjecturâ tantùm, & ut hypothesi suae rem gratam faciat, cùm si non omnia, certè * 1.184 aliqua Prudentii exemplaria Innotatum legant. Quod autem illi durum & barbarum videbatur, ut & Cassandro insolens, illud ex aliis ejusdem Authoris satis commodè explicabitur. Quod enim hic chrismate innotatum ait, idem planè cum iis, quae unà ex eo * 1.185 Dallaeus deduxit,

Inscripta oleo fronti signacula, per quae Ʋnguentum regale datum est, & chrisma perenne.

Et in Apotheosi de Juliano,

—Ecquis alumnus Chrismatis inscripto signaret tempora signo, &c.

Nempe innotare est signum aut signaculum fronti inscribere, quod cum oleo fieret [† 1.186 Episcopus enim inun∣gens, intincto in chrisma pollice, notam crucis in fronte designabat) is certè chrismate innotari, aequè ac sig∣nari dicebatur.

§. 4. His certè multo plura apposuit Dallaeus, dùm variè contra Aurelium dissereret, de Sacramenti voce (quâ quidem in re litem me illi non movere saepius dixi) & Confirmationem meram baptismi Cere∣moniam esse contenderet, cum tamen ritus istos toto coelo distare, illa ipsa testimonia aequo saltem le∣ctori abundè comprobent, quae ille ad sententiae suae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 studiosè conquisivit.

§. 5. Plura sequiorum saeculorum Testimonia non accumulo, his primaevae Ecclesiae antesignanis hy∣pothesim nostram, integramque Ecclesiae Anglicanae de Confirmatione sententiam satis superque defensam & munitam ratus, quae ab Apostolorum exemplo hunc ritum ad nos derivatum pronuntiat, nec in eo, ut videtur, lucidissimis Patrum suffragiis destituitur.

§. 6. Valeat, floreat Doctissimus Dallaeus, & hanc breviculam Commatis unici, quod illi displicuit, defensionem, eique adjunctam simplicissimi, & Antiquissimi ritus, ut in Ecclesiâ nostrâ constanter re∣tentus est, à primis saeculis derivati descriptionem boni consulat; veritatemque, simul ac antiquae Ecclesiae puritatem, & simplicitatem, non minus aliis, quàm sibi cha••um fuisse, modò tempestivè & sine aliorum opprobrio aut contumeliâ, ea cura geratur, illi molestum non sit.

FINIS.

Notes

• * 1.1

  Pag. 218.
• * 1.2

  Pag. 220.
• * 1.3

  Pag. 162.
• * 1.4

  Pag. 57. Sollicitius.
• * 1.5

  Marcs. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Part 1. Pag. 70.
• * 1.6

  Exam. Theol.
• * 1.7

  1 Joh. 11.22. Ibid. v.18.
• * 1.8

  Ep. Ded, ad Fascicul. con∣trov. 21.
• * 1.9

  Pag. 154.
• * 1.10

  Inter Cypr. Ep. 75.
• * 1.11

  Pag. 155. & Pag. 218.
• * 1.12

  Dall. de confirm. p. 220.
• * 1.13

  Ait ille (Au∣rel.) hoc opus praeter innu∣meras men∣das, &c. Dall. de Confirm. p. 221.
• † 1.14

  De mendis frustra huic invidiam facit Aurelius. Vix enim quic∣quam Patrum à mendis im∣munis est. Dall. Ibid.
• * 1.15

  Blondel. Apol. p. 57. Salm. Appar. ad lib. de Prim.
• † 1.16

  Tom. 1.732.
• * 1.17

  Apol. pro Hieron. p. 168.
• * 1.18

  Pag. 764. D.
• * 1.19

  In Eph. 4.
• * 1.20

  Authorem Ecclesiasticae Hierarchiae.
• * 1.21

  Pag. 220.
• * 1.22

  Pag. 221.
• * 1.23

  Pag. 224. & sequent.
• * 1.24

  Vestrum il∣lud Episcopa∣lis Confirma∣tionis figmen∣tum, de Cons. p. 200.
• * 1.25

