Synopsis communium locorum præcipue ad mores spectantium ex poetis Latinis tum antiquioribus tum recentioribus collecta et in capita curique propria digesta : in usum puerorum qui in scholis grammaticis poetarum latinorum tum lectione tum imitatione prima faciunt Tyrocinia.

SYNOPSIS Communium Locorum, Ex Poetis Latinis COLLECTA, &c.

CAP. I.

Vigilantis vota dormientis somnia.

a 1.1 S Omnia fallaci ludunt temeraria nocte, Et pavidas mentes falsa timere jubent. b 1.2 Et quam te fusco somnus velavit amictu, Vanum nocturnis fallit imaginibus. c 1.3 Omnia quae sensu volvuntur vota diurno, Pectore sopito, reddit amica quies: Venator defessa toro cum membra reponit, Mens tamen ad sylvas, & sua lustra redit. Judicibus lites, aurigae somnia currus, Vanaque nocturnis meta1 1.4 cavetur equis. Furto gaudet amans; permutat navita merces; Et vigil elapsas quaerit avarus opes. Blandaque largitur frustra sitientibus aegris Irriguus gelido pocula sonte sopor.

Vatem Musarum studium sub nocte silenti Artibus assuetis sollicitare solet.

d 1.5 Somnia quae mentes ludunt vigilantibus umbris, Non2 1.6 delubra Deûm, nec ab aethere Numina mittunt, Sed sibi quisque facit; nam cum prostrata sopore Urget membra quies; & mens sine pondere ludit; Quicquid luce fuit, tenebris agit; oppida bello Qui quatit, & flammis miserandas saevit in urbes, Tela videt, versasque acies, & funera regum; Atque exundantes perfuso sanguine campos. Qui causas orare solent, legesque, forumque, Et pavido cernunt inclusum corde tribunal. Condit avarus opes, defossumque invenit aurum; Venator saltus canibus quatit; eripit undis Aut premit eversam periturus navita puppim. Scribit amatori meretrix, dat adultera munus, Et canis in somnis leporis vestigia latrat. e 1.7 Somnia ne cures; nam mens humana, quod optat Cum vigilat, sperans, per somnum cernit id ipsum. Somnia nam curas referunt nocturna diurnas.

f 1.8 Quaecumque mentis agitat infestus vigor, Ea per quietem sacer & arcanus refert Veloxque sensus.—

CAP. II.

Corruptio optimi fit pessima.

a 1.9 QUàntum1 1.10 relligio potuit suadere malorum? b 1.11 Nil prodest, quod non laedere possit idem. Igne quid utilius? siquis tamen urere tecta Comparat, audaces instruit igne manus. c 1.12 Terra salutiferas herbas, eademque nocentes Nutrit; & urticae proxima saepè rosa est. d 1.13 Eripit interdum, modo dat medicina salutem, Quaeque juvat monstrat, quaeque sit herba nocens. Et latro, & cautus praecingitur ense viator; Ille sed insidias, hic sibi portat opem. Discitur, innocuas ut agat, facundia, causas; Protegit haec sontes, immeritosque premit. e 1.14 Quodcumque2 1.15 attigerit, (si3 1.16 qua est studiosa sinistri) Ad vitium mores instruit4 1.17 inde suos. f 1.18 Nil igitur matrona legat, quia carmine ab omni Ad delinquendum doctior esse potest? g 1.19 Omnia perversas possunt corrumpere mentes. Sunt tamen illa suis omnia5 1.20 tuta locis.

CAP. III.

Poetarum laus perennis.

CArmina morte carent, vatum inclyta fama perennis, a 1.21 Non solet ingeniis summa nocere dies. b 1.22 Nam neque Pyramidum sumptus ad sydera ducti, Nec Jovis Elaei coelum imitata1 1.23 domus, Nec2 1.24 Mausolei dives fortuna sepulchri, Mortis ab extremâ conditione vacat: Aut illis flamma, aut imber subducet honores, Annorum aut ictu pondere victa cadunt: At non ingenio quaesitum nomen ab aevo Excidet, ingenio stat sine morte decus. c 1.25 Casibus hoc nullis, annis delebile nullis, Vivet;3 1.26 Apellaeum cum morietur opus. d 1.27 Lector, opes4 1.28 nostrae, quem cum mihi Roma dedisset, Nil tibi quod demus, majus habemus, ait. Pigra per hunc fugies ingratae flumina5 1.29 Lethes; Et meliore tui parte superstes eris. Marmora6 1.30 Messalae findit caprificus; & audax Dimidios7 1.31 Crispi8 1.32 mulio ridet equos. At nec furta nocent chartis, nec saecula praesunt, Solaque non norûnt haec monumenta mori. e 1.33 Haec9 1.34 urbem circa, stulti monumenta laboris, Quasque vides moles,10 1.35 Appia, marmoreas, Pyramidasque ausas vicinum attingere coelum, Pyramidas, medio quas fugit umbra die,

Et Mausoleum, miserae solatia mortis, Intulit aeternum quo11 1.36 Cleopatra12 1.37 virum, Concutiet sternetque dies; quoque altius exstat Quodque opus, hoc illud carpet edetque magis. Carmina sola carent fato, mortemque repellant, Carminibus vives semper, Homere, tuis.

CAP. IV.

Vina venusque nocent.

a 1.38 NEc Veneris, nec tu vini capiaris amore, Nam parili exitio vina Venusque nocent. Ut Venus enervat vires, sic copia Bacchi Et tentat gressus, debilitatque pedes. Multos caecus Amor cogit secreta fateri, Arcanum demens detegit ebrietas. Bellum saepe parit ferus exitiale Cupido, Saepe manus itidem Bacchus ad arma vocat. Perdidit horrendo Trojam Venus improba bello, Et1 1.39 Lapithas bello perdis,2 1.40 Iacche, gravi. Deniquè cum mentes hominum furiârit uterque, Et pudor, & probitas, & metus omnis abest;

Compedibus Venerem, vinclis constringe2 1.41 Lyaeum; Nè te muneribus laedat uterque suis. Vina sitim sedent, natis Venus alma creandis Serviat, hos fines transiluisse nocet. b 1.42 Turpis amor, vinumque, nihil tolerabile suadent, Nempe pudore vacat2 1.43 Liber, Amorque metu. c 1.44 Ah pereat, quicumque meracas repperit uvas, Corrupitque bonas nectare primus aquas. 3 1.45 Icare,4 1.46 Cecropiss merito jugulate colonis, Pampineus nôsti quam sit amarus odor. Tu quoque, ô Eurytion, vino, Centaure, peristi; Nec non Ismario tu,5 1.47 Polypheme, mero. Vino forma perit, vino corrumpitur aetas▪ Vino saepè suum nescit amica virum. d 1.48 Certa tibi à nobis dabitur mensura bibendi; Officium praestent mensque, pedesque, suum.

CAP. V.

Vtendum est aetate.

a 1.49 TEmpora labuntur, tacitisque senescimus annis, Et fugiunt, fraeno non remorante, dies. b 1.50 Utendum est aetate; cito pede praeterit aetas, Quàm cuperes votis hunc revocare diem. c 1.51 At tu dum primi floret tibi temporis aetas Utere; non tardo labitur illa pede. d 1.52 Venturae memores jam nunc estote senectae▪ Sic nullum vobis tempus abibit iners. Dum licet, & veros etiam nunc editis annos, Discite; eunt anni more fluentis aquae. Nec, quae praeteriit, iterum revocabitur unda, Nec, quae praeteriit, hora redire potest. e 1.53 Ah si tardus eris, errabis; transiet aetas: Quàm cito non segnis it remeatque dies! Quàm cito purpureos deperdit terra colores! Quàm cito purpureas1 1.54 populus ante comas. f 1.55 Vidi jam juvenem, premeret cum serior aetas, Maerentem stultos praeteriisse dies. g 1.56 Dum vires annique sinunt, tolerate laborem, Jam veniet tacito curva senecta pede. Aut mare remigiis, aut vomere findite terras, Aut fera belligeras addite in arma manus.

h 1.57 Dum vernat sanguis, dum rugis integer annus, Utere, ne quis eat absque labore dies.

i 1.58 Festinat rapido cursu decurrere velox Flosculus angustae, miseraeque brevissima vitae Portio; dum bibimus, dum serta, unguenta, puellas Poscimus;2 1.59 obrepit non intellecta senectus. k 1.60 Tunc3 1.61 crassos transisse dies, lucemque4 1.62 palustrem, Et sibi jam seri vitam ingemuêre relictam. l 1.63 Invigilate viri; subito nam tempora gressu Diffugiunt, nulloque sono convertitur annus. m 1.64 Labitur occultè fallitque volatilis aetas, Et nihil est annis velocius.— —n 1.65 Currit mortalibus aevum; Nec nasci bis posse datur; quis5 1.66 luce supremâ Dimisisse bonas sero non ingemit horas?

CAP. VI.

Foelicium multi comites, infoelicium nulli.

a 1.67 DOnec eris foelix, multos numerabis amicos; Tempora si fuerint nubila, solus eris. Aspicis, ut veniant ad candida tecta columbae? Accipiet nullas sordida turris aves. Horrea formicae tendunt ad inania nunquàm, Nullus ad amissas ibit amicus opes. Utque comes, radios per Solis euntibus umbra est; Cum latet hic pressus nubibus, illa fugit; Mobile sic sequitur Fortunae lumina vulgus, Quae simul inductâ nube teguntur, abit. b 1.68 Diligitur nemo, nisi cui Fortuna secunda est; Quae simul intonuit, proxima quaeque fugat. En1 1.69 ego non paucis quondam munitus amicis, Dum flavit velis2 1.70 aura secunda meis; Ut fera nimboso tumuerunt aequora vento; In mediis, lacerâ puppe, relinquor aquis. c 1.71 Dum juvat & vultu ridet Fortuna sereno, 3 1.72 Indelibatas cuncta sequuntur opes; At simul4 1.73 intonuit, fugiunt; nec noscitur ulli, Agminibus comitum qui modo cinctus erat. d 1.74 Vix duo tresve mihi de tot superestis amici▪ Caetera Fortunae,5 1.75 non mea, turba fuit.

CAP. VII.

Nemo clarus, nisi qui bonus.

a 1.76 CLarus, nominibus qui cum generosus avitis, Exsuperat morum nobilitate genus: Cujus inest animo patrii candoris imago, Non scutum Insigni cujus inane micat. b 1.77 Nam genus, & proavos, & quae non fecimus ipsi, Majorum & titulos, vix ea nostra voco. c 1.78 Si modo nec census, nec clarum nomen avorum, Sed probitas magnos ingeniumque facit: d 1.79 Magnus, qui clarum nomen virtutibus implet, Nec sinit ingenium nobilitate1 1.80 premi. e 1.81 Sit licet & titulus plenis tibi fructibus ingens, Ipsa tamen virtus ordine major erit. f 1.82 Forma vigorque animi (quamvis de plebe2 1.83 videbar,) Indicium tectae nobilitatis erant.

g 1.84 Tota licet veteres exornant undique3 1.85 cerae Atria; Nobilitas sola est atque unica virtus.

h 1.86 Non vetera patriae jura4 1.87 possideo domus Ignavus haeres: nobiles non sunt mihi Avi, nec altis inclytum titulis genus:

Sed clara virtus; qui genus jactat suum, Aliena laudat.—

Vide Juven. Satyr. 8. totam.

CAP. VIII.

Tam deest avaro quod habet, quàm quod non habet.

a 1.88 QUid mihi divitiae; quarum si demseris usum, Quamvis largus opum, sempèr egenus ero? Immo etiam poena est partis incumbere rebus, Quas cum possideas, est violare nefas. Non aliter sitiens vicinas Tantalus undas Captat, & appositis abstinet ora cibis. Efficior custos rerum magis ipse mearum, Conservans aliis, quae periere mihi. Sicut in auricomis pendentia plurimus1 1.89 hortis Pervigil observat non sua poma Draco. Hinc me sollicitum torquent super omnia curae, Hinc requies animo non datur ulla meo: Queis uti nequeo, sempèr retinere laboro, Et retinens, semper nil tenuisse puto. Non bibit inter aquas, poma aut pendentia carpit Tantalus infoelix, quem sua vota premunt:

Divitis haec magni facies erit,b 1.90 omnia cernens Qui timet, & sicco concoquit ore famem. c 1.91 Quid mihi fortunae tantum, quid regna sine usu? Quid nisi possedi dives avarus opes? Sic aret mediis taciti2 1.92 vulgator in undis, Pomaque, quae nullo tempore tangat, habet.

d 1.93 Tantalus à labris sitiens fugientia captat Flumina, quid3 1.94 rides? mutato nomine, de te Fabula narratur: congestis undique saccis Indormis inhians; & tanquam parcere sacris Cogeris; aut pictis tanquam gaudere tabellis. Nescis quo valeat nummus? quem praebeat usum? —e 1.95 Avaros scilicet urit Defectus miseri metus, & miser ardor habendi, Atque ita & inter opes inopes, quasi Tantalus ille, Inter aquas sitiunt, nec habent quod habere videntur.

f 1.96 Contemptae4 1.97 dominus spendidior rei, Quam si, quicquid arat non piger5 1.98 Appulus, Occultare meis dicerer horreis; Magnas inter opes inops▪

CAP. IX.

Mors grata miseris.

a 1.99 NOn mihi mors gravis est, posituro morte dolores, Mors cita solliciti meta laboris erit. b 1.100 Morte mori melius, quàm vitam ducere mortis; Et sensus membris sic sepelire suis. c 1.101 Felicem Nioben, quamvis tot funera vidit! Quae posuit sensum, saxea facta, mali. Vivimus, ut sensu nunquam careamus amaro, Et gravior longâ fit mea poena morâ. Sic inconsumptum2 1.102 Tityi, semperque renascens, Non perit, ut possit saepe perire, jecur. Me puta velle mori, & moriendo perdere sensus, d 1.103 Gaudeo finitis tot mihi morte malis. e 1.104 O duram1 1.105 Lachesin! quae tam grave sydus habenti Fila dedit vitae non breviora meae. f 1.106 Non letum timeo, genus est miserabile leti, Demite naufragium mors mihi munus erit. g 1.107 Dii, quos3 1.108 experior nimium constanter iniquos, (Ah praecepisset mors properata fugam!) Exstimulate precor cessantia fata; meique Interitûs clausas esse vetate fores. h 1.109 Lux mea4 1.110 tecum abiit; tenebris exanguis obortis Succiduo dicor procubuisse genu. Vix socer Iphiclus, vix me grandaevus Acastus, Vix mater gelidâ moesta refecit aquâ.

Officium fecere pium, sed inutile nobis, Indignor miserae non licuisse mori. i 1.111 Una tamen spes est quae me soletur in istis, Haec fore morte meâ non diuturna mala.

k 1.112 Quam nocet esse Deum? praeclusaque janua lethi Aeternum nostros luctus extendit in aevum. Nec finire licet tantos mihi morte dolores.

CAP. X.

Sua cuique est patria dulcis.

a 1.113 NEscio quâ natale solum dulcedine captos Ducit, & immemores non sinit esse sui. Quid melius Româ? Scythico quid frigore pejus? Huc tamen ex illâ barbarus urbe fugit. Cum bene sit clausae caveâ1 1.114 Pandione natae, Nititur in sylvas illa redire suas. Assuetos tauri saltus, assueta Leones (Nec feritas illos impedit) arva petunt. b 1.115 Sic omnes patriae dulci tanguntur amore, Quâ misere amissâ gaudia nulla placent. c 1.116 En fugiunt ut bruta novos animalia campos, Et repetunt celeres pascua nota greges.

Sub quâ decubuit requiescens diligit umbram Taurus, & amissum quaerit ovile pecus. Dulcius in solitis cantat1 1.117 Philomela rubetis, Estque suum rapidis dulce cubile feris. d 1.118 Non dubia est2 1.119 Ithaci prudentia; sed tamen optat Fumum de patriis posse videre focis.

e 1.120 Dulcis amor patriae3 1.121 ratione potentior omni. f 1.122 Est aliquid patriis vicinum finibus esse.

CAP. XI.

Nulla potentia longa est.

a 1.123 OMnia sunt hominum tenui pendentia1 1.124 filo, Et subito casu quae valuere ruunt. b 1.125 Nam dat opes cuicunque libet fortuna, rapitque, Irus & est subito, qui modo Croesus erat. Divitis audita est cui non opulentia Croesi? Nempe tamen vitam captus ab2 1.126 hoste tulit. Ille3 1.127 Syracosiâ modo formidatus in urbe, Vix humili duram reppulit arte famem. Quid fuerat4 1.128 Magno majus? tamen ipse rogavit Submissâ fugiens voce clientis opem. Ille5 1.129 Jugurthino clarus Cimbroque tumultu, Quo victrix toties Consule Roma fuit;

In coeno latuit Marius, cannâque palustri, Pertulit & tanto multa pudenda viro. Ludit in humanis divina potentia rebus, Et certam praesens vix habet hora fidem. c 1.130 Qui modo sublimes rerum tractabat habenas 6 1.131 Patricius, rursum verbera nota timet; Culmine dejectum vitae fortuna priori Reddidit, insano jam satiata joco.

d 1.132 Quem dies vidit veniens superbum, Hunc dies vidit fugiens jacentem; Nemo confidat nimium secundis, Nemo desperet meliora lapsis: Miscet haec illis, prohibetque Clotho Stare fortunam: rotat omne fatum. Nemo tàm Divos habuit faventes, Crastinum ut possit sibi polliceri. Res Deus nostras celeri citatas Turbine versat.—

CAP. XII.

Vera amicitia adversis probatur.

a 1.133 CUm Deus intonuit, non se subducere nimbo, Id demum pietas, id socialis amor. b 1.134 Scilicet ut fulvum spectatur in ignibus aurum, Tempore sic duro est inspicienda fides. Prospera si navis vento ferretur amico, Ignoraretur forsitan1 1.135 ista fides. Thesea Pirithoüs non tam sensisset amicum, Si non infernas vivus adîsset aquas. Ut foret exemplum veri Phocaeus amoris, Fecerunt2 1.136 Furiae, tristis Oreste, tuae. Si non Euryalus Rutulos cecidisset in hostes; Hyrtacidae Niso gloria nulla foret. Dum juvat, & vultu ridet fortuna sereno, Indelibatas cuncta sequuntur opes. At simul intonuit, fugiunt; neque noscitur ulli, Agminibus comitum qui modo cinctus erat.

c 1.137 Magnum utique, in magnis rebus, populis{que} virisque, Adversis servare fidem— Dum trepidae res, & medicinam vulnera poscant. Is locus officio; cum cessant prospera, cumque Dura ad opem fortuna vocat; nam laeta sovere Haudquaquam magni est animi decus.—

d 1.138 Poscant fidem secunda, at adversa exigunt.

CAP. XIII.

Magnanimi faciles ad ignoscendum.

a 1.139 QUo quisque est major, magis est placabilis irae, Et faciles motus mens generosa capit. Corpora magnanimo satis est prostrâsse leoni, Pugna suum finem, cum jacet hostis, habet. At lupus, & turpes instant morientibus ursi, Et quaecunque minor nobilitate fera est. Majus apud Trojam forti quid habemus Achille? 1 1.140 Dardanii lachrymas non tulit ille senis. Quae2 1.141 ducis Aemathii fuerat clementia,3 1.142 Poros, Praeclarique docent funeris exequiae.

Crede mihi, pulchrum vitam donare minori; b 1.143 Manibus Hectoreis atrox ignovit Achilles. Reddidit Alcides Priamo, quas coeperat, arces. Pellaeum2 1.144 juvenem Regum flexêre ruinae. 4 1.145 Darium famulis manibus doluisse peremptum Fertur; & ingenti solatus fata sepulchro; Tradita captivo spatiosior India3 1.146 Poro. Conditor hic patriae; sic hostibus ille pepercit. —c 1.147 Nempe minuti Semper & infirmi est animi, exiguique, voluptas Ultio; continuò sic collige, quod vindictâ Nemo magis gaudet quam foemina.—

CAP. XIV.

Mors certa, tempus incertum.

a 1.148 OMnibus est eadem leti via, non tamen unus Est vitae cunctis exitiique modus. Hâc pueri, atque senes pariter, juvenesque ferentur, Hâc par divitibus pauper egenus erit. b 1.149 At vos incertam mortales funeris horam Quaeritis, & quâ sit mors aditura viâ. c 1.150 Fata manent omnes; omnes expectat avarus 1 1.151 Portitor, & turbae vix satis una ratis. Tendimus huc omnes, metam properamus ad unam, Omnia sub leges mors vocat atra suas. d 1.152 Quàm rigidum jus est, & inevitabile fati! Stant rata non ullâ2 1.153 fila movenda manu. e 1.154 Sed tamen huc omnes, huc primus, & ultimus ordo; Est mala fed cunctis ista terenda via. f 1.155 Quis furor est atram bellis arcessere mortem? Imminet, & tacito clam venit illa pede.

g 1.156 Quod quisque vitet, nunquam homini satis Cautum est in horas: Navita3 1.157 Bosphorum 4 1.158 Poenus perhorrescit; neque ultra Caeca timet aliunde fata.

Miles sagittas, & celerem fugam 5 1.159 Parthi, catenas Parthus, &6 1.160 Italûm Robur; sed improvisa lethi Vis rapuit, rapietque gentes.

CAP. XV.

Mori praestat, quam Gloriae superesse.

a 1.161 HEu! quantum distant à morte silentia vitae? Ipse mori mallem quam sepelire decus. b 1.162 Dura senecta fuit1 1.163 Manlî; qui2 1.164 Gallica quondam A3 1.165 Capitolino reppulit arma Jove. Quam bene (Dii magni!) pugnâ cecidisset in illâ, Defensor solii, Jupiter alte, tui. Vixit, ut occideret damnatus4 1.166 crimine regni; Hunc illi titulum longa senecta dedit. c 1.167 Nonne fuit melius me tali tempore fungi, Quo nulli merito despiciendus eram. Quàm, postquam periit quicquid fuit antè decoris, Extinctum meritis vivere criminibus. d 1.168 Tunc quae dispensant mortalia fila5 1.169 sorores, Debuerant fusos evoluisse meos, Cum potui Medea mori bene; quicquid ab illo Produxi vitae tempore, poena fuit.

e 1.170 Exilium, & carcer,6 1.171 Minturnarumque paludes, Et mendicatus victâ Carthagine panis, 7 1.172 Hinc causas habuêre; quid illo cive tulisset Natura in terris, quid Roma beatius unquam; Si circumducto captivorum agmine, & omni Bellorum pompâ, animam exhalâsset8 1.173 opimam, Cum de9 1.174 Teutonico vellet descendere curru?

CAP. XVI.

Misericordia regibus ornamento.

a 1.175 SIt piger ad poenas Princeps, ad praemia velox; Quique dolet, quoties cogitur esse ferox. Qui vincit semper, victis ut parcere possit; Claudit & aeternâ civica bella1 1.176 serâ. Multa metu poenae, poenâ qui pauca coercet; Et jacit invitâ2 1.177 fulmina rara manu. b 1.178 Aspice magnanimi mitissima Caesaris arma, Quâ vicit, victos protegit ille manu. c 1.179 Hectora3 1.180 donavit Priamo prece motus Achilles, Flectitur iratus voce rogante Deus. d 1.181 Est placidus, facilisque4 1.182 Parens, veniaeque paratus; Et qui fulmineo saepe5 1.183 sine igne tonat.

Qui cum triste aliquid statuit, fit tristis & ipse; Cuique fere, poenam sumere, poena sua est. e 1.184 Qui quàm6 1.185 Marte ferox, & vinci nescius armis, Tam nunquam, factâ pace, cruoris amans: f 1.186 Scilicet ejusdem est, (quamvis pugnare videtur,) Supplicibus facilem, sontibus esse trucem.

CAP. XVII.

Minuuntur Carmine curae.

a 1.187 DEtineo studiis animum, falloque labores, Experior curis & dare verba meis. Sic animum tempusque traho; meque ipse reduco, A contempl••tu semoveoque mali. Carminibus quaero miserarum oblivia rerum, b 1.188 Mens intenta suis ne foret usque malis. Hoc est cur cantet victus quoque compede fossor, Indocili numero cùm grave mollit opus. Cantet & innitens limosae pronus arenae, Adverso tardam qui trahit amne ratem. Quique refert pariter lentos ad pectora remos, In numerum pulsâ brachia versat aquâ. Fessus ut incubuit baculo, saxoque resedit Pastor; arundineo carmine mulcet oves.

Cantantis pariter, pariter data pensa trahentis, Fallitur ancillae decipiturque labor. Fertur &1 1.189 abductâ2 1.190 Lyrnesside tristis Achilles 3 1.191 Haemoniâ curas attenuâsse lyrâ. Cum traheret sylvas Orpheus, & dura canendo Saxa; bis amissâ4 1.192 conjuge moestus erat.

CAP. XVIII.

Vsus promptos facit.

a 1.193 QUod malè fers, assuesce; feres bene: multa vetustas Lenit, at incipiens omnia dura putat. b 1.194 Scilicet est artis strictissima1 1.195 janua cunctis, Et labor est unus tempora prima pati. Aspicis, ut prensos urant juga prima juvencos? Et nova velocem cingula laedat equum? c 1.196 Tempore difficiles veniunt ad aratra juvenci, Tempore lenta pati fraena docentur equi. Ferreus assiduo consumitur annulus usu, Interit assiduâ vomer aduncus humo. Quid magis est durum saxo, quid mollius undâ? Dura tamen molli saxa cavantur aquâ. Penelopen ipsam (perstes modo) tempore vinces, Capta vides serò Pergama, capta tamen.

d 1.197 Tempore ruricolae patiens fit taurus aratri, Praebet & incurvo colla premenda jugo; Tempore paret equus lentis animosus habenis, Et placido duros accipit ore2 1.198 lupos. Tempore Paenorum compescitur ira leonum, Nec feritas animo, quae fuit ante, manet. Quaeque sui monitis obtemperat Inda magistri 3 1.199 Bellua; servitium tempore victa subit. e 1.200 Sed neque vector equum, qui nuper sensit habenas, Comparibus fraenis,4 1.201 artificemque reget. f 1.202 Ferre novae nares taurorum terga recusant, Assiduo domitas tempore fallit odor.

g 1.203 Per varios usus artem experientia fecit, Exemplo monstrante viam; speculataque longè Deprendit tacitis5 1.204 dominantia legibus astra.

CAP. XIX.

Mater Artium Necessitas.

a 1.205 INgenium mala saepe movent; quis crederet unquam Aërias hominem carpere posse vias? Daedalus at medio pendebat in aere pennis. b 1.206 O quantum est subitis casibus ingenium! —c 1.207 Pater1 1.208 ipse colendi Haud facilem esse viam voluit, primusque per artem Movit agros, curis acuens mortalia corda. Ut varias usus meditando2 1.209 extunderet artes Paullatim, & sulcis frumenti quaereret herbam, Et scilicis venis abstrusum excuderet ignem. Tunc alnos primum fluvii sensere3 1.210 cavatas; Navita tum stellis numeros, & nomina fecit. Tum laqueis captare feras, & fallere visco Inventum, & magnos canibus circumdare saltus. Tum variae venere artes: labor omnia vincit 4 1.211 Improbus, & duris5 1.212 urgens in rebus egestas. d 1.213 Provocet ut segnes animos, rerumque remotas Ingeniosa vias paullatim exploret egestas? Utque artes pariat sollertia, nutriat usus? e 1.214 Sed cum longa dies acuit mortalia corda, Et labor ingenium miseris dedit; & sua quemque Advigilare sibi jussit fortuna premendo;

Et quaecumque sagax tentando repperit usus, In commune bonum commentum laeta dedere, Omnia conando docilis sollertia vincit. —f 1.215 Grande dolori Ingenium est, miserisque venit sollertia rebus.

g 1.216 Quis6 1.217 expedivit psittaco7 1.218 suum8 1.219 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉? Picasque docuit verba nostra9 1.220 conari? Magister artis, ingeniique largitor 10 1.221 Venter,11 1.222 negatas12 1.223 artifex sequi voces.

CAP. XX.

Otio corpus animusque recreatur.

a 1.224 COnteritur ferrum, scilices tenuantur ab usu, Sic & continuâ messe senescit ager. b 1.225 Quod caret alternâ requie, durabile non est, Haec reparat vires, fessaque membra novat. 1 1.226 Arcus & arma Deae tibi sunt imitanda Dianae, Si nunquam cesses tendere, mollis erit. c 1.227 Otia corpus alunt, animus quoque pascitur illis▪ Immodicus contra carpit utrumque labor.

d 1.228 Cernis ut in duris (& quid bove firmius?) arvis Fortia taurorum corpora frangat opus? Quae nunquam vacuo solita est cessare novali, Fructibus assiduis lassa, senescit humus. Occidet, ad2 1.229 Circi si quis certamina semper, Non intermissis cursibus ibit, equus. Firma sit illa licet, solvetur in aequore navis, Quae nunquam liquidis sicca carebit aquis. e 1.230 Da requiem, requietus ager bene3 1.231 credita reddit, Intermissa minus sarcina pondus habet.

f 1.232 Interpone tuis interdum gaudia curis; Ut possis animo quemvis sufferre laborem. g 1.233 Axe4 1.234 sub Hesperio sunt pascua Solis equorum; 5 1.235 Ambrosiam pro gramine habent; ea fessa diurnis 6 1.236 Membra ministeriis nutrit, reparatque labori; Atque ibi quadrupedes coelestia gramina carpunt.

CAP. XXI.

Avaritia insatiabilis.

a 1.237 CRescit amor nummi, quantum ipsa pecunia crescit, Nec finem voto ponis, avare, tuo. b 1.238 Sed crescunt & opes, & opum furiosa cupido, Et, cum possideant plurima, plura volunt.

Sic,1 1.239 quibus intumuit suffusâ venter ab undâ, Quo plus sunt potae, plus sitiuntur aquae. Quaerere ut absumant, absumpta requirere, certant; Atque ipsae vitiis sunt alimenta vices.

c 1.240 Utque fretum recipit de totâ flumina terrâ, Nec satiatur aquis; peregrinosque ebibit amnes; Utque rapax ignis non unquam alimenta recusat; Innumerasque trabes cremat; & quo copia major Est data, plura petit;2 1.241 turbâque voracior ipsâ est. Sic quod sat fuerit populo, non sufficit uni; Plusque cupit, quo plura suam demittit in arcam. d 1.242 Non3 1.243 Tartessiacis cupidum satiarit arenis Tempestas pretiosa4 1.244 Tagi; non stagna rubentis Aurea5 1.245 Pactoli; totumque exhauserit5 1.246 Hermum Ardebit majore siti.—

e 1.247 Sed quo divitias haec per tormenta coactas, Cum furor haud dubius, cum sit manifesta phrenesis, Ut locuples moriaris, egenti vivere fato? Interea pleno cum turget sacculus ore; Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia crescit; Et minùs hanc optat, qui non habet; ergo paratur Altera villa tibi, cum rus non sufficit unum. f 1.248 Ac velut innumeros amnes accedere6 1.249 Nereus 7 1.250 Nescit, & undantem quamvis hinc hauriat8 1.251 Istrum, Hinc bibat aestivum septeno gurgite8 1.252 Nilum, Par semper, similisque manet; sic fluctibus auri

Expleri9 1.253 calor ille nequit; utrumque licebit Oceanum teneas; laxet tibi Lydia10 1.254 fontes; Jungantur solium11 1.255 Croesi,11 1.256 Cyrique tiara: Nunquam dives eris, nunquam satiabere quaestu: Semper inops, quicumque cupit.—

g 1.257 Crescentem sequitur cura pecuniam Majorumque fames. Scilicet improbae Crescunt divitiae, tamen Curtae nescio quid semper abest rei.

h 1.258 Crescit indulgens sibi dirus hydrops; Nec sitim pellit, nisi causa morbi Fugerit venis; & aquosus albo Corpore languor.

CAP. XXII.

Juvat inconcessa voluptas.

a 1.259 CUI peccare licet, peccat minùs: ipsa potestas 1 1.260 Semina nequitiae languidora facit. Desine (crede mihi) vitia irritare vetando: Obsequio vincas aptiùs illa tuo. Vidi ego nuper equum, contra sua fraena tenacem Ore reluctanti fulminis ire modo;

Constitit, ut primum concessas sensit habenas, Fraenaque in effusâ laxa jacere jubâ. Nitimur in vetitum semper, cupimusque negata, Sic interdictis2 1.261 imminet aeger aquis. Quicquid servatur, cupimus magis; ipsaque furem, Cura3 1.262 vocat; pauci, quod sinit alter, amant. b 1.263 Quod licet, ingratum est; quod non licet, acrius4 1.264 urit: 5 1.265 Ferreus est, si quis, quod sinit alter, amat. Cuilibet eveniat, nocet indulgentia nobis. Quod sequitur fugio; quod fugit usque sequor, Quod licet, & facile est, quisquis cupit; arbore frondes Carpat; & è medio flumine potet aquam. c 1.266 Multis peccandi studium permissa potestas Abstulit, atque ipsum talia6 1.267 velle fugit. Permissum fit vile nefas, & languidus ardor. Vicerunt morbum languida corda suum.

Quod refugit, multi cupiunt; odere, quod7 1.268 instat. d 1.269 Acrior admonitu est, irritaturque retenta, Et crescit rabies;8 1.270 moderaminaque ipsa nocebunt. Sic ego torrentem, quà nil obstabat eunti, Leniùs, & modico strepitu decurrere vidi; At quacunque trabes, obstructaque saxa jacebant, Spumeus, & fervens, & ab obice saevior ibat.

e 1.271 Audax omnia perpeti Gens humana, ruit per vetitum nefas.

f 1.272 Illicita amantur, excidit quicquid licet.

CAP. XXIII.

Alta fuge, alta cadunt.

a 1.273 VIve sine invidiâ, mollesque inglorius annos Exige; vive tibi, & nomina magna fuge. Vive tibi, quantumque potes praelustria vita; Saevum praelustri fulmen ab arce venit. Effugit hybernas demissa antenna procellas, Lataque plus parvis vela timoris habent. Aspicis, ut summâ cortex levis innatet undâ, Cum grave nexa simul retia mergat onus. Qui cadit in plano, (vix hoc tamen evenit ipsum,) Sic cadit, ut tactâ surgere possit humo. At miser1 1.274 Elpenor tecto delapsus ab alto, Occurrit2 1.275 regi debilis umbra suo. Quid fuit, ut tutas agitaret Daedalus alas? Icarus immensas nomine signet aquas? Nempe quod3 1.276 hic alte, demissiùs4 1.277 ille volabat; Nam pennas ambo non habuere suas. Crede mihi; bene qui5 1.278 latuit, bene vixit: & infra Fortunam debet quisque manere suam. Non foret6 1.279 Eumedes orbus, si7 1.280 filius ejus Stultus Achillêos non adamâsset equos. Nec natum in flammâ vidisset, in arbore8 1.281 natas, 9 1.282 Cepisset genitor si Phäethonta Merops.

Tu quoque formida nimiùm sublimia semper, Propositique memor contrahe vela tui.

—b 1.283 Qui nimios optabat honores, Et nimias poscebat opes; numerosa parabat Excelsae turris tabulata, unde altior esset Casus, & impulsae10 1.284 praeceps immane ruinae. Quid Crassos, quid Pompeios evertit? &11 1.285 illum Ad sua qui domitos deduxit flagra12 1.286 Quirites? Summus nempe locus, nullâ non arte petitus. c 1.287 Ut lapsu graviore ruant; tolluntur in altum.

d 1.288 Saepius ventis agitatur ingens Pinus; & celsae graviore casu Decidunt turres; feriuntque summos Fulmina montes.

e 1.289 Sidunt ipso pondere magna, Ceditque oneri fortuna suo. Nubibus ipsis13 1.290 inserta caput Turris, pluvio vapulat Austro. Feriunt celsos Fulmina colles. Corpora morbis majora patent. Quicquid in altum fortuna tulit Ruitura levat.—

CAP. XXIV.

Vati post funera gloria major.

a 1.291 QUod vivo vati detraxerit invida turba, Post obitum duplici1 1.292 foenore reddet honos. Omnia post obitum fingit majora vetustas, Majus ab exequiis nomen in ora venit. Ille gravis Trojae casùs memorator Homerus Posteritate suum crescere sensit opus.— Meque inter seros laudabit Roma nepotes; Illum post cineres auguror esse diem. b 1.293 Scripta placent à morte fere; quia laedere vivos Livor, & injusto carpere dente solet. c 1.294 Pascitur in vivis Livor; post fata quiescit: Tum suus ex merito quemque tuetur honos. Ergo, etiam cum me supremus adederit ignis, Vivam; parsque mei magna superstes erit. d 1.295 Esse quid hoc dicam, vivis quod fama negatur, Et sua quod rarus tempora lector amat? Hi sunt invidiae nimirum, Livide, mores, Praeferat antiquos semper ut illa novis. 2 1.296 Ennius est lectus,3 1.297 salvo tibi Roma Marone: Et sua riserunt tempora4 1.298 Maeoniden. Rara coronato plausere theatra5 1.299 Menandro: Nôrat Nasonem sola6 1.300 Corinna suum.

e 1.301 Carmina plebs, nisi quae terris7 1.302 semota, suisque

Temporibus defuncta videt, fastidit & odit. Sic fautor veterum, ut8 1.303 tabulas peccare vetantes, Pontificum libros, annosa volumina vatum, Dictitet Albano Musas in monte locutas: Ceu meliora dies, ut vina, Poëmata reddat. f 1.304 Jam9 1.305 Saliare Numae carmen qui laudat, & illud Quod mecum ignorat, solus vult scire videri: Ingeniis non ille favet, plauditque sepultis; Nostra sed impugnat, nos nostraque lividus odit.

g 1.306 Virtutem incolumem odimus, Sublatam ex oculis quaerimus invidi.

CAP. XXV.

—Opes irritamenta malorum.

a 1.307 IMproba sollicitae tu causa, pecunia, vitae es, Per te immaturum mortis adimus iter. Tu vitiis hominum crudelia pabula praebes, Semina curarum de capite orta tuo. b 1.308 Admonui quoties? auro ne pollue mentem, Saepe solent auro multa subesse mala.

c 1.309 Ardua nam res est, opibus non tradere mores, Et cum tot1 1.310 Croesos viceris, esse2 1.311 Numam. d 1.312 Sed rude divitias extollit vulgus inanes: Nec meminit, quantis sit caput inde malis. Divitiae fera bella viris Iethumque tulerunt, Nam priùs aeternâ pace vigebat humus. Divitiis natoque pater, natusque parente Caeditur, & charo fratre verenda soror.

e 1.313 Prima peregrinos obscoena pecunia mores Intulit, & turpi3 1.314 fregerunt saecula luxu Divitiae molles, irritamenta malorum. f 1.315 Aurum avidas mentes, & barbara corda rapinis Polluit; atque armat contemptu pectora Divûm. —g 1.316 Quid non mortalia pectora cogit. Auri4 1.317 sacra fames?—

—h 1.318 In mare proximum Gemmas, & lapides, aurum & inutile, Summi5 1.319 materiam mali, Mittamus: scelerum si bene poenitet, 6 1.320 Eradenda Cupidinis Pravi sunt elementa.—

CAP. XXVI.

Florescunt omnia Vere.

a 1.321 DIC age frigoribus quare novus incipit annus, Qui meliùs per ver incipiendus erat? Omnia tum florent, tunc est nova temporis aetas, Et nova de gravido palmite gemma tumet. Et modo formatis operitur frondibus arbos; Prodit & in summum seminis herba solum. Et tepidum volucres concentibus aëra mulcent, Ludit & in pratis luxuriatque pecus. Tum blandi soles, ignotaque prodit hirundo, Et luteum celsâ sub trabe fingit opus. Tunc patitur cultus ager, & renovatur aratro, Haec anni novitas jure vocanda suit. b 1.322 Quid? quod hyems adoperta gelu, tum denique cedit; Et pereunt victae sole tepente nives. Arboribus redeunt detonsae frigore frondes, Vividaque è tenero to palmite ge mma tumet. Quaeque diu latuit, nunc, quà se tollat in auras Fertilis occultas invenit herba vias. Nunc faecundus ager; pecoris nunc hora1 1.323 creandi; Nunc avis in ramo tecta2 1.324 laremque parat. c 1.325 Nec Veneri tempus, quàm ver, erit aptius ullum: Vere nitent terrae; vere3 1.326 remissus ager. Nunc herbae ruptâ tellure cacumina tollunt; Nunc tumido gemmas cortice palmes agit.

d 1.327 Diffugêre nives, redeunt jam gramina campis, Arboribusque4 1.328 comae. Mutat terra vices, & decrescentia ripas Flumina5 1.329 praetereunt.

e 1.330 Solvitur acris hyems gratâ vice veris &6 1.331 Favonî; 7 1.332 Trahuntque siccas machinae carinas; At neque jam stabulis gaudet pecus, aut arator igni: Nec prata canis albicant pruinis. Nunc decet, aut viridi nitidum caput impedire myrto; Aut flore, terrae quem ferunt solutae.

CAP. XXVII.

Est quaedam Virtutum Vitiorumque confinitas.

a 1.333 QUàm mala sunt vicina bonis; errore sub illo Pro vitio virtus crimina saepe tulit. Turgida, si plena est; si fusca est, nigra vocetur: In gracili macies crimen habere potest. Et poterit dici petulans, quae rustica non est: Et poterit dici rustica; si qua proba est. At si quem contra species delectat honesti; Praetendat culpae splendida verba suae.

b 1.334 Nominibus mollire licet mala: fusca vocetur, Nigrior Illyricâ cui pice sanguis erit. Si paeta, est Veneri similis; si flava Minervae; Sit gracilis, macie quae malè viva suâ est. Dic habilem, quaecumque brevis; quae turgida, plenam: Et lateat vitium proximitate boni.

c 1.335 Vellem in amicitiâ sic erraremus, & isti Errori virtus nomen posuisset honestum. At, pater ut gnati, sic nos debemus, amici, Si quod sit vitium, non fastidire:4 1.336 strabonem Appellat paetum pater; &1 1.337 pullum, malè parvus Si cui filius est; ut2 1.338 abortivus fuit olim 3 1.339 Sisyphus: hunc4 1.340 varum distortis cruribus, illum Balbutit4 1.341 scaurum, pravis fultum malè talis. Parciùs hic vivit, frugi dicatur. Ineptus Et jactantior hic paulo est; concinnus amicis Postulat ut videatur: at est truculentior, atque Plus aequo liber; simplex fortisque habeatur. Caldior est; acres inter numeretur, opinor. At nos virtutes ipsas5 1.342 invertimus, atque Sincerum6 1.343 cupimus vas incrustare: probus quis Nobiscum vivit, multùm est dimissus homo: Illi Tardo cognomen pinguis damus: Hic fugit omnes Insidias, nullique malo latus7 1.344 obdit opertum; —Pro bene sano, Ac non incauto, fictum astutumque vocamus. —d 1.345 Quid pulchra vocabula pigris

Praetendas vitiis? probitatis inertia nomen, Justitiae formido subit:e 1.346 plerumque modestus Occupat obscuri speciem; taciturnus, acerbi.

CAP. XXVIII.

Diversis diversa placent.

a 1.347 SCinditur incertum studia in contraria vulgus. b 1.348 Mille hominum species; & rerum discolor usus; 1 1.349 Velle suum cuique est; nec voto vivitur uno. Mercibus hic Italis mutat sub sole2 1.350 recenti Rugosum piper, & pallentis grana cumini. Hic satur, irriguo mavult turgescere somno. Hic3 1.351 campo indulget; hunc alea4 1.352 decoquit; ille In Venerem5 1.353 putret.— c 1.354 Denique non omnes eadem mirantur, amantque; Carmine tu gaudes; hic delectatur6 1.355 Iambis; Ille7 1.356 Bionaeis sermonibus, & sale nigro. Tres mihi convivae propè dissentire videntur, Pascentes vario, multum diversa, palato. Quid dem? quid non dem? renuis tu, quod petit alter: Quod petis; id sanè est invisum, acidumque duobus.

d 1.357 Sunt quos8 1.358 curriculo pulverem Olympicum Collegisse juvat, metaque fervidis

Evitata rotis:— Est, qui nec veteris pocula9 1.359 Massici, Nec partem solido10 1.360 demere de die Spernit:— Multos castra juvant; & lituo tubae Permistus sonitus, bellaque matribus 11 1.361 Detestata: Manet sub12 1.362 Jove frigido Venator; tenerae conjugis immemor. Seu visa est catulis cerva fidelibus: Seu rupit teretes13 1.363 Marsus aper plagas.

CAP. XXIX.

Sine Baccho friget Venus.

a 1.364 VIna parant animos, faciuntque caloribus aptos; b 1.365 Cum Veneris1 1.366 puero non malè, Bacche, facis. c 1.367 Saepe ego tentavi vino depellere curas,2 1.368 Sed Venus in vinis ignis in igne fuit. d 1.369 Qui bibit, inde furit; procul hinc discedite queîs est Cura bonae mentis, qui bibit, inde furit. e 1.370 Ebrius incinctis3 1.371 philyrâ conviva capillis Saltat, & imprudens discit amare mero. Ebrius ad durum formosae limen amicae Cantat; habent unctae mollia serta comae.

Nulla coronatâ peraguntur seria fronte; Nec liquidae vinctis flore bibuntur aquae. f 1.372 Dant Veneri positis aditum convivia mensis; Est aliquid, praeter vina, quod inde petas. Saepe illic positi teneris adducta lacertis Purpureus Bacchi4 1.373 cornua pressit Amor; Vinaque cum bibulas sparsere Cupidinis alas. Permanet, & coepto stat gravis ille loco. Ille quidem pennas velociter excutit udas, Sed tamen aspergi pectus amore nocet. g 1.374 Saepe mero volui flammam compescere, at illa Crevit; & ebrietas ignis in igne fuit.

CAP. XXX.

Virtus optima Nobilitas.

a 1.375 ANtiquis quanquam regum bene fulta triumphis Stat domus; & tantis se sibi jactat avis: Majorum tua non titulis innixa recumbit Gloria, nec priscis gestit imaginibus. Sed certat magnos virtus anteire parentes, Aeternum & verâ laude parare decus. b 1.376 Mens tua sublimis supra genus eminet ipsum, Grandius ingenio nec tibi nomen erit.

c 1.377 Adde quod est animus semper tibi mitis, & altae Indicium mores nobilitatis habet.

d 1.378 Nam quanquam antiquae gentis1 1.379 superent tibi laudes, Non tua majorum contenta est gloria famâ; Nec quaeris quid quâque2 1.380 index sub imagine dicat; Sed generis priscos contendis vincere honores, Quam tibi majores, majus decus ipse futuris. e 1.381 Hinc tua nos virtus rapit, & miranda per omnes Vita modos; quae, si deesset tibi forte creato Nobilitas, eadem pro nobilitate fuisset. Nam quid imaginibus, quid3 1.382 avitis fulta triumphis Atria, quid pleni numeroso consule4 1.383 fasti Profuerint; si vita labat? perit omnis in illo Gentis honos, cujus laus est in origine solâ. f 1.384 Usque adeo virtute decet, non sanguine5 1.385 niti.

CAP. XXXI.

Amor non celandus.

a 1.386 QUa licet, & possum, luctor celare furorem, Sed tamen apparet dissimulatus amor. b 1.387 Hunc malè dissimulo, quis enim celaverit ignem, Lumine qui semper proditur ipse suo? c 1.388 Certe difficile est abscondere pectoris aestus, Panditur & clauso saepiùs ore furor.

Nam subito inficiens vultum pallorque, ruborque, Interdum certae vocis habebat opus. Nec minùs ipsa meas prodebant somnia curas, Somnia secreti non bene fida mei. Nam quum sopitos premerent oblivia sensus, Confessa est facinus conscia lingua suum. d 1.389 Moesta neque assiduo tabescere lumina fletu. Nec tristi cessant imbre madere genae. e 1.390 Mille modis pateat; qui••••nim bene celet amorem? Eminet indicio prodita flamma suo. Heu quot1 1.391 Phaedra dabas concepti signa furoris? f 1.392 Non potuit penitus flamma recepta tegi.

g 1.3932 1.394 Torretur3 1.395 aestu tacito, & inclusus quoque Quamvis tegatur, proditur vultu furor; Erumpit oculis ignis, & lapsae genae Lucem recusant; nil idem dubiae placet, Artusque variè jactat incertus dolor.

CAP. XXXII.

Amantium iraea moris redintegratio.

a 1.396 UT poene extinctum cinerem si sulphure tangas, Vivet, & è minimo maximus ignis erit; Sic, niti vitâris quicquid renovabit amorem, Flamma retardescet, quae modo nulla fuit.

b 1.397 Finge iram motam; quoties Agamemnone1 1.398 natum Dixisse in2 1.399 Pyladen verba proterva putas? Nec procul à vero est, quod vel pulsârit amicum; Mansit in officiis non minùs ille suis. c 1.400 Quae modo pugnârunt, jungunt sua rostra columbae, Quarum blanditias verbaque murmur habet. d 1.401 Ut levis absumptis paulatim viribus ignis Ipse latet, summo canet in igne cinis: Sed tamen extinctas admot•• sulphure flammas Invenit: & lumen, quod fuit ante, redit.

e 1.402 Nulla vis major pietate verâ est: Jurgia externis inimica durant: Quos amor verus tenuit, tenebit. Ira cum magnis agitata causis Gratiam rupit, cecinitque bellum; 3 1.403 Quod movet crebro furibundus ictu Sanguinem Mavors cupiens recentem, Opprimit ferrum, manibusque junctis Ducit ad pacem pietas4 1.404 negantes.

f 1.405 Redire pietas, unde summota est, solet: Reparatque vires justus amissas amor.

CAP. XXXIII.

Forma amat artificium.

a 1.406 DIscite, quae faciem commendet cura, puellae; Et quo sit vobis forma tuenda modo. Cultus humum sterilem1 1.407 Cerealia pendere jussit Munera; mordaces interiêre rubi. Cultus & in pomis succos emendat acerbos; Fissaque2 1.408 adoptivas accipit arbor opes. Culta placent, auro sublimia tecta linuntur: Nigra sub imposito marmore terra latet. Forsitan antiquae,3 1.409 Tatio sub rege, puellae Maluerint, quam se, rura paterna4 1.410 coli. At vestrae teneras matres peperere puellas, Vultis inauratâ corpora veste tegi. Vultis odoratos positu variare capillos: Conspicuam gemmis vultis habere manum. Induitis collo5 1.411 lapides Oriente paratos: Munditiae vestrae crimina nulla merent. Non etenim indignum, si vobis cura placendi, Cum comtos habeant saecula nostra viros. b 1.412 Corpora si veteres non sic coluêre puellae; Nec veteres cultos sic habuêre viros. c 1.413 Cura dabit faciem; facies neglecta peribit; 6 1.414 Idaliae similis sit licet illa Deae. d 1.415 Munditiis capimur; ne sint sine7 1.416 lege capilli; Admotae formam dantque, negantque manus.

e 1.417 Cuncta placent cultu; cultis bene8 1.418 Liber ab uvis Provenit; & culto stat seges alta solo. f 1.419 Quae nunc nomen habent operosi signa9 1.420 Myronis, Pondus iners quondam duraque massa fuit. Annulus ut fiat, primo colliditur aurum: Quas geritis vestes, sordida lana fuit. Cum fieret, lapis asper erat; nunc nobile signum Nuda10 1.421 Venus madidas exprimit imbre comas. Tu quoque dum coleris, (gratissima foemina cultu!) Aptiùs à11 1.422 summâ conspiciare manu. g 1.423 Formosae minùs artis opem, praeceptaque curant; Est illis sua dos, forma sine arte potens: h 1.424 Rara tamen facies mendâ caret; occule mendas; Quàque potes, vitium corporis abde tui. i 1.425 O quantum vestro indulget Natura decori; Quarum sunt multis damna12 1.426 pianda modis!

CAP. XXXIV.

—Non omnia possumus omnes.

a 1.427 OMnia non pariter rerum sunt omnibus apta, Fama nec ex aequo ducitur ulla jugo. Gloria1 1.428 Lysippo, est animosa effingere signa; Exactis1 1.429 Calamis se mihi jactat equis: In Veneris tabulâ summam sibi ponit1 1.430 Apelles; 1 1.431 Parrhasius parvâ vindicat arte locum: 1 1.432 Phidiacus signo se Jupiter ornat eburno; 1 1.433 Praxitelem propriâ vindicat arte lapis. Sunt quibus2 1.434 Eleae concurrit palma quadrigae; Sunt quibus in celeres gloria nata pedes: Hic satus ad pacem, hic castrensibus utilis armis; Naturae sequitur semina quisque suae. b 1.435 Navita de ventis, de tauris narrat arator, Enumerat miles vulnera, pastor oves. c 1.436 Non tellus eadem parit omnia: vitibus illa Convenit; haec oleis: hâc bene farra virent. d 1.437 Dux bonus, huic centum commisit vite regendos; Huic equites, illi signa tuenda dedit: Vos quoque de vobis,3 1.438 quem quisque erit aptus ad usum. Inspicite; & certo ponite quemque loco. e 1.439 Quid tibi cum gladio? dubiam rege, navita, puppim; Non haec sunt digitis arma tenenda tuis.

f 1.440 Tu nihil invitâ, dices, faciesve,4 1.441 Minervâ.

g 1.442 Non equidem terrae ferre omnes omnia possunt; Fluminibus salices, crassisque paludibus alni Nascuntur; steriles saxosis montibus orni: Littora myrtetis laetissima; denique apertos 5 1.443 Bacchus amat colles; Aquilonem & frigora taxus. h 1.444 Hic segetes, illic veniunt foeliciùs uvae; i 1.445 Nosce soli vires, nemori quae commoda rupes; Quis foelix oleae tractus; quae gleba faveret Frugibus; aut qualestegeret6 1.446 vindemia colles.

CAP. XXXV.

Pereunt optima sine usu.

a 1.447 QUod latet, ignotum est; ignoti nulla cupido: Fructus abest, facies cum bona1 1.448 teste caret. Tu licet &2 1.449 Thamyran superes, &2 1.450 Amoebea cantu; Non erit ignotae gratia magna lyrae. Forma, nisi3 1.451 admittas, nullo exercente, senescit; b 1.452 Indigna est pigro forma perire situ. c 1.453 Aera nitent usu; vestis bona quaerit haberi, Canescunt turpi tecta relicta situ. Hinc famae vigilare juvet; quis nôsset Homerum, Ilias aeternum si latuisset opus?

Quis Danaen nôsset, si semper clausa fuisset; Inque suâ turri perlatuisset anus. d 1.454 Quo tibi fortunae tantum? quo regna sine usu? Quid nisi possideas dives avarus opes? Sic aret mediis taciti4 1.455 vulgator in undis; Pomaque, quae nullo tempore tangat, habet. e 1.456 Quid juvet, ad surdas si cantet5 1.457 Phemius aures? Quid caecum Thamyran▪ picta tabella juvet?

f 1.458 Heu quantum distant à morte silentia vitae! g 1.459 Major & utilior fato conjuncta potenti, Vile latens Virtus; quid enim submersa tenebris Proderit obscuro? veluti sine remige puppis; Vel lyra quae reticet; vel qui non tenditur arcus. h 1.460 Abdita quid prodest generosi vena metalli, Si6 1.461 cultore caret? quid ineirt condita portu, Si ductoris eget, ratis efficit? omnia quam vis Armamenta gerat; teretique fluentia malo Possit, & excusso dimittere vela rudente?

i 1.462 Paulùm sepultae distat inertiae Celata virtus.—

CAP. XXXVI.

Amor in moribus, meliùs quàm formâ fundatur.

a 1.463 PRima sit in vobis morum tutela, puellae: Ingenio facies conciliante placet. Certus amor morum est; formam populabitur aetas, Et placitus rugis vultus1 1.464 aratus erit. Sufficit, & longum probitas perdurat in aevum; Fertque suos annos: hinc bene pendet amor. b 1.465 Sit procul omne nefas; ut ameris amabilis esto, Quod tibi non facies, solave forma dabit. Sed2 1.466 molire animum, qui duret, &3 1.467 adstrue formae; Solus ad extremos pervenit ille rogos. Cura sit ingenuas pectus coluisse per artes, Ingenii dotes corporis adde bonis. Non formosus erat, sed erat facundus Ulysses; Et tamen aequoreas torsit amore4 1.468 Deas. Ergo age fallaci timidè confide figurae, Quisquis es; aut5 1.469 aliquid corpore pluris habe. c 1.470 Si tibi difficilis formam natura negavit, Ingenio formae damna repende tuae. —Male quaeritur6 1.471 herbis, Moribus aut formâ conciliandus amor.

d 1.472 Probitas, fidesque conjugis, mores, pudor, Placeant marito; sola perpetuò manent

Subjecta nulli, mentis atque animi bona; Florem decoris singuli carpunt dies.

CAP. XXXVII.

Sors omnia versat.

a 1.473 PAssibus ambiguis fortuna volubilis errat, Et manet in nullo certa tenaxque loco. Sed modo laeta manet, vultus modo sumit acerbos, Et tantùm constans in levitate suâ est. Vidi ego; navifragum qui riserat, aequore mergi; Et, Nunquam, dixi, justior unda fuit. Vilia qui quondam miseris alimenta negârat, Nunc mendicato pascitur ipse cibo. b 1.4741 1.475 Amplexu non ulla fovet fortuna perenni. Versatur celeri tam levis orbe rota. c 1.476 Haec2 1.477 Dea non stabili, quàm sit levis, orbe fatetur; Quem summum dubio sub pede semper habet. Quolibet est folio, quâvis incertior aurâ: Par illi levitas, foemina, sola tua est. Tu quoque fac timeas; &, quae tibi laeta videntur Dum loqueris, fieri tristia posse puta: d 1.478 Humanaeque memor sortis, quae tollit eosdem, Et premit; incertas ipse verere vices.

e 1.479 Si fortuna volet, fies de3 1.480 rhetore4 1.481 consul;

Si volet haec eadem; fies de consule rhetor. 5 1.482 Ventidius quid enim? quid5 1.483 Tullius? anne aliud quàm Sydus, & occulti miranda potentia fati? Servis regna dabunt, captivis fata triumphos. f 1.484 Multos ex humili magna ad fastigia rerum Extollit, quoties voluit fortuna6 1.485 jocari.

g 1.486 Fortuna saevo laeta negotio, & Ludum insolentem ludere pertinax, Transmutat incertos honores, Nunc mihi, nunc alii benigna.

h 1.487 Quos felices7 1.488 Cynthia vidit, Vidit miseros abitura dies. Rarum est foelix, idemque senex. i 1.489 Feriunt celsos fulmina montes; Corpora morbis majora patent.

CAP. XXXVIII.

Spe vivimus.

a 1.490 FInirent multi letho mala, credula vitam Spes alit, & meliùs cras fore semper ait. Spes etiam validâ solatur compede vinctum; Crura sonant ferro; sed canit inter opus. Spes alit agricolas; spes sulcis credit aratis Semina, quae magno1 1.491 foenore reddat ager. Haec laqueo volucres, haec captat arundine pisces, Quum tenues hamos abdidit antè cibus. b 1.492 Haec facit, ut vivat vinctus quoque compede fossor; Liberaque à ferro crura futura putet. Haec facit, ut videat cum terras undique nullas Naufragus; in mediis brachia jactet aquis. Saepe aliquem solers medicorum cura reliquit; Non spes huic, venâ deficiente, cadit. Carcere dicuntur clausi sperare salutem; Atque aliquis, pendens in cruce, vota facit. Haec Dea, quàm multos laqueo sua colla ligantes, Non est propositâ passa perire nece! Haec Dea conantes gladio finire dolores Arcuit, injectâ continuitque manu. c 1.493 Spem retine, spes una hominem nec morte reliquit, Vivere spe vidi, qui moriturus erat. d 1.494 Spes quoque posse morâ mitescere2 1.495 Principis iram, Vivere ne3 1.496 nolim, deficiamve, facit.

CAP. XXXIX.

Reddunt misero solatia vitam.

a 1.497 REddita confusae nuper solatia menti Auxilium nostris spemque tulêre malis. Utque1 1.498 Machaoniis2 1.499 Poeantius artibus heros, Lenito medicam vulnere sensit opem: Sic3 1.500 ego mente jacens, & acerbo saucius ictu, Admonitu coepi fortior esse tuo: Et jam deficiens, sic ad tua verba revixi, Ut solet infuso vena redire mero. b 1.501 Cujus ab alloquiis anima haec moribunda revixit, Ut vigil, infusâ4 1.502 Pallade, flamma solet: c 1.503 Grande voco5 1.504 meritum moestae solatia mentis, Cum pariter nobis illa, tibique dares. d 1.505 Hoc ubi fortunae sensi, quod amicus abesses, Qui mihi praesidium grande futurus eras: Tecum tunc aberant aegrae solatia mentis, Magnaque6 1.506 pars animae, consiliique mei.

CAP. XL.

Regina pecunia rerum.

a 1.507 HEu nunc desertis cessant sacraria lucis! Aurum omnes, victâ jam pietate, colunt. Aurea nunc verè sunt saecula; plurimus auro Venit honos, auro conciliatur amor. Auro pulsa fides; auro venalia jura; Aurum lex sequitur, mox sine lege pudor. b 1.508 Munera (crede mihi) capiunt hominesque Deosque; Placatur donis Jupiter ipse datis. c 1.509 Hinc fortè admonitus, nihil esse potentius auro, Corruptae pretium1 1.510 virginis2 1.511 ipse fuit. d 1.512 Vix auro quenquam possis regnante videre, Cujus non animo dulcia lucra sorent. In pretio pretium nunc est; dat census honores, Census amicitias; pauper ubique jacet. Tempore crevit amor, qui nunc est summus, habendi: Vix ultra, quò jam progrediatur, habet. Pluris opes nunc sunt, quàm prisci temporis annis; Dum populus pauper, parvaque Roma fuit. e 1.513 Cur nemo est3 1.514 Hecalem, nulla est quae ceperit4 1.515 Irum? Nempe quod alter egens, altera pauper erat. f 1.516 Quisquis habet nummos, securâ naviget aurâ; Fortunamque suo temperet arbitrio. Uxorem ducat Danaen; ipsumque licebit Acrisium jubeat credere, quod Danaen▪

Carmina componat, declamet, concrepet, omnes Et peragat causas, sitque5 1.517 Catone prior. Multa loquor; quodvis, nummis praesentibus, opta, Et veniet; clausum possidet arca Jovem.

—g 1.518 Quid non mortalia pectora cogit. Auri sacra fames?— —h 1.519 Inter nos sanctissima divitiarum Majestas; etsi, funesta Pecunia, templo Nondum habitas, nullas nummoruum ereximus aras.

i 1.520 Aurum per medios ire satellites, Et perrumpere amat saxa, potentiùs Ictu fulmineo: concidit6 1.521 auguris Argivi domus, ob lucrum Demersa excidio. Diffidit urbium Portas7 1.522 vir Macedo; & subruit aemulos Reges muneribus: munera navium Saevos illaqueant duces.

CAP. XLI.

Tu nè cede malis.—

a 1.523 TU nè cede malis, sed contra audentior ito; Fortiter edisce & tristia posse pati; b 1.524 Omnia deficiant; animus tamen omnia vincit; Ille etiam vires corpus habere facit. Sustineas ut onus, nitendum est vertice recto; At flecti nervos si patiare, cadas. c 1.525 Posse pati, facile est; tibi ni sapientia desit, d 1.526 Fortiter ille facit, qui miser esse potest. e 1.527 Indignata malis mens est succumbere, seque Praestitit invictam, viribus usa suis. f 1.528 Quo fortuna magis saevit, magis ipse resistis; Utque decet, nè te vicerit illa, caves.

—g 1.529 Patientia casus Exsuperat cunctos;h 1.5301 1.531 Serpens, sitis, ardor, arenae, Dulcia virtuti: gaudet patientia duris; Laetius est quoties magno sibi constat honestum. i 1.532 Quicquid adest duri, & rerum2 1.533 inclinata feramus.

k 1.534 Illud decebit roboris magni virum, Non esse sub dolore; nec victum malis Dare terga: non est vera nam virtus,3 1.535 pater, Timere vitam, sed malis ingentibus Obstare, nec se vertere, ac retro dare.

Virtutis est, domare quae cuncti timent. —l 1.536 Quid juvat multo mala Gravare questu?4 1.537 regium hoc ipsum reor Adversa capere: quoque sit dubius magis Status, & cadentis imperii moles ruat: Hoc stare certo pressiùs fortem gradu. Haud est virile, terga fortunae dare.

CAP. XLII.

Ne prospera animos efferant.

a 1.538 SPes heu fallaces, oblitaque corda! caducum Mortali quodcunque datur!b 1.539 modo1 1.540 quem ter ovantem Jupiter horruerat, quem fracto gurgite Pontus, Et veneratus erat submissa2 1.541 Bosphorus undâ; Prô pudor! imperii deserto nomine fugit: Ut fortuna levis Magni quoque terga videret. c 1.542 Nescia mens hominum fati, sortisque futurae, Et servare modum, rebus sublata secundis. d 1.543 Desinat elatis quisquam confidere rebus; Instabilesque Deos, & lubrica numina discat. e 1.544 Adspiciat, quisquis nimium sublata secundis Colla gerat; triviis calcandus spargitur ecce,

3 1.545 Qui sibi4 1.546 Pyramidas, qui non cedentia templis Ornatura suos exstruxit culmina5 1.547 Manes; Nudus pascit aves:f 1.548 jacet ingens littore truncus, Avulsumque humeris caput, & sine nomine corpus. Heu vanae mentes, tumefactaque corda secundis!

