Nugæ venales, sive, Thesaurus ridendi & jocandi Ad gravissimos severissimosque viros, patres melancholicorum conscriptos opus plane novum & necessarium; in quo quid contineator, quævis pagina docebit.

THESES INAVGVRALES QVAS EX SENATVS, PAR THENICI, SOCIETA∣TIS QVE AMASIORUM MAXIMAE Decreto in Alma Haleco∣phagorum universitate.

Auspice CANDELA & CANDELABRO PROPVGNABIT Ingenua & Erudita D. Cornelia Car∣nivora, dicta inquieta, Philosophia naturalis Baccalaure••s.

SUB PRAESIDIO, Clarissimi noblissimi & expertissimi, consul∣tissimique D. D. Simonis Ku••kelbrionis Mo∣rolog. Doctoris Medicinae Licentiati, & Pan∣dectarum Decretaliumque in F. Iur Professoris publici. Poëtae Laur. C••sar Comitis Palatini, Equi∣tis & civis Romani & ad∣huc s••xagenarum re∣rum si vellet.

TRACTATVS PRIMVS, DE VIRGINIBVS.

QVESTIO PRIMA. Quid sit virgò?

STATIVS Speckschvuardus ait, virgo est nomen mirabile deduciturque à viro, quia vi∣ro apta est, quia gamma per incu∣riam interjectum est; contra Paulus Fae∣niculus, nomen barbarum esse dicit. virgo ist ein verheiter Nam, dirivatur à virga, quod ea aliquando caedantur. Sed omissa Etymologia sit.

CONCLUS. 1. Virgo est prae∣varicatio sive error naturae, qui nonnisi subsidio viri tolletur. Par∣tem priorem defendit Aristoreles, Galenus. Posteriorem sic concludo: Imperfectum, aut vitium naturale non possunt corrigi, nisi à perfecto (quoniam caecus caecum absque rui∣na ducere non potest) Sed vir est

perfectum quid, & virgo imperfe∣ctum. Ergo manus manum fricet, Eius muszdem andern beyspringen, und nicht im stich lassen.

CONCLVS. 2. Virgo estens resartibile, omnia non integra sunt resartibilia. Sed tale quid est virgo; Ergo musz man das beste bey ihr thun▪ Major verissima est, minor potius de∣monstrationis eget, quam syllo gisti∣cae conclusionis; experto crede Ru∣perto, quod in quibusdam summo∣pere perfectificatio necessaria sit aut conveniens resartibilitas.

QVESTIO II. Quod sit officium virginis.

OFFICIUM est actio, qua vel aliquid exequimur, aut aliquid nobis faciendum, serimus: ex quo elucet officium duplex esse, activum & passivum.

CONCLUS 1. Officium Vir∣ginis est exequi, aut sibi permittere fieri. Ad utrumque parati sumus,

wie es jt schmerckt, seind wir da••zu ghe∣str••ckt. Probatur prior pars, quia Do∣mino intranti os••••um aperire, vestem pelliceam applicare, sed tamen prius eam purgare debet, Wann der Herr ins Hausz wil, so musz sie jhme den Beliz an∣legen, doch z•• vorn ausz stauben: quod aliqui putaverunt specifice conveni∣re ancillis, sit ut sit, nos praesupponi∣mus, ancillas esse virgines, & vir∣gines per terminum convertibilem ancillas▪ ut deinde ostendemus Po∣sterior pars probatur: Quod per se fieri nequit, hoc, si debeat, aliena vi fiet, Sed quaedam sunt, quae virgo ipsa facere nequit, ut calceamenta consu••re, tibialia consarcite, Schu•• flicken, hosen stricken, ergo necessaria si∣bi fieri permittet. Similiter si virgo ad alteram Rheni ripam traiicere averet, id per se fieri nequit: Expe••∣to igitur nautae eam provinciam de∣mandare debet.

CONCLUS. 2. Virginis offi∣cium est se subiicere, das ist unterthenig machen: & praesertim respectu viro∣rum. Probatur quod non potest quin, hujus officium est se subiicere,

sed virgo non potest quin. Ergo, Et quoniam hoc luce meridiana cla••ius est, non indiget probatione.

Dices primò▪ Nulla materia sive causa secunda▪ est altera causa nobi∣lior▪ in suo sexu. Ergo cum virgo aequè sit causa secunda quam vir, a∣liud alio non erit nobilius, & sic se∣queretur, quod virginis officium non sit se supponere vel sub••ce••e, Re∣spon. Antecedens est falsum, & con∣sequentia Calvinistica Kahlgnug, id est, utrumque negatur. Quia qui in a∣gendo sunt fortes, illi sunt etiam magis mobiles, quia nu••quam in An∣nalibus legimus mulieres Capitolia celsa Quirini extruxisse, ut palmam ante Pragam in Bohemia retulisse.

Dices 2. Quod non potest quin illum terminum te intelligere non posse, Ergo probationem praemissae conclusionis non esse ratam. Nega∣mus consequentiam, quia etiam ne∣scis qualem barbam Lutherus nutri∣verit, quando America aedeficata sit, qualis caseus ibi conficiatur. Ergo quod mentitis, ejusmodi non sunt Scilicet ex tuo captu Reverendus

Doctor Martinus non habuit bar∣bam.

COROLLAR••VM. Cum di∣cimus, non potest quin, subaudi se fubiiciat, Et que debent se subiicere, earam catenus est objectum & offi∣cium. Praeterea à largifluo natura in∣stinctu humilius incedere, se sub∣mittere, quaedam creata oportet. Ergo, &c.

QVAESTIO III. Virgo cujus sit generis.

NOTA quaestionem hic non de∣siderare genus Logicum, quod praedicetur in Quid, sed Gramma∣ticum, quod vim verbienunciet.

CONCLUS. Virgo est generis dubii, aliqui tamen volunt, quod sit communis, & est regula eorum:

Est commune duûm, sexum quod claudi•• utrumque.

Sed ridiculum videtur, quod Vir∣go virginem incluserit, de viro ta∣men

intelliximus. Si vero urgeant actum generativum, concedimus. Quia olim virgo (ein gewesene Iungfraw) masculum & foemellam edere po∣test. Nostram ve••ò conclusionem re••••ciendam non censeo, quia certò dicere non possumus propr••r repu∣gnantiam, illa talis & talis, & sic re∣vocatur objectumin dubium.

Adverte▪ quod sub nomine virginis intelligamus non vi••••atam solum, sed etiam defloratam, hem, intactum di∣cere volui.

QVAESTIO IV. Virginem amabat, quis pes?

PEs hic non sonat pedem, quo ni∣timur, sed quo in construendis meretricibus utimur, inquam, arri∣bus metricis.

Concl, Virginem amabat, dacty∣lus & spondens.

Prob. Dactylus, ut in Prosodia patet, constat syllaba longa & dua∣bus

brevibus, Choraeus, longa & brevi. Sed virginem amabat taliter se habet. Ergo, Quia est Adonicum carmen. Sic rem acu tetigimus.

QVAESTIO V. Virgo in quo predicamento po∣natur.

RESPON. in passionis praedi∣camento Virgo rectè ponitur. Quia passio est, à qua forma quippiā dicitur pati. Ergo; Quia miserae virgunculae omni fortunae se expo∣nere coguntur: miseret me vicem il∣larum; unusquisque eas pro ephip∣pio usurpat. Non est equus, sed est amabile pignus amoris. Sunt qui virginem esse cotem (Se••leiffstein) gar∣riant: quod hodierne, ehe•• fug••ce•• posthume, posthume, revera sic se habet. Sed bono animo estote vir∣gines, omnium rerum vicissi••udo est, vester luctus tandem convertetur in gaudium. Nam sicuti in Talmud legitur: Vestri persecutores tandem

turpiter se dabunt animoque defici∣ent, Si•• werden stehen als weren sie im Was∣s••r. wie ein Katz gewalckert, so seyt ihr no••h frisch in sempiterna ••aecula. Amen.

QVAESTIO VI. Num virgo distinguatur à Stu∣dioso?

ANNIS abhinc aliquot, quibus philosophiam tam completam tractare inceptimus, clarè cognovi∣mus, nullam aut exiguam differen∣tiam esse inter studiosum & vi••gi∣nem. Quandoquidem studio sorum mannipulus mallet decem lectiones in consistorio neglectui habere quam levissima cum virguncula conver∣sationem, ••lio vultum vertunt, abeunt & me in suggestu blaterare parieti∣bus relinquunt. Nec est pusionum pusio tam exiguus, stupidus, igna∣vus, qui non (ut Coloniae moris est) filiam incucullatam, dum spati∣antur, à dextris (ecce honorem ad∣huc deferun••) currentem, & affabili∣ter

jocantem, subridentem & gar∣rientem habeat. Non curant meam inspectoris animadversionem, Si•• acht••n mich nicht ein Heller, & si illis ali∣quid dixero, ad superfluum produnt mihi narrum.

