Lusus amatorius, sive, Musæi poema de Herone & Leandro e Græcâ in Latinam linguam translatum : cui aliæ (tres scilicèt) accedunt nugæ poëticæ / authore C.B. è Coll. Di. Jo. Bapt. Soc.

Fragmentum Libri Quinti Poëmatis verè Divini, quod Paradisus Amissa inscribitur, à Johanne Miltono Anglicè conscripti, Latino Carmine donatum.

* 1.1 AST ille exultat, memorans; — O coelitùs Arbor In Terram demissa! Tuos dulcedine foetus Luxuriare dedit facilis Natura; sed illis Gratia major inest, potior quoniam ipse Negatis.

Sed quarè, Gusta'sse, nefas? Anne invida coeli Numina sic statuunt? ô vos dulcissima Divûm Fercula! Quae primo levitèr si tangeret ore Mortalis; subitò in Numen Mortalis abiret! Hâc etenim virtute Bonum dotatur; ut omnes Cùm sese in partes latè diffuderit, inde Grandescat, Fontíque suo accumulentur honores. Ergò age, cedo manum, ô summi pulcherrima Proles Et decus Artificis! Foelix ego non tibi munus Invideo: Foelix jamjam, foelicior ipsa Protinùs evades, at non formosior unquàm. Accipe; tu posthàc Divos numeraberis inter Diva potens: Terraeque gravi compage solutam, Ire per aethereos tractus, Superúmque juvabit, Quas hoc per facinus meruisti, invisere sedes. Dixit; & accedens, paritèr simùl admovet ori Poma meo. Ambrosius per nares usque palatum Transit odor, stimulátque novum sub ventre furorem. Nectareas (invita licèt) sub imagine noctis Arripio ore dapes. Ambo super ardua coeli Extemplò rapimur; terrámque aequórque videmus Desuper in latum gemino porrecta sub axi. Limen at insuetum dum sic ego miror Olympi, Sidereámque viam calco; malefidus in auras Vanescit subitò Ductor, miserámque reliquit Aëre pendentem horrendae sub concava Lunae. Nec mora, cùm tacitè in terram delapsa, videbar In somno somnum capere. At mihi qualia mentem Gaudia tenta'runt, ubi primùm lumina Morpheus Deseruir! Quoties tot Crimina mente revolvo; Me dormisse, juvat! Referenti talia conjux Ingemit; ac moesto has depromit pectore voces.

O mea vita! Mei Pars optima! Me quoque turbant, Et moerore pari afficiunt tua somnia mentem. Somnia, ni fallor, (Deus omina laeva secundet!) Orta malo! Verùm unde malum? Sine labe creatam Te totam Deus implet. At, ô mea dulcis Imago, (Ut nosti) plures habitant in pectore Vires Plebeiae humano, Ratio quibus imperat instar Reginae; huic agilem. Phantasia. proxima sedem

Vendicat, aërias pingens in Mente figuras, Et rerum simulachra, foris penetrantia sensus; Has Ratio Ideas jungit, vel dividit; unde Cognitio nostra exoritur. Sed membra quiete Dum resoluta jacent, solio Regina recedit, Inque vicem ascendit Phantasia mima, reducens Praeterita; & varias rerum nullo ordine formas Componens, nova monstra parit. Sic nocte videmus Centauros, hircúmque gerentem cornua cervi; Sic transacta die, rursus molimur. In atro Non alitèr somno tu, sole cadente loquelas Hesternas, recolis, longè majoribus auctas Portentis. At pone metum; vel Numine dignum est Concepisse nefas solum: Non Crimina labem Inducunt Animae maneat modò casta voluntas. Quam somno patra'sse piget, succumbere culpae Quî poteris vigilans? Ideò nè pectus inanes Discrucient curae; nec tristia nubila Fronti Insideant; fronti, quâ vix formosior ipsi est Aurorae, oceani cùm primò emergit ab undis. Quin age, nos dudùm placidi per prata labores, Ipsi nos fontes, atque ipsa arbusta voca'runt. Te jam caltha manet pretioso rore gravata; Te rosa, cui totos injussa recludit odores.

His animum dictis cùm jam permulserat, Evae Defluit ex oculis furtivo gemmea lapsu Guttula; quam roseis, qui tunc per colla fluebant, Crinibus abstergens, alias effundit; Adamus Has pendere videns dubias in margine ripae, Oscula luminibus figit, liquidósque smaragdos Ebibit: Ac sponsae lachrymas gratatur obortas, Tanquam signa, pios nimiùm, confessa timores.

Jámque ambo laeti properant in aprica; sed altae Vixdum permensi nocturna palatia sylvae Attigerant Phoebi radios, (qui Thetidos almae E gremio ascendens, Paradisi lampade montes Sparsit, & aurato jussit ridere colore.) Cùm proni genua inflectunt; campósque patentes Immensi resonare docent modulamine laudes Numinis; ut mos est, quoties Aurora reportat

Laeta diem. Semper variis modulamina verbis Aptantur, quae sponte fluunt; nec copia fandi Larga deest; totum spirant praecordia Numen, Quandocunque illis placeat seu, more precantûm, Enarrare Dei laudes fermone soluto, Sive ornare velint numeroso Encomia versu; Quem vel Threicius plectro si pangeret Orpheus, Deterior potiùs fieret quàm acquireret ullos Inde novos (quamvis sit dextra arguta) lepores. Ad coelum erecto vultu, concentibus auras Suaviloquis implent, dum talia voce profantur.