—g 1.549 Quo fortuna altiùs Evexit, & levavit humanas opes; Hoc se magis supprimere foelicem decet; Variosque casus tremere; metuentem deos Nimiùm faventes: magna momento obrui Vincendo discis, victor:h 1.550 hinc placidus preces, Patiensque recipe; quoque te celsum altiùs Superi levârunt, mitiùs lapsos preme: Misero datur quodcumque;6 1.551 Fortunae datur.

CAP. XLIII.

Re fias, quod te simulas.

a 1.552 QUod non es simula; positosque imitare furores; Sic facies verè, quod meditatus eris. Saepe ego ne biberem, volui dormire videri; Dum videor, somno lumina victa dedi. Deceptum risi, qui se simulabat amare; In1 1.553 laqueos auceps decideratque suos.

Intrat amor mentes usu, dediscitur usu; Qui poterit sanum fingere, sanus erit. b 1.554 Saepe etiam verè coepit simulator amare; Saepe, quod incipiens finxerat esse, fuit. Quo magis ô faciles imitantibus este, puellae: Fiet amor verus, qui modo fictus erat.

c 1.555 Discursus varios,2 1.556 vagumque mane, Et fastus, & ave potentiorum, Cum perferre patique jam negaret; Coepit fingere3 1.557 Caelius podagram. Quam dum vult nimis approbare veram, Et sanas linit obligatque plantas, Inceditque gradu4 1.558 laborioso; (5 1.559 Quantum cura potest, & ars doloris!) 6 1.560 Desît fingere Caelius podagram.

CAP. XLIV.

Tuta paupertas periculosâ melior opulentiâ.

a 1.561 PAuperiem modico contentus semper amavi; Et rerum dominus, nil cupiendo, fui. b 1.562 Divitias alius fulvo sibi congerat auro, Et teneat culti jugera multa soli.

Me mea paupertas vitae1 1.563 traducat inerti, Dum meus assiduo luceat igne focus. c 1.564 Induat2 1.565 adversis contraria pectora telis Miles; & aeternum sanguine nomen emat; d 1.566 Plaude tuo, miles Marti; nos odimus arma; Pax juvat, & mediâ pace reperta quies; Quaerat avarus opes, & quae3 1.567 lassarit arando Aequora, perjuro naufragus4 1.568 ore bibat. Plaudite Neptuno, nimium qui creditis undis, Nil mihi cum pelago; me mea terra capit. e 1.569 Non ego divitias avidus sine fine parandi Latum mutandis mercibus aequor aro. f 1.570 Nec me regna juvant; nec Lydius aurifer5 1.571 amnis, Nec quas terrarum sustinet orbis opes. Haec alii cupiant, liceat mihi paupere cultu Securo, charâ posse quiete frui. g 1.572 Nec nos ambitio, nec amor nos tangit habendi; Contempto colitur lectus & umbra foro.

h 1.573 Sensit Alexander, testâ cum vidit in illâ Magnum6 1.574 habitatorem, quanto felicior hic, qui Nil cuperet, quàm qui totum sibi posceret orbem; Passurus gestis aequanda pericula rebus. i 1.575 Commoda naturae nullo tibi tempore deerunt; Si contentus eo fueris, quod postulat usus.

k 1.576 Alium multis gloria terris Tradat, & omnes fama per urbes

Garrula laudet, coeloque parem Tollat & astris: alius7 1.577 curru Sublimis eat: me mea tellus Lare secreto tutoque tegat. Venit ad pigros cana senectus; Humilique loco, sed certa sedet Sordida parvae fortuna domûs.

CAP. XLV.

Veterani imbecilli.

a 1.578 FOrtior in fulvâ novus est luctator1 1.579 arena, Quàm cui sunt tardâ brachia fessa morâ. Nempe est non minimum, vires afferre recentes; Nec praeconsumptum temporis esse malis. Integer est melior nitidis gladiator in armis, Quàm cui tela suo sanguine tincta rubent. Fert bene praecipites navis modo facta procellas; Quamlibet exiguo solvitur imbre, vetus. b 1.580 Conteritur ferrum, silices tenuantur ab usu, Sic & continuâ messe senescit ager. Scilicet & veteres fugiunt juga curva juvenci; Et domitus fraeno soepe repugnat equus.

c 1.581 Quàm jacet, infirmae venêre ubi fata senectae, Qui prior Elaeo est2 1.582 carcere missus equus?

—d 1.5833 1.584 Vejanius armis 4 1.585 Herculis ad postem fixis, latet abditus agro, Ne populum extremâ toties5 1.586 exoret arenâ. Solve senescentem maturè sanus equum, nè Peccet ad extremum ridendus, &6 1.587 ilia ducat. e 1.588 Tandem sollicito cedit vis dura labori, Belligeramque datur somno7 1.589 componere mentem. f 1.590 Sicut fortis equus, spatio qui saepe supremo Vicit8 1.591 Olympia, nunc senio confectus quiescit.

CAP. XLVI.

Fit vivax carmine virtus.

a 1.592 FActa ducum vivent, operosaque gloria rerum, Haec manet: haec avidos effugit una rogos. Pars erit historiae, totoque legetur in aevo: Seque opus ingeniis carminibusque dabit. b 1.593 Scripta ferunt annos;1 1.594 scriptis2 1.595 Agamemnona nôsti, Et quisquis3 1.596 contra, vel simul, arma tulit.

Carmine fit vivax virtus; expersque sepulchri, Notitiam serae posteritatis habet. Quis4 1.597 Thebas, septemque duces, sine carmine nôsset? Et quicquid posthaec, quicquid & ante fuit? Carmina magnarum peragunt praeconia laudum, Neve sit actorum fama caduca cavent. c 1.598 Quem referent Musae, vivet; dum robora tellus, Dum coelum stellas, dum vehet amnis aquas. d 1.599 Corpora debentur moestis exsanguia bustis; Effugiunt structos nomen honorque rogos: Occidit & Theseus, & qui5 1.600 comitavit Oresten; Sed tamen in laudes vivit uterque suas. e 1.601 Ergo cum silices, cum dens patientis aratri Depereant aevo; carmina morte carent. Cedant carminibus Reges, regumque triumphi, Cedat & auriferi ripa beata Tagi.

f 1.602 Vixere fortes ante2 1.603 Agamemnona Multi; sed omnes illacrymabiles Urgentur, ignotique, longâ 6 1.604 Nocte, carent quia vate sacro.

g 1.605 Non incisa notis7 1.606 marmora publicis Per quae spiritus, & vita redit bonis Post mortem ducibus, clariùs indicant Laudes; quam celebres8 1.607 Pierides: neque Si chartae sileant, quod benefeceris, 9 1.608 Mercedem tuleris.—

Dignum laude virum Musa vetat mori, 10 1.609 Coelo Musa beat.—

CAP. XLVII.

Vino pelluntur curae.

a 1.610 CAndide, Liber, ades; sic sit tibi mystica vitis; Sic1 1.611 hederâ semper tempora vincta feras. Aufer & ipse meum pariter medicando dolorem, Cura gravis cecidit munere victa tuo. Chare puer, madeant generoso pocula Baccho, Et nobis pronâ funde Falerna manu. Ite procul curae, durum genus; ite labores: Fulserit hic niveis Delius alitibus. b 1.612 Vince mero curas, & quicquid fortè, remordet Comprime; deque animo2 1.613 nubila pelle meo. Nox curam si prendat alit: malè creditur illi Cura, nisi à multo marcida facta mero. c 1.614 Vina parant animos, faciuntque caloribus aptos, Cura fugit, multo diluiturque mero. Tunc veniunt risus, tunc pauper3 1.615 cornua sumit, Tunc dolor, & curae, rugaque frontis abit. d 1.616 Ille liquor, docuit voces inflectere cantu, Movit & ad certos nescia membra modos.

Bacchus & agricolae magno confecta labore Pectora tristitiae dissoluenda dedit. Bacchus & afflictis requiem mortalibus affert; Crura licet durâ compede pulsa sonent. e 1.617 Ergo, ô Bacche, tuis humiles advolvimur aris, Da mihi pacato vela secunda, pater. Tu potes insanae Veneris compescere fastus, Curarumque tuo fit medicina mero. Per te junguntur, per te solvuntur amantes; Tu4 1.618 vititum ex animo dilue, Bacche, meo. Semper enim vacuos nox sobria torquet amantes; Spesque timorque animum versat utroque modo.

f 1.619 Saepe Jovem memorant diffusum5 1.620 nectare curas Seposuisse graves, vacuâque agitâsse remissos Cum Junone jocos.—

g 1.621 Albus ut obscuro6 1.622 deterget nubila coelo Saepe Notus, neque parturit imbres Perpetuos, sic tu sapiens finire memento Tristitiam, vitaeque labores, Molli saepe mero.—

h 1.623 Tu lene tormentum ingenio admoves Plerumque duro, tu sapientium Curas, & arcanum jocoso Consilium retegis Lyaeo: Tu spem reducis mentibus anxiis;

Viresque, & addis cornua pauperi.

—i 1.624 Cadus Spes donare novas largus,7 1.625 amaraque Curarum eluere8 1.626 efficax.

CAP. XLVIII.

Principia rerum parva.

a 1.627 DUm novus errat amor, vires sibi colligat usu: Si bene nutrieris, tempore firmus erit. Quem taurum metuis, vitulum mulcere solebas; Sub quâ nunc recubas arbore, virga fuit. Nascitur exiguus, sed1 1.628 opes acquirit eundo, Quaque venit, multas accipit amnis aquas. Parva etiam primo quo tempore condita Roma, Roma, triumphati quae caput orbis erat. b 1.629 Nam mora dat vires, teneras mora percoquit uvas, Et validas segetes, quod fuit herba, facit. Quae praebet latas arbor spatiantibus umbras, Quo posita est primum tempore, virga fuit. Tum poterat manibus summâ tellure revelli; Nunc stat in immensum viribus aucta suis.

Flumina pauca vides, de magnis fontibus orta; Plurima collectis multiplicantur aquis. c 1.630 Dum novus in viridi coalescit cortice ramus. 2 1.631 Concutiat tenerum quaelibet aura, cadet. Mox eadem ventis, spatio durata, resistet; Firmaque3 1.632 adoptivas arbor habebit4 1.633 opes.

d 1.634 Quae tenera caeso virga de trunco stetit, Par ipsa5 1.635 matri tempore exiguo subit; Umbrasque terris6 1.636 reddit, & coelo nemus.

CAP. XLIX.

Praeda quàm caeca Cupido est.

a 1.637 FErrea non1 1.638 Venerem, sed praedam saecula laudant; Praeda tamen multis est2 1.639 operata malis. Praeda feras acies cinxit discordibus armis, Hinc cruor, hinc caedes, mors propiorque venit. Praeda vago jussit3 1.640 geminare pericula ponto, Bellica quum dubiis rostra dedit ratibus. Praedator cupit immensos obsistere campos, Ut multo innumeram jugere pascat ovem. b 1.641 Lucra petens habili tauros adjungit aratro, Et durum terrae rusticus urget opus.

Lucra petituras freta per parentia ventis Ducunt instabiles sydera certa rates. c 1.642 Nam reditus jam quisque suos amat; & sibi quid sit Utile, sollicitis computat4 1.643 articulis.

d 1.644 Quod si dolosi spes refulserit nummi, Corvos5 1.645 Poëtas, & Poëtrias picas Cantare credas6 1.646 Pegaseium melos.

e 1.647 Impiger extremos curris, mercator, ad Indos; Per mare pauperiem fugiens, per saxa, per ignes. f 1.648 Cum sit causa mali tanti, & discriminis hujus, Concisum7 1.649 argentum in8 1.650 titulos,9 1.651 faciesque minutas. —g 1.65210 1.653 Lucri bonus est odor ex re Quâlibet; illa tuo sententia semper in ore Versetur; Diis, atque ipso Jove11 1.654 digna,12 1.655 Poëtae; Unde habeas quaerat nemo, sed oportet habere.

CAP. L.

—Heu quantum poenae mens conscia donat.

a 1.656 COnscia mens ut cuique sua est; ita concipit intra Pectora, pro facto spemve metumve suo.

b 1.657 Exemplo quodcumque malo committitur, ipsi Displicet auctori; prima est haec ultio, quod se

Judice, nemo nocens absolvitur; improba quamvis Gratia fallacis1 1.658 Praetoris vicerit2 1.659 urnam. c 1.660 Heu! quam difficile est crimen non prodere vultu! d 1.661 Nam scelere admisso, rubet hic, cui conscia mens est Criminibus, tacitâ sudant praecordia culpâ. e 1.662 Nec fugisse putes; quos diri conscia facti Mens habet attonitos, & surdo3 1.663 verbere caedit; Occultum quatiente animo tortore flagellum. Poena autem vehemens, ac multo saevior illis, Quas &4 1.664 Caeditius gravis invenit, &5 1.665 Rhadamanthus; Nocte, dieque suum gestare in pectore6 1.666 testem. f 1.667 Nam metus in vitâ poenarum pro malefactis Est insignibus insignis, scelerisque luela. Quae tamen etsi absunt, at mens sibi conscia facti Praemetuens, adhibet stimulos; torquetque flagellis: Nec videt interea, qui terminus esse malorum Possit, nec quae sit poenarum denique finis; Atque eadem metuit, magis haec nè in morte gravescant.

g 1.668 Negata magnis sceleribus semper quies: Est poena praesens consciae mentis pavor; Animusque culpâ plenus, & semet timens. Scelus7 1.669 aliqua8 1.670 tutum, nulla9 1.671 securum tulit.

CAP. LI.

Difficilia magnanimis pulchra.

a 1.672 IN causâ facili cuivis licet esse diserto; Et minimae vires frangere quassa valent; Subruere est arces & stantia moenia virtus; Quamlibet ignavi praecipitata premunt. b 1.673 Ardua molimur; sed nulla nisi ardua virtus, Difficilis pulchrâ poscitur arte labor. c 1.674 Magnum iter ascendo; sed dat mihi gloria vires, Non juvat ex facili lecta1 1.675 corona jugo. d 1.676 Venator sequitur fugientia, capta relinquit; Gloria pugnantes vincere major erit. e 1.677 Quae venit ex tuto, minùs est accepta voluptas, Gloria non minimo parta labore juvat. f 1.678 Difficile est, fateor; sed tendit in ardua virtus: Et talis meriti gratia major erit.

Quod facile est, vile est;g 1.679 leporem venator ut altâ In nive sectatur, positum sic tangere nolit; Cantat, & apponit; meus est amor2 1.680 huic similis, qui Transvolat in3 1.681 medio posita, & fugientia captat.

h 1.682 Nolo quid cupio statim tenere, Nec victoria mi placet4 1.683 parata: Quicquid5 1.684 quaeritur, optimum videtur.

CAP. LII.

Fama mendax veloxque.

a 1.685 FAma malum, quo non aliud velocius ullum, Mobilitate viget, viresque acquirit eundo: Parva metu primò; mox sese attollit in auras; Ingrediturque solo, & caput inter1 1.686 nubila condit; Tam ficti pravique tenax, quàm nuncia veri. b 1.687 Ipsa quid in coelo rerum, pelagoque geratur, Et tellure, videt; totumque inquirit in orbem. Namque domus Famae tota est ex aere sonanti, Tota fremit; vocesque refert; iteratque quod audit. Atria turba tenet; veniunt leve vulgus, euntque; Mistaque cum veris passim commenta vagantur Millia rumorum; confusaque verba volutant. E quibus hi vacuas implent sermonibus aures, Hi narrata ferunt alio; mensuraque ficti Crescit, & auditis aliquod novus adjicit autor. —c 1.688 Linguis Fama loquacibus ales Pervolat Oceanum;d 1.689 quae veris addere falsa Gaudet; & è minimo sua per mendacia crescit. e 1.690 Non Erebi, non diva poli; terrasque fatigat Quas datur; audentem primi spernuntque foventque; Mox omnes agit, & motis quatit oppida linguis. f 1.691 Fama per Ausoniae turbatas spargitur urbes, Et gliscit gressu; volucrique citatior Euro,

Terrificis quatit attonitas rumoribus arces. 2 1.692 Adstruit auditis,3 1.693 docilis per4 1.694 inania rerum 5 1.695 Pascere rumorem, vulgi pavor.—

CAP. LIII.

Dolores levat questus.

a 1.696 CRede mihi, miseris est quaedam flere voluptas: Expletur lacrymis, egeriturque dolor. b 1.697 Est aliquid, fatale malum per verba levari; Hoc querulam1 1.698 Prognen,2 1.699 Halcyonenque facit. Hoc erat, in gelido quare3 1.700 Paeantius antro Voce fatigaret4 1.701 Lemnia saxa sua. Strangulat inclusus dolor, atque exaestuat intus, Cogitur & vires multiplicare suas. c 1.702 At poteras, inquis, meliùs mala ferre silendo; Et tacitus casus dissimulare tuos. Exigis, ut nulli gemitus tormenta sequantur: Acceptoque gravi vulnere, flere vetas: Ipse5 1.703 Perillêo6 1.704 Phalaris permisit in aere Edere mugitus, & bovis ore queri. Cùm7 1.705 Priami lacrymis offensus non sit Achilles. Tu8 1.706 fletus prohibes, durior hoste, meos? Cum faceret Nioben orbam9 1.707 Latonia poles; Non tamen & siccas jussit habere genas.

d 1.708 Lacrymas lacrymis miscere juvat. Magìs exurunt, quos secretae Lacerant curae; juvat10 1.709 in medium Deflere suos.—

e 1.710 Venit in medias voces gemitus, Moeror lachrymas amat assuetas. Flendi miseris dira cupido est; Libet infaustos mittere questus. Libet & Tyrio11 1.711 saturas ostro Rumpere vestes: ululare libet.

CAP. LIV.

Foemineis nec tu lachrymis, nec credito verbis.

a 1.712 CRede mihi, mulier cupido quod dicit amanti, In1 1.713 vento, & rapidâ scribere oportet aquá. b 1.714 At tu nec voces (quid enim fallacius illis?) Crede, nec aeternos2 1.715 pondus habere3 1.716 Deos. Neve puellarum lacrymis moveare caveto; Ut flerent, oculos erudiere suos. c 1.717 Credidimus lacrymis; an & hae simulare docentur? Hae quoque habent4 1.718 artes, quáque jubentur, eunt.

d 1.719 Quin etiam discunt oculi lacrymare coacti, e 1.720 Quoque volunt plorant tempore, quoque modo. f 1.721 Crede ratem ventis, animam ne crede puellis; Namque est foemineâ tutior unda fide; g 1.722 Quae levior foliis, tunc cum, sine pondere succi, Mobilibus ventis arida facta volant. Et minus est in quâ, quàm summâ pondus arist••, Quae levis assiduis solibus usta riget. h 1.723 Verba puellarum, foliis leviora caducis, Irrita, quo visum est, ventus &3 1.724 aura ferunt.

i 1.725 Amissum non flet, cum sola est5 1.726 Gellia, patrem; Siquis adest,6 1.727 jussae prosiliunt lacrymae. Non dolet hic, quisquis laudari, Gellia, quaerit, Ille dolet verè, qui sine teste dolet.

Foemina (crede mihi) varium & mutabile,k 1.728 plorat, 7 1.729 Uberibus semper lacrymis, semperque paratis, In8 1.730 statione suâ, atque expectantibus9 1.731 illam, Quo jubeat plorare modo.—

CAP. LV.

Desidiâ corpus animusque corrumpitur.

a 1.732 ARS quaecumque fuit, nullo exercente, refugit; Et longo periit1 1.733 arida facta situ. b 1.734 Scilicet ingenium longâ rubigine laesum Torpet, & est multo, quàm fuit ante, minus. Fertilis assiduo si non renovetur aratro, Nil, nisii cum spinis gramen, habebit ager. Tempore qui longo steterit, malè curret; & inter 2 1.735 Carceribus missos ultimus ibit equus. Vertitur in teneram cariem, rimisque dehiscit, Siqua diu solitis cymba3 1.736 vacavit aquis. c 1.737 Cernis, ut ignavum corrumpant otia corpus, Ut capiant vitium, ni moveantur, aquae: Et4 1.738 mihi, si quis erat5 1.739 ducendi carminis usus, Deficit; estque minor factus inerte situ. d 1.740 Et veluti tellus flores, nec semina profert, Ni sit continuo victa labore manûs; Sic puer, ingenium si non exercitet; ipsum Tempus & amittit; spem simul ingenii.

e 1.741 Plus vigila semper, nec somno deditus esto; Nam diuturna quies vitiis alimenta ministrat. f 1.742 Segnitiem fugito, quae vitae ignavia fertur: Nam cum animus languet; consumit inertia corpus.

g 1.743 Non me, quid valeat naturâ fortior usus 6 1.744 Praeterit, aut quantum neglectae7 1.745 defluat arti. Desidis aurigae non8 1.746 audit verbera currus; Nec manus agnoscit, quem non exercuit, arcum.

CAP. LVI.

Garrula lingua nocet.

a 1.747 EXigua est virtus praestare silentia rebus; At contra gravis est culpa tacenda loqui. O benè; quod, frustra captatis arbore pomis, 1 1.748 Garrulus in mediâ Tantalus aret aquâ! b 1.749 Quaerit aquas in aquis, & poma fugacia captat, Scilicet hoc illi garrula lingua dedit. c 1.750 Percunctatorem fugito, nam garrulus idem est, Et peperit misero garrula lingua malum. d 1.751 Delituit bene pasta inter dealbata columbas, Dum novit vafris pica silere dolis; Mox oblita doli, linguâque effusa loquaci; Excidit incautâ garrulitate cibis. e 1.752 Est igitur semper lex in sermone2 1.753 tenenda; Ne nos offendat improba garrulitas. f 1.754 Quid, de quoque viro, & cui dicas, saepe videto; g 1.755 Quis minor est autem quàm tacuisse labor.

—h 1.756 Cum candidus ante fuisses 3 1.757 Corve loquax, subito nigrantes versus in alas. Lingua fuit damno: linguâ faciente loquaci, Qui color albus erat, nunc est contrarius albo. i 1.758 Sic tacitus pasci si posset4 1.759 corvus, haberet Plus dapis, & rixae multo minùs, invidiaeque. k 1.760 Virtutem primam esse puta, compescere linguam: Proximus ille5 1.761 Deo, qui scit ratione tacere; l 1.762 Rumores fuge, nè incipias novus author haberi: Nam nulli tacuisse nocet, nocet esset locutum.

CAP. LVII.

Pax bello potior.

a 1.763 QUis fuit horrendos primus qui protulit enses? Quàm ferus, & verè1 1.764 ferreus, ille fuit? Tunc caedes hominum generi, tum praelia nata; Tum brevior dirae mortis aperta via est. b 1.765 Quippe ubi non pax est, trepidant formidine belli; Nec quisquam presso vomere sulcat humum.

Aut videt, aut metuit rus tum, quem non videt, hostem: Cessat iners rigido terra relicta situ. c 1.766 Hostis equo pollens, longeque volante sagittâ, Vicinam latè depopulatur humum. Diffugiunt alii; nullisque tuentibus agros Incustoditae diripiuntur opes. d 1.767 Sed mollis pax arva colit; pax candida primùm Duxit araturos sub juga dura boves. Pax aluit vites, & succos condidit uvae; Funderet ut nato testa2 1.768 paterna merum. Pace3 1.769 bidens3 1.770 vomerque vigent; at tristia duri Militis in tenebris occupat arma si tus. e 1.771 Cum4 1.772 libuit pacem placidis emittere tectis, Libera per tutas ambulat illa vias. Sanguine letifero totus5 1.773 miscebitur orbis; Ni teneant rigidae condita bella6 1.774 serae. f 1.775 Bella velint,7 1.776 Martemque ferum rationis egentes; g 1.777 Candida pax homines, trux decet ira feras.

h 1.778 Nulla, salus bello; pacem nos poscimus omnes. i 1.779 Quippe ubi fas versum, at{que} nefas: tot bella per orbem: Tam multae scelerum facies: non ullus aratro Dignus honos;8 1.780 squallent abductis arva colonis; Et curvae rigidum falces conflantur in ensem. Hinc movet9 1.781 Euphrates, illinc Germania bellum: Vicinae ruptis inter se10 1.782 legibus urbes Arma ferunt: saevit toto Mars impius orbe. —k 1.783 Pax optima rerum

Quas homini novisse datum est; pax una triumphis Innumeris melior; pax custodire salutem, Et cives11 1.784 aequare potens.—

CAP. LVIII.

Post luctum gaudia.

a 1.785 NUlla dies adeo est australibus humida nimbis, Non intermissis ut fluat imber aquis. Non sterilis locus ullus ita est; ut non sit in illo Mista ferè duris utilis herba rubis. Nil adeo fortuna gravis miserabile fecit; Ut minuant nullâ gaudia parte malum. b 1.786 Durat in extremum, tristisque novissima vitae Prosequitur fati, qui fuit ante,1 1.787 tenor? c 1.788 An miseros tristis fortuna2 1.789 tenaciter urget? Nec venit inceptis mollior aura meis? d 1.790 Nam solet interdum fieri placabile Numen, Nube solet pulsâ candidus ire dies. e 1.791 Saepe etenim vidi, cùm multis3 1.792 lucibus antè, Fuderit assiduas nubilus Auster aquas; Lumine coelesti Solem fulsisse serenum. Venit post pluvias, una serena, dies.

f 1.793 Tandem aliquid, pulsâ curarum nube, serenum 4 1.794 Vidi; fortunae5 1.795 verba dedique meae. g 1.796 Et tibi, vexatae per mille pericula vitae Extremo veniat6 1.797 mollior hora die.

h 1.798 Nulla sors longa est: dolor ac voluptas Invicem7 1.799 cedunt; brevior voluptas: Ima permutat brevis hora summis.

CAP. LIX.

Principiis obsta.—

a 1.800 QUale sit id quod amas, celeri circumspice mente; Et tua laesuro subtrahe colla jugo. Principiis obsta; serò medicina paratur, Cum mala per longas conval••êre moras. b 1.801 Tempore nam tacitae serpunt in viscera flammae, Et mala radices altiùs arbor agit. c 1.802 Quam laesus fuerat partem1 1.803 Paeantius heros, Debuerat celeri praesecuisse manu. d 1.804 Si cito sensisses, quantum peccare parares, Non tegeres vultus cortice,2 1.805 Myrrha, tuos▪ Vidi ego, quod fuerat primò sanabile, vulnus Dilatum longae damna tulisse morae▪

e 1.806 Dum novus est, potiùs coepto pugnemus amori: Flamma recens parvâ sparsa residit aquâ. f 1.807 Opprime, dum nova sunt, subiti mala3 1.808 semina morbi; Et tuus incipiens ire resistat equus. g 1.809 Dum licet, &4 1.810 modici5 1.811 tangunt praecordia6 1.812 motus, Si piget, in primo7 1.813 limine siste pedem.

h 1.814 Tu nova, si possis, sedare incendia tentes. i 1.815 Ocyùs ite viri, &8 1.816 nascentem extinguite flammam; Ne serae redeant, post aucta pericula, curae. k 1.8179 1.818 Helleborum frustra, cum jam cutis aegra10 1.819 tumebit, Poscentes videas; venienti occurrite morbo. l 1.820 Quod tibi suspectum est confestim11 1.821 discute quid sit: Namque solent, primò quae sunt neglecta, nocere.

m 1.82212 1.823 Nefanda casto pectore exturba ocyùs; Extingue13 1.824 flammas; neve te dirae spei Praebe obsequentem: Quisquis in primo obstitit, Repulitque amorem, tutus ac victor fuit. Qui blandiendo dulce nutrivit malum, Serò recusat ferre, quod sub••it3 1.825 jugum.

CAP. LX.

Publica utilitas autori honores divinos parat.

a 1.826 CRede mihi, utilitas magnos hominesque Deosque Efficit; auxiliis1 1.827 quoque favente suis. b 1.828 Numquid erit, quare solito2 1.829 dignemur honore▪ Numina; si demas velle juvare Deos? Jupiter oranti surdas si praebeat aures, Victima3 1.830 pro templo cur cadit icta Jovis? Si4 1.831 pacem nullam Pontus mihi praestat eunti, Irrita5 1.832 Neptuno cur ego dona feram? Vana laborantis si fallat vota coloni; Accipiet gravidae cur suis exta6 1.833 Ceres? Nec dabit intonso jugulum caper hostia7 1.834 Baccho; Musta sub adducto si pede nulla fluant. 9 1.835 Caesar ut imperii8 1.836 moderetur fraena precamur; Tam bene quòd patriae consulit ille suae.

—c 1.8379 1.838 Caesar magnus ad altum 10 1.839 Fulminat11 1.840 Euphratem bello; victorque volentes Per populos dat jura; viamque affectat12 1.841 Olympo.

d 1.842 Pulchrum eminere est inter illustres viros; Consulere patriae; parcere afflictis; ferâ Caede abstinere; tempus atque irae dare, Orbi quietem, saeculo pacem suo. Haec summa virtus, petitur hâc coelum viâ.

Sic ille patriae primus Augustus parens 13 1.843 Complexus astra est, colitur & templis Deus.

CAP. LXI.

Omnia vincit amor.

a 1.844 OMnia vincit amor, & nos cedamus amori. b 1.845 Sanguineus per1 1.846 te Mars quoque mitis erit. Tu post extinctos, debellatosque Gigantes, Excutis irato2 1.847 tela trisulca Jovi. Tu cogis rapidas affectus discere tigres, Per te blandus amans redditur ipse leo. Nec memorare pudet tali me3 1.848 vulnere victum, Subditus his3 1.849 flammis Jupiter ipse fuit. c 1.8504 1.851 Quem non mille ferae, quem non5 1.852 Stheneleïus hostis, Non potuit Juno vincere, vicit Amor. d 1.853 Inter Iöniacas calathum tenuisse puellas Diceris, &6 1.854 Dominae pertimuisse minas. Non fugis, Alcide, victricem mille laborum 7 1.855 Rasilibus calathis imposuisse manum. e 1.856 Plus tibi, quàm Juno, nocuit Venus; illa premendo Sustulit; haec humili sub pede colla tenet. f 1.857 Quicquid Amor jussit, non est contemnere tutum; Regnat, & in dominos jus habet ille Deos. g 1.858 Ille facit molles animos Deus, ille ferocem Contudit, & dominae misit in arbitrium.

Armenias tigres, & fulvas ille leaenas Vicit; & indomitis mollia corda dedit.

h 1.859 Omne adeò genus in terris hominumque, ferarumque, Et genus aequoreum, pecudes, pictaeque volucres, In furias ignemque ruunt; amor omnibus idem. i 1.860 Improbe amor, quid non mortalia pectora cogis?

k 1.861 Hic8 1.862 volucer omni regnat in terrâ potens; Potensque totâ mente dominatur Deus. Ipsumque flammis torret indomitis Jovem. 9 1.863 Gradivus istas belliger sensit3 1.864 faces: 10 1.865 Opifex trisulci fulminis sensit Deus, Et, qui furentes semper11 1.866 Aetnaeis jugis Versat caminos, igne tam parvo calet. Ipsumque12 1.867 Phoebum, tela qui nervo regit, Figit sagittâ certior missâ13 1.868 Puer; Volitatque coelo pariter, & terrâ gravis.

CAP. LXII.

Obsequium molliendo vincit.

a 1.869 DExtera praecipuè capit indulgentia mentes: Asperitas odium, saevaque verba movent. Odimus accipitrem, quia semper vivit in armis, Et pavidum solitos in pecus ire lupos. At caret insidiis hominum, quia mitis, hirundo; Quasque colit, turres1 1.870 Chaonis ales habet. Este procul lites, & amarae praelia linguae: Dulcibus est verbis mollis alendus amor. b 1.871 Flectitur obsequio curvatus ab arbore ramus; Frangis; si vires experiere tuas. Obsequio tranantur aquae; nec vincere possis Flumina; si contra, quàm rapit unda, nates. Obsequium tigresque domat, Numidasque leones; Rustica paulatim taurus aratra subit. c 1.872 Cum furor in2 1.873 cursu est, currenti cede furori: Difficiles aditus impetus omnis habet. Stultus, ab obliquo qui cum descendere possit, Pugnat in adversas ire natator aquas. d 1.874 Ergo nè dubita blandas adhibere querelas; Vincuntur molli pectora dura prece.

e 1.875 Quod violenta nequit, peragit tranquilla potestas. f 1.876 Acrior admonitu est, irritaturque retenta, Et crescit rabies,3 1.877 remoraminaque ipsa nocebunt. Sic ego torrentem, qua nil obstabat eunti,

Leniùs, & modico strepitu, decurrere vidi: At, quacunque trabes,4 1.878 obstructaque saxa tenebant; Spumeus, & fervens, & ab5 1.879 objice faevior ibat. g 1.880 Cede repugnanti, cedendo victor abibis. h 1.881 Quem superare potes, interdum vince ferendo: Maxima enim morum semper Patientia virtus. i 1.882 Vincere cum possis, interdum cede sodali: Obsequio quoniam dulces vincuntur amici. k 1.883 Cede locum laesus fortunae, cede potenti: Laedere6 1.884 qui potuit, prodesse aliquando valebit.

CAP. LXIII.

Omnia divitibus linquenda.

a 1.885 HAud ullas portabis opes1 1.886 Acherontis ad undas; Nudus ab infernâ, stulte, vehêre2 1.887 rate. Victor cum victis pariter miscebitur umbris: Consule cum3 1.888 Mario, capte4 1.889 Jugurtha, sedes. Lydus Dulichio non distat5 1.890 Croesus ab6 1.891 Iro: b 1.892 Nil feret ad manes divitis umbra suos. c 1.893 At cum permenso defunctus tempore lucis, Nudus2 1.894 Letheâ cogeris ire rate.

d 1.895 Hinc & perpetuus nulli datur usus, & haeres Haeredem alterius, velut unda supervenit undam. Quid vici prosunt, aut horrea? quidve7 1.896 Calabris Saltibus adjecti7 1.897 Lucani? si metit8 1.898 Orcus

Grandia cum parvis, non exorabilis auro. e 1.899 Cum post emeritam mortalia saecula vitam Descendunt; ibi nulla manent discrimina fati, Nullus honos; vanoque exutum nomine regem Proturbat plebeius egens.—f 1.900 Fugit hora, rapitque Tartareus torrens, & tecum ferre sub umbras, Si qua animo placuere, negat.g 1.901 Quid regia quondam Praefulgens ebore, & possessa mapalia soli Jam prosunt? quid rapta juvant? quid gentibus auri Nunquam extincta sitis? modo quem fortuna fovendo Congestis opibus, donisque refersit opimis, Nudum2 1.902 Tartareâ portavit navita cymbâ. —h 1.903 Croesi mox advolat umbra Dives apud superos, sed mors aequârat egenis.

i 1.904 Cedes coëmptis saltibus, & domo, Villâque,9 1.905 flavus quam Tiberis lavat, Cedes: & extructis in altum Divitiis potietur haeres. k 1.906 Linquenda tellus, & domus, & placens Uxor; neque harum, quas colis, arborum Te, praeter invisas10 1.907 cupressos, Ulla11 1.908 brevem dominum sequetur.

CAP. LXIV.

Opes non reddunt beatum.

a 1.909 NE tibi tu cupias totum quaecunque per orbem Fortis arat valido rusticus arva bove. Nec tibi gemmarum quicquid faelicibus undis Nascitur: Eoi quà maris unda rubet. b 1.910 Nam grave quid prodest pondus mihi divitis auri? Arvaque si findant pinguia mille greges? Quidve domus prodest1 1.911 Phrygiis innixa columnis, 2 1.912 Taenare, sive tuis; sive,3 1.913 Caryste, tuis? Et nemora in domibus, sacros imitantia lucos? Aurataeque trabes, marmoreumque4 1.914 solum? Quidve in5 1.915 Erythraeo legitur quae littore concha? Tinctaque Sidonio6 1.916 murice lana juvat? Et quae praeterea populus miratur? in illis Invidia est; falsò plurima vulgus amat. Non opibus mentes hominum curaeque levantur, Nam fortuna suâ tempora lege regit. c 1.917 Non ergo inviso pectus mihi carpitur auro; Nec bibit è7 1.918 gemmâ divite nostra sitis. Nec mihi mille jugis8 1.919 Campania pinguis aratur; Nec miser aera paro clade,9 1.920 Corinthe, tuâ.

d 1.921 Quod satis est, cui contingit, nihil amplius optet; Non domus, aut fundus, non aeris acervus & auri,

Aegroto domini deduxit corpore febres, Non animo curas.—

e 1.922 Non possidentem multa vocaveris Rectè beatum; rectiùs occupat Nomen beati, qui Deorum Muneribus sapienter uti; Duramque callet pauperiem pati.

f 1.923 Non enim gazae, neque consularis Summovet10 1.924 lictor miseros tumultus Mentis; & curas laqueata circum Tecta volantes. Vivitur parvo benè, cui paternum Splendet in mensâ tenui salinum; Nec leves somnos timor aut cupido Sordidus aufert.

CAP. LXV.

Nil manet aeternum.

a 1.925 CUnctis stare diu Parcarum lege negatur, Magna repente ruunt: summa cadunt subito. b 1.926 Omnia tempus edax depascitur, omnia carpit; Omnia sede movet, nil sinit esse diu. Flumina deficiunt; profugum mare littora siccat; Subsidunt montes; & juga celsa ruunt. Quid tam parva loquor? moles pulcherrima coeli Ardebit flammis tota repente suis. Omnia mors poscit: lex est, non poena perire. Hic aliquo mundus tempore nullus erit. c 1.927 Et querimur, cito si nostrae data tempora vitae Diffugiunt? urbes mors violenta rapit. Fata trahunt homines, fatis urgentibus, urbes, Et quodcunque vides auferet1 1.928 una dies.

d 1.929 Nil equidem durare diu sub imagine eâdem Crediderim; sic ad2 1.930 ferrum venistis ab2 1.931 auro Saecula; sic toties versa es, fortuna locorum. Vidi ego, quod fuerat quondam solidissima tellus, Esse fretum: vidi factas ex aequore terras. —e 1.932 Sic tempore verti Cernimus, atque illas assumere robora gentes; Concidere has: sic magna fuit3 1.933 censuque, virisque, Perque4 1.934 decem potuit tantum dare5 1.935 sanguinis annos;

Nunc6 1.936 humilis veteres tantummodo Troja ruinas, Et pro divitiis, tumulos ostendit avorum. f 1.937 Et querimur,7 1.938 genus infelix, humana labare Membra aevo; cum regna8 1.939 palam moriuntur, & urbes?

CAP. LXVI.

Constat parvo fames, magno fastidium.

a 1.940 OMnia quae miseras possunt finire querelas, In1 1.941 promptu voluit2 1.942 candidus esse Deus. Vile olus, & duris haerentia mora rubetis 3 1.943 Pugnantis stomachi composuere famem. Flumine vicino stultus sitit, & riget Euro: Cum calidus tepido consonat igne focus. Quod satiare potest, dives natura ministrat; Quod docet infraenis gloria, fine caret. b 1.944 Messis erant primis virides mortalibus herbae; Quas tellus, nullo4 1.945 sollicitante, dabat. Et modo carpebant vivaci cespite gramen; Nunc epulae tenerâ fronde cacumen erant. Post modo glans nata est; bene erat jam glande repertâ: Duraque magnificas quercus habebat opes. c 1.946 Pro domibus frondes nôrant, pro frugibus herbas: Nectar erat, palmis hausta duabus aqua.

Prima Ceres, homini ad meliora alimenta vocato, Mutavit glandes utiliore cibo.

Sylva fuit domus his, cibus herba, cubilia frondes: d 1.947 Contentique cibis, nullo4 1.948 cogente, creatis, Arbuteos soetus, montanaque fraga legebant. e 1.949 Pocula non nôrant succis mulcere5 1.950 Lyaei, Fonte sitim, & purâ soliti defendere lymphâ. —f 1.951 O prodiga rerum Luxuries, nunquam parvo contenta paratu! Et quaesitorum terrâ, pelagoque ciborum Ambitiosa fames; & lautae gloria mensae; Discite, quam parvo liceat producere vitam; Et quantum natura petat. Non erigit aegros Nobilis ignoto diffusus6 1.952 Consule6 1.953 Bacchus, Non7 1.954 auro7 1.955 myrrhâque bibunt, sed gurgite puro Vita redit; satis est populis fluviusque8 1.956 Ceresque. g 1.957 Vivitur exiguo meliùs; Natura beatis▪ Omnibus esse dedit, siquis cognoverit uti. Haec si nota forent; frueremur simplice cultu: Classica non fremerent: non stridula fraxinus iret: Non ventus quateret puppes; non machina muros.

CAP. LXVII.

Nil nisi nomen amicitia.

a 1.958 ILlud amicitiae sanctum ac venerabile nomen, Re jam pro vili sub pedibusque jacet. b 1.959 Tuta frequensque via est, per amici fallere nomen; Tuta frequensque licet sit via, crimen habet. c 1.960 Turpe quidem dictu, sed (si modo vera fatemur) Vulgus amicitias utilitate probat. Cura1 1.961 quid expediat prius est, quàm quid sit honestum: Et cum fortunâ2 1.962 statque caditque fides. Nil nisi quod prodest charum est; i, detrahe menti Spem fructûs avidae, nemo petendus erit. Respicit antiquum quis lapsis rebus amicum? 1 1.963 Fomentisque juvat3 1.964 vulnera cruda suis? d 1.965 Quis vult ingeriti prostratum mole sodalem Visere, & alloquii parte levare sui? e 1.966 Quis largitur opes veteri fidoque sodali? Heu colit4 1.967 ingratas pauper amicitias! f 1.968 Illud amicitiae quondam venerabile nomen 5 1.969 Prostat, & in quaestu pro meretrice sedet. g 1.970 Cum fortuna manet, vultum servatis amici; Cum cecidit, turpi vertitis ora fugâ.

CAP. LXVIII.

Nummi apud amicos reponendi.

a 1.971 HOc habeo, quodcunque dedi; sunt caetera sortis, Caetera praetereunt more fluentis aquae. b 1.972 Callidus effractâ nummos fur auferet arc••; Prosternet1 1.973 patrios impia flamma1 1.974 lares. Debitor usuram pariter,2 1.975 sortemque negabit; Non reddet sterilis semina jacta seges; Dispensatorem fallax spoliabit amica: Mercibus extructas obruet unda rates. Extra3 1.976 fortunam est, quicquid donatur amicis; Quas dederis, solas semper habebis, opes. c 1.977 Non leviora datis grati nam dona remittunt, Foenore cum duplici haec semina reddet ager. d 1.978 Cuncta manus a vidi fugient haeredis,4 1.979 amico Quae dederis animo.

e 1.9805 1.981 Hic non divitias nigrantibus abdidit antris, Nec tenebris damnavit opes; sed largior imbre Sueverat innumeras hominum ditare catervas. Quippe velut densos currentia munera nimbos Cernere semper erat; populis undare6 1.982 Penates; Assiduos intrare inopes, remeare beatos. 7 1.983 Praeceps illa manus8 1.984 fluvios superabat Iberos, Aurea dona vomens.—

CAP. LXIX.

Amarum sii salubre.

a 1.985 PErfer, & obdura; dolor hic tibi proderit olim, Saepe tulit lassis succus amarus opem. b 1.986 Dura aliquis praecepta vocet bona; dura fatemur Esse: sed ut valeas, multa dolenda seres. Saepe bibi succos, quamvis invitus, amaros Aeger; & oranti mensa negata mihi. c 1.987 Cogimur à gratis animum suspendere rebus: Atque, ut vivamus,1 1.988 vivere desinimus. d 1.989 Ut corpus redimas ferrum patiaras & ignes; Arida nec sitiens ora levabis aquâ: Ut valeas animo, quicquam tolerare negabis? At pretium pars2 1.990 haec corpore majus habet. e 1.991 Dulcia non ferimus, succo3 1.992 renovemur amaro; Quaedam ferre juvat, nè mala plura feras.

f 1.993 Vulnera dum sanes, dolor est medicina doloris; g 1.994 Corpora vix ferro quaedam sanantur acuto.

h 1.995 Cuncta priùs tentanda; sed immedicabile vulnus Ense recidendum est; ne pars4 1.996 sincera5 1.997 trahatur. i 1.998 Ulcera possessis altè suffusa medullis Non6 1.999 leviore manu, ferro sanantur & igni; Ne7 1.1000 coëat frustra, mox eruptura cicatrix. Ad vivum penetrant flammae, quo sunditus humor

Defluat, & vacuis corrupto sanguine venis Exundet8 1.1001 fons ille mali; truncantur & artus; Ut liceat reliquis securum degere membris:

CAP. LXX.

Solamen miseris socios habuisse doloris.

a 1.1002 NAufragus ejectâ nudus rate, quaerit eodem Percussum1 1.1003 telo; cua sua fata legat. Grandine qui segetes, & totum perdidit2 1.1004 annum; In3 1.1005 simili deflet tristia fata sinu. Funera conciliant miseros; orbique parentes Conjungunt gemitus: & facit hora pares. Nos quoque confusis feriemus sydera verbis: Et fama est junctas fortiùs ire preces.

—b 1.1006 Flenti Theseîus heros Siste modum dixit! neque enim fortuna querenda Sola tua est, similes aliorum respice casus: Mitiùs ista feres.c 1.1007 Luctus aliena levare Damna valent nostros.— d 1.1008 Everso juvat orbe mori, solatia letho Exitium commune dabit.—

e 1.1009 Dulce moerenti populus dolentûm. Dulce, lamentis resonare gentes. Leniùs luctus lacrymaeque mordent, Turba quas fletu simili frequentat. Semper, ah, semper dolor ipse magnus Gaudet in multos sua fata4 1.1010 mitti: Seque non solum5 1.1011 patuisse poenae. Ferre, quam sortem patiuntur omnes, Nemo recusat.

Dulce in immensis posito ruinis, Neminem laetos habuisse vultus. Ille deplorat, queriturque fatum; Qui secans fluctum rate singulari, Nudus in portus cecidit petitos. Aequior casum tulit, & procellas; Mille qui ponto pariter carinas Obrui vidit: tabulâque littus Naufragâ spargi; mare cum coactis Fluctibus6 1.1012 Corus prohibet reverti. Questus est Hellen cecidisse7 1.1013 Phryxus, Cum gregis8 1.1014 ductor radiante villo Aureo fratrem simul & sororem Sustulit tergo, medioque9 1.1015 jactum Fecit in ponto. Tenuit querelas Et10 1.1016 vir, & Pyrrhe; mare cum viderent Et nihil praeter mare cum viderent,

Unici terris homines relicti.

—f 1.1017 Abeant questus; Discede timor: vitae est avidus Quisquis non vult, mundo secum Pereunte mori.—

CAP. LXXI.

Cessandum emeritis.

a 1.1018 FEssus in acceptos miles deducitur agros; Tutaque deposito poscitur ense1 1.1019 rudis. Longaque subductam celant navalia2 1.1020 pinum; Mittitur in saltus carcere liber equus. b 1.1021 Miles depositis annosus secubat armis; Grandaevique negant ducere aratra boves. Putris & in vacuâ requiescit navis arenâ, Et vetus in templo bellica parma vacat. c 1.1022 In cava ducuntur quassae navalia puppes, Ne temerè in mediis dissolüantur aquis. Ne cadat, & multas palmas inhonestet adeptas, Languidus in pratis gramina carpit equus. Miles, ut3 1.1023 emeritis non est satìs utilis armis, Ponit ad antiquos, quae tulit arma,4 1.1024 Lares▪

Sic igitur, tardâ vires minuente senectâ, Me quoque donari jam rude, tempus erat.

d 1.1025 Post multa virtus opera5 1.1026 laxari solet.

e 1.1027 Vixi6 1.1028 puellis7 1.1029 nuper idoneus; Et8 1.1030 militavi non sine gloriâ; 9 1.1031 Nunc10 1.1032 arma,11 1.1033 defunctumque bello Barbiton hic12 1.1034 paries habebit.

CAP. LXXII.

Conjunctio firmat.

a 1.1035 HOrtor ego, ut pariter binos habeatis amicos, Fortior est, plures siquis habere potest. Secta bipartito cum mens1 1.1036 discurrit utroque; Alterius vires subtrahit alter amor. Grandia per multos tenuantur2 1.1037 flumina rivos; Cassaque seducto stipite, flamma perit. Non satis una tenet ceratas anchora puppes: Non satìs est liquidis unicus hamus aquis. Qui sibi jampridem solatia bina paravit, Jampridem summâ victor in arce fuit.

b 1.1038 Sic meliùs duo defendunt retinacula navem; c 1.1039 Et quae non prosunt singula, juncta juvant. Tu tantum numero pugna; dispersaque in unum Contrahe; de multis grandis acervus erit. d 1.1040 Sic igitur nunquam3 1.1041 desunt consulta duobus. e 1.1042 Nec caret effectu, quod voluere duo.

f 1.1043 Sive res bellis4 1.1044 agitanda; sive Pace; collatas sociate vires; Alta centenis meliùs recumbunt Templa columnis.

Inter errantem scopulos carinam, Certiùs plures5 1.1045 docuere stellae: Fortiùs proram gemino revincit Anchora morsu.

6 1.1046 Gliscit aeterno sociale7 1.1047 nexu Robur.—

CAP. LXXIII.

Excitat ignavos spes famae.

a 1.1048 FUlgida non parvas animo dat gloria vires; Et foecunda facit pectora laudis amor. b 1.1049 Tum bene fortis equus reserato1 1.1050 carcere currit; Cum quos praetereat, quosve sequatur, habet. c 1.1051 Plausibus ex ipsis populi, laetoque favore, Ingenium2 1.1052 quodvis incaluisse potest. Tamque ego sumpsissem tali clamore vigorem, Quàm rudis auditâ miles ad arma tubâ. d 1.1053 Excitat auditor studium; laudataque virtus Crescit, & immensum gloria3 1.1054 calcar habet. e 1.1055 Scribentem juvat ipse favor, minuitque laborem, Cumque suo crescens4 1.1056 pectore fervet opus. Utque ictus ruit acer equus calcaribus armos; f 1.1057 Ingenio5 1.1058 stimulos subdere fama solet. g 1.1059 Gloria vos acuat; vos, ut recitata probentur Carmina,6 1.1060 Pieriis invigilate choris. h 1.1061 Laudatas ostendit7 1.1062 avis Junonia pennas, Si tacitus spectes, illa recondit8 1.1063 opes. 9 1.1064 Quadrupedes, inter rapidi10 1.1065 certamina cursûs, Depexaeque jubae plausaque colla juvant. i 1.1066 Delectant etiam11 1.1067 castas praeconia formae. Virginibus curae grataque fama sua est.

k 1.1068 Laudatas homini volucris Junonia pennas Explicat; & formâ muta superbit avis.

CAP. LXXIV.

Heroes cito maturi.

a 1.1069 INgenium coeleste suis velocius annis Surgit; & ignavae fert malè damna morae. Parvus erat, manibusque duos1 1.1070 Tirynthius angues Pressit: & in cunis jam Jove dignus erat. Nunc quoque qui puer es, quantus tum, Bacche, fuisti, Cum timuit2 1.1071 thyrsos India victa tuos? Parcite natales, timidi, numerare Deorum: Caesaribus virtus contigit ante diem. b 1.1072 Caesar & ipse ducem primis profitetur in armis; Bellaque non puero tractat agenda puer. c 1.1073 Quid numeras annos? vixi maturior annis: Acta senem faciunt: haec numeranda tibi. His aevum fuit implendum, non segnibus annis. Mors palmas numerans me putet esse senem.

d 1.1074 Praeterit ipse suos animis3 1.1075 Germanicus annos; e 1.1076 Ante annos, animumque gerens, mentemque virilem.

f 1.1077 Scilicet ingenium, & rerum prudentia velox Ante4 1.1078 pilos venit his; dicenda tacendaque callent: g 1.1079 Queis promptum teneris immania bella lacertis Moliri, regimenque rudi deposcere in aevo. h 1.1080 Si titulos annosque leves, numerare velimus; Facta5 1.1081 premunt annos:i 1.1082 Annos transcendere factis Molitur; longumque putat pubescere bello.

CAP. LXXV.

Forma bonum fragile est.

a 1.1083 O Formose puer, nimiùm ne crede colori, b 1.1084 Formae non ullam fata dedere moram. c 1.1085 Forma bonum fragile est; quantum{que} accedit ad annos, Fit minor; & spatio carpitur ipsa suo. Nec violae semper, nec hiantia lilia florent; Et riget amissâ spina relicta rosâ. Et tibi jam cani venient, formose, capilli: Jam venient rugae, quae tibi corpus arent. d 1.1086 Certus amor morum est: formam populabitur aetas; Et placitus rugis vultus aratus erit. Tempus erit, quo vos speculum vidisse pigebit: Et veniet rugis altera causa dolor.

e 1.1087 Ista decens facies longis vitiabitur annis: Rugaque in antiquâ fronte senilis erit. Injicietque manum formae damnosa senectus: Quae, strepitum passu non faciente, venit. Cumque aliquis dicet; Fuit haec formosa, dolebis; Et speculum1 1.1088 mendax esse querêre tuum.

f 1.1089 Flebat ut in speculo rugas conspexit aniles 2 1.1090 Tyndaris, & secum cur sit bis3 1.1091 rapta requirit. g 1.1092 Ergo age, fallaci timidè confide figurae.

h 1.1093 Anceps forma bonum mortalibus, Exigui donum breve temporis, Ut velox celeri pede laberis! Non sic prata novo vere decentia Aestatis calidae despoliat vapor: Saevit4 1.1094 solstitio cum medius dies, Et noctem brevibus praecipitat rotis, Languescunt folio lilia pallido; Et gratae capiti deficiunt rosae: Ut5 1.1095 fulgor teneris qui radiat genis Momento rapitur: nullaque non dies Formosi spolium corporis abstulit. Res est forma fugax; quis sapiens bono Confidat fragili?— i 1.1096 Ut alta sylvas forma vernantes alit, Quas nemore nudo primus investit tepor; At cum solutos expulit Boreas Notos,

Et saeva totas bruma decussit comas, Deforme solis aspicis truncis nemus: Sic nostra longum forma percurrens iter, Deperdit aliquid semper, & fulget minus; Malisque minus est; quicquid in vultu fuit, Olim petitum.—

CAP. LXXVI.

—Vicinia damno est.

a 1.1097 SI quis amas, nec vis; facito contagia vites; Haec etiam pecori saepe nocere solent. Dum spectant oculi laesos, laeduntur & ipsi: Multaque corporibus1 1.1098 transitione nocent. Proximus à tectis ignis defenditur aegrè; Utile finitimis abstinuisse locis. Manat amor tectus, si non ab amante recedas: Spectandoque avido lumine, crescit amor. In loca nonnunquam, siccis a rentia glebis, De propè currenti flumine, manat aqua. Non facilè esuriens positâ retinebere mens••: Et multam saliens incitat unda sitim. Non facile est visâ taurum retinere juvencâ: Fortis equus visae semper adhinnit equae.

—b 1.1099 Dedit contagio labem, Et dabit in plures; sicut grex totus in agris Unius scabie cadit & porrigine porci: Uvaque2 1.1100 conspectâ livorem ducit ab uvâ. c 1.1101 Sic pars aegra hominis trahit ad contagia sanum Corpus: & exigui quamvis discrimine membri, Tota per innumeros artus compago vacillat. d 1.1102 Sicque malum latè solet immedicabile3 1.1103 cancer 4 1.1104 Serpere; &5 1.1105 illaesas6 1.1106 vitiatis7 1.1107 addere partes. e 1.1108 Et mala vicini pecoris contagia laedent.

CAP. LXXVII.

Intempestiva nocent consilia.

a 1.1109 IMpatiens animus nec adhuc tractabilis arte Respuit, atque odio verba monentis habet. Aggrediar meliùs tunc, cum sua vulnera tangi Jam sinet; & veris vocibus aptus erit. Quis matrem, nisi mentis inops, in funere nati Flere vetat? non hoc illa monenda1 1.1110 loco est. Cum dederit lachrymas, animum{que}2 1.1111 expleverit aegrum; Ille dolor verbis emoderandus erit. b 1.1112 Curando fieri quaedam majora videmus Vulnera; quae meliùs non tetigisse fuit.

c 1.1113 Vulneris id genus est, quod cum tractabile non sit, Non contrectari tutius esse puto. d 1.1114 Quin etiam accendas vitia, irritesque vetando: Temporibus si non aggrediare suis. e 1.1115 Neve retrectando nondum coëuntia rumpe Vulnera; vix illis proderit ipsa quies. Ast ubi visus erit morbus medicabilis arte; Tunc adhibe, & prosit cura, medentis opem. f 1.1116 Temporis officium solatia dicere certi est: Dum dolor in3 1.1117 cursu est; dum petit aeger opem: At cum longa dies sedavit4 1.1118 vulnera mentis; Intempestivè qui5 1.1119 sovet illa,6 1.1120 novat.

CAP. LXXVIII.

Amorem nutrit f••••itudo.

a 1.1121 QUisquis amas, loca sola nocent: loca sola caveto. Quò fugis? In populo tutior esse potes. Non tibi secretis (augent secreta furores) Est opus: auxilio turba futura tibi est. Tristis eris, si solus eris; dominaeque relictae Ante oculos facies stabit, ut ipsa, tuos. Tristior idcirco nox est, quàm1 1.1122 tempora Phoebi; Quae relevet luctus, turba sodalis abest.

Nec fuge colloquium: nec sit tua janua clausa: Nec tenebris vultus flebilis abde tuos. Semper habe2 1.1123 Pyladen, qui te soletur Orestem. Hic quoque amicitiae non levis usus erit. Quid nisi secretae laeserunt3 1.1124 Phyllida sylvae? Certa necis causa est: incomitata fuit. 4 1.1125 Sithoni, tunc certè vellem non sola fuisses; Non fleres positis Phyllida,5 1.1126 sylva,6 1.1127 comis. Phyllidis exemplo, nimiùm secreta timete, Laese vir à7 1.1128 dominâ; laesa puella viro.

CAP. LXXIX.

Amorem fugant negotia.

a 1.1129 QUi, ni 〈◊〉〈◊〉 misero periturus amore es, b 1.1130 Fac monitis fugias otia prima meis. Haec ut ames, faciunt: haec, ut fecere, tuentur; Haec sunt jucundi causa cibusque mali. Otia si tollas, periere Cupidinis arcus; Contemtaeque jacent, & sine luce, faces. Quàm platanus vino gaudet, quàm populus undà; Et quàm limosâ canna palustris humo; Tam Venus otia amat: qui finem quaeris amoris, (Cedit amor rebus) res age: tutus eris.

c 1.1131 Desidiam1 1.1132 puer ille sequi solet, odit agentes; Da vacuae menti, quo teneatur, opus. Sunt fora; sunt leges; sunt quos tuearis, amici; Vade per urbanae2 1.1133 candida castra togae. Vel tu sanguinei3 1.1134 juvenilia4 1.1135 munera Martis Suscipe; deliciae jam tibi terga dabunt. d 1.1136 Rura quoque oblectent animos; studiumque5 1.1137 colendi; Quaelibet huic curae cedere cura potest. e 1.1138 Vel tu venandi studium cole: saepe recessit Turpiter à Phoebi victa6 1.1139 sorore Venus; f 1.1140 Cum semel haec animum coepit mulcere voluptas, Debilibus pennis7 1.1141 irritus exit Amor. g 1.1142 Aut his, aut aliis, donec8 1.1143 dediscis amare, Ipse tibi furtim9 1.1144 decipiendus eris.

CAP. LXXX.

—Sua sint meditata incommoda cuique.

a 1.1145 AD mala quisque animum referat sua; mente re∣volvat. Omnibus illa Deus plùsve minùsve dedit. b 1.1146 Credita non semper sulci cum1 1.1147 foenore reddunt, Nec semper dubias adjuvat aura rates. Quod juvat exiguum est, plus est quod laedit amantes. Proponant animo multa ferenda suo.

Quot lepores in2 1.1148 Atho, quot apes pascuntur in3 1.1149 Hyblâ: Caerula quot baccas4 1.1150 Pallados arbor habet; Littore quot conchae; tot sunt in amore dolores: Quae patimur multo5 1.1151 spicula6 1.1152 felle madent. c 1.1153 Qui7 1.1154 Puteal,8 1.1155 Janumque timet, celeresque9 1.1156 calendas; Torqueat hunc10 1.1157 aeris mutua summa sui. Cui pater est durus, votis ut caetera cedant, Huic pater ante oculos durus habendus erit. Hic malè dotatâ pauper cum conjuge vivit: Uxorem fato credat obesse suo. Est tibi rure bono generosae fertilis uvae Vinea; ne nascens uva sit usta, time. Ille habet in reditu navem; mare semper11 1.1158 iniquum Cogitet; & damno littora foeda suo. Filius hunc miles, hunc filia nubilis angant: Et quis non causas mille doloris habet?

CAP. LXXXI.

Nil constans in Amore.

a 1.1159 NOn ita Carpathiae variant Aquilonibus undae, Nec dubio nubes vertitur atra Noto; Quàm facilè irati verbo mutantur amantes, Dum licet, injusto subtrahe colla jugo. b 1.1160 Vobis nam facile est verba, & componere fraudes. Hoc unum didicit foemina semper1 1.1161 opus. Non sic incerto mutantur flamine2 1.1162 Syrtes; Nec folia hyberno tam tremefacta Noto: Quàm cito foemineâ non constat foedus in irâ; Sive ea causa gravis; sive ea causa levis. c 1.1163 Ah noli nimiûm confidere; saepe Cupido Huic malus esse solet, cui bonus ante fuit. d 1.1164 Non frustra3 1.1165 huic pictor ventosas addidit alas, Fecit & humano corde volare Deum. Scilicet alternâ quoniam jactamur in undâ; Nostraque non ullis permanet aura locis. e 1.1166 Hic levis est, multoque suis ventosior alis; Gaudiaque ambiguâ datque negatque fide. f 1.1167 Omnia vertuntur; certè vertuntur amores. Vinceris, aut vincis: haec in amore4 1.1168 rota est. Iste5 1.1169 quod est, ego saepe fui; sed forsit in horâ, Hoc ipso ejecto, carior alter erit. g 1.1170 Tu quoque, qui pleno fastus assumis amore Credule, nulla diu foemina pondus habet.

—h 1.1171 O6 1.1172 here, quae res Nec modum habet, neque consilium, ratione modoque Tractari non vult. In amore haec sunt mala; bellum, Pax rursum. Haec si quis, tempestatis propè ritu Mobilia, & caecâ fluitantia sorte, laboret Reddere certa: sibi7 1.1173 nihilo plus explicet, ac si Insanire paret, certâ ratione modoque.

CAP. LXXXII.

Graves augentur tempore curae.

a 1.1174 MEns usque aegra manet, nec tempore robora sumit; Affectusque animi, qui fuit antè, manet. Quaeque morâ spatioque suo, coîtura putavi Vulnera; non aliter quam modò facta, dolent. Scilicet exiguis prodest annosa vetustas, Grandibus accedunt tempore damna malis. Pene decem totis aluit1 1.1175 Paeantius annis Pestiferum tumido vulnus ab angue datum; 2 1.1176 Telephus aeternâ consumptus tabe perîsset; Si non, quae nocuit, dextra tulisset opem.

b 1.1177 Tempus quod saevas paulatim mitigat iras, Non minuit luctus, maestave corda levat. Cuncta potest igitur tacito pede lapsa vetustas Praeter quam curas attenuare graves. Tristior est etenim praesens aerumna priore: Ut sit enim sibi par; crevit, & aucta morâ est. Scilicet ut veteres fugiunt juga curva juvenci; Et domitus fraeno saepe repugnat equus. Nos quoque quae ferimus, tulimus patientiùs antè: Et mala sunt longâ multiplicata morâ. Aegrescit magis aucta gravis nam tempore cura; c 1.1178 Ut vigilare leve est, pervigilare grave.

d 1.1179 Illinc egestas tristis, hinc durus labor, Quamvis rigentem tot malis subigunt vìrum; Non tempus illi fecit aerumnas leves. Longo dolorum sensus accrescit die: Leve est miserias ferre, perferre est grave.

CAP. LXXXIII.

Faelices Philosophi.

a 1.1180 NOs juvet immensi causas exquirere mundi, Primaque constanti corpora juncta fide. An magnum aeterno volvatur Numine coelum: An propriâ hoc ingens mole laboret onus. Unde nitor stellis; cur nox1 1.1181 majorve,2 1.1182 minorve; Cur non ipsa3 1.1183 suo lumine Luna micet. Foelices queis fas coeli jam scandere sedes; In queis, post obitum, fata manere sinant. b 1.1184 Foelices animos, quibus haec cognoscere primis; Inque domos superas scandere cura fuit! Credibile est illos pariter vitiisque jocisque Altiùs humanis exseruisse caput. Non4 1.1185 Venus & vinum sublimia pectora fregit, 5 1.1186 Officiumve fori, militiaeve labor. Nec levis ambitio,6 1.1187 perfusaque gloria fuco; Magnarumque fames sollicitavit opum. Admovêre oculis distantia sydera nostris, 7 1.1188 Aetheraque ingenio supposuére suo. Sic petitur caelum: non ut ferat Ossan8 1.1189 Olympus; Summaque Peliacus sidera tangat apex. c 1.1190 Adde, quod ingenuas didicisse fideliter artes Emollit mores; nec sinit esse feros.

d 1.1191 Foelix, qui potuit rerum cognoscere causas;

Quique metus omnes & inexorabile fatum, Subjecit pedibus, strepitumque9 1.1192 Acherontis10 1.1193 avari. e 1.1194 Discite, ô11 1.1195 miseri, & causas cognoscite12 1.1196 rerum. f 1.1197 Disce bonos artes, moneo, studiosa juventus.