Quos ego, si sophicum cupiunt penetra∣lycaeum, Discrimenque minus, nec verbera dura verentur, Ante foret occultus, habens à tergore vir∣gas, Et baculos magnos crasso de stipite quer∣cus, Taliter excipiam, ut Divos miserescat in astris. Quod si verò meis se non submittere fla∣bris, Instituat aliqui, hos ego delumbabo se∣vere.

Cavete vobis, ex capite laboro, ich hab Quinten. Sed illud quoque Mo∣guntiae usu venire comperi, nimirum quod studiosorum & virginum ibi∣dem sit tam mixtus ordo, indigesta∣que moles, ut nostri ad eorum simi∣litudinem accedere frustra laborent.

Convenitur in Paradiso, in templo Io∣hanni•• in summo templo, ad Rhenum in monte Iacobi. Praeterea in sacris con∣cionibus, horis indulgentiarum, ubi virgines & puellae, non à conciona∣toris vultu & habitu, sed ab aman∣tis intuitu circum altaria D. Virgi∣nis defixae instar porcorum jacent. Ex hoc hisce diebus aliquis juramen∣to affirmavit, quod idem Herbornae, Sigenae, Marpurgi, Francofurti, Argentorati, Basileae, Lugduni Batavorum contingat. Eam ob causam vela contrahere & connivere minutim convenit.

CONCLVSIO. Virgo & studio∣sus nō distinguntur, nisi sexu. Prob. Quae quaerunt identitatem (id est in∣terprete Ovidio, mutuum sodali∣tium) ea non distinguuntur. sed hoc inter studiosos accidit & puellas. Er∣go. Major est Aristotelis: Minor edocta sufficienter.

QVAESTIO VII. Que puella fit maximè amabilis? num rubicunda? an pallida.

NVLLA est quaestio difficilior in tota Philosophia, videlicet

an pallida, num fusca puella amabi∣lior sit? idcirco auxilium à Medicis petendum plerique existimant. D. Varandaeus dicit pallorem in qui∣busdā mulier••bus & virginibus esse fallib••lem: Quoniam Hippocrates 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (luteum colorem) spe∣ciem cachex ae esse putavit. Alii pal∣lidos colores icterum album, d••s weisse Fieber, febrem amatoriam, die bubleri∣sche Sucht, & morbum virgineum ap∣pellarunt. Vnde & nos morbum il∣lum ex mala opinione profectum, & mala libidinis cupiditate exortum censemus. Adde, quod virgines & uxores juvenculae se fuco imbuere solent, quo pulchriores appareant. Quandoque malus ille & pallidus color internum morbum denotat, pulmonis, splenis, &c.

Deinde puellae quae rubrae com∣plexionis sunt in iis sanguis abun∣dat, & vocatur sanguinea tempe∣ries. Quocirca quae per se sunt rube∣dini obnoxiae, eaedem sunt maxime venereae, & consequenter amabiles. Interdum tamen aliquae etiam sunt

ruffulae ex phlegmone, ex initio fe bricitationis, quod cur non usque duret, minus periculosum esse au∣guror. Quid igitur faciendum, ne a∣licui injuria fiat? ne inficiatur una, ab utriusque stabimus: sed tamen callidè.

CONCLVSIO 1. Puellae pallide sunt amabiles, ut sex. Prob. Quia cum essent amabiles ut quaruor, ulterio∣rem amabilitatem, ne superentur, ar∣te quadam & industria sibi concilia∣verunt, si vero conciliaverunt, ama∣biles ideo quis esse negabit?

CONCLVS. 2. Puellae rubicun∣dae adeò dulcescunt, ut nihil supra, nisi illa rubedo ex affecto sanguine proveniat. Prob. Omnia venerea sunt amabilia, sed rubedo virginalis est Venerea. Ergo.

NOTA. Mallem puellam fu∣scam modicae pro portionis quam pallidam. Nam etsi in utrisque co∣lor ex destructo supposito oriatur, tamen minus periculi in fuscis est.

NOTA 2. Mulieres pallidae po∣tius sunt Hermaphroditi, quam fu∣scae. Quia calor utrique sexvi sub∣veni••e

volens, propter exiguitatem, nihil efficit, & haec est ratio palloris adaequata. Exempli gratia. Bonus quidam vir Rhenum ingressus fue∣rat ab urbe Moguntina haud longu∣le, talemque virgunculam in Hol∣landiam navi transportare volebat, paratis omnibus ad navigationem, foramen in fundo ad erigendum ma∣lum non inveniebat. Quid consilii? frustra iter susceperat, ejusmodi dam∣num in tali virgine facerat.

Si non credis, ego tibi non jurabo, quod illud Non vidi, ast usu posse venire scio.

QVAESTIO VIII. Vtrum uno nixu perdvtur virgi∣nitas.

TOT sunt sententiae, quot capitolia in∣quit Flituerus. Nam quidam as∣severant, virginitatem non perdi, quidam contrarium tuentur, ita ut quis excoquendo verum, sapientia

exvatur. Negantium haec est ratio potissima. Perdere est contento pri∣vari. Sed virgines virginitate non privantur. Ergo non perdunt. Mi∣norem probant sic: Si privarentur, illa privatio esse•• quid reale: sed nul∣libi auditum est, virginem membro aliquo mutilatam aut corruptam in∣trinsecè aut extrinsece fuisse, sed ex∣perientiam docere, quod post nixum, ante nixum, tam bene virgines sint, quam in cunabulis primis, etiam mulieres vetulas eodem privilegio gaudere. Imò virgines, quibus non mens recta sed diminutiva placet (di•• auff dem Hundtsruek gewesen da man mit Schwebelspen umb sich wirfft) pulchriores, amabiliores & teneriores evadunt: Et sic concludunt: Ergo virginitas nixu non labefactatur, sed fortifica∣tur, purificatur, consolidatur, & in vigorem restituitur amplissimum. Quod argumentū maximi momen∣ti est, neque solutu facile. Quid er∣go consilii? quo nos praesidio mu∣niemus? dicemus mulieres non am∣plius esse virgines?

Nobis continuo tunc ligna in vertice sta∣bunt, ••aniger aeque colus, faemine aeque manus.

Si dicamus, mulieres & vetulas esse virgines, cum puellae in majori pretio habeantur, dicent.

Cum sunt puellularum, Et matrimoniatae Obscurioris uni Flores, adusque quare Libentius decorum Lacessitis puellae Vos limen atriorum Quam conjugis vetustae?

Tunc sane actum est de nobis, Dann haben wir erst ein lange Mas bekom∣mend, tunc philosophia nostra, quan∣ta, quanta est, merdâ consignabitur. Verum ita jejuni in determinatione non sumus: faciemus periculum.

CONCLUS. Non deperden∣ter perditur virginitas, cum deper∣dentia subjecti. Prob. Quod per∣ditur sic, ut non perdatur, hoc non deperdenter deperditur, sed taliter perditur virginitas. Ergo, &c. Sine

hisce terminis levite•• & nugatoriè ad propositam quaestionem respondisse∣mus, wir weren kahl durvon gekomm••n. Nam praecise sumendo nihil certi hac dere statui potest. Speramus ta∣men hanc nostram conclusionem virginibus & vetulisgratam fore.

TRACTATVS SECVNDVS. DE STVDIOSIS.

QVAESTIO PRIMA. Quid sit Studiosus?

DVBITAVERUNT hac de re Academici Westerwalden∣ses, hi sunt rustici Westerwaldt, ut etiam Hercinii da•• seind di•• Hartzwalder. Hi esse vitulum mari∣num habentem cornua tria in fron∣te illi, monstrum peculiare, & effe∣ctum à recta hominum dispositione

degenerantem patuerunt. itaqùe We∣sterwaldensis quendam miserunt Co∣loniā quaesitum qui & quales essent studiosi. Is summo mane stetit ante Bursam Laurentii, avide expectans studiosos, tandem Iuristae gladiati incesserunt in auditorium, ait ille, hine studiosi, de quibus fama usque ad nos pervenit? tales quisque no∣strum foret, si pallia (scilicet) & gladiolos circum latera gereremus. Sed,

Non faciunt spadi studiosum, aut longa, Ribalde. Pallia, non alte glomerans vestigia fu∣stus. Sid virtus, studijque vigor cum Pallidis arte.

CONCLUS. Studiosus est homo mirabilis à natura, cujus finis est rixa∣ri. Prob. Aur enim finis est Theolo∣gia, aut Medicina, aut Iurisprudon∣tia; Sed hae facultates non sunt sine rixis. Ergo, &c. Quod vero sit mi∣rabilis patebit. Nam ille est mira∣bilis, cui aliquid ex institut non suc∣cedit, atqui hoc saepe accidit studio∣sis,

cum plurimi desiderent fieri do∣ctores, & fiant agasones: Schu••ieti, fiunt stulti: Decani & gaudent haberi cam∣panatores aeditus. Deinde propter ad∣mirabilitatem & subtilitatem ingenii merito mirabiles dicuntur, cum pe∣ne decies aliqu••d legant antequam intelligant, & quaedam scribant, quae ipsi legere nequeant. Sunt ergo mi∣rabiles.

QVAESTIO II. Opusne sit studiosis?

