Scotland illustrated, or, An essay of natural history in which are exquisitely displayed the nature of the country, the dispositions and manners of the inhabitants, and the various diseases incident to them, and likewise their proper method of cure resulting from their native medicines : and the manifold productions of nature in its three-fold kingdom, (viz.) vegetable, animal and mineral, dispersed throughout the northern part of Great Brittain, which makes up the most ancient kingdom of Scotland, are now exactly collected and published together, and their various uses, (especialy medicinal and mechanical, for the necessity as well as the accommodation of life) : clearly laid open to all : illustrated with near fifty copper plates, being the work of twenty years / published by the command of the Most Illustrious Monarch Charles II, King of Great Britain, &c. by Sir R. Sibbald ...

PRODROMI NATVRALIS HISTORIAE SCOTIAE PARTIS SECVND AE LIBER TERTIVS. De ANIMALIBUS SCOTIAE tam feris quàm domesticis. (Book 3)

Prefatio de ANIMALIBVS in genere. (Book 3)

QUicquid extra se in hoc Globo Terraqueo cernit homo, duobus rerum generibus distinctum & disparatum est, quae Plantae & Animalia sunt: Mineralia enim Na tura altissimè pressit in ipsius Terrae sinu & à nostris oculis subduxit.* 1.1 Plantae infi∣mum vitae gradum sortitae sunt: cresceresc. & suam speciem ex semine propagare deprehenduntur. Ultra hunc vitae gradum, Animalia (quotquot Terra, A••r, Pontus alit) sentiendi etiam atque movendi facultatem consecuta sunt:* 1.2 haec enim cum noxia aversari, tum salutaria sectari nôrunt.

De Plantis duobus superioribus Libris actum est. Nunc videndum quaenam Animalia benignissimus Creator in nostros usus Scotiae concesserit; quod ut ritè peragamus, quaedam in genere primò de naturâ Animalium, deeorum differentiis, ortu, nutritione, mo∣tu, & de usu quem nobis exhibent praemittenda sunt.

Animal,* 1.3 Graecè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Corpus est vivum Animâ sentiente praeditum. Estque vel rationale Homo, cui Deus in Creatione Imaginem suam indidit,* 1.4 & inspiravit halitum vitae duplicis, mortalis & immortalis; vel irrationale Brutum,* 1.5 quod commodissime ex Sacro Textu in quatuor summa Genera dividitur: Et praesit Piscibus Maris, & Volatilibus Coeli, & Bestiis, universaeque Terrae,* 1.6 omnique Reptili quod movetur in Terrâ. Communiter autem à Philosophis Animantia in Terrestria, Aquatilia & Aëria dividuntur:* 1.7 ita ut sub Aëris Volatilia, sub Terrestribus Quadrupeda, Multipeda & Apeda, & sub Aquatilibus omnia quae in Aquis vivunt comprehendant.

Ortus Animalium multa cum ipsius Universi Natalibus communia habet. Ut enim apud antiquissimos Philosophos, non solùm Ovum, Mundi simulachrum erat, referente Macrobio:* 1.8sed & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ini∣tium geniturae in Orphicis,* 1.9 memorante Plutarcho Symposiac 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 2. Cap. 3. & Athenagorâ (ut doctissimus

Grotius in Notis ad suum de Veritate Religionis Christianae Lib, 1. observat) qui Ovi ingentis facit men∣tionem (ex Orpheo sc.) quod in duas partes dissilierit, coelum & terram. Quod ex Mose hausisse videtur.

Vox enim [Motabat supra aquas] incubare quoque notat, quod Ovo convenit. Animantia partier ex Ovo vel Ovi analogo quodam originem trahere videntur:* 1.10 nunc enim apud plerosque Philosophos receptum est, quòd omnium quidem Animantium Ovum est velut commune primordium, licet quaedam vivos foe∣tus, alia Ova duntaxat procreent.

Nutritio Animalium Alimenti coctione in Ventriculo,* 1.11 Chylique in Sanguinem commutati assimilatione perficitur. Motus, autem Spirituum in Musculos appulsu absolvitur, qui Spiritus, prout Musculos certis partibus insertos impellunt, ita varios in Animantibus Motus. producunt.

Restat nunc ut de utilitatibus, quas Animalia humano generi conferunt, pauca adjiciamus.

Propter Deum conditus est Homo,* 1.12 ut Creatorem suum noscat & omnem vitam in ejus gloriam referat. Propter Hominem autem reliqua Animalia creata sunt: Homini enim tum Alimoniam, tum Medicamenta et Vestitum largiuntur, et variis Artibus ad vitae humanae usus necessariis materiam quoque subministrant. Et praeterea Canes ad Custodiam faciunt, Feles Alimenta à Muribus defendunt, Equi ad Vecturam adhi∣bentur, eitam Fimo Segetes aluntur; Lusciniae aliaeque Aves canorae voluptati ancillantur &c.

SECTIO PRIMA

De Homine.

CAPUT I.

De Hominis dignitate & proestantiâ.

POstquam Deus pulcherrimam hanc Universitatem cum omnibus suis Ornamentis condidisset, quam, ob magnitudinem & varietatem rerum, lustrare oculorum obtutu, perscrutari mentis acie difficile erat,* 1.13 miro artificio, quasi in exiguâ Tabulâ, in ipso Homine magnam ac admirabilem illam molem de∣scribere, imò compendio quodam perfectissimè comprehendere voluit. Ut sicut ipse Deus est à seipso Omnia, ita & Homo esset omnia à Deo factus. In illo enim incorporea corporeis, aeterna caducis, in∣feriora superioribus mirabili nectuntur conjugio. Quandoquidem meliore sui parte (animâ sc.) sui particeps est Auctoris, ad cujus Imaginem factus est, immota haec quaelibet regit stupenda celeritate, & mentis acie cuncta remotissima etiam & abditissima penetrat & rimatur. Alterâ etiam parte,* 1.14 quae Corpus est, ob erectam figuram & perfectissimam ejus fabricam, Sublunarium Princeps meritò habetur, in quorum meditullio, velut Regiâ, collocatus praeest omnibus iisque fruitur quàm jucundissimè. Cum Plantis ve∣getatur & generat, cum Animalibus sentit & sese movet, & totius Naturae dotes gloriosiùs repraesentat.

Caput editissima sui sede Coelorum sublimitatem,* 1.15 Intellectùs praesentiâ Intelligentiarum Habitaculum refert, cujus tamen ambitu se circumscribi non patitur Anima, sed per totum corpus praesens est, & om∣nia movet & conservat, totaque est in toto & in qualibet parte corporis: Regiam autem in Corde Corporis Sole & Nectaris vivifici Scaturigine habet.

Thorax,* 1.16 Testudinis concameratae instar, in amplam cavitatem eductus et fornicatus tumidis in Pulmo∣nibus continet Aerem, in fervido Cordis Fornace Ignem, cui vitalis flammae vigor proportione respondet; qui tamdiu conservatur,* 1.17 quamdiu Respirationis aestus durat. Cessante hoc perenni Aëris Euripo, Homi∣nem extingui necesse est. Et quemadmodum variis Tempestatibus Aër concitatur, sic et Cupiditatum perturbatione vexatur et aestuat homo

Infimus Venter Aquae & Terrae Globum repraesentat.* 1.18 In illum tam terrestria illa & solida, quae come∣dimus, quàm aquea & liquida, quae sorbemus, per Cibariam Fistulam descendunt, in Ventriculo con∣funduntur, invicemque commista diu haerent. Ex hoc per innumeros Venerum Lactearum Rivulos ali∣bilis succus per magnum Flumen Venae Cavae in Cor tanquam Oceanum defertur, ex quo postea in omnes Microcosmi campos exundat. Superfluus autem ab irrigatione humor, nempe materia serosa, quae sal∣sedinem Maris exprimit, in Vesicam, sicut Rivi in Lacum, praecipitatur. Ft quemadmodum non omnis Aqua in Lacus aut Mare dilabitur, sed quaedam in Vapores exhalat; ita etiam in Microcosmo per insensilem transpirationem & sudorem expirat & per Narium spiracula ceu Ventus efflatur.

Fertur Oceanus per occultos meatuum anfractus, usque dum ex Terrae penetralibus erumpens in Flumi∣na se promat,* 1.19 Oceanum mox repetitura: Sic fertur Sanguis ex Corde pet Arteriarum ramosos Canales ad extremas Corporis partes,* 1.20 quousque in Venarum oscula receptus magno impetu ad Fontem suum redeat. Et sic omnia Flumina intrant in Mare, & Mare non redundat: ad locum; unde exeunt, Flumina rever∣tuntur, ut iterum fluant. In Microcosmo Cor est Oceanus: hic per occultos Venarum Abyssos lymphâ infernè, & coelesti rore desuper per nervos crescit, perque Arterias exundat, & circulari reciproco Mi∣crocosmum inundat motu. Et sic benédicitur à Domino Microcosmi Terra à delicatissimis & dulcissimis Coeli fructibus, nec non à Rore & ab Abysso imà Ventris infernè cubantis.

Venae,* 1.21 utut Ramis innumerabilibus fruticantes, unum tamen habent Truncum, quem, ob insignem magnitudinem, Cavam appellant. Huic cum reliquis Venis, quasi Oceano cum Fluviis, perpetua continuitas esse solet ac mutuum commercium. Atque haec dignitatem & praestantiam hominis satis illu∣strant.

CAPUT II.

De singularibus quibusdam Hominibus.

INter alia Historiae Naturalis Ornamenta à doctis adjici solent quae circa Homines singularia accidunt, ut proinde, qui vel Ingenii laude communem hominum sortem supergressi, vel ob prodigiosam corporis structuram, vel mirandam aliquam proprietatem observabiles fuerint, locum ibi habeant. Mirabilis Crichtonii Scoti fama, ob mirandas animi corporisque dotes, Europam totam pervasit: non itaque opus est aliquid de eo referre. Huic similis, si non pat, fuit Marcus Alexander Bodius ob summam doctri∣nam & praeclaram fortitudinem, cujus vita in Membranâ exarata cum mihi consanguinitatis jure obtigerit, & in eâ multa singularia occurrant, operaepretium duxi tam celebris Viri Historiam in publicam lucem emittere.

Marcus Alexander Bodius Roberti Filius ex Illustrissimà Bodiorum Familiâ,* 1.22 Matre Gordoniâ, Ge∣nus ad Scotorum Primores referebat. Natus est in Gallovidiâ Idibus Januarii, M.D.LXII. summo Parientis periculo: valido enim nixu erupit dentatus; duosque primores lucis comites raros & praeter mo∣dum grandes, spretâ Pueritiae lege, nunquam posuit. Patrem primâ amisit aetate, & lege Kennethâ Pa∣trimonio mulctatus, Patrui Archiepiscopi Glascuensis summâ curâ & studio, in spem Haereditatis educatus est. Primam operam Literis dedit Glascuae, Thomâ Jacchaeo & Patricio Scharpio bonas Literas profi∣tente. Sed, elatâ indole & pervicaci, majori Praeceptoribus erat oneri, quàm sibi commodo, licet ob∣ingenii

facultatem invitus utriusque Linguae Rudimenta posuerit. Commissâ demum cum Artium Pro∣fessoribus pugnâ, libellos dictataque combussit iratus, & omnem cultum Literarum & Disciplinam ejuravit. Adolescens ideò Aulam coluit, et manu promptus animoque vehemente et libero singularem pugnam semel, tumultuariam pluries obivit, neque sine gloriae titulis. Verùm ubi obiisset Patruus, et propter animi libertatem Agnatis gravior esse coepisset, inierunt rationem, quâ in peregrinas ter∣ras suâ sponte abiret, quoad fervor ille animi defervesceret. Cumque Belgicam suaderent Militiam, Gallicam ipse praetulit, et exiguo Viatico venit Lutetiam, ubi, occulto veluti Fato, quicquid Pe∣culii habuit, perdidit Aleâ. Tum demum caepit bonas Artes cogitare: & quando Gallorum Nobi∣les & Viros Militares Professores colere Regios & illis operam dare advertisset, secum certò con∣stituit Literis incumbere, & hoc in studio eo usque procedere, quousque vel ingenii vis, vel fortu∣nae eum ferret gratia. Audivit igitur Passeratium, Marium, Genebrardum, Guillonium, tanto∣que motu animi Chartis inhaesit, ut noctibus dies adjiceret, diebus continuas noctes, ut & vultu & habitu neglecto vix à suis nosceretur. Juris autem sapientiam studiorum signum sibi proposuit: er∣go profectus est Aureliam, ut Robertum Jurisconsultum audiret. Hinc abiit Biturigas Avara∣cum, ubi Jacobum Cujacium principem sui temporis Virum audit, colit, miratur, quin illi factus fami∣liaris, cùm Poësin Latinam, quae Ennii, Catulli, Cari saperet salebras, Cujacio gratam perciperet, praeter Indolem & Institutum sic verba affectavit antiquata & rem antiqui genii effinxit verbis pa∣rem, ut ad illud natus naturâ Cujacio videretur, à quo & naturâ & consilio maximè abhorreret. Hic primum hujus studii incrementum, in quo postea è politiorum censu excelluit. Nescio enim, siquis Veterum Elegiâ Bodium praeire debuit, Hymno neminem Latinorum aequasse audeo dicere. Verùm illâ tempestate in totas Gallias Pestilentia desaeviit, quâ intemperie Biturigas deseruit et Lugdunum Allobrogum venit. Cumque nihilo secius Lues illic saeviret, ipse Carbunculo territus abiit in Italiam, unde Febris jactatione tandem redire coactus hoc unico saepe contabuit, quod Cornelii cujusdam Vari usu & consilio carere cogeretur, cui se plus quàm reliquis omnibus in re Literariâ debere saepe testatus est. Belli demum Civilis in Galliis cinis recaluit, & Religionis spe∣cie de Regno partes certare coeperunt. Hic verò cùm armis virtutem suam probare quam Literis non minùs pulchrum putaret, Eques & Pedes diu meruit, & non minimam hoc in genere laudem consecutus est. Post Germanici verò Exercitus stragem, qui suppetias Burbonio ferebat, Tholo∣sam appulit, ubi satis liberè doctis uti, quorum in illà Civitate magnus numerus, & Roallis Ju∣risconsulti frui doctrinâ illi diu licuit. Hinc iter fecit in Hispaniam, neque per valetudinem ibi diu moratus rediit Tholosam, ubi degit, donec Blesis in Conventu Ordinum Guisu cecidissent, & Tho∣losa caeso Magistratu à Regiis defecistet Imperiis, tum demum res turbari et permisceri coeperunt. Et quando Bodius amicis sermone, scripto, operâ favisiet, in carcerem Plebis imperio conjectus est, et Jesuitarum odio penè necatus. Sed eruditorum gratiâ absolutus et dimissus venit Burdiga∣lam illinc Rupellam, rebus omnibus amissis, et à Latronum manu vix incolumis. Verùm et Ru∣pellam, propter Coeli gravitatem, exosus, inque Pictonum fines evocatus, ruri cum amicis in ocio vixit suaviter, plurimùm bonis Literis, sed saepe etiam, & cum amicorum res poscebant, praeliis intentus. Minervam enim et Martem simul colere studuit: neque facilè ex moribus comperisles, cui plus favisset. In eruditorum coetu planè doctum, in militari turba revera militem censeres. Erat verò habitu et corporis statu militari viro propior (ut ex ejus Icone, quae in Tabulis habe∣tur, conjicere licet) procerus, compactus, facie venustâ et amabili, oculis nitidis, erecto super∣cilio et falvâ caesarie, Sermone, ore, voce, gestu se apprimè nobilem indicabat: erat enim li∣ber, venustus, subtilis, facilis, copiosus, ab invidiâ et avaritiâ omnino remotus. Ignoran∣tium vanitatem ferebat facilè, doctorum petulantiam omnium minimè. Christiani non puta∣bat, ne ingenii quidem susceptâ controversiâ, dicto vel scripto Adversarii famam laedere et no∣men: injuriasque sibi illatas ad Militares Leges rapere malebat. Xenophontem Philosophum, Caesarem Historicum, Poëtam Maronem praecipuè miratus est. Sed plures Poëtas Graecos co∣luit, imprimis tamen Heliodorum. Erat ingenio optimo, felici memoriâ, judicio admirabili. Coctiones et foedera in re Literariâ ridebat, et ingenii foetum, non diligentiae observabat. Centonicorum, quorum Bodii à nomine maximus numerus, Libros saepe eruditos, Auctores sem∣per hebetes et ignaros dicebat. Graecam Linguam optime callebat: scribebat enim, dictabat, effabatur Graecè, idque disertè et copiosè. Cum de ingeniorum laudibus disserere audiret, il∣lud C. Caesaris non magni putabat, in Vehiculo Literas dictare binas, atque alteram scribe∣re: ille enim tres simul diversorum idiomatum et rerum dictare simul potuit, et omnibus alte∣ram dissimilem scribere. Scripsit plurima juvenis, quorum nihil edidit praeter Epistolas, qui∣bus totidem Ovidii respondit, Opus, ut ex eo audivi, inemendatum edidit: Dein Vir Episto∣las Argumento Ovidianis pares. Felix haec, tenuis, Latina et legitima Elegia. Scripsit Hym∣nos, Opus in suo genere primarium. Edidit in Plinium dictata, Literas Diales, Mona∣dum Quaternionem. Poëma dedit Heroïcum de Aureâ Pinu; Veneres quatuor, Gratiae duo∣decim, Opus nobile, subtile, eruditum et sapiens AEternum Pro P. Bembo et pro vetere Elo∣quentiâ Libellum edidit ad J. Lipsium. C. Caesaris Commentaria Graeca fecit ad Herodoti sty∣lum, quae denuò suppressit: esse enim maluit, quàm videri; promereri, quàm conse∣qui. Ad Vernaculae Poëseos principatum tandem aspiravit et sine controversiâ est adeptus: nec enim Bodium inferiorem Petrarchâ et Ronsardo dicet is, qui illius Opera cum illo∣rum Graecorumque Monumentis, quos praecipuè imitatur, conferre non gravabitur. Erat cer∣tè animo erecto & excelso, qui semper Aulam & majores Magistratus cogitarit, & qui figendae

sedis causam & in ocio vivendi occasionem saepe oblatam neglexerit. Peregre erravit quatuordecim an∣nos. P. C. Dantonetum Peregrinationis Comitem sibi assumpsit, quem liberali animo in literis erudi∣vit. Hucusque Membrana, nec ultra.

In Scotiam rediit cum consanguineo suo Johanne Cassilissae Comite, ubi paulò post Febre lentâ correp∣tus obiit. 4. Idus Aprilis anno Christi 1061, in Aedibus paternis dictis Pinkhill, anno circiter aetatis suae 38, aut 39. Sepultus est in Ecclesiâ de Dalie, ubi Majorum Sepulchra sunt.

Varia reliquit Manuscripta. Quae ad me pervenerunt, sunt

M. Alexandri Bodii in Institutiones Imperatoris Commenta 1591. Folio.

L. L' Estat du Royaume d' Escosse à present. Fàl.

Alexandri Bodii Politicus, ad Joannem Metellanum Cancellarium Scotioe.

Scriptum de Jurisconsulto, ad Franciscum Balduinum.

Poëta, ad Cornelium Varum Florentinum.

Poëmata varia.

Epistolae.

Et nunc relicto Heroë illo, aevi sui miraculo, alios homines singulares prosequamur, à foecunditate ingenii ad corporis foecunditatem transeuntes.

Mulieres nostrae,* 1.23 etiam apud exteros, prae foecunditate suâ celebres sunt: nec sine ratione, cùm multa ejusdem exempla apud nos occurrant.

Nota est mihi illustris Domina Baronis Vidua vegetae adhuc constitutionis, licet sexagenaria sit, quae (prout ex ipsius ore habui) Partu & Abortu viginti novem Foetus edidit, idque in uno conjugio ex uno Viro.

Narravit mihi consanguineus meus David Sibbaldus Baronis Rankilorii filius Vexillifer, Se, dum in Schetlandiâ cum aliis Praesidiariis degeret, allocutum fuisse Maritum & Uxorem Schetlandicos, corpore quidem tenui, qui ipsi narrabant (quod & à vicinis confirmatum fuit) habuisse se in uno hoc conjugio, ex quo Voto obstricti erant, Foetus triginta tres, quorum plerique sacro Fonte tincti erant, pluresque ex iis tum temporis vivebant,* 1.24 nec ullus Conjugum annum tunc quinquagesimum superabat.

Gemelli quidem uno partu adeò frequentes sunt,* 1.25 ut vix sit foecundior Liberorum Mater, quae suos non numeret.

Dum ego in Praedio meo in Lothianâ Occidentali commorabar, in Pago vicino Bathgate dicto Cau∣ponis uxor tres Foetus edidit. Erat illa fusci coloris, & habitu corporis tenui.

Imò in variis Regni locis repertae sunt Mulieres, quae quatuor Foetus uno partu ediderint.

Inter singularia quoque Foetus in Tubâ Uteri, unum hujusmodi de Muliere nostrate extractum habet D. And. Balforius Eques auratus in Phialâ cum Spiritu Vini conservatum.

Inter singulares quoque homines longaevi sunt,* 1.26 cujusmodi plures Scoti sunt & multi quidem octogesi∣mum annum attingunt, aliquot etiam nonagesimum, nonnulli centesimum excedunt••, & nuper qui∣dam Scotus nomine Maclaine in Northumbriâ Verbi Divini Pastor, qui obiit anno (ni fallar) 1659. an∣num agens supra centesimum decimum sextum. Et, quod in illo mirum admodùm suit, anno 1657 tantam vigoris renovationem habuit,* 1.27 ut literas tenuissimas sine conspicillis legere potuerit, licet per quadraginta annos ante ei necesse fuerit iis uti. Capilli quoque ei renovati sunt.

Celebris quoque prae longaevitate fuit Laurentius quidam Hethlandius,* 1.28 de quo ita Buchananus no∣ster: Salubritatis firmitudo in Laurentio quodam nostrâ aetate apparuit, qui post centesimum annum Uxorem duxit. Centesimum quadragesimum annum agens, saevissimo mari in suâ naviculâ piscatum pro∣dibat, ac nuper nullâ vi gravioris Morbi labesactatus, sed senio solutus decessit.

Inter singulares quoque Homines sunt Abstemii,* 1.29 qui per multos dies à cibo abstinent, qualis fuit Joan∣nes Scotus, de quo ita Buchananus noster. Proximo anno, qui fuit M.D.XXXI. res accidit, novitate quidem admirabilis,* 1.30 & cujus admirationi nihil aut auctoris obscuritas, aut temporis, omnia diligenter ex∣plorantis, curiositas detraxit. Ioannes Scotus, homo nec literis expolitus, nec usu magno rerum peritus, nec ingenii subtilitate ad fraudem appositus, cùm in lite quadam succubuisset, nec judicatum solveret, in Asylo Coenobii Sanctae Crucis, aliquam multos dies, sine cibo & potu se continuit. Res divulgata, & ad Regem perlata est. Ejus jussu, veste mutatâ & diligenter excussâ, in Arcem Edinburgensem seorsum ab omnium eommercio sepositus, triginta duos dies ab omni cibo humano sponte abstinuit. Inde, tanquam re satis exploratâ, eductus, nudus in publicum prodiit. Abstinentiae quoque per plures dies Romae & Ve∣netiis experimenta dedit, ac Londini, prope quinquaginta dies continuos victu abstinuit.

Singularis quoque ille fuit, de quo Relationem exhibuit Societati Regiae doctus admodum Vir Sacri Verbi Minister,* 1.31 D. Gardenus, quae ita se habet. Est quidam in hac Regione maximè notabilis ob quiddam ei peculiare, cujus ingenium proclive est ad imitandum cunctos gestus ac motus eotum quibus∣cum versatur; hocque imprudens facit. Ipsi eum nunquam antea videramus: at, inter redeundum, cùm in Valle Bogianâ, ubi is habitat, unà essemus, quamvis haec omnia de eo priùs audita essent, nonnihil ta∣men obstupefacti sumus, conspicientes in eo singularem hanc qualitatem Avi mimosae (quae Morinellus vocatur) propriam. Donaldus hic Mourous (hoc enim illi nomen) homo senex, humilis staturae, sim∣plex & apertus, tenuis & macilenti corporis, huic infirmitati (ut ipse retulit) à puero obnoxius fuit. Mo∣lestè fert, siquid tale de ipso observetur. Quocirca, quotiescunque per vias publicas ambulat, oculos ad terram dejicit, & in cunctis hominum congressibus lumina avertere solet. Saepiùs eum probavimus, prius∣quam consilium nostrum perspexit: quod cùm intellexisset, aegrè à nobis detentus est. Quàm blandissimè cum eo egimus, & tunc animadvertere licebat, eum nos imitari non solùm in capite scalpendo, verùm etiam in manibus comprimendis, naribus emungendis, brachiis extendendis, &c. Nec nobis necesse suit, humaniter eum compollando, monere, ut caput tegeret: cùm illud semper aperiret aut tegeret,

quemadmodum nos sacere vidit. Idque etsi accuratissimè, ita tamen ex naturae impulsu & procul ab omni affectatione praestitit, ut nullus nobis sit relictus suspicandi locus, eum deditâ operâ hoc fecisse. Cùm utramque ejus manum contineremus, & aliis annueremus, ut ejusmodi motus ostenderent, luctando conatus est se de manibus nostris eripere. Cùm autem ex eo sciscitaremur, quomodo se affe∣ctum senserit, hoc tantùm ab eo simplex responsum redditum est, Cor & Cerebrum suum conturbatum fuisse.

Inter singulares homines quoque observantur,* 1.32 qui justam staturam multùm excedunt, aut infra eam valde deprimuntur.

Boethius noster in Regni descriptione refert, quòd servantur in templo Pette Re¦gionis Moraviae ossa cujusdam per Ironiam Little John, i.e. minoris Johannis dicti, quem figura quan∣titasque Ossium quatuordecim pedum longitudine fuisse demonstrant, pari cum eâ crassitudine Vidi∣mus enim ipsi abhinc sex annis os coxendicis ipsius non minus longitudine totius eruris humani, crassitudi∣ne surae, cujus in concavitate brachium inseruimus: Quae prodigiosa moles fuit, & supra nostrorum tem∣porum observationem.* 1.33

Qui duas ulnas, aut sex pedes Geometricos excedunt, varii sunt, etiam hoc tem∣pore. Quod ad eos attinet, qui deprimuntur infra justam staturam, memorabilis est inter Aebudas, seu Occidentales Insulas una,* 1.34 quae Insula Pygmaeorum dicitur. In hac Insulâ, ut refert Buchananus, Fanum est, in quo credunt vicini populi olim Pygmaeos fuisse humatos. Multi exterorum, terrâ altius effossa, re∣pererunt & adhuc deprehendunt capita parva & rotunda,* 1.35 aliarumque corporis humani partium ossicula, ni∣hil famae vetustae derogantia. Pygmaei autem Cubitales fuisse dicuntur. Brevis staturae ejus Insulae Accolas fuisse, probabile satis est, quales Lappones, Samoyedae, & qui intra Arcticum vivunt Circulum.