CAP. LXXXIV.

Ars stupet malis.

a 1.1198 CRede mihi; miseros prudentia prima relinquit: Et sensus cum re, consiliumque fugit. b 1.1199 Fracta cadit magnae sapientia mole ruinae; Plus valet ingenii viribus ira Dei. c 1.1200 Non aliter1 1.1201 stupui, quàm qui Jovis2 1.1202 ignibus ictus Vivit, & est vitae nescius ipse suae. d 1.1203 Nam pavor attonito rationis ademerat usum: Cesserat omne meis consiliumque malis. e 1.1204 Sic cum immane fremunt insani murmure venti; Nescit,3 1.1205 cui domino pareat, unda maris. Rector in incerto est: nec quid fugiatve, petatve Invenit: ambiguis ars stupet icta malis. f 1.1206 Navita confessus gelido pallore timorem, Jam sequitur victam, non regit arte ratem.

Utque parum validus non4 1.1207 proficientia rector Cervicis rigidae fraena remittit equo: Sic non quo voluit, sed quo rapit impetus undae, 5 1.1208 Aurigam videas vela dedisse rati. g 1.1209 Ipse gubernator tollens ad sidera palmas, Exposcit votis,6 1.1210 immemor artis,7 1.1211 opem.

CAP. LXXXV.

Vive hodie: cras incertum.

a 1.1212 NOn bene1 1.1213 distuleris, videas quae posse negari; Et solum hoc ducas, quod fuit, esse tuum. Vive velut rapto, fugitivaque gaudia carpe, Gaudia non remanent, sed fugitiva volant. Non est, crede mihi, sapientis dicere, vivam: Sera nimis vita est crastina, vive hodie. b 1.1214 Frange2 1.1215 toros; pete vina;3 1.1216 rosas cape; tingere nardo: Ipse jubet mortis te meminisse Deus. c 1.1217 Si sapis, utaris totis,5 1.1218 Coline, diebus: Extremumque diem semper adesse putes. d 1.1219 Vivere quod propero pauper, nec inutilis annis, Da veniam; properat vivere nemo satìs. Differat hoc, patrios optat qui vincere census: Atriaque immodicis arctat4 1.1220 imaginibus.

e 1.1221 Cras (inquis) vives, hodie jam vivere serum est: Ille sapit, quisquis,5 1.1222 Posthume, vixit heri. f 1.1223 Gaudia tu differs, at non &6 1.1224 stamina differt 7 1.1225 Atropos; atque omnis scribitur hora tibi.

g 1.1226 Quid sit futurum cras, fuge quaerere; & Quem fors dierum cumque dabit, lucro 8 1.1227 Appone; nec dulces amores Sperne puer, neque tu choreas; Donec virenti canities abest Morosa.—

—h 1.1228 Rapiamus amici Occasionem de die: Dumque virent genua, Et decet;9 1.1229 obductâ solvatur fronte senectus, Nunc &10 1.1230 Achaemeniâ Perfundi nardo juvat; &11 1.1231 fide Cyllenaeâ Levare diris pectora Sollicitudinibus.

—i 1.1232 Novit paucos Secura quies; qui velocis Memores aevi, tempora nunquam Reditura tenent. Dum fata sinunt Vivite laeti; properat cursu Vita citato; volucrique die Rota praecipitis vertitur anni.

k 1.1233 Indulge Genio; carpamus dulcia, nostrum est Quod vivis; cinis & manes, & fabula fies. Vive memor leti; fugit hora.

CAP. LXXXVI.

Vincenti dabitur Laurea.

a 1.1234 GLoria non veniet tenues delapsa per auras; Vincentis cinget sola corona caput. b 1.1235 Nil tam difficile est, quod non solertia vincat; Invigila, & parta est gloria militiae. Haud unquam sese virtus pigra extulit astris. c 1.1236 Non est è terris mollis ad astra via. d 1.1237 Hinc tulit1 1.1238 Hippomenes2 1.1239 Schoenëida praemia cursûs, Quae propero cursu vicerat ante procos.

e 1.1240 Qui studet optatam cursu contingere3 1.1241 metam; Multa tulit, fecitque puer; sudavit, & alsit. f 1.1242 Dulcia non meruit, qui non gustavit amara. Omnia quippe deus posuit sudoris in arce. g 1.1243 Invia virtuti nulla est via;h 1.1244 nil sine magno Vita labore dedit mortalibus.—

i 1.1245 Non quisquam fruitur veris odoribus, 4 1.1246 Hyblaeos latebris nec spoliat favos, Si fronti caveat, si timeat rubos. Armat spina rosas, mella5 1.1247 tegunt apes.

k 1.1248 Absiste somnis: Nos medio procul Campo coronam figimus arduâ In rupe: Rex esto, priore Quisquis emet sibi regna cursu.

CAP. LXXXVII.

Miserum amicum turpe deserere.

a 1.1249 TUrpe erit in miseris veteri tibi rebus amico Auxilium nullâ parte tulisse tuum. Turpe referre pedem; nec passu stare tenaci; Turpe laborantem deseruisse ratem. Turpe sequi casum, & fortunae cedere; amicum Et, nisi sit faelix, esse negare tuum. Non ita vixerunt1 1.1250 Strophio atque2 1.1251 Agamemnone nati: Non haec3 1.1252 Aegidae4 1.1253 Pirithoique fides. Quos prior est mirata, sequens mirabitur aetas; In quorum plausus tota theatra sonant. b 1.1254 Cur tu suscepti curam dimittis amici? Officiique pium tam cito ponis opus?

Sarcina sum fateor; quam si nunc tempore duro Depositurus eras; non subeunda fuìt. Fluctibus in mediis navem,5 1.1255 Palinure, relinquis? Ne fuge; neve tuâ sit minor arte fides. Nunquid Achillêos, dura inter praelia, fidi Deseruit levitas6 1.1256 Automedontis equos? Quem semel accepit, nunquid7 1.1257 Podalirius aegro Promissam medicae non tulit artis opem. Turpiùs ejicitur, quàm non admittitur hospes: Quae patuit, dextrae firma sit8 1.1258 ara9 1.1259 meae.

CAP. LXXXVIII.

Optima brevis aevi.

a 1.1260 IMmodicis brevis est aetas, & rara senectus: Quicquid ames, cupias non placuisse nimis. b 1.1261 Optima prima ferè manibus rapiuntur avaris: 1 1.1262 Implentur numeris deteriora suis. Vivit edax vultur: ducensque per aëra gyros, Milüus, & pluviae graculus2 1.1263 augur aquae. Vivit & armiferae cornix invisa Minervae; Ista quidem saeclis vix moritura novem. Occidit ille loquax, humanae vocis imago Psittacus; heu vitae quàm citò meta venit! Tristia3 1.1264 Phyllacidae4 1.1265 Thersites funera vidit: Jamque cinis, vivis fratribus,5 1.1266 Hector erat.

c 1.1267 Occidit exemplum6 1.1268 juvenis venerabile morum; Maximus ille armis, maximus ille7 1.1269 togâ; d 1.1270 Occidit; & misero steterat vigesimus annus. Tot bona tam parvo clausit in orbe Deus. e 1.1271 Crudeles Divi; serpens novus exuit annos: Formae non ullam fata dedere moram.

f 1.1272 O saevae nimium gravesque Parcae! O nunquam data vita longa summis! Cur plus ardua casibus patetis? Cur saevâ vice magna non senescunt?

g 1.1273 Dum cervi volucres, & cornix garrula vivunt; Tot saeculis vigentque; Uni porro homini post septima protinus, idque Vix dum peracta saecula, Corporeum robur cariosa senecta fatigat.

h 1.1274 Eheu, quàm brevibus pereunt ingentia fatis! i 1.1275 Ostendent terris8 1.1276 te tantum fata, nec ultra Esse sinent.—

CAP. LXXXIX.

Virtus per se expetenda.

a 1.1277 JUdice me, mercede caret, per seque petenda est Externis virtus incomitata bonis.

b 1.1278 Ipsa quidem virtus pretium sibi, solaque latè Fortunae secura nitet: nec1 1.1279 fascibus ullis Erigitur, plausuve petit clarescere vulgi: Nil opis externae cupiens, nil indiga laudis, Divitiis animosa suis; immotaque cunctis Casibus; ex altâ mortalia despicit arce. Attamen invitam blandè vestigat, & ultro Ambit honos;c 1.1280 sed virtutem non praemia tantum, Quàm labor ipse juvat: strepitus fastidit inanes, Inque animis hominum pompâ meliore triumphat. d 1.1281 Ipsa quidem virtus sibimet pulcherrima merces.

e 1.1282 Virtus repulsae nescia sordidae Intaminatis fulget honoribus; Nec sumit aut ponit2 1.1283 secures Arbitrio popularis3 1.1284 aurae. Virtus,4 1.1285 recludens immeritis mori Coelum,5 1.1286 negatâ tentat iter viâ: Coetusque vulgares, & udam Spernit humum, fugiente pennâ.

f 1.1287 Virtus agresti dives in otio, Sese ipsa claudit finibus in suis Plerumque; & insonti quietum In paleâ solium reclinat.

CAP. XC.

Virtus malis innotescit.

a 1.1288 EXposuit miserum populo fortuna videndum; Et plus notitiae, quàm fuit ante dedit. Notior est factus1 1.1289 Capaneus de fulminis ictu: Notus humo mersis2 1.1290 Amphiaraüs equis. Si minùs errâsset, notus minùs esset Ulysses; Magna3 1.1291 Philoctetae vulnere fama suo est. Si locus est aliquis magna inter nomina parvis; Nos quoque conspicuos nostra ruina facit. b 1.1292 Cernis ut4 1.1293 Admeti cantetur, ut5 1.1294 Hectoris uxor, Aufaque in accensos6 1.1295 Iphias ire rogos? c 1.1296 Non potuit pietas flammâ cessante probari. Emptum est ingenti clade perenne decus.

d 1.1297 Explorant adversa viros, perque aspera duro Nititur ad laudem virtus interrita clivo. e 1.1298 Roma haud succubuit damnis, at territa nullo Vulnere, post7 1.1299 Cannas major7 1.1300 Trebiamque fremebat.

f 1.1301 Pone igitur lachrymas, & adora vulnera, laudes Perpetuas paritura tibi: nam tempore Roma Nullo major eris: mox sic labêre secundis; Ut solâ cladum tuearis nomina famâ.

CAP. XCI.

Gravia graviorem curam exigunt pericula.

a 1.1302 FIrma valent per se, nullum{que}1 1.1303 Machaona quaerunt▪ Ad medicam dubius confugit aeger opem. Nempe graves poscunt graviora pericula curas: Parvaque non summo credita bella duci.

b 1.1304 Cautiùs ingentes morbos, & proxima cordi Vulnera,2 1.1305 Paeoniae tractat sollertia curae; Parcendoque secat; ferro nè largiùs acto, Irrevocandus eat sectis vitalibus error. c 1.1306 Curentur dubii medicis majoribus aegri; Tu3 1.1307 venam vel discipulo committe4 1.1308 Philippi. d 1.1309 Italiam quoties belli circumstetit atrox Tempestas, ipsumque caput laesura pependit; Non illis vani ratio ventosa favoris, Sed graviter spectata salus; ductorque placebat, Non qui praecipiti traheret simul omnia casu,

Sed qui maturo vel5 1.1310 laeta vel5 1.1311 aspera rerum Consilio regeret.e 1.1312 Sic venti flamine molli Tranquillisque fretis, clavum sibi quisque regendum Vindicat; incumbat si turbidus Auster, & unda Pulsat utrumque6 1.1313 latus:7 1.1314 posito certamine nautae Contenti8 1.1315 meliore manu, seseque ratemque Unius imperiis tradunt; artemque pavore Confessis finem studiis fecêre procellae. Haud aliter9 1.1316 Stilicho fremuit cum10 1.1317 Thracia belli Tempestas, cunctis pariter cedentibus, unus Eligitur ductor: suffragia quippe peregit Judex vera timor. Victus ratione salutis Ambitus, & pulsus tacuit11 1.1318 formidine12 1.1319 livor.

CAP. XCII.

Malorum usu indurescimus.

a 1.1320 TU mala multa feras, etenim pejora tulisti. Jam tibi sentiri sarcina nulla potest. Ductus ab armento taurus detrectat aratrum: Subtrahit & duro colla novella jugo. Nos quibus assuevit fatum crudeliter1 1.1321 uti, Ad mala jampridem non sumus ulla2 1.1322 rudes.

b 1.1323 Ac veluti primò taurus detrectat aratra; Mox venit adsueto mollis ad arva jugo. Sic primò juvenes trepidant in amore feroces, Dehinc domiti, posthaec3 1.1324 aequa & iniqua ferunt. c 1.1325 Inventâ secuit qui primus nave profundum, Et rudibus remis sollicitavit aquas: Tranquillis primum trepidus se credidit undis, Littora securo tramite summa legens: Mox longos tentare sinus, & linquere terras, Et leni coepit pandere vela Noto. Ast ubi paullatim praeceps audacia crevit, Cordaque languentem4 1.1326 dedidicêre metum; Jam vagus exsultat pelago;5 1.1327 coelumque secutus Aegaeas6 1.1328 hyemes Joniasque7 1.1329 domat.

CAP. XCIII.

—Non Numen Amor, sed foeda Libido est.

a 1.1330 QUicunque ille fuit, puerum qui pinxit amorem, Nonne putas stultas hunc habuisse manus? Cur etenim hamatis manus est armata sagittis? Cur pharetra ex humero1 1.1331 Gnosia utroque jacet? Cur idem frustra ventosas addidit alas? Fecit & humano corde volare Deum? b 1.1332 Non Deus humanis ardorem mentibus addit; Sed fit cuique Deus dira libido sua.

c 1.1333 Deum esse Amorem turpis & vitio favens Finxit libido: quoque liberior foret, Titulum furori Numinis falsi addidit. 2 1.1334 Natum per omnes scilicet terras vagum 3 1.1335 Erycina mittit; ille per coelum volans Proterva tenerâ tela molitur manu: Vana ista demens animus ascivit sibi, Venerisque numen finxit, atque arcus Dei. Quisquis secundis rebus exultat nimis, Fluitque luxu, semper insolita appetit. Tunc illa magnae dira fortunae comes Subit libido.— d 1.1336 Volucrem esse Amorem fingit immitem Deum Mortalis error; armat & telis manus; Arcusque sacros miscuit saevâ face; Genitumque credit Venere,4 1.1337 Vulcano satum.

Vis magna mentis, blandus atque animi calor Amor est; juventâ gignitur; luxu, otio, Nutritur;5 1.1338 inter laeta fortunae bona; Quem si fovere, atque alere desistas, cadit; Brevique vires perdit extinctus suas.

CAP. XCIV.

Regum est misereri.

a 1.1339 REgia (crede mihi) res est succurrere lapsis; Atque brevis magno convenit ira viro. Conspicitur nunquam meliore potentia causá, Quàm quoties vanas non sinit esse preces. Hoc nitor excelsi generis desiderat, hoc est A superis ortae nobilitatis opus. Hoc tecum commune Deo; quod uterque rogati Supplicibus vestris ferre soletis opem.

Sola Deos aequat, reges, clementia vobis; b 1.1340 Sola quidem magni custos clementia mundi; Haec docet ut poenis hominum vel sanguine pasci Turpe ferumque putes; ut1 1.1341 ferrum,2 1.1342 Marte cruentum, Siccum pace,3 1.1343 premas; deponas ocyùs iram Quàm moveas; precibus nunquam implacabilis obstes: Obvia prosternas, prostrataque more leonum

Despicias, alacres ardent qui frangere tauros, Transiliunt praedas humiles;c 1.1344 mortisque facultas Emollit rabiem praedae; torvique leones Quae stravisse calent; eadem prostrata4 1.1345 relinquunt. Nec nisi bellantis gaudet cervice juvenci Nobiliore fames.— —d 1.1346 Rex mitis non insultare jacenti Malebat, mitis precibus; pietatis abundans, Poenae parcus erat; paci non intulit iram. Postacies odiis idem, qui terminus armis. e 1.1347 Quin etiam sontes, expulsâ corrigit irâ, Et placidus delicta domat; nec dentibus unquam Instrepit horrendùm; fremitu nec verbera poscit. Qui fruitur poenâ, ferus est; legumque videtur 5 1.1348 Vindictam praestare sibi; Dîs proximus ille Quem ratio, non ira movet: qui6 1.1349 facta rependens 7 1.1350 Consilio punire potest.—

CAP. XCV.

Pares cum paribus facillime congregantur.

a 1.1351 CUm pare quaeque suo coëunt, volucresque feraeque, Atque aliquam, de quâ procreet, anguis habet. b 1.1352 Scilicet ingeniis aliqua est concordia1 1.1353 junctis, Et servat studii foedera quisque sui. Rusticus agricolam, miles fera bella gerentem, Rectorem2 1.1354 dubiae navita puppis amat. Tu quoque3 1.1355 Piëridum studio, studiose, teneris; Ingenioque faves, ingeniose, meo. c 1.1356 Nam nequit officium vatis contemnere vates, Sed4 1.1357 commilitii sacra tuenda putat. Prosit, opemque ferat communia sacra tueri; Atque iisdem studiis imposuisse manum.

—d 1.1358 Serpentum magna est concordia, parcit Cognatis maculis5 1.1359 similis fera; quando leoni Fortior eripuit vitam leo? Quo nemore unquam Expiravit aper majoris dentibus apri. Indica tigris, agit rabidâ cum tigride pacem Perpetuam: saevis inter se convenit ursis. e 1.1360 At nunquam placidis coëunt immitia, nunquam Serpentes avibus6 1.1361 geminantur, tigribus agni. f 1.1362 Oderunt hilarem tristes, tristemque jocosi, Sedatum celeres; agilem, gnavumque remissi;

Potores bibuli mediâ de nocte7 1.1363 Falerni Oderunt porrecta negantem pocula.—

g 1.1364 Neque8 1.1365 hic lupis mos, nec fuit leonibus Unquam; nisi in dispar9 1.1366 genus.

CAP. XCVI.

Industria res parvae crescunt.

a 1.1367 O Quàm de tenui Romanus origine crevit! Turba vetus quàm non1 1.1368 invidiosa fuit! b 1.1369 Parva fuit, si prima velis2 1.1370 elementa referre, Roma, sed in parvâ spes tamen3 1.1371 hujus erat. Moenia jam stabant populis angusta futuris: Credita sed turbae tunc nimis ampla suae. c 1.1372 Hîc ubi Roma potens opibus jam saecula quinque Crevit, & edomito sustulit orbe caput; d 1.1373 Hîc ubi nunc Roma est, orbis caput, arbor & herbae, Et paucae pecudes, & casa rara fuit. e 1.1374 Et quem nunc gentes Tyberim nôruntque timentque, Tunc etiam pecori despiciendus erat. f 1.1375 Ergo nisi immensum vires4 1.1376 promôsset in orbem, 5 1.1377 Stramineis esset nunc quoque tecta casis.

g 1.1378 Gentibus est aliis tellus data limite certo; Romanae spatium est Urbis & orbis idem. h 1.1379 Omnia Romanae cedunt miracula terrae; Natura hic posuit quicquid ubique fuit.

CAP. XCVII.

Dulcis damnosa voluptas.

a 1.1380 SPerne voluptates: nocet empta dolore voluptas. Laeta venire Venus, tristis abire solet. b 1.1381 Semper ut inducas, blandos offers mihi vultus; Post tamen es misero tristis & asper, Amor.

c 1.1382 Luxuries praedulce malum, quae dedita semper Corporis arbitriis, hebetat caligine sensus; Membraque1 1.1383 Circaeis effoeminat acriùs herbis; Blanda quidem vultus, sed quâ non tetrius ulla Ultrices2 1.1384 fucata genas, & amicta dolosis Illecebris, torvos auro circumlinit hydros. Illa voluptatum multos innexuit hamis. d 1.1385 Quippe nec ira Deûm tantum, nec tela, nec hostes; Quantùm sola noces animis immissa voluptas. Ebrietas tibi fida comes, tibi luxus, & atris Circa te semper volitans infamia pennis. e 1.1386 Tu luxus populator opum, tibi semper adhaerens.

Infoelix humili gressu comitatur egestas. f 1.1387 Luxuriâ cecidere malâ, quae plurima regna Dira Venus vitiis, odiisque superbia vertit. Sic malè sublimes fregit3 1.1388 Spartanus Athenas; Luxu3 1.1389 idem Thebis cecidit. Sic Medus ademit Assyrio; & Medo rapuit moderamina4 1.1390 Perses. Subjecit Persen Macedo; cessurus & ipse Romanis.g 1.1391 Ea5 1.1392 gens ita laeta domare labores Antiquo patrum luxu desuevit honori. Atque ille haud olim parcus pro laude cruoris, Et quondam famae sitiens; obscura sedendo Tempora agit, mutum volvens inglorius aevum 6 1.1393 Sanguine de Superûm populus; blandoque veneno Desidiae, virtus paulatim evicta senescit. h 1.1394 Nunc patitur longae pacis mala; saevior armis Luxuria incubuit, victumque7 1.1395 ulciscitur orbem.

CAP. XCVIII.

—Nullos virtus oppressa fateri Esse Deos suadet.—

a 1.1396 VIve pius, moriere pius; cole sacra; colentem Mors gravis à templis, in cava saxa trahet. Cum rapiant mala fata bonos, (ignoscite fasso) Sollicitor nullos esse putare deos. b 1.1397 Et sine re nomen Deus est, frustaque timetur; Et stultâ populos credulitate movet. c 1.1398 Marmoreo1 1.1399 Licinus tumulo jacet; at2 1.1400 Cato parvo, 3 1.1401 Pompejus4 1.1402 nullo: quis putet esse deos?

d 1.1403 Saepe mihi dubiam traxit sententia mentem, Curarent Superi terras; an nullus inesset Rector; & incerto fluerent mortalia casu: Nam cum dispositi quaesîssem foedera mundi, Praescriptosque mari fines, annique meatus, Et lucis noctisque vices; tunc omnia rebar Consilio firmata dei: qui lege moveri Sidera, qui fruges diverso tempore nasci, Qui variam Phoeben alieno jusserit igne Compleri, Solemque suo: porrexerit undis Littora: tellurem medio libraverit axe. Sed cum res hominum tantâ5 1.1404 caligine volvi Adspicerem; laetosque diu florere nocentes,

Vexarique pios; rursus labefacta cadebat Relligio; causaeque viam non sponte sequebar 6 1.1405 Alterius, vacuo quae currere7 1.1406 semina motu Affirmat, magnumque novas per8 1.1407 inane figuras 9 1.1408 Fortunâ non10 1.1409 arte regi; quae Numina sensu Ambiguo, vel nulla putat; vel11 1.1410 nescia nostri.

e 1.1411 O magna parens Natura deûm; Tuque, igniferi rector Olympi, Cur tibi tanta est cura perennes 12 1.1412 Agitare vias aetheris alti? —Sed cur idem Qui tanta regis; (sub quo vasti Pondera mundi librata, suos Ducunt orbes,) hominum nimiùm Securus abes; non sollicitus Prodesse bonis; nocuisse malis?

f 1.1413 Nullos esse deos,13 1.1414 inane coelum Affirmat14 1.1415 Selius, probatque; quod se Factum, dum negat hoc, videt beatum.

CAP. XCIX.

1 1.1416 Tutum scelus quis, nemo2 1.1417 securum tulit.

a 1.1418 NE tibi celandi spes sit, peccare paranti; Et Deus, occultos qui vetat esse dolos. Ipse Deus tacito3 1.1419 permisit vela ministro; Ederet ut multo libera verba mero. Ipse Deus somno domitos emittere vocem Jussit, & invitos facta tegenda loqui. b 1.1420 Et quum sopitos premerent oblivia sensus, Confessa est facinus conscia lingua suum.

c 1.1421 Non mala magna latent; nam lux altissima fati Occultum nihil esse sinit; latebrasque per omnes Intrat, & abstrusos explorat4 1.1422 fama recessus. Etsi occulta tegas;d 1.1423 secretum divitis ullum Esse putas? Servi ut taceant; jumenta loquentur, Et canis, & postes, & marmora: claude fenestras, Vela tegant rimas; junge ostia, tollite lumen E5 1.1424 medio, taceant omnes; propè nemo recumbat: Quod tamen ad6 1.1425 cantum galli facit ille secundi, Proximus ante diem caupo sciet.— e 1.1426 Nec facile est placidam & pacatam ducere vitam, Qui violat factis communia foedera pacis. Etsi fallat enim Divûm genus humanumque; Perpetuò tamen id fore clam, diffidere debet.

—f 1.1427 Multa trepidus solet Detegere vultus: magna nolentem quoque Consilia produnt.—

CAP. C.

Potenter Regum trahunt exempla.

VIvitur exemplo meliùs quàm legibus ullis; Et magìs ex1 1.1428 oculo ducimur,2 1.1429 aure minùs. a 1.1430 Sic agitur3 1.1431 censura, & sic exempla parantur; Cum princeps, alios quod monet, ipse facit. b 1.1432 Nemo suos (haec est4 1.1433 aulae natura potentis) Sed domini mores5 1.1434 Caesarianus habet. c 1.1435 Non eadem vulgusque decent & lumina rerum. Est quod praecipuum debeat ista domus. Imposuit te6 1.1436 alto fortuna, locumque tueri Jussit honoratum;7 1.1437 Livia, perfer8 1.1438 onus. Ad te oculos, auresque trahis; tua facta notamus: Nec vox missa potest principis ore tegi. d 1.1439 Pugnat ad exemplum9 1.1440 Primi minor ordine Pili: Multaque fert miles vulnera, multa feret.

e 1.1441 Tu, Princeps, rerum cui committuntur habenae; In commune jubes si quid, censesve tenendum;

Primus jussa subi; tunc observantior aequi Fit populus, nec ferre negat; cum viderit ipsum Authorem parere sibi; componitur orbis Regis ad exemplum: nec sic inflectere10 1.1442 sensus Humanos edicta valent, ut vita regentis. Mobile mutatur semper cum principe vulgus. f 1.1443 Quippe in regem oculos populus defigit, & unum Admirantur, amant, imitantur; seque suosque Ex hoc, seu speculo, tentant effingere mores. g 1.1444 Res haud mira igitur11 1.1445 citharoedo Principe,12 1.1446 mimus Nobilis.— h 1.1447 Quicquid ages igitur,13 1.1448 scenâ spectabere magnâ; i 1.1449 Et te totius medio telluris in ore Vivere cognoscas; cunctis tua gentibus esse Facta palam; nec posse dari regalibus unquam Secretum vitiis.—

k 1.1450 Rex velit honesta; nemo non eadem volet.

CAP. CI.

Bellorum foemina causa est.

FOemina bellorum causa est;a 1.1451 nisi rapta fuisset 1 1.1452 Tyndaris, Europae pax Asiaeque foret. 2 1.1453 Foemina sylvestres Lapithas, populumque3 1.1454 bimembre•• Turpiter apposito vertit in arma mero. 4 1.1455 Foemina Trojanos iterum nova bella movere Impulit in regno, juste Latine, tuo. 5 1.1456 Foemina Romanis, etiam nunc urbe recenti, Immi••••6 1.1457 soceros; armaque saeva dedit. b 1.1458 Septem7 1.1459 urbs alta jugis, toti quae praesidet orbi, 8 1.1460 Foemineas timuit territa Marte minas. Vidi ego pro niveâ pugnantes9 1.1461 conjuge tauros: Spectatrix animos ipsa juvenca dabat. c 1.1462 Quid moror exemplis, quorum me turba fatigat? Quo non est Marti tempore juncta Venus. d 1.1463 Et nunc mirabor, quod tanti ad Pergama belli 10 1.1464 Europae, atque11 1.1465 Asiae causa12 1.1466 puella fuit?

e 1.1467 Foemina causa fuit, quondam consurgere in arma 10 1.1468 Europamque,11 1.1469 Asiamque, & foedera solvere13 1.1470 furto. Hac duce14 1.1471 Dardanius Spartam expugnavit adulter: Haec & tela dedit, fovitque cupidine bella. f 1.1472 Causa mali tanti conjux iterum hospita Teueris, Externique iterum thalaemi▪—

g 1.1473 Ne dux malorum foemina, & scelerum artifex Obsideat animos; cujus incestae stupris Fumant tot urbes, bella tot gentes gerunt, Et versa ab imo regna tot populos premunt. Sileantur aliae; sola conjux Aegei Medea, reddit foeminas dirum genus.

CAP. CII.

Educatio aspera optima.

Est duris meliùs studiis fingenda juventus, Et pueri discant aspera multa pati. a 1.1474 Dum nova lanugo est, pavidos formidine cervos Terret; & est illi praeda benigna lepus. At postquam virtus annis adolevit; in apros Audet, & hirsutas cominus ire leas. b 1.1475 In nemus ire juvet: pressisque in retia cervis, Hortari celeres per juga summa canes. Aut tremulum excusso jaculum torquere lacerto, Aut in gramineâ ponere corpus humo. Saepe juvet versare leves in pulvere currus, Torquentem fraenis ora ferocis equi.

c 1.1476 Durum à stirpe genus; notas ad flumina primùm 1 1.1477 Deferimus, saevosque gelu duramus & undis.

Venatu invigilant pueri, sylvasque fatigant; Flectere ludus equos, & spicula tendere cornu. At patiens operum, parvoque assueta juventus, Aut rastris terram domat; aut quatit oppida bello. d 1.14782 1.1479 Tuque ubi firmâsti recto vestigia gressu, Non tibi desidiam mollem, nec marcida luxu Otia, nec somnos3 1.1480 genitor permisit inertes. Sed nova per duros instruxit membra labores, Et crudâ teneras exercuit indole vires. Frigora saeva pati; gravibus non cedere nimbis, Aestivum tolerare jubar; tranare sonoras Torrentum furias; ascensu vincere montes, Planitiem cursu; valles, & concava saltu. Nec non in clypeo, vigiles producere noctes, In galeâ potare nives, nunc spicula cornu Tendere, nunc glandes4 1.1481 Baleari spargere fundâ.

e 1.1482 Angustam amicè pauperiem pati Robustus acri militiâ puer Condiscat, &5 1.1483 Parthos feroces Vexet eques metuendus hastâ: Vitamque sub6 1.1484 dio, & trepidis agat In rebus.—

f 1.14857 1.1486 Eradenda Cupidinis Pravi sunt7 1.1487 elementa, & tenerae nimis Mentes asperioribus Firmandae studiis: nescit equo rudis

Haerere ingenuus puer, Venarique timet, ludere doctior, Seu Graeco jubeas trocho, Seu malis vetitâ legibus aleâ.

CAP. CIII.

Rustica vita optima.

a 1.1488 QUàm vitae laudandus hic est, quem prole paratâ, Occupat in parvâ pigra senecta casâ. Ipse suas sectatur oves, at filius agnos, Et calidam fesso comparat uxor aquam. b 1.1489 Hic petit, esse sui, nec magni ruris arator; Sordidaque in parvis otia rebus amat. Quisquam picta colit1 1.1490 Spartani frigora saxi, Et matutinum portat ineptus ave; Cui licet exigui nemoris, rurisque beati Ante focum, plenas explicuisse plagas? Et piscem tremulâ salientem ducere setâ, Flavaque de rubro promere mella cado? Pinguis2 1.1491 inaequales o••erat cui villica mensas; Et sua non emptus praeparat ova cinis. Non amet hanc vitam, quisquis me non amat opto, Vivat & urbanis3 1.1492 albus in officiis.

c 1.1493 O fortunatos nimium, bona si sua nôrint, Agricolas! quibus ipsa procul discordibus armis, Fundit humo facilem victum justissima tellus. &c. d 1.1494 O bona pastoris; si quis non pauperis usum Mente prius doctâ fastidiat; & probet illis Omnia luxuriae pretiis incognita curis; Quae lacerant avidas inimico pectore mentes. Si non Assyrio fuerint bis lauta colore 4 1.1495 Attalicis opibus data5 1.1496 vellera; si nitor auri Sub laqueare domûs, animum non angat avarum. Quis magìs optato queat esse beatior aevo, Quàm qui mente procul purâ, sensuque probando, Non avidas agnovit opes, non tristia bella: Nec funesta timet validae certamina classis? Illi dulcis adest requies, & pura voluptas; Securam & placido traducit pectore vitam.

e 1.1497 Beatus ille, qui procul negotiis, 6 1.1498 Ut prisca gens mortalium, Paterna rura bobus exercet7 1.1499 suis: Solutus omni foenore:8 1.1500 Nec excitatur classico miles truci; Nec horret iratum mare: 9 1.1501 Forumque vitat, & superba civium Potentiorum limina. &c.

f 1.1502 Non alia magìs est libera & vitio10 1.1503 carens, Ritusque meliùs vita quae11 1.1504 priscos colat,

Quàm quae relictis moenibus sylvas amat. Non illum avarae mentis inflammat furor, Qui se12 1.1505 dicavit montium insontem jugis: Non aura populi,13 1.1506 & vulgus infidum bonis; Non pestilens invidia, non fragilis favor. Non ille regno servit, aut regno14 1.1507 imminens Vanos honores sequitur, aut fluxas opes, Spei metûsque liber: haud illum15 1.1508 niger 16 1.1509 Edaxque livor dente degeneri petit. Sed rure vacuo potitur, & aperto aethere Innocuus errat.—&c.

CAP. CIV.

Infaelix conjugium inaequale.

a 1.15101 1.1511 PRonuba2 1.1512 Tisiphone thalamis ululabit in illis, Si quos non aequo foedere junxit3 1.1513 Hymen. b 1.1514 Quàm malè inaequales veniunt ad aratra juvenci; Tam4 1.1515 premitur magno conjuge nupta minor. Non honor est sed onus5 1.1516 species laesura ferentem: Si qua voles aptè nubere, nube pari.

c 1.1517 Tum magis, ô nuptae, semper concordia vestras Semper amor sedes incolat assiduus. d 1.1518 Tam bene rara suo miscentur cinnama nardo: 6 1.1519 Massica7 1.1520 Theseis tam bene vina favis. Non meliùs teneris junguntur vitibus ulni: Non plus8 1.1521 lotos aquas; littora myrtus amat. Candida perpetuo reside, concordia, lecto: Tamque pari semper sit Venus aequa jugo.

e 1.1522 Uxorem quare locupletem ducere nolim Quaeritis? Uxori9 1.1523 nubere nolo meae. 10 1.1524 Inferior matrona suo sit quaeque marito: Haud aliter fuerint foemina virque pares.

f 1.1525 Conjux modico nupta marito, Non disposito clara monili Gestat pelagi dona rubentis; Nec gemmiferas detrahit aures, Lapis Eoâ lectus in undâ: Sed non dubios fovet illa toros.

CAP. CV.

Ex humili loco evecti ferociunt.

a 1.1526 SAepe rogare soles, sim qualis, amice, futurus; Si fiam locuples, simque repente potens. Quemquam posse putas mores narrare futuros? Dic mihi, si fias tu1 1.1527 leo, qualis eris? —b 1.1528 Regnabit sanguine multo, Ad regnum quisquis venit ab2 1.1529 exilo.

c 1.1530 Asperius nihil est humili, cùm surgat in altum: Cuncta ferit, dum cuncta timet; desaevit in omnes, Ut se posse putent: nec bellua tetrior ulla, Quàm servi rabies, in3 1.1531 libera terga furentis. Agnoscit gemitus; & poenae parcere nescit Quam subiit; dominique memor, quem verberat odit. d 1.1532 Qualis & humani simulator simius oris, Quem puer arridens pretioso stamine4 1.1533 Serum Velavit; nudasque nates ac terga reliquit; Ludibrium mensis, erecto pectore, dives Ambulat; & claro sese deformat amictu. e 1.1534 Mente ferox,5 1.1535 laribus parvis, & paupere terrâ, Missus in imperium magnum.—

f 1.15366 1.1537 Ibericis7 1.1538 peruste funibus latus, Et crura durâ compede:

Licet superbus ambules pecuniâ; Fortuna non mutat genus.

CAP. CVI.

Fortes creantur fortibus.

ESt, mihi crede,a 1.1539 boni soboles sincera parentis; Et patris mores natus, ut ora, refert. b 1.1540 Acris equi soboles sic magno1 1.1541 pulvere gaudet: Et vitulus molli2 1.1542 praelia fronte cupit.

c 1.1543 Invalidi patrum referent3 1.1544 jejunia4 1.1545 nati: d 1.1546 Continuò at pecoris generosi pullus in arvis Altiùs ingreditur, & mollia crura5 1.1547 reponit. Primus & ire viam, & fluvios tentare minaces Audet, & ignoto sese committere ponto; Nec vanos horret strepitus.— e 1.1548 Cui genus à proavis ingens, clarumque paternae Nomen inest virtutis, & ipse acerrimus armis.

f 1.1549 Fortes creantur fortibus: & bonis Est in juvencis, est in equis patrum Virtus: nec inbellem feroces Progenerant aquilae columbam.

g 1.1550 Generosa in ortus semina6 1.1551 exurgunt suos: Sic ille magni parvus armenti comes, Primisque nondum cornibus findens cutem, Cervice subitò celsus, & fronte arduus, Gregem7 1.1552 paternum ducit, ac pecori imperat. Quae tenera caeso virga de trunco stetit, Par ipsa8 1.1553 matri tempore exiguo subit; Umbrasque terris reddit, & coelo nemus.

CAP. CVII.

Honos alit artes.

a 1.1554 SAepe mihi dicis (Luci clarissime Juli) Scribe aliquid magnum, desidiosus homo es. Ocia da nobis: sed1 1.1555 qualia fecerat olim 2 1.1556 Moecenas3 1.1557 Flacco, Virgilioque suo. Condere victuras tentem per saecula chartas, Et nomen flammis eripuisse meum. b 1.1558 Ingenium sacri miraris abesse Maronis? Nec quemquam tantâ bella sonare tubâ? Sint Moecenates, non deerunt, Flacce, Marones: Virgiliumque tibi vel tua rura dabunt.

c 1.15594 1.1560 Ipse per Ausonias Aeneïa5 1.1561 carmina gentes

Qui sonat, ingenti qui nomine pulsat Olympum; 6 1.1562 Maeoniumque senem7 1.1563 Romano provocat ore; Forsitan illius nemoris8 1.1564 latuisset in umbrâ Quod canit; &9 1.1565 sterili tantùm cantâsset avenâ, Ignotus populis; si Moecenate careret. 10 1.1566 Qui tamen haud uni patefecit limina vati, Nec sua Virgilio permisit Numina soli. Moecenas tragico quatientem pulpita gestu Erexit11 1.1567 Varium; Moecenas alta Toantis Eruit, & populis ostendit nomina Graiis. Carmina Romanis etiam resonantia chordis, Ausoniamque12 1.1568 chelyn gracilis13 1.1569 patefecit Horat••. d 1.1570 Crescite virtutes; faecundaque floreat aetas: Ingeniis patuit campus: certusque merenti Stat favor: ornatur propriis industia donis. Surgite sopitae, quas obruit ambitus, artes. —e 1.1571 nam munera vobis Certa manent, pueri; &14 1.1572 palmam movet ordine nemo.

CAP. CVIII.

Sine Venere ruit mundus.

a 1.1573 ALma Venus totum dignissima temperat orbem: Illa tenet nullo regna minora Deo. Juraque dat caelo, terrae, &1 1.1574 natalibus undis: Perque suos2 1.1575 initus continet omne genus. Illa Deos omnes (longum est numerare) creavit; Illa satis causas arboribusque dedit: Illa rudes animos hominum contraxit in unum; Et docuit jungi cum pare quemque suâ. Quid genus omne creat volucrum, nisi blanda Voluptas? Nec pariunt pecudes, si levis absit amor. Cum mare trux aries cornu decertat: & idem Frontem dilectae laedere parcit ovis. Depositâ sequitur taurus feritate juvencam, Quem toti saltus, quem nemus omne tremit. Vis eadem, lato quodcumque sub aequore vivit, Servat; & innumeris piscibus implet aquas.

b 1.15763 1.1577 Aeneadum genitrix, hominum divûmque voluptas, Alma Venus, per te quoniam genus omne animantûm Concipitur; visitque exortum lumina solis: Aëriae primum volucres te, Diva, tuumque Significant initum, perculsae corda tuâ vi. Inde ferae pecudes persultant pabula laeta; Et rapidos tranant amnes; ita capta lepore

Illecebrisque tuis omnis natura animantûm, Te sequitur cupidè, quò quamque inducere pergis. Denique per maria & montes, fluviosque rapaces, Frondiferasque domos avium, camposque virentes, Omnibus incutiens blandum per pectora amorem, Efficis, ut cupidè generatim saecla propagent.

c 1.1578 Excedat agedum rebus humanis Venus, Quae supplet ac restituit exhaustum genus, Orbis jacebit squallido turpis situ. Vacuum sine ullis piscibus stabit mare: Alesque coelo deerit, & sylvis fera: Solis & aër pervius ventis erit. d 1.1579 Venerem esse vitae maximam causam reor Per quam voluptas oritur; interitu caret, Cum procreetur semper humanum genus Amore blando; caelibem at vitam probet Sterilis juventus; hoc erit, quicquid vides, 4 1.1580 Unius aevi turba; & in5 1.1581 semet ruet.

CAP. CIX.

Splendida regum miseria.

a 1.1582 QUisquamne regno gaudet? ô fallax bonum, Quantum malorum fronte quàm blandâ tegis? Ut alta ventos semper excipiunt juga; Rupemque saxis vasta dirimentem freta Quamvis quieti verberant fluctus maris: Imperia sic excelsa fortunae1 1.1583 objacent. b 1.1584 Fulgore primo captus, & fragili bono Fallacis aulae, quisquis attonitus stupet, Subito labantis ecce Fortunae impetu Modò praepotentem cernat eversam domum▪ Stirpemque2 1.1585 Claudii, cujus imperio fuit Subjectus orbis; paruit liber diu Oceanus, & recepit invitus rates. c 1.1586 Quicumque regno fidit, & magn•• potens Dominatur aulâ; nec leves metuit Deos; Animumque rebus credulum laetis dedit; 3 1.1587 Me videat, & te, Troja: non unquam tulit Documenta fors majora, quàm fragili loco Starent superbi: columen eversum occidit Pollentis Asiae, coelitum egregius labor.

d 1.1588 O regnorum magnis fallax Fortuna bonis! in praecipiti, Dubioque nimis excelsa locas. Nunquam placidam sceptra quietem,

Certumve sui tenuêre diem. &c. e 1.1589 Cespes Tyrio mollior ostro Solet impavidos ducere somnos: Aurea rumpunt tecta quietem; Vigilesque trahit purpura noctes. O si4 1.1590 pateant pectora ditum! Quantos intus sublimis agit Fortuna metus? Brutia5 1.1591 Coro Pulsante fretum mitior unda est. Pectora pauper secura gerit; Tenet è patulâ pocula fago; Sed non trepidâ tenet illa manu. Carpit faciles vilesque cibos. Sed non strictos respicit enses. Aurea miscet pocula sanguis.

CAP. CX.

Amor fugat negotium.

a 1.15921 1.1593 MUneris ipse sui curam, studiumque relinquit, Deditus imperiis, saeve Cupido, tuis. b 1.1594 Captus amore tuo demens,2 1.1595 Aquilina, ferebar, Pallidus & tristis, captus amore tuo. Carmina pulsa procul, quondam dilecta, jacebant: Solus amor cordi, curaque semper erat.

c 1.1596 Hauserat3 1.1597 insolitos promissae virginis ignes Augustus, pronoque rudis flagraverat aestu; Nec novus unde calor, nec quid suspiria vellent, Noverat incipiens, & adhuc ignarus amandi. Non illi venator equus, non spicula cordi, Non jaculum torquere libet; mens omnis oberrat In vultus, quos finxit amor.—▪ d 1.15984 1.1599 Uritur infelix Dido totâque vagatur Urbe furens:— Non coeptae assurgunt5 1.1600 turres; non arma juventus Exercet, portusve aut propugnacula bello Tuta parant: pendent opera interrupta,6 1.1601 minaeque Murorum ingentes, aequataque machina coelo. e 1.1602 Ah Corydon, Corydon, quae te dementia cepit? Semiputata tibi frondosâ vitis in ulmo est.

f 1.16037 1.1604 Lydia dic, per omnes Te Deos oro, Sybarin cur properas amando Perdere? cur apricum Oderit8 1.1605 campum, patiens pulveris atque solis? Cur neque militaris Inter aequales equitet,9 1.1606 Gallica nec lupatis Temperat ora fraenis. &c.

CAP. CXI.

Invidia ferit optima.

a 1.1607 SUmma petit livor; perflant altissima venti; Summa petunt dextrâ fulmina missa Jovis. Ingenium magni detrectat Livor Homeri: Quisquis es, ex illo,1 1.1608 Zoile, nomen habes. Et tua sacrilegae laniârunt carmina linguae Pertulit huc victos,2 1.1609 quo duce, Troja Deos. b 1.16103 1.1611 Orphêos alii libros impune lacessunt: Nec tua securum te,4 1.1612 Maro, fama vehat. Ipse parens vatum, princeps Heliconis, Homerus Judicis excepit5 1.1613 tela severa notae. c 1.1614 Rumpitur invidiâ quidam, charissime Juli, Quod me Roma legit, rumpitur invidiâ. Rumpitur invidiâ, quod turbâ semper in omni 6 1.1615 Monstramur digito; rumpitur invidiâ. Dummodo sic placeam, dum toto canter in orbe, Quod volet, impugnent unus & alter opus. d 1.1616 Laudat, amat, cantat nostros7 1.1617 mea Roma libellos: 8 1.1618 Meque sinus omnis, me manus omnis habet. Ecce rubet9 1.1619 quidam, pallet, stupet, ofcitat, odit. Hoc volo;10 1.1620 nunc nobis carmina nostra placent.

e 1.1621 Invidiae domus est imis in vallibus antri; Sed quoquò ingreditur, florentia proterit arva,

Exuritque herbas, & summa11 1.1622 papavera carpit. Quò non livor adit.—

CAP. CXII.

Pietas & in hoste probanda.

a 1.1623 SAepe fidem adversis etiam laudavit in armis; Inque suis amat hanc Caesar, in hoste probat▪ b 1.1624 Scilicet in duris remanentem rebus amicum Quamlibet inviso Caesar in hoste probat. Nec solet irasci (nec enim moderatior alter) Cum quis in adversis, si quid amavit, amat. De1 1.1625 comite Argolici postquam cognovit Orestae, Narratur Pyladen ipse probâsse2 1.1626 Thoas. Quae fuit3 1.1627 Actoridae cum magno semper Achille, Laudari solita est4 1.1628 Hectoris ore fides. Quòd pius ad manes Theseus comes îsset5 1.1629 amico, 6 1.1630 Tartareum dicunt indoluisse Deum. 7 1.1631 Euryali Nisique fide tibi,8 1.1632 Turne, relatâ; Credibile est lachrymis immaduisse9 1.1633 genas. Est etiam miseris pietas, & in hoste probatur. Et laudem invito abs exprimet ore fides.

CAP. CXIII.

Aurea mediocritas tuta.

a 1.1634 OMne nocet nimium, mediocriter omne gerendum. b 1.1635 Major enim mediis gratia rebus inest. c 1.1636 Inter utrumque tene: medio tutissimus ibis. d 1.1637 Est virtus medium quae tenuisse juvat. Hoc caute audacem monuisti, Daedale,1 1.1638 natum: Inter2 1.1639 utrumque vola: me duce tutus eris. e 1.1640 Nam sive aetherias vicino sole per auras Ibimus; impatiens cera caloris erit. Sive humiles propiore freto jactabimus alas; Mobilis aequoreis penna madescet aquas. Sed puer, incautis nimium temerarius annis Altiùs egit iter: deseruitque patrem. Vincla labant: & cera Deo propiore liquescit: Nec tenues ventos brachia mota tenent. Dum petit infirmis nimiùm sublimia pennis Icarus; Icariis nomina fecit aquis.

f 1.1641 Est modus in rebus, sunt certi denique fines; Quos ultra, citraque nequit consistere rectum. g 1.1642 Virtus est medium vitiorum: & utrinque reductum. h 1.1643 Illud, quod medium est, atque inter utrum{que} probamus.

i 1.1644 Rectiùs vivet sapiens, nec3 1.1645 altum Semper urgende: neque, dum procellas

Cautus horrescit, nomiùm4 1.1646 premendo Littus5 1.1647 iniquum. Auream quisquis mediocritatem Diligit; tutus caret6 1.1648 obsoleti Sordibus tecti; caret7 1.1649 invidendâ Sobrius aulà.

k 1.1650 Quisquis medium defugit iter, Stabili nunquam tramite curret. Dum petit unum praebere diem, 8 1.1651 Patrioque9 1.1652 puer constitit10 1.1653 axe, Nec per solitum decurrit iter. Sed Phoebeis ignota secat Sydera flammis errante rotâ, Secum pariter perdidit orbem. Medium coeli dum sulcat iter Tenuit placitas Daedalus oras; Nullique dedit nomina ponto. Sed dum volucres vincere veras Icarus audet, Phoeboque volat Proximus ipsi; dedit ignoto Nomina ponto. I 1.1654 Modicis rebus longius aevum est. Foelix, mediae quisquis turbae Sorte quietus,— Aurâ stringit littora tutâ; Timidusque mari credere cymbam, Remo terras propiore legit.

m 1.1655 Tuta me mediâ vehat Vita decurrens viâ. n 1.1656 Quicquid excessit modum, Pendet instabili loco.

CAP. CXIV.

Deus, quippe qui omnipotens, non negligendus.

a 1.1657 NII adeo validum est, adamas licet alliget illud: Ut maneat rapido firmius igne Jovis. Nil ita sublime est, supraque pericula tendit, Non sit ut inferius, suppositumque Deo. Quòd si negligitur, magnis injuria poenis Solvitur, (ut facile est omnia posse Deo.) Saepe Deos aliquis peccando fecit1 1.1658 iniquos; Vix pro delictis hostia blanda fuit. Saepe Jovem vidi, cum jam sua mittere vellet Fulmina; thure dato, sustinuisse manum. Respice2 1.1659 Thestiaden: flammis absentibus arsit; Causea est, quod Phoebes ara sine igne fuit. Respice3 1.1660 Tantaliden: eadem4 1.1661 Dea5 1.1662 vela tenebat: Virgo est: est spretos bis tamen ulta6 1.1663 focos. Hippolyte infelix, velles coluisse7 1.1664 Dionen; Cum consternatis diripereris equis.

Longa referre mora est correcta oblivia damnis. Neglecti usque adeò Numinis ira furit.

c 1.1665 Scilicet immensa est, finemque potentia coeli Non habet; & superi quicquid voluêre, peractum est.

d 1.1666 Delicta majorum immeritus lues, 8 1.1667 Romane, donec templa refe••eris, Aedesque labentes deorum, & Foeda nigro9 1.1668 simulachra fumo. Dîs te minorem quod geris, imperas: 10 1.1669 Hinc omne principium, huc refer exitum. Dî multa neglecti dederunt 11 1.1670 Hesperiae mala luctuosae. —e 1.1671 Saepe12 1.1672 Diespiter Neglectus13 1.1673 incesto addidit integrum: Raro antecedentem scelestum Deseruit pede14 1.1674 poena claudo.

CAP. CXV.

Invitum servare difficillimum.

a 1.1675 COnjugis audîsset fatum cum1 1.1676 Porcia2 1.1677 Bruti, Et subtracta sibi quaereret arma3 1.1678 dolor: Nondum scitis, ait, mortem non posse negari? Credideram satìs hoc vos docuisse4 1.1679 patrem. Dixit, & ardentes avido bibit ore favillas: I nunc, & ferrum, turba5 1.1680 molesta, nega.

b 1.1681 Leti voluntas nulla continget mihi? Mori volenti deesse nunquam mors potest. c 1.1682 Prohibere ratio nulla periturum potest, Ubi quis mori constituit, & debet mori. —d 1.1683 Morte prohibere haud queo. Ferrum negabis? noxias lapso vias Cludes? & arctis colla laqueis inseri Prohibebis? herbas, quae ferunt letum auferes? Quid ista tandem cura proficiet tua? Ubique mors est: optimè hoc cavit Deus; Eripere vitam6 1.1684 nemo non homini potest, At nemo mortem; mille ad hanc aditus patent. e 1.1685 Frustra tenetur ille, qui statuit mori.

CAP. CXVI.

Foelices sequeris, mors; miseros fugis.

a 1.1686 DUlce mori miseris, sed mors optata recedit! At quum tristis erit, praecipitata venit. b 1.1687 Non letum1 1.1688 timeo, genus est miserabile leti: Demite naufragium; mors mihi munus erit. c 1.1689 Integer hanc potui nuper bene reddere lucem; Exul ut occiderem, nunc mihi vita data est. d 1.1690 Hei mihi quod nostri toties2 1.1691 pulsata sepulchri Janua; sed nullo tempore2 1.1692 aperta fuit. e 1.16933 1.1694 Hic ego sollicitae jaceo novus incola sedis. Heu nimium fati tempora longa mei! f 1.16954 1.1696 Leuconicis agedum tumeat tibi culcita lanis; Constringatque tuos purpura texta toros: g 1.1697 Candida5 1.1698 Setini rumpant6 1.1699 crystalla trientes: Dormiat in plumâ nec meliore7 1.1700 Venus: h 1.1701 O quàm tu cupies ter vivere8 1.1702 Nestoris annos! Et nihil ex9 1.1703 illâ perdere luce voles! Rebus in angustis facile est contemnere vitam. Foelici nunquam10 1.1704 stamina longa nimis.

O vita misero longa: foelici brevis! i 1.1705 Foelices sequeris, mors, miseros fugis.

CAP. CXVII.

Impatiens rivalis amor.

a 1.1706 TU mihi vel ferro pectus, vel perde veneno: A dominâ tantùm te modò tolle meâ. Te socium vitae, te corporis esse licebit: Te dominum admitto rebus, amice, meis: Lecto te solum, lecto te deprecor uno. Rivalem possum non ego ferre Jovem. Ipse meas solus, quod nil est, aemulor umbras; Stultus, quod stulto saepe timore tremo. b 1.1707 Eripitur nobis jam pridem cara puella. Et tu me lacrymas fundere, amice, vetas? Nullae sunt inimicitiae, nisi amoris, acerbae. Ipsum me jugula;1 1.1708 lenior hostis ero. Possum ego in alterius positam spectare lacerto? Nec mea dicetur, quae modo dicta mea est? Hic olim ignaros2 1.1709 luctus populavit Achivos: Atridae magno cum stetit alter amor. His olim (ut fama est) vitiis ad praelia ventum est; His Trojana vides funera principiis. Aspera Centauros eadem dementia jussit Frangere in adversum pocula Pirithoum. c 1.1710 Ille etiam abreptâ desertus conjuge Achilles 3 1.1711 Cessare in tectis pertulit arma sua: Omnia formosam propter4 1.1712 Briseida passus. Tantus in erepto saevit amore dolor!

Impatiens consortis erit sic summa potestas: d 1.1713 Non bene cum sociis regna Venusque manent.

e 1.1714 Nec regna socium ferre, nec5 1.1715 tedae sciunt.

f 1.1716 Venere instincti, quam magna gerunt Grege pro toto bella juvenci? Si6 1.1717 conjugio timuere suo; Poscunt7 1.1718 timidi praelia cervi. Et mugitu dant concepti Signa8 1.1719 furoris.—

CAP. CXVIII.

Sibi imperare, imperium maximum.

a 1.1720 FOrtior est qui se, quam qui fortissima vincit Castra: ducum victor, victor & ipse sui. b 1.1721 Haec mihi devictis potior victoria1 1.1722 Parthis: Haec spolia, haec reges, haec mihi currus erit. c 1.1723 Vis fieri liber? mentiris, ineptule, non vis. Sed fieri si vis; hâc ratione potes. Si ridere potes miseri2 1.1724 chrysendeta3 1.1725 Cinnae: Contentus tritâ si potes esse togâ. Haec tibi si vis est: si mentis tanta4 1.1726 potestas; Liberior5 1.1727 Partho vivere rege potes.

d 1.1728 Libertas vero nulli jam restat amanti. Nullus liber erit; si quis amare volet. e 1.1729 Haec est praecipuo victorià digna triumpho, f 1.1730 Non servum vitiis pectus habere tuum.

g 1.1731 Quisnam igitur liber? sapiens, sibique imperiosus: Quem neque pauperies, neque mors, neque vincula terrent: Responsare cupidinibus, contemnere honores Fortis, & in seipso totus teres atque rotundus. h 1.1732 Tu licet extremos latè dominere per6 1.1733 Indos, Te6 1.1734 Medus, te mollis6 1.1735 Arabs, te6 1.1736 Seres adorent: Si metuis, si prava cupis, si duceris irâ; Servitii patiere jugum: tolerabis iniquas 7 1.1737 Interiùs leges: tunc omnia jure tenebis, Cum poteris rex esse tui.—

i 1.1738 Latiùs regnes avidum domando 8 1.1739 Spiritum, quàm si Libyam remotis 9 1.1740 Gadibus jungas; & uterque10 1.1741 Poenus Serviat uni.

k 1.1742 Regem non faciunt opes, Non vestis Tyriae color, Non frontis11 1.1743 nota regiae, Non auro nitidae fores. Rex est qui posuit metus, Et diri mala pectoris.

Quem non ambitio impotens, Et nunquam stabilis favor Vulgi praecipitis movet. Mens regnum bona possidet. Rex est qui metuit nihil. Rex est qui cupiet nihil. Hoc regnum sibi quisque dat. l 1.1744 Immane regnum est, posse sine regno12 1.1745 pati.

CAP. CXIX.

Desine lugendi: non fas revocare sepultos.

a 1.1746 DEsine defuncti lachrymis urgere sepulchrum: Panditur ad nullas1 1.1747 janua nigra preces. Cum semel insernas intrarunt funera leges, Non exorato stant2 1.1748 adamante viae: Te licet orantem fuscae Deus audiat aulae; Nempe tuas lachrymas littora surda bibent. Vota movent superos: ubi3 1.1749 Portitor4 1.1750 aera recepit, Obserat herbosos lurida porta rogos. b 1.1751 Supprime jam lachrymas: non est revocabilis illis, Quem semel umbriferâ navita lintre tulit.

Hectora tot fratres, tot deflevere sorores; Et pater, & conjux, Astyanaxque puer; Et longaeva parens; tamen ille5 1.1752 redemptus ad ignes. Nullaque per Stygias umbra renavit aquas. Contigit hoc etiam6 1.1753 Thetidi: populator Achilles Iliaca ambustis ossibus arva premit. Huic7 1.1754 Panope crinem solvit: longaevaque magni Oceani8 1.1755 conjux fletibus auxit aquas; Et Thetis ante omnes: sed nec Thetis ipsa, nec omnes Mutârunt avidi tristia jura9 1.1756 Dei. Tam rigidum jus est & inevitabile mortis! Stant rata non ullâ fila tenenda manu.

c 1.1757 Soles occidere & redire possunt: Nobis quum semel occidit brevis lux, Nox est perpetuò una dormienda.

d 1.1758 Cum semel occideris, & de te splendida9 1.1759 Minos Fecerit arbitria: Non illustre genus, nec te facundia, nec te Restituet pietas. Infernis nec enim tenebris10 1.1760 Diana pudicum Liberat Hippolytum. Nec11 1.1761 Lethaea valet12 1.1762 Theseus abrumpere charo Vincula13 1.1763 Pirithoo.

e 1.1764 Non vanae redeat sanguis imagini; Quam virgâ semel horridâ

14 1.1765 Non lenis precibus15 1.1766 fata recludere, Nigro compulerit Mercurius gregi.

CAP. CXX.

Nemo se fugit.

a 1.1767 QUò fugis ah demens? nulla est fuga: tu licet usque Ad1 1.1768 Tanaim fugias, usque sequetur amor. Non, si2 1.1769 Pegaseo vecteris in aëra dorso: Nec, tibi si3 1.1770 Persei moverit ala pedes: Vel, si te sectae moveant talaribus aurae: Nil tibi4 1.1771 Mercurii proderit alta via. b 1.1772 Per mare, per terras, peregrinaque flumina curris: Dat mare, dant amnes, dat tibi terra viam. Quae tibi causa fugae? quid5 1.1773 Io freta longa pererras? Non poteris6 1.1774 vultus effugere ipsa tuos. 7 1.1775 Inachi, quo properas? eadem sequerisque fugisque. Tu tibi dux comiti: tu comes ipsa duci.

c 1.1776 Cur alio patriam quaerunt sub8 1.1777 sole jacentem? Exilioque domos, & dulcia limina mutant? d 1.17789 1.1779 Coelum, non animum mutant, qui trans mare currunt.e 1.1780 In culpâ est animus, qui se non effugit unquam.

f 1.1781 Exit saepe foras magis ex aedibus ille, Esse domi quem pertaesum est: subitoque revertit: Quippe foris nihilo meliùs quia sentiat esse. Mox etiam properans urbem petit, atque revisit. Hoc se quisque modo fugit: at quem scilicet, ut fit, Effugere haud potis est: ingratis haeret, & angit.

—g 1.1782 Quid terras8 1.1783 alio calentes Sole mutamus? patriae quis exul Se quoque fugit?

CAP. CXXI.

Memor isto brevis aevi.

CRede mihia 1.1784 vitae non est fiducia nostrae Certa satìs; licet at de brevitate queri. b 1.1785 Rebus in humanis nulla est constantia certa: Veridico vates1 1.1786 Coeus ut ore canit. Non minùs est foliis hominum gens fluxa caducis; Pauci, ubi ceperunt auribus ista, suis Pectoribus fixêre: animis namque indita quondam Spes teneris blandè credula corda fovet.

Et dum laeta viret jucundo flore juventa, Percursant animos irrita multa leves. Nec senium mortemve pavet; neque, corpore sano Provida venturi cura doloris adest. O malè stultorum mens credula; qui brevis aevi Tempora non nôrint quàm fugitiva volant. At tu praemonitus, nigrae ad confinia mortis Laetus age; &2 1.1787 Genio gratificare tuo. c 1.1788 An scimus miseri, quid3 1.1789 lux ventura minatur? Vivamus; mortem fallere nemo potest. d 1.1790 Heu vanum mortale genus, quid gaudia differs? 4 1.1791 Falle diem; mediis mors venit atra jocis.

e 1.1792 Tempora longa tibi noli promittere vitae: Quocumque ingrederis, sequitur mors, corpus ut um∣bra. Gaudia carpe brevis vitae:f 1.17935 1.1794 terrestria quando Mortales animas vivunt sortita, neque ulla est Aut magno aut parvo lethi fuga:6 1.1795 quo, bone, circa, Dum licet, in rebus jucundis vive beatus: Vive memor, quam sis aevi brevis.— g 1.1796 Tu, quamcumque Deus tibi7 1.1797 fortunaverit horam, Gratâ sume manu; nec dulcia differ in annum. h 1.1798 Omnem crede diem tibi diluxisse8 1.1799 supremam: Grata superveniet, quae non sperabitur hora.

—i 1.1800 Sapias, vina9 1.1801 liques, & spatio brevi

Spem longam reseces: dum loquimur, fugerit invida Aetas,10 1.1802 carpe diem, quàm minimum credula postero.

CAP. CXXII.

Vere omnia gaudent.

a 1.1803 POst longas hyemes & pigrae frigora brumae, Rura novat veris floridioris honos. Utque novus, posito veteris squalore senectae, Pandit odoriferas fertilis annus opes. Purior auratis1 1.1804 Phoebus splendescit habenis; Mollior arboreis sibilat aura2 1.1805 comis. Herba comis, tellus nitet herbis, frondibus arbor: Luxuriat laetum laeta per arva pecus. Tondet ovis pratum, petulans salit agnus in herbâ: Pro niveâ taurus conjuge bella gerit. Rupis inaccessae scandunt dumeta capellae; Haedus & infirmâ praelia fronte movet. Interea pastor3 1.1806 geniali stratus in umbrâ Discutit4 1.1807 incomptis taedia lenta modis. Nunc & odoratâ somnos invitat in herbâ; Nunc audit strepitum praetereuntis aquae. Hîc sedet intentus liquidas piscator ad undas, Dum tremulum fallax linea sentit onus.

Forsan & elusos quaerit quibus instruat hamos; Explicat aut cautâ retia longa manu. Garrula per virides ludunt examina ramos: Et tenui sylvas gutture mulcet avis. b 1.18085 1.1809 Sydera jam Tyrius6 1.1810 Phryxei respicit7 1.1811 agni 8 1.1812 Taurus, &9 1.1813 alternum Castora fugit hiems. Ridet ager, vestitur humus, vestitur & arbos: O nemus, ô soles, ô10 1.1814 tunicata quies.—&c.

CAP. CXXIII.