AD hoc Everhardus lignifaber respondet, tam opus esse stu∣diosis quam ferre noctuas Athenas, Es seye der Studenten so notig, als dem Wa∣gen das sunffte Radt, bona verba, cha∣rissime, supus est in fabula: si studio∣sos, redundantes▪ & superfluentes insimulaveris, male audies.

CONCLUS. Opus est studiosis, sed non necessario. Digna res est, ubi nervos intendas tuos, quia ulti∣ma primis, tanquam ex diametro

respondent. Etsi studiosus hac de re interrogetur, hac ratione ei respon∣dere potest.

QVAESTIO III. In quo praedicamento ponanter studiosi?

DICTUM est superius virgines commode poni in praedica∣mento passionis, superest denique, ut studiosi, qui nullam cum puellis dis∣crepantiam habent praedicamentum, seu seriem terminorum magis & mi∣nus communium adscribamus. Se∣cundum Stoicos habent relationis praedicamentum, cur referuntur mediante institutione ad praecepto∣res suos, alii qualitatem, alii alia adscribunt.

CONCLUSIO 1. Non ever••o∣riè studiosus comprehenditur sub actione: Prob. Actio est quae aliquid agit, aut rectius, qua aliquid agitur. Sed studiosi plurim nagunt, aut me∣diantibus studiosis multa fiunt Ergo.

Major est Aristotelis. Minorem de∣plorant multi hospites cum eorum frucctus seu debita sustinere cogan∣tur, & cū hospita mensam & scam∣na purgare vult, & reperit fermen∣tum vetus, quod debet succinctorio (mit dem Schurtz) coacervare. Et cen∣tena reliqua.

CONCLUS. 2. Passionem stu∣diosis assignamus. Probatur ille quia terribilia quoque patitur, & in∣fracto animo subit, illi apta est pas∣sionis series. Sed tales sunt studiosi. Ergo. Prob. minor, quia nulla vita ••ub sole calamitosior est vita studio∣••orum. Ab insima usque ad Philo∣sophiam sunt scabiosi, & nescio qui∣bus commilitonibus stipati deambu∣lant, simulac ad Logicam perven••∣rint▪ è patria missam ••ecuniam dila∣pidant▪ hospiti servandam tradunt, cauponibus mendicantibus unnd Bec∣••e••••, die fur den Zapffen stehen, ac postea lupiriam famem patruntur, donec mittatur iterum quidpiam. Immen∣sa pecunia sine refectione fruuntur: omnibus ludibrio sunt qui contra∣riam sententiam tueantur, dicuntque

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

nullam vitam vita studiosorum esse meliorem & minus labotiosam. Sed ô quam bene quietis dentibus comedunt!

QVAESTIO IV. Quare studioso licet ferre gla∣di••m?

POLITIANUS. Quod si bella forent, quid ad aspera promp∣tius arma? Praeterea in aperto hoste aperta sunt arma ferenda. Nequ•• aliquem fugere reor, quae insidiae clam & aperte parentur studiosis ab indoctis sylvatum truncis, & Saty∣rorum fratribus. Notum est si stu∣diosus parumpur in plateis grassa∣tus fueri••, quomodo excipiatur, (wie mann einem solch••n die Haubrucket, die Gerfl wassert) tunc necessario se defen∣dere debet, & haec est moralis ratio. Dinde generalis est, quia dignitate caeteros antecedunt propter ipsorum jura privilegia & dignitates. Parti∣cularis ratio est Iuri••tae, scilicet gerunt,

gladios, degos, plautos, & pugio∣nes, ut quod legum demonstratione convincere, rabulosa garrurlitate in∣flectere, codicillorum aperitone, De∣cretalium expositione non possunt superare, sanguine etiam fuso victo∣riam obtinere non expavescant.

Medici gladiati visuntur, ut cum pa∣tientem accedunt, suisque masse∣catoriis & sternitatoriis nihil effici∣ant, morbis qualiscumque sit à tam armato hoste (von einem armirten Ca∣valier) sibi magnoperetimeat.

Loco vero gladiorum conviciantur Theolegi, libros edunt, aliosque saedis∣sime perstringunt, in concionibus quorundam sepulchrum apertum.

QVAESTIO V. Cur studiosorum cohors majorem gratiam apud puellas invenit quam Ribaldorum, Coridonum & Menalcarum?

ADVERTA, ad intelligentiam, illi, studiosi, duo: Primo est stu∣diosus

omnis is, qui studiis operam navat. Secundò, de quibus poste∣rius loquimur, studiosi perfecti sun•• quibus per depositionem grob ••ani∣tas excussa est, quam benificentiam priores nondum gestaverunt.

Sit similis, sensumque trahar, dignos••at & anceps, Hoc petit in socio Virgo venusta viro.

Ait Poëta: Ex quo educimus, non unumquemque Knebulorū illi cae∣lesti muneri proptet defectum prae∣esse non posse. Praesertim cum tem∣pera mentum peculiare in esse faemi∣nis Varādae••s in••••••uet, propter quod paratiores sunt vel ad hunc vel ad il∣lum actum suscipiendum concur∣rentibus causis aptis, similibus, reip∣saque ex desiderio natis. Quod bi∣pedes bubulci corticesque sylvestres prostare nequeunt, propter grossi∣tatem & insitam ligne••tatem indola∣tam, ut philosophicè loquamur. Si quis autem affectus puellarum est, non obidentitatem humorum, ab istis ribaldisrestingui potest. Mede∣mur ergo contrariis receptis in uno∣quoque

morbo: exempli gratia, in calido, damus frigida, & è contra∣rio: Proinde quis refutabit com∣mune Medicorum axioma, Mulie∣rem esse natura humidam & frigi∣dam? quapropter eam curare volens, alterare diaetam, ad sicca & calida quantum sufficit, debet. Sed tales sunt studiosi depositi sensuales, illi sunt sic ei & calidi, adeo ut vel mini∣mum humidi nisi nativi, ex ipsis ex∣torqueri possit: & hoc adepti sunt per depositionem. Quis nescit sal∣tus, cursus, verbera, quae humidi & frigidi copiam in siccum & calidum transferunt? nam cum sustibus ma∣le mulctantur, flatum sudant, etiam si in media hy••me foret, sicut de le∣poribus scribitur, qui (ut credibile est) antequam venarione agitentur, sunt calidi & humidi, sed capti à ca∣nibus & mordicitus apprehensi, con∣festim luce clarius mutantur, adeo ut propter siccitatem adeptam, non comedantur, nisi adipis vel pingue∣dinis quid admistum sit. Hinc infe∣ro quod studiosus talis commode in medicinam laborantis puellae prop∣ter

vim contraire agentem adhiberi possit; Contra aselli (Stock-fisch) kne∣beliones, aut potius Cornipedes Fauni, qui adhuc à primis unguiculis istā cras∣situdinem praese ferunt, gratiae nihil aut summoperè parum à virgini∣bus inèunt. Siquidem retro peco∣ra, in caulis, stabulis pernoctarunt, & nativi humidi & frigiditatis Gro∣bianicae nondum expertes sunt. At∣qui ut gravissime docuimus, eodem nihil fit, id est, quod ejusdem tem∣periei est. Ergo pecora pecora pas∣cant▪ aggregenturque, in numemrum caprorum, caprarum, capellarum & hircorum. Certe Poëtae verba, sen∣sumque trahat dignoscat & anceps, in so∣los studiosos quadrat; cum ille sen∣sum trahere, sentire non possit. qui eum per depositionem nondum as∣secutus est. Sed tales sunt Hengstii campestres, palustres, cum mihi fa∣cile persuadeatur, quod caput decies trabi allidant, quam eandē sentiant. Ergo ex op••ato accidunt studiosi prae caeteris puellis, virginibus & reliquis matronis, quibus exvadavit natura, & non nisi opposito repelli valet.

QVAESTIO VI. An sit opus deponere studio∣sam?

NOTA nomine studiosae intelli∣gimus virgunculas, quae ob mu∣nificentiam ingenij in studium ar∣tium incumbere, & partim cum stu∣diosis conversari consueverunt, nam pares cum paribus facile congregan∣tur Dieweil es ein Ey ists, ists auch ein Küchen.

Restat nunc quaestio, an eam, quae nominatur studiosa, ex jure studio∣sorum deponere, & verberibus depo∣sitoriis, das seind gutte Krops••osz, affligere conveniat? aliqui negant, ut sunt Conymbrisenses, Suarez tamen con∣cedere dicit, sed in confuso: Quidam Cuacium, Bartholum & alios Iu∣risconsultos explicantes dicunt, qui admittitur in haereditatem, admitti∣tur in privilegia & similiter in onera, debita, aesalienem. Vti qui renun∣ciatur comes, jam habet parili ratio∣ne jus comitum, &c.

Nec per vulgarum substitutionem extinguitur leg. 4. de vul. subst. Corus. lib. 4. miscell. Donell 6 comm. Fachin. lib. 4. controv. Vasquius lib••. 3. de success. creat.

