Plantarum historiæ universalis Oxoniensis. Pars secunda seu herbarum distributio nova, per tabulas congnationis & affinitatis ex libro naturæ observata & detecta / authore Roberto Morison ...

PLANTARUM Historiae Universalis Oxoniensis.

PARTIS II.

SECTIO II. DE LEGUMINIBUS.

LEgumina dicta putat Varro à legendo, quoniam ea non secantur, sed vellendo leguntur. Graeci 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vocant, at Theophrastus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.

Absolutâ doctrina scandentium pomiferarum Herbarum, jam in hac Sectione secunda ag∣grediamur Legumina, sequendo ductum naturae, quia plurima eorum scandunt, eorum∣que etiam fructus inserviunt culinae: in hisce conveniunt cum scandentibus pomiferis, ideo hic substituimus Legumina. Atque ut melius innotescat quid sit Legumen in genere seu Herba papilionacea, siliquosa, bivalvis, de qua agitur in hac Sectione secunda, assignanda venit ejus nota universalis & toti generi Herbarum papilionacearum, siliquosarum, bivalvium, essentialis. Legumen omne habet florem papilionis volantis formam aliquatenus referen∣tem, tribus partibus constantem, quarum major sursum erecta, vexillum nobis dicetur, binae aliae sunto labiales seu laterales, amplectentes arcte rostrum parvum sursum tendens, quod est rudimentum siliquae futurae: flori nunc majori, nunc minori, colorem varianti, succedit siliqua (diversae magnitudinis) bivalvis, duplici membrana seu pellicula con∣stans, molli & carneâ exterius, dura & coriaceâ interius: binae hae valvulae, si comprima∣tur siliqua, imò maturo semine, sponte aperiuntur, & semina fructumve edulem diverso∣rum colorum fundunt. Atque paucis hisce perstrinximus, quid sit Herba papilionacea, siliquosa, bivalvis, sive Legumen.

Legumina sive Papilionaceae Siliquosae Bivalves Scandentes Capreolis. CAPUT I.

Pisum; Lathyrus sive Cicercula; Ochrus; Lens; Vicia sive Aphaca, Arachus sive Cracca. § 1. PISUM.

PIsum Graecis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vocatur quod à 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 derivatum videtur, quod decorticare significat: plerique etiam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dici putant, sed improprie: nam ex fariná Leguminum pul∣mentarium 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dici à Graecis, Galenus de cibis boni & mali succi testatur. Pisum vero à Pisa loco, in quo olim copiosissime nascebatur, nominatum dicunt. Hujus Dioscorides non memi∣nit, nisi forte cum Phaseolis comprehenderit: at Hippocrates, Theophrastus, Galenus, Aegineta. Nam Theophrastus 8. Hist. 3. Leguminum alia folium habent rotundum, ut Faba; alia oblongum ut Pisum, & hoc caulem humi procumbentem habet: & 8. Hist. 5. semina siliquis inclusa, non intercepta, sed quasi invicem contingentia consistunt: & 3. Caus. 27. vermes in ipso generan∣tur, ob alimenti coelique intemperiem cum plus minusve alimenti praebetur, aut aer immodice humi∣dus,

siccusve est, vel etiam cum non tempestivè humescit. Plinius l. 18. c. 7. & 12. Pisi obiter meminit.

Genera duo sunt: est majus & minus: majoris semina resiccata angulosa sunt, inaequales angulos habentia, colore alias candido, alias sordido. Minus similiter duplex, aliud quod in hor∣tis seritur: quod si pedamentis sustentetur, majus est; alias exiguum fructum eumque serius red∣dit, & illud est quod in agris seritur: flores habet utplurimum candidos, aliquando tamen ex purpura obscuros: fructus colore luteo (unde 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Graecis à luteo ochrae colore, quem ipsius fru∣ctus medulla interior refert, dicitur) subinde virente.

TABULAI.

• Pisum
  • Album—
    • 1. Majus, Dod. Ger. Majus quadratum, C. B. P. ☿
    • 2. Umbellatum, C. B. P. Ger. Proliferum, Tab. Comosum proliferum, I. B. ☿
    • 3. Ramulare hilo nigro, nobis. Ramulare, Lugd. ☿
    • 4. Leptolobum, Cam. Sine cortice aut membranâ interiore, nobis. ☿ Fructu majore albo, ovato, nobis. Et fructu minore viridi vel subcaeruleo, nobis. ☿
  • Rubrum-
    • Maximum subfuscum angulosum & subfuscum majus, nobis. ☿
    • Majus variegatum ex gilvo & punctis nigris, & minus variegatum, alia∣que annua flore rubello. ☿
    • 5. Spontaneum, perenne, repens, humile, nobis. Spontaneum, maritimum, Anglicum, Park. ☉
    • 6. Spontaneum nanum inter triticum, nobis. Pisum silvestre, Ger. Pisum vulgare parvum arvense, I. B. ☿

Explicatio Tabulae primae, Sectionis secundae.

Pisum adeo notum est lippis & tonsoribus, pueris & sensibus, ut longa serie verborum, aut prolixa in ejus essentialibus assignandis notis uti oratione, non est operaepretium. Pi∣sum breviter habet biuncialem, triuncialem, nunc longiorem siliquam, minimi digiti cras∣situdine propendentem, cylindriacae formae, prona parte concavam; semina quasi sese contingentia, aliorum multorum Leguminum more, nunc rotunda, nunc angulosa, aliquan∣do ovata seu oblonga; colore alba, luteopallida, viridia, fusca seu sordida, imo aliquan∣do subnigricantia & variegata: foliis lobatis, laevibus, congenerum omnium Leguminum foliis majoribus, & caule majore fistulosioreque donatur Pisum; estque à florum colore album, rubrum aut ochroleucum. Atque haec in genere dixisse de Piso sufficiat.

1. PIsum majus flore albo, nobis. Majus, Dod. Ger. Pisum majus quadratum, C. B. P. Hoc Pisum majus Dodonaei caules habet longos, fistulosos, fragiles, ex candore virescentes, ramosos, humi sparsos, nisi prope appositis adminiculis sustineatur. Folium frequens ad singula ge∣nicula amplum, modo longum, modo obtusum, cingens caulem ad nodos, ut videatur perforari à caule in centro ejusdem, inter caulem & ipsius folii meditullium protruditur cauli∣culus plures lobos, binos, ternos habens ex adverso sitos, cujus extremum claudit capreolus intortus; ex eodem meditullio oritur pediculus semipalmaris, sustinens flores plures, albos, papilionaceos (id est singuli flores sunt adinstar papilionis volantis, quorum pars superi∣or dicitur vexillum, & partes binae labiales seu laterales cingunt rostrum siliquae futurae bi∣valvis &c. uti dictum suprà in doctrina de essentiali nota Leguminum) quorum singulis suc∣cedunt siliquae singulae, bivalves, longae, teretes cylindri figurâ; in harum singularium parte concavâ continentur grana, nunc plura, nunc pauciora, recentia rotunda, resic∣cata angulosa. Pisum genus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 appellant, sed parum proprie ut supra dictum; Lecythus siquidem non peculiare aliquod Legumen, nec ejusdem genus; sed pulmentarium est ex Le∣guminum farinis. Fructus hujus rotundi sunt, albi, aut cinerei, imo subflavi conspiciuntur sae∣pius.

2. Pisum umbellatum, C. P. B. & Ger. Pisum hoc umbellatum seu comosum vix alia ra∣tione bene distinguitur à caeteris, quam quod plures flores, & consequenter plures siliquae, unius cauliculi summo innitantur. Dicitur umbelliferum quibusdam, eo praecipue nomine

quod flores & consequenter fructûs involucra seu siliquas gerat in summitate caulium simul congestas, Umbellarum quodammodo more, unde ei nomen umbellati seu umbelliferi Pisi vel comosi: cum caeterae omnes Pisi varietates, flores, & siliquas, ex singulis geniculorum alis protrudant.

3. Pisum ramulare hilo nigro, nobis. Ramulare, Hist. Lugd. Hoc omnium est maximum, atque sese altius attollit, si adhibeantur baculi aut perticae, quibus scandere possit: flores profert magnos, albos, quibus singulis succedunt siliquae singulae, crassae & tumidae, cylin∣driacae, in quibus producuntur Pisa maxima, quorum unumquodque (pro notâ specifica) hilo nigro afficitur, atque sic facile à caeteris omnibus suae sortis cognoscitur à primo fructus intui∣tu: flore est albo, aliquando purpureo & vario, partim albo & partim ex purpura obscuro: fructu est albo, rotundo, ruffo, aliquando rubro, variegato, sine hilo nigro. Estque hoc hortense seu vulgatius majus, quod communiter venditur in officinis spermatopolarum, colore albo, viridi, cujus flos est perpetuo albus nunquam ruber: at cujuscunque Pisi flos est ruber, fru∣ctus est aut fuscus, subniger, aut variegatus aut dilute ruber. Haec est regula generalis inter omnia Legumina notanda.

4. Pisum pulchrum, folio anguloso, I. B. Hujus viticuli, quàm vulgaris sativi, multo sunt tenuiores & delicatiores: ad foliorum ortum bina sunt foliola lata, Aphaces Dodonaei fo∣liorum quodammodo aemula, sed obtusiora, imâ utrinque parte angulosa & serrata, in pe∣diculis vero foliorum, qui in capreolos desinunt, bina folia è regione opposita sunt hinc inde, ad binarium vel ternarium numerum, Pisi majoris seu ramularis praecedentis foliis minora: flores singulares papilionacei pediculis suis haerent, multo quam in vulgari minores, qui∣bus succedunt siliquae bivalves pariter minores.

Pisa leptoloba sive sine cortice duriore, Cam. Ex Vilda oppido Lituaniae allata, teste Lo∣belio, sola hac ratione à caeteris distinguitur, quod siliquae cortice seu membranâ coriacea interiore careant. Datur & aliud Pisum cujus siliqua plana, lata, curva est, & quasi se∣gmentum circuli refert; quod primo intuitu à curvitate siliquae ante omnia dignoscitur: fru∣ctu etiam donatur albo.

5. Pisum spontaneum perenne, repens, humile, nobis. Spontaneum maritimum Bri∣tannicum, Park. Hujus caulis est triangularis & scatens geniculis, & humi semper procum∣bit; cauliculorum ramis apponuntur folia rotunda, nervosa, quaterna, quina, ex oppo∣sito sita: atque in summis ramulis per terram stratis, flores proveniunt octo, decem, simul juncti, dilute rubri, pallide caerulei in medio, quando omnino sunt aperti: siliquae den∣se pariter à summis ramulis pendentes, singulae continent plurima semina, Pisi minoris magnitudine, cum semicirculo albo cingente singula grana ad dimidium fere, quae matura obscuri sunt coloris: radix profunde se terrae inserit ad spithamam unam aut alteram, ibi∣demque late se diffundit inter silices & lapillos ad oram maritimam Angliae: fructus est ama∣rus, sicut & tota planta. Totaliter supra terram perit, singulis recurrentibus vernis tem∣pestatibus, fibras multas, albas Convolvuli minoris instar emittit, beneficio quarum sese mirum in modum multiplicat: ex semine copiose procreatur haec Pisi perennis species in a∣gris cultis seu hortis, si seratur, quemadmodum caeterae suae sortis; etiamsi semina projecta inter silices & lapillos ad oram maritimam Angliae non feliciter proveniant, ob defectum ter∣rae; deinde avide ab avibus illic loca illa frequentantibus devorantur.

Pisi perennis datur alia species, à Clusio in Historia descripta, solo florum colore albo, multisque in unam spicam congestis itidem, & pari ratione, multis siliquis spicae in modum pendentibus. Provenit in Pannonia interamni, intra Dravum & Savum flumina, in jugis arci Greben vicinis, inter saxa nascens, & in aliis locis Viennae Austriacae vicinioribus ab eodem Car. Clusio inveniebatur. Florebat illic Junio; semen maturescebat Julio & Augusto.

6. Pisum spontaneum nanum inter triticum, nobis. Pisum vulgare, parvum, arven∣se, I. B. Hujus Pisi parva sunt grana, nec Viciae multo majora, in quibus tamen puncta quaedam ex cinericeo purpurea conspiciuntur, ut in Vicia vulgari, & ideo grana seu se∣mina non facile à Viciae seminibus distinguuntur. Herba vero ipsa & caules, folia sili∣quaeque, multum à Vicia vulgari differunt, ex primo intuitu Pisum ab omnibus partibus suis (praeter semen) sese detegit. Idem contingit Viciae purpureae, semine albo, Pisi mi∣noris instar. Nam quivis Botanicus satis oculatus aegre poterit à fructu distinguere Vi∣ciae hujus purpureae semen album, & pene rotundum, à Piso ipso minore sativo; sed cum crescentem, & florentem, ac siliquas proferentem aliquis observaverit, facile concludet, esse Viciam purpuream fructu albo, Pisi minoris instar. Idem dicendum de Piso hoc no∣vissimo,

spontaneo, silvestri, annuo, fructu Viciae: caules enim, folia, & siliquae produnt ipsum esse speciem Pisi silvestris. Provenit inter triticum, aliasque fruges, cum in Gal∣lia, tum in Anglia, Belgio, & etiam alibi locorum. Est & alia perennis Pisi species Clu∣sio in Hist. solo florum multorum colore albo, in spicam congestorum, & pari ratione multarum siliquarum spicae in modum itidem pendentium discrepans. Provenit in Pannonia interamni, ultra Dravum flumen, in jugis montium arci Greben vicinis, inter saxa nascens. In aliis locis Viennae Austriacae vicinioribus, ab eodem clarissimo Carolo Clusio invenie∣batur. Floret Junio, atque ejusdem semen maturum est Julio & Augusto.

LOCUS & TEMPUS.

Omnes hae Pisi sativi species coluntur in hortis & agris. At Pisum perenne, repens, hu∣mile, provenit sponte & copiose in ora maritima Suffolciae, inter Aldeburgum & Orfordi∣am, anno 1555. à villicis illic degentibus detectum. Vigebat in macro, sterili, sabulo∣so & lapidoso agro, ubi nihil herbarum, imo nec graminis cernere licuit. Ingruente tunc temporis annonae caritate, ob defectum melioris nutrimenti, indigenae sive accolae il∣lius Plagae maritimae, saltem tenuioris conditionis, ad eas incitas redacti, ut quod cui∣que in promptu vitae sustinendae aptum sese obtulerit, comederent: multi in eam penuriam & inopiam inciderunt, ut glandibus etiam vesci cogerentur, hoc pabulo in summa necessita∣te reperto laetabunde victitarunt. Nec est dubitandum quin haec Pisi maritimi species per∣ennis à multis retro seculis ibidem creverit, etiamsi meliore obsonio accolae illic aliis annis refecti, hujus non meminere. Provenit etiam in plurimis aliis locis Angliae sponte, ad litus maritimum Sussexiae non procul ab oppido Hastings dicto. Vide Gesnerum lib. de Aquatilibus 4. pag. 256. qui ex verbis illic allatis, satis luculenter historiam refert ex Domini Caii epistolis, qui Cantabrigiae Collegium Medicinae studiosis fundavit & dita∣vit. Est & aliud maritimum Britannicum, quod exhibet Parkinsonus, item & tertium in Descriptionibus, asserens omnia perennia; sed fallitur, nec debet multiplicare entia sine necessitate, quemadmodum alibi. In multis generibus multas adinvenit species diversas compilator Tabernemontanus, quae neutiquam clare cernenti Botanico, unquam apparue∣re distinctae species; sed forte varietates à solo & coelo, quae confusionem potius pariunt animo legentium, quam dilucidam doctrinam.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Pisum teste Hippocrate minus Fabis inflat, per alvum autem magis recedit. Et Galenus Pi∣sa cum Fabis tota substantia quandam habere similitudinem inquit, eo denique modo cum Fabis sumuntur. His duabus tamen rebus ab iis discrepant, tum quod non aeque ut Fa∣bae sunt flatulenta, tum etiam quod detergendi facultatem non habeant, ideoque segnius quam illae per alvum secedunt. Et ut ait schola Salernitana,

Sunt inflativa cum pellibus, atque nociva, Pellibus ablatis, sunt bona Pisa satis.

Turnerus Medicus Anglus tandem omnibus, quotquot ventriculum aut lienem habent flati∣bus obnoxium, nimium Pisorum usum quacunque ratione praeparatorum esse fugiendum sua∣det, nisi addatur Anisum, Cuminum, aut Mentha, aut aliud aliquid 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Coqui igi∣tur pulverem Menthae, Satureiae aliarumve calidarum herbarum pulti Pisorum addunt.

NOMINA. PISUM FLORE ALBO.

• 1. Pisum majus quadratum, C. B. P. Pisum majus, Ger. Dod. Angulosum seu hortorum Plinii, Ad. Lob. Quadratum Plinii, Lob. Icon. Tab. Pisum magnum peregrinum, Eyst. Pisa majora alba, I. B.
• 2. Pisum umbellatum, C. B. P. & Ger. Proliferum, Tab. Umbellatum seu roseum, Park Parad.
• 3. Pisum ramulare hilo nigro, nobis. Ramulare, Lugd. Hist. Majus, Matth. Fuch. Pisum vulgatius majus, Ad. & Icon. Lob. Minus, Dod. Ger. Vulgare, Park. Parad.
• ...

• 4. Pisum pulchrum folio anguloso, I. B.

Pisum leptolobum, Cam. Leptolobum seu sine cortice aut membrana duriore, nobis. Hoc & a∣lia, quae non egent figura, tantum describuntur, quia facile à notâ aliqua certâ, ipsis peculiari, & specifice conveniente, à reliquis figuratis discernuntur.

Pisum siliquâ curvâ, planâ seu depressâ, nobis.

Pisum fructu majore albo, ovato, nobis. Pisum fructu minore viridi, vel minore subcaeruleo, nobis.

PISUM FLORE RUBRO.

Pisum maximum, subfuscum, angulosum, & minus subfuscum.

Pisum majus variegatum ex gilvo & punctis nigris, & minus variegatum, & si quae aliae species aut varietates annuae Pisorum, flore rubello donatorum, suis nominibus adaptatis quam facillime poterint nominari à detegentibus & observantibus differentiam.

5. Pisum spontaneum, perenne, humile, repens, nobis. Silvestre perenne, Ger. C. B. P. Spon∣taneum maritimum Anglicum, & aliud maritimum Britonnicum, Park. (qui duas ap∣ponit figuras, diversimode pictas, pro una & eadem plan••a, sed frustra, monente Johanne Raio, cum una tantum reperiatur species perennis Pisi distincta hic in Angliâ) Pisum silvestre, Ad. Lob. Clus. Hist. Ger. Tab. qui inutiliter itidem duas appingit figuras sub nomine majoris & minoris, à quo mutuatus est Parkinsonus. Pisum silvestre, Pannonicum, Cam. Silvestre, I. B.

6. Pisum spontaneum nanum inter triticum, nobis. Silvestre 1. Park. Pisum vulgare par∣vum arvense, I. B.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI. Aliorumque Authorum.

PAg. 343. col. 1. pl. Pisum vesicarium fructu ni∣gro, alba macula notato, C. B. P. Pisum cor∣datum & cor Indum, Lob. Eyst. &c. Secundum do∣ctrin••m nostram ex libro naturae haustam, haec plan∣tula male pro specie Pisi hic collocatur inter Pisa, quo∣rum nota essentialis huic neutiquam convenit. Nos brevibus, argumentando •• definitione ad definitum, concludemus male hic inseri hanc plantam. Primo o∣mnia Pisa proprie dicta florem habent papilionaceum, atque eidem succedentem siliquam bivalvem, conti∣nentem in prona parte seriem seminum &c. At haec plantula nullatenus cum Leguminibus, multo minus cum Pisis convenit, nec flore, nec siliqua, nec semi∣ne; ergo est a Pisis averruncanda, atque alio man∣danda, ut docuimus in Praelud. Botanicorum pag. 343. Est enim Heteroclita & sui generis planta, nec vult associari aliis, •• fine ultimo, id est modo floren∣di & fructificandi, multo minus Pisis. Vide explicati∣onem Tab. 4. Sectionis primae, versus finem: illic di∣lucide explicatur, & ibidem eandem collocavimus propter scandendi facultatem capreolis, nescientes quo melius & aptius referre, appellando Halicacabum peregrinum vesicarium, fructu nigro macula alba notato, propter vesicam tribus loculamentis distinctis separatam, & in singulis loculamentis unicum granum nigrum, alba macula cordiformi insignitum. Sic ap∣pellavimus cum aliis nomenclatoribus, etiamsi neu∣tiquam conveniat Halicacabo Solano, ut postea nota∣bimus. Si minus apte illic inter scandentes, ad si∣nem Convolvulorum, collocatur haec planta, aptius qui∣libet eandem collocet per me non stabit: sed regula in∣fallibili à Pisis est amandanda & separanda, non ob∣stante authoritate tot doctorum virorum, multoties errantium, & hic, & alibi in nominibus adaptandis, neglecto fine ultimo, & observata solummodo nota ge∣nerali, ut scandere capreolis, quod convenit multis a∣liis praeter Legumina.

Pag. 343. col. 2. pl. 1. 11. 111. Pisum Indicum majus, minus coccineum & virulentum Chinense, C. B. P. Abrus, Latinis & Alpino. Non sunt haec Le∣gumina Pisa dicenda, quia non donantur capreolis; secundo, folia habent Viciae, multis foliolis alatis con∣jugatim costae mediae adhaerentibus donata; tertio, scandunt beneficio caulium, non capreolorum; quibus (ut supra dictum) destituuntur: ergo cum Phaseolis suis Leguminibus congeneribus, non cum Pisis, mea sententia, suffragante mihi ratione, disponi debuere a Casparo Baubino, cum solae hae Abri species inter omnia Legumina conveniunt Phaseolis, si consideren∣tur quoad scandendi caulibus facultatem. Est & alia species Leguminis scandens etiam caulibus, Astraga∣lus Americanus, spicatus, scandens, radice tubero∣sa, nobis. Apios Americana, Corn. Terrae glandes Vir∣ginianae, Park. At neutiquam hic disponi debet cum A∣bri speciebus non obstante foliorum dispositione simili, & scandendi facultate caulibus etiam; sed a fine ul∣timo, cum post florem emarcidum producat siliquam ge∣mellam, duplicemve seminum seriem, cum suis consi∣milibus locavimus, inter Astragalos siliqua gemella affectos. Vide hujus Sectionis Cap. 9.

Pag. 337. de Leguminibus capreolis donatis. Fa∣ba; Smilax hortensis, sive Dolichus, sive Phaseolus, & Arachidna: haec tria Leguminum genera interme∣dia, male inter capreolis donata collocantur •• Caspa∣ro Baubino (Pisum scilicet, Lathyrum sive Cicercu∣lam, Ochrum sive Erviliam, Lentes, Viciam & Aphacam, Arachum sive Craccam) cum nec Faba, nec Phaseolus, sive Smilax hortensis, sive Dolichus, nec Arachidna iisdem polleant. Ex libro naturae nos edocti, ea ad sua subalterna genera, ad quae pertinent, reduximus, ut cernere licet infra in doctrina nostra Le∣guminum.

LEGUMINA Sive Siliquosae, Papilionaceae, Bivalves, Scandentes capreolis.

§. 2. LATHYRUS sive CICERCULA

LEgumen, quod Graeci 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 appellant, à Columella & Palladio Cicercula dicitur; de quo Theophrastus 8. Hist. Plutarchus in Probl. Romanis scribit Pythagoricos aversatos esse Fabas 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ad etymon alludens. Verum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 herba ab hac diversa est, de qua inter Tithymalos.

Duplex est, nam vel seritur vel sponte provenit: & in silvestri, differentia magna est, in foli∣orum latitudine & angustia; florum colore, rubro, purpurascente, albo, flavescente; siliqua∣rum longitudine, brevitate, hirsutie & laevitate.

TABULA II.

• Lathyrus
  • Latifo∣lius—
    • Perennis
      • Radice-
        • Tuberosâ
          • 1. Apios, Fuch. Terrae glandes, Dod. ☉
        • Fibrosâ
          • 2. Luteus silvestris dumetorum, nobis. ☉
          • Purpu∣reus
            • 3. Clymenum, Matth. Narbonensis la∣tiore folio, Eyst. ☉
            • 4. Alter major Narbonensis angustiore folio, I. B. ☉
            • 5. Minimus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, seu siliquas supra & infra terram producens, nobis. ☉
      • Annuus-
      • Sativus—
        • 6. Flore purpureo, semine anguloso, nobis. Cicercu∣la flore albo vel purpureo, Park. ☿
        • Arvensis
        • 7. Eyst. Dod. siliquis Pisi minoris, nobis. ☿
        • 8. Siliquis hirsutis, nobis. Lathyrus siliqua hirsutâ I. B. ☿
        • 9. Boeticus flore luteo, Park. ☿
        • 10. Luteus foliis Convolvuli minoris, nobis. Aphace, Dod. ut. ☿

TABULA III.

• Peregri∣nus
• 1. Tingitanus siliquis Orobi, nobis. ☿
• 2. Boeticus elegans siliquis Orobi, Park. Viciaoides &c. siliquis Orobi, nobis. ☿
• 3. Aegyptiacus, Cam. Cicercula Aegyptiaca, Clus. Hist. ☿
  • Angusti∣folius
    • Leptomacrolobus
      • Semine—
        • 4. Rotundo, flore rubello, nobis.
        • 5. Anguloso, flore caeruleo, nobis.
    • 6. Brachyplatolobus angustissimo folio, floribus rubris, nobis.
    • 7. Silvestris minor, C. B. P. Catanance, Dod. Gall. Lugd. Hist.
  • 8. Folio integro, producente bina capreolos emittentia, nobis. Ochrus silvestris sive Er∣vilia, Ad. Lob.
  • Lens—
  • 9. Minor, I. B.
  • 10. Major, I. B.

Explicatio Tabulae secundae, Sectionis secundae.

Lathyrus convenit cum caeteris Leguminibus scandentibus capreolis, florum figura 〈…〉〈…〉 pilionaceâ & siliquis bivalvibus: sed à caeteris scandentibus capreoli sdiffert in hisce, 〈…〉〈…〉 folia binatim producat cingentia caulem latiore basi, atque desinunt utplurimum in ac〈…〉〈…〉 mucronem, quae pariter angulum constituunt acutum, sive fint latiora, sive angustiora, 〈…〉〈…〉 ga, brevia, glabra sive hirta: caules ramosque producit angulosos, id est ala membran 〈…〉〈…〉 cinguntur hinc inde & caules & rami; quae membranacea ala extenditur ab ortu singulo〈…〉〈…〉 foliorum ad subsequens inferius geniculum. Hoc est Symbolum, seu nota subalterna generi∣ca, qua cognoscitur & distinguitur omnis Lathyrus à reliquis Leguminibus scandentibus ca∣preolis.

LATHYRI LATIFOLII PERENNES.

1. LAthyrus arvensis, radice tuberosâ, repente, nobis. Terrae glandes, Dod. Ad. Lob. Apios, Fuch. Trag. Terrae glandes seu Lathyrus hic arvensis, radice tuberosa, repen∣te, donatae, infirmis seu exilibus cauliculis exeunt: folia tenuia & parvula, oblongis & tenui∣bus adnascuntur pediculis: flores in summis caulibus Piso omnino similes, sed minores ut∣plurimum, & ex purpura rubent; odoris non ingrati Rosarum pallidarum, quorum singulis siliquae parvulae, oblongae, compressae, simul plurimae congestae succedunt, in quarum sin∣gulis semina quaterna aut quina, rotunda, compressa, videre licet: radices crassae, oblongae, glandibus corporis humani formâ quodammodo similes, sed multo majores, foris nigrae, in∣tus albicantes; sapore fere Castaneae, à quibus inferius longae tenuesque fibrae dependent▪ exeunt & ab eisdem aliae fibrae juxta caulis exortum, quibus oblique serpentibus aliae adhuc adnascuntur glandulae, radicibus ita se multiplicante stirpe hac leguminosa arvensi

Lathyrus Boeticus flore luteo, Park. Hic 2^dus in Tab. aenea sculptus, sit 9^nus ordine, quia est planta annua. Vide infra in explicatione 9ⁿⁱ.

2. Lathyrus silvestris & dumetorum, flore luteo, nobis. Luteus silvestris dumetorum, I. B. Cauliculi hujus sunt tenues, imbecilles & angulosi seu ala membranacea hine inde ob••••ti, qui capreolis suis vicinis stirpibus sese implicant: folia parva oblonga, mucronata, binatim etiam aliorum more ex opposito cohaerent cauliculis, cana lanugine obducta, pediculo ca∣preolum emittente: flosculi minores papilionacei & lutei: radix tenuis longe lateque serpit ac repit, at nullas glandes extuberantes à radicibus profert, ut superior, qui est radice tu∣berosa & repente. Durabilis tamen in multos annos, sese rependo radicibus propagat u∣berius, quam seminibus.

3. Lathyrus latifolius, C. B. P. Clymenum, Matth. Haec Lathyri species folia sua bina longissima & lata satis itidem habet, alas membranaceas valde conspicuas, caules hinc inde cingentes, atque caeteris hujus classis omnibus partes majores passim protrudit: flores produ∣cit plurimos simul junctos satis amplos, Pisi magnitudine aemulos, duplici rubore, satura∣tiore interius & dilutiore exteriùs constantes: odorem emittunt satis gratum: floribus singulis deciduis succedunt siliquae omnium longissimae, quarum singulae continent novena, dena, semina rotunda, nigra, aut potius subfusca. Radice constat nodosà, nigrâ, serpen∣te, & profunde satis in terram descendente. Male à Lobelio 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicitur, Lathyris enim de Cataputia minore officinarum dicitur.

4. Lathyrus angustifolius alter, I. B. Lathyrus silvestris major, C. B. P. Hic tertio lati∣foliio in omnibus accedit, praeter exiguitatem suarum partium omnium; est enim planta in silvis caeduis unà cum latifolio in meridionalibus proveniens; radicibus suis longe repenti∣bus pariter in multos annos durans, sicut & latifolius. Uno verbo folia sunt multo angusti∣ora: flores minores etiam, & dilutius superioris rubentes: semina minora, minoribus & brevioribus siliquis inclusa: in caeteris omnibus cum majore convenit.

5. Lathyrus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu supra infraque terram siliquas gerens, nobis. Haec parvula La∣thyri species cauliculos pedales, per terram stratos gerit, ad quorum singula genicula pro∣ducuntur bina foliola angusta, mucronata, atque ex alis inter cauliculos & folia protru∣duntur capreoli curti, & petioli breves itidem, sustinentes flores dilute rubicundos, papi∣lionaceos, quibus singulis succedunt siliquae unciales, duplici membranacea alâ in prona parte cinctae, quemadmodum observare licet in Lathyro sativo, & Aegyptiaco, inque singulis continentur bina aut ad summum terna semina, rotunda; radice constat satis nu∣merosâ,

fibrillis juncta; atque insuper siliquas intra terram gerit continentes in se semina, seminibus siliquarum floribus succedentium supra terram paria, Arachidnae Theophrasti instar. Hujus semina communicata habuimus ex civitate Asiae Chalepo dicta, à Domino Roberto Huntington Collegij Mertonensis Socio dignissimo, cum multis aliis rarioribus A∣siae plantis, de quibus omnibus, loco & tempore dicemus in singulis sectionibus infra exhi∣bendis. Vide figuram in appendice ad Legumina. Provenit in Asia, Syriaque sponte: floret apud nos Augusto & Septembri; Octobri maturantur semina in siliquis, cum supra, tum in∣fra terram. De viribus non constat: nec alia adhuc ei indita sunt nomina praeter superius à nobis assignatum.

LATHYRI LATIFOLII ANNUI.

6. Lathyrus sativus minor semine anguloso, nobis. Sativus flore fructuque albo vel pur∣pureo, C. B. P. Lathyrus hic sativus flores edit papilionaceos, albos, rubros; albis flo∣ribus succedunt alba semina bina, terna, angulosa: rubris autem floribus ejusdem suc∣cedunt etiam semina rubra, angulosa, bina, terna, contenta in siliquis curtis bivalvibus, se∣miuncialibus, in quarum prona parte est duplex ala membranacea hinc inde ducta; atque hisce notis quam facillime à caeteris omnibus suae tribus (praeter Lathyrum Aegyptiacum ter∣tium in sequenti Tab. & amphicarpum 5. in hac Tabula descriptum, cujus icon exhibetur in App. ad Legumina) distinguitur. Radice constat gracili, fibrosa, pereunte post fructum ad maturitatem perductum.

7. Lathyrus arvensis siliquis Pisi minoris, nobis. Haec parvula & annua Lathyri species convenit cum antedictis & sequentibus Lathyris in omnibus partibus generaliter essentia∣libus, atque facile cognoscitur sola siliqua minore, curta, cylindracea, adinstar Pisi mino∣ris.

8. Lathyrus arvensis, annuus, luteus, siliquis hirsutis, nobis. Hic itidem convenit in partibus generaliter Lathyris assignatis, at pediculi sustinentes flores luteopallidos seu po∣tius ochroleucos sunt longi, sesquipedales aliquando, vulgo palmares, secundum solum cui innascitur: siliquae sunt longae, asperae seu potius hirsutae; semina itidem ibidem contenta sunt rotunda, ruffa, vel nigricantia, superficie crispa, aspera hirtave.

9. Lathyrus Boeticus flore luteo, Park. Hic caules profert ternos, quaternos, ulnam ex∣cedentes, binis alis membranaceis hinc inde cinctos; more omnium aliorum Lathyrorum, quin & bina foliola brevia, latiuscula, angulum acutum constituentia mediantibus cauli∣culis; inter caulem & alia foliola protruduntur capreoli, quibus proxima quaeque astan∣tia adminicula apprehendit: flores fert luteos, venis purpureis distinctos, quibus singu∣lis succedunt singulae siliquae longae, plurimae simul junctae, in quibus continentur semina rotunda, aspera, quina, sena, nunc plura, nunc pauciora.

10. Lathyrus luteus, annuus, foliis Convolvuli minor is, nobis. Aphaca, Lob. Lathy∣rus hic assurgit caulibus tenuibus, angulosis & quadratis, geniculatis, Lente multo alti∣oribus; folia ei sunt parva, tenuia, latiuscula ad basin, & auriculata, quae caule perfo∣rari videntur, atque in acutum mucronem desinunt; è singulis geniculis bina subinvicem opponuntur, & ex horum ortu versus pediculum tenues viticulae, & graciles pediculi si∣mul oriuntur, flores gerentes singulares papilionaceos, parvos, luteos, quos siliquae se∣quuntur singulares, parvae, latae, Lentis multo longiores, in quibus singulis semina quatu∣or quinave lata, nigra, dura, rotunda, latent, Lentis semine pariter minora: radicibus innititur parvis fibrosis. Vicia lutea foliis Convolvuli minoris dicitur Casp. Bauhino, sed perperam, etiamsi nos itidem inadvertenter ejus iconem inter Vicias collocavimus in Tab. 4. loco quinto, hoc nunc retractamus, quia non habet conditiones requisitas ad Viciam constituendam, id est plurima folia uni rachi seu nervo medio conjugatim seu lobatim ad∣herentia, veluti vulgo omnes Viciae species possident. Sed cum bina folia ex opposito cauli adnata, angulum acutum constituentia gerat, atque caulem quadratum alis quatuor parùm eminentibus donatum, revocavimus huc (ad congenera sua Legumina) Lathyrorum classem. Vide iconem loco quinto in Tab. 3. inter Vicias, sed remitte huc nobiscum ex libro na∣turae edoctus.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Lathyrus arvensis radice tuberosâ repente, nobis. Terrae Glandes, Dod. Ad. Lob. Hic pro∣venit in agris frumentaceis, tum unà cum ipsis frugibus, tum circa margines agrorum: in ru∣betis & senticet is reperiuntur terrae Glandes affatim in Germania superiore, Bohemiae Belgiae∣que plurimis locis etiam sponte. In Gallia passim itidem à nobis repertae terrae Glandes, sed nus∣quam abundantius quam inter fruges circa Blaesas satas, quarum flores suavissimum eructabant odorem, Rosarum pallidarum in agris illic cultarum aemulum. Seri potest hic Lathyrus radice tuberosâ, etiam semine, sed multo magis multiplicatur & citius perficitur radice; una enim glans seu tuber nodosum in terram si demittatur, in plures brevi sese propagat: floret Junio & Julio, atque cum frugibus demetitur, & mense Septembri aut Octobri post messem collectam agris aratro denuo evolutis apparent, & colliguntur radicum glandes copioso numero, ab in∣diginis etiam coctae esitantur. Per totam hyemem agri qui hisce glandibus referti sunt, à porcis suibusve quam facillime deteguntur, atque eaedem ab ipsis effossae rostris, avide devorantur, qui∣bus cito impinguantur.
• 2. Lathyrus luteus silvestris dumetorum, I. B. Hic etiam secus agrorum & silvarum mar∣gines, & in aliis locis passim sponte provenit: floret per totam fere aestatem, atque versus fi∣nem Julii & initium Augusti perficiuntur siliquae oblongae, parvulae, compressae, ternae, quaternae, ex communi petiolo pendentes; semina quina, sena, rotunda circulariter, at compressa quodam∣modo reperiuntur.
• 3. Lathyrus latifolius, C. B. P. Clymenum, Matth. Sponte hic provenit in locis gramineis sic∣cioribus Pannoniae; etiam Austriae & Stiriae pratis nascitur: floret per totam aestatem & versus finem ejusdem semina sua perficit: frequentius in Austriâ reperitur, teste Carolo Clusio.
• 4. Lathyrus major silvestris, C. B. P. Alter major Narbonensis angustiore folio, nobis. Angusti∣folius, I. B. Floret in agro Francofurtensi; etiam in silvis Burgundiacis mihi saepe obvius fuit & hic, & latifolius suprà nominatus Clymenum Mattheoli. In Gallia Narbonensi teste Lobelio & Johanne Bauhino; flores utriusque per totam aestatem fere conspicuos, ad topiarias & per∣ticales scenas seu attegias ornandas aptos conspicere licet, unde abusive dicuntur Pisa sempiterna apud Anglos hortulanos, à diuturno florendi tempore: semina utriusque maturantur exeunte ae∣state.
• 5. Lathyrus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu supra infraque terram siliquas gerens, nobis. Ex semine Halepâ ad nos misso floruit sub finem Junii, & semina cum supra tum intra terram maturavit Novembri.
• 6. Lathyrus sativus minor semine anguloso, nobis. Sativus flore fructuque albo vel purpureo, C. B. P. Hic colitur in hortis & arvis Italiae, Galliae, & alibi etiam locorum: ubi sponte pro∣veniat, hucusque ab authoribus ignoratur: floret ineunte Maio, & siliquas perficit aestate.
• 7. Lathyrus arvensis siliquis Pisi minoris, nobis. Provenit in arvis Frumento, Hordeo, aut A∣vena satis, ubi floret ineunte aestate, eâdem exeunte semina sua rotunda minora perficit. Re∣peritur & fructu albo & variegato.
• 8. Lathyrus arvensis annuus luteus siliquis hirsutis, nobis. Lathyrus siliqua hirsuta, I. B. In agris Charmont, nec non versus agros Chastenoy circa agrorum illic limites à Johanne Bauhino repertus, eundem etiam Audincourt versus florentem Junio, & semine maturo onustum Augusto observavit idem Ioh. Bauhinus. Itidem circa Lugdunum & Basileam invenit Casp. Bauhinus. Nos inter sata circa Blaesas, & intra septa Regiae Chambort in satis pariter, frequenter repe∣rimus. Lathyrus purpureo flore, siliquis hirsutis, nobis. Hic facile distinguitur, à primo intuitu floris sui purpurei ab arvensi luteo siliquis hirsutis.
• 9. Lathyrus Boeticus flore luteo, Park. (debuit hìc collocari ordine nonus sequendo durationem inter annuos, etiamsi secundo loco sculpitur in Tab. aenea) In Boetica atque alibi locorum in a∣gris frumentaceis Hispaniarum provenit: floret illic ineunte aestate, & paulo post mensem se∣mina sua perficit.
• 10. Lathyrus luteus foliis Convolvuli minoris, nobis. Aphace, Dod. ut. (in agris frumentariis laeto pinguique solo, unà cum Tritico, Secali, atque aliis frugibus exit: floret Maio, atque ejus se∣men per totam aestatem maturatur.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

• 1. Lathyrus arvensis radice tuberosa repente, nobis. Terrae glandes, Dod. Coctae ac in cibo as∣sumptae, difficilius quam Rapae aut Pastinacae radices concoquuntur, alimenti tamen non mi∣nus quam Pastinacae radices subministrant, minus quam illae inflant, tardius descendunt, ven∣trem quoque astringunt: crudae etiam esitatae difficilius concoquuntur, & aegrius descendunt: sunt mediocriter calidae & magis siccae cum non exigua astrictione, inde non solum ventris fluxi∣ones, sed & sanguinis fluores, praesertim ex utero aut per vesicam, reprimunt.
• 6. Lathyrus minor sativus semine anguloso, nobis. Sativus flore fructuque albo vel purpureo, C. B. P. Desiccat excessu secundo, calefacit verò primo; idem capitis gravitatem facit, ventrem turbat, sanguinemque per urinam ducit, si comedatur ejus fructus: coctus tamen bobus appositus eos∣dem saginat: farina ejus bonam facit alvum, urinam cit, corporis colorem commendat. Fre∣quentior ejus usus in esu, aut potu, sanguinem cum torminibus per alvum & vesicam ducit: ul∣cera cum melle purgat: lentigines & aspredinem cutis in facie, ejusdemque maculas, & reliquum totum corpus mundum reddit. Nomas gangrenasque cohibet, & mammarum duritiem emollit; fe∣ra ulcera, carbunculos favosque rumpit. In vino macerata semina, canum, hominum, vipe∣rarumque morsus illita sanant. Cum aceto autem difficultates urinae, tormina & tenesmos le∣nit. Prodest etiam iis, qui cibo non nutriuntur, nucis magnitudine frixa & cum melle sum∣pta. Decoctum ejus, fovendo, perniones & in corpore pruritus sanat ex Galeno. Lathyrus sati∣vus quatenus est amaritudinis particeps, eatenus incidit, extergit, atque ab obstructionibus liberat. Ad hominum cibos prorsus damnatur hujus semen, est enim insuavissimum & pravi succi. Lathyri sativi sive Ervi semine, instar Lupini praeparato, cum melle utimur, ut medica∣mento crassos pulmonis thoracisque humores expurgante. Candidum semen minus medicamento∣sum rubro. In medicina & cibis (teste Trago) non aliter quam Cicer arietinum usurpatur; urinam ciet efficacius Cicere arietino, in cibo gratius, in caeteris omnibus Ciceri arietino respon∣det. Lathyri sativi semen quoad substantiam accedit Phaseolis seu Erviliae; indigenae Asiae eodem modo iis utebantur, quo in Alexandria aliisque circumjacentibus locis; quin & eadem pro pultibus sicut Lentes usurpabant, sed consistentiae sunt spissioris, & ideo plus nutriunt quam Lentes. Caeterae Lathyri species non pro cibo aut medicina usurpantur.

NOMINA.

• 1. Lathyrus arvensis radice tuberosa repente, nobis. Arvensis tuberosus repens, C. B. P. La∣thyrus arvensis, Park. Apios, Fuch. Lugd. Hist. Pseudoapios, Matth. Terrae glandes, Dod. Ad. Lob. Ger. Glandes terrestres, Clus. Hist. Chamaebalanos leguminosa, I. B. Arachidna, Colum.
• Lathyrus Boeticus flore luteo, Park. Sculpitur secundus in Tab. aenea, sed collocatur in Tab. cognationis, & in explicatione passim nonus ordine propter durationem.
• 2. Lathyrus silvestris dumetorum flore luteo, nobis. Lathyrus silvestris luteus, foliis Viciae (per∣peram & inepte sic dicitur à Casp Bauhino, cum omnibus Lathyri conditionibus polleat, non ve∣ro Viciae) C. B. P. Silvestris floribus luteis, Thal. Legumen terrae glandibus simile, flore lu∣teo, Dod. desc. Luteus silvestris dumetorum, I. B. Silvestris flore luteo, Ger.
• 3. Lathyrus latifolius, C. B. P. Clymenum, Matth. Lathyrus silvestris latifolius, Cam. Nar∣bonensis latiore folio, Ad. Lob. Eyst. Silvestris major sive purpureus, Thal. Major perennis, Park. (qui falso apposuit figuram Lathyri silvestris floribus luteis.) Major latifolius, Ger. Major spe∣ciosior flore purpureo, I. B.
• 4. Lathyrus major silvestris, C. B. P. Angustifolius alter seu major Narbonensis angustifolius, I B.
• 5 Lathyrus perennis radice fibrosâ purpureus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, seu supra infraque terram siliquas ge∣rens, nobis.
• 6 Lathyrus minor sativus semine anguloso, nobis. Sativus flore fructuque albo vel purpureo, C. B. P. Silvestris flore albo & purpureo, Cam. Angustifolius flore albo vel rubro, Ger. Lathy∣rus semine anguloso, I. B. Lathyrus sive Cicercula, Aracus sive Cicera, Dod. (qui duas ex∣hibet figuras, quem sequuti sunt reliqui authores post ipsum scribentes) & Aracus alter seu Lathyrus minor, Dod. Ervum album sativum, Fuch. Lathyrus sativus angustifolius, Lugd. Cicercula flore albo vel purpureo, Park.
• ...

• 7. Lathyrus arvensis siliquis Pisi minoris, nobis.
• 8. Lathyrus arvensis, siliquis hirsutis, nobis. Lathyrus siliqua hirsutâ, I. B.
• 9. Lathyrus Boeticus flore luteo, Park. Inadvertenter hic secundus in Tab. sculpta locatur: cum sit planta annua, nono loco disposuimus in Tab. cognationis & in explicatione. Quilibet poterit hunc lapsum observare & simul corrigere nobiscum.
• 10. Lathyrus luteus foliis Convolvuli minoris, nobis. Aphace Dod. ut. Vicia lutea foliis Convol∣vuli minoris, C. B. P. (male à Casp. Bauhino adaptatur ei nomen Viciae, ut supra innuimus) Aphaca, Ad. Lob. Cam. Park. Aphace Dod^aei Pitine Theophrasti, Anguil. Cam. Orobanche Le∣guminum, Lugd. Elatine tertia, Tab. Aphace Dioscoridis, Galeni, Plinii non Theophrasti, Dod. ut. Vicia quae Pitine Anguil. lata siliqua, flore luteo, I. B.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 343. col. 1. pl. 1. Lathyrus sativus flore fructuque albo, & pag. 344. col. 1. pl. 11. La∣thyrus sativus flore purpureo, sunt varietates tantum diversae ejusdem speciei, variantes quoad florum, consequenter fructuum colorem. Ergo male à Casparo Bauhino, Dodonaeo, & Camerario pro duabus distinctis speciebus habentur: nec enim multiplicari debent enita sine necessitate.

LEGUMINA Sive Siliquosae Papilionaceae Bivalves, Scandentes capreolis.

§. 2. LATHYRUS sive CICERCULA.

Explicatio Tabulae tertiae, Sectionis secundae.

LATHYRI LATIFOLII ANNUI.

1. LAthyrus Tingitanus siliquis Orobi, flore amplo ruberrimo, nobis. Hic Lathyrus an∣nuus cauliculos profert quatuor cubitos altos, duplici membranâ cinctos, adinstar latifolii, seu Clymeni Mattheoli: flores autem profert binos papilionaceos maximos, saturate & eleganter rubros, palmaribus petiolis innitentes, quorum singulis succedunt singulae siliquae longae, propendentes, tumidae ubi apparent semina, & in interstitiis seminum depressae, seu siliquis inter grana & grana junctis, adinstar Orobi sativi; unde nos eum O∣robi siliquis designavimus: semina sunt Pisi minoris magnitudine.

2. Lathyrus Viciaoides floris vexillo Phoeniceo, foliis labialibus subalbescentibus, sili∣quis Orobi, nobis. Lathyrus Boeticus siliquis Orobi, Park. Hic ad tricubitalem ascendit altitudinem, atque à principalibus caulibus costas emittit spithamam & sesquispithamam excedentes, quae duplici alâ membranaceâ, hinc unâ illinc alterâ cinguntur; quod est sym∣bolum seu nota generica, Lathyro ab initio doctrinae Lathyrorum assignata; singulis co∣stis, ex geniculis caulium ortis, terna saepe, nunc quaterna folia oblonga in medio latiora, at∣que in exortu & fine in mucronem acutum desinentia adnascuntur; quae conjugatim sic po∣sita, Viciae modo, costis suis ex geniculis ortis adhaerent: Lathyrus à nota essentiali toti generi convenienti, scilicet ala membranacea hinc inde cingente caulem; & Viciaoides, à for∣ma foliorum Viciae more dispositorum, dictus, apte denominabitur à nobis Lathyrus Viciaoides, desumendo denominationem à nota essentiali, alis scilicet membranaceis, quae semper & omni Lathyro conveniunt; junctis floribus & siliquis propendentibus conformis est Lathyris, non Viciis, quae in his utplurimum sunt erectae, nisi in minore Vicia Cracca dicta, atque Viciaoides constituit speciem distinctam à reliquis praedictis omnibus; siliquae Orobi instar

additae, facile distinguunt hunc specificum Lathyrum à caeteris suae sortis. Insuper vexillum floris Phoeniceum est, labialia autem petala subalbescunt, perlarum instar.

Lathyrus viciaoides, vexillo rubro, labialibus petalis rostrum ambientibus caeruleis, siliqua plana, nobis. A colore floris, & siliquis non Orobi, seu inter grana & grana conjun∣ctis, sed planis adinstar siliquarum Clymeni Mattheoli. Hic facile distinguitur à secundo La∣thyro viciaoide, sine longiore serie verborum.

3. Lathyrus Aegyptiacus sive Aracus Hispanicus, Cam. Lathyrus angustifolius (sed perpe∣ram, est enim latifolius) semine maculoso, C. B. P. Cicercula Aegyptiaca, Clus. Hist. Hic Lathy∣rus peregrinus Aegyptiacus, neque foliis, neque caulibus membranaceis reliquisque parti∣bus à caeteris differt; cauliculi tamen ejus valde sunt infirmi, & nisi sustineantur aliorum more, humi procumbunt: geniculis caulium concessa sunt bina foliola breviora angulosa, è quorum sinu, inter folia praedicta & caulem, prodeunt oblongo petiolo innixa bina alia folia longiora & lata, angulum acutum constituentia, qui petiolus seu costa media defi∣nit in capreolum nonnunquam bifidum intortum, quo sese vicinis herbis & virgultis im∣plicat: flos hujus etiam Lathyri sativi flori non dissimilis, nisi quod hujus flos interne elegans sit caeruleus, foris ex cinericeo purpurascens, cui defluenti subnascuntur siliquae ex longis te∣nuibus pediculis pendentes, alatae, id est supernè pinnatae seu duplici membrana cinctae, ut cernere est in vulgari sativo, & Lathyro 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 supra explicatis: in singulis siliquis bi∣na, raro plura continentur semina, domestici seu vulgaris sativi granorum magnitudine, pariter inaequalia, frequentibus nigris maculis insignita: radix huic est tenuis, gracilis, singulis annis quoque periens. Nota Aracum à Galeno lib. de Alim. facultatibus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ap∣pellari, & posteriorem nominis sylabam per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in Aristophanis Holcadibus notatam inve∣niri, ad differentiam videlicet alterius Arachi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 qui Caerealium frugum vitium est. Latini Arachum seu Craccam nominant.

LATHYRI ANGUSTIFOLII ANNUI.

4. Lathyrus angustifolius leptomacrolobus, semine rotundo, flore rubello, nobis. Haec pri∣ma Lathyri species angustifolii folia gerit angusta, longa & quasi graminea: caulesque pedales & sesquipedales habet procumbentes, ex quorum sinibus oriuntur pediculi triun∣ciales, sustinentes flores minores papilionaceos, eleganter rubellos, obsoleti veluti colo∣ris, nunc singulos, nunc binos; quorum singulis succedit siliqua tenuis, rotunda, longa, triuncialis sequentis siliquâ cum longior, tum crassior; in singulis continentur semina nove∣na, dena, rotunda, parvula Viciae silvestris more: radice constat tenui, gracili, annua∣tim pereunte.

5. Lathyrus angustifolius leptomacrolobus, semine anguloso, flore caeruleo, nobis. Hic Lathyrus folia edit angustiora praecedentis, graminea pariter, sed omnino tenuiora; flo∣rem fert parvum, papilionaceum, caeruleum, praecedentis minorem; cui succedit siliqua angulosa brevior & tenuior praecedentis, continens septena, octona, minuta pariter, an∣gulosa & quasi triquetra semina.

6 Lathyrus angustifolius brachyplatolobus, flore rubello, nobis. Seu potius brachy∣platolobus angustissimo folio, flore minore eleganter rubello, nobis. Lathyrus folio an∣gustissimo tenuiori, I. B. Hic palmaris, aliquando in pinguiore solo cubitalis Lathyrus, ra∣dice est tenui fibrosa: caules ex radice oriuntur crebri, per quos folia tenuissima, longa Caryophylli holostei vel graminis holostei minoris more proveniunt: flores parvi papilio∣nacei, eleganter rubri, pro plantae tamen proportione satis magni: siliquae sunt unciales, crassae, latae, longissimis petiolis pendentes; in quarum singulis semina bina, aliquando terna latent, Orobi magnitudine, rotunda, aspera, fuscis maculis obsita, hilo pariter fu∣scis lineis picto.

7. Lathyrus silvestris minor, C. B. P. Catanance, Dod. Gall. Catanance haec Legumi∣nosa dicta, Lathyrorum classi omnino congener est, constans tenuibus ramosis caulibus, quibus nullae aptatae sunt membranae alatae; folia habet graminea longa, angusta, acuta; flores papilionaceos, longioribus petiolis ex foliorum sinibus ortis insidentes, palmum nonnunquam longis: siliquae tres uncias sunt longae: plus minusve, angustae; plurima gra∣na minuta, rotunda, nigricantia, in singulis decem aut duodecim continentur, nunc plura, nunc pauciora: radice innititur inutili, post semen maturum fatiscente, & totaliter pere∣unte. Sitne 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sive amatoria, aut amatoria non bulbosa unguimilvia Dioscoridis:

quae quasi necessitate inconcussa & fatali adigeret ad amandum, Catanancen vocarunt, tanquam amoris illicium necessarium. Plinius ejusque coaevi cordati viri consultò figuras harum tacuerunt, nec Dioscorides vires sed historiam duntaxat alienam citat. De hisce nec nos, nec quivis sanae mentis Philosophus, soliciti multum esse debemus. Leguminis perfecti speciem esse ex libro naturae observamus, ut ejusdem descriptio suprà allata hoc evidenter innuit: proinde semina ejus earundem esse virium cum caeteris suae classis Leguminum semi∣nibus certò scimus. Deliramenta Plinii, aliorumque cum veterum, tum neotericorum, cordatis saltem bene sentientibus hujus seculi hominibus neglectui habere consuleremus: res ipsas cognoscant perfecte (si fieri poterit) earumque vires, sine admissione tot figmentorum antiquorum, fabulis potius quam rectae rationi aut experientiae innitentium; huius culpae saepe saepius reus est ipse Plinius qui ex relatione aliorum, aut antiquorum scriptis multa futilia & inutilia posteris protrudit. Ipsius desudationibus atque laboribus indefatigatis multum debet posteritas. Quicquid ex se scripsit, bene admodum, sed multa perperam libris suis re∣periuntur inserta, ex sententia & relatione aliorum, veluti agricolarum, colonorum rusti∣corum, aucupum, piscatorum, venatorum, imo Botanicorum reique naturalis Historiae scriptorum, ad manus posterorum opera sua transmittentium.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Lathyrus Tingitanus siliquis Orobi, flore amplo ruberrimo, nobis. Hujus semina communicata ha∣buimus ex Mauritania Tingitana, primo ab Alexandro Balam, Botanices amantissimo & oppidi Tingidis Syndico per aliquot annos ante obitum. Deinde nuperrime ejusdem semina recentia fu∣erunt advecta in Angliam, ab amico nostro Roberto Spotswood ibidem chirurgo & apotheca∣rio. Floret media aestate, & versus ejusdem finem maturantur semina.
• 2. Lathyrus viciaoides, floris vexillo phoeniceo, foliolis labialibus subalbescentibus, siliquis Orobi, no∣bis. Hic provenit in Boetica aliisque Hispaniae locis. Floret & semina perficit eodem cum priore tempore. Lathyrus viciaoides floribus labialibus caeruleis, siliquis Orobi & planis, nobis. Pro∣venit circa Tingidem. Florem & semina producit aestate.
• 3. Lathyrus Aegyptiacus seu Aracus Hispanicus, Cam. Locus ubi provenit satis manifeste appa∣ret in titulo assignato; floret & perficit semen aestate, quemadmodum reliquae omnes praedictae La∣thyri species.
• 4. Lathyrus angustifolius leptomacrolobus (id est siliqua tenui, longa) semine rotundo, flore rubello, nobis. Provenit inter segetes copiose circa Blaesas; floret Julio & maturantur semina Augusto.
• 5. Lathyrus angustifolius leptomacrolobus, semine anguloso, flore caeruleo, nobis. Floret hic pro∣miscue cum praecedente mense Julio inter segetes affatim eundo Blaesis ad villam Domini de la Noue, ad sinistram ambulacri ulmorum quadruplici serie consiti à Regina Catherina de Medicis, & ducen∣tis rectà in silvam Blaesensem.
• 6. Lathyrus angustifolius brachyplatolobus (id est siliqua brevi, lata) angustissimo folio, flore eleganter rubro, nobis. Qua itur Monspelio Frontignianum hic reperitur in locis siccis & silvestribus florens mense Aprili, & ineunte aestate semina sua perficit. Semina ibidem collecta à Domino de Fray medico Turonensi & Botanico diligentissimo communicata, cum plurimis aliis seminibus circa Monspeliam collectis, habuimus.
• 7. Lathyrus silvestris minor, C. B. P. Catanance, Dod. Gall. Haec Catanance Leguminosa pas∣sim provenit inter sara arva, & ad silvarum margines sese ex semine deciduo singulis annis de novo propagat; in Gallia passim floret sub exitum veris, & semen suum aestate perficit.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

De viribus & qualitatibus omnium horum Lathyrorum praeter praedictos (quorum ex authoribus vires assignavimus) nihil dicendum relinquitur, nisi quod hominum usui non inserviant, sed pe∣cori saginando, cujus usu in cibo nutriuntur & impinguescunt homines.

NOMINA.

• 1. Lathyrus Tingitanus, flore ruberrimo amplo, nobis.
• 2. Lathyrus Viciaoides floris vexillo phoeniceo, foliolis labialibus subalbescentibus, siliquis Orobi, no∣bis. Lathyrus Boeticus elegans, siliquis Orobi, Park. Alter foliis labialibus caeruleis, siliquis Orobi & siliquis planis, nobis.
• ...

• 3. Lathyrus Aegyptiacus seu Aracus Hispanicus, Cam. Lathyrus Aegyptiacus, Ger. Cicercula Ae∣gyptiaca, Clus. Hist. Cicercula Boetica seu Aegyptiaca Clusii, Park.
• 4. Lathyrus angustifolius 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, semine rotundo, flore rubello, nobis.
• 5. Lathyrus angustifolius 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, semine anguloso, flore caeruleo, nobis.
• 6. Lathyrus angustissimo folio 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, flore eleganter rubro, nobis. Lathyrus folio te∣nuiore, floribus rubris, I. B.
• 7. Lathyrus silvestris minor, C. B. P. Catanance, Dod. Gall. Hist. Lugd. Catanance Legu∣minosa quorundam, I. B. Ervum silvestre Dod^•i herbariorum Ad. Lob. Ervum silvestre, Ger.

§ 3. OCHRUS sive ERVILIA.

QUae Theophrasto 4. causarum plant. 2. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 à luteo Ochrae colore quem medulla refert nominatur, & Gaza Cicera reddit. Plinio l. 18. c. 7. & aliis Latinis Ervilia dicitur. Duplex est, sativa quae Pisum est minus, & silvestris de quâ nunc.

8. Ochrus sive Ervilia, Dod. Lathyrus folio integro, producente bina foliola, capreolos e∣mittentia, nobis. Ochrus filvestris sive Ervilia, Ad. Lob. Haec planta leguminosa perfecta est Lathyri species (etiamsi separatim sub Ochro aut Ervilia tractetur ab authoribus) ab omni∣bus notis suis essentialibus, nam caules producit angulosos seu membranaceâ alâ cinctos (quae est praecipua nota generica, quâ Lathyri à reliquis Leguminibus scandentibus capre∣olis discernuntur) tricubitales, quibus non bina (intercedente caule) amplexicaulia na∣scuntur folia, sed simplex folium ex uno latere caulis procedens, & emittens bina alia mi∣nora quae in capreolos abeunt, & terminantur: flores, qui pediculis ex foliorum sinu prode∣untibus innituntur, sunt singulares luteopallidi seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉: siliquae sunt erectae & sursum versus tendunt propter brevitatem petiolorum, uncias duas longae, semiunciam latae, se∣cundum umbilicum semina in concava siliquae parte nutrientes, longitudinaliter pinnatae, seu duplici alâ membranaceâ (more Lathyri sativi semine anguloso, Aegyptiaci & Lathy∣ri 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 supra explicatorum) donatae, in quibus continentur semina quina, nunc plura, nunc pauciora, mellinâ seu obscurâ quadam flavedine praedita, non exacte rotun∣da, sed ex mutuo compressu utrinque sessilia, lineâ quadam albicante media longitudine praedita; magnitudine Pisi vulgaris albi, cum quo & magna similitudo, eique idem quoque est sapor.

LOCUS & TEMPUS.

Ex Creta sub nomine Papulles Creticae ab Honorio Belli missum ejus semen; floret ineunte aestate cum caeteris Leguminibus, & per totam aestivalem tempestatem ipsorum etiam more maturantur e∣jusdem semina.

NOMINA.

Lathyrus sive Ochrus folio uno integro, producente bina foliola, capreolos emittentia, nobis. O∣chrus folio integro capreolos emittente, C. B. P. Lathyri species seu Ervilia Dodonaei, I. B. Ervilia silvestris, Dod. ut. Ochrus sive Ervilia, Ad. Lob. Ochrus sive Ervilia flore & fructu albo, Park. Cicer Ervinum quorundam, Hist. Lugd. Aracus, Matth.

§ 4. LENS.

LEns & Lenticula 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Dioscoridi l. 2. c. 129. Theoph. & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicitur etsi aliquibus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Lentem crudam: 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vero Lentem, & Lentem coctam, & ipsum ex Lente pulpamentum si∣gnificet. Dicitur autem etymologico quasi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ut sit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉: oculorum enim aciem hebi∣tare Dioscorides asserit. Aliis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ab utre qui fuit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, metathesi & mutatione unius elementi. Latinis Lens quasi lenis dicta: nam ut Plainius l. 18. c. 12. eâ vescentibus aequanimitatem fieri apud authores se invenisse scribit.

Genera: duplex est, arvensis & palustris: hic de arvensi tantum, cujus plura genera Theoph. l.

6. Plinio l. c. Duo sunt Lentis genera in Aegypto, alterum rotundius nigriusque▪ alterum suâ fi∣gurá; unde vario usu translatum sit in Lenticulas nomen. Recentioribus colore & magnitudine differunt: sunt enim albi majores & gratiores; ex luteo pallidi, cinerei, ruffi minores & deteri∣ores: sic flores ex albis candidi, cinereis purpurascentes.

9. Lens tenuibus exit cauliculis, rectis, duriusculis; foliolis pluribus, rachi seu costae me∣diae •• regione adhaerentibus Viciae modo, sed minoribus atque angustioribus: flores pa∣pilionacei exigui sunt, colore albi aut purpurascentes: siliquae multae, parvae, compressae, in medio tumidae: semina rotunda, compressa, bina, terna, in singulis siliquis, in medio utrinque etiam tumida: caules vix superant pedalem aut sesquipedalem altitudinem: radi∣cibus firmatur parvis. Dicitur Lens & Lenticula 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Graecis. Post semina ad matu∣ritatem perducta perit, quemadmodum Ochrus sive Ervilia. Est major & minor, sola magni∣tudine partium discrepantes, praecipue florum, siliquarum, & seminum; ut videre licet in si∣liquis & seminibus in icone ultima Tab. tertiae Sect. secundae sculptis.

LOCUS & TEMPUS.

In hortis & agris seritur: floret Junio: semen perficitur Julio & Augusto.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Tenent Lentes, ut ait Galenus, medium caliditatis & frigiditatis, desiccant tamen secundo ordine; corticem habent astringentem, & ipsorum seminum medulla veluti caro crassi est succi, ac sicut terrei, austeram exiguam habens qualitatem, cujus cortex multae austeritatis est particeps, suc∣cus porro in ipsis est astringenti contrarius: quocirca si quis in aqua ipsas concoxerit & dein∣de aquam sumpserit, potus is alvum dejicit: at ex bicoctis Lentibus puls apparata faculta∣tem succo contrariam habet, ut quae ventris fluxus siccet, stomachum, intestina, & totum deni∣que ventrem corroborat: quamobrem coeliacis & dysentericis cibus est commodus. Lens vero decorticata, ut illam astringendi vehementiam & ea quae ipsam sequuntur amittit, ita ma∣gis nutrit quam quae cortice spoliata non est: succum crassum pravumque gignit; tarde enim commeat, non tamen alvi fluxus desiccat, ut ea cui cortex non est ademptus. Jure igitur qui largius hoc edulio utuntur, elephantiasin & cancros incurrunt: siquidem crassa siccaque ci∣baria succo melancholico generando sunt idonea. Eandem ob causam visum integrum & inculpa∣tum hebetat, ipsum immoderate exsiccans: crassum enim & tardissimum in circulatione san∣guinem reddit, igitur ad menstruas purgationes non est accommoda, at muliebri profluvio est u∣tilissima, ut ait Galenus de Alimentorum facultatibus. Somnia tumultuosa (ut scribit Di∣oscorides) excitat, capiti, pulmonibus, & nervis inutilis. Contra subversiones stomachi tri∣ginta grana Lentis decorticata devorari proderit: decocta cum polentâ & illita podagras le∣nit, sinus cum melle glutinat; crustas rumpit; ulcera purgat; decocta in aceto duritias & strumas discutit; cum cotoneo Malo aut Meliloto medetur inflammationibus oculorum, & sedis etiam (addito Rosarum succo) pustulis; item & herpetibus ac erysipelatosis conducit adjectâ maris aquâ; contra mammas vero, quibus lac in grumos coit, & quae lactis nimiam redun∣dantiam non ferunt, cocta in aqua marina & imposita auxiliatur Lens. Oblatus pultibus ex Lentibus coctis Esau fratri suo Jacob primogenituram vendidit, quae neutiquam tantifuere, sed eo penuriae praefame redactus libere disposuit Jacobo primogenituram, ut legere est Gen. c. 25. versu ultimo, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Jacob dedit Esau panem & decoctum Lentis, & comedit & bibit & surgens abiit, & parvi fecit Esau primogenita sua.

NOMINA.

Lens vulgaris minor, nobis. Vulgaris, C. B. P. Lens vulgaris sive agrestis & Lenticulae pri∣mum genus, Trag. Lens minor, Dod. Lob. Icon & Obs. Cam. Ep. Ger. Minor I. B.

Lens major, C. B. P. Ger. Cam. Ep. Lens, Matth. Lob. Major, I. B. Lens sativa, Lenticulae alterum genus, Trag.

LEGUMINA Sive Siliquosae Papilionaceae Bivalves, Scandentes capreolis.

§. 5. VICIA & APHACA.

GAlenus 2. Alim. scribit ab Asianis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dici Legumen, eoque solo nomine id vocari: Atticis vero 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Latinis Vicia nominatur à vinciendo, ut Varroni placet; quod item capreolos habeat ut Vitis, quibus sursum versus scandit, ad scapum Lupini, aliumve calamum, cui ut adhaereat, eum vincire solet. Et haec duplex est, sativa & silvestris.

APHACA.

Legumen Dioscorides l. 20. c. 178. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nominat, quae in arvis nascitur, Lente altior, sili∣quis Lentium majoribus, in quibus semina terna, quaternave, nigra, Lente minora. Theophra∣sto Aphaca duplex; altera olus est, de qua inter Intubacea: altera Legumen, quod cum Lente & Piso in Leguminum genere 8. Hist. 5. posuit, & Plinius l. 24. c. 5. Theophrastum soquutusest: Galenus cum Vicia conjunxit.

TABULA IV.

• Vicia
  • Perennis
    • 1. Multiflora coerulea spicata sepium, nobis. Multiflora, C. B. P. ☉ Multiflora coerulea spicata major, floribus albis, lineis coeruleis notatis, no∣bis. ☉
    • 2. Maxima dumetorum, C. B. P.
      • Semine
        • Fusco, nobis. ☉
        • Nigro, nobis. ☉
    • Hirsuta seu incana silvestris, flore albo, nobis. Vicia silvestris, flore albo, Clus. Hist. ☉
  • Annua
    • Maxima
      • 3. Narbonensis fructu rotundo atro,
        • Foliis
          • Serratis ☿
          • Integris ☿
    • Major
      • Lutea
        • Siliquis hirsutis
          • Propendentibus
            • 4. Crassioribus, nobis. ☿
            • 5. Tenuioribus, nobis. ☿
          • 6. Erectis, nobis. ☿
        • 7. Foliis Convolvuli minoris, nobis. ☿
      • 8. Alba maritima, flore albo, longo, nobis. ☿
      • Purpu rea
        • Sativa, Semine
          • 9. Variegato siliquis propendentibus, no∣bis. ☿
          • 10. Albo Pisi minoris instar, folio cordato, nobis. ☿
          • 11. Nigro & vario, folio acutiore, nobis. ☿ Minore subviridi Chalepo misso, nobis. ☿
        • Silvestris, Siliquâ
          • Nigrâ, nobis. ☿
          • 12. Subfuscâ folio rotundiore acuto, C. B. P. ☿
    • Minor
      • Purpurocoerulea spicata procumbens, nobis. ☿
      • Purpurea seu rubra, verna vel praecox
        • Semine Parvo
          • 13. Nigro rotundo, nobis. ☿
          • 14. Cubico, nobis. ☿
    • Minima
      • Segetum, siliquis
        • 15. Pluribus hirsutis, flore albo, nobis. ☿
        • 16. Paucis glabris, flore dilute coeruleo, nobis. ☿

Explicatio Tabulae quartae, Sectionis secundae.

Finitâ explicatione Lathyrorum in secunda Tab. & insuper Lathyrorum Ochri & Lentis in tertia Tab. contentorum, aequum jam nobis visum est explicare Viciarum doctrinam, quarum Icones repraesentantur in hac quarta Tab. & in Appendice Leguminum, additis qua∣rundam descriptionibus, quae non sunt sculptae. Et ut clarius appareat doctrina Viciarum, dicemus & in medium adferemus differentiam Viciae à caeteris Leguminibus, capreolis e∣tiam scandentibus. Vicia habet sena, septena, nunc plura, nunc pauciora folia alata, seu conjugatim posita, uni costae seu nervo medio adhaerentia, & eo ipso nomine à Pisis & La∣thyris (ex quorum numero est etiam Ochrus ut supra innuimus) facile cognoscitur: junge quod Vicia major tam sativa quam silvestris siliquas habeat utplurimum sursum tenden∣tes, quibus notis primo intuitu dignoscitur à Pisis & Lathyris siliquis propendentibus, & paucioribus foliis seu lobis donatis. Est Vicia aut perennis aut annua, utraque foliis con∣stat latioribus, aut angustioribus, hirsutis utplurimum: flore est rubro, albo, & luteo∣pallido: est & semine nigro, fusco, variegato seu maculato, albo, rotundo quasi, plano, & tumido: Viciae omnes quae flores producunt rubros, semina habent nigra seu subnigri∣cantia, fusca, striata, aut maculis obscuris variegata, exceptâ unicâ à nobis observata spe∣cie, quae flores edit rubros; semina tamen pulchre alba, Pisi minoris aemula, floribus e∣isdem rubris succedentia.

1. VIcia perennis multiflora spicata caerulea sepiaria, nobis. Vicia multiflora, C. B. P. Arachus, Tab. Viciae haec species perennis provenit in sepibus, dumetis, & sen∣ticetis, atque donatur caulibus tenuibus, longis, hirsutis: foliis lobatim seu conjugatim multis, uni rachi adhaerentibus, hirsutis itidem, atque nervo medio in capreolum desinente Arachi in modum: flores in spicis longis multi sunt caerulei & purpuro-caerulei, ex summis ramis propendentes, quibus fatiscentibus succedunt siliquae parvae, latiusculae, fuscae: semina in his latent parva itidem, imò vulgaris silvestris minora: radix durabilis in mul∣tos annos, longe lateque repens, atque ex eâdem singulis annis primo vere regerminat.

Datur & alia hujus major species quae altius conscendit; folia habet prioris latiora, hirsu∣ta pariter: flores subalbidos, lineis seu striis potius caeruleis notatos: provenit sponte eti∣am in dumetis & sepibus comitatûs Oxoniensis, unde in Hortum Botanicum publicum U∣niversitatis haec species delata fuit à Jacobo Bobert Hortulani filio.

2. Vicia perennis maxima dumetorum, flore obscure rubente, nobis. Cracca major, Tab. Osmunda Latinorum, Trag. Vicia haec secunda in dumetis etiam nascens, est radice iti∣dem repente, ex quâ ineunte vere protruduntur caules bicubitales & tricubitales; cauli∣um ramulis adhaerent folia septena, octona, latiora, hinc inde rachi seu foliorum nervo medio •• regione adnata: ex cujus extremo exit capreolus, beneficio cujus vicina quae{que} scandit & amplectitur: folia inquam costae mediae ramulorum viticulosorum adhaerentia sunt multo latiora versus costam, & terminantur in mucronem obtusum; ex sinibus costae foliorum & ipsius caulis oritur pediculus palmaris, sustinens plures flosculos obsoleti rubri coloris, majores, aliquando dilutius, aliquando saturatius tinctos, nonnunquam etiam ferrugine∣os: quibus singulis succedunt siliquae compressae, nigrae maturitatem saltem adeptae, suntque majores siliquis praecedentis, quaeque exsiccatae sponte aperiuntur & semina sua effundunt, quibus in locis neglectis & silvis caeduis sese propagat: est semine fusco aut nigro. Est & alia Vicia silvestris perennis hirsuta incana, quae silvestris flore albo dicitur Carolo Clu∣sio. Haec differt tantum à priore, quod folia habeat minora magisque incana, & quasi lanu∣gine obducta: flores edit albos, vexillo tamen superiore venis obscuris obducto: siliquae parum aut nihil à vulgaris siliquis differunt.