Misera est magni custodia census.

a 1.1815 DIves opum, pauperque animi, plus possidet auri, In fulvâ rutilus quàm vehit1 1.1816 Hermus aquâ. Possidet inclusum sic coeci carceris umbris; Nec procul infernis, (ut reor) à tenebris. Et decies unâ vel saepius inspicit horâ: Et numerans miseras usque fatigat opes▪ Nec satis hoc: centum ferratis limina portis Addita, centenis ferrea claustra seris. Custodesque canes, atque horridus aere satelles Excubat, ad clausas pervigilatque sores. Non miser uxori, non audet credere natis: Frigida non pictis quos habet arca deis.

Formidat, si vermis humo, mus exeat antro: Si luteum2 1.1817 Progne sub trabe figat opus. Si trabibus laxum suspendit aranea cassem; Esse putat nummis retia tensa suis. Nec minùs obscuras formidat luce tenebras, Et latebras promptas ad scelus omne duces: Ipse suam veluti furem luctatur in umbram; 3 1.1818 Gypsatas metuunt credula corda manus. Huc labor, huc miseri spectat vesania voti, Et trepidi semper corde micante metus: Post inopis curas, & inania toedia vitae, Dives ut ad Stygias îsse feratur aquas. Atque opibus mortem seu placaturus avaram, Semper inops vivit, nè moriatur inops.

b 1.1819 Tantis parta malis, curâ majore metuque Servantur; misera est magni custodia censûs. c 1.1820 Num vigilare metu exanimem, noctesque, diesque; Formidare malos fures, incendia, servos, Ne te4 1.1821 compilent fugientes; hoc juvat? horum Semper ego optârim pauperrimus esse5 1.1822 bonorum.

CAP. CXXIV.

Foelix vita domi est, non extremo orbe petenda.

a 1.1823 FOelix qui patriis aevum transegit in agris; 1 1.1824 Ipsa domus puerum quem videt,1 1.1825 ipsa senem. Qui baculo nitens, in quâ reptavit arenâ, Unius numeret saecula longa casae. Illum non vario traxit fortuna tumultu, Nec bibit ignotas2 1.1826 mobilis3 1.1827 hospes aquas. Non freta mercator tremuit, non classica miles; Non rauci lites pertulit ille fori. 4 1.1828 Indocilis rerum, vicinae nescius urbis, Aspectu fruitur liberiore poli. Frugibus alternis, non5 1.1829 Consule computat annum: Autumnum pomis, ver sibi flore notat. Idem condit ager Soles, idemque reducit: Metiturque suo rusticus orbe diem. Ingentem meminit parvo qui germine quercum, Aequaevumque videt consenuisse nemus. Proxima cui nigris urbs visa remotior6 1.1830 Indis; Vicinumque putat littora7 1.1831 rubra lacum. Sed tamen indomitae vires, firmisque lacertis Aetas robustum tertia cernit avum. Erret, & extremos alter scrutetur8 1.1832 Iberos. Plus habet9 1.1833 hic vitae; plus habet10 1.1834 ille viae.

b 1.183511 1.1836 Strenua nos exercet inertia;12 1.1837 navibus atque

Quadrigis petimus bene vivere; quod petis hîc est: Est13 1.1838 Ulubris; animus si te non deficit aequus.

c 1.1839 Stet quicumque volet potens Aulae culmine lubrico: Me dulcis saturet quies. Obscuro positus loco Leni perfruar otio: Nullis nota14 1.1840 Quiritibus, Aetas per tacitum fluat. Sic cum transierint mei Nullo cum strepitu dies; Ignotus moriar senex. Illi sors gravis incubat, Qui notus nimis omnibus, Ignotus moritur sibi.

CAP. CXXV.

Senectus ipsa morbus est.

a 1.1841 JAm veniunt anni fragiles, & inertior aetas: Inficit & nigras alba senecta comas. b 1.1842 Jam subeunt morbi, subeunt discrimina mille; Jam dulces epulae delitiaeque nocent. Jam minor auditus, gustus minor, ipsa minora Lumina: vix tactus noscere certa queat. Nullus dulcis odor, nulla est jam grata voluptas. Sensibus expertem quis superesse putet? Quondam ridentes oculi, nunc1 1.1843 fonte perenni Deplorant poenas nocte dieque suas. Mox miserum scabies, mox tussis anhela fatigat; Continuos gemitus aegra senecta tulit. Hae sunt2 1.1844 primitiae mortis, his partibus aetas Defluit: & pigris gressibus3 1.1845 ima petit. Fitque4 1.1846 tripes prorsus5 1.1847 quadrupesque, ut parvulus infans: Et per sordentem flebile serpit humum. Nec coelum spectare licet, sed prona senectus Terram, è quâ gentia, & quò reditura, videt.

c 1.1848 Multa senem circumveniunt incommoda; quippe d 1.1849 Optima quaeque dies miseris mortalibus aevi Prima fugit:6 1.1850 subeunt morbi, tristisque senectus,

Et labor, & durae rapit inclementia mortis. e 1.1851 Heu quàm continuis, & quantis longa senectus Plena malis?f 1.1852 quam sic circumsilit agmine facto Morborum omne genus.

CAP. CXXVI.

Cura facit canos.

a 1.1853 HEu1 1.1854 me debilitat series immensa laborum, Ante meum tempus cogit & esse senem. Confiteor facere hoc annos: sed & altera causa est, Anxietas animi, continuusque dolor. b 1.1855 Seu vitiant artus aegrae contagia mentis: Sive animum comitem corpora lassa2 1.1856 trahu••t. c 1.1857 Nil igitur mirum est, si mens mihi tabida facta, De nive manantis more liquescit aquae. Estur ut occultâ vitiata teredine navis: Aequorei scopulos ut cavat unda salis: Roditur ut scabrâ positum rubigine ferrum: Conditus ut tineae3 1.1858 carpitur ore liber: Sic quoque perpetuos curarum pectora morsus▪ Fine quibus nullo conficiantur, habent. Nec priùs hi mentem stimuli, quàm vita, relinquet. Quique dolet citiùs, quam dolor ipse cadet.

d 1.1859 Sic mea perpetuis liquefiunt pectora curis; Ignibus admotis ut nova cera solet. e 1.1860 Parvus in exiles succus mihi pervenit artus, Membraque sunt cerâ pallidiora novâ. f 1.1861 Is quoque,4 1.1862 qui gracili cibus est in corpore, somnus Non alit officio corpus5 1.1863 inane suo. Sed vigilo, vigilantque mei sine fine dolores; Materiam quorum cura dat usque nova. g 1.1864 Longus enim curis vitiatum corpus amaris, Non patitur vires languor habere6 1.1865 suas.

h 1.1866 Populatur artus cura.—

CAP. CXXVII.

Dulcis erit mercede labor.

a 1.1867 NOn facilè invenias multis è millibus unum, Virtutem pretium qui putet esse sui. Ipse decor recti, facti si praemia desint, Non movet: & gratìs poenitet esse probum. b 1.1868 Sed puto fructus adest, justissima causa laborum: Et sata cum multo1 1.1869 foenore reddit ager. c 1.1870 In steriles campos nolunt juga ferre juvenci; Pingue solum lassat; sed juvat ipse labor.

d 1.1871 Finge2 1.1872 legi, quodque est mirabile, finge placere; Auctorem certè res juvat3 1.1873 ista nihil. e 1.1874 Gloria quantalibet quid erit, si gloria tantum est? Ni vatem studiis praemia digna manent.

f 1.1875 Invitat pretiis animos, qui praemia ponit. g 1.1876 Ni par ingenio pretium, non utile vati 4 1.1877 Pallere, & vinum toto5 1.1878 nescire Decembri. h 1.1879 Quid nam inopi6 1.1880 Ladae velocis gloria plantae Praestat, &7 1.1881 esuriens Pisaeae8 1.1882 ramus olivae? i 1.1883 Scilicet ingeniis meliùs sub teste benigno Vivitur: egregios invitant praemia mores. Hinc priscae redeunt artes; felicibus inde Ingeniis aperitur iter; despectaque Musae Colla levant; opibusque fluens, & pauper eodem Nititur ad fructum studio; cum cernat uterque, Quod nec inops jaceat probitas, nec inertia surgat Divitiis:k 1.1884 Quis enim virtutem amplectitur ipsam Praemia si tollas?—

CAP. CXXVIII.

Forma non amat artificem.

a 1.1885 UT Natura dedit, sic omnis recta figura. Turpis Romano1 1.1886 Belgicus ore color. Illi sub terris fiant mala multa puellae, Quae mentita suas vertit inepta comas. b 1.1887 Quid juvat ornato procedere, stulta, capillo? Et tenues2 1.1888 Co•• veste movere sinus? Aut quid3 1.1889 Oronteâ crines perfundere myrrhâ? Teque peregrinis4 1.1890 vendere muneribus? Naturaeque decus5 1.1891 mercato perdere cultu, Nec sinere in6 1.1892 propriis membra nitere bonis? Crede mihi non ulla bonae medicina figurae est. Nudus7 1.1893 Amor formae non amat8 1.1894 artificem. Aspice quos9 1.1895 summittit humus formosa colores, Et veniant hederae sponte sua meli••s: Surgat & in solis formosiùs arbutus antris, Et sciat10 1.1896 indociles currere lympha vias. Littora nativos per se dant picta lapillos: Et volucres nullâ dulciùs arte canunt. c 1.1897 Quid molles igitur prodest coluisse capillos? Saepeque mutatas disposuisse comas? Quid fuco splendente comas ornare, quid ungues Artificis doctâ subsecuisse manu? Frustra jam vestes, frustra mutantur amictus: Ansaque compressos colligat arte pedes.

Forma placet, quamvis inculto venerit ore. Nec nitidum tardâ compserit arte caput. Cur studium formae est? coma cur mutatur, ut annos Dissimulet viridi cortice tincta11 1.1898 nucis? Ne sit tanta tibi quaerendi cura decoris: d 1.1899 Heu quantùm per se candida forma placet. e 1.1900 Parce supervacuo cultu componere membra: Augeri studio tam bona forma nequit.

CAP. CXXIX.

—Forsan miseros meliora sequentur.

a 1.1901 FLebile principium melior fortuna secuta est, Nec mala tam sequitur quàm mala prima fuit. b 1.1902 Si numeres anno1 1.1903 soles & nubila toto; Invenies nitidum saepiùs îsse diem. c 1.1904 Ac veluti, ventis agitantibus aequora, non est Aequalis rabies, continuusque furor. Sed modò subsidunt,2 1.1905 intermissique silescunt: Vimque putes illos deposuisse suam. Sic solet interdum fieri placabile numen: Nube solet pulsâ candidus ire dies. d 1.1906 Exemplum est animi nimium patientis Ulysses, Jactatus dubio per3 1.1907 duo lustra mari.

Tempora solliciti sed non tamen omnia fati Pertulit; & placidae saepe fuere morae. e 1.1908 An gravis4 1.1909 incoeptum peragit fortuna tenorem, Et manet in cursu semper acerba suo? f 1.1910 Crede mihi, miseris coelestia Numina parcunt, Nec semper laesos & sine fine premunt.

g 1.1911 Multa dies variusque labor mutabilis aevi Rettulit in melius; multos alterna revisens Lusit, & in solido rursus fortuna locavit. —h 1.1912 Tanta est rerum discordia in aevo, Et subtexta bonis mala sunt; lachrymasque sequuntur Vota; nec in cunctis servat Fortuna tenorem.

i 1.1913 Non semper imbres nubibus hispidos Manant in agros, aut mare5 1.1914 Caspium Vexant6 1.1915 inaequales procellae Usque; nec Armeniis in oris 7 1.1916 Amice Valgi, stat glacies iners Menses per omnes; aut Aquilonibus Querceta8 1.1917 Gargani9 1.1918 laborant, Et foliis10 1.1919 viduantur orni.

CAP. CXXX.

Gratum securis periclitantes aspicere.

CRede mihi tutis aliena pericula gratum Vidisse; immunes se quoque nôsse mali. a 1.1920 Quàm juvat immites ventos andire cubantem, Et sese tenero continuisse toro? Aut, gelidas hibernus aquas quum fuderit1 1.1921 Auster, Securum somnos imbre2 1.1922 juvante sequi?

b 1.1923 Suave, mari magno turbantibus aequora ventis, E terrâ magnum alterius spectare3 1.1924 laborem: Non quia vexari quenquam est jucunda voluptas, Sed, quibus ipse malis careas, quia cernere suave est. Suave etiam belli certamina magna tueri Per campos4 1.1925 instructa; tuâ sine parte pericli. Sed nil dulcius est, bene quàm munita tueri Edita doctrinâ sapientum templa serena; Despicere unde queas alios, passimque videre Errare, atque viam5 1.1926 palantes quaerere vitae.

CAP. CXXXI.

Miseri ad metum proni.

a 1.1927 CUm dolor in morem venit; timor ipse malorum Saepe supervacuos cogit habere metus. Membra reformidant mollem quoque saucia tactum; Vanaque sollicitis incutit umbra netum. Sic ego fortunae telis confixus iniquis Pectore1 1.1928 concipio nil nisi triste meo. Aut quia res timida est omnis miser; aut quia longo Tempore laetitiae2 1.1929 janua clausa meae est. b 1.1930 Utque reformidant insuetum lumina Solem: Sic ad laetitiam mens mea segnis erit.

—c 1.1931 Quae nimis miseri timent Futura credunt; quippe quod metuunt nimis, Nunquam amoveri posse, nec tolli putant. 3 1.1932 Prona est timori semper in pejus fides.

d 1.1933 Pectora longis hebetata malis Non sollicitas ponunt curas. Proprium hoc miseros sequitur vitium, Nunquam rebus credere laetis. Redeat foelix fortuna licet, Tamen afflictos gaudere piget. Nullâ surgens dolor ex causâ Hos flere jubet; sed vagus intro

Terror oberrat; subitos fundunt Oculi fletus, nec causa subest; 4 1.1934 Imber vultu nolente cadit.

CAP. CXXXII.

Quae rara chara.

a 1.1935 RAra juvant; primis sic major gratia ponis: Hybernae pretium sic meruere rosae. b 1.1936 Quod facile est, vile est; mihi copia tollit amorem; Et fastiditâ non libet esse domo. c 1.1937 Semper in absentes foelicior aestus amantes. 1 1.1938 Elevat2 1.1939 assiduos3 1.1940 copia longa viros. d 1.1941 Pinguis amor, nimiumque4 1.1942 potens in taedia nobis Vertitur, & stomacho (dul••is ut esca) nocet. Si nunquam5 1.1943 Danaën habuisset aënea turris; Non esset Danaë, de Jove, facta parens. Dum servat Juno mutatam cornibus6 1.1944 Io; Facta est, quàm fuerat, gratior7 1.1945 inde Jovi. e 1.1946 Non plebeia Venus gratissima; frigore soles, Sole juvant umbrae; grata fit unda siti.

—f 1.1947 Voluptates commendat rarior usus.

g 1.19488 1.1949 Ales Phasiacis petita Colchis,

Atque9 1.1950 Afrae volucres placent palato, Quòd non sunt faciles; at albus anser Plebeium sapit: ultimis ab oris Sed tractus10 1.1951 scarus, atque11 1.1952 arata12 1.1953 Syrtis Si quid naufragio dedit, probatur. Mullus jam gravis est; amica vincit Uxorem, rosa Cinnamum13 1.1954 veretur; Quicquid14 1.1955 quaeritur, optimum videtur.

h 1.1956 Nostro palato desipit, Vulgare quicquid atque plebeium sapit. Nivesque,15 1.1957 poenas montium, Laboriosas16 1.1958 facere delicias gulae Studemus, per artes novas. Nil esurimus obvium & parabile; Et vile quod pronum est nimis.

CAP. CXXXIII.

Ars manet, opes fluxae.

a 1.1959 NIl homini tutum est; nil non mortale tenemus, Pectoris exceptis ingeniique1 1.1960 bonis. En2 1.1961 ego cum patriâ caream, natisque domoque; Raptaque sint, adimi quae potuere mihi: Ingenio tamen ipse meo comitorque fruorque: Caesar in hoc potuit3 1.1962 juris habere nihil. b 1.1963 Me mea Musa levat, Ponti4 1.1964 loca5 1.1965 jussa petentem. Sola comes longae perstitit illa fugae. Sola nec insidias,6 1.1966 Threci nec militis ensem, Nec mare, nec ventos,7 1.1967 Barbariemque timet.

c 1.1968 Disce aliquid; nam cum subito fortuna recedit, Ars remanet; vitamque hominis non deserit unquam. d 1.1969 Si tibi sint nati, nec opes; tunc artibus illos Instrue; quò possint inopem8 1.1970 defendere vitam.

CAP. CXXXIV.

Affectus vix sunt ratione domandi.

a 1.1971 ODi, nec possum cupiens non esse, quod odi. Heu quàm quod studeas ponere, ferre grave est! Nam desunt vires ad me mihi1 1.1972 jusque regendum. Auferor, ut rapidâ concita puppis aquâ. b 1.1973 Nam malè res junctae calor & reverentia pugnant: Quod sequor in dubio est: haec decet; îlle juvat. c 1.1974 Vive, deus, posito, siquis mihi dicat, amore; Deprecer; usque adeò dulce Cupido malum est. Cum bene pertaesum est, animoque relanguit ardor, Nescio quò miseri2 1.1975 turbine mentis agor. Ut rapit in praeceps dominum, spumantia frustra Fraena3 1.1976 retentantem, durior oris equus: Ut subitus, prope jam prensâ tellure, carinam Tangentem portus ventus in alta rapit. Sic me saepe refert incerta Cupidinis aura: 4 1.1977 Notaque5 1.1978 purpureus tela resumit Amor. d 1.1979 Luctantur pectusque leve in contraria ducunt Hinc Amor, hinc ratio; sed puto vincet Amor.

e 1.1980 Heu trahit invitum nova vis, aliudque cupido, Mens aliud suadet: video meliora, proboque; Deteriora sequor. ratio affectusque rebelles f 1.1981 Non bene conveniunt, nec in unâ sede morantur.

g 1.1982 Varium ecce nunc huc ira, nunc illuc amor Diducit; anceps aestus incertum rapit. Ut saeva rapidi bella cum venti gerunt; Utrimque fluctus maria discordes agunt, Dubiumque pelagus fervet: hand aliter meum Cor fluctuatur: ira pietatem fugat, Iramque pietas:h 1.1983 at furor cogit sequi Pejora, vadit animus in praeceps6 1.1984 sciens, Remeatque, frustra sana consilia appetens. Sic cum gravatam navita adversâ ratem Propellit undâ; cedit in vanum labor, Et victa prono puppis aufertur vado. Quid ratio possit? vincit ac regnat7 1.1985 furor.

CAP. CXXXV.

Amor non sanandus.

a 1.1986 OMnes humanos sanat medicina dolores, Solus amor morbi non habet1 1.1987 artificem. Non hîc herba valet; non hîc nocturna2 1.1988 Cytaeis; Non per3 1.1989 Medeae gramina cocta manus. Quippe ubi nec causas, nec apertos cernimus ictus, Unde tamen veniant tot mala, caeca via est.

b 1.19904 1.1991 Quae saevos pepulit doctis medicatibus5 1.1992 ignes, Non valuit flammas effugere ipsa6 1.1993 suas. Hanc ipsi cantus, herbaeque artesque relinquunt: Nil Dea, nil Hecates sacra potentis agunt. c 1.1994 Pavit ubi7 1.1995 Admeti tauros formosus Apollo; Non cithara intonsae profueruntve comae. Nec potuit curas sanare salubribus herbis: Quicquid erat medicae vicerat artis amor. Delos ubi nunc Phoebe tua est? ubi Delphica Pytho? Nempe Amor in parvâ te jubet esse casâ. d 1.1996 Non intellecti nulla est curatio morbi, Ut magìs inclusis ignibus antra fremunt. e 1.1997 Non eget hic medicis, non lectis mollibus aeger, Huic nullum8 1.1998 coeli tempus, & aura nocet. Ambulat, & subitò mirantur funus amici: Sic est9 1.1999 incautum quicquid habetur Amor.

f 1.2000 Inventum medicina10 1.2001 meum est: opiferque per orbem Dicor; & herbarum subjecta potentia nobis: Hei mihi quod nullis amor est medicabilis herbis, Nec prosunt domino, quae prosunt omnibus artes.

—g 1.2002 Ah miser, Quantâ laboras in11 1.2003 Charybdi! Digne puer meliore12 1.2004 flammâ. Quae13 1.2005 saga, quis te solvere14 1.2006 Thessalis 15 1.2007 Magus venenis, quis poterit Deus?

Vix illigatum te triformi 16 1.2008 Pegasus17 1.2009 expediet18 1.2010 Chimaerae.

CAP. CXXXVI.

Adversa virtutem illustrant.

a 1.2011 RAra quidem est virtus, quam non fortuna guber∣net; Quae maneat stabili, cum fugit illa, pede. b 1.2012 Scilicet adversis probitas exercita rebus Tristi1 1.2013 materiam tempore laudis habet. Si nihil infesti durus vidisset Ulysses: 2 1.2014 Penelope foelix, sed sine laude, foret. Victor3 1.2015 Echionias si4 1.2016 vir5 1.2017 penetrâsset in arces; Forsitan6 1.2018 Evadnen vix sua nôsset humus. Cum Peliâ tot sint genitae; cur nobilis7 1.2019 una est? Nupta fuit misero nempe quòd una viro. Et tua fortassis pietas ignota maneret, Implêssent venti si tua vela8 1.2020 sui. c 1.20219 1.2022 Materiam ergo tuis tristem virtutibus imple: Ardua per praeceps gloria vadit iter. Hectora quis nosset, si non &10 1.2023 Troja fuisset? Publica virtutis per mala facta via est.

Ars tua,11 1.2024 Tiphy,12 1.2025 jacet; si non sit in aequore fiuctus: Si valeant homines; ars tua,13 1.2026 Phoebe,12 1.2027 jacet. Quae latet, inque bonis cessat non cognita rebus, Apparet virtus, arguiturque malis. Dat tibi saeva locum tituli Fortuna, caputque Conspicuum pietas quâ tua tollat habet. Utere temporibus, quorum es nunc munere fretus: En patet in laudes area lata tuas.

—d 1.2028 Juvat ire periclis Ad decus; & dextrâ memorandum condere nomen; Quale dedit nunquam rebus fortuna secundis. e 1.2029 Laetius est, magno quoties sibi constat honestum▪ f 1.2030 Haud excussa gravi virtus terrore pericli, Utitur ad la••dem casu.— —g 1.203114 1.2032 Superat, & crescit malis, Irâque nostrâ fruitur: in laudes suas Mea vertit odia; dum nimis saeva impero, 15 1.2033 Patrem probavit. Monstra jam desunt mihi▪ Minorque labor est Herculi jussa exequi; Quàm mihi jubere.

CAP. CXXXVII.

Sero sapiunt Phryges.

a 1.2034 CRede mihi, sero clypeum post vulnera sumis; b 1.2035 Cur tremor haud artus occupat ante1 1.2036 tubam? c 1.2037 Serò respicitur tellus, ubi fune soluto, Currit in immensum panda carina salum. Navita sollicitus quà ventos horret iniquos: Et propè tam lethum, quàm propè cernit aquam. Scilicet in mediis sera est sapientia damnis. Rebus adhuc validis qui cavet, ille sapit.

d 1.2038 Providus à longè2 1.2039 Fabius surgentia bella Pectore praemeditans cavit:e 1.2040 tecum ergo voluta Damna animo, ante1 1.2041 tubas: galeatum serò duelli Poenitet: è celsâ grandaevus puppe magister. Prospiciens signis venturum in carbasa3 1.2042 Corum, Summo jamdudum substringit lintea malo. f 1.2043 Cautior antè vigil violentum navita3 1.2044 Corum Prospicit; & tumidae subducit vela procellae. Quid juvat errorem, mersâ jam puppe, fateri? Quid lachrymae commissa levant delicta secutae? Ante nefas decuit sentire, ac ire4 1.2045 recentes Detersum maculas: veteri post obruta morbo Corpora,5 1.2046 Poeonias nequicquam admoveris herbas.

g 1.2047 Hi6 1.2048 longè ventura vident, dubiisque parati

Casibus occurrunt;7 1.2049 hi non revocabile damnum Eventu rerum stolido didicere magistro. Nam, pecudum ritu, non impendentia vitant, Nec res ante vident; acceptâ clade, queruntur, Et seri transacta gemunt.—

—h 1.2050 Decipi captus times? Serum est cavendi tempus in mediis malis.

CAP. CXXXVIII.

—Modicis humescere poclis Carmen alit.—

a 1.2051 INgenium potis irritat Musa poëtis. Bacche, soles1 1.2052 Phoebo fertilis esse tuo. b 1.2053 Vina parant animos Musis, nisi plurima sumas; At stupeant multo corda sepulta mero. Nutritur vento, vento restinguitur ignis: Lenis alit flammam, grandior aura necat. c 1.2054 Foecundi calices quem non fecere disertum? d 1.2055 Proposuit2 1.2056 siccis omnia dura Deus. e 1.2057 Vos mihi3 1.2058 fumosum veteris proferte3 1.2059 Falernum 4 1.2060 Consulis; &5 1.2061 Chio solvite vincla cado.

f 1.2062 Nulla placere diu, nec6 1.2063 vivere carmina possunt,

Quae s••ribuntur aquae potoribus:7 1.2064 ut bene potos Ascripsit8 1.2065 Liber9 1.2066 Satyris9 1.2067 Faunisque poëtas. Vina ferè dulces oluerunt••mane10 1.2068 Camoenae: Laudibus arguitur vini vinosus Homerus. 11 1.2069 Ennius ipse pater nunquam, nisi potus, ad12 1.2070 arma Prosiluit dicenda:13 1.2071 forum,14 1.2072 Puteasque Libonis Mandabo siccis: adimam15 1.2073 cantare severis. g 1.2074 Quis locus ingenio; nisi cum se carmine solo Vexant, &16 1.2075 dominis Cyrrhae Nysaeque feruntur Pectora vestra,17 1.2076 duas non admittentia curas?

CAP. CXXXIX.

Senes ob sapientiam veneratione digni.

a 1.2077 FIrmior▪ est juvenum, sera at sapientior aetas: b 1.20781 1.2079 Haec melior specie, moribus2 1.2080 illa placet. c 1.2081 Nempe quòd est3 1.2082 illis operum prudentia major; Solus & artifices qui facit, usus adest. d 1.20834 1.2084 Appius exemplo est:5 1.2085 Pyrrho qui pace negatâ, Multum animo vidit: lumine captus erat. e 1.2086 Quid gravis6 1.2087 Antenor, Priamus quid suadeat ipse Consule; quî•• aetas longa magistra fuit.

f 1.2088 Vix mihi credetis, sed credite; Troja maneret, Praeceptis7 1.2089 Priami si foret usa senis. g 1.2090 Sic Romae quondam populum digessit ab annis 8 1.2091 Romulus; in partes distribuitque duas: 1 1.2092 Haec dare consilium, pugnare paratior2 1.2093 illa est: 1 1.2094 Haec aetas bellum suadet; &2 1.2095 illa gerit. h 1.2096 Magna fuit quondam capitis reverentia cani: Inque suo pretio ruga senilis erat. Martis opus juvenes, animosaque bella gerebant, Et pro Dîs aderant in9 1.2097 statione suis. Viribus illa minor, nec habendis utilis armis, Consilio patriae saepe ferebat opem. Nec nisi post annos patuit tunc10 1.2098 Curia seros; 11 1.2099 N••omen & aetatis mite Senatus habet. Verba quis auderet coram sene digna rubore Dicere? censuram longa senecta dabat.

—i 1.2100 Non omnia grandior aetas, Quae fugiamus, habet: seris venit usus ab annis. k 1.2101 Rara datur longo prudentia temporis usu.

CAP. CXL.

Aetas aurea foelix & innocua.

a 1.2102 QUàm bene1 1.2103 Saturno vivebant rege, priùs quàm Tellus in longas est patefacta vias. Nondum caeruleas2 1.2104 pinus contempserat undas; Effusum ventis praebueratque3 1.2105 sinum. Nec vagus, ignotis repetens4 1.2106 compendia terris, Presserat externâ navita merce ratem. Illo non validus subiit juga tempore taurus: Non domitus fraenos ore momordit equus. Non domus ulla fores habuit; non fixus in agris Qui regeret certis finibus arva, lapis. Ipsae mella dabant quercus; ultroque ferebant Obvia securis ubera lactis oves. Non acies, non ira fuit, non bella; nec enses Immiti saevus duxerat arte faber. Nunc Jove sub domino caedes, & vulnera semper, Nunc mare, nunc leti mille repente viae. b 1.2107 At cum regna▪ senex coeli Saturnus haberet; Omne lucrum tenebris alta premebat humus. Aeraque & argentum, cumque auro pondera ferri Manibus admôrat: nullaque massa fuit. At meliora dabat; curvo sine vomere fruges, Pomaque, & in quercu mella reperta cavâ. Nec valido quisquam terram scindebat aratro: Signabat nullo limite mensor humum.

Non freta dimissi verrebant eruta remi; Ultima mortali tum via littus erat. Nunc terrâ eruimus solidum pro frugibus aurum. Possidet inventas sanguine miles opes.

c 1.2108 Ante Jovem, nulli subigebant arva coloni: Nec signare quidem, aut partiri limite campum Fas erat; in5 1.2109 medium quaerebant; ipsaque tellus. Omnia liberiùs, nullo poscente, ferebat. d 1.2110 Aurea prima sata est aetas; quae,6 1.2111 vindice nullo, Sponte suâ, sine lege fidem rectumque colebat. Non galeae non ensis erat, sine militis usu Mollia securae peragebant otia gentes.

CAP. CXLI.

Nemo foelix ante mortem.

a 1.2112 QUis scit, an adjiciant hodiernae crastina1 1.2113 summae Tempora Dî superi. b 1.21142 1.2115 Ventorum est quodcunque paras; haud ulla carina 3 1.2116 Consenuit: fallit portus & ipse fidem. c 1.2117 Nam subitus, propè jam prensâ tellure, carinam Tangentem portus ventus in alta rapit. d 1.2118 An quisquam in mediis persolvit vota procellis, Cum saepe in portu fracta carina natet?

Aut priùs infecto deposcit praemia cursu, 4 1.2119 Septima quàm metam triverit ante4 1.2120 rota? e 1.2121 Non procul à metis, quas poenè tenere videbar, Curriculo gravis est facta ruina meo. f 1.2122 Mendaces ludunt flatus re quâque secundi. Siqua venit serò, magna ruina venit.

—g 1.2123 Scilicet ultima semper Expectanda dies homini est; dicique beatus Ante obitum nemo, supremaque funera debet. h 1.2124 Et5 1.2125 Craesum vox hinc justi facunda6 1.2126 Solonis Respicere ad longae jussit spatia ultima vitae.

—i 1.2127 Nemo se tutò diu Periculis7 1.2128 offerre tam crebris potest. Quem saepe casus transit, aliquando8 1.2129 invenit. k 1.2130 Et ipse casus saepe jam expertos time.

CAP. CXLII.

—Perjuria ridet amantûm Jupiter.—

a 1.2131 ESse Deos, i, crede: fidem jurata fefellit: Et facies illi, quae fuit ante, manet. Quàm longos habuit nondum perjura capillos, Tam longos, postquam numina laesit, habet. Scilicet aeternò falsum jurare puellis Dî quoque concedunt; formaque numen habet. b 1.2132 Etsi perque suos fallax juravit ocellos, Junonemque suam, perque suam Venerem; Nulla fides inerit: perjuria ridet amantûm Jupiter, & ventos1 1.2133 irrita ferre jubet. c 1.2134 Nec jurare time:2 1.2135 Veneris perjuria venti Irrita per terras, & freta summa ferunt. Gratia magna Jovi: vetuit3 1.2136 pater ipse valere, Jurâsset cupidè quicquid ineptus amor. d 1.2137 Nè, si quem fallas, tu perjurare timeto. Commodat illusis numina4 1.2138 surda Venus. e 1.2139 Tu Dea, tu jubeas animi perjuria nostri 5 1.2140 Carpathium tepidos per mare ferre Notos. f 1.2141 Jupiter ex alto perjuria ridet amantûm: Et jubet6 1.2142 Aeolios irrita ferre Notos. Per Styga Junoni falsum jurare solebat Jupiter: exemplo nunc favet ille suo.

g 1.2143 Ulla si7 1.2144 juris tibi pejerati

Poena perjurae nocuisset unquam: 8 1.2145 Dente si nigro fieres, vel uno Turpior ungui, Crederem: sed tu, simul9 1.2146 obligâsti Perfidum votis caput, enîtescis Pulchrior multo; juvenumque prodis Publica cura. Ridet hoc (inquit) Venus ipsa; rident 10 1.2147 Simplices Nymphae, ferus & Cupido.

CAP. CXLIII.

Nulla metu castae quidquam custodia prodest.

a 1.2148 CUi natura dedit leges à sanguine ductas, Non possit melior judicis esse metu. b 1.2149 Sed nihil invitae tristis custodia prodest; Quam peccare pudet, foemina tuta sat est: c 1.2150 Si qua metu dempto casta est; ea denique casta est: Quae, quia non liceat, non facit; illa facit. Ut jam servâris bene corpus; adultera mens est: Nec custodiri, ni velit, illa potest. Nec mentem servare potes, licet omnia claudas. Omnibus occlusis intus adulter erit.

d 1.2151 Quid faciat custos? vel quis custodiat ipsos Custodes? pretio muneribusque patent. e 1.2152 Nam pretium si grande feras, custodia victa est, Nec prohibent claves, & canis ipse tacet. f 1.2153 Adfuit1 1.2154 Acrisio servandae cura2 1.2155 puellae; Hunc tamen illa suo3 1.2156 crimine fecit avum: g 1.2157 Nam licet aerato Danaë circumdata muro, Non potuit magno victa negare Jovi. h 1.2158 Non possit cupidas vigilans deprehendere custos, Fallendique vias mille ministret Amor. i 1.2159 Nè saevo sis casta metu, sed mente fideli; Quae mulier casta est moribus, una proba est.

k 1.2160 Quamvis4 1.2161 ingenium castum, vultumque modesto Sanguine ferventem tribuat natura, benignâ Larga manu; (& quid plus possit conferre puellis Custode &5 1.2162 curâ natura potentior omni?) Vix licet esse probas; nam prodiga corruptoris Improbitas, ipsos audet tentare parentes; Tanta in muneribus fiducia.—

CAP. CXLIV.

—Mulier saevissima pellice prensâ.

QUis ferat, indomitas quoties ardescit in iras Foemina, cum prensa pellice laesa dolet? a 1.2163 Nam neque fulvus aper mediâ tam saevus in irâ; Fulmineo rabidos cum rotat ore canes: Nec lea, cum catulis lactentibus ubera praebet; Nec brevis ignaro vipera laesa pede: Foemina quàm; socii deprensâ pellice lecti, Ardet; & in vultu1 1.2164 pignora mentis habet. In ferrum flammasque ruit; positoque pudore Fertur; ut2 1.2165 Aonii cornibus3 1.2166 icta Dei. Conjugis admissum violataque jura maritae Barbara per4 1.2167 natos5 1.2168 Phasias ulta suos. 6 1.2169 Altera dira parens nati maculata cruore, Aspice, signatum sanguine pectus habet. b 1.2170 Tingeret ut ferrum natorum sanguine mater, Concitus à laeso fecit amore dolor. Fecit amor subitas volucres cum pellice regem, Quaeque suum luget nunc quoque mater Ityn.

Pellice deprensâ,c 1.2171 quoties facit ira nocentem Hunc7 1.2172 sexum; rabie jecur incendente, feruntur Praecipites; ut saxa jugis abrupta, quibus8 1.2173 mons Subtrahitur, clivoque latus pendente recedit. —d 1.2174 Duri magno sed amore dolores.

Polluto, notumque, furens quid9 1.2175 foemina possit.

e 1.2176 Nulla vis flammae, tumidique venti, Tanta; nec teli metuenda torti; Quanta, cum conjux viduata tedis Ardet & odit Caecus est ignis stimulatus irâ, Non regi curat, patiturve fraenos. Non timet mortem: cupit ire in ipsos Obvius enses.

CAP. CXLV.

Dux praeit exemplo.

a 1.2177 GAudeat in magno praecedens agmine ductor Imperium perferre suum: tum jussa cohortes Acriùs, exemplo ducis extimulante, capessent. b 1.2178 Scilicet in vulgus manant exempla regentûm, Utque ducum lituos, sic mores,1 1.2179 castra sequuntur. c 1.2180 Neu renuas ductor, primus sumpsisse laborem; Primus iter carpsisse pedes; partemve subire; Idem expugnati sta primus in aggere muri. Exerceque sitim, & spectato à fonte recede.

d 1.21812 1.2182 Inventis utere cibis; solabere partes Aequali sudore tuas; si collis iniquus, Primus ini; sylvam si caedere3 1.2183 provocat usus, Sumtâ ne pudeat quercum stravisse bipenni. Calcatur si pigra palus, tuus ante profundum Praetentet sonipes; fluvios tu protere cursu Haerentes glacie; liquidos tu scinde natatu. Nunc eques in medias equitum te consere turmas; Nunc pedes assistas pediti; tum promptiûs ibunt Te socio; tum conspicuus gratusque feretur Sub te4 1.2184 teste labor.— e 1.2185 Idem correptis sternacem ad praelia fraenis Frangere equum, & famam lethalis amare lacerti; Ignotique amnis tranare sonantia saxa Gaude, ac adversâ populos arcessere ripâ f 1.2186 Primus inire manu, postremus ponere Martem. g 1.2187 Implicitas magno Caesar torpore cohortes Cum vidit, raptam primus vibrare bipennem Ausus, & a••eriam ferro praecidere quercum.

CAP. CXLVI.

Indigent honesti, ditescunt improbi.

a 1.2188 MUltis casta licet mens, & sine crimine constet Vita; tamen probitas cum paupertate jacebit. b 1.2189 Aude aliquid brevibus1 1.2190 Gy••••is, & carcere dignum, Si vis esse aliquid: probitas laudatur, & alget. Criminibus debent hortos,2 1.2191 Praetoria, mensas, Argentum vetus, & stantem extra pocula3 1.2192 caprum. c 1.2193 Qui pelago credit, magno se foenore tollit. Qui pugnas & castra petit, praecingitur auro. Vilis adulator picto jacet ebrius4 1.2194 ostro: Et qui sollicitas nuptas, ad praemia peccat. Sola5 1.2195 pruinosis horret facundia pannis; Atque inopi linguâ6 1.2196 desertas invocat artes.

d 1.2197 Res humanas7 1.2198 ordine nullo Fortuna regit; spargitque manu Munera8 1.2199 caecâ, pejora fovens. Vincit sanctos dira libido. Fraus sublimi regnat in aulâ. Tristis virtus perversa tulit Praemia recti: castos sequitur Mala paupertas: vitioque potens Regnat adulter.—

e 1.2200 O Fortuna viris invida fortibus,

Quàm non aequa bonis praemia dividis! 9 1.2201 Eurystheus facili regnat in otio; Alcmenâ10 1.2202 genitus bella per omnia 11 1.2203 Monstris exagitat12 1.2204 coeliferam manum.

f 1.2205 Iniqua rarò maximis virtutibus Fortuna parcit.—

CAP. CXLVII.

Sapiens est omnibus aptus.

a 1.2206 PEctoribus mores tot sunt, quot in orbe figurae; Qui sapit innumeris moribus aptus erit. Utque levis1 1.2207 Proteus modo se tenuabat in undas; b 1.2208 Nunc leo, nunc arbor, nunc erat hirtus aper. Cautum, quicquid agit, quoquo vestigia movit, Componit furtim subsequiturque decor. Talis in aeterno foelix2 1.2209 Vertumnus Olympo Mille habet ornatus, mille decenter habet. c 1.2210 Opportuna ejus cunctis natura figuris. In quamcunque voles verte, decorus erit. d 1.2211 Non tibi conveniet cunctis modus unus agendis. Pro vento velum flectere disce tuum.

Hi jaculo pisces, illi capiuntur ab hamis, Hos cava contento retia fune trahunt. e 1.2212 Nec levitas culpanda tua est; non semper eodem Impositos vento panda carina tulit. Sed modo3 1.2213 Threïcio Boreâ, modo currimus Euro: Saepe tument Zephyro lintea; saepe Noto. Aspice ut in curru modò det fluitantia rector Lora; modò admissos arte retentet equos.

f 1.2214 Insipiens esto, cum tempus postulat aut res: Stultitiam simulare loco, prudentia summa est. g 1.2215 Constans & levis, ut res quaeque expostulat esto: Temporibus mores sapiens sine crimine mutat. h 1.2216 Omnis4 1.2217 Aristippum decuit status, & color, & res. i 1.2218 Et quoniam variant animi, variamus & artes. k 1.2219 Temporibus servire decet, qui tempora certis Ponderibus pensavit, eum si bella vocabunt, Miles erit; si pax, positis toga vestiet armis; Hunc fora pacatum, bellantem castra decebunt.

CAP. CXLVIII.

Multis divitiae reatûs causa.

a 1.2220 UT timet insidias, qui scit se ferre viator 1 1.2221 Cui timeat: tutum carpit inanis iter. Sic reus ille ferè est, de quo victoria lucro Esse potest; inopis2 1.2222 vindice facta carent. Dum rubus & sentes tantummodo laedere natae, Spinaque vindictâ caetera tuta suâ est: Te, nux, saxa petunt; soli quia causa3 1.2223 petendi est: Frondibus intactis caetera turba viret. Fructns obest: peperisse nocet: nocet esse feracem. Quaeque fuit multis, & tibi praeda malo est. Praeda malo,4 1.2224 Polydore, fuit tibi: praeda nefandae 5 1.2225 Conjugis6 1.2226 Aonium misit in arma virum. Hesperii7 1.2227 regis pomaria tuta fuissent: Una sed immensas arbor habebat opes. Sic, ubi detracta est à te tibi8 1.2228 causa pericli, Quod superest, tutum,9 1.2229 Pontice castor, habes. Etsi nudus opum es, nudum tamen expedit esse; Non spolium de te, quod petat, hostis habet.

b 1.2230 Si qua foret tellus, quae fulvum mitteret aurum, Hostis erat Romae;c 1.2231 sic & cuicumque monile Contextum gemmis, aut praedia culta fuissent; 10 1.2232 Rufino populandus erat. Dominoque parabat Exitium foecundus ager: metuenda colonis

Fertilitas. Magnos11 1.2233 Senecae praedivitis hortos Clausit, & egregias12 1.2234 Lateranorum obsidet aedes Tota cohors:d 1.2235 rarus venit in coenacula miles. Pauca licet portes argenti vascula puri, Nocte iter ingressus, gladium contumque timebis. Cantabit vacuus coram latrone viator.

CAP. CXLIX.

Malè parta malè dilabuntur.

a 1.2236 NOn malè quaesitis succedit tertius haeres; Saepe citô pejùs, res malè parta perit. b 1.2237 In prolem dilata ruunt perjuria patris, Et poenam merito filius ore luit. 1 1.2238 Vendidit2 1.2239 ille leves circum Pallatia fumos; Fudit3 1.2240 hic in Reges impia verba suos. Et quas fallacis collegit lingua parentis, Has eadem nati lingua refundit opes. c 1.2241 Nulli longa manent scelerati gaudia lucri. Quas malè quaesivit, tam malè perdit opes.

d 1.2242 Tu nova praedari cupiens, jam parta reponas;

Pastorique lupus scelerum delicta priorum Intra4 1.2243 septa luas,e 1.2244 Nebulo quodcumque profundâ Traxit avaritiâ, luxu pejore refundit. f 1.2245 Impius immensi revolutus culmine fati Turpe retexit iter: qualis piratica puppis, Quae, cunctis infensa fretis, scelerumque referta Divitiis, multasque diu populata carinas, Incidit in magnam bellatricemque5 1.2246 triremem; Dum praedam de more parat;6 1.2247 viduataque caesis Remigibus, scissis velorum debilis7 1.2248 alis, Orba gubernaclis, antennis saucia fractis, Ludibrium pelagi vento jactatur & undâ 8 1.2249 Vastato tandem poenas luitura profundo.

CAP. CL.

Legendis veteribus proficis.

a 1.2250 NUnc ego vel studiis animum emendare1 1.2251 Platonis Incipiam; aut2 1.2252 hortis, docte3 1.2253 Epicure, tuis: Persequar aut studium4 1.2254 linguae,5 1.2255 Demosthenis6 1.2256 arma; Librorumque tuos, docte7 1.2257 Menandre,8 1.2258 sales. b 1.2259 Scilicet ingenium placidâ mollitur ab arte, Et studio mores convenienter eunt. Lectio crebra docet;c 1.2260 foelix, quicumque dolore Alterius, disces posse carere tuo.

Desine nec Latios, nec Graios volvere libros. Si quis multa leget, multa legendo sciat.

d 1.2261 Tu juvenis, Musis, animus dum mollior, instes, Et quae mox imitere, legas; nec desinat unquam Tecum Graia loqui, tecum Romana vetustas. Antiquos evolve duces, assuesce futurae Militiae. Latium retro te confer in aevum. Libertas quaesita placet? mirabere9 1.2262 Brutum. Perfidiam damnas?10 1.2263 Metî satiabere poenis. Triste rigor nimius?11 1.2264 Torquati despue mores. Mors impensa bonum?12 1.2265 Decios venerare ruentes.—&c. Qui rectè saperet,e 1.2266 det primos versibus annos; 13 1.2267 Moeoniumque bibat foelici pectore13 1.2268 fontem. Mox &14 1.2269 Socratico plenus grege, mittat habenas Liber, & ingentis quatiat5 1.2270 Demosthenis6 1.2271 arma; Grandiaque indomiti15 1.2272 Ciceronis verba minetur. His animum succinge bonis; sic flumine largo Plenus, Pierio defundet pectore verba. —f 1.2273 Vos16 1.2274 exemplaria Graeca Nocturna versate manu, versate diurnâ.

CAP. CLI.

Laesus pudor irreparabilis.

a 1.2275 FOemina, contempti cum rupit froena pudoris, Heu nescit1 1.2276 captae mentis2 1.2277 habere modum! Flamma per incensas citiùs sedetur aristas, Fluminaque ad fontis sint reditura caput: Et placidum3 1.2278 Syrtes portum, & bona littora nautis Praebeat hospitio saeva4 1.2279 Malea suo: Quàm quis foemiueos possit reprehendere cursus; Et rapidae stimulos frangere nequitiae. Nam quid Medeae referam, quo tempore matris Iram natorum caede piavit amor? Quidve Clytemnestrae, propter quam tota Mycenis Infamis stupro stat Pelopea domus? Tuque ô Minoâ venundata, Scylla, figurâ; Tondens purpureâ regna patern comâ. Hanc igitur dotem virgo desponderat hosti. Nise, tuas portas fraude reclusit amor. b 1.2280 Huic, quae jam vellet fines transire pudoris, Finis, quà possit sistere, nullus adest. —c 1.2281 Nullâ reparabilis arte Laesa pudicitia est; deperit illa semel.

d 1.2282 Cum scelus admittunt, superest constantia: nam quis Peccandi finem posuit sibi? quando recepit

Ejectum semel5 1.2283 attrit••a de fronte ruborem? Quisnam hominum est, quem tu contentum videris uno Flagitio?— e 1.2284 Laesus redire, cum perit, nescit pudor.

CAP. CLII.

—Vicisse minorem Dedecori est.—

DEdecori est, si quis certaverit hoste minori. a 1.2285 Non vacat exiguis rebus adesse Jovi. b 1.2286 Quid tu saeva fugis magni, lepus, ora leonis? Frangere tam parvas non didicere feras. Servantur magnis isti cervicibus ungues. Nec gaudet tenui sanguine tanta fitis. c 1.2287 Scilicet à magnis ad te descendere tauris; Et quae vix1 1.2288 cernant, frangere colla velint? d 1.2289 Quod ruet in tergum? vel quos procumbet in armos? Alta juvencorum2 1.2290 vulnera figet ubi? Praeda canum lepus est; vastos non implet hiatus: Non timeat3 1.2291 Dacus Caesaris arma puer. Desperanda tibi est ingentis gloria fati: Non potes hoc tenuis praeda sub hoste mori. e 1.2292 Turpe4 1.2293 Deo pelagi,5 1.2294 juvenem terrere natantem: Gloriaque est stagno quolibet ista minor.

Hunc decet aut magnas magnum jactare carinas: Aut etiam totis classibus esse trucem.

f 1.2295 In brevibus nunquam sese probat6 1.2296 Aeolus antris: Nec capit angustus Boreae certamina collis: 7 1.2297 Alpes ille quatit,8 1.2298 Rhodopëia culmina lassat. Incubuit nunquam coelestis flamma salictis: Nec parvi frutices iram meruere9 1.2299 Tonantis: Ingentes quercus, annosas fulminat ornos.

g 1.2300 In tauros Libyci ruunt Leones; Non sunt papilionibus molesti.

h 1.2301 Placet in vulnus maxima cervix.

CAP. CLIII.

Imperia violenta non diuturna.

a 1.2302 NOn sic excubiae, non circumstantia pila, Quàm tutatur amor, non extorquebis amari: Hoc alterna fides, hoc simplex gratia donat. Qui terret, plus ipse timet: sors ista tyrannis Convenit: invideant claris, fortesque trucident, Muniti vivant gladiis; septique venenis

Ancipites habeant arces, trepidique minentur; Tu civem patremque geras.— —b 1.2303 Nec polluis unquam 1 1.2304 Laurum saevitiâ; cives nec fronte superbâ Despicis, aut trepidam vexas legionibus urbem. Sed verus patriae2 1.2305 Consul, cessantibus armis, Contentus lictore venis: nec inutile quaeris Ferri praesidium, solo munitus amore.

c 1.2306 Amor suorum multa dominantem vetat: Qui vult amari3 1.2307 languidâ regnet manu: Invisa nunquam imperia retinentur diu. d 1.2308 Ferrum tuetur principem; at meliùs fides. Decet timeri Caesarem: at plus diligi. e 1.2309 Violenta nemo regna continuit diu. Moderata durant;f 1.2310 quisquis est placidè potens, Dominusque vitae, servet innocuas manus, Et incruentum mitis imperium regat, Animaeque parcat civium:g 1.2311 hoc reges habent Magnificum & ingens, nulla quod rapiat dies; Prodesse miseris; supplices fido4 1.2312 lare Protegere. Nunquam regna custodit metus. h 1.2313 Qui sceptra duro saevus imperio regit, Timet timentes: metus in auctorem redit. i 1.2314 Iniqua nunquam regna, perpetuò manent.

CAP. CLIV.

Mors omnibus communis.

a 1.2315 VIta data est utenda, data est sine foenore nobis Mutua, nec certâ persolüenda die. Fortuna arbitriis tempus dispensat iniquis: Illa rapit juvenes; sustinet illa senes. Quaque ruit, furibunda ruit: totumque per orbem Fulminat, & caecis caeca triumphat equis. b 1.23161 1.2317 Lanificas nulli tres exorare sorores Contigit: observant, quem statuere, diem. Divitior2 1.2318 Crasso,3 1.2319 Thraseâ constantior ipso, Major & eloquio sis Cicerone licet: Nil adicit penso4 1.2320 Lachesis, fusosque sororum Explicat, & semper de tribus una secat. c 1.2321 Ergo licet ferro cautus se condat & aere, Mors tamen inclusum protrahat inde caput. 5 1.2322 Nirea non facies, non vis exemit Achillem, 6 1.2323 Croesum aut7 1.2324 Pactoli quas parit humor opes. Exoranda8 1.2325 canis tria sunt latrantia colla: Scandenda est torvi publica cymba9 1.2326 senis. d 1.2327 Nullo fata loco possis excludere; cum mors Venerit, in medio10 1.2328 Tibure11 1.2329 Sardinia est.

—e 1.2330 Omnes una manet12 1.2331 nox Et calcanda semel via lethi.

Dant alios13 1.2332 Furiae torvo spectacula Marti: Exitio est avidis mare nautis. Mista senum & juvenum densantur funera: nullum Saeva caput14 1.2333 Proserpina fugit.

f 1.2334 Pallida mors aequo pulsat pede, pauperum tabernas Regumque turres.—

g 1.2335 Omnia debemur15 1.2336 vobis; paulumque morati, Seriùs aut citiùs16 1.2337 sedem properamus ad unam. Tendimus16 1.2338 huc omnes: haec est domus ultima.—

CAP. CLV.

Proprium est stultitiae aliorum vitia cernere, oblivisci suorum.

a 1.2339 CUr aliena magìs quam crimina nostra videmus? An quia nostra procul sint, aliena propè? b 1.2340 Crimina qui cernunt aliorum, nec sua cernunt; Hi sapiunt aliis, desipiuntque sibi.

c 1.2341 Ut nemo in sese tentat descendere, nemo▪ Sed praecedenti spectatur1 1.2342 mantica tergo.

d 1.2343 Stultus, & improbus hic amorest, dignusque notari, Cum tua pervideas oculis mala lippus2 1.2344 inunctis; Cur in amicorum vitiis tam cernis acutùm Quàm aut3 1.2345 aquila, aut4 1.2346 serpens Epidaurius? at tibi contra Evenit, inquirant vitia ut tua rursus & illi. e 1.2347 Loripedem rectus derideat,5 1.2348 Aethiopem albus. Quis tulerit6 1.2349 Gracchos de seditione querentes? Quis coelum terris non7 1.2350 misceat, & mare coelo, Si fur displiceat8 1.2351 Verri? homicida9 1.2352 Miloni? 10 1.2353 Clodius accusat maechos;11 1.2354 Catalina12 1.2355 Cethegum? In tabulam13 1.2356 Syllae si dicant discipuli14 1.2357 tres. f 1.2358 Tecum habita; ut nôris quàm sit tibi15 1.2359 curta supellex. g 1.2360 Vir bonus & prudens, (qualem vix repperit unum, Millibus è multis hominum consultus16 1.2361 Apollo) Judex ipse sui, se totum explorat ad17 1.2362 unguem. Quid proceres, vanique ferat quid opinio vulgi Securus.

—h 1.2363 Suus cuique attributus est error: Sed non videmus1 1.2364 manticae quid in tergo est.

CAP. CLVI.

Summa primò navigantium audacia.

a 1.2365 COntra te sollers hominum natura fuisti; Et nimium damnis ingeniosa tuis. Quid tibi cum pelago? terris contenta fuisses. Cur non & coelum tertia regna petis? b 1.2366 Terra parum fuerat: fatis adjecimus undas. Naturae miseras auximus arte vias.

c 1.2367 Quis 〈◊〉〈◊〉 & abscissum miseris animantibus aequor Fecit iter?1 1.2368 solidaeque pios telluris2 1.2369 alumnos Expulit in fluctus; pelagoqne immisit hiantes? Audax ingenii; nec enim temeraria virtus 3 1.2370 Illa magìs, summae gelidum quae4 1.2371 Pelion4 1.2372 Ossae Junxit,5 1.2373 anhelantemque jugis bis pressit4 1.2374 Olympum Usque adeone parum lentas transire paludes? Stagnaque, & angustos summittere pontibus amnes? Imus in6 1.2375 abruptum,7 1.2376 gentilesque undique terras Fugimus, exiguâ clausi trabe, & aëre nudo. d 1.2377 I nunc, & ventis animam committe,8 1.2378 dolato Confisus ligno, digitis à9 1.2379 morte remotus Ouatuor, aut septem, si sit latissima taeda.

e 1.2380 Illi robur, & aes triplex Circa pectus erat, qui fragilem truci

Commisit pelago ratem Primus; nec timuit praecipitem Africum Decertantem Aquilonibus, Nec10 1.2381 tristes Hyadas, nec rabiem Noti! Quem mortis timuit gradum, Qui11 1.2382 siccis oculis monstra natantia, Qui vidit mare turgidum, & Infames scopulos12 1.2383 Acroceraunia?

Audax nimiùm, qui freta primus Rate tam fragili perfida rupit; Terrasque suas post terga videns, 13 1.2384 Animam levibus credidit auris; Dubioque secans aequora cursu, Potuit tenui fidere8 1.2385 ligno, Inter vitae mortisque vias Nimium9 1.2386 gracili limite ducto?

CAP. CLVII.

Dolores levant studia.

DEcrescunt curae,a 1.2387 studio minuente laborem, Carminibusque animi sollicitudo fugit. b 1.2388 Forsitan hoc studium possit furor esse videri; Sed quiddam furor hic utilitatis habet. Semper in1 1.2389 obtutu mentem vetat esse malorum, Praesentis casûs immemoremque facit. Utque suum2 1.2390 Bacche non sentit saucia vulnus, Dum stupet3 1.2391 Idaeis exululata jugis: Sic ubi mota calent sacro mea pectora4 1.2392 thyrso, Altior humano spiritus ille malo est. Utque soporiferae biberem si pocula5 1.2393 Lethes, Temporis adversi sic mihi sensus abest. c 1.2394 Quot mala pertulimus; quorum medicina, quiesque Nulla; uisi in studio,6 1.2395 Pieridumque7 1.2396 morâ? Nolumus assiduis animum tabescere curis, Quae tamen irrumpunt, quoque vetantur eunt. d 1.2397 Seu stupor huic studio, sive est insania nomen: Omnis ab hâc curâ mens relevata mea est. e 1.2398 Consequor ex illâ casûs oblivia nostri; Hanc8 1.2399 messem satis est si9 1.2400 mihi reddat humus.

CAP. CLVIII.

Tutus ubique pius.

a 1.2401 HAud timet incoctum generoso pectus honesto Aut strictos enses, militis aut rabiem; Spicula nec Mauri lethali tincta veneno, Quae geminam subito tela tulere necem. Me lupus in sylvis furibundus vidit inermem, Quique aliis timor est, territus ipse fugit. Me pone extremis ignoti partibus orbis, In quibus aeternâ sub nive terra latet; Aut remove, medios ubi sol accenderit aestus, Et siccam nimiis ignibus urit humum; Securus vivam, modo sim sine fraude doloque; Fata in me poterint juris habere nihil. b 1.2402 Cum foret Aeneae cervix subjecta1 1.2403 parenti, Dicitur ipsa viro flamma dedisse viam. c 1.2404 Quisquis honestus erit, Scythicis licet ambulet oris, Nemo adeo ut noceat2 1.2405 barbarus esse volet.

Tutus ubique bonus,d 1.2406 hic murus aheneus esto Nil3 1.2407 conscire sibi, nullâ pallescere culpâ.

e 1.2408 Integer vitae, scelerisque purus, Non eget4 1.2409 Mauri jaculis nec arcu, Nec venenatis5 1.2410 gravidâ sagittis, 6 1.2411 Fusce, pharetrâ.

Sive per7 1.2412 Syrtes iter aestuosas, Sive facturus per inhospitalem 8 1.2413 Caucasum, vel quae loca9 1.2414 fabulosus Lambit10 1.2415 Hydaspes.

f 1.2416 Justum & tenacem propositi virum Non civium ardor prava jubentium, Non vultus instantis tyranni Mente quatit11 1.2417 solidâ; nec Auster 12 1.2418 Dux inquieti turbidus13 1.2419 Adriae, Nec fulminantis magna Jovis manus, Si fractus illabatur orbis, Impavidum ferient ruinae.

CAP. CLIX.

Juventus laeta, Senectus tristis.

a 1.2420 DIversos diversa decent; non omnibus annis Omnia conveniunt: res priùs apta nocet. Exultat levitate puer, gravitate senectus; Inter utrumque manens stat juvenile decus. Hunc tacitum tristemque decet; fit clarior ille Laetitiâ, & linguae garrulitate suae. Turpe seni vultus nitidi; vestesque decorae; Atque etiam est ipsum ludere turpe seni.

Crimen amare jocos, crimen convivia, cantus, O miseri, quorum gaudia crimen habent! b 1.2421 Cum vigor, & quasso languent in corpore vires; Non lusus, juveni qui placuere, juvant. c 1.2422 Tum subrepit iners aetas; nec amare decebit, Dicere nec cano blanditias capite. d 1.2423 At puer es; nec te quicquam nisi ludere oportet▪ Lude: decent annos mollia regna tuos.

e 1.2424 Imberbis juvenis, jam nunc custode remoto, Gaudet equis, canibusque, & aprici gramine campi. Multa ferunt anni1 1.2425 venientes commoda secum; Multa2 1.2426 recedentes adimunt.— f 1.2427 Jura senes nôrint, & quid liceatque, nefasque, Fasque sit inquirant; & legum3 1.2428 examina servent; Conveniens teneris annis & grata voluptas.

g 1.2429 Cum facile pectus, grata tunc juveni4 1.2430 Venus, Exultat animus; optimos vitae dies 5 1.2431 Effluere prohibe; potius annorum memor Mentem6 1.2432 relaxa; propria descripsit deus Officia, & aevum per suos ducit gradus: Laetitia juvenem, frons decet tristis senem. Amare juveni fructus est, crimen seni.

CAP. CLX.

Mala assueta relinquere difficile est.

a 1.2433 DIfficile est longum subitò deponere amorem, Linquere sueta diu, quae nocuere, grave est. b 1.2434 Non facilè incipient turres vitare columbae, Antra ferae, pecudes gramina, mergus aquas. c 1.2435 Scilicet est cupidus studiorum quisque suorum, Tempus & assuetâ ponere in arte juvat. Saucius1 1.2436 ejurat pugnam gladiator; & idem Immemor antiqui vulneris arma capit. Nil sibi cum pelagi dicit fore naufragus undis; Et ducit remos, quâ modo2 1.2437 navit aquâ. d 1.2438 Sentit amans sua damna ferè; tamen haeret in illis: Materiam culpae persequiturque suae. Sic nova3 1.2439 Dulichio lotos gustata palato, Illo quo nocuit grata sapore fuit. e 1.2440 Si saperem,4 1.2441 doctas odîssem jure4 1.2442 sorores; Numina cultori perniciosa suo. f 1.2443 Neve equidem vellem (quoniam nocitura fuerunt) 5 1.2444 Pieridum6 1.2445 sacris imposuisse manum. g 1.2446 At nunc (tanta meo comes est insania morbo) Saxa meum refero rursus ad icta pedem. Scilicet ut victus repetit gladiator7 1.2447 arenam, Et redit in tumidas naufraga puppis aquas. Sic nos delectant, quamvis nocuere, libelli: Et demens carmen, carmine laesus, amo.

h 1.2448 Quamvis interdum, quae me laesisse recordor, Carmina devoveo, Pieridesque meas: Cum bene devovi, nequeo tamen esse sine illis: Vulneribusque meis tela cruenta sequor. Quaeque modo8 1.2449 Euboicis lacerata est fluctibus, audet Graia Caphaream currere puppis aquam. i 1.2450 Sic, nè perdiderit, non cessat perdere lusor; Et revocat cupidas alea blanda manus.

k 1.2451 Dediscit animus serò, quod didicit diu.

CAP. CLXI.

Miserrimi extra periculum.

a 1.2452 TUta petant alii, fortuna miserrima1 1.2453 tuta est: Nam timor eventûs deterioris abest. Qui rapitur fatis, quid praeter2 1.2454 fata requirat? Saepe creat molles aspera spina rosas. Qui rapitur spumante salo, sua brachia cauti Porrigit: & spinas, duraque saxa capit. Accipitrem metuens pennis trepidantibus ales Audet ad humanos fessa venire sinus.

Nec se vicino dubitat committere tecto Quae fugit infestos territa cerva canes. Confugit interdum templi violator ad aram: Nec petere offensi Numinis horret opem. Dixerit3 1.2455 hoc aliquis tutum non esse, fatemur: Sed non per placidas it mea puppis aquas.

b 1.2456 Miserrimo non dira quà veniunt habent. c 1.2457 Solent4 1.2458 suprema facere securos mala; Cuique ultima est fortuna, quid dubiam timet? d 1.2459 Tuto movetur, quicquid extremo loco est. e 1.2460 Hunc ego malorum maximum5 1.2461 fructum puto, Nihil timere.f 1.2462 Cujus haud ultra mala Exire possunt, in loco tuto est situs. g 1.2463 Qui nil potest sperare, desperet nihil. h 1.2464 Vicere nostra jam metus omnes mala. Equidem nec ullâ caelites placo prece: Nec, si velint saevire, quò noceant, habent. Fortuna vires ipsa consumpsit suas.

CAP. CLXII.

Soli insunt maculae suae.

a 1.2465 UNicuique dedit vitium natura creato. b 1.2466 Omne bonum multis miscuit illa malis. Crede mihi,c 1.2467 nihil est ex omni parte beatum. d 1.2468 Egregio Veneris corpore naevus erat.

e 1.2469 Nam vitiis nemo sine nascitur. optimus ille Qui minimis urgetur.f 1.2470 Et hinc mortalibus,1 1.2471 ex quo Tellus coepta coli, nunquam sincera bonorum Sors ulli concessa viro: quem vultus honestat, Dedecorant mores: animus quem pulchior ornat, Corpus destituit; bellis insignior2 1.2472 ille, Sed pacem foedat vitiis:3 1.2473 hic publica foelix, Sed priuata miser; partitum singula quemque Nobilitant: hunc forma decens, hunc robur in armis; Hunc rigor, hunc pietas, illum solertia juris, Hunc soboles castique tori.g 1.2474 Ductoribus ipsis Praeterea divisus erat favor; aequior ille 4 1.2475 Patribus, invisus plebi: popularibus illi Munito studiis, languebat gratia Patrum.

CAP. CLXIII.