Suarez putat non insuls & rusti••e tractandas, man sol nicht zu grob han∣dlen, item Hartedo & Totelus disp. 4. lib. 11. phys. quia opinio non quidem mala, attamen non satis solida est. Pinell. & Wesenbec. imparatil. Aprob••∣redum. nu. 3. dicunt, habendam esse rationem pudoris. Catharina Igni∣fera lib. 3. de depossaeminali ait, quod mihi factum est, etiam aliis fiet, quo∣niam ex eo mortua non sum. Ad sti∣pulatur Elsa de Camber, tractat, de suppositione Logica & physica, qui libri lectu dignisunt: intet caetera sic ait, semel deposita sum, & si semper tam benigne mecum agerentur, sin∣gulis diebus me submitterem, sed in quibusdam locis habent depositores tam ingētes causes & baculos ut pri∣mo intuitu quis terrefiat, & faemina∣lis imago non per horresceret?

Concludo. Si studiosorum privi∣legiis, bullis & annexis uti puella ve∣lit,

debet se submi••tere depositioni, pro qualitate persone. Prob. Iura sibi mancipians, mancipabit sibi debita, sed studio sorum jura sibi mā∣cipans puella, si qua inveniatur, et∣jam obibit in partem debitorum; qui una vult furari, una quoque de beti∣pendere, attamen, in quit Suarez, cle∣menter tractandae sunt, ne animi de∣liquium patiantur.

Cautela. Vbi studiosa deponenda, honestatis ergo secedendum à pu∣blica, ne rubore afficiatur, & praeser∣tim vesperi cum exiguus est concur∣sus. In inferiori parte eam tamen plus flagellent, quam in superiori, quia teneritudo capitis id non potest quod crassitudo vestimentorum su∣stinet.

QVAESTIO VII. Vtrum abrogari conversatio inter stu∣diosos & puellas possi de jure, nec ne?

ANTE tres annos, ut memini, eadem in publicis thesibus mota

est quaestio, sed nihil praecisse deter∣minatum. Quidam doctores hic ni∣mis rigidi sunt, dicuntque conver∣sationem cum studiosis puellis peri∣culosam esse, quia Angnis latet in herbis, & quia proximus ardet V••alegon, & sic adolescētibus & puellis aqua & igni interdictum volunt.

Quid••uvenes fecere mali, cultroque pu∣ellae? Tanta savitia, tantaque tyrannide pes∣sum Vt deceat mores, & cognita faedera lon∣go, Vsu, & fraetern•• magnalia sternere do∣tis?

Turca non ita saevit in sanguinem juvencusum ut illum fame perire pa∣tiatur, & nos quibus caelica illa cle∣mentia inculcata esse debet in plan∣tulas juventutis tenerrimas saevie∣mus? A page Nos studiosi iis conten∣ti non sumus, & procul dubio taliter virgines loquuntur, cum audiunt tam sinistram in se legem ab Eunu∣chis doctoribus & caecuentibus ma∣gistris esse latam. Scriptura longe

aliter judicat, & facit cum confratri∣bus sie helt ihnen die stang.

CONCLUSIO. Abrogari usus conversationis & cohabitationis i••••∣ter studiosos & studiosas nequaquā potest.

PROBAT. Quia ubi est the∣saurus tuus, ibi est cor tuum, imò debet esse. Sed majorem studiosus acquirere thesaurū non valet, quam pulchram & ornatam puellam: un∣de apud Germanos dicitur, meum corculum, meus thesaurus, mein Hertz, mein Schartz. Ergo non potest nec debet.

Major est Theologorum, quam si quis oppugnare velit, statim haereti∣cae pravitatis, & novae sectae argue∣tur: propter id cavete vobis Zoili, antiquum obtinemus, religiose se∣cundum receptam religionem vivi∣mus, Vetus & recens testamentum legimus, nec est sententia, quae non à nobis magna cruce ✚ notata sit.

Ex in ex pertum est, quod in se∣gregatione duorum continuatorum utrumque pereat, quia non venimus per accidens, sed verè & substantia∣liter.

Nihil etiam est tam triste sub coelo, quod quis aliquem nimis accu∣ra••è observer. Cum filia domo egre∣ditur, fortasse ad repetitionem jam adest ancilla, jam mater, mox soror & frater; sicut mihi & amasio meo accidit, cum illam ante aedes oppe∣rirer, egrediebatur, nos autem cita∣to cursu progrediebamur, ac si quis stimulis nos pungeret, als wen es hinder uns brent, ad haec Mater,

Quò; quò scelesti rui••is, aut cur cor∣bul•• Aptata subligaculo est?

id est, quo curritis homines nequā, & tu cur corbem abscondis? forsitan de Diabolo somniavit, quod filia scilicet, haberet cantharum in corbe plenum vino.

QVAESTIO VIII. Que summa quisvis finis studiosi & studiosae?

NON mediocris disceptatio, sub haec aevaestione occultata est, &

multi doctores Theologi & suristae venerunt in controveriram haud vulgarem Illi enim dicunt finē esse, ut Deus & proximus sincerè diligan∣tur: cujus rei symbolum fuit in duas tabulas ab uno••calamo facta distin∣ctio. Hi asserunt studiosorum finem esse studere & disputate. Elsa verò de Camber ait, studiosus & puella ideò conveniunt, ut aliquid discant non speculativè sed practice, quae opinio improbanda non est si quis eam ritè examinare velit.

CONCLUSIO▪ Finis proximus studiosi & studiosae est, librum ge∣nerationis & corruptionis, causae ef∣ficientis, an Idaea causet efficienter, enucleare. Probat. Finis est quod dat influentiam, & primam propo∣sitionem concludendi; sed propterea simulliteris operam navant ut sciant, an verum sit, quod veteres de gene∣ratione docuerint, utrum definitio∣nes conveniant definito. Ergo finis est, &c.

CONCLUSIO 2. Finis secun∣dario est, ut alter alteri, ubi difficul∣tas fuerit, explicet textum.

PROBAT. Qu••a plurima in li∣bris occurrunt, quae quis primo in∣tuitu comprehendere non potest, & sine ipsis res substinere non potest▪ Ergo. Exempli gratia, puella in Ari∣stotele legit, quod quinque in agente & patiente requirantur, existenti••, id est, quod uterque debeat existere, inaequalitas, hoc est, personae debent esse inaequales, vir & famina: simili∣tudo, hoc est, uterque debet esse ho∣mo, vicini••as, hoc est, non debent di∣stare, aptitudo, hoc est, pro ratione temporis, aetatis & personae conve∣nire debent. Iam verò studiosa hos terminos intelligere neque, accedit aliquem condisci pulorum, inquiens, Domine, quid hoc sensus, expone: mox ille exponit, donec satis est. Ita∣que secūdarius finis est terminos ex∣plicare, qui etiam si aliquo modo du∣ri & asperi sunt, cavend••m tamen ne omnino iisdem intricemur, con••u∣sionis gratia, e••sidetur regressus, qui si negaretur, nemo hanc telam or∣dinetur; ipse non tentarem, neque tantum molestiae subirem, ne mihi diceretur, Medice, cura te ipsum.

QVAESTIO IX. Licetne studiosum incarcerare?

RESPONDEMUS, quod non PROBAT, à Decoro, quis tam nobilem sapientiae gemmam, perlu∣cidam margaritam in faedissimas cu∣stodias includere vellet? non sumus fragmenta ollarum

PROBAT. ab impossibili Con∣tinens debet majus esse contento. Sed tales carcer non datur. Ergo, &c. Minor Prob. Nam communiter lo∣quendo studiosus ubivis est, Romae, Neapoli, Bruxellis; Coloniae, &c. particulariter, tamen interdum periclitatur. Sed illi maxima fit in∣juria, si ibidem essem non paterer: non enim porci sunt ut includantur stabulis Wir seind kein Sew, sondern dus all••redleste Blat, als jeh wer, und wierdt s••in.

Nisi aliquis similitudine Moschi duceretur: nam dicitur, si quis Moschum cui odor bonus defecit, includat labrino, quod confestim

propter faetoris duellum, antiquum odorem recipiat. Sed non est cura de perdito vigore nobis.

QVAESTIO X. Beanusne in depositum agere potest?

CONCLUSIO. Minime gen∣tium; sit cujuscumque profes∣sionis velit, Doctor, Magister, Bac∣calaureus, Ecclesiasticus, secularis. Nam quid Sus cum Minerva? quid Beanus interrogaret, cum ipse ni∣hil sciat, injuriam alii faceret, quia sensuum expers est, & quid loqua∣tur, nescit, quod videt, caecè videt; quod audit, surdè audit; quod ol∣facit, non sentit; quod tangit, tan∣quam de querno robore frustū saxo allisum non advertit; uno verbo sunt Rustici quadrati, Es s••indt rechte Fle∣gel Bengel, und Kloppel. Et si quis taliu•• aliquem Dominum deponendo pi∣leum salutaverit ejusdem farinae esse apparet, eo honore digni non sunt,

in Canis aedes eos abdere oportet, zum Hundtsstall, & postquam mortui fue∣runt, asininis crepitibus sepeliendi,

— quippe Beani Fossorum similes, Capri mulgorumque serorum Sensibus humanis expertia pectora vi∣vunt.