3. Vicia Narbonensis maxima, fructu rotundo atro, foliis serratis & integris, nobis. Vicia Romana, Cam. Faba silvestris, Matth. Bωna silvestris, Dod. Haec Vicia caule est angulari, inani quoque, multis geniculis intersepto, ubi sua sponte viget, ut fertur, breviori & ere∣cto; in hortis autem nostris longiore, ac nisi adminiculis fulciatur caduco, neque ullum est folium quod imparitatem faciat; costa folii sive 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in capreolos abit; quibus proxi∣ma quaeque prope assistentia apprehendit ac complectitur: folia magna, Bωnae Dodonaei si∣milia: flos caeterarum Viciarum formâ, colore è Phoeniceo nigricans: siliquae omnino veluti aliarum Viciarum nigrae, sed multo majores & crassiores, interiore parte albae, mollesque

floccos continentes; in quibus plurima semina rotunda, nigra, Erviliae seminibus paulo ma∣jora, parvum umbilicum candidum habentia. Dum autem manduntur, foetorem veluti quendam ingratum excitant. Quandoquidem capreolis donetur, & filiquam majorem, o∣mnino Viciae siliquarum formâ, seminaque rotunda habeat, potiore jure suae sortis similibus associatur, Viciis scilicet, ex nostra sententia, non autem Fabis (ut vult Casparus Bauhi∣nus aliique authores) quae non scandunt capreolis, nec enim siliquas nec semina conformia habent Viciarum Classi, ut clare ipsam plantam examinantibus apparet. Est duplex, vel fo∣liis integris, vel serratis; folium integrum non serratum, & plantam ipsam integram fo∣liis serratis onustam sculpi curavimus; quum rara sit planta, nec usum ullum apud nos ha∣beat; sed tantum in paucorum Botanicorum hortis, quos varietas & studium her∣barum delectant, reperiatur. Utramque hujus varietatem cernere licet hac hora, qua haec committo chartis, cum multis aliis rarioribus Leguminibus, in horto publico Botanico Universitatis, ex Asia & Africa ad nos transmissis.

4. Vicia flore luteo-pallido, siliquis hirsutis crassis brevibus erectis, nobis. Pulchrum hoc genus Viciae folia gerit Viciae multiflorae modo, conjugationes foliorum ut in illâ pluri∣mae apparent, ad decem aut duodecim supputantur folia angusta, & in acumen desinentia, in quibus magni visuntur pili: flores sunt parvi, singulares & luteopallidi seu ochroleuci: siliquae quoque singulatim proveniunt primo valde hirsutae & tactu asperae, erectae, crassae, unciam unam cum semisse longae, dimidiam fere latae; in singulis grana terna, quaterna∣ve observavimus. Datur & alia ejusdem species cujus siliquae sunt etiam singulares, hirsutae, erectae, prioris multo minores; forma siliquarum Pisi minoris. Datur etiam & tertia neu∣tiquam à caeteris discrepans, nisi quod siliquas suas singulares habeat propendentes, hirsutas, siliquarum Pisi minoris forma itidem. Primae siliquis erectis, hirsutis, Iconem exhibuimus, in Tab. 4. Sect. secundae, loco quarto, & aliarum duarum in Appendice ad Legumina Ta∣bulae 19^nae loco secundo & quinto: ex ipsis plantis Icones delineandas & sculpendas cura∣vimus.

5. Vicia lutea foliis Convolvuli minoris, C. B. P. Aphace, Dod. Hîc inadvertenter in hac Tabula locatur à nobis inter Vicias, sequendo Bauhinum & alios authores, sed cum attenti∣us inspexeramus, observavimus ipsam conditiones possidere Lathyri, non Viciae; quippe quod bina folia caulem ambientia gerat, quae perforari quasi videntur à caule quadrato, & angulum acutum caeterorum Lathyrorum more constituunt, non autem plurima folia conju∣gatim rachi seu costae mediae adhaerentia habet, veluti omnes Viciae species; ergo ex libro naturae disponi debuerat inter conformes Lathyri species, sicut nos fecimus supra in Tabu∣lis cognationis & affinitatis, item & in explicatione Tabulae secundae ad finem ejusdem.

Vicia maritima flore albo longo, nobis. Hujus Viciae caules sunt pedales & sesquipedales, ex geniculis hinc inde (alternatim aliarum Viciarum ritu) proveniunt costae mediae, protruden∣tes capreolos aliquot versus finem; atque costis singulis folia obtusa quasi cordata, è regio∣ne sena adnascuntur: inter caulem & costam exiliunt flores albi papilionacei, longi, quibus singulis succedunt siliquae singulae unciales subrotundae, continentes semina quina, nunc plura, nunc pauciora. Vide figuram in Appendice Tab. 19. loco. 4.

6. Vicia major vulgaris sativa, nobis. Sativa vulgaris semine nigro, C. B. P. Sativa vulgaris, I. B. Vicia haec ubique terrarum coli solita, caulibus constat bicubitalibus, aliquando humilioribus, a∣liquando procerioribus, angulosis, striatis, cavis, hirsutis; foliorum conjugationes senae, septe∣nae, nunc pauciores, nunc plures costae mediae longae adhaerent, in tortiles claviculas desi∣nenti, quibus proxima arripit adminicula: folia uncialia paulo minora majorave (secun∣dum solum in quo seritur) angusta, ad extremum lata, hirsuta, eademque rachi ex ad∣verso apponuntur; ex uniuscujusque costae sinu, seu ala, flores enascuntur bini, purpurei, pa∣pilionacei, aliquando plures; singulos{que} excipiunt siliquae bivalves, singulae quadrantales & non∣nunquam longiores, tumidae & eminentes (saltem conspicuae ubi apparent grana) semina clau∣dentes Pisis arvensibus pene paria, compressa, paululum fusca aut variegata, perraro nigra, non∣nunquam alba. Mirifico foliorum lusu provenit Vicia, ut pene cuiquam imponat, veluti Proteus aliquis, ut eadem non eadem putari possit; ex his enim alia sunt fere rotunda, alia cordata versus extremum, alia angusta & longa: flos unicus sed aliquando plures, multa purpura seu rubro colore picti, brevi pediculo haerentes; & consequenter siliquae sunt erectae, quia peti∣olo curto donantur; eaeque quoque sunt majores vel minores; tunicae quoque involventes semina sunt magis minusve depressae, aut magis tumidae (praecipue ubi semina apparent ipsa) quae colore sunt fuscae, aut nigrae exsiccatae: seminibus copiose (usque ad octonari∣um

aliquando denarium numerum) fuscis, variegatis, aut virore pallentibus, etiam nigris onustae; denique albis, quasi rotundis, parvi Pisi arvensis aemulis, & à flore rubro pro∣ductis. Est & alia hujus varietas, flore rubro, semine minore subviridi, Halepa ad nos misso.

Vicia major folio cordato, flore rubro, fructu albo Pisi minoris instar, nobis. Haec à fo∣liis cordatis, floribus rubris, & semini albo, Pisi minoris arvensis semine simili, facile ab aliis omnibus Viciae speciebus distinguitur. Vide in Appendice Tab. 19. iconem tertio loco i∣bidem sculptam.

Vicia minor flore rubro, fructu vario, siliquis propendentibus, nobis. Ex hac deno∣minatione facile à caeteris suae sortis cognoscitur. Vide in Appendice. Tab. 19. iconem primo loco ibidem sculptam.

7. Vicia silvestris semine nigro & variegato, folio acutiore, nobis. Vulgaris acutiore folio, semine parvo, nigro, C. B. P. Aphaca vera, Lugd. Haec Vicia à sativa vulgari, & silve∣stri vulgari majore mediâ inter sativam & hanc, differt potissimum semine, quod admodum parvum, rotundum & copiosum (aliquando ad octona exemisse me memini) latet in siliquis angustioribus, longioribus, magisque teretibus, & rarioribus, siliquis Viciae sepium minus hir∣sutis, quae siccae nigrescunt, nigraque in se continent semina aut variegata aliquando.

Vicia sepium folio rotundiore acuto, C. B. P. Vicia, Dod. Clus. Hist. Haec sponte prove∣nit inter sata passim, saepe etiam in sepibus & dumetis; differt à sativa vulgari, quod sili∣quas producat minores, breviores, & rotundiores; quin & semina ibidem contenta sunt rotunda, nigra vel maculata; ergo crassitie & rotunditate siliquarum, & colore fusco seu subnigro earundem, facile discernitur haec media à sativae siliquis longioribus, compressio∣ribus, magisque tumidis (ubi apparent semina) & semina compressa continentibus. Silve∣stris autem seu vulgaris sepium, folio acutiore, semine parvo nigro, C. B. P. ab utraque raritate siliquarum singulatim dispositarum, minus hirsutarum, quaeque etiam siccae nigre∣scunt, à semine etiam minore nigro, quam facillime distinguitur. Datur & alia Vicia mul∣tiflora spicata caerulea annua minor procumbens, quae vix pedalem aut sesquipedalem supe∣rat altitudinem, sola tenuitate partium, & duratione à Vicia multiflora spicata caerulea vulgari perenni differens.

8, Vicia pratensis verna seu praecox Soloniensis, semine cubico seu hexaedron referente, nobis. Haec Vicia minima sub exitum hyemis in pratis neglectis & minime herbidis, contra Regiam Chambort in agro Soloniensi intra septa ejusdem nominis sitam viget. Florem fert exiguum, rubentem, papilionaceum, ex singulis geniculis ortum, atque singulis floribus singulae succedunt siliquae curtae, tenues, pollicares; in quarum singulis continentur semina angulosa, minuta, terna, quaterna, hexaedrum referentia, atque praecocitate & tenui∣tate partium, denique seminibus cubicis, à caeteris praedictis omnibus, facili aut nullo ne∣gotio distinguitur.

ARACHUS sive CRACCA.

FRumentorum quoque vitium est quod Graeci 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (Theophrastus 8. Hist. 10. rem scabram & duram dicit, quae in Lente nascitur) nominant. Ruellius Craccam appellari refert. Differt ab Aphaca & Vicia potissimum semine; nam Craccae semina exquisite rotunda, nigra sunt; & ut Galenus inquit, Ervo minora. Aphaces vero & Viciae semina non rotunda, sed aliquando latiora, veluti Lentium, teste Galeno 1. de Alim. facul.

Arachus sive Cracca est Viciae minor species in segetibus proveniens, easque strangu∣lans, & nutrimento depravans, & ligans non minus multiplicitate radicum succum nutritivum è terra extrahentium, quam crebris suis capreolis ipsos culmos arcte amplexans, ut Apha∣ca Dodonaei quae est Lathyri species uti supra dictum: distinguitur à praedictis omnibus Vi∣ciae speciebus tenuitate partium.

9. Vicia minor segetum cum siliquis pluribus hirsutis, C. B. P. Vicia parva seu Cracca mi∣nor, cum multis siliquis hirsutis, I. B. Arachus seu Cracca minima, Ad. Lob. Arachus, Lugd. Ex radice tenui, exili & inutili, quadrati, tenues, & infirmi exeunt cauliculi, importuna alarum ubertate luxuriantes: folia Lentis foliis quasi paria, hirsuta, pinnata caeterarum omnium Viciarum more, sibi mutuo respondentia, medio nervo annexa, aliquando septe∣na,

octona paria, conjugatim posita: nervus medius in tortiles capreolos varie partitos fa∣cessit. Segetem infesto complexu arripit & strangulat haec parvula Vicia, excrescens inter∣dum ad tres cubitos: ex foliornm alis, hinc inde enatis pediculis, flosculi insidunt race∣matim ac veluti in capitulum congesti quinque, sex, nunc plures, nunc pauciores, eòdem spectantes, pusilli, papilionacei, albi; quos siliquae excipiunt totidem semiunciales, hirsu∣tae (quemadmodum sunt folia) quarum singulis bina ternave insunt grana sive semina, Vi∣ciae sepium folio acutiore seminibus minora, rotundiora, & magis maculata.

10. Vicia minor segetum cum siliquis paucis glabris, nobis. Viciae sive Craccae minima species cum siliquis glabris, I. B. Est & haec praecedente tenerior, foliis similiter conjugatim positis, paucioribus tamen & glabris: pediculo tenuissimo, longo, ex foliorum alis nato flos innascitur unicus aliquando, utplurimum bini, suave purpurascentes vel dilute caeru∣lei aut violacei, raro tres; quos singulos sequitur siliqua parva, glabra, praecedentis Craccae magnitudine par, sed paulo longior ac tenuior.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Nascitur circa margines agrorum, & in pratis silvestribus circa fossas; fluminum, rivulorum ac torrentium ripas amat, & frequenter in sepibus semicosis reperitur: flores caeruleos adeo den∣se in spicam quasi congestos habet in cimis caulium Galegae ritu, ut Galega Germanica aut Galega silvestris quibusdam dicatur. Floret Maio & Junio, atque Julio & Augusto matu∣ratur semen. Viget in dumetis & sepibus. Altera major folio latiore, floribus subalbidis li∣neis caeruleis notatis ibidem, ut supra dictum.
• ...

  2. Vicia maxima dumetorum passim provenit inter sentes & dumeta in Germania utraque, ubi ap∣pellatur Divi Christophori herba. Floret aestate, & versus ejusdem finem semina perficit sua.

  Vicia silvestris incana Clusii flore albo, reperta fuit in Hungariae quibusdam locis: florebat Maio mense atque mense sequente semen perficiebat.

• 3. Vicia Narbonensis maxima, fructu rotundo atro, foliis integris & serratis, nobis. Vicia Roma∣na, Cam. Faba silvestris, Matth. Vulgatior Vicia foliis integris in Narbonensis Galliae & Aquitaniae plerisque locis sponte sua exit. Apud septentrionales rarum est hoc Legumen, nec alibi quam in hortis satum provenit. Vicia foliis serratis in Apulia & montibus Euganeis & circa Patavi∣um. Utraque floret aestate, & versus ejusdem finem, & Autumni initium maturantur utri∣usque semina.
• 4. Vicia flore luteo pallido, siliquis hirsutis crassis brevibus erectis, nobis. Ad margines agro∣rum & in agris frumentariis circa Monspelium reperta: floret Junio: Julio & Augusto semina ad maturitatem perducit.
• ...

  5. Vicia lutea foliis Convolvuli minoris, C. B. P. Aphace, Dod. ut. Lathyrus luteis foliis Convol∣vuli minoris & aptius, nobis. Provenit passim in agris frumentariis, laeto pinguique solo unà cum Tritico, Secali, & aliis frugibus. Floret Maio; semen Junio & Julio maturum est. Vide inter Lathyros, ubi magis idoneè collocatur.

  Vicia maritima flore albo longo, nobis. A nomine indicantur ipsius natales.

• 6. Vicia major vulgaris sativa, nobis. Sativa vulgaris, I. B. Seritur in agris passim Boum pa∣scendorum gratia, quin & seminibus hyeme nutriuntur volatilia domestica, gallinae, colum∣bi, &c. Floret aestate ineunte, & mediâ maturescit semen ipsius.
• 7. Vicia silvestris semine nigro & variegato, folio acutiore, C. B. P. & nobis. Aphaca vera, Lugd. Vicia sepium folio rotundiore acuto, C. B. P. Vicia, Dod. Clus. Hist. Hae sponte proveniunt inter sata, nonnunqnam inter sepes & dumeta; ad agrorum margines illa frequenter conspici∣tur. Utraque floret aestate, eodemque tempore maturum est earum semen.
• 8. Vicia pratensis verna seu praecox, Soloniensis, semine cubico, nobis. In agro Soloniensi in pra∣tis minime herbidis floret exeunte hyeme, & maturantur semina Aprili mense.
• 9. Vicia minor segetum cum siliquis plurimis hirsutis, C. B. P. Arachus seu Cracca minima, Ad. Lob. In omnibus arvis satis, & aliquando dumetis provenit.
• 10. Vicia minor segetum cum siliquis paucis glabris, nobis. Provenit inter frumenta, aliasque segetes promiscue cum priore: floret utraque Junio, & maturantur semina Julio & Augusto cum frugibus ipsis, praecipue Avenâ.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

5. Vicia lutea foliis Convolvuli minoris, C. B. P. Aphace, Dod. ut. Lathyrus luteis foliis Con∣volvuli minoris, nobis. Et aptius à nota generica sic denominatur, ut supra apparet in doctri∣na Lathyrorum. Semina hujus astringendi vim habent, quapropter stomachi & alvi fluxiones tosta & decocta Lentis modo sistunt. Hanc astringendi facultatem Aphacem habere certo experimento cognovit Dodonaeus, ut apparet ex Pemptadibus suis.

6. Vicia major vulgaris sativa, nobis. Vicia vulgaris sativa, Park. I. B. Est Vicia non modo in∣suavis, sed & concoctu difficilis, alvumque inhibet. Perspicuum ergo est, cum natura sit hujus∣modi alimentum, quod ex ipsa distribuitur vix habet quicquam boni succi, sed crassum est & ad succum melancholicum gignendum idoneum: monet Galenus Viciae fructum, potissimum cum vi∣ret, esse noxium; nec sunt qui comedunt Viciae aut Ciceris fructum, nisi per famem.

NOMINA.

• 1. Vicia perennis multiflora spicata caerulea, sepiaria, nobis. Vicia multiflora, C. B. P. Vicia silvestris secunda, Clus. Hist. Desc. Vicia multiflora seu spicata, Park. Arachus, Tab. Galega altera vel silvestris aut Germanica, Dod. Desc. Altera major, folio latiore, floribus subalbi∣dis lineis caeruleis notatis, circa Oxonium reperta.
• ...

  2. Vicia maxima dumetorum, flore obscure rubente, nobis. Maxima dumetorum, C. B. P. Ger. Vicia sepium perennis, I. B. Vicia silvestris altera vel 5. Aphace Dioscoridis, Osmunda, Trag. Cracca major, Tab.

  Vicia silvestris perennis hirsuta seu incana, flore albo, nobis. Silvestris flore albo, Clus. Hist. & Pan.

• 3. Vicia Narbonensis maxima fructu rotundo atro, foliis serratis & integris, nobis. Arachus, Fuch. Vulgo Vicia Romana, Cam. (cui & Pisa nigra.) Faba silvestris, Matth. Ad. Lob. Lugd. Tab. Faba Graecorum, Lob. Icon. Bωna silvestris, Dod. Faba silvestris Graecorum seu Faba vete∣rum, Park. Faba silvestris, Ger. Arachus Fabaceus, & Faba Kairina cui semina minora, & A∣rachus Fabaceus serratus, semine majore, I. B. Phaseolus silvestris, Hist. Lugd.
• 4. Vicia flore luteo pallido seu ochroleuco, siliquis hirsutis crassis brevibus erectis, nobis. Vi∣cia silvestris flore luteo, I. B. & silvestris lutea cum galea fusca eidem. Prioris est tantum vari∣etas ex nostra sententia. Datur & alia species hujus, siliquis hirsutis erectis minoribus; item & tertia siliquis minoribus propendentibus: harum duarum posteriorum Icones delineandas in horto Edwardi Morgan pone coenobium Vestmonasteriense curavimus, & postea sculpendas, uti appa∣rent, in Tab. 19. Vide plantam 2 & 5 illic.
• ...

  5. Vicia lutea foliis Convolvuli minoris, C. B. P. Aphaca, Dod. ut. Lathyrus luteus foliis Convol∣vuli minoris & magis apposite, nobis. Vide figuram 5. hic in Tab. 4. & Descriptionem inter La∣thyros ex cujus numero est. Ibidem nomina diversorum authorum adferuntur.

  Vicia maritima flore albo longo, nobis.

• 6. Vicia major vulgaris sativa, nobis. Vulgaris sativa, Park. I. B. Vicia, Dod. Ger.
• ...

  7. Vicia silvestris, semine rotundo nigro & variegato, nobis. Vicia minor vel 3. Trag. Craccae 1. genus, Dod. Arachus & Cracca major, Ad. Lob. Park. Vicia silvestris seu Cracca major, Ger.

  Vicia vulgaris silvestris frugum, semine parvo & nigro, I. B.

• 8. Vicia minor pratensis verna seu praecox, semine cubico, nobis.
• 9. Vicia minor segetum cum siliquis pluribus hirsutis, C. B. P. Vicia silvestris seu Cracca minima, Ger. Vicia parva seu Cracca minor cum multis siliquis hirsutis, I. B. Arachus sive Cracca mi∣nima, Ad. Lob. Arachus, Lugd. Arachus minor Lusitanicus, Park. Cracca minor, Tab. Craccae alterum genus, Dod.
• 10. Vicia minor segetum cum siliquis paucis glabris, nobis. Vicia segetum singularibus siliquis gla∣bris, C. B. P. Viciae seu Craccae minimae species cum siliquis glabris, I. B.

Nota nos varias Viciarum species in Tab. cognationis & affinitatis addidisse, quae non continentur in Tab. 4. aeneâ sculptae, quarum quasdam tantum descripsimus, quasdam & descripsimus & ea∣rum etiam Icones adhibuimus in Tab. 19. App. ad Legumina. Nota insuper nos duas Vicias lu∣teas, siliquis propendentibus, scilicet crassioribus & tenuioribus adhibuisse, cum debeant esse duae siliquis erectis, & unica siliquâ hirsutâ propendente: corrige lapsum & consule Tab. 4^tam Iconem & Tab. 19. Iconem 2. & 5^tam.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

VIcia lutea foliis Convolvuli minoris cum sit perfe∣cta Lathyri species, à binis foliolis triangulari∣bus cingentibus caulem quadratum, quatuor levibus a∣lis insignitum, aptius omnino quadrat Lathyris, mi∣nime Viciis, quarum nota praecipua est habere plurima foliola alata, ex opposito & conjugatim sita; ergo ma∣le inter Vicias locatur à Casparo Bauhino & aliis autho∣ribus.

LEGUMINA Sive Siliquosae Papilionaceae Bivalves Trifoliatae Scandentes caulibus.

CAPUT II. Smilax Hortensis, Dolichus sive Phasiolus, Phaseolus aut Phaselus & Abrus.

§ 1. PHASEOLUS.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 foliis est Hederae, sed mollioribus cauliculis, clavicularum instar, propinquis fruti∣cibus sese implicans, ut operi topiario inserviat, cujus fructus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (quasi siliquas dicas) semina continent reniformia seu renibus similia, non aequali colore, sed ex parte ruffescentia, &c. Dioscoridi l. 2. c. 176. Haec ab Hippocrate, Diocle, Theophrasto & plerisque aliis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vocatur: à nonnullis à siliquarum magnitudine 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉: ab aliis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (à 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ut aliqui volunt differens) Galeno 1. Alim. scribente. Dolichus Theophrasto 8. Hist. 3. & Aetius Smilacem horten∣sem Dolichos esse & Phaseoli genus, & ab omnibus Lobos nominari, aperte docet. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 apud Dioscoridem l. 2. c. 130. sed sine ullis notis habetur. Sunt tamen qui Smilacem hortensem à Phasi∣olis solum siliquis & semine differre censeant, quae in Smilace majora sunt, ut voluit Mattheo∣lus, qui pro Phasiolo & pro Smilace hortensi eandem pingere videtur, nisi quod pictura una recta, altera inflexa est: At Anguillara Phasiolum & Phaselum distinguit: Author Hist. Lugdun. as∣serit Galeno vocem Phaseolum quatuor syllabis prolatam, à Phaselo tribus syllabis prolato diver∣sam esse, & de hoc cum Erviliis simul tractasse. Plinius lib. 18. cap. 7. Faseolis folia venosa tribuit.

Duplicem facimus, vulgarem alium, alium peregrinum; vulgarem, alium majorem, fructu longiore & renis formam melius referente, qui communiter candidus: alium minorem siliquâ angustiore: distant etiam crassitie & tenuitate. Hic variat floris & seminis colore: flores plerumque candidi, pallidi, flavescentes, purpurascentes sive amethystini, & ut Cordus in sua historia censuit, flo∣ris colorem fructus sequuntur. Verum in semine fructuve major est coloris varietas; sunt nivei, fla∣vi, ex flavo obsoleti, purpurei, rubri, latericei ferè coloris, amethystini, violacei, atrovi∣olacei, nigri, initio purpurei, deinde atri: vel albi, venis nigris & lituris distincti: item car∣nei & cinerei, similibus venis insignes: item albi purpurascentes, orbibus albis variegati, vel spa∣dicei, nigris maculis aspersis: nonnulli incani, atro colore, vel ab unâ parte, vel utrinque notati.

Planta quae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 à Dioscoride dicitur, quod smilacis modo conscendat in pro∣pinqua & vicina adminicula, eaque prehendat; Smilax hortensis folia habet cordiformia, molliora, terna, & ternis distinctis petiolis, binis curtis è regione oppositis, tertio me∣dio longiore, omnibus à communi pediculo ortis innitentia: caules tenues, longissimos, vicinis fruticibus, aut quibuslibet adminiculis appositis adhaerentes & sese circumvolventes à dextra ad sinistram obtinet; qui eousque adolescunt, ut ad altitudinem sex cubitorum & multo amplius ascendant, & scenas topiarias contexant: siliquae vaginarum cultelli instar longitudine sex unciarum, latitudine semiunciam referunt, torosae nunc, nunc compres∣sae,

pro fructus tumiditate aut depressione; continentes semina aut depressa (humani renis formâ aut figurâ) aut tumida, crassa, nunc longiora, nunc breviora, diversorum (uti supra dictum) colorum. Hisce omnibus notis quasi Phaseolorum genus delineatum expressit Di∣oscorides, ut nulla prorsus repugnet nota. Id genus Galenus perspicue esse declarat, atque etiam Theophrasti authoritate confirmat his verbis; Dolichorum nomen â Diocle scriptum est unà cum aliorum seminum nos mortales alentium nominibus. Scriptum etiam est in li∣bris Hippocratis, de ratione victûs. Existimo ipsum sic appellare semen plantae hortensis, quam nunc vulgo bifariam nominant quidam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 id est filiquas; alii 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉: hos Dolichos esse hortenses quis conjicere possit, vel ex iis quae Theophrastus scripsit his verbis, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. id est, aliis quidem cau∣lis est rectus ut Piso & Hordeo & omnibus frumentaceis, atque aestivis: aliis vero in latus potius inclinat, ut Ciceri, Ervo, Lenti: aliis humi procumbens, ut Ochro, Piso, Cicerculae sive Lathyro. Dolichus vero si ligna longa affixeris, in ea conscendit & fructum feret: a∣lioqui rubiginis vitio corrumpitur, &c.

TABULA V.

• ...Phaseolus trifoliatus
  • ...Annuus
    • ...Maximus
    • Major—
      • 1. Brasilianus, flore puniceo, fructu renali maximo nigro. ☿
      • Flore—
        • 2. Albo & fructu albo tumidiore. ☿
        • ...Puniceo, Fructu
          • Nigro splendente tumido. ☿
          • 3. Anagyridis fructui simili. ☿
          • 4. Colossino nigris maculis consperso. ☿
    • Medius, Siliqua-
      • 5. Hirsuta Park. Couhage Indice.
      • ...Glabra, Fructu
        • 6. Compresso renali
          • ...Albo
            • Majore. ☿
            • Minore. ☿
          • ...Nigro
            • Majore. ☿
            • Minore. ☿
        • 7. Tumido quasi ovato sine hilo con∣spicuo
          • Nigro. ☿
          • Albo seu niveo. ☿
          • Aureo. ☿
          • Amethystino. ☿
          • Colossino nigris maculis notato. ☿
          • Latericei coloris. ☿
          • Fuliginei coloris. ☿
          • Punicei coloris. ☿
          • Albo, venis distincto. ☿
          • Carneo & cinericeo, ve∣nis seu lituris distin∣cto. ☿
    • Minor—
      • 8. Siliquis propendentibus, fructu mino∣re albo, maculâ nigrâ insignito
        • Tumidiore. ☿
        • Compressiore. ☿
    • ...Minimus
      • ...Leptomacrolobus siliqua erecta, fructu
        • 9. Minore latericei coloris.
        • 10. Viridi ovato, nobis. ☿
  • 11. Perennis siliqua longa lata, nobis. Lablab. Aegyptiorum, Alpin. ☉
• ...Phaseolus alatus, sive Abrus
  • 12. Minor fructu coccineo, macula nigrâ notato, nobis. ☿
  • 13. Major fructu toto coccineo, fusco & variegato. ☿
  • 14. Virulentus Chinensis. ☿

Explicatio Tabulae quintae, Sectionis secundae.

Finita doctrinâ Leguminum scandentium capreolis in priore capite, seu niembro primo hujus Sectionis, at{que} notis essentialibus & genericis, subalternis, unicuique generi subalternato ibidem contento assignatis, ut post paragraphos apparent; jam requirit ordo, ut de Legumini∣bus scandentibus caulibus, non capreolis, agamus in hoc capite secundo. Primò more no∣stro solito dicemus quid sit Phaseolus, Dolichus sive Smilax hortensis, quae sunt synonyma eidem Legumini congruentia. Legumina haec seu filiquosae papilionaceae plantae, trifolia∣tae, scandentes solo beneficio caulium (idque instinctu quodam à naturâ ipsis datum & con∣cessum) smilacis instar sese intorquendo & circumgyrando perticas, baculos, senticosa aut lignea quaelibet adminicula apposita, à dextra ad sinistram gyros seu lineas spirales facti∣tando, ad summum baculi aut perticae cacumen pertingunt. Folia producunt terna cordifor∣mia, aut ut volunt alii Hederae similia, tribus petiolis innitentia: omnes hi tres petioli terna sustinentes folia, terminantur in pediculi foliorum extremitatem, quorum inferiores bini sunt breviores & ex opposito siti; tertius autem superior longior est, sustinens folium im∣par: flores producit Dolichus seu Phaseolus Papilionaceos Pisi formâ, albos, rubros, luteo∣pallidos, coccineos seu Phoeniceo colore, aliquando saturate, aliquando dilute seu leviter tinctos: siliquae producuntur, post deciduos flores, pendentes utplurimum (perpaucis minoribus exceptis) bivalves, longissimae omnium Leguminum, vaginae cultelli instar, qua∣rum umbilico seu parti siliquae concavae adhaeret series longa seminum, multorum colorum (uti dictum superius) quae etiam sunt reniformia, compressa, majora; vel tumida minora, cujuscunque sint coloris. Quoad positionem siliquarum, quae dependet à longitudine aut brevitate petiolorum florum; sunt vel siliquis propendentibus, vel erectis: hi sunt petio∣lis brevibus & vix conspicuis extra calicem florum antecedenter, & consequenter siliqua∣rum praediti; illi sunt longi biunciales & triunciales. Atque haec in genere de Phaseolis cau∣libus scandentibus dixisse non abs re fore putavimus.

1. PHaseolus major sive Smilax hortensis, C. B. P. Dolichus sive Phaseolus, Dod. Doli∣chus hic sive Phaseolus major caules profert tenues, longos, ramosos, scandentes, & ascendentes à dextra ad sinistram, & in perticis ac vicinis fruticibus sese circumvolven∣tes: folia cordiformia, terna ternis suis petiolis propriis, ab extremo pediculi ortis, inni∣tuntur: flores ex omnibus alis erumpunt numerosi, candidi, luteopallidi, aut rubentes, sed vulgatiùs albidi: siliquae deorsum pendent ex longis pediculis sex uncias longae, semiunciam latae, in medio tumidae, & aliquatenus arcuatae, extremâ & inferiore parte siliquarum in unguiculum desinente, in quarum singulis semina septena, octona; nunc pauciora, quina, sena, continentur semina, alba utplurimum, compressa, reniformia: radices subsunt multae, longae ac durae. Duplex est, hortensis ac peregrinus; cum hic, tum ille duplex, major & minor: omnes topiarias & perticales scenas scandunt & adumbrant, & siliquas à longis pe∣tiolis pendentes gerunt. Dantur & medii & minores ejusdem generis, & insuper minimi Phaseoli, quorum siliquae non propendunt, sed sursum versus eriguntur, & eo ipso nomine curtis omnino petiolis donantur: de hisce postremo loco dicemns, sed impraesentiarum age∣mus de peregrinis, qui sunt Aethiopici vel nigri; Guinienses; Indici; Americani vel Brasi∣liani. Vide Casparum Bauhinum à pag. 339. usque ad paginam 342. in Pinace suo, & Jo∣hannem Bauhinum à Pagina 253. ad paginam 278.

2. Lobus Phaseoli Brasiliani. Siliqua haec seu Lobus, cujus Iconem in Tab. hac quinta da∣mus, magnitudine reliquos multum superat, atque semina inibi contenta caeterorum o∣mnium multo majora producit in suo gremio, & eo praecipue nomine Phaseolus maximus Brasilianus dicitur. Multo major est varietas in Phaseolis peregrinis, eorumque fructuum va∣riis coloribus, qui magnitudine, formâ seu figura, in infinitum quasi ludunt. Ut quilibet cum Psalmista exclamare poterit, quam pulchra simul & miranda sunt creatoris opera. Ex A∣frica atque America aliisque regionibus Indiae utriusque, Orientalis & Occidentalis, procul ab hoc nostro orbe remotis, variae species adferuntur. Multo enim major (inquam) est Pha∣seolorum peregrinorum varietas, quam in iis qui in Europa nascuntur: sunt enim majores, minores, mira diversaque colorum varietate, cum florum, tum fructuum praecipue, inter se discrepantes.

3. Phaseolus peregrinus Anagyridis fructui similis, colore rubescente, C. B. P. Peregri∣nus 3. Clus. Hist. Hic peregrinus oblonga sarmenta habet, ex singulari caule statim secun∣dum radicem ipsam prodeuntia, & in multos ramos divisa, lenta, oblique se contorquen∣tia & humi procumbentia, nisi perticis aut aliis pedamentis sustineantur, quibus sese circum∣volvunt reliquorum Phaseolorum modo; purpurascunt eadem juxta alas, quibus adnascuntur terna folia, minus ampla prioris, & dilutiore colore virentia, longo etiam pediculo inhae∣rentia: flores in longiusculis proveniunt petiolis, plerumque bini, magni, papilionacei, fo∣ris ex candido pallescentes, interiore vero parte, ex purpura caerulei: his succedunt toti∣dem praelongi lobi teretes, etiamque aliquando compressi, sed tumidi satis ubi fructus ap∣parent, in quibus fructus observatur reliquorum Phaseolorum fructu minor; Anagyridis majoris fructui omnino similis, subrubescentis coloris: floribus succedunt vaginae latae seu lobi bivalves, primi lobis seu siliquis majores & longiores.

4. Phaseolus Indicus, flore coccineo seu puniceo, nobis. Faseolus puniceo flore, Corn. Hic Indicus parum differt à vulgari in partibus communibus: folia enim ex longo pediculo prodeunt terna semper, quorum bina è regione curtis pediculis innituntur, tertium longiori pediculo insistit, omnia terna folia ex latiore base in mucronem acutum desinunt, coloris sunt magis obscure virentis, interdum expansa, at in se de nocte aut sub seram noctem con∣tracta: numerosi cauliculi teneri & viticulosi, adeoque invalidi, oriuntur ab exigua & fibrosa radice: flos figurâ similis vulgaris flori, at colore longe est diversus: vulgaris enim candi∣dus est, hic vero eleganter puniceus, aut coccineus, diu durans respectu vulgarium seu hortensium, quem ob praestantiam florum non dedignantur nobiliores matronae nostrates sertis & coronis suis inserere seu intertexere: siliquae sunt longae, crassae, crasso & fungoso corti∣ce seu membrana exteriore, dum sunt adhuc virides, donatae: semina sunt oblonga, tumidiora, nigra, aut ex nigro & colossino colore variegata.

5. Phaseolus Zurratensis siliquâ hirsutâ pungente, nobis. Apud Indos illic degentes in Zurrat Couhage dicitur. Ex India Orientali habemus siliquas hujus Phaseoli ad nos delatas, atque hoc anno seminibus exinde exemptis, & terrae commissis pullulavit planta ipsa, in hortulo Botanico Domini Caroli Hatton. Folia produxit obscure admodum virentia, mino∣ra multo vulgaris Phaseoli foliis, ternatim petiolis suis distinctis insidentia, more aliorum. Al∣titudinem non observavimus, an ad perfectionem pervenerit observare non licuit, quia post∣quam palmarem acquisiverit altitudinem, decessimus LONDINO OXONIUM. Siliquas habet hirsutas, seu pilis scatentes, & cutem leviter pungentes veluti urtica, mi∣nores, breviores vulgaris Phaseoli siliquis: semina fusca punctata, Fabae equinae magnitudi∣ne: hilum habet album in seminis parte laterali (ut Faba ipsa nigrum in superiore parte) non vero in umbilico, quemadmodum omnes Phaseoli possident, & quasi sinum in medio impres∣sum habent: atque ex hisce notis facile cognoscitur à caeteris omnibus suae familiâs. Ex primo intuitu siliquae hirsutae & seminis, Fabae equinae similis, cognitu à caeteris suae tribus facillimus erit hic Phaseolus Zurratensis.

6. Phaseolus peregrinus fructu tumidiore minore niveo & versicolore, nobis. Peregrinus 2. Clus. Hist. Forma & nascendi modo à vulgari non differt haec Phaseoli species, farmenta enim habet valde ramosa, quae more aliorum vicinas perticas amplectendo, sese caulibus à dextra ad sinistram circumvolvunt, easdemque scandunt: petioli longi ex foliorum (quae semper terna sunt) sinu oriuntur, in quibus bini, terni, quaterni, conspiciuntur flores, vul∣garis Phaseoli majoris floribus forma respondentes; primò dum recentes aperti, candidi sunt, deinde vero pallescentes; quos excipiunt oblongae & propendentes (ut in vulgari Pha∣seolo majore) siliquae tenuiores, quina, sena, semina candidissima, tumida & quasi ovata, con∣tinentes, sine ullo hilo aut umbilico depresso apparente, ut in fructu renali vulgari: sed sunt quasi ex ebore tornata, minora & tumidiora multo vulgaris renali fructu.

Phaseolus minor fructu albo, umbilico macula nigra notato, vel fructu renali parvo albo, umbilico circa hilum macula nigra insignito, nobis. Hujus duas observavimus species, ma∣jorem & minorem habitâ ratione fructuum renalium; utrumque fructum, majorem duplo minorem excedentem, & minorem ad me misit Robertus Spotswood apothecarius & Tingidis oppidi Chirurgus à serenissimo D. Domino nostro Carolo 2. diplomate constitutus, qui rei Botanicae amantissimus est, à quo singulis annis rariorum circa Tingidem nascentium planta∣rum semina communicata habemus.

7. Phaseolus minimus fructu rubro, siliquis longissimis erectis, nobis. Diximus superius de Pha∣seolis majoribus, qui siliquas suas propendentes formant, petiolisque longioribus consequen∣ter

donantur; jam hic ad calcem adferemus in medium Phaseolos minimos (unum aut al∣terum) quorum siliquae tenues, parvae, & longae, petiolis curtis innituntur & per consequens sunt erectae, non autem propendentes, hortensium & peregrinorum more. Hic igitur Pha∣seolus minimus siliquas fert longas, tenues, palmares & sesquipalmares, continentes in se semina dena, duodena, reniformia, rubra, minima, eadem magnitudine cum Phaseolo mi∣nore Italico, fructu albo minore, umbilico macula nigra notato.

8. Phaseolus minimus fructu viridi exiguo ovato, siliquis longis rotundis erectis, nobis. Haec Phaseoli minimi species caule constat pedali aut sesquipedali; folia edit etiam terna sub∣viridia, minora tenuiora, singulis distinctis petiolis innitentia, majorum Phaseolorum mo∣re: petiolis curtis junguntur flores parvi, papilionacei, ex luteo virides: fatiscentibus singu∣lis succedunt siliquae singulae tenues, rotundae, tres uncias longae, recentes adhuc virides, intumescentes ubi apparent semina; in quibus singulis continentur semina ovata viridia, dena, duodena, nunc plura, nunc pauciora, Pisi minoris magnitudine, sed sunt figura ovata seu longa & viridia. Hisce paucis sativis in Italia, Gallia & hic & alibi locorum per plures annos cultis, nec non peregrinis quibusdam è longinquis regionibus ad nos al∣latis, explicatis; adjiciemus Lablab Aegyptiorum Prosperi Alpini. Est enim Lablab Aegy∣ptiorum arbor sarmentosa, quae crescit ad Vitis magnitudinem, sarmentisque suis Vitis mo∣do omnino extenditur, ac expanditur foliis; sigura autem foliorum est itidem Phaseolo vulga∣ri similis, nempe Legumen trifoliatum: flores pariter fert papilionaceos, à quibus oriuntur siliquae bivalves, sublongae, & instar fabarum▪ sed multo latiores & compressiores cernuntur. Haec arbor vivit annos 100 & amplius, difficile creditu iis, qui nunquam Aegyptum vide∣runt; non tamen inficias eundum est, quin sint pleraeque plantae restibili & viva radice per aliquot annos durantes, quae, pereuntibus singulis annis earum sarmentis usque ad radicem, sequenti anno repullulant & revirescunt. Mulieres illic utuntur decocto hujus Phaseoli Aegyptiaci cum Croco, ad excitandos menses. Aegyptii ipsi Phaseolos illos in cibo frequen∣ter usurpant, & nostratibus non minus suaves gustui apparent. Praeterea utile est decoctum ad tussim & dispnoeam corrigendam, urinam suppressam movendam. De caeteris Phaseo∣lis diffuse satis & ad longum agit Johannes Bauhinus, à pag. 253. ad pag. 278. quem ibi∣dem consule; etiam de Pisis exoticis ex Guinea, India utraque, Brasilia, & territorio Mexi∣ocano allatis vide eundem.

LOCUS & TEMPUS.

Florent omnes hi Phaseoli aestate, quidam citius, quidam tardius: semina perficiunt autumno. Sativi aut hortenses nostrates (teste Columella & Palladio) in Italia proveniunt. Exotici ex India utraque Orientali & Occidentali à paucis abhinc annis ad nos Europeos delati, & in pau∣corum Botanicorum hortis sati, quos varietas pulchra & multiplex seminum horum, eorumque stu∣dium delectat, coluntur; quin & ipsa semina annosa, variis coloribus picta, & diversiformia, vi∣su & observatu perdigna, ut in armorariis seminalibus seu musaeis rerum naturalium studiosorum conserventur.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Smilacis hortensis siliquae lobi dicuntur (ut supra dictum,) quoniam prae aliis, praecipue ex omni siliquarum genere quae indumento tectae sunt bivalvi, soli Phaseoli recentes & virides te∣nerioresque unà cum siliquis seu integumentis utplurimum ubique ineunte aestate comeduntur. Coquuntur enim siliquae cum seminibus unà intus latentibus, ut ex Dioscoride relatum ante, & veluti Asparagus oleris modo editur Phaseoli fructus: ciet urinam & gravia somnia facit. Nu∣triunt Phaseoli non minus quam Pisa, similiterque flatus expertes sunt, verum jucunditate & al∣vi dejectione illis cedunt teste Aetio. Simeon Sethi apud Fuchium & Mauritani in primo ordine calidos & humidos esse Phaseolos statuunt. Galenus etiam de Alim. Facul. humidiores natura asserit. Pergit Simeon Sethi, qui magis rubri sunt calidiores. Manifesta quoque in iis humi∣ditas, quod cito putrescant. Humores generant crassos & pituitosos, medium locum habent (ut ait Galenus) inter ea quae facile & difficulter concoquuntur, celeriter & tarde transeunt. Ante alios cibos sumpti ventrem proritant. Albi igitur Phaseoli crassioris & difficilioris conco∣ctionis ac humidiores sunt quam rubri. Proprietate quadam turbulentâ somnia faciunt, sed ad bonam habitudinem corporis conducunt & urinas movent. Horum decoctum menses movet; si∣liquae

seu cornicula dum recentia viridia & teneriora sunt) si cum sinapi & Carui semine e∣dantur, aut si elixentur cum Pipere, in acetariis etiam eduntur. Adduntur etiam in fucis, qui∣bus mulieres faciem concinnant.

NOMINA.

Phaseolus, Phasiolus, Phaselus (Et gravis Atriplicis consurgit longa Phaselus) Faseolus, Do∣lichus & Smilax hortensis, I. B. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quibusdam dicitur, id est siliqua; quia prae caeteris omnibus siliquis Phaseoli siliquae virides & adhuc juniores & tenerae elixae, oleo aut butyro aceto & sale admistis, commode satis eduntur.

LEGUMINA Sive Siliquosae Papilionaceae Bivalves Alatae Scandentes Caulibus.

§. 2. PHASEOLUS RUBER ABRUS Vocatus.

1. ESt Phaseolus hic alatus fruticosus & volubilis planta (sive Cicer fructu rubro macula ni∣gra notato, nobis.) etiam Phaseoli trifoliati Lablab Aegyptiorum modo, scandens cau∣libus, perticas, baculos, ridiculas, aut quaelibet alia adminicula adstantia circumvolventibus; foliis Derelside vel Tamarindi, Viciae aut Arachi potius plane similibus, binatim seu conju∣gatim costae mediae seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 è regione adhaerentibus ad numerum incertum 14. 16. aliquan∣do duodeviginti, obtusis, sine impari extremum claudente, quae etiam moventur ad solem non secus quam Tamarindi aliarumque plantarum, folia conjugatim posita habentium; occidente quippe sole clauduntur hujusmodi arborum, fruticum, subfruticum, Leguminumque folia, ex opposito conjugatim sita, & omnino per totam noctem clausa manent, quousque sol denuo o∣riatur; tempore matutino, sole apparente rursum aperiuntur & extenduntur: flores autem papilionaceos haec herba fruticosa, Phaseolis pares gerit; siliquas etiam propendentes, curtas, crassas, graciliori brevique petiolo innixas habet, rugosas, spadicei foris coloris, unciam aut paulo amplius longas, semiunciam latas, illasque aliquando planas, mucrone instar hamuli curvo, interna parte albas, in quibus continentur semina quaterna, quina, durissima, ovalis formae, prorsus rubra seu nitentia instar corallii expoliti cum probe ma∣tura sunt, summa parte qua siliquae inhaeserant semina omnino atra ebeni nigerrimi colore & prae laevore splendentia. Coralliorum unionibus quas circa collum gestare solent puellae in omni∣bus plane accedunt, & quasi Paeoniae seminum sunt aemula; & collis monilis instar non so∣lum penduntur, sed armillarum loco in brachiis mulierum gestantur ad ornamentum; coral∣linos globulos nativi coloris elegantiâ non solum provocant, sed & vincunt. Saepe hujus Le∣guminis semina praedicta durissima terrae commissa à nobis fuere, sed nunquam nascebantur; imo (quod magis mirum) post triennium eadem è terra eruta, incorrupta reperta, ac si pridie duntaxat sata fuissent. Semel tamen contigit ut ex seminibus magis recentibus ex India allatis, ac aqua bene per binos dies naturales prius maceratis, & postea terrae in fictili commissis atque fictili eadem in pulvino ex stercore equino adhuc bene calente depositâ, nata sit una aut altera planta, cura & vigilantia Georgii London hortulani Reverendissimi in Christo Patris Henrici Compton Episcopi Londinensis, patroni nostri colendissimi. Protrudebat se∣men terrae praedicto modo praeparatae commissum, initio bina foliola, semine bifariam se di∣vidente, & folia supra terram formante (ut in aliis Leguminibus accidere solet) inter ista bi∣na folia nascebantur costae sustinentes foliorum conjugatim seu binatim positorum alas, quae ex multis foliolis contrario situ semper nascentibus constabant; denis, duodenis, aut pluri∣bus,

nullo impari extremum claudente. Folia (ut supra dictum) mirum in modum ad so∣lem convertuntur; nam folia pinnata seu alata longae costae adhaerent, & contrariis curtis & vix conspicuis petiolis. Semper numero sunt paria, parte aversa unum contra aliud ar∣ctissime circa solis occasum clauduntur, ut mucrones obtusi foliorum terram spectent; co∣stae itidem longae, quibus folia haerent, noctu versus terram inclinantur ita ut caulem fere tangant; & sic tota nocte permanent: at cum sol oritur panduntur, & pediculi seu costae in suo situ ad angulos fere rectos cum caule convertuntur: circa meridiem paulatim folia coelum spectare incipiunt, & ipso meridie, parte superiore, unum contra aliud invicem clau∣duntur ita arcte ut unum aliud tangat, mucronesque coelum spectent, contrario prorsus modo quo noctu permanent; postea apparente jam sole panduntur. Haec foliorum ad solem con∣versio spectatoribus & rem ipsam examinantibus mirabilis & observatione diligenti dig∣nissima, videtur, in hoc Legumine praesertim; sicut in aliis etiam plurimis alatis, tam arbo∣ribus, fruticibus, suffruticibus & plantis Leguminosis, quae propria inclinatione à natura ipsis data & concessa, mutationes praedictas, accedente & recedente sole sine tactu sube∣unt; quemadmodum herba sensitiva cujus folia & aliquando pediculi simul cum foliis ta∣ctu ex instante, sese aut comprimunt aut demittunt, & brevi procedente tempore, splen∣dente aut lucente sole, paulatim pristinum recuperant situm statumve; atque difficulter alia poterit reddi ratio, quam quod ipsis à natura sic datum fuit. Hujus Abri plurimae aliae sunt species.

• 1. Est minor hic (de quo nunc diximus) coccineus, nigra macula notatus.
• 2. Est & major compressus Abrus coccineus totus; Pisum Indicum majus seu Abrus ma∣jor dicitur; variat colore, nigro, subfusco, variegato, umbilico eminente, &c.
• 3. Pisum virulentum Chinense, seu Fabarum genus quod Abrus Latinis, Saga Javanis quibus pro solis ponderibus utuntur, Linscot. par. 4. Indiae orient. cap. 8. item part. 3. cap. 29. & Part. 2. Indiae oriental. cap. 4.

LOCUS & TEMPUS.

Ex India Orientali deferuntur semina cùm majoris Abri tum minoris, caeterorumque hujus farinae. Item ex Arabia felici & universa Insula Madagascar, & ex China; sed apud nos sata vix germinant: folia solummodo sine caulibus & fructu, maxima adhibita industria (ut supra me∣minimus) apud septentrionales producunt.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Quidam teste Camerario perhibent Abri semina utiliter adhiberi dentitionibus, febribus & spasmis puerorum; Abri semina Phaseolorum gustum habent, quorum usus est in cibo, iisque Aegyptij in jure elixis vesci consueverunt; sunt vero caeteris Leguminibus duriora nec dentibusf rangun∣tur. Stomacho maxime infesta sunt, flatusque excitant multos, & hypochondriacis valde noxia observantur; aegerrime in stomacho concoquuntur, & pravum succum etiam generant.

NOMINA.

Phaseolus Indicus minor semine coccineo, nigrâ maculâ notato, nobis. Phaseolus ruber Abrus vo∣catus, Alpin. de plan. Aegypt. Phaseolus ex Jeme Hon. Belli Ep. 4. ad Clus. Phaseolus ex Jemen qui Abrus dicitur eidem. Phaseolus Indicus, vulgo (sed falso) Paeonia Indica, nomine Ginge & Abrus mittitur, Cam. Pisum Indicum minus coccineum, C. B. P. Pisum coccineum Americum, Lob. Americanum, Lugd. Pisa rubra ex novo orbe, Ges. Hort. Aracus Indicus sive Africa∣nus, & siliqua Araci Indici rubri, Park. Vide Johan. Bauhinum à pag. 265. ad pag. 270. de cae∣teris, in quibus variantis naturae ars in hisce mire ludit. Res ipsa visu digna & elegans. Vicia Africana Clus. exot. l. 4. c. 15. Fabarum genus quod Aegyptiis Abrus Part. 2. Ind. Or. cap. 4. Cicer coccineum nigra macula notatum, nobis. Abrus Aegyptiis, Cor. 2. Indiae Orientalis. Vide plantam 7. Tab. 19. ubi figuratur.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PHASEOLVS hic alatus Indicus minor, semi∣ne coccineo macula nigra notato, nobis. Abrus Latinis dictus, & major totus coccineus, item & virulentus Chinensis, male ab authoribus nominantur Pisa, Araci aut Viciae; cum praedicta haec Legumina capreolis donentur, illa autem iisdem careant: dein∣de quam inepte Paeoniae nomine insigniantur aliis clare videntibus Botanicis discutiendum relinquimus. Nos hic praedicti Abri species cum Phaseolis, quippe cauli∣bus scandentibus non capreolis, locavimus. Vide dif∣fusius in Hallucinationibus Caspari Bauhini suprà ad finem capitis Pisorum. A similitudine foliorum ala∣torum binatim & conjugatim ex adverso sitorum, nullo impari extremum claudente, & siliquis propendenti∣bus, melius hae Abri Agyptiaci species conveniunt cum Cicere: sed quum scandant caulibus, quod Ciceri∣bus denegatur, magis apposite cum Phaseolis Legu∣minibus trifoliatis, caulibus scandentibus, collocantur hic ex nostra sententia in hoc capite quinto, quam in∣ter Cicera capite sequente sexto Sectionis secundae.

LEGUMINA Sive Siliquosae Papilionaceae Bivalves non Scandentes, Siliquis propendentibus donatae.

Orobus Sativus sive Ervum; Cicer; Orobus Siliquis Propendentibus; Sophera; Sesban; Securidaca Et Stella Leguminosa.

CAPUT III.

§ 1. OROBUS SATIVUS sive ERVUM.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Graecis, Ervum Latinis: Graecorum vocem quidam deducunt 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod boves eo vescantur & saginentur. Dioscoridi lib. 2. c. 131. frutex est exiguus, tenu∣is, folio angusto, in siliquis parva gerens semina: & Theopbrasto 9. Hist. c. 22. fructu rotundo modo Piperis. Plinius l. 18. c. 15. Ervum vocat & cum Vicia conjunxit.

Genera duo, sativum & silvestre: illud duum generum, candidum & ruffum; Galenus terti∣um addit, nempe pallidum, inter priora medium: est & quartum Creticum, quod semine minore est.

TABULA VI.

• ...Orobus annuus se∣mine anguloso
  • 1. Minore albo, siliquâ inter granum & granum junctâ, nobis. Orbus re∣ceptus herbariorum, Lob. Ger. ☿
  • 2. Majore nigro obtuso, siliqua inter granum & granum junctâ, nobis. Ci∣cer Orobaeum, Lob. Park. ☿
• ...Cicer sativum seu arietinum
  • 3. Unico eminente angulo in semine
    • Albo, nobis. ☿
    • Rubro, nobis. ☿
    • Nigro, nobis. ☿
  • 4. Pluribus eminentibus angulis in semine
    • ...Majore
      • Albo, nobis. ☿
      • Rubro, nobis. ☿
    • Minore nigro, nobis. ☿
• ...Orobus perennis sil∣vaticus siliquis pro pendentibus
  • 5. Latifolius parvo flore purpureo, nobis. Orobus Venetus, Clus. Hist. ☉
  • 6. Viciae foliis, nobis. Astragaloides altera herbariorum, Lob. Icon. ☉
  • 7. Radice tuberosa, nobis. Astragalus silvaticus, sive Astragoloides, I. B. ☉
• 8. Sophera Lentisci foliis, Hon. Belli Ep. 4. ad Clus. Sophera Alpin. Hoxocoquomaclit, Clus. Cur. post. ☿
• 9. Sesban Alpini de Pl. Aegypt. & Hon. Belli Ep. 4. ad Clus. ☿
• 10. Securidaca vera, Clus. Hist. Securidaca plurimis flosculis luteis in capitulum congestis, siliquis inter granum & granum junctis, semine quadrato, nobis. ☿
• 11. Stella Leguminosa, Arturo Cortusi. Ornithopodio affinis hirsuta planta Leguminosa, siliquis stellatim dispositis, nobis. ☿

Explicatio Tabulae sextae, Sectionis secundae.

Omnes hae siliquosae plantae in hac sexta Tabula contentae conveniunt cum praedictis in ca∣pite secundo & Tabula 5. explicatis, quod siliquas habeant propendentes, & hac ratione ducti easdem in hoc capite tertio collocavimus. Nota generica conveniens ipsis est haec. O∣mnes siliquas proferunt pendentes; secundò plurima folia habent uni costae mediae conju∣gatim adhaerentia, & hoc nomine distinguuntur à Phaseolis suprà in capite secundo explica∣tis, trifoliatis seu tribus foliis donatis.

1. ORobus sativus sive Ervum semine anguloso, siliquis inter grana & grana junctis, nobis. Orobus annuus receptus herbariorum, Lob. Ger. Hic Orobus caulem habet duriuscu∣lum, non quidem erectum, nec tamen procumbentem sed in latus vergentem, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Theophrasto dicitur: folia Lentis similitudine, parva, angusta, plura uni costae mediae seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 adnata, & sibi invicem conjugatim è regione apposita: flores exigui, candidi, papi∣lionacei: quos parvae, unciales, torosae siliquae, ubi apparent semina protuberantes, sequun∣tur, in quarum singulis terna quaternaque semina angulosa minora, gustui non insuavia, latent: radicibus firmatur tenuibus.

Orobus Creticus semine minore, C. B. P. Creticus, Matth. Lugd. Hic Orobo praedicto an∣nuo similis, sed minutiore constat semine, siliquisque gracilioribus, inter granum & gra∣num etiam conjunctis valvis seu tunicis; si Anguillarae credimus, in Abrusso vulgaris. Re∣tinet nomen antiquum corruptum; ex Ervo Iervo dicitur: in glareosis ibidem affatim occur∣rit. Mattheolus ejusque sequaces semine minore esse asserunt. Quicunque hunc & priorem eundem constituerit, illi dabo manus.

2. Orobus Creticus semine majore obtuso triangulo, nobis. Et C. B. P. Cicer Orobaeum Theophrasti, Lugd. Ad. Lob. Primo Orobo similis est, praesertim siliqua: dulcissimum & Ervo simillimum dicitur ejus semen. Juxta cauliculorum nodos ramuli quidam prodeunt, sus∣tinentes plures siliquas, rotundas, semiunciales, inter grana & grana junctas, seu exiguis tu∣berculis ubi apparent grana conspicuas, terna raro plura semina obtusa, triangula, clauden∣tes,

Orobi vulgaris recepti herbariorum seminibus duplo majora, colore albido pallentia seu subfulva; non ingrati saporis, quae ab Orobo vulgari non solum magnitudine sed & nigredine differunt.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Orobus annuus receptus herbariorum, Lob. Nascitur hic in Hispaniae & Italiae plurimis lo∣cis; in Germania & Gallia Belgiaque non nisi in hortis à paucis seritur: floret Junio & Julio, semen suum perficit Augusto.
• 2. Orobus semine majore obtuso triangulari, C. B. P. Cicer Orobaeum Theophrasti. Hic Orobus in Gal∣liae Narbonensis & Gallo-provinciae plerisque satis arvis per messes flavet. Floret & semina sua per∣ficit eodem cum primo tempore. Reperitur & in Creta insula, unde ei Orobi Cretici nomen inditum.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Orobus primus seu Ervum gustu est insuavissimum ac pravi succi, & ideo ab eo quidem homines abs∣tinent. Boves vero in aqua dulcoratum pascuntur. Semen redditur angulosum ubi siccum; siliquae torulis ubi aparent semina scatent. Qualitas evidenter ingrata eis inest; in magna tamen fame, quemadmodum Hippocrates quoque scripsit, necessitate coacti ad ipsum nonnun∣quam accedunt. Porro quatenus amaritudinis est particeps, eatenus excidit & extergit, atque obstructiones expedit.

NOMINA.

• 1. Orobus sativus sive Ervum semine anguloso siliquis inter grana & grana junctis, nobis. Orobus receptus herbariorum, Lob. Ger. Orobus siliquis articulatis, C. B. P. (perperam à Casp. Bauhino adhibetur articulatis, cum siliquae hujus nullatenus sint articulatae; articulatae enim siliquae ex∣siccatae, per interstitia rumpuntur, & in singulis interstitiis singula continentur semina secun∣dum doctrinam nostram ex libro naturae haustam & depromptam) Orobus sive Ervum, Matth. Gesn. Hort. Lugd. Ervum sive Mochus, Tab. Ervum verum, Cam. Mochus sive Cicer Sa∣tivum, Dod.
• 2. Orobus Creticus semine majore obtuso triangulo, nobis. Orobus semine obtuso triangulo, C. B. P. Cicer Orobaeum Theophrasti, Ad. Lob. Lugd.

§. 2. CICER.

CIceris, quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Graecis, genera duo Dioscoridi l. 2. c. 126. sativum & silvestre; sativi genus alterum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (arietinum reddunt, quia 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 arietem significat) appellatur Theo∣phrasto 8. Hist. 5. Cicer & magnitudine & sapore, & colore, & formâ plerasque differentias osten∣dit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 hoc est veluti arietinum, Orbaeum sive Ervinum, & inter haec medium: praeter haec omnia sunt alba dulcissima. Galen. 6. Simpl. duplex, Ari∣etinum & Orobaeum. Plinio l. 18. c. 12. est Arietinum, quod album est & nigrum (in Arietino candidum esse Dalechampius in Plinium negat;) est columbinum, quod & venereum dicitur, & candidum est, est & dulcissimum, quod Ervo simillimum est. At Mattheolo est columbinum, quod candidum: est venereum, quod rubrum: est Arietinum, quod nigrum & caeteris majus est. Anguillarae tres sunt species, albi, ruffi, arietini; albi duplices sunt, arietini & ervini: arietini capiti arietino similes; ervini leves, Ervi semini similes, ex Galeno 9. de compos. medic. secundum loca. Rubei similiter duplices, arietini & ervini. Nigri simplices sunt, solo colore ab aliis differentes.

3. Cicer sativum, C. B. P. Arietinum, Dod. ut. Cicer hoc arietinum caules profert tenues, lignosos quasi, ramosos, hirsutos, in latus declinantes; folia ex pluribus foliolis binatim & conjugatim uni costae seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 è regione adnatis constant, quorum singularia parva sunt, ac latiuscula, hirsuta, in ambitu crenata: flores parvi sunt, papilionacei, candidi, aut ex purpu∣râ rubescentes, quibus singulis succedunt siliquae singulae, bivalves, parvae brevesque, hirsu∣tae itidem, utriculorum modo, ac veluti flatu distentae, in quibus duo aut ad summum tria clauduntur semina angulosa seu turbinata, unico angulo acuto praedita, Arietini capitis omni∣no

aemula; colore aut candida, aut subrubentia, & nigra, quae sunt caeteris omnino angulosio∣ra (ut videre est in iconibus seminum alborum & rubrorum) quae neutiquam differunt ma∣gnitudine, nec figurâ, sed colore tantum: flores itidem sunt aut albi, aut rubri; nigra etiam flores proferunt rubros, seminaque minora & angulosiora, seu pluribus eminentiis tubercu∣lisve constantia. Observavimus in horto Botanico Academico Oxoniensi Cicer semine etiam angulosiore rubro, multo majore nigro vulgo dicto. Cicer arietinum album & rubrum semen an∣gulo unico protuberans observatur habere; cornu arietini germinationis principium haud ob∣scurum etiam ostendit, unde arietini Ciceris appellatio huic Legumini indita: radice niti∣tur gracili, candida & tenui; Theophrastus autem ait, radicem inter Legumina altissimam Cicer agit: quam inepte & inconsiderate sese hic exprimit ipse Theophrastus, judicent, qui semestrem hanc plantulam coluerunt.

LOCUS & TEMPUS.

In Italia, Hispania, Gallia passim in agris seritur. Perutilis eique familiaris est salsilago. Natu∣ra enim ejus (ut tradit Theophrastus) est cum salsilagine nasci, ideoque solum cui committitur urit; ut non nisi madefactum pridie, Plinio authore, seri debeat. Haec praemonitio inserviat, ut omnia Legumina per diem naturalem madefiant ante sationem, ut citius germinent. Flo∣rent aestate Cicera, versus ejusdem finem semina sua maturant.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Galenus de Alim. facultatibus scribit, Cicer esse edulium non minus flatulentum Fabâ; valentius ta∣men nutrit quam illa, ad venerem autem excitat, crediturque semen ejusdem generationem quoque augere, unde quidam equis admissariis ipsum exhibent: inest Ciceribus facultas abster∣gendi major, quam Fabis, adeo ut quidam calculos in renibus restantes comminuere asserant. Ea autem sunt nigra, quae reliquis (uti dictum) albis & rubris sunt minora, magisque angu∣losa; quin & figura ab albis & rubris majoribus differunt; nam semina nigra pluribus angu∣lis seu tuberculis eminentibus scatent, alba autem & rubra majora, semper unicâ tantum protu∣berante eminentiâ afficiuntur. Observavimus semina rubra majora angulosiora adinstar nigri minoris angulosioris, quippe eandem figuram cum ipso possidebant & caput arietinum melius re∣ferebant, tota suâ substantiâ quoad figuram nigro minori accedebant, nisi quod magnitudine ipsum multum superabant. Satius est succum nigrorum aut rubrorum majorum horum, neutiquam differentium à nigris minoribus figurâ, in aqua coctorum bibere. Dioscorides inquit arietinum u∣trumque id est nigrum & rubrum praedictum angulosius urinas ciere, dato cum Roremarino hy∣dropicis, aut regio morbo laborantibus eorum decocto; laedunt autem eadem exulceratam vesicam & renes: Legumina omnia frixa deponunt amaritudinem, verum difficilius concoquuntur & ventrem magis sistunt, crassiorisve succi alimentum corpori exhibent. Cicer sativum (ut placet Dioscoridi) alvo commodum est; urinam ciet; flatus gignit; bonum colorem inducit; menses & faetus educit; lac gignit; cataplasmatis modo cum Ervo maxime coctum imponitur, & ad testium inflammationes valet. Madefactum per noctem in aqua, & aquâ potâ lumbricos ejicit, sed oportet ut qui utatur per sex horas jejunet. Farina Cicerum aceto subacta scabiosis inuncta prodest. Jus itidem eorum ictericis confert.

NOMINA.

Cicer sativum seu arietinum unico eminente angulo in semine albo rubro & nigro, nobis. Cicer cau∣libus, foliis denticulatis, & siliquis hirsutis ononidis (quae Natrix Plinio dicitur) modo do∣natur, vulgo Cicer album & rubrum aut nigrum nuncupatur. Cicer domesticum, Matth. Arieti∣num Dod. ut. I. B. (Ciceres albi & nigri dicuntur à doctissimo Camerario, Casp. Bauhino aliis∣que qua ratione aut regulâ in masculino genere usi sint, mihi non satis constat.) Cicer sati∣vum, C. B. P. Ger. Hist. Lugd. Ad. Lob. Cicer, Matth. Tab. Cicer sativum seu arietinum al∣bum & rubrum, Park.

Cicer sativum seu arietinum pluribus eminentibus angulis in semine majore albo & rubro, & mino∣re nigro, nobis. Cicer nigrum, Fuch.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 347. col. 1. pl. 1. Cicer silvestre majus fo∣liis oblongis hispidis, C. B. P. Silvestre, 1. Dod. Lugd. Cicer sativum producit siliquas singulares, pro∣pendentes, curtas, crassas, hirsutas, utriculorum modo veluti flatu distentas; in quarum singulis duo vel tria continentur semina angulosa, eminentia sin∣gulari (ut in albo & rubro majore) vel pluribus (ut in nigro, & rubro majore anguloso) donata, arieti∣ni capitis omnino aemula. Haec est tessera seu nota ge∣nerica Ciceri proprie dicto assignata; ergo Cicer ma∣jus silvestre foliis oblongis hispidis C. B. P. seu sil∣vestre 1. Dod. Lugd. non debet cum Cicere proprie di∣cto locari, cum Cicer 1. Dod. Lugd. sit Legumen sili∣qua rotunda gemella, vesicam referente, seu duplicem seriem seminum continente, praeditum; ideo debet Astra∣galis siliqua gemella donatis associari (sicut nos, ex li∣bro naturae edocti fecimus in doctrina infra tradita cap. 5. & Tab. 9.) & à Cicerum numero revocari & expungi. Quilibet, intuendo librum naturae, poterit no∣biscum concludere hanc plantam ab authoribus male numinari Cicer, propter rationem supra hic •• nobis allatam; & per consequens pejus hoc in loco inter Ci∣cera à Casparo Bauhino aliisque authoribus disponi: sed inter suas consimiles plantas, Tab. 9^na dispositas, & siliqua gemella affectas, describi & locari debet.

Pag. 347. col. 2. pl. iii. Ciceri silvestri minori affinis, C. B. P. Glaux Hispanica, Clus. Hist. Anthyllis al∣tera Lenti similis, Dod. Legumen esse ex descriptio∣ne Clusii colligimus; sed siliquarum non meminit Clu∣sius, nec Johannes Raius in catalogo plantarum An∣gliae, ubi nomina nuda tantum citat, atque ejus nata∣les nobis exhibet. Conjicio tantum, Ciceris non esse spe∣ciem. Viderit ipse ad quam classem Leguminum sit re∣ducenda, à fine ultìmo. Hoc nobis fuisset facilli∣mum, si siliquas ad manus unquam habuissemus; aut idem Johannes Raius nobis communicasset, aut rite descripsisset; aut alii authores sequentes descriptio∣nem Clusii melins positionem siliquarum observassent.

Pag. 347. col. 2. pl. iv. & v. Cicer montanum lanu∣ginosum erectum, & Cicer montanum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉; neutrum horum ex descriptione Casp. Bauhini in Prod. potest haberi Cicer proprie loquendo

Pag. 347. col. 2. pl. vi. Cicer silvestre latifolium tri∣phyllon, C. B. P. Silves., Dod. Cicer Silves. alterum, Lugd. Nota primo quod Casp. Bauhinus confundat Cicer silve∣stre alterum Lugd. (quod est Ononis frutescens verna purpurea nobis, & siliquis & semine sese demonstrat esse Ononidem, ut postea in doctrina Ononidam infra in∣ter trifolia ostendemus) cum Cicere triphyllo latifolio Gerardi, quod est distinctum Legumen. Cicere silvestri altero Hist. Lugd. ratione structurae foliorum, siliqua∣rum & seminum. Vtraque quidem haec planta Legu∣minosa, est Ononis, quia triphylla: nam Ononis est genus trifolii ut infra patebit latius. At neutra ha∣rum plantarum dici potest Cicer argumentando▪ no∣ta generica Ciceris. Omne Cicer habet folia alata, plu∣rima uni costae mediae adhaerentia, conjugatim posita, & semen etiam angulosum, seu eminentia protuberan∣te insignitum: ergo utraque debet poni inter suae sor∣tis plantas triphyllas, scilicet Ononidum classem, ut clare postea declarabitur.

§ 3. OROBUS SILVATICUS Siliquis Propendentibus.

ORobus silvaticus dicitur quod in silvis proveniat. Omnes hi Orobi silvatici radice sunt perenni & diu durante; folia habent alata, costis conjugatim adnascentia, uno extre∣mum utplurimum claudente: costae foliis è regione sic onustae, alternatim è cauliculis prode∣unt, eo intervallo quo distinguuntur genicula ipsa; & dicuntur omnes hae plantae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ex Theophrasto, id est quarum folia ad latus hinc inde tendunt.

5. Orobus silvaticus latifolius siliquis propendentibus, parvo flore purpureo, nobis. O∣robus Venetus, Clus. Hist. Multos ex eadem radice hic Orobus fundit ramos pedales, an∣gulosos, ex singulis caulium geniculis productos, modò in hanc modò in alteram partem in∣flexos, humique utplurimum diffusos: folia in singulis costis sena, binatim & conjugatim easdem è regione cingentia, nullo tamen extremo folio imparem numerum faciente, & à cae∣teris suae sortis in hoc omnino differt; Pannonici 1. Clusii foliis pene sunt similia, sed dilutius virentia; ergo facili negotio, foliis dilutius virentibus, & praecipue siliquis propendentibus hic Orobus Venetus ab Orobo Pannonico, 1. Clus. (quippe siliquis erectis donato) distingui∣tur. Eâ ratione nos ducti, Orobum Pannonicum 1. Clus. sicut & Orobum Pannonicum 3. Clusii, caeterosque Orobos siliquis erectis donatos remisimus ad Tab. septimam & 8. earum∣que explicationem infrà exhibendam. Flores sunt papilionacei, parvi, coloris purpurei; plu∣res oblongis petiolis, ex alarum cavis sinibus ortis, prodeuntes innascuntur, numerosi in comam quasi inflexi: Iobi seu siliquae sunt oblongae, mucronatae, Viciae siliquarum pene ae∣mulae,

rotundiores tamen, seu magis teretes & propendentes, maturitate ruffescentes: se∣men continent Orobacaeum, oblongiusculum, albicantis quasi coloris: radix dura, lignosa, multis fibris in diversa distractis & late tendentibus donata. Vivax est hic Orobus & singulis annis frequentiores caules profert.

6. Orobus silvaticus Viciae foliis, siliquis propendentibus, floribus purpurascentibus, no∣bis. Silvaticus Viciae foliis, C. B. P. Pannonicus, 2. Clus. Hist. Hic Orobus tenuioribus, fir∣mis tamen caulibus constat, cubitalibus, angulosis, & in multos ramos divisis: folia alata sunt Viciae instar, sena, octona, interdum dena, conjugatim uni costae mediae adhaerentia, Lenti∣culae foliis haud majora, tenella, viridia, gustu amaricante, & calidiusculo: flores ex supe∣rioribus alis numerosi, longioribus petiolis dependentes, superiorum Leguminum floribus papilionaceis similes, purpurascentis coloris, qui vetustate in caeruleum commutantur: lo∣bi sunt longi, nigri, continentes oblongiora semina, subfusca, quae maturitate sicca similiter desiliunt, siliquarum tunicis in sese contorquentibus aliorum Leguminum minorum more: radix, ut superioris, dura, lignosa sub exortum caulium, deorsum versus fibrosa. Vivax & perennis est planta; singulis annis ineunte vere plures caules protrudit.

7. Orobus silvaticus nostras, siliquis propendentibus, tuberosa radice, nobis. Lathyrus ar∣vensis radice tuberosa, Park. App. Astragalus silvaticus sive Astragaloides, I. B. Perperam dicitur Astragalus Johanni Bauhino, cum non habeat siliquam gemellam, seu duplicem seri∣em seminum in unâ & eâdem siliquâ succedente uni flori papilionaceo. Vide figuram in Tab. 19. App. hujus Sectionis: non est Lathyrus ut vult Parkinsonus quia destituitur capreolis.

LOCUS & TEMPUS.

• 5. Orobus Venetus seu silvaticus latifolius siliquis propendentibus, parvo flore purpureo, nobis. Hujus semen primò missum Venetiis ad Carolum Clusium, sed ubi sponte nascatur, non meminit. Floret mense Maio cum plerisque aliis; Junio, Julioque maturantur ejusdem semina.
• 6. Orobus silvaticus Viciae foliis, siliquis propendentibus, floribus purpurascentibus, nobis. Co∣piosenascitur in omnibus illis montanis silvis quadam catenâ productis à Danubio ad Alpes; va∣riis item Pannoniae locis. Nos frequentem satis hunc Orobum invenimus sponte crescentem pri∣mo lapide à Blaesensium capite in Silva caedua, dicta le costè de Chail. Floret Martio exeun∣te & ineunte Aprili: semen perficit Junio. De viribus horum Leguminum silvestrium praedicto∣rum non constat apud authores.
• 7. Orobus silvaticus nostras perennis siliquis propendentibus, radice tuberosa, nobis. Lathyrus arvensis tuberosa radice, Park. App. Astragalus silvaticus seu astragaloides, I. B. Provenit in dumetis & silvis inter vepres in Germania, Gallia, & Anglia. Floret Aprili, & Julio sili∣quas maturat: à foliis latis conjugatim positis, uno impari extremum claudente, à Lathyri spe∣ciebus capreolis donatis; deinde à reliquis Orobi silvatici speciebus, radice tuberosa quam fa∣cillime distinguitur. Male à Casparo Bauhino reliquisque authoribus pro Astragalo habetur, cum non polleat siliquis gemellis, duplicem seriem seminum in se continentibus, sed siliquas habet bi∣valves, unicam seriem seminum includentes, easdemque propendentes, melius igitur adjungitur Orobis.