Quocunque aspicimus; seu vasta volumina Coeli, Seu Terras Pontúmque vagis metimur ocellis; Omnia, Summe Pater, tua sunt. Te cuncta fatentur Authorem; in cunctis pulcherrima fulget Imago, At ne pulchra quidem, Tecum collata, videtur. Vos, qui sidereum circundatis aethere summo Regis inaccessi solium radiante coronâ, Aligeri; augusto ac semper pendetis ab ore Attoniti; (benè nostis enim) vos pangite Laudes, Pangite, dum terras divinum carmen ab alto Pertingar, terrisque iterùm super astra resultet; Pangite perpetuos, de Numine pangite, versus! Tu, qui flammigeri mundi nitidissimus Orbes Ducis, anhelantes praeceps quùm Phoebus in undis Mergit equos; tecum vel pignora certa diei Promissi revehis; tu, Phosphore, clarius ipso, Effulgere tuo facias cum sydere Numen. Sol, qui per Terrae vegetantem viscera flammam Insinuas, Mundique Oculus clarissimus audis; Quascunque invisis gentes, quoscunque recessus Ignotos, tu fare tui praeconia Phoebi, Qui tibi purpureae frontis largitur honores. Tu quoque fraternos quae nunc petis obvia currus, Nunc fugis, incedens Regina per aetheris aulam Stellarum comitante choro, qui pendulus axi Volventi assiduè circumgyratur in orbem; Vósque per ambages fluidi palantia campi Sydera; vos Sphae••ae, vocalia plectra moventes Ad numeros; laudate Deum simùl omnia, verbo

Qui potuit Lucem pigris excire Tenebris Vos etiam, Rerum genitalia Semina, primò Quae Natura parens ingenti excluserat alveo; Tot narrate modis Domini praeconia, quotquot Corpora sub dias renovata emittitis auras. Vos etiam, tenues Fumi Nebulaeque volantes Stagna super, fusco vel culmina montis amictu Cingentes, radiis dum vellera Phoebus inaurat Extrema; Aeterni vos tollite in ardua laudes Artificis; vario seu jam vestire colore Coerula, seu tostos rorare vaporibus agros, Surgitis in nubes; diffundite nubibus altis, Atque per arentes, Domini praeconia, campos. Vos Domino, lenes Venti, ingeminate susurros: Turbine vel sylvas perflante, cacumina Pinus Procerae sinuate Deo, & procumbite Quercus. Vos gelidi Latices, per gramina murmure laeto Reptantes, Dominum laudate loquacibus undis. Illius in laudem, Volucres, plaudentibus alis Deproperate melos blandum per guttura, coelo Dum liquido audaces urgetis in astra volatus. Illius in laudes, vos cuncta trahentia lumen Aethereum, unanimis attollite vocibus Hymnos; Seu vada coerulei sulcatis inhospita ponti, Sive gradu elato frondosa per avia cursum Ducitis, aut longo quae volvitis agmine cauda Pulveream per humum: Vos omnia conscia testor, Vos narrate, Dei si laudes immemor unquàm Vel nascente die, vel decedente, silebo; Neve meum referet carmen convallibus Echo. Magne Opifex rerum! Tu praesens usque memento Impertire Bonum nobis. Si fortè tenebris Nox infausta Malum celaverit; ô Deus alme, Disjice, nigrantes ut Sol modò dissipat umbras.

Talibus innocui orabant; & nubila mentis Turbatae subitò ausugiunt, redeúntque serena. Tum solitas, inter stillantes nectare flores, Ad curas iter accelerant; ubi siqua comantes Luxuriosa nimìs ramos expanderit arbor, Rescindunt: Vel siqua premat jam nubilis herbam

Vitis, ad amplexus ducunt; quae protinùs ulmo Brachia lascivè innectit, sterilémque mariti Vestit adoptivis truncum, pro dote, racemis. His ita detentos curis miseratus ab alto Prospexit Pater Omnipotens, volucrémque Ministrum Compellat Raphael, qui se sociare Tobiae Dignatus, monstravit iter quo tutus iniret Conjugium totiès nuptae fatale Puellae; Quémque his alloquitur dictis, ac talia mandat.

Cernis ut insolito Tellus commota tumultu Ferveat, & quantis agitavit pectora curis Humanae Proli Satanas; qui nupèr Abyssum Emensus vastam, Paradisi moenia saltu Transiit hesternae per amica silentia lunae. Jámque dolos animo vafro meditatur, ut Illis Corruptis omnes possit vitiare futuros. Vade age, colloquiis reliquum consume diei Cum socio, tanquam benè notus amicus, Adamo; Qui nunc aestatem fugiens, sub frondis opaco Tegmine, vel reficit placido sua membra sopore, Sive famem relevat. Sermones inter agendum, Saepiùs inculca Coelestis gaudia vitae; Qualem si cupiat, modò perstet firma voluntas, Velle sat est. At velle potest; nam nulla cöercent Fraena voluntatem: Tamen est mutabilis. Ergò Praemoneas, nimiùm nè jam securus Aberrer. Insupèr ostendas, quàm saevo obsessus ab hoste Discrimen patitur; qui deturbatus Olympi Sedibus, aethereas aliis nunc invidet arces, Atque viam tentat praecludere. Conscius armis Se nil posse, dolos varias & callidus artes Fabricat. Haec summa est, hic nostri nuncius esto; Nè, non praemonitus, postquàm peccaverit ultrò, Ignotae poterit fucos obtendere Culpae.

Notes

• * 1.1

  [Nè fortè initio nimìs abrupto offendaris, Lector Benevole; paucis te praemonitum velim, Haec esse verba Evae somnium suum Adamo nar∣rantis. Nimirùm Diabolus, Angelicâ formâ indutus, à Poëta fin∣gitur Evae in somnis apparuisse, fructúsque vetitos decerpsisse, de∣cerptos gusta'sse; Ad quod facinoris audacissimi Eva statìm horre∣scit; dum Ille è contra videtur ineffabili quâdam voluptate atque laetitiâ perfundi.]