TRACTATVS TERTIVS DE HOSPITIIS.

QVAESTIO PRIMA. Quid sit Hospitium?

HIc sedulo investigandum censeo, quid authores anti∣qui & recentes, de hospitio senserint. Cicero diversoriū appella••, hospi••a itatem alii, sed hoc est valde quadrag••ly male defin••tum. Nam studiosi non libenter apud omn••s

generis homines habitant, peculiari cellula gaudent, praesertim antea vermibus obnoxii fuerunt. & se in recentiorem cumulum dimittent. Non facit ad palatum nostrum, jus hoc non satis conditum est.

CONCLUS. Hospitum est oeco∣nomicum receptaculum constans ex hospite, uxore, & ancillis melins••culis, ubi advenis studiosis necessa∣ria corporis pro pecunia non iniqua administrantur. Hoc quoniam satis notum, non indiget probatione. Hospitium vero, quod prioribus re∣quisitis caret, hospitium vocare non ausim, hoc ideo dico, ne quis pecu∣niam suam consumat in sordido lo∣co, in einem gerstigen Winckel, ubi scili••cet hospes solus ad mensam, à pocu∣lis est, hospita in culina sola in cibis coquendis versatur. ornatior vero ordo est, cum cursitant mistae puel∣lis puellae observantes, an in mensa quid desit, Econtra posito ubi tales observantes non sunt, ibi recta me∣thodo non proceditur, nam raptis à prandio patellis infunditur coena, ita ut dubites, utrum scutellae lotae

sint nec ne. His scopis purgationis gratia opus foret. Hospitia optima sunt Moguntiae inspeculo, Coloniae in sydere, aureo porcello, cygno, Francofurti in Corona, sub signo Aquilae, Poppardia sub Ense, Lug∣duni Batavorum in aureo cornu. Pessima subinde ob taedium ne quo∣que confundantur, non significabo.

QVAESTIO II. An jure hospitij liceat uti stu∣dioso?

IVs gentium & civile inhibet, quod qui venit in locum, venit etiam in jus, & qui venit è loco, ve∣niat è jure ut Concl. lib. 3 Pancrat. ff. 9 lib. 8 Gornel, tract. 10 ff. §. & unicui∣que ubivis prostat sua patria pro pe∣cunia, nec ulli denegatur jus.

CONCLUS. Iure Hospitii licet uti studioso. PROB. superiori axio∣mate Iuridico. Demde ratione: usus fructus est jus aliena reutendi, fru∣endi, salva rei substantia, sed tale

quid hic fi••, cum divertuntur studios•• apud hospites: Ergo, &c. Nam ne∣minem occidere volunt, proptere•• non venerunt illuc, sunt paupere•• Diaboli incarnati subsidium quae∣runt: non semper sub gelido Iov•• tutum est dormire at ut eis clariu•• intell gentiam praebeamus, hac in∣ductione probabo. Quare emis po∣mum, nunquid ut eo fruaris? quar•• intras temp••um, nunquid ut in eo omnia Chr••stiana exercitia usurpes•• Quare iter facis Romam, nunqui•• videndi Papae gratia? Quare à Iu∣daeo accipimus vestes mutuas pro reservato debito, nunquid ut eis uta∣miur. Ergo studiosi non intrant po∣pinas jocandi gratia, sed ut seme cum necessariis jure utantur. Haec est egregia probatio quae nititu•• grallis sie gehet auff stelizen, Nam ma∣nifestum est, neminem ingredi taber∣nam diversoriam, ut pila ludat. Am∣bigis adhuc: Nunquid si vicinae aedes incendio absumerentur, si ho∣spitium peteres, eatenus quatenu•• tale sustentaculum est, tu te ipsum ab incendio salvares si vero te sal∣vas

in alieno, Ergo alieno jure u∣teris.

Fibula Scias, quod quicquid sit in hospitio pertin at ad jus ipsius, ut sunt servi, ancillae. Domina, filia, & caet. quibus aliqu••ndo in necessitate uti potes. Servi scilicet equum cu••are debent: Ancillarum est, lectum tuum sternere: Vxor pro stomacho tuo, quando placuerit, ex praecedenti potatione. Iulepum conficere de∣bet, quo paulatim recreëris, circa cor & umbilicum: Filia, dum is cu∣bitum, lucerna tibi praeire potest & similia.

Nota cum hospes nimis suspi••io∣sus est, non est bonum ibi manere, egredere & excute pulucrem è cal∣ceis tuis. Non enim bonum est ve∣speri suspicari cum juvenes Studiosi cubitum se conferunt, tunc enim ali∣quando lucerna extinguitur & fit maximus tumultus.

QVAESTIO III. Cur rara inter hospites & uxores presentibus studiosis est con∣cordia?

QVIDAM dicunt quod de nocte, dum studiosi aridas & siccas fauces habent hospes cogatur sur∣gere, & siccis fratribus promere, sed interim hospita lectum circumvo∣luit, ut hospes cum redierit, in spon∣da dormire teneatur, quod illum male urit. Si gravetur ipse suggere mittatque uxorem suam allatum vi∣num, tunc ipsa honestatis ergo pro∣ficiaet, d••cere debet & ultra necessi∣tatem bibere Sie musz eins uber Nacht annehmen. Quod si r••deat ad hospi∣tem, anima ipsius tam gravite•• fae∣tet, ut sustinere non possit: Quia jejuno stomacho facta concoctione grave olentia vix perferre possumus. Galenus Aphor. Alii ferunt, quod stu∣diofi optimo vesci petunt, quod ne∣gante hospite uxor illis largissime propinat.

CONCLUS. Hospites raro intel∣ligunt latinè, meliuscule uxores.

PROB. Nascitur zelolypia, cum id, quo•• ignoramus, ab inferioribus fieri cernimus, sed hospes cum non intelligit latitè, uxor starim ad nu∣tum artendit. Ergo. Majorem prae∣supponimus certam. Minorem ex∣perientia probo. Nuper Argentora∣ti cum quibusdam magistris docto∣ribusque B••siliensibus divertimus ad insigne galeae im Helm, è prostibulo salutabat nos hospes & hospita tan∣quam honoratos viros. Cui ego: Hospes dignetur nobis accipere am∣phoram Rhenensis, ut lassitudinem corporis paulisper reficiamus, hospes me aspiciebat nesciebarque quid vellem: mulier intelligens pro••lie∣bat; nescis mi hospes, quid hiboni viri desiderant, vinum Rhenense, das ist, Rheinischer Wein, corpus signifi∣cat ven••rem, der Bauch. I aque volunt corpus reficere, ad nulum animad∣vertebam, vinum album veni••cio. Albis, Succensus Hospes, Mulier. mulier, inquit, quem exitum? ait illa, ut introitum. Noli mihi▪ hospes

istud in malam partem interpreta••i▪ saepe oportuit me humiliare ante studiosos antequam tantum didice∣rim, saepe illis humillima officia prae∣stiti. Heus si vesperi studiosis quoque calceos detraheres, sic etiam aliquic disceres. Nos antem credimus eam antequam nuberet hospiti, fuisse stu∣diosam.

QVAESTIO IV. Si hospita riserit cum studioso culpa∣biturne?

RESPONDEMUS nullo modo, Hony soit, qui malypense. Nam omnis homo est risibilis, & potest fieri, ut Studiosus aliquid novi affe∣ret aut ••abulam aliquam narret, quam hospita nunquam audivit aut vidit, ex quo probabiliter sequitur eam ad risum concitari. Deinde me aeque bene excipit quispiam risu, quam torvo vultu quum ex eodem prove∣niat subjecto. Quid nobis videtur▪ aliquando res praeter opinionem ac∣cidit,

under weilen wirt die Kart verfalscht, imprimis cum studiosus sciat Hispa∣nicum Pater noster, quod milites ante triennium in Palatinatu confecerunt. Sed quoniam inde nihil dependenter cognoscitur. Ergo, non culpabitur.

QVAESTIO V. Detrahatne auctoritati studiosi, si hospitis prolem juniorem scilicet, ulnis in hospitio gestet & deoscu∣letur.

TOLETUS dicit quod detrahat, dicitque studiosum invigilare, debere libris. Negat Petrus Molina, Vasquius & nonnulli alii, dicuntque esse signum humanitatis.

CONCLUS. Non detrahit aucto∣ritati studiosi gestare puerum junio∣rem natu hospitis & deoscu••ari.

PROBAT. Lex naturalis dictat, quod fra••er fratri servire debeat in decentioribus. Sed studiosi sunt fra∣tres, & incertum, cujus opere pu∣ellus

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

(respectu hospitis) editus sit. Ergo, licet & nihil detrahit. Nam nullus hospes dicere potest, hic est meus puer, non minus ac Pa••erfa∣milias qui Gallum unum & gal••inas tres alit, interim Gallinae aliò vagan∣tur, ubi alterius ordinis galli sunt, quibus se gallinae propter novitatem subiiciunt, cum crebritas ejusdem odium gignat, & sic paterfamilias non potest dicere, haec galli••a hoc ovum peperit mediante meo gallo. Ergo, quod volebamus,

QVAESTIO VI. Quod si hospes nimis importunus sit, licetne verbera admiscere?