§ 4. SOPHERA.

8. SOphera, Securidaca Aegyptiaca, Park. Sophera Lentisci foliis, Hon. Belli, Epist. 4. ad Clus. Sophera dicta Galegae affinis seu proxima, C. B. P. Prosp. Alpin. de Plan. Aegypti. Planta haec exotica ex primo intuitu sese manifestat esse speciem Leguminis à foliis alatis conjuga∣tim seu binatim è regione costae mediae adhaerentibus, & à siliquis etiam Leguminosis, bival∣vibus, succedentibus floribus papilionaceis: sed utrum habeat ad extremum costae mediae fo∣lium impar, aliorum hujus sortis Leguminum more, saltem non scandentium; & siliquas e∣rectas ut vult Carolus Clusius, aliorum, qui florentem & semina producentem hanc plantam observaverint, esto judicium: quod si ita sit, primò vitio vertendum Prospero Alpino, dein∣de pictori ejusdem, qui admodum negligenter Iconem nobis exhibuit; ut ut sit, nos exhibui∣mus siguram Alpini cum siliquis propendentibus, prout apparuit in Icone, & per consequens Iocavimus ipsam Sopheram Alpini inter consortes, id est Legumina non scan∣dentia, siliquis propendentibus donata. Si re vera Clusius detexit alteram cum siliquis e∣rectis, inter suas etiam consortes papilionaceas leguminosasve disponemus, quando ad manus

habuerimus, scilicet Legumina siliquis erectis praedita. Si Prosp. Alpinus Sopheram suam vere delineatam obtulerit, quod neutiquam dubitamus, nos non erravimus à nostro scopo.

NOMINA.

• 8. Sophera Lentisci foliis, Hon. Belli Epistola 4. ad Clus. Sophera, Alpin. Hoxocoquomaclit, Cam. Hort. Clus. Cur. Post. Galegae affinis Sophera dicta, C. B. P.

§. 5. SESBAN.

9. Sesban Aegyptiacum seu Securidaca Aegyptiaca articulata, Park. Sesban, Alpin. & Hon. Belli Ep. 4. ad Clus. Galega Aegyptiaca siliquis articulatis, C. B. P. (Obiter monendus est lector hanc exoticam plantam inadvertenter à Casp. Bauhino, & negligentiùs à Parkinsono de∣signari siliquis articulatis; siquidem non satis intelligebant quid sit siliqua articulata proprie loquendo, secundum doctrinam veram ex libro naturae depromptam: siliqua enim articulata in multos articulos suis interstitiis distinctos dividitur transversim, & in singulis interstitiis (ex∣siccata siliquâ & rupta) singula continentur semina: vide Tab. 10. & 11. de siliquis articula∣tis, & cap. 6. hujus Sectionis.) Fruticosa haec herba est Myrti magnitudine, foliis Securidacae, sed longioribus & angustioribus; ramos habet herbaceos tantum, & teneros: flores fert cro∣ceos, Anagyridis perquam similes, multos racematim ab uno ramulo pendentes, à quibus si∣liquae longae producuntur, Foenugraeco quasi proximae, in quibus semina sunt etiam Foenu∣graeci seminibus non parum similia.

LOCUS & TEMPUS.

Locus satis apparet in titulo. Floret versus finem aestatis; ac autumno semen suum apud meridionales perficit, nunquam autem apud nos septentrionales. Nos ex satione seminis ipsius, ineunte vere ex Africa communicati produximus plantam, quae nobis flores solummodo protrusit, & statim post ob saevitiam frigoris exeunte Autumno periit.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

His subfruticibus herbaceis utuntur Aegyptii ad sepes texendas pro agrorum distinctione. Semi∣na hujus hos in medicina usus habere aiunt, humidum stomachum siccare, & roborare; ipsorum quoque usum tum in decocto, tum in pulvere, affectant; ad cohibendum quemcunque alvi fluxum, atque non minus ad menstruorum immoderata profluvia sistenda, ex ipsis insignem utilitatem ex∣periuntur, & ut uno verbo dicam sicut ait Alpinus, in omnibus vacuationibus reprimendis illorum seminum usum habent frequentissimum.

NOMINA.

Sesban Alpin. de Plant. Aegypti, & Hon. Belli Ep. 4. ad Clus. Sesban Indicum, Cam. Hort. Sesban seu Securidaca Aegyptiaca articulata, Park Galega Aegyptiaca siliquis articulatis (sed perpe∣ram) C. B. P.

§. 6. HEDYSARUM sive SECURIDACA.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Graeci vocant, quam Latini Securidacam (vel ut Turnebus legendum censet, Securiclatam) à seminis figura; 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 enim securim significat: sic enim Diosco∣rides, lib. 3. c. 146. Hedysarum, quod unguentarii Pelicinum, semen ruffum in siliquis corniculo∣rum modo aduncis, quòd securim ancipitem aemulatur, unde nomen accepit. Apud Theophrastum 8. Hist. 10. Gaza Securinam (securi similem) reddidit: & Plinius l. 18. c. 17. Securidaca, quam Graeci à similitudine Pelecinum vocant.

Genera: Dioscorides unius meminit; at recentioribus aliquot differentiae sunt. Sed quam negli∣genter

pro Securidacae speciebus recensentur, considerent lectores, & consulant Hallucinati∣ones Caspari Bauhini, aliorumque authorum, infra à nobis scriptas & observatas.

10. Securidaca vera plurimis flosculis luteis corymbi modo dispositis, siliquis latis, compressis, inter granum & granum jnnctis, seminibus quadratis, nobis. Securidaca lutea major, C. B. P. Vera, Clus. Hist. Securidaca haec vera & legitima caules producit à ra∣dice multos, cubitales & sesquicubitales rotundos: folia oblonga ex multis foliolis (Len∣tis rotundioribus, ut Arachi, Viciae, & similium) congesta & binatim costae mediae seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 adhaerentia, ex opposito sita: flores gerit eleganter luteos in corymbis dispositos: sili∣quas deinde corymbatim pediculi summo annexas habet, quarum singulae sunt compressae, suturis chirothecarum duplici suturâ more Anglicano consutarum similes, nonnihil recur∣vae, quaeque etiam in interstitiis seminum deprimuntur, ubi apparent semina intume∣scunt; semina conspiciuntur exterius conspicue quadrata, quae recenter siliquis exempta lutea apparent, tandem evadunt ruffa & amara, compressa, oblonga, quadrata, quatuor an∣gulis etiam donata, in medio convexa, securis Romanae effigie, unde ei nomen Securidacae: flores brevi petiolo haerent; & consequenter siliquae, palmo longiores, nonnihil sulcatae, ro∣stro acuto & recurvo, brevi aut nullo petiolo quasi haerentes: semen est apud nos perexigu∣um (& ut ait Caesalpinus) omnium amarissimum, & si vel minimum ejus degustetur, ingens amaritudo sentietur. Curto autem (uti dictum) innituntur siliquae pediculo, & ideo aut sursum spectant siliquae, aut saltem angulum obliquum cum pediculo ipsas sustinente consti∣tuunt. Nullius insuper plantae semen aptius veterem securim Romanam (Caroli Clusii judi∣cio) refert quam hujus, quae ab omnibus Hedysarum (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) legitimum cen∣setur, & Securidaca vera. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ab 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 suavis, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 scopae, id est serta; scopae & coronae suaves, quibus suaviter olentibus delectantur matronae nobiles, quales sunt etiam hujus He∣dysari legitimi flores. Hoc tamen in loco forte à Graecis per antiphrasin sic dicitur, cum hu∣jus semen sit amarissimum.

LOCUS & TEMPUS.

Nascitur in Hispaniae aliquot locis, inter segetes; floret aestate, & eâdem exeunte siliquas fert, in quibus continentur semina quadrata, lutea, matura.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Hedysari meminit etiam Galenus Simpl. Medicam. 6. inquiens, Hedysari aut Pelicini semen colore ruf∣fum est, utrinque anceps adinstar securis Romanae, gratum stomacho; viscerum obstructiones purgat. Idem praestant totius herbae ramuli, sed minus efficaciter.

NOMINA.

• 10. Securidaca vera & Hedysarum legitimum, Clus. Hist. Securidaca plurimis flosculis luteis, in capitulum congestis; siliquis compressis, & inter granum & granum junctis; seminibus quadratis, nobis. Lutea major, C. B. P. Major, Matth. Ad. Lob. Hedysarum majus, Lugd. Cam. Ger. Hedysarum, 1. Dod. Hedysarum majus seu Securidaca major vera, Park Securidaca flore luteo, sili∣qua lata, oblonga, I. B. Securidaca Hedysarum pelicinum, eidem: Pelicinus Tab. Gesn. Hort.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI. Aliorumque Authorum.

PAg. 349. col. 1. pl. ii. Securidaca lutea minor corni∣culis reflexis, C. B. P. & pl. 111. Securidaca siliquis planis utrinque dentatis, C. B. P. Haec duo Legumina, cum sint Astragali species siliqua gemella donatae, ut cernere est in doctrina Tab. 9^••, male à Casparo Bau∣hino reliquisque authoribus pro Hedysari aut Securi∣dacae recensentur▪ speciebus, cum Astragali omnino pos∣sideant symbolum seu notam essentialem.

Pag. itidem 340. col. 1. pl. iv. Securidaca dumeto∣rum major flore vario, siliquis articulatis, C. B. P. & col. 2. pl. v. Securidaca dumetorum minor pallide cae∣rulea, C. B. P. cum sint plantae praeditae siliquis ar∣ticulatis, debent ad Polygalam seu Coluteam referri, inter suae sortis similes, Tab. 10. contentas. Vide ex∣plicationem Tab. 10. infra in hac Sectione.

§. 7. STELLA LEGUMINOSA.

11. STella Leguminosa, Lob. Lugd. Tab. I. B. Ger. Park. Ornithopodio affinis hirsuta planta Leguminosa, siliquis stellatim dispositis, nobis. Stella Leguminosa Ar∣thuri Cortusi, cui debetur rarissima haec planta Leguminosa, quae foliis exit Scorpioidis Le∣guminosae Lobelii, & flosculis Lampsanae: semen hujus est exile, pusillum in corniculis tan∣tillum fasciatis, uni pediculo congestim adaptatis, & radiatim stellae in modum congestis; gustu Leguminoso & glutinoso. Stella Leguminosa Arturo Cortusi dicitur. Haec plantula mihi videtur heteroclita, seu sui generis, etiamsi nunquam ad manum habuerim, sed ex descriptione authorum ex Arturo Cortuso transcribentium. Flores non habet papilionaceos, sed Lampsanae: qualesnam sint siliquae, bivalvesne, quales possident papilionaceae; an bi∣valves cum septo membranaceo pellucido dirimente duplicem seriem seminum, quales habent tetrapetalae siliquosae omnes (de quibus acturi sumus in Sectione tertia) me latet, propter imperfectam Cortusi, aliorumque ejus sequacium ex ipso transcribentium, delineationem seu descriptionem; nec conjecturam quilibet facere poterit ex Cortusi ipsius descriptione, multo minus figurâ suâ imperfecte exhibitâ, quae à caeteris posteris suis, etiam caecutienti∣bus cum ipso, manca & imperfecta est, sicut & descriptio derivata ad nos. Si haberemus plantam florentem & siliquas producentem, determinatu nobis minime difficile judicare∣mus, utri horum generum subalternorum praedictorum classi associari deberet. Cum florem habeat Lampsanae cichoraciae instar (ut supra dictum) neutiquam papilionaceis convenit. Sit heteroclita, examinanda posteris, ad quorum manus pervenerit: impraesentiarum hoc addendum esse haud abs re putamus, neotericos omnes Cortusum hoc in loco aliosque ve∣teres antecessores in multis aliis sequutos, cum ipsis errasse; fine ultimo neglecto, id est, florum, seminum, & capsularum seminalium structurâ, diligenti & sedula inspectione non observatâ, parum aut nihil luminis reipublicae literariae Botanicae, attulisse; aut saltem multa con∣fuse & obscure in scriptis suis posteris tradidisse asserimus. Sine hac nostra methodo genu∣ina, vera, & infallibili, à natura data, neutiquam plantas ad genera sua suprema, multo minus subalterna seu intermedia, aut species infimas, reduci unquam potuisse concludimus.

NOMINA.

Stella Leguminosa Arthuri Cortusi, I. B. Stella Leguminosa, Ad. Lob. Lugd. Ger. Park Orni∣thopodio affinis planta hirsuta Scorpioides, C. B. P. Ornithopodio affinis planta hirsuta Scorpioi∣des, fructu stellato, nobis. Vicia sesamacea Apula Colum. sed perperam pro synonyma planta Stellae Leguminosae adhibetur hic à Casp. Bauhino.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

ORnithopodio affinis planta hirsuta scorpioides C. B. P. Ornithopodio affinis planta hirsuta Scorpioides fructu stellato, nobis. Vicia sesamacea Apula Columnae non est eadem, proinde nec synonyma priori stellae Leguminosae, quae non est Leguminis speci∣es •• flore Lampsanae. Vicia sesamacea Apula Colum∣nae, est Legumen siliqua gemella donatum, unde nos collo∣cavimus inter Astragalos siliqua gemella donatos, ut cernere licet infra in explicatione Tab. 9^•• ergo cum sint toto caelo diversae plantae, non debuere pro synony∣mis à Casparo Bauhino adhiberi. Stellam Legumino∣sam praedictorum authorum Legumen esse negamus, in∣structi ex libro naturae. Sit ergo heteroclita seu sui ge∣neris planta, examinanda posteris: videant & rite ex∣aminent, quae dicimus hic & alibi, oculati Botanici, & procul dubio cum ex intuitu Iconum harum duarum plantarum, tum ex diversis earum descriptionibus, culpandum doctissimum Casparum Bauhinum audacter mecum affirmabunt.

LEGUMINA Non Scandentia, Siliquis Erectis.

Faba; Lupinus; Glycyrrhiza; Galega; Orobus Silvaticus Siliquis Erectis.

CAPUT IV.

§. 1. FABA.

FAba Graecis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 à feracitate dicta: vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut Eustachius vult: quemadmodum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 locus Fabis consitus, seu Fabetum apud Theophrastum 4. Hist. 10. Fabulum Gellio & Festo dicitur.

Duplex Dioscoridi l. 2. c. 127. & 128. altera 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, altera 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉: illa Graeca, quae eadem cum vulgari videtur, & ad differentiam Aegyptiacae Graeca dicta: haec Aegyptia nominata. At Theophrastus 7. Hist. 3. de communi Faba egit, quemadmodum de Graeca 4. Hist. 2. & Aegyptia 4. ejusdem 10. Plinius Fabae communis descriptionem sparsim l. 18. c. 7. exhibuit; eam seri ait, folia habere multiplicia, rotunda, (ut & magna Leguminum pars) solam ex Leguminibus unicau∣lem esse (inter Legumina sola potissimum erecto caule constat Theophrast. 8. Hist. 3.) [hoc falsum: nam Lupinus, Galega, Glycyrrhiza, & Orobi silvatici species quaedam, aliaeque plurimae, inter Legu∣mina erecto constant caule] Quadraginta diebus florere & alternis lateribus siliquari: at lib. 18. c. 12. nasci tamen & sua sponte plerisque in locis, sicut septentrionalis Oceani Insulis, quas ob id Fabarias (idem Plinius lib. 2. cap. 13.) appellari: item in Mauritania passim sil∣vestrem esse. Meminit & Aegyptiae, spinoso caule, folio amplo, capite Papaveris simili, co∣lore roseo, &c.

Acturi hoc in capite quarto de Leguminibus non Scandentibus & siliquis erectis donatis, observando connexionem & cohaerentiam horum cum Leguminibus non scandentibus etiam, sed siliquis propendentibus in superiore capite tertio, quaeque majorem affinitatem habent cum Leguminibus trifoliatis scandentibus caulibus, non capreolis, siliquis utpluri∣mum etiam propendentibus donatis, & capite 2. explicatis; jam requirit ordo naturae ut aggrediamur Legumina non scandentia siliquis erectis, & primo de Faba sermo nobis erit in paragrapho primo hujus quarti capitis; Quia maximus honos inter Legumina Fabae habitus, quippe ex ea tentatus etiam sit panis, cujus farina lomentum appellatur, ut Plin. l. 18. c. 12. loquitur; ita hodie quidam ejus farinam miscent Secali, & panem conficiunt solidum ac multi nu∣trimenti: sic & Phrisii hodie magna ex parte Fabarum farinâ, Hordei aut Avenae farinae admix∣ta, panes faciunt.

Peractâ explicatione Leguminum seu plantarum siliquosarum, papilionacearum, non scandentium, siliquis etiam propendentibus affectarum in cap. praecedente; adferamus nunc in medium doctrinam siliquosarum papilionacearum non scandentium, siliquis surre∣ctis seu sursum versus spectantibus, & ideo petiolis curtis insistentibus donatarum. Genera omnia intermedia Leguminum in hac Tab. 7. contentorum habent pro notâ genericâ, quod primò nec scandant capreolis, quia iisdem privantur; nec caulibus, quia sic ipsis à natura fuit datum; sed & caules erectos & siliquas erectas seu sursum tendentes gerunt. Legumina autem in praecedenti Tab. 6. contenta, siliquas propendentes obtinuere, nec scandere alter∣utri praedicto modo, scilicet vel capreolis vel caulibus, à natura concessum est.

TABULA VII.

• Faba—
  • 1. Compressa
    • ...Major, seu hortensis recentiorum
      • Alba ☿
      • Rubra ☿
    • ...Minor
      • Alba ☿
      • Rubra ☿
  • 2. Rotunda oblonga, seu cylindracea
    • Major alba ☿
    • ...Minor seu equina
      • Alba ☿
      • Nigra ☿
    • Minima pluribus, quinis, senis siliquis ex uno pedi∣cuculo ortis, seu Hattoniana, nobis. ☿
• ...Lupinus
  • 3. Albus—
    • Sativus flore & semine albo, nobis. Vulgaris, Eyst. Sativus, Dod. ☿
  • Luteus—
    • 4. Odoratus semine albo, lituris nigris variegato, nobis. ☿ Tingitanus major semine fusco, lineis & punctis albis variegato, no∣bis. ☿
  • ...Caeruleus
    • 5. Major peregrinus villosus, nobis. Indicus, Corn. ☿ Medius Gadensis marinus hirsutus, semine tumido nigris lineis notato, nobis. Gadensis marinus flore caeruleo, Park. ☿
    • ...Minor
      • 6. Perennis angustifolius repens Virginianus, nobis. ☉
      • ...Annuus angustifolius, semine
        • 7. Colore vario obscure notato, nobis. Silvestris segetum, Ad. Lob. ☿
        • Minore punctis minùs variegato, seu Tingitanus, nobis. ☿
• 8. Glycyrrhiza vulgaris vera, seu radix dulcis, nobis. Radix dulcis, Trag. Gesn. Hort.
• 9. Galega seu Ruta capraria, Matth. Cam. Park. flore
  • Caeruleo ☉
  • Cinereo ☉
  • Albo ☉
• ...Orobus silvaticus siliquis erectis
  • ...Perennis
    • 10. Vernus flore purpureo, nobis. Pannon. 1. Clus. Hist. ☉
    • 11. Angustifolius radice Asphodeli, nobis. Pannonicus, 3. Clus. Hist. ☉
    • 12. Alpinus latifolius, C. B. P. & Prod Desc.
  • 13. Annuus flore pallido, nobis. Pannonicus 4. Clus. Hist. ☿

Explicatio Tabulae septimae, Sectionis secundae.

Faba compressa major seu hortensis major alba vel rubra, nobis. Faba major recentiorum Lob. Hortensis Ger. à caeteris sequentibus Leguminibus in hac Tabula 7. dispositis facile dignoscitur, quod caules seu scapos habeat rectos (hoc commune est cum caeteris in hac Tabula contentis) crassos, striatos, cavos seu fistulosiores: ad quorum singula genicula na∣scuntur costae sustinentes folia oblonga, spissa, inordinatim disposita, & siliquas protrudat longas, triunciales, aliquando palmares, crassas, torosas, quarum integumenta viridia & fun∣gosa sunt, intus mollia, in quibus latent semina omnium Leguminum maxima, quibusdam iis∣que paucis exoticis, Americanis, & Orientalibus exceptis Phaseolis.

1. FAba major sive Bωna major Dodonaei caule sive scapo (verbum est peculiare, denotans caulem Fabae) exit quadrangulari, striato, glabro, inani, geniculis intercepto, longo & erecto. Qui quando dense seritur ipsa Faba sese sustinet, quando vero seorsum, in terram collabitur; folia è geniculis promuntur oblonga, ex intervallis costis alternatim adhaeren∣tia,

quorum singularia subpinguia & crassa satis sunt, venosa, glabra: flores in cimis caulium sive scaporum spicatim proveniunt papilionacei, ut caeterorum Leguminum; forma tamen oblongi, colore candidi, lituris nigris conspicui, aut ex purpura nigrescentes; quorum singulis succedunt siliquae longae, crassae, torosae, intus quasi tomentosae aut spongiosae dum adhuc virides sunt, plures simul junctae, atque ex eodem geniculo curtis suis petiolis ortae, inferiore parte tenuiores, superiore crassiores, atque interiùs ubi semina conduntur quodam veluti tomento candido, molli, aut lanoso, constant, exterius hirsutae sunt adhuc virides, post maturitatem sicciores factae nigrae fiunt & duriusculae, sicut & Genistae, reliquorumque o∣mnium pene Leguminum. Fabae tamen siliquae sunt omnium suae classis Leguminum (perpau∣cis exceptis, ut Phaseolo Brasiliano aliisque hujus generis subalterni quibusdam exoticis) lon∣giores & crassiores; in quarum singulis continentur semina terna, quaterna, quina (raro plura) oblonga, lata, compressa, humani unguis pollicis latitudine & figurâ, saepenumero semidrachmae pondo; colore utplurimum candida vel rubra, subinde ex rubicundo colore purpurascentia, quorum singula in superiore sua parte oblongum veluti umbilicum gerunt, quem tegit oblongum & dilute virens unguiculi veluti segmen dum viret adhuc semen, at ma∣turum & exsiccatum nigrescit & hilum nigrum dicitur; putamen seu seminis potius mem∣brana exterior, densa & spissa est, seminis autem caro seu pars interior resiccata, dura, so∣lida est, & in duas partes facile finditur (quemadmodum in reliquis omnibus Leguminum seminibus evenit) & ab uno latere germinationis principium evidenter conspicuum habet, praecipue cum aqua diu maceratum fuerit, at{que} germen suum & radicem simul & semel pro∣trudit, hanc deorsum, illud autem sursum, ex quo formantur primo bina foliola, deinde reliqua; caulis scilicet & quae sequuntur caulem, flores primariò, & siliquae continentes semina, quorum beneficio species conservantur in omnibus vegetabilibus non minus quam in Fabis: atque hic est finis ultimus perfectionis generare sibi simile: radices longae sunt ac ex multis fibris formantur. Est & alia Faba compressa minor majore, cujus fructus est aut albus aut ruber.

2. Faba minor seu equina, C. B. P. Bωna seu Phaseolus minor, Dod. Faba minor, Lugd. Haec minor Faba foliis, floribus, siliquis, & semine, majori similis est, singulas tamen partes praedictas minores, folia autem plura multo{que} crebriora habet; ex scaporum alis sursum versus flores plurimi ejusdem coloris cum Fabae majoris floribus emergunt; curtis & vix conspicuis pediculis innituntur, quini, seni, simul congesti, quibus totidem succedunt siliquae rotundio∣res, & minores majoris Fabae; fructus quoque multo minor est, non vero latus, nec compres∣sus, sed teretis quodammodo figurae, ac quasi in rotunditate oblongus seu cylindraceus; colore alias subalbicans vel subflavus, alias niger; pariterque umbilicum in superiore parte habet, ac ibidem hilum nigrum; cortex seu putamen ejusdem exterius duriusculum est, interior vera ejus medulla seu caro minùs dura sed rarior & laxior. Foecundum admodum est hoc Legumen, quod & majorem Bωnam non solum multitudine foliorum, sed & florum siliqua∣rumque numero superat. Est & media Bωna inter majorem & minorem equinam hanc, quae majore quidem est minor, minore equinâ major, cui forma omnino accedit. Est & alia adhuc quarta inter mediam & equinam minorem, quae plures siliquas simul congestas ad singula genicula producit in summis scaporum; hujus semen nobis communicavit vir generosus & Botanices peritissimus Dominus Carolus Hatton: unde habuerit, nobis non constat; sed cum ali∣is plantarum rariorum seminibus ex longinquis regionibus ad se transmissis delatum etiam fu∣it hujus fertilioris Fabae minoris semen. Floruit anno elapso in Horto Botanico publico Uni∣versitatis copioseque semina sua reddidit.

LOCUS & TEMPUS.

Prima & major Faba compressa seritur in hortis & agris: floret Maio & Junio particulatim & diu, fructus fert Junio ac Julio, Augustoque colliguntur; quo citius seritur citius etiam colligitur ejus fructus. Majoris datur alia species, neutiquam discrepans, nisi quod siliquas minores, & con∣sequenter fructum minorem compressum, album & rubrum, aliquando nigrum, gerat: seritur etiam in agris, eademque anni tempestate floret cum priore majore, caeterisque minoribus supra cita∣tis.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Fabae ut memoria prodidit Galenus l. 7. Simpl. medium in exsiccando & refrigerando obtinent, & ad medium propinquissime accedunt. Caro fabae paululum quid abstergentis facultatis continet, sicut ejusdem cortex nonnihil etiam adstringentis possidet. Idcirco medicorum nonnulli totam Fabam cum Oxycrato decoctam dysentericis & coeliacis & vomentibus, quos 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vocant, exhibuerunt. Porro ut edulium, flatulenta est & coctu difficilis Faba, exscreationibus ex thorace & pulmo∣nibus idonea; ut medicamentum, foris imposita, sine molestia desiccat. In podagricis saepenumero utuntur medici ex aqua decocta; & deinde adipe suillo adhibito, ad nervorum cum contusiones, tum vulnerationes farinam ejus cum oxymellite imponunt. Ad eos quos ex ictu phlegmone oc∣cupaverat, cum polenta testium & mammarum aptum est cataplasma; nam hae partes cum phle∣gmone tenentur moderate refrigerari amant, maxime cum mammae ex lacte in ipsis concreto Phlegmonen patiantur; quin lac quoque ab eo cataplasmate extinguitur. Gal. l. 1. de Alim. facult. inquit, inflat Fabarum cibus quocunque modo apparetur, nec per longam decoctionem id vitii potest amittere, quod Ptisanae minime negatum est; deponit enim per illam quicquid habet flatulenti. Etenim manifeste Fabacea farina cutis sordes detergere conspicitur; quod intelli∣gentes mangones & mulierculae, in balneis quotidie hác utuntur, veluti alii nitro ac aphronitro, & in universum iis quae astringunt. Quod si viridis & immatura Faba, nondumque arefacta edatur, communem omnium fructuum, quos ante maturitatem ingerimus, rationem obtinens, corpo∣ri humidiorem alimoniam exhibebit, ac proinde majorem excrementorum vim, non tantum in viis intestinorum, sed etiam per universum corporis habitum producet; merito igitur minus quoque nu∣triet, sed promptius dejicietur. Plerique autem hominum, non crudas solum fabas comedentes, unà eas cum suilla carne decoquunt, veluti olera consueverunt. Alii Fabas in flore sentientes, cepas admiscent, cum in ollis ex iis pulmentum struunt. Fabae recentes innoxiae sunt (teste Trago) in cibo ergo iis utemur, siccas operariis relinquentes. Chirurgi collectiones & tumores locorum, fabacea farina in aceto & vappa decocta, ac calida imposita oleoque admixto discutere & sana∣re consueverunt: eadem farina vino decocta ac calida imposita omnibus tumoribus imprimis con∣ducit, sive ij in mammis mulierum, sive in locis genitalibus, aut quibuscunque aliis oriantur. De caeteris viribus & facultatibus Fabae vide Johannem Bauhinum & Simeonem Pauli qui prolixè satis de viribus Fabae scripsere.

NOMINA.

• 1. Faba compressa major, seu hortensis recentiorum alba & rubra, nobis. Faba major recentio∣rum, Icon. Lob. Major hortensis, Gerard. Major vulgaris, Advers. Lob. Vulgaris, Fuch. Sativa, Lugd. Cast. Cam. Park, Faba leguminosa seu Cyamos, I B. Phaseolus sativus, Dod. Gall. Bωna sive Phaseolus major, Dod. Quam inepte Phaseolus Faba dicitur à Dodonaeo in u∣traque sua editione, cum latinâ, tum Gallicâ, sequente Ericium Cordum, judicent aequi lecto∣res, & passim in hisce nostris scriptis observent, nos ad certa & determinata genera inter∣media Legumina reduxisse; adeo ut facile sit observare authorum nomina diversa perperam plantis & eisdem minus apposite adaptata, simul & ipsorum negligentiam in confundendis plan∣tis diversorum generum, conjungendo separandas, & separando conjungendas, non solum hic, sed passim in complurimis aliis. Ratiocinando ex libro naturae (quem penitus evolvisse perpaucos ante me scribentes observo) Phaseolus omnis (ut supra dictum) scandit caulibus, sed Faba cau∣les seu scapos (ut proprie magis loquar) profert rectos siliquasque pariter rectas. Phaseolus igi∣tur cum sit planta leguminosa trifoliata scandens caulibus, non est dicenda Faba; nec ejusdem nomen Fabis pro synonymo adjungi debet.
• 2. Faba rotunda oblonga seu cylindracea minor seu equina alba & nigra, nobis. Faba minor seu equina, C. B. P. Fab a minor, Hist. Lugd. Ad. Lob. Faba minor silvestris, Park. Faba sil∣vestris, Ger. Bωna sive Phaseolus minor, Dod. Ex hac apud Zelandos ejusque fructus farina Panes Fabaceos veteranis dant, & haec in equorum (hinc Bωna equina ipsis dicitur) jumen∣torumque pabulum seritur, ut inquit Dodonaeus. At Sebusiani rustici non alio pane vescuntur, quam confecto ex paululo Tritici, Secali, & rotunda comminuta Faba. Dalechampius in Hist. Lugdunensi sit nobis hic testis.

Faba rotunda oblonga seu cylindracea media alba, nobis.

Faba rotunda oblonga seu cylindracea minima pluribùs, quinis, senis, siliquis, uno pediculo exortis, seu Hattoniana, nobis. Fabae hae minores & media florent & semina perficiunt eodem tempore cum majore & minore, compresso semine.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

FAba silvestris fructu rotundo atro, C. B. P. Silve∣stris, Matth. Ad. Lob. Cast. Lugd. Tab. Cam. Faba silvestris Graecorum, Lob. Icon. & Obs. Bωna silvestris, Dod. Non est Faba, nec debet inter Fabas recenseri, nec ibidem cum ipsis collocari, ut monui∣mus in Praeludiorum Botanicorum pag. 413. Nulla Fabarum proprie dictarum donatur capreolis; atqui planta Vicia silvestris Narbonensis semine rotundo atro, jure nobis dicta (ut ostendimus in doctrina Vi∣ciarum) capreolis afficitur, & omnino in aliis parti∣bus Viciae accedit, proinde •• ectius Vicia omnium ma∣xima Narbonensis &c. nobis dicitur, & inter Viciae species supra explicatas locatur; quia siliquam & se∣mina fert Viciae, imo & folia alata eidem conformia, caules etiam procumbentes non erectos: neutiquam quoad suas partes Fabae convenit; ergo Casparo Bauhi∣no caeterisque authoribus quod Fabam appellaverint, non sine ratione vitio vertendum judicamus. De Fabis exoticis in Caspari Bauhini Pinace citatis, nihil hic dicimus, quia nedum ad manus pervenere; aliis i∣psas observaturis & examinaturis (secundam hanc nostram doctrinam ex libro naturae petitam) deter∣minandas relinquimus.

§. 2. LUPINUS.

LUpinus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Dioscoridi l. 2. c. 132. Theophrasto pluribus in locis, & Graecis caeteris. Lupinorum appellatio non aliunde ducta videtur, quam quod sicut Lupus terram appetit, & in fame terra vescitur; ita Lupinus tellurem, ut Plinius l. 18. c. 14. ait, adeo amat, ut quamvis fruticetoso solo conjectum, inter folia vepresque ad terram tamen radice perveniat: vel ita dictus videri potest, veluti Lupis expositus & relictus, ex eo quod (ut idem Plinius) impune jaceat, vel derilictus, si non protinus imbres sequuti obruant, ab omnibus animalibus amaritudine suâ tutus.

Genera duo Dioscoridi, Galeno, & Plinio: sativus & silvestris.

Secundum genus subalternum siliquosarum herbarum papilionacearum non scandentium, siliquis rectis donatarum, constituit Lupinus; qui in genere cognoscitur à caeteris hujus suae classis, quod folia septem, novem, nunc plura, nunc pauciora (pro faecunditate & sterili∣tate terrae) cohaerentia, in unum centrum, pediculi nempe summitatem superiorem, tan∣quam tot radii, concurrant adinstar ventilabri quo utuntur mulieres & matronae nobiles ad calorem solis arcendum, atque faciem & collum pectusque refrigerandum per aestum solis ae∣stivalis: folium integrum ex radiis foliolisve sic compositum, Viticis simile est, & prona parte viret, supina autem candidum & lanuginosum; ac hujusmodi divisurae seu radii sub vespe∣ram, circa solis occasum, veluti flaccidi facti deorsum dependent: siliquas habet crassas, la∣tas depressasque, hirsutas, sursum erectas, brevissimis & vix conspicuis petiolis innitentes; in quibus sunt semina plana, compressa, imò in quibusdam speciebus minoribus subrotunda, variorum colorum, & variis punctulis notata. Olim pro numis exponebantur, sed nunc nec hoc tamen ignorant, quid distant aera Lupinis: quidam & melius legunt quid distant Erva Lu∣pinis (facta & instituta comparatione inter Legumina) quae lectio magis congruit rationi. A loco duplex est, sativus seu major, & silvestris seu minor. Nos dividimus Lupinum à colore flo∣rum, qui triplex est, albus, luteus, & caeruleus; hic postremus est major, medius, & minor, à magnitudine & parvitate fructus.

3. Lupinus vulgaris seu sativus albus caule assurgit singulari, recto, rotundo, interiùs cavo seu vacuo, exterius modice lanuginoso, firmo, & qui absque adminiculis rectus consi∣stit; ex quo, postquam primum marcidi facti sunt flores, in caulium fastigio eminentes appa∣rent siliquae quaternae, sursum erectae & versus coelum tendentes, atque in superiore inter∣stitio ad geniculum superius facto, ternae, in tertio interstitio geniculum constituente, binae si∣liquae, & ita deinceps nunc plures, nunc pauciores siliquae floribus frequentioribus aut pau∣cioribus succedentes conspiciuntur, secundum solum & coelum; praesertim plures apparent flores, & consequenter siliquae plures itidem, semina in se continentes, si tempestive Lupi∣nus

satus aestatem calidam diuturnamque nactus fuerit: folia singula •• longis pediculis, ex alis caulium ortis, provenientia, 7^em aut 9^em nunc pluribus nunc paucioribus radiis, aut foliolis in unum centrum (pediculi scilicet foliorum integrorum fastigium) concurrentibus constant, & in parte aversa virent, in adversa candida sunt, aut lanuginosa, sub vesperam seu solis occasum veluti flaccida deorsum nutant & cernuè pendent: flores inquam in summo caulium rectorum papilionacei, candidi, spicatim seu spicae in modum digesti sunt; quibus succedunt siliquae latae, compressae, quodammodo durae, subflavae, foris tenuiter hirsutae, granis seu semi∣nibus protuberantibus, & valvulis ferme inter grana & grana junctis, Bωnae mediae siliquis minores & compressiores; intus vero siliquae sunt glabrae, in quibus semina compressa, al∣ba, quina, nunc pauciora, orbicularia quasi latent; foris inquam sunt semina alba, intus lutea, sapore (si masticentur) amarissima, quae germinationis principium haud obscurum eâ parte qua siliquae adhaerent, & concavitatem quandam veluti exiguum umbilicum, habent: radice hic Lupinus nititur singulari, tenui, paucis capillamentis fibratâ.

4. Lupinus flavo flore, Clus. Hist. Odoratus, Eyst. Hic Lupinus insignibus aliquot notis à vulgari & caeteris Lupinis distinguitur: primò flore luteo potissimum odorato, adeo ut de∣cerptus pro Genistae Hispanicae flore fallat leviter intuentes: flores enim gerit multos, ver∣ticilli quasi in modum dispositos & spicatim simul, certo quodam interposito spatio inter geniculum & geniculum; versus cimam caulium (quemadmodum in verticillatis videre est, de quibus acturi sumus in Sectione octava) quandoque duo, tres, nonnunquam plures ob∣servantur quasi verticilli, floribus luteis brevibus petiolis innitentibus onerati, odore gratissi∣mi, ad Leucoï Keiri flores accedentes; deinde floribus fatiscentibus, siliquas profert con∣fertim, singulas hirsutas, compressas, succedentes singulis floribus luteis odoratis recenti∣bus, aut de novo expansis, continentes quina senave semina compressa, in medio tumida, magnitudine silvestris Lupini caerulei, ast colore vario seu punctulis variis notata, Linariae parvae avis canorae ovi instar, exalbo & fuscis subnigrisve punctis maculata. Tota planta in caeteris suis partibus, reliquis Lupinis accedit. Folia digitata, ut sativi albi, sed multo minora, utrinque tamen hirsuta: caulis teres, brachiatus, hirsutus seu villosus: radix simplex, recta.

Est alius Lupinus luteus Mauritaniae Tingitanae, ex semine ad nos misso à Roberto Spots∣wood proveniens; cujus flores sunt paulo majores, siliquae & semina etiam majora, magis∣que fusca, lineis & punctis obscure albicantibus notata; caetera Lupino luteo vulgari supra dicto par.

5. Lupinus peregrinus caeruleus major villosus, C. B. P. Indicus, Corn. Planta haec ex Indiis allata multo felicius adolescit, pulchro aspectu, & spectabili florum jucunditate prae caeteris commendatur: caulem habet cubitalem & bicubitalem, aliquando ampliorem, multis ramulis brachiatum: folia circumquaque digeruntur, nunc in novem, nunc in plura aut pauciora foliola, caeteris latiora, & in orbem quasi compacta, in unum itidem centrum pediculi extremum aliorum more concurrentia, & per medium singula plicata, longoque pediculo fulta, omnia simul juncta in superiore pediculi parte unicum folium ex pluribus quasi radiis conflatum constituunt, quod prae languidâ viriditate canet, & in summis caulibus eorumque cimis verticillatim hinc inde per intervalla caulem ambiunt slores caerulei coloris, coronae instar, quos excipiunt siliquae latae, breves, hirsutae, trium quatuorve seminum capaces. Caules, inquam, folia, & siliquae, promissâ & candida lanugine muniuntur: semina majora ex ro∣tunditate valde compressa, fusca sunt, nec laevem superficiem habent, sed pumicosa asperi∣tate rudem. Sapor subamarus est, & caeteris conformis, ac proinde ad eadem hujus Lupini fa∣rina valet, ad quae communis Lupini farina instituitur. Semina hujus, sicut aliorum Lupinorum magis & à longo tempore cognitorum, usurpantur. Quae etiam committuntur terrae quo∣tannis, versus finem Februarii, aut initium Martij, in calidis regionibus citius; in septentri∣onalibus, si non urgeat gelu aut rigidum prae frigore tempus, ineunte aut medio Martio com∣modissime seruntur bene macerata, & cito germinant, ac intra septimestre aut octimestre spatium conformantur semina, & perficiuntur Septembri & Octobri, ex quibus singulis an∣nis revocantur de novo, & satione vernali tempore renovantur. Est & alius caeruleus mi∣nor antecedente hoc, Gadensis dictus, semine multo minore constans, fusco, aspero si∣militer, ut prioris lineis nigris variegato, & hoc nomine, junctâ omnium partium compo∣sitione minore, facile discernitur à caeruleo majore peregrino ante dicto.

6. Lupinus caeruleus minor perennis Virginianus repens, nobis. Hic quoad caules, fo∣lia, flores, siliquas, seminaque convenit cum silvestri caeruleo minore, de quo infra dice∣mus▪ sed quod notatu dignum, à duratione, & rependi sub terram facultate à caeruleo mi∣nore

(cum quo prima facie maximam possidet affinitatem) caeterisque suae sortis quam fa∣cillime discernitur.

7. Lupinus silvestris angustifolius, flore caeruleo, nobis. Silvestris segetum, Ad. Lob. Hic caules habet tenuiores & longiores quam sunt lutei Lupini caules, & in plures ramos alatos divisos; folia vero minora & tenuiora gerit: flores ex purpura caerulei aut subruben∣tes, Lupini lutei floribus etiam minores sunt: fructus minor, rotundus, tumidus, sicut & lutei fructus, colore etiam vario, sed punctulis obscurioribus fuscis notatur.

Datur & alius Lupinus minor caeruleus Tingitanus, silvestri altior; cujus folia sunt an∣gustiora & obscurius virentia, semina pariter minora multoque paucioribus punctulis va∣riegata.

LOCUS & TEMPUS.

• 3. Lupinus vulgaris sive sativus albus, nobis. Park. Vulgaris, Eyst. Colitur in hortis Hispa∣niae, Italiae, Galliae, & alibi etiam gentium. Floret Maio, Junio; & Septembri mense per∣ficitur ejusdem semen.
• 4. Lupinus flavo flore, Clus. Hist. Odoratus, Eyst. In satis cultis, multisque Hispaniae locis sponte provenit: floret aestate, atque semina ineunte & exeunte autumno, citius aut tardius pro sationis tempore, perficit: in quibusdam regionibus ubi exigua aut nulla hyems, vivit per to∣tum annum.
• 5. Lupinus peregrinus caeruleus major villosus, C. B. P. Indicus, Corn. Hujus semen ex Ameri∣canis Plantationibus in Europam delatum produxit plantas, quae alias multas cicuratas a∣pud nos multiplicarunt: ex quibus communicata pluribus Aeuropae locis fuerunt semina: floret eodem cum aliis Lupinis tempore, & versus autumni initium semina sua perficit.
• 6. Lupinus caeruleus minor perennis Virginianus repens, nobis. Hujus semen ex Virginia huc in An∣gliam non multis abhinc annis delatum & satum produxit copiose hunc perennem & repentem Lupinum caeruleum, qui eodem tempore florebat, & semina sua maculata perficiebat cum caeteris antedictis.
• 7. Lupinus silvestris angustifolius, flore caeruleo, nobis. Silvestris segetum, Ad. Lob. Hic in ar∣vis segetalibus Hispaniae, Galliae, sponte provenit. Nos subinde invenimus inter sata circa Blae∣sas provenientem sponte in plurimis locis: floret eodem tempore cum caeteris, & versus finem aestatis, aut initium autumni, perficiuntur ejusdem semina.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Lupini semen maceratum calida aqua, hominibus in cibo est, puerorum ventribus circa umbilicum impositum pro remedio singulari est contra vermes. Lupini semen 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 est, inquit Galenus l. 1. Alim. Elixum enim, deinde in aqua dulci maceratum tantisper dum hâc omnem sibi in∣genitam exuerit amaritudinem insuavitatemque, ita demum manditur cum garo & oxygaro vel etiam sale mediocri conditum. Lupini seminis dura ac terrestris est substantia, quocirca conco∣ctu ipsa difficilia sunt, succumque crassum gignunt, ex quo in venis non probe concocto & distri∣buto succus quem crudum vocant procreatur: interficit lumbricos tum illitus, tum addito melle linctus, tumex posca potus: quin & decoctum ejus, aut potius succus in quo maceran∣tur Lupini semina, lumbricos ejicere potest, etiam quoque foris identidem perfusus vitiligines, psoras, gangraenas, & ulcera maligna juvat.

NOMINA.

• 3. Lupinus albus sativus flore & semine albo, nobis. Lupinus, Matth. Fuch. Tab. Vulgaris, Eyst. Lupinus flore albo, Clus. Hist. Sativus, Dod. ut. Ad. Lob. Lugd. Ger. Sativus albus, Park. Vulgaris sativus semine & flore albo, I. B.
• 4. Lupinus silvestris flore luteo, C. B. P. Odoratus, Eyst. Flore luteo, Lob. Lugd. Ger. Park. Luteus, Tab. Lupinus flavo flore, Clus. Hist. Lupinus luteo flore, semine compresso vario, I. B. Vide alterius Lupini lutei Tingitani semen sculptum in Tabulae 7. pl. 4.
• 5. Lupinus peregrinus caeruleus major villosus, C. B. P. & Prod. Desc. Indicus, Corn. Indicus medius caeruleus, Park. Exoticus hirsutissimus, I. B. Lupinus major, flore caeruleo, Ger. Vide semen Lupini minoris caerulei Gadensis sculptum in Tab. etiam 7. pl. 5. infra majoris cae∣rulei

• semen majus, superius sculptum.
• 6. Lupinus caeruleus minor perennis Virginianus repens, nobis.
• 7. Lupinus silvestris angustifolius flore caeruleo minore, Eyst. & nobis. Silvestris segetum, Ad. Lob. Silvestris flore caeruleo, C. B P. Silvestris, Matth. Dod. ut. Lugd. Hist. Lupinus flore cae∣ruleo, Clus. Hist. Ger. Minor, Tab. Caeruleus, Park. Silvestris flore purpureo, semine rotun∣do vario, I. B.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 348. col. 2. pl. v. Lupinus peregrinus penta∣phyllus, C. B. P. Lupinus Arabicus sive penta∣phyllum peregrinum, Ponae Italice. Haec planta ex∣otica male primo •• Casp. Bauhino nominatur Lupinus, cum Lupinus sit planta siliquosa papilionacea non scandens, siliquis erectis donata; sed haec planta, Lupi∣nus sive Pentaphyllum peregrinum Ponae, non est pa∣pilionacea, nec a flore, nec siliquis, nec seminibus; ergo neutiquam disponenda inter Legumina, multo minus inter Lupinos & pro genuino Lupino à Caspero Bau∣hino accensenda; atque hac sola ratione hinc aver∣runcandam & alibi locandam concludimus: nec est Quinquefolium folio Lupini, ut vult idem Casp. Bau∣hinus: proprie loquendo Quinquefolium seu Pentaphyl∣lum habet flores ex quinis petalis conflatum, atque singulis floribus sic constructis succedit capsula ex qui∣nis foliolis constructa: ergo cum nec sit Lupinus, nec Quinquefolium proprie dictum, male locatur pag. 348. col. 2. pl. v. pro Lupino pentaphyllo, & pag. 326. col. 2. pl. vii. Quinquefolium Lupini folio, C. B. P. Pen∣taphyllum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Thal. bis repetitur, pag. 348. pro Lupino, & pag. 326. pro Pentaphyllo Lupini folio, er∣go manifestus est lapsus Casp. Bauhini. Est enim haec planta heteroclita & sui generis, & debet adjungi plan∣tae Terraraira dictae Georgio Marcgravio, & Trifo∣lio Lusitanico flore purpureo siliqua longa, Park. in App. Atque ex hisce tribus à floribus conformibus, & siliquis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 poterit condi & componi novumge∣nus subalternum commune tribus supra citatis speci∣ebus. Deinde Lupinus in genere, cum siliquis donetur erectis, male post Cicer immediate collocatur, & pe∣jùs haec planta praedicta Lupinus nominatur, uti jam dictum.

Pag. 348. Foenograecum ejusque species inter Lupi∣num genuinum & Hedysarum male disponitur •• Casp. Bauhino: cum enim sit Trifolium leguminosum, seu Legu∣men trifoliatum debet inter sibi similes plantas dispo∣ni, Trifolia scilicet, non autem inter Lupinum & He∣dysarum, Legumina alata, seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 id est quo∣rum costae ad latus cauli apponuntur, foliola re∣gione, atque costae mediae sustinentes foliola alterna∣tim caulibus (id est modo •• dextra, modo sinistra caulis, juxta genicula) adhaerent. Insuper Lupinus proprie dictus, cum sit siliquis rectis praeditus, debet im∣mediate Fabae subjungi & disponi cum caeteris su•• sortis Leguminibus, Glycyrrhiza, Galega & Orobo silvatico, siliquis rectis donatis.

§. 3. GLYCYRRHIZA.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 id est radix dulcis, à Latinis Glycyrrhiza & dulcis radix, & à seplasiariis barbaro nomine Liquiritia appellatur. Dioscoridi l. 3. c. 7. frutex est exiguus, ramis binum cubitorum, circa quos folia Lentisci, densa, pinguia, tactuque glutinosa: flos est Hyacinthi; radices longae, buxei coloris, satis dulces. Theophrasto 9. Hist. 13. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, dulcis & Scythica radix, quam aliqui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vocitant.

Glycyrrhiza pro notâ generica habeto, quod inter siliquosas papilionaceas siliquis erectis affectas fit omnium altissima Herba, radices producens profundas, luteas, & late per ter∣ram repentes, & admodum dulces; siliquas curtas, compressas, supervenientes floribus dilute caeruleis, seu violaceis.

8. Glycyrrhiza vera siliquosa seu Germanica, C. B. P. Vulgaris, Dod. Cam. Ep. Gly∣cyrrhiza vulgaris vera dulcis folia habet alata seu conjugatim costae mediae adhaerentia, uno ad extremum longo & impari, multoque sunt Glycyrrhizae echinatae sic dictae foliis virenti∣ora, & majora, glutinosa: cauliculi seu sarmentosi viticuli sunt teneriores, angulosi, qui rectà ascendunt (in pingui & bene subacto solo) ad altitudinem quinque, sex, nonnunquam septem pedum: flores in cimis summis, in spicam quasi digeruntur veluti Galegae flores, aliorum Leguminum more papilionacei, exigui, dilutè caerulei: quibus succedunt siliquae parvae, bre∣ves respectu ipsius plantae satis procerae, biunciales, compressae, neutiquam hirsutae, sed lae∣ves; in quibus sunt semina parva, compressa. Nota Glycyrrhizam flores copiose satis pro∣ferre, sed perpaucas edere siliquas, easque vix bene maturantes semina: hoc contingit propter nimiam ei concessam facultatem rependi radicibus, hocque est familiare omnibus plantis nimia rependi aviditate praeditis: radices sunt primis annis tenues, & cum tempo∣re

fiunt longae, ramosae aliquando instar sarmentorum Vitis, foris subobscurae, aut nigrican∣tes fuscedine, intus buxei coloris, quae late sub terram per transversum & obliquum re∣punt, ut vix omnes & totae è terra erui queant, adeo ut usui collectis provectioribus & majoribus radicibus, plerisque etiam locis tenuiores relictae sequentibus annis regerminent: radix hujus magno cum quaestu & foenore serebatur hic in Anglia, ubi maximam copiam nunc vili pretio comparandam exponunt venalem, nullis radicibus Glycyrrhizae in tota Europa provenientibus postponendam. Potest etiam jure vendicare Anglia Croci itidem stamina re∣liquis alibi natis neutiquam secunda, sed omnibus anteferenda. Forte non haesitanter idem proferendum de Lupuli strobilis, qui neutiquam natis in Flandria aut Belgia sunt inferio∣res, sed mea opinione superiores, & praestantiores, in quibusdam saltem Angliae locis sati & educati.

LOCUS & TEMPUS.

Glycyrrhiza c opiose provenit in Germania, praesertim in agro Padenburgensi, in Franconia frequens, & in Hispania. At optima totius terrarum orbis colitur in Anglia, sicut & Crocus optimus: in Germania Anglia & Belgia aliisque septentrionalibus regionibus feliciter proveni∣unt cum Glycyrrhiza tum Crocus, multo minus feliciter in Hispania propter nimium aestum, ideo∣que à complurimis temere sterilis creditur: floret inquam sub finem aestatis, at raro semina ad per∣fectam maturitatem perducuntur, non tam ob defectum caloris quam à nimio rependi aut sese propagandi radicibus sub terram desiderio; si quae siliquae producuntur, ut in Gallia aliquando & hic rarius in Anglia observavimus, semina macra & jejuna in iisdem latere conspiciuntur. Her∣ba tantum est Glycyrrhiza totaliter hyeme supra terram periens, restibili & vivaci remanente per totam hyemem in terra radice, etiamsi versus autumni finem frutescere videatur, & ad alti∣tudinem suffruticis adinstar Virgultae ascendere cernatur: marcescunt & ejus folia, & caules penitus putrescunt ingruente hyeme singulis annis, est tamen radice repente, restibili, vivaci & diuturnâ seu in multos annos durante. Nonnullis Galliae Narbonensis locis sponte oritur, etiam prope Lateram oppidum illic: Julio & Augusto floret, aliquando tardius, & Septembri siliquas, si quas habet, format, in quibus raro admodum semina perficiuntur propter rationem ante di∣ctam in ejusdem explicatione. Dicitur & Scythice aut radix Scythica à Scythiae regione in qua gignitur sponte. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 citra aspirationem & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 potest proprie dici, quum exiguo gustu dul∣ci famem & sitim praecipue sedat.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Glycyrrhizae radix est dulcis, temperate calida & humida: cortex ejus amaritudinem quandam tamen habet, & calidioris est qualitatis particeps, sed hunc abradere opportet eos quibus est u∣sui, humectat autem magis recens, & succo plena radix, quam arida. Utilis est ad raucedines tussesque veteres sedandas; difficilem respirationem, peripneumoniam, pleuritidem sanguinis∣que ac puris sputationem, phthisin, & omnes thoracis morbos exasperatos lenit; inflammati∣ones sedat; acrimoniam & salsilaginem humorum mitigat contemperatque: crudiores humores concoquit, & sputi exitum faciliorem promovet: ulcera expurgat in eclegmate vel alio quovis modo sumpta, aut aliquamdiu mansa, succove sub lingua detento: decoctum ejus renibus aut vesicae exulceratis confert, urinae stillicidio medetur, in universum omnibus malis occurrit, ab acribus, salsis, & mordacibus humoribus excitatis. Blaesis praecipue, & alibi in multis offici∣nis ex succo Liquiritiae seu si mavis Glycyrrhizae, aliisque aromatis morbis praedictis contribu∣entibus additis, panes parvos seu confectiones efficiunt cylindriaca aliave qualibet figura, iis∣que confectionibus suis diversa nomina indunt, quae tussi frigidae & inveteratae prosunt, ali∣isque similibus pulmonum thoracisve affectibus.

NOMINA.

Glycyrrhiza vera siliquosa vel Germanica, C. B. P. Glycyrrhiza, Fuch. Cam. Hort. Glycyrrhiza altera, Matth. Vulgaris, Dod. Cam. Ep. Ger. Glycyrrhiza non echinata, Lugd. (qui figu∣ram vitiosam adhibet. Haec siliquosa planta Leguminosa amandabitur ad sibi similes Tabula 11. hujus Sectionis exhibendas.) Vulgaris siliquosa, Park. Radix Scythica, Glycyrrhiza vulgaris Germanica radice repente, I. B. Radix dulcis, Trag. Gesn. Hort. Radix Scythica, quibusdam etiam Scythice. Liquiritia, Brunfel.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 352. col. 1. pl. 1. Glycyrrhiza capite echina∣to, C. B. P. Dioscoridis, Lob. Collocatur haec pro genuina Glycyrrhiza a Casp. Bauhino & sic denomina∣tur ab authoribus; sed cum ejus radix primo non sit dulcis ut Liquiritiae, nos hujus plantae modum storen∣di communem cum aliis Leguminibus papilionaceis ob∣servantes, & siliquas penitius examinantes alio re∣misimus, separando ipsam à Glycyrrhiza, propter rationem nunc adferandam. Glycyrrhiza vera & vul∣garis producit post stores deciduos siliquas unciales & biunciales surrectas, planas, compressas, bivalves raro dispositas; at Glycyrrhiza capite echinato sili∣quas innumeras profert echinatas in capitulum conge∣stas, in quarum singulis unicum continetur semen. Hi∣sce rationibus ducti ex libro naturae depromptis, alio ammandavimus, ad suas videlicet consortes echinatis siliquarum valvulis praeditas plantas (Onobrycidum seu capitis gallinacei genus) Tab. 11. infra explican∣das.

Pag. 352. col. 2. pl. 111. Glycyrrhiza silvestris, flo∣ribus luteopallescentibus, C. B. P. Glaux vulgaris, Clus. Hist. Haec etiam planta leguminosa papiliona∣cea & siliquosa non est Glycyrrhiza, neque à sapore, neque à siliquis, neque à seminibus. Glycyrrhiza pro∣prie dicta, radice constat admodum dulci & ideo per excellentiam sive 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 radix dulcis dicitur; secun∣do siliquam habet surrectam, bivalvem, compressam, planam, inque singulis continentur semina terna, qua∣terna, quina, rotunda orbiculariter: at Glycyrrhiza silvestris, floribus luteo-pallescentibus, nec constat ra∣dice dulci, nec siliquas verae Glycyrrhizae, nec semi∣na conformia gerit; constat enim siliquis multis in globulum seu capitulum compactis, quarum singulae sunt geminae seu gemellae, id est singulae siliquae singu∣lis floribus succedentes conflantur ex duplici siliquae juncta membrana duplicata versus pronam partem siliquae, disterminante duplicem seriem seminum Se∣samaceorum, seu sesamoidis ossis modo ad articulos digitorum pedum firmandos à natura dati, ergo haec Glycyrrhiza silvestris floribus luteo pallescentibus C. B. P. seu Glaux vulgaris Clus. Hist. male primo no∣minatur Glycyrrhiza, & pejus hic collocatur à Do∣ctissimo Casp. Bauhino. Debet relegari ad plantas suae classis Astragalos, de quibus infra Tab. 9. dicemus.

§. 4. GALEGA.

GAlega cur dicatur ab herbariis ignoramus: à quibusdam tamen Rutae nomen inditum ab ef∣fectu & viribus, non vero odore cujus est expers; quidam Onobrychin, alii Glaucem, non∣nulli Polemonium, alii Polygalam veterum esse judicant, quibus Dioscoridis descriptiones con∣tradicunt.

Galega est siliquosa, papilionacea, non scandens, alata seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 planta, protru∣dens multa folia è regione costae mediae adhaerentia, impari longiore extremum costae occu∣pante: caules edit bicubitales, in quorum summis cimis flosculos plurimos papilionaceos five caeruleos, cinereos sive albos, spicatim dispositos gerit; quibus succedunt siliquae bival∣ves, tenues, rotundae, longae, omnium Leguminum hujus subalterni generis, siliquis erectis donatorum, multo minores & tenuiores, coacervatim & dense caulium superiorem partem stipantes. Haec est nota generica Galegam à caeteris suae sortis hujus generis intermedii, in hac Tabula 7. contentis, distinguens.

9. Galega vulgaris, C. B. P. Clus. Pan. constat caulibus rotundis ac erectis, alternatim, id est nunc à dextra nunc à sinistra; folia magna, satis lata ac longiora, è regione haerentia, amplectuntur costam mediam seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, extremum costae semper uno longiore impari clau∣dente. Costae alternatim, modo ex uno, modo ex altero latere, è geniculis caulium oriuntur: in caulium cimis seu superioribus partibus exeunt spicatim numerosi flores papilionacei, parvi, Arachi aut Viciae aemuli, triplici colore insigniti, caeruleo vulgariter, aliquando cinereo, & albido seu subcandicante; siliquae ad eundem modum dense & spicatim stipant caules, for∣mâ oblongae, tenues, rotundae seu cylindraceae, erectae, spicam bipalmarem & tripalma∣rem, & aliquando longiorem efficientes: radix lignosa, brevis, multas fibras demittit in terram, estque diuturna & multis annis radicibus vivax ac restibilis; etiamsi caules post se∣mina ad maturitatem perducta pereant, hyeme rigida transacta tamen, vere novo, ut Gly∣cyrrhiza, regerminant.

LOCUS & TEMPUS.

Galega in Italia & Hispania passim in locis pinguibus & humectis, & prope aquarum rivos copiose sa∣tis provenit; in Germania autem, Belgia, & Anglia, non nisi sata in hortis: floret aestate & se∣men suum copiose perficit autumno: in Pannonia frequentissime, etiam in Italia circa Patavi∣um, & in montibus. Euganeis, etiam inter Patavium & Vincentiam, alibique passim reperitur per totam Italiam.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Galega, ut Baptista Sardus scribit, aliique plurimi etiam scriptum reliquere, ad omnes pestilentes morbos, contra ventris lumbricos, & venena assumpta, efficacissima est: remedio quoque est adversus animalium venenatorum cum morsus tum ictus, succo epoto, & herba contusa plagis imposita. Pueris etiam convulsis ac comitiali morbo laborantibus, succus ad dimidiam unciam sumptus prodesse fertur. Caesalpinus frequenter asserit in arvis frugiferis Hetruriae ve∣getare, & succo ejus▪ tumentes ob venenum boves sanatos infuso in os. Succus Galegae datus à Bayro in cochleari liberabat pueros ab epilepsia, & vermes etiam expellebat, ipsa etiam herba bullita in patella cum oleo & semine Lini, super umbilicum ligata idem praestabat. Decoctum in aceto paratum cum Theriaca & Tormentillae ac Cardui benedicti aqua (teste Ingrassia) pluri∣mum valet in peste & febribus malignis cum petechiis, horum omnium quoque testis est Dodo∣naeus. Quibusdam aquam distillatam in peste exhibent, Caesalpino authore. Contra venena as∣sumpta eandem Galegam laudat Camerarius; vermes quoque necat & semine & succo.

NOMINA.

Galega vulgaris, C. B. P. Galega seu Ruta capraria, Park. Matth. Cam. Foenum Graecum sil∣vestre, Tab. Dod. Galega, Ad. & Icon. Lob. Lugd. Ger. I. B. Galega vulgaris, Clus. Hist. Caprago vulgo, Caes. Galega flore albo cinereo & caeruleo, Eyst.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI. Aliorumque Authorum.

GAlega est siliquosa papilionacea siliquis tenuibus erectis, conferim nascentibus donata; at Gale∣gae affinis Sophera, & Galegae affinis Sesban (ma∣le addit Casp. Bauhinus siliquas articulatas plaentae dictae Sesban) utraque haec planta siliquas habet pro∣pendentes, ergo non debent hae plantae dici Galegae affi∣nes ex nostra sententia, Orobis magis accedunt sili∣quis propendentibus donatis, & in Tab. 6^•• explicatis.

§. 5. OROBUS SILVATICUS PERENNIS SILIQUIS ERECTIS.

ORobus silvaticus perennie siliquis erectis habet pro notâ genericâ, quâ distinguitur in ge∣nere ab Orobo annuo sub initio explicationis Tab. 6. exhibito & semine anguloso donato, primo quod sit planta perennis; secundo quod semina proferat plana & aequalia, at Orobus supra dictus annuus à duratione & semine anguloso cognitu facilis, junctis etiam natalibus Orobi sativi, quippe in hortis non in silvis sponte proveniat, sicut hic silvaticus: conveniunt etiam Orobi silvatici perennes siliquis propendentibus donati & in superiore Tab. 6. explicati, cum Orobis silvaticis perennibus etiam siliquis erectis donatis, & in hac Tab. 7. exhibitis, in eo quod folia habeant majora, longiora aut latiora, & rara, bina∣tim seu conjugatim costae mediae adhaerentia, & hi & illi siliquas habent rotundas seu tere∣tes, planas, continentes semina plana non angulosa, ut Orobus receptus herbariorum qui est annuus & semestris aut septimestris planta; at Orobi omnes silvatici (uno excepto quar∣to Pannonico Clusii infra descripto) sunt perennes seu vivaces, radicibus enim in multos

annos vivunt: folia, caules, flores, siliquas & semina singulis annis recurrentibus protru∣dunt ex eâdem radice, quemadmodum etiam Orobi silvatici perennes, siliquis propendenti∣bus donati, & superiore Tab. 6. explicati, à quibus praecipue differunt hi Orobi silvatici hic explicandi, siliquis erectis, curtisque petiolis donati; & hac ratione nos ducti hos hic inter consimiles siliquis erectis donatas plantas disposuimus, eosdem jungendo conformibus sili∣quis erectis donatis, & separando ab Orobis silvaticis siliquis propendentibus in priore Ta∣bula explicatis.

10. Orobus silvaticus perennis vernus siliquis erectis, flore purpureo, nobis. Orobus silvestris purpureus vernus, C. B. P. Pannonicus, 1. Clus. Hist. Multos habet hic Orobus Pan∣nonicus 1. Clusii caules ab unâ radice prodeuntes, pedales & altiores, firmos, erectos & val∣de angulosos; in quibus hinc inde modo à dextra, modo à sinistra, sparsa sunt folia lata, ob∣longa, binatim è regione sita, inque mucronem acutum desinentia, & costae mediaeterna fo∣lia utplurimum ex adverso apponuntur: flores in summis pediculis ex alarum sinu ortis spicae instar nascentes, Pisi aut Viciae florum aemuli, coloris purpurei, elegantissimi, deinde u∣ti evanescere incipiunt, caerulei evadunt: quibus tandem evanescentibus succedunt lobi sen siliquae bivalves, longae, cylindriacae, colore fuscae, in quibus semina exigua, rotunda a∣liquando, nonnunquam oblongiuscula, eaque varia, latent; quae matura, lobis seu siliquis a∣pertis decidunt: radix dura, lignosa, nigra, longa & vivax (ut in plerisque hujus genetis subalterni Leguminibus) per intervalla extuberans in medio, fibrosa tamen in lateribus, no∣vellas radiculas singulis annis producens. Tota planta acrimoniae cujusdam est particeps.

11. Orobus silvaticus perennis siliquis erectis angustifolius, radice Asphodeli, nobis. O∣robus Pannonicus silvestris angustifolius radice Asphodeli, C. B. P. Pannonicus 3. Clus. Hist. Orobus hic Panonicus 3. Clusii cauliculos promit rectos, pedales & sesquipedales, angu∣losos, firmos, non indigentes capreolis: folia per intervalla uni costae mediae adhaerentia, quaterna omnino, bina semper è regione sibi invicem opposita, erecta, & angusta, lon∣ga tres uncias: gustu aliquantulum acido initio, deinde amariusculo; flores nascuntur in surculorum summis spicae in modum congesti, quini, seni, candidi coloris, Pisi aut Viciae formâ: lobi seu siliquae oblongae, erectae, nigricantes, superioris siliquis fere pa∣res, semine nigro, interdum etiam & maculoso plenae, quae per maturitatem exsiccatae (quum sint bivalves) cum strepitu dehiscentes semen sparsim, ut in plerisque hujus generis Le∣guminibus fit, abjiciunt: radicibus nititur quinis aut senis, minimi digiti longitudine, cras∣siusculis & simul junctis, Asphodeli aut Paeoniae feminae ritu oblongis tuberculis, pennae an∣serinae majori fere similibus, foris nigris, intus albis.

Orobus Alpinus latifolius, C. B. P. & Prod. Desc. Ramis est hic cubitalibus & altioribus, angulosis, viridibus: foliis in singulis costis octonis, binatim ex adverso sitis & sibi invicem oppositie, uncias tres longis, duas latis, viridibus, nervosis, caeterisque Oroborum praedicto∣rum foliis minùs acutis, è virgulis ex alarum cavis, palmaribus prodeuntibus ortis: flores unciales ferme Genistae formâ pallide lutei (folio superiore vexillo nobis dicto ruffescente) dependent, stilo ex eorum medio prominente: lobos seu siliquas & semina non vidit Casp. Bauhinus, florentem tantum habuit ex Pyrenaeis & Helveticis montibus ad se delatum.

Orobus siluaticus annuus siliquis erectis flore pallido, nobis. Silvaticus pallido flore, C. B. P. Pannonicus 4. Clus. Hist. Hic Orobus quartus Clusii flore pallido, silvatico purpu∣reo verno C. B. P. seu Pannonico 1. Clusii valde accedit, sed quatuor folia longa in acutum mucronem desinentia & binatim posita (quibus in extremo costae quintum impar) viridia sunt, per quae venae transversim à medio nervo excurrunt, subacidi quidem initio gustus, & postea amariusculi: flores pediculis ex alarum sinu ortis insistunt quini senive antrorsum spectantes, Viciae floribus omnino similes, albo pallidove colore praediti, qui in binis petalis sursum reflexis pallescunt, odoris expertes: lobi seu siliquae sunt quales in 10. hujus Tab. appa∣rent, in quibus semen fuscum continetur, majus seminibus reliquorum Oroborum praedictorum: radix minime vivax est, sed more annuorum Leguminum prolato semine maturoque perire so∣let. Hoc multis aliis Leguminibus in hac secunda Sectione contentis accidit; ast soli huic inter Orobos silvaticos tam siliquis propendentibus, quam erectis donatos, perire singulis annis post matura semina contingit. Vide App. Leguminum.

Orobus Tragacanthae foliis, floribus in globum congestis, nobis. Onobrychis Tragacan∣thae foliis floribus in globum congestis, C. B. P. Onobrychis, 5. Clus. Hist. Hic Orobus (non Onobrychis ut postea apparebit in doctrina Onobrychidum) folia habet mollia, incana la∣nugine pubescentia, Tragacanthae legitimae foliis similia, eodemque modo uni costae adhae∣rentia

quindecim & plura, interdum vicena, uno extremum costae occupante: cauliculita∣men in hoc oblongiores sunt, fusco cortice tecti, lenti, fractu contumaces, humi susi & plerumque nudi, qui extremâ parte frequentes ramulos foliis suis alatis, ex opposito sitis, onustos proferunt, & in unciali villosoque pediculo multos flosculos Tragacanthae floribus proximos, candicantes, in caput seu globulum congestos gerunt; deinde membranaceas sili∣quas minores, Dorycnii vulgariter Hispanici nuncupati valvulis pares: semina Foenograeci se∣minibus similia continentes. A siliquis bivalvibus Dorycnii instar, convenit cum Orobo. Vide hallucinationes Casp. Bauhini inter Onobrychides infra cap. 6. observatas. Semina hujus habuit Carol. Clusius Londino ad se missa, quibus terrae commissis natae sunt plantae, quae feliciter & flores & semina protulerunt; florebat Julio, & versus Augusti finem semina perficiebat sua.

Orobus montanus siliquis oblongis nigris Viciae similibus, C. B. P. Onobrychis, Caesalp. Planta haec Leguminosa similis est Galegae, seu Capragini sic dictae Caesalpino, sed brevior: flore est rubente corallii modo: siliquas fert longas, nigras, ut Vicia. Alter est etiam angusti∣folius flore purpureo, uterque siliquis longis nigris bivalvibus donatur, ergo non inter O∣nobrychides sed inter Orobos, congeneres plantas, cum quibus magnam similitudinem habet, disponendus. Orobus ergo esto, & latioribus & angustioribus foliis praeditus. Uterque caulem habet dodrantalem: florem puniceum: radicem parvam. In uliginosis & incultis provenit e∣tiam uterque. Plinius circa fontes eodem modo describit. Floret desinente vere, & ine∣unte aestate semina perficit utraque haec Orobi species.

LOCUS & TEMPUS.

• 10. Orobus silvaticus perennis vernus siliquis erectis flore purpureo, nobis. Pannonicus 1. Clus. Hist. nascitur copiose in montana silva Leictenberg supra Maudenfort, similiter in omnibus illis silvis quadam serie productis à Danubio ad Alpes. Variis item Pannoniae locis; floret Aprili at∣que Maio; semen profert Julio mense, & aliquando citius, aliquando tardius secundum clima in quo crescit.
• 11. Orobus silvestris angustifolius radice Asphodeli, C. B. P. Silvaticus perennis angustifolius si∣liquis erectis, radice Asphodeli, nobis. Provenit in pratis thermis Badensibus Austriae vicinis, etiam in montosis ultra Danubium locis, ad silvarum illic caeduarum margines: floret eodem cum praecedente tempore, Aprili & Maio, semenque perficit suum Junio & Julio, citius aut tar∣dius secundum hyemis durationem & tempestatis rigorem.
• Orobus Alpinus latifolius, C. B. P. & Prod. Ex Pyrenaeis & Helveticis montibus delatus, ubi crevit primo, deinde floribus pallide luteis in horto Casp. Bauhini: floret eodem cum praedictis Orobispeciebus, tempore verno scilicet; aestate semina sua perficit.
• Orobus silvaticus annuus siliquis erectis, flore pallido, nobis. Silvaticus, C. B. P. Pannonicus 4. Clus. Hist. Hic provenit in ea parte Pannoniae, quae est inter Dravum & Savum flumina in Danubium illabentia, quae ob eam causam interamnis Pannonia appellatur, insuper in monte quodam arci Greben vicino, teste Carolo Clusio. Vide App. ad Legumina atque ibidem ejus figu∣ram seu Iconem. Locus & tempus, duorum Oroborum sequentium satis apparent in explicatione su∣pra.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Horum omnium Oroborum virtutes seu vires non meminit Carolus Clusius, nec ut ipse fatetur quic∣quam de eorum usu dedicit ex rusticis illic indigenis ubi sponte proveniebant. Dalechampius Ga∣legae suae montanae, quae Orobum 4. Clusii indigitat, eximias virtutes attribuit contra pestem & caetera venenosa, morbumque comitialem; contra lumbricos etiam, non minores assignantur vi∣res quam Galegae Ruta Capraria dictae & supra explicatae; penes experientes esto fides. Cum sunt Orobi hi Legumina perennia siliquis erectis donata, quemadmodum Galega; verosimile est u∣trumque genus iisdem pollere viribus.

NOMINA.

• 10. Orobus silvaticus perennis vernus siliquis erectis, flore purpureo, nobis. Silvestris purpure∣us vernus, C. B. P. Orobus Pannonicus 1. Clus. Hist. & Pan. Pannonicus, Eyst. Astragalus, Colum. Astragalus silvestris vernus, Thal. Silvaticus vernus, Ger. Silvaticus purpureus major, Park. Galegae nemorensi vernae similis multiflora, flore purpureo & albo, I. B. Phaseolus silva∣rum, Hist. Lugd.
• 11. Orobus silvaticus perennis anguslifolius siliquis erectis, radice Asphodeli, nobis. Silvestris Angustifolius radice Asphodeli, C. B. P. Orobus Pannonicus 3. Clus. Hist. Silvaticus angu∣stifolius, Park. Orobus montanus angustifolius, Ger. Orobus quorundam radice bulbosa (sed inepte, tuberosâ dici debuit) I. B.
• Orobus Alpinus silvaticus perennis latifolius, nobis. Alpinus latifolius, C. B. P. & Prod. Manca & jejuna est hujus historia in Prodromo Casp. Bauhini, nam siliquarum dispositionem omisit; er∣go nos in incerto relinquimus: conjicimus tantum, donari siliquis erectis; talem & imperfecte descriptum lectori offero, qualis mihi offertur.
• Orobus silvaticus annuus siliquis erectis flore pallido, nobis. Orobus silvaticus pallido flore, C. B. P. Pannonicus 4. Clus. Hist. & Pan. Galega montana, Lugd. Hist. Arachus latifolius, Dod. Vide icones in Appendice ad Legumina.

LEGUMINA Sive Siliquosae Papilionaceae Bivalves siliquis Erectis donatae.

Orobus; Arachydna; Glaux Hispanica; Hedysarum Argenteum; Herba Viva, Sensibilis seu Mimosa; Tribulus Terrestris.

TABULA VIII.