Morae incommodae.

a 1.2476 TOlle moras, rebus nocuit differre paratis. Consultanda diu sunt peragenda citò. b 1.2477 Sed propera; nec te venturas differ in horas; Qui non est hodie, cras minûs aptus erit. c 1.2478 Dum modo causidicum, dum te modo rhetora fingis, Et non1 1.2479 decernis, stulte, quid esse velis: 2 1.2480 Peleos, & Priami transit, vel Nestoris aetas; Et fuerat serum jam tibi desinere. Eja age, rumpe moras;3 1.2481 quo te spectabimus usque? Dum, quid sis dubitas, jam potes esse nihil. d 1.2482 Cum mora non tuta est; totis incumbere remis Utile, & admisso subdere calcar equo.

e 1.2483 Rem tibi quam nosces aptam, dimittere noli: Fronte4 1.2484 capillatâ, post est5 1.2485 occasio calva. f 1.2486 Quam primum rapienda tibi est occasio prima; Ne rursus quaeras quae jam neglexeris ante. g 1.2487 Cur lentè differs curandi tempus in annum? Dimidium facti, qui coepit, habet; sapere aude: Incipe; qui rectè vivendi prorogat6 1.2488 horam, Rusticus exspectat dum defluat amnis: at ille Labitur, & labetur in omne volubilis aevum. h 1.2489 Cras hoc fiet; idem cras fiet: quid? quasi magnum Nempe diem donas; sed cum7 1.2490 lux altera venit, Jam cras hesternum consumpsimus; ecce aliud cras▪

8 1.2491 Egerit hos annos; &9 1.2492 semper paulum erit ultra. —i 1.2493 Turpis lenti sollertia Martis; Audendo bella expedias: pigra extulit astris Haud unquam sese virtus: tu magna gerendi Praecipita tempus: mors atra impendit agenti.

CAP. CLXIV.

Fronti nulla fides.

a 1.2494 AH nunquam vitae te fallat1 1.2495 ruga severae. b 1.2496 Nequitiae classes candida vela ferunt. c 1.2497 Ah quoties texit culpam, quotiesque severo Insontis speciem praebuit ore nocens?

d 1.2498 Certissima est regnare cupienti via, Laudare modica; & otium & somnum2 1.2499 loqui. Ab inquieto saepe simulatur quies. e 1.2500 O vita fallax! abditos sensus geris, Animisque pulchram turpibus faciem induis. Pudor impudentem celat; audacem quies; Pietas nefandum; vera fallaces probant; Simulantque molles dura.—

f 1.2501 Fronti nulla fides; quis enim non vicus abundat 3 1.2502 Tristibus obscoenis? castigant turpia, verbis 4 1.2503 Herculis invadunt; & de virtute locuti, Dum5 1.2504 Curios simulent, hi6 1.2505 Bacchanalia vivunt. g 1.2506 Fallit enim vitium specie virtutis, & umbrâ; Cum sit triste habitu, vultuque & veste severum. h 1.2507 Quid? si quis vultu torvo ferus, & pede nudo Exiguaeque togae simulet7 1.2508 textore8 1.2509 Catonem? Virtutemne repraesentet, moresque Catonis?

i 1.2510 Nos fascinat praeposterae Severitatis cultus; austeri palam Volumus videri, nec sumus. Loquimur severa, & delicatè vivimus: Sic indoles est saeculi. Crepare mores inverecundi bonos Audemus, & nostri jacent.

CAP. CLXV.

In autores scelera redierunt sua.

a 1.2511 FAllite fallentes; ex magnâ parte profanum Sunt genus; in laqueos, quos posuere, cadant. Dicitur Aegyptus caruisse juvantibus arva Imbribus; atque annos sicca fuisse novem. Cum1 1.2512 Thrasius2 1.2513 Busirin adit, monstratque3 1.2514 piari Hospitis effuso sanguine posse Jovem. Illi Busiris; fies Jovis hostia primus, Inquit; & Aegypto tu dabis, hospes, aquam. Et4 1.2515 Phalaris tauro violenti membra5 1.2516 Perilli Torruit: infelix imbuit autor opus. Justus uterque fuit: neque enim lex aequior ulla, Quàm necis artifices arte perire suâ. Sic & perjuros meritò perjuria fallant; Exemplo doleat fraus mala laesa suo. b 1.2517 Quid fodis immeritis,6 1.2518 Phineu, sua lumina natis? Poena reversura est in caput ista tuum.

c 1.2519 Quàm bene dispositum terris, ut dignus iniqui Fructus consilii primis auctoribus instet? Sic multos fluvio7 1.2520 vates arente per annos, Hospite qui caeso monuit placare Tonantem, Inventas primus Busiridis imbuit aras;

Et cecidit saevi, quod dixerat, hostia sacri. Sic5 1.2521 opifex tauri, tormentorumque repertor, Qui funesta novo fabricaverat8 1.2522 aera dolori; Primus9 1.2523 inexpertum, Siculo cogente tyranno, Sensit opus; docuitque suum mugire juvencum. d 1.2524 Finem10 1.2525 animae, quae res humanas11 1.2526 miscuit olim, Non gladii, non saxa dabant, nec tela; sed ille 12 1.2527 Cannarum vindex, & tanti sanguinis ultor 13 1.2528 Annulus.—

e 1.2529 Quod quisque fecit patitur; autorem scelus Repetit; suoque premitur exemplo nocens: Quid stabula memorem dira Bistonii gregis, Suisque regem pabulum armentis datum? f 1.2530 Saepe in magistrum scelera redierunt sua.

CAP. CLXVI.

Luxus in vestibus tum viris tum foeminis evitandus.

a 1.2531 MAtrona incedit census induta1 1.2532 nepotum; Et spolia opprobrii2 1.2533 nostra per ora trahit. b 1.2534 Auferimur cultu; gemmis auroque teguntur Omnia. Pars minima est ipsa puella sui. c 1.2535 Quid juvat ornato procedere, stulta,3 1.2536 capillo? Et tenues4 1.2537 Coâ veste movere sinus? Aut quid5 1.2538 Oronteâ crines perfundere myrrhâ? Teque peregrinis vendere6 1.2539 muneribus? d 1.2540 Sint procul à nobis juvenes, ut foemina, comti. Fine coli modico forma virilis amat. e 1.2541 Sed vitate viros cultum formamque professos; Quique suas ponunt in7 1.2542 statione comas. f 1.2543 Quid de veste loquor? non jam8 1.2544 segmenta requiro. Nec quae bis Tyrio murice lana rubet. Cum tot prodierint pretio leviore colores▪ Quis furor est census corpore ferre suos? g 1.2545 Pectere te nolim, sed nec turbare capillos. Splendida sit nolo, sordida nolo cutis. Nec tibi9 1.2546 mitrarum, nec sit tibi barba10 1.2547 reorum: Nolo virum11 1.2548 nimium,12 1.2549 Pontice nolo,13 1.2550 parum. h 1.2551 Forma viros neglecta decet;14 1.2552 Minoida15 1.2553 Theseus Abstulit: à nullà16 1.2554 tempora comtus acu.

17 1.2555 Hippolytum18 1.2556 Phaedra, nec erat bene comtus, amavit. 19 1.2557 Cura20 1.2558 Deae silvis aptus21 1.2559 Adonis erat.

i 1.2560 Luxuriam nimio cultu vitare memento; Quae, si non laedit, tamen hanc sufferre molestum est.

CAP. CLXVII.

Ingenii aciem contundit continuus dolor.

a 1.2561 COntudit ingenium patientia longa laborum; Et pars antiqui magna vigoris abest. b 1.2562 Scilicet ut limus venas1 1.2563 excaecat in undis, Laesaque suppresso fonte2 1.2564 resistit aqua. Pectora sic mea sunt limo vitiata malorum. Et carmen venâ3 1.2565 pauperiore fluit. In4 1.2566 Geticâ siquis terrâ posuisset5 1.2567 Homerum; Esset, crede mihi, factus & ille6 1.2568 Getes. c 1.2569 Non mihi respondent veteres in carmina vires▪ Plectra dolore tacent; muta dolore lyra est.

Mens curis hebet assiduis.d 1.2570 Dolor artibus obstat. Ingeniumque meis substitit omne malis. e 1.2571 Ipse ego nam miror, tantis animique marisque Fluctibus, ingenium non cecidisse meum. f 1.25727 1.2573 Tristia Nasonis siquis leget, aestimet ante, Composita in quo sint tempore, quoque loco. Aequus erit scriptis; quorum cognoverit esse Exilium tempus;8 1.2574 barbariemque locum. Inque tot adversis carmen mirabitur ullum Ducere me tristi sustinuisse manu. g 1.2575 Si quid & in nobis vivi fui ante vigoris, Extinctum longis excidit omne malis. h 1.2576 Scilicet ingenium longi minuere dolores. i 1.2577 Omnis & ambiguis ars stupet ipsa malis. k 1.2578 Obtundunt siquidem curarum pondera sensus; 9 1.2579 Intermissa minus sarcina pondus habet.

CAP. CLXVIII.

Juvat intentata voluptas.

NOs nova, nona 1.2580 usu plebeio trita voluptas, Et quae non populo gaudia nota juvant. b 1.2581 Est quoque cunctarum novitas gratissima rerum: Libatum florem sedula spernit apis. c 1.2582 Non minimum refert intacta1 1.2583 rosaria primus, An serâ carpas poenè relicta manu. Quid mirum, lectis exhausto floribus horto, Si duce non facta est digna2 1.2584 corona suo. d 1.2585 Sic, quanquam sapor est oblatâ dulcis in undâ, Gratior ex ipso fonte bibuntur aquae. Et magis3 1.2586 adducto pomum decerpere ramo, Quàm de coelatâ sumere lance, juvat. e 1.2587 Multum, crede mihi, refert, à fonte bibatur Qui fluit, an pigro quae stupet unda lacu. f 1.2588 Est4 1.2589 aliquid plenis pomaria carpere ramis, Et tenui primam deligere ungue rosam. g 1.2590 Ut rosa delectat, metitur quae pollice primo; Sic nova, non5 1.2591 mento sordida, charta juvat. h 1.2592 Si quis forte dabit, quos praegustaverit ipse, Rejice libatos illius ore cibos. i 1.2593 Nam libet intactis haurire è fontibus undam; Et lustrare sacrum, quà via nulla, nemus.

k 1.2594 Avia6 1.2595 Pieridum peragro loca, nullius ante Trita solo; juvat7 1.2596 integros accedere fontes,

Atque haurire: juvatque novos decerpere flores, Insignemque meo capiti petere inde coronam; Unde prius nulli velârint8 1.2597 tempora Musae.

CAP. CLXIX.

Tempus edax rerum.

a 1.2598 TAbida consumit ferrum lapidesque vetustas; Nullaque res majus tempore robur habet. b 1.2599 Longa dies homini docuit parere Leones: Longa dies molli saxa peredit aquâ. c 1.2600 Deficiunt validi longaevo tempore tauri: Et quondam pulcher, qui modo turpis, equus. Fracta diu rabidi compescitur ira leonis: Lentaque per senium1 1.2601 Caspia tigris eat. Ipsa etiam veniens consumit saxa vetustas; Et nullum est quod non tempore cedat opus.

d 1.2602 Tempus edax rerum, tuque invidiosa vetustas, Omnia destruitis; vitiataque2 1.2603 dentibus aevi Paulatim longâ consumitis omnia morte. e 1.2604 Clara fuit3 1.2605 Sparte, magnae viguere4 1.2606 Mycenae; Nec non5 1.2607 Cecropiae, nec non6 1.2608 Amphionis arces;

Vile solum Sparta est, magnae cecidere Mycenae; 7 1.2609 Oedipodioniae quid sunt nisi fabula Thebae? Quid8 1.2610 Pandioniae restant, nisi nomen, Athenae? f 1.2611 Tantum aevi longinqua valet mutare vetustas!

CAP. CLXX.

Nil idem diu placet.

a 1.2612 USus equis nunc est, levibus nunc luditur armis; Nunc pila, nunc celeri vertitur orbe trochus. Nunc, ubi perfusa est oleo labente juventus, Defessos artus1 1.2613 virgine tingit aqua. b 1.2614 Nos, modo venando, modo rus geniale colendo, Ponimus in variâ tempora longa morâ. Aut fora nos retinent; aut unctae2 1.2615 dona palestrae▪ Flectimus aut fraeno colla fugacis equi. Nunc volucrem laqueo, nunc piscem ducimus hamo▪ Diluitur posito serior hora mero.

c 1.2616 Romae3 1.2617 Tibur amo4 1.2618 ventosus, Tibure Romam d 1.2619 Sub nutrice, puella velut si luderet infans, Quod cupidè petiit, maturè5 1.2620 plena reliquit; Quid placet, aut odio est, quod non mutabile credas▪ e 1.2621 Dives, cui nitidâ lectus Genialis in aulâ est,

Nil ait esse prius, melius nil coelibe vitâ: Si non est, jurat bene solis esse maritis. Quo teneam vultus mutantem Protea nodo? Quod petiit spernit, repetit quod nuper omisit: Aestuat & vitae disconvenit ordine toto: Diruit, aedificat, mutat quadrata rotundis.

CAP. CLXXI.

Ipsos alacres adhortamur.

a 1.2622 QUi monet ut facias, quod jam facis; ille mo∣nendo Laudat, & hortatu comprobat acta suo. Nè te credideris, quia non facis ista, moneri; 1 1.2623 Vela damus, quamvis remige navis eat. b 1.2624 Tu licet haec praestes, remo tamen utar & aurâ. Nil nocet2 1.2625 admisso subdere calcar equo. c 1.2626 Acer, & ad3 1.2627 palmae per se cursurus honores, Si tamen horteris, fortiùs ibit equus. d 1.2628 Fortibus assuevit tubicen prodesse, suoque Dux bene pugnantes incitat ore viros. e 1.2629 Nec dubitans oro, sed flumine saepe secundo Augetur remis cursus euntis aquae. Sponte quidem, per seque,4 1.2630 mea est laudabilis uxor; Admonitu melior sit tamen illa meo.

f 1.2631 Nec mihi succense, toties si carmine nostro Quod facis, ut facias, teque imitere, rogo. Ergo quod fueras5 1.2632 stimulis factura sine ullis, Pleniûs,6 1.2633 auctorem me quoque nacta, facis.

CAP. CLXXII.

Multi suis periere votis.

a 1.2634 QUi nimium sapiunt, at{que} inconcessa sequuntur,b 1.2635 Desipiunt; cohibet qui sua vota, sapit. Vitaret coelum Phaëton, si viveret; & quos Optarat stultè, tangere nollet equos. c 1.2636 Ah nimium est quod, amice, petis: moderatiùs opta: Et voti quaeso contrahe vela tui.

d 1.2637 Prô superi! quantum mortalia pectora caecae Noctis habent?e 1.2638 Quid enim rectâ ratione timemus Aut cupimus? quid tam1 1.2639 dextro pede concupis, ut te Conatûs non poeniteat, votique peracti? Evertêre domos totas, optantibus ipsis, Di faciles: nocitura2 1.2640 togâ, nocitura petuntur 2 1.2641 Militiâ.—f 1.2642 Sic rex ad prima tumebat 3 1.2643 Maeonius; pulchro cum4 1.2644 verteret omnia tactu. Sed postquam riguisse dapes, fulvamque revinctos

In5 1.2645 glaciem vidit latices; tum munus acerbum Sensit; & inviso votum damnabat in auro, g 1.2646 Magnaque numinibus vota exaudita malignis. h 1.2647 Laeta malo, nimiumque petens, perituraque6 1.2648 amantis Obsequio7 1.2649 Semele; at corpus mortale tumultus Non tulit aethereos,8 1.2650 donisque jugalibus arsit. i 1.2651 Ergo cave, dum resque sinit, tua corrige vota.

CAP. CLXXIII.

Non victima, sed mens grata Deo.

a 1.2652 HIc qui quàm potuit dat maxima, gratus abunde est: Et finem pietas contigit illa suum. Nec quae de parvâ pauper dîs1 1.2653 libat2 1.2654 acerrâ Thura minùs, grandi quàm data lance, valent. Agnaque tam lactens, quàm gramine pasta3 1.2655 Falisco Victima,4 1.2656 Tarpeios5 1.2657 inficit icta focos. b 1.2658 Scilicet ut fuso taurorum sanguine centum, Sic capitur minimo thuris honore Deus. c 1.2659 Ut desint vires; tamen est laudanda voluntas: Hâc ego contentos auguror esse Deos. Haec facit, ut pauper veniat quoque gratus ad aras; Et placeat caeso non minùs agna bove.

d 1.2660 Thuraque mente magìs; plenâ quam lance probantur. e 1.2661 Munere censendum nil nisi dantis amor.

f 1.2662 Parvaque coelestes pacavit6 1.2663 mica, nec illis Semper7 1.2664 inaurato tauris cadit hostia cornu. g 1.2665 Dicite, Pontifices, in8 1.2666 sancto quid facit aurum? Quin damus id superis, de magnâ quod dare lance Non possit magni Messalae9 1.2667 lippa propago; 10 1.2668 Compositum jus fasque animo, sanctosque11 1.2669 recessus Mentis, &12 1.2670 incoctum generoso pectus honesto: Haec cedo ut admoveam templis: &13 1.2671 farre14 1.2672 litabo.

—h 1.267315 1.2674 Te nihil attinet 16 1.2675 Tentare multâ caede bidentium 17 1.2676 Parvos coronantem marino Rore17 1.2677 deos fragilique myrto. 18 1.2678 Immunis aram si tetigit manus, Non sumptuosâ blandior hostiâ Mollibit aversos Penates Farre pio & saliente mica.19 1.2679

CAP. CLXXIV.

Varietas grata est.

a 1.2680 AUgebit meritum dulcis mixtura bonorum; Et semper varium plùs micat artis opus. Nam, quaecunque solent per se perpensa placere, Alterno potius vincta decore placent. b 1.2681 Non uno contenta valet natura1 1.2682 tenore; Sed permutatas gaudet habere vices. c 1.2683 Nolo ego semper idem capiti suffundere2 1.2684 costum; Nec noto stomachum conciliare cibo. Taurus amat gramen mutatâ carpere valle; Et fera mutatis sustinet ora cibis. Ipsa dies ideo nos grato perluit haustu, Quòd permutatis hora recurrit equis. d 1.2685 Volvitur3 1.2686 Ixion, & se sequiturque fugitque: Par poena est unâ vita voluta rotâ.

e 1.2687 Plerumque gratae divitibus4 1.2688 vices; Mundaeque parvo sub5 1.2689 lare pauperum Coenae, sine6 1.2690 aulaeis, & ostro, Sollicitam7 1.2691 explicuere frontem.

f 1.2692 Ipsa4 1.2693 vices natura subit, variataque cursus Ordinat; inversis & frondibus explicat annum. Non semper fluidis adopertus nubibus aether Aurea terrificis obcaecat sydera nimbis. Cessat hyems, madidos &8 1.2694 siccat vere capillos:

Ver fugit aestates, aestatum terga9 1.2695 lacessit Pomifer autumnus; nebulis10 1.2696 cessurus & undis.

CAP. CLXXV.

Ictus piscator sapit.

IGnavum cautum fecere pericula crebra. Ipse viros stultus, qui nocuere, timet. a 1.2697 Terretur minimo pennae stridore columba Unguibus, accipiter, saucia facta tuis. Nec procul à stabulis audet secedere, siqua Excussa est avidi dentibus agna lupi. Quicunque Argolicâ de classe1 1.2698 Capharea fugit, Semper ab2 1.2699 Euboicis vela retorquet aquis. b 1.2700 Saepe canem longè visum fugit agna, lupumque Credit, & ipsa suam nescia vitat opem. Qui semel est laesus fallaci piscis ab hamo, Omnibus unca cibis3 1.2701 aera subesse putat. c 1.2702 Et mea cymba semel vastâ percussa procellâ Illum, quo laesa est, horret adire locum: d 1.2703 Membra reformidant mollem quoque saucia tactum: Vanaque sollicitis incutit umbra metum. Da veniam laeso, nimioque ignosce timori; Tranquillas etiam naufragus horret aquas.

e 1.2704 Haud repetit victus gladiator cautus4 1.2705 arenam: Nec redit in tumidas naufraga puppis aquas.

CAP. CLXXVI.

Artes quondam honore, nunc contemptu habitae.

a 1.2706 INgenium fuerat quondam pretiosius auro: At nunc barbaria est grandis habere nihil. b 1.2707 Cura Deûm fuerant olim Regumque poëtae: Praemiaque antiqui magna tulere1 1.2708 chori. Sanctaque majestas, & erat venerabile nomen Vatibus: & largae saepe dabantur opes. 2 1.2709 Ennius emeruit, Calabris in montibus ortus, Contiguus poni,3 1.2710 Scipio magne, tibi. Nunc4 1.2711 hederae sine honore jacent:5 1.2712 operataque doctis Cura vigil musis, nomen inertis habet. c 1.2713 Ipse licet venias Musis comitatus,6 1.2714 Homere: Si nihil attuleris; ibis, Homere, foras. Carmina laudantur, sed dantur munera nulla; Hei mihi non multum carmen honoris habet! d 1.2715 Cum bene laudetur, laudato janua clausa est. Turpiter huc illuc ingeniosus eat. e 1.2716 Heu malè nunc miseras artes haec saecula tractant. f 1.2717 Artibus ingenuis nullus in orbe locus.

—g 1.2718 Didicit jam dives avarus Tantùm admirari, tantûm laudare poëtas, Ut pueri7 1.2719 Junonis avem.—

CAP. CLXXVII.

Nè quid supra vires.

REm tentâsse pudet, quam vires ferre recusant. a 1.2720 Quâ pote quisque in eâ conterat arte diem. b 1.2721 Turpe est, quod nequeas, capiti committere pondus; Et pressum inflexo mox dare terga genu. c 1.2722 Ipse1 1.2723 Milo robur deducere fissile tentans, Non potuit captas2 1.2724 inde referre manus. d 1.2725 Quid me scribendi tam vastum mittis in3 1.2726 aequor? Non sunt apta meae grandia4 1.2727 vela4 1.2728 rati. e 1.2729 Non ideo debet pelago se credere, siqua. Audet in exiguo ludere cymba lacu. f 1.2730 Vitaret coelum Phaëton si viveret; & quos Tentârat stultè, tangere nollet equos. g 1.2731 Vasto5 1.2732 rana bovi exiguo dum corpore certat, Filius huic sapiens desine, mater, ait;

Dirumpêre6 1.2733 prius:7 1.2734 te nosce,8 1.2735 negata relinque; Namque tumor crepitum mox feret iste tibi. Fabula quò spectat? si quis nimis ardua tentat, Haec aequabit, uti parvula rana bovem. Ne quid vim supra;h 1.2736 non omnia possumus omnes. i 1.2737 Qui sua metitur pondera, ferre potest.

k 1.2738 Quod potes id tentes; operis nè pondere pressus Succumbat labor; & frustra tentata relinquas. l 1.2739 Quod potes, id tenta; nam littus carpere remis Tutius est multò; quàm velum tendere in altum. m 1.2740 Quò, moriture, ruis? majoraque viribus audes? Fallit te incautum tua vis.— n 1.2741 Quo ruis, ô vecors? majoraque bella capessis, Mortali quàm ferre datur?— 9 1.2742 Magna petis Phaëthon; & quae nec viribus istis Munera conveniant, nec tam puerilibus annis. Sors tua mortalis: non est mortale quod optas.o 1.2743

CAP. CLXXVIII.

—Vacuae carmina mentis opus.

a 1.27441 1.2745 CArminibus metus omnis abest;b 1.2746 quia carmi∣na laetum Sunt opus, &2 1.2747 pacem mentis habere volunt. c 1.2748 Scilicet assiduo confectum cura dolore Sevocat à doctis,3 1.2749 Ortale,4 1.2750 virginibus. Nec potis est dulcis Musarum expromere5 1.2751 foetus Mens animi, tantis fluctuat ipsa malis. d 1.2752 Carmina proveniunt animo diducta sereno, Nubila sunt subitis tempora nostra malis. Carmina secessum scribentis & otia quaerunt; Me mare, me venti, me fera jactat hyems. Da mihi6 1.2753 Maeoniden, &7 1.2754 tot circumspice casus; Ingenium tantis excidet omne malis. e 1.2755 Ipse8 1.2756 senex dictus sapiens ab9 1.2757 Apolline, nullum Scribere tot curis sustinuisset opus. Me timor officio fungi vetat ipse quieto, Cinctus ab innumero me tenet hoste locus.

f 1.2758 Scriptorum chorus omnis amat10 1.2759 nemus, & fugit urbes, Ritè11 1.2760 cliens Bacchi, somno gaudentis & umbrâ. Tu me inter strepitus nocturnos atque diurnos

Vis canere? an tu me Romana poëmata censes Scribere posse, inter tot curas totque labores? —An hîc ego rerum 12 1.2761 Fluctibus in mediis, & tempestatibus urbis 13 1.2762 Verba lyrae motura sonum connectere digner? Non purae plateae; nihil ut meditantibus obstet; Hâc rabiosa fugit canis, hâc lutulenta ruit sus: I nunc, & versus tecum meditare canoros.

g 1.2763 Musis14 1.2764 amicus, tristitiam, & metus, Tradam protervis in mare15 1.2765 Creticum Portare ventis; quis sub16 1.2766 Arcto Rex gelidae metuatur orae, Quid17 1.2767 Tiridatem terreat,18 1.2768 unicè Securus.—

CAP. CLXXIX.

Laeti facilè corrumpuntur & ignavi.

a 1.2769 NOn adit afflictos Veneris damnosa voluptas, Nec solet in moestos1 1.2770 illa venire toros. b 1.2771 Mens erit apta capi tunc, cum laetissima rerum Ut seges in pingui luxuriabit humo. Pectora dum gaudent, nec sunt astricta dolore, Ipsa patent; blandâ tum subit arte Venus. Tunc cum tristis erat defensa est2 1.2772 Ilios armis, Militibus3 1.2773 gravidum laeta recepit4 1.2774 equum. c 1.2775 Luxuriant animi rebus plerumque secundis, Nec facile est aequâ commoda mente pati. d 1.2776 Languor, & immodici sub nullo5 1.2777 vindice somni, Aleaque, & multo6 1.2778 tempora quassa mero, Eripiunt omnes animis sine vulnere7 1.2779 nervos. Adfluit incautis insidiosius amor. Quaeritis8 1.2780 Aegysthus quare sit factus adulter? In promtu causa est; desidiosus erat. e 1.2781 Heu sumus incauti, luxuque aperimur inerti, Nudaque per lusus pectora nostra patent.

f 1.2782 Quisquis secundis rebus exultat nimis, Fluitque luxu, semper insolita appetens; Hunc illa magnae dira fortunae comes Subit libido: non placent suetae dapes,

Non tecta9 1.2783 sani moris, aut vilis cibus. Cur in10 1.2784 penates rariùs tenues subit Haec delicatas eligens11 1.2785 pestis domos? Cur sancta parvis habitat in tectus11 1.2786 Venus? Mediumque sanos vulgus affectus tenet?

CAP. CLXXX.

Minuit patientia curas.

a 1.2787 FErt bonus, ut debet, casus patienter amaros, Fraena nec indomiti more recusat equi. b 1.2788 Acriùs invitos multoque ferociùs urget, Quàm qui tristitiam fert bene, cura gravis. Cedimus? an subitum luctando accendimus ignem? Cedamus: leve fit, quod bene fertur onus. Vidi ego jactatas, motâ face, crescere flammas; Et vidi, nullo concutiente, mori. Verbera plura ferunt, quàm quos1 1.2789 juvat usus aratri, Detrectant pressi dum juga2 1.2790 prima boves. Asper equus duris3 1.2791 contunditur ora lupatis: Fraena minùs sensit, quisquis ad4 1.2792 arma facit. c 1.2793 Quod potes extenua forti mala corda ferendo; Ad quae jampridem non5 1.2794 rude pectus habes.

Fit levius patiendo jugum:d 1.2795 sic dicimus omnes Hos quoque foelices; qui ferre incommoda vitae, Nec6 1.2796 jactare jugum,7 1.2797 vitâ didicere magistrâ. Crede mihi,e 1.2798 quo fata trahunt retrahunt{que} sequamur: Quicquid erit, superanda omnis fortuna ferendo est. f 1.2799 Sic pia8 1.2800 Baucis anus, parilique aetate9 1.2801 Philemon Consenuere casâ; paupertatemque ferendo Effecere levem, nec iniquâ mente ferendam.

g 1.2802 Ducunt volentem fata, nolentem trahunt.

h 1.2803 Durum; sed levius fit patientiâ, Quicquid corrigere est nefas.

i 1.2804 Fatis agimur, cedite fatis, Non sollicitae possunt curae Mutare rati10 1.2805 stamina fusi.

k 1.2806 Vires pepulit pondusque mali, Casus animo qui tulit aequo.

l 1.2807 Miserias lenit quies.

CAP. CLXXXI.

Magnatum consortia fugienda.

a 1.2808 INgentes dominos, & famae1 1.2809 nomina clarae, Illustrique graves nobilitate domos Devita; & longè cautus fuge: contrahe vela, Et te littoribus cymba propinqua vehat. In plano tua sit semper fortuna, paresque Noveris: ex alto magna ruina venit. Non bene cum parvis juguntur grandia rebus; Stantia namque premunt, praecipitata2 1.2810 ruunt. Mitte superba pati fastidia; spemque caducam Despice; vive tibi, nam moriêre tibi. b 1.2811 Vive sine3 1.2812 invidiâ; mollesque inglorius annos Exige; amicitias & tibi junge pares. 4 1.2813 Usibus edocto si quicquam credis amico, Vive tibi; & longè1 1.2814 nomina magna fuge.

c 1.2815 Dulcis inexpertis5 1.2816 cultura potentis amici; Expertus metuit,— d 1.2817 In cujus facie miserae magnaeque sedebit 6 1.2818 Pallor amicitiae.

CAP. CLXXXII.

Curae mortalium vanae.

a 1.2819 OCuras hominum! ô quantum est in rebus1 1.2820 inane! b 1.2821 Quid tam sollicitis vitam consumimus annis, Torquemurque metu; caecâque cupidine rerum Aeternisque senes curis; dum quaerimus aevum Perdimus; & nullo votorum fine beati, Victuros agimus semper, nec vivimus unquam? Pauperiorque bonis quisque est, qui plura requirit, Nec quod habet numerat, tantùm quod non habet, optat. Cumque sui parvos usus natura reposcat, Materiam struimus magnae per vota ruinae. c 1.2822 Solvite mortales animos, curamque levate, Totque supervacuis vitam deflere querelis; Fata regunt orbem, certâ stant omnia lege.

d 1.2823 Quid brevi fortes2 1.2824 jaculamur aevo Multa?

—e 1.2825 Quid3 1.2826 aeternis4 1.2827 minorem Consiliis animum fatigas?

f 1.2828 Mitte arcana Dei, coelumque inquirere quid sit; Cum sis mortalis, quae sunt mortalia cura. g 1.2829 Quid Deus intendat, noli perquirere5 1.2830 sorte: Quid statuat de te, sine te deliberat ipse.

CAP. CLXXXIII.

Vita brevis benefactis extendenda est.

a 1.2831 AMpliat aetatis spatium sibi vir bonus, hoc est Vivere bis; vitâ posse priore frui. b 1.2832 Cum gravis extremas1 1.2833 Vestinus duceret horas, Et jam per Stygias esset2 1.2834 iturus aquas; Ultima volventes orabat pensa3 1.2835 sorores, Ut traherent parvâ stamina pulla morâ. Tum largas4 1.2836 partitus opes, à luce recessit: Seque mori posthac credidit ille senem. c 1.2837 Qui sic vel medio finitus vixit in aevo, Longior huic facta est, quàm data vita fuit.

d 1.2838 Stat sua cuique dies; breve & irreparabile tempus Omnibus est vitae, sed famam extendere factis, Hoc virtutis opus.—

e 1.2839 Una quem nobis dederat juventus, Una te nobis rapiet senectus: Sed potes, Publî, geminare magnâ Saecula famâ. Quem satìs raptum gemuere cives, Hic diu vixit; sibi quisque Famam Scribat haeredem: rapiunt avarae Caetera5 1.2840 Lunae.

CAP. CLXXXIV.

Parva decent parvos.

a 1.2841 DUm parva in parvis tentamus carmina rebus, 1 1.2842 Materiae gracili sufficit ingenium. 2 1.2843 Obruit audentem3 1.2844 rerum gravitasque nitorque, Nec potui caepti pondera ferre mei. b 1.2845 Nam si me jubeas domitos Jovis igne4 1.2846 Gigantes Dicere; conantem debilitabit opus. Divitis ingenii est immania5 1.2847 Caesaris acta Condere, materiâ nè superetur opus. c 1.2848 Quid tibi cum tali demens est6 1.2849 flumine? quis te 7 1.2850 Carminis heroi tangere jussit opus? Non8 1.2851 hinc ulla tibi speranda est fama,9 1.2852 Properti; Mollia sunt parvis prata terenda rotis. Cur tua praescriptos10 1.2853 evecta est pagina gyros? Non est ingenii11 1.2854 cymba gravanda tui. Alter remus aquas, alter tibi radat arenas, Tutus eris: medio maxima turba mari est. d 1.2855 Majores majora sonent; mihi parva locuto Sufficit, in populi saepe redire manus.

e 1.2856 Sumite materiam vestris, qui scribitis, aequam Viribus; &12 1.2857 versate diu, quid ferre recusent; Quid valeant13 1.2858 humeri.— —f 1.2859 Fessa labat mihi pondere cervix,

Et tremefacta cadunt, succiso poplite, membra. Sic nec olorinos audet14 1.2860 Pandionis ales Parva referre sonos; nec, si velit improba, possit. Sic &15 1.2861 aëdoniâ superantur voce cicadae; Stridula cùm rapido faciunt convicia soli.

CAP. CLXXXV.

Nec regitur strictus citò nec deponitur ensis.

a 1.2862 HEu nimium notum, quid caede calentibus armis, Quantum irae liceat, motusve quid audeat ensis. b 1.2863 Nam quis nudatos enses, quis tela1 1.2864 lacertis Excutit, & solvi curvatos imperat arcus? Quisnam audet leges vibrato imponere ferro? Inflammata semel nescit mitescere2 1.2865 virtus. Nam simul hostiles sitienta pila cruores Sponte volant, ultrixque manus mucrone ruente Ducitur, heu3 1.2866 siccum gladium vagina recusat. c 1.2867 Utque ferae tigres nunquam posuere furorem, Quas nemore4 1.2868 Hyrcano, matrum dum lustra sequuntur, Altus caesorum pavit cruor armentorum: Sic &5 1.2869 Syllanum solito tibi lambere serrum

Durat,6 1.2870 Magne, sitis; nullus semel ore receptus Pollutas patitur sanguis7 1.2871 mansuescere fauces.

—d 1.2872 Arma non servant modum, Nec temperari facile, nec reprimi potest Stricti ensis ira, bella delectat cruor. e 1.2873 Jus est in armis,f 1.2874 & regi fraenis nequit Et ira, & ardens hostis, &8 1.2875 victoria Commissa nocti; quicquid indignum aut ferum Cuiquam videri potuit, hoc faciet furor; Gladiusque9 1.2876 foelix, cujus infecti semel 10 1.2877 Vecors libido est.—

CAP. CLXXXVI.

Stat magno violata fides.—

a 1.2878 FOedera, mortales, nè saevo rumpite ferro, Sed castam servate fidem, fulgentibus ostro Haec potior regnis;1 1.2879 dubio qui frangere rerum Gaudebit pacta, ac2 1.2880 tenues spes linquet amici; Non illi domus, aut conjux, aut vita manebit Unquam expers luctùs, lachrymaeque; aget aequore semper Ac tellure premens, aget aegrum nocte dieque

Despecta ac violata fides.— b 1.2881 Queis vero non aequa dedit victoria nomen, Audite, ô gentes; neu rumpite faedera pacis; Nec regnis postferte fidem;3 1.2882 vagus exul in orbe Errabit toto, patriis projectus ab oris, Tergaque4 1.2883 vertentem trepidans Carthago videbit. —c 1.2884 Citae5 1.2885 Metium in diversa quadrigae Distulerunt, (at tu dictis, Albane, maneres,) Raptabatque viri mendacis viscera6 1.2886 Tullus Per sylvam; & sparsi rorabant sanguine vepres. d 1.2887 Ergo justitiae cultor, quaecumque capesses, Testes factorum stare arbitrabere divos. —e 1.2888 Ambiguae si quando citabere testis, Incertaeque rei,7 1.2889 Phalaris licet imperet, ut sis Falsus, & admoto dictet perjuria tauro: Summum crede nefas animam praeferre pudori, Et propter vitam vivendi8 1.2890 perdere causas.

CAP. CLXXXVII.

Idem est militiae saepe togaeque decus.

a 1.2891 TU modo bella geris,1 1.2892 numeris modo verba coerces; Quodque aliis opus est, hoc tibi lusus erit. Utque nec ad citharam, nec ad arcum segnis Apollo; Sed venit ad sacras nervus2 1.2893 uterque manus: Sic tibi nec docti desunt, nec Principis artes; Mista sed est animo cum3 1.2894 Jove4 1.2895 Musa tuo. b 1.2896 Utque tibi est animus, cum res ita postulat, arma Sumere; & hostili tingere caedere manum; Atque ut es excusso jaculum torquere lacerto, Collaque velocis flectere5 1.2897 doctus equi: Tempora sic studiis data sunt ubi justa paternis, Atque tuis humeris forte quievit opus; Nè tua marcescant per inertes otia somnos, Lucida6 1.2898 Pieriâ tendis in astra viâ.

c 1.28997 1.2900 Laelius Italiae magnum decus; omnia foelix Cui natura dedit, nullo renuente Deorum. Ille foro auditus, cum dulcia solveret ora, Aequabat Pyliae Nel••ia8 1.2901 verba senectae: Ille ubi9 1.2902 suspensi10 1.2903 patres, & curia vocem Posceret, ut11 1.2904 cantu ducebat corda Senatûs? Idem, cum subitum campo perstrinxerit aures

Murmur triste tubae, tanto fervore ruebat In pugnam, atque acies; ut natum ad sola liqueret Bella; nihil vitae peragi sine laude placebat. —d 1.2905 Nec enim, si bella quiêrunt Occidit & virtus; licet exercere togatae 11 1.2906 Munera militiae; licet & sine sanguinis haustu Mitia legitimo sub judice bella movere.

e 1.2907 Insigne maestis praesidium reis, Et consulenti12 1.2908 Pollio13 1.2909 Curiae, Cui Laurus aeternos honores Dalmatico peperit triumpho.

CAP. CLXXXVIII.

Disce homines, moresque hominum; non somnia vatum.

a 1.2910 QUi legis1 1.2911 Oedipodem, caligantemque2 1.2912 Thyesten, 3 1.2913 Colchidas, &4 1.2914 Scyllas; quid nisi monstra legas? Quid tibi raptus5 1.2915 Hylas, quid6 1.2916 Parthenopaeus, &7 1.2917 Atys? Quid tibi dormitor proderit8 1.2918 Endymion? Exutusve9 1.2919 puer pennis labentibus? aut qui Odit10 1.2920 amatrices Hermaphroditus aquas? Quid te vana juvant miserae ludibria chartae? Hoc lege, quod possis dicere jure,11 1.2921 meum est. Non hîc12 1.2922 Centauros, non12 1.2923 Gorgonas,12 1.2924 Harpyias{que} Invenies; hominem pagina nostra13 1.2925 sapit. Sed non vis, insulse, tuos cognoscere mores, Nec te scire; legas14 1.2926 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Callimachi. b 1.2927 Nescis, crede mihi, quid sint bona carmina, nescis; Qui tantum lusus illa jocosque putes. Ille magis ludit, qui scribit15 1.2928 prandia saevi Tereos; aut coenam, crude16 1.2929 Thyesta, tuam. Aut17 1.2930 puero liquidas aptantem Daedalon alas; Pascentem Siculas aut18 1.2931 Polyphemon oves. c 1.2932 At tu Romano lepidos19 1.2933 sale tinge libellos; Agnoscat mores vita legatque suos.

d 1.2934 Crimina non credam20 1.2935 Venusinâ digna21 1.2936 lucerna? Haec ego non22 1.2937 agitem? sed quid magis23 1.2938 Heracleas,

Aut23 1.2939 Diomedeas, aut24 1.2940 mugitum Labyrinthi, Aut mare percussum17 1.2941 puero,25 1.2942 fabrumque volantem? e 1.294326 1.2944 Grande locuturi27 1.2945 nebulas28 1.2946 Helicone legunto, Si quibus aut29 1.2947 Prognes, aut si quibus olla30 1.2948 Thyestae Fervebit.f 1.2949 Sed tu31 1.2950 pallentes32 1.2951 rade••e mores Doctus, & ingenuo culpam defigere33 1.2952 ludo, 34 1.2953 Hinc trahe quae dicas;35 1.2954 mensas{que} relin{que} Myc••nis Cum capite & pedibus, plebeiaque prandia nôris.

CAP. CLXXXIX.

Tempus opportunum expectandum.

a 1.2955 TEmpora qui solis operosa colentibus arva Fallitur, & nautis aspicienda putat. Nec semper credenda1 1.2956 Ceres fallacibus arvis: Nec semper viridi concava puppis aquae. Saepe dies redeat rebus minùs apta gerendis, Saepe dato meliùs tempore fiet idem.

b 1.2957 Eligito tempus captatum saep••rogandi, Exeat adversâ nè tua2 1.2958 navis ••uâ. Non semper sacras reddunt orac••a sortes: Ipsaque non omni tempore fan patent. c 1.2959 Temporibus certis defectas alligt herbas; Et tonsam raro pectine verrit ••••mum: Temporibus certis maturam rusti••s uvam Deligit, & nudo sub pede mustafluunt. d 1.2960 Differ opus, cum tristis hyems; cu••3 1.2961 Pleiades instant; Cum tener aequoreâ mergitur4 1.2962 ••oedus aquâ. Tunc bene desinitur; tunc, si qui c••editur alto, 5 1.2963 Vix tenuit lacerae naufraga me••bra ratis. e 1.2964 Et freta mota vides, & debes illa t••ere. Utilior velis postmodo ventus erit. f 1.2965 Temporis ars medicina ferè est; data ••empore prosunt, Et data non apto tempore vina nocent.

CAP. CXC.

Vigilandu•• est ei qui cupit vincere.

a 1.2966 TUrpe Duci to••m somno consumere noctem. b 1.2967 Invigila, & parta est gloria militiae. c 1.2968 Saepe soporatos invadere prosuit hostes, Caedere & arma•• vulgus inerme manu. Sic fera Threicii eciderunt agmina1 1.2969 Rhesi, Et dominum2 1.2970 apti deseruistis equi.

d 1.29713 1.2972 Invadunt4 1.2973 urbem somno vinoque5 1.2974 sepultam, Caeduntur vigile, sternuntur inertia passim Corpora.—

—e 1.2975 Si longa moretur Obsidio; tum vota cave secura remittas, 6 1.2976 Inclusumve putes; multis damnosa fuere Gaudia; dispersi pereunt, somnove soluti. Saepius incautae nocuit victoria turbae.

CAP. CXCI.

His labor, illis fructus.

a 1.2977 NOn sibi sed domino venatur1 1.2978 vertagus acer, Illaesum leporem qui2 1.2979 tibi dente feret. b 1.2980 Praedo fuit volucrum,3 1.2981 famulus nunc aucupis; idem Decipit, & captas non4 1.2982 sibi moeret aves. c 1.29835 1.2984 Omnia persolvi, fruitur nunc6 1.2985 alter amore, Et precibus foelix utitur ille meis.

d 1.2986 Hos ego versiculos feci, tulit alter honores: Sic vos non vobis nidificatis aves; Sic vos non vobis vellera fertis oves; Sic vos non vobis mellificatis apes; Sic vos non vobis fertis aratra boves.

CAP. CXCII.

Rarus sorte suâ contentus.

a 1.2987 CUr sua nemo probat, cur sit nova grata voluptas? Cur capiunt animos plus aliena suis? Fertilior seges est alienis semper in arvis, Vicinumque pecus grandius uber habet.

b 1.2988 Quî fit,1 1.2989 Moecenas, ut nemo, quam sibi2 1.2990 sortem Seu ratio dederit, seu fors objecerit, illâ Contentus vivat? laudet3 1.2991 diversa sequentes? O fortunati mercatores, gravis annis Miles ait; multo jam4 1.2992 fractus membra labore: Contra mercator, navem jactantibus Austris, Militia est6 1.2993 potior: quid enim?7 1.2994 concurritur, horae Momento, cita mors venit; aut victoria laeta. Agricolam laudat juris legumque peritus, Sub8 1.2995 galli cantum consultor ubi ostia pulsat. Ille, datis9 1.2996 vadibus qui rure extractus in urbem est, Solos felices viventes clamat in urbe. c 1.2997 Optat ephippia bos piger, optat arare caballus. d 1.2998 Et melior vicina seges, majorque videtur; Atque aliena capella gerit distentius uber. e 1.2999 Cui placet alterius,f 1.3000 sua nimirum est odio sors.

CAP. CXCIII.

Vitam quae faciunt beatiorem.

a 1.3001 HAec vitam faciunt beatiorem; Res non parta labore, sed relicta: Non1 1.3002 ingratus ager; focus perennis; Lis nunquam; toga rara; mens quieta; Vires ingenuae; salubre corpus; Prudens simplicitas; pares amici; Convictus facilis; sine arte mensa; Nox non ebria; sed soluta curis; Non tristis2 1.3003 torus; & tamen pudicus: Somnus qui faciat breves tenebras: Quod3 1.3004 sis, esse velis; nihilque malis; Summum nec4 1.3005 metuas diem, nec5 1.3006 optes. b 1.3007 Non est, (falleris) haec beata non est, Quòd vos creditis esse, vita non est; Fulgentes manibus videre gemmas; Aut testudineo jacere lecto; Aut plumâ latus abdidisse molli; Aut6 1.3008 auro bibere, aut cubare cocco: Regales dapibus gravare mensas; Et quicquid Libyco secatur arvo, Non unâ positum tenere cellâ: Sed nullos trepidum timere casus; Nec vano populi favore7 1.3009 tangi; Et stricto nihil aestuare ferro.

Hoc quisquis poterit, licebit illi Fortunam moveat loco superbus. c 1.3010 Si tecum mihi, care Martialis, Securis liceat frui diebus; Si disponere tempus otiosum, Et verae pariter vacare vitae: Nec nos atria, nec domos potentum, Nec lites tetricas, forumque triste Nôssemus; nec8 1.3011 imagines superbas: Sed gestatio, fabulae, libelli, Campus, porticus, umbra,9 1.3012 Virgo, thermae; Haec essent loca semper, hi labores.

CAP. CXCIV.

Ingenia maxima se coli patiuntur à minoribus.

a 1.3013 AUdet facundo qui carmina mittere1 1.3014 Nervae, Pallida2 1.3015 donabit glaucia, Cosme, tibi. 3 1.3016 Paestano violas, & cana ligustra colono; 4 1.3017 Hyblaeis apibus5 1.3018 Corsica mella dabit. Sed tamen & parvae nonnulla est gratia Musae: Appetitur6 1.3019 posito vilis oliva7 1.3020 lupo. b 1.3021 Tam mala cur igitur dederim tibi carmina, quaeris? 8 1.3022 Alcinoo nullum poma dedisse putas?

c 1.3023 Miraris docto quod carmina mitto Severo, Ad coenam quod te, docte Severe, vocem. Jupiter ambrosiâ satur est, & nectare viuit: Nos tamen exta Jovi, thura, merumque damus. Omnia cum tibi sint dono concessa deorum: Si quod habes, non vis; ergo quid accipies?

d 1.3024 Offendunt nunquam thura, precesque Jovem.

—e 1.3025 Si9 1.3026 Cereri sua dona, merumque10 1.3027 Lyaeo Reddimus; & dives praedae, tamen accipit omni 11 1.3028 Exuvias12 1.3029 Diana13 1.3030 tholo, captivaque tela 14 1.3031 Bellipotens: nec tu, quando tibi—majus Eloquium, fandique15 1.3032 opibus sublimis abundas; Sperne coli tenuiore16 1.3033 lyrâ: vaga cingitur17 1.3034 astris Luna; & in oceanum rivi cecidere minores.

—f 1.3035 Forsan tener ausus est18 1.3036 Catullus Magno mittere19 1.3037 passerem20 1.3038 Maroni.

CAP. CXCV.

Nimio metu quae timemus incurrimus.

a 1.3039 FRangere dum metuis, frangis1 1.3040 crystallina;2 1.3041 peccant Securae nimium, sollicitaeque manus.

—b 1.3042 Multos in summa pericula3 1.3043 misit Venturi timor ipse mali.— —c 1.3044 Multis4 1.3045 ipsum Timuisse nocet: multi ad5 1.3046 fatum Venere suum, dum fata timent.

d 1.3047 Tu ne futurum sollicitus pave In pace bellum; qui patitur mala Ventura praesenti timore, Bis miser est: cadit inque cladem.

CAP. CXCVI.

—Mortis cupidis mors ipsa timori est.

a 1.3048 PRoh quanto levius mortalibus aegra subire Servitia, atque hyemes, aestusque, fugamque, fre∣tumque Atque famem, quàm posse mori••

b 1.3049 Usque adeone mori miserum est?—

c 1.3050 Heu quàm dulce malum mortalibus additum, Vitae1 1.3051 dirus amor: cum2 1.3052 pateat malis Effugium, & miseros libera mors vocet Portus aeternâ placidus quiete! Nullus hunc terror, nec impotens Procella fortunae movet, Aut iniqui flamma Tonantis. ³ Pax alta nullos civium coetus Timet, aut victoris iras; Non maria asperis insana Coris: Non acies feras, Pulvereamque4 1.3053 nubem Motam barbaricis equitum catervis, Hosticâ aut muros populante flammâ, Urbe cum totâ populos cadentes: Indomitumve bellum. Perrumpet omne Servitium contemptor5 1.3054 levium deorum, Qui vultus6 1.3055 Acherontis atri, Qui6 1.3056 Styga tristem non tristis videt: Audetque vitae ponere finem. Par ille regi, par superis erit. O quâm miserum est nescire mori!

CAP. CXCVII.

—Mora rebus agendis Vtilis interdum est.—

a 1.3057 DA breve saevitiae spatium pelagique tuaeque: Grande morae pretium1 1.3058 tuta futura via est. b 1.3059 Nubere si qua voles, quamvis properabitis ambo, Differ; habent parvae commoda magna morae.

c 1.3060 Nulla unquam de morte hominis cunctatio2 1.3061 longa est. —d 1.3062 Nè3 1.3063 fraena animo permitte calenti: Da spacium tenuemque moram: malè cuncta4 1.3064 ministrat Impetus.—

—e 1.3065 Cladi parce obvius ire, Dum transit divûm furor, & consumitur ira Fortunae—f 1.3066 Dum desinat aura,5 1.3067 sinusque Destituat tumidos subducto flamine ventus, In6 1.3068 rem cunctari fuerit.—

g 1.30697 1.3070 Unus homo nobis cunctando restituit rem: Non ponebat enim8 1.3071 rumores ante salutem: Ergo postque magisque, viri nunc gloria claret.

—h 1.3072 Quicquid est, da tempus ac spatium tibi: Quod ratio nequiit, saepe sanavit mora.

CAP. CXCVIII.

Amor ingenii neminem divitem fecit.

a 1.3073 PIerios differ1 1.3074 cantusque chorosque sororum: 2 1.3075 Aes dabit ex istis nulla3 1.3076 puella tibi. Quid petis à4 1.3077 Phoebo? nummos habet arca5 1.3078 Minervae: Haec sapit, haec omnes foenerat una deos. Quid possent hederae6 1.3079 Bacchi dare? Palladis7 1.3080 arbor Inclinat varias pondere nigra comas. Praeter aquas8 1.3081 Helicon, & serta, lyrasque dearum Nil habet, & magnum semper inane sophos. Quid tibi cum Cyrrhâ? quid cum Permessidos undâ? Romanum propius, divitiusque9 1.3082 forum est. Illic aera sonant: sed circum pulpita nostra, Et10 1.3083 steriles cathedras, basia sola crepant.

b 1.3084 Dentibus antiquas11 1.3085 solitus producere pelles, Et mordere luto putre vetusque12 1.3086 solum: Praenestina tenes defuncti rura Patroni, In quibus indignor si tibi cella fuit. At me literulas stulti docuere parentes: Quid cum grammaticis rhetoribusque mihi? 13 1.3087 Frange leves calamos, & scinde,14 1.3088 Thalia, libellos: Si dare sutori calceus ista potest.

c 1.3089 Hoc, fortuna, tibi videtur aequum? Civis non Syriaeve, Parthiaeve,

Nec de Cappadocis eques catastis, Sed de15 1.3090 plebe Remi,15 1.3091 Numaeque verna, Ju••undus, probus, innocens, amicus, Linguâ doctus16 1.3092 utrâque, cujus unum est, Sed magnum17 1.3093 vitium, quod est poëta; Pullo Maevius alget in cucullo: 18 1.3094 Cocco Mulio fulget19 1.3095 Incitatus.

FINIS.

Notes

• a 1.1

  Tib. Lib. 3. El. 4. v. 7.
• b 1.2

  Id. v. 55.
• c 1.3

  Claud. Paneg. de 6 Consul. Honorii, v. 1.
• 1 1.4

  Curuli certa••ine cavendum est, ut metam contingant, nec impingant. Sic Horat. Meta fervidis evitata rotis.
• d 1.5

  Pet••on. Metr. 13.
• 2 1.6

  Veteres in Deorum templis somnia per incubationes quaerebant.
• e 1.7

  Cato, Lib. 2. Dist. 31.
• f 1.8

  Sen. Oct. ver. 738.
• a 1.9

  Lucret. Lib. 1. vers. 102.
• 1 1.10

  Immolationem filiae Iphig••niae a patre suo Agamemnone.
• b 1.11

  Ov. Trist. Lib. 2. vers. 266.
• c 1.12

  Ov. Rem. Am. Lib. 1. vers. 45.
• d 1.13

  Ov. Trist. Lib. 2. vers. 269.
• e 1.14

  Id. vers. 257.
• 2 1.15

  Quoscun{que} libros sum••serit.
• 3 1.16

  Si qua faemina studet res in finistram & malam partem accip••••e.
• 4 1.17

  Ex illis libris.
• f 1.18

  Id. vers. 255.
• g 1.19

  Idem vers. 301.
• 5 1.20

  Innocua.
• a 1.21

  Ov. de Pon. Lib. 4. Eleg. 14. v. 2.
• b 1.22

  Prop. Lib. 3. Eleg. 1. vers. 57.
• 1 1.23

  Templum Jovi sacrum Elide urbe Peloponnesi.
• 2 1.24

  Mausoli sepulchrum ab uxore Artemisia extructum.
• c 1.25

  Mart. Lib. 7. Epig. 83.
• 3 1.26

  Opus Apellis pictoris celeberrimi.
• d 1.27

  Mart. Lib. 10. Ep. 2.
• 4 1.28

  Carmen Poetae opum instar.
• 5 1.29

  Vives ab oblivione vindicatus. Lethe enim flumen infernum oblivionis.
• 6 1.30

  Marmorea Messalae monu∣menta.
• 7 1.31

  Neronis vitrici Romanorum ditissimi.
• 8 1.32

  Infimae sortis homuncio.
• e 1.33

  Epig. Petronii Antigenidis, in Edit. Petronii Arb. cum Notis varior. pag. 545.
• 9 1.34

  Roman.
• 10 1.35

  Via Romae marmoreis aedificiis inclyta.
• 11 1.36

  Aegypti Regina.
• 12 1.37

  M. Antonium.
• a 1.38

  Epigr. virgilio ascriptum.
• 1 1.39

  Populum Thessaliae quem Piri∣thoi nuptiis Centauri adorti sunt.
• 2 1.40

  No∣men Bacchi, pro vino Metonym.
• 2 1.41

  No∣men Bacchi, pro vino Metonym.
• b 1.42

  Ov. Am. Lib. 1. Eleg. 6. v. 59.
• 2 1.43

  No∣men Bacchi, pro vino Metonym.
• c 1.44

  Prop. Lib. 2. Eleg. 31. v. 27.
• 3 1.45

  Qui & Icarius, vini apud Athenienses inventor a quibus occisus erat
• 4 1.46

  A Cecrope primo rege, Athenlenses dicti Cecropii.
• 5 1.47

  Cyclopum unus, ab Vlysse vino (ex Is∣maro Thraciae monte advecto) sopitus, deinde exoculatus.
• d 1.48

  Ov. Arte Amandi, Lib. 1. ver. 591.
• a 1.49

  Ov. Fast. Lib. 6. vers. 771.
• b 1.50

  Ov. Art. Amand. Lib. 3. v. 65.
• c 1.51

  Tibull. Lib. 1. El. 9 vers. 47.
• d 1.52

  Ov. Art. Aman. Lib. 3. vers. 59.
• e 1.53

  Tib. Lib. 1. Eleg. 4. ver. 23.
• 1 1.54

  Populus arbor perdit folia.
• f 1.55

  Id. ver. 29.
• g 1.56

  Ovid. Art. Amand. Lib. 2. vers. 669.
• h 1.57

  Prop. Lib. 4. El. 5. v. 57.
• i 1.58

  Juv. Sat. 9. v. 129.
• 2 1.59

  Clam venit.
• k 1.60

  Pers. Sat. 5. v. 60.
• 3 1.61

  Obscuros & desidia tor∣pentes.
• 4 1.62

  Ignaviae velut nubilo involu∣tam.
• l 1.63

  Juv. ut citatur in Lilii Gram.
• m 1.64

  Ov. Metam. Lib. 10. v. 519.
• n 1.65

  Sil. It. Lib. 15. v. 63. & infra.
• 5 1.66

  Vltimo vitae die.
• a 1.67

  Ov. Trist. L. 1. El. 8. v. 5.
• b 1.68

  Ov. de Pon. Lib. 2. El. 3. v. 23.
• 1 1.69

  Ovidius de se loquitur.
• 2 1.70

  Prospera fortuna Metaph
• c 1.71

  Ovid. Trist. Lib. 1. El. 4 v. 27.
• 3 1.72

  Intactas & integras. Metaph
• 4 1.73

  Fortuna saevire caepit.
• d 1.74

  Ov. Trist. Lib. 1. El. 4. v. 33.
• 5 1.75

  Vtpote quam sequuntur.
• a 1.76

  Ov. Trist. Lib. 4▪ El. 4 v. 1.
• b 1.77

  Ov. Metam. Lib. 13. v. 140.
• c 1.78

  Ovid. de Pon L. 1. Ep. 9. v. 39.
• d 1.79

  Ov. Pon. L. 2. El. 3. v. 1.
• 1 1.80

  Obrui, superari.
• e 1.81

  Ov. Pon. L. 4 El. 7. v. 17.
• f 1.82

  Ov. Ep. Par. Hel. v. 51.
• 2 1.83

  Verba Pa∣ridis de se
• g 1.84

  Juv. Sat. 8. v. 19.
• 3 1.85

  Cereae majorum imagines potentiorum atriis dispositae.
• h 1.86

  Sen. Herc. Fur vers. 337.
• 4 1.87

  Verba Lyci de se Thebarum tyranni.
• a 1.88

  Corn. Gall. El. 1. ver. 181.
• 1 1.89

  Hortis Hesperidum, nemore ••urifero pretiosis, a vigili Dracone cu∣stoditis.
• b 1.90

  Petron. Metrum 9.
• c 1.91

  Ovid. Am. Lib. 3. Eleg. 6. vers. 49.
• 2 1.92

  Tantalus qui Deorum arcan•• vulgavit.
• d 1.93

  Horat. Lib. 1. Sat. 1. v. 68.
• 3 1.94

  O avare, idem passe quod Tantalus.
• e 1.95

  Paulinus Natali IX. Fel.
• f 1.96

  Hor. L. 3. Od. 16.
• 4 1.97

  Horatii de se parvo contenti verba.
• 5 1.98

  Pro quovis laborioso. Syn••••d.
• a 1.99

  Ov. Met. Lib. 3. v. 471.
• b 1.100

  Corn. Gall. Eleg. 1. v. 265.
• c 1.101

  Ov. de Pon. Lib. 1. Ep. 2. v 30. & in∣fra.
• 2 1.102

  Cujus j••cur assidue consumitur, & renascitur.
• d 1.103

  Ov. Trist. Lib. 3. El. 3. ver. 56.
• e 1.104

  Ov. Trist. Lib. 5. El. 10. v. 45.
• 1 1.105

  Vna e tribus parcis, quae vitae humanae filum nent & secant.
• f 1.106

  Ov. Trist. Lib 1. El. 2. v. 51.
• g 1.107

  Ov. Trist. Lib. 3 Eleg. 2. v. 27.
• 3 1.108

  Verba Qvidii de se in exilium misso.
• h 1.109

  Ov. Ep. Laod. Protes. v. 23.
• 4 1.110

  Verba Laodamiae de viri Protesilai dis∣cessu querentis.
• i 1.111

  Ov. Trist. Lib. 4. El. 6. v. 49.
• k 1.112

  Ov. Metam. Lib. 1. v. 662.
• a 1.113

  Ov. de Pon. Lib. 1. Ep▪ 3. v. 35.
• 1 1.114

  Lusciniae, Philomela enim Pandionis Regis Atheniensium nata, in avem sui nominis mutata est.
• b 1.115

  Ov. Past. L. 5. v. 653.
• c 1.116

  Corn. Gall. El. 2. v. 43.
• 1 1.117

  Lusciniae, Philomela enim Pandionis Regis Atheniensium nata, in avem sui nominis mutata est.
• d 1.118

  Ov. de Pon. Lib. 1. Ep. 3. v. 35.
• 2 1.119

  Vl••ssis ib Ithaca patria, a qua diu ab••uit.
• e 1.120

  Ov. de Pon. L. 1. El. 3. v. 29.
• 3 1.121

  Respectu quocumque alio.
• f 1.122

  Ov. Pon. L. 2. El. 7. v. 65.
• a 1.123

  Ov. de Pon. Lib. 4. El. 3. v. 35.
• 1 1.124

  Tenui retinaculo.
• b 1.125

  Ov. Trist. L. 3. El. 7. v. 41.
• 2 1.126

  A Cyro victus.
• 3 1.127

  Dionysius Siciliae Tyrannus in qua urbs Syracusae.
• 4 1.128

  Pompeio, qui a Caesare victus, Ptolomaei Aegypti regis & clientis sui opem petiit.
• 5 1.129

  Marius sep∣ties Romae Consul, qui de Jugurtha rege & Cimbris triumphavit.
• c 1.130

  Claud. in Eutrop. Praef. L. 2. v. 1 & 3.
• 6 1.131

  Eutropius e servo Senator factus, & inde rursum servus.
• d 1.132

  Sen. Thyes. v. 613.
• a 1.133

  Ov. Trist. Lib. 5. El. 14. v. 27.
• b 1.134

  Ov. Trist. L. 1. El. 4. v. 18.
• 1 1.135

  Ista tua vera amicitia.
• 2 1.136

  Fu∣ror tuus, ob matrem necatam.
• c 1.137

  Sil. Ital. Lib. 11. vers. 163.
• d 1.138

  Sen. Agamem. ver. 924.
• a 1.139

  Ov. Trist. Lib. 3. El. 5. ver. 31.
• 1 1.140

  Priami Hectoris filii cadaver rogantis.
• 2 1.141

  Alexandri magni.
• 3 1.142

  Porus Indiae rex, ab Alexandro victus, & reg••o donatus.
• b 1.143

  Claud. Ep. ad Hadrian. ver. 13.
• 2 1.144

  Alexandri magni.
• 4 1.145

  Persiae regem. ab Alexand••o victum, a suis occisum.
• 3 1.146

  Porus Indiae rex, ab Alexandro victus, & reg••o donatus.
• c 1.147

  Juven. Sat. 13. ver. 189.
• a 1.148

  Cor. Gall. El. 6. ver. 5.
• b 1.149

  Prop. Lib. 2. Eleg. 26. ver. 1.
• c 1.150

  Eleg. ad Liviam de morte Drusi, v. 357.
• 1 1.151

  Charon qui umbras trans Styga vehit.
• d 1.152

  Eadem Eleg. ver. 443
• 2 1.153

  Humanae vitae fila, quae Parcae nent, & secant.
• e 1.154

  Prop. Lib. 3. Eleg. 17. ver. 21.
• f 1.155

  Tibull. Lib. 1. Eleg. 11. ver. 13.
• g 1.156

  Horat. Lib. 2. Od. 12. ver. 13.
• 3 1.157

  Ponti fretum pro quolibet mari, Synecd.
• 4 1.158

  Nauta Car∣thaginensis, pro quolibet nauta, Synecd.
• 5 1.159

  Parthi enim fugientes pugnabant.
• 6 1.160

  Ro∣manorum potentiam.
• a 1.161

  Sii. Ital. Lib. 3. ver. 145.
• b 1.162

  Ov. Fart. L. 6. v. 185.
• 1 1.163

  Manli•• Torquati qui repulit—
• 2 1.164

  Gallorum copias, a—
• 3 1.165

  Capitolio Jo∣vis templo.
• 4 1.166

  Accusatione regni affectati.
• c 1.167

  Cor. Gall. Eleg. ••. vers. 19.
• d 1.168

  Ovid. Epist. Med. ad Jason. vers. 5.
• 5 1.169

  Parcae.
• e 1.170

  Juven. Sat. 10. ver. 276.
• 6 1.171

  Quibus Marius latuit, mi∣litibus Syllae insequentibus.
• 7 1.172

  Ex longa senecta.
• 8 1.173

  Victricem.
• 9 1.174

  Curru quo de Teutonibus triumphans vehebatur.
• a 1.175

  Ov. de Pon. L. 1. Ep. 2. v. 55.
• 1 1.176

  Aeterna pace. Metaph.
• 2 1.177

  To∣tam ulciscendi vim. Metaph.
• b 1.178

  Ov. Amor. Lib. 1. El. 2. v. 51.
• c 1.179

  Ov. de Ar. Am. Lib. 1. ver. 443.
• 3 1.180

  Hectoris cadaver.
• d 1.181

  Ovid. de Pon. Lib. 2. Ep. 2. vers. 117.
• 4 1.182

  Rex bonus, qui patriae pater.
• 5 1.183

  Paenam intentat, non infligit.
• e 1.184

  Ovid. de Pon. Lib. 2. Ep. 9. ver. 45.
• 6 1.185

  Bello, Metonym.
• f 1.186

  Id. L. 4. Ep. 6. v. 31.
• a 1.187

  Ov. Trist. L. 5. El. 7. v. 39. & Infra.
• b 1.188

  Id. L. 4. El. 1. v. 4.
• 1 1.189

  Ab Agamemnone erepta.
• 2 1.190

  Hippodamia amica; ita dicta a Lyrnesso patria.
• 3 1.191

  Thessalica, ab Aemone rege Thessaliae.
• 4 1.192

  Bis perdita uxore Eurydice; primo morsu serpentis, deinde cum ab in∣feris redeunti erepta esset.
• a 1.193