RESPONDEMUS. Licet: non ad eum quidem modum, quo jubentur milites in campis congredi & se ad sanguinem usque verberare, tanquam hostes, inimici, & raptores bonorum omnium: ab longe infe∣riori gradu nimirum veluti obmur∣murantes inspectores hospi••es verbe∣ramus.

Non licet ex suspicione ju∣dicare, & si quis ei adversum aliqu••d fecerit, sta••im dabit poenas. Nam studiosos nemo potest cogere, ipsum Diabo••um parv•• faciunt: quocirca si bene tecum actum velis, noli cum illis ••em habere, ita omnia salva erunt, juxta illud:

Non frenos, non vincla suhit studiosus, at ••ffrons. Irae petit, liberque agili jactatur habe∣na, Altior ingreditur, cui si commoveris iras, Vae tibi! non impunè seres, memor iste suarum, Virium, in ••rumnas te precipitabit a∣troces.

Modum vero omnia mala vitandi hospes ex praescripto intelligunt: nimirum hospes in mensa monebit, & quicquid in mensa appositum erit, boni consulet, uxor ve∣rò & filia, in culina relin∣quantur.

QVAESTIO VII. Segregabit••e h••spes merito filias à stu∣diosis?

CERTUM est, quod exconver∣satione duorum oppositorum nihil boni proficiscatur, quocirca se∣parare tutissimum erit. Secundò si pater familias habet pueros infantes illos à consortio studiosorum exclu∣dere potest, ne vagiendo & faetendo molestias illis exhibeant: certè stu∣diosa ea musica non delectantur. Eatenus igitur Paterfamilias pueros à studiosis abscondat, ne for••an ali∣qui sint, qui illos virgis acriter cae∣dant.

CONCLUS. In filiabus debitam aetatem (decimum sextum, 17.18 19.20. & caet) attingentibus, propter augmentum prudentiae non est rata segregatio. PROBAT. Illud ratum non est quod studiosorum confiden∣tiae oppugnat: sed segregare virginem puberem à studioso, oppugnat con∣fidentiae studiosorum. Ergo non est

ratum: Major est cartissima. Mino∣rem probo. Nam si quis leporem aflatum è conspectu meo eripit, ille mihi amplius non fidit, alias relin∣queretur, si perinde foret. Ex hoc stultescere apparet, & parum sapere talis videtur, dum duo fallibilia in∣sulse sibi praesumit, infidelitatem nempe studiosorum & impruden∣tiam virginum. Nam metuit insidias à studiosis: quasi officium eorum esset insidiari, pa••et praeterea studio∣sos non esse fideles, timetque ne ob∣signatum cubile refringant. Atqui hoc absurdum est, imo inauditum, studiosum ut sic furtum fecisse. Er∣go, Secundò praesupponit filiam ipsius non satis sapere. Stulte, tuam ipsius familiam ignominia afficies? ••um annis provenit sapientia. Ergo, quod petimus, non segregabis filias tuas à studiosis, à quibus multa bona omnia que decentia discere possunt; siquidem arbor bona malium effe∣ctum praestare nequit,

OBIICIES. Filias meas nere, & texere telas faciam, sed hoc à studio∣sis discere non possunt. Ergo▪ Mi∣norem

probo, quia ipsi tanquam muliebrium artium experti circa li∣bros versantur.

RESPONDEO, Data majore; Ne∣gamus minorem. Nam novi quos∣dam studiosos, qui tam benenere & texere possunt Flicken und placken, ac si per decennium didic••ssent, non qua∣drat, Noli ergo segregare filias.

TRACTATVS QVARTVS. DE POTATIONE.

QUAESTIO PRIMA. Quid est Potatio?

DVPLICEM esse potatio∣nem patet, unam civium, opificum & rusticorum; alteram studiosorum studio∣sarumque, & ambae tamen inter se distinguntur realiter, prima est, co∣piosa

vini in ventrem sine modo per guttur ad nauseam usque infusio, ex hac ut plurimum sequitur vomitus ••in Kalb. Posterior est humida trium, quatuor, vel quinque confessio, qui∣bus vinum moram gerit: & hi an∣gelis, hem Angils dicere volui, non impares feruntur. omnia ridicularia hic agitantur: disputationes jucun∣dae, blandae, concinnae, amabiles, hinc inde or••untur. Cur Venus pin∣gatur nuda? caeca? quid significent tela veneris, & similia egregia Pro∣verbio. Ibi quoque aliquando disle∣ritur de constitutione Microcosmi, generatione & corruptione, de ma∣teria, forma secundum Psiysicam Aristotelis.

Hic modus arridet nobis, haec gaudia tantum, Appetimus, non retrahet nos atra No∣verca, Mancipium torvi Cacodaemonis, unica mens est, Vivere cum tali, cum tali occumbere turba.

QVESTIO II. Vtrum ultra Rausserum, ut vocant, bibere liceat?

HAEC quaestio plurim os traxit in controversiam, attamen dicant quidquid velint, Medici corporis naturalis tutores aversantur, nihil fa∣ciunt, nominantque plenitudinem ad vasa, cum quis ita mader, ut cor∣pus illius, pluris vini capax non sit, deinde plenitudinem ad vires dicunt, cum quis ita ebrius fuerit, ut corpus plus vini perferre nequeat.

CONCLUS. Ultra Rausserum bibere non licet. PROBAT. ea quae sua malitia sic gratiam gratis datam excludant, ut neque in hoc saeculo, nisi aegrè admodum, neque in futuro remittantur per se vehe∣menter abominandae sunt, & non li∣cet. Sed talis est potatio ultra Rau∣serum. Ergo, non licet. Major est Theologorum. Matth. 12. Mino∣rem probo. Quae humanae, frater∣nae charitaris jura violant, ipso facto

gratiam excludant Ergo, Et hoc ex perimur in nuptiis, conviviis, nun∣dinis, encaeniis & alii congregatio∣nibus, ubi homines mira metamor∣phosi transformantur inbestias, asi∣nos, porcos, tygres; ex iis quoque actibus, oriuntur homicidia, stupra, &c.

QVAESTIO III. An liceat in potatione adhibere alveo∣lam aleae cum tesseris & orbiculis?

RESP. Sunt qui affirment ad∣ducti hac ratione; quia animi nostri ludo aleatorio recreantur, & ingenia stupida exacuuntur. Sunt, quorum terebrum ad mentionem tabulae aleatoriae finditur, & quorum corg••ttatim tabescit, quasi in aquam indideris salem.

CONCLUS. 1. Animi causa alea uti licet. Hoc totus mundus fatetur.

CONCLUS. 2. Pro lucrandis pe∣cuniis tabula aleatoria ludere non licet.

PROBAT. Quodcumque ho∣minem ad summam paupertat em redigit, eo ludere non licet. Sed ta∣le quid efficit ludus aleatorius. Ergo, Majorem nemo sanus negabit. Mi∣norem probo. Exemplo Sidonii, cujus res hac viâ ad restim redierat.

Verba Sidonij sunt.

Ludus alatorius (dum adolescens eram) exuit me miserum in quadam cauponula primo omnibus nummis meis praesentariis, cum mutuaticiis, Deinde villis, agris & possessiuncu∣lis, ut ne hara quidem suilla mihi superesset, aut tantillum loci; ubi catellus cubitare posset. Postremò verò omnibus tunicis cum amiculo & crepidulis: ut ne intima quidem tunica superesset, ut te non homuncu∣lum denudatum, sed cuculum hy∣bernum deplumatum spectare putas∣ses, verum est quod commemoro. Imo Diogene illo cynico longe pau∣perioreram, nam illi reliquum erat dolium versatile quod ad faciem so∣lis diurni (instar solsticialis herbae obversabatur, mihi verò praenimia paupe••tate, ne cavea quidem vimi∣nea,

