Actes and monuments of matters most speciall and memorable, happenyng in the Church. [vol. 2, part 2] with an vniuersall history of the same, wherein is set forth at large the whole race and course of the Church, from the primitiue age to these latter tymes of ours, with the bloudy times, horrible troubles, and great persecutions agaynst the true martyrs of Christ, sought and wrought as well by heathen emperours, as nowe lately practised by Romish prelates, especially in this realme of England and Scotland. Newly reuised and recognised, partly also augmented, and now the fourth time agayne published and recommended to the studious reader, by the author (through the helpe of Christ our Lord) Iohn Foxe, which desireth thee good reader to helpe him with thy prayer.

The sentence of condemnation against M. Bucer, and Paulus Phagius.

NOs Cutbertus Dei & Apostolicae sedis gratia Episcopus Ce∣strensis, Nicolaus Ormanetus, Archiepiscop. plebis Bodo∣loni Veronen. diocesis infra scripti,* 1.1 Reuerendi Domini Cardi∣nalis & Legati auditor, Thomas Watson Decanus Dunelmens. & Henricus Cole, Praepositus Collegij Etonens. ad Vniuersita∣tem studij generalis oppidi Cantabrigien. Elien. dioces. visitand. Necnon ad in quibuscunque causis in eodem oppido Cantabri∣giae, & locis ei adiacen. commorantes personas, motis, & mo∣uendis, inquirendum & quomodolibet procedendum, & expres∣se ad eorum, qui in haeresi decesserint, memoriam damnandum, per literas illustris. ac Reuerendis. in Christo patris, D. Reginaldi Mariae in Cosmedin, S. Romanae Ecclesiae Presbyteri Cardinalis Poli nuncupati, sanctis. Domini nostri Papae & sedis Apostolicae ad Serenis. Philippum ac Serenis. Mariam Angliae Regem & regi nā & vniuersū Angliae regnū de latere Legati, Commissarij, siue delegati specialiter deputati, & ad huiusmodi peragendum suffi∣cienti facultate muniti, saluatoris & Domini nostri Iesu Christi nomine inuocato, pro tribunali seden. & solum Deum qui iustus est Dominus prae oculis habentes, per hanc nostram diffinitiuam sententiam, quam de sacrae Theologiae, & Iurisperitorum consi∣lio erimus, in his scriptis, in causa & causis, quae coram nobis in∣ter Vicecancellarium & Vniuersitatem Cantabrigien. denunci∣atores ex vna, & iniquitatis filios q••ondam Martinum Bucerum & Paulum Phagium, natione Germanos, & in hoc oppido olim commorantes & decedentes, reos denunciatos de & super cri∣mine haeresis notorie per eos, dum vixerint, incurso, rebusque a∣lijs in actis causae & causarum huiusmodi latius deductis, ex al∣tera, partibus, in prima versae fuerunt & vertuntur instantia, pronunciamus, sententiamus, decernimus, & declaramus prae∣dictos.

Martinum quidem Bucerum contra regulas & dogmata san∣ctorum patrum, necnon Apostolicas Romanae Ecclesiae,* 1.2 & sacro∣rum conciliorum traditiones, Christianaeque religionis, hacte∣nus in Ecclesia consuetos ritus ac processus (qui singulis annis die coenae domini per Romanos Pontifices celebrari & legi con∣sueuerunt, in quibus, inter alia, Wickleffistae, & Lutherani, & om∣nes alij haeretici damnati, & an athematizati fuerunt) de Sacra∣mentis Ecclesiae, praesertim circa illorum numerum, aliter quam sancta mater Ecclesia praedicat & obseruat, sentiendo, & docen∣do, ac sanctae sedis Apostolicae, & summi Pontificis primatum, & authoritatem negando, & publicè damnando, & praesertim hunc articulum.

Quod Ecclesia erret in fide & moribus.

Hic in publicis commitijs expressè defendendo, & illum ve∣rum esse definiendo, & determinando, ac multa alia tam per dam natae memoriae Iohannem Wickleffe & id maxime.

Omnia fato & absoluta necessitate fieri.

Et per Martinum Lutherum & alios haeresiarchas proposita & damnata, quam à se etiam inuenta & fabricata, falsa & haere∣tica dogmata credendo, & sequēdo, ac desuper etiam libros scri∣bendo & imprimi faciendo, impressosq́ue publicando in illisq́ue scripta etiam hic publicè legendo, & in publicis disputationibus defendendo, ac in pertinacione & obstinatione huiusmodi per∣manendo, & decedendo, notorium non solum haereticum, sed haeresiarcham.

Paulum verò Phagium, qui praeter alia, quae haeresim sapi∣unt,

ab eo in suis scriptis prolata, impiae memoriae Iohannē Oe∣colampadium, ac Martinum Bucerum praedictum, necnon Phi∣lippum Melancthonem, & Iohannem Brentium, notorios & in∣signes haeresiarchas, & eorum doctrinam, & in eius scriptis im∣pressis & vulgo aeditis,* 1.3 non solum probando, sed summis laudi∣bus attollendo, se non solum haereticis fauere, sed eorum falsis dogmatibus assentire, & ea credere, & probare: ad eaque credē∣da,* 1.4 alios inducere, niti manifeste se ostendit, & hic pro haeretico communiter & notoriè habitus & reputatus, in huiusmodi erro∣re impaenitens decessit, non solum haereticorum fautorem, sed haere••icum fuisse, nec non eosdem Martinum Bucerum, & Pau∣lum Phagiū excommunicationis & anathematis, ac alias quas∣cunque contra huiusmodi personas, tam de iure communi, quàm per literas, processum, praedictorum statutas sententias, censuras & poenas damnabiliter incidisse & incurrisse: & eorum memo∣riam condemnandam esse, & condemnamus, ac eorum corpora & ossa quae hoc tempore perniciosissimi schismatis, & aliarum haeresium, in hoc regno vigentium, Ecclesiasticae fuerunt teme∣re tradita sepulturae▪ quatenus ab alijs fidelium corporibus, & ossibus discerni possunt iuxta canonicas sanctiones, exhuman∣da, & procul ab Ecclesia proijcienda, & exhumari & proijci mā∣damus, & eorum libros ac Scripturas, si quae hic reperiantur, pub¦licè comburen. & comburi praecipimus: ac eosdem libros & Scriptu••as quibuscunque, tam huius vniuersitatis, quàm oppi∣di, & locorum eis adiacentium, personis, sub poenis, tam ex iure communi, quàm literis processuum praedictorum, seu quomodo libet alias contra haben. & legen. libros haereticos statutis, in∣terdicimus.

After the sentence thus read, the Byshop commaun∣ded their bodies to be digged out of their graues, and be∣yng disgraded from holy orders, deliuered them into the handes of the secular power. For it was not lawfull for such innocent persons as they were, abhorryng from all bloudshed, and detestyng all desire of murder, to put any man to death.

Notes

• * 1.1

  The Sen∣tence of condemna∣tion agaynst Martin Bu∣cer, and Paulus Phagius.
• * 1.2

  Agaynst Martyn Bucer.
• * 1.3

  Agaynst Pa••lus Phagius
• * 1.4

  Paulus Phagius 〈…〉〈…〉 Oe∣••••lampadi∣•••• Bucer, Mela••cthō, 〈…〉〈…〉.