Reperiuntur quandoque Nani ac Pumiliones,* 1.36 qui tres pedes vix attingunt: & quidam tales nascuntur, quorum corpuscula, quamvis partium ad se invicem proportio constet, non tamen ad debitam surgunt men suram. Alii tales morbo fiunt: & unum quidem vidi in Lothianâ Occidentali, prope Villam de Elphin∣stoun, qui à Rachitide ita contractus erat, ut duos pedes Geometricos cum dimidio non excederet, Libe∣rorum pater.

Proximum locum sibi vendicant Monstra.* 1.37 Ut alia taceam, observabile erat illud anno 1490. tem∣pore Jacobi quarti Regis, referente Buchanano. Circa haec tempora (inquit) monstrum novi generis in Scotiâ natum est, inferiore quidem corporis parte specie maris, nec quicquam à communi hominis formà discrepans: umbilicum vero supra, trunco corporis, ac reliquis omnibus membris geminis, & ad usum & speciem discretis. Id Rex diligenter & educandum, & erudiendum curavit: ac maximè in Musicis, quâ in re mirabiliter profecit. Quin & varias Linguas edidicit, & variis voluntatibus duo corpora secum discordia discutiebant, ac interim litigabant, cùm aliud alii placeret: interim, velut in commune con∣sultabant. Illud etiam in eo memorabile fuit, quòd, cùm infernè crura lumbive offenderentur, utrum∣que corpus communiter dolorem sentiret: cùm verò supernè pungeretur, aut alioqui laederetur, ad al∣terum corpus tantùm doloris sensus perveniret. Quod discrimen etiam in morte fuit magis perspicuum: nam cum alterum corpus, complures ante alterum dies, extinctum fuisset, quod superstes fuit, dimi∣dio sui computrescente, paulatim contabuit. Vixit id Monstrum annos viginti octo, ac decessit, ad∣ministrante Rem Scoticam Joanne Prorege. Hac de re scribimus (inquit Buchananus) eo confidentiùs, quòd adhuc supersunt homines honesti complures, qui haec viderint.

Ad Monstra Humana reducuntur Pisces facie ad Hominem accedentes,* 1.38 de quibis quaedam apud Histo∣ricos nostros habentur. Sic Hector Boëthius in Descriptione Regni, Apparent (inquit) in hoc Ae••tu (de Aestuario Forthae agit) malo omine, ingentique hominum metu Portenta quaedam facie humanâ, Cucul∣los, ad modum Monachorum, ut apparet, iuduta, ac umbilico tenus aquis extantia, Bassinatis ver∣naculâ linguâ.* 1.39 Buchananus quoque sic: Inter Ostenta numerantur Pisces Marini, rarò quidem & per longa temporum intervalla semper gregatim, sed nunquam sine magno mali praesagio visi, Vulgus alii Monachos Marinos, alii Bassinetos, quasi dicas Galeatos, vocant.

CAPUT III.

De Medicamentis ex Homine.

INtegrum Librum de Medicamentis ex Homine scripsit Daniel Becherus, cui Titulus Medicus Mi∣crocosmus. Nos pauca tantùm celèbriora & usitatiora Medicamenta ex Homine adjiciemus.

Et primò quidem in multis Morbis Cranium Humanum adhibetur,* 1.40 in iis praesertim, quibus opus est, ut volatiles partes Sanguinis figantur, acidiores edulcorentur, &, quae impetuosè nimis moventur, compescantur & in ordinem redigantur. Humorem quoque superfluum siccitate suâ absumit, & in Epilepticis efficax admodum remedium est. Ipsum autem Cranium pulveratum omnibus praeparationi∣bus ex eo institutis praefertur.

Pinguedo Humana ad Nervos debiles roborandos multùm inservit.* 1.41

Sanguis Humanus combustus inter potentissima adstringentia est.* 1.42 Spiritus in affectibus Nervorum multùm commendatur.

Exiccatum Humanum corpus, quod Mumia dicitur,* 1.43 suos usus habet in sanguine grumoso dissol∣vendo.

Inter alia Lactis genera, Humanum in variis Morbis propter sympathiam maximè commendatur,* 1.44 in Phthisicis & Hecticis maximè qui non rarò, postquam deplorati sunt, hoc unico temedio restituun∣tur. In affectibus quoque oculorum salutare praesidium est. Podagricos eitam dolores lenit, & affatim haustum adversus quaedam Ve••ena remedium est.

Saliva hominis, potissimùm jejuni, omne Pustularum genus abstergit, & Impetiginem delet, ut ha∣bet Serenus,

Si verò vitium est, quod ducit ab impete nomen,

Hoc matutinâ poteris cohibere Salivâ.

Inest enim in Salivá acidum pingue quoddam, quod Vulnera & Ulcera etiam emundat & sanat, ac Tu∣mores quoque digerit.

Nec ab usu Medico ipsae Aurium sordes arcendae,* 1.45 quòd Aurium Cerumen morsui Hominis (qui inter acerrimos Morbos à Plinio numeratur) medeatur.* 1.46 Sic enim Plinius: Medentur sordes ex Auribus, ac, nequis miretur, etiam Scorpionum ictibus Serpentiumque statim impositae. Melius è percussi Au∣ribus prosunt; ita & Reduvias sanari.

Urina Humana in multis affectibus magni usus est.* 1.47 Nitro admixta & imposita Capitis furfures & Corporis ex ulcerationes emendat. Podagricos quoque dolores lenit. Extergendi certè magnam vim habet, & proinde ad Scabies & Lepras valet, &, qui ex eo paratur Spiritus, eximii usùs est in obstina∣tis Morbis, praesertim Mulierum.

Quin & ipsum Stercus Humanum in Anginâ impositum egregii usus est.* 1.48

SECTIO SECUNDA

De Quadrupedibus.

CAPUT I.

De Quadrupedibus Solidipedibus.

INter Animalia Irrationalia, sive Bruta, à Quadrupedibus ordimur, quòd ea nobis magis obvia sint. Quadrupeda autem in Solidipeda unâ tantùm Ungulâ praedita,* 1.49 & Bisulca, quorum Pedes Fissuris utrinque, hoc est, à parte anteriori & posteriori diducuntur, & Multifida & multipliciter Digitata divi∣duntur.

Solidipeda autem apud nos in Scotiâ reperta sunt.* 1.50

Equus,* 1.51 inter Quadrupeda, Animal nobilissimum, vitae humanae utilissimum, ingenii simul & cor∣poris viribus praestans. Proprium ejus hinnire. Cervix Jubâ ornatur, & pili in Jubâ largi. Dentes ei continui, numero quadraginta, in senectute candidiores fiunt: septimo anno omnes aequaliter explen∣tur, & ex eo cavatos gerit, nec postea, quot annorum sit, ex Dentium mutatione comprehendi potest.

Corporis forma talis probatur:* 1.52 Caput exiguum, nigri oculi, nares apertae, breves auriculae, cervix mollis, latum pectus, armi grandes & recti, venter substrictus, testes pares & exigui, cauda longa, & secta crispaque; mollia, recta & alta crura; genua teretia parvaque, quae introrsum non spectent; clunes rotundi; ungulae durae, concavae & rotundae, mediocresque super illas coronae.

Habentur autem apud nos Succussarii,* 1.53 Tolutarii, Cataphracti, Sellarii, Cursorii, Veredarii, Vectarii, Admissarii & Canterii.

Gallovidiensis noster,* 1.54 Galloway dictus, ad itinera subeunda optimè comparatus est.

Equulei quoque Orcadenses & Schetlandici A sino haud majores, laboris patientissimi sunt.

Maximus Equorum usus in itineribus, vecturis, venatione, bello triumphis est. Tartari carni∣bus et sanguine Equorum in cibo utuntur. Hippace (hoc est, Caseo ex Lacte Equino) et Glycyrrhizâ undecim et duodecim dies vitam tolerabant Scythae.

Lac maximè perpurgat.* 1.55 Serum ad Ulcera Renum perpurganda conducit.

Ungula suffitu mortuos partus ejicit.* 1.56

Spuma Equi recens detracta et cum Oleo Rosaceo infusa Auricularum vehementes dolores resolvit.* 1.57 Jo. Jonstonus.

Stercus in Vino albo decoctum ad Colicam valet. Impositum quoque Arthriticos dolores lenit.

Ex Setis Caudae finguntur Laquei, quibus appensis Baccis Sorbi Aucupariae Autumno Turdelae, Me∣ruli et Rubeculae capiuntur.

Asinus domesticus ingenio stolidus,* 1.58 corpore deformis, incessu tardus, animo timidus, capite gran∣di, longis et latis auribus, corpore macilento est. Exiguo eoque vili vivit pabulo, foliis cardui, stramine, et similibus.

Ruri necessarii sunt,* 1.59 quia portandis oneribus apti.

Lac parùm quidem nutrit,* 1.60 sed valdè abstergit, et facilè obtenuitatem, digeritur. Tabidis utilissi∣mum, ad Calculum quoque commendatur, et ad Lumbriocos puerorum necandos. Sputo sanguinis Tussique prodest, Hydropicis quoque & Arthriticis conducit. Ad cutem faciei mundandam facit. Dy∣sentericis cum Melle prodest & Tenesmo affectis.

Emplastrum ex Ungulâ combustâ,* 1.61 addito Oleo, Scrophulas dissolvit.

Stercus crudum,* 1.62 sive crematum, addito Aceto Sanguinis eruptiones cohibet Ex Ossibus Asininis Tibiae argutiores parantur.

CAPUT II.

De Bisulcis Ruminantibus Cornigeris.

RUminantia dicuntur,* 1.63 quae pabulum semel deglutitum mox ad os regurgitans revolvunt, iterumque dentibus comminuunt. Inde autem hisce Animantibus Ruminatio necessaria est, quod duriore pabulo vescantur,* 1.64 et quòd superioris Mandibulae dentibus careant,* 1.65 et inferiores minimè habeant serratos. Hinc fa∣ctum, ut defectum hunc Ventrium multitudine Natura pensaret:sunt enim talibus quatuor, sc.

Venter, seu Rumen, The Cud.

Reticulum,* 1.66 The Paunch.

Omasum, The Tripe.

Abomasum, The Honey tripe.

In primâ Alvi cavitate rudis adhuc esca cernitur. In secundo amplius conficitur cibis, et magis adhuc in tertio elaboratur, ut in novissimo tandem concoctio absolvatur, ubi in cremorem lacteum abit.

Nutrimentum, quod ad superiores dentes, quibus carent, abire debebat, in Cornua abit.

Dividuntur in Cornigera,* 1.67 & non Cornigera.

Non Cornigera apud nos nulla sunt. Ex Cornigeris apud nos sunt Bos domesticus, — sylvestris.* 1.68

Jonstonus in suâ Animalium Quadrupedum Historiâ refert quòd in Scotiâ Boves sunt sylvestres colore can∣didissimo, jubâ densâ ac demissâ, truculenti & feri, adeoque ab humano genere abhorrentes, ut ab iis, quae ho∣mines vel manibus contrectarint, vel halitu perslaverint, per multos dies abstineant, et dolo capti moriantur.

In Carictâ Scotiae Provinciâ supra Gallovidiam Boves sunt,* 1.69 quorum caro tenera suavisque esui est; cae∣terùm pingue nunquam concrescit, olei liquidi modo ferè semper fluens.

Et de Bisonte Scotico habet haec: Candidissimum esse aiunt,* 1.70 in formam Leonis Jubam ferre, ca••tera man∣suetis simillimum: verùm adeo ferum et indomitum, humanique consortii hostem, ut, quas herbas aut frutices humanâ contrectatas manu senserit, deinceps fugiat; captum autem arte quadam mox prae moesti∣tiâ mori: cum verò se peti senserit, in obvium quemcunque magno impetu irruere. Quae quidem ab Histo∣ricis nostris petita sunt, sed confirmatione egent. In pluribus locis Montanae parties Scotiae reperiuntur qui∣dem Boves feri, albi quoque: sed non ita truculenti, neque formâ à domesticis differunt. An jubati Bi∣sontes nunc extent, nescio.

Vitulus biceps in Teviotiâ anno 1653 visus.* 1.71 Et nuper in Praefecturâ Perthensi prope Blanodunum Ubem

Vacca peperit Leporem, ut mihi à nobilissimo viro relatum est. Visus est Lepus insidere saepius tergo Vaccae.

In stomacho Vituli reperiuntur Globuli ex pilis confecti,* 1.72 & crustâ quadam obducti. Unius Icon habe∣tur in Tabulis.

Vaccae probantur,* 1.73 si vasto corpore, lateribus amplis, frontibus latis, oculis nigris & patulis, cornibus venustè nigricantibus, pilosis auribus, compressis malis, & copiosis sint caudis, ungulis modicis & cruri∣bus. Eas, quarum maculosae sunt pelles, lacte abundare vulgò persuasum est.

Bos totum se praebet usibus humanis; agris arandis,* 1.74 occandis & multimodè colendis inservit. Cùm ve∣rò pinguior meliori alimento, vel pascuo factus est, carnem vel recentem, vel sale conditam, opportunum hominis cibum, praebet; & corio, sevo, lacte, fimo plurimùm prodest. Hinc (ut habet Cicero) tanta pu∣tabatur percipi utilitas ex Bobus, ut eorum visceribus vesci scelus haberetur.

Lac Vaccinum quorumlibet aliorum Animalium lacte crassius ac pinguius judicatur,* 1.75 & maximè impin∣guat. Utiliter bibitur in Diarrhoeà, Dysenteriâ & Tenesmo, si praesertim in eo silices aut chalybs decocta fuerint. Recens efficax est contra rosiones ustionesque à Cantharidibus, Aconito, Laureolâ, Esula, &c. Renum et Vesicae dolori convenit. Gargarizatu faucibus exulceratis tonsillisque prodest.

Cremor Lactis nutrit et moderatè penetrat.* 1.76

Ex Lactis pinguedine diligenter agitato et concusso in Vasis Lacte, donec pingue separetur, Butyrum paratur. Olei atque Adipis vicem obsoniis additum supplet. Oleo quocunque magis nutrit et cibos condit. Calidum est temperatè, et facultatis concoquentis, paululum etiam habens digerendi potentiae: mollit proinde, lenit laxat, resolvit, coquit, Phlegmonas concoquit et digerit, Bubones et Parotidas juvat, Gin∣givas extenuat, in dentitione puerorum utile. Tussim frigidam et siccam quoque tollit, Pleuriticis et Pe∣ripneumonicis Affectibus commodum, adversus Venena efficax est. In Aëris pestilenti constitutione pro∣phylacticum est Butyrum, eximii etiam usûs in Calculo Renum et Vesicae.

Lac ebutyratum crassi est succi.* 1.77 Refrigerat, humectat, emollit, alvum lubricat, calidiori Ventriculo et febricitantibus confert.

Caseus,* 1.78 qui ex crassiore Lactis parte paratùr, (admisto coagulo et expresso inde sero) salitâ et exiccatâ, frigidae est naturae, adstringit et incrassat. Caseus recens, mollis impositus Podagricorum dolores ex calidâ causâ mirificè lenit. Acris cum Croco Tophos dissolvit, Dysentericis et Coeliacis prodest.

Serum crassitiem humorum attenuat,* 1.79 abstergit et alvum suducit.

Fel Bovis tinnitibus et sonitui auris medetur et dolorem mitigat.* 1.80 Surdis etiam prodest. Ad Lumbri∣cos egerendos madefacta lana felle Taurino umbilico apponitur. In lanâ verò collectum et suppositum Ano Ventrem solvit.

Genitale Tauri coctum & comestum ad conceptum promovendum & sterilitatem depellendam Rode∣ricus à Castro commendat.* 1.81

Vesica Tauri pulverata assumpta difficultati mingendi (referente Hollerio) convenit.* 1.82

Ad Nervorum contractiones Medulla Tauri in vino trita & potata valet.* 1.83

Taurini Cornu ramenta ex aquâ pota sanguinis muliebris profluvium fistunt, secundum Rhasim.

Dolorem Articularem Stercus Bubulum cum Aceto potenti,* 1.84 aut Vino, aut Ovis crudis mixtum sa∣nat. Stercore Bubulo Colica sanatur, ex Gesnero.

Caro Vitulina temperati & boni alimenti est,* 1.85 & probè nutrit. Medulla obdurata & scirrhosa corpora emollit.

Caro Bubula Alimentum firmum praebet.* 1.86

Coriorum crematorum cinis ambusta igni sanat,* 1.87 Et, licet nihil vilius calceis detritis sit, puer tamen Melitensis toto corpore crustis soedis obsitus, aspero cinere combusti Corii calcerorum cum Oleo Rosa∣ceo convaluit. Th. Bartholinus Observat. Cent. 6. Hist. 73.

Coriorum fumus naribus acceptus efficacissimum ad Vulvae strangulatûs Remedium. Eodem Serpen∣tes Aëremque pestilentem emendari compertum est

Ex Cornibus,* 1.88 praeter Pocula, Cucurbitulae, Lucernae, Litui, Buccinae & Arcus fiebant. Ex Corio Scuta, Loricae, Galeae, Tentoria, Utres, Folles, Calcei formantur. Ex extremitatibus Gluten fit, ex Nervis Flagella, ex Sevo laudatissimae Candelae, ex Setis Pictores suos habent Penicillos.

Ovis mitis et mansueta est,* 1.89 hominum usui mirè utilis. Pro modico pastu et levi curâ. Lac, Caseum, Lanam,* 1.90 Agnos, Carnem Cutemque Domino rependit.

In Insulâ Ronâ Ovium Lana caerulei coloris est.

Ovis Hirthana vel maximum Hircum altitudine superat.* 1.91 Cornua habet Bubulis crassitudine aequa, sed longitudine aliquantò etiam superantia: caudas praeterea in terram usque promissas habent. Boëthius in Descript. Regni. An Vervex peregrinus Jonstoni?

In eâ Insulâ,* 1.92 quae Hirthae adjacet, Animalia quoque Ovibus formâ haud dissimilia, caeterùm fera, & quae, nisi indagine, capi nequeant, pilos medio modo inter Oves & Capras serentia, neque molles, ut Ovium Lanas, neque, ut Caprarum, duros. Boëthius ibid. Pili illi, ut mihi relatum est, caerulei sunt.* 1.93 Ex eorum lacte Butyrum & Caseum parant, qui delicati admodum saporis est.

Oves Schetlandicae ferè semper binos foetus, aliquando ternos ferunt, eosque grandes. Atlas Novus Part. 5. pag. 148.

Jonstonus ex Boëthio refert,* 1.94 quòd in quadam Scotiae Regione flavae habentur Oves, dentes aurei pla∣nè coloris, carnes habentes croceas & Lanas.

In Ovis Ventriculis Globuli illi ex Pilis inveniuntur.* 1.95

Animal est Ovis utilissimum,* 1.96 Lacte nutrit & Carne, Lanâ et Corio vestit, Scriptoribus praebet Char∣tas, Chordas Testudinibus, et Fimo agrum impinguat.

Cerebrum Ovillum cum Melle dentientibus Infantibus illinitur.* 1.97

Omentum calidum Ventri adhibitum Colicae & Ventris Torminibus medetur.* 1.98

Sevum ad ignem liquefactum linteolo impositum ambusta sanat.* 1.99 Schwenckfelt de Animalibus Silesiae.

Lac Caprillo crassius est et minùs serosum, dulce et praepingue, magis alit. Potum calidum adversus omne Venenum commendatur,* 1.100 Dysentericos juvat. A jejuno potum ad Pestis praeservationem valere creditur.

Butyrum Bubulo deterius est.* 1.101

Caseus pinguis est,* 1.102 sapore suavis. Praestant Casei, qui ex Lacte integro, non dempto flore, addito quoque Vaccino, fiunt. Caseus comestus Dysentericis auxilio est.

Lana succida,* 1.103 quae sordibus et sudore imbuta est, calefacit, emollit & lenit, in doloribus partium utilis.

OEsypus (quae pinguitudo succidarum Lanarum) excalfacit,* 1.104 emollit et dolores fedat

Verberum vulnera et vibices pellibus Ovium adhuc calentibus applicatis obliterantur.

Ex pellibus Membranae fiunt.* 1.105

Vervecina Caro optima est & sanguinem generat bonum.

Insessus ex capite,* 1.106 pedibus intestinis aquâ decoctis partur, Tabidis, emaciatis & contractis conveniens.

Arietis Fel cum Sevo suo,* 1.107 ex Plinio Podagricos lenit dolores.

Hircus pilo molliore est, cervice & collo brevi, cruribus crassis, auribus praegrandibus & flaccidis.

Aruncus, seu Villus ejus è mento dependet.

Caprarum Admissarius Hircus lascivum animal est, salax et servens ad Coïtum. Hinc in Emblemate Luxuriam significat.* 1.108 Hinc etiam praematura eis senectus: Juventus enim exhausta Venere intempestivi Senii causa est. Columella Hircum septem mensium generare potentem dicit. Quinquennis exoletus est, et ineptus ad Coitum.

Hoedus Caprae foetus est,* 1.109 cujus Caro pinguis et grati saporis.

Pellis Hircina ab Alutariis in Vestimentorum usum aptatur. Pili ad Funes à Restiariis colliguntur.

Lac Caprillum medium inter reliqua censetur, cum non admodum pingue et crassum sit. Phthisicis et Hecticâ laborantibus utile Serum purgat et acres Humores contemperat.

Caseus Caprillus boni saporis est,* 1.110 Lactis copiam Mulieribus augere dicitur. Recens impositus dolores reprimit.* 1.111

Fimus acris,* 1.112 et digerentis facultatis, & in tumoribus utilis est.

Sanguis Hircinus Calculos frangit Sanguinis grumos dissolvit.* 1.113

Cervus ex Bisulcis Ruminantibus Cornigeris sequitur,* 1.114 cui magnitudo Asini, corpus sulvum. Col∣lum gerit procerum atque erectum, summasque cacuminat aures: Crura habet gracilia, dentium or∣dine superiore caret. Cor pro ratione magnum, felle carere dicitur. Caput ei modicum, frontem ta∣men habet ramosis & grandibus Cornibus asperam, quibus licet armatus sit, inermi tamen quovis Ani∣mali timidior est, & in fugam facilè vertitur. Cursus iis velocissimus & saltus facillimus. Cervorum longaevitas admiranda:* 1.115 centenos enim excedunt annos

In Boreali parte Scotiae quidam tradunt Cervos Caudâ bifurcatâ reperiri.* 1.116

Cervini quoque generis Capreolus est, qui in Montanis nostris frequens est, & corpore quidem Cer∣vum refert,* 1.117 nisi quod minor sit, cornuaque ei exigua ramosa, Cervinis serè similia. Cursus velocissi∣mi est.

De Cervo integrum Tractatum scripsit Joannes Andreas Glabra, quam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 inscripsit.

Caro Cervina calida est,* 1.118 dura & sicca, tardè concoquitur & parum alit.

Capreoli caro concoctu facilior est, & corpori bonum alimentum exhibet.

Pellis utriusque depilata praeparatur ad Indumenta,* 1.119 Tibialia & Chirothecas.

Ex Cornibus Candelabra fiunt, & Cultrorum Manubria.

Medulla calefacit,* 1.120 mollit, rarefacit, curat ambusta.

Genitale Cervi remorantibus Urinis auxilio est in Furno exiccatum, & in pulverem redactum.

Rasura Cornuum Lumbricos Ventris enecat.* 1.121

Spiritus ex iis extractus in Asthmaticis & Epilepticis multi usùs.

Os è Corde ad Cordis affectus praedicatur.* 1.122

Calcaneus Cervi Dysentericis utilis.* 1.123

Lachryma Cervi adversus Venena à quibusdam commendatur.* 1.124

CAPUT III.

De Bisulcis non Ruminantibus.

EXhis apud nos sunt.

Sus,* 1.125 Animal immundum, maximè pituitosum & humidum, carne humidissimâ.

Ejus ex Carne Pernae,* 1.126 Isicia, Farcimina conficiuntur.

Adeps, seu Axungia Porcina calefacit, humecat, digerit, ambustis igne medetur.

Lardum inter Ciborum Condimenta est.* 1.127

Vesicae Suillae pulvis ad Urinae in continentiam valet.* 1.128

Fimus recens naribus admotus sanguinem cohibere dicitur.* 1.129

Talus ustus Torminibus Ventris tritus conducit.* 1.130

Quidam Bibliopegi pelle ad Librorum operimenta utuntur,* 1.131 ut firmiore Ovillâ aut Vitulinâ: non enim tam facile deteritur.

Ex Setis parantur Muscaria Setacea ad vestes extergendas.* 1.132

CAPUT IV.

De Quadrupedibus Digitatis Viviparis, & primo de Digitatis Semiferis.

HIc Divina erga Patriam nostram Benignitas agnoscenda est,* 1.133 quòd, cùm pleraque Animalia vitae utilia habeamus, feris tamen & saevis illis aliarum Regionum careamus. Lupi olim frequentes erant, quidam etiam de Caledoniis Ursis loquuntur: Sed horum genus deletum & ex Insulâ extermina∣tum est. Quae ex Semiferis apud nos sunt enarrabimus, incipiendo à Vulpe.

Vulpes astutum Animal est,* 1.134 quod vasritie & astu alias Bestias, quorum carnibus vescitur, decipit. Canis mediocris magnitudine est, gravis odoris. Color saepe rutilus est, cauda ei magna & villis densa. In Montanis locis plura facit foramina, & multisores aditus procul inter se distantes, ne uno in loco fa∣cilè comprehendatur.

Pelle Togae & Pilei suffulciuntur,* 1.135 quae calefaciunt & in Morbis frigidis multi usùs sunt.

Caro cocta in Fotu dolores Podagricos lenit.* 1.136

Adeps quoque calefacit,* 1.137 emollit & resolvit

Pulmo ad Tussim inveteratam commendatur.* 1.138

Genitale osseum Calculo Humano Remedium praedicatur.* 1.139

Taxus,* 1.140 qui & Meles, the Brock or Badger, medius inter Suem et Ursum, magnitudine, Vulpe minor paulò Animal pingue, dorso latiore, mordax admodùm, Cute spissâ, pilis duris, rigidis, griseis, supernè ad nigredinem vergentibus, infernè candicantibus, Cruribus breviusculis, Capite in summo nigro, latere tenus albo. Dentes ei acuti, quibus se defendit; Cauda varia, villosa, non lon∣ga. Canis instar digitatum hoc est, de quo agimus. In Cavernis vivit sub terrâ. Apibus et Melli in∣sidiatur, Crabronibus et Vermibus victitat, Autumno Pomis, quorum esu pinguescit. Urgente Hyeme occultatur, et somno pinguescit. Latibula cum duobus Ostiis faciunt: flante Austro, Septen∣trionale aperiunt; flante Boreâ, Australe. Victum pro Hyeme colligunt.