(sub quam gallina cum pullis suis succubare posset) erat; erat illi tunica inteula, palliolum, quod su∣pernè circumiecerat, mendicorum suppellex baculus & pera panaria, mihi vero, proh dolor, nihil horum erat, non modò non videbatur Dio∣gene, verum & quovis mendico cir∣cumforaneo pauperior. Quod cum (licet sero) animadvertissem, nec ullum verbum ac ne tacitum qui∣dem gemitum quivi emittere, post aliquantulum temporis occaepi me∣am fortunam meosque casus graviter ngemiscere, & vacuas manns saepi∣culè complodere, pedesque incertis alternationibus commovere Modo hanc modo illam capitis partem (quae mihi non pruriebat) adscalpere & ore semiclauso balbutiens (nescio quas) querimonias effutire. Tandem dolore ingravesc••nte subi••ò velut lymphaticus incepi victorem meum imo herculè, expoliatorem omni∣bus maledictis (quae quivi eommi∣scier) onerare, compellans eum tri∣furem, latrunculum, sicarium, ve∣nerarium, patriae proditorem, par∣ricidam,

sacrilegum, perjurum, le∣girupam, perniciem adolescentum, & ••um dicto libratum pugnum in ora ejus impegi, ut gingivas ejus edentarem. Ipse vero extemplo mi∣hi caput correpto de mensa alueolo excerebrasset, nisi unus ex collusori∣bus nostris Mysargyrus nomine (qui assidebat) altrinsecus interpedisset, & rixas nostras intercessu diremisset. In ipso ferme temporis puncto ac∣currit minister cauponis, qui me miserum affatim plagis castigatum forinsecus abiecit, & tres canes villa∣ticos feros atque immanes è cavea sua (in qua per tempus diurnum concatenati cubant) emisit, & in exi∣tium meum inhortatos immisit, qui signo solito ministri cauponis incen∣si furiosaque rabie conciti & all atra∣tibus horrendi eunt in miserum. Quod cum vidissem ilico silicem quendam de via tremundus corri∣pui, correptum in caput propinquio∣ris canis accurrentis magno nisu contorsi, sed impetu casso per ex∣tremum dorsum transcurrens lapeis contra opinionem meam deciderat

in terram innoxius, quo lapidis jactu canis alioquin exasperatus, furiosus me miserum rabido rictu aggredi∣tur, aggressum terrae guttur applosit, applosum ipse [caeteris canibus coa∣diutoribus] membratim discerpere tentavit. Sed in eodem pene mo∣mento, accurrerunt viri rusticani, (qui meum miserabilem ululatum cognoverunt) allaturi suppetias, hi cum fustibus, isti cum furcis bicor∣nibus, illi vero cum perticis quibus segetes demessa in area flagellantur, qui ubi appropin quavere non modo armis suis rusticis, verum etiam su∣blatis clamoribus canes abs me abe∣gerunt. Abactis igitur canibus me miserum humi stratum in pedes sta∣tuerunt, & corpore meo sanguinem laciniis & quibuslibet aliis panni∣culis deterso igitur sanguinis proslu∣vio, accessit quidam ex amicis meis, cui nomen erat Eleus, qui me mise∣rum apprehensum, ad aedes fratris majoris natu perduxit, qui ubi co∣gnovit me à canibus admorsum & variis vulneribus distractum, statim medicum vulnerarium cum pyxidi∣culis

unguentariis acciri flagitavit. Hic fuit infelix eventus isti••s Si∣donii:

Felix quem faciunt aliena pericula cau∣tum.

Ergo habemus intentum.

TRACTATVS QVINTVS. DE MOECAENATE.

QVAESTIO PRIMA. Quid sit Moecaenas?

NON diu haerebimus in hoc tractatu, si modo nucleus ad quem tendimus, subitò pro∣stet. In hac autem quaestio∣ne solum modò dicendum erit, quid sit Moeeaenas, hoc est, amator stu∣diosorum: communis est sententia, quod inter viros nulli aut pauci repe∣riantur.

Quo permota Veronica Spi••••∣litz na in tract. de mec. & stud. cap. 10. dist. 3. aper e dicit: Horatium & Vir∣gilium non fuisse amatos prop••er do∣ctrinam à Romano quodam nobili, qui fuit intimus Augusti Imperato∣ris, sed à diversis virginibus, quas propter benevolentiam Moecaenates appellant. E•• si quis Georgica Vir∣gilii cum Eclogis diligenter inspe∣xerit, fac••le animadvertet, quod sub masculino semper foemineum puta∣verit, & a mores sub obscuri nomine prodiderit. Ejusmodi Moecaenatem quoque Naso habuit, ob quam po∣tius, quam ob scripta de arte amandi relegatus fuit. Etiam ratio dictat vi∣ros non esse moecaenates studioso∣rum; nam aut sunt docti aut indocti; ipso facto contra morem suum age∣rent, quia docti ne saperentur, ode∣runt doctos, indocti susque deque ha∣bent doctos, quare ergo amarent?

CONCLUS. Moecaenas est ho∣mo habens nasum, oris superficiem, mentum, propter rem unam à viris distinctus, qui singulariter est pro∣pensus erga studiosos. Ex quo pa∣tescit

esse faeminam: quia inter fae∣minas, ut eruditum est, plures repe∣riuntur, quae in studiosos bene ani∣matae sunt, obrationem physicam.

TRACTATVS SEXTVS. DE OPIFICIBVS.

QUAESTIO PRIMA.

OPIFEX non plane à doctis reiicitur, quia vix eo carere possumus: nunc ad defini∣tionem. Quidam puta verunt Opificem esse cujusvis servum. Sed hi nimis abjecte de illis loquuntur; alii dicunt opificem esse hominem laboriosum, cujus finis est, nunquam ditescere. Sed haec definitio nimis an∣gusta est; sit rationalis.

CONCLUSIO. Opifex est lu∣crator panis in sudore faciei, re ali∣qua,

quam aut usus aut necessitas po∣stulat.

PROBAT. Finis est, quodrem ita consequenter esse statuit, aut quod rei influxum suppeditat, sed tale est opificium, cum nimirum propterea extrema & fortissima quae∣vis exantlet, ut panem & aes conflare possit. Ergo, Rectius in terminis. Nam nemo S. Sepulchrum custodit gratiae quilibet suum petit, Ex quo intelligitur, nos minus posse carere opificibus quam doctis.

QVAESTIO II. Quodnam sit sordidissimum opi∣ficium?

SVDOR mihi prae anxietatae erumpit tot enim sunt sordida opificia, ut quo me vertam, nesciam, quaedam versantur circa materiam puram, quaedam puram materiam impuram reddunt. Nulli laudem suam detraho hoc unum dico aluta∣rios intrinsecè & extrinsece faeterae.

Praetereo jam Piscatores, sartores lanios, Pelliones, curbonarios, la∣trinarum purgatores, quorum sor∣des & odores si quis non sentiat, i•• homo ob••sae naris meritò dicendus est.

CONCLUS. In sordibus opifi∣cium limarii praerogativam obtinet. PROB. Illud est sordidissimum opi∣sicium, quod nusquam sordibus ca∣ret. Sed tale quid habent limari•• die Leimentretter. Ergo, Major est vera, Minorem probo, nam simulac li∣marii dixerint, quod felix faustum∣que sit, (Gott wals) manus eorum per∣merdatae sunt, soo haben sie schon ihr Hendt beschissen und besudlet.

TRACTATVS SEPTIMVS. DE MEDICINIS ET MEDICINA.

QUAESTIO PRIMA. Quid sit Medicus?

ANTE aliquot annos medicina tam vilis fuit, ut homines in∣docti

& agrester (die schlimme unge∣lehrie Flohhird••en) medicos urinae in spe∣ctores nominaverint, quasi urina objectum eorum foret, unde qui∣dam illos cum Iutistis hoc versu ••isit:

Stercus & urina Medicorum fercula pri∣ma. Sunt medicis signa, Iuri••tis fercula digna.

Ex quo factum est, ugyrtae, circu∣latores, viri sylvestres, (Walthans••n) Rattorum captores, radicum effos∣sores in majori precio habiti fuerint quam Medici. Dixerunt illi quic∣quid in buccam venerit: nulla scien∣tia, meo animo, tam excellens est, quo auctoritati medicorum aliquid detrahat, quia revera sunt nobilissi∣mi corporis humani inspectores.

CONCLUS. Medicina est scien∣tia practica & speculativa, versans circa corpus sana bile inclusive.

PROBAT. Quia medicus, dum aegrotum accedit, perscrutari debe••, quo morbo laboret, quatenus est speculativa. Deinde peran reco∣gnitam

curandi regulam eundem curare. Ergo, est practica & specu∣lativa scientia. Inclusivè, vero cu•• annexerimus, ex sequentibus videre licet.

QVAESTIO II. Quare haec disputatio in antepenul timo loco posita, cum nobi∣lissima sit.

RESPOND. Quia medicus est tanquam paedagogus corpori, humani. Sed paedagogi clientes suos praecedere sinunt, praeterea honestū est ut servi praecedant. Dominus au∣tem sequatur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 wie botgen mit den Schollen. Etiam si hic mos apud Germanos exolevit; (Nam Domini equitant, eunt prae, servi autem sequuntur) attamen nos ab Italorum partibus stamus, qui op∣timi medici sunt, & quia alii omnem suam scientiam ex illis hauserint, eorum quoque mores imitati de∣bent. Ergo.

QVAESTIO III. Vtrum medicus juvenis salva conscien∣tia puellam denudatam vi∣dere possit?

DIFFICILIS sane quaestio, sed an respondeant arbitrio paucis docebimus. Quidam dicunt esse impuritatem & curiositatem, ex hoc non leve pecca••um provenire pos∣set. Et haec est sententiae communis doctorum: alii innuunt quod ex aspectu nudae puellae rigor febrilis & alia gravissima symphomata ori∣antur.