• Orobus Silvaticus peren∣nis siliquis erectis
  • Tragacanthae foliis, floribus in globum congestis, nobis. Onobrychis 5. Clus. Hist. ☉
  • Nigris, Viciae similibus, nobis. Onobrychis, Caesalp.
  • 1. Baeticus lanuginosus radice amplissima, nobis. Astragalus Baeticus, Clus. Hist. ☉
  • 2. Syriacus hirsutus magno flore, nobis. Astragalus Syriacus, Lob. Ger. ☉
  • 3. Alpinus Claviculatus magno flore, nobis. Anthyllis claviculata, Lugd. Hist. ☉
  • Alpinus Helveticus, nobis. Astragalus Alpinus & 2. Clus. Hist. ☉
  • Villosus floribus globosis, C. B. P. Astragalus 3. Clus. Hist. ☉
• Arachidna—Foliis
  • 4. Cordatis, nobis. Arachidna seu potius Aracoides Hon. Belli, I. B. ☉
  • 5. Acutis, nobis. Astragalus Dïoscoridis, I. B. ☉
  • ...

• ...
  • 6. Glaux Hispanica, Clus. Hist. Park. ☿
  • 7. Hedysarum argenteum Creticum, Prosp. Alpin. de exót. ☉
  • 8. Herba mimosa, frutex sensibilis dicta
    • Major. ☿
    • Minor. ☿
  • 9. Tribulus terrestris Ciceris folio fructu aculeato, C. B. P. Tribulus terrestris, Dod. ☿

§. 5. OROBUS SILVATICUS PERENNIS SILIQUIS ERECTIS.

Explicatio Tabulae octavae, Sectionis secundae.

1. ORobus silvaticus & Baeticus lanuginosus radice amplissimâ, nobis. Astragalus Baeti∣cus lanuginosus, radice amplissima, C. B. P. Astragalus Baeticus, Clus. Hist. (quam inepte Carolus Clusius & transcriptores ex ipso hanc plantam Astragalum denominarunt, videant & consulant Botanici doctrinam nostram de Astragalo ejusque nota generica in cap. 5. & explicatione Tab. 9^nae exhibitam) Cubitales & bicubitales etiamque altiores sunt huic caules, minimi fere digiti (provectiori saltem) crassitudinem aequantes, pentagoni & an∣gulosi, duri subfruticis instar, subrubentes & lanuginosi: folia itidem lanuginosa, saepe incana, & in longa costa media è regione semper sita, & binatim sibi apposita, veluti pluri∣mis aliis Leguminibus hujus Sectionis contingit; gustu sunt primum astringente, deinde ma∣sticando fervido: flores copiosi in cimis apparent Lupini aut Fabae vulgaris quoad figuram & magnitudinem aemuli; secundum oblongos ramulos & virgas in superiore parte, ex ala∣rum sinubus nascuntur (inquam) flores omnino albi, serie quadam quasi spicatim digesti, qui antequam aperiantur & explicentur, ex luteo foris nigricantes sunt: fructum ferre dicitur in lobis, Phaseoli minoris Dodonaei similibus, parem seu aequalem, qui gustatus fauces, os, & linguam inflammatione torqueat: radix pro stirpis magnitudine amplissima, crassi∣tudinis palmaris, brachialis nonnunquam, longitudinis cubitalis, quae deinde deorsum ver∣sùs in binas vel ternas ramulatim furcas divisa, foris nigra, rugosa, intus candida, dura & lignosa, ingrati saporis, quaeque arefacta cornu duritie superat.

2. Orobus Syriacus hirsutus, magno flore, nobis. Astragalus Syriacus, Lob. Ger. Park. I. B. Perelegans & multum rara est haec planta leguminosa quam ex Halepa Syriae oppido primum habuit Lobelius, postea in urceis pensilibus D. Brancionis Italico semine natam vi∣dit: folia, cauliculos, imo & radices implexu quodam mirabili tam supra quam intra terram proreptantes gerit: quin & florum denso exortu ex pediculorum summitate in unum con∣gestorum decore, effigie, elegantia, magnitudine, & rubore amoenissimo ornatur; sed cum bona venia Lobelii aliorumque Botanicorum ex ipso transcribentium non debet associari A∣stragalis generico nomine, propter foliorum lobatorum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu costae mediae adhaerentium, cauliculorum, radicum, imo florum papilionaceorum omnimodam cum Astragalis confor∣mitatem: haec omnia plurimis aliis Leguminibus cum Astragalis sunt communia. Nos hunc Orobum & caeteros sequentes ab Astragalorum classe arcenius, propterea quod non posside∣ant notam genericam, veram & genuinam, Astragalis convenientem. Vide Tab, 9^am sequen∣tem, ejusque explicationem ibidem. Diffusius deducemus Astragali cùm doctrinam in genere, tum uniuscujusque varietatem specificam, ex autopsia deductam, ut clare & perspicue in∣notescat ex inspectione ipsius Tab. 9^nae ejusque explicatione infra cap. quinto deducta. Plan∣ta haec est rara quam vidit Carolus Clusius in horto Johannis Richaei Pharmacopoei Regij, cui folia reperiebantur mollia & incana seu lanugine pubescentia, ut Tragacanthae legitimae fo∣lia, & eodem modo costae mediae adhaerentia, quindena, interdum plura, vicena quina, uno impari extremum costae occupante: cauliculi tamen in hac oblongiores sunt fusco colore te∣cti, lenti, fractu contumaces, humi fusi, & plerumque nudi, qui extrema parte frequentes ramulos suos alatis foliis onustos proferunt, & in unciali villosoque pediculo, multos floscu∣los papilionaceos in unum capitulum sive globum congestos Tragacanthae floribus proximos, candicantes gerit: deinde membranaceas siliquas Ervi siliquis minores & Dorycnii vulgo nuncupati, sive Hispanici valvulis pares: semina Foenograeci seminibus singulatim similia continentes. A siliquis bivalvibus Ervi aut Dorycnii Hispanici omnino aemulis, non debet

inter Astragalos proprie nobis sic dictos, & in explicatione Tab. 9^nae à nobis exhibitos lo∣cari, multo minus Astragalus denominari, quoniam non donatur siliqua gemella, sed bivalvi & unicam sen simplicem seriem seminum continente, sicut videre est in omnibus Orobi spe∣ciebus à nobis hic explicatis & siliquis erectis donatis. Appellabuntur imposterum Orobi, & aptius mea sententia, quia omnimodam habent conformitatem in siliquis cum Orobis, neutiquam cum Astragalis siliqua gemella affectis. Observo neotericos omnes, qui historias plantarum edidere, transmisisse ad nos has & multas alias Orobi species sub nomine Astraga∣li aut Onobrychidis; ex nota generica illis à naturâ datâ neutiquam conveniunt nomina imposita. Haec eadem planta Dominico Chabraeo in Sciagraphia & Iconibus plantarum dici∣tur Astragalus quidam montanus Onobrychis quibusdam, atque sic describit: multa folia ab una eademque radice promit ad Lenticulae aut Tragacanthae folia plurimum accedentia: cauliculi inter foliorum alas oriuntur dodrantales, supini & exiles, quadam lanugine ob∣ducti, atque flosculis onusti Viciae silvestris instar ex caeruleo purpurascentibus, quos excipi∣unt siliquae pusillae, geminis cellulis semine plenis constantes, radixlonga & crassiuscula, quae multas fibras & propagines agit, ramulos dodrantales, humi fusos, in latera emittens. Haec Chabraei descriptio innuit hanc plantam esse Astragali speciem (propter siliquas gemellas, du∣plicem seriem seminum in se continentes, & flores ex caeruleo purpurascentes) diversam ab Astragalo Syriaco Lobelii caeterorumque citatorum authorum, cujus siliquae (uti dictum) sunt bivalves; ergo duae distinctae descriptiones eidem Iconi à diversis authoribus adhiben∣tur, quarum prima denotat Orobum hunc nostrum verum & genuinum, ab initio delinea∣tum; altera Astragalum indigitat, forte Onobrychidem 4. Clusii. Quàm parum sibi constant authores praedicti cum in descriptionibus tum in nominibus promiscue assignandis, exami∣net lector ex iis quae dicimus & hic & alibi. Ipsas plantas (dummodo fiat copia easdem contem∣plandi) facillime poterit reducere ad genera intermedia ex nostra doctrina, secundum no∣tam genericam seu tesseram essentialem unicuique generi à nobis assignatam, non promiscue & confuse, sine regula infallibili à natura datâ, cuilibet generi indeterminato quodlibet no∣men & saepe inepte satis adscribendo, ut hucusque ab authoribus factitatum passim observa∣mus.

3. Orobus Alpinus claviculatus magno flore, nobis. Astragalus magno flore, C. B. P. Anthyllis claviculata, Lugd. Haec etiam est Orobi vera & genuina species, ut patebit ex ipsius descriptione. Radicem enim edit nigram, lignosam, dimidium pedem longam, su∣perne in multa veluti caulium principia divisam, crassiuscula, laminulis corticosa; ex qui∣bus foliola multa exeunt, longa, humi strata, Lenti similia, utrinque ex adverso ordine di∣gesta: flores in cacumine nudarum virgularum emicant oblongi, lutei: deinde siliquae ob∣longae, nigrae, bivalves, in quarum vertice tenuis villus oritur capreolo viticulaeve similis.

Orobus Alpinus Helveticus, nobis. Astragalus Alpinus & 2. Clus. Hist. Hic flore est Vi∣ciae aut Ciceris simili, ex caeruleo purpurascente; lobi seu siliquae Arachi siliquis fere pares: ergo cum sit bivalvis tantum, non debet dici Astragalus ab authoribus, qui est siliquâ gemellâ duplicem seriem seminum in se continente.

Orobus villosus floribus globosis, C. B. P. Astragalus purpureus, Lugd. Astragalus, 3. Clus. Hist. & Hisp. Haec plantula pusilla habet folia, Ciceris aut Lentis modo tota incana: cauliculos breves, duros, & in his flosculos Pisi florum aemulos, pusillos, purpureos, conge∣stos in capitulum: radix tamen singularis nullam habet cum Astragalo affinitatem in sili∣quis, quae non sunt gemellae sed bivalves; ergo aptius locatur inter Orobos, & Orobus à nobis melius nuncupatur quam Astragalus.

Orobus silvaticus siliquis propendentibus radice tuberosa, nobis. Astragalus silvaticus, Thalu Cam. in Hort. Male ei Astragali adaptatur nomen à Casp. Bauhino caeterisque autho∣ribus, cum Astragali non possideat notam genericam, siliquam scilicet gemellam. Est Oro∣bus siliquis propendentibus uti supra innuimus in capite praecedenti. Vide ejusdem figuram in Tab. 19. hujus Sectionis secundae ejusque plantam 6. loco sculptam.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Orobus silvaticus & Baeticus lanuginosus radice amplissima, nobis. Astragalus Baeticus, Clus. Hist. In collibus quibusdam supra Olysipponem, quos Tagus fluvius alluit, inter vepres observa∣bat Clarissimus Carolus Clusius, atque mense Septembri eruebat; deinde sub exitum Januarii in∣sequentis, in silvosis locis non procul Hispali, dum Gades proficisceretur, florentem inveniebat idem

• Clusius. Nos florentem mense Maio in Horto Botanico Regio Parisiensi (nobis eundem monstran∣te D. Vespasiano Robino professore Botanico publico, praeceptore nostro dignissimo, anno 1645) sed semina Junio aegrè & Julio perficientem observavimus, quamvis contra murum in horto exotica∣rum situs, & meridiei oppositus plantabatur.
• 2. Orobus Syriacus hirsutus magno flore, nobis. Astragalus Syriacus, Lob. Lugd. Ger. Park. Natales satis evidenter vel prolato nomine apparent: Floret aestate & versus ejusdem finem ma∣turantur semina in siliquis bivalvibus. Astragalus quidam montanus Onobrychis quibusdam Chabraei, sed male; est enim verus & genuinus Astragalus ultimo loco inter Astragalos à nobis descriptus, seu Onobrychis 4. ••us. Hist. Chabraeus confundit hanc plantam cum Orobo Syriaco, ap∣plicando descriptionem Onobrychidis 4. Clusii Orobo nostro Syriaco.
• 3. Orobus Alpinus clavatus, magno flore, nobis. Astragalus Alpinus magno flore, C. B. P. An∣thyllis claviculata, Hist. Lugd. In solo macro & sabuletis Alpium apricis gignitur; floret vere, & semen suum perficit aestate.
• Orobus Alpinus Helveticus, nobis. Astragalus Alpinus 2. Clus. Hist. Hic in Helvetiorum Alpibus, atque etiam Pannonicis provenit, teste Clusio.
• Orobus villosus floribus globosis, C. B. P. Astragalus purpureus, Lugd. Crescebat haec plantula secus vias in vinetorum & agrorum marginibus per totam Lusitaniam & Hispaniam; florebat A∣prili, & semina edebat matura Maio.

NOMINA.

• 1. Orobus silvaticus & Baeticus lanuginosus radice amplissimâ, nobis. Astragalus Baeticus lanu∣ginosus radice amplissima, C. B. P. Astragalus Baeticus, Clus. Hist. & Cur. Post. Lusitanicus Clusii, Lob. Tab. Ger. Park. Hist. Lugd. Lanuginosus Baeticus, I. B.
• 2. Orobus Syriacus hirsutus, nobis. Astragalus Syriacus, Lob. Lugd. Tab. Ger. Park. I. B. Astraga∣lus Dioscoridis vulgo Christiana radix Rauwolf. & Lugd. Cujus folliculi Coluteae modo flatu di∣stenti, semen continent. Est diversa Leguminis species ab Orobo Syriaco, ergo non ei Synonyma.
• 3. Orobus Alpinus claviculatus magno flore, nobis. Astragalus magno flore, C. B. P. Park. A∣stragalus Alpinus magno flore, C. B. P. Anthyllis claviculata, Lugd.
• Orobus Alpinus Helveticus, nobis. Astragalus Alpinus Helveticus, C. B. P. Alpinus & 2. Clus. Hist. & Hisp. Polygala Camer. Ep. qui falsam apposuit figuram: Polygala Camerarii repraesentat Astragalum perennem Monspeliensem flore caeruleo, seu Monspessulanum, I. B. Vide infra 3. A∣stragalum.
• Orobus villosus floribus globosis, nobis. Astragalus villosus floribus globosis, C. B. P. Astragalus purpureus, Lugd. Astragalus 3. Clus. Hist. & Hisp.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 351. Astragalus ejusque variae species sic de∣nominatae à Casparo Bauhino caeterisque autho∣ribus, Astragali nomine inepte & negligenter dicun∣tur, quia Astragalus proprie dictus habet siliquam ge∣mellam seu binas cellulas, in quibus hinc inde contine∣tur series seminum: atqui hae omnes plantae constant siliquis bivalvibus unicam seriem seminum in se conti∣nentibus, ergo non sunt Astragali sed Orobi proprie lo∣quendo.

Pag. 351. col. 2. pl. v. Astragalus Monspeliensium, Clus. Hist. & Hisp. male à Casparo Bauhino pro syno∣nymo adhibetur cum Astragalo villoso flore globoso; quia Astragalus villosus flore globoso est Orobi species, à siliqua continente simplicem seriem seu ordinem semi∣num; at Astragalus Monspeliacus siliquam producit, du∣plicem seriem seminum continentem; deinde Casparus Bauhinus sui est oblitus, bis enim collocavit Astraga∣lum Monspeliensem, semel hic pag. 351. & pag. 349. col. 1. pl. 11. associando eundum cum Securidacà lutea minore corniculis reflexis, ubi legitur Astragalus Mon∣speliacus Clus. Hist.

§. 6. ARACHYDNA.

QUaedam, ut scribit Theophrastus 1. Hist. 11. exradicibus differentias praeter praedictas sortiun∣tur (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) hoc est seu Arachydnae radix, ejusque quod si∣mile est Araco: ambae namque fructum non minorem superno afferunt, &c. Neutrum aut folium,

aut folio simile quicquam gignit, utrumque potius velut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 est, hoc est infra supraque ter∣ram fructum edit. Plinio l. 21. c. 15. Arachydna & Arachos (potius Aracoides) &c. Vox haec 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 composita videtur: 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 enim Cicerculae species est, quam haec foliis & fructu refert; 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vero tuber significat, cujusmodi similitudinem quandam radices habent.

Arachydna est planta leguminosa alata, id est, cujus singulis costis mediis plurima hinc inde ex opposito folia binatim seu conjugatim adnascuntur, cordata aut acuta, uno extremum claudente, hoc commune ipsi est cum plurimis aliis hujus Sectionis; sed praecipua differen∣tia specifica consistit in modo productionis siliquarum; nam siliquas tam supra quam infra terram gignit, quod aliis hujus sortis denegatur, nisi Lathyro cuidam minori (qui minor 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 à nobis dicitur in cap. 1. hujus Sectionis) & trifolio tricocco reticulato, Gastonio fru∣ctum pariter supra infraque terram in siliquis suis producente: de postremo dicemus inter Trifolia arvensia infra in hac Sectione.

Arachydna, Viciae similis planta, supra infraque terram fructum edens, nobis. Arachydna Cretica Belli (quo nomine totam plantam transmisit) Arachydna Cretica seu potius Aracoi∣des Hon. Belli, I. B. Planta haec omnino nova est, cujus semen ex Cretae Insulae oppido Cy∣donia, primo ab Honorio Belli transmissum in Italiam, & satum pullulavit; neque ante Hono∣rium Bellum quisquis Botanicus earum plantarum aliquod genus descripserit, quae amphicar∣pae à Theophrasto dicuntur, licet Caesalpinus Dentariae speciem (quae bulbosa authoribus di∣citur, sed perperam; sobolifera potius & aptius nobis denominatur) Arachydnam faciat, quae cum Theophrasti Arachydna meo quidem judicio nil commune habet; quum Dentaria sit te∣trapetala siliquosa, flores & siliquas producens consequenter, & aliquando sobolem loco si∣liquarum: hoc etiam contingit Lilio rubro bulbifero atque Allii quamplurimis speciebus, pro∣ducere scilicet simul & semel flores & fructum & sobolem pariter, id est, loco florum & ca∣psularum producunt bulbillos in summis caulium alis. Planta autem haec utrinque (id est supra & infra terram) fructum fert & ideo merito Arachydna seu potius Aracoides J. Bauhino dicitur. Et licet Theopstrastus l. 1. c. 11. Arachydnam aut id quod Araco simile est, foliis carere affir∣met, textum tamen corruptum merito quis dubitate poterit. Nam cum Theophrastus stir∣pem Araco similem describat, necesse est similitudinem harum esse aut floris, aut fructus, aut foliorum. Aracus vero duplex ab authoribus habetur ut supra innuimus in doctrina Ara∣chi, unus Lathyro similis, qui per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 scribitur & Lathyrus dicitur, alter per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & inter Lentes nascitur. Teste Galeno 1. de Alim. facultatibus, c. 27. silvestre quoddam semen rotundum ac durum, Ervo{que} exilius datur quod & Theophrastus, l. 8. c. 8. affirmat, asserens quod Aracus in Lente oriatur, & sit res scabra. Cum autem planta haec nostra caule & foliis è regione si∣tis Lenti sit similis, semenque durum, & Araci seminibus non dissimile ferat, Orobo La∣thyroque minor, & fructum sub terra, circa radices & in caulibus gerat; merito Arachydna aut Aracoides dicenda videtur. Ergo non obstante authoritate Doctissimi & emunctae naris Philosophi, simul & Botanices peritissimi Caesalpini, qui dum Dentariam soboliferam con∣stituere vult Arachydnam, cadit causa, & doctrinam Theophrasti aperte eludit: quare pari jure non possumus nos constituere bulbosas plurimas plantas, ut Lilium rubrum & Allii varias species (quippe soboliferas) pro Arachydna Theophrasti, imo & multas alias? sed quamnam haberent cognationem aut affinitatem cum Arachydna Theophrasti, nec ego, nec quivis ocula∣tus Botanicus percipere poterit. Ea autem Theophrasti verba, quod folia non ferat Arachy∣dna, ad Arachydnam Aegyptiam potius referenda videntur, quam ad Aracoidem nostram, quae ita describitur. Herba est dodrantalis, foliis Leguminis, Lentis, vel Viciae minoribus, brevioribus & cordatis, seu cordis formam referentibus, paululum aculeatis, binatim seu con∣jugatim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 adhaerentibus; viticulis tenuibus constat, quorum extremis flores haerent papi∣lionacei purpurei, Viciae instar, quoad formam. Circa radices etiam sub terra siliquas fert parvas, Lentis siliquis similes, in quarum singulis modo unum, modo bina semina totunda, nigra, alterius vero non nigrum est semen sed Orobo simile. At quos fructus in caulibus profe∣rat, hactenus non potuit observare Johannes Bauhinus; plurimis negotiis impeditus, cam tem∣pestatem anni qua floruit & fructum tulit non observavit. A rusticis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (id est agrestis Lens) vocatur in Creta. Inter segetes & Legumina invenitur & negligitur, ideo vobis in∣quit Honorius Bellus tantum fructum mitto, mitto etiam Orobi, Arachi & Lathyri semina, ut horum Leguminum in hac Insula nascentium differentiam commode observare possitis. Haec Honorius Bellus. Johannes Bauhinus observavit semen nigrum, Viciae sativae simile esse, den∣tibus

durum attritu, sapore Pisorum, medulla alba: cui album simile forma, sapore & du∣ritie. Ejus figuram ex planta siccata quam misit Honorius Bellus parandam curavimus inquit Dalechampius. Sata enim non provenit. Iconem etiam Clusii, quamvis falsa videretur, de∣lineandam curavit Johannes Bauhinus. Clusius eandem proposuit Exot. l. 4. c. 16. quam i∣ta describit; nullos habet capreolos &c. Omnes & Honorius Bellus & Carolus Clusius confu∣se admodum scribunt de hac planta, cujus semen si haberemus recens collectum ex quo plantam integram siliquis & supra & infra terram onustam, producere possit, Lathyri minoris amphicarpi nostri instar, tolleret omnem suspicionem. Iconem utramque in hac Tabula exhibitam ab authoribus, ex Honorio Bello & Clusio & Dalechampio exsculptam, per incuriam & supinam negligentiam ex duabus plantis compositam, pro diversis speciebus disponendam conjicimus: ut ut sit priorem & posteriorem figuram Orobum melius repraesen∣tare, & amphicarpum dici, & cum Arachydna Theophrasti melius convenire autumamus. Lo∣cus indicatur satis manifeste in titulo: floret aestate; & autumno perficiuntur semina in si∣liquis tam infra, quam supra terram: de viribus nil apud authores constat.

NOMINA.

Arachydna seu potius Aracoides, Hon. Belli I. B. Arachydna Cretica, an potius Aracoides Theo∣phrasti, Ponae. Arachydna planta amphicarpa, an Aracoides Theophrasti, I. B. Astragalus Dioscoridis quibusdam Chabraei in Sciographia Pag. 153. an Araco 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Theophrasti, Clus. Ex∣ot. l. 4. cap. 16. Viciae similis planta supra infraque terram fructum edens C. B. P. variat se∣men in siliquis ad radicem, in aliis nigerrimum, in aliis Orobo simile, in aliis variegatum. Ara∣chydnae icon Clusii I. B. semina Viciae sativae seminibus similia, (ex Cretae Cydonia ab Honorio Bello missa ad Clusium) siliquas habet erectas & ideo nos Arachydnam hic inter Legumina 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 siliquis erectis donata collocavimus.

§. 7. GLAUX HISPANICA.

Glaux Hispanica, Clus. Hist. Lob. Lugd. Tab. Glaux Dioscoridis, Ger. Haec leguminosa planta pusilla ternis quaternis assurgit cauliculis, dodrantem altis, gracilibus, incana lanu∣gine pubescentibus: foliis serie & dispositione quadam secundum longitudinem costae utrinque adhaerentibus in Viciae aut Astragali modum, mollioribus tamen, superne vi∣rentibus, inferne incana lanugine obsitis, gustu nonnihil amaro: flores extremo caulicu∣lorum fastigio innascuntur conferti capituli more aut spicae brevioris & obtusae, Glycyr∣chizae echinatae floribus forma & colore perquam similes, suntque purpurei: radix candi∣cans & exilis, quae an vivax sit asserere nequeo. Glaux Hispanica dicitur, quia nusquam a∣libi quam ad ripas fluminis Thormi Salmanticam alluentis, paulo infra eam urbem à Doctis∣simo Carolo Clusio observabatur nomine vulgari carens: Glaucem Hispanicam appellavit i∣dem, quia nullam inter plantas quae Glaucis nomine à recentioribus describuntur, magis ad amussim Dioscoridis descriptioni respondentem invenit Clusius. Floret Junio; & sub exi∣tum Julii aut initium Augusti semen suum perficit. Locus determinatur in hac explicatione supra. Virium aut facultatum non meminit Clusius, nec alii ex ipso transcribentes au∣thores.

NOMINA.

Glaux Hispanica, Clus. Hist. Park. I. B. Glaux Clusii, Lob. Lugd. Tab. Glaux Dioscoridis, Ger. Anthyllis altera Lenti similis, Dod. Ciceri silvestri minori affinis si non idem, an Glaux Anguil∣larae, C. B. P. Quia siliquae non describuntur à Carolo Clusio caeterisque authoribus ex ipso transcribentibus, an sit siliquis propendentibus ut sunt Ciceris, an erectis, quod nos valde su∣spicamur à brevitate petiolorum florum, & ideo nullatenus Ciceri affinem concludimus, ut su∣pra inter Hallucinationes Casp. Bauhini de Cicere asseruimus.

§. 8. HEDYSARUM ARGENTEUM.

Hedysarum argenteum Creticum Prosp. Alp. Exot. Inter varia Hedysari securidacaeve ge∣nera unum Creticum argenteum est maxime herbariis commendatum, argenteis floribus or∣natum,

elegantissimoque florum candore haec planta conspicue cernitur: quae est fruticosa, & folia habet complura Ciceris similia, at{que} flores argenteos Trifoliorum floribus proximos, mul∣tos in cauliculorum cacumine simul congestos, parum olentes, gustu subdulci amarescente; à floribus singulis singula cornicula proveniunt, in quibus sunt semina parva rotunda. Pro∣cul dubio haec planta Hedysarum maxime aemulatur à Dioscoride descriptum, hisce profecto verbis inquiente, Hedysarum (quod unguentarii Pelicinum, id est Securidacam vocant) fru∣tex est foliis Ciceris, semen ruffum in siliquis fert corniculorum modo aduncis, quod anci∣pitem securim aemulatur unde nomen accepit, amarum gustu, stomacho utile in potu. Ad∣ditur in antidota. Nascitur in segetibus & Hordeis. Galenus addit, amarum & subacerbum apparet, quamobrem potum gratum est stomacho, & viscerum obstructiones expurgat. Plan∣ta haec est perpetua & ne vel hyeme se foliis spoliat, teste Prospero Alpino.

§. 9. Herba Viva seu Sentiens vel Mimosa foliis alatis, cauli adnatis, sine impari extremum costae claudente.

HErba viva dicitur, eo quod si quis eam quavis re tangat, folia illico contrahat & sub te∣nues suos ramulos recondat, si vero quis apprehendat, subito licet, adeo marcida conspicia∣tur, ut flaccida & quasi exsiccata existimetur, attamen si quis manum retrahat illico nito∣rem & praestinum vigorem recuperat: toties marcescit aut revirescit, quoties comprehenditur, vel manus, aut quodlibet tangens ipsam, ab ea retrahitur. Herba mimosa nuncupatur, quoniam ma∣nu admotâ senescit & marcescit, manu autem remotâ, pristinum virorem & vigorem recipit, sed non adeo celeriter recuperat, ut eundem perdidit post tactum: colore est Glycyrrhizae, & omnibus notis cum alatis plantis Leguminosis, foliis binatim seu conjugatim costae mediae adhaerentibus praecipue cum Acacia & Foenograeco convenit, quoad appositionem foliorum, sine impari tamen extremum costae claudente.

Herba mimosa constat singulari radice, non crassa quidem, sed durâ & lignosâ, rarisque fi∣bris praeditâ, à quâ terni aut quaterni cauliculi exibant breves, qui statim in aliquot tenues virgas humi procumbentes & in ambitu sese spargentes diffundebantur; ad singulos nodos fre∣quentes, longas tenuesque costas agentes, quaeque erant cubitalis longitudinis, interdum longi∣ores, teretes, lentae, quibusdam spinulis latiuscula basi insidentibus praeditae, quemadmodum in Rubi ramis videre licet, minoribus tamen, rarioribus, minus{que} firmis; eaedemque rursus in gra∣ciliores ramos dividebantur, frequentioribus spinulis obsitos, quorum nodis inter binas ap∣pendiculas alternis exoriebantur tenerrimi ramuli foliolis suis binatim & è regione obsiti, quae numerosà serie quadam, pari utrinque numero costae mediae adnata erant, nullo impari aut singulari extremum costae claudente, tenella admodum & virentia, valde similia Acaciae fo∣liolis (quae dum primo prodibant, tenui, incana lanugine pubescebant; ut ex ramulo suis parvis ramulis & foliolis onusto observare quilibet intuendo ipsam plantam poterit: flores pa∣pilionaceos ferre (etiamsi nunquam apud nos florentem hucusque conspicere licuerit) neu∣tiquam dubitamus: siliculas seu capitella in involucris plurimis, tenuibus, angustis, & spi∣nosis veluti, producit; inter quae semina latent orbiculata, plana, nigra, aliquando subruf∣fa, in medio tumentia, ut videre est in seminibus sculptis. Siliquam itidem longam alterius hujus speciei assculpendam curavimus. Vide plura de speciebus plurimis diversis Herbae mi∣mosae seu sensitivae, nuperrime detectae in App. ad Legumina, quò impraesentiarum lectorem relego.

LOCUS & TEMPUS.

Hanc plantam à Jacobo Gareto versus extremum Octobris anno 1599. accepit Carolus Clusius mis∣sam ad praedictum Jacobum Garetum ab illustrissimo viro, Comite tunc temporis Cumbriae, ex In∣sula Divi Johannis à portu diuite (dicto Porte rico) reduce. Herba sentiola id est sensitiva seu sen∣sifica Lusitanis nominata. Linscot. p. 4. Indiae Orientalis c. 17.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Folia Herbae mimosae incisa & contusa, odorem herbaceum emittunt, succumque glutinosum seu mu∣scilaginosum, qui inter digitos agitatus & deinde in ore detentus sine deglutitione ulla, sapo∣rem amarum relinquit & ingratum, quique palatum parum exsiccat: radix saporis est modera∣te grati absque amaritudine, odoris fortissimi recens collecta ut Allium, non solum odoratum of∣fendit, sed & caput impetit, tantaque cum vi, ut ei adstantem resilire oporteat: adde quod no∣xia sit transpirationi; masticata relinquit in ore pro mediocri tempore maximam siccita∣tem. Puto inquit Guiliel. Piso hanc plantam maximum damnum generi humano adferre cui o∣mnino est exitialis, sicut & reliquae omnes plantae mimosae quae à Guilielmo Pisone & Georgio Marcgravio describuntur. Parva hujus foliorum pulverisatorum dosis sufficit privare homi∣nem vita, eandem aut in cibo aut potu porrigendo, & tamen hujus folia impune comeduntur à pecoribus. Plura dicemus de Herbae mimosae speciebus earumque viribus in App. ad Legumina.

NOMINA.

Herba mimosa, viva seu sentiens, &c. nobis. Herba mimosa, Lugd. Eadem figura à Dalechampio in Hist. Lugdunensi proponitur, quae ab Acosta sub nomine Herbae mollis seu herbae delicatae vulgo, C. B. P. (Clusius diversam figuram ab Acostae figura proposuit, herbam mimosam nominans, & melius) Herba viva foliis Polypodii, C. B. P. Herba viva Guilland. Acostae, Lugd. Cui & Her∣ba amoris, Herba sentiola, id est sensifica Lusitanis, Linscot. Part. 4. Ind. Oriental. c. 17. an Aeschionomene Apollodori Scalig. Lugd.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI. Aliorumque Authorum.

PAg. 359. Herba viva foliis Polypodii, C. B. P. & p. 360. Herba mimosa foliis Foenograeci silvestris, C. B. P. Cum hae plantae sint papilianaceae siliquosae ala∣tae, seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, debent inter suae sortis plantas dis∣poni, Legumina scilicet, non autem inter Polypodium & Muscum, quorum alterutri generi neutiquam accedit; à nota essentiali, spreta dispositione foliorum alatorum Polypodij, debet haec planta ad Legumina amanda∣ri, non autem huc tanquam proles notha & spuria in∣ter plantas omnino nota generica à Herba mimosa di∣screpantes.

§. 10. TRIBULUS TERRESTRIS.

T〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Tribulus Latinis dicitur, quod siliqua plantaque muricata sit: & ut Theophrastus 6. Hist. 5. Tribulo peculiare est, quod tegumentum fructus aculeatum gignit.

Genera duo sunt Dioscoridi l. 4. c. 15. alterum terrestre, alterum aquis familiare: terrestris Theophrasto genera duo: unum folia Ciceris habet, nullis spinis aculeatum; alterum foliis est spino∣sis. At plinio, l. 22. c. 10. Tribuli unum genus in hortis, alterum in fluminibus, & l. 21. c. 16. Tribulo uni Cicerculae folia, alteri aculeata tribuuntur.

1. Tribulus terrestris Ciceris folio, seminum integumento aculeato, nobis. Tribulus ter∣restris Ciceris folio fructu aculeato, C. B. P. Terrestris, Clus. Hist. Matth. Dod. & HIst. Lob. Tribulus terrestris herba est multis viticulis gracilibus, humi stratis, praelongis, cubitalibus plerumque praedita, quos frequentes nodi distinguunt; quibus adnascuntur alata seu con∣jugatim posita folia ex adverso, numerosa, costae mediae adhaerentia, Ciceris foliorum more, quibus primo intuitu valde similia sunt, subacri gustu cum quadam astrictione: flores ex sin∣gulis alis longis petiolis innixi, flavi, Potentillae floribus forma pares, sed minores; singulis flo∣ribus evanescentibus succedunt singulae fructus capsulae spinis plurimis stipatae, quinquepar∣titò divisae seu quinque distinctis loculamentis separatae, in quibus singulis latent unum, bi∣na saepius, nonnunquam terna semina: radix interdum minimi digiti crassitudinem aequat.

LOCUS & TEMPUS.

Tribulus terrestris, Dod. Hunc ad arvorum semit as, in quibus Melopepones Salmanticae seruntur, fre∣quentissime reperiebat Car. Clusius hortulanis & vinitoribus illic valde molestum & ex••sum, quoniam fructu ejus (qui per maturitatem facile deplanta decidit) firmis aculeis praedito, pe∣des illorum nudi graviter offenduntur. Nos copiose in sabuletis ad oram maritimam secundo ab ur∣be Rupellensi lapide illum offendimus inter Phillyream angustisoliam & Smilacem asperam; caulicu∣los suos ad binos aut ternos cubitos, humi stratos gerentes; in sabulosis illis aridis & fervide calidis Julio & Augusto florentes, & mense Septembri & Octobri semina perficientes. Clusius itidem memi∣nit se olim hunc Tribulum terrestrem frequenter crescentem observasse in agro Monspessulano, in∣ter Oliveta, sub ipsis fere urbis moenibus. Hispani apud ipsos Abrojos vocabant. Tribulum hunc terrestrem esse 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 noluit audacter asserere Carolus Clusius, sed optime quadrare asserit alteri ex Tribulis Theophrasti descripto l. 6. Hist. plantarum, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 videlicet, tametsi hic non sit valde praecox locis in quibus sponte nascens observatur. Apud Hispanos in arvis frequens, fru∣gibus infestus Tribulus terrestris, inter terrae morbos potius (teste Plinio) quam inter terrae pestes numerandus: cauliculos ad quinos pedes humi stratos protrudens nonnunquam invenitur.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Salmanticenses ejus decoctum ad Pituitam crassosque humores incidendos & evacuandos felici suc∣cessu clysteribus injici praedicabant: cum tamen Galenus terream & frigidam qualitatem Tribu∣lo terrestri tribuat, Dioscoridem sequutus: fructus ejus in vino maceratus & epotus (cum sit tenuium partium) & impositus commorsis à vipera opitulatur: cum vino etiam auxiliatur con∣tra venena: decoctum ejus respersum pulices necat.

NOMINA.

Tribulus terrestris Ciceris folio, seminum integumento aculeato, nobis. Tribulus terrestris Ciceris folio, fructu aculeato, C. B. P. Tribulus terrestris, Matth. Cord. in Diosc. Gesn. Hort. Lacun. Tur. Dod. Ad. Lob. Clus. Hist. & Hisp. Caesalp. Lugd. Cast. Cam. Park. I. B. Tribulus Theophra∣sti Anguill.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

TRibulus terrestris cum nec florem papilionaceum, nec siliquam, nec semen Leguminum more profert, ideo male disponitur inter Ornithopodium & Onobry∣chidem perfecta Legumina: sit planta heteroclita & sui generis, à floribus pentapetalis flavis, Pentaphylli flo∣ris instar, & capsulis spinosis, quinquepartitis, seu in quinque loculamenta distincta divisis, inque singulis sin∣gula aut bina, aliquando terna semina continentibus. Propter dispositionem foliorum alatorum è regione bi∣natim seu conjugatim positorum, & rachi seu nervo medio adhaerentium, Leguminum multorum hic in hac Sectione contentorum more, ipsis eundem adjunximus (nescientes quo alio referre) donec aptior ei invenia∣tur locus.

LEGUMINA SIVE Siliquosae Papilionaceae siliquis gemellis duplicem seminum seriem continentibus donatae.

CAPUTV. ASTRAGALUS; TRAGACANTHA.

§. 1. ASTRAGALUS.

A〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (latine etiam Astragalus) Dioscoridi l. 4. c. 57. frutex parvus est, & foliis & ramis Ciceri similis: flores purpurei parvi: radix rotunda Raphani modo grandis, &c. Plin. l. 26. c. 8. Astragalus folia habet long a incisuris multis obliquis circa radicem; caules tres aut qua∣tuor, foliorum plenos; florem Hyacinthi; radices villosas, implicatas, rubras, praeduras.

TABULA IX.

• Astragalus—
  • ...Purpureus—vel caeruleus
    • ...Perennis
      • 1. Spicatus Americanus scandens caulibus, radice tuberosa donatus, nobis. Apios Americana, Corn. Terrae Glan∣des Americanae seu Virginianae, Park. ☉
      • 2. Spicatus Pannonicus, nobis. Onobrychis, 1. Clus. Hist. Tab. ☉
      • 3. Monspeliensis, nobis. Astragalus Monspeliensium, I. B. Chabr. ☉
      • 4. Floribus Viciae majoribus caeruleo-purpurascentibus, vel fo∣liis Tragacanthae, nobis. Onobrychis, 4. Clus. Hist. ☉
      • 5. Floribus Viciae dilute violaceis aut caeruleis, nobis. Onobry∣chis, 2. Clus. Hist. ☉
    • 6. Annuus
      • Peregrinus siliquis utrinque serrae similibus, nobis. Securi∣daca peregrina, Hedysarum peregrinum, Clus. Hist. ☿
  • ...Luteus vel luteopalli∣dus sive o∣chroleucus
    • ...Perennis
      • 7. Spicatus floribus pallidis, nigris radiis notatis, nobis. O∣nobrychis spicata floribus pallidis, nigris radiis notatis, C. B. P. Onobrychis 3. Clus. Hist. ☉
      • 8. Procumbens vulgaris seu silvestris, nobis. Glycyrrhiza sil∣vestris, Lugd. Glaux vulgaris, Lob. Icon. Clus. Hist. ☉
      • 9. Siliqua gemella rotunda, vesicam referente, nobis. Cicer silvestre, Matth. Lugd. Cicer silvestre, 1. Dod. ☉
    • ...Annuus
      • 10. Monspeliacus procumbens, nobis. Astragalus Monspeli∣ensium, Clus. Hist. ☿
      • 11. Baeticus maritimus seu Apulus rectus, nobis. Astraga∣lus marinus Baeticus, Park. Vicia sesamacea Apula Co∣lum. ☿
      • 12. Siliquis & foliis hirsutis, floribus parvis, nobis. Foeno∣graeco silvestri Tragi in quibusdam accedens Planta, I. B. Chabr. ☿
• Tragacan∣tha seu Po∣terion—
  • 1. Massiliensis foliis incanis perseverantibus seu non deciduis, flore albo, nobis. ☉
  • 2. Granatensis foliis incanis caducis seu deciduis, flore albo, nobis. Spina Hirci mi∣nor, Ger. ☉
  • 3. Humilior floribus luteis, nobis. ☉
  • 4. Granatensi magnitudine par, floribus speciosis purpureis, nobis. ☉
  • 5. Humilior speciosior densius ramificata, nobis. ☉
  • 6. Cretensis seu Idensis nigra, tota echinata, nobis. ☉
  • 7. Tota spinosa Echinum referens unde Echinus herbaceus, nobis. ☉

Explicatio Tabulae nonae, Sectionis secundae.

POst deductionem Leguminum seu siliquosarum papilionacearum bivalvium non Scan∣dentium, tam siliquis propendentibus quam erectis praeditarum; jam sequuntur in hac Ta∣bula {con}^na hujus capitis quinti Legumina, seu Siliquosae Papilionaceae siliquis gemellis & dupli∣cem seminum seriem seu ordinem concludentibus donatae. Primo notam genericam subalter∣nam, & omnibus in hac Tabula {con}^na contentis essentialem (more solito nostro) assignabi∣mus. Omnes siliquosae papilionaceae, in hac Tabula memoratae, habent folia alata, binatim seu conjugatim costae mediae adhaerentia, uno extremum costae claudente, quod huic generi subalterno cum multis aliis in hac Sectione explicatis & explicandis est commune; flores o∣mnium etiam sunt papilionacei, sive sint majores, sive minores, cujuscunque magnitudi∣nis aut coloris, sicut & reliquorum omnium hujus classis intermediorum generum. At cum hoc solo discrimine intercedente, quod post flores deciduos succedat singulis siliqua gemel∣la, id est singulae siliquae sunt duabus cellulis distinctae, vel duplicem seminum seriem in se con∣tinent: quae semina, Legumina caetera hujus tribûs seu classis cùm redolent, tum masticatione sapiunt, duplici membrana tenui, aut membranacea tunica duplicata disterminante du∣plicem illum ordinem seminum: atque haec in genere de Symbolo seu tessera communi Astra∣galorum, in introitu dixisse aequum judicavimus. Observamus omnes Botanicos quotquot sunt, qui hucusque historias generales plantarum in lucem edidere, Astragali vocem pluri∣mis plantis leguminosis adaptasse, quemadmodum perspicue & clare apparet in nominibus suis plantis assignandis in superiore Tabula descriptis, quae neutiquam dicendi suissent A∣stragali, sed Orobi, propter rationes illic redditas. Subit animum jam summa admiratio dum tot doctorum hominum scripta de re Botanica evolvo, & profundius penetro, perpaucos finem ultimum rite considerantes extitisse, id est, modum florendi, capsulas & semina pro∣ducendi, qui in plantis omnibus est regula infallibilis; nam quaecunque plantae ad eundem modum florent & capsulas seminales & semina conformia producunt, procul dubio eodem de∣bent reduci, ibidemque collocari, naturâ non variante finem ultimum; nos hacratione du∣cti, & ex libro naturae variis & reiteratis observationibus, non ex libris scriptis instructi, sae∣pe saepius meditando, complurimas plantas observavimus in vasto vegetabilium oceano à fine ultimo congeneres, ab authoribus diffuse sparsas, atque diversis titulis & variis denominati∣onibus à nomenclatoribus, suis posteris obtrudi, quare ob conformitatem siliquarum omni∣um plantarum in hoc capite dispositarum, easdem huc revocavimus, & in unum caput con∣jecimus, non obstante varia denominatione authorum, qui separandas jungunt & jungen∣das separant plantas. Hoc cuilibet clare cernenti, & res ipsas mecum consideranti appare∣bit, in subalterni seu intermedii hujus generis Leguminum enodatione seu enucleatione. Brevi∣ter Astragalus est planta papilionacea alata seu folia sua binatim seu conjugatim costae mediae adhaerentia producens, & unum impar extremum costae claudens (hoc commune huic cum multis & quasi omnibus hujus Sectionis stirpibus:) flori papilionaceo deciduo succedit sili∣qua gemella, duplicem seriem seminum in se continens, & duplici membrana tenui seu tuni∣ca membranacea duplicata praedita, separante duplicem praedictum ordinem seminum.

ASTRAGULI PERENNES.

1. AStragalus perennis spicatus Americanus scandens caulibus radice tuberosa donatus, no∣bis. Apios Americana, Corn. Terrae glandes Americanae sive Virginianae, Park. Haec elegans Astragali species ex America ad nos delata, radicem habet divisam in multas alias subrotundas & oblongas, in medio torosas (Olivarum magnitudine) radiculas, & mediis fibris inter se cohaerentes ad modum Terraeglandium nostratium, à quibus veris initio surcu∣los seu sarmenta multa vitilia, non valida, Convolvuli modo pullulantia edit, quibus pro∣ximis quibuscunque adminiculis appositis sese circumvolvit, & illaqueat pedamentis aut perticis, quarum proceritatem summam (si sit planta adulta) crescendo assequitur: folia hinc inde nascuntur è regione disposita, nunc septem, nunc novem, uno ad extremum co∣stae numerum imparem faciente; singula sunt Asclepiadum foliorum figurâ aemula, & breviore aut nullo quasi petiolo fulciuntur: flores fert papilionaceos, coloris obscure carnei, vel potius obsoleti seu fuliginei in spicam digestos, quibus succedit spica brevis, conflata ex pluri∣bus

siliquis gemellis in unum centrum caulis scilicet fastigium coeuntibus, sursum spectanibus, atque unicuique siliquae duplex est series seminum, septo medio ex duplici membranula te∣nui composito, praedictam seriem seminum separante: folia ineunte Autumno, Octobri ali∣quando mense decidunt, cauliculique tabescunt, & postea tubercula Olivaria radices consti∣tuentia sub terram adolescunt, & hyeme tota interquiescunt & sequente vere regerminant. Siliquas ex Virginia, aliquot abhinc annis ad nos delatas & spicae in modum dispositas pin∣gendas & sculpendas curavimus, quarum spicam integram & siliquam singularem apertam damus, in qua duplex series seminum evidenter apparet. Haec visenda lectori offerimus in Tab. nona: siliquas caeterorum Astragalorum, pari ratione ducti exhibuimus, ad confirman∣dam doctrinam nostram novam, ex libro naturae depromptam, ut judicent aequi lectores Bo∣tanici, nos nomina diversa authorum datâ operâ, & ex maturâ deliberatione mutasse, at∣que omnibus & singulis hisce eâdem notâ generica affectis, idem ubique nomen genericum ad∣aptasse, edoctos ex libro naturae, (uti passim à nobis factitatum in classibus seu tribubus plan∣tarum disponendis,) non ex authorum confusissimorum lectione. Vide Tab. aeneam 9. Sect. 2.

2. Astragalus purpureus perennis spicatus Pannonicus, nobis. Onobrychis 1. Clus. Hist. Tab. Haec Astragali secunda species cubitales plerumque edit caules multos, (si vetusta sit i∣psa planta) rotundos, duros, humi procumbentes, in quibus frequentia sunt folia Lenti simi∣lia, angusta, hirsuta, seu lanugine quadam obducta, dena, duodena, aliquando plura uni costae ex adverso haerentia, uno impari extremam costam occupante, gustu amaro & ingrato: ex alarum cavis oriuntur ramuli similibus foliis septi, ex iisdem cavis alis dodrantales exeunt pediculi striati, multos ferentes flores Trifolii florum aemulos, oblongiusculos, eleganti purpurâ nitentes, inodoros, confertim, & veluti spicam trium interdum unciarum longitudinem ae-quantem efficientes, nonnunquam etiam longiorem, praesertim quando in semina abeunt i∣idem flores, quae bifidis brevibus turgidiusculis vasculis seu folliculis continentur, duplice ordine conflatis, quibus insunt semina exilia, dura, nigra; sapore eodem ingrato forte cum aliis Leguminum seminibus: radix illi magna, longa, dura, in obliquas nonnullas fibras sese spargens utplurimum, ad pediculorum ex cavis alis exortum. Planta est vivax ac perennis, de novo recentes fibras agens. Vide Tab. 9. Sect. 2.

3. Astragalus purpureus perennis Monspeliensis, nobis. Astragalus Monspessulanus, I. B. Haec Astragali perennis species radice est lignosa, dura, crassitudine digitali & crassiore, longi∣tudine cubitali, dulci, intus alba; cujus cortex crassus, subfuscus, antequam è terra erum∣pit; radix dividitur in aliquot portiones sive capita tres quatuorve digitos longa, ut nisi quis profunde fodiat multas esse plantas separatas existimet, ex quibus singulis prodeunt caulicu∣li simplices, concavi, rubentes, foliolis vestiti brevibus, in mucronem acutum desinenti∣bus, pilosis, arescentibus, crebris, sic ut ad costam imam adnexa foliola viginti, & unum impar extremum costae claudens adnumerare quisquam poterit; in virgularum extremitate flo∣res multi, non multum floribus Polygalae Gesneri dissimiles, purpurei vel caerulei, interdum sed raro albi, non in spicam digesti, sed conglomerati in summum apicem caulis, Trifolii florum aemuli, sed majores, quibus singulis succedunt siliquae binas uncias longae, incurvae, rubentes & teretes, continentes semina minuta reniformia in duplici siliqua, duplici ordine disposita: ut aperte apparent in siliquis sculptis. Vide 9. Tab. Sect. 2.

4. Astragalus perennis floribus Viciae majoribus caeruleopurpurascentibus vel foliis Traga∣canthae caeruleopurpurascentibus, nobis. Onobrychis foliis Viciae majoribus vel foliis Traga∣canthae, C. B. P. Onobrychis, 4. Clus. Hist. Quartus hic Astragalus multa folia promit ab eâ∣dem radice, Lenticulae aut Tragacanthae foliis proxima, uni similiter costae adhaerentia, mol∣liora tamen, & lanugine candicante pubescentia; lento primum gustu, deinde amaritudinem relinquente, postremo linguam vellicante: nascuntur inter foliorum & caulium alas cauli∣culi fere dodrantales, supini, exiles, quadam etiam lanugine obducti, aliquot flosculis o∣nusti Viciae silvestris aut Lenticulae florum magnitudine, colore ex caeruleo purpurascente: quos excipiunt siliquae pusillae geminis cellulis constantes, in quibus singulis latet seminum ordo singularis (quod cum adhuc immaturum esset, probe non potuit observare Carolus Clusius) sicut in omnibus hujus Capitis Astragali speciebus: radix crassiuscula, quae mul∣tas ex se obliquas fibras agit; & propagines & ramulos dodrantales humi fusos, in latera hinc inde emittit. Astragalus Monspeliano candidior, Onobrychis quorundam Chabraei, vide∣tur mihi eadem planta cum hoc Astragalo quarto. Vide App. ad Legumina.

5. Astragalus floribus Viciae dilute violaceis aut caeruleis, nobis. Onobrychis floribus Viciae dilute caeruleis, C. B. P. Onobrychis secunda Clus. Hist. Astragalus hic multos ex eâdem ra∣dice

promit cauliculos vimineos, pedales, nonnunquam longiores, humi fusos, crebris no∣dis distinctos; & ex his costae exeunt, alata folia duodecim, sedecim, aut octodecim, aut plura ferentes, extremo semper numerum imparem faciente: prodeunt deinde ex alis tenues pediculi seu virgulae, flosculos in spicam confertos gerentes, Pisi aut Viciae florum formâ, sed lon∣ge minores, colore dilute caeruleo, vel ex caeruleo purpurascente: hisce succedunt exiles siliquae duplicatae, aliorum more, continentes pusillum semen, renis formâ, nigrum: radix mi∣nimi digit crassitudinem fere aequat, dura, lignosa, contorta, oblique se spargens, & alte sub terram se condens, rarisque fibris donata, quae summa parte in aliquot capita extuberat, è equi∣bus singulis annis novos cauliculos fundit. Vide App. ad Legumina.

6. Astragalus purpureus annuus peregrinus, siliquis utrinque serrae similibus, nobis. Se∣curidaca peregrina, Hedysarum peregrinum, Clus. Hist. Radix longiuscula cum aliquot fi∣bris cauliculos protrudit angulosos, inque ramulos subdivisos; ex singulis geniculis costae o∣riuntur, ex quibus singulis proveniunt foliola multa, binatim & conjugatim ex opposito si∣ta, Viciae caeterorumque Astragalorum modo, sed nonnihil cordata; ultra 20 aliquando suppu∣tantur, quae definunt in unicum foliolum extremum costae claudens, atque hoc est commune omnibus hujus classis, utplurimum capreolis carentibus: ex superioribus cauliculorum alis oriuntur pediculi longi, in quorum summis extremitatibus apparent flosculi hiantes, papi∣lionacei, rubelli, pares Viciae floribus, quae Cracca dicitur minor: floribus pluribus sic dispo∣sitis, plures simul junctae succedunt siliquae paululum recurvae, ex uno communi pediculo de∣pendentes, utrinque dentatae serrae in modum, earundemque in medio, nervo lineave curren∣te separatae suprà, infra tantum leviter notatae, atque in harum singulis loculamentis hinc in∣de distributis, si in convexa parte aperiantur, semina gemino versu apparent exigua, compressa, convexa tamen, Lentis colore, cujus seminibus sunt multa minora, leviterque sinuata. Vide Tab. 9^nae aeneae plantam 8^am.

7. Astragalus perennis spicatus floribus pallidis, nigris radiis notatis, nobis. Onobrychis spicata floribus pallidis, nigris radiis notatis, C. B. P. Onobrychis 3. Clus. Hist. Tab. Astra∣galus hic septimus sesquicubitalibus assurgit ramis, rectis, firmis, duris, viridibus, in quibus folia Viciae instar silvestris sunt, longa, angusta, duodena aut quindena, totidem ex adverso ei∣dem costae adhaerentia, unum etiam impar extremae costae insidet, omnia lanugine sunt obducta; gustu ingrato & amaro, nonnihil acri: ramuli extremis caulibus ex alarum sinu prodeuntibus insistunt palmares, & aliquando dodrantales, striati, qui in spicas flosculorum, Trifolii flores aemulantium, oblongiusculorum & pallidorum definebant, quibus impressi sunt quidam radii nigricantes: hisce succedebant siliquae mucronatae, duabus cellulis constantes, in quibus later se∣men Foenograeco pene simile, sed minus & nigrum: radix ei crassa, dura, lignosa, longa, a∣liquot fibris donata, candicans & perennis. Vide App. ad Legumina.

8. Astragalus luteus perennis procumbens vulgaris seu silvestris, nobis. Glycyrrhiza sil∣vestris, Lugd. Glycyrrhiza silvestris floribus luteopallescentibus, C. B. P. Glaux vulgaris, Lob. Clus. Hist. Crassa radice nititur haec Astragali nobis sic nuncupati species, propter ra∣tiones à nobis supra allatas, non obstante diversorum authorum parùm aut nihil rationi inni∣tentium diversâ denominatione, & ipsorum nominandi formulis spretis, sic appellavimus. Est enim haec Astragali species planta leguminosa, ramos vimineos per terram spargens, tres aut quatuor cubitos longos, atque in fertili solo interdum longiores, teretes, glabros, fractu contumaces: folia instar Glycyrrhizae disponuntur conjugationibus quatuor, quinque aut sex, uno impari extremum claudente (quod tamen non est perpetuò) sunt ea vero, si seorsim sin∣gula contempleris, Pisi silvestris foliis similia, superne ex viridi glabra, inferne ex viridi fla∣vescentia ac hirsuta, saporem eundem habet quem radicibus reliquorum Leguminum inesse ob∣servamus, non autem dulcem ut sunt Glycyrrhizae sativae, seu vulgaris Germanicae radices: ex foliorum porro alis pediculus circiter palmaris & aliquando pedalis enascitur, qui legumina∣ceos crebros flores ex flavo pallescentes, aut potius cum Clusio loquendo ochroleucos susti∣net: siliquae non minus floribus frequentes, incurvae, crassae, geminae, & duplici serie seminum in dorso sulcato praeditae sunt; si pars prona duplici membranula, hinc unâ, illinc alterâ con∣flata aperiatur, illico apparet duplex ille ordo seu series seminum, quae disterminantur be∣neficio duplicis membranae tenuis, plicatae, constituentis dorsum seu partem supinam sulca∣tam, & claudentis semina, utplurimum reniformia, in hujus siliqua (sicut & in caeterorum hu∣jus classis siliquis;) Foenugraeci minora & lucida, in quorum singulis sinus seu deliquium appa∣ret sicut insculpitur aeri, & ut cernere est in planta 4^ta Tabulae 9^••.

9. Astragalus luteus perennis siliqua gemella rotunda, vesicam referente, nobis. Cicer silvestre, Matth. Lugd. Silvestre 1. Dod. Astragali haec quinta species cauliculos complures promit ramosos, humi decumbentes: circa quos folia sena, octona, hinc inde costam mediam amplectuntur, uno impari extremum claudente (hoc inquam omnibus quasi hujus Sectionis Leguminibus capreolis distitutis seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ut Theophrasti voce utar est commune) sed ambitu folia hujus non sunt crenata, hirsuta tamen: flores in pediculis juxta alas è luteo pal∣lescentes conglobatim prodeunt, atque singulis deciduis succedunt siliquae rotundae, nonni∣hil hirsutae, maturae nigrae, vesicam parvulam flatu quasi distentam aemulantes, duplici tenui membrana duplicem seriem seminum etiam ut in reliquis derimente; in unaquaque serie seu loculamento laterali hinc inde continentur bina, terna, aliquando plura semina exigua, plana, splendentia, etiam reniformia; gustu Phaseoli, Pisi caeterorumque Leguminum: radix satis altè demittitur & serpendo sese propagat fibrisque aliquot firmatur. Vide Tab. 9^nae plan∣tam 5^tam.

ASTRAGALI ANNU I.

10. Astragalus luteus annuus Monspeliacus procumbens, nobis. Astragalus Monspeliensi∣um, Clus. Hist. Haec sexta secundum Tabulam nostram aeneam Astragali species radice niti∣tur candidâ, fibrosâ, ex qua emergunt caules striati, cubitales aliquando in pingui solo, at in macro vix palmares, imo vix duas unicias longi: folia pinnata seu alata, aliorum hujus classis Leguminum more, Securidacae majoris minora, ad extremam oram fissa, humi strata: flores spicatim pediculi fastigio ordine insidunt ex luteo pallidi seu ochroleuci, loquendo cum Ca∣rolo Clusio; quibus succedunt siliquae rotundae valde incurvae, imo parum abest, quin uter∣que siliquae terminus seu sinis, id est, pars inferior ex capsula orta, & pars superior siliquam terminans coitu seu coalitu circulum efficiat; in singulis siliquis torosioribus & quasi rotun∣dis & magis incurvis (uti dictum) est geminus seminum crassorum, quadrangulorum, ruffo∣rum versus, cum sinu seu deliquio in eorum medio, gemina membranula tenui disseptus.

11. Astragalus luteus annuus Boeticus maritimus rectus, nobis. Astragalus marinus Boeti∣cus, Park. Vicia sesamacea Apula, Colum. Hujus Astragali radix tenuis est, pusilla, flavescens, ex qua protruduntur caules rotundi, pedales & longiores in hortis, in macro solo vix palma∣res & sesquipalmares: foliis pinnatis seu alatis & conjugatim positis, pilosis, costae mediae alternatim è geniculis ortae adhaerentibus donantur; inter alas ex sinubus caulium & costae mediae foliorum oriuntur pediculi breves admodum & vix conspicui, in quorum fastigio in capitulum congesti apparent plurimi flores papilionacei, parvi, ex pallido albicantes seu o∣chroleuci, atque statim illis fatiscentibus succedunt totidem siliquae, quinae, senae, nunc plu∣res, nunc pauciores, pro numero florum, gibbosae, torosae, oblongae, virides pilosae, siccae albescentes, erectae, curvo tamen cacumine silvestris Nigellae siliquis similes; fissuram aliorum Astragalorum in hoc capite contentorum more patiuntur, sed majorem & profundiorem in dor∣so, & in prona parte (si aperiatur siliqua) intersepiente duplici membrana tenui conspici∣tur duplex series seminum, quorum singula ossa sesamacca optime exprimunt, ut videre est in planta 7^ma Tab. 9^nae suntque colore fulvo, & sapore leguminoso si masticentur, caeterisque hujus classis conformia, sed majora, & siliquis reliquorum compositione respondentia. Vide Tab. 9^nae pl. 7^mam. Notandum est insuper siliquas quinas, senas simul junctas, in Icone hac & Fabii Columnae, brevibus aut nullis pediculis saltem conspicuis inniti, & idcirco facile in∣duceremur concludere hujus Astraguli duas esse species, quarum prior erit haec jam delinea∣ta, altera nobis apparuit species in horto publico Oxoniensi, cujus pediculi ex alis inter caules & folia exeuntes fuerunt biunciales & triunciales, sustinentes plurimos flosculos ochroleu∣cos simul in pediculi fastigium congestos; quibus marcescentibus succedebant totidem sili∣quae gemellae, crassae, glabrae, albae exsiccatae, & continentes in se semina triplo, imo quadruplo prioris Vicia Saesamacea Columnae dictae seminibus majora; unde primo à longitudine pedicu∣lorum sustinentium in summa parte plurimas siliquas, gemellas, glabras, crassiores multo cae∣terorum suae familias Astragalorum siliquis, & semine omnium etiam maximo onustas; con∣cluderemus lubenter hanc nostram speciem distinctam ab Astragalo, Vicia sesamacea dicto Columnae; hic quippe curtis florum, & consequenter siliquarum pedunculis, imo vix conspicuis donatur; deinde ab hirsutie cum foliorum, tum caulium & siliquarum, juncta simul parvitate partium siliquarum & seminum, (cum siliquae majoris nobis observati fuerint glabrae multoque crassiores, & quadruplo majora in sesemina concluserint,) nobis & procul dubio, aliis utram∣que

hanc Astragali speciem examinaturis ansam praebebit dubitandi.

12. Astragalus siliquis & foliis hirsutis floribus parvis, nobis. Foenograeco silvestri Tragi in quibusdam accedens planta, I. B. Hic Astragalus palmari est altitudine, caulibus donatus teretibus, hirsutis, striatis, crassiusculis: folia Tribuli terrestris minoris Dalechampii paria, perquam hirsuta, conjugatim costae duarum unciarum ex caulium geniculis ortae adhaerent: indidemque flores copiosi dimidiatum verticillum efficientes, parvi, palliduli, quorum u∣nicuique succedit siliqua hirsuta in acumen definens, in duas partes fissu facilis, quarum unaquaeque suis undique membranis convestita seriem unicam continet seminum Foenograeci minoris sativi multo minorum: radix est duum unciarum, in sterili solo simplex, gracilis. Haec plantula in multis accedit (quoad folia) stellae leguminosae, de qua superius, sub finem explicationis Tab. 6^tae hujus Sectionis 2^dae egimus. Vide Tab. 9^nae pl. 9^nam.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Astragalus perennis spicatus Americanus scandens caulibus, radice tuberosa donatus, nobis. A∣pios Americana, Corn. Hic ex Americae locis, Virginia & Canada, semine delatus primò, & in Horto Regio Parisiensi Botanico satus, floruit; & cultus à multis annis sese rependo propagavit. Florentem mense Julio in Horto Blaesensi, & Parisiensi postea itidem observavimus; siliquas au∣tem ad maturit atem non perduxit, floribus decidentibus antequam siliquae efformari inceperint. Temperamentum & Vires nos latent, nisi quod sapor tuberum sit dulcis, ut ait Jacobus Cornu∣tus.
• 2. Astragalus purpureus perennis spicatus Pannonicus, nobis. Onobrychis 1. Clus. Hist. Onobrychis spicata flore purpureo, C. B. P. Astragalum hunc frequentem inveniebat Carolus Clusius ad Da∣nubii ripas & Posonium apud Petronellam oppidum ad viarum margines, & frequentissime toto illo itinere ad Badenses Thermas, multisque aliis circa Viennam Austriae locis, tam citra, quam ultra Dravum. Floret Julio & Augusto, & brevi post semen suum perficit.
• 3. Astragalus purpureus perennis Monspeliensis, nobis. Monspessulanus, I. B. Provenit hic Astraga∣lus secus viam in itinere Narbonam versus prope Gigant, uno ab oppido Monstelio miliari, quo lo∣co cum floribus purpureis atque etiam albis observavit Johannes Bauhinus mense Aprili: nos in via communi, quâ itur Pictavium quarto ab urbe lapide florentem mense Maio reperimus, se∣mina mense Augusto inter redeundum Pictavio Blaesas collegimus, in loco supradicto.
• 4. Astragalus floribus Viciae majoribus caeruleopurpurascentibus vel foliis Tragacanthae, nobis. O∣nobrychis floribus Viciae majoribus caeruleopurpurascentibus vel folio Tragacanthae, C. B. P. Ono∣brychis 4. Clus. Hist. Crescit hic Astragalus quartus in summo Sneberg Jugo, atque in Etscheri summis scopulis, in quibus duobus locis florentem, jam & siliquas formantem eruebat Clusius Julio; siliquas autem perficiebat Septembri. Propter conformitatem in siliquis gemellis, omnes has duodecim ante delineatas & scriptas plantas ad Astragalorum classem reduximus, atque in hoc Caput. V. coegimus, & Icones tam in Tabula nona quam ad calcem Leguminum in App. Tab. 20. aliorumque adsculpendas curavimus, non obstante authoritate diversorum authorum diversa eisdem nomina sub diversis generibus imponentium. Quum à natura eâdem notâ genericâ affici∣antur omnes, eòdem à nobis reducentur, scil. ad Astragalos, spretis & neglectis diversis nomi∣nandi formulis authorum, qui (proh dolor) tanta multitudine nominum diversorum, hominum me∣moriam obruunt: quin & partim ineptis & male adaptatis nominibus, partim methodo diversâ & diversimode confusà, involvunt omnia potius & obscura reddunt, quam explicant aut illu∣strant.
• 5. Astragalus perennis floribus Viciae dilute caeruleis, nobis. Onobrychis floribus Viciae dilute caeru∣leis, C. B. P. Onobrychis 2. Clus. Hist. Rara est admodum haec planta, quam reperit in publica via secundum orbitas Scewekel & Gotzestorf infra Viennam Austriacam, non procul Zuaim Moraviae oppido, dum Pragam & deinde per Angliam proficisceretur Clusius. Floret Junio & Julio; & Augusto finiente semen proferebat suum.
• 6. Astragalus purpureus annuus peregrinus, siliquis utrinque serrae similibus, nobis. Securidaca peregrina, Hedysarum peregrinum, Clus. Hist. Semina hujus Honorius Bellus misit ad Jacobum Cortusum, atque ipsam plantam observabat nascentem in scopulis apud Sebenicum Illyriae ur∣bem. Semine saepe sato provenit apud nos: aestate floret, & semen suum eâdem exeunte, aut in∣eunte Autumno perficit.
• 7. Astragalus perennis floribus pallidis, nigris maculis notatis, nobis. Onobrychis spicata floribus pallidis, nigris radiis notatis, C. B. P. Hic Astragalus Clusio conspectus fuit ad Hamburgum

• urben duobus supra Posonium (vulgo Presburg.) milliaribus & ad oppidum Fichmuntz ad Fischam slumen situm, paulo supra quam in Danubium se exonerat, publica in via unde singula∣res plantas, singulis illis locis duntaxat eruebat Clusius florentes mense Maio anni 1574; at∣que biennio post Augusto mense semen sed aegre admodum protulerunt, nimium propere videlicet caducis (magna ex parte) floribus antequam in siliquas formari possent, uti conjiciebat idem Carolus Clusius, planta luxuriante prae nimiá soli pinguedine & humiditate.
• 8. Astragalus luteus perennis procumbens vulgaris seu silvestris, nobis. Glycyrrhiza silvestris, Lugd. Glycyrrhiza silvestris floribus luteopallescentibus, C. B. P. Reperitur & hic in Anglia & utráque Germania, & Gallia, passim in locis silvosis opacis & incultis. Floret Junio; & se∣men maturescit Augusto. Basiliae vidit Joh. Bauhinus extra portam lapideam inter spinas. Vulgariter inveniebatur à Clusio in silvis, pratorum marginibus, in pratis umbrosis, atque eti∣am apertis.
• 9. Astragalus luteus annuus siliqua gemella rotunda vesicam referente, nobis. Cicer silvestre, Matth. Lugd. Cicer silvestre 1. Dod. Hic Astragalus 9. in herbosis & incultis prodit tractibus, non modo in Italia, Gallia, sed & apud Bohemos: floret exeunte vere, & aestivis mensibus semen suum perficit.
• 10. Astragalus luteus annuus Monspeliacus procumbens, nobis. Astragalus Monspeliensium, Clus. Hist. In Hispaniae plerisque locis & agris Monspeliensibus sponte provenit.
• 11. Astragalus luteus annuus Baeticus maritimus rectus, nobis. Vicia sesamacea Apula, Colum. Hic Astragalus visus Cirinolae, in Reguli vinea Acquamena dicta & sterilibus agris Apuliae, ut testatur Fabius Columna. Floret ineunte aestate; & mediâ semen suum perficit.
• 12. Astragalus luteus annuus siliquis & foliis hirsutis floribus parvis, nobis. Foenograeco silvestri Tragi in quibusdam accedens planta, I. B. Hic pusillus Astragalus repertus circa Monspelium, ad Episcopi Monspeliensis castellum, lapide circiter primo ab urbe distans, in loco arido. Vix unam aut alteram plantulam observavit atque collegit Johannes Henricus Cherlerus Joh. Bauhini ge∣ner. Floret eâdem cum praedictis tempestate, atque exeunte aestate semina matura colliguntur.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Facultatum aut virium nulla fit mentio apud Authores, nec quicquam de viribus Astragalorum à rusticis aut aliis quibuslibet illic degentib us ubi variae hae Astragali species collectae fuere intel∣ligere potuit Clusius, aliive aut hores qui easdem descripsere; & ideo pecori pascendo aptos & ido∣neos hos omnes Astragalos solummodo concludimus, donec diligentiori trutina examinentur.

NOMINA.

• 1. Astragalus purpureus perennis spicatus Americanus scandens caulibus, radice tuberosa dona∣tus, nobis. Apios Americana, Corn. Terrae glandes Americanae seu Virginianae, Park.
• 2. Astragalus purpureus perennis spicatus Pannonicus, nobis. Onobrychis spicata flore purpureo, C. B. P. Ger. Park. I. B. Onobrychis, 1. Clus. Hist. Tab.
• 3. Astragalus purpureus perennis Monspeliensis, nobis. Astragalus Monspessulanus, I. B. & Cha∣braei in Sciagraphia & Icon.
• 4. Astragalus purpureus perennis floribus Viciae majoribus caeruleo-purpurascentibus vel foliis Tra∣gacanthae, nobis. Onobrychis floribus Viciae majoribus caeruleo-purpurascentibus velfolio Traga∣canthae, C. B. P. Onobrychis 4. Clus. Hist. & Pan. Tab. Ger. Park.
• 5. Astragalus perennis floribus Viciae dilute caeruleis, nobis. Onobrychis floribus Viciae dilute cae∣ruleis, C. B. P. Onobrychis 2. Clus. Hist. & Pan. Tab. Ger. Astragalus quidam montanus vel Onobrychis aliis, I. B. Flores sunt dilute caerulei vel ex caeruleo purpurascentes.
• 6. Astragalus purpureus annuus peregrinus siliquis utrinque serrae similibus, nobis. Securidaca peregrina, Hedysarum peregrinum, Clus. Hist. Securidaca peregrina Clusii, Park. Securidaca siliquis planis utrinque dentatis, C. B. P. Securidaca siliquis planis dentatis, Ger. Scolopen∣dria Leguminosa, Cortusi. Lunaria radiata Robini, I. B.
• 7. Astragalus perennis spicatus floribus pallidis, nigris radiis notatis, nobis. Onobrychis spicata floribus pallidis, nigris radiis notatis, C. B. P. Onobrychis 3. Clus. Hist. & Pan. Tab. Ger.
• 8. Astragalus luteus perennis procumbens vulgaris seu silvestris, nobis. Glycyrrhiza silvestris flo∣ribus luteopallescentibus, C. B. P. Glycyrrhiza silvestris, Lugd. Hist. Cam. Glaux vulgaris, Ad. Lob. Clus. Hist. Foenum graecum silvestre, seu Glycyrrhiza silvestris quibusdam, I. B. Foenum graecum silvestre 1. Dod. Polygalon, Cord. in Diosc. & Hist. Thal. Hedysarum Glycyrrhizatum, Ger.
• ...

• 9. Astragalus luteus perennis siliqua gemella rotunda vesicam referente, nobis. Cicer silvestre, Matth. Lugd. Cam. Ger. Park. Silvestre herbariorum, Ad. Lob. Cicer silvestre 1. Dod. Lugd. Tab. Sil∣vestre foliis oblongis hispidis majus, C. B. P. Cicer silvestre multifolium, I. B.
• 10. Astragalus luteus annuus Monspeliensis procumbens, nobis. Astragalus Monspeliensium, Clus. Hist. Hedysarum minus, Park. Hedysarum alterum, Dod. Lugd. Minus, Lugd. Securidaca mi∣nor lutea, Ger. Securidaca altera seu minor, I. B. Securidaca lutea minor corniculis reflexis, C. B. P. Securidaca minor, Matth. Ad. Lob. Cam.
• 11. Astragalus luteus annuus Baeticus maritimus rectus, nobis. Astragalus marinus Baeticus, Park. Vicia sesamacea Apula, Colum. Datur & alia hujus species floribus longis & consequen∣ter siliquis longis, palmaribus & sesquipalmaribus pediculis innitentibus in horto Botanico publico Universitatis, quae mihi apparet perfectè distincta species à praedicto Astragalo, cujus & flores & siliquae (ut apparent ex Iconibus Columnae, & Parkinsoni) nullis penitus nitun∣tur pediculis conspicuis, sed immediate arcte alis caulium & foliorum capsulis suis quasi an∣nectuntur, nostra autem species siliquas gemellas Columnae magnitudine longe superat, nec eas∣dem pilosas habet, cujus siliquae magis accedunt siliquis Astragali marini Baetici Parkinsoni quoad glabritiem & crassitudinem, differunt autem ab iis palmaribus pediculis sustinentibus flores antece∣denter & consequenter plures siliquas. Cura esto posteris examinare quae jam dico, qui ex autopsia Baetici & Apuli Astragali percipient essentialem differentiam nisi me animus longe fallat.
• 12. Astragalus luteus annuus siliquis & foliis hirsutis, floribus parvis, nobis. Foenograeco silvestri Tragi in quibusdam accedensplanta, I. B.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

1. AStragalus purpureus perennis spicatus America∣nus scandens caulibus, radice tuberosa do∣natus, nobis. Apios Americana, Cornut. Terrae glan∣des Americanae seu Virginianae, Park. Varii variis modis authores plantis suis primo descriptis nomina imposuere, sine ulla consideratione finis ultimi, id est, florum, capsularum seminalium, & ipsorum seminum, quibus perpetuantur stirpes cujuscunque generis, aut speciei, sic à primo errante authore, caeteri omnes e∣jus sequaces authores errare solent. Jacobus Cornutus qui de plantis Canadensibus libellum scripsit & obser∣vando tuberosas primi hujus Astragali radices con∣formes cum Terrae glandibus seu Apio leguminosa vul∣gari nostrate sic nuncupavit ut videre est inter nomina. Consimile ei Parkinsonus itidem cum praedicto Jacobo Cornuto indidit nomen, uterqve vero erravit. Si pri∣mus siliquas gemellas duplicem seminum seriem in se continentes observasset, aut notam genericam Astra∣gali cognovisset, non hoc nomen huic plantae legumino∣sae indidisset, nec alter eundem errorem seu lapsum commisisset. Data & posita nota generica uniuscujus∣que generis, tam longe patentis, quam intermedii ex libro naturae observata, facillimum imposterum erit cui∣vis Botanico mediocriter in re Herbaria versato, plan∣tas methodice disponere, easque ad classes suas, qua∣rum gerunt tesseram aut notam genericam reducere; hac ratione nos edocti à primo intuitu hujus siliquae gemellae, duabus cellulis semina in se continentis, eun∣dem cum caeteris, in hoc capite ipsi congeneribus Astra∣galis disposuimus, nulla habita ratione denominatio∣nis praedictorum duorum authorum. Idem passim in hac nostra doctrina praestabimus, observando quantum pe∣nes non est ductum naturae, & regulam ab ipsa prae∣scriptam non variante finem ultimum.