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 647.
• b 1.194

  Ov. Rem. Am. v. 233.
• 1 1.195

  Ingressus seu principium.
• c 1.196

  Ov. Ar. Am. L. 1. v. 473.
• d 1.197

  Ov. Trist. L. 4. El. 6. v. 1.
• 2 1.198

  Lupata, dura fraena.
• 3 1.199

  Elephas.
• e 1.200

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 555.
• 4 1.201

  E∣quum longo usu assuefactum.
• f 1.202

  Ovid Ar. Am. L. 2. v. 655.
• g 1.203

  Manil. Lib. 1. ver. 61.
• 5 1.204

  Quae res inferiores ratione nobis ignota regunt.
• a 1.205

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 43.
• b 1.206

  Martial Lib. de Spectac. Ep. 14.
• c 1.207

  Virg. Georg. Lib. 1. ver. 121. & infra
• 1 1.208

  Jupiter, mortales veterno torpentes, ad agriculturam, & artes per egestatem excitans.
• 2 1.209

  Excogitaret.
• 3 1.210

  Ad navigia facienda.
• 4 1.211

  Modum nesciens, con∣tinuus, seu importunus.
• 5 1.212

  Ingenium ex∣citans. Metaph.
• d 1.213

  Claud. de rapt. Proserp. Lib. 3. v. 30.
• e 1.214

  Manil. Lib. 1. ver. 79.
• f 1.215

  Ov. Metam. L. 6. v. 574.
• g 1.216

  Persii Prolog. v. 8.
• 6 1.217

  Expedite pronunci∣are docuit.
• 7 1.218

  Ita perfecte ac si esset suum, sibi naturale.
• 8 1.219

  Salve, vel ave: salu∣tandi formulam.
• 9 1.220

  Magno conatu imi∣tari.
• 10 1.221

  Esuriens.
• 11 1.222

  Sibi a natura non concessas.
• 12 1.223

  Qui docet sequi, & imi∣tari, tanquam magister.
• a 1.224

  Ovid. Ar. Am. L. 3. v. 91.
• b 1.225

  Ov. Ep. ad Hippol. v. 89.
• 1 1.226

  Publii Mim. arcum intentio frangit, animum remissio.
• c 1.227

  Ov. de Pont. Lib. 1. Ep. 4. ver. 21.
• d 1.228

  Ovid. de Pont. Lib. 1. El. 4. ver. 11.
• 2 1.229

  Circus erat Romae in quo populus spectabat equestria certamina.
• e 1.230

  Ovid. Art. Am. Lib. 2. v. 351.
• 3 1.231

  Credita terrae, id est sata.
• f 1.232

  Cat. L. 3. Dist. 5.
• g 1.233

  Ov. Metam. L. 4. v. 214.
• 4 1.234

  Coelo Occidentali.
• 5 1.235

  Deorum cibum.
• 6 1.236

  Equorum etsi immortalium.
• a 1.237

  Juven. Sat. 14. ver. 139.
• b 1.238

  Ov. Faft. L. 1. v. 211.
• 1 1.239

  Hydrope laborantibus.
• c 1.240

  Ov. Met. Lib. 8. v. 841. & supra.
• 2 1.241

  Co∣pia.
• d 1.242

  Claud. in Ruf. Lib. 1. ver. 101.
• 3 1.243

  Tartessus, urbs Hispaniae Baeticae.
• 4 1.244

  Fluvii Hispaniae arenis aureis celebris.
• 5 1.245

  Flumina Asioe minoris aurifera.
• 5 1.246

  Flumina Asioe minoris aurifera.
• e 1.247

  Juv. Sat. 14. ver. 136.
• f 1.248

  Claud. in Rufin. L. 1. v. 184. & ver. 196.
• 6 1.249

  Mare.
• 7 1.250

  Non sentit.
• 8 1.251

  Fluvios maximos.
• 8 1.252

  Fluvios maximos.
• 9 1.253

  Ava∣ritia. Metaph.
• 10 1.254

  Hermum & Pactolum.
• 11 1.255

  Regum potentissimorum.
• 11 1.256

  Regum potentissimorum.
• g 1.257

  Horat. Lib. 3. Od. 16.
• h 1.258

  Horat. Lib. 2. Od. 2.
• a 1.259

  Ov. Amor. Lib. 3. El. 4. v. 9. & infra.
• 1 1.260

  Principia. Metaph.
• 2 1.261

  Ve∣hementer appetit.
• 3 1.262

  Invitat & allicit.
• b 1.263

  Id. Lib. 2. El. 19. v. 3. & infra.
• 4 1.264

  Placet.
• 5 1.265

  Ferreo & duro corde.
• c 1.266

  Cor. Gal. El. 3. ver. 91. & supra.
• 6 1.267

  Vo∣luntas. Graecism.
• 7 1.268

  Quod obvium est & parabile.
• d 1.269

  Ov. Met. L. 3. v. 566.
• 8 1.270

  Ipsa moderantium consilia.
• e 1.271

  Hor. L. 1. Od. 3.
• f 1.272

  Sen. Herc. Oetaeus. v. 357.
• a 1.273

  Ov. Trist. L. 3. El. 4. v. 1. & infra.
• 1 1.274

  Elpenor ebrius e scalis lapsus periit.
• 2 1.275

  Vlyssi apud inferos.
• 3 1.276

  Icarus.
• 4 1.277

  Daedalus.
• 5 1.278

  Nec vixit male, qui natus moriensque fefellit Hor.
• 6 1.279

  Dolone filio occiso, dum Achillis equos sibi speculatio∣nis praemium peteret.
• 7 1.280

  Dolon.
• 8 1.281

  Filias in populos mutatas.
• 9 1.282

  Merops Phaeton∣tem non cepit, quia solis filius volebat credi.
• b 1.283

  Juv. Sat. 10. v. 104.
• 10 1.284

  Sublime praecipitium.
• 11 1.285

  Ju∣lium Caesarem.
• 12 1.286

  Populum Romanum.
• c 1.287

  Claud. in Rufin. L. 1. v. 22.
• d 1.288

  Hor. Lib. 2. Od. 10.
• e 1.289

  Sen. Agamem. v. 88. & passim infra:
• 13 1.290

  Alta, habens caput insertu•• nubibus.
• a 1.291

  Prop. Lib. 3. El. 1. v. 21. & infra.
• 1 1.292

  Majore fama.
• b 1.293

  Ov. de Pon. L. 3. Ep. 4. v 73.
• c 1.294

  Ov. Am. Lib. 1. El. 15. v. 39.
• d 1.295

  Mart. L. 5. Ep. 10.
• 2 1.296

  Latinorum poetarum primus Ennius, ingenio maxi∣mus, arte rudis.
• 3 1.297

  Dum ipse Virgilius in vivis erat.
• 4 1.298

  Homerum.
• 5 1.299

  Comoedia∣rum scriptore ingeniosissimo.
• 6 1.300

  Ovidii sub ficto nomine amica.
• e 1.301

  Horat. L. 2. Ep. 1. v. 21.
• 7 1.302

  Defunctorum poe∣tarum carmina.
• 8 1.303

  Leges Romae veteres.
• f 1.304

  Id. v. 86.
• 9 1.305

  Vetus carmen Saliorum Martis sacer∣dotum a Numa institutorum.
• g 1.306

  Id. L. 3. Od. 24. v. 31.
• a 1.307

  Prop. Lib. 3. El. 6. v. 1.
• b 1.308

  Tib. L. 1. El. 10. v. 17.
• c 1.309

  Mart. Lib. 11. Ep. 6.
• 1 1.310

  Divites, qualis erat Craesus rex Lydiae ditissimus.
• 2 1.311

  Religiosum, qua∣lis erat Numa pius Romanorum rex.
• d 1.312

  Sannaza Lib. 2. El. 10. v. 11.
• e 1.313

  Juv. Sat. 6 v. 297.
• 3 1.314

  Corruperunt.
• f 1.315

  Sil. Ital. L. 13. v. 90.
• g 1.316

  Virg. Aen. L. 3. v. 56.
• 4 1.317

  Execrabilis.
• h 1.318

  Hor. L. 3. Od. 24. v. 45.
• 5 1.319

  Fomitem Metaph.
• 6 1.320

  Extirpanda sunt avaritiae primordia. Allegor.
• a 1.321

  Ov. Fast. Lib. 1. v. 149.
• b 1.322

  Id. L. 3. v. 235.
• 1 1.323

  Tempus generandi.
• 2 1.324

  Nidum.
• c 1.325

  Id. L. 4. v. 125.
• 3 1.326

  Apertus & solutus frigore.
• d 1.327

  Hor. L. 3. Od. 7.
• 4 1.328

  Frondes
• 5 1.329

  Praeter id est intra ripas fluunt.
• e 1.330

  Id. L. 1. Od. 4.
• 6 1.331

  Venti Zephyri.
• 7 1.332

  E navalibus in mare ducunt.
• a 1.333

  Ov. Rem. Am. v. 323.
• b 1.334

  Ov. de Ar. Am. L. 2. v. 657.
• c 1.335

  Hor. L. 1. Sat. 3. v. 41.
• 4 1.336

  Romanornm cognomina, a corporum vitiis deducta.
• 1 1.337

  Pusionem, puellum.
• 2 1.338

  Im∣perfectus, non absolutus.
• 3 1.339

  Filius Anto∣nii Triumviri exiguae staturae, sed ingenii a••utissimi.
• 4 1.340

  Romanornm cognomina, a corporum vitiis deducta.
• 4 1.341

  Romanornm cognomina, a corporum vitiis deducta.
• 5 1.342

  Male inter∣pretamur.
• 6 1.343

  Iis similes, qui tectorium inducerent impurum vasi puro.
• 7 1.344

  Nemini improbo expositum latus praebet.
• d 1.345

  Claud. in Eutrop. L. 2 v. 205.
• e 1.346

  Hor. L. 1. Ep. 18. v. 94.
• a 1.347

  Virg. Aen. Lib. 3. v. 39.
• b 1.348

  Pers Sat. 5. v. 52.
• 1 1.349

  Sua voluntas.
• 2 1.350

  Hic mutat merces surgenti a Sole.
• 3 1.351

  Vacat lusibus in Campo Martio.
• 4 1.352

  I••opem reddit.
• 5 1.353

  Libidine corrumpi••ur.
• c 1.354

  Hor. L. 2. Ep. 2. v. 58.
• 6 1.355

  Versibus lambis.
• 7 1.356

  Satyricis; quibu Bion usus est.
• d 1.357

  Id. L. 1. Od. 1. v. 3. & infra.
• 8 1.358

  ••u∣rui•• certamine ludis Olympiacis.
• 9 1.359

  Vini optimi.
• 10 1.360

  Ad genio indulgendum
• 11 1.361

  Ob filiorum necem.
• 12 1.362

  Sub aere.
• 13 1.363

  Italiae gens apris clara.
• a 1.364

  Ov. de Ar. Am. L. 1. v 236.
• b 1.365

  Id. L. 3. v 762.
• 1 1.366

  Cupidine.
• c 1.367

  Tib. L. 1. El. 6. v. 1.
• 2 1.368

  Amore furit.
• d 1.369

  Ov. Fast. L. 4. v. 365
• e 1.370

  Id. L. 5. v. 337.
• 3 1.371

  Coronis ex philyra plexis.
• f 1.372

  Ov. de Art. Am. L. 1. v. 229. & supra.
• 4 1.373

  Baccho tri∣buuntur cornua vel ab ebriorum trucu∣lentia: vel quod priscis praebuerunt po∣culorum usum.
• g 1.374

  Ov. Ep. Par. ad Hel. v. 229.
• a 1.375

  Sannaz. Lib. 3. Eleg. 1. v. 25.
• b 1.376

  Ov. Pon. L. 3. El. 3. v. 103.
• c 1.377

  Id. L. 3. El. 2. v. 103.
• d 1.378

  Tib. Panegyr. v. 28.
• 1 1.379

  Satis superque tibi erunt.
• 2 1.380

  Titulus clarorum gestorum.
• e 1.381

  Luc. Panegyr. ad Pison. v. 5.
• 3 1.382

  Avorum, & majorum triumpbis.
• 4 1.383

  Libri quibus Consulum nomina solebant inscribi.
• f 1.384

  Claud. de 4 Cons. Honor. v. 220.
• 5 1.385

  Se ad honores attollere.
• a 1.386

  Ov. Ep. Par. ad Hel. v. 239.
• b 1.387

  Id. v. 7.
• c 1.388

  Corn. Gall. El. 4. v. 25.
• d 1.389

  Catul. ad Mall. Car. 68. v. 55.
• e 1.390

  Ov. Ep. Med. ad Jas. v. 35.
• 1 1.391

  Phaedra insano privigni Hip∣politi amore accensa.
• f 1.392

  Corn. Gall. El. 3. v. 24.
• g 1.393

  Sen. Hip. v. 360.
• 2 1.394

  Phaedra eadem
• 3 1.395

  Amore ardet. Metaph.
• a 1.396

  Ov. Rem. v. 731.
• b 1.397

  Ov. Trist. L. 5. El. 6. v. 25.
• 1 1.398

  Orestem.
• 2 1.399

  Amicum suum charissimum.
• c 1.400

  Ov. Ar. Am. L. 2. v 465.
• d 1.401

  Id. v. 439.
• e 1.402

  Sen. Thyest. v. 549.
• 3 1.403

  Quem ensem belli strin∣xit ira; hunc in vaginam verus amor re∣condit.
• 4 1.404

  Etiam invitos in gratiam reducit.
• f 1.405

  Id. v. 475.
• a 1.406

  Ovid de Medicam. fac. v. 1. & passim infra, ad vers. 29.
• 1 1.407

  Fecit terram proferre fruges, quarum Ceres est Dea.
• 2 1.408

  Fructus copiam per insitionem. Metaph.
• 3 1.409

  Prisco Sabi∣norum Rege, Romuli consorte.
• 4 1.410

  Cultu curari.
• 5 1.411

  Gemmas ab India Orientali re∣gione petitas.
• b 1.412

  Ov. Art. Am. Lib. 3. v. 107.
• c 1.413

  Id. v. 105.
• 6 1.414

  Veneri Dearum formo∣sissimae; sic ab Idalo Cypri monte, sibi sacro dictae.
• d 1.415

  Id. v. 133.
• 7 1.416

  Sine arte, ornatu. Metaph.
• e 1.417

  Id. v. 101.
• 8 1.418

  Vinum cujus Liber seu Bacchus Deus. Metonym.
• f 1.419

  Id. 219.
• 9 1.420

  Insignis statuarii.
• 10 1.421

  Ve∣neris statua.
• 11 1.422

  Post ultimam manum cultui impositam.
• g 1.423

  Id. v. 257.
• h 1.424

  Id. v. 261.
• i 1.425

  Id. v. 159.
• 12 1.426

  Supplenda, emen∣danda, & corrigenda.
• a 1.427

  Prop. L. 3. El. 8. v. 7. & infra v. 17.
• 1 1.428

  Hi partim pictores partim statuarii; arte & opere singulo cuique hic attributis egregii.
• 1 1.429

  Hi partim pictores partim statuarii; arte & opere singulo cuique hic attributis egregii.
• 1 1.430

  Hi partim pictores partim statuarii; arte & opere singulo cuique hic attributis egregii.
• 1 1.431

  Hi partim pictores partim statuarii; arte & opere singulo cuique hic attributis egregii.
• 1 1.432

  Hi partim pictores partim statuarii; arte & opere singulo cuique hic attributis egregii.
• 1 1.433

  Hi partim pictores partim statuarii; arte & opere singulo cuique hic attributis egregii.
• 2 1.434

  Nonnulli con∣tendunt de palma, quadriga; quae Pisam Elidis urbem ad Iudos Olympicos venit.
• b 1.435

  Id. L. 2. El. 1. v. 43.
• c 1.436

  Ov. Art. Am. L. 1. v. 757.
• d 1.437

  Idem. L. 3. v. 527.
• 3 1.438

  Vires & ingenii propensiones.
• e 1.439

  Ov. Fast. L. 2. v. 101.
• f 1.440

  Hor. Art. Po. v. 385.
• 4 1.441

  Re∣pugnante natura.
• g 1.442

  Virg. Ge. L. 2. v. 109.
• 5 1.443

  Vitis cujus primus sator erat Bacchus.
• h 1.444

  Id. L. 1. v. 54.
• i 1.445

  Claud. de Mall. Theod. Consul. v. 178.
• 6 1.446

  Vitis. Metonym.
• a 1.447

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 367. & infra v. 413.
• 1 1.448

  Amatore.
• 2 1.449

  Eximios citha∣raedos.
• 2 1.450

  Eximios citha∣raedos
• 3 1.451

  Amatorem.
• b 1.452

  Ov. Am L. 2. El. 3. v. 14.
• c 1.453

  Id. L. 1. El. 8. v. 50. & supra.
• d 1.454

  Id. L. 3. El. 7. v. 49.
• 4 1.455

  Tantalus qui Deo∣rum arcana vulgavit.
• e 1.456

  Id. v. 61.
• 5 1.457

  Citharaedus. Ho∣meri Praeceptor.
• f 1.458

  Sil. It. L. 3. v. 145.
• g 1.459

  Claud. in 4 Cons. Hon. v. 222.
• h 1.460

  Luc. Paneg. ad Pis. v. 213.
• 6 1.461

  Ad aurum effodiendum & purgandum.
• i 1.462

  Hor. L. 1. Od. 9. v. 29.
• a 1.463

  Ov. de Med. fa. v. 43.
• 1 1.464

  Rugosus Metaph.
• b 1.465

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 107. & 119. & 143.
• 2 1.466

  Animi mores para.
• 3 1.467

  Adde.
• 4 1.468

  Nymphas maris inter quas erat Calypso, Oceani & The∣tidis filia; quae Vlyssis amore Graecorum facundissimi exarsit.
• 5 1.469

  Nempe Virtutes & animi bona.
• c 1.470

  Ov. Ep. Sapph. ad Pha. v. 31.
• 6 1.471

  Quibus uti veneficae mulieres ad amorem excitandum crede∣bantur.
• d 1.472

  Sen. Octav. v. 547.
• a 1.473

  Ov. Trist. L. 5. El. 8. v. 15. & 13.
• b 1.474

  Sil. Ital. L. 7. v. 245.
• 1 1.475

  Favore.
• c 1.476

  Ov. Pon. L. 4. Ep. 3. v. 31. & 57.
• 2 1.477

  Fortuna.
• d 1.478

  Ov. Trist. L. 3. El. 11. v. 67.
• e 1.479

  Juv. Sat. 7. v. 197.
• 3 1.480

  Elo∣quentiae in Scholis doctore.
• 4 1.481

  Summus Romae Magistratus.
• 5 1.482

  Qui e servis facti Romae Imperatores.
• 5 1.483

  Qui e servis facti Romae Imperatores.
• f 1.484

  Id. Sat. 3. v. 39.
• 6 1.485

  Eosdem tollere & deprimere, jocus est ludusque Fortunae.
• g 1.486

  Hor. L. 3. Od. 29. v. 49.
• h 1.487

  Sen. Herc. Oet. v. 641.
• 7 1.488

  Nox qua luna id est Cynthia oritur, ita dicta a Cyntho Deli insulae monte.
• i 1.489

  Id. Agam. v. 96.
• a 1.490

  Tib. L. 2. El. 7. v. 1.
• 1 1.491

  Magno cum incremento. Me∣taph.
• b 1.492

  Ov. Pon. L. 1. Ep. 6. v. 31.
• c 1.493

  Cat. L. 2. Dist. 25.
• d 1.494

  Ov. Pon. L. 2. El. 7. v. 79.
• 2 1.495

  Caesaris Augusti in Ovidium.
• 3 1.496

  Verba Ovidii de se.
• a 1.497

  Ov. Pon. L. 1. Ep. 3. v. 3.
• 1 1.498

  Machaon Aesculapii filius, medicus infignis.
• 2 1.499

  Philoctetes filius Poe∣antis, vulnere fere immedicabili Herculis sagitta affectus,
• 3 1.500

  Ovidii verba de se.
• b 1.501

  Ov. Trist. L. 4. El. 5. v. 3.
• 4 1.502

  Oleo: inventrice pro invento posita. Me∣tonym.
• c 1.503

  Ov. Pon. L. 2. El. 11. v. 11.
• 5 1.504

  Beneficium.
• d 1.505

  Idem L. 1. El. 7. v. 13.
• 6 1.506

  Sic Horatius vocat amicum animae dimidium.
• a 1.507

  Prop. L. 3. El. 12. v. 48.
• b 1.508

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 653.
• c 1.509

  Ov. Am. L. 3. El. 8. v. 29.
• 1 1.510

  Danaes quam corrupit in au∣rum mutatus.
• 2 1.511

  Jupiter.
• d 1.512

  Ov. Fast. L. 1. v. 193. & 218.
• e 1.513

  Ov. Rem. Am. v. 747.
• 3 1.514

  Anum pau∣perculam.
• 4 1.515

  Pauperem.
• f 1.516

  Petron. Metr. 28.
• 5 1.517

  Romanorum omni virtute absolutissimo.
• g 1.518

  Virg. Aen. L. 3. v. 56.
• h 1.519

  Juv. Sat. 1. v. 112.
• i 1.520

  Hor. L. 3. Od. 16. v. 9.
• 6 1.521

  Amphiarai vatis tota familia.
• 7 1.522

  Philippiis Macedo∣niae rex; cui bellicae machinae instar a∣sinus onustus auro.
• a 1.523

  Virg. Aen. L. 6. v. 96.
• b 1.524

  Ov. Pon. L. 2. El. 7. v. 75.
• c 1.525

  Ov. Rem. Am. v. 521.
• d 1.526

  Mart. L. 11. Ep. 67.
• e 1.527

  Ov. Trist. L. 4. El. 10 v. 103.
• f 1.528

  Ov Pon. L▪ 2. El. 3. v. 51.
• g 1.529

  Sil. Ital. L. 6. v. 545.
• h 1.530

  Luc. L. 9. v. 403.
• 1 1.531

  Verba Catonis de contemnen∣dis aridae & arenosae Libyae serpentibus.
• i 1.532

  Sil. It. L. 6. v. 119.
• 2 1.533

  Res inclinatas, seu miseras.
• k 1.534

  Sen. Theb. v. 188.
• 3 1.535

  Verba Antigones ad Oedipum patrem.
• l 1.536

  Sen. Oedip. v. 81.
• 4 1.537

  Virtu∣tem maxime regiam.
• a 1.538

  Sil. It. L. 7. v. 57.
• b 1.539

  Petron. de Bell. Civ. v. 240.
• 1 1.540

  Pompeium, qui cum ter in Jovis templo Capitolio triumphasset, Cae∣sarem victorem fugiebat.
• 2 1.541

  Angustum maris fretum inter Europam & As••am.
• c 1.542

  Virg. Aen. L. 10. v. 501.
• d 1.543

  Claud. in Ruf. L. 2. v. 440.
• e 1.544

  Id. v. 446.
• 3 1.545

  Rufinus, Aulicus arcadii imperatoris.
• 4 1.546

  Egregia monumenta instar Pyramidum in Aegypto.
• 5 1.547

  Cadaver.
• f 1.548

  Virg. Aen. L. 2. 557.
• g 1.549

  Sen Tro. v. 257.
• h 1.550

  Id. v. 692.
• 6 1.551

  Par relatura illi, qui miseris succurrit, lubricae fortu∣nae memor.
• a 1.552

  Ov. Rem. Am. v. 497.
• 1 1.553

  In amorem a se (ut foeminam caperet) simulatum▪ Metaph.
• b 1.554

  Ov. Art. Am. L. 1. v. 615.
• c 1.555

  Mart. L. 7. Ep. 38.
• 2 1.556

  Matutinas clientum discursitationes.
• 3 1.557

  Fictitium cli∣entis nomen.
• 4 1.558

  Dolore affecto.
• 5 1.559

  Ironice.
• 6 1.560

  Vera enim laboravit podagra; quam diu simulaverat.
• a 1.561

  Cor. Gal. El. 1. v. 53.
• b 1.562

  Tib. L. 1. El. 1. v. 1.
• 1 1.563

  Me vitae transmittat otiosae.
• c 1.564

  Ov. Am. L. 2. El. 10. v. 31. & 33.
• 2 1.565

  Incurrat in hostium tela.
• d 1.566

  Id. L. 3. El. 2. v. 49. & 47.
• 3 1.567

  Per quae toties navigavit.
• 4 1.568

  Mox mergendus.
• e 1.569

  Ov. Trist. L. 1. El. 2. v. 75.
• f 1.570

  Tib. L. 3. El. 3. v. 29.
• 5 1.571

  Pactolus, aurifer Lydiae fluvius.
• g 1.572

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 541.
• h 1.573

  Juv. Sat. 14. v. 311.
• 6 1.574

  Dio∣genem.
• i 1.575

  Cat. L. 4. Dist. 2.
• k 1.576

  Sen. Herc. Fu. v. 192.
• 7 1.577

  Triumphali ut victor.
• a 1.578

  Ov. Trist. L. 4. El. 6. v. 31. & 29. & 23.
• 1 1.579

  Loco in Theatro, quo pugna∣bant Gladiatores, arena sparso, ne labe∣rentur.
• b 1.580

  Ov. Art. Am. L. 3. v. 91.
• c 1.581

  Tib. L. 1. El. 4. v. 27.
• 2 1.582

  Loco unde equi emissi erant cer∣taturi ludis Olympicis, juxta urbem Eli∣dis.
• d 1.583

  Hor. L. 1. Ep. 1. v. 4. & 8.
• 3 1.584

  Gladiator insignis.
• 4 1.585

  In templo Herculis, ejusmodi certaminum Dei.
• 5 1.586

  Vitam oret a populo.
• 6 1.587

  Aegre spiritum. ducat.
• e 1.588

  Sil. Ital. L. 3. v. 161.
• 7 1.589

  Ad requiem componere.
• f 1.590

  Ennii Versus ex Fragment.
• 8 1.591

  In Olympicis ludis.
• a 1.592

  Pedon. Eleg. in Obit. Drusi. v 265.
• b 1.593

  Ov. Pon. L. 4. El. 8. v. 49.
• 1 1.594

  Homeri Iliade.
• 2 1.595

  Graecorum in obsidio Trojae Ducem.
• 3 1.596

  Contra Agam. vel simul cum eo pugnavit
• 4 1.597

  Bella sep∣tem ducum Argivorum contra Thebanos gesta.
• c 1.598

  Tib. L. 1. El. 4. v. 59.
• d 1.599

  Ov. Pont. L. 3. El. 2. v. 31.
• 5 1.600

  Pylades.
• e 1.601

  Ov. Am. L. 1. El. 15. v. 31.
• f 1.602

  Hor. L. 4. Od. 9. v. 25.
• 2 1.603

  Graecorum in obsidio Trojae Ducem.
• 6 1.604

  Oblivionis caligine.
• g 1.605

  Id. L. 4. Od. 8. v. 13. & infra.
• 7 1.606

  Imagines e marmore, titulis Ducum in∣scriptae.
• 8 1.607

  Musae.
• 9 1.608

  Laudem gestorum praemium.
• 10 1.609

  Immortali gloria.
• a 1.610

  Tib. L. 3. El. 6. v. 1.
• 1 1.611

  Hedera Baccho sacra.
• b 1.612

  Epigr. Petronii Afran. ad calcem Pe∣tron. Arb.
• 2 1.613

  Cu∣ras quae animum obnubilant. Metaph.
• c 1.614

  Ov. Art. Am. L. 1. v. 237.
• 3 1.615

  Animi audaciam. Metaph.
• d 1.616

  Tib. L. 1. El. 8. v. 37.
• e 1.617

  Prop. L. 3. El. 16. v. 1.
• 4 1.618

  Omnem mentis purga sollicitudinem.
• f 1.619

  Ov. Metam. L. 3. v. 318.
• 5 1.620

  Deorum potu.
• g 1.621

  Hor. L. 1. Od. 7. v. 15.
• 6 1.622

  Discutit. Metaph.
• h 1.623

  Id. L. 3. Od. 21. v. 13.
• i 1.624

  Horat. L. 4. Od. 12. v. 19.
• 7 1.625

  Curas ama∣ras. Graecism.
• 8 1.626

  Qui satis valet ad curas eluendas.
• a 1.627

  Ov. Art. Am. L. 2. v. 338.
• 1 1.628

  Aquarum copiam.
• b 1.629

  Ov. Rem. Am. v. 83. & 97.
• c 1.630

  Ov. Art. Am. L. 2. v 649.
• 2 1.631

  Si qua∣tiat.
• 3 1.632

  Per insitionem. Vt fac ramum ra∣mus adoptet.
• 4 1.633

  Vires. Metaph.
• d 1.634

  Sen. Tro. v. 539.
• 5 1.635

  Arbori. e qua planta excisa fuit.
• 6 1.636

  Frondoso & ramoso cacumine.
• a 1.637

  Tib. L. 2. El. 6. v. 17.
• 1 1.638

  Voluptatem cujus Venus est Dea.
• 2 1.639

  Functa est.
• 3 1.640

  Et navigando & pugnando.
• b 1.641

  Id. L. 1. El. 10. v. 7.
• c 1.642

  Ov. Pon. L. 2. El. 3. v. 17.
• 4 1.643

  Digitis, quibus olim fieri so∣lebat computatio.
• d 1.644

  Pers. Prolog. v. 14.
• 5 1.645

  Tanquam Poetas.
• 6 1.646

  Carmen Musis dignum quarum equus Pegasus.
• e 1.647

  Hor. L. 1. Ep. 1. v. 45.
• f 1.648

  Juv. Sat. 14. v. 290.
• 7 1.649

  Nummus.
• 8 1.650

  Regum, &
• 9 1.651

  Cae∣sarum.
• g 1.652

  Id. Sat. 14. v 204.
• 10 1.653

  Alludit ad responsum Titi Vesp. apud Sueton. cap. 23.
• 11 1.654

  Tanquam Oraculo verior.
• 12 1.655

  Ennii.
• a 1.656

  Ov. Past. L. 1. v. 485.
• b 1.657

  Juv. Sat. 13. v. 1.
• 1 1.658

  Judicis.
• 2 1.659

  Judicium Nam judices suffragia in urnam conjiciebant.
• c 1.660

  Ov. Met. L. 2. v. 447.
• d 1.661

  Juv. Sat. 1. v. 166.
• e 1.662

  Idem Sat. 13. v. 193.
• 3 1.663

  Tacitis malae conscientiae plagis.
• 4 1.664

  Se∣verus Judex.
• 5 1.665

  Vnus ex infernis judici∣bus.
• 6 1.666

  Conscientiam, quae partes testis, judicis, imo & tortoris agit.
• f 1.667

  Lucr. L. 3. v. 1027.
• g 1.668

  Sen. ••ip. v. 161.
• 7 1.669

  Mulier sive mens.
• 8 1.670

  A poena.
• 9 1.671

  A poenae timore.
• a 1.672

  Ov. Trist. L. 3. El. 11. v. 21.
• b 1.673

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 537.
• c 1.674

  Prop. L. 4. El. 11. v. 3.
• 1 1.675

  Victoriae merces facile parae∣bilis.
• d 1.676

  Ov. Am. L. 2. El. 9. v. 9. & 7.
• e 1.677

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 603.
• f 1.678

  Ov. Pon. L. 2. El. 2. v. 113.
• g 1.679

  Hor. L. 1. Sat. 2. v. 105.
• 2 1.680

  Venatori.
• 3 1.681

  Sine labore obvia.
• h 1.682

  Pet. Metr. 12.
• 4 1.683

  Non jam parta, sed meo labore paranda.
• 5 1.684

  Non sine difficili labore obtinetur.
• a 1.685

  Virg. Aen. L. 4. v 174.
• 1 1.686

  Quia rumorum authores ple rumque latent, & ignoti sunt.
• b 1.687

  Ov. Metam. L. 12. v. 62. & 46. & 53.
• c 1.688

  Claud. de laud. Stil. L. 2. v. 408.
• d 1.689

  Ov. Metam. L. 9. v. 138.
• e 1.690

  Valer. Flace. Arg. L. 2. v. 120.
• f 1.691

  Sil. It. L. 4. v. 1. & 6.
• 2 1.692

  Aliquld novi addit.
• 3 1.693

  Natura sua prompta & parata.
• 4 1.694

  Per res inanes Graecism.
• 5 1.695

  Augere Metonym.
• a 1.696

  Ov. Trist. L. 4. El. 3. v. 37.
• b 1.697

  Ov. Trist. L. 5. El. 1. v. 59.
• 1 1.698

  Pandionis Athendrum regis filiam; ob immodicum sororis suae a ma∣rito Tereo stupratae dolorem, in hirundi∣nem conversam.
• 2 1.699

  Ceycis uxorem; quem naufragio amissum, cum immodice luge∣ret, in avem sui nominis mutata erat.
• 3 1.700

  Philoctetes Paeantis filius, graviter a ve∣nenata Herculis sagitta vulneratus.
• 4 1.701

  In Lemno insula relictus a Graecis.
• c 1.702

  Id. v. 49.
• 5 1.703

  In bove aereo a Perillo invento.
• 6 1.704

  Etsi tyranno∣rum crudelissimus.
• 7 1.705

  Filii Hectoris ca∣daver ad sepulturam rogantis.
• 8 1.706

  Ovidii verba de amico fletum ejus prohibente.
• 9 1.707

  Apollo & Diana.
• d 1.708

  Sen. Agamem. v. 654.
• 10 1.709

  In commune.
• e 1.710

  Sen. Thyesi. v. 952.
• 11 1.711

  Bis vel plene tinctas Tyria purpura.
• a 1.712

  Catul. Carm. 71.
• 1 1.713

  Proverbialiter dictum de iis quae cito excidunt animo.
• b 1.714

  Ov. Rem. Am. v. 687.
• 2 1.715

  Alicujus esse momenti.
• 3 1.716

  Per quos jurat.
• c 1.717

  Ov. Ep. Phyll. ad Demoph. v. 51.
• 4 1.718

  Fallacias.
• d 1.719

  Ov. Am. L. 1. El. 8. v. 83.
• e 1.720

  Ov. Art. Am. L. 3. v. 292.
• f 1.721

  Pe∣tron. Arb. Epigr.
• g 1.722

  Ov. Ep. Oenon. ad Parid. v. 109.
• h 1.723

  Ov. Am. L. 2. El. 16. v. 45.
• 3 1.724

  Per quos jurat.
• i 1.725

  Mart. L. 1. Epig 34.
• 5 1.726

  Fictitium mulieris nomen.
• 6 1.727

  Fictae & ideo coactae, ut Gutta his ex oculis non nisi jussa cadit.
• k 1.728

  Juv. Sat. 6. v. 271.
• 7 1.729

  Copiosis.
• 8 1.730

  Vt milites qui in loco suo seu statione parati, ducis sig∣num expectant.
• 9 1.731

  Ejus imperium.
• a 1.732

  Ov. Trist. L. 3. El. 15. v. 35.
• 1 1.733

  Minor, ut aquae vena exa∣rescens. Metaph.
• b 1.734

  Ov. Trist. L. 5. El. 12. v. 21.
• 2 1.735

  Repagulis, loco unde equi certaturi emissi sunt.
• 3 1.736

  Caruerit.
• c 1.737

  Ov. Pont. L. 1. El. 5. v. 5.
• 4 1.738

  Ovidii de se verba.
• 5 1.739

  Componendi.
• d 1.740

  Gul. Lilii Carm. de Morib▪ v. 31.
• e 1.741

  Cato. L. 1. Dist. 2.
• f 1.742

  Cato. L. 3. Dist. 4.
• g 1.743

  Claud. de Mallii Theod. Consul. v. 185.
• 6 1.744

  La∣tet, aut ignotum est.
• 7 1.745

  Evanescat.
• 8 1.746

  Ob∣sequitur. ut Virg. nec audit currus habe∣nas; & Hor. Equi fraenati est auris in ore.
• a 1.747

  Ov. Ar. Am. L. 2 v. 603.
• 1 1.748

  Ad inferos detrusus, quod Deorum arcana mortalibus prodiderit.
• b 1.749

  Ov. Am. L. 2. El. 2. v. 43.
• c 1.750

  Hor. L. 1. Ep. 18. v 69.
• d 1.751

  Aesopi Fab. Edit. Vulg. pag. 117.
• e 1.752

  Gul. Lilii Carm de Morib. v. 35.
• 2 1.753

  Observanda.
• f 1.754

  Hor. L. 1. Ep. 18. v. 68.
• g 1.755

  Ov. Am. L. 2. El. 2. v. 28.
• h 1.756

  Ov. Metam. L. 2. v. 534. & 540.
• 3 1.757

  Ales Apollini sacer; qui olim candidus, sed in nigrum colorem a Deo mutatus; quia carae sibi Coronidis adul∣terium officiose indicaveras.
• i 1.758

  Hor. L. 1. Ep. 17. v. 50.
• 4 1.759

  Alludit ad Aesopi fabulam supra memoratam.
• k 1.760

  Cato. L. 1. Dist. 3.
• 5 1.761

  Sa∣pientia; Deus enim rar., nec nisi necessa∣ria loquitur.
• l 1.762

  Cato. L. 1. Dist. 12.
• a 1.763

  Tib. L. 1. El. 11. v. 1.
• 1 1.764

  Duri & ferrei ingenii.
• b 1.765

  Ov. Trist. L. 3. El. 9. v. 67.
• c 1.766

  Id. v. 55.
• d 1.767

  Tib. L. 1. El. 11. v. 45.
• 2 1.768

  In quae vinum a patre conditum erat.
• 3 1.769

  In∣strumenta rustica.
• 3 1.770

  In∣strumenta rustica.
• e 1.771

  Ov. Fast. L. 1. v. 121.
• 4 1.772

  Deo▪ Jano, cujus templum pace clausum erat, bello aper∣tum.
• 5 1.773

  Confundetur. ut Juv. Quis coelum terris non misceat, & mare coelo?
• 6 1.774

  Qui∣bus janua tempii Jani obserantur.
• f 1.775

  Mart. L. 6. Ep. 25 v. 7.
• 7 1.776

  Prae∣lia. Metonym.
• g 1.777

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 502.
• h 1.778

  Virg. Aen. L. 11. v. 362.
• i 1.779

  Virg. Georg. L. 1. v. 505.
• 8 1.780

  Inculta jacent.
• 9 1.781

  Arme∣niae fluvius, pro incolis. Metonym.
• 10 1.782

  Foederibus.
• k 1.783

  Sil. It. L. 11. v. 595.
• 11 1.784

  In aequalem cum aliis ci∣vibus statum redigere; ne potentiores rempublicam opprimerent, quod fecerunt Marius, Sylla, & Caesar.
• a 1.785

  Ov. Pon. L. 1. El. 4. v. 1.
• b 1.786

  Ov. Ep. Did. ad Aen. v. 111.
• 1 1.787

  Continuus ejusdem▪ fati ordo.
• c 1.788

  Ov. Ep. Briss. ad Achill. v. 43.
• 2 1.789

  Indesinenter.
• d 1.790

  Ov. Trist. L. 2. El. 1. v. 141.
• e 1.791

  Ov. Pon. L. 2. El. 1. v. 25.
• 3 1.792

  Diebus.
• f 1.793

  Id. v. 5.
• 4 1.794

  Ovidii de se verba.
• 5 1.795

  Delusi malam fortunam subita laetitia.
• g 1.796

  Prop. L. 2. El. 27. v. 15.
• 6 1.797

  Foelicior.
• h 1.798

  Sen. Thyest. v. 597.
• 7 1.799

  Se vicissim sequun∣tur.
• a 1.800

  Ov. Rem. Am. v. 89.
• b 1.801

  Id. v. 105.
• c 1.802

  Id. v. 111.
• 1 1.803

  Philoctetes Paeantis filius lapsu sagittae Herculis (Hydrae felle tinctae) in pede vulnere fere immedicabili affectus.
• d 1.804

  Id v. 99.
• 2 1.805

  Filia Cynarae Cypriorum regis, ob nefandum cujus amorem in arbuscu∣lam sui nominis mutata est.
• e 1.806

  Ov. Ep. Helen. ad Par. v. 189.
• f 1.807

  Ov. Rem. Am. 81.
• 3 1.808

  Principia. Metaph.
• g 1.809

  Id. v. 79.
• 4 1.810

  Parvi.
• 5 1.811

  Movent.
• 6 1.812

  Affectus.
• 7 1.813

  In introitu, initio. Metaph.
• h 1.814

  Id. v. 117.
• i 1.815

  Sil. It. L. 1. v. 649.
• 8 1.816

  Orien∣tem.
• k 1.817

  Pers. Sat. 3. v. 63.
• 9 1.818

  Pro omni remedio positum Syneod.
• 10 1.819

  Hydrope.
• l 1.820

  Cato. L. . Dist. .
• 11 1.821

  Examina.
• m 1.822

  Sen. Hippol. v. 597.
• 12 1.823

  Impias co∣gitationes.
• 13 1.824

  Amoris. Metaph.
• 3 1.825

  Principia. Metaph.
• a 1.826

  Ov. Pon. L. 2. El. 9. v. 35.
• 1 1.827

  Singulis utilitati suae prospici∣entibus.
• b 1.828

  Id. v. 23.
• 2 1.829

  Digna existimemus
• 3 1.830

  Ad tem∣plum.
• 4 1.831

  Maris tranquillitatem. Metaph.
• 5 1.832

  Deo maris.
• 6 1.833

  Frugum Dea.
• 7 1.834

  Vini Deo.
• 9 1.835

  Augustus Caesar optimus Imperator.
• 8 1.836

  Tractet & administret rempublicam.
• c 1.837

  Virg. Georg. L. 4. v. 560.
• 9 1.838

  Augustus Caesar optimus Imperator.
• 10 1.839

  Fulminis more barbaras gentes pro∣sternit.
• 11 1.840

  Mesopotamiae fluvium.
• 12 1.841

  Coelo, ad divinos honores aspirat.
• d 1.842

  Sen. Oct. v. 473.
• 13 1.843

  Deus factus.
• a 1.844

  Virg. Buc. Ecl. 10. v. 69.
• b 1.845

  Corn. Gall. El. 5. v. 142. & 45.
• 1 1.846

  O Cupido amoris Deus.
• 2 1.847

  Fulmina.
• 3 1.848

  Amoris. Metaph.
• 3 1.849

  Amoris. Metaph.
• c 1.850

  Ov. Ep. Deian. ad Herc. v. 25.
• 4 1.851

  Herculem.
• 5 1.852

  Eurystheus Stheneli filius clam Herculi inimicus.
• d 1.853

  Id. v. 73.
• 6 1.854

  Omphales amicae tuae.
• 7 1.855

  Po∣litis.
• e 1.856

  Id. v. 11.
• f 1.857

  Ov. Ep. Phaed. ad Hippol. v. 11.
• g 1.858

  Tib. L. 3. El. 6. v. 13.
• h 1.859

  Virg. Georg. L. 3. v. 242.
• i 1.860

  Virg. Aen. L. 4. v. 412.
• k 1.861

  Sen. Hip. v. 185.
• 8 1.862

  Cupido alatus.
• 9 1.863

  Mars.
• 3 1.864

  Amoris. Metaph.
• 10 1.865

  Vulca∣nus fulminum fabricator.
• 11 1.866

  Aetna mons est Siciliae semper ardens, Vulcani officina.
• 12 1.867

  Phoebum, sagittandi peritissimum: qui de se ait apud Ovid. Metam. Certa quidem nostra est, nostra tamen una sa∣gitta Certior, in vacuo quae pectore vul∣nera fecit.
• 13 1.868

  Cupido.
• a 1.869

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 145.
• 1 1.870

  Columba e regione Chaonia.
• b 1.871

  Id. v. 179.
• c 1.872

  Ov. Rem. Am. v. 119.
• 2 1.873

  In primo impetu.
• d 1.874

  Tib. L. 3. El. 4. v. 75.
• e 1.875

  E Claud. (si memini.)
• f 1.876

  Ov. Met. L. 3. v. 566.
• 3 1.877

  Ipsa moderantium consilia.
• 4 1.878

  Moles lapidum congestae.
• 5 1.879

  Im∣pedimento.
• g 1.880

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 197.
• h 1.881

  Cato. L. 1. Dist. 38.
• i 1.882

  Id. Dist. 34.
• k 1.883

  Id. L. 4. Dist. 39.
• 6 1.884

  Aliquis ex potentioribus.
• a 1.885

  Prop. L. 3. El. 4. v. 13.
• 1 1.886

  F••uvii apud inferos.
• 2 1.887

  Cha∣rontis cymba, qua defunctorum animas trans Styga vehit.
• 3 1.888

  Nobili Romanorum Duci qui Jugurtham prae••io victum cepit.
• 4 1.889

  Rex Numidiae.
• 5 1.890

  Rex Lydiae dttissimus.
• 6 1.891

  Paupere.
• b 1.892

  Ov. Trist. L. 5. El. 14. v. 12.
• c 1.893

  Tib. L. 3. El. 3. v. 9.
• 2 1.894

  Cha∣rontis cymba, qua defunctorum animas trans Styga vehit.
• d 1.895

  Hor. L. 2. Ep. 2. v. 175.
• 7 1.896

  Calabria & Lucania sunt Italiae provinciae saltibus celeberrimae.
• 7 1.897

  Calabria & Lucania sunt Italiae provinciae saltibus celeberrimae.
• 8 1.898

  Mors.
• e 1.899

  E Claud. (si memini.)
• f 1.900

  Sil. It. L. 15. v. 64.
• g 1.901

  Id. L. 6. v. 263.
• 2 1.902

  Cha∣rontis cymba, qua defunctorum animas trans Styga vehit.
• h 1.903

  Id. L. 13. v. 776.
• i 1.904

  Hor. L. 2. Od. 3. v. 17.
• 9 1.905

  Arenis flavus.
• k 1.906

  Id. Od. 14. v. 21.
• 10 1.907

  Cupressus e∣nim Diti sacra, & ideo funebri signo ad domos pofita.
• 11 1.908

  Brevis aevi.
• a 1.909

  Tib. L. 2. El. 2. v. 13.
• b 1.910

  Tib. L. 3. El. 3. v. 11.
• 1 1.911

  E marmore Phrygiae.
• 2 1.912

  La∣coniae promontorium mamore praeclarum.
• 3 1.913

  Oppidum Euboeae Insulae marmore ma∣culoso celebre.
• 4 1.914

  Pavimentum.
• 5 1.915

  Rubri maris littore in quo conchae gemmas ge∣nerantes nascuntur.
• 6 1.916

  Purpura, murex enim piscis, e cujus succo purpura tin∣gebatur apud Sidona Phaeniciae civitatem.
• c 1.917

  Prop. L. 3. El. 4. v. 2.
• 7 1.918

  E gemmeo poculo.
• 8 1.919

  Italiae regio fera∣cissima.
• 9 1.920

  Aes Corinthiacum pretiosissi∣mum.
• d 1.921

  Hor. L. 1. Ep. 2. v. 46.
• e 1.922

  Hor. L. 4. Od. 9. v. 45.
• f 1.923

  Id. L. 2. Od. 16. v. 9.
• 10 1.924

  Publicus minister qui turbam Consuli obstantem summovere solebat.
• a 1.925

  Claud Epigr.
• b 1.926

  Sen. Ep. de Qualit. Temp.
• c 1.927

  Sannaza. L. 2. El. 9. v. 23. & 31.
• 1 1.928

  Suprema Mundi dies.
• d 1.929

  Ov. Met. L. 15. v. 259.
• 2 1.930

  Ad ferreum saeculum ab aureo.
• 2 1.931

  Ad ferreum saeculum ab aureo.
• e 1.932

  Id. v. 420.
• 3 1.933

  Opibus & incolis.
• 4 1.934

  In quibus Troja a Graecis oppugnata & expugnata fuit.
• 5 1.935

  Praeliis exhausti.
• 6 1.936

  Sic Ovid. Jam seges est ubi Troja fuit. &c.
• f 1.937

  Sannaz. de Part. Virg. L. 2. v. 220.
• 7 1.938

  Nos homunciones.
• 8 1.939

  In exitium ruunt•• Metaph.
• a 1.940

  Petron. Fragmen.
• 1 1.941

  Praesto.
• 2 1.942

  Benignus.
• 3 1.943

  Je∣••uni.
• b 1.944

  Ov. Fast. L. 4. v. 395.
• 4 1.945

  Agros solente.
• c 1.946

  Ov. Fast. L. 2. v. 293.
• d 1.947

  Ov. Met. L. 1. v. 103.
• 4 1.948

  Agros solente.
• e 1.949

  Sil. It. L. 7. v. 170.
• 5 1.950

  Vino, succo uvae temperare; nam Lyaeus sive Bacchus Deus vini.
• f 1.951

  Lucan. L. 4. v. 374.
• 6 1.952

  Vinum vetus; nam ut an∣nos Consulis nomine, sic vini aevum, anno, quo in dolium reconditum erat. signabant veteres.
• 6 1.953

  Vinum vetus; nam ut an∣nos Consulis nomine, sic vini aevum, anno, quo in dolium reconditum erat. signabant veteres.
• 7 1.954

  Poculis ex auro & myrrha. Syne••d.
• 7 1.955

  Poculis ex auro & myrrha. Syne••d.
• 8 1.956

  Frumentum, cujus Ceres Dea. Metonym.
• g 1.957

  Claud. in Ruf. L. 1. v. 215.
• a 1.958

  Ov. Trist. L. 1. El. 7. v. 15.
• b 1.959

  Ov. Ar. Am. L. 1. v. 585.
• c 1.960

  Ov. Pon. L. 2. El. 3. v. 7. & 15. & 93.
• 1 1.961

  Quid utile est.
• 2 1.962

  Mutatur cum mutata fortuna.
• 1 1.963

  Quid utile est.
• 3 1.964

  Quis miserias al∣loquio, consilio, & auxilio sublevat. Alleg.
• d 1.965

  Ov. Trist. L. 1. El. 7. v. 17.
• e 1.966

  Mart. L. 5. Ep. 19.
• 4 1.967

  Nihil fructus allaturas.
• f 1.968

  Ov. Pon. L. 2. El. 3. v. 19.
• 5 1.969

  Quasi vile scortum esset.
• g 1.970

  Petron. Metr. 8.
• a 1.971

  Senec. de Benef. L. 6. Cap. 3.
• b 1.972

  Mart. L. 5. Ep 43.
• 1 1.973

  Domos a patre relictas.
• 1 1.974

  Domos a patre relictas.
• 2 1.975

  Primam pecuniam quae foenore poni••ur.
• 3 1.976

  Extra casum, omnemque fortunae aleam.
• c 1.977

  Ov. Met. L. 13. v. 703.
• d 1.978

  Hor. L. 4. Od. 7. v. 19.
• 4 1.979

  Benigno, liberali.
• e 1.980

  Claud. in Cons. Prob. v. 43.
• 5 1.981

  Probus.
• 6 1.982

  Probi domum.
• 7 1.983

  Prona & prompta ad dona effundenda.
• 8 1.984

  Tagum aliosque arenis aureis celeberrimes.
• a 1.985

  Ov. Amo. L. 3. El. 11. v. 7.
• b 1.986

  Ov. Rem. Am. v. 225▪
• c 1.987

  Cor. Gal. El. 1. v. 155.
• 1 1.988

  Amara multa morte gra∣viora passi: nam Non est vivere, sed valere, vita. Mart.
• d 1.989

  Ov. Rem. Am. v. 229.
• 2 1.990

  Animus.
• e 1.991

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 583.
• 3 1.992

  Refi∣cimur.
• f 1.993

  Cato. L. 4. dist. 40.
• g 1.994

  Ov. Rem. Am. v. 527.
• h 1.995

  Ov. Met. L. 1. v. 190.
• 4 1.996

  Sana & integra.
• 5 1.997

  In corrup∣tionem ducatur.
• i 1.998

  Claud. in Eutr. L. 2. v. 13.
• 6 1.999

  Factu parcente.
• 7 1.1000

  Ex∣ternis labris vulneris supremisque junctis.
• 8 1.1001

  Scaturigo subjiciens sese semper. Me∣taph.
• a 1.1002

  Petronil Fragm
• 1 1.1003

  Eodem casu, Metaph.
• 2 1.1004

  Messem, cui totius anni laborem impendit.
• 3 1.1005

  Simile damnum lugentis.
• b 1.1006

  Ov. Met. L. 15. v. 493.
• c 1.1007

  Id. v. 547.
• d 1.1008

  Claud. in Ruf. L. 2. v. 19.
• e 1.1009

  Sen. Troad. v. 1007. & 1022.
• 4 1.1010

  Communi∣cari.
• 5 1.1011

  Obnoxium fuisse.
• 6 1.1012

  Ventus.
• 7 1.1013

  Qui mare tergo arietis transfretavit, un∣de Helle soror cadens mersa erat.
• 8 1.1014

  A∣ries.
• 9 1.1015

  Helles jacturam.
• 10 1.1016

  Maritus Deucalion.
• f 1.1017

  Sen. Thyest. v. 882.
• a 1.1018

  Ov. Am. L. 2. El. 9. v. 19.
• 1 1.1019

  Missio a militia; rudis enim virga erat qua gladiatores, missione im∣petrata, donabantur.
• 2 1.1020

  Navem a pinu factam. Metonym.
• b 1.1021

  Prop. L. 2. El. 25. v. 5.
• c 1.1022

  Ov. Trist. L. 4. El. 8. v. 17.
• 3 1.1023

  Milites emeriti di∣cuntur, qui militarem aetatem compleve∣runt.
• 4 1.1024

  Milites militia defuncti, solebant arma in deorum Domesticorum templis suspendere, qui Lares appellantur.
• d 1.1025

  Sen. Henf. v. 476.
• 5 1.1026

  Re∣creari.
• e 1.1027

  Hor. L. 3. Od. 26. v. 1.
• 6 1.1028

  Musis, quae Poeticae Deae sunt, & puellae.
• 7 1.1029

  Cum juvenis essem.
• 8 1.1030

  Ca∣stris Musarum merui. Metaph.
• 9 1.1031

  Cum senex emeritus sum.
• 10 1.1032

  Libros, lyram, supellectilem Poeticam, Metaph.
• 11 1.1033

  Ly∣ram militia hac defunctam.
• 12 1.1034

  Cui su∣spenderat.
• a 1.1035

  Ov. Rem. Am. v. 441.
• 1 1.1036

  In utramque partem vaga∣tur, non adhaerens rei uni.
• 2 1.1037

  Quod de Gynde fluvio, (a Cyro in multos alveos di∣viso,) testatur Sen. L. 3. de Ira.
• b 1.1038

  Prop. L. 2. El. 22. v. 41.
• c 1.1039

  Ov. Rem. Am. v. 420. & infra. v. 423.
• d 1.1040

  Sil. It. (si memini.)
• 3 1.1041

  Defi∣ciunt.
• e 1.1042

  Ov. Amo. L. 2. El. 3. v. 16.
• f 1.1043

  Ca••im. Sarbiev. Lyric. L. 4. Od. 36. v. 21.
• 4 1.1044

  Molienda.
• 5 1.1045

  Duxere.
• 6 1.1046

  Cre∣scit.
• 7 1.1047

  Conjunctione quam nil valet dis∣solvere.
• a 1.1048

  Ov. Trist. L. 5. El. 12. v. 37.
• b 1.1049

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 595.
• 1 1.1050

  Loco unde equi cursum inci∣piunt.
• c 1.1051

  Ov. Pon. L. 3. El. 4. v. 29.
• 2 1.1052

  Vtcumque tardum & stupidum.
• d 1.1053

  Ov. Pon. L. 4. El. 2. v. 35.
• 3 1.1054

  Incitamentum. Metaph.
• e 1.1055

  Ov. Pon. L. 3. El. 9. v. 21.
• 4 1.1056

  Cum compo∣nendi calore.
• f 1.1057

  Ov. Trist. L. 5. El. 1. v. 76.
• 5 1.1058

  Tanquam stimulis exci∣tare.
• g 1.1059

  Ov. Pon. L. 1. Ep. 5. v. 57.
• 6 1.1060

  Curam carminibus componendis impendite, Pierides enim Musae.
• h 1.1061

  Ov. Ar. Am. L. 1. v. 629.
• 7 1.1062

  Pavo, Junoni sacer.
• 8 1.1063

  Pulchras pennas.
• 9 1.1064

  E∣quos.
• 10 1.1065

  In ludis Olympicis.
• i 1.1066

  Id. v. 623.
• 11 1.1067

  Foe∣minas.
• k 1.1068

  Ov. Med. Fac. v. 33.
• a 1.1069

  Ov. Ar. Am. L. 1. v. 185. & supra.
• 1 1.1070

  Hercules, a Tyrintha urbe Argis vicina, in qua nutritus erat.
• 2 1.1071

  Pon∣tentiam tuam & vires, nam Thyrsus Bac∣chi hasta frondibus vestita.
• b 1.1072

  Idem, v. 181.
• c 1.1073

  Pe∣don. El. in obitum Drusi. v. 447.
• d 1.1074

  Ov. Pon. L. 2. El. 2. v. 73.
• 3 1.1075

  Caesar a victa Germania ita dictus.
• e 1.1076

  Virg. Aen. L. 9. v. 311.
• f 1.1077

  Pers. Sat. 4. v. 4.
• 4 1.1078

  Ante bar∣bam.
• g 1.1079

  Sil. It. L. 15. v. 16.
• h 1.1080

  Ov. Metam. L. 7. v. 448.
• 5 1.1081

  Pr••ponderant, id est facta an∣nis sunt plura.
• i 1.1082

  Sil. Ital. L. 4. v. 428.
• a 1.1083

  Virg. Bucol. Eclog. 2. v. 17.
• b 1.1084

  Tib. L. 1. El. 4. v. 32.
• c 1.1085

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 113.
• d 1.1086

  Ov. Medic. fa∣ciei. v. 45.
• e 1.1087

  Ov. Trist. L. 3. El. 7. v. 35.
• 1 1.1088

  Vtpote faciem tuam male referens.
• f 1.1089

  Ov. Met. L. 15. v. 232.
• 2 1.1090

  Helena Tyndari filia.
• 3 1.1091

  A Theseo, & a Paride.
• g 1.1092

  Ov. Art. Am. L. 2. v. 143.
• h 1.1093

  Sen. Hip. v. 758.
• 4 1.1094

  Cum solstitio aestivo meridies est ferventissimus, & contrahuntur noctes.
• 5 1.1095

  Forma. Peri∣phras.
• i 1.1096

  Sen. Hercul. Oet. v. 380.
• a 1.1097

  Ov. Rem. Am. v. 613. & infra.
• 1 1.1098

  Transeundo ab alio ad aliud.
• b 1.1099

  Juv. Sat. 2. v. 78.
• 2 1.1100

  Vt est in Proverbio, uva uvam videndo varia fit.
• c 1.1101

  Au∣son. Paulino. Epist. 24. v. 28.
• d 1.1102

  Ov. Met. L. 2. v. 827.
• 3 1.1103

  Morbus paulatim corpus ro∣dens.
• 4 1.1104

  Paulatim se per totum corpus diffundere.
• 5 1.1105

  Sana membra.
• 6 1.1106

  Cancro corruptis.
• 7 1.1107

  Eodem malo inficere.
• e 1.1108

  Virg. Bucol. Ecl. 1. v. 51.
• a 1.1109

  Ov. Rem. Am. v. 123.
• 1 1.1110

  Tempore.
• 2 1.1111

  Satiaverit fletu.
• b 1.1112

  Ov. Pon. L. 3. El. 7. v 25.
• c 1.1113

  Ov. Pon. L. 2. El. 2. v. 59.
• d 1.1114

  Ov. Rem. Am. v. 133.
• e 1.1115

  Ov. Trist. L. 4. Eleg. 4. v 41.
• f 1.1116

  Ov. Pon L. 4. El. 11. v. 17.
• 3 1.1117

  Pleno fertur & primo impetu.
• 4 1.1118

  Animi curas. Metaph.
• 5 1.1119

  Remedium conatur af∣ferre.
• 6 1.1120

  Dolorem magis refricat, quam lenit.
• a 1.1121

  Ov. Rem. Amo. v. 579. & infra v. 60.
• 1 1.1122

  Dies.
• 2 1.1123

  Amicum cbarissi∣mum, qualis erat Pylades erga Oresten.
• 3 1.1124

  Filiam Lycurgi regis Thracum; quae cum promissum Demophoontis reditum diu & frustra expectasset, laqueo vitam finivit.
• 4 1.1125

  O Phyllis; ex Thracia, quae olim Sithonia dicebatur.
• 5 1.1126

  Arbor amyg∣dalus in quam Phyllis mutabatur.
• 6 1.1127

  Fron∣dibus amissis. Metaph.
• 7 1.1128

  Ab amica.
• a 1.1129

  Ov. Rem. Am. v. 21.
• b 1.1130

  Id. v. 136.
• c 1.1131

  Id. v. 149.
• 1 1.1132

  Cupido amoris Deus.
• 2 1.1133

  Am∣bula in toga candida ut qui petebant Ma∣gistratum.
• 3 1.1134

  Robusto juvene digna.
• 4 1.1135

  Of∣ficia militiae.
• d 1.1136

  Id. v. 169.
• 5 1.1137

  Colendi humum.
• e 1.1138

  Id. v. 199.
• 6 1.1139

  Ve∣natione, cujus Diana Phoebi soror Dea est.
• f 1.1140

  Id. v. 197.
• 7 1.1141

  Frustratus, non propositi compos.
• g 1.1142

  Id. v. 221.
• 8 1.1143

  De∣suescis.
• 9 1.1144

  Amore clam decepto.
• a 1.1145

  Ov. Rem. Amo. v. 559.
• b 1.1146

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 113.
• 1 1.1147

  Cum incremento.
• 2 1.1148

  Macedo∣niae monte.
• 3 1.1149

  Vrbe Siciliae mellificio in∣clyta.
• 4 1.1150

  Oliva Palladi sacra.
• 5 1.1151

  Cupidi∣nis tela.
• 6 1.1152

  Dolore multo.
• c 1.1153

  Ov. Rem. Am. v. 561.
• 7 1.1154

  Locum ubi Praetor jus dicebat.
• 8 1.1155

  Faeneratores, qui in Jani templo conveniebant.
• 9 1.1156

  Tempora quibus pecunia mutuo accepta creditori∣bus persolvenda erat.
• 10 1.1157

  Pecuniae quae olim ex aere facta.
• 11 1.1158

  Procellosum.
• a 1.1159

  Prop. L. 2. El. 5. v. 11.
• b 1.1160

  Prop. L. 2. El. 9. v. 29.
• 1 1.1161

  Nempe dolos struere.
• 2 1.1162

  Lo∣ci in mari vadosi prope Africum littus, arenae cumulos huc illuc vehentes.
• c 1.1163

  Prop. L. 2. El. 18. v. 21.
• d 1.1164

  Prop. L. 2. El. 11. v. 4.
• 3 1.1165

  Cu∣pidini.
• e 1.1166

  Ov. Am. L. 2. El. 9. v. 49.
• f 1.1167

  Prop. L. 2. El. 8. v. 31.
• 4 1.1168

  Mutationis Emblema.
• 5 1.1169

  Amore felix.
• g 1.1170

  Prop. L. 2. El. 24. v. 25.
• h 1.1171

  Hor. L. 2. Sat. 3. v. 265.
• 6 1.1172

  Oratio Parmenonis servi, he∣rum Phoedriam ab amore dissuadentis. Locus iste ex Terentii Eunucho desum∣ptus, Act. 1. Scen. 1. cui comparare operae pretium foret.
• 7 1.1173

  Non magis proficiat.
• a 1.1174

  Ov. Tris. L. 5. El 2. v. 7.
• 1 1.1175

  Philoctetes Paeantis filius Herculis sagitta vulneratus.
• 2 1.1176

  Mysorum Rex ab Achillis hasta vulneratus; & quodam ex ejusdem hastae rubigine mala∣gmate confecto sanatus.
• b 1.1177