Carnes in quibusdam Regionibus pro deliclis habentur.* 1.141

Axungiâ quoque quidam loco Lardi in cibo utuntur. Ea calefacit, emollit, digerit, in Affectibus Renum Calculosis utilis. Articulorum quoque dolores lenit, & Nervos contractos emollit.

Ex Pellibus olim quoddam Vestis genus parabatur,* 1.142 quae ab humeris usque ad lumbos pendebat. Ex iisdem Canum Collaria conficiuntur.

Boëthius dicit Fibrum seu Castorem in Scotiâ reperiri; an nunc reperiatur, nescio.

Lutra Animal Amphibium est,* 1.143 astutum & malignum, è Fibrorum genere, longius latiusque Cato, minus Fibro, colore susco ad Castaneum deflectente, cum nitore. Caput ei oblongum, instar Putorii, dentibus acutis instar Canis Venatici, morsus accrrimi. Collum crassius, crura breviora, pedibus posterioribus planis & membranâ communitis, caudâ oblongâ terete in fastigium desinente, pelle mi∣nùs quàm Castoris spislâ, frequenti & brevi pilo conspersà. Circa Fluenta & Lacus degit. Vivit ex captu Piscium, quos mirâ agilitate & astutia venatur. Diu sub aqua se continet.

In Antro (referente Jonstono) velut Tabulatum ex Ramis & Virgis construunt,* 1.144 super quo, ne made∣fiant, noctu cubare solent, & per aliquot milliaria ex Aquae Rivulo Piscinae odorem excipiunt. Cicu∣rantur, & in quibusdam Regionibus, ad certum signum, in Aquas se ad Pisces capiendos conjicere edo∣centur, unde, ad Coqui nutum, Pisces in Culinam deserunt.

Carnes à Rusticis alibi comeduntur?* 1.145 sed crassae sunt, lentae & pituitosae.

Axungia,* 1.146 instar Axungiae Piscium, fluida partibus convulsis illita utilis est, & Unguentis ad Arthri∣tidem miscetur.

Jecur in Aceto maceratum diu,* 1.147 & dein in Fumo exiccatum, mirum in modum Dysentericis succurrit.

Pelles Paralysi, Vertigini & Capitis dolori conducunt.* 1.148 Calceamenta ex iis dolores Pedum mitigare dicuntur. Ex iisdem quoque Chirothecae villosae adversus Aëris injuriam consuuntur. Nec non ex Pelle integrâ, cum capite, pedibus & caudâ, Semimanicae Hyemales fiunt. Pelliones quoque Pelle incisâ Fimbrias Vestimentorum exornant.

Phoca,* 1.149 sive Vitulus Marinus, cùm Animal Amphibium quoque sit, hic de eo agimus. Aristoteles Quadrupedem vocavit. Corio tegitur duro, solido, pilis nigricantibus & cinereis. Quaedam macu∣las parvas albicantes in Ventre habent. Caput ei breve, &, pro corporis magnitudine, parvum; Col∣lum longius, quod, pro arbitrio, extendit & contrahit; Dentes serrati & Lupinorum similes; lato est Pectore. Genitale maribus oblongum, foeminis ad terrestria accedens.

In Angusioe littore capiuntur magnitudine Bovibus pares.

Vescuntut Piscium Carnibus, & in Vivaria immissi furibundi in eos saeviunt. Pariunt in terrâ, Pe∣cudum more. Prolem circa duodecimum à partu diem in Mare deducunt. Extra aquam in Arenâ Lit∣toris, vel super Saxa dormiunt, ut liberiùs respirent. Inter dormiendum tam alte stertunt, ut mugi∣tum edere videantur. Mitescunt aliquando & accipiunt Disciplinam. Reserunt quidam tantam esse illis cum Mari Sympathiam,* 1.150 ut pili excoriati, si mare turbatum in fluctus surrexit, similiter erigantur, si desedit, in planum sternantur.

Pellis à Podagrâ praeservat,* 1.151 si ex eâ Calcei gestentur. Adeps in Muliebribus Morbis laudatur.

Ex Phocarum genere est Walrus, seu Mors, Animal quoque Amphibium, quod in Mari Septentrio∣nail versatur, ferum & validum Animal, ad tactum calens, & valide per nares spirans. Ut ejus De∣scriptionem attexam, facit mentio Animalis apud Boethium in Regni Descriptione. Est in eis ingens quiddam mole suâ vel maximum Equum excedens, portentosà quadam somniculositate. Is in cotem aliquam aquâ extantem exiliens, dentibus (quos maximos robustissimosque habet) partem aliquam Co∣tis extantem atque asperam comprehendit, ac mox in gravissimum solvitur soporem. Ex pingui ejus Nautae Oleum conficiunt, et Cute fortissimâ ad retinacula utuntur. Facit quoque, quod habet Strabo de Mercibus,* 1.152 quas mittie Britannia, ubi Eburnea Fraena numerat inter alia. Et Solinus dicit, Bri∣tannos Capulos Ensium insignire dentibus Mari nantium Belluarum: candicant enim ad Eburneam cla∣ritatem; quae de hocce Animali intelligi videntur. Cùm enim Elephantes nunquam aluerit Insula, nes∣cio, de quà aliâ Belluâ possit Ebur desumi, et illa Armorum Ornamenta.

Animal in Mari nans ita designatur: Animali caput rotundum,* 1.153 oculi bovilli, nares depressi ac patu∣li, aurium loco utrinque foramina, rictus oris rotundus. Superiore labro mystaca gestat setis cartilagi∣neis crassis ac rigidis constantem. Pedes anteriores et posteriores lati. Extremâ corporis parte Phocam planè refert. Pedes anteriores antrorsum, posteriores retrorsum spectant, cùm ingreditur. Digiti quinque membranâ intersepiente distincti, eaque crassa: posticâ parte repit magis, quam incedit. Cu∣tis crassa, coriacea, pilis obsita, coloris cinerei. Grunnitum, Apri instar, edit, seu crocitat voce gravi et validâ. Majorum capita dentibus duobus exertis, Elephantorum instar, longis ac crassis et al∣bicantibus munita, qui deorsum versus pectus spectant. Hisce dentibus Rupes ascendunt et se sustinent, et prodeunt in terram, ut ibi somnum capiant, gregatim. Vescitur hoc Animal foliis oblongis ac mag∣nis Herbae cujusdam è fundo Maris nascentis. Penis Animalis osseus, rotundus, Cubitum et amplius longus,* 1.154 crassus, ponderosus ac solidus, in fine, prope glandem, crassior & rotundior. Hujus pul∣vere, ad Calcululum pellendum, Moscovitae utuntur. Ex dentibus quoque Annuli parantur, qui gestati adversus Spasmum dicuntur prodesse.

De Monstroso Animali refert Hector Boethius in Descriptione Regni,* 1.155 quod ex Lacu Garloil dicto in Argathcliâ prodiit anno 1510, Animal Venatici Canis magnitudine, pedibus (ut ille habet) Anserinis, Robora ingentia nullo negotio caudae ictu prosternens, ac statim pernici cursu Venatores impetens tres tribus ictibus dejecit, reliquis in Arbores evadentibus, nec diu cunctatum protinus sese in Lacum rece∣pit: alias quoque visum. An Cordylus vel Caudiverbera fuerit (quod Animal Caudam, in modum

Clavae, tuberculis eminentioribus asperam gerit) Lectoris esto judicium.

Erinaceus Animal terrestre est,* 1.156 Cuniculi magnitudine, aculeis undique vallatum, praeterquam in im•• parte, ubi lanugo mollis & rara. Duûm generum censetur; alter capite Canino, alter Suillo. In sylvis & sepibus dumosis versatur. Vescitur muribus, nucibus, malis, pyris, quae aculeis suis insigit, & in domicilium suum reponit. Undique spinis suis se claudit, propter insidias Cubilia ad Aquilonis & Austri vicissitudinem commutat.

Aegrè concoquitur ejus Caro,* 1.157 & minimum praebet alimenti.

Integer ustus in pulvere potus singulari proprietate Lectum mingentibus medetur.

Felle contactae Verrucae sanantur.

Corium cum spinis olim ad extergenda vestimenta adhibebatur.

Mustelae genus varium est: sub hoc enim Vulgaris,* 1.158 Sylvestris, Viverra, Putorius & Martes com∣prehenduntur.

Mustela vulgaris ea est,* 1.159 quae Whitred nostratibus dicitur. Sylvestris (ea quae Waesel) alterâ major & saevior.

Vulgaris Animal oblongum, corpore exiguo, in dorso & lateribus rutilum aut subfulvum, & gutture ac ventre candidum. Animo magno est, mirae astutiei & agilitatis.

Sylvestris major Gallinis & Columbis infesta est. Stercus Mustelae Moschum nonnihil redolere dicitur.

Caro adversus Serpentum Venena commendatur. Podagram & Articulares dolores lenit.

Viverra (nostratibus a Ferret) pilo subluteo, Sciuri magnitudine est,* 1.160 audax Animal, Cuniculos ex Antris expellit: ideoque iis a Venatoribus immittitur.

Putorius ab odore dictus,* 1.161 quòd putidum ab ore halitum emittat, Corpori Marti similis, sed crassior, circa collum angustior et circa imum ventrem latior, in caudâ et cruribus nigrior, & ad latera flavior: Pellis duplice pilorum ordine constat, quorum alii sunt breviores & flavi, alii longiores & nigri, & sic eminent, ut maculis distincti videantur. Victitat hoc Animal Muribus, Gallinis, Avibus, Piscibus, Ranis. Acerrimi morsûs est

Genitale ex Vino in Urinae stillicidio commendatur.* 1.162

Pelles ad Pileos & alia Vestimenta à Pellionibus apparantur.* 1.163

Martes figurâ Mustelae est,* 1.164 magnitudine Cati, longior tamen, & brevioribus cruribus, supernè ful∣va cum quadam fuscedine, inferne alba aut flave. Foina est Boëthii nostratis.

Nostra Arborea est, corpore longiore, gutture flavente, & pilo contegitur magis fusco, tactuque est molliore. Sylvas incolit Abiegnas, Nidumque super Abietes, Sciurorum instar, struit.

Pretiosior est, quae plures pilos candidos cum fuscis permistos habet. Hyeme melior, quàm Aestate.

Pelles pretiosae habentur, et à Magnatibus ad Vestes Hyemales suffulciendas expetuntur.

Lepus Animal timidissimum vulgò notum.* 1.165 Patulis oculis dormire dicitur. Cursu acclivi velocior ceusetur.

Coëunt Lepores et pariunt quoque tempore,* 1.166 dumque utero ferunt, superfoetant. Singulis Mensi∣bus, praeter Hyemem, generant; binos, aliquando ternos: unde tantâ copiâ abundant.

Caro Nobilibus in deliciis est, olim etiam Martiali celebris,

Inter Quadrupedes gloria prima Lepus.* 1.167

In Orcadibus reperitur,* 1.168 crinibus candorem nivalem referentibus.* 1.169

Cerebrum gingivis affrictum facilem Infantibus dentitionem praestat.* 1.170

Pili sanguinem sistentibus Linimentis miscentur.* 1.171

Pedes Scoparum usus praebent,* 1.172 ad pulverem detergendum.

Pellis Leporina ad Indumenta aptatur. Manicae et Caligae ex eâ parantur, utiles Articulariis Morbis. Quidam ex Pilis pannum quoque egregium parent pro Lectis et Vestibus.

Cuniculus Leporini generis Animalculum,* 1.173 sed minus. Horum magna ubique apud nos copia, in Littore praesettim.

Domestici quoque albi et nigri aluntur in domibus.

Sylvestris quoque in Boreali parte Scotioe niger reperitur.

Ob crebros partus mirè multiplicantur.

Caro Leporina meliot.

Axungia Articulis et Nervis induratis utilis.

Sciurus dicitur à Caudâ, quâ super Dorsum reflexâ se tegit et inumbrat.* 1.174 Mustelâ vulgari altior est, pilo rutilo, ventre albicante. Cursu et saltu plurimùm valet, de Arbore in Arborem transilit. Nidum in Arbori∣bus extruit. Aestate cibum congerit, quo per Hyemem alitur. In Meridionalis Plagae Scotioe Sylvis reperitur.

Caro,* 1.175 ut suavis et ori grata, commendatur à quibusdam.

Adeps ad Aurium dolores utilis.

Pelles praeparatae ad Pallia Nocturna consarcinantur, multumque corpus calefaciunt.

Ex Caudis Pictores Penicillos fingunt.

Lavellan,* 1.176 Animal in Cathanesiâ frequens, in Aquis degit, capite Mustelae sylvestri simile, ejusdemque co∣loris Bestia est. Halitu Bestiis nocet. Remedium autem est, si de aquâ bibant, in quâ ejus caput coctum sit.

An Taxus Suillus apud nos reperiatur,* 1.177 necne, nescio.

Talpa Animal parvum est,* 1.178 colore nigro, magis caeruleo, magnitudine et formâ ad Murem accedens, pilis multis, brevibus et densis, splendido nigrore in dorso insigne. Crura ei brevissima, Ungues acuti et robusti. Vola anteriorum pedum lata manum resert. Caput longiusculum Rostrum habet Suillum. Membra habet ita disposita, ut terramm facilè penetret ac persodiat: sub terrâ enim domicilia sibi parat, terram Rostro suffodit ac subruit, egestis veluti colliculis. Vescitur Lumbricis, Ranis, Radicibus, Frugibus, Terrâ quoque. Julio Mense Latibulo suo egreditur, et faciliùs capitur.

Cinis cum Melle illitus Strumas & Fistulas curat.* 1.179 Sanguis capillos crescere facit.

Vinum, in quo Talpa decocta fuerit, à Platero in Scrophulis commendatur.

Ex Pellibus fiunt Pileoli, Cubicularia Stragula & Crumenae. Schwenckfelt.

Mures in Domesticos & Agrestes,* 1.180 Majores & Minores dividuntur.

Major Domesticus Ratus et Sorex dicitur. Corporis magnitudine Mustelam assequitur et exaequat, pilis subnigris, caudâ procerâ, nec admodùm gracili, Frugum et Leguminum Pestis. Venenum in Caudâ gestare dicitur. Urina, praesertim cùm libidine accenditur, si partem corporis nudam tetigerit, carnem putrescere facit, et difficilè vulnus Cicatricem admittit, ut aliqui referunt.

Mus Aquaticus priori magnitudine par,* 1.181 caudâ breviore, Amphibium Animal est. In Herbosis Am∣nium ripis frequens radicibus vivit, et pisciculos vorat. Morsu ferox est.

Mus Araneus (nostratibus Erd-Shrew) Domestico similis est,* 1.182 sed minor, colore magis ad fuscedi∣nem tendente, caudâ brevi et rostello admodum porrecto et acuto. Ocelli ei minutuli, dentes tenues duplici ordine nati in utraque maxillâ in bifidos mucrones desinunt. Morsus ejus venenatus creditur. Dissectus & impositus sui Morsus veneficia luit. Schwenckfelt.

Varii Mures Sylvatici sunt apud nos;* 1.183 quidam dorso nigro, qui Talpas occidit.

Domesticus minor corpore parvo est,* 1.184 colore nigricante, caudâ longiusculâ: omnia ferè rodit.

Salacissimi Mures et vitae brevissimae sunt. Mirabile est, quod de iis traditur, Mures sc. periclitante domo, et in proximo ut ruinam faciat, demigrare. Hinc Cicero ad Atticum,

Tabernae (inquit) mihi duae corruerunt,* 1.185 reliquae rimas agunt: itaque non solùm inquilini, sed et Mures migraverunt.

Mures secti laesae parti impositi adversus Serpentium ictus efficaces habentur. Podagricos quoque do∣lores lenire ferunt.

Gravi et difficili Oculorum Chymosi praesentissimè medentur Murium carnes accuratiùs detritae cum crudo Ovi Luteo, ad cerae consistentiam,* 1.186 et cum panno lineo impositae. Galenus.* 1.187

Cinis Muris cum Melle instillatus aurium dolorem sedat.* 1.188

Atque haec de Animalibus Viviparis Digitatis Feris dicta sufficiunt. Nunc de iis, quae Domestica sunt, agendum nobis est, initio à Canibus facto, quorum multae species apud nos sunt.

CAPUT V.

De Viviparis Digitatis Domesticis

INter Vivipara Digitata Domestica agmen ducit Canis,* 1.189 Animal ingenio & sensu acutissimo valens, sa∣gax, solers, & homini promptè obsequens & fidele, ut meritò de eo dixerit Columella,* 1.190 Quis Famu∣lus amantior Domini? quis fidelior comes? quis Custos incorruptiot? quis Excubitor inveniri potest vigilantior? Quis denique ultor aut vindex constantior? Mira certè ei docilitas est, utpote, qui ipsos Domini nutus novit. Ob calidiorem & sicciorem Cerebri constitutionem, maximâ odorandi sagacitate praediti sunt Canes, ut etiam vestigia Ferarum & Dominorum, longo post intervallo, persentiant.

Apud nos variae species Canum sunt.* 1.191

Canis Villaticus, a Cur-Dog.

Canis Pastoris fidelis, a Shepherds-Dog.

Canis Leporarius Scoticus, a Grey-Hound.

Canis Venaticus, a Hound.

Canis Venaticus minor, a Beagle.

Canis Sagax Scoticus, a Bloud-Hound, Venaticus cum celerrimus, tum audacissimus; nec modò in Feras, sed in Hostes etiam Latronesque insilit, modò Dominum Ductoremve injuriâ affici cernat, aut in eos concitetur.

Canis Scoticus Furum deprehensor, haud major Odorisequo, sed ut plurimùm ruffus, nigris insper∣sus maculis, aut niger Ruffis: tantae sagacitatis, ut Fures Furtoque ablata persequatur, & deprehensos continuò invadat. Quòd si Fur, quo fallat, Fluvium trajecerit, quo loco Fluvium ingreslus est, & ipse se praecipitat, & in adversam deveniens ripam, in gyrum circumquaque percurrere non cessat, donec odoratu vestigia assecutus sit.

Molossus Canis Bellicosus Anglicus, olim celebris. Hinc illud Poetae.

Magnaque Taurorum sracturi colla Britanni.

Canis Perdicum Venaticus, a Setting-Dog.

Canis Sagax ad Aquas, a Water-Spaniel.

Canis Terrarius, a Terrier.

Canis Melitensis, a Messin, or Lap-Dog.

Signa boni & generosi Canis sunt,* 1.192 si torosus, magnus, venosâ fronte ac latâ, oculis nigris flammeis∣que, auribus tenuibus ac praelongis, collo quoque praelongo, pectore carnoso, spatulis ab humeris pau∣lo recedentibus, cruribus altis, lateribus extantibus, coxis teretibus inter se distantibus, spinâ neque eminulâ, neque curvâ, villo tenui ac denso, colore non omnino uno, sed parùm mixto, eaudâ corpo∣ris proportioni aptâ, latratu gravi, rictu, seu hiatu patente. Foeminae probantur mammosae & aequali∣bus papillis.

Canum aetas dentium indicio deprehenditur:* 1.193 juvenibus enim albicant praecuti dentes, senes & nigrl∣cantes & obtusos habent.* 1.194 Guilielmus van den Bosche••

Hepar rabidi Canis tostum in cibo sumptum à metu Aquae praeservat,* 1.195 inquit Dioscorides.

Ossa rodentis Stercus efficax in Anginâ Remedium.

Lingua Canis lambendo Vulneribus medetur.

Pellis Gallâ et Alumine praepatata ad praecautionem Podagrae commendatur. Chirothecae ex hac paratae manuum leniunt pruritum.

Felis Animal familiare ac domesticum,* 1.196 Leoni non dissimile, facie sc. dentibus & unguibus. In tene∣bris illi fulgent radiantque Oculi.

Felis Sylvestris major est Domesticâ, densiore & longiore pilo, colore fusco, variato, caudâ crassiore. Aviculis vescitur, Lepusculis, &c.

Felis Syriaca multis punctis interstincta, ore torvo & toroso, pectore & pedibus amplis.

Feles Infantibus exitiales quandoque sunt: ipsorum enim ori toto corpore incumbentes fuliginis exitum & Thoracis motum intercipiunt,* 1.197 pestiferâque, quam exhalant, aurâ tenellorum Infantium spiritus infi∣ciunt, eosque praefocant. Morsu quoque maligno laedunt contrectantes, ut videre est ex celebri hoc Epi∣taphio, quod ex Marmoreâ Tabulâ in Aede D. Mariae de populo desumptum est,

Hospes disce ilovum mortis genus: improba Felis, Dum trahitur, digitum mordet, & intereo.

Cati Sylvestris Axungia calefacit,* 1.198 emollit, discutit. Ad contracturas & Articulorum affectus re∣ponitur.

Pellis mollis et pinguiuscula paratur à Pellionibus, ad calefaciendum Ventriculum frigidum appeti∣tumque excitandum, instar Scuti Stomachici. Arthritici Articulis imponunt.

CAPUT VI.

De Quadrupedibus Digitatis Oviparis.

Ovipara vel Cuto teguntur,* 1.199 vel Testâ. Quae Cute teguntur, apud nos sunt

Rana Amphibium Animal,* 1.200 tam vorax, ut à suo genere non abstineat. De his Plinius:

Pa∣riunt Ranae minimas carnes & nigras, quas Gyrinos vocant, oculis tantùm & caudâ insignes: mox figurantur pedes, caudâ se findente in posteriora.

Quae in aquâ purâ, Fluviis sc. Fontibus ac Rivulis degunt, sunt edules, atque adeo in cibum assu∣muntur, ut & in deliciis sint quibusdam. Posteriora autem in cibum amputantur, reliquo corpore ab∣jecto. Virides autem eliguntur nigris respersae maculis. Van den Bosche Lib. 3. de Animalibus.

Ranae à Dioscoride contra Serpentium venena commendantur. Carnes comestae in Hecticis & Ele∣phantiacis probantur.* 1.201 Unguentis & Emplastris adhibitae siccandi vim habent in Articulorum dolori∣bus, Sperma Ranarum in Erysipelate & aliis Inflammationibus utile Haemorrhagiam reprimit, ad quam Aqua destillata multi usus est.

Bufo ita dicitur, quod in appropinquantes maximo impetu spiritum efflat. Sub Salviâ saepe stabu∣latur; Rutae,* 1.202 & Nasturtii, & similium odore pellitur. In frigidioribus Regionibus mitius Venenum est, à quo tamen summoperè cavendum.

Dissectus et Renum Regioni applicatus lotium provocare dicitur.* 1.203 Cinis Haemorrhagias retinere dicitur.

Lacertae apud nos sunt

Lacerta Vulgaris,

Lacerta flavi coloris, cum maculis nigris, In Ericetis.

Lacerta Aquatica, quae nostratibus an Ask dicitur. Hae duae venenatae esse censentur.

Inter Ovipara Testa seu Crustâ tecta Testudo est,* 1.204 Ea est vel Terrestris, quae in Hortis nostris quandoque alitur, vel Marina, quae (ut à fide digno Viro ibi degente habeo) in Orcadibus viva quan∣doque capitur.

SECTIO TERTIA.

De Avibus.

CAPUT I.

De Avibus in Genere.

ANimalia Aërea generatim Aves vocantur ab Hebraeo Aph,* 1.205 id est, Volans, quia in Aëre liqui∣do volant.

Est autem Avis Animal Bipes,* 1.206 alatum & plumigerum. Pro pilis plumas, pro labiis et dentibus rostrum, pro pedibus anterioribus alas, et pro cornibus nonnullae cristam habent. Lotium et stercus unico meatu excernunt,* 1.207 et pro Rumine Ingluvie donatae sunt, vulgò the Crop, in Carnivoris the Gorge. Locus hujus pennigeri Exercitûs Aër, Aqua, Terra. Illum sulcant, unde Aves Coeli di∣cuntur, in hac gradiuntur, & in istâ quaedam natant. Migrant quaedam; aliae non procul à locis, in quibus morabantur secedunt, et seipsas abdunt. Omnibus Animalibus reliquis certus et uniusmodi in suo cuique genere motus et incessus est: Aves solae vario motu feruntur et in Terrâ et in Aëre. Aliquae ambulant, aliae saliunt, quaedam currunt, Anates in sublime protinus se tollunt, atque è vestigio coelum petunt,* 1.208 etiam ex Aquâ; Graviores autem, nisi ex procursu, aut altiore tumulo emissae, non evolant. Vocem quod attinet, loquaciores quae minores, et circa Coitus maxime. Corporis truncus brevior, la∣tiorque

& crassior est Avibus.* 1.209 Caput proportione minus: cùm enim Volucres Aërem eodem ferè modo tranent, quo Naves Aquas, Corpus earum Carinae, Caput Prorae, Cauda Gubernaculo, seu Clavo, Alae Remis Velisve respondent. Cauda certè iis ad iter flectendum & dirigendum inservit, Temonis in∣star, quod praecipuè in Milvis cernitur, de quibus Plinius.

Videntur (inquit) hoc genus Aves ar∣tem gubernandi Navem Homines docuisse Caudae flexibus, in caelo monstrante Naturâ, quid opus esset.

In profundo,* 1.210 ad corpus quoque sustentandum & in Aere librandum conducit Cauda. Musculi in Avibus omnium crassissimi Pectorales qui Alis movendis inserviunt: cùm Volatus valido enim Alarum motu & vehe∣menti agitatione exerceatur, ad quam vires requiruntur, robustissima oportet esse Organa, quae ei obeundo sufficiunt. Ut in Homine Musculi, qui Cruribus movendis inserviunt, majores sunt & robustiores iis, qui Brachiis destinantur: quoniam eorum actio, (nimirum totum corpus sustinere ac de loco in lo∣cum transferre) magnam vim ac potentiam requirit. Nunc differentias Avium expendamus.

Aves in Terrestres & Aquaticas dividuntur.

Terrestres,* 1.211 quae in siccioribus plerumque degunt.

Aquaticae, quae vel in Aquis, vel circa Aquas plurimùm versantur, & in Aquosis plerumque vi∣ctum quaerunt.

Terrestres sunt vel Rostro & Unguibus aduncis, vel Rostro & Unguibus rectioribus et minùs hamatis.