2. Astragalus purpureus perennis spicatus Panno∣nicus, nobis. Onobrychis spicata store purpureo, C. B. P. Pag. 350. col. 2. pl. viii. Ger. Park. I. B. Onobry∣chis 1. Clus. Hist. Tab. Haec planta est siliqua gemel∣la duplicem seriem seminum in se continente donata, er∣go jure est Astragalus, nec Onobrycbis dici meretur primo à Carolo Clusio, nec à caeteris authoribus ipsum sequentibus, propter rationes in cap. de Onobrychide assignandas.

4. Astragalus perennis floribus Viciae majoribus cae∣ruleopurpurascentibus vel Tragacantbae foliis, nobis. Onobrychis 4. Clus. Hist. & Pan. Tab. Onobrycbis flori∣bus Viciae majoribus caeruleopurpurascentibas, vel fo∣lio Tragacanthae, C▪ B. P. Pag. 151. col. 1. pl. xi. Est Astragalus à siliqua gemella duplicem seminum se∣riem continente, ergo male primo à Carolo Clusio, de∣inde à caeteris authoribus ipsum sequentibus, Onobry∣chis appellatur.

5. Astragalus perennis floribus Viciae dilute caeru∣leis, nobis. Onobrychis 2. Clus. Hist. Tab. Ger. Onobrychis floribus Viciae dilute caeruleis, C. B. P. Pag. 351. col. 1. pl. x. Est Astragalus à siliqua gemella duplicem seriem seminum continente, ergo male primo à Carolo Clusio, deinde à caeteris authoribus ipsum sequentibus, Onobrychis appellatur.

6. Astragalus purpureus annuus peregrinus siliquis utrinque serrae similibus, nobis. Securidaca pere∣grina & Hedysarum peregrinum, Clus. Hist. Est Astra∣galus à siliqua gemella utrinque serrae simili, duplicem seriem seminum continente: ergo est congeneribus Le∣guminibus Astragalis conjungendus hic Astragalus, non vero Hedysaro vel Securidacae propter rationes su∣pra allatas, in cap. 3. Tab. 6. ejusque explicatione.

7. Astragalus luteus perennis spicatus floribus pal∣lidis, nigris radiis notatis, nobis. Onobrychis 3. Clus. Hist. & Pan. Tab. Ger. Onobrychis spicata floribus pal∣lidis, nigris radiis notatis, C. B. P. Pag. 350. col. 2. pl. ix. Est Astragalus à siliqua gemella duplicem seriem seminum continente, ergo male primo a Carolo Clusio, deinde ab authoribus ejus sequacibus nomina∣tur Onobrychis.

8. Astragalus luteus perennis procumbens vulgaris, nobis. Glycyrrhiza silvestris, Lugd. Hist. Cam. Glycyr∣rhiza silvestris floribus luteopallescentibus, C. B. P. Pag. 352. col. 2. pl. 111. Est Astragalus à siliqua gemella duplicem seriem seminum continente, ergo non est Glycyrrhiza. Primo Glycyrrhiza est siliqua bival∣vi praedita unicam seriem seminum continente, se∣cundo

admodum dulci constat Glycyrrhiza radice, ter∣tio est Herba subfruticosa, erecta, alta, quibus o∣mnibus destituitur Glaux vulgaris Clusii: at Astra∣gali ei convenit nota subalterna generica, constituens Astragalum▪ ergo male Glycyrrhizae associatur. Por∣ro nominatur Foenum graecum, Dodonaeo: Polygalon Cordo in Dioscoridem: Hedysarum Glycyrrhizatum Gerardo; sed nulla harum denominationum generice convenit huic, praeter Astragali nomen à nobis assi∣gnatum. Vide doctrinam nostram supra de Hedysaro, & infra de Polygalo & Foenugraeco, quae sunt plantae generice omnino ab hoc nostro Astragalo discrepantes.

9. Astragalus luteus perennis siliqua gemella rotun∣da vesicam referente, nobis. Cicer silvestre, Matth. Lugd. Cam. Ger. Park. Cicer silvestre 1. Dod. Lugd. Hist. Tab. Est siliqua gemella rotunda vesicam refe∣rente, duplicem seriem seminum continente; ergo non est Cicer ut supra comprobavimus cap. 3. in explicati∣one Ciceris, sed perfectus est Astragalus à notis suis essentialibus.

10. Astragalus luteus annuus Monspeliensis pro∣cumbens, nobis. Securidaca minor, Matth. Ad. Lob. Cam. Hedysarum alterum, Dod. Lugd. Est siliqua ge∣mella duplicem seriem seminum continente; ergo non est Securidaca seu Hedysarum. Consule cap. 3. hujus Sectionis & explicationem Hedysari seu Securidacae.

11. Astragalus luteus annuus Baeticus maritimus rectus, nobis Vicia sesamacea Apula, Colum. Est siliqua gemella duplicem seriem seminum continente; ergo est Astragalus. Omnis Viciae siliqua est bivalvis, continens unicam seriem seminum, aliorum Leguminum vulgarium more; ergo male denominatur Vicia à do∣ctissimo Fabio Columna, cujus non possum satis mira∣ri supinam negligentiam & incuriam, dum Viciae plan∣tae leguminosae, tritae & satis notae, capreolis donatae, & siliqua singulari bivalvi affectae, hanc suam plantam Apulam associat.

12. Astragalus luteus annuus siliquis & foliis hir∣sutis, floribus parvis, nobis. Foenugraeco silvestri Tra∣gi in quibusdam accedens planta, I. B. Chabr. Exa∣minetur siliqua hujus, num sit gemella.

Haec omnia Legumina supra allata in hoc capite, quum siliqua gemella duplicem seriem seminum in se continente donentur, Astragali nobis sunto: cum{que} sub eodem vexillo militent, idcirco eadem ad idem novum genus constituendum elegimus, at{que} ex longe petitis & diver∣sis locis seu capitibus (ut observare licet ex Pinacis Casp. Bauhini, aliorumque authorum, va∣riis denominationibus) in unum hoc caput collegimus, à siliquis gemellis duplicem seriem seminum continentibus; junctâ forma seminum ossicula sesamacea seu sesamoïdea articu∣lis digitorum pedum substrata referentium, Legumina sesamacea seu sesamoidea aut A∣stragaloidea siliqua gemella, aut melius & brevius Astragalos nominavimus, addita nota generica, viz. siliqua gemella, duabus cellulis distinctâ, semina in se continente, seu siliqua tri∣angulari, utplurimum curva, inflexa falcis instar, duplici membranacea tunica tenui, du∣plicem dirimente ordinem seu seriem seminum. Nec hucusque norim in tota familia Legu∣minum folliculaceorum, hac Sectione contentorum, plura, praeter praedicta; si quis alia hu∣jus farinae detexerit, quam facillime poterint eadem praedictis addi, ex primo intuitu sili∣quarum gemellarum, adjecta specifica, qua distinguantur à praedictis, nota.

§. 2. TRAGACANTHA seu POTERIUM.

T〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quam Gaza Hircispinam vertit, & Tragacantha de herba & ejus lacryma di∣citur. Dioscoridi l. 3. c. 23. radice est lata & lignosa ac supra terram eminente: à qua sur∣culi humiles, robusti, latissimè fusi; & in ipsis foliola numerosa, tenuia, inter quae aculei sese proferunt, quos ipsa occulunt, candidi, firmi rectique. Theophrasto 9. Hist. 1. lacrymam gignit: & 9. Hist. 15. large in Arcadia nascitur, nec deterior Cretica existimatur, sed etiam visu pulchri∣or. Plin. l. 13. c. 21. Creta gignit & Tragacantham, Spinae albae radici multum praelatam apud Medos, aut in Achaia nascenti. Sed de lacryma alibi agitur infra.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 secundum aliquos dictum, quia potrix herba paludosum riguumque solum amat: & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod nervis amica sit. Dioscorides l. 3. c. 17. Poterium Iones Neurada vocant, frutex gran∣dis est, ramulis longis, mollibus, lori modo lentis ac flexilibus, tenuibus, Tragacanthae proximis: foliis vero parvis & rotundis: totus autem frutex tenui lanosa lanugine obducitur, estque spinis horridus: flores sunt parvi & candidi: radices binûm ternûmve cubitorum, firmae & nervosae, quae proximè terram recisae lacrymam fundunt gummi similem. Plinio l. 27. c. 12. Poterion aut Phry∣nion aut Neurada, quae eodem fere modo descripsit, nisi quod florem dicat longum herbacei coloris: at l. 25. c. 10. ei flores parvos tribuit.

Nota generica Tragacanthae Astragalis affinis quoad siliquas esto haec. Tragacantha est sub∣frutex leguminosus, flores edens papilionaceos, Pisi aliorumque Leguminum more, quibus singulis, sive coloris albi, sive lutei aut luteopallidi, pur pur••ive, succedit siliqua gemalla duplicem seriem seminum continens: deinde quod est multis aliis Leguminibus com∣mune, singulae foliorum costae mediae multis foliolis albicantibus, seu incana lanugine ob∣ductis, & è regione oppositis ornantur, nullo impari extremum claudente; sed loco folii im∣paris, costa desinit in spinam longam, quae versus mucronem in aculeum acutissimum & pungentem desinit.

1. TRagacantha Massiliensis foliis incanis perseverantibus seu non deciduis, flore albo, nobis. Tragacantha Massiliensis, I. B. Tragacantha sive Hircispina, Clus. in coral▪ ad Dodonaeum Gall. Suffrutex hic est virgis mediocriter crassis donatus, extremum versus magis crassescentibus, iisque albidis sive lanuginosis, ex quibus squamatim prodeunt costae longae, rigidae, candidae, quadrantales & infestae, quibus singulis hinc inde conjugatim seu binatim & ex opposito adnascuntur multa foliola, incanâ itidem lanugine obducta, atque hujusmodi costae mediae gerunt pungentissimum aculeum; & ex foliorum & caulium alis no∣vi oriuntur petioli sustinentes numerosum gregem papilionaceorum florum alborum, flori∣bus Genistae similium, quoad figuram & formam: quibus succedunt siliquae crassae satis, sed curtae, duplici loculamento distinctae, & separatae tenui & duplicatâ membraná. Huic Adversaria Lob. tradunt radicem longam, lignosam albam, crassitie digiti unius, prolixis fle∣xibus subter humum submersam. Vide Tab. 9^nae pl. 10^am.

2. Tragacantha Granatensis foliis incanis caducis sive deciduis, flore albo, nobis. Traga∣cantha altera, Clus. Hist. Spina hirci minor, Ger. Tragacanthae priori circa Massiliam prove∣nienti simillima est haec planta incana, spinosa, & fruticosa admodum, multos pedales ha∣bens cauliculos, flexibiles, late sese diffundentes & candicantes, & dum adhuc tenelli sunt lanuginosos, multis longis costis canescentibus, ad extremum in spinas longas desinentibus; quibus costis binatim & conjugatim foliola incana Lentis aut prioris Tragacanthae aemula, ex∣igua, candida, & etiam lanuginosa, dulcis saporis haerent: foliis iisdem hyeme decidentibus, costae seu nervi illi medii quibus foliola praedicta nitebantur, in rigidas & acutas (inquam) spi∣nas evadunt, ut eo tempore planta tota sine foliis conspiciatur, contra quam in Tragacantha priore, quae hyeme etiam folia retinet, nec eadem abjicit, donec nova recurrente anno acqui∣siverit: tum demum deciduis foliis vetustis, nervi illi medii in spinas abeunt: loco folli∣culorum siliquas curtas proferebat, folliculis bombycinis similes, duplici cellula distinctas, hinc inde perpauca semina in se continentes: flores papilionaceos albos, non magnos, pro∣trudebat, ex relatione incolarum circa Guadix & la Venta el peral in Granatensi regno, in collibus ex arido & inutili solo coacervatis. Florentem non vidit Carol. Clusius, sed eodem cum praedicta Tragacantha tempore florere verisimile est. Vide App. ad Legumina, ubi se∣quentium harum Tragacantharum 6. exhibentur Icones.

3. Tragacantha humilior floribus luteis, C. B. P. & nobis. Tragacanthae alterum genus Rauwolfii, Lugd. Hist. App. pag. 32. Digressis à monte Libano inter descendendum tria nobis occurrerunt Tragacanthae genera, quorum primum fuit cujus meminit doctissimus Car. Clusi∣us, & verae videtur simillimum alterum, illâ humilius, formâ tamen, aspectu, & habitu haud dissimile, nisi quod flores flavescant, ex rotundis & subflavis tanquam vasculis exeuntes, & per tenues surculos utrin{que} impari exortu sint dispositi.

4. Granatensi magnitudine par floribus speciosis purpureis, nobis. Est altitudine & statu∣ra simile secundo, ramos habet densos, oblongos, colore fusco, in quorum vertice capitula multa subalbida visuntur, qualia sunt Poterii, cum floribus purpureis & speciosis.

5. Tragacantha humilior spinosior densius ramificata, nobis. Tragacantha altera seu Po∣terium densius ramisicatum, Prosp. Alp. de Exot. Altera haec Poterii planta ramis nigris in latum diffunditur, eosque & breves habet & longe plures, & spissos, ita ut in planta ni∣hil vacui appareat; à ramorum cimis proveniunt spicae horridae, & veluti spinis crebris, den∣sis tota planta est undique stipata, ut tota ipsis planta tegatur, & nulli rami extra folia & spi∣nas conspiciantur; cimae etiam omnes lanugine spissa infarctae, latiores apparent. Hic fru∣tex parvus, incanus totus, per terram sparsus, terram ipsam attingit, & vix è terra sese eri∣git; ipsiusque rami subter spinas obruti nigrescunt & subtiliores sunt.

6. Tragacantha Cretensis aut Idensis nigra, tota echinata, nobis. Tragacantha altera, Prosp. Alpin. de Exot. Haec planta elegans ex Creta insula pro Tragacantha altera ad Prospe∣rum

Alpinum missa; radice nitebatur longâ, crassâ, lignosâ, colore nigrâ, à qua quatuor aut plures exeunt caules nigri, rotundi, duri, lignosi, qui in complures ramulos dividuntur nigros, breves, subtiles, totos spinis albis armatos, sed in summitatibus habent spinas quas∣dam germinum instar, multis foliolis parvis, tenuibus, ex unâ tantum parte praeditas, in qui∣bus surculorum summitatibus flores parvi, prioris Tragacanthae itidem proximae. Tota haec planta est veluti similis Echino: radix insipida est, sed aliquantulum quasi odorata. Petrus Bellonius Coenomanus in suarum itinerariarum observationum lib. 6. in Ida monte duo Tra∣gacanthae genera invenisse & observasse ait, quorum hoc est unum.

7. Tragacantha tota spinosa & Echinum referens unde Echinus herbaceus dicta, nobis. Tragacantha altera humilior & spinosior Echinus dicta, Prosp. Alpin. de Exot. Haec est planta parva Echini terrestris magnitudine, & figura tota orbiculari terrae inhaerens, vix palmarem altitudinem supra terram eminens, atque radicem usque ad surculorum medi∣etatem terrae affixam habens; in parte interna qua terrae adhaeret, apparent ramuli bre∣ves, subtiles, nigri, multi dense simul stipati à multis parvis tenuibus simul conjunctis ter∣ra occultatis proficiscentes, desinentes in spinas parvas, breves, acutas, tenues, albicantes, in extremo stellatim compositas, nudas & spoliatas foliis, unde superficies partis extimae non plana sed ad rotunditatem inclinans, cernitur tota spinis densissime stipatis & undique horridis armata, quae spinae ex germinibus ramulorum, qui innumeri sunt, in orbem stella∣rum modo desinentes, totam superficiem complent ex germinibus; numerosi flosculi papilio∣nacei, ac veluti Hyacinthi floribus fere figura similes, sed longe tamen minores quibus thecae parvae, oblongae, & geminis cellulis praeditae, (ut in altera praecedenti Tragacantha appa∣rent,) totum Echini dorsum exornant. Mirabilis natura quae Echinum animal herbaceum produxisse visa est. Non Echinopoda Echinus hic vocari debuit, cum Echinus in orbem dif∣fundatur atque multiplicibus spinis minoribus & densius dispositis constet: flosculi densius itidem pediculis curtis innituntur: siliquae parvae Tragacanthae siliquis pares, gemellae sunt, & duplicem seriem seminum in se continent, hinc unam, illinc alteram; at Echinopoda a∣culeos raro dispositos in ramis habet, & siliquas parvas, bivalves & breves, propendentes, & succedentes floribus parvis papilionaceis luteis, ergo Echinus est vera Tragacanthae species ex communi consensu Prosperi Alpini & amici sui qui plantam ipsam ex Creta ad ipsum mi∣sit. Hanc plantam Graeci Coloscirrhida vocant.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Tragacantha Massiliensis foliis incanis perseverantibus seu non deciduis, flore albo, nobis. Tra∣gacantha Massiliensis, Joh. Bauh. Circa Massiliam & ad istius oppidipomoeria & in aliis Gallo∣provinciae collibus maritimis ad Austrum, teste Lobelio. In Arcadia, Achaia, Media & Creta insula copiose nasci scribebat Theophrastus.
• 2. Tragacantha Granatensis foliis incanis caducis, flore albo, nobis. Tragacantha altera Pote∣rium forte Clus. Hist. & Chabraei in Sciographia & Iconibus in Granatensis regni collibus, ari∣do & inutili solo nascitur, teste Carol. Clusio, & circa descensum ex monte Libano provenit, teste Rauwolfio.
• 3. & 4^•• In iisdem locis cum priore secundâ proveniunt, teste Rauwolfio qui 2 & 3. 4^tam inter descen∣dendum ex monte Libano reperit, Vide Hist. Lug. in App. pag. 32.
• 5. Tragacantha humilior speciosior densius ramificata, nobis. Tragacantha altera seu poterium alte∣rum densius ramificatum. Prosp. Alpin. de Exot. in Creta Insula ex qua fuit missa ad Prospe∣rum Alpinum.
• 6. Tragacantha Cretensis aut Idensis nigra tota echinata, nobis. Hujus natales sunt Creta Insula & Mons Ida.
• 7. Tragacantha tota spinosa & Echinum referens unde Echinus herbaceus dictus, nobis. Traga∣cantha altera humilior & speciosior seu Echinus Prosp. Alpin. de Exot. provenit etiam in Creta insula, ex qua ipsius semen fuit ad Prosp. Alpinum missum: florent omnes aestate & semina perfici∣unt versus ejusdem finem, aliquando citius, aliquando tardius pro coeli & soli temperamento.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Tragacantha ut ait Dioscorides vim habet meatus obducendi gummi similem: usus ejus est ad me∣dicamenta ocularia, ad tusses, ad arteriae asperitates, vocem interceptam, & distillationes in eclegmate cum melle adjuvat: subdita quoque linguae liquescit, sed & macerata & in passo

bibita drachmae pondere contra renum dolorem & vesicae rosiones admixto cornu cervino usto & loto, aut modico alumine scisso. Galenus breviter de Tragacantha scribit similem gummi vim habere emplasticam quandam, quae acrimoniam obtundat, & similiter desiccare. Tragacanthae lachryma (inquit Matheolus) collyriis addita non solum humorum acrimoniam in oculos deflu∣entium retundit, sed & oculos quoque roborat, & magis astringit quam sarcocolla, praeterea lacte macerata & illita, oculorum ungues, palpebrarum pustulas, pruritum & scabiem sanat: va∣let ad pulmonum, pectoris, asperae arteriae morbos, & medetur eorum ulceribus; sanat defluxiones omnes in guttur & fauces permeantes, & tussim excitantes. Datur utiliter ulceratis re∣nibus, tosta auxiliatur dysentericis, & ex Cydoniorum vino pota, tum clysmate infusa. Deni∣que ubi laevigare, obtundere, ac reprimere opus est, praestantissimum fuerit medicamentum. Gum∣mi debet esse clarum, colore rubescens, sapore dulcescens. Temperate frigidum & siccum est.

NOMINA.

• 1. Tragacantha Massiliensis foliis incanis perseverantibus seu non deciduis flore albo, nobis. Tra∣gacantha Massiliensis, I. B. Chabr. in Sciagraphia. Tragacantha, C. B. P. Matth. Gesn. Hort. Lac. Lon. Ad. Lob. Lugd. Clus. Cur. Post. Tragacantha, 1. Tab. Tragacantha sive Hircispina, Dod. Ger. Vera, Park.
• 2. Tragacantha Granatensis, foliis incanis deciduis seu caducis, flore albo, nobis. Tragacantha altera Poterium forte, Clus. Hist. & Chabraei in Sciagraphia & Iconibus. I. B. Lob. Lugd. Tab. Tragacanthae affinis lanuginosa seu Poterium, C. B. P. Tragacanthae 1. genus Rauwolfiii, Lugd. Hist. App. Spina hirci minor, Ger. & minoris Icon acuratior eidem.
• 3. Tragacantha humilior floribus luteis, nobis. Tragacantha humilior luteis floribus, C. B. P. Tra∣gacanthae alterum genus Rauwolfii, Lugd. App.
• 4. Tragacantha Granatensi par magnitudine, floribus speciosis purpureis, nobis. Tragacanthae ter∣tium genus floribus purpureis & speciosis, C. B. P.
• 5. Tragacantha humilior speciosior, densius ramificata, nobis. Tragacantha altera seu Poterium densius ramificatum, Prosp. Alpin. de Exot.
• 6. Tragacantha Cretensis aut Idensis nigra, tota echinata, nobis. Tragacantha altera, Prosp. Al∣pin. de Exot.
• 7. Tragacantha tota spinosa & Echinum referens, unde Echinus herbaceus dictus, nobis. Tra∣gacantha altera humilior & speciosior seu Echinus, Prosp. Alpin. de Exot.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 388. col. 2. pl. 11. Poterio affinis spinosa planta foliis Pimpinellae, C. B. P. Poterion, Lob. Ad. Lugd. Caes. Tab. Ger. Pimpinella spinosa, Clus. Hisp. Cam. Tragacantha seu Poterium est planta legu∣minosa siliqua gemella, duplicem seriem seminum in se continente donata. Poterion Pimpinella dictum omnino accedit Pimpinellae, & floribus, & semine foliisque. Quod sit planta spinosa, associatur hic à Casp. Bauh. reliquis{que} authoribus cum Tragacantha, quippe spinosa; spinis do∣nari multis aliis stirpibus diversorum toto coelo gene∣rum convenit, ergo avellatur hinc, & amandetur ad Pimpinellam cui omnino accedit. Deinde male Casp. Bauhinus Tragacantham seu Poterium ejus{que} species inter Carduos locavit pag. 380. quia spinis donantur: cum sint Legumina, revocari debent ad sua genera, eaque siliquis gemellis praedita, ex libro naturae.

LEGUMINA SIVE Siliquosae Papilionaceae siliquis Articulatis donatae.

Ferrum Equinum; Polygala sive Coronilla; Colutea & Ornithopodium.

CAPUT VI.

§. 1. FERRUM EQUINUM.

A Siliquarum figura, planta haec solea equina vel ferrum equinum nominatur: aliquibus ve∣ro ab effectu, quod equi, qui diu plantam hanc virentem calcaverint, ferreis soleis exuantur. (Quam ridiculi fuerint veteres primò, deinde neoterici ipsorum ineptiis adhaerentes; consi∣derent sanioris mentis Botanici Philosophi.) Sunt qui ad Securidacam, alii ad Lunariam, alii ad Medicam referant.

Deductis & explicatis Leguminibus seu siliquosis papilionaceis, siliqua gemella praeditis, & duplicem seminum seriem in se continentibus in superiori c. v. & Tab. 9. jam sequuntur Legu∣mina seu siliquosae papilionaceae siliquis articulatis ditatae. Dicamus quid sit Legumen siliqua articulata praeditum. Omnia Legumina in hac Tabula contenta post flores papilionaceos evani∣dos producunt siliquas, quae exsiccatae transversim rumpuntur, & in singulis interstitiis sin∣gula continentur semina, sive sint lunata, rotunda compressa, sive longa cylindracea. Haec est tessera seu nota generica omnibus & singulis sub hoc genere intermedio comprehensis à natura data, ipsa finem non variante, nobisque monstrante viam & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Ferrum equi∣num est vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉: semina sunt Lunae crescentis instar, imò siliquae aliquan∣do bene exsiccatae sole, soleae equinae cum clavorum foraminulis perfectam figuram aemulan∣tur, quemadmodum videre est ex naturali figura sculpta in Tabula 10. perfecte enim illic repraesentatur Ferrum equinum: inde vero denominatio orta, non à figmentis authorum ri∣diculis & ineptis.

TABULA X.

• ...Ferrum equinum-
  • ...Siliquis
    • ...In alis caulium
      • 1. Singlaribus, nobis. Ferrum equinum vulgare seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Colum. ☿
    • ...In summitate—
      • ...Multiplicibus
        • 2. Neapolitanum, nobis. Ferrum equinum alterum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Colum. ☿
        • 3. Germanicum, nobis. Ferrum equinum capitatum seu comosum, & alterum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Colum. ☉
• ...Polygala seu Co∣ronilla
  • ...Dumetorum
    • 4. Major flore vario, nobis. Securidaca major dumetorum flore vario, siliquis articulatis, C. B. P. ☉
    • 5. Minor pallide caerulea, nobis. Securidaca dumetorum minor pal∣lide caerulea, C. B. P. ☉
  • ...Campestris—
    • 6. Minima lutea enneaphyllos, nobis, Lotus enneaphyllos, Lugd. Polygalon Cortusi, I. B. ☉
• ...Colutea Scorpioi∣des
  • 7. Elatior & major frutex, nobis. Colutea Scorpioides 1 Elatior, Clus. Hist. ☉
  • 8. Humilior & minor, nobis. Colutea Scorpioides 1. Humilior, Clus. Hist. ☉
  • 9. Humilior siliquis & seminibus crassioribus, nobis. ☉
  • 10. Dicta Valentina 1. Clus. Hist. ☉
  • 11. Minor coronata, C. B. P. Colutea Scorpioides altera, Clus. Hist. & Pan. ☉
  • 12. Cretica odorata, Prosp. Alpin. de Exot. ☉
• ...Ornithopodium—
  • 13. Majus, C. B. P. Ger. Park. ☿
  • 14. Minimum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, nobis. ☿
  • 15. Maximum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, nobis. Scorpioides Leguminosa, Ad. Lob. ☿

TABULA XI.

• ...Scorpioides papilionacea
  • ...Bupleuri fo∣lio, corniculis-
    • ...Asperis & hirsutis
      • I. Minus contortis, nobis. Scorpioides Bupleuri folio, C. B. P. Ger. ☿
      • II. Magis contortis, nobis. Siliqua campoide hi∣spida, Chabr. ☿
    • III. Mollibus crassioribus magisque spongiosis, nobis. Scorpioides sili∣qua crassa Boëlij, Ger. ☿
    • IV. Rugosis seu rigidis striatis & sulcatis, nobis. Scorpioides siliquis lenibus, Park. ☿
  • ...Portulacae folio
    • V. Corniculis longioribus & tenuioribus, nobis. Portulacae folio, C. B. P. Park. ☿
  • VI. Viciae foliis minima, nobis. ☿
• ...Onobrychis papilionacea
  • ...Siliculis
    • ...Articulatis asperis
      • ...Clypeatis
        • 7. Rectà junctis, flore
          • Ruberrimo, nobis. ☉
          • Albo, nobis. ☉
        • 8. Ante & retro junctis, flore purpurorubente, nobis. ☿
      • 9. Triangularibus, seu Canadensis vel Americana triphylla, nobis. ☉
    • ...Echinatis cristatis—
      • 10. Major, seu Caput Gallinaceum majus, nobis. ☉
      • ...Minor
        • 11. Crassioribus aculeis fructuque majore praedita, nobis. Caput gallinaceum minus, C. B. P. & Prod. ☿
          • ...Clypeiformibus, nobis.
          • Incana foliis longioribus, nobis. Onobrychis 3. C. B. P. & Prod.
        • 12. Saxatilis lutea, nobis. Polygalon minus saxati∣le, I. B. Chabr.
    • 13. Asperis multis in globulum congestis, Platani pilulae instar, nobis. Gly∣cyrrhiza echinata Dioscoridis, Ad. Lob. Lugd. ☉

Explicatio Tabulae decimae, Sectionis secundae.

DEductis & explicatis Leguminibus seu siliquosis papilionaceis, siliqua gemella praeditis, & duplicem seminum seriem in se continentibus, in superiori cap. 5. Tab. 9. jam se∣quuntur Legumina seu siliquosae siliquis articulatis ditatae. Dicamus quod sit Legumen siliqua articulata praeditum: omnia Legumina in hac Tabula contenta, post flores papilionaceos e∣vanidos producunt siliquas, quae exsiccatae, transversim rumpuntur, & in singulis interstitiis singula continentur semina, sive sunt lunata, rotunda compressa, sive longa cylindracea. Haec est tessera seu nota generica omnibus & singulis sub hoc genere intermedio comprehensis à natura data, ipsa finem non variante, nobisque monstrante viam & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Ferrum equi∣num est vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉: semina sunt Lunae crescentis instar, imo siliquae aliquando bene exsiccatae sole, soleam equinam cum clavorum foraminulis perfectè aemulantur, quemad∣modum videre est ex naturali figura sculpta in Tabula 10. perfecte enim illic repraesentatur: inde vera denominatio orta, non à figmentis authorum ridiculis & ineptis.

1. FErrum equinum siliquâ singulari, C. B. P. Ferrum equinum vulgare, Colum. Solea equi∣na, Lugd. Hist. I. B. Soleae equinae seu Ferri equini haec prima species radice constat albâ, paucis donata fibris gracilibus, quatuor digitorum longitudine, à qua statim plures pro∣feruntur caules palmares, & in solo fertili dodrantales, angulosi, striati, ex quibus costae o∣riuntur,

folia alata Securidacae minoris more, pinnatim seu conjugatim digesta, per extremam oram sinuata, leviterque in corculi morem fissa, gerentes; ex sinubus, inter foliorum costam & caulem, flosculi exeunt lutei, raro dispositi; quos singulos excipiunt siliquae singulares, exi∣guo plane pediculo innixae, tres circiter uncias longae, culmum latae, nonnihil incurvae & com∣pressae (artificis naturae rarum spectaculum!) dorsum his continuum, opposita pars fimbriatis sinubus laciniosa, vel siliquae sunt oblongae, compraessae, altera parte incurvae, incisuris divisae, fo∣raminum rotundorum speciem referentibus, proveniente utrinque foraminum orificio; se∣men lunatum, seu lunae crescentis figurâ bicorne, pro contenti seminis figura numeroque, to∣tidem equinae soleae simulachra repraesentat, unde justiore titulo Sferro cavallo Italice, à figura seminis cum solea equinâ, sive ferro equino, quam à vano & inepto authorum non satis sibi constantium, & referentium quod equis calceos suos ferreos, sive soleas, calcata haec plantu∣la leguminosa extrahat.

2. Ferrum equinum siliqua multiplici, C. B. P. Equinum alterum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Colum. Hoc secundum Ferrum equinum parvitate totius plantae, ac etiam siliquarum copiâ seu multipli∣citate, quas inter foliorum alas longo petiolo insidentes (non ut in 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 primo vulgari seu siliqua singulari raro disposita) quaternas, quinas, aut plures fert tenuiores, ruffescentes, & multo magis incurvas (literam lunatam exprimentes, aut potius lunam crescentem) & velu∣ti resupinas. Verbo, primum distinguitur à secundo paucitate siliquarum majorum & crassa∣rum, singularium, & curto pediculo infidentium; unde apte satis à Doctissimo Fabio Co∣lumna 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicitur, & distinguitur à secundo, cujus siliquae plurimae petiolis longis in∣nituntur magis curvae, & eo etiam nomine bene à Fabio Columna 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nuncupatur.

3. Ferrum equinum capitatum seu comosum, Colum. Equinum Germanicum siliquis in summitate, C. B. P. Plantula haec Leguminosa est frigidarum regionum sponte incola, atque etiam in Aequiculorum montibus Neapolitanis, & silvula Capucinorum: radice constat crassâ, lignosâ, fibrosâ, nigricante; sapore leguminoso, dulci: fruticat viticulis multis ra∣mosis, & procumbentibus: in quibus folia terna, costis postmodum quina, nonnunquam sena, in ejusdem cacumine aliquando tam dense insident ut numero tredecim sint, quae antequam caulescat planta parva sunt, rotundiora atque densa; at in caule anguloso facto rarioribus geniculis haerentia, longioribus costis biuncialibus & triuncialibus disposita, majora duplo imis, & similia vulgaris, illisque latiora, longitudine vero paria & longiori costae inhaerentia: è summis caulium longi producuntur petioli nudi, semipedales aut longiores aliquando; in quibus veluti in capitulum congesti flores dense in orbem digesti & dependentes, septeni, noveni, & saepe plures luteo saturato colore tincti, effigie Genistellae; quibus evanescentibus singulis singulae succedunt siliquae, sinuosae seu undulatae, quasi soluta parum intexta coma, atque incurvae, ad invicem nutantes, undulatae apparent in parte superiore: semina produ∣cunt non tam curva, nec circulum quasi, sed lunam novam tertio die apparentem exprimunt singula; siliquas non edunt perforatas, ut superiora bina Ferra equina, nec semina tam in∣curva.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Ferrum equinum siliquâ singulari, C. B. P. Sponte provenit inter Nemausium & Valentiam. In Gallia Narbonensi & Galloprovincia reperit Joh. Bauhinus redeundo Monspelio: floret mense Maio; & semina sua Junio perficit, citius in meridionalibus, tardius in septentrionalibus regionibus.
• 2. Ferrum equinum siliquâ multiplici, C. B. P. In Valvensium montibus soli expositis reperit Fabi∣us Columna.
• 3. Ferrum equinum capitatum seu comosum, Colum. Germanicum siliquis in summitate, C. B. P. Pro∣venit in monticulis minime herbidis per totam Galliam, abundanter in collibus secus fluvium Li∣gerim prope Blaesas; item frequenter circa patibulum Monspeliense & Genevam: flores in Meri∣dionalibus Martio mense; & Maio semen suum perficit. In hortis apud nos Septentrionales floret Julio & Augusto; & Septembri semina sua perficit.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

De Viribus & facultatibus Ferri equini nihil notatu dignum reperitur apud authores.

NOMINA.

• 1. Ferrum equinum siliqua singulari, C. B. P. Solea equina, Lugd. Hist. I. B. (cum duplici figura) Ferrum equinum, Matth. (cui & Securidaca montana) Gesn. Hort. Lob. Ger. Ferrum equinum majus, Park, Ferrum equinum vulgare 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Colum. Hedysarum seu ferrum equinum, Tab. Sferro cavallo, Cam. Ad. Lob. Caes. Lunaria minor, Cast. Solea equina, Lunaria minor, Chabr. in Sciagraph. & Icon.
• 2. Ferrum equinum siliquâ multiplici, C. B. P. Ferrum equinum alterum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Colum. Ferrum equinum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Park.
• 3. Ferrum equinum germanicum siliquis in summitate, C. B. P. Ferrum equinum capitatum seu co∣mosum, Col. Ferrum equinum comosum, Park. Sferro cavallo silvestre germanicum, Cam. He∣dysarum minus, Tab. Ornithopodio vel potius Soleae equinae, vel Ferro equino affinis, I. B. So∣leae equinae & Ornithopodio affinis herba, Chabr. in Sciagraph. & Icon.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 349. col. 2. pl. IV. Ferrum equinum Gallicum siliquis in summitate, C. B. P. Lotus enneaphyllos, Hist. Lugd. Haec plantula leguminosa male hic à C. Bau∣hino disponitur inter Ferri equini species, cum omnis Fer∣ri equini semina sint lunata, seu incurva, uti ante dictum in explicatione Ferri equini, at hujus plantae semen est oblongum seu cylindraceum, ergo magis convenit Po∣lygalae, & ideo hic inter Polygalas debet disponi, & Po∣lygala appellari, non Ferrum equinum; multo minus Lotus ut vult Dalechampius; cum omnis Lotus sit pen∣taphyllos seu ternis foliis in extremo pediculi junctis, & binis ad ejusdem appositionem cum caule: at Poly∣gala haec est alata planta, quae quatuor foliolis hinc inde rachi adhaerentibus, uno extremum costae occu∣pante ornatur, ergo à siliquis articulatis continentibus semina oblonga seu cylindracea, est Polygala, & a no∣venis foliis apte satis denominatur nobis Polygala En∣ne aphyllos & neutiquam Lotus.

§. 2. POLYGALA seu CORONILLA.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Dioscoridis l. 4. c. 142. frutex est brevis palmum altus, foliis Lenticulae, gustu sub∣acerbus (potus lactis abundantiam facere creditur) & Plin. l. 27. c. 12. Polygala &c.

Polygala seu Polygalon vel Coronilla sunt herbae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, siliquosae articulatae, differen∣tes à caeteris suae classis, Ferro equino scilicet & Ornithopodio, in hoc, quod in singulis inter∣stitiis articulorum contineantur semina oblonga, cylindracea, non autem lunata aut in∣curva, sicut in Ferro equino, aut compressa rotunda, ut in Ornithopodio, congeneribus suis, in hac Tabula contentis: deinde siliquas habent Polygala seu Coronilla, sicut & Colutea, longas, tenues, striatas; semina longa, teretia sive cylindracea in singulis interstitiis continen∣tes; in caeteris, foliorum dispositione, floribus papilionaceis, dense in capitulum congestis, utplurimum conveniunt Ferrum equinum, Polygala seu Coronilla, & Colutea: sed Colutea est subfrutex, aut subinde frutex siliquis articulatis praeditus, & propter hanc conformitatem à fine ultimo, id est productione siliquarum articulatarum, hic easdem cum Herbis siliquis ar∣ticulatis etiam donatis locavimus, spretâ lignea qua donantur substantia magis communi, quae multis aliis Leguminosis fruticibus siliquosis bivalvibus non minus, quam hisce articulatis con∣venit. Hoc ubique ab omnimoda conformitate florum, siliquarum & seminum, praestabimus, non obstante ligneâ materiâ fruticum; si propius accedant herbis à fine ultimo, eodem redu∣centur, propter arctiorem cognationem & affinitatem in siliquis, neglecta materia lignea, qua constant, longum & diffusum genus constituente in vasto & numeroso penu plantarum seu vegetabilium.

POLYGALA sive CORONILLA.

4. Polygala dumetorum major, siliquis articulatis, flore vario, nobis. Securidaca dume∣torum major flore vario, C. B. P. Hedysarum majus, Ger. Multos atque oblongos ex eadem

radice fundit prima haec à nobis proposita Polygala caules, per terram stratos, virides, stri∣atos, intus concavos, & valde ramosos: folia alata costae mediae conjugatim seu binatim ad∣haerent è regione, uno solo in costae extremo impari, Hedysari legitimi Clusii foliis perquam similia, amari saporis; è singulis caulium & costarum alis oblongi prodeunt pediculi, coro∣nam aut quasi globulum flosculorum papilionaceorum Hedysari floribus forma similium gra∣viterque odoratorum sustinentes, qui flosculi non sunt flavi ut illi, sed varii, ex albo rubentes; nam superiores florum partes vexillum nobis dictae, carneae sunt, id est blande & dilute ru∣bentes, partes laterales seu labiales niveae, & carina infima licet alba rostro est purpureo: si∣liquae subsequentes non sunt planae & compressae ut Ferri equini aut Ornithopodii, sed tere∣tes, tenues, oblongae, articulatae seu internodiis distinctae, quemadmodum Polygalae Valenti∣nae siliquae, continentes semen oblongiusculum, & quasi cylindraceum, subruffum, saporis non minus amari, quam legitimi Hedysari semen; radix tamen non annua ut illius, sed ma∣xime perennis & vivax, fibrosa, repens, & longe lateque sub terra se condens, vicinaque circum circa loca occupans, & rursum ex tenuissimis fibris alibi renascens & sese propa∣gans.

5. Polygala dumetorum minor siliquis articulatis pallide caerulea, nobis. Securidacae 2^dae altera species, Clus. Hist. & Pan. Cubitalis est haec Polygala minor, aut altior, multos caules ramosos à radice lignosa & perenni emittens, foliaque habens Ciceris modo, secundum ob∣longam costam binatim seu conjugatim posita, uno impari extremitatem ejus tenente: flores in summis caulibus glomeratim cohaerentes, ex candido rubentes: siliquae fusci coloris, secu∣ris formam, quam nos hic in Anglia Bilhook vulgo appellamus, (vocabulum Bilhook est an∣glicum instrumentum, quo putatoriam aut arborariam falcem exprimunt) probe referentes, vel cultri genus quo nostri Anglici & Belgici sutores seu calceolarii uti solent: singulae siliquae unicum semen ejusdem figurae continent. [Ex sicca tamen planta, quam mihi communicabat (inquit Carol. Clusius) Thomas Penaeus, discebam siliquas nonnunquam longiores esse, & supra securiculam, seu falcem illam, alium articulum longiorem obtinere, qualem extremae superioris siliquae partes habent, quemadmodum in Icone addi curabam; haec Clusius.] Tota planta amara est, praesertim siliquae & semina. Et haec minor & prior major producunt semina rarò perfecta, propter nimiam aviditatem rependi sub terram, radicibus huc illuc tendentibus. Non potest nec haec prior planta Securidaca dici; nec ad 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 aut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Graecis, Lati∣nis Hedysari aut Pelicini seu Securidacae classem referri; quia (ut Clusius ipse testatur) nullius semen aptius veterem securim refert, quam ejus quae ab omnibus Hedysarum legi∣timum censetur, quod aliquot locis sponte nascens in suis peregrinationibus per Hispaniam observabat idem Clusius, quam ob causam consule Tab. 6. & observa ejusdem semen quadran∣gulum, in medio tumidum; nam infra Madritium, secures vidisse meminit idem Clusius, quae hujus seminibus essent simillimae, nempe in medio quo manubrium trajicitur & adapta∣tur, crassae videlicet in medio, & utrinque in aciem planam desinentes apparent. Vide ejus I∣conem quae 1. sculpitur in Tab. 11.

6. Polygala enneaphyllos, nobis. Lotus enneaphyllos, Lugd. Hist. Polygala Cortusi, I. B. Ferrum equinum Gallicum siliquis in summitate, C. B. P. Huic herbae sunt radices crassae, lig∣nescentes, durae, dodrante longiores, nunc simplices, nunc multifidae, intus albae, quae sta∣tim plures emittunt virgulas minime lignosas, dodrantales, aut potius breviores, humi stratas, quibus conjugatim haerent folia, utplurimum quatuor paria, dense disposita, uno impari ex∣tremum claudente (adeo ut sint ordinarie novem, unde genericum Polygalae illi indidimus nomen, à characteristica nota, siliquis scilicet suis articulatis Polygalae in modum factis, adjectâ specificâ ejusdem generis Polygalae nota eandem à caeteris suae sortis distinguente; unde con∣cludimus, nos magis consentaneum & magis ipsi appropriatum nomen applicuisse, appellan∣do Polygalam enneaphyllam: folia (vide Hallucinationes Casp. Bauhini aliorumque au∣thorum infra ad finem hujus capitis) similia caeterarum suae familias Polygalarum foliis, nisi quod sint breviora, & rotundiora, minora, solidiora, spissiora & magis quasi dilute viridia, nervo medio seu costae mediae secundum ejusdem longitudinem affixa: flores ramulorum nu∣dorum extremo insident lutei, ut sunt Ornithopodii vel Polygalae Valentinae primae Clusii: si∣liquae similiter proveniunt in pediculis longis, crebris internodiis interceptis seu articulatis. Ideo collocavimus & descripsimus hic inter Polygalas etiam propter viticulos tenues herba∣ceos adinstar Polygalae. Vide figuram, 8^am Tab. 10.^mae.

LOCUS & TEMPUS.

• 4. Polygala dumetorum major siliquis articulatis flore vario, nobis. Securidaca major dumetorum flore vario siliquis articulatis, C. B. P. Vulgatissima est per totam Pannoniam, Austriam, Sti∣riam, Moraviam & Bohemiam, cum in pratis tum in agris, secundum vias publicas rusticas; floret Junio ac Julio & per totam aestatem; semen maturum est versus ejusdem finem & sub in∣nitium Autumni, dummodo per nimiam pluviam tunc ingruentem non nimium reptet radicibus & impediatur perfectio siliquarum, consequenterque seminum. Variat interdum floris colore, qui vel totus candidus est, vel exterius albescit, interius vero purpurascit.
• 5. Polygala dumetorum minor siliquis articulatis pallide caerulea, nobis. Securidacae secundae alte∣ra species, Clus. Hist. & Pan. Provenit in agro Genevensi inter dumeta, contra pontem tremu∣lum & nusquam alibi conspecta à Thoma Penaeo. Floret aestate media & versus ejusdem finem se∣mina perficit sua.
• 6. Polygala enneaphyllos provenit passim in pratis & terrarum aggeribus per totam Galliam. Floret Maio & Junio; Julio & Augusto semen suum perficit.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Hujus plantae usus lac in mulieribus copiosum efficit ex multiplici experimento Calceolarii.

NOMINA.

• 4. Polygala dumetorum major siliquis articulatis flore vario, nobis. Securidaca dumetorum major flore vario, siliquis articulatis, C. B. P. Securidaca altera vel alterius prima species, Clus. Hist. & Pan. Securidaca major articulata, Park. Securidacae alterum genus, Caes. Hedysarum majus, Ger. Hedysarum purpureum, Tab. Loto enneaphyllo non dissimilis, Lugd. Melilotus 5. Trag. Ornithopodium 2. vel quoddam majus, Dod. Hedysarum Scorpiouron, Cam.
• 5. Polygala dumetorum siliquis articulatis minor pallide caerulea, nobis. Securidacae secundae al∣tera species, Clus. Hist. & Pan. Securidaca Penaei eidem.
• 6. Polygala enneaphyllos, nobis. Polygalon Cortusi, I. B. Chabr. Lotus enneaphyllos, Lugd. Hist. Ferrum equinum Gallicum siliquis in summitate, C. B. P.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

SEcuridaca dumetorum major flore vario, siliquis articulatis, C. B. P. Pag. 349. Col. 1. pl. IV. & Se∣curidaca dumetorum minor pallide caerulea, C. B. P. Pag. 349. Tab. 2. pl. V. Male hae duae plantae in∣digitantur à Casp. Bauhino sub Securidacae nominibus, cum Polygalae afficiantur (à natura) Symbolo seu nota generica, id est siliquis donentur articulatis per interstitia distincta separabilibus, debent Polygalae de∣nominari atque inter Polygalas collocari, non vero cum Hedysaro, ut supra innuimus in Hallucinationibus in Paragrapho de Hedysaro.

§. 3. COLUTEA.

K 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Colutea Lipariae peculiaris, inquit Theophrastus 3. Hist. 17. arbor procera fructum fert in siliqua, magnitudine Lentis, folium mittit Foenograeco non absimile, &c.

Coluteae cum ex dispositione foliorum, florum, & siliquarum articulatarum, rotundarum, semina pariter rotunda, oblonga, cylindracea in se continentium, non discrepant à Polygalâ herba supra dicta, eòdem & hanc & illas ad hoc caput reduximus. Insuper omnes cum Poly∣galae, tum Coluteae, flores suos compactim in caulium summitate pendulos gerunt, quibus singulis succedunt siliquae singulae, plurimae simul junctae, rotundae, oblongae, per articulos fragiles, atque in singulis intervallis seu intercapedinibus semina rotunda, oblonga seu cy∣lindracea

continentes, in mucronem versus finem earum desinunt. Haec esto Polygalae & Coluteae essentialis & generica nota; quocunque modo ab authoribus nominentur seu Polyga∣la aut Coronilla, seu Colutea, seu Securidaca aut Hedysarum, seu Ferrum equinum, seu Lotus, seu Astragalus &c. parvo discrimine refert: quandoquidem eandem possideant tesseram seu notam genericam, ut jam dictum, scilicet siliquis articulatis donari, sub eodem vexillo seu ge∣nere subalterno à nobis constituentur, ex libro naturae & à fine ultimo petito, & iisdem as∣signato, non ex libris authorum nimis multa & diversa nomina imponentium & hic & alibi, neutiquam rationi innitentium, nec finem ultimum in nominibus suis adaptandis rite per∣pendentium.

7. Colutea Scorpioides elatior & major frutescens, nobis. Colutea Scorpioides 1. elatior, Clus. Hist. Colutea haec Scorpioides frutescens major ex unâ radice lignosa, dura & firma, bi∣cubitales, tricubitales vulgariter, sed & nonnunquam contra vetustum murum ad 10. 12. aut 15. pedes ascendentes, virgulas profert, graciles, satis tamen sirmas, in frequentes ramulos divi∣sas: folia alatim seu conjugatim 8^to aut 9^em uni costae adhaerentia, bina semper ex adverso sita, uno semper extremum costae occupante, aliorum Leguminum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 more, saturate vi∣rentia; ingrati admodum saporis & amariusculi: è singulis ramulorum alis prodeunt tenues pediculi sustinentes plerumque binos, nonnunquam ternos quoternosve flores papilionaceos, floribus Polygalae suprà dictae similes forma & figura, colore autem luteos, sed minores & non∣nihil odoratos: siliquae sunt teretes, oblongae ad 4. aut 5. digitos propendentes, quibusdam articulis & longis intercapedinibus distinctae, in quibus singulis comprehenduntur semina oblonga, cylindracea, semiuncialia aliquando, laevia, subfusci coloris, ingrati admodum sapo∣ris, singula singulis suis intervallis inclusa habentur. Radix uti ab initio dictum longa, ligno∣sa, lateque sub terram dispersa.

8. Colutea Scorpioides humilior & minor, nobis. Siliquosa minor, C. B. P. Colutea Scor∣pioides 1. humilior, Clus. Hist. Haec altera Colutea humilior & humi diffusa neque foliorum numero aut situ, aut florum forma vel colore à superiore elatiore differt, sed hujus virgae tan∣tummodo sunt humiliores, bipedales & tripedales; siliquae & semina sunt minus tumida. U∣terque hic frutex primus, & subfrutex hic secundus, hyeme apud Septentrionales marcescunt, & novo ineunte vere ex ramis nova induunt folia, & flores copiose satis protrudunt: filiquae & semina inquam hujus quoad formam & figuram sunt paria, sed tenuiora, & breviora prae∣cedentis elatioris siliquis & seminibus. Vide Iconem in App. ad Legumina.

9. Colutea Scorpioides humilior siliquis & seminibus crassioribus, nobis. Haec foliis est glau∣cis, virgis pedalibus imo cubitalibus, lignosis, rotundis, rugoso & ruffescente cortice vestitis, in frequentes ramos divisis: folia alata terna aut aliquando plura uni costae, binis semper ex adverso sitis, adhaerent, uno impari extremam alam occupante, Coluteae vulgaris foliis similia, sed majora, glaucique vel caesii coloris: flores & forma & colore Coluteae vulgaris simi∣les, sed majores; quos excipiunt siliquae breviores & crassiores, magis, & distinctius articulatae vulgaris Coluteae, atque in singulis interstitiis siliquarum singula semina cylindracea majora & crassiora continentur: ex Italia inter plurima alia semina rariora nobis communicata habui∣mus ab Alexandro Balam.

10. Colutea sive Polygala Valentina prima, Clus. Hist. Fruticosa etiam est haec planta, binos pedes alta, aliquando altior, multas ferens virgulas lignosas, sed molles, Sparti instar: folia se∣ptena, octona, nunc plura, nunc pauciora, binatim seu conjugatim costis suis è regione inhae∣rent, impari uno plerumque numerum parem claudente, Lentis modo, magis tamen carnosa, & ad Rutae colorem accedentia, astringentis & ingrati gustus: flores Meliloti simi∣les sunt, lutei, coronae in modum summis virgulis (quae magna ex parte nudae sunt, & ma∣turo semine exarescere solent) insident; deinde siliquae longae, incurvae, teretes, & propenden∣tes tribus aut quatuor internodiis evidentius distinctae apparent; quorum singula unicum semen durum, oblongiusculum, at caeteris seminibus priorum brevius & durius continent: radix dura, longa, lenta, crassiuscula, quae profert folia perpetuo virentia in climate fervi∣do; at in frigidioribus regionibus hyeme folia sunt caduca, nisi in conservatoriis hyemalibus conservetur ipsa planta.

11. Colutea siliquosa minor coronata, C. B. P. Colutea Scorpioides altera, Clus. Hist. & Pan. Haec minor coronata, radice nititur crassâ & lignosa, lenta tamen & flavescente cortice obducta, multisque fibris praedita, ex qua plures singulis annis ineunte vere novas producit virgas pedales, nonnunquam cubitales, lentas & vimineas, laeves, virides, & in his temere

sparsa & alata folia ex opposito sita, quina, septena, aut novena, uni costae mediae inhaeren∣tia; exsiccantis primum gustus, deinde nonnihil acrimoniae in-summis labris gustantium re∣linquentes: flores in pediculorum longorum summis nascuntur, copiosi, leguminacei, & in or∣bicularem coronam congesti, slavi, nullo grato odore commendati: quibus succedunt sili∣quae articulatim distinctae, superioribus breviores; semen (ut caeterarum suae sortis) cylindra∣ceum seu oblongum & teres continentes.

12. Colutea Scorpioides Cretica odorata, Prosp. Alpin. de Exot. Colutea haec est pulcher∣rimus subfrutex proveniens in Creta insula, totus argenteo colore lucidus, crescit cubitali altitudine & altiore; folia, flores, & siliquae, vulgaris Coluteae Scorpioidis more, proveniunt, sed in hoc differunt, primo quoad folia quae in extremo latiora sunt & costae nudae pauciora ad∣haerent, quippe quinque utrinque binatim seu conjugatim apposita, & unum in costae mediae extremo, quae omnia versus extremum sunt latiora, coloris uti dictum argentei: flores etsi figura & colore similes videantur floribus Coluteae vulgaris Scorpioidis, nihilominus diffe∣runt in hoc, quod Creticae hujus Coluteae flores sint odorati, atque Coluteae vulgaris flores foe∣teant; siliquae insuper vulgaris sunt exiliores & tenuiores, albae brevioresque; Creticae autem si∣liquae crassiores sunt & nigricantes, atque articulis magis evidenter apparentibus conspici∣untur, & consequenter semina ibidem contenta sunt multo majora. Vere & ineunte aestate haec Colutea Cretica flores fert toto mense Maio; Julio & Augusto siliquae maturescunt, & sub finem nigrescunt. Stirps haec frigoris est impatiens unde aegerrime hyeme vivit, nisi summa custodiatur cura in conservatoriis hyemalibus, in hunc usum constructis ut conserventur plantae tenerae & exoticae, & defendantur à rigore hyemis: flores sunt odorati, diu multum∣que florent, & sunt digerentes cum laevi astrictione; unde non errarunt quidam qui Meliloti loco iis in medicina utuntur. Hanc plantam nunc & hac hora non obstante hyemis rigore vigentem & feliciter crescentem habemus in conservatorio hyemali, ex qua innumeros flores elegantes luteos & optime odoratos speramus, brevi post aequinoctium. Biennio aut trien∣nio abhinc crevit seminibus Chalepo ad nos missis à Reverendo viro D. Roberto Huntington Collegii Mertonensis Socio dignissimo, & Mercatoribus Anglis illic degentibus, & mercatu∣ram excercentibus cum popularibus suis hic in Anglia, Evangelii praedicatore vigilantissimo, cui Hortus Botanicus Universitatis plurimas rariores Asiaticas plantas debet, sicut Bibliothe∣ca publica plurimos M. S. inde, Chalepo scilicet, hujus opera & cura seu industria sagaci transla∣tos nunc possidet. Sub finem Augusti anni elapsi quamplurimos protrusit flores eleganter luteos & odoratos, atque Septembri & Octobri numerosum gregem siliquarum articulata∣rum ad perfectam maturitatem perduxit, in quibus continebantur semina perfectissime ma∣tura, quibus poterit perpetuari & conservari in plurimis Horti locis. Vide Leguminum Appendicem.

LOCUS & TEMPUS.

• 7. Colutea siliquosa sive Scorpioides major frutescens, nobis. Colutea Scorpioides elatior Clusii & 8^va nobis; Colutea Scorpioides. 1. humilior Clusii. Sponte nascuntur in Calenberg vicinisque Vi∣ennae montibus abunde, tum etiam in nonnullis Pannoniae montanis; quin etiam in Valena Mon∣speliani agri silva nasci, authores sunt Pena & Lobelius in Adversariis suis. Ubi sponte prove∣nit, brevior; at in hortis culta longior & major evadit, & virgas hyeme retinet; florent exeun∣te vere, & aestate semina ad maturitatem perducunt.
• 9. Colutea Scorpioides siliquis & seminibus crassioribus, nobis. Ad oram maritimam Tingit anam viget, unde ipsius semina habuimus.
• 10. Colutea sive Polygala Valentina 1. Clusii. Salmanticensi agro frequens est secundum vias: in Granatensi, Murciano & Valentino regnis, locis arenosis & declivibus collium observabat Carolus Clusius. Apes illic plurimum mellis ex ejus floribus colligere creduntur. Vulgo Salmanticensibus Coronilla de Rey, quasi Sertula Regia, & istic Meliloti vice utuntur. Granatenses & Murciani Lentejuêla id est Lenticulam, Valentini Polygalam appellant, ac proinde nomen commune seu Synonymum erit huic generi intermedio, Colutea, Polygala sive Coronilla, quae à caeteris herbis Leguminosis hujus capitis differunt siliquis tenuibus, longis, te∣retibus, semina per articulos in se continentibus, longa, teretia, & cylindracea.
• 11. Colutea siliquosa minor coronata, C. B. P. Colutea Scorpioides altera, Clus. Hist. & Pan. Cre∣scit in montium radicibus, qui Danubio & Calenberg imminent. Floret Junio; & Augusto ma∣turatur ejus semen.
• 12. Colutea Scorpioides Cretica odorata, Prosp. Alpin. de Exot. Provenit in Creta Insula & cir∣ca

• Chalepum; floret vere & ineunte aestate, flores fert toto mense Maio & aliquando Junio; versus finem aestatis, siliquae articulatae, crassae, nigrae perficiuntur, in quibus continentur se∣mina cylindracea matura flavescentia.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Lactis copiam procreare fertur Colutea, non minus quam Polygala secundum nominis etymon. A∣pes plurimum mellis ex Coluteae floribus colligere dicuntur: Granatenses & Murciani Meli∣loti vice utuntur Polygalae floribus.

NOMINA.

• 7. Colutea siliquosa sive Scorpioides major frutescens, nobis. Colutea Scorpioides 1. elatior, Clus. Hist. & Pan. Tab. Colutea Scorpioides, Ad. Lob. Lugd. Hist. Cam. Ep. Colutea Scorpioides ma∣jor, Park. C. B. P. Colutea Scorpioides, I. B. Emerus vulgo, Caesalp.
• 8. Colutea Scorpioides humilior, nobis. & Ger. Colutea Scorpioides 1. humilior Clus. Hist. Scor∣pioides 2. Tab. Siliquosa minor, C. B. P. Colutea Scorpioides humilior sive minor, Park.
• 9. Colutea Scorpioides humilior siliquis crassis, nobis.
• 10. Colutea sive Polygala Valentina 1. Clusii, nobis. Polygala altera, C. B. P. Polygala Valentina 1. Clus. Hist. & Hisp. Colutea Valentina Clusii, Park. Lugd. Hist. Taber. Colutea sive Polyga∣la Valentina, Ger. Coronilla sive Colutea minima, Lob. Coluteae parva species, Polygala Valenti∣na Clusii, I. B.
• 11. Colutea siliquosa minor coronata, C. B. P. Colutea Scorpioides altera, Clus. Hist. Pan. Co∣lutea Scorpioides 3. Tab. Colutea Scorpioides montana, Ger.
• 12. Colutea Scorpioides Cretica odorata, nobis. Colutea Cretica odorata, Prosp. Alpin. de Exot.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 349. col. 1. pl. 1. Polygala major Massiliotica & ibidem col. 2. pl. xi. Polygala altera, & pag. 396. & 397. Colutea ejusque species male à Casparo Bauhino disjunguntur seu seorsim disponuntur: cum paribus donentur siliquis articulatis, continenti∣bus in singulis interstitiis singula semina oblonga & cylindracea, debent conjungi & ibidem collocari, quandoquidem eadem afficiantur nota generica ex libro naturae observata. Quamvis Polygala sit tantum Herba, & Colutea frutex lignea mate∣ria seu substantia donatus, propter strictius vin∣culum utrique commune à natura datum, id est siliquas articulatas & semina cylindracea, eodem à nobis re∣ducentur neglecta substantia lignea, quae est communis multis subfruticibus bivalvibus.

§. 4. ORNITHOPODIUM.

ORnithopodium id est avis pes, à similitudine quam siliquae aduncae cum pedibus avicu∣lae habent, sic dicitur, quodque veteribus incognitum nisi forte ad Polygalon Dioscoridis l. 4. c. 142. referatur.

Ornithopodium convenit cum caeteris Leguminibus hujus capitis, foliis alatis, & floribus papilionaceis, imo & siliquis articulatis; ab iisdem differt quod siliquas proferat adun∣cas, pedes avicularum referentes, plurimas simul junctas, atque in singulis interstitiis seu intercapedinibus semina sunt compressa, contenta in folliculis seu siliquis paululum com∣pressis, & in medio tumidis.

12. Ornithopodium majus, C. B. P. Ornithopodium, Dod. ut. Pusillum hoc Legumen ala∣tum & foliis binatim & conjugatim costae mediae adhaerentibus donatum, apte satis & non si∣ne ratione Ornithopodium dicitur, à similitudine nempe pedum digitatorum avicula∣rum: siliquae quinae, nunc pauciores, nunc plures, uni petiolo seu pediculo nixae, articu∣latae & fragiles exsiccatae, inter granum & granum quasi conjunctae, ubi apparent semi∣na

tumidae conspiciuntur siliquae paululum compressae, & adhuc virentes hirsutae, curvae: par∣vulis multis tenuibus ac gracilibus exit cauliculis per terram stratis: folia inquam rachi ad∣haerent è regione plurima, rotunda, parva, hirsuta, Lentis foliis minora & tenuiora: flosculi ex∣igui, lutei & partim candidi, in parvorum petiolorum fastigiis dense coacervati: siliquae par∣vae, tenues, quales supra diximus; in quibus quina, sena minuta, subrotunda, paululum compressa, in medio tumida, continentur semina.

Est & alia Icon Ornithopodii depicta, sculpta & exhibita, à Dalechampio in Historia Lug∣dunensi, cujus radicum Fibrae scatent tuberculis nodosis; sed hoc contingit saepe & multis aliis Leguminibus, nec debet pro specie distincta haberi: hoc multoties observavimus in aliis hujus classis speciebus naturâ sic subinde ludente.

14. Ornithopodium minimum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, nobis. Forte Ornithopodium pu∣sillum Penae, Historiae Lugdunensis. Forte etiam scorpioides leguminosa altera, Johan∣nis Bauhini. Haec plantula leguminosa viticulos emittit laeves, cavos, rectos, dodran∣tales aut majores, in ramulos divisos, sed foliola utrinque ordine pari in costam aggesta, an∣gustiora, pauciora, seu rarius disposita, & quoad figuram Ferri equini foliolis simillima, quip∣pe quae notabili nervo seu costâ mediâ fere donata sint: pedicillorum extremis flosculi hae∣rent, singulis gemelli, aliquando terni, flavi, cum Ornithopodii floribus cùm figurâ, tum magnitudine, apprime convenientes; quibus singulis flaccescentibus succedunt siliquae arti∣culatae, propendentes è pediculornm summis, longae, teretes, paululum incurvae, nec com∣pressae sicut Ornithopodii vulgaris & sequentis siliquae, ac proinde multo angustiores, graci∣liores & glabrae; nullis interim nec striis, nec lanugine, donatae; obscuris tamen (uti dictum) articulis quibusdam intervallis longioribus, seminibus pariter in interstitiis longioribus, te∣nuioribus, admodum parvis & subrotundis, distinctae.

15. Ornithopodium 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, nobis. Ornithopodio affinis hirsuta Scorpioides, C. B. P. Scorpioides leguminosa, Ad. Lob. Lugd. Pusilla haec Leguminis species alata seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 radice nititur fibrosa: cauliculos procumbentes habet (male Dalechampius in historia sua Lugdunensi rectos asserit) graciles, pedales & sesquipedales in hortis bene cultis, at palma∣res & sesquipalmares in sterilibus & sabulosis seu glareosis arvis, in horum fastigio admodum incurvis mucronibus apparent adunca cornicula striata, Foenograeco rotundiora, graciliora tamen insunt semina, binatim inclusa in sterilibus arvis, in hortis autem cultis quaterna, quina senave, grana continentur in singulis corniculis, quae introrsum flexas scorpionum cau∣das transversis articulis ac lineis striatis variegata & hirsuta repraesentantia, bina caprorum cornua aspectu pulchro, nodis & protuberantiis suis imitantur, unde illi no men à nobis impo∣situm. At in pingui solo & in hortis cultis caules sunt bicubitales & longiores atque in sin∣gulis alis eminent plures flores lutei, terni, quaterni, imo quini aliquando, quibus totidem succedunt cornicula incurva.

LOCUS & TEMPUS.

• 13. Nascitur Ornithopodium majus passim in arvis arenosis & sabulosis, segetalibus, siccis atque in locis incultis, veluti in collibus, pratis siccis & apricis, ac secus vias. Floret per totam ae∣statem, atque sub ejusdem finem siliquas suas, in quibus continentur parva semina compressa, perficit.
• 14. Ornithopodium 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 minimum, nobis. Dominus Agerius lectam & semine communicatam Johanni Bauhino ex agro Neapolitano hanc pusillam plantulam impertitus est. Nos copiose & a∣bundanter inter segetes provenientes intra septa Regiae Chambort, octavo ab oppido Blaesis la∣pide reperimus, atque ex semine illic collecto & sato figuram hanc sculpendam sub finem 10. Ta∣bulae curavimus: floret aestate, & sub ejusdem finem perficit semen suum.
• 15. Ornithopodium 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 provenit in agro Neapolitano in plurimis locis juxta vias inter Scillas. Scorpiodem à formâ siliquarum intortarum adinstar scorpionis caudae appellavimus & addidimus Leguminosam, ad determinandum suum genus, scilicet Legumen. Floret versus finem aestatis, & semen perficit ineunte Autumno.

NOMINA.

• 13. Ornithopodium majus, C. B. P. Park. Ger. Ornithopodium, Dod. Ut. Ad. Lob. Lugd. Hist. Gesn. Hort.
• ...

• 14. Ornithopodium minimum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, nobis. Forte Ornithopodium pusillum Penae, Lugd. Hist. Forte etiam Scorpioides leguminosa altera, I. B.
• 15. Ornithopodium 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, nobis. Ornithopodio affinis hirsuta Scorpioides, C. B. P. Scorpi∣oides leguminosa, Ad. Lob. Lugd. Hist. Park. Ger. I. B.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 350. col. 2. pl. 11. Ornithopodium minus, C. B. P. Ornithopodium perpusillum, Ad. Lob. Lug. Ibidem. pl. 111. Ornithopodium radice tuberculis no∣dosa, C. B. P. Ornithopodium tuberosum Dalechampii, Hist. Lugd. Entia non sunt multiplicanda sine neces∣sitate, cum Ornithopodium minus sic dicatur, quia in macro & sterili aut arenoso solo proveniens, perpusil∣lum est; at ex pusilli semine sato, in agro pingui & bene stercorato protrudit majus: deinde tuberosum Dalp^• non constituit novam speciem, quia natura sic ludente, plurima Legumina à radicum fibris protru∣dunt tubera: idcirco hoc non constituit novam Ornitho∣podii speciem, nam quae possunt adesse & abesse, non de∣terminant speciem; sed variationem aut varietatem: quae autem semper eodem modo se habent, eaque di∣stincta ab aliis, constituunt distinctas species.

Ornithopodio affinis hirsuta fructu stellato, C. B. P. Vicia Sesamacea Apula, Colum. Vide Hallucinationes Ca∣spari Baubini ad finem explicationis stellae Legumino∣sae, pag. 81. Hist. Oxon.

LEGUMINA SIVE Siliquosae Papilionaceae siliquis Articulatis asperis Donatae.

§. 5. Scorpioides Leguminosa, seu Scorpioides Papilionacea Siliquis Articulatis.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Dioscoridi l. 4. c. 195. quod semen habeat ad similitudinem caudae scorpionis, & quod scorpionum ictibus praesentaneo sit auxilio: & Plinio l. 22. c. 15. cui Scorpius dicitur, quod Clymenum Dioscoridis esse Caesalpinus & Columna volunt.

Tametsi Dioscorides unius Scorpioidis leguminosae tantummodo meminerit, nos sex Scorpioidis species, distinctis suis notis essentialibus & semper eodem modo se habentibus cognoscibiles, in medium adferemus. Prima species est Scorpioides Bupleuri folio, corniculis asperis, hirsutis, minus contortis, nobis sic dicta: ad Scorpioidem legitimam Dioscoridis valde accedit, quam ait esse 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est her∣bulam paucis foliis, semine scorpionis caudae effigie. Dicitur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Dioscoridi. Plinio latine Scorpius herba l. 22. c. 15. ex argumento nomen accepit Scorpius herba: siliquam articu∣latam, & incurvatam ad similitudinem caudae scorpionis, & folia pauca habet. Valet & ad∣versus animal sui nominis. Est tamen Scorpius herba alia, quae à Theophrasto Nepa dicitur, de qua nos suo loco inter subfrutices echinatos, papilionaceos, siliquosos, & bivalves dicemus.

Explicatio Tabulae undecimae, Sectionis secundae.

SCorpioides, herba leguminosa, à flore papilionaceo luteo, & siliquis articulatis sive hispidis sive striatis, facile distinguitur à Scorpioide aquatico Echii specie, & ab omnibus ante dictis Leguminibus alatis seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, quorum folia sunt binatim seu conjugatim costae mediae adhaerentia, uno impari extremum costae mediae occupante. Folia Scorpioidis leguminosae diverso modo se habent; vel enim singulatim caulibus adnata proveniunt, vel con∣jugatim è regione ponuntur: omnes autem species Scorpioidis leguminosae, siliquas curvas ar∣ticulatim

junctas & lituo similes habent, quo venatores ad canibus animum addendum in∣ter venandum utuntur, & semen sapore omnino Legumen redolet, ut praedicta superiora Le∣gumina siliquis articulatis donata, & in Tab. superiore 10. explicata; idcirco easdem has stirpes leguminosas huc retulimus inter consimiles, neglecta structura foliorum spissorum quae secundum doctrinam nostram poterint inservire ad species determinandas, junctà siliquarum curvitate majore aut minore, hirsutie asperiore aut laeviore, sic singulatim & specifice dedu∣cemus singulas species militantes sub hoc genere intermedio. Nota igitur generica Scorpioi∣dis leguminosae est habere siliquam incurvam, tubae curvae aut litui instar articulatim per interstitia junctam, & flava semina curva aut reniformia in se continentem, quae aliorum Le∣guminum more, etiam Legumina redolentia, in praedictis siliquis concluduntur. Jure igitur merito Scorpioides leguminosa hunc locum inter congenera, scilicet Legumina vindicabit. Hisce praedictis adjiciemus plantas quasdam leguminosas, siliculas echinatas, cristatas singu∣latim & spicatim, non articulatim producentes.

Poligala dumetorum minor siliquis articulatis pallide caerulea, nobis. Securidacae secun∣dae altera species, Cluf. Hist. & Pan. Hujus descriptionem exhibuimus in explicatione Ta∣bulae nonae superioris, quam illic consule; etiamsi ejus Icon sculpatur hic prima, constituit quintam plantam ordine in Tab. superiore nona.

I. SCorpioides Bupleuri folio, corniculis asperis, hirsutis, minus contortis, nobis. Scorpioi∣des prius, Dod. Tametsi unius Scorpioidis meminit Dioscorides, nos autem sex distin∣ctas ejusdem species in medium proferimus, & sculptas siliquas diversas in Tabula hac osten∣dimus. Prima parvula ac humilis est herba Leguminosa, aliquot teneros ramulos proferens pedales, & longiores aliquando in pingui solo, qui utplurimum in latus declinant & hu∣mi procumbuut, raro assurgunt propter imbecillitatem caulium, circa quos folia oblonga, latiuscula, crassa, & spissa satis, Bupleuri foliorum aemula: in caulium cimis flosculi papi∣lionacei lutei, sed minores, aliorum Leguminum more apparent: quibus marcescentibus succedunt siliquae asperae, hirsutae, seu hispidae, erucae villosae in se convolutae similes, arti∣culatim seu geniculatim cohaerentes, curvae instar scorpionum caudae, unde ei nomen Scor∣pioidis: semina in singulis interstitiis protuberantibus inter geniculum & geniculum aut in∣curva, lunae novae effigiem referentia, aut reniformia continentur.

II. Scorpioides Bupleuri folio, corniculis asperis magis in se contortis & convolutis, no∣bis. Haec Scorpioidis species altera neutiquam differt à priore quoad folia Bupleuri facie, nec floribus papilionaceis luteis, sed siliquis magis in se convolutis & pilis brevioribus tectis.

III. Scorpioides Bupleuri folio, corniculis crassioribus & magis spongiosis litui instar con∣tortis & in se convolutis, nobis. Haec tertia species, nec foliis, nec floribus luteis papilionaceis, quoad figuram à praedictis differt; magnitudine solummodo floris & crassitudine siliquarum, molli & spongiosâ materiâ tectarum, contortarum, & in se convolutarum litui instar, in qui∣bus continentur per articulos in singulis interstitiis semina prioris duplo majora, nec tam in∣curva.

IV. Scorpioides Bupleuri folio, corniculis asperis & rugosis seu rigidis, striatis seu sulcatis, litui instar contortis & in se convolutis, nobis. Quarta haec species folia pariter habet Bupleu∣ri, flores luteos papilionaceos ejusdem formae ac figurae cum praedictis: siliquam asperam & rugosam seu rigidam, striis & sulcis praeditam, litui etiam in modum contortam & in se convo∣lutam: semina reniformia duplo praecedentis minora.