  Ep. 72. p. 103.
• † 1.26

  Inter opera Cypriani, Pa∣mel. edit. p. 230.
• a 1.27

  〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. p. 107.
• b 1.28

  to 11. p. 374.
• c 1.29

  Pag. 213.
• d 1.30

  De spir. S. C. 27. to 1. P. 211. A••
• e 1.31

  To. 2. p. 166. G.
• f 1.32

  Schol. in Dial. contra Lucif. 20. p. 44.
• g 1.33

  Orthod. & Lucif. cap. 2. p. 166.
• h 1.34

  Ep. ex Re∣gis, L. 3. Ep. 9.
• i 1.35

  Gemma ani∣mae, L. 3. cap. 106.
• k 1.36

  De Rep. Ec∣cles. l. 5. c. 5. n. 28.
• l 1.37

  Can. 1.
• * 1.38

  Epist. 1. c. 3. concil. to 1. pag. 751.
• * 1.39

  Apol. pro Hier. sent. p. 148.
• * 1.40

  Cap. 16.
• * 1.41

  In Psal. 26.
• * 1.42

  C. 22.39.
• * 1.43

  Can. 2.
• * 1.44

  In Silvest.
• † 1.45

  P. 239.
• * 1.46

  Ibid.
• * 1.47

  P. 50.51.
• a 1.48

  P. 239.
• b 1.49

  In Sylvester.
• c 1.50

  Concil. t. 1. p. 314.
• d 1.51

  P. 240.
• e 1.52

  Ibid.
• f 1.53

  Can. 20.
• g 1.54

  De Confirm. pag. 270.
• * 1.55

  Concil. to. 1. p. 237. c.
• * 1.56

  Euch. per Goar. p. 334.
• * 1.57

  P. 343.
• * 1.58

  De vit. Con∣stan. l. 4.
• * 1.59

  Edit. Mor. p. 116.
• * 1.60

  P. 117.
• * 1.61

  P. 118.
• * 1.62

  Ibid.
• * 1.63

  lib. 2. c. 26.
• * 1.64

  Not. in Eu∣chol. p. 348. Not. 8.
• * 1.65

  Act. 16.
• * 1.66

  Can. 77.
• * 1.67

  Vid. Not. 2. in Can. p. 244. E. ex Gratia.
• * 1.68

  Can. 38. Concil. ib. p. 235. c.
• * 1.69

  Pag. 1.2.
• * 1.70

  In Con. Lao∣dicen. 48.
• * 1.71

  Exam. 2. part. p. 320.
• † 1.72

  De Sacr. Conc. firm. c. 1.
• * 1.73

  Consult. c. 9. Confirm.
• * 1.74

  Via ad pa∣cem. p. 291.
• * 1.75

  Via ad pa∣cem. p. 291.
• * 1.76

  〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, to. 4. pag. 714. l. 9.
• † 1.77

  Ibid. l. 10.
• * 1.78

  L. 28.
• * 1.79

  Ep. 73.
• * 1.80

  De Bapt. Con. Don. l. 3. c. 19.
• * 1.81

  Edit. Morel. p. 526.
• * 1.82

  Ep. 70.
• * 1.83

  Ep. 72.
• * 1.84

  De Repub. Eccles. l. 5. c. 5. n. 21.
• † 1.85

  De Conf. p. 102.
• a 1.86

  T. 1. p. 1002.
• * 1.87

  P. 203.
• * 1.88

  To. 1. p. 646. Orat. 40.
• * 1.89

  P. 109.
• * 1.90

  P. 638. D.
• * 1.91

  Const. l. 3. c. 16.
• * 1.92

  C. 44.
• † 1.93

  C. 44.
• † 1.94

  Cap. 17.
• * 1.95

  Sic & l. 7. c. 44. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Mortem in cruce, cujus imaginem de∣dit baptis∣mum.
• * 1.96

  P. 189.
• † 1.97

  Can. 48.
• * 1.98

  P. 191.
• * 1.99

  〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. in fine.
• * 1.100

  Cap. 2. Sec. 2. §. 10.
• * 1.101

  De Eccl. Hier. c. 2. p. 117.
• * 1.102

  〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Maxim. Sch. l. p. 7.
• * 1.103