Uncungues carnivorae et rapaces sunt, aliorum Animalium lanienâ plerumque victitantes. Eaeque vel diurnae, quae interdiu, vel nocturnae, quae noctu praedantur. Eae vel majores, vel minores.

Rostro quoque et Unguibus minùs hamatis, vel majores, vel minores.

Aves Homini usum praebent in Cibo,* 1.212 Medicinâ, Venatione, re Vestiariâ et Plumariâ. Oblecta∣tioni quoque inserviunt. Caro earum levior et sanior, purgatissimaque est in suo genere.

CAPUT II.

De Avibus Terrestribus Carnivoris.

AQuila Avium Regina,* 1.213 naturae praestantiâ & generosâ nobilitate, excellentior omnibus judicatur. Omnes Aves volatu superat, & Soli propinquior immotâ oculorum acle constans intuetur. Vi∣vacissima Avis, nec senio consum••tur, nec morbo extinguitur, sed violentâ tandem esurie perit; Ni∣mirum, cum adunca Rostri extremitas tantum accrevit, ut captando cibo rostrum fiat ineptum; ita∣que destituta necessario vitae alimento emoritur. Cùm Senil molestiâ gravatur, deficit ei Pennarum vigor, & oculi caligine obnubilantur. Quibus malis Naturae instinctu quaesitura remedium Coelestem regionem volatu petit, ibique, beneficio Solis, detergitur oculorum caligo, & concepto calore tota aestuans, ex alto, quanto potest impetus, delapsa, frigidissimis aquis tertiô seipsam immergit: mox inde Nidum repetit, ubi, inter robustos Pullos & venari potentes, Febre quadam corripitur, cujus calore toto corpore excitatur sudor. Ita ei cum Sudore veteres pennae defluunt. Interea pio Pullo∣rum obsequio fovetur et pascitur, donec, reparatis viribus & renatis plumis renovetur. Hinc Regius Psaltes ait, Renovabitur, ut Aquila, Inventus tua.* 1.214

Aquila in locis abruptis et inaccessis Nidum ponit,* 1.215 ut in altissimis Petris vel Arboribus, ne à Ve∣natoribus aut Inimicis Bestiis turbetur, & ut Pullos ab omni injuriâ certiùs vindicet. Cùm praedam venatur, despectis minoribus, majora aggreditur Animalia, ut Capreas hinnulosque Cervorum.

Retulit mihi D. Matthaeus Mackaile Pharmacopoeus Abredoniensis, Plurimas esse Aquilas in Oc∣cidentali parte Terrae firmae Orcadum,* 1.216 quae Pomonâ dicitur, ut & in Insulâ Hoiâ, unamque ex iis Infantulum unius anni Pannis involutum arripuisse, quem Mater Tessellas ustibiles pro igne allatura momento temporis deposuerat in loco Houton-head dicto, eumque deportasse per quatuor milliaria passuum ad Hoiam; quâ re ex Matris ejulatibus cognitâ, quatuor viri illue in Naviculâ profecti sunt, & scientes ubi Nidus esset, Infantulum illaesum & intactum deprehenderunt.

Aquilae autem (ut mihi relatum) apud nos sunt

Chrysaëtos,* 1.217 quae à fulvo pennarum colore nomen habet.

Haliaeetus,* 1.218 The Sea-Eagle, or Ospray.

Melanaeetos.* 1.219 In unâ Orcadum Insularum.

Pygargus Hinnularius (quia Cervorum Hinnulos adoritur Turnero) an Erne.

Fel Aquilinum oculorum suffusionem depurgat, et eorum caliginem serenat, et visum claritati pri∣stinae restituit.

Adipe Aquilinâ utiliter inunguntur Scrophulae. Durities & nodos à frigore contractos illita dissi∣pat; & Articulis resolutis et convulsis prodest.

Pellis cum plumis abdomini applicata Colicos juvat, et Concoctiones promovet.

Rapaces diurnae minores Accipitres dicuntur.* 1.220 Haevel Generosiores, quae cicurari et ad Aueupium institui solent, vel Ignaviores, seu imbelles, quae, quia vel indociles, vel ad Aucupium minùs uti∣les, ab hominibus negliguntur.

Priores Hawks nostratibus dicuntur, et ab Aucupibus dividi solent in Macropteras et Brachypte∣ras. Macropterae sunt, quibus Alae complicatae ad extremam ferè Caudam pertingunt.

Macropterae Generosiores ad Aucupium institui solitae apud nos sunt

Falco gentilis, Tercell-gentle. In Rossiâ & Orcadibus.

Falco sacer,* 1.221 the Sacre

Gyrfalco, the Gerfalcon.

Falco gibbosus. An qui nostratibus Hobby-female?

Accipiter Aesalon,* 1.222 Merlin the female, Jack the male.

Tinnunculus mas & faemina, Stanchel.

Brachypterae seu Alis Caudâ brevioribus apud nos sunt

Accipiter Palumbarius, the Goshawk. Mas dicitur the Tercell.

Accipiter Fringillatius, seu Nisus, the Sparrow-hawk.

Ignaviores, seu indociles Macroptetae sunt

Balbusardus,* 1.223 the Bald-Buzzard.

Buteo vulgaris,* 1.224 the Buzzard.

Subbuteo, quibusdam Buteo albus, The Ring-tail.

Milvus, the forked-tail Kite, or Gled. Pinguedo Articulorum dolores lenit.

Milvus palustris,* 1.225 the Bog-gled. An Milvus Aeruginosus Aldrovandi?

Milvus albicans. An Lanius albicans?

Milvus niger, a black Gled. An Laniùs?

Cinerei coloris Milvus Accipitri similis. An Lanius Cinereus?

Cuculus, the Cuckow.

Praetec usus quos exhibet in Venatione Accipiter,* 1.226 assus ut efficax Remedium Morbo caduco labo∣rantibus commendatur.

Fringillarii fimus ad partum promovendum & Secundinas pellendas commendatur.

Fel Falconis visui multùm prodesse putatur. Ad maculas oculorum abstergendas Fimus quoque praedicatur. Fimus quantitate unius drachmae cum Vino sumptus secretâ proprietate promovet par∣tum. Rodericus à Castro.

Cuculi Fimus in Vino decoctus morsum Canis rabidi curat. Exustus Cuculus Epilepticis medetur. Schwenckfelt.

Quae vulgo dicitur Cuculi Saliva Herbas insiciens Exhalatio est,* 1.227 quae facillimè putrescit, & Ver∣miculos gignit, Herbasque adurit, nisi abstergatur.

Rapaces Nocturnae apud nos ex Auritis* 1.228

Bubo maximus,* 1.229 nigri & fusci coloris. In Orcadibus.

Caro & sanguis Bubonis Asthmaticis & difficulter spirantibus conferre creditur. Fel albugines, suffusiones & caligines discutit.

Otus sive Noctua aurita,* 1.230 the Owl with feathers standing above his ears.

Noctua, the Common Gray Owl.

Strix,* 1.231 the Scritch-Owl.

Aluco minor Aldrovandi, the White Owl, or Church-Owl.

Nycticorax, the Night-Raven, & idem videtur qui aliis Caprimulgus.

Vespertilio,* 1.232 a Bat, or Flittermouse.

Cinis Vespertilionis visum acuit,* 1.233 & cum Melle suffusioni medetur.

Aves Rostris crassis longiusculis rectis donatae apud nos

Corvus,* 1.234 the Raven, nostratibus the Corbei.

Corvus cinereus. An Vulturis species?

Corvus minor, the Carrion-Crow.

Corvus semicinereus. An qui nostratibus the Hooded Crow?

Corvi combusti cinis ad Podagram & Lepras commendatur.* 1.235 Combusti quoque pulvis Epilepticis uti∣liter propinatur, ad quod Cerebrum ejus quoque valet.

Pennae, seu Calami Pictoribus ad Icones subtiliùs delineandas, & Organistis ad Musica Instrumenta eliguntur.

Cornix,* 1.236 the Chough.

Spermologus frugivorus, the Rook.

Cornix Aquatica.

Coracias, the Cornwall Kae.

Cornicum Crocitatio frequens Pluvias praesagit.* 1.237

Cornicis frugivorae Caro quibusdam in Cibum venit.* 1.238 Cerebrum comestum Capitis doloribus auxiliari dicitur.

Graculus,* 1.239 seu Monedula, a Jack-Daw, a Kae.

Ex genere Picarum.

Pica varia Caudata.

Pica Glandaria, the Jay.

Picae Caudatae Caro Convulsionibus,* 1.240 Resolutionibus & Contracturis Remedium.

Pica Glandaria edulis est, nec pravi succi. Calculosis in Cibo commendatur.

Ex Picis Martiis apud nos sunt hi.

Pici Martii Rostrum habent rectum,* 1.241 durum, angulosum, acutum, ad Arbores perforandas accom∣modatum; digitos in pedibus binos ante, & totidem retrò. Insectis soils vescuntur.

Picus viridis.

Picus varius minor.

Picus Cinereus.

Ad hos reducitur

Upupa,* 1.242 in Merciâ et Orcadibus, Cristâ Capitis duos digitos altâ. Ejus egregia Descriptio apud D. Willoughby habetur, Ornithologiae lib. 2. pag. 100. & Icon in Tabulâ 24.

Aves Terrestres Piscivorae apud nos

Ispida,* 1.243 the Kings-fisher.

Cor Ispidae siccatum, & collo Infantium suspensum Comitialem Morbum arcere dicitur.

CAPUT III.

De Granivoris.

Ex his Rostris brevioribus aut minoribus donatae carne albâ, quae genus Gallinaceum constituunt, apud nos sunt.

GAllus Gallinaceus & Gallina Domestica.* 1.244

Plures species, aut potius varietates sunt, ut quae pedibus hirsutis &c.

Capo, qui Gallus castratus est.

Caro primum dignitatis locum sibi vendicat,* 1.245 vel Perdicis carni praeferenda, optimum succum gignit, et facilè concoquitur.

Jus Pulli Gallinacei acres Humores temperat, in cholerâ et Stomachi rosionibus eximii usûs.

Tunica seu pellicula interior Ventriculi Vomitum compescit, et ad digestionem promovendam com∣mendatur.

Adeps calefacit, emollit, lenit.

Viva Gallina (aut Gallus) deplumata circa annum, imposita Venenum è Bubonibus extrahit.

Gallina dissecta applicata morsibus Venenatorum Animalium medetur.

Testiculi Vires deperditas restituunt.

Ova maximè nutriunt.

Albumen vim habet refrigerandi et adstringendi.

Vitellum vim habet Anodynam, et maturat et digerit.

Pavo,* 1.246 the Peacock.

Caro Pavonis dura est et concoctu difficilis.

Stercus ad Epilepsiam commendatur.

Gallopavo,* 1.247 Meleagris, a Turkey.

Juniorum caro tenerior praeferenda.

Phasianus,* 1.248 the Pheasant. In Nobilium quorundam domibus alitur.

Caro boni succi et saporis delicati.

Perdix cinerea,* 1.249 the Common Partridge.

Caro optima et valdè nutriens.

Fel incipentes suffusiones discutit.

Ova in cibo iis qui impotents sunt conferunt.

Pennae crematae ad olfaciendum porrectae foeminas utero strangulatas excitant.

Coturnix,* 1.250 the Quail.

Caro, ob saporis praestantiam & succi bonitatem, Perdicinae aequiparatur.

Ortygometra.* 1.251 An Rallus terrestris? Crex, the Daker-hen, nostratibus the Corn-crek. Passim in∣tersata.

Ortygometra (quae Crex est) cibum, Coturnicis sapore, satis lautum praebet. Contra Regium Mor∣bum praedicatur.

Gallinaceum genus sylvestre Phytivorum & Baccivorum Superciliis rubris aut coccineis.

Urogallus,* 1.252 Tetrao major Aldrov. Cock of the Wood. An nostratibus Capercalze? Foemina Gtygal∣lus major Gesu. & Alerovando dicitur.

Icon tum Maris tum Foeminae in Tabulis habetur.

A nostratibus recensentur Abietina & Betulea, quòd ex ejusmodi Arborum extremis flagellis victitare dicantur.* 1.253

Caro saporis gratissimi est. Alvum sistit.

Tetrao,* 1.254 seu Urogallus minor Aldrov. Gallus Scoticus, & Gallus palustris Scoticus Gesn. Nostratibus the Black Cock. In Ericetis & palustribus nostris frequens. Foemina Grygallus minor Gesu. & Aldrov. dicitur.

In cibum lautissimum cedit.

Lagopus Avis Aldrov.* 1.255 Perdix alba Sabaudis, Francolinus Italis, nostratibus the Ptarmigan.

Caro egregii saporis est & boni nutrimenti.

Lagopus altera Plinii, Attageni Aldrovandi, seu Francolino Italorum similis, si non eadem. The Moor-Cock, nostratibus the Moor-fowl.

Caro admodum tenera est, in junioribus praesertim, & optimi nutrimenti.

Genus Gallinaceum postico carens.

Otis tarda Avis Aldrov.* 1.256 Eadem videtur, quae ab Historicis nostris Gustarda dicitur. Gallopavoni magnitudine nequaquam cedit. Dicitur Merciam frequentâsse, & nuper mihi relatum est, unam non

ita pridem in Lothianâ Orientali visam fuisse. Hector Boëthius dicit Gustardam (uti vocat) colore plumae & carnibus perdicibus non dissimilem, sed quae Olores mole corporis exuperet.

Pulveratrices simul et lavatrices. Columba Domestica,* 1.257 seu Vulgaris, the common Pigeon or Dove. Quae vel Columba est pedibus nudis, major et minor: vel pedibus hirsutis major, minor Cristata: Vel Columbae tremulae. Columbae sylvestres apud nos reperiuntur

Turtur,

Palumbus torquatus,* 1.258 the Ring-dove.

Caro Dysentericis auxiliatur. Fimus Urinam provocat, et Calculosis utilis est.

Oenas sive Vinago, the Stock-dove, or Wood-pigeon.

Columba Rupicola.

Caro Columbarum juniorum praefertur.* 1.259 Ad Paralysin & tremorem commendatur. Boni saporis est & Analeptica, à Morbo convalescentibus ad vires reparandas utilis.

Columba viva per spinam dissecta in malignis Febribus soleis pedum cum fructu applicatur.

Tunica Ventriculi exiccata & pulverizata commendatur in Dysenteriâ.

Fimus, ob nitrosam qualitatem, cum semine Nasturtii tritus & impositus in Arthritide prodest.

Fimus cum semine per agrum sparsus ad proventum laetiorem multum facit

Turdinum genus.* 1.260

Sub hoc nomine etiam Merulae & Sturni comprehenduntur. Notae communes sunt, quòd magnitudo inter Columbas & Alaudas sit media, Rostrum longitudinis & crassitiei mediocris, deorsum modicè in∣flexum, Os intus flavum, Cauda longa, Victus ex Baccis et Insectis promiscuis, et Canorae Aves. Sunt autem apud nos

Turdus Viscivorus,* 1.261 the Shreitch.

Turdus simpliciter dictus, sive Viscivorus minor.

Carnis sapore delicate commendatur.

Turdus pilaris, the Fieldfare. Sub finem Autumni ad nos advolat. Agrifolii et Juniperi baccis ves∣citur. Ejus caro in cibis laudatur.

Turdus Iliacus, sive Illas, aut Tylas, the Red-wing, or Wind-Thrush. Ejus Icon in Tabulis nostris habetur manu Nobilissimae Heroinae Dominae Comitissae de Errol delineata.

Turdi caro suavis,* 1.262 et laudabilis succi, in Arthriticis et Paralyticis commendatur. In Calculosis quoque et Dysentericis commendatur.

Merula vulgaris,* 1.263 the Blackbird.

Caro in cibis laudatur.

Merula torquata.

Sturnus,* 1.264 a Starling. Apud Italos Mensis adhibetur.

Perfectè loqui discit, voces quoque quorumvis Animalium et concentus imitatur.

Fimus ad Alphos, Impetiginem et Morpheam à Veteribus commendatur.

Nunc de Aviculis agendum est, quae vel Tenuirostrae quae maximam partem Insectivorae sunt, vel crassis Rostris praeditae. Ex primò quidem de Tenuirostris, ac inter has de Alaudis agemus.

CAPUT IV.

De Aviculis.

AViculae tenui Rostro donatae apud nos sunt hae.

Alauda ab aliis Avibus Calcanei seu postici digiti Ungue praelongo distinguitur,* 1.265 ut & Cantu, quem inter volandum in sublimi exercet.

Alauda vulgaris, the Common Lark. Carne admodùm suavi et delicata est.

Alauda Arborea, the Wood-Lark.

Alauda Pratorum, the Tit-Lark.

Alauda Cristata.

Hirundo caput habet pro corporis modo grande,* 1.266 Rostrum breve, pedes breves & exiguos, Alas longissimas, Caudam longam & forcipatam. Volatus & pernix & ferè continuus est. Avis haec Veris Nuncia est.* 1.267 Ejus species apud nos

Hirundo Domestica, the Common House Swallow.

Hirundo Riparia, the Sand-Martin, or Shore-bird.

Hirundo Apus, the Black Martin.

Quibusdam Hirundines in cibum veniunt.* 1.268 Epilepsiae, Oculorum hebetudini, Anginae ac Uvulae inflammatae medentur. Nidus Anginae auxilio est.

Tenuirostrae, quibus Cauda unicolor.

Curruca Alaudae Pratorum aut Rubeculae ferè magnitudine est;* 1.269 Rostrum eii tenue, longiusculum, nigrum.

Avis Stoporellae similis.* 1.270

Ruticilla,* 1.271 the Redstart.

Rubecula,* 1.272 the Robin red-breast

Luscinia,* 1.273 sive Philomela. Vide Jonstoni Hist. Naturalem, ubi nostra minùs suaviter canere dicit.

Passer Troglodytes Aldrov.* 1.274 perperam Regulus, the Wren. Valdè commendatur in Calculo Renum & Vesicae.

Tenuirostrae Caudâ bicolore.

Oenanthe tertia,* 1.275 Muscicapa tertia Aldrov. Rubetra Bellonii, the Stonechatter.

Motacilla alba,* 1.276 the White Water Wag-tail.

Motacilla flava.

Motacillae mira vis in Calculo atterendo praedicatur.

Aviculae Rostris brevibus majoribus.

Parus major,* 1.277 the Oxeye.

Parus caeruleus.

Parus sylvaticus Gesneri perquam exiguus, maculâ per medium verticem rubente conspicuus, parti∣bus utrinque nigris.

Parus in cibis utilis Icterum curat,* 1.278 & ad Renum Calculos & Colicos cruciatus praedicatur.

Aviculae magnis, crassis & validis Rostris.

Chloris,* 1.279 the Green-Finch.

Rubicilla,* 1.280 sive Pyrrhula Aldrov. a Bullfinch, Alp, or Nobe. Variae ejus species apud nos sunt.

Loxia,* 1.281 seu Curvirostra, Rostro ab utraque parte reeurvo, the Cross-bill.

Ejus usus in Calculosis commendatur & Arthriticis.

Passer Domesticus,* 1.282

—Campestris.

Assus Passer Venerem conciliat,* 1.283 Epilepticis quoque praescribitut.

Fringilla,* 1.284 nostratibus Snowfleck & Shoulfall.

Carduelis,* 1.285 the Gold-finch.

Linaria vulgaris,* 1.286 the Common Linnet.

Serinus Gesneri.* 1.287 An qui nostratibus Thrissel-cock dicitur?

Nostra autem Linariae magnitudine varia est, plumis variis & viridibus.

Embriza alba Gesn.* 1.288 Alaudae congener Aldrov. The Bunting.

Citrinella,* 1.289 the Yellow Youlring.

Luteola,* 1.290 a Bird of a bright yellowish colour, Back and belly.

Atque haec de Avibus Terrestribus sufficiant. Nunc de Aquaticis agendum, quarum magnus hic nu∣merus est, propter ambiens Mare Insulis refertum & innumeros Lacus.

CAPUT V.

De Avibus Aquaticis Fissipedibus.

AVes Aquaticae sunt vel Fissipedes, quae circa Aquas versantur, & in Aquosis plerumque victum quaerunt, Aquis tamen non innatant (Hae ferè omnes longicrurae sunt, Cruribus quoque supra Ge∣nua aliquousque nudis, ut Aquas commodiùs ingrediantur) vel Palmipedes, quae Aquis innatant, & Crura breviuscula maximam partem obtinent.

Inter Aves Fisspidedes maximae singulares.

Grus,* 1.291 the Crane. Ad Orcadas quandoque accedit.

Ex Piscivoris

Ardea Cinerea major,* 1.292 the Common Heron.

Ardea Stellaris, the Bittern, nostratibus the Buttour.

Ardea quibusdam in cibum recipitur. Axungia illita Podagricos lenit dolores.

Platea,* 1.293 sive Pelecanus Aldrov. Lepelaer Belgarum. Huc advolat quandoque.

Aquaticae Limosugae, Rostris tenuibus, longissimis, rectis.

Scolopax the Woodcock.* 1.294 Ejus caro optimi saporis.

Gallinago minor,* 1.295 the Snite or Snipe. Delicati saporis est.

Rostris tenuibus, longissimis, curvis.

Numenius,* 1.296 sive Arquata. Caro saporis delicati est. Ejus Icon habetur in Tabulis nostris.

Elorius Rondel.

Aves Aquaticae non Piscivorae, Rostris tenuibus, mediae longitudinis.

Himantopus Plinii,* 1.297 quae cùm à nemine eorum, qui scriptis suis de Historiâ Naturali nobis innotue∣runt, visa fuerit, ejus Historiam fusiùs tradere operae pretium erit.

Avis haec (cujus binae Icones de ipsâ Ave desumptae in Tabulis nostris habentur, una major, altera mi∣nor) mihi transmissa fuit à Gulielmo Dalmahoy uno ex Praefectis Cohortis Regiae, Historiae Avium peri∣tissimo, apud Lacum prope Dumfrisium Oppidum Sclopeto tranfixa, ubi & altera quoque postea con∣fossa fuit, quae Militis incuriá perdita. Est ea communi doctorum suffragio Avis, cujus, sub nominee Himantopodis meminit Plinius his verbis:

* 1.298 2. Haec quidem Himantopodi, multo minori, quanquam eadem Crurum altitudine. Nascitur in Aegypto, insistit ternis digitis, praecipue ei pabulum Muscae.

Vita in Italiâ paucis diebus. Bibunt Aves suctu, ex his quibus longa colla, intermittentes, & capite re∣supinato velut infundentes sibi. Porphyrio solus morsu bibit. Idem est proprio genere, omnem cibum aquâ subinde tingens, deinde pede ad Rostrum veluti Manu afferens. Quae & Himantopodi convenire innuit.

Nomen habere quidam volunt à sanguineo crurum colore.* 1.299 Alii ex argumento pedum, quasi Loripedes: crura enim iis praealta & exilia sunt. Unde populi quidam Aethiopiae, qui serpendo (ut Solinus interpreta∣tur) flexis crurum nixibus ingrediuntur, Himantopodes Pomponio Plinioque vocantur. Oppianus certè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Aves à crurum tenuitate nomen scribit obtinere.* 1.300 Aldrovandus hanc Avem, de quâ Plinium loqui conjicit, inter Gallinulas Aquaticas ex Ornithologo describit & depingit, qui eam Erythropodem nominat.* 1.301 Sic autem eam describit accuratissimus Scriptor D. Willoughbeus. Haec autem Himantopus roto ventre, pectore colloque inferiori candicat, ficuti capite etiam infra oculos: nam supra oculos nigricat, quemadmo∣dum etiam in dorso & alis nigri & obscuri coloris est. Rostrum etiam nigrum, palmam & amplius longum gracile, & nisi Oniscis & aliis Insectis lancinandis aptum. Cauda ex albo cinerea est, infrà candicat. In collo superno maculae sunt nigrae deorsum vergentes. Alae autem, crura, femoraque mirâ longitudine admodùm gracilia, debilia, eoque debiliora ad insistendum, quòd digito postico careat, & anteriores, pro tibiarum longitudine, breves, adeò ut Himantopus sive Loripes meritò dicta fuerit. Digitii ferè aequè longi, sanguinei coloris, medius tamen paulò longior est. Ungues exigui, nigri, parùm recurvi.

Quantùm ego perspicere possum, nullus Scriptorum hanc Avem vidit. Aldrovandus quidem adducit ex Ornithologo picturam ad Sceleton Avis a Dalechampio transmissum adornatam, in quâ error est, quòd crura multò breviora tibiis faciat, Avemque flexis cruribus depingat, quòd in Sceleto, arefactis forte cruribus, is situs crurum fuerit. Quos errors recentiores Avium Scriptores in suis Figuris sequuti sunt. Ego Icones has ad ipsam Avem depingendas curavi. & Descriptionem quàm possum accuratissimam ex objectâ oculis meis Ave tradam.

Magnitudine Vanellum parùm superat.* 1.302 Longitudo totius Avis à capitis vertice ad medii digiti extre∣mum habet 20 Uncias; Rostum rectum duas Uncias cum dimidiâ longum. Superior pars Rostri inseriore longior nonâ parte Unciae. Collum tres Uncias longum. A collo ad Caudae extremum septem Unciae; & octa∣va pars Unciae. Alarum longitude à summitate ad extremum octo Unciae & septem partes Unciae Crurum, tibiarum, & pedum & digitorum longitude à trunco Avis, oriuntur, ad unguem medii digiti, supra duode∣cim Unciarum: Pars superior Cruris Pilis & Musculis tecta Unciam unam cum dimidiâ longa. Quâ desinunt Pili, ad Articulum Tibiam cum Crure connectentem, tres Uncias cum dimidiâ longa. Tibia à Cruris Arti∣culo ad Articulum Pedis, quatuor Uncias cum sex Unciae partibus longa, Pes ab Articulo Tibiae ad medii digiti extremum Unciam unam cum Unciae quinque partibus longa. Medius Digitus exteriore secundo duas partes Unciae longior, exterior interiore et brevissimo unam partem longior. Rostrum totum nigrieat, ex utraque parte interiore sulcatum. Lingua candicans, brevis, ex latiore basi in acutum mucronem fasti∣giata, extremo suo tertiam tantùm Rostri partem attingit. Alae ex utraque parte ultra Caudae extremum Unciam unam cum dimidiâ propendent. Cauda tres Uncias cum unâ parte Unciae longa. Corpus quidem leve et gracile est, instar Avium Palustrium ferè, quas Gallinulas Aquaticas vocamus. Color in Capite et Collo prono albus, in Dorso et Alis niger, paucco subviridi admixto, Caudae pars superior et Collum supe∣rius colore ex albo et cinereo. Partes pronae omnes albae, et capitis superior quoque pars alba. Crura san∣guinei coloris. Digiti ternii sanguinei quoque, quorum medius longissimus, brevissimus interior: jungitur autem medius cum exteriore brevissimâ membranâ. Addit Ornithologus: Poplitum cavitas insignis est, Articulo tam flexili, ut in Sceleto etiam Tibia ad Femur tota reflectatur. Videtur sanè haec Avis, ex Structurâ suâ, magis ad Volatum quàm ad Cursum comparata. Incessus certè, nisi aequali Alarum expansio∣ne librata esset, difficilior mihi videretur, in tantâ Crurum & Pedum longitudine & exilitate. Oppianus de iis agens dicit, hoc novum in iis esse, quòd, Maxillâ inferiore fixâ, superior solùm in ipsis moveatur. Sed in Ave hic propositâ Maxillarum motus nihil ab aliarum Avium naturâ variat, ut ex Articulis in Sceleto apparet.