  Ov. Tris. L. 4. El. 6. v. 15. & v. 25. & v. 23. & v. 37.
• c 1.1178

  Mart. L. 9. Ep. 69.
• d 1.1179

  Sen. Thyes. v. 303.
• a 1.1180

  Sannaza. L. 1. El. 2. v. 3. & infra.
• 1 1.1181

  Longior hyeme.
• 2 1.1182

  Brevior aestate.
• 3 1.1183

  Sed a sole mutuato.
• b 1.1184

  Ov. Fast. L. 1. v. 297.
• 4 1.1185

  Libido.
• 5 1.1186

  Causarum actio in foro.
• 6 1.1187

  Fictitio co∣lore splendida.
• 7 1.1188

  Nempe stellarum noti∣tia.
• 8 1.1189

  Olympus mons Ossae Thessaliae mon∣••i impositus a Gigantibus coelum scanden∣tibus.
• c 1.1190

  Ov. Pon. L. 2 El. 9. v. 47.
• d 1.1191

  Virg. Geor. L. 2. v. 490.
• 9 1.1192

  Mortis metum, Acheron enim inferni fluvius.
• 10 1.1193

  Quia infernum rapit omnia.
• e 1.1194

  Pers. Sat. 3. v. 66.
• 11 1.1195

  O juvenes voluptatibus dediti.
• 12 1.1196

  Naturalium, quarum cognitio est Phi∣losophia.
• f 1.1197

  Ov. Ar. Am. L. 1. v. 459.
• a 1.1198

  Ov. Pon. L. 4. El. 12. v. 47.
• b 1.1199

  Ov. Trist. L. 5. El. 12. v. 13.
• c 1.1200

  Ov. Trist. L. 1. El. 3. v. 11.
• 1 1.1201

  Ovidii de se verba mox in exilium ituro.
• 2 1.1202

  Fulmine.
• d 1.1203

  Ov. Pon. L. 3. El. 6. v. 47.
• e 1.1204

  Ov. Trist. L. 1. El. 2. v. 25. & v. 31.
• 3 1.1205

  Cui vento; sic Horatius vocat ventum maris Tyran∣num & Arbitrum.
• f 1.1206

  Ov. Trist. L. 1. El. 3. v. 113.
• 4 1.1207

  Nihil profutura.
• 5 1.1208

  Navis gubernatorem. Metaph.
• g 1.1209

  Ov. Trist. L. 1. El. 10. v. 21.
• 6 1.1210

  Oblitus nauticae peritiae.
• 7 1.1211

  Deorum auxilium.
• a 1.1212

  Mart. L. 1. Ep. 16.
• 1 1.1213

  Male facis differendo.
• b 1.1214

  Mart. L. 2. Ep. 59.
• 2 1.1215

  Assiduus incumbe toris, quibus in convi∣viis utebantur.
• 3 1.1216

  Corollas roseas; qua∣rum usus in conviviis, ut & nardi.
• c 1.1217

  Mart. L. 4. Ep. 54.
• 5 1.1218

  Nomen fictitium cui inscripsit Martialis Epigramma.
• d 1.1219

  Mart. L. 2. Ep. 90.
• 4 1.1220

  Majorum, quas in primis aedium partibus disponebant nobiles.
• e 1.1221

  Mart. L. 5. Ep. 59.
• 5 1.1222

  Nomen fictitium cui inscripsit Martialis Epigramma.
• f 1.1223

  Mart. L. 10. Ep. 44.
• 6 1.1224

  Vi∣tae tuae stamen, quod sectura est.
• 7 1.1225

  Parca∣rum ultima.
• g 1.1226

  Hor. L. 1. Od. 9. v. 13.
• 8 1.1227

  Eum tibi in lucro deputa∣to.
• h 1.1228

  Hor. L. Epod. 13.
• 9 1.1229

  Senilis severitas fronte exporrecta pellatur, quae nunc rugis obducta & contracta.
• 10 1.1230

  Assyria, cujus olim rex Achaemenes.
• 11 1.1231

  Lyra a Mercurio in mon∣te Cyllene nutrito inventa.
• i 1.1232

  Sen. Herc. Fur. v. 174.
• k 1.1233

  Pers. Sat. 5. v. 151.
• a 1.1234

  Ov. Ar. Am. L. 1. v. 43.
• b 1.1235

  Carm. Lihi de Morib. v. 29.
• c 1.1236

  Herc. Fur. v. 437. parce detortus.
• d 1.1237

  Ov. Ep. Par. ad Hel. v. 263.
• 1 1.1238

  Qui pomorum aureorum jactu impeditam cursu vicit Atalantam, & uxorem duxit.
• 2 1.1239

  Atalantam Schoenei fi∣liam.
• e 1.1240

  Hor. Art. Poet. v. 412.
• 3 1.1241

  Laboris metam. Metaph.
• f 1.1242

  Versus satis notus,
• g 1.1243

  Ov. Met. L. 14. v. 118.
• h 1.1244

  Hor. L. 1. Sat. 9. v. 59.
• i 1.1245

  Claud. in Nupt. Honor. & Mar. v. 105.
• 4 1.1246

  Ab Hybla Siciliae monte thymi copia & api∣bus abundante.
• 5 1.1247

  Tuentur.
• k 1.1248

  Casim. Sarb. L. 4. Od. 37.
• a 1.1249

  Ov. Pon. L. 2. El. 6. v. 19.
• 1 1.1250

  Pylades Strophii filius: &—
• 2 1.1251

  Orestes Agamemnonis; nobile amico∣rum par.
• 3 1.1252

  Theseus Aegei filius.
• 4 1.1253

  Quem amicur Theseus ad inferos comitatus est.
• b 1.1254

  Ov. Tri••t. L. 5. El. 6. v. 3.
• 5 1.1255

  Navis Aeneae Gubernator.
• 6 1.1256

  Achillis currus aurigae.
• 7 1.1257

  Aesculapii filius arte medica insignis.
• 8 1.1258

  Asylum, tutela. Metaph.
• 9 1.1259

  Ovidii verba amico.
• a 1.1260

  Mart. L. 6. Ep. 29.
• b 1.1261

  Ov. Amo. L. 2. El. 6. v. 39. & supra.
• 1 1.1262

  Quam diutissime vivunt.
• 2 1.1263

  Praedictor. sic Hor. L. 3. Od. 17.—Aquae nisi fallit augur Annosa cornix.—
• 3 1.1264

  Pro∣tesilai Graecorum Ducum fortissimi, a Phylace Thessaliae oppido oriundi.
• 4 1.1265

  Grae∣corum tum corpore tum moribus turpissi∣mus.
• 5 1.1266

  Fratrum fortissimus.
• c 1.1267

  Ped. El. in obitum Drusi. v. 13.
• 6 1.1268

  Drusus Liviae Augustae filius, Germanorum do∣mitor.
• 7 1.1269

  Pace.
• d 1.1270

  Prop. L. 3. El. 17. v. 15.
• e 1.1271

  Tib. L. 1. El. 4. v. 31.
• f 1.1272

  Stat. Sylv. L. 2. Genethliac. Luca∣ni v. 89.
• g 1.1273

  Erasm. de Senect. incommo∣dis. v. 41.
• h 1.1274

  Claud. in Ruf. L. 2. v. 49.
• i 1.1275

  Virg. Aen. L. 6. v. 869.
• 8 1.1276

  O Marcelle, Octaviae Augusti sororis fili.
• a 1.1277

  Ov. Pon. L. 2. Ep. 3. v. 35.
• b 1.1278

  Claud. cons. Mallii Theod. v 1.
• 1 1.1279

  Vllis honoribus. Fasces enim apud Romanos summi magistratus insi∣gne.
• c 1.1280

  Claud. de Laud. Stil. L. 3. v. 27.
• d 1.1281

  Sil. It. L. 13. v. 663.
• e 1.1282

  Hor. L. 3. Od. 2. v. 17.
• 2 1.1283

  Consulatum. Metonym.
• 3 1.1284

  Favoris, aeque incerti ac aura.
• 4 1.1285

  Aperiens.
• 5 1.1286

  Propter difficultatem.
• f 1.1287

  Casim. Sarb. L. 4. Od. 15. v. 25.
• a 1.1288

  Ov. Pon. L. 3. El. 1. v. 49.
• 1 1.1289

  Vnus e septem Argivorum ducibus, qui contra Thebas pugnans, Jo∣vis ictus fulmine interiit.
• 2 1.1290

  Dux qui Thebarum oppugnatione terrae hiatu ab∣sorptus est.
• 3 1.1291

  Herculis sagitta vulnera∣ti.
• b 1.1292

  Ov. Trist. L. 5. El. 15. v. 37.
• 4 1.1293

  A••cestis quae promarito mortem op∣petiit.
• 5 1.1294

  Andromache Hectori suo in ma∣lis charissima.
• 6 1.1295

  Quae in mariti sui Capa∣nei rogum se injecit.
• c 1.1296

  Claud. Eyd. de piis fratr. v. 47.
• d 1.1297

  Sil. It. L. 4. v. 605.
• e 1.1298

  Claud. in Stil. L. 3. v. 144.
• 7 1.1299

  In quibus locis Romani cladem ab Hannibale accepere maximam.
• 7 1.1300

  In quibus locis Romani cladem ab Hannibale accepere maximam.
• f 1.1301

  Sil. It. L. 9. v. 350.
• a 1.1302

  Ov. Pon. L. 3. Ep. 4. v. 7.
• 1 1.1303

  Medicum infignem Aescula∣pii filium.
• b 1.1304

  Claud. de Bell. Get. v. 120.
• 2 1.1305

  Medicae, a Paeone me∣dico peritissimo.
• c 1.1306

  Juv. Sat. 13. v. 124.
• 3 1.1307

  Aperiendam.
• 4 1.1308

  Rudi•• medici.
• d 1.1309

  Claud. de Bell. Get. v. 111.
• 5 1.1310

  Res laetas vel asperas. Grae∣cism.
• 5 1.1311

  Res laetas vel asperas. Grae∣cism.
• e 1.1312

  Claud. de laud. Serenae Reg. v. 201.
• 6 1.1313

  Navis.
• 7 1.1314

  Deposito.
• 8 1.1315

  Peritiore.
• 9 1.1316

  Dux Romanus qui sub Imperatoribus Arcadio & Honorio multa praeclare bello & pace gessit.
• 10 1.1317

  E Thracia erumpens.
• 11 1.1318

  Metu hostium.
• 12 1.1319

  Competitorum invi∣dia.
• a 1.1320

  Ov. Pon. L. 3. Ep. 7. v. 13.
• 1 1.1321

  Tractare.
• 2 1.1322

  Inexperti.
• b 1.1323

  Prop. L. 2. El. 3. v. 11.
• 3 1.1324

  Omnia, & toleranda & non toleranda.
• c 1.1325

  Claud, Praefa. ad L. 1. de Raptu Pro∣serp.
• 4 1.1326

  Paulatim de posuere.
• 5 1.1327

  Nauta coelum se∣qui dicitur, quia cursus ejus ab observatio∣ne astrorum dependet.
• 6 1.1328

  Tempestates ma∣ris Aegaei & Jonii.
• 7 1.1329

  Navigatione su∣perat.
• a 1.1330

  Prop. L. 2. El. 11. v. 1. & infra.
• 1 1.1331

  A Gnoso urbe Cretae Insulae, arcuum usu celeberrima.
• b 1.1332

  E Virg. Aen. L. 9. v. 184. parce detorta.
• c 1.1333

  Sen. Hippol. v. 195.
• 2 1.1334

  Cupidmem.
• 3 1.1335

  Venus ab Eryce Siciliae monte.
• d 1.1336

  Sen Octav. v. 558.
• 4 1.1337

  Ignis Deo, Veneris marito.
• 5 1.1338

  In magna magnae fortunae affluentia.
• a 1.1339

  Ov. Pon. L. 2. El. 9. v. 11. & infra.
• b 1.1340

  Claud. de Laud. Sti∣licon. L. 2. v. 14.
• 1 1.1341

  Ensem.
• 2 1.1342

  Bello.
• 3 1.1343

  In va∣gina recondas.
• c 1.1344

  Claud Epist. ad Ha∣drian. v. 27.
• 4 1.1345

  Praetereunt.
• d 1.1346

  Claud. de 4. Cons. Ho∣nor. v. 112.
• e 1.1347

  Claud. de Consul. Mallii Theod. v. 221.
• 5 1.1348

  Vltio∣nem violatae legi debitam, privatae irae praestare.
• 6 1.1349

  Admissa facinora.
• 7 1.1350

  Ira moderata.
• a 1.1351

  Ov. Fast. L 3. v. 193.
• b 1.1352

  Ov. Pont. L. 2. Ep. 5. v. 59.
• 1 1.1353

  Quae idem amant.
• 2 1.1354

  Ventis jacta••ae.
• 3 1.1355

  Musarum, quae a Piero Thes∣saliae monte ita dictae.
• c 1.1356

  Ov. Pon. L. 4. Ep. 8. v. 67. & v. 81
• 4 1.1357

  Jura quibus quasi commilitones se invicem tuentur.
• d 1.1358

  Juv. Sat. 15. v. 159.
• 5 1.1359

  Feris ejusdem speciei, maculas easdem habentibus.
• e 1.1360

  Hor. de Poet. v. 12.
• 6 1.1361

  Copulantur.
• f 1.1362

  Hor. L. 1. Ep. 18. v. 89.
• 7 1.1363

  Optimi vi∣ni a Falerno Campaniae monte ita dicti▪
• g 1.1364

  Hor. Epod. 7. v. 11.
• 8 1.1365

  Ferus mos invicem contendendi.
• 9 1.1366

  Feram alterius naturae.
• a 1.1367

  Ov. Fast. L. 3. v. 433.
• 1 1.1368

  Parva quae non invidiae ob∣noxia.
• b 1.1369

  Ov. Fast. L. 3. v. 179.
• 2 1.1370

  Principia.
• 3 1.1371

  Quam nunc vides maximam▪
• c 1.1372

  Ov. Fast. L. 4, v. 255.
• d 1.1373

  Ov. Fast. L. 5. v. 93.
• e 1.1374

  Ov. Fast. L. 5. v. 641.
• f 1.1375

  Ov. Amo. L. 2. El. 9. v. 17.
• 4 1.1376

  Protulisset.
• 5 1.1377

  Qualis o••••m fuit, Romuleoque recens horrebat regia culmo. Virg.
• g 1.1378

  Ov. Fast. L. 2. v. 683.
• h 1.1379

  Prop. L. 3. El. 21. v. 17.
• a 1.1380

  Hor. L. 1. Ep. 2. v. 55.
• b 1.1381

  Tib. L. 1. El. 7. v. 1.
• c 1.1382

  Claud. de Laud. Stil. L. 2. v. 132.
• 1 1.1383

  Circes veneficae poculis ve∣nenoso herbarum succo infectis.
• 2 1.1384

  Fuco inficiens.
• d 1.1385

  Sil. It. L. 15. v. 94.
• e 1.1386

  Claud. in Ruf. L. 1. v. 35.
• f 1.1387

  Claud. de laud. Stil. L. 3. v. 161.
• 3 1.1388

  Spartae populus.
• 3 1.1389

  Spartae populus.
• 4 1.1390

  Persa∣rum populus.
• g 1.1391

  Sil. It. L. 3. v. 575.
• 5 1.1392

  Romani.
• 6 1.1393

  Gens Diis exorta. Aeneas enim Veneris filius erat, Romulusque Martis, qui populi Romani authores.
• h 1.1394

  Juv. Sat. 6. v. 291.
• 7 1.1395

  Romanos Orbis tum notivic∣tores vincendo. Sic Horat. Graecia capta suum victorem cepit.—
• a 1.1396

  Ov. Amo. L. 3. El. 9. v. 37.
• b 1.1397

  Id. El. 3. v. 23.
• c 1.1398

  E De∣lectu Epigram. Pag. 226.
• 1 1.1399

  Caesaris libertus. Gallia (cui ab Augusto praepositus) spoliata ditissi∣mus.
• 2 1.1400

  Vitae morumque integritate cele∣berrimus.
• 3 1.1401

  Ducum Romanorum claris∣simus.
• 4 1.1402

  Interfecti enim cadaver mari injectum.
• d 1.1403

  Claud. in Ruf. L. 1. v. 1.
• 5 1.1404

  Confusa poenarum praemio∣rumque distributione.
• 6 1.1405

  Ab Epicuro vel Democrito assertae.
• 7 1.1406

  Rerum principia seu Atomos.
• 8 1.1407

  Vacuum spatium.
• 9 1.1408

  Caeco casu.
• 10 1.1409

  Dei providentia.
• 11 1.1410

  Obiose res humanas spectantia.
• e 1.1411

  Sen. Hippol. v. 959.
• 12 1.1412

  Caeliorbes cir∣cumvolvere.
• f 1.1413

  Mart. L. 4. Ep. 21.
• 13 1.1414

  Rem commentitiam.
• 14 1.1415

  Atheus.
• 1 1.1416

  A periculis.
• 2 1.1417

  A periculi metu.
• a 1.1418

  Tib. L. 1. El. 10. v. 23.
• 3 1.1419

  Concessit potestatem arcano fa∣mulo.
• b 1.1420

  Corn. Gall. El. 4. v. 31.
• c 1.1421

  Claud. de 4. Cons. Honor. v. 273.
• 4 1.1422

  Rumor.
• d 1.1423

  Juv. Sat 9. v. 102.
• 5 1.1424

  Ne videant alii.
• 6 1.1425

  Ad secundum galli cantum, id est sub mediam noctem.
• e 1.1426

  Lucr. L. 5. v. 1153.
• f 1.1427

  Sen. Thyes. v. 331.
• 1 1.1428

  Exemplo oculis proposito.
• 2 1.1429

  Praecepta audiendo.
• a 1.1430

  Ov. Fast. L. 6. v. 647.
• 3 1.1431

  Morum inspectio exercetur.
• b 1.1432

  M••rt. L. 9. Ep. 80.
• 4 1.1433

  Palatii Regis.
• 5 1.1434

  Aulicus, qui in Imperatoris aula versatur.
• c 1.1435

  Pedon. El. in obit. Drusi. v. 347.
• 6 1.1436

  Ex∣celso solio.
• 7 1.1437

  Augusti uxor.
• 8 1.1438

  Onus do∣loris ob Drusum filium tuum morte ere∣ptum.
• d 1.1439

  Ovid. Pon. L. 4. El. 7. v. 49.
• 9 1.1440

  Centurionis.
• e 1.1441

  Claud. de 4. Cons. Honor. v. 296.
• 10 1.1442

  Animos.
• f 1.1443

  Buchan. Genethi, Jac. Scot. Reg. v. 36.
• g 1.1444

  Juv. Sat. 8. v. 198.
• 11 1.1445

  Qui in scena citharam pulsat ut Nero.
• 12 1.1446

  Qui minum agit.
• h 1.1447

  Ov. Pon. L. 3. El. 1. v. 59.
• 13 1.1448

  In magna hominum fre∣quentia, tanquam in theatro.
• i 1.1449

  Claud. de 4. Cons. Hon. v. 270.
• k 1.1450

  Sen. Thyef. v. 213.
• a 1.1451

  Ov. Amo. L. 2. El. 12. v. 17.
• 1 1.1452

  Helena, quae existimata Tyn∣dari filia.
• 2 1.1453

  Hippodamia uxor Pirithoi.
• 3 1.1454

  Centauros, ex homine & equo composi∣tos.
• 4 1.1455

  Lavinia Latini Latii Regis filia, cujus causa inter Aeneam Turnumque bel∣la excitata.
• 5 1.1456

  Sabinorum filiae a Romulo raptae.
• 6 1.1457

  Sabinos.
• b 1.1458

  Prop. L. 3. El. 11. v. 57.
• 7 1.1459

  Roma Vrbs septi∣collis.
• 8 1.1460

  Cleopatrae Aegypti reginae.
• 9 1.1461

  Vacca.
• c 1.1462

  Ov. Rem. Am. v. 461.
• d 1.1463

  Prop. L. 2. El. 3. v. 45.
• 10 1.1464

  In qua Graecia.
• 11 1.1465

  In qua Troas.
• 12 1.1466

  Helena.
• e 1.1467

  Virg. Aen. L. 10. v. 90.
• 10 1.1468

  In qua Graecia.
• 11 1.1469

  In qua Troas.
• 13 1.1470

  Helenae rapina.
• 14 1.1471

  Paris.
• f 1.1472

  Id. L. 6. v. 93.
• g 1.1473

  Sen. Hippol. v. 557.
• a 1.1474

  Ov. Fast. L. 5. v. 172.
• b 1.1475

  Ov. Ep. Phaed. ad Hippol. v. 41.
• c 1.1476

  Virg. Aen. L. 9. v. 603.
• 1 1.1477

  Prisci Latini.
• d 1.1478

  Claud. in 3. Cons. Hon. v. 39.
• 2 1.1479

  O Honori Imperator,
• 3 1.1480

  Theodosius Imperator pa∣ter tuus.
• 4 1.1481

  Ita dicta ab insulis Balea∣rium, quarum incolae fundae peritissi∣mi.
• e 1.1482

  Hor. L. 3. Od. 2. v. 1.
• 5 1.1483

  Ferocem Asiae gentem Romanis in∣fensam & equitandi peritissimam.
• 6 1.1484

  In aperto aere.
• f 1.1485

  Hor. L. 3. Od. 24. v. 51.
• 7 1.1486

  Extirpanda principia. Me∣taph.
• 7 1.1487

  Extirpanda principia. Me∣taph.
• a 1.1488

  Tib. L. 1. El. 11. v. 39.
• b 1.1489

  Mart. L. 1. Ep. 56.
• 1 1.1490

  Per Metaleps. pro frigora picti marmoris e Laconia advecti▪ quo divites atria ornabant, in quibus mane ambulabant clientes, intromitti saluta tum expectantes.
• 2 1.1491

  Nempe cui pes ter∣tius impar, Testa parem fecit. Ov. Me∣tam. L. 8.
• 3 1.1492

  Toga alba indutus ut Can∣didati, qui officium petebant.
• c 1.1493

  Virg. Geor. L. 2. v. 458.
• d 1.1494

  Virg. Cul. v. 57.
• 4 1.1495

  Maxi∣mis, quales Attalus Rex Pergami ditissi∣mus moriens populo Romano reliquit.
• 5 1.1496

  vestimenta e la••a confecta▪ Meton.
• e 1.1497

  Hor. Epod. 2. v. 1.
• 6 1.1498

  A patre relicta, non suo labore parta.
• 7 1.1499

  Non conductis.
• 8 1.1500

  Tubae sonitu.
• 9 1.1501

  Loci strepi∣tum in quo causae agi solent
• f 1.1502

  Sen. Hippol. v. 482.
• 10 1.1503

  Non in∣serviens curis avaritiae, ambitionis▪ &c.
• 11 1.1504

  Sanctos primorum hominum mores.
• 12 1.1505

  Dedit & addixit
• 13 1.1506

  Non meritis prae∣m••is remunerans bonos.
• 14 1.1507

  Regnum af∣fectans▪ & appetens.
• 15 1.1508

  Malus.
• 16 1.1509

  Qui carpitque & carpitur una. Ovid. Met. L. 2.
• a 1.1510

  Ov. Ep. Phyl. ad Demoph. v. 117.
• 1 1.1511

  Junonis loco; quae Dea nuptiis praefuit.
• 2 1.1512

  Furiarum una.
• 3 1.1513

  Nu∣ptiarum Deus.
• b 1.1514

  Ov. Ep. Dei••n. ad Herc. v. 31.
• 4 1.1515

  Obruitur aut premitur.
• 5 1.1516

  Matrimonii dignitas.
• c 1.1517

  Catul. de coma Beren. v. 87.
• d 1.1518

  Mart. L. 4. Ep. 13.
• 6 1.1519

  Optima. e Mas∣sico Campaniae monte.
• 7 1.1520

  Atticis, Theseus enim Atheniensium rex.
• 8 1.1521

  Arbor.
• e 1.1522

  Mart. Lib. 8. Ep. 12.
• 9 1.1523

  Sub∣jici, nam proprie viro nubit foemina.
• 10 1.1524

  Authoritate sola, sed par quoad omnia cae∣tera.
• f 1.1525

  Sen. Herc. Oet. v. 658.
• a 1.1526

  Mart. L. 12. Ep. 94.
• 1 1.1527

  Potens, nam potentes pau∣peres lacerant, ut imbelle pecus leo.
• b 1.1528

  Vid. Sueton. vit. Tib. cap. 59.
• 2 1.1529

  Vt Tiberius Caesar, de quo scriptum erat verissime.
• c 1.1530

  Claud. in Eutrop. L. 1▪ v. 181.
• 3 1.1531

  In ingenui terga.
• d 1.1532

  Id. v. 303.
• 4 1.1533

  Serico, quod ita dictum quia Seres Indiae populi conficiebant▪
• e 1.1534

  Virg. Aen. L. 6. v. 811.
• 5 1.1535

  D••mo.
• f 1.1536

  Hor. Epod. L. Od. 4. v. 3.
• 6 1.1537

  Ex Iberia ad∣vectis.
• 7 1.1538

  O Mena qui habes latus peru∣stum. Menas enim erat primo libertus Pompeii: mox ab Augusto Tribunus factus.
• a 1.1539

  Mart. L. 6. Ep. 25.
• b 1.1540

  Id. Ep. 38.
• 1 1.1541

  Equis in Circo certantibus excitato.
• 2 1.1542

  In pugnam prurit. Mart.
• c 1.1543

  Virg. Georg. L. 3. v. 128.
• 3 1.1544

  Pulli equini.
• 4 1.1545

  Paternae maciei notas.
• d 1.1546

  Id. v. 75.
• 5 1.1547

  Reducit alterno crurum explicatu.
• e 1.1548

  Virg. Aen. L. 12. v. 225.
• f 1.1549

  Hor. L. 4. Od. 4. v. 29.
• g 1.1550

  Sen. Troad. v. 536.
• 6 1.1551

  Cre∣scunt, ut parentes suos referant.
• 7 1.1552

  Quem taurus pater duxerat.
• 8 1.1553

  Arbori.
• a 1.1554

  Mart. L. 1. Ep. 108.
• 1 1.1555

  Agris & pecuniis locuple∣tata, quo melius Musis vacaret.
• 2 1.1556

  Eques Romanus Augusto charus, & doctorum Patronus celeberrimus.
• 3 1.1557

  Horatio.
• b 1.1558

  Id. L. 8. Ep. 56.
• c 1.1559

  Luc. Paneg. ad Pison v. 218.
• 4 1.1560

  Vir∣gilius.
• 5 1.1561

  Aeneida, carmen de gestis Aeneae
• 6 1.1562

  Homerum ita dictum a patria Maeonia.
• 7 1.1563

  Eloquentia Romana.
• 8 1.1564

  Incognitus man∣fisset.
• 9 1.1565

  Nil lucri allatura.
• 10 1.1566

  Moecenas.
• 11 1.1567

  Eximium Tragoediarum scriptorem
• 12 1.1568

  Carmina Lyrica Horatio primum La∣tine scripta: Ausonia enim vetus Italiae nomen.
• 13 1.1569

  Publice notam fecit.
• d 1.1570

  Claud. de Consul. Mallii Theod. v. 261.
• e 1.1571

  Virg. Aen. L. 5. v. 348.
• 14 1.1572

  Vic∣toriae praemium, cujus insigne erat corona e palmae frondibus.
• a 1.1573

  Ov. Fast. L. 4. v. 92.
• 1 1.1574

  Vndis maris, quarum spu∣ma ipsa Venus orta.
• 2 1.1575

  Accessus.
• b 1.1576

  Lucret. L. 1. v. 1.
• 3 1.1577

  Ro∣manorum ab Aenea Veneris filio ortorum.
• c 1.1578

  Sen. Hippol. v. 468. & infra.
• d 1.1579

  Sen. Octav. v. 567.
• 4 1.1580

  Per unius solummodo aevi spatium ma∣nebit sine foeminis.
• 5 1.1581

  In primum ortum relabetur.
• a 1.1582

  Sen. Oedip. v. 6.
• 1 1.1583

  Exposita sunt.
• b 1.1584

  Id. Octav. v. 35.
• 2 1.1585

  Imperato∣ris Romani.
• c 1.1586

  Id. Troad. v. 1.
• 3 1.1587

  Hecubae de se verba posi Trojae excidium.
• d 1.1588

  Id. Agam. v. 57.
• e 1.1589

  Id. Herc. Oet. v. 644.
• 4 1.1590

  Si potentiorum corda oculis inspicienda paterent.
• 5 1.1591

  Vento.
• a 1.1592

  Corn. Gal. El. 5. v. 43.
• 1 1.1593

  Officii.
• b 1.1594

  Id. El. 3. v▪ 5. & v. 11.
• 2 1.1595

  Corn. Galli amica.
• c 1.1596

  Claud. de Nupt. Hon. & Mar. v. 1.
• 3 1.1597

  Amorem sibi inassuetum. Metaph.
• d 1.1598

  Virg. Aen. L. 4. v. 62. & 85.
• 4 1.1599

  Amore Aeneae ardet.
• 5 1.1600

  Turres Carthagi∣nis modo a Didone incoeptae.
• 6 1.1601

  Murorum pinnae, unde hostibus minantur propugna∣tores: vel moles imperfectae, quae ruinam suo minantur casu.
• e 1.1602

  Virg. Eclog. 2. v. 69.
• f 1.1603

  Hor. L. 1. Od. 8.
• 7 1.1604

  Mulier quam de∣periit Sybaris.
• 8 1.1605

  Campum Martium in quo Romani juvenes se exercebant.
• 9 1.1606

  Equoi Gallicos. Syneca.
• a 1.1607

  Ov. Rem. Amo. v. 369. & supra.
• 1 1.1608

  Qui Homeri carmine car∣psisti unde dictus Homeromastix.
• 2 1.1609

  Vir∣gi ium intelligit, qui Aeneae in Italiam ad∣ventum, cum Deis Trojae victis, cecinit.
• b 1.1610

  Claud. Deprec. ad Aleth. v. 11.
• 3 1.1611

  Orphei Graecorum Poetarum primi car∣mina.
• 4 1.1612

  Virgili.
• 5 1.1613

  Censuram telo acu∣tiorem.
• c 1.1614

  Mart. L. 9. Ep. 98.
• 6 1.1615

  Vt egregius Poeta.
• d 1.1616

  Mart. L. 6. Ep. 61.
• 7 1.1617

  Mihi amica.
• 8 1.1618

  Librum meum.
• 9 1.1619

  Invidus.
• 10 1.1620

  Quia optima quae invido displicent.
• e 1.1621

  Ov. Met. L. 2. v. 761. & v. 791.
• 11 1.1622

  Eminentissima carpit ingenia.
• a 1.1623

  Ov. Trist. L. 1. El. 4. v. 39.
• b 1.1624

  Id. El. 8. v. 25.
• 1 1.1625

  Pylade.
• 2 1.1626

  Vtcumque hostis illi crudelissimus.
• 3 1.1627

  Patroclo Actoris filio Achilli charissimo.
• 4 1.1628

  Trojanorum Ducis Achibi infensissimi.
• 5 1.1629

  Pirithoo.
• 6 1.1630

  Plute∣nem Inferorum regem.
• 7 1.1631

  Qui juvenes Tro∣jani, par amicorum nobilissimum.
• 8 1.1632

  Rutu∣lorum rex, utrique inimice.
• 9 1.1633

  Fidam sed calamitosam Iugentes amicitiam.
• a 1.1634

  Versussatis notus.
• b 1.1635

  Corn. Gall. El. 1. v. 82.
• c 1.1636

  Ov. Met. L. 2. v. 140. & supra.
• d 1.1637

  Carm. Guil. Lilii de Morib. v. 46.
• 1 1.1638

  Icarum.
• 2 1.1639

  Medius inter so∣lem & mare.
• e 1.1640

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 59. & v. 83.
• f 1.1641

  Hor. L. 1. Sat. 1. v. 106.
• g 1.1642

  Hor. L. 1. Ep. 18. v. 9.
• h 1.1643

  Mart. L. 1. Ep. 58.
• i 1.1644

  Hor. L. 2. Od. 10. v. 1.
• 3 1.1645

  Sublime appetendo,
• 4 1.1646

  Tangendo.
• 5 1.1647

  Periculosum.
• 6 1.1648

  Casae hu∣mili••s & antiquae.
• 7 1.1649

  Invidiae obnoxia.
• k 1.1650

  Sen. Her. Oet. v. 675.
• 8 1.1651

  Phoebi patris.
• 9 1.1652

  Phaethon.
• 10 1.1653

  Curru.
• I 1.1654

  Sen. Agam. v. 103.
• m 1.1655

  Sen. Oed. v. 890.
• n 1.1656

  Id. v. 909.
• a 1.1657

  Ov. Trist. L. 4. El 8. v. 45.
• 1 1.1658

  Iratos
• 2 1.1659

  Meleagrum The stii ex Althaea nepotem, quae stipitem in quo servato ejus posita erat salus, igni injecit.
• 3 1.1660

  Agamemnonem Tantali prone∣potem.
• 4 1.1661

  Phoebe seu Diana.
• 5 1.1662

  Agamem∣nonis Trojam profecturi.
• 6 1.1663

  Aras sine thu∣re.
• 7 1.1664

  Venerem.
• c 1.1665

  Ov. Met. L. 8 v. 618.
• d 1.1666

  Hor. L. 3. Od. 6.
• 8 1.1667

  O gens Romana.
• 9 1.1668

  Deorum imagines.
• 10 1.1669

  A pietate erga Deos.
• 11 1.1670

  Itallae incolis.
• e 1.1671

  Id. Od. 2. v. 29.
• 12 1.1672

  Jupiter diei Pater.
• 13 1.1673

  Impio poena eadem pium con∣junxit,
• 14 1.1674

  Nam Culpam poena premit co∣mes.
• a 1.1675

  Mart. L. 1. Ep. 43.
• 1 1.1676

  Catonis filia, Bruti uxor.
• 2 1.1677

  Pugna Philippica contra caesarem & Ant••n••um occisi.
• 3 1.1678

  Amissi viri.
• 4 1.1679

  Cato∣nem, qui sibi mortem conscivit, vulnerea medicis ligato, suaque manu rescisso.
• 5 1.1680

  Famulorum gladium detrahentium.
• b 1.1681

  Sen. Hippol. v. 877.
• c 1.1682

  Sen. Hip∣pol. v. 265.
• d 1.1683

  Sen. Theb. v. 146.
• 6 1.1684

  Qui∣vis unus.
• e 1.1685

  Sen Her. Oet. v. 922.
• a 1.1686

  Corn. Gall El. 1. v. 115.
• b 1.1687

  Ov. Trist. L. 1. El. 2. v. 51.
• 1 1.1688

  Verba Ovidii de se, marijacta∣to, & in exilium misso.
• c 1.1689

  Id L. 3. El. 3. v. 35.
• d 1.1690

  Ov. Trist. L. 3. El. 2. v. 2••.
• 2 1.1691

  Toties mortis periculo adito, ipsa morte nunquam▪
• 2 1.1692

  Toties mortis periculo adito, ipsa morte nunquam▪
• e 1.1693

  Id. L. 4. El. 1. v. 85.
• 3 1.1694

  Inter gentes Scythiae.
• f 1.1695

  Mart. L. 11. Ep. 57.
• 4 1.1696

  Optimis ita di∣ctis a candore.
• g 1.1697

  Mart. L. 10. Ep. 13.
• 5 1.1698

  Vina ottima e Setia.
• 6 1.1699

  Pocula crystallina.
• 7 1.1700

  Quae in olorina cu∣bat.
• h 1.1701

  Mart. L. 11. Ep. 57.
• 8 1.1702

  Qui ad tertiam aetatem hominum vivebat.
• 9 1.1703

  Ita foelici.
• 10 1.1704

  Vitae spa∣cium.
• i 1.1705

  Sen. Herc. Oet. v. 122.
• a 1.1706

  Prop. L. 2. El. 32. v. 13.
• b 1.1707

  Prop. L. 2. El. 8. v. 1.
• 1 1.1708

  Placabilior.
• 2 1.1709

  Achillis ob ami∣cam ab Agamemnone ereptam dolor.
• c 1.1710

  Id. L. 2. El. 8. v. 17.
• 3 1.1711

  Otio∣sa jacere.
• 4 1.1712

  Sibi ereptam
• d 1.1713

  Ov. Ar. Am. L. 3. v 564.
• e 1.1714

  Sen. Agamem. v. 259.
• 5 1.1715

  Nuptiae quibus tedae solebant gestari.
• f 1.1716

  Sen. Hippol. v. 339.
• 6 1.1717

  Cervae consorti foeminae.
• 7 1.1718

  Natura sua timidi, amore au∣daces.
• 8 1.1719

  Rabiei amoris rivali excitatae.
• a 1.1720

  Ex Auson. (si memini.)
• b 1.1721

  Prop. L. 2. El. 13. v. 23.
• 1 1.1722

  Pluris facienda, quam vi∣ctoria de Parthis bellicoso Asiae populo, Romanis infensissimo.
• c 1.1723

  Mart. L. 2. Ep. 53.
• 2 1.1724

  Vasa aurea gem∣mis ornata.
• 3 1.1725

  Divitis qui chrysendeta admiratus est.
• 4 1.1726

  Tantum in te imperium.
• 5 1.1727

  Qui libertatem acerrime propugnabat.
• d 1.1728

  Prop. L. 2. El. 22. v. 29.
• e 1.1729

  Ov. Am. L. 2. El. 12. v. 5.
• f 1.1730

  Ov. Rem. Am. v. 54.
• g 1.1731

  Hor. L. 2. Sat. 7. v. 83.
• h 1.1732

  Claud. de 4. Cons. Honor. v. 257.
• 6 1.1733

  Asiae gentes.
• 6 1.1734

  Asiae gentes.
• 6 1.1735

  Asiae gentes.
• 6 1.1736

  Asiae gentes.
• 7 1.1737

  In animo tuo.
• i 1.1738

  Hor. L 2. Od. 2.
• 8 1.1739

  Ani∣mi affectum.
• 9 1.1740

  Insulae Hispaniae.
• 10 1.1741

  Vtra∣que Carthago tum in Africa tum in Hispa∣nia.
• k 1.1742

  Sen. Thyest. v. 345. & v. 388.
• 11 1.1743

  Corona, seu diadema.
• l 1.1744

  Id. v. 470.
• 12 1.1745

  Facil∣posse carere regno.
• a 1.1746

  Prop. L. 4. El. 12. v. 11
• 1 1.1747

  Inferni ostium.
• 2 1.1748

  Viae clausae adamante, quae ut pateant nullis precibus exores.
• 3 1.1749

  Charon qui animas trans flyga vehit.
• 4 1.1750

  Naulum transvectionis pretium.
• b 1.1751

  Pedon. El. in obit. Drusi. v. 427.
• 5 1.1752

  cadaver àb Achille redemptum a patre Priamo ad sepulturam.
• 6 1.1753

  Achillis matri,
• 7 1.1754

  Marina Nympha
• 8 1.1755

  Tethys
• 9 1.1756

  Plut nis Inferorum Dei.
• c 1.1757

  Catul. carm. 5.
• d 1.1758

  Hor. L. 4. Od. 7. v. 21.
• 9 1.1759

  Plut nis Inferorum Dei.
• 10 1.1760

  Quamvis dea & vir∣go.
• 11 1.1761

  Inferna, nam Iethe fluvius apud inferos..
• 12 1.1762

  Etsi ad inferos ea causa de∣scendebat.
• 13 1.1763

  Amico suo▪
• e 1.1764

  Hor. L. 1. Od. 24. v. 15.
• 14 1.1765

  Non ease∣nitate ut fati nexus resolvat.
• 15 1.1766

  Nempe ut mortui reviviscant.
• a 1.1767

  Prop. L. 2. El. 30. v. 33.
• 1 1.1768

  Vltimas Europae partes, quas fluvius Tanais ab Asia disterminat.
• 2 1.1769

  Alato Persei equo.
• 3 1.1770

  Si Persei talaria te volare fecerint.
• 4 1.1771

  Dei alati.
• b 1.1772

  Ov. Ep. Hypermnes. ad Lin. v. 101.
• 5 1.1773

  Jovi amata, eoque a Junone in vaccam muta∣ta totum pererravit orbem.
• 6 1.1774

  Bovis.
• 7 1.1775

  O Io filia Inachi.
• c 1.1776

  Virg▪ Geor. L. 2. v. 511.
• 8 1.1777

  Eodem Sole, sed qui videtur ibi alius, sic Hor. Carm. Saec. aliusque & idem Nasceris semper.
• d 1.1778

  Hor. L. 1. Ep. 11. v. 27.
• 9 1.1779

  Aera.
• e 1.1780

  Hor. L. 1. Ep. 14. v. 13.
• f 1.1781

  Lucret. L. 3. v. 1073.
• g 1.1782

  Hor. L. 2. Od. 16. v. 18.
• 8 1.1783

  Eodem Sole, sed qui videtur ibi alius, sic Hor. Carm. Saec. aliusque & idem Nasceris semper.
• a 1.1784

  Ov. Met. L. 1. v. 356.
• b 1.1785

  Buchan. Lib. Miscellan. e Graeco S••••aei carm. uitim.
• 1 1.1786

  Simonides.
• 2 1.1787

  Indulge Genio, id est vive laetus.
• c 1.1788

  Sannaza. L. 1. Ep. 61.
• 3 1.1789

  Dies crastina.
• d 1.1790

  Id. Ep. 3.
• 4 1.1791

  Laetitia fruendo effice, ne dies qui abiit abiisse sentiatur.
• e 1.1792

  Cato de morib. L. 4. dist. 37.
• f 1.1793

  Hor. L. 2. Sat. 6. v. 93.
• 5 1.1794

  E terra orta.
• 6 1.1795

  Quo circa.
• g 1.1796

  Hor. L. 1. Ep. 11. v. 22.
• 7 1.1797

  Quodcumque tempus laetum Deus dederit.
• h 1.1798

  Hor. L. 1. Ep. 4. v. 13.
• 8 1.1799

  Vltimam.
• i 1.1800

  Idem Lib. 1. Od. 11. v. 6.
• 9 1.1801

  Fundas.
• 10 1.1802

  Vte∣re praesenti tempore.
• a 1.1803

  Buchan. Eleg. Maiae Calendae. v 88. & passim infra & supra.
• 1 1.1804

  Sol, cui a Poetis attribuun∣tur currus, equi, & habenae.
• 2 1.1805

  Frondi∣bus. Metaph.
• 3 1.1806

  Laeta.
• 4 1.1807

  Rudibus non doctis.
• b 1.1808

  Mart. L. 10. Ep. 51.
• 5 1.1809

  Signa coelestia
• 6 1.1810

  Qui per Hel∣lespontum Phryxum vexit.
• 7 1.1811

  Arietis aureo vellere insignis. Quem signum coe∣leste factum Sol vere ingreditur.
• 8 1.1812

  Signum vernum, nam Jupiter sub tauri specie Europam. Agenoris Tyri regis filiam ab∣duxit.
• 9 1.1813

  Alternis orientem, nam Castor & Pollux nunquam simul videantur.
• 10 1.1814

  Qua in rure fruimur, nam in rure tunica, in urbe toga Romani utebantur.
• a 1.1815

  Buchan. L. 2. Ep. 62.
• 1 1.1816

  Fluvius Lydiae aurifer.
• 2 1.1817

  Hirundo in quam Progne Pandionis filia mutata erat.
• 3 1.1818

  Furaces, quibus quicquid tangitur adhaeret.
• b 1.1819

  Juv. Sat. 14. v. 303.
• c 1.1820

  Hor. L. 1. Sat. 1. v. 76.
• 4 1.1821

  Furto defraudent.
• 5 1.1822

  Quae revera mala sunt.
• a 1.1823

  Claud. Epigr. 2. de sene Veron.
• 1 1.1824

  Eadem.
• 1 1.1825

  Eadem.
• 2 1.1826

  Vagabundus, & incerti laris.
• 3 1.1827

  Peregrinus.
• 4 1.1828

  Inexper∣tus.
• 5 1.1829

  Summo Romae magistratu, annua∣tim electo; unde ab iis moris erat annos computare.
• 6 1.1830

  Populis Asiae remotissimis.
• 7 1.1831

  Rubri maris.
• 8 1.1832

  Remotos Hispaniae po∣pulos.
• 9 1.1833

  Qui domi suae manet.
• 10 1.1834

  Qui peregre proficiscitur.
• b 1.1835

  Hor. L. 1. Ep. 11. v. 28.
• 11 1.1836

  Magno conatu magnas nugas agimus.
• 12 1.1837

  ••erra mari∣que.
• 13 1.1838

  Vico Campaniae ignobili.
• c 1.1839

  Sen. Thyest. v. 392.
• 14 1.1840

  ci∣vibus meis, nam Romae cives Quirites dicti a Romulo, cui & nomen Qu••r••no.
• a 1.1841

  Ov. Trist. L. 4. El. 8. v. 3.
• b 1.1842

  Cor. Gall. El. 1. v. 153. & v. 119. & passim per totam Eleg.
• 1 1.1843

  Lachrymarum. Metaph.
• 2 1.1844

  Primi gradus.
• 3 1.1845

  Non descendit, sed ca∣dit. Sen. Ep.
• 4 1.1846

  I••nixus baculo.
• 5 1.1847

  Pronus in terram cadens: & alludere videtur ad Sphingis aenigma Oedipo propositum & solutum.
• c 1.1848

  Hor. de Ar. Poet. v. 169.
• d 1.1849

  Virg. Geor. L. 3. v. 66.
• 6 1.1850

  Succedunt.
• e 1.1851

  Juv. Sat. 10. v. 190.
• f 1.1852

  Id. v. 218.
• a 1.1853

  Ov. Pon. L. 1. El. 4. v. 19. & v. 7.
• 1 1.1854

  Ovidius de se exule & aegre∣to loquitur.
• b 1.1855

  Ov. Trist. L. 3. El. 8. v. 25.
• 2 1.1856

  Inficiunt, ut ne pars since∣ra trahatur. Ov.
• c 1.1857

  Ov. Pon. L. 1. El. 1. v. 67.
• 3 1.1858

  Consumitur.
• d 1.1859

  Id. El. 2. v. 57.
• e 1.1860

  Ov. Pon. L. 1. Ep. 10. v. 27.
• f 1.1861

  Id. v. 21.
• 4 1.1862

  Somnus alit ut cibus.
• 5 1.1863

  Jejunum, & tenue.
• g 1.1864

  Id. v. 3.
• 6 1.1865

  Sibi a natura concessas.
• h 1.1866

  Sen. Hip∣pol. v. 377.
• a 1.1867

  Ov. Pon. L. 2. El. 3. v. 11.
• b 1.1868

  Id. L. ••. El. 5. v. 25.
• 1 1.1869

  Cum incremento.
• c 1.1870

  Mart. L. 1. Ep. 108.
• d 1.1871

  Ov. Pon. L. 1. El 5. v. 77.
• 2 1.1872

  Supple li∣bros tuos.
• 3 1.1873

  Nempe quod libri tui pla∣cent.
• e 1.1874

  Juv. Sat. 7. v. 81.
• f 1.1875

  Vir. Aen. L. 5. v. 292.
• g 1.1876

  Juv. Sat. 7. v. 96.
• 4 1.1877

  Continuis studiis.
• 5 1.1878

  Non pota∣re.
• h 1.1879

  Juv. Sat. 13. v. 98.
• 6 1.1880

  Cursori velocissimo.
• 7 1.1881

  Esurienti da∣tus.
• 8 1.1882

  Corona ex ramo oleae cursori victo∣ri data, in ludis celebratis juxta urbem Pisam.
• i 1.1883

  Claud. de laud. Stil. L 2. v. 124.
• k 1.1884

  Juv. Sat. 10. v. 141.
• a 1.1885

  Prop. L. 2. El. 18. v. 29.
• 1 1.1886

  Flavus; qualem Batavi Bel∣gii populus vel gelidi c••li beneficio, vel usu smegmatis & lixivii habebant.
• b 1.1887

  Id. L. 1. El. 2. v. 3.
• 2 1.1888

  Mol∣li, qualis ex bombyce Coa confici solebat. Cos autem sive Coo••▪ insulama•• is Aegael.
• 3 1.1889

  Ex Assyriae urbe Oronte advecta.
• 4 1.1890

  Com∣mendare, ut merces solent mercatores.
• 5 1.1891

  Ornato mercibus externis; scilicet auro fuco, purpura.
• 6 1.1892

  Nativis.
• 7 1.1893

  Cupido.
• 8 1.1894

  Ornatricem.
• 9 1.1895

  Producit.
• 10 1.1896

  Nulla arte do∣ctas, sic amnis doctus iter melius apud Horat.
• c 1.1897

  Ti∣bul. L. 1. El. 9. v. 9. & v. 43.
• 11 1.1898

  Nucum juglandium cor••ice in∣ficiuntur capilli.
• d 1.1899

  Prop. L. 2. El. 28. v. ••0.
• e 1.1900

  Errones Ven. ad calcem Petronii.
• a 1.1901

  Ov. Met. L. 7. v. 518.
• b 1.1902

  Ov. Trist. L. 5. El. 8. v. 31.
• 1 1.1903

  Dies Sol•• lucidos.
• c 1.1904

  Ov. Trist. L. 2. v. 149. & v. 141.
• 2 1.1905

  Per vices.
• d 1.1906

  Ov. Pont. L. 4. El 10. v. 9.
• 3 1.1907

  Per decennium, Poetica licentia, lustrum enim quatuor annorum spatium continet.
• e 1.1908

  Ov. Ep. Sapph. ad Pha. v. 59.
• 4 1.1909

  Vt mihi oliminimica, ita post hac.
• f 1.1910

  Ov. Pon. L. 3. El. 6. v. 21.
• g 1.1911

  Virg. Aeu. L. 11. v. 425.
• h 1.1912

  Manil. L. 3. v. 521.
• i 1.1913

  Hor. L. ••. Od. 9.
• 5 1.1914

  Pro quovis mari. Synecd.
• 6 1.1915

  Quae mare faciunt inaequale. Metonvm.
• 7 1.1916

  Ho∣ratio qui haec ei scripsit.
• 8 1.1917

  Apuliae mon∣tis.
• 9 1.1918

  Agitantur.
• 10 1.1919

  Spoliantur, nu∣dantur. Metaph.
• a 1.1920

  Tibul. L. 1. El. 1 v. 41.
• 1 1.1921

  Ventus pluvias inducens.
• 2 1.1922

  Somnos conciliante.
• b 1.1923

  Lucr. L. 2 v. 1.
• 3 1.1924

  Periculum.
• 4 1.1925

  Or∣dine militari composita.
• 5 1.1926

  Huc illus va∣gantes, ut viae ignari solent.
• a 1.1927

  Ov. Pon. L. 2. El. 7. v. 5. & v. 13. & v. 37.
• 1 1.1928

  Auguror, cogito.
• 2 1.1929

  Nullam sensi laetitiam, proverbialiter dictum.
• b 1.1930

  Ov. Pon. L. 3. El. 4. v. 49.
• c 1.1931

  Sen. Herc. Fur. v. 313.
• 3 1.1932

  Qnia pejora facilius credimus, quam me∣nora.
• d 1.1933

  Sen. Thyest. v. 921. & v. 939. & v. 966.
• 4 1.1934

  Lachrymarum. Metaph.
• a 1.1935

  Mart. L. 4. Ep. 29.
• b 1.1936

  Ov. Rem. Am. v. 541.
• c 1.1937

  Prop. L. 2. El. 31. v. 43.
• 1 1.1938

  Viliores fa••it.
• 2 1.1939

  Qui jugi¦ter adsunt.
• 3 1.1940

  Potiundi facultas.
• d 1.1941

  Ov. Am. L. 2. El. 19. v. 25.
• 4 1.1942

  Foelix & voti sui compos.
• 5 1.1943

  Acrisii Argivorum regis filiam, a Jove aureo imbre corru∣ptam.
• 6 1.1944

  Inachi filiam a Zelotypa Juno∣ne in bovem mutatam.
• 7 1.1945

  Scilicet ob custo∣diam.
• e 1.1946

  Ov. Rem. Am. v. 405.
• f 1.1947

  Juv. Sat. 11. v. 208.
• g 1.1948

  Petron. metr. 12.
• 8 1.1949

  Phasianus, avis petita & dicta a Phaside Colcho••um fluvio.
• 9 1.1950

  Galli Afri∣cani.
• 10 1.1951

  Piscium genus in delitiis habi∣tum apud veteres.
• 11 1.1952

  Piscatorum navi∣giis.
• 12 1.1953

  Locus in mari Liby ovadosus & periculosus.
• 13 1.1954

  Ne eiodore cedat.
• 14 1.1955

  Summo labore.
• h 1.1956

  Rapin. (ni fallar)
• 15 1.1957

  Quibus montes oneran∣tur.
• 16 1.1958

  Multo conatu placere palato.
• a 1.1959

  Ov. Trist. L. 3. El. 7. v. 25.
• 1 1.1960

  Dotibus animi.
• 2 1.1961

  Ovidii de se verba.
• 3 1.1962

  Potestatis, vel authoritatis.
• b 1.1963

  Ov. Trist. L. 4. El. 1. v. 19.
• 4 1.1964

  Tomos.
• 5 1.1965

  Imperio Augusti Caesaris.
• 6 1.1966

  Threicii.
• 7 1.1967

  Populos Barbaros.
• c 1.1968

  Cato. L. 4. Dist. 19.
• d 1.1969

  Cat. L. 1. Dist. 28.
• 8 1.1970

  Victu alere.
• a 1.1971

  Ov. Am. L. 2. El. 4. v. 5.
• 1 1.1972

  Potestas.
• b 1.1973

  Ov. Ep. Her. ad Leand. v. 173.
• c 1.1974

  Ov. Am. L. 2. El. 9. v. 25.
• 2 1.1975

  Rapido affectu. Metaph.
• 3 1.1976

  Retinere tentantem.
• 4 1.1977

  So∣lita.
• 5 1.1978

  Formosus.
• d 1.1979

  Id. L. 3. El. 10. v. 33.
• e 1.1980

  Ov. Met. L. 7. v. 19.
• f 1.1981

  Id. L. 2. v. 846.
• g 1.1982

  Sen. Med. v. 936.
• h 1.1983

  Sen. Hipp. v. 177.
• 6 1.1984

  Prudens, sciens, vi∣vus, vidensque perit: ut Phoedria Teren∣tii.
• 7 1.1985

  Cupido Amoris deus.
• a 1.1986

  Prop. L. 2 El 1. v. 59.
• 1 1.1987

  Medicum.
• 2 1.1988

  Saga, nocturna peragens sacra.
• 3 1.1989

  Veneficii & artis ma¦gicae peritissimae.
• b 1.1990

  Ov. Ep. Med. ad Jason. v. 165.
• 4 1.1991

  Medea.
• 5 1.1992

  Tauros ignem spirantes.
• 6 1.1993

  Sui pectoris amorem.
• c 1.1994

  Tib. L 2. El. 3. v. 11.
• 7 1.1995

  Thessa••iae regis, cujus greges pavit A∣pollo Coelo expulsus.
• d 1.1996

  Cor. Gall. El 3. v. 55.
• e 1.1997

  Prop. L. 2. El. 1. v. 71.
• 8 1.1998

  Aeris.
• 9 1.1999

  Quod caveri nequit.
• f 1.2000

  Ov. Met. L. 1. v. 521.
• 10 1.2001

  Apollinis verba, de sterili suo Daphnes amore querentis.
• g 1.2002

  Hor. L. 1. Od. 27. v. 18.
• 11 1.2003

  In amore non minus periculoso quam Cha∣rybdis, quae maris Siculi vorago est.
• 12 1.2004

  Amore. Metaph.
• 13 1.2005

  Mulier venefica.
• 14 1.2006

  In Thessalia herbae sunt venenosae.
• 15 1.2007

  In∣cantator.
• 16 1.2008

  Equus alatus.
• 17 1.2009

  Extricabit.
• 18 1.2010

  Mulieri pejori monstro Chimaera.
• a 1.2011

  Ov. Trist. L. 5. El. 15. v, 29.
• b 1.2012

  Ov. Trist. L. 5. El. 5. v. 49.
• 1 1.2013

  Causam & occasionem laudis.
• 2 1.2014

  Vlyssis uxor fida.
• 3 1.2015

  Thebanas; nam Thebae ab Echione & Cadmo conditae.
• 4 1.2016

  Capaneus.
• 5 1.2017

  Victor ingressus erat.
• 6 1.2018

  Ca∣panei uxor quae se in ardentem mariti ro∣gum projecit.
• 7 1.2019

  Alcestis, quae pro viro Ad∣meto mori non dubitavit.
• 8 1.2020

  Prosperi; id est sires essent secundae. Metaph.
• c 1.2021

  Ov. Trist. L. 4. El. 3. v. 73.
• 9 1.2022

  Ar∣gumentum historiae tuae luctuosum.
• 10 1.2023

  Vrbs calamitosa.
• 11 1.2024

  Navis Argo guber∣nator.
• 12 1.2025

  Latet.
• 13 1.2026

  Artis medicae inven∣tor.
• 12 1.2027

  Latet.
• d 1.2028

  Sil: L. 4. v. 36.
• e 1.2029

  Lucan. L. 9. v. 404.
• f 1.2030

  Sil. It. L. 9. v. 596.
• g 1.2031

  Sen. Her. Fur. v. 33.
• 14 1.2032

  Hercules: ver••a sunt Junonis querentis, virtutem Herculis omnes devi∣cisse labores, ab Eurystheo rege illi impo∣sitos.
• 15 1.2033

  Jovem.
• a 1.2034

  Ov. Trist. L. 1. El. 3. v. 35.
• b 1.2035

  Verba Virg. Aen. L. 11. v. 424.
• 1 1.2036

  Ante classicum, ante peri∣culum.
• c 1.2037

  Ov. Am. L. 2. El. 11. v. 23.
• d 1.2038

  Sil. It. L. 1. v. 683. & v. 68••.
• 2 1.2039

  Dux Romanorum providus.
• e 1.2040

  Juv. Sat. 1 v 168.
• 1 1.2041

  Ante classicum, ante peri∣culum.
• 3 1.2042

  Ventum ab occasu flantem.
• f 1.2043

  Claud. in Eutrop. L. 2. v. 5.
• 3 1.2044

  Ventum ab occasu flantem.
• 4 1.2045

  Nuper ad∣missa scelera.
• 5 1.2046

  Medicas, Paeon enim pe∣ritus medicus.
• g 1.2047

  Claud. in Entrop. L. 2. v. 494. & v. 488.
• 6 1.2048

  providi.
• 7 1.2049

  Stulti, vel sero sapientes.
• h 1.2050

  Sen. Thyest. v. 487.
• a 1.2051

  Prop. L. 4. El. 6. v 75.
• 1 1.2052

  Poetarum Deo.
• b 1.2053

  Ov. Rem. Am. v 805.
• c 1.2054

  Hor. L. 1. Ep. 5. v. 19.
• d 1.2055

  Verba Hor. L. 1. Od. 18. v. 3.
• 2 1.2056

  Sobriis.
• e 1.2057

  Tib. L. 2. El. 1. v. 27.
• 3 1.2058

  Optimum vinum.
• 3 1.2059

  Optimum vinum.
• 4 1.2060

  Vini aetatem Romani notabant, cado inscrittis Consulum nomi nibus, cum essent recond••ta.
• 5 1.2061

  Vini opti∣mi pleno; ex insula Chio advecti.
• f 1.2062

  Hor. L. 1. Ep. 19. v. 2.
• 6 1.2063

  Du∣rare.
• 7 1.2064

  Postquam.
• 8 1.2065

  Bacchus.
• 9 1.2066

  Ebriis Bacchi comitibus.
• 9 1.2067

  Ebriis Bacchi comitibus.
• 10 1.2068

  Musae.
• 11 1.2069

  Primus Poeta Latinus.
• 12 1.2070

  Ad scribenda carmina de bellis Romanorum.
• 13 1.2071

  Causas forenses.
• 14 1.2072

  Sedem Praetoris a Libone foro positam.
• 15 1.2073

  Facultatem componendi carmina.
• g 1.2074

  Juv. Sat. 7. v. 6••.
• 16 1.2075

  Apolline, cui urbs Cyrrha, & Baccho cui urbs Nysa sacrae erant.
• 17 1.2076

  Id est unicam componendi carmina.
• a 1.2077

  Ov. Ar. Am. L. 1. v. 65.
• b 1.2078

  Ov. Amo. L. 2. El. 4. v. 46.
• 1 1.2079

  Aetas juvenum.
• 2 1.2080

  Aetas se∣num.
• c 1.2081

  Ov. Ar. Am. L. 2. 675.
• 3 1.2082

  Senibus.
• d 1.2083

  Ov. Fast. L. 6. v. 203.
• 4 1.2084

  Caecus Romae Sena∣tor.
• 5 1.2085

  Epiri Regi, cui petenti pacem Ro∣mani, authore Appio, negabant.
• e 1.2086

  Ov. Ep. Oeno. ad Par. v. 95.
• 6 1.2087

  Troja∣norum princeps, senex & sapiens, qui Helenam Graecis reddendam suasit.
• f 1.2088

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 439.
• 7 1.2089

  Trojae regis.
• g 1.2090

  Ov. Fast. L. 6. v. 83.
• 8 1.2091

  Primus Romanorum rex.
• 1 1.2092

  Aetas juvenum.
• 2 1.2093

  Aetas se∣num.
• 1 1.2094

  Aetas juvenum.
• 2 1.2095

  Aetas se∣num.
• h 1.2096

  Ov. Fast. L. 5. v. 57.
• 9 1.2097

  In statione militari, seu excubiis.
• 10 1.2098

  Gradus Senatorius.
• 11 1.2099

  Nempe a sene∣ctute.
• i 1.2100

  Ov. Met. L. 6. v. 28.
• k 1.2101

  Cat. L. 4. Dist. 27.
• a 1.2102

  Tib. L. 1. El. 3. v. 35.
• 1 1.2103

  De•• Coeli antiquissimo Jovis patre.
• 2 1.2104

  Navis e pinu. Metonym.
• 3 1.2105

  Ve∣lum.
• 4 1.2106

  Lucra.
• b 1.2107

  Ov. Am. L. 3. El. 8. v 35.
• c 1.2108

  Virg. Georg. L. 1. v. 125.
• 5 1.2109

  Cibum in commune quae∣rebant.
• d 1.2110

  Ov. Met. L. 1. v. 89. & infra.
• 6 1.2111

  Vltore qui poenam peccantibus irrogaret.
• a 1.2112

  Hor. L. 4. Od. 7. v. 17.
• 1 1.2113

  Numero dierum, quos ad diem hodiernum viximus.
• b 1.2114

  Prop. L. 3. El. 6. v. 49.
• 2 1.2115

  Penes ven∣tos.
• 3 1.2116

  Diu duravit.
• c 1.2117

  Ov. Amo. L. 2. El. 9. v. 31.
• d 1.2118

  Prop. L. 2. El. 24. v. 27.
• 4 1.2119

  Currus in Circo septem spatia decurrerit.
• 4 1.2120

  Currus in Circo septem spatia decurrerit.
• e 1.2121

  Ov. Trist. L. 4. El. 8▪ v. 35.
• f 1.2122

  Prop. L. 2. El. 24. v. 31.
• g 1.2123

  Ov. Met. L. 3. v. 135.
• h 1.2124

  Juv. Sat. 10. v. 274
• 5 1.2125

  Opul entum Lydiae regem.
• 6 1.2126

  Vnius e septem Groeco∣rum sapientibus.
• i 1.2127

  Sen. Herc. Fur. v. 326.
• 7 1.2128

  Objicere.
• 8 1.2129

  Depre∣hendit.
• k 1.2130

  Sen. Med. v. 519.
• a 1.2131

  Ov. Amo. L. 3. El. 3. v. ••.
• b 1.2132

  Tib. L. 3. El. 6. v▪ 47.
• 1 1.2133

  Sine effectu, quae a ventis & nubibus spargi & auferri dicebantur.
• c 1.2134

  Tib. L. 1. El. 4. v. 17.
• 2 1.2135

  Per Venerem jurata.
• 3 1.2136

  Pater Deorum Ju∣piter.
• d 1.2137

  Ov. Amo. L. 1. El. 8. v. 85.
• 4 1.2138

  Quae non audiunt at negligunt.
• e 1.2139

  Ov. Amo. L. 2. El. 8. v. 19.
• 5 1.2140

  Pro quovis mari. Synecd.
• f 1.2141

  Ov. At. Am. L. 1. v. 635.
• 6 1.2142

  Quibus im∣perat Aeolus rex ventorum.
• g 1.2143

  Hor. L. 2. Od. 8. v. 1.
• 7 1.2144

  Jurisju∣randi abs te violati.
• 8 1.2145

  Minima corporis parte.
• 9 1.2146

  Per caput tuum jurasti.
• 10 1.2147

  Ad ignoscendum faciles.
• a 1.2148

  Prop. L. 4. El. 12. v. 47.
• b 1.2149

  Prop. L. 2. El. 6. v. 31.
• c 1.2150

  Ov. Amo. L. 3. El 4. v. 3.
• d 1.2151

  Verba Juv. Sat. 10. v. 346.
• e 1.2152

  Tib. L. 2. El. 4. v. 33.
• f 1.2153

  Ov Ar. Am. L. 3. v▪ 631.
• 1 1.2154

  Argivorum R••gi.
• 2 1.2155

  Filiae suae Danaes.
• 3 1.2156

  Adulterio cum Jove com∣misso.
• g 1.2157

  Prop. L. 2. El. 30. v. 95.
• h 1.2158

  Tib. L. 4. El. 6. v. 11.
• i 1.2159

  Tib. L. 1. El. 7. v. 81.
• k 1.2160

  Juv. Sat. 10. v. 300.
• 4 1.2161

  Naturam, mores.
• 5 1.2162

  Institutione & doctrina, quae licet multum valet, plus tamen natura.
• a 1.2163

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 373.
• 1 1.2164

  Furoris indicia.
• 2 1.2165

  Bacchi, cujus patria Thebae, quas olim tenuerunt Aones.
• 3 1.2166

  Furore correpta.
• 4 1.2167

  Sua manu interfectos.
• 5 1.2168

  Medea, ita dicta a Phasi Colcnorum fluvio, ab Jasone repudiata, ut Creusam Creontis Corinthi regis filiam uxorem duceret.
• 6 1.2169