CONCLUS. Propter anatomiam medicus salva conscientia potest puellam denudatam videre. PROB. Quae medico adeò necessaria sunt, ut sine eis medicina sua sit irrita & fallibilis, ea salva conscientia perlu∣strare potest. Sed puella ratione ana∣tomiae talis est. Ergo, Nam nemo unquam somniavit, quomodo vis∣ce••a sese habeant, quo in loco sita fint, nisi ipsemet aspexerit verbi

causa Puella quaedam laboret stran∣guria, si medicus nescit ejus consti∣tutionem, potius exhibebit styptica quam electiva, quae urinam magis remorantur, quam prolectant, vel puella laborat febre, quae qualitate sua est calida & sicca, si jam parentes tam morosi essent, ut medico ejus videndae copiam non facerent, sed illum adirent peterentque ab eo me∣dicamentum protali morbo: inte∣rim medicus non potest dicere quae morbi species, an febris sir tertiana vel quartana. Si dicant esse tertia∣nam, nescit, an sit tertiam spuria an pura, si pura, quae egeret humido & frigido medicamine, dat ei pro di∣gestione R. Syrup. acetos. unc. 1. Mellis rosati collati unc. Aquarum Endiu. unc. 1. Buglos. unc. 1. quod tamen tertianae spuriae. Ergo, Me∣dicus de puellae cognitione diligen∣ter inquirere debet.

NOTA. Medicus necesse habet puellam (de patiente loquor) diligenter inspicere: imprimis in purgatione noscere debet substan∣tiam subjecti quid perferre possit;

an sit masculosa & enervatio∣nem nondum experta. Nam si il∣lud nescitur in materia purgante fa∣cilè incideremus in 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, de quo multa dicenda forent.

NOTA. Si virgini Syrupum prae∣scribere velis, utere sequenti, R. Ra∣dicem phys. calam. an. 111. Rosar. circa natalitia Christi natarum lib. 111. Iulep. rosat. mellis violat. an. 3.1. misceantur donec satis sit: ita puellam aegram facile in pristinum sanitatis gradum restitues, quia im∣pense dulcibus gaudent. Aliqua tra∣duntúr Hemistilionis man. 1 Da∣ctyl. datnez Kern lib. 11. Aquae vivae seu Elixier an. 3.1. Si qua proba∣tiora sint, quae vix puto, securè pro∣bare poteris; Sed meum probatum est.

QVAESTIO IV· Quaestio quid sit medicina Culinaris?

NIHIL certi hac de re statui po∣test, quia trahit sua quemque volup∣tas,

ut ait Poëta, tamen generalem modum culinariter cibandi cum suo ornatu praescribemus, qui famelico stomacho satisfacit, ex quo de caete∣ris conjecturam facere poteris. Pri∣mò mensam mappa consterne, dein∣de mappulas manvarias per extre∣mam oram ejus circumducens supe∣rimpone, quibus stagneos orbiculos per certa intervalla iniice: & ne quid ad mensae apparatum de esse videa∣tur, duos circulos aereos, (quibus pa∣ropsides sustentantur) in mediam mensam coniice: salinum non ne∣glige, mox panibus ex canistro de∣promptis mensam per certa inter∣valla onerare stude. In eodem tem∣poris puncto, affer amphoram ce∣revisiae communis & pocula fictilia, quae juxta panes in mensa ritè collo∣cato. Tumi allatum edulia (loquor de iis quae aestivis duntaxat diebus sunt salubria) & appone ex una par∣te edulium confusaneum ex crudis herbulis, Lactuca scilicet & nastur∣cio acetosaque confectum, aceto perfusum & olivo inunctum: ex a∣lia parte sorbitiunculam ex ovis gal∣linaceis

vinoque & pulvere aroma∣tico confectam. Tum patinam cum reliquiis herbare tolle, & aliud edu∣lium appone, ex una parte; patinam cum ovis longa elixatione duratis, testa exutis, bipertitis, ac petroseli∣no minutatim conscis••o respertis, & in acri aceto na••antibus; ex altera parte patellam cum binis ovis testa adhuc inclusis, & in calido cinere ad ignem leviter versatis ac percoctis. Iam ito in cellam vinariam allatum cantharum vini vetuli, & deinde in discubitorium allatum duos vitreos calices mulfinodes, vinoque inpleto. Iterum t••llepatinas & pone ex una parte me••sae pulmentarium ex bu∣bulis carnibus te ••elletim concisis & uvarum pass••rum acinis interjectis confectum, ac pulvere aromatico affatim condit••m; ex altera parte ap∣pone pisces Fl••viatiles (quos luci∣cos vocant) aromatico liquor mina∣tantes & suavi sapore percoctos. Rursus illas dapas a move & ante ••o∣spites bulimiâ laborantes appone ex una parte capos illacardat••s & ad ignem crebro volumine versatos ac

percoctos. cui adiice stagnea quaedam platella cum olivis ex vase condi∣mentario recenter depromptis; ex altera parte pone opiparum fercu∣lum ex sturione assum & piperis gingiberisque polline & saccharo af∣fatim conditum. Tum interjecto tempore paropsides telle & lancem cum butyro flamenti, nec non & canistrū cum caseis bubulis & ovil∣lis mensae superim ponito; Interim calices mero impleto. Tandem bel∣laria apponito videlicet duas patinas cum pomis quarum altera semiple∣na sit cerasis aqua perlutis, & alte∣ra plena flava & lividis prunis, item∣que cala••hum cum malis acidis ami∣••ulis & praecocibus hornis.

Haec est medicina culinaris, quae optime latranti stomacho medetur, qua quis non sanatur is incura∣bilis est.

QVAESTIO V. De Diaeta. Qua ratione quis vitam quam lon∣gissimè prorogare potest?

RESPOND. Observando sequen∣tes regulas salutares.

1. Regul. Sanitatis studium est, non satiari cibis impigrum esse ad Labores.

2. Motus, cibus, potus, somnus, venus, omnia mediocria.

3. Cibus novus ne unquam su∣matur, nisi priore probe concocto.

4. Mensae ne sint aequales, sed semper coena levior.

5. Prioris mensae error, sequen∣tis parsimonia corrigatur.

6. Cibus ne prius ingeratur, quā in ore fuerit exacte masticatus.

7. Potus ne unquam superet ali∣menta sicca.

8. Potus ne sumatur, priusquam bona cibi portio sit ingesta.

9. Varietas ciborum in eadem mensa ne adhibeatur.

10. Semel in septimana mensa omittatur, cum scilicet corpus mi∣nus videbitur alimento indigere.

11. Semel in die corpus ita ex∣erceatur, ut naturalis calor excite∣tur, utendum autem exercitio tem∣perato ante cibum, cujus utilitates sic descripsit Fulgentius: Exercitium est humanae vitae conservatio, domi∣nantis naturae superfluitatum con∣sumptio, virtutum roboratio, tem∣poris lucrum, ocio inimicum, ju∣ventutis debitum, senectutis gau∣dium. Nam exercitium solvit & evacuat per poros superfluitates: contra quis maxima nocumenta af∣ferta hinc poëta:

Ocia nullus am••t, nisi sint conjuncta labori, Nam nimia requie mortificatur homo.

12. Is ordo in cibis ingerendis servetur, ut liquida ac mollia solidis ac siccis praemittantur.

13. Inter unam & alteram men∣sam, ne quid cibi aut potus ingeratur.

14. Alvus quotidie sit nollis aut natura, aut arte.

15 Extremè calida in cibo, potu ac aëre vitentur, itidem frigida.

16. Somnus nec brevior sit sex horis, nec octo pro lixior.

17. Acibo statim, ac pleno ven∣triculo legere, scribere, ac graviori∣bus cogitationibus, operam dare per∣niciosum est.

18 Violentus motus à cibo sta∣tim omnino fugiendus.

19. Manereoto corpore membra omnia fortiter extendantur.

20. Nunquam potus assumendus jejuno ventriculo, quoniam talis po∣tus valde nocivus est, & habet po∣tentiam percutiendi nervos & eis nocendi Galenus secundo A••hori••. 21. dixit: si quis famelicus ante cibum vi∣num acceperit, citò inspasmum & mentis alienationem incidit: Neque post cibum vinum assumendum est, quoniam digeri vilociter & penetrat, & pene∣trare facit cibum, qui nondum sit di∣gestus, & facit haereditare oppilatio∣nes & putrafactionem.

21. A notabili quantitate vini ab∣stinendum est, & quantum potest fieri ab omni quia nocumentum ad∣fert

cerebro; & ex ipso, nemo debi∣le cerebrum habens, nisi parum & admixtum bibat, & serapio dixit. Vinum replet caput vaporibus mul∣tis.

22. Panis sit optimus ac mollis, cum pauco sale mixtus.

23. Caseus ac lachtinia omnia vitanda; lac integrum utile est in aestate cum sacharo. Aqua lactis vel serum lactis semper utile est.

24. Piscium rarus fit usus, soli friebiles admitantur adhibito aceto atque arometis atque salsamenta.

25. Conchylia ostrea ac testucca omnia, quod frigidum, lentum ac haerens alimentum gignant, de∣clinanda.

FINIS.