Malè Bellonius Pie de Mer, Picam Marinam, pro Himantopode Plinianâ obtrudit, ut Iconem & Descriptionem apud eum consideranti patebit. Atque, quòd fusiùs quidem hujus Avis Descriptionem prosecutus sum, Veniam mihi dabunt aequiii Lectores, quòd explodendus esset de hac Ave receptus error, & ad naturae ipsius mentem effigies ejus delineanda.

Haematopus,* 1.303 Bellonii Pica Marina.

Gallinula Erythropus major Gesu.* 1.304 The Red-Shank, or Pool-Snipe.

Avis the Stint dicta. An Cinclus prior Aldrovandi?

Aves Aquaticae Rostris brevibus, Insectivorae,

Capella,* 1.305 sive Vanellus, the Lap-wing, or Bastard Plover.

In cibum venit. Saporis boni est, nec succi improbi.

Pluvialis viridis,* 1.306 the Green-Plover.

Pluvialis cinerea flavescens, Squaturola Venetis dicta.

In cibum veniunt. Delicatii saporis sunt, & facilis concoctionis.

Morinellus in Merciâ* 1.307 frequens. In cibum expetitur, ob saporis praestantiam.

Charadrius,* 1.308 the Sea-Lark.

Aves Aquis innatantes Fissipedes, Quibus Digiti nullis ad Latera Membranis augentur.

Gallinulla Chloropus major Aldrovandi,* 1.309 the Common Water-Hen.

Rallus Aquaticus noster.* 1.310 Ejus haec Descriptio ad me transmissa est à M. J. Bruno Viro admodum docto. Vanelli magnitudine est,* 1.311 plumis à vertice ad extremam usdue caudam obscurè nigricantibus, in ventre cine∣ritiis, nivei iin aversâ caudâ candoris. Rostrum habet Columbinii ferè longitudine, latius verò et crassius. Ro∣strum

superius coloris est bipartiti, cujus summa pars ab oculis ad medium pertingens rubra est et superemi∣nens, ita ut crederes appositam aliquam Cerae partem esse, cujusmodi Literas obsignare solemus: pars autem inde descendens viridis est. Crurum & Femorum Cutis subviridis, nisi quòd partem illam, unde Crus incipit, Periscelidis instar, Circulus ambit Coccineus. Caudâ in dorsum reflexâ, instar Cuniculi cur∣rentis, in Aquarum summitate graditur.

Aves Natatrices Digitis ad Latera Membranis auctis.

Fulica,* 1.312 the Coot.

CAPUT VI.

De Avibus Palmipedibus.

Aves Palmipedes Tridactylae, seu Digito postico carentes.

ALka Hoieri,* 1.313 the Auk, nostratibus the Scout. In Insulâ Bassa. Ove ejus Gallinac••is majora, nigris punctis interstincta. In cibum venit.

Lomwia Insulae Faroe Hoieri.* 1.314 Ibid.

Ar••as Arctica Clusii,* 1.315 cujus Icon habetur in Tabulis.

Columba Groenlandica dicta,* 1.316 the Sea-Turtle-Dove. In Insulâ Bassâ, ubi Turtur dicitur.

Aves Palmipedes Tetradactylae,* 1.317 Quibus Digiti omnes Membranis intercurrentibus connexi sunt.

Anser Bassanus.* 1.318 Junioris integri Icon, & Caput & Pes senioris in Tabulis nostris habetur. Boëthio nostro Aquilae species dicitur.

Aliquantò minor vulgaribus Anseribus est,* 1.319 pinguior multò. Ex Halecibus vivit, quarum saporem carnes comestae retinent. Coloris subcineritii sunt juniores, adulti albi. Rostrum acutissimum, lon∣gum, rectum, in extremo nonnihil incurvum. Latera utriusque Rostri Mandibulae leviter serrata. Pe∣des nigri, & Membranae intercurrentes latae, & admodùm rugosae, ut uno etiam pede firmiter insistere Rupi etiam acutissimae possit. Os, quod vulgò Bril appellatur, adeò in hac Ave cum pectore connexum est, ut nullâ vi avelli queat; quod impedit, ne in Pontum summâ violentiâ desiliens in Haleces collum rumpat. De hoc observatum tradunt, quòd, si in quovis loco extra conspectum Maris collocetur, corpus suum è terrâ levare & volare non possit: quod aliqui Alarum longitudini imputant. Ego etiam stupiditati Avis tribuerem: in domibus enim nutrita stupidissima Avis videtur esse. Singulae foeminae singula tantùm ova unâ vice pariunt. Qui vel maximè palato lenocinantur, nequeunt tam delicatum saporem ex carne & pisce mixtum (qualis hujus Avis assae est) Arte suâ conciliare. Hinc meritò nostrati∣bus Pulli adulti in deliciis habentur, & magni vaeneunt: Vere adveniunt, nec ante Autumnum disce∣dunt. Non solùm autem in Insulâ Bassâ, sed & in Alisâ & aliis ex Aebudibus nidulantur.

Corvus Aquaticus,* 1.320 the Cormorant. In Rupibus Aestuarii Forthae frequens.

Corvus Aquaticus minor, sive Graculus Palmipes, the Shag.

Palmipedes Tetradactylae Postico digito soluto, Rostro angusto, in extremo non serrato.

Puffinus Anglorum.* 1.321 In Gallovidiae nostrae littore frequens.

Rostro angusto, in extremo adunco, serrato.

Merganser,* 1.322 Hatle Bellonii, the Goosander.

Varii apud nos Mergi sunt,* 1.323 majores & minores in Buchaniae littore, quorum unus in Tabulâ Argenteâ manu Illustrissimae Erroliae Comitissae incisus est.

Rostro angusto in extremo non adunco, Brachypterae & Urinatrices, Colymbi dictae.

Colymbus Rostra angusta,* 1.324 recta, acuta; Capita parva & Alae parvae; Pedes retrorsum siti juxta Cau∣dam, ad velociùs natandum & expeditiùs urinandum; Crura lata & plana, seu compressa; Ungues la••i Humanis similes. Ex his quidam

Fissipedes Caudâ carentes.

Colymbus, sive Podiceps minor, a Small Loon, or Arse-foot.

Quidam Palmipedes & Caudati

Colymbus maximus Stellatus nostras,* 1.325 Mergus maximus Farensis, sive Arcticus Clusii, the Greatest Diver, or Loon. Globo transsixus prope Insulam Ketham. Ejus Icon habetur in Tabulis.

Colymbus Arcticus Lumme dictus Wormio.* 1.326

Aves Palmipedes Tetradactylae Digito Postico soluto, Rostro angusto in extremo non adunco, Macropterae. Lari majores.

Larus maximus ex albo & nigro seu caeruleo nigricante varius,* 1.327 the Great black and white Gull.

Avis Kittiwake, ex Larorum genere, egregii saporis.

Larus cinereus maximus, the Herring-Gull.

Larus cinereus minor, the Common Sea-mew.

Ad Laros reducuntur Cataractes.

Noster Anseri sylvestri magnitudine par, unguibus aduncis nigris. Ejus Icon in Tabulis nostris habetur. Rapax Avis Querquedulas similesque Aves minores devorat.

Larus major albus; the Sea-mew.

Lari minores,

Hirundo Marina,* 1.328 Sterna Turneri, nostratibus Pictarne. In Insulâ Kethâ à D. Andreâ Balforio Equite aurato, dum unà illic essemus, Globo tranifixa.

Aves Palmipedes Latirostrae.

Cygnus mansuetus.* 1.329

Cygnus ferus. Very many of them in the North.

Adeps Haemorrhoïdes lenit.* 1.330

Pellibus durioribus & rigidioribus Pennis ablatis, relictâ plumâ molliore, seu lanugine, praeparatis utuntur ad frigus depellendum. Imprimis operimenta pectoris & ventriculi ex iis confici solent. Ex mollissimis plumis Culcitrae quoque conficiuntur.

Anser domesticus.* 1.331

Caro ad cibum expetitur.

Adeps humectat, emollit, digerit.

Stercus ad Icterum multùm commendatur.

Plumae molliores pro Culcitris & Cervicalibus inserviunt.* 1.332 E pennis Calami Scriptorii parantur.

Anser ferus,* 1.333 the Common Wild Goose.

Anser nostratibus the Embergoose dictus,* 1.334 qui nidulari sub aquâ, & sub aquâ etiam Ovis incubare tra∣ditur. In Orcadibus frequens.

Duntergoose in Orcadibus quoque reperitur.* 1.335 Eju•• Ova paria Anserinis in Insulâ Kethâ reperiuntur.

Skeeling-Goose,* 1.336 de quo fama est, in ejus Ventriculo Grana Piperis eperiri, de quo tamen non constat.

Bernicla sive Bernacla, or Clakis.

De hac Ave multa fabulosa traduntur.* 1.337 Operaepretium igitur erit veram ejus Historiam tradere.

De hac integrum Tractatum scripsit Michaël Meg yerus, qui de Volucre Arboreâ inscribitur, ubi aequi∣vocam ejus generationem defendere conatur. AD. Willoughbeo sic describitur.

Ansere domestico minor est.* 1.338 Rostrum nigrum, Anserino multò minus & brevius, ab apice ad angu∣los oris vix sescunciale. Quod rostro contiguum est, albet, exceptâ saltem areolâ inter oculos & rostrum nigricante. Collum ad Sternum usque suprâ subtusque nigrum. Prona pars corporis alba, cum aliquâ cinerei mixturâ. Infimae tamen ••emorum plumae paulò supra genua nigrae. Ultimae tegetes caudae al∣bae: supra illas plumae nigricant. Alias dorsum ex nigro & cincreo varium. Cauda nigra. Remiges nigro cinerea Minores alas vestientium ordines extremis fimbtiis albent, deinde aliquousque nigri sunt. Quod reliquum est cinerascit. Posticus digitus valdè exiguus est.

Galli has Aves Macquerolles & Macre••ses appellant, & tempore Quadragesimali ex Normaniâ Parisios deferunt. Sed reverâ deprehensum est à Batavis, Anseres hosce ••va parere, lisque, alia∣rum Avium more, incubare & Pullos excludere. Et refert Senguerdius, quod in Anatome harum Avium innumera Ova invenerit, &c. Mares ex his duos Testes habent, imo & Penem: & Femel∣lae Oviarium habent. Neque aliquid ejusmodi est, quod Animal creet, nisi priùs generet Ovum. Nec concipi potest, quomodo Animatum ab Inanimato, & Vivum à non Vivente produci possit: ul∣tra enim suas vires agerent, generando quid seipsis nobilius. Quin potiùs ingenuè fateamur cum clarissimo Domino Redi, Quòd omnia illa, quae ex putri materiâ vulgo oriri dicuntur, ex femine Plantarum reali & ve∣ro, nec non ipsorum etiam An malium nascuntur, ut quae mediante Semine proprio suas species conservent. Quodnam autem Animal in Conchis istis contineatur, sequente Sectione de Piscibus enarrabimus.

Anatinum genus.

Anas domestica vulgaris.* 1.339 In cibum venit, licet nutrimentum non ita bonum praebeat.

Adeps dolores lenit. Fimus morsui Animalium venenatorum imponitur. Viva Anas, Ventre deplumato, Abdomini imposita, Colicae medetur.

Boschas major,* 1.340 the Common Wild Duck.

Querquedula major,* 1.341 the Teal.

Anas Circia,* 1.342 the Summer-Teal. An quae nostratibus the Ateal?

Eider Anas plumis mollissimis Wormii,* 1.343 quae sic apud eum in Musaeo describitur. Mas à Foeminà in multis discrepat, licet lineamenta ferè sint eadem. Mas Anatem figurâ planê refert, rostro pla∣no nigro, magis ad Anseris quàm Anatis figuram accedente, in medio duobus foraminibus oblongis respirationi dicatis praedito, longitudine trium Unciarum, ad latera pectinato. A foraminibus 〈◊〉〈◊〉 ro∣stri, per verticem, duae nigerrimae et mollissimis plumis constantes maculae supra oculos ad occiput tendunt, quas dividit linea albican•• stricta, quae in colli partem superiorem ex viridi albescentem de∣sinit. Totum vero collum, capitis pars inferior, pectus, dorsi & alarum pars superior candicant. Remiges vero pennae nigricant, ut et pectus totum et Uropygium. Cauda trium Unciarum, etiam nigra. Pedes tribus digitis constantes nigri, membranâ nigrâ ad extremum junctis. Crura brevia & nigra. Digiti Unguibus acutis et ineurvis armati, Calcar habent ex adverso ad initium Cruris situm, simili membranâ et ungue dotatum. Foemina ejusdem est magnitudinis et figurae, sed non nisi unius coloris, fusca maculis quibusdam nigris hinc inde conspersa, reliquis partium lineamentis Mati re∣spondens.

Nidos in Cautibus sibi struunt, ac Ova copiosa sapida pariunt. Plumae mollissimae et Culcitris sulciendis aptissimae sunt.* 1.344 In exiguâ copiâ se valdè dilatant, et prae reliquis, corpus calefaciunt. So∣lent hae Aves statis temporibus se deplumare: hinc hac merce expetitâ se ditant Mercatores. Eadem mihi videtur Avis haec cum Colcâ nostrate, cujus meminit Buchananus agens de Insulâ Suilskeraiâ

In hac Insulâ rarum,* 1.345 et aliis Regionibus ignotum genus Avis conspicitur: Colcam vocant, magnitudine

paulò infra Anserem. Ea Vere singulis annis eò adventat, Pullosque exclusos eò usque educat, dum ipsi sibi prospicere possint. Ad id ferè tempus Plumae sponte defluentes è toto corpore nu∣dam destituunt: ac tum demum ad mare se recipit, nec ante proximum Ver usquam conspicitur: Illud quoque eis est singulare, quòd earum pennae caulem non habent, sed levi, & cui nihil prorsus duri adest, plumâ totum corpus velut languine vestiunt.

Thomae Bartholino Anas fera Eider rostrum acutius habet nonnihil quàm vulgaris,* 1.346 Caro Mare sapit.

Albanoca Avis Palmipes maculis cinereis rubris & albis conspersa in Insulâ Alisâ nidulatur.* 1.347

CAPUT VII.

De Avibus quibusdam apud nos, Quae incertae Classis sunt, Quarum proinde Descriptiones accuratas desidero.

AVis Gare dicta, Corvo Marino similis, Ova maximo.

Junco, Avis capite nigro, Cole-hooding dicta. Inter Juncos nidulatur.

Titlinga, Titling, or Moss-cheeper. An Currucae species?

Avis cristata Passeri similis.

Avis capite flavo, cum maculâ rubrâ. Circa Aquas versatur.

Avis nigra, cum maculâ albà in pectore, Sturni magnitudine, canora, natans. An Merula A∣quatica?

Avis Coturnice major, ejusdem coloris, Rostro tres pollices longo, adunco.

Avis ciner••i coloris Alaudâ major, Rostro rubro. Aquas frequentat. Pickerel dicta.

Attagena albis maculis interstincta, saporis delicatissimi.

Avis Marina Sea-coulter dicta.

Avis Marina Taster dicta.

Avis Marina Sea-Cock dicta.

Avis Palmipes Rostro lato coccinei coloris, cinerei coloris, Coturnice minor.

Avis Orcadensis Lyra dicta Anate minor, & Pluviali major, pinguissima, saporis pisculenti

Avis parva praepinguis in Orcadibus Tyst dicta.

Harle Avis Palmipes Anate major. An Merganser?

Avis Anate domesticâ minor piscibus victita••s Smlefanger dicta est dorso nigric••nte.

Palmipes quaedam Rostro Ardeae simili. In Orcadibus.

Cockandy Avis Palmipes Anseri magnitudine par, cinerei coloris.

Badoch Avis Marina magna nigricans.

SECTIO QUARTA.

De piscibus.

CAPUT I.

De Piscibus in genere.

PIscis,* 1.348 voce generaliùs sumptà, Animal est Aquatile, seu in Aquà vitam agens.

Sedes propria est aqua, extra quam si diutiùs retineantur, celerrimè moriuntur, tanquam na∣turali Elemento seu pabulo caloris destituti. Ut enim Animalibus terrestribus & aëreis aër ad vitam absolutè necessarius, sic & aqua piscibus pro caloris sui ventilatione necessaria est.

Omnia autem Animalia Aquatica ad has duas Classes reducuntur:* 1.349 vel scilicet sanguinea, vel ex∣sanguia sunt.

Sanguinca Latinè Pisces strictim dicta,* 1.350 &, prolocis in quibus vivunt, vel sunt Marini, Fluvia∣tiles, Lacustres, vel Marini simul & Fluviatiles. Tegumentorum quoque ratione, quidam squamosi sunt, quidam Cute tecti, eaque vel asperâ vel laevi.

Exsanguia generaliùs dividuntur in Mollia, Crustacea & Testacea.

Quidam ex Piscibus natant,* 1.351 qui Motus Pinnis perficitur, quidam gradiuntur, ut Cancri, &c.

In Cibum plurimi veniunt; quidam etlam partes habent ad usus Mechanicos inservientes.

CAPUT II.

INter Sanguinea agmen ducunt Ceti mole suâ observabiles. Et quidem sub nomine Cetorum ve∣niunt Pisces ingentis molis: sed propriè tales sunt, qui Pulmones, Arteriam, Collum & alia Mem∣bra cum Quadrupedibus communia habent. Ex his apud nos sunt

Balaenae olim clarae apud Scriptores antiquos, ut apud Juvenalem,

Quantò Delphinis Balaea Britannica major.

Balaena,* 1.352 the Common Whale. Una septuaginta pedum longitudine nuperrimè capta in Oris Borea∣libus

Prope Leogum Insulam tanta capitur Balenatum copia, ut aliquando (uti seniores narrant) viginti sep∣tem, partim, praegrandes, partim minusculae, Decimarum nomine Sacerdotibus sint exhibitae.

Physeter, the Spointing-Whale. Ante cerebrum foramen habet,* 1.353 seu fistulam, per quam aquas eruc••at.

Cetus dentatus Clusii,* 1.354 in cujus capite Sperma Ceti reperitur.

Porcus Marinus Harengos persequitur,* 1.355& Delphinus esse creditur.* 1.356

Phocaena, the Porpus or Porpoise, Delphini species. Breviore & crassiore corpore est.

Sapor carnis Porci Marini Bovillae non multùm cedere dicitur

Ex Adiposis horum Piscium Carnibus Oleum (Train-Oyl vulgò) excoquitur,* 1.357 cujus usus ad Sa∣ponem nigrum consiciendum; in Lucernis quoque; & ab Alutariis & Coriariis etiam ad inungenda Coria expotitur.

CAPUT III.

De Piscibus Pelàgiis Squamosis.

EX his apud nos sunt

Asellus mollis,* 1.358 candidus primus, omnium nobilissimus. D. Shonevelde Nostratibus a Whiting.

Asellus Callarias, Nostratibus a Haddock.

Asellus fuscus, Nostratibus a Podly.

Asellus major, the Cod-Fish, or Keeling.

Asellus niger, the coal-Fish.

Asellus noster a Codling dictus, bigger than the Haddock.

Asellus varius, Molva, Asellus longus. Shonevelde. Ling.

In cibum venit, &

Ex hepatibus Asellorum collectis pinguedo excoquitur,* 1.359 & Oleum Train-Oyl dictum inde conficitur.

Halec, a Herring.

Haleces Scotiam immensis exercitibus circumnatant.* 1.360 Ingentem quaestum ex eorum capturâ in no∣stro Mari Batavi quotannis saciunt. Optimè nunc apud nos cond••untur, & à Mercatoribus nostris Exteris in Oris distrahuntur.

Recens egregii saporis est: à quibusdam tamen Muriatica praesertur,* 1.361 quòd languidum & humectum Ventriculum firmet, appetentiam excitet, famen sedet, & adversus Crapulam valeat.

Jus Halecum Alvum sovit. Intestina pulverata ex Vino pota Urinam retentam elicere valent. Schwenck••elt.

Muria incidit; attenuat, abstergit, Alvum subducit. Ex Melle cum Halecum cinere strumas diffi∣pat, & ad Anginas valet; Ulcera sordida abstergit, & morsui Canis rabidi medetur.

Alosa minor a Crue-Herring.* 1.362

CAPUT IV.

De Pelagiis laevibus.

EX his apud nos Thunnus,* 1.363 nostratibus the Stoer-Mackrel. In eà Maris Atlantici parte, quae Occidentalem scotiae Oram alluit

Xiphias, seu Gladius, the Sword-Fish.* 1.364

Serpens Marinus, the Sea-Serpent.

Conger, quibusdam à corporis & coloris similitudine Anguilla Marina, the Conger.

CAPUT V.

De Piscibus Cartilagineis.

HOrum duo genera: alterum longum, alterum planum.

Longi generis.

Canis Carcharias.* 1.365 Ex Atlantico Mari Minores Pisces, Haleces, &c. persequitur in sinus Maris Occidentalis nostri. The Shark.

Galeus Mustelus,* 1.366 the Dog or Dogger-Fish, piscatorum Retia rumpit.

Galeus Acanthias, Catulus spinax; the Picked Dog.

Plani generis.

Pastinaca Marina,* 1.367 the Fire or Fiery Flaw.

Raia, the Thornback.

Raia laevis, the Scate.

Raia clavata, the Scate with large pricks like nails.

Squatino-Raia.* 1.368

Lumpus Anglorum,* 1.369 nostratibus the Cock-Paddle.

Gibbosus Piscls, the Hush-Paddle. Quibusdam the Bagaty.

Rana Piscatrix,* 1.370 the Fishing-Frog.

Incertae Classis.

Mola Salviani,* 1.371 Orthragoriscus, sive Luna Piscis Rondelet. the Molebut.

CAPUT VI.

De Piscibus Marinis, Saxatilibus & Littor alibus.

EX Saxatilibus Marinis apud nos sunt, ex Squamosis

Perca Marina,* 1.372 the Sea-Pearch.

Channe, Hiatula, quòd perpetuò hiare videatur.

Caro Percae duriuscula,* 1.373 friabilis,* 1.374 suavis, laudabilis succi, languentibus aegris, febricitantibus, puerperis & vulneratis salubris. Hinc Ausonius,

Nec te delicias Mensarum Perca silebo, Solus puniceis facilis contendere Mullis.

Jus ex Percis alvum emollit. Coërcent Carcinomata Percarum salsorum capita. Lapillos binos rotundos Perca in capite sert juxta spinae dorsi initium, qui contra Calculum laudantur.

Umbrae Rondeletii congener nostras maculis aureis.* 1.375 An Anthias quartus JOnstoni? Ejus Icon in Tabulis nostris habetur.

Gobius Marinus viridis,* 1.376 a Groundling, or Rock-Fish.

Acus,* 1.377 the Needle-Fish. Hujus variae species apud nos: scilicet,

Acus Oppiani Major cubitum unum longus.

Minor pedem logus.

Acus Aristotelis.

Acus nostras caudâ Serpentinâ. Ejus Icon in Tabulis habetur. Duos pedes longus est. Rostrum ejus Tubam aemulatur, in quo convenit cum priore Acu Aristotelis; hoc veluti per Fistulam ex Aquâ Alimentum haurit; foramen enim parvum in extremo Tubae est. Pinnam habet in medio dorsi oblongam duas uncias longam. Cauda autem non (ut prior) in pinnam instar penicilli desinit, sed in acutum veluti stimulum terminatur, absque ullo pinnae vestigio. Ab infimâ verò capitis par∣te ad caudam lineis gyratim ad parvum intervallum corpus ambientibus distinguitur. Gyri hi obscuri coloris: Cutis autem, quae Cartilaginea est & dura, flavescit. Fuit hic Piscis in Littus Praefecturae Limnuchensis prope Praedium de Carrin rejectus, tempestate maris (ut varisimile est) illic delatus, & ad me ab Andreâ Pourie Chirurgo Limnuchensi transmissus.

Apua vera,* 1.378 the Spurling.

Ammodites the Sand-Eel.* 1.379

Draco Marinus major,* 1.380 the Viver Pieterman; quibusdam Araneus minor.

Trachurus.* 1.381 Hunc esse suspicor, qui Drumfrisiensibus nostris Hirling dicitur, similis Scombro, saporis Aselli Merlucii.

Encrasicholi species.* 1.382 At Drumfriess.

Scomber,* 1.383 the Mackrel.

Aculeatus Marinus minor Shonevelde.* 1.384 Ejus Icon in Tabulis habetur.

Lyra,* 1.385 quibusdam the Crowner, aliis ex nostratibus the Sea-Hen: quae appellatio quoque (Sea-Hen) Germanis communis est, referente Turnero.

Scorpius Marinus nostras.* 1.386 Ejus Icon habetur in Tabulis nostris.

Cyprinus,* 1.387 the Sea-Carp.

Explanis Squamosis.

Solea,* 1.388 the Sole-Fleuk.

Inter lautos cibos habetur. Caro ejus alba, firma, dura & nonnihil glutinosa. Suavitate & bonitate praestat multis aliis Piscibus.

Rhomboides.* 1.389 An qui nostratibus the Bonnet-Fleuk?, an Turbot-Fleuk?

Passer laevis vulgaris,* 1.390 the Common Fleuk

— auratus, the Spotted Fleuk.

Rhombus laevis, the Common Turbot.

Paulus Jovi••s Rhombo Principatum largitur,* 1.391 quem ideo Ganeones Itali Aquatilem Phasianum ap∣pellant, ut Soleas Perdicibus adaequant.

CAPUT VII.

De Marinis simul & Fluviatilibus.

SAlmo,* 1.392 the Salmon. Tantâ copiâ capiuntur in nostris Fluminibus, ut intet merces sint,* 1.393 quae apud exteros à Mercatoribus nostris distrahuntur.

Caro rubet; ping uis est, ori grata & stomacho idonea.

Recens suauis est & ori gratus. Salitus multum de bonita te amittit. Fumo induratus saporis ingrati & difficilis concoctionis.