V. Scorpioides Portulacae folio, corniculis longioribus, tenuioribus ac articulatis, nobis. Scorpioides, Matth. Lob. Hanc plantam à floribus papilionaceis & siliquis articulatis, se∣men Legumen redolens in se continentibus, Legumen esse declaramus, non obstante diversa figura & similitudine foliorum congruentium cum aliis plantis toto coelo differentibus: folia etenim hìc (ut & alibi) inservient ad tales species Scorpioidis constituendas. Haec species ergo Scorpioidis Portulacae foliis, cauliculos edit satis numerosos foliisque abunde convesti∣tos, quorum terna simul cohaerent circa ramos seu cauliculos praedictos; horum medium im∣par, extremum pediculi claudens, bina è regione posita magnitudine & praecipue longitudi∣ne superat, & Portulacae foliis crassitudine quodammodo accedit, unde ei denominatio spe∣cifica: flosculi papilionacei, lutei, bini, terni & nonnunquam quini, nunc plures, nunc pauciores, in summis virgulis eminent; quibus singulis marcescentibus subnascuntur siliquae singulae articulatae, tenues admodum, & longae, fastigio acuminatae & reflexae, instar scor∣pionis caudae recurvatae, in quibus semina per articulos oblonga, tenuia, in singulis intersti∣tiis

articulorum latent, Galegae seminis forma, sed tenuiora & exiliora.

VI. Scorpioides Viciae foliis minima, nobis. Haec minima Scorpioidis species cauliculos edit pedales, humiles, & per terram stratos, ex quorum geniculis oriuntur costae mediae al∣ternatim cauli adhaerentes, & bis quatuor foliis longis, mucronatis, glabris, in mucronem de∣sinentibus, alternatim etiam sitis, uno impari extremum costae claudente, onustae; atque ex a∣lis inter costam & caulem oriuntur petioli biunciales, triunciales, sustinentes in eorum fa∣stigio binos, aut ternos, nunc plures, nunc pauciores flosculos papilionaceos, luteos; quorum singulis singulae succedunt siliquae, longae, tenues, & articulatae, continentes in sin∣gulis interstitiis singula semina minuta, rotunda, longa. Vide Tab. 20. in App. Sectionis 2^d•

LOCUS & TEMPUS.

Scorpioides Bupleuri folio, plerisque locis aridis & montosis, in olivetis quoque Galliae Narbonen∣sis, sponte nascitur, circa patibulum Monspeliense & Castelnau, in colle juxta viam ad ripam fluvii Lani; floret illic mense Aprili, & Maio, ac Junio siliquas & semina sua perficit. In aridis & montosis Monspelio vicinis frequens Lobelio occurrebat, alibi rarius nisi in hortis, ubi multo magis luxuriat quam in aridis sponte proveniens. Saepe saepius observavimus anuuas plurimas, in macris, aridis & arenosis locis provenientes, vix palmarem attingentes altitudinem; in hortis satas, ubi felicius & plenius nutriebantur, pedalem & sesqui pedalem consequu∣tas fuisse longitudinem. Hoc conspicere licet in hisce, & aliis hujus farinae, inter legu∣minosas non solum plantas, sed passim in tota congerie plantarum; adeo ut silvestres ap∣pareant diversae omnino species ab iisdem numero speciebus in hortis cultis, habita rati∣one tantum magnitudinis aut parvitatis, quae, à locis in quibus nutriuntur plantae ipsae, dependet.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Scorpioides contra scorpionum (animalium ejusdem fere nominis) ictus praesenti remedio seu auxilio est, teste Dioscoride.

NOMINA.

• I. Scorpioides Bupleuri folio corniculis asperis, hirsutis, minùs contortis, nobis. Scorpioides Bu∣pleuri folio, C. B. P. Cam. Tab. Ger. Bupleuri folio major, Park. Repens (perperam: procum∣bens adhiberi debuit) Bupleuri folio, Lob. Ad. & Icon. Prior, Dod. Scorpioides, Lugd. Dod. Gall. I. B. Chabr. Sciagraph. & Icon. Auricula leporis vulgo, Caesalp. Catanance quorundam, Cam. Clymenum Dioscoridis, Colum.
• II. Scorpioides Bupleuri folio corniculis asperis magis in se contortis & convolutis, nobis. Scorpi∣oides siliqua campoide hispida, I. B. Chabr. ubi figuratur. Nos ex siliquâ ipsa naturali no∣stram depingendam & sculpendam curavimus figuram.
• III. Scorpioides Bupleuri foliis corniculis crassioribus, mollioribus seu magis spongiosis, litui instar in se contortis & convolutis, nobis. Scorpioides Bupleuri folio siliquâ crassâ Boëlii, Ger. Desc. Scorpioides major, Park. Parad.
• IV. Scorpioides Bupleuri folio corniculis asperis & rugosis rigidis & striatis seu sulcatis, litui instar in se contortis & convolutis, nobis. Scorpioides siliquis lenibus, Park. Pag. 1116. Male ab ipso disponitur extra classem inter Medicas cochleatas.
• V. Scorpioides Portulacae folio, corniculis articulatis, longioribus ac tenuioribus, nobis. Scor∣pioides Portulacae folio, C. B. P. Scorpioides, Matth. Ger. Lob. Icon. Scorpioides Mattheoli seu Portulacae folio, Park. Scorpioides Mattheoli, Dod. ut. Gesn. Hort. Lugd. Cam. Telephium Dioscoridis seu Scorpioides (ob siliquarum similitudinem) C. B. P. & infra Scorpioides Por∣tulacae folio eidem.
• VI. Scorpioides minima Viciae foliis, nobis.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 287. Col. 2. pl. vii. Telephium Dioscoridis seu Scorpioides, &c. male primo collocatur a Ca∣sparo Bauhino inter Telephia, cum omnes Telephii seu Crassulae species, flores, capsulas seminales & semina, more Sedi producant; at hoc Telephium (ita di∣ctum, Dioscoridis fortassis, ab authoribus, propter con∣formitatem in foliis crassis, spissis, adinstar Telephii) cum flores papilionaceos, siliquas articulatas; & se∣mina leguminosa in singulis interstitiis articulorum, Legumina perfecte redolentia habeat, debet hic inter Legumina papilionacea siliquis articulatis in se con∣tortis & convolutis donata locari; non autem inter Te∣lephia. Deinde bis repetitur eadem Planta, semel cum Telephio Pag. 287. Col. 2. pl. vii. & ibidem pl. ii. sub nomine Scorpioidis Portulacae folio; quae debent conjungi, non obstante diversorum authorum nomen∣clatura, quia sunt tantum Synonyma unius ejusdem∣que plantae. Porro male •• Casparo Bauhino Scor∣pioides Legumen (ut supra probatum) disponitur inter Telephium & Portulacam, cum quibus nil habet affi∣ne nec in floribus, nec capsulis seminalibus, nec se∣minibus; quare amandetur ad Legumina suae sortis siliquis articulatis praedita, quemadmodum nos prae∣stitimus hic, non sine ratione.

LEGUMINA Sive Siliquosae Papilionaceae siliquis Articulatis Asperis donatae.

Onobrychis Papilionacea.

§. 6. ONOBRYCHIS siliquis ARTICULATIS ASPERIS.

O 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ab asini ruditu nomen obtinuit: Latinis similiter Onobrychis dicitur. Dioscorides l. 3. c. 152. & Plinius l. 24. c. 16. folia Lentis paulo longiora, caulem dodrantalem, flo∣rem puniceum, radicem parvam tribuunt. Ad Onobrychidis classem has subsequentes plantas post Scorpiodis genus, tanquam illi à siliquis articulatis omnino affines, huc nos retulimus.

Onobrychis floribus papilionaceis & siliquis articulatis asperis, convenit cum pluribus Scorpioidis speciebus supra explicatis, quoad flores & siliquas articulatas; at discrepat fo∣liis, cùm à Scorpioide, tum à caeteris hujus Sectionis: hae Onobrychides folia conjugatim seu binatim costae mediae adhaerentia habent, non è regione sed alternatim, uno impari ex∣tremum costae claudente: est{que} Onobrychis duplex habita ratione siliquarum, vel enim siliquae sunt articulatae asperae, vel echinatae cristatae; prior etiam duplex habita ratione foliorum, quae vel sunt alternatim adhaerentia costae mediae, vel modo Trifolii. Vide Tab. 11. ejusque Icones.

7. Onobrychis major perennis siliculis articulatis asperis, clypeatis, rectà junctis, flore ru∣berrimo & albo, nobis. Onobrychis altera, Dod. Haec Onobrychis ramis est cubitalibus, bicubitalibus, imo in hortis bene cultis tricubitalibus, concavis, glabris, crassiusculis, nunc procumbentibus, saepius tamen erectis, multis tamen ex radice eâdem ortis: caulibus co∣stae adhaerent aliorum Leguminum more, quibus costis folia plurima non ex opposito (ut vul∣go in caeteris omnibus quasi Leguminibus fit,) sed alternatim nascuntur folia quaterna, qui∣na, hinc inde longa, mucronata seu in acumen definentia, extremo majore impari & lon∣giore costae finem occupante; folia inquam praedicta Glycyrrhizae foliis quodammodo sunt si∣milia, paulo tamen breviora, latiora, glabra & glauca, exceptis marginibus, paucis villis ornatis, sapore nullo manifesto nisi tantillum astringente: ex alarum sinu prodeunt surculi seu pediculi singulares, qui complures flores in spicam digestos ferunt in summis surculorum papilionaceos, amoenos, Genistae magnitudine sed sature rubentes: quibus paulatim fati∣scentibus,

succedunt concatenatim seu potius coacervatim siliquae longae, biunciales, ali∣quando longiores, asperae, compressae, oblongae seu clypeatae, singulae adhuc virides per arti∣culos arcte junctae, exficcatae ruptu faciles, ex ternis, quaternis, aliquando quinis siliculis bivalvibus clypeiformibus (unde ei nomen specificum) constant, in quarum singulis unicum continetur semen compressum, caeterorum Leguminum semina masticatione sapiens. Vivit per multos annos in Meridionalibus tractibus, in Septentrionalibus vero per pauciores annos, praecipue postquam affatim & copiose semina sua fuderit autumno, & si postea hyems rigi∣da supervenerit mature, antequam radix vires suas recuperaverit, post partum illum multi∣plicem seminum perit. Datur & hujus varietas flore albo, quae solo florum colore, & foliis dilutius virentibus distinguitur à praedictâ jam descripta: radix hujus est etiam perennis.

8. Onobrychis major annua siliculis articulatis asperis clypeatis undulatim (id est antror∣sum & retrorsum) junctis, flore purpurorubente, nobis. Haec nova & peramoena Onobrychidis species caules producit non tam proceros, nec tam crassos, quam prior perennis descripta: iis ad eundem modum costae adnascuntur, quibus pariter folia adhaerent dilutius multo viren∣tia, foliis Onobrychidis praedictae flore albo similia: flores in cimis caulium spicatim proveni∣unt, sed sunt à majoris perennis floribus colore diversi, sunt enim multo dilutius rubentes, admixto pauco caeruleo aut violaceo colore: deinde siliquae longae articulantur siliculis aspe∣ris, clypeatis, non recta junctis ut in priore perenni, sed undarum in modum, ante & retro plicatis seu angulos obtusos in singulis articulorum plicis efficientibus. Est haec planta annua, spatio octo mensium semina sua post sationem ad maturitatem perducens, & deinde totaliter periens: fic ex hisce assignatis notis haec aperte & manifeste distinctam & novam se∣se speciem detegit.

9. Onobrychis major perennis Canadensis triphylla siliculis articulatis asperis triangulari∣bus, nobis. Hedysarum triphyllon Canadense, Corn. Hedysarum triphyllon Americanum, Park. Hujus altitudo in frigidis locis, duorum aut trium est cubitorum, in apricis vix ad u∣num erigitur: caules numerosi ab unâ radice valde fibrosâ pullulant, angulosi, medullosi, striati, nunc virentes, nunc pallentes, & aliquando rubentes; mediâ caniculari tempesta∣te flores prodeunt spicatim digesti, Onobrychidis prioris perennis primae floribus amplio∣res, quorum florum petalum superius & erectum (vexillum nobis in omnibus Leguminum floribus dictum) saturatius rubet, respectu lateralium seu labialium petalorum; labialia e∣nim bina dilutius & pallidius & quasi obsolete rubent: floris emarcescentis rostro succedit siliqua uncialis, aliquando biuncialis, articulata per internodia, constans pluribus siliculis triangularibus, simul junctis, singulis per articulos distinctis & determinatis, atque in sin∣gulis hisce siliculis triangularibus exsiccatis seu perfecte maturis, asperis, & consequenter vestibus praetereuntium adhaerentibus, continentur singula semina, quasi reniformia, duplo prioris primo loco descripti, & clypeatâ silicula donati, seminibus majora. Unde à siliculis triangularibus articulatis, asperis, seu articulatim junctis, hanc plantam exoticam Onobry∣chidem majorem perennem Canadensem triphyllam &c. denominavimus, potius quam He∣dysarum triphyllum Canadense, desumendo denominationem à fine ultimo, id est à modo si∣liquas producendi; folia etenim terna & siliculae triangulares specifice eandem distinguunt ab Onobrychide prima, siliculis articulatis clypeiformibus & foliis oblongis allatis donatâ: nec aptius mea sententia collocari poterat haec planta, quam inter consimiles: spreto & ne∣glectonomine Hedysari primò à Jacobo Cornuto, deinde à Johanne Parkinsono nostrate indito, propter rationes inter Hallucinationes infra hic adferandas: radice nititur fibrosa, subnigra & diu durante: pullulant inquam folia Aprili mense, initio quidem, statim sub exitum è terra rubentia (hoc enim commune ipsi cum multis aliis diversi generis plantis) quae bre∣vi post atrovirescunt, è longis satis pediculis alternatim ortis exeuntia, terna, longa & acumi∣nata folia Trifolii bituminosi figurâ, sed nec ejusdem consistentiâ, nec odore; tota enim planta inodora est.

LOCUS & TEMPUS.

• 7. Onobrychis major perennis siliculis articulatis asperis clypeiformibus, rectà junctis, nobis. O∣nobrychis altera, Dod. Haec provenit in monte Baldo, teste Johanne Pona. Fredericus Meiei∣rus Septembri observavit in pratis Senensium copiose provenientem, semenque maturum edentem. Hanc Onobrychidem, illic hyeme equis propabulo optimo exhibebant; eandem etiam at tullit col∣lectam in via Romana Viterbam versus Henricus Cherlerus gener Johannis Bauhini. Eadem

• flore albo ex satione provenit cum vulgari rubro: utraque & rubra & alba floret versus initium aestatis aut ejusdem medium; semina perficit autumno.
• 8. Onobrychis major annua siliculis articulatis asperis clypeiformibus undulatis, ante & retro pli∣catis & angulos obtusos efficientibus, nobis. Sponte provenit in Asia, unde semina habuimus rarissimae hujus Onobrychidis anno elapso communicata, atque Chalepo Asiae emporeo nobilissimo ad nos missa, curâ & industriâ Reverendi Viri D. Roberti Huntington apud nos Oxonienses Collegii Mertonensis Socii dignissimi, apud mercatores Anglos illic degentes & mercaturam ex∣cercentes Verbi Dei dispensatoris fidelissimi, à quo plura indies rariora semina Asiatica speramus & expectamus. Floruit Augusto mense, & semen ad maturitatem autumno perduxit.
• 9. Onobrychis major perennis Canadensis triphylla siliculis articulatis asperis triangularibus, no∣bis. Advenit primò ex Canada, Virginia, aliisque Americae locis, ubi sponte provenit; colitur in hortis Botanices studiosorum. Floret versus finem aestatis, citius in Meridionalibus plagis, tardius in Septentrionalibus; semina maturantur Octobri & Novembri.

NOMINA.

• 7. Onobrychis major perennis siliculis articulatis asseris clypeiformibus rectà junctis, nobis. Onobrychis semine clypeato aspero major, C. B. P. Onobrychis altera, Dod. Hedysarum alte∣rum clypeatum, Lob. Lugd. Hedysarum vulgare clypeatum, Park. Clypeatum, Ger. Hedysa∣rum Clypeatum florens & semina ferens duabus figuris repraesentatum, I. B. Chabr.
• 8. Onobrychis major annua siliculis articulatis asperis clypeiformibus undulatis, ante & retro plicatis & angulos obtusos efficientibus, nobis.
• 9. Onobrychis major perennis Canadensis triphylla, siliculis articulatis asperis triangularibus, nobis. Hedysarum triphyllon Canadense, Corn. Hedysarum triphyllon Americanum, Park.

§. 7. Onobrychis siliculis echinatis cristatis & laevibus donata. Onobrychis seu Caput Gallinaceum.

10. Onobrychis major siliculis echinatis cristatis in spica digestis, nobis. Onobrychis, Dod. Onobrychis caput gallinaceum, Park. Haec caules profert à radice multos cubitales, non suâ quidem sponte erectos, sed procumbentes; folia habet Galegae similia, tenuiora tamen multo, & subtus albicantia, ex pluribus angustis foliolis binatim costae mediae adhaerentibus, & in a cutum mucronem desinentibus coacervata: flores papilionacei in longissimis spicis palma∣ribus, qui aliquando dilute, aliquando magis sature rubent, nonnunquam albi sunt; at∣que singulis floribus evanescentibus succedunt singulae siliculae echinatae, in medio tumidae, cristae, imo potius capitis gallinacei figurâ, unde ei nomen Capitis gallinacei; atque in singu∣lis siliculis echinatis singula continentur semina reniformia: radix durat in multos annos.

11. Onobrychis minor siliculis echinatis cristatis majoribus & crassioribus aculeis praedi∣tis donata, nobis. Haec Onobrychis minor respectu foliorum, cauliculorum procumbentium, etiam & radicis, multo est minor: radice enim constat tenui, longâ satis, fibris carente, cauliculos majoris multo fert breviores, eosque per terram utplurimum procumbentes: folia binatim costae per terram stratae alternatim haerent, majoris similia, sed breviora & angustiora: flores habet paucos dilute rubentes, brevibus, aut nullis quasi, saltem conspicuis, petiolis in∣nitentes: fructus, seu siliculae tumidae raro & sparsim in extremis caulium disponuntur, triplo superioris primae majores, & rigidioribus aculeis armantur, in quarum singulis latet unicum semen, triplo etiam semine prioris majus, renale itidem.

12. Onobrychis minor siliculis clypeiformibus laevibus, nobis. Onobrychis fructu orbicu∣lato peltato Acaciae instar, Polygalo Gesneri affine Caput gallinaceum, I. B. Chabr. Haec prolixam agit radicem, crassiusculam, lignosam, & in fibras silamentorum instar ductilem, len∣tam, fractu contumacem, foris nigricantem, intus albam, simplicem aliquando & multifi∣dam, in numerosa capita deductam, ex quibus numerosa pullulat foliorum cauliumque seges: caules autem palmares, & dodrantales in sterili agro; at in fertili bipedales, tenues, hirsuti, ad medium usque foliosi, caetera nudi; spicam gerunt unius, duarum, aut trium unciarum, floribus onustam purpureis, Polygali Gesneri instar, quae tamen hic in latum diffunditur per extrema, non autem in metae forma fastigiatur: floribus autem adhuc non delapsis succre∣scunt siliquae Acaciae siliquarum quodammodo formâ, duobus peltatis orbiculis constantes,

quodam veluti isthmo determinante unicum conceptaculum, quod brevem mucronem profert, margine alias aequabili, nec cristato ut in Polygalo Gesneri, medio protuberante propter se∣men contentum Craccae minoris par, nigricans rotundumque; singuli porro orbiculi praeter tunicam semen integentem, extrinsecus reticulatum habet plexum, obductum, circa oras haerescentem.

Onobrychis incana foliis longioribus vel 3. in Prod. C. B. Caulem habet rotundum, ramosum incanum: folia plura acuminata, angusta, uni costae annexa, incana itidem, ac veluti cinere aspersa; cauliculi semipalmares, nudi, spicam florum purpurascentium, aliarum suae sortis formâ, sustinent; quibus succedunt siliquae oblongae, incanae, incurvo mucrone donatae, dua∣bus valvulis constantes; semen minutum, nigrum, planum & semicirculare continentes.

13. Onobrychis minor sexatilis lutea, nobis. Polygalon minus sexatile, Chabr. Tota quan∣ta est haec plantula vix palmum superat: radicula candida est & longiuscula: folia Capitis gallinacei, sed obtusiora, pilis candidis obsita, & quidem statim emergentia: coliculi graci∣les sunt consimilibus cum caeteris suae tribûs foliis vestiti, superne divisi, atque eorum extre∣mis flosculi insident luteoli, aut pallidi, hiantes, exigui & pauci, Astragalorum positu, quos excipiunt capitula exigua rotunda, aliquot apiculis supernè donata. Vide App. ad Legumina.

LOCUS & TEMPUS.

• 10. Onobrychis major siliculis echinatis, cristatis, in spica digestis, nobis. Onobrychis, Dod. Caput gallinaceum Belgarum, Ad. Lob. Diensibus Allobrogum, ubi pratorum copia non est, in asperis & lapidosis locis pauculâ terra tectis, bidente tantum scalptis, injecto fimo & diligen∣ter comminuto ea Gens serit, & humo insperso stercore operit, à satu imber si subsequatur fa∣cillime comprehendit & optime proficit, dispersis huc illuc cauliculis, sic vestiens & operiens so∣lum, ut in jejuno & squalidissimo solo laetissimi prati speciem ostendat. Secatur singulis annis ter, cum adolevit & corroborata est, & pecori gratissimum pabulum est. Gaudet praecipue locis aridis & sabulosis in quibus floret aestate & semina perficit autumno. Leonardus Rauwolfius prope A∣relatem in Provincia, mense Maio collegit, aliquando floret Aprili in monte Apennino, teste Jo∣hanne Bauhino. Genevae abundat, juxta Arüe & Ptochodochium: reperit flore albo, in pe∣regrinatione Rhaetica, idem Johannes Bauhinus: provenit in Brisgoia teste Clusio & in monte Baldo asserente Johanne Pona. Exit & in Germaniae superioris plerisque locis & in Bohemiae agris, secus scrobes, per quas pluvia delabitur. Onobrychis frequens est apud Brabantos & Flan∣dros; floret Julio; & Augusto perficit semina: plurimi fiunt prata, in quibus haec provenit.
• 11. Onobrychis minor siliculis echinatis cristatis, majoribus, & crassioribus aculeis praeditis do∣nata, nobis. Onobrychis minor seu Caput gallinaceum minus, C. B. P. & Prod. Haec in mariti∣mis arenosis Provinciae & juxta Olbiam & in montibus juxta oppidum Vigan reperitur; floret Julio, & Augusto semina perficit sua.
• ...

  12. Onobrychis minor siliculis clypeiformibus laevibus, nobis. Polygalo Gesneri affine Caput gal∣linaceum, Chabr. Provenit in sabuletis & campestribus, ad semit as prope montem qui apud Gal∣los Narbonenses dicitur sanctus lupus; illic collegit Henricus Cherlerus Johannis Bauhini gener. Floret eodem tempore cum caeteris & consequenter eodem tempore semina ad maturitatem perducit.

  Onobrychis incana foliis longioribus vel 3. C. B. Prod. Reperitur in Galloprovincia florens, & semi∣na producens eâdem cum caeteris tempestate.

• 13. Onobrychis minor sexatilis lutea, nobis. Polygalon minus sexatile, I. B. Chabr. Provenit in locis incultis, asperis & saxosis circa arcem Episcopi Monspeliensis. Floret Junio, & semen maturat Julio. Vide App. ad Legumina, ibi sculpuntur quaedam hujus classis.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Abundare lacte pecudes quae illa viridi & siccâ pascuntur, multumque ex ejus usu lactis vaccis & caeteris animalibus copiam contingere pro indubitato authoribus creditur.

NOMINA.

• 10. Onobrychis major siliculis echinatis cristatis in spica digestis, nobis. Onobrychis, Dod. Clus. Hist. Tab. Ger. Caput gallinaceum Belgarum, Ad. Lob. Polygala multorum, Lugd. Onobry∣chis

• caput gallinaceum, Park. Onobrychis foliis Viciae fructu echinato major, C. B. P. Polyga∣lon Gesneri Onobrychis quibusdam, I. B. Chabr. Onobrychis Dodonaei flore rubro, Eyst. Poly∣galon Rhaeticum, Gesn. Hort. App.
• 11. Onobrychis minor siliculis echinatis cristatis, majoribus aculeis praeditis, nobis. Onobrychis minor fructu echinato, C. B. P.
• ...

  12. Onobrychis minor siliculis clypeiformibus laevibus, nobis. Onobrychis fructu orbiculato pel∣tato Acaciae adinstar, I. B. Polygalo Gesneri assine caput Gallinaceum, Chabr.

  Onobrychis incana foliis longioribus vel 3. C. B. P. & Prod.

• 13. Onobrychis minor saxatilis lutea, nobis. Polygalon minus saxatile, I. B. Chabr.

§. 8. Onobrychis Siliculis asperis in capitulum congestis.

14. Onobrychis flore caeruleo siliculis hirsutis seu asperis, ad imum Platani pilulae modo junctis, nobis. Glycyrrhiza echinata Dioscoridis, Ad. Lob. Lugd. Haec caules saepenumero promit complures, altos bicubitales & tricubitales, ramosos, circa quos exeunt ad genicu∣la costae sustinentes folia oblonga, alata, ex multis sibi invicem oppositis collecta, Lentisci fo∣liorum figurâ, attamen majora, viroris saturati, & tactu parum aut nihil glutinosa: flores è foliorum alis exeunt parvi, caerulei, ejusdem atque Hyacinthi non scripti Dod. coloris, in rotundi globuli formam commissi, quibus tandem emarcidis major factus orbiculus qui ro∣tundam, asperamque Platani pilulam referre videtur, multisque parvis, subruffis, asperis, & hirsutis siliculis bivalvibus constat, in quarum singulis singula continentur semina com∣pressa, saporis ejusdem cum seminibus caeterorum Leguminum: radix praelonga, crassa & unica est, brachii longitudine ac crassitie, candicantis intus coloris, foris quandoque ni∣gricantis, gustus non dulcis sed ejusdem cum caeteris Leguminibus. Huic sicut & aliis Legu∣minibus similibus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 inest peculiaris quaedam natura, oriente sole singula folia pin∣nata in latitudinem primum aequaliter explicantur, mox unà cum ascendente sole eriguntur, atque interdiu sursum omnino rigent; quae unà cum costà cymbam, aut potius navis carinam forma referunt: occidente sole rursum folia se demittunt, demissaque pendent: quin etiam aëris constitutionibus folia alata Leguminum reguntur. Nam si dies sereni fuerint, interdiu (eo modo quo dictum est) erecta sunt, pluviosis vero, nubilis, tristibus & frigidioribus di∣ebus, etiam aestate, atque ipso meridie se demittunt; haec omnia de foliis intellige, non de eorum pediculis, quorum positus neque à sole neque ab aêris constitutione mutatur.

LOCUS & TEMPUS.

Onobrychis haec decimaquarta plurima, inquit Dioscorides, in Ponto & Cappadocia gignitur; Gly∣cyrrhiza echinata abundat & in Apulia, inquit Mattheolus, praesertim in Gargano monte, ex quo quotannis succus convehitur & magna radicum copia: floret aestate & versus ejusdem finem aut Autumni initium pilulas exsiccatas reddit, & semina in siliculis perficit.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Succus Glycyrrhizae echinatae, ut Dioscorides tradit, ad arteriae exasperationes utilis est, quem lin∣guae subditum eliquescere oportet: prodest & ardori stomachi, aliàs Oris, Jecinoris, Thoracisque vitiis, scabiei, vesicae, & renum affectibus. Succus cum passis potus sitim extinguit sub lingua li∣quatus, succus densatus vulneribus prodest illitus, commanducatus stomacho conducit: radi∣cum recentium decoctum ad eadem facit: radix arida fortissime trita pterygiis commodissime in∣spergitur. Plinius oris ulceribus inspergi, praeter ea quae Dioscorides ait, refert. Hae omnes vires Glycyrrhizae verae & legitimae attribui debent, non huic echinatae mea opinione, nec plus dul∣cedinis in ejus radice unquam potui gustare, quam in Trifolio montano, aliisque Leguminibus i∣stius farinae.

NOMINA.

• 14. Onobrychis flore caeruleo, siliculis hirsutis seu asperis, ad imum Platani pilulae modo junctis & arcte cohaerentibus, nobis. glycyrrhiza echinata Dioscoridis, Ad. Lob. Lugd. Tab. (hi duo au∣thores duas exhibent figuras sub vulgaris & echinatae nomine) Ger. Park. Glycyrrhiza vera Dio∣scoridis,

• Dod. Glycyrrhiza Dioscoridis echinata non repens, I. B. Glycyrrhiza capite echina∣to, C. B. P.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PRopter conformitatem siliquarum articula∣tarum, asperarum, & triangularium, adapta∣vimus Hedysaro triphyllo Canadensi Cornuti, perpe∣ram Cornuto & Parkinsono sic dicto, nomen Onobry∣chidis; eandem denominando Onobrychidem Cana∣densem vel Americanam triphyllam siliculis articu∣latis, asperis, triangularibus: quam bene, judicent aequi lectores Botanici, & considerent nobiscum fi∣nem ultimum qui nobis ponit regulam certam à na∣tura datam, contra arbitrium authorum, sicut hic & alibi, nomina sua plantis perperam & inconsidera∣te imponentium.

Onobrychis spicata flore purpureo, C. B. P. & O∣nobrychis spicata floribus pallidis, nigris radiis nota∣tis, C. B. P. pag. 350. col. 2. pl. VIII. & IX. Quam inepte collocantur hae duae plantae inter Onobrychides hic à Casp. Bauhino & aliis authoribus, clare constat supra in cap. 5. de Astragalo: cum sint plantae legu∣minosae siliqua gemella donatae, debent adsibi similes revocari, quemadmodum nos praestitimus cap. 5. in ex∣plicatione Astragalorum.

Onobrychis floribus Viciae dilute caeruleis, C. B. P. & Onobrychis foliis Viciae majoribus caeruleopurpu∣rascentibus, vel foliis Tragacanthae, C. B. P. pag. 351. pl. X. & XI. Hae duae plantae cum gaudeant sili∣quis gemellis duplicem seriem seminum in se conti∣nentibus, non Onobrychides sunt denominandae, sed Astragali. Primus erravit Car. Clusius appellando o∣mnes praedictas plantas nomine Onobrychidis, quem sequuti sunt omnes authores hucusque scribentes de plantis. Hoc observamus passim, caecum ducere caecum, & utrumque cadere in foveam; ratio sola restat adfe∣renda, quia nullus eorum finem ultimum rite aut cum debita pensitatione consideravit, sed omnes quot quot sunt sive compilatores, transcriptores, vel trans∣latores, ad manus posterorum complurimas plantas à fine ultimo sub diversis generibus militantes, eodem compulere & confusissime ad idem genus reduxere, non solum hic, sed passim, ut observare est in tota historia plantarum.

Onobrychis Tragacanthae foliis, floribus in globum congestis, C. B. P. pag. 351. col. 2. pl. XII. & Ono∣brychis montana siliquis oblongis nigris Viciae simili∣bus, C. B. P. ibidem pl. XIII. Hae duae sunt Orobi species a siliquis bivalvibus, ut comprobavimus in do∣ctrina cap. 5. de Orobo supra, nec jure possunt Ono∣brychides dici, cum omnis Onobrychis vel est (ut su∣pra in hoc capite dictum) siliquis articulatis aspe∣ris simul junctis, vel siliculis echinatis cristatis, sin∣gulatim in spica digestis; ergo hae duae cum sint bival∣ves, magis proprie annumerantur Orobis. Insuper Ca∣sparus Bauhinus, caeterique authores ejus sequaces, confundunt has duas Orobi species cum caeteris supra hic citatis quae sunt verae Astragali species, applican∣do indifferenter omnibus Onobrychidis nomen. Ex∣aminent quae hic dicimus Botanici ratione vel levi∣ter imbuti, & statim ipsis non minus quam nobis ap∣parebit lapsus hic nondum detectus.

Pag. 352. col. 1. pl. I. Glycyrrhiza capite echinato, Casp. Bauhino Pin. Glycyrrhiza ehinata Dioscoridis, Ad. Lob. Lugd. Glycyrrhiza vera Scy∣thica seu Germanica seu dulcis radix, est planta le∣guminosa radice perdulci praedita, in cimis caulium siliquas compressas, raro & spicatim dispositas gerens; in quarum singulis continentur quina, sena, semina compressa, rotunda: atqui haec planta Glycyrrhiza echinata Dioscoridis Lob. Lugd. nec habet radicem dulcem, nec siliquas conformes Glycyrrhizae verae; er∣go jure non dicenda est Glycyrrhiza, sed cum pluri∣mas siliculas ad superiorem caulium partem asperas habeat in globulum Platani modo compactas, & unicum in singulis contineat semen, melius inter O∣nobrychides asperas & echinatas, mea opinione collo∣cabitur; praecipue etiam cum dulcedine non polleat ejus radix, sed est subamara, astringens, & rodolens radices Trifoliorum montanorum aut caeterarum O∣nobrychidum specierum, ergo aptius inquam iisdem conjungetur. Vnde Onobrychis possit dividi in tres classes: 1. Siliculis articulatis asperis seu hirsutis donatas: 2. Siliculis singularibus echinatis cristatis & spicatim digestis: 3. Siliculis hirsutis in globum seu pilulam Platani instar congestis, seu ad imum co∣haerentibus. Sic erit primo Onobrychis siliculis articu∣latis asperis, secundo Onobrychis siliculis singularibus echinatis cristatis, & tertio Onobrychis siliculis aspe∣ris in Globum seu capitulum congestis.

LEGUMINA Trifoliata seu Trifolia Leguminosa.

CAPUT VII.

Trifolium Bituminosum; Trifolium Pratense; Trifolium Spicatum seu Lagopoides; Trifolium Arvense sive Agrarium & Trifolia Varia Exotica.

T〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Trifolium Dioscoridi l. 3. c. 123. sic dictum, quod singulis germinationibus terna exeant folia. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Graecis.

Genera: Dioscorides solum bituminosum proposuit, quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod bitumen oleat, dicatur. At Plinius l. 21. c. 9. Trifoliorum tria genera enumerat: Menyanthen, ait, vocant Graeci; alii Asphaltion, majore folio: alterum acuto, Oxytriphyllon: tertium ex omnibus odoratissimum.

TABULA XII.

• Trifolium papilio∣naceum
  • Bitumi∣nosum
    • Caeruleum seu violaceum
      • Majus, nobis. ☉
      • Minus, nobis. ☉
  • Pratense-
    • Album minus
      • Siliquosum
        • Vulgare odoratum, nobis. Pratense album, Fuch. Dod. ☉
        • Phaeum fuscum luxurians quaternis quinis & senis foliis, nobis. Quadrifolium Phaeum fu∣scum, Lob. Lugd. ☉ Vide App. ad Legumina.
        • Caule fistuloso foliis subtus purpuronigris macu∣lis notatis, nobis. ☿ Vide Icon. secundam Tab. decimaequartae.
      • Tricoccum subterraneum Gastonium reticulatum, nobis. ☿ Vi∣de Icon. tertiam Tab. decimaequartae.
    • Rubrum seu purpureum majus
      • Vulgare floribus dilute rubris, nobis. Trifolium pratense pur∣pureum, Trag. Fuch. Ad. Lob. ☉
      • Alterum pinnatum repens floribus intensius rubellis, nobis. ☉

Leguminibus, seu siliquosis papilionaceis, bivalvibus, alatis, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, subjungo Trifoilia leguminosa, quia florem gerunt papilionaceum, atque semen ejusdem gustus cum ipsis Le∣guminibus alatis proferunt; imo Lotus, Foenugraecum, & Anonis, sunt Legumina seu sili∣quosae papilionaceae bivalves, sicut & plurima Trifolia; quae omnia distribuentur à nobis ex diversis siliquarum constructionibus, in diversa genera intermedia, ipsaque denominabi∣mus Legumina trifoliata seu Trifolia leguminosa passim, quia sic merito dici possunt. No∣ta generica Trifoliorum leguminosorum est, quod tribus foliis constent singula in hac Secti∣onis secundae parte secunda contenta: insuper quod florem gestent papilionaceum; quin & semina omnium & singulorum Trifoliorum infra explicandorum masticata, Pisi, Fabae, Viciaeve, & id genus aliorum Leguminum supra explicatorum, semina sapiunt. His positis no∣tis, Trifolium Creticum spinosum; Trifolium Lusitanicum corniculatum flore rubro, Par∣kinsoni; Fragaria; Oxys, sive Trifolium acetosum; Trifolium paludosum sive Menyanthes, caeteraque Trifolia non pollentia conditionibus suprà à me hic requisitis, non sunt Trifolia

leguminosa; ergo debent à Trifoliorum hic proprie sic dictorum familia longe arceri & o∣mnino excludi. Trifolia leguminosa differentias suas sortita sunt à natalibus seu locis in quibus proveniunt, ut sequentis paragraphi secundi omnia, item & quarti & quinti para∣graphi Trifolia; sed primi seu Bituminosi denominatio desumitur ab odore sulphuris, quod ipsius folia contrita redolent: caetera omnia à spicarum aut fructuum involucrorumve similitudine, genera sua intermedia desumunt, ut perspicue & clare apparebit in deductio∣ne uniuscujusque generis intermedii.

§. 1. TRIFOLIUM BITUMINOSUM.

Explicatio partis Tab. 12. 13 & 14.

1. TRifolium bituminosum seu Trifolium caeruleum aut violaceum, bitumen redolens, no∣bis. Trifolium bitumen redolens, C. B. P. Trifolium asphaltaeum, Matth. Lugd. Trifolium hoc bituminosum in fruticulum excrescit cubitalem, sesquicubitalem in calidis regionibus, virgultis rigidis, incanis ac etiam nigricantibus, striatis, donatum: folia exe∣unt terna, per primam adolescentiam rotunda, mox in superiore caulium parte oblon∣gantur in acutum mucronem desinentia, incana itidem & hirsuta, odore bituminis fastidi∣oso, tactu glutinoso: flores non plane glomeratim congesti, sed oblongiore capitulo dispo∣siti, colore purpuroviolacei, quorum omnium unum petalum latius surgit (quod nobis vexillum hic, sicut in omnibus leguminosis herbis, fruticibus, subfruticibus & Arboribus di∣cetur) bina labialia seu lateralia nobis sic dicta replicant, quorum complexu quartum com∣prehenditur, apiculos luteos continens, ex calycibus oblongis, striatis, villosis, prodeuntes: semen nigrum asperum & hirsutum in cuspidem desinens foliaceam, ejusdem cum reliqua planta odoris, Caesalpino odore est medicato. Congener huic toto vultu est alterum, ex∣cepto eo quod folia omni penitus odore destituta sint: flores vero suaviter, licet obscure redolent. Serapias Handachacham nominat, è cujus semine oleum exprimitur, Mauritanis ad articulorum dolores expetitum. Textor de peste vulgo Trifolium foetidum nominat. Fo∣lia hujus ante caules prodeunt; & rotunda sunt, ut Mattheoli figurae minores osten∣dunt; cum vero caulescit & adulta est, acuminata redduntur, quare neutiquam binae fi∣gurae retinendae (ut fecit Dalechampius Historiae Lugdunensis author, & Beslerus Horti Eyste∣tensis itidem compilator; alterum rotundis, alterum longioribus foliis nominantes;) idcir∣co nos una figura expressimus; folia rotunda prius prodeuntia repraesentantur, alterâ folia cum rotunda tum longa exprimuntur.

LOCUS & TEMPUS.

Trifolium bituminosum repertum est primò in agro Lucensi circa Lunam & Carram di Massa, & per universam Hetruriam notissimum est hoc Trifolium. Hyemis frigora non fert apud nos; semen tamen ex Italia allatum, terraeque mandatum, plantam profert odore bituminoso, Italicae parum aut nihil inferiorem, semen itidem Italicum sapore refert; sin autem semen plantae educatae in hisce septentrionalibus tractibus rursus seratur, statim sapore & odore producta planta destitu∣itur: sic, ut ait Virgilius, non omnis fert omnia tellus. Varia igitur herbarum genera varium na∣tale solum & coelum ipsis familiare requirunt. Sic Tophacea terra asphaltites Trifolium produ∣cit, unde mons Tophaceus Neapoli imminens à Galeno Trifolinus dictus est.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Vis Trifolio, quod Asphaltion vocant, calida & sicca est, ut ait Galenus, proinde infusum & po∣tum laterum dolores ab obstructionibus liberat, urinam mensesque provocat. Hippocrates Tri∣folium hoc non solum menses provocare, sed & foetus cum sumptum, tum appositum, expellere tra∣dit: mulieri (inquit) si ex partu non fuerit purgata, Trifolium hoc in vino albo bibendum; hoc etiam menses educit & foetum ejicit. Dioscorides ait, semen & folia in aqua pota pleuriticis, u∣rinae difficultati, comitialibus, iis etiam qui aquae inter cutem principia sentiunt; & hystericis auxiliantur. Dari autem debent seminis drachmae tres, foliorum vero quatuor. Radix quoque antidotis, ut Theriacae additur, ut ait Dioscorides, sicut & alii authores.

NOMINA.

Trifolium bituminosum seu Trifolium caeruleum aut violaceum bitumen redolens, nobis. Trifolium bitumen redolens, C. B. P. Trifolium bituminosum, Dod. Caes. Cam. Tab. Ger. Park. Trifo∣lium Asphaltaeum, Matth. Ad. Lob. Lugd. Odoratum & non odoratum, I. B. Chabr.

§. 2. TRIFOLIUM PRATENSE.

2. Trifolium pratense album vulgare odoratum, nobis. Trifolium pratense album, C. B. P. Fuch. Dod. Gall. Hoc caules palmares promit & longiores, rotundos, subinde nonnihil hir∣sutos, utplurimum per terram stratos aut procumbentes: folia summis pediculorum insi∣stunt terna simul juncta, quorum singula, quae terrae ac radicibus proxima, rotundiora sunt; quae vero secundum caules nascuntur, oblongiora sunt: rotundiora & inferiora cre∣bro candidiorem maculam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Lunae fere crescentis similitudine, in medio singu∣la habent: flores in summis caulibus exeunt in capituli modum, aut in spicam breviorem congesti, colore pallide candidi, & olfacienti aut gustanti grati & perdulces: semina in exiguis & curtis siliquis bivalvibus, quaterna aut quina, minuta in singulis conspiciuntur, unde hac sola ratione evidenter à Trifoliis caeteris, praecipue pratensi purpureo, differt, cum hujus capsula unicum tantùm semen in fundo capsulae suae contineat: radix longa, fibro∣sa, longe lateque repens & se diffundens.

LOCUS & TEMPUS.

Nascitur in pratis ac humidis arvis passim, felicius provenit in pratis iis quae aqua fluviali ri∣gantur; sed in pratis siccioribus, aliisque herbidis neglectis locis, gratiorem spirat odorem, flo∣re sicciore 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (id est inter album & luteopallidum medio) apibus valde expetito. Floret Maio & tardius, ac deinde post prata tonsa, rursus versus finem aestatis, Mense Augusto & Septembri denuo flores edit copiose satis: semina fert quaterna, quina, in singulis siliquis perbre∣vibus bivalvibus, uti dictum.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Trifolii hujus cum flores tum folia refrigerandi ac resiccandi potentiam obtinent. Fertur ex horum decocto, addito melle, enema intestinorum rosiones ac dolores sedare, & viscidos lentosque ad∣haerentes intestinis humores educere; ex ipsa vero herba cataplasma utiliter inflammationibus im∣poni. Pascuntur vero herbâ hac cum boves tum jumenta caetera, at utilissime vituli & agnelli: flores apibus grati sunt, & conficiendo melli apti, si apes hâc herbâ prope alvearia consitâ ut an∣tur.

NOMINA.

Trifolium pratense album vulgare odoratum siliqua bivalvi, nobis. Trifolium pratense album, C. B. P. Fuch. Dod. Gall. Ad. Lob. Cam. Pratense vulgare, Thal. Pratense alterum, Matth. Trag. Pratense, Ger. Park. (cui vitiosa figura.) Pratense 1. Cast.

3. Trifolium pratense album siliqua bivalvi, caule fistuloso, folio subtus purpuronigris maculis notato, nobis. Hoc cauliculos profert procumbentes, cavos seu fistulosos, peda∣les & sesquipedales, in quorum summis alis exeunt flores papilionacei, magni, subalbidi seu ochroleuco colore praediti; quorum singulis succedunt siliquae parvae, bivalves, singulae con∣tinentes bina aut terna semina minuta; in hoc convenit cum Trifolio nostrati vulgari al∣bo, at facilè distinguitur à foliis latioribus, ad extremum pediculorum sitis, & subtùs ma∣culis nigropur purantibus notatis; nostratis vero albi vulgaris Trifolii pratensis folia suprà in∣signiuntur maculis: deinde tertii hujus caules sunt multo longiores & fistulosiores: siliquae eti∣am breviores, & consequenter pauciora in se continent semina minuta.

LOCUS & TEMPUS.

• 3. Provenit affatim in humidis pratis, aquâ riguis, praecipuè ubi aquae stagnarunt hyeme, intra se∣pta

• ... Regiae Chambort. Floret eádem anni temp estate cum nostrate Trifolio albo pratensi vulgari, sed tardius aliquando semina ad maturitatem perducit. Vires & facultates easdem cum priore obtinet. Nec aliud nomen sortitur quam quod nos eidem assignavimus. Vide Tab. decimaequartae plantam secundam illic sculptam, & de novo exhibitam.

4. Trifolium album tricoccon subterraneum Gastonium reticulatum, nobis. Hoc ineunte aestate flores fert albos, longos, raro dispositos; quorum singulis deciduis succedunt invo∣lucra reticuli in modum facta, continentia in ipsorum gremio terna semina, ternis suis di∣stinctis siliculis ut plurimum inclusa: evanescente flore, statim in terram descendunt rudi∣menta siliquarum, seseque ibidem condunt ad aliquot uncias, praecipue in sabulosis pratis a∣grisve, inibi etiam perficiuntur & eo nomine nos subterraneum nuncupavimus, & à ternis seminibus (ut plurimum uti supra dictum, nisi coelum & solum refragentur) tricoccon no∣minavimus: deinde Regium seu Gastonium addidimus, quoniam à Celsitudine ejus Regiâ, Au∣relianensi Duce Regis Lodovici XIV. patruo (ut nonnullae aliae plantae hic descriptae) pri∣mo fuit detectum.

LOCUS & TEMPUS.

Provenit sponte in omnibus pratis humidis cùm Galliae tum Angliae & in ericetis humidis, imo a∣renosis multis humidis locis, minime herbidis. Floret ineunte aestate atque mediâ ejusdem & a∣liquando versus ejus finem semina maturantur. Vide Tab. decimaequartae tertiam sculptam, nusquam antea exhibitam. Nomen hoc huic indidimus plantae, viginti abhinc annis à Serenis∣simo praedicto Principe primò observatae.

5. Trifolium pratense purpureum vulgare, nobis. Pratense purpureum, C. B. P. Trag. Fuch. Ad. Lob. Trifolium hoc ex radice crassiusculâ, adultiore fere digitali crassitudine, sibratâ undique: cauliculi sunt tenues striati & partim humi repunt, partim surriguntur, sub∣hirsuti: folia numero & positu caeterorum Trifoliorum more proveniunt, nunc rotunda, a∣lias oblongiora, interdum lineis albis, obliquis, seu candicantibus striis insignita; inter∣dum maculis albis, semicircularibus: flores autem glomerati utplurimum, passim in pratis rubent, perraro ludente sic naturâ albescunt, majores sunt multo floribus Trifolii albi pra∣tensis vulgaris odorati, superius explicati: est enim odore non insuavi, at multum Trifo∣lio albis floribus donato & secundo loco descripto cedunt hujus flores, gustanti siccitatem of∣ferentes. Hujus differentiae plures sunt, ratione magnitudinis tam foliorum, quam cauli∣um & fructuum: folia communissime rotunda, quibusdam sunt oblonga, rarius in extremo sinuata: nonnunquam unum alterumve folium in binas, ternas, etiam quaternas lacinias di∣viditur: rarius cauliculo foliorum minimorum veluti fasciculus in umbellae modum insidet: quibusdam in folio macula est, vel nigra, vel alba, Lunae falcatae figura: floris color com∣muniter purpureus, modo saturatior, modo dilutior seu pallidior, & perraro (uti dictum) inter myriadas unum aut alterum reperitur degenerans in album, â contingentia aliqua aut seminis individui, aut terrae in quam cadit illud semen mixturâ & naturâ. Nota capsulam hujus, sicut & reliquorum sequentium Trifoliorum, habere in margine seu limbo superiore quin∣que spinulas stellatim apparentes, & in fundo calycis ampullae rotundae in modum constru∣cti continet unicum semen; non autem siliquam succedentem singulis floribus bivalvem, ut videre est in Trifolio pratensi albo, Phaeo fusco, & Tertio, caule fistuloso, folio subtùs macu∣lâ nigra purpurascente notato. Alterum pinnatum repens à floribus intensius rubellis & ra∣dice repente à vulgari purpureo faeile cognoscitur.

LOCUS & TEMPUS.

Scatent hoc Trifolio prata omnia ubique terrarum & gentium, unde ei nomen; floret Maio & Ju∣nio; semina post mensem maturat, nisi tonsurâ praeoccupetur. Astringendi habet vim, & exi∣gua acrimonia praeditum videtur. De nominibus satis dictum suprà. Alterum pinnatum repens floribus intensiùs rubellis ibidem cum vulgari reperitur in siccioribus locis.

§. 3. TRIFOLIUM MONTANUM SPICATUM seu LAGOPOIDES.

TRifolia in hoc tertio membro seu divisione & sub tertio § à nobis disposita, quoad nata∣les proveniunt in montosis locis aut pratis editioribus colliculisve, atque in spicam longiorem desinunt, & floribus diversorum colorum, sed utplurimum rubrorum, arcte in spi∣cam

congestis ornantur, quibus succedunt arctè etiam in spicam compactae capsulae asperae, ratione quinque spinularum stellae in modum fastigio caulium insistentes, & pedem lepo∣ris asperitate aut hirsutie referentes, unde iis nomen Lagopoides inditum ab authoribus: in singularum capsularum seminalium fundo unicum conspicitur semen rotundum, caetera Le∣gumina masticando sapiens.

Pars TABULAE XII, & XIII.

• ...Trifolium spicatum seu Lagopoides
  • ...Purpureum seu rubrum—
    • 1. Majus spica oblonga, nobis. Trifolium majus, 3. Clus. Hist. Pan. ☉
    • 2. Alpinum angustifolium pereme, nobis. Angustifolium Alpi∣num, Ponae Ital. ☉
    • 3. Annuum folio hirsuto, rotundo, Trifolii pratensis albi for∣ma, nobis. Lagopus maximus folio & facie Trifolii pra∣tensis, Ad. Lob. ☿
    • 4. Pinnatum spicâ longissimâ, nobis. Lagopus alter a folio pin∣nato, Lob. Lugd. ☉
    • 5. Frutescens incanum Creticum, nobis. Ebenus Cretica, Ponae Ital. ☉
    • 6. Hirsutum angustifolium & rotundifolium Narbonense spicâ dilute rubente, nobis. Lagopus angustifolius Hispani∣cus, Clus. Hist. ☿
    • 7. Angustifolium minus Hispanicum, nobis. Lagopus minor flo∣re ruberrimo, Park. ☿
    • 8. Arvense humile annuum sive Lagopus minimus vulgaris, no∣bis. Lagopus sive pes leporinus, Dod. ut. Lagopodium seu pes Leporinus, Ger. ☿
    • 9. Minus annuum folio non crenato, nobis. ☿
    • 10. Minus annuum folio crenato
      • Acuto, nobis. ☿
      • Obtuso, nobis. ☿
  • 11. Album perenne spicâ rotundâ, foliis incanis, nobis. Trifolium majus 1. flore albo, Clus. Hist. ☉
  • 12. Pallide luteum seu ochroleucum annuum hirsutum, nobis. ☿

Explicatio partis Tabulae 12. & partis Tabulae 13.

1. TRifolium purpureum montanum majus spica oblonga, nobis. Trifolium majus 3. Clus. Hist. & Pan. Hujus caules sunt cubitales, crassiores, nodosi: folia ex singulis genicu∣lis alternatim caulibus adhaerent, longa, striata, dorso magis eminente & elato, laxâ velu∣ti quadam vagina in binas appendices desinente, caulem amplectentia, Trifolii pratensis lon∣giora, illisque non minus dura, & per oras denticulàta, gustu nonnihil astringente; huic spi∣ca vulgaris major & oblongior, elegantissimâ rubrorum flosculorum, è calyculis quinquepartitò in margine divisis emergentium, serie compactâ: radicem habet Trifolii pratensis purpurei si∣milem, vivacem, & singulis annis plures caules proferentem.

2. Trifolium purpureum angustifolium Alpinum, Ponae Ital. Park. Trifolium hoc Alpinum seu montanum radice constat longa, fibrosa, & squamosa sursum versus, deorsum versus ter∣minatur in aliquot fibras, extrà albas, intus duras, lignosas; sapor ei dulcis est, quodammo∣do Liquiritiae sub primum gustum accedens, ut volunt quidam & sine ratione authores, non rite & exacte satis plantas suas examinantes antequam nomina sua imponant. (Nec nos a∣lium à caeteris Trifoliis gustum in hoc percipere potuimus, saltem nullatenus Glycyrrhizae accedentem.) A radicum capite oriuntur plurima folia longa, angusta, glabra, ternatim pedicu∣lis biuncialibus, versus terram tendentibus annexa, in margine leviter hirsuta; ex foliorum medio oriuntur bini terni cauliculi, tres aut quatuor uncias longi, in cimis sustinentes flores amplos coloris eleganter rubelli, & in spicam rotundam seu capitulum congestos, quorum singuli singulis capsulis, quinquefariam in margine divisis, insistunt; atque in fundo uniuscu∣jusque capsulae unicum latest semen, aliorum hujus classis Trifoliorum leguminosorum more.

3. Trifolium pur pureum annuum folio hirsuto, rotundo, Trifolii pratensis albi forma, no∣bis. Lagopus maximus, Lob. Trifolium albo incarnatum spicatum seu lagopoides maximum, I. B. Chabr. Hoc Trifolium Lagopoides radice donatur tenui, gracili, fibrosâ: caules plures, dodrantales, cubitales, hirsuti & simplices sunt, in multos ramulos divisi; quibus spicatim multa insistunt capitula oblonga, floribus ex incarnatis & albis onusta, quibus singulis de∣ciduis succedunt singulae capsulae, quinquepartitò in margine divisae, atque in fundo aliorum hujus sortis more unicum continetur semen rotandum: folia pediculo villoso insistunt, ex vagina sua brevi & hirsuta eundem pediculum amplectente terna, subrotunda, latiora quam longiora, hirsuta pariter: spicae duarum aut trium unciarum floribus constant albis, dilutâ pur∣pura commixtis, ex calycibus admodum villosis, in spinas seu pinnas 5. desinentibus; se∣men majusculum, subrotundum, lucidum, pallidum, Meliloti vulgaris seminibus valde ac∣cedens: saporis est Pisorum, prout omnia Trifoliorum Leguminosorum fere semina.

4. Trifolium purpureum montanum pinnatum Lagopoides spica longissima, nobis. Lago∣pus major, 1. Dod. Lagopus altera folio pinnato, Advers. Lob. Hoc ad cubitum & sesquicubi∣tum excrescit; caulibus crassiusculis variè divaricatis conspicitur; in foliis subinde ludit, quae interdum in macro & glareoso solo vix semiunciam excedunt, in pinguiore autem solo ad bi∣nas & amplius pertingunt uncias, oblonga, acuminata, quandoque trium unciarum, se∣miunciali latitudine, concinne per ambitum crenata, admodum venosa, quae striis elegan∣tissimis avium pennas imitantur, terna semper conjuncta, & pediculi summitati innixa qui in vaginam desinens trium est unciarum, atque ex eadem vagina oriuntur ramusculi sustinen∣tes flores papilionaceos, rubentes, in spicam triuncialem, aliquando palmarem congestos, prodeuntes singulos ex calycibus quinquepartitò in margine divisis, singulis singula in fun∣do continentibus semina.

5. Trifolium purpureum Lagopoides frutescens incanum Creticum, nobis. Ebenus Cre∣tica, Hon. Belli, Ep. 4. ad. Clusium, & Ponae. Fruticosam hanc Trifolii speciem Ebeni secun∣di nomine insigniverunt Itali Botanici. Virgultis lentis, teretibus, cana lanugine pubescen∣tibus donatur hoc Trifolium, quibus folia conspiciuntur uncialibus pediculis appensa, ter∣na Cytisorum modo, longa, acuta, villosa, albida: flores in spica digestos, purpurascentes pariter ceu Trifolium Lagopoides majus folio Trifolii Dodonaei, gerit, vel dilute rubros, ex folliculis seu potius calycibus candicantibus in quinas cuspides desinentibus ortos, unicui∣que autem folliculo folium subjicitur acuminatum: semen in calycis fundo clauditur album, oblongum, Milii vulgaris semini valde accedens. Honorius Bellus sic describit Ep. 4. ad Clu∣sium, Cytisus Creticus frutex est totus obliquus ad quatuor aut quinque cubitorum altitudi∣nem assurgens: folia profert terna, simul juncta, argentea, incana, Trifolii aemula, dorso a∣liquantulum prominente: flores Trifolii majoris adhuc tamen majores rubros profert, in qui∣bus intermixti sunt albi quidam villi, qui struthiocameli pennas, easque in minutissimas par∣tes divisas aemulantur, & eâ ratione flos elegantissimus apparet. Videtur enim ex purpureo & argenteo formatus. Floribus succedunt semina in calycibus quinquepartitò divisis Milii se∣mine majora: materies lignea, nigra, durissimaque est: cortex cinereus, & totus scissuris pro∣fundis plenus.

Explicatio partis Tabulae decimaetertiae, Sectionis secundae.

6. TRifolium purpureum Lagopoides hirsutum annuum angustifolium & rotundifolium, spica dilute rubente, nobis. Lagopus angustifolius Hispanicus, Clus. Hist. Hoc ge∣nus Lagopi semine ex Hispaniis excepto natum est Clusio, cujus Iconem ad Clusium mittebat Jacobus Plateau. Nos ex plantâ ipsâ delineandam nostram Iconem & spicam curavimus. Caulem protrudit unicum immediate è terra provenientem, & plures ramos in superiore cau∣lis parte efficientem, quorum summis cimis insistit flosculorum numerosus grex spicatim, seu Lagopi in formam provenientium: unicum inquam tulit caulem gracilem, satis tamen fir∣mum, nodis quibusdam distinctum, juxta quos bina, terna, foliola semiuncialia, angusta, mucronata, conspiciuntur; nascentibus ad singulos pr••••••ctos nodos pediculis, satis laxâ se∣de caules amplectentibus, quorum extremis terna insident folia, non orbiculata, sed longi∣uscula & angusta, carinata, sive dorso elatiore canescentia, instar foliorum vulgaris Lagopi: summi rami desinebant in longas cauliculorum spicas, è quibus emergunt flosculi vulgaris La∣gopi formâ similes, & fere concolores, hoc est dilute rubentes. Simile, vel illud ipsum

genus observasse meminit Carolus Clusius in agro Salmanticensi ad vinetorum margines, dum in ea urbe vivebat. Datur & hujus altera species foliis hirsutis subrotundis, tota scatens pilis incanis. Folium hujus sculptum exhibuimus in Tab. aenea, adjunctum priori jam de∣scripto.

7. Trifolium lagopoides hirsutum angustifolium Hispanicum flore ruberrimo, nobis. La∣gopus minor flore ruberrimo, Park. Haec minor Lagopi Hispanici species folia habet mollia, incana, angusta, in mucronem acutum desinentia, non tamen tam longa, ut praedicti sunt folia: caules vix ad altitudinem semipedalem ascendunt; spicam gerit tenuem, barbulis multo tenuioribus frequentiorem; flores protrudit elegantissimi rubicundi coloris, quibus singulis flaccescentibus succedunt capsulae singulae, villosae, pluribus radiis in margine ea∣rundem stellatim onustae quando semen in capsularum fundo est maturum. Planta est an∣nua quemadmodum prior in hac Tabula descripta. Hoc etiam semine ex Hispania misso ad Johannem Parkinson, sub nomine Lagopi pratensis Baetici crevit.

8. Trifolium lagopoides purpureum arvense humile annuum, seu Lagopus minimus vulga∣ris, nobis. Lagopus minor, Dod. Lagopus minor hic arvensis caule nascitur erecto, rotun∣do, foliis trifoliatis, angustis, incanis: paniculas seu spicas in summis cauliculorum & ra∣mulorum gerit molles, lanuginosas, leporinis pedibus simillimas: flores utplurimum mi∣nuti, albidi, tantillum prominuli, quorum singulos semina excipiunt exilia, lutea, Pisum caeteraque Legumina papilionacea, siliquosa, bivalvia, redolentia & resipientia: ramosi caules toti cana lanugine pubescunt, quibus minuta hirsuta seu incana terna folia adhaerent, unci∣am circiter longa, culmum lata; sapore subastringente, strenue siccante: radicula subest exi∣lis, tortuosa, candida, fibrata.

9. Trifolium lagopoides minus folio acuto non crenato flore minore dilute purpureo, no∣bis. Hoc vix pedalem excedit altitudinem: caulem producit ramosum, in cujus summis fa∣stigiis proveniunt capitula uncialia, ex quibus emanant flosculi papilionacei, dilute ruben∣tes; quibus succedunt capsulae quinquefariam in margine partitae stellae in modum, conti∣nentes singulae in fundo unicum semen rotundum. Vide hujus Iconem primò sculptam in Tab. decima quarta.

10. Trifolium lagopoides minus folio acuto crenato, C. B. P. Prod. Cauliculis est pe∣dalibus, firmis, rectis: foliis rarius dispositis, ternis ab uno exortu prodeuntibus oblon∣gis, angustis, nervosis, acutis, sursumque spectantibus, in ambitu dentatis, aliquando pro∣fundius incisis: in cauliculi summo flores eleganter purpurei quasi in globulo seu spicula ob∣longiuscula consiti. Est & aliud montanum purpurascens, folio obtuso crenato, C. B. P. & Prod. Hoc caule est ramosiore, foliis oblongis, angustis, sed obtusis, utrinque crenatis, cu∣jus ramuli frequentioribus & angustioribus foliis donantur: flores quam in priore rariores & purpurascentes. Vide App. ad Legumina.

11. Trifolium lagopoides album perenne spica rotunda foliis incanis, nobis. Majus 1. seu flore albo, Clus. Hist. Hoc ternis quaternis assurgit cauliculis pedalibus, firmis, rectis, te∣retibus, circa quos nascuntur folia rara, seu rarius disposita, oblonga, angusta, dura, ner∣vosa, carinata & dorso elatiore, terna semper ab uno exortu prodeuntia (ut in reliquis Tri∣folii generibus) incana seu hirsuta, in ambitu veluti dentata, ab radice frequentiora & ma∣jora: flores proveniunt in extremis ramulis, in quos caulis separatur & eidem inhaerent par∣vi, frequentes, spicam breviorem formantes, albo colore & nonnullo odore praediti: radix viva, minimi digiti crassitudinem aequans, fusco & denso cortice tecta, longa, aliquot fibris donata. Vide App, ad Legumina.

12. Trifolium lagopoides annuum hirsutum pallide luteum seu ochroleucum, nobis. Hoc folia edit terna acuta, incanâ lanugine obsita, atque ex vaginulis aliorum more pediculis biuncialibus ortis innitentia: in fastigio caulium pedalium erectorum, nonnunquam reclinan∣tium proveniunt spicae oblongae, unciales & biunciales, Lagopi vulgaris instar, coloris pallide lutei seu potius ex colore 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 compositae, floribus hisce evanidis singulis singulae succe∣dunt capsulae quinquepartito in margine divisae & singula semina rotunda continentes in fundo. Vide ejusdem Iconem in Tab. duodecima ante Lagopoides pennatum & refer huc propter colorem, extra gregem Trifoliorum spicatorum seu lagopoideorum flore purpureo illic donatorum.

§. 4. TRIFOLIUM ARVENSE seu AGRARIUM.

4. Paragraphus hic quartus comprehendit Trifolia passim in arvis & agris sponte nascen∣tia, quae à diversis & variis spicarum formis diversimodi provenientium, diverso modo de∣nominantur, vel sunt flore luteo, vel flore purpureo; de illis primo, de hisce secundo di∣cemus.

Pars TABULAE XIII.

• ...Trifolium arvense seu Agrarium▪
  • ...Luteum—
    • ...Capitulo Lupuli
      • 1. Majus. ☿
      • 2. Minimum. ☿
    • 3. Parvum rectum flore glomerato cum unguiculis, I. B. Chabr. ☿
    • 4. Capitulo glomerato rigido, I. B. Chabr. ☿
    • 5. Nodosum seu nodiflorum capitulis Thymi, nobis. ☿
    • 6. Glomerulis tomentosis per caulium longitudinem provenienti∣bus, I. B. Chabr. ☉
    • ...Capitulo spumoso
      • 7. Laevi, nobis, C. B. P. ☿
      • 8. Aspero majus, nobis, C. B. P. ☿
  • ...Purpureum
    • 9. Stellatum Monspessulanum, nobis. Trifolium stellatum pur∣pureum Monspessulanum, I. B. Chabr. ☿
    • 10. Glomerulos oblongos proferens ex geniculis, I. B. Chabr. ☿
    • 11. Glomerulis Personatae, nobis. Trifolium glomerulis Persona∣tae floribus purpureis Cherleri, I. B. Chabr. ☿
    • 12. Folliculatum seu Salmanticum, Clus. Hist. ☿
    • ...Fragiferum
      • 13. Frisicum folio cordato, flore
        • Rubro. ☉
        • Albo. ☉
      • 14. Nostras folio oblongo, flore
        • Rubro. ☉
        • Albo. ☉
    • 15. Vesicarium minimum ampullatum rubellis fl. raro dispositis, nob.

Trifolium Arvense seu Agrarium flore luteo. Explicatio partis Tab. decimaetertiae.

1. TRifolium agrarium luteum capitulo Lupuli majus, nobis. Luteum Lupulinum seu Lupu∣lus silvaticus, Thal. Haec Trifolii agrarii species multa habet communia cum Trifolio pratensi agrario luteo mare Johannis Bauhini, quod nobis dicetur Melilotus minor humilis seu procumbens in doctrina nostra de Meliloto infrà. Radicem habet exilem, duram, fibro∣sam: cauliculos graciles, hirsutos; folia tergemina, nervosa; florem luteum, sed magnitu∣dine & singularium florum formà differentem, duplo enim & triplo majores sunt huic glome∣ruli, Lupulorum capitula imitati, sed minores contrarioque situ squamarum, quarum una∣quaeque cristata supremum constituit flosculorum petalum reliqua sinu suo ocultans.

2. Trifolium luteum lupulinum minimum, nobis. Haec prioris est alia species distincta, mi∣nor & exilior seu humilior, vix enim biuncialem excedit altitudinem, in humidis passim prove∣nit & quaternos, quinos, minutos flosculos, luteos pariter, raro dispofitos, in summis cauliculis brevibus fert; quibus etiam evanidis succedunt semina minuta, seminibus praedicti Trifolii Lupulini majoris multo minora. Prius & majus dicitur Johanni Bauhino Trifolium pratense lu∣teum foemina flore pulchriore sive lupulino, ast ut supra diximus & ut infra latius patebit, Trifolium pratense luteum mas flore minore semine multo Johannis Bauhini, est vera Meliloti species.

3. Trifolium luteum parvum rectum flore glomerato cum unguiculis, I. B. Chabr. Lon∣gis ac tenuibus fibris radicatum est hoc Trifolium, multos simul caules supinos emittens, pal∣mares & sesquipalmares, teretes, glabros, prope terram albescentes, caetera atrorubentes aut virentes: folia minuta tergemina, glabra, venosa leviter serrata, nonnihil etiam cordata, lon∣gis pediculis juxta caulem membraneis appendicibus imâ parte involutis; quae autem summis ramis adhaerent brevibus innituntur petiolis; flores cum summo caulium fastigio, tum ex

eorum lateribus glomeratim cohaerent minuti, unguiculum aviculae imitati, ex calycibus majusculis, glabris, striatis, per extrema denticulatis, duris.

4. Trifolium capitulo glomerato rigido flore luteo, I. B. Chabr. Hoc tenuem singularem habet radicem, paucis fibris donatam, ex qua surgunt caules aliquot dodrantales, subhir∣suti, atrorubentes, varie divaricati: folia terna, longiora quam stellati superioris & tan∣tillum hirsuta, oblonga, per extremum rotunda, foliis Lagopi Fuchii similia: caulium fastigia ornant capitula singularia, glomerata, compactiora, rigidis spinulis quasi constantia, Bu∣tomi echinis paria, imo Bardanae echinorum asperitate hispida.

5. Trifolium luteum nodosum seu nodiflorum capitulis Thymi, nobis. Perexigua est haec Trifolii species, sub exitum hyemis palmares & sesquipalmares edens cauliculos, per ter∣ram stratos, ad quorum singulos nodos nascuntur flosculi minimi, quini, seni, lutei, simul & arcte juncti, quibus efflorescentibus & deciduis succedunt totidem capsulae, ad nodos sin∣gulos junctae, Thymi vulgaris capsulis haud absimiles, ipsiusque Thymi capitula referentes, in quarum singulis singula continentur granula rotunda, omnium suae sortis Trifoliorum mi∣nima; capsula pariter in margine est quinquepartitò divisa, caeterorum omnium Trifoliorum praedictorum more. Consule Tabulas aeneas 13, & 14. in quibus observare est capsulas com∣plurium, earumque etiam semina inde exempta.

6. Trifolium luteum glomerulis tomentosis per caulium longitudinem ad genicula prove∣nientibus, I. B. Chabr. Hujus cauliculi sunt angulosi, glabri: folia terna juncta, ex ob∣longo rotunda, glabra, crenata, pediculo donata fere unciali, cujus exortui adnata gemi∣na pinna majuscula, ex lato mucronata, caulem complexu suo comprehendit: flosculi mi∣nuti, palliduli, glomerati, quos sequuntur folliculorum tomentosorum candicantium glome∣ruli, in quorum singulis vesiculis semina singula ruffescentia continentur, nitida, atque apo∣physi veluti donata.

7. Trifolium luteum capitulo spumoso laevi, nobis. Trifolium capitulo spumoso laevi, C. B. P. & Prod. Radice est hoc alba, oblonga, fibrosa & capillata, cauliculis multis humi sparsis, tres, quatuor, rarius sex uncias longis; foliolis parvis, ternis, oblongo petiolo hae∣rentibus, per marginem acutiusculè crenatis: floribus luteis parvis succedunt capitula in∣cana, veluti ex pluribus vesiculis sibi invicem insidentibus composita, spumamque referen∣tia, quarum singulis semina singula, parva, rotunda, plana, inclusa sunt.

8. Trifolium aureum capitulo spumoso aspero majus, nobis. Trifolium majus capitulo spumoso aspero, C. B. P. & Prod. Hoc est radice oblonga, fibrosa; caulibus bicubitalibus tenuibus, flexibilibus, à vicinis fruticibus sustentatis: foliis rotundis Trifolio vulgari simi∣libus, crenatis, praelongis pediculis donatis: inter quae pediculi nudi, palmares, quandoque pedales efferuntur, qui singuli capitulum subrotundum, nonnunquam parvae avellanae ma∣gnitndine sustinent, ex floribus aureis compositum; hos folliculi membranacei, sibi invicem incumbentes, nonnihil à quibusdam filamentis exasperati sequuntur. Propter concordanti∣am in colore luteo florum, has tres Trifolii postremas species hic disposuimus; at melius fortè propter analogiam & conformitatem glomerum, ex tot vesicis granulatim conjuncto∣rum, adjungantur Trifolio fragifero, & ampullato, flore rubro utplurimum, rarius albo, praeditis & infrà explicatis.

Trifolium Arvense seu Agrarium flore purpureo.

9. Trifolium stellatum purpureum Monspessulanum, nobis. & I. B. Chabr. Bipalmares non plane surrectos, quosdam etiam in terram prociduos fundit ex gracili ac tenui radice cau∣les, totos densa lanugine obsitos: folia terna, longis nixa pediculis, cordata, tantillum per oras superiores crenata, penitus hirsuta; florum glomeres divulsi, coloris purpurei, perquam villosis constant calycibus, quorum pinnae diductae & radiatim digestae quinque apicibus longis, radios totidem stellae repraesentantibus, ornantur. Multa habet communia cum Trifolio ex al∣bo incarnato Johannis Bauhini, sed hujus folia non sunt cordata.

10. Trifolium purpureum glomerulos oblongos proferens ex geniculis, I. B. Chabr. Hoc convenit cum Trifolio capite glomerato rigido Joh. Bauhini quoad flores & capsulas semina∣les; differt autem ab eodem in hoc, quod radicem agat duram lignosam, quae plures qui∣dem, ut illa, emittit surculos, sed pedales, teretes, rigidos, pallide virentes, & ad singula ge∣nicula recurvos: folia quam in illo, duplo majora, longiora, neque cordata, neque ser∣rata, longiusculis pediculis insidentia, qui ex membranacea quadam appendice articulos

vestiente prominent: geniculis porro capitula etiam oblonga, denso flosculorum purpureo∣rum agmine stipata, insident quatuor quinque aut plura, sed pro singulis geniculis singula; quorum calyculorum nullis striis donatorum apices recurvi, rigidi interim, in acutum de∣sinunt mucronem, nec tamen ita durum, ut spinosum ausim dicere, nullis item denticulis praeditum.

11. Trifolium purpureum glomerulis Personatae Cherleri, I. B. Chabr. cauliculos edit pal∣mares, plures, hirsutos, foliis vestitos ternis junctis, per extremum latioribus & quasi cor∣datis, pilosis, uniuscujusque coliculi fastigio capitulum haeret unicum, majusculum, in Perso∣natae modum glomeratum & aristis longis, sed lanugine quâdam albicante intertextis, hor∣rens: flosculis inter aristas apparentibus purpureis, basin autem amplectuntur terna folia magna sub glomerulis hispidis, Caryophyllatae aquaticae in summis pediculorum similibus, conspicua.

12. Trifolium purpureum pratense folliculatum, C. B. P. Trifolium pratense Salmanticum, Clus. Hist. & Pan. Lob. Lugd. Folliculaceum seu vesicarium minus purpureum, I. B. Chabr. Hoc cauliculis est pedalibus, quinis aut senis, humi sparsis: folia terna conjuncta habet uni petiolo adhaerentia, minora tamen Belgico, in ambitu serrata & parva, lividiusculâ maculâ insignita: virgulae teretes ex alarum sinubus prodeunt, sustinentes capitella floscu∣lorum, elegantissima dilute purpurâ rubentium; quorum singulis succedunt membranacei folliculi, quinquepartitò in margine divisi, aliarum Trifoliorum leguminosorum capsula∣rum modo, in quarum singularum fundo turgido latet unicum semen rotundum, exile, sub∣ruffum: radix fibrosa aliorum Trifoliorum etiam more.