  P. 129.
• * 1.104

  P. 82.
• * 1.105

  P. 176.
• * 1.106

  P. 208.
• * 1.107

  P. 177.
• * 1.108

  P. 207.
• * 1.109

  P. 151.
• * 1.110

  P. 151.
• * 1.111

  P. 160.
• * 1.112

  P. 177.
• * 1.113

  〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.
• * 1.114

  L. 6. c. 3.
• * 1.115

  P. 139.
• * 1.116

  Ibid.
• * 1.117

  P. 214.
• * 1.118

  Apol. Hier. p. 147.
• * 1.119

  Cap. de die Sabb. S. Pasch.
• * 1.120

  Schol. ad Hymn. Eccles. p. 218.
• * 1.121

  Vid. Dall▪ p. 175.
• * 1.122

  P. 1••7.
• * 1.123

  P. 399. D▪
• * 1.124

  P. 239.
• * 1.125

  Co••cil. ••. 4. p. 16••.
• * 1.126

  Ep. 74. p. 111.
• * 1.127

  P. 179.
• * 1.128

  Respon. ad Germ. c. 7.
• * 1.129

  Lib. 1. c. 18.
• † 1.130

  P. 106. C.
• a 1.131

  P. 108. B.
• * 1.132

  Ibid.
• * 1.133

  Ibid. ••
• * 1.134

  Vid. Clem▪ Alex. str. l. ••▪
• * 1.135

  P. 77. ••▪
• * 1.136

  P. 129.
• * 1.137

  Dandi habet jus summus sa∣cerdos, qui Episcopus est, c. 17.
• † 1.138

  De hinc Presbyteri, & Diaconi, non tamen sine E∣piscopi autho∣ritate. Ib.
• * 1.139

  Consult. de pac. c. 9. de Confir.
• * 1.140

  Decret. par. 3▪ Dist. 5. c. 6. & 7.
• * 1.141

  De Baptis. l. 3. c. 19.
• * 1.142

  P. 155.
• * 1.143

  P. 239.
• * 1.144

  P. 3. Col. 2.
• * 1.145

  P. 246.
• * 1.146

  Edit. Ca∣saub. p. 122.
• * 1.147

  Aug. l. 11. con. Petil. c. 103. & l. 3. c. 33.
• † 1.148

  Aug. cont. Crescon. l. 11. c. 24.
• * 1.149

  P. 191.
• * 1.150

  P. 193.
• * 1.151

  P. 194.
• * 1.152

  De Rep. Eccl. l. 5. c. 5.
• † 1.153

  Numb. 18.
• * 1.154

  P. 246.
• * 1.155

  P. 246.
• * 1.156

  P. 246.
• * 1.157

  Ibid.
• * 1.158

  L. 7. p. 193.
• * 1.159

  P. 247.
• * 1.160

  De Rep. Eccl. l. 5. c. 5. ••. 17.
• * 1.161

  De Confirm. p. 248.
• * 1.162

  P. 248.
• * 1.163

  P. 249.
• * 1.164

  P. 250.
• * 1.165

  P. 250.
• * 1.166

  Orthod. p. 130.
• * 1.167

  To. 2. c. 4. p. 166.
• * 1.168

  Cap. 7.
• * 1.169

  De Rep. Eccl. l. 5. c. 5. num. 28.
• * 1.170

  P. 262.
• * 1.171

  De Rep. Eccl. l. 5. c. 5. n. 19.
• * 1.172

  P. 267.
• * 1.173

  C. 2.
• * 1.174

  L. 15. c. 26.
• * 1.175

  P. 293.
• * 1.176

  De Con••. c. 8.
• † 1.177

  P. 294.
• m 1.178

  In Psal. 141.
• * 1.179

  Cap. 16.
• * 1.180

  L. 11. c. 104.
• * 1.181

  Cont. Donat. l. 5. c. 23.
• * 1.182

  De Guber∣nat. Dei▪ l. 3. p. 68.
• * 1.183

  Ann. 35.16.
• * 1.184

  Vid. G. Cassan. Schol▪ ad Hym. p. 220.
• * 1.185

  P. 268▪
• † 1.186

  Cassande•• ibid.