Lupus Marinus Sho••veldii,* 1.394 nostratibus the Cat-Fish. Descriptio ejus habetur apud D. Schonevelde in Ichthyologiâ.

In cibum venit, egregii saporis. Ejus Icon habetur in Tabulis nostris.

Sturio,* 1.395 Accipenser quibusdam, the Sturgeon.

Accipenser Piscis in primis nobilis est, pinguedine flavâ abundat, palato optimus. Caro candidissi∣ma, mollis, delicata, suavis, boni succi, stomacho idonea, succum gignit dulcem, alit facillimeque excernitur. Summi apud veteres Romanos pretii. Hinc Martialis,

Ad Pallatinas Acipensem mittite Mensas.* 1.396

Cataphractus Shonveldii. Ejus Icon in Tabulis nostris habetur.* 1.397

Egregia ejus Descriptio extat apud D. Schonevelde in Ichthyologiâ.

Ob carnis dulcedinem quibusdam in deliciis habetur. Resecto capite, coquunt ex Aquâ. Hinc abra∣sis crustis, cum Butyro & Aceto utuntur.

Lampetra.* 1.398

Anguilla,* 1.399 the Eeel.

Anguilla carnem habet mollem, dulcem; sed quae glutinosum, & pituitosum frigidumque succum gignat & faciat.

Aqua Anguillae destillata Tabidis propinatur. Pinguedo coctae supernatans Alopeciam emendat. Cum Axungiâ Anserinâ, succo Rutae, Absinthii, Hederae terrestris fit Unguentum surdastris utile. He∣par Anguillae pulveratum ad partum promovendum commendatur.

Mustela vivipara.

Mustela Vivipara,* 1.400 nostratibus the Guffer, quibusdam Eelpout. Eam ita describit D. Schonevelde, Piscis est pedalis aut paulò major. Cutis illi glabra, color capit••s & dorsi ex fusco flavescens nigris litu∣ris sugillatus, qui versus latera dilutior fit. Ventre paulatim obscurè albescente, podex vel umbilicus albicat. Branchias habet utrinque quaternas. Caput quàm in aliis speciebus minus, figurâ, ut in An∣guillis, terete. Pinnas habet ad Branchias latiores duas, sub gutture foris croceo totidem, cirrhorum instar, perexiguas. A cervicis initio dorsi pinna incipit coloris ex slavo cinerei, & continuo ductu ver∣sus caudam excurrit. Ab umbilico pinna subslava in caudam brevem mucronatam gracilescentem ac paulatim rubescentem desinit. Anatomen partium interiorum ibidem vide. Vivipara est, ut unà cum D. Balforio nostro observavi: ex unâ enim foetus viginti duos extraximus, qui, Anguillarum instar se contorquebant.

CAPUT VIII.

De Piscibus Fluviatilibus.

TRutta Fluviatllis vulgaris.

Trutta Piscis gustu suavissimus & ori gratus,* 1.401 carne friabili, in quâ parùm lentoris & pinguedinis inest: unde alimentum ex eo sumitur corporibus alendis saluberrimum, aegris quoque commodum.

Alburnus.* 1.402 An qui nostratibus the Bleis?

Pungitius Pisciculus.* 1.403

Cobites barbarus,* 1.404 a Loch. Ex Mustelarum genere est omnium minima.

Phoxinus laevis,* 1.405 the Minnow.

Phoxinus laevis, Pisciculus varius Rondeletii à variis coloribus dictus, Fellis multum habet: propte∣rea non nisi evisceratus coquendus. Carne est molli & satis suavi.

Salmoneta,* 1.406 qui nostratibus the Salmon-trout.

Omni tempore bona est, sed Maio mense praestat. Caro elixa rubet, ut Salmonum, suavis & grata, succi laudabilis & facilis digestionis.

Cyprinus,* 1.407 the Carp.

Perca.* 1.408

Abramis,* 1.409 the Bream.

Lucius,* 1.410 a Pike.

Lucius carne praeditus est albâ,* 1.411 duriusculâ, optimi succi & facilis concoctionis.

Cor Lucii adversus Febrium Paroxysmos devoratur. Fel in oculorum affectibus magni usus. Man∣dibulae siccatae in pulvere adversus pleures••n, renum saburram & vesicae calculum bibuntur. Cinis ad ul∣cera inveterata usurpatur.

Silurus, sive Glanis.* 1.412 Atlas Novus Parte 5. Pag. 148.

CAPUT IX.

De Lacustribus.

TRutta Lacustris maxima.* 1.413 An qui Bull-trout dicitur?

Salmerinus.* 1.414 An Trutta parenchymate rubro, the Red-Trout?

Poana,* 1.415 Anguillae species in Lacu Leimonio.

Piscis in Lacu Mabano,* 1.416 Vandesius.

In eodem Lacu Gevandesius.

CAPUT X.

De Mollibus seu Molluscis.

EX Mollibus apud nos sunt

Sepia,* 1.417 the Cuttle-Fish. Atramenti copiâ luxuriat.

Loligo Nostratibus, (à thecâ, in quam se recipit) Hose-Fish dicitur. Preter Atramentum, alium Succum purpureum habet.* 1.418

Sepiae Os in usum venit Aurifabris.* 1.419

Stella Marina quinque radiorum,* 1.420 & cum radiis tredecim.

CAPUT XI.

De Crustatis.

A Stacus Marinus major,* 1.421 the Common Lobster.

Astacus Fluviatilis, seu Gammar••s the Creafish.

Astacus Fluviatilis in capite duos lapillos albos rotundosque semiglobuli figurâ gerit.

Caro Hecticis & Tabidis utilis est,* 1.422 optimè nutrit, & somnum conciliat. Praefertur caro in Caudis & Forcipibus. Aqua ex carnibus per Alembicum extrahitur pro Hecticis, Calculosis quoque utilis.

Lapilli Astacorum (qui Oculi Cancri vulgò dicuntur) Cordiales sunt,* 1.423 refrigerandi, siccandi & abster∣gendi facultate praediti, Calculosis & ab alto devolutis utiles. Ustorum cinis plurimùm exi••cat, in Can∣cro & morsu Canis rabidi laudatum est Remedium.

Astaci succus recens expressus, cum Farinâ Hordeaceâ & Oleo Violaceo, ad Cataplasmatis confisten∣tiam coctus Renum fervorem mitigat, Calculique Coagulum dissolvit.

Squilla gibba.* 1.424

Cancer Marinus vulgaris,* 1.425 the Common Sea-Crab.

Pagurus, the Punger.

Cancer Fluviatilis.

Cancer minor viridis nostras, the Keavy.

Cancellus in Buccino degens, the bigger Souldier-Crab.

Incertae Classis.

Physallus Rondelitii.* 1.426

CAPUT XII.

De Testaceis, sive de Cochleaceo gener••.

Cochleae vel tetrestres sunt,* 1.427 vel aquaticae.

Cochleae terrestres ad Insecta Apoda reducendae.* 1.428

Cochleae Aquaticae vel Fluviatiles, vel Marinae.

Fluviatiles vel Turbinatae,* 1.429 ut Buccina;

Vel Bivalves, ut Musculi Aquae dulcis;

Vel Univalves Patellae, de quibus vide D. Lister.

Marinae quoque vel Turbinatae,* 1.430 quarum

Quaedam intortae, sive anfractuosae, aperturâ sinuatâ sive canaliculatâ, ut Buccina Rostrata dicta.

Buccina è genere Turbinatorum sunt,* 1.431 in cibis locum invenerunt. Caro alvum sistit; sed aqua,* 1.432 quae ex iis defluit, Ventrem subducit. In Colicis affectibus, Cardialgiâ & Oculorum doloribus eorum usus commendatur. Ad tetros Oris odors ex iis collutiones praeparantur. Ad Alopeciam, Aurium dolores & Ambusta Unguenta inde parent. Potum ex ejus Testâ pueris Tussi ferâ laborantibus conducere ani∣madversum est.

Hae leaves,

—striatae.

Aliae intortae aperturâ planâ, eaeque vel

Figurâ productiore, vel

—breviore Cochleiformes. Umbone minimè omnium extante,* 1.433 Neritae.

Basi latâ & planâ figurâ Conoïde,* 1.434 Trochi.

Aperturâ in angustam rimam formatâ, spiris intus latentibus,* 1.435 Concha Veneris minima.

Orbes non habens, Echinus Marinus, Orcadensibus Ivigar.

Egregia Echini nostri Marini descriptio apud Olaum Wormium habetur,* 1.436 quam hic apponere vi∣sum est.

Echinus Marinus quibusdam Aurantium Marinum, quòd, spinis ablatis,* 1.437 Pomum Aurantium quo∣dammodo referat. Forma est in rotunditatem conglobatâ,* 1.438 demptá unâ parte parùm compressa, in quâ os est rotundum, quinque dentibus incurvis intus cavis & in idem punctum coëuntibus munitum. Ii quin∣que maxillis internis connexi sunt, quae ab ore intus erectae, ex acuto in latum tendentes, & ambienti calici non continuae, mirabili artificio sunt constructae & caelatae. Inter dentes interna caruncula quaedam est, quae Linguae vices gerit: mox Gulae jungitur, quae in Intestinum desinit longum; per Testam stellatim disposi∣tum, quod in parvum foramen desinit; ad excrementa egerenda deputatum, ex adverso oris situm. Tota Testa intrinsecus foraminibus parvis plena est, per quae movendi facultas Aculeis communicatur: extrinse∣cùs in exigua Tubercula eriguntur Aculeorum cotylen excipientia: membranulâ junguntur, ut in or∣bem moveri possint. Aculeorum caput crassius est & cavum, sed in acutum terminatur. Tota exterior Testa à spinis denudate purpureo & flavo, alternatim quasi disposits is coloribus, radiat, & creberrimis punctulis asperatur. Magnitudo diversa est: quandoque ••emipedem in diametro habet,* 1.439 quandoque minus.

In Echinis nihil est, quod cibum praebeat; praeterquam Ova, quae in iis inveniuntur quinquepartita, subruffa, ad Stellae imaginem formata, quae quandoque eduntur, sapore non injucundo, licet ad amaritiem accedant; quandoque coquüntur, ex intervallo manducata. Phreneticis; Epilepticis & Melancholicis con∣ducere volunt. Testae crematae sordida ulcera purgant, carnem luxuriantem reprimunt, strumas discutiunt. Ad Dysuriam & Calculum teruntur cum Aculeis, & ex Mülsa frequenter exhibentur. Hippocrates Echi∣nos Marinos in Vino odorato exhibet ad expellendas Secundinas. Recentes in cibo morsis à Cane rabido prosunt cum Vino aut Mulso. Ad stomachum haud parùm proficere Echinum Marinum & Vesicam vacuam facere affirmat Aelianus.

Bivalves vel ex omni parte clusiles,* 1.440 eaeque vel non striatae, vel striatae.

Non striatae asperae valvis dissimilibus unico ligamento interno donatis,* 1.441 Ostrea, quae apud nos maxi∣ma sunt.

Non solum in Cibis, sed etiam in Medicinâ, magnae sunt Ostreorum dotes. Stomachum unicè reficiunt, fastidiis medentur; alvum leniter molliunt eadem cocta cum Mulso. Ostreorum Testae crudae tritae ad Se∣dem procidentem valent. Combustarum cinis cum Melle impositus Parotidas citò dissolvit.

Quaedam Conchis setiferis unico ligamento donatis, figurâ ferè Rhomboïde, Musculi vel Mytuli,* 1.442 qui

Saporis non ingrati sunt. In nonnullis Uniones inveniuntur; sed obscurè albi. Comitiales Morbos jus Mytulorum & Concharum abigit. Plinius.

Sunt etiam in Aquis dulcibus Mytuli Marinis majores, quorum Testae Pictoribus ad colores exci∣piendos inse ryiunt.

Concha Margaritifera dicta.* 1.443 Haec Bivalvis est Concha, figurâ longiusculâ, Compressa; putamine externo fusco striis multis scabro. Intrinsecùs vero laevis, lubrica, pellucida argenti nitore, ut Conchae Orientales Margaritiferae, refulget. Margaritas gignit, quae ipsi carnis substantiae innascuntur.

Caro mucilaginosa, lubrica, mollis, odoris ingrati.

Quandoque minutae quamplurimae sunt,* 1.444 magnae verô trinae aut plures rarò. Saepissimè unica tantum in∣signis inter Carnem & Testam libera. Quaedam exactè rotundae, Pisi instar, quaedam oblongae, teretes, Cylindraceae; quaedam Pyriformes. Mihi a fide digno viro relatum est; nuperis annis in Boreali Scotiae Plagâ unam fuisse repertam, quae Nucem Moschatam magnitudine aequaret, Boni quoque coloris. Plures fuscos vidi Fabae vulgari pares. Quaedam fuscae in unâ parte, in aliâ argenteo candore nitent.

Margaritae Cordiales sunt, acres humores edulcorant, volatiles figunt, sanguini 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & consisten∣tiam praebent, & calorem ejus mitigant. Siccant, abstergunt & roborant.

Dominus Tavernier Corollam ex iis mille Coronatis aestimat. Olim celebres erant: legitur enim, Caesarem Scutum ex Britannicis ornatum Veneri Genitrici dicâsse.* 1.445 Ipse verò vidi Corollam ex Mar∣garitis Scoticis, quae bis mille Coronatis aestimabatur: erant enim grandiores Pisis, exactè rotundae, ni∣tidissimi candoris.

Concha è maximis admodum crassa, rotunda,* 1.446 ex nigro rufescens. D. Lister.

E maximis est, aequaliter ferè lata, sc. ad digitos tres utrinque patens. Ei figura subrotunda est. Cava & in dorsum multùm elata est. Huie color cum summâ cuticulâ adest ex fusco rubescens, aut castaneus intus albet.

Striatae vel sunt Auritae, vel sine auribus.

Auritae valvis dissimilibus, Pectines, the Clames. His altera è Testis plana,* 1.447 altera cava. Unicui∣que ligamentum est nullis apophysibus sive Tuberculis Testaceis: sed in medio utriusque Testae cardine similem cavitatem, sive canaliculum habent nervo obfirmatum.

Striatae sine Auribus sunt valvis aequaliter concavis, unico ligamento donatae, Pectunctuli,* 1.448 Cockles.

Dictum est de Bivalvibus Clusilibus. Sequuntur Bivalves alterâ, aut utraque parte hiantes, ut Concha fusca, longissima,* 1.449 angustissimaque, musculo ad cardinem nigro, Solen, the Spout.

Pholas nostra,* 1.450 cujus Icon in Tabulis nostris habetur. Videtur id esse quod describit D. Lister de Cochleis Marinis nor. 21. Admodum tenuis & fragilis Testa est; modice cavae sunt Valvae, extra rugosae, intus laeves. In lapidis duriusculi foraminibus latitant ab ipso earum ortu, nec ex his exim•• possunt▪ nisi lapis stangatur. Foramina alterâ parte patent, alterâ clausa sunt. His singu∣lis figura una & eadem est, eaque veluti Ovalis; sc. ipsum Os angustius, media pars ventricosior, rnrsus angustior ma pars, quaeque rotundatur. Pro ratione Animalis majora minorave sunt: at om∣nium foraminum cava duplo aut triplo majora sunt, quàm Conchae requirant, se ut libere Val∣vas aperire possint.

Univalves vel sunt

Loco mobiles vertice intègro,* 1.451 Patellae. Vel

Loco fixi vertice aperto, Balani,* 1.452 qui Porco Marino adhaerent,

Incertae Classis sunt

Concha Anatifera dicta.* 1.453

Concha illa triquetra est, parva, foris ex albo caerulea, lucida, laevis, compressa, unciali longitu∣dine & latitudine, ad perfectionem ubi devenit, quatuor constans Valvis, interdum pluribus, qua∣rum priores duae triplo majores posterioribus, quae iis tanquam appendices adhaerent, Tenues valdé in Membranaceum Tubulum desinunt, quo Algae aut Abietis fragmento adhaerent, & (ut verisimile est) non solùm eo se figuat, sed & sugunt humorem alimentitium: Cum hoc enim jungitur Pisci∣culi corpus, quod informis quaedam caro est, ex quâ multi pedes sparguntur. Et hi pedes interiorè parte multos quasi breves pisos emittunt, qui pro pennis, fallunt eos qui incautiùs intuentur. Pen∣nae enim nullo modo sunt: nam penna quaevis ex utroquè caulis laterè plumas emittit. At hi pedes exteriore latere plani sunt, interius latus hosee veluti pilos emittit, ut videre est in Iconibus, quae in Tabulis nostris habentur, tum prout nudis oculis apparent, tum ut Microsopii beneficio spectantur.

Concha Insulae Barrae.

Concha Boethii Margaritifera torno fastigiata & maculls aspersa. An Nautilus?

Cochlea Marina Stomacho idonea,* 1.454 & facilè alvo excernitur. Dioscorides.

Ex Testis Marinis crematis fit Calx, quae Arenâ mista contra Aquas Pluviamque (ut ferunt) ad∣modum durat.

CAPUT XIII.

De Piscibus quibusdam incertae Glassis.

PIsces quidam sunt, de quibus Relationes non ita distinctae sunt, ut ad certas Classes reduci possint.

In Boreali Scotiae Plagâ the Seath-Fish.

The great black Cockle.

The Hook.

Inter Pisces, Spondylorum meminit Boëthius, Descript: Scotiae.

Purpurae quoque meminit ibid.

Piscis in Lacu Levino Camdui, sapotis delicatissimi.

Piscis Gerletroch dictus.

A Fish with big-eyes prominent.

Capitonis meminit Leslaeus.

SECTIO QUINTA

De Zoophytis.

URtica Marina.* 1.455

Quaedam ex hisfrondibus purpurascentibus conspicuae. Tactae Urticae uredinem movere dicuntur.

Penna Marina alia Jonstoni.* 1.456

SECTIO SEXTA.

De Serpentibus.

Atque hic patriae nostrae gratulandum est, quòd Serpentes apud nos paucissimi sint, s••;

Anguis sive Coluber▪* 1.457 the Snake, nostratibus the Adder.

Typhlops, Caecilia,* 1.458 a Blind-Worm.

Hydrus, seu Natrix,* 1.459 the Water-Snake.

SECTIO SEPTIMA.

De Insectis.

CAPUT I.

De Insectis in genere.

INsecta 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sic dicta,* 1.460 quoniam eorum corpora incisuris praecinguntur, quae nunc cervicum loco, nunc pectorum atque alvi procinctu separant Membra tenui Fistulâ cohaerentia. Non tan∣to partium apparatu stipantur ac Sanguinea, nulla tamen re ad naturam suam pertinente desti∣tuuntur. Quod ad motum attinet, repunt,* 1.461 ambulant & Volant, quod mirum in tantillis corporibus est, & summam spirituum agilitatem notat. Ab horum agitatu murmur est, quod quaedam ex iis edu••r. Omnia coitu generantur,* 1.462 ut egregiè experimentis varies comprobavit Francistus Redi de Insectis.

Variis locis gaudent: in nive,* 1.463 aquis tam dulcious quam marinis; in terta, in Fos••libus quibusdam

inveniri etiam quidam tradunt, qui intentiore intuitu Naturam contemplate sunt. Singulae autem ferè Plantae sua Infecta diversa ferunt.

In hisce Naturae solertiam & potentiam mirari est, quae,* 1.464 ut ait Plinius. nunquam magis quàm in mini∣mis tota est. Quis enim non vellet suspicere tot sensus non in Culice (ut ille habet) sed in Acaro, qui vi∣sus aciem prae minutissimâ suâ tenuitate effugit, qui tamen in Microscopio corpus crystallini coloris mul∣tis Organis (ut postea videbimus) instructum exhibit? Et quidem, quasi parvitatem ejusmodi Anima∣lium numero compensare voluisset Deus Opt. Max. ea non solùm per omnia reliqua Animalia, sed & per omnia corpora mixta disseminavit,* 1.465 pro specierum varietate diversa. Haec proinde Deus Exercitûs sui nomine donat, quo superbiam & ferociam hominis confundit & conterit: Is enim Pulices, Lendes, Pediculos, Sirones, Vermesque varii generis Inquilinos in suo corpore habet. Horrenda etiam & à communi reliquorum formâ aliena producit Animalcula,* 1.466 quibus quandoque in praedam cedit. Et tam vilibus contemptisque Animalculis non solum summi aliquando Viri absumuntur, sed & integri Populi, (corruptis aut devoratis planè frugibus, & Insectis iis demum putrescentibus exortâ Peste) per magnos Terrae Tractus funditus delentur. Quid ergo Homo est, ut cum Conditore suo contendat, aut spem in marcescentibus illis rebus ponat? Tanti Numinis Majestatem adorare potius decet, & cum tremore revereri: nec viribus corpotis, nec ingenii felicitate, nec fortunae indulgentiae fidere, sed in Dei solius benignitarem recumbere; in quo vivimus, movemut & subsistimus, cui soli honos, potential & laus in aeternum debentur.

Res certè quaeque virtutis amplitudine,* 1.467 non molis quantitate, demetiendae, ut vel ex Insectis appa∣ret, in quibus longè majora miracula collocasse videtur Deus ejusque administra Natura, quàm in enor∣mibus aliis Animalibus, ut in Artificialibus quoquè videmus. Faciliûs enim multò componitur Catena, cujus Annuli sunt magnitudine & circumferentiâ pedali, quàm Catenula, cujus Annuli vix, instar punctuli, mediam concavitatem habeant. Et proinde magis ex hisce minimis Animalibus, quàm ex mole vastis & praegrandibus, Dei Gloria elucet, juxta illud,

Eminet in minimis maximus ipse Deus.

Distinguuntur autem Insecta generaliùs in Terrestria & Aquatica, & utraque in Pedata & Apoda.* 1.468

E Pedatis rursum alia sunt Alata, alia Aptera sive non Alata.

Alata subdividuntur in Anelytra, sive Detectipennia Membranacea; & Coleoptera sive Vaginipen∣nia, quae Alas suas velut in Vaginâ recondunt.

Inter Anelytra alia favisicant, alia non,

Nos proinde videbimus, quae secundeum hanc seriem Insecta apud nos sint,* 1.469 si priùs pauca de Insecto∣rum usibus retulerimus, quos quidem in vitâ humanâ maximos praestant. Apies Mel Ceramque, Bom∣byces Sericum conficiunt, ut alia praeteream. Varias quoque Artes Homines docent: Textricem ex iis ostendunt Seres, Erucae & Aranei, Caelaturam exercent oris scalpro ligna pertundentes Cossi; Archi∣tectonicam docent ex iis quaedam, dum Cellulas suas Mathematice ad 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fingunt. Quaedam ex iis (ut Locustae) certis gentibus cibum praebent. Pharmaca varia ex his desumuntur, ut apud Historiae Naturalis Seriptores videre est. Atque haec de Insectis in genere sufficiant.

CAPUT II.

De Terrestribus Pedatis Alatis Anelytris.

EXhisce, quae apud nos sunt, quaedam quatuor habent Alas Membranaceas & favicant, ut

Apis domestica, the House-Bee.* 1.470 —sylvestris, the Wild-Bee. Fucus, the Drone. Bombylius, the Humming Bee.

Politicum hoc Animal Rempublicam habet,* 1.471 quam miro ordine temperat, ut fuse explicat Plinius. Merito igitur dixisse videtut Latinorum Poëtarum Princeps,

Esse Apibus partem Divinae mentis, & haustus Aetherios.

Apis primo Eruca est:* 1.472 dein, dumpedes & alae innascuntur, membranacea thecâ involvitur, atque sub eâ specie Nympha appellatur. Tum perfectâ destinatâ specie (ruptâ, quâ cingebatur, thecâ) evo∣lat: non levi argumento,* 1.473 nos quoque variis (quas in hac vitâ caducâ patimur) mutationibus, meliori praeparari, ut optimè arguit Seneca: Per has mortalis aevi moras, illi melipri vitae praeluditur.

Quem∣admodum novem mensibus nos tenet maternus uterus, & praeparat non sibi, sed illi loco in quem vide∣mur emitti, jam idonei spiritum trahere, & in aperto durare: sic per hoc spatium, quod ab infantiâ pater in senectutem in alium naturae sumimur partum. Alia origo nos expectat, alius terum status. Nondum coelum, nisi ex intervallo pati possumus.

Nullum Animal aeque commodum, nullum minùs sumptuosum: facile enim curantur,* 1.474 & omni∣bus fere in locis vixunt, & ex ipsarum cultu paupers aequè ac divites magnum vectigal colligunt, nec propterea vel ollam vel familiam augere necesse habent,* 1.475 Moufetus.

Ceram,* 1.476 Propolin Mel conficiunt, unde magni homini proventus fiunt.

Domos sive Capsulas è Ligno Vitro artificiosè disposito, ut operas progressus videatur,* 1.477 & Coloniae commodissime transferantur, excogitavit D. Geddeus nostras, qui etiam Schedas aliquot de hoc suo In∣vento edidit.

Mel praestantissimum gignitur,* 1.478 ubi copia est Thymi, Serpylli, Saturelae, Cytisi, Meliloti, Bora∣ginis, aliarumque tum herbarum, tum fructuum, quae naturâ siccâ calidaque constant.

Mel optimum,* 1.479 purum, pellucidum, boni odoris, subflavum, cui ex aureolo color, dulcissimum gustanti, subacre, jucundssimum; consistentiâ nec plane crassâ, nec liquidâ, sed tam sibi cohaerens, ut continuitatem suam quasi lineâ longissimâ non intercisam servet, si digito attollatur, & conquendo pau∣cam spumam remittat. Bimum praesertur.

Mel ad condimenra optimum est:* 1.480 putredinem enim vix admittit, quod Melle perungitur. Nutrit multùm mediocriter sumptum. Lapsas vires restaurat, ac reficit, & bonum colorem efficit. Frigido Ventriculo praeditis optimum nutrimentum est. Calefacit & siccat, & insignem vim abstergendi habet, Ora Venarum aperit, Urinas movet, Intemperies frigidas tutò sanat. In pectoris & faucium morbis utilissimum. Usus quoque eximii in sordidis Ulceribus & Herpete. Capitis lendes necat, & id, in quo mortuae Apes sunt, Oculis & Auribus multùm conferre dicitur.

Cera simplex optima est,* 1.481 recens subflava, subpinguis, pura, odorata, odoris mellei. Secunda bonitas candidae, et quae suâ naturâ pinguis est.

Cera calefacit,* 1.482 emollit, digerit, modicè explicat corpora, et vim quoque abstergendi obtinet. In forbitione Dysentericis datur. Lactis quoque coagulationem in Nutricibus impedit. Oleum Cerae Chy∣micum dolores Podagricos sedat.