13. Trifolium fragiferum Frisicum folio cordato, flore rubro, nobis. Fragiferum Frisicum Clus. Cur. Post. Trifolii hujus fragiferi sic dicti folia, à Trifolii vulgaris albi foliis differunt in hoc, quod fragiferi Frisici folia sint cordata, vel deliquium in foliorum medio patiantur, vulgaris autem albi folia non sunt cordata, quin in floribus & seminum capsulis praecipuè magis differunt: flores enim in globulum collecti perquam exigui sunt & dilute rubentes, aliquando albidi, quibus singulis succedunt capsulae seu vascula membranacea, rubros aci∣nos, cum formâ, tum colore referentia, cava, & quasi vesiculae parvae flatu distentae, in quarum singulis latet semen fulvum, aliorum Trifoliorum seminum figura, atque omnes hae vesicae in capitulum rotundum contractae, ac arctè sibi invicem junctae, Fragum Fragariae vul∣garis hortensis, aut Rubi Idaei fructum rubrum utplurimum, aliquando album, & forma, & colore valde aemulantur, illisque sunt vulgo majora, unde nomen fragiferi huic Trifolio in∣ditum. Est & alia hujus minor species, cujus capitulum ad Rubi vulgaris fructum (qui vio∣laceo saturatiore colore praeditus est) valde accedit, & decerptus diutius colorem con∣servat.

14. Trifolium fragiferum nostras purpureum folio oblongo, nobis. Hoc solâ foliorum stru∣ctura longa, angusta, & mucrone obtuso non sinuato praedita, à Trifolio Frisico Clusii, foliis cordatis praedito, discernitur.

15. Trifolium vesicarium minimum ampullatum rubellis floribus raro dispositis, nobis. Haec Trifolii vesicarii ampullati species vix dodrantalem excedit altitudinem, imo frequen∣ter vix ad palmarem accedit: flosculos globatim gerit, elegantis dilute rubri coloris, quibus evanescentibus succedunt ampullae forma vesicae membranaceae, pyriformes, in quarum sin∣gulis singula continentur semina rotunda, subflava seminis Trifolii fragiferi instar. Quicun∣que à similitudine vesicularum 6, 7, & 8. supra & 13, 14, hocque 15. associaverit non ob∣stante diverso colore duplici florum, luteo scilicet, & purpureo, nihil forsan abs re fecerit.

LOCUS & TEMPUS.

• 1, & 2. Trifolium Luteum capitulo Lupuli majus & minimum proveniunt passim in pratis humidis, & secus agrorum margines in declivibus pratorum locis. Florent per totam paene aestatem at versus ejusdem finem maturantur eorundem semina.
• 3. Trifolium luteum parvum rectum flore glomerato cum unguiculis, hoc Nemausii agens Cherle∣rus ex locis hispidis & saxosis evulsit, ubi rarius etiam occurrebat. Floret Maio, & semina paulo post perficit; ingruente aestu (ut aliae multae annuae plantae) fatiscit & exsiccatur. Vide App. ad Legumina.
• 4. Trifolium luteum capitulo glomerato rigido. Hoc observabatur copiosum florem habens, parvum, luteum, prope Monspelium, circa castellum novum Castelneuf & Castelnau patrio idiomate a∣pud

• Gallo-Narbonenses dictum. Floret Maio; & paulo post semina profert sua. Vide App. ad Legumina.
• 5. Trifolium luteum nodosum seu nodiflorum capitulis Thymi. Passim hoc provenit circa Blaesas, ad margines agrorum & vinearum. Floret aestate & paulo post maturatur ejus semen.
• 6. Trifolium luteum glomerulis tomentosis &c. provenit in squalidis Provinciae locis. Vide App. ad Legumina.
• 7. Trifolium luteum capitulo spumoso laevi. Hoc circa Neapolim Italorum, in maritimis illic, & circa Monspelium, in agris & in luco Gramuntio reperitur. Floret eâdem cum praedictis tem∣pestate, atque paulo post maturantur ejusdem semina.
• 8. Trifolium aureum capitulo spumoso aspero majus. Hoc in salicetis Michelfeldae Huningham ver∣sus, iis sese suffulciens, reperitur. Floret aestate; atque versus ejusdem finem maturatur ejus∣dem semen.
• 9. Trifolium purpureum stellatum Monspessulanum. Provenit circa patibulum Monspeliense, ubi florens legi poterit mense Aprili, & ibidem mense Maio semina matura reperiuntur. Serius in hortis versus septentrionem & floret & semina ad maturitatem perducit.
• 10. Trifolium purpureum glomerulos oblongos proferens ex geniculis. Hoc fuit collectum in rupetis incultis circa Nemausium ab Henrico Cherlero Johannis Bauhini genero. Floret aestate, atque eâdem exeunte semina sua perficit, ex quibus deciduis germinat planta autumno, atque viget per totam hyemem in Gallia Narbonensi & Galloprovinciâ, quia illic hyems non est rigida.
• 11. Trifolium purpureum glomerulis Personatae. Hoc in squalidis & siccis locis, circa Episcopi ca∣stellum prope Monspelium collegit Cherlerus Johannis Bauhini gener, & nusquam alibi adhuc vi∣sum. Floret eâdem cum praedictis tempestate; atque paulo post maturantur semina.
• 12. Trifolium purpureum folliculatum Salmanticum. Hoc totâ aestate floret & semina perficit; Hi∣spani Trebol de Prados & simpliciter Trebol, quemadmodum caeteras Trifolii pratensis spe∣cies vocant.
• 13. Trifolium purpureum fragiferum Frisicum folio cordato. Hoc tarde post reliqua Trifolia prove∣nit; floret enim Julio; & sub finem Augusti, aut ineunte Autumno, fructum suum perficit. Nasci∣tur in diversis Frisiae locis, praesertim Groningensi agro.
• 14. Trifolium purpureum fragiferum folio oblongo. Hoc circa Autumnum passim in campis herbidis, humidis, circa Blaesas, in humidis campis illic, qui hyberno tempore stagnante aqua obruun∣tur, & alibi in Galliae & Angliae humidis locis, aestate siccis, reperitur: flore est communi∣ter rubro, & persaepe etiam albo; & consequenter vesicae continentes semina aut rubescunt aut al∣bescunt, sequendo florum colorem ipsas vesicas producentium.
• 15. Trifolium purpureum vesicarium minus ampullatum floribus rubellis raro dispositis. Hoc provenit in humidis pratis sabulosis versus oram maritimam Armoricae, Neustriae; & prope Rupel∣lam in pratis maritimis illic secus oram maritimam protensis, copiose satis pullulat, cujus se∣mina illic collegimus anno 1657. inter juncos quibus fulciebatur, non procul à salinariis inter Rupellam & propugnaculum Broüages.

Nota nos nomina multiplicia authorum data operâ omisisse & unum aut alterum magis si∣gnificativum tantum in medium produxisse. Nota secundo complurima Trifolia quae com∣muniter flores producunt purpureos seu rubros, aliquando degenerare in albos: hoc ob∣servare licet passim in aliis generibus; nam quae ordinarie flores producunt caeruleos aut vi∣olaceos, nonnunquam degenerant in rubros, imo aliquando albos, quae à nobis passim habe∣buntur varietates ejusdem speciei, neutiquam discrepantes quoad partes communes seu essentiales, sed solo florum colore.

§. 5. Trifolia Leguminosa varia Exotica & alia rariora.

Explicatâ doctrinâ Trifoliorum Bituminosorum; Pratensium; montanorum spicatorum, seu Lagopi pedisve leporini formâ provenientium, tam spica rotunda quam longa donato∣rum; & Arvensium seu agrariorum passim in agris Europeis vigentium; jam restant in hoc Paragrapho 5. Trifolia exotica, minus cognita & rariora, explicanda, incipiendo à quar∣ta planta Tab. 14. scilicet Trifolio montano Glycyrrhizite.

Pars TABULAE XIV.

• ...Trifolium
  • 1. Glycyrrizites, Park. Trifolium dulce montanum, Monspeliensibus. ☉
  • 2. Americanum, C. B. P. I. B. Chabr. Americum, Dod. Lob. Lugd. Tab. ☉
  • 3. Peltatum Creticum, C. B. P. & Prod. Odoratum peltatum Creticum Park, I. B. Chabr. ☿
  • 4. Absus, Prosp. Alpin. de Exot. Absus Alpini, seu Lotus Aegyptiaca, Park. ☿
  • 5. Aculeatum Creticum, I. B. Chabr. Trifolium spinosum Creticum, C. B. P. & Prod. Mattheoli ed. Bauhini. Cistus aculeatus Creticus trifoliatus, nobis. ☿
  • 6. Alpinum argenteum Persicae flore, C. B. P. Trifolium argenteum Alpinum, Ponae I∣tal. Cistus Alpinus argenteus Trifoliatus flore Mali Persicae, nobis. ☉
  • 7. Lotus silvestris ex Codice Caesareo, Dod. I. B. Chabr. ☿
  • 8. Corniculatum Lusitanicum siliqua tenui rectâ propendente, nobis. Trifolium cornicu∣latum Lusitanicum flore rubro, Park. ☿
  • 9. Corniculatum Creticum siliquâ curvâ flore luteo, nobis. Corniculatum luteum Creti∣cum, Park. Lotus Cretica siliqua curvâ propendente, flore luteo, nobis. ☿
  • ...Festucaceum, seu spica festucacea trifoliata,
    • ...Foliis
      • 11. Innumeris, nobis. ☉
      • 12. Paucioribus, nobis. ☉

Explicatio partis Tab. 14.

1. TRifolium Glycyrryzites, Park. Dulce montanum, Monspeliensibus. Hoc Trifolium ra∣dice constat longiore, & profundè in terram sparsa, Glycyrrhizae radice valde ac∣cedens, ex qua crassa & alte demissa emergunt cauliculi semipedales, crassi, quorum ex∣tremis annexa sunt folia terna, oblonga, angusta, acuminata, curtis petiolis insidentia, nulla∣tenus in margine dentata; ex radicis crassiore & superiore parte, inter folia praedicta, ori∣untur pediculi curti, unciales & biunciales, gerentes in summis flosculos papilionaceos, ru∣bellos, Trifolii pratensis rubri aemulos, quibus succedunt semina singula in singulis capsulis more aliorum Trifoliorum supra explicatorum. Provenit in Alpibus Rhaeticis, floret aestate, & sub ejusdem finem semina sua perficit.

2. Trifolium Americanum, C. B. P. I. B. Chabr. Americum, Dod. Lob. Lugd. Tab. Hoc peregrinum Trifolium ex America delatum, aliud quoddam Trifolio bituminoso simile vide∣tur: caules fert complures à radice exeuntes, rotundos, ramosos, in latus declinantes: fo∣lia in singulis pediculis terna, colore ex virore subnigra, figura rotundiuscula, primis è radi∣cibus exeuntibus Trifolii bituminosi foliis forma, colore & odore quoque, quadantenns si∣milibus, latiora tamen, & per ambitum leviter crenata: flores è summo ramulorum exeunt exigui, subcandidi, spicatim digesti: fructus inde rotundi, aliquantulum plani: radix in plures fibras dividitur. Natales ipsum nomen indigitat: floret, & semina perficit aestate.

3. Trifolium peltatum Creticum, C. B. P. & Prod. Trifolium odoratum peltatum Creti∣cum, Park. I. B. Chabr. Hujus cauliculi ex radice tenui, oblonga, fibrosa, exsurgunt palmo minores, versus pedem nudi; foliis parvis subrotundis, tripartito divisis, parum sinuatis, oblongis pediculis donatis, vestiti; cauliculorum summis flosculi quaterni, quini, ordine suc∣cedentes, & spica veluti dependentes, forma Ornithopodii, luteopallidi insident: quibus succedunt siliquae luteae, planae, membranaceae, quasi semicirculares, in filamentum abeun∣tes in apice: semen unum & alterum, parvum, compressum continentes, quae dum molles sunt, dulcissimae & esui aptae sunt: at ubi induraverint amarissimae. Hoc rusticis in Creta 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dici D. Honorius Bellus author est, qui semen hujus sub nomine Trifolii Cretici misit. In Creta provenit & floret, seminaque sua perficit aestate.

4. Absus Prosperi Alpini, de Exot. Loto Affinis planta Aegyptiaca, Park. Absus folio Trifolii Alpini I. B. Chabr. Loto affinis Aegyptiaca, C B. P. Herbula haec crescit plami ma∣gnitudine, vel aliquando major, foliis quaternis rotundioribus constans, quorum bina hinc inde costae mediae adhaerent: flores gerit parvos, albos, & semina Pyri seminibus proxima, iisdem floribus succedentia. Aegypti hanc plantulam Absus vocant. Ex hac descriptione non esse Trifolium, nec plantam leguminosam concludimus. Vide Hallucinationes infrà, & ibidem inter plantas heteroclitas & sui generis collocandam decrevimus. Pro natalibus ha∣bet Aegyptum; floret aestate, & paulo post maturantur semina.

5. Trifolium aculeatum Creticum, I. B. Chabr. Trifolium spinosum Creticum, C. B. P. & Prod. Matth. ed. Bauhini. Trifolium spinosum Creticum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Hon. Belli, Clus. Hist. Cistus aculeatus Creticus Trifoliatus, nobis. Hoc radicem habet longam, capillatam: caules plures, palmares & sesquipalmares, versus terram reclinatos, angulosos, in frequentes ra∣mulos brachiatos, frequentibus geniculis ex viridi purpurascentibus cinctos: ramulos or∣nant utrinque ex opposito sibi respondentia tria folia minora, uni petiolo inhaerentia, vi∣ridia, oblonga, acuminata, in minimam spinam abeuntia: quemadmodum etiam ad singu∣la genicula spinae quatuor parvae, totidem inferne appositae sunt, unde brevis pediculus as∣surgens florem singularem pentapetalum, Campanulae arvensis formâ & colore (five purpu∣rocaeruleum) similem, capitulo viridi insidentem sustinet, in cujus medio stamina 10. api∣cibus luteis praedita (capitulo inter ea latente) conspiciuntur, capitulum postmodum quin∣que angulis donatur, stiloque prominente augetur & per maturitatem petiolo incurvato ramis sese recondit, & in singulis angulis semen unicum, compressum, ruffum continet. Hoc primo nomine Trifolii spinosi sempervirentis Cisti flore, Patavio à Laurentio Rasenaw accepit Casparus Bauhinus, postmodum apud fratrem Johannem Bauhinum Montbelgardi collegit idem Casparus Bauhinus, cujus semen 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nomine missum fuerit. Vide infrà inter Hallucinationes hujus capitis. Nascitur in Creta, floret & semina perficit aestate.

6. Trifolium Alpinum argenteum Persicae flore, C. B. P. Trifolium argenteum Alpinum, Ponae Italice. Cistus Alpinus argenteus trifoliatus, Persicae flore, nobis. Trifolium hoc na∣scitur in altissimo Montis Baldi vertice; radice constat longâ, lignosa ruffescente, sursum versus in multas propagines seu bifurcationes sese findente, ex quibus protruduntur pedi∣culi multi, sustinentes terna folia angusta, hirsuta, Olearum folia quoad figuram aemulantia, sed minora, nervosa, molli & incanâ lanugine tecta; sicut observare licet in Geranio longi∣us radicato: caules protrudit quatuor digitos altos: flores fert Mali persicae floribus colore & formâ similes, quorum singula petala sunt cordata, in florum medio multa sunt filamen∣ta ejusdem coloris, sed cum apicibus nigris, quae ambiunt circulum globulumve ex brevi lanugine conflatum. Est planta elegantissima, longe serpens & consequenter perennis; pro∣venit in monte Baldo, floret & semina perficit aestate.

7. Trifolium Lotus silvestris ex codice Caesareo, Dod. I. B. Chabr. Trifolii hujus exotici incogniti in vetusto codite M. S. Bibliothecae Caesareae imago reperitur; depingitur caule re∣cto, foliis Trifolii, & è sinu horum foliorum exeunt cauliculi sustinentes flores (ignoratur cujus formae aut figurae, cujusve coloris) male sculptos & confuse exhibitos; siliquae etiam ver∣sus pediculum sunt crassiores, & sursum versus in acutissimum mucronem desinunt, quae siliquae si septo medio membranaceo dirimantur, utpote continentes duplicem seriem seminum, hinc unam, illinc alteram, erit planta tetrapetala siliquosa, forte Nasturtii triphylli species, quod graviter suspicamur: nam Prosper Alpinus in exoticis, nobis exhibet Nasturtii speciem sub Sii minimi nomine, cujus siliquae crassescunt versus extremitatem pediculi, atque desinunt in acu∣tissimum mucronem. An sit planta papilionacea, an tetrapetala, haud facile quivis Botani∣cus conjecturam facere potest ex icone male exhibita, cum nec bene siguretur, nec rite de∣scribatur, ideo latet nos cum Casparo Bauhino quid sit. Lotum esse negamus quia desunt bina folia ad appositionem foliorum cum pediculo ipso: nota enim omnibus Loti speciebus peculiaris est haec, quinque foliis donari, ut postea clarius patebit in doctrinâ Loti Herbae, quemadmodum descriptio manca nobis exhibetur hujus plantae, cum in floribus tum in sili∣quis etiam natales non recensentur.

8. Trifolium Corniculatum Lusitanicum siliquâ tenui rectâ propendente, nobis: Trifolium corniculatum Lusitanicum flore rubro, Park. Trifolium hoc Lusitanicum dictum caules ha∣bet pedales, in hortis cultis, rectos, firmos, atque ex singulis geniculis alternatim pedicu∣lis suis longis pendentia habet folia, terna, longa, angusta, & ex sinubus inter pediculos foli∣orum & caules proferuntur unciales pediculi sustinentes siliquas propendentes, binas unci∣as longas, tenues, continentes innumera semina minuta: flores quibus succedunt hae sili∣quae praedictae, non sunt papilionacei, sed ex multis staminulis luteopallidis, cum apicibus rubris, quibus tandem siliquae longae, tenues admodum, succedunt, quae non unicam seriem seminum, (ut fit in Leguminibus utplurimum) sed confuse multa minutula semina nutriun∣tur, prout observavimus in pentaphyllo siliquoso Prosperi Alpini & in Tarraraira Georgii Marcgravii▪ Hae tres plantae quamvis diversimodi ab authoribus nominentur, atque in diver∣sis locis collocentur, eòdem à nobis reducentur, atque ex iisdem novum genus constituemus ac collocabimus inter heteroclitas plantas siliquosas, postea à nobis exhibendas. Semen hu∣jus

in supina parte nutritur, quod confertim eidem adnascens & quasi in infinita sese multipli∣cans, non unica serie longitudinaliter (prout cernitur in siliquis caeterorum Trifoliorum leguminosorum) supinae siliquae parti adhaeret.

9. Trifolium corniculatum Creticum flore luteo, Park. Trifolium corniculatum Creticum, Prosp. Alpin de Exot. Ex Creticis itidem seminibus natam hanc plantam habuit Prosper Alpinus nomine Trifolii corniculati, habentem cauliculos plures, longos, graciles, humi stratos, foliis Trifolii minoris seu Cytisi, in extremo latioribus ornatos: flore Cicerculae, sed longe minore, luteo, in ramulorum cacumine unico apparente: cui succedit siliqua ro∣tunda, Macropiperis crassitie in obliquum acta, in qua continentur semina quatuor aut quin∣que parva, rotunda, flavescentia; siliquae eaedem sunt dulces, Pisi gustui non dissimiles, unde mirum non sit eas esse esculentas, & summopere pueros illis crudis in Creta vesci: si verum tamen sit, ut nos credimus (inquit Prosper Alpinus) hanc plantam esse 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Creticum Hon. Belli, à doctissimo Johanne Pona in Historia sua celebri stirpium in monte Baldo proveni∣entium perbelle descriptam, quam sane eandem esse non plane auderet asserere Prosper Al∣pinus, nisi siliquae in Hierazuni imagine non latae sint, sed rotundae & in obliquum circuli modo actae, quales ex Creta accepit Prosper Alpinus, & plantae illi natae protulerunt eandem figuram, qualem nos damus & Prosper Alpinus dedit in Exoticarum doctrina, appellando Trifolium corniculatum Creticum ad differentiam Trifolii corniculati Italici. Est Lotus à positione foliorum quinque, nempe trium in extremitate pediculi, & binorum minorum ad ejusdem pediculi cum caule appositionem. Vide App. ad Legumina.

10. Trifolium festucaceum seu Spica trifolia foliis innumeris, nobis. Spica trifolia, Prosp. Alpin. de Exot. Park. Mirabilis quidem est natura in productione rerum in mundani hu∣jus systematis superficie visendarum, quae & innumeras ubique etiam mirandas prima facie edit plantas, atque in nullo genere intermedio herbarum mirabilius ludit natura quam in hisce Trifoliis de quibus jam scribimus, nec haec Trifolii species & sequens Cretica minus admi∣rationis habere videntur. Prima haec festuca trifoliata spicis multis ramorum instar ab eadem radice exeuntibus scatet; radice constat crassa longa satis, deorsum versus bifur∣cata, atque supra terram in plurima capitula, ex eadem radice orta, divisa; ex summis radi∣culis protruduntur cauliculi breves, sustinentes flosculos longiusculos, raro dispositos, magni∣tudine atque figura Hyacinthi floribus similes, albos, dum recentes sunt suaviter olentes, qui∣bus succedunt semina rotunda, alba, minuta: (de capsula seminali cum nulla ejusdem fa∣cta sit mentio à Prospero Alpino; an sit flore papilionaceo, an siliquam bivalvem, vel am∣pullae in modum ferat, quemadmodum maxima Trifoliorum leguminosorum pars, nobis non constat; examinent ideo posteri, ad quorum manus pervenerit utraque hujus varietas:) â radice exeunt capillamenta seu filamenta satis rigida, Cuscutae similia, subtiliora tamen, & albicantia, & quasi innumera, spicas ex toto occulentia, desinentia in mucrones acutissimos, atque ex eadem radice oriuntur pediculi sustinentes singula folia terna, in idem centrum (pe∣diculi scilicet extremitatem) desinentia, parva, brevia, angusta, elegantis pratensis seu a∣grarii similia, minora tamen, minutim & perpulchre in ambitu crenata. Tota planta lata est, ac exterius in orbem veluti acta Trifolium simulat; interius nimirum, in parte terram spe∣ctante, festucacea tota planta, & paulo infra Trifolia sua florescens, multum elegantiae prae se fer••e videtur. Pro natalibus habet Cretam Insulam: floret illic aestate, & semina eadem de∣clinante perficit.

11. Trifolium festucaceum alterum paucioribus foliis vel Spica trifoliata altera, nobis. Spi∣cae trifoliatae altera species, Prosp. Alpin. Haec Spica trifoliata altera aspectu est diversa à jam descripta, quamvis videtur eadem à foliis trifoliatis, sed folia in Spica altera Prosp. Al∣pini conspiciuntur paucissima, quemadmodum in priore innumera; atque haec posterior tota festucacea est, rarissimis hic & illic apparentibus foliis trifoliatis, ut ex binis Iconibus di∣versis in Appendice ad Legumina assculptis apparebit.

Hisce Trifoliis enumeratis atque explicatis & in quinque subalterna genera (ut appa∣ret ex paragrapho quintuplici) distributis; quemadmodum natura larga manu uti solita est in aliis stirpium generibus subalternis, ita productione tot variarum specierum, in hoc vasto gene∣re Trifoliorum non defuit, nec dubitandum est cuivis Botannico plures diversas species restare, quae à diligente indagatore poterint addi hisce à nobis exhibitis, atque singulis generibus suis intermediis adaptari: via à nobis strata, insistant alii hisce nostris vestigiis & quaerendo inveni∣ent plures species, plane diversas ab hisce omnibus allatis. Plurima Trifolia de industria omi∣simus, quia leviter & superficie tenus, à Casparo Bauhino in Prodromo Theatri Botannici de∣scripta reperimus.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 327. col. 1. pl. ii. Trifolium palustre, C. B. P. Dod. Eyst. Trifolium majus & minus fi∣brinum, Tab. Paludosum, Ad. Lob. Majus & minus, Ger. Menyanthes palustre, Lugd. cum duplici fi∣gura. Hoc non est Trifolium Leguminosum seu pa∣pilionaceum▪ omne enim Trifolium leguminosum habet pro nota generica, quod flores producat papi∣lionaceos, & siliquas siliculasve seu capsulas conti∣nentes in se semina, Fabae, Pisi, Viciaeve, aliorum∣que Leguminum more redolentia; atqui Trifolium hoc palustre seu Paludosum non pollet hisce conditio∣nibus, ergo non fuit hic collocandum a Casparo Bau∣hino caeterisque authoribus cum Trifoliis Legumi∣nosis, quippe toto coelo ab ipsis diversum, quoad mo∣dum florendi & capsulas seminales & semina produ∣cendi. Est enim planta trifoliata, paludosa, seu in paludibus & aquis stagnantibus proveniens, sui ge∣neris & heteroclita, ut postea declarabimus inter plantas aquaticas. Deinde compilator Historiae Lug∣dunensis Mulinaeus (qui falcem in alienam messem injecit, post obitum Doctissimi Dalechampii, Histo∣riam illam ad posterorum manus transmisit ubique mendis, & erroribus manifestis & apertis scatentem, ut Doctissimus Casparus Bauhinus in Animadversionibus suis in Historiam Lugdunensem nobis monstrat) & compilator Teutonicus Tabernaemontanus, quos se∣quutus est Johannes Gerardus, omnes hi inquam en∣tia sine necessitate multiplicant, constituendo duas species, quae neutiquam sunt genuinae species, sed va∣rietates, in diversis locis provenientes, aut ibidem aliquando, quoad magnitudinem & parvitatem, aut foliorum rotunditatem aut eorum mucronem acutio∣rem aut obtusiorem discrepantes.

Pag. 327. col. 2. pl. ii. Trifolium pratense album, C. B. P. Fuch. Dod. Gall. Dodonaeus, Clusius, Tragus, aliique authores asserunt Trifolium pratense album differre tantum à Trifolio pratensi purpureo, solo colore florum; sed longe falluntur, nam Trifolium pratense album differt à pratensi rubro omnibus fe∣re suis partibus. Primo folia singula terna sunt glabra, & macula candidiore notantur in Trifolio pratensi albo: flores deinde minores ochroleucos, id est ex albo pallidos producit: atque singulis floribus succedunt singulae siliquae bivalves, breves, conti∣nentes terna aut quaterna semina, minuta, rotun∣da; at Trifolium pratense rubrum seu purpureum est omnibus suis partibus majus, folia etenim ma∣jora sunt & hirsuta; caules longiores, crassiores e∣tiam & hirsuti sunt: flosculi rubri duplo etiam ma∣jores, quorum singulis deciduis succedit capsula se∣minalis diversimode à prioris Trifolii pratensis albi siliculis bivalvibus constructa, quae in margine quin∣quepartito dividitur stellae in modum, aut quasi to∣tidem sunt spinulae stellae figuram effigiantes, in cu∣jus fundo ampullae simili unicum semen rotundum continetur, multorum aliorum Trifoliorum expli∣catorum hujus classis more. Consule Icones, adi ipsas plantas, eas{que} examina; ne{que} inter Trifolia ali∣ud quodlibet siliculas curtas bivalves producit hujus Trifolii albi pratensis siliculis conformes, praeter Phaeum fuscum (si quas producit propter nimiam sese propagandi radicibus aviditatem) & novum il∣lud tertio loco à nobis propositum in Tab. 14. sub no∣mine Trifolii albi, caule fistuloso seu cavo donati, & foliis subtus maculis purpuronigris notatis insi∣gniti: hujus siliculae itidem sunt bivalves, breviores & crassiores continentes singulae semina bina aut terna, rotunda, exilia. Ergo Trifolium pratense album & Trifolium pratense purpureum sunt duae distinctae Trifoliorum pratensium species, quicquid vo∣luerint citati supra authores qui confusissime, sicut de aliis multis herbis, etiam de hisce scripsere.

Pag. 327. col. 2. pl. ii. Trifolium pratense album, C. B. P. Huic Synonymum adhibet Casparus Bauhi∣nus Trifolium majus 1. flore albo Clusii, quod est Trifolium montanum album eidem Casp. Bauhino Pag. 328. col. 1. pl. v. Trifolium montanum album Casp. Bauhini est Trifolium lagopoides, cujus partes essentiales Trifolio pratensi albo omnino differunt; Trifolium enim montanum album, est lagopoides al∣bum, cujus folia sunt pinnata incana, in ambitu dentata, caules edens altiores, in quorum ramis ex∣tremis proveniunt flores albi, in spicam conferti, Lagopi instar, atque floribus albis succedunt capsu∣lae quinquepartito in margine divisae, in quarum singularum fundo ampullae in modum facto, unicum continetur semen; at Trifolium pratense album, C. B. P. siliquas profert bivalves, curtas, in quibus terna quaterna una serie semina continentur; ergo nec constituunt unam & eandem speciem, nec debent pro synonymis adhiberi à Casp. Bauhino Trifolium pratense album & Trifolium montanum album, cum sint omnino diversae species ex ipso Bauhino, nec po∣test Trifolium majus 1. flore albo Clusii esse synony∣mum & Trifolio pratensi albo & Trifolio mantano al∣bo, diversis omnino speciebus ab ipso sic constitutis; ideo sui oblitus est hic Casp. Bauhinus dum Trifolium montanum album synonymum vult esse Trifolio pra∣tensi albo toto caelo diverso, ut ostensum est.

Pag. 328. col. 2. pl. iv. Trifolium montanum an∣gustifolium spicatum, C. B. P. Huic pro planta sy∣nonyma adhibetur a Casp. Bauhino Alopecuros gra∣minea Dalechampii, tanquam Trifolium; non est Trifolium à numero foliorum, sed quina folia an∣gusta, longa, ex singulis pediculis profert, ergo non potest Trifolium proprie dici: nec est gramen Alo∣pecuroides, ut vult Dalechampius qui inter gra∣mina Alopecuroidea collocat; quia plures flores ru∣bros, pusillos, spicatim in summis fastigiis caulium profert; mihi plane videtur Melampyri exilior speci∣es; ergo nec Trifolium cum Bauhino, nec Gramen Alopecuroides cum Dalechampio in Historia sua Lu∣gdunensi, dici debet, & per consequens male hic in∣ter synonyma Trifolii angustifolii spicati locatur à Casparo Bauhino. Amandetur ad Melampyri genus, cujus est perfecta species.

Pag. 328. col. 1. pl. v. Trifolium pratense luteum seu agrarium capitulo Lupuli, C. B. P. Chabr. Tri∣folium pratense luteum faemina flore pulchriore sive lupulino, I. B. Chabr. Pro synonymo huic adhibet Casparus Bauhinus Trifolium minimum, Ad. Lob. & Hist. Lugd. Fallitur Bauhinus, nam Iconibus ab utroque praedicto authore & Parkinsono allatis re∣praesentatur Trifolium minimum Lupulinum nostras descriptum & exhibitum sculptura prope majus, Tab. 13. hujus Sectionis secundae, ut facile cuilibet videre licet, à flosculis raro disposities & pictis. Porro Tri∣folium agrarium Dodonaei Synonymum adhibetur Trifolio pratensi luteo capitulo Lupuli, cum Dodo∣naei Icon omnino convenit Trifolio pratensi luteo capitulo breviore C. B. P. seu Trifolio pratensi ma∣ri, flore minore, semine multo I. B. Chabr. Trifo∣lium

enim agrarium Dodonaei est Meliloti species mi∣nor procumbens, nobis. & synonymum cum Trifolio pratensi luteo capitulo breviori, C. B. P. & Trifolio pratensi mare, flore minore semine multo, J. B. & Chabraei. At à spica racemosa est Meliloti species ut postea demonstrabimus in doctrina Meliloti in∣fra, & per consequens adaptari non debuit Trifolio majori lupulino, à quo evidenter apparet ex auto∣psia diversum.

Pag. 327. col. 1. pl. vi. Trifolium pratense minus flosculis purpureis, C. B. P. Trifolium quoddam par∣vum sive Lotus pratensis purpurea, I. B. Chabr. Lo∣tus pratensis purpurea, Hist. Lugd. Inquit Dale∣champius in Historia sua Lugdunensi, radicem gignit gracilem, candicantem, parum capillatam: caulicu∣los multos surculosos, fere pedales: folia nunc terna, nunc quaterna: flores in ramulorum vertice copiosos, purpureos. In pratis & locis humidis nascitur. Adeo manca, sterilis & jejuna est hujus descriptio exhibita à Dalechampio ut quonam debeat referri impossibile sit judicatu, nec flores assignat papilionaceos, nec qualesuam sint folliculi aut capsulae seminales exhi∣bet, nec in explicatione, nec figura seu Icone. Vide∣retur mihi aut cuiquam Iconem bene consideranti, potius Rubiae species minor, quam Lotus: Exami∣nent posteri prata humida, sed ubi terrarum non me∣menit Dalechampius, idcirco nodum in scirpo posteris suis Botanicis quaerendum reliquit idem Dalecham∣pius.

Pag. 328. col. 1. pl. ii. Trifolium Alpinum ar∣genteum Persicae flore, C. B. P. Trifolium argenteum Alpinum Ponae, Ital. Consule hujus descriptionem in∣ter Trifolia Exotica plant. 6. Notandum est hanc plantam non esse Trifolium leguminosum, quia non habet florem papilionaceum; deinde oblitus est Johan∣nes Pona addere capsulas seminales, quae determina∣re debent genus suum, sed ex descriptione florum pen∣tapetalorum Mali Persicae florum aemulorum, & sta∣minulis multis colosini coloris instar Persicae florum, cum apicibus nigris ambientibus globulum ex brevi lanugine conflatum, quilibet poterit concludere mecum hocce non esse Trifolium leguminosum à flore, multo minus à globulo hirsuto: sed verosimilius mihi videtur Cistus mas minimus triphyllos seu Cistus folio Trifolii: si capsulas expressisset Alpinus pentagonas, hirsutas, esset haec planta Cistus mas minimus trifoliatus ar∣genteus, non autem Trifolium Cisti flore, raciocinando ex libro naturae. Aliter, cum florem pentapetalum Mali Persicae florum colore gerat, si capsulam haberet Quinquefolii aut Heptaphylli more, poterit reduci ad eorum classem subalternam, Pentaphylloides scili∣cet, ternis foliis donatum, quemadmodum nos prae∣stitimus in doctrina Pentaphylloidis ad finem hujus Se∣ctionis; nam datur illic Pentaphylloides trifoliatum Fragariae folio, quod à flore pentapetalo, & capsula se∣minali, plurima minuta semina ibidem continente (more Pentaphyllorum & Heptaphillorum) sic denomi∣navimus; penes itaque erit examinantes praedictami∣psam plantam ad utrumvis horum duorum generum, nunquam ad Trifoliorum Leguminosorum classem, re∣ducere, ex doctrina universali nostra; nec poterit, in∣quam, alio ex mea sententia, quam ad Cistum, aut Pen∣phylloides, habita ratione floris, capsulae seminalis, & seminum, reduci.

Pag. 329. col. 1. pl. x. Trifolium album angustifo∣lium floribus veluti in capitulum congestis, C. B. P. Dorycnium Monspeliensium, Ad. Lob. Cam. Cum haet planta sit Lotus incana frutescens, ex appositi∣one foliorum, nempe ternorum in extremitate pediculi, & binorum ad appositionem pediculi cum caule, ad∣denda esset haec planta leguminosa Loto fruticosae Ly∣bicae Dal. Hist. Ludg. & Loto haemorroidali ut nos praestitimus, & ut cernere est ad finem doctrinae Loti, infra, non autem hic inter Trifolia collocanda esset, quemadmodum praestitit Casparus Bauhinus.

Pag. 329. col. 2. pl. vi. Trifolium Echinatum ar∣vense, C. B. P. Tribulus terrestris minor repens, Hist. Ludg. & pag. 330. col. 1. pl. vii. Trifolium Echina∣tum arvense fructu minore, C. B. P. Tribulus minor re∣ctus, Hist. Ludg. Casparus Bauhinus edoctus ex auto∣ritate Historiae Lugdunensis frustra multiplicat entia sine necessitate, dum duas constituit species distinctas, cum revera sit tantum una, nam nunc procumbere, nunc erigi, non possunt determinare duas perfecte di∣stinctas species.

Pag. 390. col. 1. pl. ii. Cytisus incanus Creticus, C. B. P. Ebenus Cretica, Epist. 4. Honorii Belli ad Clusium, & Johannis Ponae. Quum haec planta trifo∣liata flores papilionaceos & spicam continentem ca∣psulas seminales & semina ad eundem modum facta habeat cum Trifolio spicato seu lagopoideo, debet disponi inter consortes Trifolia lagopoidea, non inter Cytisos siliquis longis, bivalvibus, donatos, qui per∣tinent ad Genistae classem, cum in multis Genistae accedant, praecipue siliquis & semine & numero fo∣liorum.

Pag. 330. col. 1. pl. iix. Trifolium spinosum Cre∣ticum, C. B. P. Park. Matth. ed. Bauhini. Trifoli∣um spinosum Creticum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Hon. Belli, Clus. Hist. Trifolium aculeatum Creticum, flore amoeno, magno purpuroviolaceo I. B. Chabr. florem non habet papilionaceum, sed pentapetalum & capitulum quinque angulis donatum, ergo non est Trifolium le∣guminosum Cisti flore dicendum; sed Cistus spinosus trifoliatus, sumendo denominationem genericam à nobiliore parte, flore scilicet & capsula seminali pentagona, quae magis sunt conformia Cisti speci∣ebus, qui mas dicitur; terna folia specificam indi∣gitabunt differentiam. Consule descriptionem ejus uberiorem supra inter Trifolia exotica. Vide ipsius Iconem, Tab. 14^ta. pl. 5^ta.

Pag. 330. col. 2. pl. i. Trifolium Hepaticum flore simplici, C. B. P. & ibidem pl. ii. Trifolium hepati∣cum flore pleno, C. B. P. Male à Casparo Bauhino hic inter Trifolia & Melilotum, quippe Trifolia papi∣lionacea, collocantur; cum revera Hepaticae foliis constant integris, tribus lobis tantum acuminatis seu mucronatis, divisis & tripartitis solummodo in exteriore margine, deinde toto coelo floribus & semine discrepant a Trifoliis leguminosis; ergo hinc essent arcendae Hepaticae; & cum floribus, tum seminibus racemosis in capitulum congestis Ranunculorum more praeditae sint, jure debent Ranunculis adjungi, quem∣admodum nos praestitimus in Sectione quarta. Qui∣cunque insuper ad Sectionem nostram undecimam He∣paticam, Ranunculos & Trifolium acetosum relegave∣rit, non inficias eo, quin bene easdem disposuerit in∣ter plantas quarum singulis floribus plura succedunt semina minuta.

A pag. 327. usque ad pag. 333. Casparus Bauhinus in Pinace collocat Trifolia, Melilotum & Lotum her∣bam, quae omnia sunt Legumina trifoliata, proinde justo titulo debuere subjungi Leguminibus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 finientibus paginam 353. non autem confuse locari inter Fragariam & Rubiam propter numerum ternarium aut quinarium foliorum.

LEGUMINA Trifoliata seu Trifolia Leguminosa.

TRIFOLIUM COCHLEATUM Seu Medica Cochleata.

CAPUT VIII.

TRifolium cochleatum seu Medica cochleata hoc obtinet peculiare inter Trifolia cae∣tera leguminosa, (etiamsi foliis ternis & floribus papilionaceis conveniat cum caete∣ris omnibus Trifoliis leguminaceis) quod singulis floribus papilionaceis deciduis succedat capsula, quae in gyrum seu cochleam, spiralis lineae in modum, contorqueatur, & tribus, qua∣tuor, pluribusve gyris, altero alteri imposito constet. Nota igitur generica Medicae conve∣niens, ipsamque ab omnibus Leguminibus Trifoliatis, seu Trifoliis leguminosis distinguens, esto haec: Siliquae sunt helicoides seu spiraliter intortae omnium & singularum Medicarum, cujuscunque magnitudinis aut figurae sint fructus capsulae. Nota insuper folia tergemina semper omnibus & singulis Medicae speciebus convenire, quae inter se tam sunt similia ut impossibile sit à foliis ipsas Medicas ad species reducere, tribus aut quatuor exceptis de quibus in particulari specierum deductione agetur. Idcirco à diversis fructuum involucris seu capsulis spiralibus cochleatis, diverso modo constructis, nobis, cùm in Tabulis cognati∣onis, tum earundem explicatione, varie denominabuntur.

Pars TABULAE XV.

• Trifolium cochleatum seu Medica cochleata-
  • ...Major 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉—
    • ...Capsulâ
      • ...Compressâ orbiculatâ
        • ...Nigrâ planâ
          • ...Oris
            • 1. Crispis, nobis. ☿
            • 2. Laevibus, nobis. ☿
        • 3. Albâ rugosâ, nobis. ☿
      • 4. Globosâ & Scutellatâ, nobis. Medica Scu∣tellata, I. B. Chabr. ☿
      • ...Turbinatâ
        • 5. Planâ, nobis. ☿
        • 6. Rugosâ, nobis. Medica turbina∣ta, I. B. Chabr. ☿
      • ...Spinosâ rotundâ
        • ...Majore
          • Spinis-
            • 7. Paucioribus & ri∣gidioribus, no∣bis. ☿
            • 8. Longioribus sur∣sum & deorsum tendentibus, no∣bis. ☿
            • Ejusdem capsula pro∣tracta Fig. 9.
        • ...Minore
          • 10. Multis spinulis armata, nobis. ☿
          • 11. Rariùs spinis crassiori∣bus & brevioribus arma∣ta, nobis. ☿
          • 12. Et foliis quasi spinosis, nobis. ☿
          • 13. Et crassiore spinulis brevi∣bus rarioribus donata. ☿
          • Ejusdem capsula protracta, Fig. 14.
    • ...

• ...
  • ...
    • ...Spinosa
      • ...Peren∣nis
        • 15. Incana maritima, nobis. Medica marina, Lob. Icon. Clus. Hist. & Pan. Tab. Park. ☉
        • 16. Ciliaris seu capsulis ciliaribus ni∣gris, nobis. ☉
      • Annua-
        • ...Cap sula
          • ...Majore
            • 17. Albâ folio cordato fuscâ maculâ notato, nobis. Medica Ara∣bica, Cam. ☿
            • ...Nigra
              • 18. Hispidiore, nobis. ☿
              • 19. Minus hi∣spida, nobis. ☿
          • ...Mini∣ma
            • 20. Rotundâ, nobis. Tri∣bulus minor repens & rectus, Dalecham∣pii Hist. Ludg. ☿
            • 21. Coronatâ, nobis. Co∣ronata minima Cher∣leri. I. B. Chabr. ☿

Explicatio partis Tab. decimaequintae Sectionis secundae.

1. MEdica cochleata major 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, fructus capsulâ compressa orbiculata, nigra, plana, oris crispis, nobis. Medica dicitur, quod primo ex Media in Hispaniam & ex Hispania priscis olim aevis, in agrum Neapolitanum introducta fuit. Hodie vero in plurimis aliis Europae locis sponte proveniens cernitur Medica diversorum generum, quae passim in multis aliis locis seritur. Hujus Medicae majoris planae primae radix est parva, fibrosa, multos fundens caules palmares in sterili & macro solo, pedales autem in pingui & fertili, per terram stratos: folia terna, parva, glabra, fere triquetra & per extremum lata ac nonnihil crenata, maculis interdum nigris aspersa: flores exigui, flavi, oblongis pediculis donati: siliquae seu capsulae seminales Helicoides, cochleae aut gyri in modum intortae, majores, planae, compressae, maturae nigrae, oris crispis seu undulatis in ambitu donatae, ex tribus quatuorve gyris, altero alteri imposito constantes, magnitudine omnino unguis humani, aut nummi valoris qua∣tuor solidorum monetae Anglicanae, vulgo a groat dicti.

2. Medica cochleata altera major 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fructus capsulâ compressa orbiculata nigra laevi sine oris crispis, nobis. Haec Medica major capsula nigra laevi seu absque oris crispis, plane distinguitur à priore siliquarum seu cochlearum, & consequenter seminum parvitate, praecipuè autem quod cochleae sint minores, nigriores, absque fimbriatis aut undu∣latis oris in ambitu.

3. Medica cochleata major 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fructûs capsulâ compressa orbiculata rugosa alba, no∣bis. Haec Medicae species nova & visu elegans, capsulam omnino à reliquis omnibus diver∣sam gerit; est enim capsula rugosa, compressa, orbiculata, alba, modioli in modum facta, oris in ambitu miro naturae lusu rugosis; quoad folia, flores & semina reniformia, convenit cum caeteris suae sortis hic explicatis. In Meridionalibus regionibus fuit detecta à Johanne Raio, & huc in Angliam delatum ejus semen, quod satum ab Edvardo Morgan in hortulo suo Bo∣tanico pone Abatiam Westmonasteriensem innumeras produxit capsulas, ex quibus nobis communicatis sese nunc propagat in horto publico Botanico Universitatis.

4. Medica cochleata major 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fructûs capsulâ rotunda globosa scutellata, nobis. Me∣dica scutellata, I. B. Chabr. Haec cubitales, robustos, hirsutosque habet cauliculos, eos∣que partim erectos, partim procumbentes: folia tergemina, majuscula & latiuscula, acu∣minata, subtus hirsuta, circumquaque crenata: flores sunt pauci, lutei, binatim petiolo u∣nico utplurimum haerentes, quos volutarum instar cochleatae siliquae sequuntur planae exte∣rius,

interius veluti è scutellis quatuor, aut quinque compositae, ut inferior major sem∣per convexam suo cavo excipiat. Semina in gyris latent renalia, majora seminibus reliqua∣rum sui generis Medicarum: radix est simplex fibrosa.

5. Medica cochleata major 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fructûs capsulâ turbinata plana, nobis. Haec à primo intuitu capsulae, quippe turbinatae, planae, magnitudine Fabae equinae, facile distinguitur à se∣quente capsulâ turbinata rugosa; facilius à caeteris omnibus praedictis hujus familias figurâ sola turbinata cochleae; foliis, floribus & seminibus renalibus conveniunt omnes paene Medi∣cae species (perpaucis foliis maculatis aut incanis notatu dignis exceptis) genericam in∣termediam earum differentiam aut aliquando specificam constituente siliquâ seu capsula e∣jusque fabrica, ut clare apparet in doctrina hujus capitis, cujus consule Tab. aeneam 15.

6. Medica cochleata major 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fructûs capsulâ turbinata rugosa, nobis. Medica magna, turbinata, I. B. Chabr. Haec cubitales & sesquicubitales caules emittit hirsutos, multis ra∣mis fissos: foliis ternis aliarum more, hirsutis, multis itidem, in longiusculis pediculis insi∣stentibus, donatur: flores parvi, papilionacei, lutei, binatim pediculo haerent unciali & sesqui∣unciali, quos sequuntur capsulae turbinatae (seu turbinis forma, id est latiori basi capsula insidet pediculo, & attenuatur versus extremitatem & quasi in metam desinit) rugosae in ambitu seu circumferentia exteriore, circumvolutae numero sex aut pluribus gyris sibi in∣vicem commissis & arcte junctis, durae: unaquaeque spira gemino denticillorum ordine caela∣ta est, medium secante zonulâ perpetua: semen latet in gyris renis forma sinuatum.

7. Medica cochleata spinosa major 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, seu capsula rotundiore majore spinis paucio∣ribus & rigidioribus, nobis. Vide Park. pag. 1116. Haec per terram se expandit cubitalibus & longioribus caulibus: folia parva, hirsuta, & per oram lata: flores lutei: capsulae rotun∣dae in circumferentia longis rigidiusculis susque deque vergentibus spinulis horrent, non ad∣modum densis; convolutiones sunt tres aut quatuor, in quibus nunc plura, nunc pauciora latent semina magna, reniformia: folia inquam per extremum lata, singula singulis pun∣ctulis nigris notata, unde facile à caeteris hujus classis, juncta capsularum seminumque ma∣gnitudine earumque paucitate etiam & foliorum amplitudine facilius à Medica Arabica Ca∣merarii distinguitur; perfectius inquam à cochleis seu seminum capsulis quadruplo Came∣rarii majoribus & binatim rariusque in pediculis dispositis (nam ordinarie binatim, aut ali∣quando sed rarius ternatim proveniunt hujus capsulae) à Medica Arabica Camerarii digno∣scitur, cujus folia pariter maculis nigris notantur, at capsulae quinae, senae, ex petioli summi∣tate pendent, quadruplo etiam hujus jam descripti minores.

8. Medica cochleata spinosa major 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 capsula seu spinis longioribus sursum & deor∣sum tendentibus, nobis. Haec à superiore 7. facile cognoscitur, primo quod folia producat nullis maculis nigris notata; secundo à capsula, cujus spinulae sunt longiores & densius di∣spositae, susque deque aut sursum & deorsum tendentes; utraque & haec & 7. semen producit majus, renale, & utriusque cochlea est major, nucis Myristicae magnitudine, quae binatim provenit ex uno petiolo dependens: unde apte satis utraque haec Medica 8. & superior 7. sub nomine Trifolii cochleati majoris spinosi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 militabit.

9. Haec Icon repraesentat capsulam Medicae 8. extensam ut clarius & distinctius cernantur gyri seu convolutiones spirales & spinulae longiores sursum & deorsum tendentes.

10. Medica cochleata 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 capsula spinosa rotunda minore multis spinulis armata, nobis. Haec inter Medicas cochleatas spinosas minores 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est capsulas binatim producentes, disponitur, quaeque vix triuncialis aut palmaris fuit: cochleam gerebat rotundam vix Pisi majoris maginitudinem excedentem, binatim semper curto petiolo provenientem, & spinulis multis satis frequenter dispositis onustam.

11. Medica cochleata 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 capsulâ spinosa rotunda minore, rarius spinis crassioribus & brevioribus armata, nobis. Haec Medica annua 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 binas cochleas uni peti∣olo pendentes producit majores praecedentis, atque spinulis rarius dispositis brevioribus & rigidioribus armatas. Planta est humilis, vix palmarem excedit longitudinem.

12. Medica cochleata 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 capsulâ spinosa rotunda minore & foliis quasi spinosis, nobis. Haec Medicae cochleatae species caules edit pedales & amplius, protrudentes ex singulis genicu∣lis folia terna acuminata profunde serrata, ut in spinulas multas degenerare videantur Medicae, & hoc nomine facile inter caeteras omnes Medicas cognoscitur; fructum geminum ex eodem pediculo profert pendentem, medium quasi inter Medicas cochleatas spinosas majores & mi∣nores, sed conveniunt hae quatuor cum majoribus, quod sint 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 non 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut sunt omnes minores.

13. Medica cochleata 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 capsula spinosa crassiore & spinulis brevibus & rarius dispo∣sitis armata, nobis. Haec à tribus Medicis cochleatis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 supra explicatis fa∣cile dignoscitur, quod cochleam Fabae equinae magnitudine producat, rarioribus spinulis armatam, atque inter Medicas cochleatas spinosas minores hasce 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 coch∣leam edat easdem amplitudine superantem.

14. Hujus jam descriptae cochleam protractam & extensam clarius & magis dilucide Helicem seu lineam spiralem exprimentem loco hoc 14^to. sculpendam curavimus, ut cuili∣bet plane cernere licet in Icone exhibita.

15. Medica cochleata 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 capsula spinosa minore, perennis, incana, maritima, nobis. Medica marina, Lob. Icon. Clus. Hist. & Pan. Tab. Park. Caules sive ramos ha∣bet haec Medica maritima tres aut quatuor, saepe plures, pedales, humi fusos & procum∣bentes: folia Trifolii Cytisi Maranthae foliis minora, quae cum ramulis ipsis tomentosa la∣nugine obsita sunt: flores extremis ramis inhaerentes petiolis suis ex alarum sinubus ortis exsiliunt, quini aut seni simul congesti, Medicae vulgaris aut Sertulae Campanae florum for∣ma, coloris flavi: siliquae deinde glomeratae & contortae sive convolutae, in quarum singu∣lis, incana etiam lanugine obductis, continentur semina renalia seu reniformia, subruffa, reliquarum Medicarum seminibus similia: radix crassiuscula, perennis sive vivax ex candido pallescit.

16. Medica cochleata 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 capsula spinosa minore, perennis, ciliaris seu capsulis ciliaribus nigris, nobis. Haec Trifolii cochleati species radice est perenni, longe lateque repente, Medicae superioris maritimae incanae more; in summis caulium bipedalium surre∣ctorum multa vascula seu capsulas cochleatas spinosas congestim fert, nigras, (inde appo∣site satis Guillandino Medica ciliaris dicta, quia capsularum pili nigri ciliorum pilis nigris perquam sunt similes) unde à radice repente, quae solummodo Medicae maritimae inca∣nae & huic ciliari Medicae Guillandini convenit, facile à caeteris omnibus annuis distingui∣tur, & longis pilis ciliaribus nigris, à maritima incana, juncta foliorum viriditate & rectitu∣dine caulium, facilius dignoscitur.

17. Medica cochleata minor 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 annua capsula majore, alba, folio cordato, ma∣cula fusca notato, nobis. Medica Arabica, Cam. Medica Arabica sive Trifolium cochleatum cordatum, Park. Haec Medicae species multis constat caulibus tenuibus, infirmis, genicula∣tis, quibus insistunt folia tergemina, viridia, singula cordis formam quodammodo referen∣tia, & maculis nigris in medio notata, quae à longis pediculis pendent, lata ad extre∣mum & sinuata: ex sinubus inter cauliculos & foliorum pediculos oriuntur Petioli uncia∣les, sustinentes flosculos plurimos, luteos, ternos, quaternos, aliquando plures, quorum singulis succedunt singulae capsulae cochleatae, & hirsutae seu echinatae aliarum Medicarum more. Parkinsonus pag. 1116. in eadem Tabella Icones 10. capsularum Medicarum co∣chleatarum exhibet, quae nec bene sculpuntur, multo minus apte nominantur: atque iisdem addit siliquam articulatam Scorpioidis leguminosae striatae ac si esset ex Medicarum nu∣mero, nec nomina ipsis addit: confuse has capsulas exhibet sicut plurima alia passim.

18. Medica cochleata minor 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 annua capsula nigra hispidiore, nobis. Crassius∣cula & prolixa satis est hujus radix, singularis & alba: caules multi tenues per terram sparguntur, dodrantales, striati, hirsuti: folia terna, subrotunda, ad Trifolii pratensis lutei seu agrarii Dodonaei folia valde accedentia, nullo notabili sapore praedita, pilosa, albescen∣tia, maxime parte inferiore: flores parvi, lutei, plures simul congesti; quibus accedunt ca∣pitula plura, echinata seu hispida, nigra, ex eodem pediculo simul coacervata, Piso non majora, contortis Helicibus constantia, globosa, quatuor, quinque, aliquando plura, mol∣libus spinulis echinulisve obvallata: semina reniformia (caeterarum hujus generis more) in se continentia.

19. Medica cochleata minor 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 annua capsula nigra minus hispida, nobis. Haec neutiquam à priore quoad omnes suas partes differt, nisi quoad capsulas quae minus sunt hispidae; sunt potius asperae, atque Helices magis conspicue apparent, suntque superioris capsulis paulo majores.

20. Medica cochleata 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 annua, capsula minima, rotunda, nobis. Tribulus ter∣restris minor rectus & repens, Dal. Hist. Lugd. Haec Medicae minima species rotunda, cauli∣bus est semipedalibus, aliquando palmaribus, in sabulosis tenuibus admodum, nunc re∣ctis nunc procumbentibus, (quae neutiquam duas species constituunt ut volunt authores) quos ornant folia terna, minuta & exilia, longa, hirsuta, ad extremum serrata: flosculi

pusilli, lutei, multi simul juncti: quos sequuntur capsulae plures hirsutae, ejusdem pediculi fastigio adhaerentes, quam proxime arcte glomeratae, leviter echinatae, quatuor, quinque, ali∣quando plures simul junctae, Orobi sativi semine haud majores: radices sunt tenues & fi∣brosae.

21. Medica cochleata 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 annua, capsula minima, coronata, nobis. Medica coro∣nata minima Cherleri, I. B. Chabr. Haec Medica echinata minima coronata pedalibus vix donatur caulibus, tenuibus, subrubentibus, è quibus alternatim ex longis intervallis sur∣culi exeunt singulares, unciales & longiores, qui in extremis ternas, quaternas, quinasve ge∣stant cochleas echinatas seu hispidas, minimas; singulae unica aut sesquialtera circumvolu∣tione constant, utrinque, id est supra & infra denticulata, gemellam coronulam imitata, echinulos sustinente; folia tergemina, hirsuta, ad extremum serrata, fere cordata; tam sunt exigua ut vix conspicue appareant & fugiant quasi obtutum cujusvis, nisi propius intu∣entis.

LOCUS & TEMPUS.

• Trifolii cochleati species. 1. In montibus Euganeis & circa Monspelium colligitur. Floret aestate ineunte, & per totam fere aestatem aut floret aut semina in capsulis producit nigris: in gyro∣rum sinu continentur semina subrotunda, flava recentia, diliquium patientia aut renisormia.
• 2. Provenit haec major altera nigra plana ibidem cum priore circa Monspelium, atque copiose & nusquam abundantius quam secus viarum margines circa Blaesas. Floret Augusto & exeunte Autumno: capsulae compressae, maturae nigrae, magnitudine sunt unguis minimi digiti huma∣ni, aut nummi, valoris monetae Anglicanae, twopence dicti. Affatim Autumno in praedicto loco per terram stratae, pediculis suis exutae, & sponte prae siccitate deciduae, illic conspiciuntur nu∣merose satis, quae imbribus frequenter tunc temporis ingruentibus madefactae tument & germi∣nant radicibus in terram actis, atque plurima folia ante adventum hyemis acquirunt & hy∣emis rigorem tolerant, ut Vere redeunte flores primò, deinde semina, singulis annis suffun∣dant, quibus de anno in annum sese aliorum Leguminum annuorum more perpetuant. Quin & autumno à porcis illic errantibus avide devorantur.
• 3. Semina ex Italia detulit praedictus Johannes Raius. Floret ineunte aestate & semina copiose singulis annis mature perficit, quibus perpetuatur quotannis haec elegans Medicae species.
• 4. Passim provenit circa Monspelium, maxime in segetibus illic satis. Floret Vere ineunte illic, & aestate semina perficit sua. Tardius apud nos hae omnes Medicae species proveniunt, quia non sunt serendae in hisce plagis ante initium Aprilis, propter rigorem hyemis: si serantur autumno, pereunt saepe hyeme. Apud Meridionales in Hispania & Gallia Narbonensi sponte sua sese se∣runt, & per totam hyemem perseverant, atque semina ad maturitatem ante exactam vernam tempestatem perducunt.
• 5. Capsulas hujus Medicae nobis communicatas habuimus ex Africâ, operâ & industriâ D. Alexan∣dri Balam, tunc temporis Tingidis urbis Syndici à D. D. Rege nostro Carolo 2. designati: Prae∣fatus inquam Alexander Balam fuit, dum in vivis esset, diligentissimus stirpium rariorum inda∣gator, earumque seminum collector & perquisitor indefessus, cujus laboribus plurimarum plan∣tarum rariorum plurima rara semina debemus, cùm ex Italia, tum ex Africa collecta, & ad nos per plures annos cùm Blaesis, tum hic in Anglia degentes transmissa. Floret & semina ma∣turantur eâdem tempestate anni cum caeteris suae tribus seu classis.
• 6. In agris & arvis segetalibus circa Monspelium, & alibi in Gallia Narbonensi floret, illic cito, apud nos in hortis cultis sata tardius, Junio & Julio; Augusto & Septembri semina ejusdem maturantur.
• 7. Ad mare reperitur non procul ab oppido Monspelio mense Augusto florens, & utplurimum citius, ineunte aestate atque versus ejusdem finem matura sunt semina.
• 8. Utraque in agris Galliae Narbonensis provenit. Floret etiam ineunte Vere illic, & paulo post semina sua perficit.
• 10. Primò nobis occurrit in aridis collibus saxosis versus eremitarum cellam, non longe Blaesis collecta. Floret aestate media, atque semina paulo post ad maturitatem perducit.
• 11. Frequenter in siccis & lapidosis hanc circa Eremitarum cellulam prope Blaesas pariter inveni∣mus. Floret Maio & semina aestate perficit ibidem.
• 12. Semen hujus communicatum habuimus à Professore Botanico D. Sien Lugduno Batavorum ad nos missum. Floret aestate, atque mense post, aliarum Medicarum more maturantur semina.
• ...

• 13. Ubi proveniat incertum, inter alia semina nobis communicata habuimus biennio aut triennio abbinc, at unde nescimus.
• 15. Provenit haec in Hispania & Gallia Narbonensi, ad Mediterranei maris litora. Inveniebat etiam in oceani litore ad Tagi fluminis ostium Carolus Clusius. Floret aestate & Autumno; & subinde semen profert, sed raro propter nimiam rependi festinationem. Colitur in horto publico Botanico Universitatis, estque illic longioribus ramis praedita, neque adeo canâ lanugine obdu∣citur, ut pleraeque stirpes, praecipuè maritimae vulgo incanae ad oram maritimam, quae transla∣tae in hortos degenerare solent, ut observare licet in Gnaphalio maritimo, Jacobaea maritima, pluribusque aliis hujus farinae plantis, quae multum incanitiei translatae amittunt.
• 16. Provenit in Gallia Narbonensi; floret aestate eodem tempore cum caeteris suae sortis.
• 17. Provenit passim in arvis & pratis; floret ineunte aestate atque ejus media tempestate semina perficit.
• 18. Provenit passim inter segetes prope patibulum Monspeliense, atque etiam prope stagnum Perau in litore maris. Nos in arvis segetalibus praecipue avenaceis circa Blaesas hanc copiose offen∣dimus. Floret aestate, atque paulo post seminales suas capsulas nigras ibidem perficit.
• 19. Floret versus initium aestatis; atque eadem finiente semina perficit, citius aliquando.
• 20. Provenit passim in arvis arenosis & sabuletis. Floret aestate & semina sua minuta reni∣formia postea perficit.
• 21. Provenit in saxosis aridis & squalidis Galliae Narbonensis locis, maxime in collibus prope Nemausium & Usetum, ibidem collegit D. de Fray Medicus jam Turonensis, qui 20. abhinc an∣nis mihi communicavit ejusdem semen redux Monspelio, & transiens Blaesis versus Turonum caput, quod terrae commissum plantulas plurimas produxit, quae propter contextum capsula∣rum, coronae instar, visu & spectatu perdignae erant.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 329. col. 1. pl. iii. Trifolium cochleatum fructu latiore, C B. P. Medica cochleata altera major 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fructus capsula compressa, nigra, pla∣na, laevi seu sine oris crispis, nobis. Medica Angli∣ca, Tab. Medicae tres species Lob. Lugd. & 10. simul in una tabella Park. Hi tres postremi authores mi∣xtim appinxere Icones complurium Medicarum di∣stinctarum, sine nomenclatura singularum, ideo confu∣se posteris tradidere, sine appellationibus ipsis appro∣priatis.

Pag. 324. col. 2. pl. vii. Trifolium cochleatum ma∣ritimum tomentosum, C. B. P. Trifolium cochleatum marinum, Ger. Medica marina sive Trifolium cochle∣atum marinum, J. B. Chabr. Medica marina, Ad. Lob. Clus. Hist. & Pan. Tab. Cam. Hort. Park. Pri∣mo omnes hi authores praeter Calp. Bauhinum male e∣pitheton marinum hic (sicut pluries alibi) addidere, cum vox maritima ab ipsis debeat usurpari; quippe marinum denotat praesentiam in mari, ut Fucus ma∣rinus, Corallium marinum, piscis marinus, quia vi∣vunt & vigent in mari; maritimum vero denotat litus maris, ergo maritimae denominandae essent plantae o∣mnes ad oram seu litus maris provenientes, non ma∣rinae; hoc semelvitio & crimini authoribus vertimus su∣pra, qui passim impegere in hunc scopulum; abstine∣ant posteri in scriptis suis, ne in eundem cadant. Se∣cundo, huic Medicae cochleatae maritimae incanae pro nomine synonymo ab authore Hist. Lugdunensis adhi∣betur Anthyllis altera, sed inepte satis, cum sit Tri∣folium perfecte leguminosum, imo Medica cochleata 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 capsula spinosa minore, perennis, inca∣na, maritima; ideo & hac sola ratione, cum nomina & attributa male adaptantur, sunt rejicienda & fo∣ras mandanda. Sunto haec dicta cum bona venia Lobe∣lii, qui primus nomen marinum pro maritimo adjecit huic Trifolio, primus errans errare facit omnes se se∣quentes, nisi bene praeponderent quae ab ipsis dicantur. Eorum quae dicimus & hic & alibi examen penes sit legentium & intelligentium hanc nostram doctrinam judicium.

Addenda est observatio Turneri, qui sic in∣quit, [Omnium Medicarum cochleatarum flos est lu∣teus: folia sunt terna, aliorum Trifoliorum legumino∣sorum more, medium longiore pediculo innixum visitur.] Hoc caeteris itidem omnibus Trifoliis leguminosis est commune. [Simulque cum sole occidente convolvi∣tur in se, oriente autem eodem expanditur: Fructus per maturitatem cochleatus seu spiraliter in orbem addactus] Longe fallitur Turnerus, dum fru∣ctum dicit, cum intelligi debet folliculus seu ca∣psula continens fructum seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉; per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 autem non intelligitur fructus, qui Graecis dici∣tur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sed semen; hoc evidenter patet ex ipsius Dioscoridis verbis, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Hoc est, Medica cum recenter prodiit similis est Trifolio pratensi, verum in pro∣gressu folia ejus angustiora: caules producit Tri∣folio similes, quibus semen accrescit (fructus, ut vult Turnerus aliique commentatores, semen de∣bet legi, genuine interpretando verba Dioscori∣dis. [Lentis magnitudine, corniculi modo intor∣tum.] In qua descriptione 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nomen non ad totum fructum hoc in loco teferendum, qui in Medica cochleata magnitudinem Lentis neuti∣quam exprimit, nec corniculi implicati ac con∣torti similitudinem refert: sed cum Casp. Bau∣hino debet hic Textus potius applicari Medi∣cae falcatae de qua agetur cap. sequente. Per∣git Turnerus, [alias laevis, alias hirsutus, alias echinatus seu spinosus. Medicarum maximarum fructus utplurimum sunt laeves minimorum hirsuti

seu echinati. Fallitur denuo Turnerus hic itidem: nam Medicarum maximarum plurimae habent fol∣liculos seu capsulas (fructus si mavult Turnerus) echinatas, ut plane & evidenter cernitur in Iconibus Tab. nostra decimaquinta hujus Sectionis sculptis, atque veritas hujus nostrae assertionis ex intuitu ca∣psularum ipsarum magis elucescet, quam ex ver∣bis Turneri perperam applicatis.

LEGUMINA Trifoliata seu Trifolia Leguminosa

TRIFOLIUM FALCATUM SEU CORNUTUM vel Medica Siliqua Falcata seu Cornuta.

CAPUT IX.

MEdicam Dioscorides 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 l. 2. c. 177. foliis & caule Trifolii pratensis, siliquis corni∣culorum modo intortis descripsit. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Theophrasto 8. Hist. 8. & 2. Caus. 20. & Plinio lib. 28. c. 16. Medica à Medis advecta per bella Persarum &c. Graeci hanc herbam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. La∣tini similiter Medicam. Hispani Mielguas, Valentini & Catalani Alfafa, voce aut barbara aut Arabica deflexa, nam Arabum Princeps Medicam Col Alaseleti & Alfasfasa nominat. Veram autem & legitimam hanc esse Medicam ipsa Medicae dilucida apud Dioscoridem descriptio evi∣denter ostendit, quae talis est, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Hoc est cum recenter prodiit similis est Trifolio pratensi, verum in progressu folia ejus angu∣stiora: caules producit Trifolio similes, quibus fructus accrescit, Lentis magnitudine, corniculi modo intortus. In qua descriptione 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nomen ad totum fructum (ut non raro alias) referendum, qui uti scripsimus Lentis magnitudinem proxime exprimit & corniculi implicati ac contorti si∣militudinem refert.

Hic textus Dioscoridis, male à Turnero applicatus Medicae cochleatae, supra explicatae, melius convenit huic Medicae falcatae, dummodo per sperma intelligatur capsula fructus, (non autem semen,) quae propius in Medica falcata, neutiquam in cochleata, accedit Lenti.

Medica siliqua falcata seu cornuta facile distinguitur à Medica cochleata, supra expli∣cata, quod Medica cornuta aut falcata, paucioribus circumvolutionibus una aut altera cum dimidia, aliquando falcis modo, siliquas seu capsulas suas producat: non quaternas, quinas, pluresve circumvolutiones patitur, ut vulgo Medicae cochleatae seu Helicoides supe∣rius explicatae; deinde Medicae falcatae caules longiores, sublignescentes aut lignescentes, producunt. Medicae silvestris varietates sunt multae, diversis florum coloribus tantum di∣screpantes. Vulgo est flore luteo, at circa Nemausium & per totam Galliam Narbonen∣sem, etiam in arvis reperitur flore luteo, albo, viridi Lacertarum aemulatione, viridi coe∣ruleo, dilute & saturate purpureo, nigro aut potius subfusco, & vario ex coeruleo & vi∣ridi composito colore.

TABULA XVI.

• Trifolium falcatum seu Medica falcata
  • 1. Silvestris siliqua cornuta tortili, diversorum colorum, nobis. Medica silve∣stris, J. B. Chabr. Medica flavo flore, Clus. Hist. ☿
  • 2. Sativa siliqua cornuta magis tortili, nobis. Medica sativa, Lugd. Medica Legitima, Clus. Hist. ☿
  • 3. Siliqua cornuta serrata, nobis. Lunaria radiata Italorum, Lob. ☿
  • 4. Frutescens incana siliqua cornuta plana, nobis. Cytisus incanus siliqua falcata, C. B. P. Cytisus Maranthae, Matth. Lob. Lugd. ☿

Explicatio partis Tab. decimaequintae & decimaesextae.

1. MEdica silvestris frutescens vel Trifolium falcatum seu Medica siliqua cornuta tortili, nobis. Medica silvestris, J. B. Medica flavo flore, Clus. Hist. Medicae silvestris genus radice crasiuscula lignosa constat, sapore subdulci, virgulta emittente cubitum longa, vel etiam longiora, teretia, striata, glabra, hum diffusa, in multos, lentos surculos subdi∣visa: folia de more terna, angusta, oblonga, supremo margine veluti corrosa: (flosculi surculorum fastigiis conferti, globuli fere modo, aliquando spicae instar insident, crocei ut∣plurimum seu flavi coloris &c.

2. Medica sativa sive Trifolium sativum siliqua cornuta magis tortili, nobis. Me∣dica, Dod. ut. Medica sativa, Lugd. Medica legitima, Clus. Hist. Foenum Burgundiac••m, Ad. Lob. Haec Medica sativa in multis convenit cum silvestri, scilicet radice perenni, fo∣liis, floribus quoad formam, sed magnitudine discrepat, atque hisce sequentibus; primò flores producit violaceos seu ex coeruleo purpureos, majores praecedentis, quos sequuntur cornicula cochleata ad ternas saltem circumvolutiones cum dimidia, sub exortum & finem earundem intorta, Medicarum cochleatarum cap. superiore explicatarum modo, sed in pauciores spiras contorta, duas videlicet vel ternas (uti dictum) cum dimidiatis, in quibus gyratim continentur semina renalia, candida recentia, vetustiora subruffa: (ut contingit in hisce se∣minibus utplurimum) virgae sunt longae, rectae, atque crassiores quam in silvestri Medica su∣pra explicata: Atque quando in agro pingui & bene subacto seritur uberiùs & feliciùs haec Medica sativa provenit.

3. Trifolium seu Medica annua siliqua falcata serrata, nobis. Trifolium siliqua falcata, C. B. P. Lunaria radiata Italorum, Lob. Medica haec quam falcatam & serratam appellamus caule & foliis Trifolio pratensi similis est, at foliis in ambitu serratis constat, flore sublu∣teo, siliquis falcatis serratis itidem, & eo nomine à Cytiso Maranthae distinguitur quoad sili∣quam, deinde haec est tantum herba humilis annua, Cytisus Miranthae est subfrutex, lignea substantia constans, totus incanus, diu durans. Inter caeteras Medicas falcatas facile cogno∣scitur siliqua lata compressa, pollicis unguis humani magnitudine, in medio tumida, ad Auricu∣lam muris Camerarii accedente, sed speciosiore & majore, striata, falcis modo constructa, in circuitu serrata & quasi spinosa, Cristam galli non male exprimente; & ut ait Caesalpinus quod∣dam genus Trifolii vidi, cujus siliqua valde lata ac falcata erat effigie lunae falcatae, aut ferri equini lanuginosis foliis humi stratum.

4. Trifolium frutescens incanum, seu Medica frutescens incana, siliqua, falcata, plana, nobis. Cytisus incanus siliqua falcata, C. B. P. Cytisus Maranthae, Matth. Lob. Lugd. Pul∣cher est hic subfrutex lignosus bicubitalis, & tricubitalis, & aliquando adultior altior, to∣tus incanus, in ramos plures tenues divisus; foliis est ternis aliorum Trifoliorum more, sed retusis & nonnihil fissis, quae sustinentur à longioribus pediculis quam in caeteris, ac proin∣de repanda sunt: flores ex longis item pediculis dependent, multi, parvi, papilionacei, lu∣tei, Genistae spinosae floribus proximi, sed iisdem minores & magis colorati: quos sequun∣tur siliquae planae, falcatae ac recurvae, quae lunae crescentis formam referunt, in quarum sin∣gulis bina, terna, latent semina renalia caeterorum Trifoliorum falcatorum more: radix in multos ramos fibrosos spargitur.

LOCUS & TEMPUS.