  Progne quae dolore so∣roris suae Philomelae a marito Iereo stu∣prum passae, Ityn fitium sua manu necuit.
• b 1.2170

  Ov. Trist. L. 2. v. 387.
• c 1.2171

  Juv. Sat. 6. v. 646.
• 7 1.2172

  Foemininum.
• 8 1.2173

  Inferior cut incumbebant saxa.
• d 1.2174

  Virg. Aen. L. 5. v. 5.
• 9 1.2175

  Dido ab Aenea dereiicta.
• e 1.2176

  Sen. Med. v. 579.
• a 1.2177

  Sil. Ital. L. 1. v. 249.
• b 1.2178

  Claud. de Laud. Stil L. 1. v. 167.
• 1 1.2179

  Milites in castris. Met••nym.
• c 1.2180

  Sil. Ital. L. 1. v. 243. & infra.
• d 1.2181

  Claud. de 4. Cons. Honor, v. 342▪
• 2 1.2182

  Casu obviis.
• 3 1.2183

  Postulat.
• 4 1.2184

  Inspiciente.
• e 1.2185

  Sil. It. L. 1. v. 261.
• f 1.2186

  Id. v. 160.
• g 1.2187

  Lucan. L. 3. v. 432.
• a 1.2188

  Lucan. Paneg. ad Pison. v. 109.
• b 1.2189

  Juv. Sat. 1. v. 73.
• 1 1.2190

  Exilio Gyaros enim insulae in Aegaeo mari quo exu••es deportabantur.
• 2 1.2191

  Magnificas civium divitum villas.
• 3 1.2192

  Si¦gnum capri in exteriore poculi parte ex∣culptum.
• c 1.2193

  Pe∣tron. Metr. 10.
• 4 1.2194

  Toro purpureo.
• 5 1.2195

  Non frigus arcentibus.
• 6 1.2196

  Neglectas.
• d 1.2197

  Sen. Hippol. v. 974.
• 7 1.2198

  Consilio.
• 8 1.2199

  Incerta, ignara, quippe quae nec sas nec nefas pensi ha••bet.
• e 1.2200

  Sen. Herc. Fur. v. 524.
• 9 1.2201

  Mycenarum Tyran∣nus, Herculi inimicus.
• 10 1.2202

  Hercules He∣roum celeberrimus.
• 11 1.2203

  Domandis.
• 12 1.2204

  Il∣lam Herculis manum quae tulit coelum & Deos.
• f 1.2205

  Idem. v. 325.
• a 1.2206

  Ov, Ar. Am. L. 1. v. 759.
• 1 1.2207

  Deus marinus in varias se formas vertens.
• b 1.2208

  Tib L. 4 El. 2 v. 7. & v. 13.
• 2 1.2209

  Deus inter veteres Latinos in omnes se mutans species.
• c 1.2210

  Prop. L. 4. El. 2. v. 21.
• d 1.2211

  Ov. Ar. Am. L. 1. v. 765. & v. 763.
• e 1.2212

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 429.
• 3 1.2213

  A Thracia spirante.
• f 1.2214

  Cat. L. 2. Dist. 18.
• g 1.2215

  Cat. L. 1. Dist. 7.
• h 1.2216

  Hor. L. 1. Ep. 18. v. 23.
• 4 1.2217

  Philosophum qui voluptatem summum bonum statuit, seque rebus cunctis dextere accomodabat.
• i 1.2218

  Ov. Rem. Am. v. 525.
• k 1.2219

  Lucan. Paneg. ad Pis. v. 143.
• a 1.2220

  Ov. El. de Nuce. v. 43. & v. 113. & v. 117. & v. 165. & v. 129.
• 1 1.2221

  Aurum gemmas & hujusmo∣di alia, quae latrones petunt.
• 2 1.2222

  Qui poe∣nas irrogaret.
• 3 1.2223

  Passive cur petaris.
• 4 1.2224

  Fili regis Priami, a Polymnestore Thraciae rege auri (simul tecum commissi) cupidi∣ne necate.
• 5 1.2225

  Eryphyles, quae aureo mo∣nili corrupta latentem maritum Amphia∣raum prodidit. & ad bellum Thebanum misit, unde ipsa sciret eum nunquam re∣diturum.
• 6 1.2226

  Amphiaraum regem illius Baeotiae partis quae dicta fuit Aonia.
• 7 1.2227

  Atlantis in cujus horto creverunt aurea poma.
• 8 1.2228

  Testes.
• 9 1.2229

  Animal quod in Ponto nascitur.
• b 1.2230

  Petron. de bello Civ. v. 5.
• c 1.2231

  Claud. in Ruf. L. 1. v. 188.
• 10 1.2232

  Rapaci aulico sub imperatore Arcadio.
• 11 1.2233

  Optimi viri a Nerone occisi.
• 12 1.2234

  Nobilium Romanorum.
• d 1.2235

  Juv. Sat. 10. v. 16. & infra.
• a 1.2236

  Versus satis notus.
• b 1.2237

  Claud. Epigr. 17. in Curetium.
• 1 1.2238

  Spem adipiscendae principis benevolentiae pretio vendidit.
• 2 1.2239

  Pater.
• 3 1.2240

  Filius verbo tenus laesae majestatis reus.
• c 1.2241

  Sen. Oedip. v. 236.
• d 1.2242

  Claud. de Bell. Getico. v. 503.
• 4 1.2243

  Intra ovile deprehensus.
• e 1.2244

  Claud. de Bell. Gild. v. 163.
• f 1.2245

  Claud. de 6. Cons. Honor. v. 131.
• 5 1.2246

  Navem belli∣cam.
• 6 1.2247

  Orbata.
• 7 1.2248

  Metaph. navis enim velis fertur, ut avis alis.
• 8 1.2249

  Rapinis to∣ties a se populato.
• a 1.2250

  Prop. L. 3. El. 20. v. 25.
• 1 1.2251

  Philosophorum principis.
• 2 1.2252

  Philosophia quam in hortis docuisti.
• 3 1.2253

  Philosophia insignis.
• 4 1.2254

  Eloquentiae.
• 5 1.2255

  Oratorum Graecorum eloquentissimi.
• 6 1.2256

  Eloquentiam, qua Oratores velut. armis muniuntur.
• 7 1.2257

  Poetarum Comicorum opti∣me.
• 8 1.2258

  Jocos & acute dicta.
• b 1.2259

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 545.
• c 1.2260

  Tib. L. 3. El. 6. v. 43.
• d 1.2261

  C••aud. in 4. Cons. Hon. v. 396.
• 9 1.2262

  Romano∣rum libertatis vindicem acerrimum.
• 10 1.2263

  Albae regis, qui medius inter pugnantes Romanos & Fidenates stetit, ut belli for∣tunam expectaret.
• 11 1.2264

  Qui filium contra jussa pugnantem▪ etsi victorem securi per∣cussit.
• 12 1.2265

  Se pro patria Diis Inferis devo∣ventes.
• e 1.2266

  Petron. metr. 1. v. 11.
• 13 1.2267

  Homeri opera.
• 13 1.2268

  Homeri opera.
• 14 1.2269

  Doctrina So∣cratis Philosophorum principis.
• 5 1.2270

  Oratorum Graecorum eloquentissimi.
• 6 1.2271

  Eloquentiam, qua Oratores velut. armis muniuntur.
• 15 1.2272

  Roma∣norum Oratorum ••loquentissimi.
• f 1.2273

  Hor. de arte Poet. v 268.
• 16 1.2274

  Scripta ad imitationem proposita.
• a 1.2275

  Prop. L. 3. El. 18. v. 2.
• 1 1.2276

  Libidine insanae.
• 2 1.2277

  Ad hi∣bere moderationem.
• 3 1.2278

  Sinus in mari Li∣byco navibus periculo••issimi.
• 4 1.2279

  Laconiae promontorium navigantibus inhospitum.
• b 1.2280

  Ov. Fp. Hel. ad Par. v. 67.
• c 1.2281

  Ov. Ep. Oenon. ad Par. v. 105.
• d 1.2282

  Juv. Sat. 13. v. 237. & v. 240.
• 5 1.2283

  Perfricta•• ut, nam qui perfricuit fron∣tem, posuitque pudorem▪ Mart.
• e 1.2284

  Sen. Agam. v. 113.
• a 1.2285

  Ov. Trist. L. 2. v. 216.
• b 1.2286

  Mart. L. 1. Ep. 23. & infra.
• c 1.2287

  Mart. L. 1. Ep. 52. & infra.
• 1 1.2288

  Ob tenuitatem.
• d 1.2289

  Id. Ep. 61.
• 2 1.2290

  Juvencis inflicta vel infligenda; quibus nullus est locus in lepore.
• 3 1.2291

  Imbellis hostis, qualis erat populus Dacus.
• e 1.2292

  Ov. Ep. Her. ad Leand. v. 245.
• 4 1.2293

  Neptuno.
• 5 1.2294

  Lean∣drum.
• f 1.2295

  Claud. Ep. ad Hadrian. v. 35.
• 6 1.2296

  Ventorum Deus.
• 7 1.2297

  Montes al∣tos inter Galliam & Italiam.
• 8 1.2298

  Altos Thraciae montes.
• 9 1.2299

  Jovis.
• g 1.2300

  Mart. L. 12. Ep. 62.
• h 1.2301

  Sen. Agam. v. 99.
• a 1.2302

  Claud. de 4. Con••. Honor. v. 281. & v. 290.
• b 1.2303

  Id de▪ laud. Stil. L. 3. v. 217.
• 1 1.2304

  Victoriam, cujus in••igne erat corona ex lauro.
• 2 1.2305

  Summus Romae Ma∣gistratus, sic dictus▪ quia civibus consu∣lere debebat.
• c 1.2306

  Sen. Theb. v. 657.
• 3 1.2307

  Miti.
• d 1.2308

  Sen. Oct. v. 456.
• e 1.2309

  Sen. Tro. v. 258.
• f 1.2310

  Sen. Herc. ••ur. v. 739.
• g 1.2311

  Sen. Med. v. 〈◊〉〈◊〉.
• 4 1.2312

  Fido domus prae∣fidio.
• h 1.2313

  Sen. Oedip. v. 705.
• i 1.2314

  Sen. Med. v 196.
• a 1.2315

  Pedon. Eleg. in obit. Drufi. v. 369.
• b 1.2316

  Mart. L. 4. Ep. 54.
• 1 1.2317

  Tres Parcas, quae hominum metiuntur vitam e staminibus quae ex sua deducunt colu.
• 2 1.2318

  Romanorum opulentissi∣mo.
• 3 1.2319

  Viro summa virtute animique con∣stantia praedito.
• 4 1.2320

  Vna e Parcis.
• c 1.2321

  Prop. L. 3. El. 17. v. 25.
• 5 1.2322

  Du∣cum Graecorum ad obsidium Trojae formo∣sissimnm,
• 6 1.2323

  Lydiae regem ditissimum.
• 7 1.2324

  Fluvii auriferi.
• 8 1.2325

  Cerberi tricipitis Infe∣rorum canis.
• 9 1.2326

  Charontis, qui animas trans Styga portat.
• d 1.2327

  Mart. L. 4. Ep. 60.
• 10 1.2328

  Oppido Italiae aere salubri.
• 11 1.2329

  Insula coelo pestilenti.
• e 1.2330

  Hor. L. 1. Od. 28. v. 15.
• 12 1.2331

  Mors.
• 13 1.2332

  Bellona, Enyo, aliaeque a quibus con∣flantur bella, quae sunt Martis ludi.
• 14 1.2333

  Mors: cujus erat arbitra Proserpina, quae morientium cri••es tondebat.
• f 1.2334

  Id. Od. 4. v. 13.
• g 1.2335

  Ovid. Met. L. 10. v. 32.
• 15 1.2336

  O Parcae.
• 16 1.2337

  Ad sepulchrum.
• 16 1.2338

  Ad sepulchrum.
• a 1.2339

  Audoen. L. 11. Ep. 26.
• b 1.2340

  Audoen. L. 3. Ep. 79.
• c 1.2341

  Pers. Sat. 4. v. 23.
• 1 1.2342

  Aesopi fabula quaedam tradit ho∣mines duas ••estare manticas▪ unam ante al∣teram retro; in priorem autem aliena ••ri∣mina mitti▪ in posterior••m sua: unde fit ut ipsi nostra nunquam▪ aliena semper vi∣tia cernamus.
• d 1.2343

  Hor. L. 1. Sat. 3. v. 24.
• 2 1.2344

  Coll••rio oblitis, & inde male videntibus.
• 3 1.2345

  Cujus visus acutissi∣mus.
• 4 1.2346

  Draco in urbe Epidauro. Pro quo∣vis serpente. Synecd.
• e 1.2347

  Juv. Sat. 2. v. 23.
• 5 1.2348

  Colore nigro.
• 6 1.2349

  Fratres Romanos admodum seditiosos.
• 7 1.2350

  Prae indignatione exclamet ut ille apu•• ••erent. o coelum▪ o terra, o maria Neptu∣ni.
• 8 1.2351

  Qui a Cicerone accusatus quod u••∣••ersam Siciliam expilaverit.
• 9 1.2352

  Qui Clo∣dium interfecit.
• 10 1.2353

  Adu teriis infamis.
• 11 1.2354

  Qui in Romanam Rempublicam conju∣••avit.
• 12 1.2355

  Conjurationis socium.
• 13 1.2356

  Qui primus tabulam proscriptionis propo∣suit, qua multos fibi inimicos jussit occidi.
• 14 1.2357

  Augulius, Antonius, & Iepidus pro∣scriptio••is Syllanae imitatores.
• f 1.2358

  Pers. Sat. 4. v. 42.
• 15 1.2359

  Angu∣sta re•• familiaris•• pro virtutum defectu.
• g 1.2360

  Ausouii Eydull. 16.
• 16 1.2361

  Oraculum Apollinis.
• 17 1.2362

  Exacte.
• h 1.2363

  Catull. Car. 22. v. 20.
• 1 1.2364

  Aesopi fabula quaedam tradit ho∣mines duas ••estare manticas▪ unam ante, al∣teram retro; in priorem autem aliena ••ri∣mina mitti▪ in posterior••m sua: unde fit ut ipsi nostra nunquam▪ aliena semper vi∣tia cernamus.
• a 1.2365

  Ov. Am. L. 3. El. 8. v. 45.
• b 1.2366

  Prop. L. 3. El. 6. v. 43.
• c 1.2367

  Stat. L. 3. Sylv, 2. v. 61.
• 1 1.2368

  Firmae.
• 2 1.2369

  Homines terra enutritos.
• 3 1.2370

  Gigantum audacia.
• 4 1.2371

  Mon∣tes Thessaliae, quibus quasi gradibus usi sunt Gigantes coelum ascensuri.
• 4 1.2372

  Mon∣tes Thessaliae, quibus quasi gradibus usi sunt Gigantes coelum ascensuri.
• 5 1.2373

  Onere laborantem.
• 4 1.2374

  Mon∣tes Thessaliae, quibus quasi gradibus usi sunt Gigantes coelum ascensuri.
• 6 1.2375

  In mare praecipites.
• 7 1.2376

  Patrias, unde sumus oriundi.
• d 1.2377

  Juv. Sat. 12. v. 57.
• 8 1.2378

  Navi ex ligno dolabra laevigato factae. Metonym.
• 9 1.2379

  Allusum ad Anacharsis dictum qui, cum didicissit navis latus esse quatuor digitos crassum; tantum (ait) a morte distant, qui navigant.
• e 1.2380

  Hor. L. 1. Od. 3. v. 9.
• 10 1.2381

  Pluviosas.
• 11 1.2382

  Lachry∣mis non madidis.
• 12 1.2383

  Epiri montes saepe fulmine percussi, crebrisque naufragiis infames.
• 13 1.2384

  Vitam.
• 8 1.2385

  Navi ex ligno dolabra laevigato factae. Metonym.
• 9 1.2386

  Allusum ad Anacharsis dictum qui, cum didicissit navis latus esse quatuor digitos crassum; tantum (ait) a morte distant, qui navigant.
• a 1.2387

  Ov. Met. L. 4. v. 295.
• b 1.2388

  Ov. Trist. L. 4. El. 1. v. 37.
• 1 1.2389

  Contemplatu.
• 2 1.2390

  Mulier Bac∣chi Orgia celebrans.
• 3 1.2391

  Vlulans monte Idae.
• 4 1.2392

  Sacro carminum furore: thyrsus enim erat Bac••hantium hasta frondibus involuta.
• 5 1.2393

  Fluvii apud Inferos oblivie∣nem inducentis.
• c 1.2394

  Id. L. 5. El. 1. v. 33. & v. 67.
• 6 1.2395

  Musarum.
• 7 1.2396

  Otio flu∣diis vacandi.
• d 1.2397

  Ov. Trist. L. 1. El. 9. v. 11.
• e 1.2398

  Ov. Pon. L. 1. El. 5. v. 55.
• 8 1.2399

  Fructum, nempe curarum requiem.
• 9 1.2400

  Ovidii de se verba.
• a 1.2401

  E Libr. Angl. cui titulus, The Improvement of teacbing the Latin Tongue, p. 116.
• b 1.2402

  Ov. Pon. L. 1. El. 1. v. 33.
• 1 1.2403

  Anchisae quem incensa Troja humeris eripuit.
• c 1.2404

  Prop. L. 3. El. 15. v. 13.
• 2 1.2405

  Crudelis.
• d 1.2406

  Hor. L. 1. Ep. 1. v. 60.
• 3 1.2407

  Nullius sceleris conscium esse.
• e 1.2408

  Hor. L. 1. Od. 22. v. 1.
• 4 1.2409

  Mauri erant ja∣culatores optimi.
• 5 1.2410

  Plena. Metaph.
• 6 1.2411

  Viri nomen cui haec inscripsit Horatius.
• 7 1.2412

  Loca Africae periculosa.
• 8 1.2413

  Scythiae mon∣tem altum & inhabitabilem.
• 9 1.2414

  De quo multae▪ extant fabulae.
• 10 1.2415

  Aurifer Indiae fluvius.
• f 1.2416

  Hor. L. 3. Od 3 v. 1.
• 11 1.2417

  Mentis constantia.
• 12 1.2418

  Domi∣nator, quem alibi simili Metaph. vocat maris Arbitrum & Tyrannum.
• 13 1.2419

  Maris Adriatici.
• a 1.2420

  Corn. Gall. El. 1. v. 103 & v. 177.
• b 1.2421

  Ov. Pon. L. 1. El. 4 v. 3.
• c 1.2422

  Tibul. L. 1. El. 1. v. 85.
• d 1.2423

  Ov. Rem. Am. v. 23.
• e 1.2424

  Hor. de Ar. Poet. v. 161. & v. 175.
• 1 1.2425

  Accrescentes priori parte vitae.
• 2 1.2426

  Decrescentes in s••nectute.
• f 1.2427

  Ov. Met. L. 9. v. 550.
• 3 1.2428

  De∣creta.
• g 1.2429

  Sen. Hippol. v. 446.
• 4 1.2430

  Voluptas, cujus Venus Dea.
• 5 1.2431

  Sine fruitione transi••e.
• 6 1.2432

  Lusibus recreq▪
• a 1.2433

  Catul. Carm. 76. v. 13.
• b 1.2434

  Ov. Pon. L. 1. El. 6. v. 51.
• c 1.2435

  Id. El. 5. v. 35.
• 1 1.2436

  Jurejurando se repetiturum negat.
• 2 1.2437

  Naufragus.
• d 1.2438

  Ov. Trist. L. 4. El. 1. v. 33. & supra.
• 3 1.2439

  Vlyssis palato, qui princeps erat Dulichii.
• e 1.2440

  Ov. Trist. L. 2. v. 13.
• 4 1.2441

  Studium Poeticae, cujus deae sunt novem sorores Musae.
• 4 1.2442

  Studium Poeticae, cujus deae sunt novem sorores Musae.
• f 1.2443

  Ov. Trist. L. 4. El. 1. v. 27.
• 5 1.2444

  Musarum.
• 6 1.2445

  Carminibus.
• g 1.2446

  Ov. Trist. L. 2. v. 15.
• 7 1.2447

  Aream Amphitheatri in quo pugnabant gladiatores; arena sparsam, ne caderent.
• h 1.2448

  Ov. Trist. L. 5. El. 8. v. 30.
• 8 1.2449

  Eubaeae insulae scopulis cinctae, inter quos plurimae Graecorum naves falsis Nauplii facibus eo appellentes, naufra∣gio perierunt, prope montem Capha∣reum.
• i 1.2450

  Ov. Ar. Am. L. 1. v. 453.
• k 1.2451

  Sen. Tro. v. 631.
• a 1.2452

  Ov. Pon. 1. 2. El. 2. v. 31. & supra.
• 1 1.2453

  Quia nil pejus accidat.
• 2 1.2454

  Quid praeter adversorum extrema petat?
• 3 1.2455

  Nempe ad aram confugere,
• b 1.2456

  Sen. Tro. v. 423.
• c 1.2457

  Sen. Oedip. v. 386.
• 4 1.2458

  Extrema.
• d 1.2459

  Id. v. 834.
• e 1.2460

  Sen. Tro. v. 422.
• 5 1.2461

  Commodum.
• f 1.2462

  Sen. Theb. v. 198.
• g 1.2463

  Sen. Med. v. 163.
• h 1.2464

  Sen. Agam. v. 695.
• a 1.2465

  Prop. L. 2. El. 21. v. 17.
• b 1.2466

  Tib. L. 2. El. 4 v. 36.
• c 1.2467

  Hor. L. 2 Od. 16.
• d 1.2468

  Ov. Trist. L. 5. El. 16. v. 16.
• e 1.2469

  Hor. L. 1. Sat. 3. v. 68.
• f 1.2470

  Claud. de laud. Stil. L. 1. v. 25.
• 1 1.2471

  Ab orbe condito.
• 2 1.2472

  Vt Sylla & Marius.
• 3 1.2473

  Vt Augustus Caesar.
• g 1.2474

  Id. L. 3. v 44.
• 4 1.2475

  Se∣natoribus.
• a 1.2476

  Lucan. L. 1. v. 281.
• b 1.2477

  Ov. Rem. Am. v. 93.
• c 1.2478

  Mart. L. 2. Ep. 64.
• 1 1.2479

  Statisis.
• 2 1.2480

  Patris Achillis grandaevi, ut erant & Prianus rex Trojae, & Nestor Pyli princeps.
• 3 1.2481

  Quousque expe∣ctabimus.
• d 1.2482

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 731.
• e 1.2483

  Cat. L. 2. Dist. 26.
• 4 1.2484

  Vnde teneatur, cum veniat.
• 5 1.2485

  Temporis opportuni dea.
• f 1.2486

  Cat. L. 4. Dist. 45.
• g 1.2487

  Hor. L. 1. Ep. 2. v. 39.
• 6 1.2488

  Tempus.
• h 1.2489

  Pers. Sat. 5, v. ••6.
• 7 1.2490

  Dies.
• 8 1.2491

  Egerere est de totius vitae sum∣ma paulum absumere.
• 9 1.2492

  Et ••ic per hoc cras, paulum tuae vitae ultra & praete∣ritum, quod nunquam rursus adsequaris.
• i 1.2493

  Sil. It. L. 13. v. 772.
• a 1.2494

  Prop. L. 2. El. 32. v. 23.
• 1 1.2495

  Ficta severitas rugosa & ca∣perata fronte.
• b 1.2496

  E fragmentis Petron.
• c 1.2497

  Ov. Amo. L. 2. El. 19. v. 13.
• d 1.2498

  Sen. Oed. v. 682.
• 2 1.2499

  Verbis prae se ferre.
• e 1.2500

  Sen. Hippol. v. 917.
• f 1.2501

  Juv. Sat▪ 2. v. 8. ibique passim.
• 3 1.2502

  Severis specie.
• 4 1.2503

  Quibus Hercules vi∣tiorum profligator usus est.
• 5 1.2504

  Sobrios, qualis erat Marcus Curius homo optimus & continentissimus.
• 6 1.2505

  Scelerate, ut qui Bacchanalia, id est festa Bacchi cele∣brant.
• g 1.2506

  Juv. Sat. 14. v. 109.
• h 1.2507

  Hor. L. 1. Ep 19. v. 12.
• 7 1.2508

  Texta tega, vel textura togae.
• 8 1.2509

  Moribus & vita sanctissimum.
• i 1.2510

  Rapin, alicubi in libr. Carm.
• a 1.2511

  Ov. Ar. Am. L. 1. v. 647.
• 1 1.2512

  Advena quidam.
• 2 1.2513

  Aegypti regem Neptuni & Libyes filium.
• 3 1.2514

  Pla∣cari.
• 4 1.2515

  Crudelissimus Agrigentorum in Sici••ia Tyrannus.
• 5 1.2516

  Qui aereum taurum invenit.
• b 1.2517

  Id. v. 339.
• 6 1.2518

  Qui rex Toraciae fuit; vel, (ut alii volunt) Paphlagoniae, qui quod nover∣cae suasu fuios suos excaecaverit, ipse pa∣riter a Diis excaecatus fuerit.
• c 1.2519

  Claud. in Eutrop. L. 1. v. 157.
• 7 1.2520

  Thra∣sius ille de quo supra.
• 5 1.2521

  Qui aereum taurum invenit.
• 8 1.2522

  Tau••um exaere.
• 9 1.2523

  Intentatum.
• d 1.2524

  Juv. Sat. 10. v. 163.
• 10 1.2525

  Vitae Hannibalis Poenorum Ducis.
• 11 1.2526

  Bellis perturbavit.
• 12 1.2527

  Tot Ro∣manorum ab Hannibale Cannis caesorum; ut aliquot mensuras annulorum, ab equi∣tum oc••isorum digitis detractorum in si∣gnum victoriae Carthaginem miserit.
• 13 1.2528

  Exigua veneni portio sub annuli palea ge∣stata; ut, cum libuerit, eo hausto mortem sibi inferret.
• e 1.2529

  Sen. Herc. Fur. v. 735. & v. 226.
• f 1.2530

  Sen. Thyes. v. 312.
• a 1.2531

  Prop. L. 3. El. 12. v. 11.
• 1 1.2532

  Hominum perditorum.
• 2 1.2533

  In conspectu nostro qui amamus.
• b 1.2534

  Ov. Rem. Amo. v. 343.
• c 1.2535

  Prop. L. 1. El. 2. v. 1.
• 3 1.2536

  Capimur.
• 4 1.2537

  Bombycina. Nam Cosinsula Aegaei ma∣ris, in qua hae vestes erant inventae.
• 5 1.2538

  Syrio malabathro, nam Orontes est Syriae fluvius.
• 6 1.2539

  Mercibus.
• d 1.2540

  Ov. Ep. Phaed. ad Hip∣pol. v. 75.
• e 1.2541

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 433.
• 7 1.2542

  In lege & ordine.
• f 1.2543

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 169.
• 8 1.2544

  Peniculamenta, fasciolas extremis ve∣stium oris assutas.
• g 1.2545

  Mart. L. 2. Ep. 36.
• 9 1.2546

  Foeminarum quae mitras gerebant.
• 10 1.2547

  Inculta & horrida.
• 11 1.2548

  Hirtum & horridum.
• 12 1.2549

  Nomen viri cui hoc inscripsit Poeta.
• 13 1.2550

  Mollem.
• h 1.2551

  Ov. Art. Am. L. 1. v. 511.
• 14 1.2552

  Ariadnen, filiam Minois Cretae regis.
• 15 1.2553

  Atbeniensium princeps.
• 16 1.2554

  Capitis.
• 17 1.2555

  Thesei filium.
• 18 1.2556

  Noverca ejus, These••uxor.
• 19 1.2557

  Deliciae.
• 20 1.2558

  Veneris.
• 21 1.2559

  Formo∣sus puer, filius Cynarae Cypriorum regis Veneris amasius, ab apro caesus.
• i 1.2560

  Cato. L. 2. Dist. 13.
• a 1.2561

  Ov. Trist. L. 5. El. 12. v. 31.
• b 1.2562

  Ov. Pon. L. 4. El. 2. v. 17. & infra.
• 1 1.2563

  Meatus aequarum claudit.
• 2 1.2564

  Sistitur.
• 3 1.2565

  Tenuiore stylo.
• 4 1.2566

  Terra Geta∣rum barbari Scythiae Europaeae populi.
• 5 1.2567

  Facile Poetarum optimum.
• 6 1.2568

  Stupidus & barbarus perinde ac Getes.
• c 1.2569

  Ov. Ep. Sapph. ad Pha. v. 197.
• d 1.2570

  Id v. 195.
• e 1.2571

  Ov. Trist. L. 1. El. 10. v. 9.
• f 1.2572

  Ov. Trist. L. 3. El. 14. v. 27.
• 7 1.2573

  Libros Ovi∣dii de Tristibus; ut vulgo, sed perperam inscribuntur.
• 8 1.2574

  Sedem inter barbaras gen∣tes.
• g 1.2575

  Ov. Trist. L. 1. El. 6 v. 31.
• h 1.2576

  Ov. Pon. L. 3. El. 4. v. 11.
• i 1.2577

  Ov. Trist. L. 1. El. 2. v. 32.
• k 1.2578

  Corn Gall. El. 5. v. 69.
• 9 1.2579

  Subinde depo••ita.
• a 1.2580

  Petron. debel. Civ. v. 7.
• b 1.2581

  Ov. Pon. L. 3. El. 4. v. 51.
• c 1.2582

  Ov. Pon. L. 3. El. 4. v. 61.
• 1 1.2583

  Rosas in rosario crescentes.
• 2 1.2584

  Carmen compositum tanti ducis gestis rebus dignum. Allegor.
• d 1.2585

  Ov. Pon. L. 3. El. 5. v. 17.
• 3 1.2586

  Ad se tracto.
• e 1.2587

  Mart. L. 9. Ep. 101.
• f 1.2588

  Ov. Ep. Phaed. ad Hippol. v. 29.
• 4 1.2589

  Aliquid voluptatis.
• g 1.2590

  Mart. L. 10. Ep. 93.
• 5 1.2591

  Quae trita duro non inhorruit mento. Mart. L. 1. Ep. 67.
• h 1.2592

  Ov. Amo. L. 1. El. 4. v. 33.
• i 1.2593

  Sannazar. L. 3. El. 1. v. 9.
• k 1.2594

  Lu∣cret. L. 4. v. 1.
• 6 1.2595

  Musarum.
• 7 1.2596

  Intactos▪
• 8 1.2597

  Capitis tem∣pora.
• a 1.2598

  Ov. Pon. L. 4. El. 8. v. 49.
• b 1.2599

  Tib. L. 1. El. 48. v. 13.
• c 1.2600

  Corn. Gal. El. 1. v. 269.
• 1 1.2601

  E Caspiana Armeniae majo¦ris regione.
• d 1.2602

  Ov. Metam. L. 15. v. 234.
• 2 1.2603

  Anni sunt dentes aevi, qui∣bus rodunt omnia.
• e 1.2604

  Id. v. 426.
• 3 1.2605

  Pelopo••nesi urbs cla∣rissima.
• 4 1.2606

  Alia Peloponnesi civitas Aga∣memnonis regia.
• 5 1.2607

  Athenae a Cecrope conditae.
• 6 1.2608

  Qui Thebarum maenia lyrae so∣no condldisse fertur.
• 7 1.2609

  Ab Oedipo rege ita dictae.
• 8 1.2610

  A rege Pandione ita dictae.
• f 1.2611

  Virg. Aen. L. 3. v. 415.
• a 1.2612

  Ov. Trist. L. 3. El. 12. v. 19
• 1 1.2613

  Pura aqua in campo Mar∣tio.
• b 1.2614

  Ov. Ep. Hero. ad. Lean. v. 9.
• 2 1.2615

  Certamina palestrae in qua unge∣bantur ceromate.
• c 1.2616

  Hor. L. 1. Ep. 8. v. 12.
• 3 1.2617

  Oppidum prope Ro∣mam.
• 4 1.2618

  Inconstans ut ventus.
• d 1.2619

  Hor. L. 2. Ep. ••. v. 99.
• 5 1.2620

  Satia∣ta.
• e 1.2621

  Hor. L. 1. Ep. 1. v. 87. & v. 98.
• a 1.2622

  Ov. Trist. L. ult. El. ult. v. ult. & supra.
• 1 1.2623

  Admonitiones adhibemus, quamvis ex lete efficio tuo fungaris.
• b 1.2624

  Ov. Pon. L. 2. El. 6. v. 37.
• 2 1.2625

  Jam currenti.
• c 1.2626

  Ov. Pon. L. 2. El. 11. v. 21. & v. 13. & v. 19.
• 3 1.2627

  Victoriae▪ cujus signum corona expalma.
• d 1.2628

  Ov. Pon. L. 3. El. 1. v. 91.
• e 1.2629

  Ov. Pont. L. 4. El. 15. v. 27.
• 4 1.2630

  Ovidii verba excusan∣tis se ad uxorem, quod eam satis pronam ad officium suum praestandum ipse ••orta∣retur.
• f 1.2631

  Ov. Pon. L. 3. El. 1. v 89.
• 5 1.2632

  Adhortationibus.
• 6 1.2633

  Admoni∣torem.
• a 1.2634

  Vers. citati in Ae∣sop. Fab.
• b 1.2635

  Ov. Trist. L. 1. El. 1. v. 79.
• c 1.2636

  Ov. Pon. L. 1. El. 8. v. 71.
• d 1.2637

  Ov. Me∣tam. L. 6. v. 472.
• e 1.2638

  Juv. Sat. 10. v. 4.
• 1 1.2639

  Prospero conatu: nam dex∣tra cum erant Numina favebant, laeva contra.
• 2 1.2640

  Pace & bello.
• 2 1.2641

  Pace & bello.
• f 1.2642

  Claud. in Rus. L. 1. v. 165.
• 3 1.2643

  Midas Maeo∣niae rex.
• 4 1.2644

  In aurum mutaret.
• 5 1.2645

  Liquo∣res in solidum aurum concretos.
• g 1.2646

  Juv. Sat. 10. v. 111.
• h 1.2647

  Ov. Metam. L. 3. v. 292.
• 6 1.2648

  Jovis.
• 7 1.2649

  Quae a Jove petiit, ut se eodem modo quo Junonem amplecteretur, & fulmine periit.
• 8 1.2650

  Fulmine.
• i 1.2651

  Ov. Metam. L. 2. v. 89.
• a 1.2652

  Ov. Pon. L. 4. El 8. v. 37.
• 1 1.2653

  Offert Deo.
• 2 1.2654

  Vase in quo thus adolebant.
• 3 1.2655

  In Faliscis agris est fluvius cujus aqua potata boves facit candidos.
• 4 1.2656

  Capitolinos, nam in Tarpeio monte Romae, Capitolium Jovis tenplum conditum
• 5 1.2657

  Cruore tingit.
• b 1.2658

  Ov. Trist. L. 2 v. 75.
• c 1.2659

  Ov. Pon. L. 3. El. 4. v. 79.
• d 1.2660

  Ov. Pon. L. 4. El. 9. v. 33.
• e 1.2661

  Ov. Am. L. 2. El. 15. v. 2.
• f 1.2662

  Tib. Pan. ad Mes. v. 14.
• 6 1.2663

  Tenue thu∣ris vel salis granum.
• 7 1.2664

  Victimarum cor∣nua solebant inaurari.
• g 1.2665

  Pers. Sat. 2. v. 69.
• 8 1.2666

  Templo.
• 9 1.2667

  Im∣proba cujus vis nobilis Romani proles.
• 10 1.2668

  Animum compositae justitiae.
• 11 1.2669

  Mentis in∣tima▪
• 12 1.2670

  Non leviter tinctum, sed p••ene imbutum. Metaph.
• 13 1.2671

  Tenui sacrificio.
• 14 1.2672

  Rite sacrificabis.
• h 1.2673

  Hor. L. 3. Od. 23. v. 13.
• 15 1.2674

  Tuum non est.
• 16 1.2675

  Solicitare.
• 17 1.2676

  Lares.
• 17 1.2677

  Lares.
• 18 1.2678

  Innocens, vel sine munere.
• 19 1.2679

  Mola ••alsa constante ex aqua farre & sale.
• a 1.2680

  Corn. Gall. El. 1. v. 29.
• b 1.2681

  Fragmentis Petron. Arb.
• 1 1.2682

  Eodem flatu.
• c 1.2683

  Fra∣gmentis Petron. Arb.
• 2 1.2684

  Nardi spe∣ciem, unguentum.
• d 1.2685

  Ov. Metam. L. 4. v. 461.
• 3 1.2686

  Qui apud Inferos in∣definentur rota circumvolvitur.
• e 1.2687

  Hor. L. 3. Od. 29. v. 13.
• 4 1.2688

  vicis∣situdines,
• 5 1.2689

  In exigua casa. Metonym.
• 6 1.2690

  Tapetis.
• 7 1.2691

  Frontem curis in rugas con∣tractam exporrexerunt.
• f 1.2692

  Lucan. Paneg. in Pison. v. 131.
• 4 1.2693

  vicis∣situdines,
• 8 1.2694

  Cum pluere de∣sierit.
• 9 1.2695

  A tergo sequitur.
• 10 1.2696

  Qui ipse Autumnus mox byemis procellis cedet.
• a 1.2697

  Ov. Trist. L. 1. El. 1. v. 75.
• 1 1.2698

  Eubaeae promontorium, ex quo Nauplius faces ostentavit Graecis a Tro∣ja redeuntibus, ut portus fidem faceret: unde illi inter scopulos naufragium fece∣re.
• 2 1.2699

  Maris insulae Eubaeae.
• b 1.2700

  Ov. Pon. L. 2. El. 7. v. 11, & su∣pra.
• 3 1.2701

  Hamum ex∣aere. Metonym.
• c 1.2702

  Ov. Trist. L. 1. El. 1. v. 85. & su∣pra.
• d 1.2703

  Ov. Pon. L. 2. El. 7. v. 13. & v. 7.
• e 1.2704

  Ov. Trist. L. 2. v. 17.
• 4 1.2705

  Aream Amphitheatri arena sparsam ne laberenter cruore gla∣diatores.
• a 1.2706

  Ov. Am. L. 3. El. 7. v. 2.
• b 1.2707

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 405.
• 1 1.2708

  Multitudo canentium; hic ponitur pro poetis.
• 2 1.2709

  Latinorum poeta∣rum primus, Rudiis Calabriae oppido o∣riu••••dus.
• 3 1.2710

  Romanorum dux, Hannibalis & Africae victor; unde dictus Africa∣nus.
• 4 1.2711

  Poetae quibus doctarum hede••ae praemia frontium.
• 5 1.2712

  Addicta.
• c 1.2713

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 279. & supra.
• 6 1.2714

  Graeco∣rum poetarum optimus
• d 1.2715

  Ov. Am. L. 3. El. 7. v. 7.
• e 1.2716

  versus sa∣tis notus.
• f 1.2717

  Juv. locus Sat. 3. v. 21. parce detortus.
• g 1.2718

  Juv. Sat. 7. v. 30.
• 7 1.2719

  Pavonem, cujus pictam caudam pueri mirantur; adeo autem nihil ipsi dant, ut plumas si, quantum possunt, detrahant.
• a 1.2720

  Prop. L. 2. El. 1. v. 46.
• b 1.2721

  Prop. L. 3. El. 8. v. 5.
• c 1.2722

  Ovid. in Ibin. v. 609.
• 1 1.2723

  Milo Crotoniates viribus in∣signis de quo Juv. Sat. 10.—Viribus ille Confisus periit, admirandisque lacer∣tis.
• 2 1.2724

  E quercu.
• d 1.2725

  Prop. L. 3. El. 8. v. 3.
• 3 1.2726

  Argumentum nimis arduum.
• 4 1.2727

  Argumenta grandia non sunt idonea tenui ingenio. Allegor.
• 4 1.2728

  Argumenta grandia non sunt idonea tenui ingenio. Allegor.
• e 1.2729

  Ov. Trist. L. 2. v. 329.
• f 1.2730

  Ov. Trist. L. 1. El. 1. v. 79.
• g 1.2731

  E Praef. Demosthenis e∣diti per Wol••ium.
• 5 1.2732

  Vide Ae∣sopi fabulas.
• 6 1.2733

  Antequam tumendo bo∣vem aequabis.
• 7 1.2734

  Naturam tuam.
• 8 1.2735

  Na∣turae tuae inconcessa.
• h 1.2736

  Virg. Eclog. 8. v. 64.
• i 1.2737

  Mart. L. 12. Ep: 100.
• k 1.2738

  Cato. L. 3. Dist. 13.
• l 1.2739

  Cato. L. 4. Dist 33.
• m 1.2740

  Virg. Aen. L. 10. v. 811.
• n 1.2741

  Sil. It. L. 12. v. 703.
• 9 1.2742

  Nempe veniam currum Solis in diem regendi.
• o 1.2743

  Ov. Met. L. 2. v. 54.
• a 1.2744

  Ov. Trist. L. 1. El. 1. v. 43.
• 1 1.2745

  Poetis carminum autori∣bus. M••tonym.
• b 1.2746

  Ov. Trist. L. 5. El. 13. v. 3.
• 2 1.2747

  Ocium. Metaph.
• c 1.2748

  Catul. Carm. 65.
• 3 1.2749

  No∣men viri cui haec scripsit Catullus.
• 4 1.2750

  Mu∣sis.
• 5 1.2751

  Poemata.
• d 1.2752

  Ov. Trist L. 1. El. 2. v. 39. & 47.
• 6 1.2753

  Homerum Poetarum optimum.
• 7 1.2754

  Quot me premunt: verba O∣vidii de suis miseriis.
• e 1.2755

  Ov. Trist L. 5. El. 12. v. 1•• & 19.
• 8 1.2756

  Socrates Phi∣losophorum sapientissimus.
• 9 1.2757

  Apollinis oraculo.
• f 1.2758

  Hor. L. 2. Ep. 2. v. 77. & passim infra & supra.
• 10 1.2759

  Solitudinis secessum.
• 11 1.2760

  Qui Bacchum vini Deum patronum habet: nam ut ait Prop. Bacche, soles Phoebo fertilis esse tuo.
• 12 1.2761

  Tumultibus Metaph.
• 13 1.2762

  Carmina Lyrica.
• g 1.2763

  Hor. L. 1. Od. 26.
• 14 1.2764

  Ego Horat••us Mu∣sis gratus.
• 15 1.2765

  In quemvis locum remotissi∣mum. Syneca.
• 16 1.2766

  In regione septentrio∣nali.
• 17 1.2767

  Parthiae regem.
• 18 1.2768

  Praecipue.
• a 1.2769

  Ov. Pon. L. 1. El. 10. v. 33.
• 1 1.2770

  Venus seu voluptas.
• b 1.2771

  Ov. Ar. Am. L. 1. v. 361.
• 2 1.2772

  Troja.
• 3 1.2773

  Plenum militibus Sinonis dolo inclusis ad Trojae portas aperiendas. vide Virg. L. 2. v. 162.
• 4 1.2774

  Ligneum.
• c 1.2775

  Ov. Ar. Am. L. 2. v. 437.
• d 1.2776

  Ov. Rem. Am. v. 145. & 161.
• 5 1.2777

  Qui cogat somnolentum surgere.
• 6 1.2778

  Capitis.
• 7 1.2779

  Vi∣res.
• 8 1.2780

  Thyestis filius, qui Clytemnestram Agamemnonis uxorem corrupit.
• e 1.2781

  Ov. Ar. Am. L. 3. v. 371.
• f 1.2782

  Sen. Hippol. v. 303.
• 9 1.2783

  So∣brii.
• 10 1.2784

  Domos.
• 11 1.2785

  Voluptas.
• 11 1.2786

  Voluptas.
• a 1.2787

  Ov. Trist. L. 5. El. 4. v. 15.
• b 1.2788

  Ov. Am. L. 1. El. 2. v. 17. & supra.
• 1 1.2789

  Non laedit.
• 2 1.2790

  Primo cervici imposita.
• 3 1.2791

  Ora habet contusa Graecism.
• 4 1.2792

  Bello aptus est, ideoque fraenis paret.
• c 1.2793

  Ov. Trist. L. 3. El. 3. v. 57.
• 5 1.2794

  Inexpertum.
• d 1.2795

  Juv. Sat. 13. v. 20.
• 6 1.2796

  Ne••••ssitatis jugo non reluctari.
• 7 1.2797

  Longo rerum usu docente.
• e 1.2798

  Virg. Aen. L. 5. v. 709.
• f 1.2799

  Ov. Met. L. 8. v 631.
• 8 1.2800

  Anus.
• 9 1.2801

  Senex Baucidis maritus, qui Deos hospitio excepit.
• g 1.2802

  S••n. ni fall••r.
• h 1.2803

  Hor. L. 1. Od. 24. v. 19.
• i 1.2804

  Sen. Oed. v. 980.
• 10 1.2805

  Parcarum decreta, quae vitae stamina longior•• aut breviora fusis suis devolvunt.
• k 1.2806

  Sen. Herc. Oet. v. 230.
• l 1.2807

  Sen. Med. v. 559.
• a 1.2808

  E libro cui titulus Delectus Epigr. pag. 222.
• 1 1.2809

  Amicos clari nominis.
• 2 1.2810

  Obruunt.
• b 1.2811

  Ov. Trist. L. 3. El. 4. v. 43 & 3.
• 3 1.2812

  E potentiorum sodalitio ex∣orta.
• 4 1.2813

  Experientia.
• 1 1.2814

  Amicos clari nominis.
• c 1.2815

  Hor. L. 1. Ep. 8. v. 86.
• 5 1.2816

  Amicitia & observantia.
• d 1.2817

  Juv. Sat. 4. v. 74.
• 6 1.2818

  Magni amici metus.
• a 1.2819

  Pers. Sat. 1. v. 1.
• 1 1.2820

  Quanta est in rebus hu∣manis vanitas. Graecism.
• b 1.2821

  Manilius. L. 4. v. 1.
• c 1.2822

  Manil. L. 4. v. 12.
• d 1.2823

  Hor. L. 2. Od. 16. v. 17.
• 2 1.2824

  Intento a∣nimo petimus. Metaph.
• e 1.2825

  Hor. L. 2. Od. 11. v. 11▪
• 3 1.2826

  Id est Dei di∣vinaeque providentiae consiliis.
• 4 1.2827

  Inca∣pacem.
• f 1.2828

  Cat. L. 2. Dist. 2.
• g 1.2829

  Id. Dist, 12.
• 5 1.2830

  Sortilegiis, vanisque artibu•• & curis.
• a 1.2831

  Mart. L. 1. Ep. 10.
• b 1.2832

  Mart. L. 4. Ep. 73.
• 1 1.2833

  Romanus liberalitate insig∣nis.
• 2 1.2834

  Moriturus.
• 3 1.2835

  Parcasvitae suae sta∣men secturas.
• 4 1.2836

  Inter amicos circumstan∣tes.
• c 1.2837

  Mart. L. 8. Ep. 77.
• d 1.2838

  Virg. Aen. L. 10. v. 467.
• e 1.2839

  Casim. Sarb. L. 2. Od. 2. v. 13.
• 5 1.2840

  Saecula.
• a 1.2841

  Ov. Pon. L. 2. El. 5. v. 25. & 29.
• 1 1.2842

  Argumento.
• 2 1.2843

  Nimio exsu∣perat pondere.
• 3 1.2844

  Tractandarum.
• b 1.2845

  Ov. Trist. L. 2. v. 333.
• 4 1.2846

  Car∣men de Gigantibus.
• 5 1.2847

  Aut alicujus egre∣gii herois.
• c 1.2848

  Prop. L. 3. El. 6. v. 15.
• 6 1.2849

  Argumento torrentis instar fluminis copioso.
• 7 1.2850

  Poematis Epici.
• 8 1.2851

  A carmine Heroico.
• 9 1.2852

  Propertii Elegiaci de se verba.
• 10 1.2853

  Transgressa est.
• 11 1.2854

  Inge∣nium materia diffici••••ori non onerandum. Alleg.
• d 1.2855

  Mart. L. 9. Ep. 1.
• e 1.2856

  Hor. de Ar. Poet. v. 38.
• 12 1.2857

  Explorate cogitando.
• 13 1.2858

  Inge∣nii vestri vires.
• f 1.2859

  Pa∣negyr. ad Pison. v. 253.
• 14 1.2860

  Luscinia, in quam mutata erat Philomela Pandionis Athe••i∣ensium regis filia, a Tereo Thraciae rege stuprum p••ssa.
• 15 1.2861

  Cantu Philomelae.
• a 1.2862

  Sil. It. L. 2. v. 21.
• b 1.2863

  Claud. in Ru••. L. 2. v. 228.
• 1 1.2864

  Pila quae lacer••is ex∣cutiebantur.
• 2 1.2865

  Militum ferocia.
• 3 1.2866

  Nul∣lo tinctum sanguine.
• c 1.2867

  Lucan. L. 1. v. 327.
• 4 1.2868

  Hyrcana Scy∣thlae sylva.
• 5 1.2869

  Civium a Sylla proscripto∣rum caedibus enutrito.
• 6 1.2870

  Pompei.
• 7 1.2871

  Mi∣tescere.
• d 1.2872

  Sen. Herc. Fur. v. 403.
• e 1.2873

  Sen. Herc. Fu. v. 253.
• f 1.2874

  Sen. Troad. v. 277.
• 8 1.2875

  Licenriosa per noctem quae pu∣dore caret.
• 9 1.2876

  Victor.
• 10 1.2877

  Insana & re∣poni nesciens.
• a 1.2878

  Sil. It. L. 13. v. 284.
• 1 1.2879

  Periculoso rerum statu.
• 2 1.2880

  Amicum in adversis.
• b 1.2881

  Sil. It. L. 2. v. 698.
• 3 1.2882

  Annibal Poenus, fide Punica notus.
• 4 1.2883

  A Scipione Africano victum.
• c 1.2884

  Virg. Aen. L. 8. v. 642.
• 5 1.2885

  Albanorum regem, qui cum in auxilium Romanorum contra Fidenates venisset, medius inter duos pugnae fortu∣nam expectavit.
• 6 1.2886

  Hostilius Romano∣rum rex.
• d 1.2887

  Sil. It. L. 15. v. 111.
• e 1.2888

  Juv. Sat. 8. v. 79.
• 7 1.2889

  Agrigentinorum tyrannus. Mi∣netur te in aeneum taurum se conjecturum, ni••i falsum profe testimoninm velis dicere.
• 8 1.2890

  Virtutum & integritatem deserere, quae sunt vivendi causae, quippe ad quam, teste Cicerone, nati sumus.
• a 1.2891

  Ov. Pon. L. 2. El. 9. v. 55.
• 1 1.2892

  Id est versus componis.
• 2 1.2893

  Quo & cithara movetur, & arcus tenditur.
• 3 1.2894

  Cum Imperatoris arte Politica.
• 4 1.2895

  Fa∣cultas Poetica.
• b 1.2896

  Ov. Pon. L. 4. El. 8. v. 73.
• 5 1.2897

  Peritus.
• 6 1.2898

  Poetica cujus Deae Musae vocantur Pieriae vel Pie∣rides a Piero monte.
• c 1.2899

  Sil. It. L. 15. v. 456.
• 7 1.2900

  Dux Romanus belli pacisque artibus praeclarus, Scipioni Africano amicus.
• 8 1.2901

  Eloquentiam senis Nestoris, Nelei ••ilii, Pyliurbis principi••.
• 9 1.2902

  Dubii quid agerent.
• 10 1.2903

  Senatores qui & dicti patres Conscripti.
• 11 1.2904

  Dulci Ora∣tione.
• d 1.2905

  Lucan. Paneg. in Pison. v. 26.
• 11 1.2906

  Agendo causas in foro.
• e 1.2907

  Hor. L. 2. Od. 1. v. 13.
• 12 1.2908

  Qui Orator. Senator, Imperator egregius.
• 13 1.2909

  Senatoribus.
• a 1.2910

  Mart. L. 10. Ep. 4.
• 1 1.2911

  Tragoedias de Oedipo.
• 2 1.2912

  Fa¦bulam de Thyeste, quem caligantem dicit, quia filios sibi a fratre Atreo appositos edentem, sol▪ ne videret refugit.
• 3 1.2913

  Tra∣goedias de Medea, cujus patria erat Col∣chis.
• 4 1.2914

  Hanc Ni••i▪ illam Phorci filiam.
• 5 1.2915

  A Naidibus nymphis raptus, dum Her∣culi aquam peteret.
• 6 1.2916

  Juvenis b••llo The∣bano occisus.
• 7 1.2917

  Puer Cybele dilectus.
• 8 1.2918

  Lunae amascus, a qua in monte Latmo so∣pitus.
• 9 1.2919

  Icarus.
• 10 1.2920

  Salmacidas, vide Ovid. Metam. L. 4.
• 11 1.2921

  Ad vitam meam spectat.
• 12 1.2922

  Monstrosas fabulas, de Cen∣tauris, Gorgone, &c.
• 12 1.2923

  Monstrosas fabulas, de Cen∣tauris, Gorgone, &c.
• 12 1.2924

  Monstrosas fabulas, de Cen∣tauris, Gorgone, &c.
• 13 1.2925

  De moribus hu∣manis agit.
• 14 1.2926

  Obscurum Callimachi carmen quod inscripsit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.
• b 1.2927

  Mart. L. 4. Ep. 49.
• 15 1.2928

  Fabulam de Tereo Thraciae rege, cui Progne uxor filium suum edendum appo∣suit.
• 16 1.2929

  Vide not. fig. 2.
• 17 1.2930

  Icaro.
• 18 1.2931

  Gigantem, unum ex Cyclopibus.
• c 1.2932

  Mart. L. 8. Ep. 3. v. 19.
• 19 1.2933

  Jo∣coso acumine. Metaph.
• d 1.2934

  Juv. Sat. 1. v. 51.
• 20 1.2935

  Satyrica; Ho∣ratiana; nam Horatii civitas erat Ve∣nusium.
• 21 1.2936

  Satyra, nocte ad lucernam composita.
• 22 1.2937

  Versu persequar.
• 23 1.2938

  Fa∣bulas de Hercule & Diomede.
• 23 1.2939

  Fa∣bulas de Hercule & Diomede.
• 24 1.2940

  Fabu∣lam de Minotauro in labyrintho mugiente.
• 17 1.2941

  Icaro.
• 25 1.2942

  Daedalum.
• e 1.2943

  Pers. Sat. 5. v. 7.
• 26 1.2944

  Tumidum poema.
• 27 1.2945

  Inania poetarum figmenta.
• 28 1.2946

  Monte Musis sacro.
• 29 1.2947

  Vide not. fig. 15.
• 30 1.2948

  Vide not. fig. 2.
• f 1.2949

  Id. v. 15.
• 31 1.2950

  Mores hominum scelerum conscientia pallidorum.
• 32 1.2951

  Carpere.
• 33 1.2952

  Joco liberali notare.
• 34 1.2953

  E corruptis hominum moribus.
• 35 1.2954

  Figmenta Poetica de mensis seu prandio Thyestae, caput & pedes filiorum edentis.
• a 1.2955

  Ov. Ar. Am. L. 1 v. 401. & 417. & 406.
• 1 1.2956

  Semen cujus Ceres de••. Me∣tonym.
• b 1.2957

  Ov. Pon. L. 3. El. 1. v. 129.
• 2 1.2958

  Ne, ut navis non exeat ab impe∣ritis turbato mari ••mmissa; tu etiam va∣nas preces effundas. Allegor.
• c 1.2959

  Ov. Rem. Am. v 189.
• d 1.2960

  Ov. Ar. Am. L. 1▪ v. 411.
• 3 1.2961

  Septem stellae quarum occas••e hyems ostenditur.
• 4 1.2962

  Sydus procellosum.
• 5 1.2963

  Id est vix tabu •• ope se na••fragii periculo eripuit.
• e 1.2964

  Ov. Rem. Am. v. 279.
• f 1.2965

  Id. 131.
• a 1.2966

  Sil. It. L. 3. v. 172.
• b 1.2967

  Guil. Lilius de Morib. v. 30.
• c 1.2968

  Ov. Am. L. 1. El. 9. v. 21.
• 1 1.2969

  Thracia regis, quem ad opem Trojae albis equis venientem Vlysses nocte aggressus interemit.
• 2 1.2970

  Ab Vlysse.
• d 1.2971

  Virg. Aen. L. 2. v. 265.
• 3 1.2972

  Grae∣ci.
• 4 1.2973

  Trojam.
• 5 1.2974

  Obrutam, & quietam. Metaph.
• e 1.2975

  Claud. de 4. Cons. Hon. v. 332.
• 6 1.2976

  Obsessum intra maenia.
• a 1.2977

  Mart. L. 14. Ep. 200.
• 1 1.2978

  Canis venatici species.
• 2 1.2979

  Domino suo.
• b 1.2980

  Mart. L. 14. Ep. 216.
• 3 1.2981

  Cicuratus.
• 4 1.2982

  Sed aucupi.
• c 1.2983

  Tib. L. 1. El. 5. v. 17.
• 5 1.2984

  Sacra deis debita. Verba sunt Tibulli, de se.
• 6 1.2985

  Rivali•• meus.
• d 1.2986

  Versus Virgillo attributi in vita ejus a Donato scripta.
• a 1.2987

  Ov. Ar. Am. L. 1. v. 349.
• b 1.2988

  Hor. L. 1. Sat. 1. v. 8.
• 1 1.2989

  Nobilis Romanus cui haec inscripsit Horatius.
• 2 1.2990

  Vitae conditionem.
• 3 1.2991

  Dissimilia vivendi instituta.
• 4 1.2992

  Habens membra fracta. Graecism.
• 6 1.2993

  Mercatura.
• 7 1.2994

  Praelium committitur.
• 8 1.2995

  De nocte, ante gallicinium.
• 9 1.2996

  Qui vades & sponsores dedit; hi enim suo promittunt periculo, se aliquem in judicio staturos; seu de capite, seu de pecunia agatur.
• c 1.2997

  Hor. L. 1. Ep. 14. v. 44.
• d 1.2998

  Juv. Sat. 14. v. 143.
• e 1.2999

  Hor. L. 1. Sat. 1. v. 110.
• f 1.3000

  Hor. L. 1. Ep. 14. v. 11.
• a 1.3001

  Mart. L. 10. Ep. 47.
• 1 1.3002

  Sterilis.
• 2 1.3003

  Vxor tori socia
• 3 1.3004

  Contentus sorte tua.
• 4 1.3005

  Vt mali solent.
• 5 1.3006

  Vt miseri solent.
• b 1.3007

  E Fragm. Petron. Arb.
• 6 1.3008

  Poculo aureo. Me∣tonym.
• 7 1.3009

  Moveri.
• c 1.3010

  Mart. L. 5. Ep. 21.
• 8 1.3011

  In nobilium atriis positas.
• 9 1.3012

  Virgo aqua, quam Romam ad∣duxit Agrippa.
• a 1.3013

  Mart. L. 9. Ep. 27.
• 1 1.3014

  Egregio Poetae, nondum Ro∣mae imperatori.
• 2 1.3015

  Non minus inepte fa∣cit; quam qui Cosmo myropolae optimo, mittit vilem pallentis papaveris succum, 〈◊〉〈◊〉 glaucium vocatur.
• 3 1.3016

  Alicui e Paesto Lucaniae oppido floribus abundante.
• 4 1.3017

  Op∣timis, ex Hybla Siciliae monte.
• 5 1.3018

  Pessima, ex insula Corsica.
• 6 1.3019

  Ad mensam.
• 7 1.3020

  Pisce olim in deliciis habito
• b 1.3021

  Id. L. 7. Ep. 41.
• 8 1.3022

  Phaeacum regi, cui ex horto nobili suppetebant poma optima.
• c 1.3023

  Mart. L. 11, Ep. 58.
• d 1.3024

  Id. L. 8. Ep. 24.
• e 1.3025

  Stat. Sylv. L. 1. Sylv. 4. v. 31.
• 9 1.3026

  Frugum deae.
• 10 1.3027

  Baccho vini Deo.
• 11 1.3028

  Ferarum spolia.
• 12 1.3029

  Venandi dea.
• 13 1.3030

  Tem∣pli testudine, pro templo. Synecd.
• 14 1.3031

  Mars.
• 15 1.3032

  Ingenio & eloquentia.
• 16 1.3033

  A mi∣nori Poeta.
• 17 1.3034

  Specie minoribus, etsi re∣vera majoribus.
• f 1.3035

  Mart. L. 4. Ep. 14. v. 13.
• 18 1.3036

  Epigrammatum scrip∣tor.
• 19 1.3037

  Carmen de passere.
• 20 1.3038

  Virgilio poe∣tarum optimo.
• a 1.3039

  Mart. L. 14▪ Ep. 111.
• 1 1.3040

  Vasa vel poculo ex crystallo confecta.
• 2 1.3041

  Frangunt pocula per timorem perinde ac per securitatem.
• b 1.3042

  Lucan. L. 7. v. 104.
• 3 1.3043

  Injecit.
• c 1.3044

  Sen. Oedip. v. 992.
• 4 1.3045

  Ipse timor. Graecism.
• 5 1.3046

  Mortem incur∣rerunt.
• d 1.3047

  Casim. Sarbiev. Lyr. L. 2. Od. 16.
• a 1.3048

  Sil. It. L. 13. v. 883.
• b 1.3049

  Virg. Aen. L. 12. v. 646.
• c 1.3050

  Sen. Agam. v. 579.
• 1 1.3051

  Cum vitam cupiant etiam mi∣seri.
• 2 1.3052

  Nempe per mortem, quae Stoicis portus aliquando petendus, nunquam re∣cusandus. In sepulchro secura tranquilli∣tas.
• 4 1.3053

  Pulverem ad modum nubis excita∣tum. Metaph.
• 5 1.3054

  Non ultra mortem no∣cere valentium.
• 6 1.3055

  Fluvium infernum, pro manibus seu sepulchro positum.
• 6 1.3056

  Fluvium infernum, pro manibus seu sepulchro positum.
• a 1.3057

  Ovid. Ep. Did. ad Aen. v. 73.
• 1 1.3058

  A maris periculis.
• b 1.3059

  Ovid. Fast. L. 3. v. 393.
• c 1.3060

  Juv. Sat. 6. v. 220.
• 2 1.3061

  Quia poena dilata potest exigi, non potest exacta revocari.
• d 1.3062

  Stat. Theb. L. 10. v. 704.
• 3 1.3063

  Ne irae cede.
• 4 1.3064

  Admini∣strat, ordinat.
• e 1.3065

  Sil. Ital. L. 7. v. 243.
• f 1.3066

  Id. L. 9. v. 46.
• 5 1.3067

  Velorum sinus; id est, donec fortuna hosti tuo favere desierit. Allegor.
• 6 1.3068

  In commodum tuum
• g 1.3069

  Ex Ennii Fragmentis.
• 7 1.3070

  Fabius Maximus qui Annibalem Romaeinimicissi∣mum pugnam differendo maceravit.
• 8 1.3071

  Po∣puli Romani moras ejus increpantis.
• h 1.3072

  Sen. Agamem. v. 128.
• a 1.3073

  Mart. L. 1. Ep. 77.
• 1 1.3074

  Poeticae sludium desere.
• 2 1.3075

  Pecuniam ex aere. Meton••m.
• 3 1.3076

  Musa.
• 4 1.3077

  Poeticae Deo.
• 5 1.3078

  Causidicorum; quorum Dea est Minerva.
• 6 1.3079

  Poetarum fautoris
• 7 1.3080

  Oliva cujus rami ubertate curvantur.
• 8 1.3081

  Musis sacer, ficut & Cyrrha & Per∣messis.
• 9 1.3082

  In quo causae aguntur.
• 10 1.3083

  Nil lucri allaturas.
• b 1.3084

  Id. L. 9. Ep. 74.
• 11 1.3085

  Sutor.
• 12 1.3086

  Rupti cal∣cei soleam.
• 13 1.3087

  Abjice studia.
• 14 1.3088

  Musa∣rum una.
• c 1.3089

  Id. L. 10. Ep. 76.
• 15 1.3090

  Civis Romanus.
• 15 1.3091

  Civis Romanus.
• 16 1.3092

  Graeca & Latina.
• 17 1.3093

  Nam paupertas Poeticae alumna.
• 18 1.3094

  Purpura.
• 19 1.3095

  Agaso.