Ex Cerá Candelae parantur et Tedae,* 1.483 Variis coloribus tingitur, et pro Epistolis obsignandis paratur.

Propolis (the Hive-dross) substantia est inter Mel & Ceram media.* 1.484 Optima est sincera, odoratissi∣ma, Cerae expers. Calefacit, discutit, maturat, extergit & attrahit. Veteri Tussi suffitu prodest, Ozaenas emendat, Spinas extrahit.

Nec solùm memorata haec Apum Opera,* 1.485 sed ipsa etiam Corpora suos habent in Medicinâ usus. Apes enim siccae pulverizatae ex Cerâ & Oleo illitae in Alopeciis capillum restituunt. Apum corpora ab Alveis accepta & contusa, & cum Vino Diuretico epota Hydropem potenter curant, Calculos comminuunt, Urinae fontes omnes aperiunt,* 1.486 Ischuriam sanant. Moufetus. Morbum ex aculeo illatum Apes Melle demortuae applicatae citò curant.

Vespa, the Wasp.

Vespae à Philosopho rectê in Civilis generis Insectorum. Tribum accensentur.* 1.487 Civitatem enim sibi aedificant Aedibus conspicuam,* 1.488 in quâ statis Legibus obtemperant, tamque in opere quàm animo mo∣dum adhibent. Notantur in iis singularis animositas & fortitudo.

Vespae suis ipsae plagis medentur.* 1.489

Crabro viridis, the Horuet.* 1.490

Crabrones feroces & iracundi sunt,* 1.491 unde in Scriptura saevissimis & crudelissimis assimilantur. Eorum Nidi observantur esse examussim sexangulares.* 1.492

Terrae lutosae & limosae plagae medentur ab iis inflictae.

Ex non favicantibus apud nos

Perla, the Adders-boult, or Dragon-Fly.

Ex Quadripennibus Alis Farinaceis

Papiliones variarum specierum.* 1.493

Papilio alius quidem diurnus,* 1.494 alius nocturnus; & utriusque multae species apud nos. Alii enim magni, alii parvi, alii mediocres: alii uno praediti colore, alii duobus, alii pluribus: alii maculati, alii sine maculis. Antennas habent Papiliones, & Alas Farinaceas fragilesque. Quidam amant loca florida, quidam in Parietibus & locis renebricosis versantur.

Urinas movere dicuntur.* 1.495

CAPUT III.

De Anelytris Bipennibus.

MUscae variarum specierum,* 1.496 Files, quas enumerare hujus Operis non est.

Muscae atrociùs quàm solebant mordentes,* 1.497 osque & oculos hominum & aliorum Animalium petentes Pluvias significant. Unde Politianus,

—Sitiensque cruoris. Musca redit, summaque Proboscide mordicat Artus.

Earum autem usus in Alopeciâ est.* 1.498

Culex;* 1.499 the Midge.

Hujus quoque variae species sunt.

De Culice pulchram contemplationem habet Plinius:* 1.500 In his tam parvis atque tam nullis quae ratio,* 1.501 quanta vis, quàm inextricabilis perfectio? Ubi tot sensus collocavit in Culice? Ubi truculentam illàm & portione maximam vocem ingeneravit? Quâ subtilitate pennas adnexuit? praelongavit pedum crura? Disposuit jejunam Caveam uti Alvum, avidam sanguinis, & potissimum humani sitim accendit? Te∣lum verò persodiendo tergori quo spiculavit ingenio?

Integros populos,* 1.502 Dei judicio, Civitatibus à Culicibus pulsos fuisse narrant Historic••.

CAPUT IV.

De Coleopteris, seu Vaginipennibus.

GRyllus, the Grashopper.

Gryllus manibus contritus sacro Igni medetur.* 1.503 Ad Parotidas quoque commendatur.

Gryllotalpa,* 1.504 the Mole, or Fen-Cricket.

Scarabaeus,* 1.505 the Bugg or Beetle. Variae hujus species apud nos.

Ex Cornutis.

Capricornus;* 1.506 the Goat-Chaffer. Ejus Icon habetur in Tabulis.

Ex non Cornutis.

Minor maculatus,* 1.507 Lady-Cow.

Noctiluca seu Cicindela,* 1.508 the Glow-worm.

Blatta, the Moth-Fly.

Blattae in Aurium doloribus commendantur.

CAPUT V.

De Insectis non Alatis Sepedis, seu sex Pedes habentibus.

FOrmica, the Pismire, Ant, or Emmet.

Animal,* 1.509 ob industriam, diligentiam & experientiam à sapentissimo Salomone praedicatum, qui pigrum ad Formicam ablegat,* 1.510 ut ex consideratione viarum, i. e. factorum ejus, sapientior evadat: etsi enim populus infirmus sit,* 1.511 aestate tamen prudenter comparat cibum suum. Cui consonat illud Poëtae,

—Frigusque famemque Formicâ tandem quidam expavere Magistrâ.* 1.512

Plutarchus attentus observator haec de iis habet:* 1.513 In Formicis omnis Virtutis signa relucent. Celebres illi Formicarum conventus Amicitiae speciem praeferunt, Alacritas in adeundis laboribus Fortitudinis & Magnanimitatis imaginem gerit. Mutuae Charitatis suae argumenta in eo ostendunt, quòd, si occurrant in Colle angusto, exoneratae oneratis de viâ decedunt, quô liberiùs iter persequantur. Aiunt primum ingressum Speluncae ipsarum sinuosum & intortum esse, non rectum: tandem in tres diversas cavernu∣las abit, in quarum unâ Conventicula habent, in alterâ reponunt Annonam, in tertiâ Morticinorum Cadavera inhumant. Jure igitur dixit Plinius, Reipublicae benè constitutae & benè moratae formam inter ipsas relucere.

De horum Animalculorum Mutationibus pulcherrima habet Goedartius sedulus eorum per multos an∣nos observator.* 1.514 In Mutationibus, quae Insectis accidunt, quaedam Resurrectionis ad Vitam beatam adumbratio est. Quum enim primo non sint nisi viles Erucae, aut Vermiculi humi repentes, postea Alas acquirunt, atque in libero Aëre maximâ cum voluptate volitant, & circa Flores, & loca atque ali∣menta dulcissima versantur, coelestem quodammodo vitam adepta. Sed priusquam ad hanc novam & feliciorem vitam perveniunt, priora corpora mutari necesse est, & ad tempus aliquod, mortuorum in∣star, quiescunt sine ullo motu, aut alimento, donec tandem novam corporis formam vivendiquo ratio∣nem sibi acquirant: prius tamen ab omnibus excrementis atque omni impuritate expurgantur. Post∣quam autem exacte purgata sunt, sibi tegumenta quaedam elegantissimè fabricata, parant, quibus, tanquam tumulo aut sepulchro quodam conduntur: sed ut tempore suo rursus egrediantur, exiguum foramen apertum relinquunt. In hisce tegumentis ab inimicis tuta sunt; mortuorum instar, quiescunt, & non moventur, nisi manu, aut alio modo tangantur, inque iis paulatim mutantur, atque aliam formam induunt.

Per mutationem autem illam,* 1.515 quae Insectis accidit, non Transformatio intelligenda; sed gradualis quaedam evolutio & expansio partium, augmentumque naturale. In Verme enim aut Erucâ recon∣ditae & involutae sunt hae partes, quae postea explicatae quasi novum Animal constituere videntur. Adeo ut Eruca, verbi gratiâ, sit ipsa Papilo velo obtecta, quod impedit, ne partes à nobis conspicuae sint, quem∣admodum fusè demonstrat D. Suamerdame in Historiâ Generali Insectorum.

Ova Formicarum (Auctore Marcello) ttita & Auribus imposita quemvis obtusum Auditum citò sa∣nant.* 1.516 Formicae in Vino porae Hydropem ab Urinâ retenta sanant.

Frequenter videre est etiam apud nos, lapides exesos et perforatos, in quibuis Pennius Vermes parvulos sepedes invenit, adeo ut nùlla Naturae pars hujusmodi Insectis vacua sit.

Tinea Vestivora,* 1.517 the Moth.

Ut vanitatem Mortalium confundat, praesto est in sumptuosissimis Vestibus Tinea Vestivora, quae sensim eas depascitur. Sunt etiam, quaedam Librariae, quae Libros pretiosissimam Doctorum supellecti∣lem depraedantur: quo argumento ducti Thesaurum deponere debemus, ubi neque Tineae Vestes arro∣dant, neque Rubigo Argentum consumere possit. Osi homo se cogitaret tanquam Vestem esse quam Tinea exedit quotidie, ut posità superbiâ, meliorem & incorruptibilem Vitam sapiat!

Huc referri possunt Pediculi in Homine,* 1.518 non solùm certissimum miseriae & fragilitatis symbolum, sed & inevitabile quandoque Dei Flagellum: cum non solum Tyrannos quosdam, sed & praeclaros quosdam Philosophos ab iis fublatos tradant Historici.

Hi vel mansueti,* 1.519 vel feri Sunt, ex Cancri formâ, quam referunt, denominati.

Suos quoque Pediculos habent alia Animalia, quorum effigies varias videre est apud Franciscum Redi Peculiaris autem Balaenis & Delphinis Balani species est, cujus Icon apud Bocconi habetur Libro Gallicè edito de Singularitatibus quibusdam naturalibus.

Quidam ex Vulgo in Ictero Pediculos exhibent.

Non minus molestiae hominibus praebet Pulex quàm Pediculus.

Pulex avidissimum Animal rigidâ & cavâ Proboscide donatum est,* 1.520 quâ cutem penettat, & sanguinem exugit. Duabus minutissimis Antennis è fronte natis tum viam explorat, tum de objectorum naturâ at∣que duritie judicat, & teneriora ut plurimùm loca petit.

Ex non Alatis Octopedis.

Araneus,* 1.521 the Spider, qui Domesticus & Subdialis, Telarius & Retiarius.

De Araneis egregiè scripsit nuper D. Lister.

Aranei autem vel Octonoculi sunt,* 1.522 Aucupes Listero dicti, qui sc. Muscas capiendi causâ tendunt Re∣ticula scutulata, sc. universis Maculis in eodem plano dispositis in modum Scuti sive Orbitae; vel conglo∣bata, sc. Maculis crebris in omnes in circuitu dimensiones procedentibus; vel Telas Linteiformes, sc. Reticulorum filis densè inter se contextis, in modum Veli sive Pelliculi. Vel Venatorii, qui aperto Mar∣te Muscas insectantur, cùm tamen aliàs texere possunt, n. Telas ad Nidificationem & ad Hyberna. Qui Lupi propriè sic dicti, Cancriformes; & Phalangia, sive Aranei Pulices, assultim ingredientes. Vel Binoculi sunt, fere longipedes, telis digitatis, sive forcipatis, Cancrorum Marinorum more armati.

Ceratum ex Araneis Umbilico admotum ad Uteri suffocationem commendatur.* 1.523 Ad Podagram quo∣que ex Emplastro valent.

Araneae, referente Plinio, strictè Vulneri alligatae sanguinem sistunt. Vlcora quoque sanare & In∣flammationem arcere dicuntur.

CAPUT VI.

De Insectis I2 & I4 Pedum.

ERucae,* 1.524 the Caterpillers, quae

Glabrae,

Variae in Alnis degentes.

Hirsutae sive pilosae.

Ambulones.

Brassicariae.

Magnam tribum constituunt Erucae, ex quibus quoque plura alia Insecta fiunt. Eae ergo accuratiùs expendendae sunt.

Erucam quidam dici volunt ab erodendo, quasi Erodam, quòd frondes, maximè olerum, erodat. Tanta nonnunquam earum copia,* 1.525 ut non solùm Sylvarum frondes, sed etiam fruges absumant: & pro∣inde hinc Prophetae Joeli Erucae Copiae Dei maximae dicuntur.

Ab Aristotele inter Vermes recensentur,* 1.526 quod minùs rectè factum est, cùm pedes habeant. Cùm rodunt,* 1.527 sonum quendam edunt. Quaedam ex iis glabro sunt corpore, quaedam hirsuto; aliae parvae, aliae magnae, aliae mediocres. Quaedam ex iis tot pedum paria habent, quot in illis sunt flexus seu an∣nuli corporis. Quaedam anteriore plures, et posteriore parte pauciores habent pedes. Hirsutiores ma∣gis noxiae esse putantur quàm glabrae.* 1.528 Quaedam ex iis caudatae sunt, quaedam non caudatae. Motus iis undosus & inflexus:* 1.529 dum enim incedunt, curvantur & arcuantur partes maximè supernae. Quaedam ex iis folliculos texunt: & hae, cùm se in iis incluserint, figuras mutant. Nam, cùm priùs molles es∣sent pedibusque instructae, ac moverentur, tunc indurescunt, nec apparent ampliùs pedes, nec moven∣tur nisi ad tactum. Cum in Aureliam transierit Eruca, formam aemulatur Infantis Fasciis involuti vul∣tuque praediti prope humano cum Mitrâ & Cornibus. Quaedam aureo, quaedam argenteo, aliove tunc colore. Ex Ovis oriuntur primò Vermiculi, dein paucarum dierum spatio Erucae fiunt. Singulas Plantas singulas & proprias habere Erucas quidam autumant. Variarum diversas Figuras videre est apud Franciscum Redi Libro de Insectis.

Observabilis fuit illa Eruca super Alno ad Lacum Loch-coat à nobis reperta quae Limaci terrestri ni∣gro magnitudine par erat,* 1.530 sed paulò brevior & crassior, ore maculis nigris & rubris variegato; dorso ci∣nerei coloris thecâ quadam Membranaceâ tecto, Ventre saturae viriditatis. Pedibus multis instructa erat, et ei Cauda minima bifurcata fuit. Sonum quendam graviorem edebat. Eadem esse videtur, cu∣jus Figura apud Goedartium extat Experimento 65, ad Pag. I47.

Eruca Marina Rondeletii pilis in dorso instar Colli Collumbini variegatis,* 1.531 prope Letham inventa.

Erucarum Tela usta & naribus indita Haemorrhagiam cohibet.

CAPUT VII.

De Insectis Multipedis.

ACarus,* 1.532 a Mite

Acarus Animal in Caseo putri natum miram in Microscopio mihi corporis speciem videndam ex∣hibuit.

Quidam enim exi is Asellis,sive Millepedibus magnitudine pares, tecti cute, an mavis testâ: poli∣tissimum enim & unitissimum Crystallini coloris tegumentum Testam, quali Astaci induuntur, potiùs re∣praesentat, nisi quòd substantiae tenuissimae sit, praesuperficiei laevore nitens & pellucidum. Primo quidem aspectu Scarabaeum aliquo modo repraesentat, nisi quòd dorsum elatius sit, collum caputque angustius. Caput ex basi latiore in acumen desinens duo cornua habet ex supernâ ejus parte prodeuntia. Ex infe∣riore parte prope os prodeunt tenuia & oblonga quaedam corpora, pilorum instar, quibus tanquam forcipi∣bus, ut verisimile est, cibum apprehendit & ori indit. Venter horret, & ex utroque latere tres pedes in medio articulati, instar Chelorum Astaci, tegumento quoque Testaceo nitente tecti, quibus innume∣ri pili admiscentur. Caudam habet bifurcatam, cujus divaricatio ampla est. Rami obscuri coloris pilos te∣nuitate aequant. Agile est Animal & velox. Ejus Icon in Tabulis nostris habetur.

Millepes Asellus,* 1.533 nostratibus the Sclater.

Eximii usus in Ictero, Morbis Pectoris & Obstructione Renum à Calculis.

Aselli ex vino contriti & poti Urinae difficultati medentur. Ad Calculum quoque commendantur. Asth∣maticis etiam & Scrophulosis prosunt.

CAPUT VIII.

De Vermibus Hexapodis.

ARborei ligniperdes varii.

Fruticarii.

Leguminarii.

Frumentarii, Curculiones & Farinarei,

Herbarii, &

Qui in Animalibus nascuntur, quorum haud minor varietas quàm Animalium ipsorum.

CAPUT IX.

DE Insectis Apodis.

LUmbrici terrestres,* 1.534 Earth-Worms, quorum usus in Arthritide vagâ Scorbuticâ & Similibus dolo∣ribus insignes sunt.

Lumbrici in hominum Ventriculo & Intestinis,

Lumbrici lati, Broad Maw-Worms.

Lumbrici teretes, Round Gut-Worms.

Ascarides, Bots.

Sirones in Cute, Wheal-Worms.

Siro sub Cute Cuniculos agit,* 1.535 & pruritum maximum in loco ingenerat. Non in ipsis pustulis, sed pro∣pe habitant,* 1.536 & sero in pustulis putrefacto sustentantur. Hinc discant elati cordis Homunculi, non se Ver∣mes duntaxat esse, sed & Vermiculorum Pabulum; atque illius Imperatoris potentiam timeamus, quitam contemptibili exercitu superbiam & formae dignitatem omnem facile confundere possit.

Sirones quandoque putridis dentibus innascuntur, & suis morsibus nervosas partes lancinant, atque acres dolores excitant.

In Vermibus vita tam altis radicibus fixa haeret ut,* 1.537 dissecto per medium corpore, aliquantisper utra∣que parte vivere queant. Motus in iis variis gyris et versionibus absolvitur: progrediuntur autem in ar∣ctum, corpusculi sui partes colligentes, et posteriora attrahentes. Magnitudine inter se differunt. Na∣scuntur autem in Animalibus tum vivis tum mortuis; in Fossilibus quoque et Meteoris, et iis ex quibus nati sunt aluntur. Quanta hominibus pestis sunt, nôrunt Medici, quibus vix obstinatiores et magis re∣belles Morbi occurrunt, quam qui à Vermibus oriundi sunt. Ab iis Vomitiones, Cordis morsus, dolores Spasmodicos, Febres et Animi deliquia patiuntur Aegri. Nec una harum species, sed variae quasi Tribus hominem infestant. Alii lati, alii tertes, alii valdè parvi. Nec ab hisce Praedonibus ipsa Viscera immu∣nia sunt, ut meritò Vermis et Vermium latibulum et esca dicatur homo.

Ad Insecta Apoda reducuntur Cochleae terrestres,* 1.538 quarum Nota Characteristica est habere extrema Cornicula Capitulis quibusdam sive Nodis insignita.

Ex Cochleis terrestribus quaedam nudae, quaedam Testâ Contectae.

Nudae Limaces dicuntur.

Nudarum Nota Characteristica est nuditas, et, ubi Testa in aliis, ibi Cucullus, aut Palliolum Cuti∣culare crassum et validum, cujusmodi apud nos

Limax cinereus maximus striatus et maculatus Domini Lister.

Hic in Capite Lapillum habet candidum Ovalis figurae, tenuem, planum, aliquantulùm convexum, cujusmodi alliquot habeo ex Orcadibus ad me à Reverendo D. Wallisio Cracoviacae Pastore transmissa.

D. Lister in eà opinione est, hos Lapillos cum bono effectu eidem usui in Medicinâ adhiberi posse, cui Uniones aut Oculi Cancri.

Androgyni sunt,* 1.539 neque ullam differentiam in Maris et Foeminae Genitalibus discernere est.* 1.540 D. Lister.

Cochleas Cinereas Terrestres, quae in Hortis frequentes sunt, Androgynas esse mihi primus demon∣stravit D. Siaus M. D. qui postea id observatum à D. Raio invenit.

Limax ater maximus est in superiore corporis parte totus aterrimus.* 1.541 Venter ei albescit, aliquantu∣lùm ad caeruleum vergens. Cervix & Cauda Rugis profundis & inaequalibus velut exasperatur, at Pal∣liolum sive Scutum laevius.

Cochlearum Testâ contectarum Nota Characterica est,* 1.542 intra quinque anfractus finiri, magis com∣pactili & breviore figurâ esse, ut ipsius Testae apex parùm aut nihil emineat; Aperturae extremas oras esse leviter reflexas & fasciis insigníri.

Testâ contectae apud nos variae, cujusmodi

Cochlea vulgaris major,* 1.543 pulla, maculata & fasciata Hortensis. Testae Aperturam adversus Hye∣mem obturat ipsum Animal, sc. Operculum album, crassum, fragile, velut Gypseum è propriâ sa∣livâ confectum, ex omni parte firmiter agglutinando.

Quomodo Humor ipsave Animalia in Cerâ dealbandâ & in re statuariâ Artificibus usui sunt, videre est apud Dominum Lister.

Quae ex Cochleis terrestribus longiore figurâ sunt,* 1.544 Buccina dicuntur, Horum autem nota, quòd Testa longa sive productior sit, tenuis admodùm: Minimù quinque, at plerumque pluribus anfracti∣bus circumvolvitur, Anfractuum lateribus planioribus & minùs in modum Circuli eminentibus. Testae autem Apertura oblonga, compressa & angustior est.

Quorundam ex his Orbes in sinistram partem convolvuntur.

Ex Cochleis Terrestribus Testâ tectis quaedam figurâ compressâ,* 1.545 quarum nota est, habere in Testae Centro ex alterâ parte sinum cavum, velut Umbilicum, & intra quinque spiras finiri.

Cochlea terrestris minor Concha lineis nigirs fuscis & albis tenuibus distincta.

Minor alba lineis nigris latioribus distincta.* 1.546

Minima argentei coloris.

Cochlea Aquatica Fluviatilis minima fusci & obscuti coloris in Aquis nascens.* 1.547 Limaces inter nobi∣liora fercula in coenis olim habiti fuere.

Terrestres autem Cochleae Stomacho utiles sunt,* 1.548 & non facilè corrumpuntur, referente Dioscoride.

Crematae omnium Cochlearum Testae calefaciendi & urendi naturam sortiuntur. Idem.

Cochleae crudae tritae cum aquâ tepidâ Tussim sedant; adversus Phthisin commendantur. Ad Calcu∣lum Renum valent.

Cochleae in cibo sumptae accelerant partum. Cochleae crudae cum Testis suis & ex Passo per dies 7. aut. 9. potui datae efficaciter Dysuriae prosunt. Aqua ex Limacibus destillata hepar imbecillum mirè roborat, & Phthisicis Remedium est & Hecticis.

Terrestres mirâ vi pollent vires restaurandi. Hinc inter alia in Petronio Arbitro Limacum collis pastus ad Venerem disponitur.

Cochleae Veteribus Romanis olim in cibum cessere, & Itali etiamnum multùm iis delectantur. Cre∣bro ablui, purgari & bene coqui necesse est.

Testae contusae minutim & dentibus affricatae dolores tollunt. Pinguedo quae innatat, dum coquun∣tur, Capillos auget. Salis beneficio in liquorem si resolvantur, flavam reddunt caesariem.

CAPUT X.

De Insectis Aquaticis Pedatis.

SQuilla, nostratibus the Scrow.* 1.549

Lacerta Aquatica,* 1.550 the Ask.

Asellus Marinus Squillam molliorem referens,* 1.551 nisi quòd quatuor tantùm pedes habeat. An qui Dumfrisiensibus the Chuk dicitur?

Tipulae,* 1.552 Water-Spinners.

Ex Multipedis

Pulex Marinus,* 1.553 the Sea-Flea.

CAPUT XI.

De Aquaticis Apodis.

HIrudines venenatae, Horse-leeches.

—Innoxiae vulgares.

Stellae Marinae.

Lumbrici Aquatici.

Vermis ex Arenâ effossus Lug dictus, quo pro Piscibus capiendis utuntur.

Incertae Classis.

Quod omnium fidem prae tenuitate superat,* 1.554 minutissimum Animalculum est ex Piperis maceratione

in Aquâ Fontanâ per horas 30 natum. In guttis aliquot ejusmodi Aquae minori Microscopio impositis videre est innumera Animalcula motu pernicissimo per Aquam currentia, quantitate Insectis nigris, qui in Rosa••um floribus ••ascuntur, paria, figurâ quoque corporis non absimili: oblonga enim & con∣vexo dorso sunt. Haec autem albissima sunt. Distinctiorem observationem corporis tenuitas, et velo∣cissimus perpetuusque Animalculorum motus negabant.

Atque haec quidem de Animalibus allata in praesente hocce Prodromo Opere sufficiant. Restat tan∣tùm, ut aliquem pro animi confirmatione & perfectione usum ex iis derivemus, quod quidem Boëthi•• verbis perficiemus.* 1.555

Quam variis terras Animalia permeant figuris? Namque alia extento sunt corpore, pulveremque verrunt, Continuumque trahunt vi pectoris incitata sulcum. Sunt quibus Alarum levitas vaga, verberetque Ventos, Et liquido longi spatia Aetheris enatet volatu. Haec pressisse solo vestigia gressibusque gaudent, Vel virides campos transmittere, vel subire sylvas, Quae variis videas licet omnia discrepare formis, Proma tamen facies hebetes valet ingravare sensus. Vnica gens Hominum celsum levat altiùs cacumen, Atque levis recto stat corpore, despicitque terras. Haec, nisi terrenus male desipis, admonet figura, Qui recto coelum vultu petis, exerisque frontem, In sublime feras animum quoque, ne gravata pessum Inferior sidat mens, corpore celsius levato.

Partis Secundae Libri Tertii Finis.

Notes

• * 1.1

  Plantarum vita.
• * 1.2

  Anima∣lium vita.
• * 1.3

  Animal quid.
• * 1.4

  Animal ra∣tionale.
• * 1.5

  Gen. 1. v. 26.
• * 1.6

  Animal in rationale.
• * 1.7

  Eorum 〈◊〉〈◊〉 sio ex 〈◊〉〈◊〉 ptu••â 〈◊〉〈◊〉 Philose∣phis
• * 1.8

  Aniama∣lium o••tus.
• * 1.9

  Saturnal. Lib. 7. Cap. 16.
• * 1.10

  Philosoph. Vetus & Nova, part. 3. p. 839.
• * 1.11

  Anima∣lium nu••ri∣tio & mo∣tus unde perficitur.
• * 1.12

  Anima∣lium usus.
• * 1.13

  Homo universi Orbis compen∣dium, in Anima
• * 1.14

  & Corpore, idque
• * 1.15

  in Capite.
• * 1.16

  Thorace
• * 1.17

  &
• * 1.18

  Infimo Ventre.
• * 1.19

  Rolfincius Disserta∣tione Ana∣tom.
• * 1.20

  Sangui∣nis Circu∣latio.
• * 1.21

  Venà Cava.
• * 1.22

  M. Ale∣xandri Bo∣dii Vita.
• * 1.23

  Foecnndi∣tatis Mulie∣rum Scotiae e••empla.
• * 1.24

  Gemello∣rum partus frequentes.
• * 1.25

  Quaedam∣tres, quae∣dam qua∣tuor uno partu eni∣xae sunt. Foetus in Tuba Ute∣ri.
• * 1.26

  Homines longaevi.
• * 1.27

  Britannica Baconica, pag. 172.
• * 1.28

  Rerum Scot. Lib. 1. ad finem.
• * 1.29

  Abstemii.
• * 1.30

  Rerum Scot. Lib. 14.
• * 1.31

  Homo Mo∣rinelli qua∣litate prae∣ditus.
• * 1.32

  Homines justam sta∣turam ex∣cedentes.
• * 1.33

  Homines infra ju∣stam statu∣ram de∣pressi.
• * 1.34

  Rerum Scot. Lib. 1.
• * 1.35

  Pygmaeo∣rum Insula.
• * 1.36

  Nani & Pumilio∣nes.
• * 1.37

  Monstra.
• * 1.38

  Pisces hu∣mana facie.
• * 1.39

  Lib. 6. in Etho Rege.
• * 1.40

  Cranium.
• * 1.41

  Pinguedo Humana.
• * 1.42

  Sanguis Humanus.
• * 1.43

  Mumia.
• * 1.44

  Lac Hu∣manum.
• * 1.45

  Cerumen Aurium.
• * 1.46

  Hist. Nat. Lib. 28. Cap. 4.
• * 1.47

  Urina.
• * 1.48

  Stercus.
• * 1.49

  Quadrupe∣dum divi∣sio
• * 1.50

  Solidipe∣da.
• * 1.51

  Equus.
• * 1.52

  Equi for∣ma prae∣slantior.
• * 1.53

  Equorum genera va∣ria.
• * 1.54

  Equus Gal∣lovidiensis. Equulei Or∣cadenses & Schetlan∣dici.
• * 1.55

  Equorum usus.
• * 1.56

  Lac & Serum Equinum.
• * 1.57

  Ungula. Spuma. Stercus. Setae.
• * 1.58

  Asinus.
• * 1.59

  Asinorum usus.
• * 1.60

  Lac.
• * 1.61

  Uugula.
• * 1.62

  Stercus. Ossa.
• * 1.63

  Ruminan∣tia. Anima∣lia quae.
• * 1.64

  Ionstonns Hist. de Quadru∣ped. Lib. 2.
• * 1.65

  Ruminatio cur his ne∣cessaria.
• * 1.66

  Dentium in Rumi∣nantibus defectus Ventrium multitudine pensatur.
• * 1.67

  Bisulcorum Ruminan∣tium divi∣sio.
• * 1.68

  Boves syl∣vestresin Scotia mirè ab homini∣bus abhor∣remes.
• * 1.69

  Boves Ca∣rictae.
• * 1.70

  Bison Sc••∣ticus.
• * 1.71

  Monstrosi Vaccarum Partus.
• * 1.72

  Globuli pi∣losi in Vi∣tuli stoma∣cho.
• * 1.73

  Vaccae for∣ma optima.
• * 1.74

  Usus.
• * 1.75

  Lac.
• * 1.76

  Cremor Lactis. Butyrum.
• * 1.77

  Lac ebut••••ratum
• * 1.78

  Caseus.
• * 1.79

  Serum.
• * 1.80

  Fel.
• * 1.81

  Genitale.
• * 1.82

  Vesica.
• * 1.83

  Medulla. Cornu.
• * 1.84

  Stercus.
• * 1.85

  Caro & Medulla Vitulina.
• * 1.86

  Caro Bu∣bula.
• * 1.87

  Coria.
• * 1.88

  Usus Me∣chanicus.
• * 1.89

  Ovis.
• * 1.90

  Lana in Ro∣ma caerulei coloris.
• * 1.91

  Ovis Hir∣thana.
• * 1.92

  Animal Pi∣los medios inter Ovis & Caprae serens.
• * 1.93

  Oves Schetlandi∣cae soecun∣dae.
• * 1.94

  Oves flavae in Scotis, &c.
• * 1.95

  Globuli ex Pilis in O∣vium Ven∣triculis.
• * 1.96

  Ovium usus.
• * 1.97

  Cerebrum.
• * 1.98

  Omen∣tum.
• * 1.99

  Sevum.
• * 1.100

  Lac.
• * 1.101

  Butyrum.
• * 1.102

  Caseus.
• * 1.103

  Lana.
• * 1.104

  OEsypus. Pelles.
• * 1.105

  Caro Ver∣vecina.
• * 1.106

  Insessus ex variis ejus partibus.
• * 1.107

  Arietis Fel Hircus.
• * 1.108

  Hircus Ca∣prarum Admissa∣rius.
• * 1.109

  Hoedus. Eorum U∣sus Mecha∣nicus.
• * 1.110

  Lactis Ca∣prilli Usus Medicus.
• * 1.111

  Caseus Ca¦prillus.
• * 1.112

  Fimus.
• * 1.113

  Hirci san∣guis.
• * 1.114

  Cervus.
• * 1.115

  Cervorum longaevitas. Cervi Cau∣dâ bisurca∣tâ.
• * 1.116

  Atlas Ioan Bleau Part. 5. Pag. 100.
• * 1.117

  Capreolus.
• * 1.118

  Caro Cervi, Capreoli.
• * 1.119

  Usus Me∣chanicus.
• * 1.120

  Usus Medi∣cus Medul∣lae, Geni∣talis,
• * 1.121

  Cornu.
• * 1.122

  Ossis è Corde,
• * 1.123

  Calcanei,
• * 1.124

  Lachry∣mae.
• * 1.125

  Sut.
• * 1.126

  Ejus Caro, Adeps.
• * 1.127

  Lardum,
• * 1.128

  Vesica,
• * 1.129

  Fimus,
• * 1.130

  Talus,
• * 1.131

  Pellis,
• * 1.132

  Setaè.
• * 1.133

  Scotia uti∣lia habet Animalia, non saeva.
• * 1.134

  Vulpes.
• * 1.135

  Ejus Pellis.
• * 1.136

  Caro,
• * 1.137

  Adeps.
• * 1.138

  Pulmo,
• * 1.139

  Genitale.
• * 1.140

  Taxus.
• * 1.141

  Carnes, Axungia, & cjus usus Me∣dicus.
• * 1.142

  Pellium usus.
• * 1.143

  Lutrae.
• * 1.144

  Lutrae ingenium.
• * 1.145

  Lutrae Carnes,
• * 1.146

  Axungia,
• * 1.147

  Jecur, Pelles.
• * 1.148

  Earum usus Me∣chanicus.
• * 1.149

  Vitulus Marinus.
• * 1.150

  Ionsto••. Hist. Nat.
• * 1.151

  Ejus usus Medicus. Walrus.
• * 1.152

  Cap. 25.
• * 1.153

  Ejus De∣scriptio per Vor∣stium apud de Laet.
• * 1.154

  Walri usus Medicus.
• * 1.155

  Animal quoddam Monstro∣sum.
• * 1.156

  Erinaceus.
• * 1.157

  Ejus Caro. Usus Me∣dicus. Fel. Corium.
• * 1.158

  Mustelae va∣rium ge∣nus.
• * 1.159

  Mustelae vulgaris & sylvestris.
• * 1.160

  Mustelae Ca•• Viverra.
• * 1.161

  Putorius.
• * 1.162

  Genitale.
• * 1.163

  Pelles.
• * 1.164

  Martes.
• * 1.165

  Lepus.
• * 1.166

  Eorum soecundi∣tas
• * 1.167

  Lib, 13.
• * 1.168

  Lepus in Orcadibus nivei co∣loris.
• * 1.169

  ••pig. 92.
• * 1.170

  Atlas Part.
• * 1.171

  ••. p. 139.
• * 1.172

  Leporis Cerebrum Pili, Pedes, Pellis & Pili.
• * 1.173

  Cuniculus. Cuniculi albi & ni∣gri, do∣mestici, Sylvestres nigri.
• * 1.174

  Eorum foe∣cunditas, Caro, Axungia. Sciurus.
• * 1.175

  Ejus Caro, Adeps, Pellis.
• * 1.176

  Lavellan.
• * 1.177

  Taxus Suillus.
• * 1.178

  Talpa.
• * 1.179

  Usus Me∣dicus & Mechani∣cus.
• * 1.180

  Mus Domesticus Major, seu Sorex.
• * 1.181

  Mus Aqua∣ticus.
• * 1.182

  Mus Ara∣neus
• * 1.183

  Mus Sylva∣ticus.
• * 1.184

  Mus Do∣mesticus minor.
• * 1.185

  Mures ex salacitate vitae bre∣vioris.
• * 1.186

  Aedes Rui∣nae propin∣quas lin∣quunt.
• * 1.187

  Lib. de Medicam. facilè pa∣rabil.
• * 1.188

  Murium usus Medi∣cum.
• * 1.189

  Canis.
• * 1.190

  Lib. 7. Cap. 12.
• * 1.191

  Variae Canum species.
• * 1.192

  Canis boni & generosi Signa.
• * 1.193

  Canum aetas den∣tium indi∣cio depre∣henditur.
• * 1.194

  Lib. 2. de Anima••li∣bus.
• * 1.195

  Canum usus Medi∣cus.
• * 1.196

  Felis
• * 1.197

  Feles tum Infantibus, tum Adul∣tis exitiales.
• * 1.198

  Felium U∣sus Medi∣cus.
• * 1.199

  Hist. Nat. Lib. 9. Cap. 51.
• * 1.200

  Ranà.
• * 1.201

  Ranarum Usus Medi∣cus.
• * 1.202

  Bufo.
• * 1.203

  Bufonum Usus Medi∣cus. Laceria.
• * 1.204

  Testudo Terrestris & Marina.
• * 1.205

  Avis no∣men
• * 1.206

  Avium De∣scriptio.
• * 1.207

  Lecus.
• * 1.208

  Vox.
• * 1.209

  Corpus.
• * 1.210

  Musculi Pectorales quare ro∣busti in A∣vibus.
• * 1.211

  Avium dif∣fecentiae.
• * 1.212

  Avium u∣sus.
• * 1.213

  Aquila.
• * 1.214

  Ps. 10••. v. 5.
• * 1.215

  Ubi nidu∣latur, & quales praedas ve∣natur.
• * 1.216

  Aquila In∣fantem pannis in∣volutum ad Nidum suum dese∣rens.
• * 1.217

  Chrysaetos.
• * 1.218

  Haliaeetius.
• * 1.219

  Pygargus Hinnula∣rius, Aquilarum usus Medi∣cus.
• * 1.220

  Aves Ra∣paces diur∣nae mino∣res.
• * 1.221

  Falco.
• * 1.222

  Accipiter.
• * 1.223

  Balbusar∣dus.
• * 1.224

  Buteo.
• * 1.225

  Milvus.
• * 1.226

  Usus Medi∣cus.
• * 1.227

  Cuculi Sali∣va quid.
• * 1.228

  Rapaces nocturnae.
• * 1.229

  Bubo usus Me∣dicus.
• * 1.230

  Otus. Noctua.
• * 1.231

  Strix. Aluco minor. Nyctico∣rax.
• * 1.232

  Vesperti∣lio.
• * 1.233

  Usus Me∣dicus.
• * 1.234

  Corvus.
• * 1.235

  Corvi usus Medicus, & Mechani∣cus.
• * 1.236

  Cornix.
• * 1.237

  Cornices Pluvias praesagiunt.
• * 1.238

  Cornicum usus Me∣dicus.
• * 1.239

  Garculus. Pïca.
• * 1.240

  Picarum usus Medi∣cus.
• * 1.241

  Picì Martii.
• * 1.242

  Upupa.
• * 1.243

  Ispida & ejus usus Medicus.
• * 1.244

  Gallus & Gallina Domestica.
• * 1.245

  Eorum Caro & u∣sus Medici.
• * 1.246

  Pavo. Ejus usus.
• * 1.247

  Gallopavo & ejus earo.
• * 1.248

  Phasianus, & ejus caro.
• * 1.249

  Perdix, & ejus usus Medicus.
• * 1.250

  Coturnix & ejus caro.
• * 1.251

  Ortygome∣tra & ejus usus.
• * 1.252

  Urogallus major.
• * 1.253

  Urogalli majoris usus.
• * 1.254

  Urogallus minor, & ejus usus.
• * 1.255

  Lagopus, & ejus Caro.
• * 1.256

  Otis.
• * 1.257

  Columba.
• * 1.258

  Palumbi torquati U∣sus Medi∣cus.
• * 1.259

  Columba∣rum Usus Medicus.
• * 1.260

  Usus Me∣chanicus.
• * 1.261

  Turdus.
• * 1.262

  Turdi caro
• * 1.263

  Merula.
• * 1.264

  Sturnus, & ejus usus.
• * 1.265

  Alauda.
• * 1.266

  Hirundo.
• * 1.267

  Ejus variae species.
• * 1.268

  Usus Medi∣cus.
• * 1.269

  Curruca.
• * 1.270

  Stoporellae similis.
• * 1.271

  Ruticilla.
• * 1.272

  Rubecula.
• * 1.273

  Luscinia.
• * 1.274

  Passer Tro∣glodytes, & ejus usus.
• * 1.275

  Oenanthe tertia.
• * 1.276

  Motacilla.
• * 1.277

  Parus.
• * 1.278

  Usus Medi∣cus
• * 1.279

  Chloris.
• * 1.280

  Rubicilla.
• * 1.281

  Loxia, & ejus usus Medicus.
• * 1.282

  Passer.
• * 1.283

  Usus Medi∣cus.
• * 1.284

  Fringilla.
• * 1.285

  Carduelis.
• * 1.286

  Linaria.
• * 1.287

  Serinus.
• * 1.288

  Embriza.
• * 1.289

  Citrinella.
• * 1.290

  Luteola.
• * 1.291

  Grus.
• * 1.292

  Ardea, & ejus usus.
• * 1.293

  Platea.
• * 1.294

  Scolopax
• * 1.295

  Gallinago minor.
• * 1.296

  Numenius.
• * 1.297

  Himanto∣pus.
• * 1.298

  Nat. Hist. Lib. 10. ca. 47 & 46.
• * 1.299

  Nominis ratio.
• * 1.300

  Lib. 2. de Aucupio. Lib. 20. Cap. 30.
• * 1.301

  Ejus de∣scriptio Auctore D. Wil∣loughbeo in Ornitholo∣gia.
• * 1.302

  Descripitio nostra.
• * 1.303

  Haemato∣pus.
• * 1.304

  Gallinula Erythro∣pus.
• * 1.305

  Vanellus.
• * 1.306

  Pluvialis.
• * 1.307

  Morinellus
• * 1.308

  Charadrius.
• * 1.309

  Gallinula.
• * 1.310

  Rallus Aquaticus noster.
• * 1.311

  Ejus De∣scriptio.
• * 1.312

  Fulica.
• * 1.313

  Alka.
• * 1.314

  Lomwia.
• * 1.315

  Anas Ar∣ctica.
• * 1.316

  Columba
• * 1.317

  Groenlan∣dica.
• * 1.318

  Anser Bas∣sanus.
• * 1.319

  Ejus De∣scriptio.
• * 1.320

  Corvus A∣quaticus.
• * 1.321

  Puffinus.
• * 1.322

  Merganser.
• * 1.323

  Mergi.
• * 1.324

  Colymbus
• * 1.325

  maximus,
• * 1.326

  Arcticus.
• * 1.327

  Larus.
• * 1.328

  P ictarne.
• * 1.329

  Cygnus.
• * 1.330

  Usus Medi∣cus, & Me∣chanicus.
• * 1.331

  Anser Do∣mesticus, & ejus Usus Medicus, &
• * 1.332

  Mechani∣cus.
• * 1.333

  Anser fe∣rus.
• * 1.334

  Embergoo∣se.
• * 1.335

  Duntergoo∣se.
• * 1.336

  Skeeling-Goose.
• * 1.337

  Bernicla, sive Clakis.
• * 1.338

  Ejus De∣scriptio Au∣ctore D. Willough∣beo.
• * 1.339

  Anas do∣mestica. & ejus U∣sus.
• * 1.340

  Boschas major.
• * 1.341

  Queraque∣dula major.
• * 1.342

  Anas Cir∣cia.
• * 1.343

  Eider A∣nas.
• * 1.344

  Rerum Scot. L. ••.
• * 1.345

  Colca A∣vis.
• * 1.346

  Dissert. 〈◊〉〈◊〉 de Media ••â D••n•••• 〈◊〉〈◊〉
• * 1.347

  Albanoca••
• * 1.348

  piscium natura.
• * 1.349

  Differen∣tiae
• * 1.350

  à Loco, à Tegu∣mento.
• * 1.351

  Piscium Motus, usus.
• * 1.352

  Balaena.
• * 1.353

  Physeter Cetus den∣tatus.
• * 1.354

  Lib. 6. Exot.
• * 1.355

  Cap. 17.
• * 1.356

  Delphinus. Phocana.
• * 1.357

  Usus Me∣chanicus.
• * 1.358

  Asellus.
• * 1.359

  ••su••
• * 1.360

  Harengus.
• * 1.361

  Vires.
• * 1.362

  Alosa;
• * 1.363

  Thunnus.
• * 1.364

  Xiphias Serpens Marinus Conger.
• * 1.365

  Canis.
• * 1.366

  Galeus.
• * 1.367

  Pastinaca. Rai••.
• * 1.368

  Squatino∣Raia.
• * 1.369

  Lumpus.
• * 1.370

  Rana Pisca∣trix.
• * 1.371

  Mola.
• * 1.372

  Perca.
• * 1.373

  Usus Me∣dicus.
• * 1.374

  Eidyll. 10.
• * 1.375

  Umbra••.
• * 1.376

  Gobius.
• * 1.377

  Acus.
• * 1.378

  Apua.
• * 1.379

  Ammodi∣tes.
• * 1.380

  Draco.
• * 1.381

  Trachurus.
• * 1.382

  Encrasicho∣li species.
• * 1.383

  Scomber.
• * 1.384

  Aculeatus Marinus.
• * 1.385

  Lyra.
• * 1.386

  Scorpius.
• * 1.387

  Cyprinus.
• * 1.388

  Solea, & ejus Usus.
• * 1.389

  Rhomboi∣des.
• * 1.390

  Passer.
• * 1.391

  Rhombus, & ejus Usus.
• * 1.392

  Salmo.
• * 1.393

  Eorum ••o∣pia & usus
• * 1.394

  Lupus Ma∣rinus, & e∣jus usus.
• * 1.395

  Sturio, sive Accipen∣ser, & ejus usus.
• * 1.396

  Lib. 13. Epig. 91.
• * 1.397

  Cataphra∣ctus.
• * 1.398

  Lampetra.
• * 1.399

  Anguilla, & ejus U∣sus.
• * 1.400

  Mustela Vi∣vipara.
• * 1.401

  Trutta & ejus Usus.
• * 1.402

  Alburnus
• * 1.403

  Asper Pis∣ciculus.
• * 1.404

  Cobites
• * 1.405

  Phoxinus;
• * 1.406

  Salmoneta.
• * 1.407

  Cyprinus.
• * 1.408

  Perca.
• * 1.409

  Abramis.
• * 1.410

  Lucius,
• * 1.411

  Ejus Usus,
• * 1.412

  Glanis.
• * 1.413

  Truttà.
• * 1.414

  Salmerinus
• * 1.415

  Poana.
• * 1.416

  Vandesius & Gevan∣desius.
• * 1.417

  Sepia.
• * 1.418

  Loligo.
• * 1.419

  Sepiae O••.
• * 1.420

  Stella.
• * 1.421

  Astacus.
• * 1.422

  Usus.
• * 1.423

  Oculi Can∣cri, dicti Astacorum lapilli.
• * 1.424

  Squilla.
• * 1.425

  Cancer.
• * 1.426

  Physallus.
• * 1.427

  Cochleae.
• * 1.428

  Cochleae Aquaticaè.
• * 1.429

  Cochleae Fluviatiles.
• * 1.430

  Marinae Turbinatae.
• * 1.431

  Buccina.
• * 1.432

  Buccino∣rum usus.
• * 1.433

  Neritae.
• * 1.434

  Trochi.
• * 1.435

  Concha Veneris.
• * 1.436

  Echinus Marinus.
• * 1.437

  Ejus De∣scriptio.
• * 1.438

  Auctore Olao wor∣mio in Mu∣saeo Pag. 261.
• * 1.439

  Echinorum Marinorum Usus.
• * 1.440

  Bivalves clusiles.
• * 1.441

  Ostrea, & eorum usus.
• * 1.442

  Mytuli, & eorum usus
• * 1.443

  Concha Margarits fera
• * 1.444

  Margarita.
• * 1.445

  Corolla ex Margaritis Scotiis.
• * 1.446

  Concha 〈◊〉〈◊〉 maximis.
• * 1.447

  Pectines.
• * 1.448

  Pectunctuli.
• * 1.449

  Solen.
• * 1.450

  Pholas.
• * 1.451

  Patellae.
• * 1.452

  Balani.
• * 1.453

  Concha Anatifera
• * 1.454

  Concha Insulae Barrae &c. Usus Co∣chlearum Marina∣rum.
• * 1.455

  Uritica Marina.
• * 1.456

  Penna.
• * 1.457

  Coluber:
• * 1.458

  Typhlops.
• * 1.459

  Hydrus.
• * 1.460

  Nominis ratio.
• * 1.461

  Insecto∣rum mo∣tus.
• * 1.462

  Generatio.
• * 1.463

  Locus.
• * 1.464

  Mira Nu∣minis po∣tentia & prudentia in hisce A∣nimalculis elucent.
• * 1.465

  Insecta ••xercitus Dei appel∣lantur.
• * 1.466

  Exod. 8 & 10. Ps. 105 v. 30 Joel. 1. v. 4.
• * 1.467

  Ex mini∣mis Ani∣malculis, Dei gloria illustratur.
• * 1.468

  Insecto∣rum diffe∣rentiae.
• * 1.469

  Insecto∣rum Usus insignes.
• * 1.470

  Apis.
• * 1.471

  Hist. Nat. Lib. 11. Cap. 10. Virg. Lib. Georg.
• * 1.472

  Apum mutatio nostrae mu∣tationis i∣mago quae∣dam est.
• * 1.473

  Epist. 102.
• * 1.474

  Apum cul∣tus facilis & quae∣stuosus.
• * 1.475

  Insect,
• * 1.476

  Theat.
• * 1.477

  D. Geddes Inventum.
• * 1.478

  Mel prae∣stanitissi∣mum ubi gignitur.
• * 1.479

  Mel opti∣mae notae.
• * 1.480

  Mellis Vires.
• * 1.481

  Cera opti∣ma quae.
• * 1.482

  Ejus Vi∣res, &
• * 1.483

  Usus Me∣chanicus.
• * 1.484

  Propolis, & ejus Vires.
• * 1.485

  Apum Corpora quos usus in Medici∣nâ habent.
• * 1.486

  Insest Theat.
• * 1.487

  Vespae. Earum Politia.
• * 1.488

  &
• * 1.489

  Usus Medi∣cus.
• * 1.490

  Crabro.
• * 1.491

  Exod. 2••. v. 28.
• * 1.492

  Crabro∣num natu∣ra ferox & iracunda. Crabro∣num icti∣bus quid medetur.
• * 1.493

  Perla. Papilio.
• * 1.494

  Ejus variae species.
• * 1.495

  Usus.
• * 1.496

  Musca.
• * 1.497

  Muscae Ph∣viam prae∣sagiunt.
• * 1.498

  Usus Medi∣cus.
• * 1.499

  Culex.
• * 1.500

  Pulcherri∣ma Plinii verba de Culice.
• * 1.501

  Hist. Nat. Lib. 11. Cap. 2.
• * 1.502

  Populi Ci∣vitatibus pulsi à Cu∣licibus.
• * 1.503

  Cryllus. Usus Me∣dicus.
• * 1.504

  Gryllo∣talpa.
• * 1.505

  Scarabaeus.
• * 1.506

  Capricor∣nus.
• * 1.507

  Lady-Cow.
• * 1.508

  Cicindela. Blatta. Usus Me∣dicus.
• * 1.509

  Formica.
• * 1.510

  Prov. 6. v. 6.
• * 1.511

  Prov. 30. v. 25.
• * 1.512

  Juvenal. Sat. 6.
• * 1.513

  Plutarchi & Plinis de Formicis Testimo∣nia.
• * 1.514

  Horum Animal∣culorum Mutatio∣nes.
• * 1.515

  Quid per hanc Muta∣tionem in∣telligen∣dum est.
• * 1.516

  Formica∣rum usus Medici.
• * 1.517

  Tinea▪
• * 1.518

  Pediculi.
• * 1.519

  Pediculi mansueti & feri. Aliorum Anima∣lium pedi∣culi.
• * 1.520

  Pulex.
• * 1.521

  Araneus.
• * 1.522

  Araneo∣rum spe∣cies.
• * 1.523

  Usus Medi∣ci.
• * 1.524

  Erucae.
• * 1.525

  Erucae Del Copiae di∣cuntur.
• * 1.526

  Ioel 2. v. 25.
• * 1.527

  Earum differentiae.
• * 1.528

  Motus
• * 1.529

  Mutatio∣nes.
• * 1.530

  Eruca re∣perta apud Loch-coat.
• * 1.531

  Erucarum, Usus Medi∣cus.
• * 1.532

  Acarus, Ejus spe∣cies in Mi∣croscopio.
• * 1.533

  Millepes Asellus. Usus Me∣dicus.
• * 1.534

  Lumbrici terrestres & eorum u∣sus. Aliae Lum∣bricorum species.
• * 1.535

  Siro.
• * 1.536

  Mousetus Cap. 23.
• * 1.537

  Vermium vita, Motus, Magnitu∣do. Ubi na∣scuntur. Vermes magna Ho∣minibus Pestis.
• * 1.538

  Cochleae terrestres, & earum Nota Cha∣racter. Nudarum Nota Cha∣racteristica. Limax ci∣nereus, & ejus Lapis.
• * 1.539

  Lib. de Cochleis terrestri∣bus.
• * 1.540

  Limaces Cineroi Androgy∣ni.
• * 1.541

  Limax ater.
• * 1.542

  Testa con∣tectarum Nota Cha∣racteristica.
• * 1.543

  Cochlea vulgaris.
• * 1.544

  Buccina terrestria.
• * 1.545

  Testâ∣tectae figu∣ra com∣pressâ.
• * 1.546

  Not. Char.
• * 1.547

  Cochleae Aquaticae.
• * 1.548

  Usus Medi∣cus, & in Cibo.
• * 1.549

  Squilla.
• * 1.550

  Lacerta Aquatica.
• * 1.551

  Asellus Marinus.
• * 1.552

  Tipulae.
• * 1.553

  Pulex Ma∣rinus.
• * 1.554

  Minutissi∣mum Ani∣mal ex Pi∣pere in Aqua m••∣cerato na∣tum.
• * 1.555

  Lib. 5. de Consolat. Philosoph. Mett. 5.