• Trifolii falcati species. 1. Per totam Galliam, & secundum fluvios cum Ligerem tum Sequa∣nam, ubi crepidinibus, vi aquarum inundantium alveos ablatis & dejectis conspeximus è cymba radices, longas binas ulnas, descendisse in terram solidam & firmam antequam vi aquae corru∣eret ipsa, atque radices denudatae terra, nobis in plurimis illic locis conspicuae fuere praedictae longitudinis: floribus evanascentibus atque dilapsis cujuscunque coloris, suboriebantur siliquae compressae, at tumidae in medio ubi apparent semina, contortae, una circumvolutione cum dimidia, aliquando magis, aliquaudo minus tortiles. Qua ratiane Tabernaemontanus Lentem majorem re∣pentem hanc nostram Medicam silvestrem appellaverit, nec dum comprehendo. Compilator hic (ut saepe alibi ab ipso fit) nomen hoc, huic plantae ineptum satis imposuit, non ut aliis, sed sibiipsi, novitate nominis male tamen adaptati, placeret: viderint ipsius congestionem plantarum & multiplicationem specierum sine necessitate posteri Botanici, & facile percipient ipsum hoc eo fine fecisse, ut plures cognovisse putaretur plantas quam coaetanei Botanici. Provenit inquam in sepibus & segetibus (ex quibus haud facile exterminari semel vigens poterit, propter ra∣dices (uti dictum) in terram dimissas) prope Monspelium & Lunellam: floret mense Maio & Junio, non solum illic & in locis supra à me citatis, sed passim secus margines viarum, in se∣pibus & agris, per totam Pictaviam.
• 2. Nascitur in plerisque Hispaniae locis sua sponte Medica silvestris, quae semper & passim tenuiora ha∣bet folia: sativa autem in Valentino regno & provincia Catalonia vocata, etiam in Taraconensis Hispaniae provinciis passim in agris seritur, ubi bis terve aestivis mensibus resecatur & in de∣cem & duodecim annos perdurat, aliquando plures. Serendam Medicam sativam (Varro ait) in terra non nimium arida aut varia, sed temperata. Palladius Aprili mense serendam esse Me∣dicam

• scribit, ac semel satam, decem annos aut duodecim permanere maximo cum foenore cul∣toris, ait. Haec Medica legitima non modo in variis Hispaniae locis sponte crescit, sed etiam ple∣risque diligenter colitur in pecudum pabulum, sed maxime equorum, vice foeni communis, quippe quod propter ubertatem singulis annis pluries demeti possit. Gallis Sainct foin & Foin de Bourgoigne. In meridionalibus Galliae regionibus plurimo in usu est Medica sativa, quin & earum incolae rigua sua prata ejus seminibus conserunt, ter eandem secantes, restibili ra∣dice & inexhausta fertilitate, dummodo in agro pingui & bene stercorato, non autem arido, quo magis Onobrychis seu Caput gallinaceum Belgarum Lobelii (Luzerne Gallis dictum) de∣lectatur. Cum enim per Burgundiam peragraremur sub auspiciis Serenissimi Principis Gastonis, Franciae Aurelianensium Ducis, diversas diversorum generum plantarum species trutinando & diligenter examinando, inter caeteras nullam frequentius in pluribus ibidem agris cultis observa∣vimus Medica sativa, quae perutilis censebatur jumentorum, praecipue equorum, pabulo hye∣mali. Eandem in agris humidis, & satis lutosis, ac pinguibus serebant. Onobrychidem in agris glareosis, sabulosis, firmis tamen, & in alto sitis conserebant, quam Gallice passim no∣mine Luzerne vocant, quamvis Dalechampius author Hist. Lugdunensis confundat cum Medi∣ca sativa, Sainct foin vulgo illic dicta, Onobrychidem id est, Luzerne. Nomen Luzerne & Lu∣zert à Romanis provinciis mutuatur: nam Romani Onobrychidem vocant Luzerne & Luzert. Consule capitis VI. paragraphum 7. de Onobrychide suprà. Nec praetereundam censui hanc obser∣vationem, videlicet spermatopolas Londinenses vulgo venum exponere Onobrychidis seu Capitis gallinacei semen pro Foeni Burgundici semine, & abusive, cum nunquam observaverim adhuc in ipsorum officinis vel granum unum aut capsulam Foeni Burgundici aut Medicae sativae; idcirco Nobilibus & viris generosis consulerem, ut ex agro Turnonensi aut Burgundico seminum in∣volucra cochleata Foeni vere & proprie Burgundici, Sainct foin dicti, acquirant & serant in agris suis, quae cum triplici foenore persolvent ipsis pretium; praecipue cum in agris bene subactis & pinguibus ter secetur illic apud Gallos, quidni etiam & hic in Anglia? ubi terra pinguior ma∣gisque rigua, & ubi humor magis abundat ex frequentibus imbribus ingruentibus & saepius decidentibus, & ideo Medicae Burgundicae, vulgo Sainct foin, producendae aptior. Tanta dos ejus est, inquit Plinius, ut uno satu amplius quam tricenis annis duret: haec est assertio Plini∣ana, sed quam vera, vobis Philosophis naturalibus & Botanices amatoribus, veritatisque in∣dagatoribus observandam & considerandam relinquo. Neque ego hanc propositam, neque alias plurimas veras credo—credat Judaeus Apella. Accedo Palladio, qui decem annos & amplius per∣severare ait, ita ut saepius possit singulis annis retondi. Agrum stercorat, majora animalia re∣ficit, curat aegrota. Ad maciem mularum, ut Columella prodidit, nulla res tantum quantum Medica sativa prodest. Ea herba viridis nec tarde, tamen arida Foeni vice & melius saginat jumenta; verum modice danda, ne nimia sagina stranguletur pecus. Denique hyeme apud Bur∣gundos & Turnonenses hac herba pro gramine, aut gramini intermixta, utuntur qui pecora alunt.
• 4. Inventus fuit hic frutex trifoliatus incanus falcatus in Cythno Insula, unde translatus in omnes Cycladas, mox in urbes Graecas magno casei proventu. Bartholomaeus Marantha hunc subfruticem collegit prope Neapolin, in colle quodam quà ad Nesidem itur. Oritur referente Honorio Bello in Insulis Rhodo propinquis & Rhodo ipsa, frequentius tamen in Insula quadam parva prope Rhodum sita, cui nomen est Astachida. Floret aestate, atque autumno semina perficit sua. No∣mina & natales satis superque patent supra.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

TRifolium frutescens incanum sea Medica fru∣tescens incana siliqua falcata plana, nobis. Cytisus Maranthae, Matth. Lob. Lugd. Cytisus siliqua incurva, J. B. Chabr. Cytisu incanus, lignosus, sili∣quis falcatis, C. B. P. Pag. 389. col. 1. pl. 1. Male hic inter Cytisos •• Casp. Bauhino collocatur: at magis perperam ab omnibus authoribus & ipso Casparo Bau∣hino ipsos sequente, denominatur Cytisus, cum omnis Cytisus vulgo sic dictus siliquas proferat longas com∣pressas, rectas, easque aut planas aut hirsutas seu hir∣sutie pubescentes, continentes in se semina compressa▪ tumidiuscula, Genistae vulgaris pene ritu, atque hae•• planta siliquam producit parvam, curvam se•• fal∣catam, quae ex libro naturae propius accedit ad Medi∣cam falcatam, quod me impulit ad judicandum fa∣cilius & certius Medicae frutescentis esse speciem, potius quam Cytisi, propter siliquam curvam seu falcatam. Vtraque haec planta generice, & Cytisus, & Medica, est Trifolium; ergo cui alterutrius hujus ge∣neris subalterni propius accedit fine ultimo, id est si∣liquis, ei erit magis affinis ex doctrina universali no∣stra: & si Medica frutescens incana perpetua, fron∣de virens, siliqua falcata, plana, designaretur aut nominaretur, per me non stabit.

LEGUMINA Trifoliata seu Trifolia Leguminosa.

TRIFOLIUM ODORATUM Melilotus dictum.

CAPUT X.

DE Meliloto Plinius l. 22. c. 9. inquit, in coronamenta folio venit Melilotus, quam Ser∣tulam Campanam vocamus: est enim in Campania Italiae laudatissima: coronas ex hac an∣tiquitùs factitatas, indicio est nomen Sertulae, quod occupavit: odor ejus Croco vicinus est, & flos; ipsa cana: placet maxime foliis brevissimis atque pinguissimis. Et cap. 11. Melilotos ubique na∣scitur, laudatissima tamen in Attica: ubicunque vero recens nec candicans & Croco quam simillima: quanquam in Italia odoratior & candida.

Nota generica Meliloto peculiaris, qua à caeteris Trifoliis distinguitur, est haec; primò gratissimum ejus flores (etiam folia remissius) spirant odorem, melli accedentem, unde ei 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nomen compositum; deinde folia habet laciniata utplurimum: in summis cau∣lium flores racematim seu spicatim plurimi, papilionacei, penduli, diversorum colorum, conspiciuntur; quibus singulis efflorescentibus succedunt capsulae oblongae, aliquando ro∣tundae, rugosa superficie foris donatae, constituentes spicam biuncialem & aliquando longi∣orem, plus minusve secundum solum; singulae siliculae curtis pediculis pendentes, sunt asperae, aliquando rugosae, nigrae utplurimum, aliquando albae; in aliis siliquae sunt longae corni∣culatae, incurvae, plura semina longitudinaliter in se continentes, quae sunt breviores vel lon∣giores, quaeque Loto magis accedunt ratione siliquarum bivalvium longiorum siliquis caete∣rarum antedictarum Melilotorum. Melilotus est vel flore albo, vel luteo, quae itidem du∣plex; vel est siliculis curtis, vel siliquis longis; vel denique flore dilute violaceo seu albide violaceo.

Pars TABULAE XV, & XVI.

• Trifolium odoratum Melilotus dictum
  • ...Siliculis penden∣tibus
    • ...Curtis
      • 1. Candida major, nobis. Melilotus candida major, Trag. ☿
      • ...Lutea
        • 2. Vulgaris vel officinarum, nobis. Lugd. Melilotus Germanica, Ad. Lob. Ger. ☿
        • 3. Major, nobis. Melilotus siliculis longi∣oribus, Dod. desc. ☿
        • 4. Magno seminis pericarpio rugoso, rotun∣do, nobis. Melilotus lutea Italica, Cam. Hort. ☿
        • ...Spica
          • 5. Densius disposita semine minore, nobis. ☿
          • 6. Rarius disposita semine majore, nobis. ☿
        • 7. Minima procumbens palmaris folio mino∣••••re & angustiore, nobis. Meliloto vul∣gari affinis fol. minore & angustiore, I. B. Chabr. ☿
        • 8. Perennis procumbens spica breviore race∣mosa densissime disposita, pericarpio renali nigro, nobis. Trifolium agrarium Dod. ☉
        • 9. Recta minima semine Faenugraeci crass•• nobis. ☿
  • ...Siliculis erectis
    • ...curtis
      • 10. Violacea major odorata, nobis. Melilotus vera▪ Tab. Melilotus singularis Alpini, Ponae. ☿
• ...

• Trifolium odoratum Melilotus dictum
  • ...Siliquis penden∣tibus
    • ...Longis curvis ex eodem centro ortis
      • 11. Germanica sive Italica Syriacave recta, nobis. ☿
      • 12. Syriaca minor procumbens sive Al∣chimelech, nobis. Melilotus Aegy∣ptia Alchimelech Prosp. Alpin. de Exot. ☿
      • 13. Syriaca major seu Chalepensis ma∣jor, nobis. ☿

Explicatio partis Tabulae 15. & 16. Melilotus siliculis curtis propendentibus.

1. TRifolium odoratum seu Melilotus fruticosa candida major, Trag. Melilotus 3. flore candido, Dod. desc. Melilotus flore albo, Park. desc. Haec Melilotus candida seu alba convenit in omnibus cum vulgari lutea, nisi quod caules plures, altiores▪ crassiores & ramosiores fundat: flores etiam gerit plures, majores, & densius in spicis dispositos, candi∣dos seu albos. Planta est quae secundo anno post sationem floret & semen suum perficit, quo si copiose & ubertim abundet, accedente hyeme rigida totaliter supra & infra terram perit postquam semina sua perfecerit, ex quibus singulis annis recurrentibus sese renovat. Melilotus candida, Trag. pericarpia producit alba, minora pericarpiis Meliloti luteae.

2. Trifolium odoratum seu Melilotus fruticosa lutea vulgaris vel officinarum, nobis. Me∣lilotus vulgaris, Lugd. Major vulgaris, Trag. Haec Melilotus vulgaris assurgit in hortis aliquan∣do ad altitudinem seu proceritatem humanam, multis alis rubescentibus ornata: folia Loti sativae sunt aemula, crenata seu in ambitu serrata, sinuata potius, ac si limacibus aut cochleis testaceis morderentur aut comederentur: flosculi in spica digesti petalorum numero & situ ut in Genistae floribus, sed sunt multo magis exigui, odore tamen suaviore & quasi mellito (unde ei nomen Meliloti,) colore utplurimum luteo, vascula parva, pendentia ex curtis pe∣diculis, matura nigra, magnitudine Viciae fructûs, oblonga tamen & mucronata, rugosa ex∣terius & nigra, quorum singula continent solummodo singula semina parva, recentia lutea, vetustiora subruffa, quemadmodum multis aliis Leguminibus contingit. Etiamsi praedictae duae Meliloti species pereant post seminum maturitatem, si mitis fuerit hyems ex eadem denuo pullulant radice.

3. Trifolium odoratum seu Melilotus lutea siliculis longioribus, Dod. desc. Trifolium odora∣tum seu Melilotus 4. vulgaris flore luteo, J. B. Chabr. Haec Melilotus consita prope vulgarem fa∣cile discernitur ab ipsa, siliculis suis longioribus magis{que} mucronatis; nigris autem conveniunt.

4. Trifolium odoratum seu Melilotus lutea seminis pericarpio magno, rugoso, rotundo, al∣bo, nobis. Melilotus lutea Italica, Cam. Melilotus magno semine rotundo, rugoso, J. B. Chabr. Haec Meliloti luteae species duorum cubitorum altitudinem assequitur; radice est simplici, recta, lignosa, alba, gracili: caulis rectus, angulosus, purpurascens, rigidus, laevis, arcto tubulo pervius, plurimis ramis brachiatus: folia aliarum suae sortis more tergemina, majora, pediculis aliquando rubescentibus appenduntur, quae extremo margine rotundata, leviterque crenata, nonnunquam & integra: flosculi mellini sunt coloris, veluti Meliloti vulgaris, sed lutei paulo saturatioris, in spicam digesti, & penduli, suaviterque olen∣tes: pericarpia singula, singula semina involventia, sunt majora, fungosiora, rotunda, pa∣rum aut nihil mucronata, Pisi seminis magnitudine: raro bina semina in una comperiuntur capsula, nisi à luxuriante natura, quemadmodum fit in nucleiferis, ut Ceraso, Malo Prae∣coce, aliisque quamplurimis in vasta vegetantium cohorte.

5. Melilotus lutea minor floribus & siliculis minoribus spicatim & dense dispositis, nobis. Haec Meliloti minor species nulli scripta, caules profert virides rectos, pedales & sesquipe∣dales, ad quorum singula genicula proveniunt folia terna aliarum praedictarum Melilotorum more, minora, sed ad extremum rotundiora; in summis caulium ramulis nascuntur flosculi lutei, sequentis floribus minores, spicatim digesti, & densius dispositi, quorum singulis succedunt siliculae minimae fusci coloris, densiusque compactae, uti supra dictum.

6. Melilotus lutea minor floribus & siliculis majoribus spicatim & raro dispositis, foliis an∣gustioribus maculis sub exortum notatis, nobis. Caules profert haec Melilotus minor ejus∣dem altitudinis cum praedictâ, sed magis ad rubedinem inclinantes: folia sunt praedictae foliis

angustiora, & sub exortum maculis subrubentibus afficiuntur: in summis ramulis proveni∣unt spicatim flosculi lutei, praedictae majores, quorum singulos singulae sequuntur siliculae ma∣jores & rarius dispositae, spicatim pariter in cimis caulium pendulae, in quibus continentur semina duplo majora seminibus superioris 5^tae Berhardi.

7. Melilotus lutea minima procumbens palmaris & sesquipalmaris folio minore & angu∣stiore, nobis. Meliloto vulgari nostrati affinis, J. B. Chabr. Folia hujus minoris, vulgaris Meliloti pari divisione proveniunt, tergemina itidem, parum odorata, longiora & angusti∣ora nostratis vulgaris Meliloti, per ambitum pariter paululum crenata: flores lutei, similiter spicati, sed singuli minores; pericarpia eisdem succedentia sunt minora & circularibus lineis rugosa, in quorum singulis singula continentur semina. Tota planta adeo coactae brevita∣tis interdum reperitur ut palmum vix superet, in sterilibus praecipue: radice constat parva & simplici. Vide Icones harum trium minorum in App. ad Legumina.

8. Melilotus lutea minima hirsuta procumbens spica breviore densissime disposita semi∣nis pericarpio renali nigro, nobis. Trifolium agrarium, Dod. Melilotus 8. vel Lotus campe∣stris, Trag. Trifolium arvense, Tab. Meliloti & classem & nomen seu appellationem mereri hoc Trifolium agrarium nullatenus mihi dubium videtur, cui à natura donantur cauliculi tenues, pedales & procumbentes, hirsuti, foliis tergeminis subrotundis, hirsutis itidem per oras leviter crenatis onusti: flores exigui & lutei, omnium minimi, in breves spicas unciales, nunc minores compacti; quos excipiunt parva capitula, spicae in modum facta, & mul∣tis involucris sive pericarpiis oblongis, asperis, seu rugosis, nigris composita, Meliloti vulgaris quodammodo more; in quorum singulis singula latent semina subflava.

9. Melilotus minima recta lutea siliquis crassis, curtis, in capitulum congestis, semine Foenugraeci, nobis. Haec omnes Melilotos minimas procumbentes excedit magnitudine & latitudine foliorum, quibus proxime accedit Meliloto luteae Italicae Camerarii; vix pedalem attingit altitudinem; in cimis caulium flosculos profert plurimos, satis raros, luteos, qui∣bus succedunt siliquae parvae, curtae, crassiores praedictarum omnium Melilotorum siliquis, in quarum singulis bina, terna, continentur semina satis magna, ab angulo ad angulum Foe∣nugraeci modo cavata; hisce notis à caeteris omnibus (nisi Foenugraecum à similitudine se∣minis dicatur) Meliloti speciebus quam facillime distinguitur.

10. Melilotus major odorata violacea, nobis. Melilotus vera, Tab. Melilotus singularis Al∣pin. Ponae. Lotus hortensis odora, C. B. P. Trifolium odoratum alterum sive Lotus sativa, Dod. Lugd. Haec Meliloti verae species singularis Alpini Ponae cauliculos habet eectos, ro∣tundos, inanes, cubitales aut bicubitales & aliquando longiores, in ramos multos divisos: folia singulis geniculis terna adhaerentia, Trifolii bituminosi foliis similia, leviter ac super∣ficie tenus per ambitum crenata: ex alis inter foliorum pediculum & caulem oriuntur cau∣liculi unciales & biunciales, quandoque longiores, sustinentes racematim congestos flores pa∣pilionaceos, pallide violaceos, aut quasi ex violaceo albescentes seu dilute violaceos, quorum singulos singuli sequuntur folliculi bivalves sive veluti capitula bivalvia, laevia, non as∣pera nec rugosa, praedictarum Melilotorum more, nec pendentia sed recta; in quorum singulis plura continentur semina, ut in superiore 9. praedicta, bina, terna, quaterna, (non solummo∣do unicum ut in praedictis) rotunda, Loti Vulgaris siliquosae seminibus majora, quae sunt grati admodum odoris, quemadmodum tota planta: radix hujus tenuis & fibrosa. Tota haec herba Trifoliata leguminosa odorata est & aroma cum gravitate olet; resiccata vero & arida plenius, quam recenter collecta seu decerpta, eique diutius odor inhaeret, qui pluviosa & humente tempestate intenditur.

Melilotus lutea siliquis recurvis propendentibus.

11. Melilotus lutea major corniculis reflexis ex eodem centro ortis, nobis. Melilotus Ita∣lica, Fuch. Melilotus seu Sertula campana, Matth. Cord. in Diosc. Trifolium cornicula∣tum 2. Dod. Melilotus Italica corniculis incurvis, Trifolium Italicum quibusdam dicta J. B. Chabr. Melilotus Syriaca, Ad. Lob. Est haec Melilotus prima & major corni∣culis curvis praeditarum, altitudine trium cubitorum, alis multis brachiata: folia pro∣ducit Trifolii vulgaris, aut Foenugraeci aemula, in ambitu serrata, praedictarum Melilotorum more; flosculos gerit papilionaceos luteos aut luteopallentes, globulatim provenientes, Trifolii pra∣tensis albi odorati instar; quos sequuntur siliquae curtae, complures, exiguae, breviores, bivalves, cor∣niculorum modo, ex uno & communi pediculo ortae, & summitatibus caulium innixae, deorsum

pendulae ex petiolis propriis vix conspicuis; in quarum singulis semiuncialibus coacerva∣tim propendentibus semina continentur parva, plura in unica serie nascentia, sapore ac for∣ma Genistae: radicibus firmatur longis tenuibus, fibrosis. Licet Lobelius & ejus sequaces, Gerardus, Johannes Bauhinus ejusque simia Chabraeus duas proponant Icones diversas, non proptera duae sunt distinctae species, ut apparet ex ipsius Lobelii verbis asserentis Melilo∣tum Italicam & Patavinam ex Meliloto Syriaca degenerare; ergo Melilotus Syriaca major & felicius proveniens semine ex Syria allato, & minor sata in Italia aut Germania, constituunt unam eandemque speciem, secundum coelum & solum quibus committuntur, magnitudine tantum & odore remissiore aut intensiore differentem.

12. Melilotus lutea minor procumbens corniculis reflexis ex eodem centro ortis, Alchi∣melech Aegyptiis dicta, nobis. Melilotus Aegyptia Alchimelech, Prosp. Alpin. de Exot. Haec Melilotus minor procumbens, Alchimelech Aegyptiis dicta, est humilis herba supra terram ex∣pansa & modice procumbens, fere nihil aut parum se attollens, foliis Trifolii siliquosi seu Loti vulgaris glabrae, minoribus tamen, neutiquam serratis: floribus parvis luteis racemi modo in summis caulibus ordinatis ac croceis fere; à quibus singulis promanant filiquae singulae, parvae, obliquae seu recurvae, semen continentes minutum, rotundum, & subnigrum, declinans ad rubrum, odoris non omnino expers, sed remissioris, sapore est stiptico cum a∣liquo amarore. Est parva tantum herba annua, sicut & praecedentes fere omnes.

13. Melilotus Syriaca seu Chalepensis major coronata siliquis curvis biuncialibus, nobis. Haec caules producit pedales rectos, in quorum cimis proveniunt flores lutei, capituli in mo∣dum digesti, ejusdem cum caeteris magnitudinis; quorum singulis deciduis succedunt singu∣lae siliquae usque ad numerum denarium compacte junctae, communi petiolo propendentes, curvae, binas uncias longae, in singulis continentur plurima semina, recentia flavescentia, quae tandem subruffa evadunt.

LOCUS & TEMPUS.

• Trifolii odorati species. 1. Melilotus candida major, Trag. In asperis & salebrosis agro∣rum limitibus provenit, sed non tam frequenter reperitur, quam vulgaris. Floret aestate media, & semina perficit versus ejusdem finem, quorum pericarpia sunt alba, minora pericarpiis Meli∣loti vulgaris, quae sunt nigra & majora.
• 2. Melilotus vulgaris lutea seu officinarum floribus luteis spicatim digestis, reperitur passim in a∣gris frumentariis, & lapidosis agrorum limitibus itidem. Floret ante messem, & postea per totam aestatem aut floret, aut semina sua perficit.
• 3. Melilotus lutea major siliculis longioribus nigris, nobis. Melilotus siliculis longioribus 4. Dod. desc. Reperitur ibidem in agris frumentaceis, sed rarius occurrit. In hortis autem juxta vul∣garem consita, à siliculis nigris itidem, sed longioribus siliculis vulgaris, facillime observatur distincta. Floret & semina haec species perficit eadem tempestate cum praedictis.
• 4. Melilotus lutea major magno seminis pericarpio rotundo rugoso, nobis. Melilotus lutea Ita∣lica, Cam. Hort. Provenit in Marsis ad lacum prope opidum Calanum, ubi ab incolis hodie Ma∣latro corrupto nomine appellatur. Floret tardius vulgari. Hujus semen ad Johannem Bauhi∣num misit Tossanus Carolus pro Meliloto Hispanicâ.
• 5. Melilotus lutea spica densius disposita semine minore, nobis. Provenit in montosis pratis Del∣phinatus, unde habuimus missam à D. Berhardo Apothecario, rei herbariae callentissimo. Floret (hac hora aestatis quâ haec committo prelo) in horto Botanico Universitatis & durat ad mensem flo∣bus aut seminibus praegnans.
• 6. Melilotus lutea spica rarius disposita semine majore, nobis. Semina hujus ex Syriaca urbe Chalepensi communicata habuimus industria D. Roberti Huntington supra memorati: eadem tempestate anni & flores & semina perficit in horto publico qua prior.
• 7. Melilotus minima procumbens palmaris annua folio minore & angustiore, nobis. Meliloto vul∣gari affinis folio minore & angustiore J. B. Chabr. Hanc Cherlerus attulit ad Johannem Bau∣hinum, sed unde habuerit nondum detectum.
• 8. Melilotus lutea minor procumbens perennis spica breviore racemosa, pericarpio renali nigro den∣sissime disposito, nobis. Trifolium agrarium Dod. provenit passim in Germania, Gallia & An∣glia secus vias & agrorum margines & in agris frumentum ferentibus & novalibus, imo non raro in lapidosis & murorum vetustorum aedificiorum ruderibus eorumque rimis seu fissuris. Floret circa messem & diu post; passim in agris observare licet semina sua nigra rugosa racema∣tim

• & arcte in spicam congesta, per terram stratis caulibus suis pedalibus innitentia.
• 9. Melilotus lutea recta minima semine Foenugraeci crasso, nobis. Hujus Meliloti peregrinae sive potius Foenugraeci minoris semina fuerunt missa & communicata à D. Berhardo supra memorato, sed ubi terrarum proveniat sponte, nobis nondum innotuit: floret jam sub tempus foenusecii in horto publico, semina perfecte mense abhinc redditura.
• 10. Melilotus violacea major odorata, nobis. Melilotus vera, Tab. Haec nobis peregrina Melilo∣tus est, & haudquaquam etiam Galliae, Italiae aut Germaniae campos ornat, sed à multis retro an∣nis cum apud praedictas nationes, tum apud nos in hortis seritur. Est peregrina haec herba an∣nua Europeis, ubi sponte proveniat nec constat: in hortis culta floret, & affatim semina sua fundit, odorem quam gratissimum suggerentia, eadem tempestate anni cum praedictis, sed tardius maturantur.
• 11. Melilotus siliculis pendentibus longis curvis ex eodem centro ortis, Germanica sive Italica, Syriacave recta, nobis. Melilotus Italica, Fuch. Ad. Lob. Optima haec Meliloti species ex Syriaca Alepo ferri coepta (testibus Lobelio & Pena) & Patavii sata, quasi soli nativi o∣blita corniculis brevioribus & recurvis sive reflexis, sed minus falcatis seu lunatis, & igna∣viore odore degenerat. Floret aestate atque semina eâdem exeunte perficit. Habuimus semina hujus, sicut & Meliloti ultimae hujus Tabulae, communicata nobis à praedicto D. Roberto Huntington ex Chalepensi urbe unà cum plurimis aliis rarioribus seminibus biennio abhinc transmissis.
• 12. Melilotus Syriaca minor procumbens sive Alchimelech, nobis. Haec provenit in Aegypto, cujus semine vulgo utuntur indigenae; floret aestate cum caeteris suae sortis; at paulo post semina ejusdem maturantur.
• 13. Melilotus siliquis biuncialibus Syriaca sive Chalepensis major, nobis. Hujus semina missa à praedicto D. Huntington, nunquam nobis satis laudando, accepta, & biennio abhinc terrae com∣missa, plantas plurimas nobis in horto publico produxere. De nominibus harum omnium Meliloto∣rum satis superque dictum in explicatione: de Iconibus consule Tab. 15, & 16. & Appendi∣cem ad Legumina.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

• 2. Melilotus lutea vulgaris seu officinarum. Hujus substantia, ut ait Galenus, est magis cali∣da quam frigida; est enim Melilotus primi ordinis calida & sicca, habet etiam quid astrin∣gens sed & discutit & maturat. Dioscorides tradit Melilotum malacticam & astringentem habere facultatem, at malacticam habet non propriam, sed quatenus inflammationes aut alios collectos humores discutit ac digerit. Nam eatenus quod durum est ac tensum emollit, quae proprie non emollitio, sed digestio & per halitum discussio est; cujusmodi facultatem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Graeci nominant, atque hoc modo inflammationem omnem emollit, praesertim (ut Dioscori∣des tradit) circa oculos, sedem, uterum aut testes cum passo cocta & imposita, interdum ad∣dito ovi luteo assato, aut Faenugraeci aut Tritici farinâ aut semine Lini, aut capitulis Pa∣paveris, Serideve. Sanat eadem melicerides recentes per se in aqua & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sive manantia capitis ulcera cum terra Chia vino aut galla illita: stomachi item dolorem & cocta & cruda cum aliquo ex antedictis levat: ani etiam dolores crudae Meliloti expressae succus cum passo instillatus sedat, capitis vero dolorem, quem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nominant, lenit cum aceto rosaceo irrigatus.
• 10. Melilotus vera seu urbana major odorata violacea, nobis. Melilotus vera, Tab. Melilotum veram urbanam violacem hanc vim mediocriter concoquendi & resiccandi possidere ait Galenus, & in caliditatis & frigiditatis conjugatione mediam quodammodo temperatam esse. Hae cer∣te facultates in hoc odorato Trifolio seu Meliloto violacea odorata eminenter & conspicue appa∣rent. Dioscorides ait extractum succum addito melle oculorum argemas, nubeculas, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (Albugines vocant Medici Anatomici) & quae pupillas oculorum obscurant expurgare. Pas∣sim per totam Europam Chirurgi oleum in quo folia floresque hujus Trifolii (adde semina) macerata, vulnera recentia glutinare tradunt, & ad puerorum enterocelas, bubonocelasque plurimum commendant pro Balsamo. Interponitur & arida herba vestimentis, quae ne à tineis rodantur defendere putatur.
• 12. Melilotus lutea procumbens corniculis reflexis ex eodem centro ortis, nobis. Alchimelech Aegyptiis dicta, semen habet minimum rotundum, subnigrum, declinans ad rubrum, odoris non omnino expers, sapore stiptico, cum aliquo amarore; planta ipsa est parva, cujus semen

• apud Aegyptios in usu existit, quod putant iidem quoad calorem & frigiditatem temperatum esse, siccare & stipticitate roborare, ex quo ad hepatis tumores ipsorum usus apud illos est fre∣quentissimus, quoniam sine ulla relaxatione digerit & resolvit, ad omnes quoque dolores quas∣cunque corporis partes occupantes fomentis & ipsorum decocto utuntur, maxime ad pleuriti∣dem, peripneumoniam, & ad hepatis, coli, & ventri•••••••• dolorem, quibus doloribus vexati ipsorum decocti calidi libram 1. bis in die bibunt: mulieres etiam uteri strangulatio∣nibus, flatibus ac doloribus eo subveniunt, praesertimque ex eo etiam insessionibus paratis, quae etiam ex Foenugraeci Linique seminibus & Chamaemeli floribus paratae, efficacius ad illius & aliarum partium duros tumores administrantur; atque ad evocandos menses retentos, ad roborandum ventriculum & apperiendas obstructiones venarum decocto summe proficue utun∣tur: unde Meliloti hujus Alchimelech seminum est usus apud Arabes; quemadmodum apud Graecos non semina sed flores in usum admittuntur: an vero Alchimelech Melilotus mi∣nor procumbens semine reflexo seu curvo, an Melilotus urbana odorata flore violaceo, an nostras vulgaris eminentioribus polleat viribus, dubitatur. Sed hoc certum & verum concludimus nos, Melilotos omnes earundem virium esse secundum magis & minus, nec ullatenus dubita∣mus (cum sub eodem genere Trifoliorum odoratorum quoad omnes partes militent, secundum do∣ctrinam nostram) Meliloti omnes species iisdem pollere viribus: sed hae tres 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 usur∣pantur, partim apud nos, partim apud Graecos, partim apud Arabes.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

MElilotus major odorata violacea, nobis. Me∣lilotus vera, Tab. Melilotus singularis Al∣pini, Ponae. Lotus sativa, Fuch. Gesn. Hort. Cam. Lotus urbana, Eyst. Tur. desc. Lotus odora, Ad. Lob. Lotus hortensis odora, C. B. P. pag. 331. col. 2. pl. vi. Meliloti verae conditiones conveniunt huic Trifolio, ergo bene collocatur inter Melilotos; at primo ma∣le Lotus ab omnibus authoribus pene, & Casparo Bauhino dicitur, cum omnis Lotus foliis donetur binis ad appositionem pediculi cum caule, & ter∣nis in extremitate pediculi ipsius; at in hoc Trifolio non sic se habet, ergo non est Lotus sed Melilotus, seu Trifolium odoratum violaceum, atque ab omnibus pene authoribus male nominatur Lotus.

Pag. 331, col. 2. pl. iv. Melilotus Italica folli∣culis rotundis, C. B. P. Melilotus lutea Italica, Cam. Hort. Melilotus magno semine rotundo rugoso, I. B. Chabr. Perperam à Johanne Bauhino, & ejus simia Charbraeo ipsi mordicus adhoerente, atque passim itidem cum ipso errante, adaptatur hoc nomen huic Melilo∣to, cum hujus semen sit reliquarum Melilotorum se∣minum more planum, pericarpium vero aut follicu∣lus externus semenipsum involvens coeterarum Me∣lilotorum folliculo sit rugosior, semen autem ipsum ibidem contentum (uti dictum) non est rugosum; ergo male addidit Johannes Bauhinus, & post ipsum Chabraeus, semine rugoso.

LEGUMINA Trifoliata seu Trifolia Leguminosa.

TRIFOLIUM FOENUMGRAECUM dictum.

CAPUT XI.

Foenumgraecum, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Dioscoridis l. 2. c. 124. Theoph. 3. Hist. 13. cui. & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 8. Hist. 8. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Graecis; quarum appellationum major pars à siliquarum similitudine de∣sumpta est, quae corniculis similes sunt; ut Ceratis à cornu, Aegoceros à caprini, Buceros à bubu∣li cornu similitudine: quare Columella l. 2. c. 11. simpliciter Siliquam, Varro Siliculam. Plini∣us l. 18. c. 16. Siliciam & l. 25. c. ult. Foenumgraecum vocavit.

Genera: unius veteres meminere; recentiores sativum & silvestre faciunt.

Nota generica indigitans Foenumgraecum à caeteris Leguminibus trifoliatis seu Trifoliis leguminosis, est quod siliquas producat cornutas, recurvas, longas, tumidas in medio, lateraliter compressas; in quarum singulis latent plurima semina oblonga, sesamacea, ca∣vitate medium seminis notante, seu semine ab angulo ad angulum linea cava notato.

Pars TABULAE XVII.

• ...Foenumgraecum-
  • ...〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉
    • 1. Sativum, nobis. Foenumgraecum, Matth. Trag. Dod. Lob. ☿
    • 2. Silvestre siliqua breviore & latiore, nobis. Foenumgraecum sil∣vestre Dalechampii Lugd. ☿
  • ...〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉
    • 3. Majus siliquis longis, nobis. Silvestre alterum, Dod. Lugd. ☿
    • 4. Minus siliquis curtis, nobis. Hedysarum minimum Dal. Lugd. ☿

Explicatio partis Tab. decimaeseptimae.

1. Foenumgraecum sativum, C. B. P. Lugd. Foenumgraecum, Matth. Trag. Ad. & Icon. Lob. Dod. Caulem Foenumgraecum emittit singularem, tenuem, virentem, intus concavum, in alas ramosque divisum: folia ei Trifolii pratensis similia, rotundiora tamen, minora', paulu∣lum cordata, quae superiore parte virent, inferiore vero ad cineritium inclinant: flores in summis virgis gerit exiguos, candicantes seu albopallidos, Lupini silvestris floribus mino∣res: filiquas longas, graciles, angustas, in medio tumidas, instar corniculorum recurvas & in acutum mucronem definentes, in quibus semina quina, sena, septenave, oblonga, quadrata, angulosa, flavescentia, cum cavitate quadam singulis obliquè impressa, quaeque resiccata cum gravedine quadam jucunde olent: radice nititur tenui & candida, singu∣lis annis pereunte.

2. Foenumgraecum silvestre 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 siliqua breviore & latiore, nobis. Foenumgraecum sil∣vestre Dal^pii. Hist. Lugd. Foenumgraecum silvestre, C. B. P. Hoc minus est sativo, caule ta∣men dodrantali: folia gerit terna minima triangularia, subrotunda aliquando, ad extre∣mum denticulata: ex sinubus seu alis inter caules & pediculum foliorum nascuntur flosculi singulares Iuteopallidi, quibus singulis succedunt singulae siliquae corniculatae, sesquiuncia∣les, recurvo vacuoque mucrone donatae, multo breviores quam in sativo, latiores & cras∣siores tamen, semen continentes minus: radicem habet longam, lignosam, & fibrosam ver∣sus imum.

3. Foenumgraecum silvestre 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 majus siliquis pluribus longis, nobis. Foenum∣graecum silvestre alterum polyceration, C. B. P. Silvestre alterum, Dod. Lugd. Silvestre, Lob. Cam. Recentior aetas & aliud silvestre Foenumgraecum, praeter praedictum silvestre 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, observavit, scil. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 majus silvestri 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 simile quoad terna folia serrata minuta; flores gerit plurimos exiguos, uni & communi pediculo innixos, surrectos: qui∣bus succedunt siliquae plurimae, quaternae, quinae, aliquando plures, ex singulis geniculis inter caulem & folii pediculum ortae, conjunctim adhaerentes, longae, biunciales, tenues, in quarum singulis latent plurima semina exigua seu minuta.

4. Foenumgraecum silvestre 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 minimum siliquis multis curtis, nobis. Hedysarum minimum Dal^pii. Lugd. Hedysari genus Triphyllon, J. B. Chabr. Haec Foenugraeci minimi species pedales nonnunquam in hortis cultis profert cauliculos, sed sponte crescens in sic∣cis & aridis vix palmares & sesquipalmares habet cauliculos, eosque graciles, rectos, fo∣liis donatos ternis ••imul junctis, per extrema latioribus, crenatis, quibus veluti ad cauli∣um articulos, mediocribus intervallis distantes, siliquae falcatae sursum tendentes plurimae, bre∣ves, verticillatim quasi apponuntur, succedentes totidem flosculis parvis, papilionaceis, luteis, Meliloti Italicae corniculatae siliquis pares, numero sunt senae, septenae, aliquando plures, caulem ad genicula per interstitia coronantes, semiuncia longiores, curvae, graci∣les, striatae, aliquantulum compressae, in quarum singulis latent terna, quaterna, nonnun∣quam quina parva semina, oblonga, angulosa, singula cavitatem ab angulo ad angulum in medio patientia; unde dignoscitur haec parvula planta esse Foenumgraecum, non Hedy∣sarum, ut volunt alii.

LOCUS & TEMPUS.

Trifolii Foenugraeci species. 1. Provenit prope Monspelium, ejusque semen collegit Cherlerus in via Frontigniana versus Balleruch. Floret Maio; siliquas vero Julio fert maturas.

4. Crescit sponte in agris Monspeliensibus in nemore Gramontio, ac plerisque Hispaniae locis. Nos

in siccioribus locis versus cellulam Eremitarum, non longe Blaesis distantem, florentem ae▪ state & semina eodem tempore producentem frequenter offendimus, vix palmarem illic excedebat altitudinem, at satum & cultum in hortis grandius evadit, hoc contingit multis aliis Legumi∣nibus minoribus sponte in macro solo provenientibus, ut alibi innuimus supra. Nomina, Lo∣cum & Tempus seu natales, omnium horum Foenugraecorum satis superque supra explicavi∣mus, plura addere de hisce impraesentiarum non est mihi animus.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Semen Faenugraeci inter manifeste calefacientia (ut Galenus in lib. de Aliment. Facul. tradit,) censetur, eundem hominibus usum praestat quem Lupini; sumitur enim ipsum cum garo alvi subdu∣cendae gratia, estque huic rei multo quam Lupini accommodatius, quin & nihil ex propria substantia habet, quod transitum remoretur. Manditur autem cum aceto aut garo sicut Lu∣pini; comedunt vero nonnulli Foenugraecum priusquam ipsa planta semen produxerit, aceto & garo intingentes, quidam autem oleum affundentes eo opsonii vice utuntur. Sunt qui cum aceto & garo ipsum mandunt: caput autem hoc quoque modo sumptum copiosius ferit, quod fa∣ciet impensius si quis ipsum sine pane sumpserit: quibusdam item stomachum subvertit. Suc∣cus autem Foenugraeci elixi cum melle sumptus, ad omnes pravos humores qui in intestinis ha∣bentur subducendos accommodus est, suo quidem lentore leniens, calore autem dolorem miti∣gans. Quod autem abstersoriae quoque facultatis sit particeps intestina etiam ad excretionem in∣stigat, sed parcius mel est admiscendum, ne mordacitas exsuperet. In diuturnis vero thoracis citra febrim affectibus, pingues cum eo Palmulas elixare quidem oportet: ubi autem succum i∣psum expressum copiso melle miscueris, ac rursum super carbones ad mediocrem crassitiem coxe∣ris, tum demum longe ante cibum uti convenit. Gal. in lib. de Simpl. Medicam. Facult. a••t Foe∣numgraecum calidum esse in secundo, siccum primo ordine, deinde ferventes phlegmonas irritat acerbatque: quae vero minus calidae & magis durae sunt, eas digerendo curat. Farina Foe∣nugraeci, ut Dioscorides tradit, vim habet emolliendi discutiendique: cum Mellicrato decocta & imposita facit ad inflammationes tam internas quam externas; lienem cum aceto & nitro subacta extenuat. Decoctum ejus insessu muliebria mala, quaecunque ex inflammatione aut prae∣clusione orta, sedat. Expressus in aqua succus decocti Foenugraeci, capillos, surfures & ma∣nantia capitis ulcera, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vocant, purgat: cum anserina adipe pessi vice subjectum, locos circa uterum emollit ac dilatat; oleum, quod ex eo exprimitur, capillos & in genitalibus cicatri∣ces abstergit.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 348. col. 2. pl. 111. Foenumgraecum silvestre po∣lyceration, C. B. P. Foenumgraecum silvestre, Lob. Cam. Foenumgraecum silvestre alterum, Dod. Lugd. Huic synonymum adfert Casparus Bauhinus Hedysa∣rum minimum Hist. Lugdunensis: ex hisce duabus di∣stinctis Foenugraeci speciebus unam & eandem dum constituere vult, confundit duas diversas omnino species. Nam Foenumgraecum silvestre alterum, Dod. Hist. Lugd. siliquas producit longas, biunciales, tenues, quaternas, quinas, ex alis inter pediculos foliorum & caulem ipsum ortas, atque ipsa planta est bicubitalis, a∣liquando altior: at Hedysarum minimum Hist. Lugd. Hedysari genus Triphyllon, J. B. Chabr. multas si∣liquas profert curtas vix semiunciales, aut ad sum∣mum unciales, compressas, coronantes quasi caulem ad singula genicula.

LEGUMINA Trifoliata seu Trifolia Leguminosa.

TRIFOLIUM ANONIS seu ONONIS Sive ARESTA BOVIS dictum.

CAPVT XII.

A 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Dioscoridi & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Theophrasto. Anonis dicta videtur à non juvando, quod nullam uti∣litatem praebeat, cum aratoribus (hinc remora aratri dicitur) inimica sit: nisi quis ex adver∣so nomen impositum censuerit. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quidam deducunt 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quasi dicas asini oblectatio∣nem: nam ex Graecis quidam affirmant asinos in eâ se volutare & dorsum sub aculeis ejus herbae libenter exterere. Dioscorides l. 3. c. 21. Anonis quam aliqui Ononida vocant, ramos habet do∣drantales, etiam majores & fruticosos, frequentibus geniculis cinctos, multis alarum cavis prae∣ditos & capitulis rotundis: foliis pusillis, tenuibus ceu Lenticulae, ad Rutae aut Lini pra∣tensis folia accedentibus, subhirsutis, odoratis: ramuli spinis acutioribus horrent: radix can∣dida est. A Theophrasto 6. Hist. 4. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 juxta folium aculeata est, altero quoque folio conditur: & cap. 5. verùm ramis aculeigera est: folio Rutae similis, sed per totum apposito caulem, ut ve∣luti coronam ex intervallis totam speciem representet: florem minutum & in siliqua non undique septum edit. Plinio l. 21. c. 15. Ononis secundum spinam habet folium & cap. 16. in ramis spinas habet apposito folio Rutae simili, toto caule foliato in modum coronae: & lib. 27. c. 4. Anonin qui∣dam Ononida malunt vocare, ramosam, similem Foenugraeco, nisi fruticosior hirsutiorque esset, odore jucundo, post ver spinosa.

Pars TABULAE XVIII.

• Trifolium A∣nonis dictum
  • ...Siliquis—
    • ...Erectis curtis lentiformibus
      • ...Purpurea
        • ...Vulgaris
          • 1. Spinosa flore purp. & albo, nobis. ☉
          • 2. Non spinosa repens, nobis. ☉
        • ...Erecta spicata-
          • 3. Perennis longifolia, nobis. Anonis mitior 1. Clus. Hist. ☉
          • 4. Annua latifolia, nobis. ☿
        • 5. Procumbens annua verna seu praecox frute∣scens viscosa, flore rubro amplo, siliculis cras∣sioribus rariùs dispositis, nobis. ☿
      • 6. Lutea perennis minima, nobis. Anonis lutea silvestris minima, Col. ☉
    • ...Propendenti∣bus longis hir∣sutis
      • ...Purpurea perennnis
        • 7. Foliis latioribus crassioribus & serratis, no∣bis. Cicer silvestre Penae, Hist. Lugd. ☉
        • 8. Verna seu praecox frutescens flore rubro am∣plo, nobis. Cicer silvestre alterum, Hist. Lugd. ☉
      • ...Lutea—
        • 9. Perennis major Natrix dicta, nobis. Natrix Plinii Herbariorum, Ad. Lob. ☉
        • ...Annua
          • 10. Maritima mitis folio lucido ser∣rato, Boccon.
          • ...Siliqua
            • 11. Hirsuta breviore, no∣bis. ☿
            • ...Glabra
              • 12. Longiore, no∣bis. ☿
              • 13. Breviore, no∣bis. ☿
      • 14. Alba pusilla seu flore ex rubro & albo mixto, no∣bis. ☿

Anonis est planta leguminosa trifoliata seu Trifolium siliquosum, in hoc convenit cum Foenugraeco; at semina producit renalia, sive in medio deliquium patientia, non autem se∣samacea, id est linea oblique secante semina, ut videre est in Foenugraeco. Anonis duplex est, ratione siliquarum earumque positione: vel est siliquis erectis lentiformibus, id est tu∣midis curtis & erectis, absque petiolis conspicuis, sed fundo capsulae contiguis, Lentis mi∣noris figurâ; vel siliquis pendulis, longis, hirsutis, viscosis: estque prior perennis vel an∣nua: posterior itidem seu siliquis pendulis longis hirtis & viscosis, est vel purpurea; lutea; vel alba: luteaestp ariter vel perennis vel annua.

Explicatio partis Tab. 18. Sectionis secundae. Anonides filiquis erectis curtis lentiformibus.

1. A Nonis purpurea vulgaris spinosa flore purpureo, siliquis erectis lentiformibus, no∣bis. Anonis spinosa flore purpureo, C. B. P. Anonis seu Aresta bovis vulgaris spi∣nosa purpurea & alba, J. B. Chabr. Anonis haec vulgaris cauliculis exit dodrantalibus & paulo altioribus, geniculis aliquot articulatis, ramosis, obsequiosis, duris acutissimisque spinis horrentibus, juxta quos folia parva, tergemina, particularibus Lentis foliis ma••ora▪ colore saturate virentia: flosculi quoque secundum cauliculos enascuntur formâ veluti O∣chri, sed colore utplurimum purpurei, raro albidi, quos sequuntur valvulae exiguae Lentis minoris siliquarum magnitudine, in quibus singulis bina terna semina, plana, reniformia, con∣tinentur: radix longa, per terrae superficiem sparsa, lenta admodum, ac fractu contumax. Stirps haec admodum vivax, nec facile perit, nec extirpari ex agris nisi difficillime po∣test, agricolis saepe molesta est, quandoquidem radices durae ac lentae aratrum remorantur & boves ipsos sistunt inter arandum, unde Resta bovis dicitur, & Gallis Areste Beuf Nova sub finem veris germina emittit: per totam aestatem floret, & Autumno per∣ficiuntur semina & tunc quidem spinosissima evadit. Dicitur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sive 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Graecis, La∣tinis similiter Anonis sive Ononis, vulgo autem herbariorum Aresta bovis, Resta bovis & re∣mora aratri, quod arantes boves in opere haerere faciat, & quo minus aratrum progredi queat frequenter radices hujus impedimento sunt. Dicitur & Acutella à duris acutisque spinis. In campis vastis & neglectis reperitur eadem flore albo.

2. Anonis non spinosa repens, nobis. Haec primo intuitu cognoscitur à priore, primo quod non donetur spinis, secundo radice longe lateque repente praedita sit.

3. Anonis purpurea spicata erecta perennis longifolia, siliquis erectis lentiformibus, no∣bis. Anonis mitior, 1. Clus. Hist. Anonis non spinosa flore purpureo spicato, J. B. Chabr. Multos haec annuatim ex radice dura, lignosa & perenni, repente, surculos fert cubitales nonnunquam longiores, rotundos, lentos, firmos tamen, ramosos, molli lanugine obductos: folia multa latiore basi caulem amplectentia, plerumque terna pediculi summitati inniten∣tia, molliora & ampliora quam in vulgari praedicta; summi rami seu virgae desinunt in ob∣longam spicam florum floribus vulgaris quidem similium, sed coloris magis sanguinei, quos excipiunt siliquae lentiformes vulgaris omnino similes, semen renale itidem in se conti∣nentes, id est sinum seu deliquium in medio habent. Tota planta lento quodam humore gra∣viter & quasi hircinum virus olente obsita est, Fraxinellae fere odoris instar, nullo autem aculeorum vallo munita est sicut vulgaris spinosa supra dìcta.

4. Anonis purpurea spicata erecta annua latifolia siliquis rectis lentiformibus, nobis. Hujus noviter detectae Anonidis caules sunt bipedales, nonnunquam in agro pingui, & bene culto tripedales, erecti, nullis spinis donati, sed mites sunt, quibus adhaerent pediculis satis longis tergemina folia satis ampla, bis terve Anonidis vulgaris spinosae foliis longiora (prae∣cipue inferiora) serrata, nec viscosa: in caulium summis fastigiis spicatim proveniunt floscu∣li plurimi minores, purpurei, papilionacei; quibus fatiscentibus succedunt siliculae lentiformes, bivalves, erectae, curtae, & calycibus suis immersae quasi, & vix extra eosdem conspicuae, vul∣garis Anonidis ritu, sed densius multo in spicam compelluntur, semina minuta reniformia seu deliquium in medio patientia, continentes. Pati sinum in medio seminum convenit o∣mnibus Anonidum sive majorum sive minorum speciebus, atque haec fit nota essentialis seu generica distinguens Anonim ab aliis (praecipue Foenugraeco) Trifoliis.

5. Anonis purpurea procumbens verna seu praecox fruticosa annua viscosa siliquis cras∣sioribus lentiformibus rarius dispositis, nobis. Haec Anonis caules protrudit pedales & lon∣giores, ligneos, duros, ad quorum singula genicula oriuntur tergemina folia rotunda, valde

crenata, atque pediculis curtis ex geniculls ortis innituntur flosculi papilionacei dilute ru∣bri; quorum singulis succedunt siliquae singulae bivalves, continentes semina satis magna pro proportione plantae ipsius: folia inquam sunt profunde serrata, rotunda, viscosa. Hanc Anonidis rarae & novae speciem triennio abhinc deteximus, inter quasdam raras plantas, se∣minibus missas ad reverendissimum in Christo Patrem Henricum Compton, nunc Londinen∣sem, tunc Oxoniensem Episcopum, in hortulo suo inter septa aedis Christi sito. Florentem Junio & Julio observavimus ibidem, atque ejusdem semina collegimus mense Augusto. Jam floret in horto Botanico Universitatis, semina ad maturitatem ad finem Augusti perductura.

6. Anonis lutea silvestris minima siliculis lentiformibus erectis bivalvibus, nobis. Ono∣nis lutea silvestris minima, Col. Anonis spinosa lutea minor, C. B. P. (male adhi∣betur spinosa à Casparo Bauhino, cum haec pusilla herba nullis afficiatur spinis) Anonis haec pusilla satis est, nec semipedem caulis superat altitudine: radice innititur dodrantali, tenui, nuda, nigra: ex eadem fruticant tenues cauliculi veluti squamosi, auricularum cartilagi∣nibus exsiccatis similes, è quibus folia exigua vulgaris Ononidis more terna, per ambitum den∣tata, exeunt; inter quorum & cauliculorum sinus quinquepartiti oriuntur calyces, respectu plantae magni, rigentibus foliolis angustis, oblongis, aculeatis, contecti; in qubus post flo∣sculos luteos deciduos siliculae suboriuntur rotundae, breves admodum, veluti Phaseoli parva semina, renum effigie, incurva parum, & exigua.

Anonides siliquis propendentibus longis hirsutis viscosis donatae.

7. Anonis purpurea perennis foliis latioribus rotundioribus profunde serratis, nobis. Cicer silvestre triphyllon, C. B. P. Park. Cicer silvestre Penae, Hist. Lugd. Cicer silvestre, 3. Dod. Tab. Cicer silvestre verius, Ad. Lob. Cicer silvestre latifolium, Ger. Cicer silvestre multifolium radice crassa & folliculis brevibus, ventriosis, hirsutis, J. B. Chabr. Haec radi∣cibus longis, huc illuc evagantibus donatur, lignosis, multiplicibus, nodosis, subrubris: fruti∣cosa est planta ramis fere pedalibus, humi propemodum jacentibus; foliis latioribus, crassio∣ribus, & in ambitu profunde crenatis, ternis uni pediculo innitentibus, quorum bina ex op∣posito pediculis suis longis innituntur, tertium multo majus extremo pediculi adhaeret: siliquas fert raro dispositas, unciales in cimis caulium, longis satis pediculis pendu∣las, in quarum singulis semina plura latent compressa, parva, nigra, renalia, id est ca∣vitatem seu siuum in medio patientia, reliquarum Anonidum seminum more: radix resti∣bilis & vivax; singulis annis germina profert sua.

8. Anonis purpurea verna seu precox perennis frutescens flore rubro amplo, nobis. Ci∣cer silvestre alterum, Lugd. Cicer arboreum Indicum perenne, Jacobi Zanoni. Haec Anonis subfrutex est, lignea materia constans, radice pollet crassa, longa, lignosa, multifida, cortice nigro tectâ, intus candida: ramulis multis, surculosis: foliis ternis, subrotundis, simul jun∣ctis & serratis: flore amplo rubro Pisi instar, ineunte Vere sese expandente, unde verna seu praecox dicitur. Suffrutex hic, inquam, est bipedalis, Trifolii lignescentis species, per∣petua fronde virens; flores fert leguminosos seu papilionaceos, amplos, eleganter purpureos, exeunte hyeme aut ineunte Vere flores suos protrudebat, cum in horto Parisiensi, tum Blaesensi, sed speciosius in eminente monticulo horti Botanici Aurelianensium Pharmacopae∣orum, qui olim fuit pugnaculum urbis; quibus singulis evanescentibus succedebant siliquae sin∣gulae propendentes, hirsutae, viscosae, biunciales & bivalves cum parvulo aculeo ad singularum siliquarum extremitatem, Natricis Plinii siliquis multo crassiores, semina in se continentes pe∣ne duplo caeterarum suae familias majora & deliquium Anonidum caeterarum more patientia; qua nota specifica indigitantur Anonides à reliquis Trifoliis. Neutiquam est Cicer ut volunt Authores pene omnes, sicut demonstravimus inter Hallucinationes Ciceris pag. 77. Hist. hu∣jus nostrae Oxoniensis, multo minus Cicer arboreum Indicum Jacobi Zanoni. Hic noster novus Author male adaptavit nomen arboris, cum primo vix binos pedes altitudine superet, secundo non est planta Indica, nec tam longe petita, cum proveniat in montibus Delphinatus, unde ad nos delata & missa à D. Berhardo Apothecario Gratianopolitano. Praedictus Zanoni in hujus descriptione ei attribuit flores galeatos, nescien•• quid sit flos galeatus, papilionaceos dixisse de∣buit ad formam reliquorum Leguminum. Esse Anonidem cuilibet clare cernenti apparet à foliis ternis & semine deliquium in medio patiente; Cicer autem est planta 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, cujus semina protuberantem eminentiam (aliquando plures) cornu arietis rudimentum ex∣primentia habent, unde ei nomen; ergo neutiquam Cicer, sed Anonis debet nominari.

9. Anonis lutea perennis major Natrix dicta, nobis. Natrix Plinii Herbariorum, Ad. Lob. Anonis lutea perennis major viscosa spinis carens, C. B. P. Anonis lutea montana, Cam. ep. Mitis luteo flore, Eyst. Clus. Hist. & Pan. Anonis lutea non spinosa Dal••ⁱⁱ. Natrix Plinii, Hist. Lugd. J. B. Chabr. Anonis haec lutea vulgari similis est, virgulis cubitalibus, in frequentes ramu∣los fissis, spinarum expertibus: folia terna cohaerent oblonga, hirsuta, per extremum crena∣ta, odorata, viscosa & tactu glutinosa, sapore nullo evidente: flores longis nituntur pedicu∣lis, Anonidis spinosae purpureae vulgaris multo majores, lutei & confertim in summis cimis cau∣lium provenientes: siliquae unciales & longiores, teretes, hirsutae & viscosae cum filamento protracto ex siliquarum extremitate, quarum singulae semina plura continent, colore pulla, inquit Camerarius. Herba tota est hirsuta, pinguis, odorata, hircinum quid olens; ut alii ex∣ponunt, bituminosum & gravem foetorem redolens.

10. Anonis annua maritima mitis folio lucido serrato, Boccon. Anonis haec parvula cauliculis infirmis ab humo vix unquam attolitur: foliis parvis serratis, multumque sulcatis & lucidis vestita est: flos ei luteus, papilionaceus; siliqua & semina caeteris suae classis similia: mitis est nec aculeis praedita, estque plantula annua: radicem habet exilem, cujus fibrae gignunt glo∣bulos albos, ut cernere est in Ornithopodio paucisque aliis Leguminibus.

11. Anonis lutea annua recta hirsuta viscosa siliquis hirsutis brevioribus, nobis. Haec A∣nonidis luteae viscosae species minor ascendit ad pedalem altitudinem caulibus erectis, ad quorum singula genicula alternatim appensa conspiciuntur folia longiora, trifoliata, viscosa simul & hirsuta, crenata, atque in cimis caulium proveniunt flosculi papilionacei, lutei, minores, longis pediculis propendentes, ex quorum summitatibus prostant filamenta rigida, uncia∣lia, quod est familiare omnibus Anonidum speciebus siliquis propendentibus donatis: flori∣bus singulis evanescentibus singulae succedunt siliquae bivalves, hirsutae, viscosae, semina in se continentes reniformia, reliquarum Anonidum more.

12. Anonis lutea annua siliqua glabra longiore & crassiore, nobis. Anonis pusilla glabra fruticans seu Trifoliis affinis Anonis Cherleri, J. B. Chabr. Ononis lutea minor flore pen∣dulo, C. B. P. & Prod. Anonis haec palmaribus & sesquipalmaribus fruticat surculis multis, subrubentibus, tenuibus, glabris; quos folia stipant crebra, tergemina, glabra, viridantia, circumcirca crenata, oblonga, Medicae nostratis foliis quadantenus similia, ex quorum sinu∣bus seu alis prodeunt per totos ramos flores majusculi, conformatione Leguminosorum flo∣rum, lutei; calyce in quinque segmenta diviso, flore longiora, acuta, ex rubro nigricantia: floribus luteis deciduis succedunt siliquae bivalves, longae, turgidae satis, & glabrae, Craccae mi∣nimae siliquis majores, semina quatuor aut quinque sinuata, seu deliquium in medio patien∣tia, continentes singulae.

13. Anonis lutea annua siliqua glabra breviore, nobis. Haec caules emittit pedales & al∣tiores, quorum geniculis singulis adhaerent longis pediculis terna folia viscosa seu glutinosa longa, crenata: in caulium cimis, longis etiam pediculis, propendent flores lutei, satis ma∣gni pro proportione plantae, raro seu singulatim petiolis insistentes; quibus deciduis succedunt siliquae curtae, glabrae, propendentes ex calycibus quinquefariam divisis, Anonidis vulgaris siliquis crassiores multo, in quarum singulis bina, terna, continentur semina.

14. Anonis pusilla hirsuta flore ex albo & rubro colore mixto, nobis. Haec Anonis mini∣ma, omnino hirsuta, pari cum lutea minima glabra surgit altitudine: radice constat fibrosa, du∣ra, albicante, dimissa in terram, emittente multos ramulos hirsutos, rubentes & incanos: folia terna, angustiora & longiora, per extremum duntaxat crenata, alioquin caesurae ignara, hirsuta: calyces per ramos crebri, magni, pilosi admodum, in quinque longas aristas desi∣nentes, pediculo contorto deorsum versus terram spectantes, cancellis florem complexi parvum, dilute rubrum, & ex albido aliquando mixtum, rostello ferrugineo. Tota plantula est contactu viscida.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Anonis purpurea spinosa siliquis erectis lentiformibus provenit in agris atque juxta limites sive margines agrorum pratorumque, sed laeto, pingui, ac restibili solo gignitur; reperitur in Germania utrâque, Gallia, Italia, Anglia & Belgio. Floret per totam aestatem atque versus ejusdem fi∣nem semina producit matura.
• 2. Anonis purpurea repens non spinosa provenit in multis Galliae & Angliae locis, praecipue circa Oxonium; floret & semina profert aestate.
• ...

• 3. Anonis purpurea erecta spicata perennis longifolia, nobis. Anonis mitior 1. Clus. Hist. Hanc in Silesiacis, Sclavonicisque pratis ali scribit Clusius. Floret aestate cum praedicta.
• 4. Anonis annua latifolia, nobis. Ubi sponte oriatur, ignoratur.
• 5. Anonis purpurea procumbens verna frutescens viscosa, flore rubro amplo, siliculis lentiformi∣bus crassioribus & rarius dispositis, nobis. Hujus sicut & prioris ignorantur natales: feliciter satis in hortis provenit utraque.
• 6. Anonis lutea perennis minima, nobis. Anonis lutea silvestris minima, Col. Augusto in Aequico∣lorum incultis & depressis atque aliis aridis locis è villa Mercato via ad molendinam florens reperta à Fabio Columna, nec non in collibus aridis circa Blaesas satis frequenter eandem floren∣tem & semina producentem reperimus nos.
• 7. Anonis purpurea perennis foliis latioribus crassioribus serratis, nobis. Cicer silvestre Penae, Hist. Lugd. In Helvetiorum & Allobrogum, quos Sabaudam vocant, finibus reperiri Petrus Pena & Matthias de Lobel authores sunt, etiam in saltuoso salicto, quod Rhodanus aluit, prope Lug∣dunum gignitur.
• 8. Anonis purpurea perennis verna seu praecox frutescens flore rubro amplo, nobis. Cicer silvestre alterum, Hist. Lugd. Cicer arboreum Indicum perenne, Jacobi Zanoni. Hujus fuit semen ad nos missum ex Delphinatus montibus: floret exeunte hyeme & ineunte aestate semina maturan∣tur.
• 9. Anonis lutea perennis major Natrix dicta, nobis. Natrix Plinii Herbariorum, Ad. Lob. Cre∣scit in agris arenosis Pictaviae aliisque plurimis Galliae locis, & frequenter illic inter sata. Genevae juxta Arue ultra fluvium copiose reperit Johannes Bauhinus florentem Julio, etiam in agris Monspeliensibus juxta Buttonet, ubi campus illic eâdem est refertus, item & circa ca∣strum novum Gallice Castelnau. Clusius frequenter observavit cùm in Gallia Narbonensi, tum in Hispania & Lusitania Junio & Julio florentem.
• 10. Anonis lutea maritima mitis folio lucido serrato, Boccon. In omnibus Saccae, Agrigenti, Ca∣tanae litoribus maritimis & alibi passim in Sicilia exit. In Maremma etiam Hetruriae nota.
• 11. Anonis lutea annua siliqua hirsuta breviore, nobis. Anonis pusilla glabra fruticans seu Tri∣foliis affinis Cherleri, J. B. Chabr. Circa Monspelium in rupetis & squalidis locis collegit & ad nos attulit (inquit Johannes Bauhinus) gener Cherlerus. Floruit autem Maio, & paulo post siliquas tulit, aliis atque aliis prosilientibus flosculis.
• 12, & 13. Harum semina ex Syria communicata habuimus à supra memorato D. Roberto Hun∣tington.
• 14. Anonis alba pusilla seu flore ex albo & rubro mixto, nobis. In rupetis Monspeliacis & Ne∣mausinis utcunque obviam hanc parvam Anonidem habuit & collegit Cherlerus. Floret aesta∣te, & paulo post semina perducuntur ad maturitatem. De Nominibus satis dictum in explica∣tione supra.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

• 1. Anonidis purpureae spinosae radix excalefaciens est, & ut Galenus ait quarto ordine; extenu∣ans quoque & incidens est: cortex ejus cum vino potus urinam cit, calculosque dissolvit ac pellit, crustas vero abstergit; decocta radix in posca dentium dolores mitigat, ore saepius colluto. Plinius comitialibus decoctum in Oxymelite ad dimidiam partem dari refert. Mattheolus sibi notum hominem affirmat, pulvere hujus radicis pluribus mensibus sumpto, à carnoso ramice cu∣ratum. Primos hujus subfruticis turiones sive asparagos, priusquam spinosi fiant, muria condiri, & cibos gratissimos esse, author est Dioscorides.
• 9. Anonis lutea perennis major Natrix dicta, nobis. Hanc adversus omnia venena prodesse & ad∣motam & intus sumptam experientia compertum est.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 389. col. 1. pl. 1. Anonis vulgariter est co∣loris dilutioris purpurei, raro albidi, quae A∣nonis flore albo Tab. Ger. rarissime luteo inquit Casp. Bauhinus. Anonis purpurea spinosa reperitur flore purpureo communiter, rarius albo; sed contra Bauhinum nunquam eadem species conspicitur flore luteo, nam à coeruleo in rubrum & album colorem saepissime fit degeneratio, sed non in luteum; in quam∣plurimis plantis, diligenter observatis, hoc nondum nobis compertum, ideo aliis posteris notandam relin∣quo veritatem hujus assertionis Caspari Bauhini.

Pag. 389. col. 1. pl. vi. Anonis non spinosa flore

variegato, C. B. P. Est tantum prioris Natricis va∣rietas flore luteo, striis seu lineis nigris aut subru∣bris variegato; ergo non sunt multiplicanda entia sine necessitate, prout nimis saepe ab authoribus fit, praecipue Tabernaemontano, qui tres, aliquando qua∣tuor, varietates tantum totidem constituit species, ut clarep ostea declarabitur.

Anonis verna seu praecox frutescens flore rubro amplo, nobis. Cicer silvestre alterum, Lugd. Hist. Ci∣cer Indicum arboreum perenne, Jacobi Zanoni. Cicer hoc silvestre alterum Hist. Lugd. estidem cum Cicere arboreo Indico perenni Zanoni, sed inepte adaptatur illi nomen Ciceris, cum sit Anonis uti supra diximus cap. 3. de Cicere; deinde non est arbor ut vult Zanoni, cum vix binos pedes altitudine superet. Idem Zanoni flores hujus asserit galeatos; papilionaceos dixisse debuit ad formam reliquorum Leguminum. Est Anonis à nota sua generica; semina enim deliqui∣um in medio patientia profert, atque hac nota cogno∣scuntur omnes Anonidum species. Cicer autem est planta leguminosa 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu plurimas alas hinc inde uni rachi adhaerentes gerens, semina itidem om∣nino diversa, protuberantiam eminentem unam (ali∣quando plures) cornu arietis rudimentum exprimen∣tia profert, unde ei nomen. At Cicer silvestre al∣terum Lugd. Hist. seu Cicer perenne Indicum ar∣boreum, ut vult Zanoni, neutiquam ad Ciceris sed Anonidis classem pertinet, ut probavimus supra.

Ibidem pag. 347. col. 2. pl. vi. Cicer silvestre Tri∣phyllon, C. B. P. Park. Cicer silvestre Penae, Lugd. Silvestre verius, Ad. Lob. Latifolium, Ger. Cicer 3. Dod. Tab. Cicer (ratiocinando ex libro naturae) est planta leguminosa plurima folia conjunctim seu binatim è regione uni costae mediae adnata habens, & unum impar extremum costae claudens: atque Cicer silvestre verius Ad. Lob. Latifolium Ger. &c. est planta Trifoliata omnes conditiones possi∣dens requisitas ad Anonidem constituendam; ergo est Anonis, non Cicer, nominanda haec planta, quem∣admodum à nobis factum. Sit ergo, & aptius, Ano∣nis silvestris purpurea foliis latioribus & serratis. Nec possum satis mirari Lobelium, qui sic ait de Cicere silvestri veriore suo, viruit hac aestate in horto Morgani quoddam Cicer parum adhuc no∣tum, è Sabaudorum & Helvetiorum finibus huc alla∣tum facie & siliqua arietini Ciceris, quod eo usque prae se fert, ut primo intuitu quilibet Cicer dicat; siliqua quippe brevis, longior compressior paulo, flores item purpurantes, non absimiles, sed semina multa minora, compressa & potius Lathyri Cicer∣culaeve aemula; culmos plures latius spargit ra∣mosos & firmiores, cubitales & sesquicubitales, fo∣lia protrudentes Ciceris arietini majora, crassiora, rotundiora, tantillum crenata. Quam parum sibi hic constat Lobelius, sicut in aliis multis locis, fa∣cile cernitur. Cicer (ut supra dictum cap. 3. de Ci∣cere) est planta 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉; at Cicer silvestre ve∣rius Lobelii terna fert folia, sicut & reliquae Anoni∣des: item & hujus semina earundem seminum sunt aemula, sinum silicet in medio patientia, non au∣tem protuberantia ut Ciceris semen; ergo primo in∣tuitu nesciebat quid dicebat Lobelius, nec plantam ipsam, nec siliquas, nec semina ejus examinavit, sed conjectura inani seu indeliberate (quemadmo∣dum alibi satis observare licet) protulit nomen, & idem huic adaptavit: hunc secuti sunt caeteri omnes historias suas plantarum scribentes, Dalechampius, Dodonaeus, Tabernaemontanus, Gerardus, Parkinsonus & Johannes Bauhinus, Chabraeus, caeterique quot quot sunt Botannici caecutientes▪ omnes in foveam ducti, sequentes Lobelium caecum in nomenclatura hujus posterioris, sicut Dalechampium in priore imitantes, inepte nomen Ciceris utrique praedictae plantae ada∣ptarunt. Deinde graviter errat Casp. Bauhinus dum Cicer silvestre alterum Historiae Lugdunensis i∣dem facit cum Cicere silvestri Penae ejusdem Lugdu∣nensis, aut cum Cicere latifolio Gerardi, cum sint duae distinctae Anonidum species, ut supra satis superque probatum, cap. 3. de Cicere. Cicer silvestre Triphyllon C. B. P. est synonymum omnibus reliquis, non autem Ciceri silvestri alteri Hist. Ludg. seu Ciceri perenni arboreo Indica Zanoni, qui vult Cicer suum arbore∣um Indicum perenne diversum esse à Cicere silvestri al∣tero Hist. Lugd. cum sit una & eadem planta, non obstante nomine suo Indico arboreo, cum nec sit Ar∣bor, nec Indica planta, multo minus Cicer; ergo gra∣viter erravit Zanoni.

Pag. 389. col. 1. pl. iii. Anonis spinosa lutea mi∣nor, C. B. P. lutea silvestris minima, Col. Haec non donatur spinis, ergo errat Casparus Bauhinus, dum ipsi attribuit spinas, quae neutiquam in ipsa apparent.

Ibidem Anonis adjungitur a Casp. Bauhino Cardu∣is propter spinas: debuit hic locari, ut innuimus Prae∣lud. Bot••n. pag. 423.

LEGUMINA Trifoliata seu Trifolia Leguminosa.

Trifolium LOTUS HERBA dictum.

CAPUT XIII.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Lotus herba (de Loto Arbore hic sermo non est) Dioscoridi l. 4. c. 111. triplex est: sativa quam aliqui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vocant, quae in hortis nascitur; silvestris, quam aliqui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Ly∣bium à loco natali appellant, caule bicubitali, aut etiam majore, alis multis, foliis Loti Trifolii pratensis, semine Foenugraeci at multo minore, gustu medicato: tertia est Lotus Aegyptia, de qua infra agetur. Theophrasto 7. Hist. 9. Lotus herba in caule tantum foliata est: & cap. 14. licet, inquit, nomen unum habeat, tamen plura ejus genera sunt, ut ferme aequivoca sint, folio, caule, flore fructuque discreta: sic de Loto Aegyptia egit 4. Hist. 10. Plinius l. 13. c. 17. de Loto arbore disserens, subjungit: est autem eodem nomine & herba (Lotum urbanum Dioscoridis intelligens) & in Aegypto caulis in palustrium genere: de hac posteriore egit l. 22. c. 21. Lotometram vocans.

Idem l. 22. c. 21. ait Homerum inter herbas subnascentes Deorum voluptati Loton primam nomi∣nasse: haud dubie Lotum sativam Dioscoridis intellexit.

Lotus herba pentaphyllos, est Trifolium siliquosum in pediculorum extremis terna ge∣rens folia, & ad eorum ex caule exortum bina alia conspiciuntur folia, atque hac sola no∣ta ab omnibus aliis Trifoliis leguminosis distinguitur Lotus herba, pentaphyllos eo ipso nomine dicta: adeo ut omnis Lotus herba, sit Trifolium à ternis in extremitate pediculi foliis, sed omne Trifolium vice versa non est Lotus propter defectum binorum foliorum, pediculo annexorum sub exortum è caule ipso. Haec est nota essentialis & generica distin∣guens Lotum herbam à caeteris suae familiâs, scilicet Leguminibus trifoliatis. Insuper omnis Lotus siliquas fert bivalves, in quibus singulis plura continentur semina caeterorum etiam Leguminum semina redolentia. Lotus herba pentaphyllos à nobis dividitur in Lotum paucis rarisque siliquis donatam, quae iterum vel est annua, vel perennis; & in Lotum pluri∣bus siliquis in unum capitulum congestis ornatam, quae itidem duplex est, minor seu procum∣bens, vel major recta frutescens seu fruticosa: hasce omnes prosequemur diferentias ordine & methodo nostra usitata, distinguendo & dividendo in sua subalterna genera, atque spe∣cies singulas explicando, & sic absorbetur Loti pentaphylleae doctrina; & si quae aliae spe∣cies praeter has à nobis exhibitas detegantur à posteris, poterint addi, sicut in omnibus generibus & speciebus à nobis deductis & deducendis praestare conati sumus. Lotus her∣ba pentaphyllos ergo sit vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quae est annua, aut perennis; vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quae est minor procumbens, aut major recta frutescens, eaque alba, vel viridis.

Pars TABULAE XV, & TABULA XVIII.

• Trifolium Lotus herba pentaphyllos dictum
  • ...〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉
    • ...Annua lutea
      • 1. Siliquis singularibus binis ternisve, nobis. Lo∣tus corniculata siliquis singularibus binis ter∣nisve, I. B. Chabr. ☿
      • 2. Incana Narbonensium, nobis. Lotus asperior fruticosa vel Narbonensis incana, Lob. Lugd. ☿
      • ...Cretica
        • ...Siliquis erectis
          • 3. Minor, nobis. Silvestris Dio∣scoridis, Ponae Ital. ☿
          • 4. Major, nobis. Melilotus quae∣dam Cretica, Prosp. Alpin. de Exot. ☿
        • ...Siliquis pro∣pendentibus
          • 5. Curvis, nobis. Trifolium corniculatum Creticum, Prosp. Alpin. de Ex∣ot. ☿
    • ...〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉
    • 6. Perennis Monspeliensis flore luteo, nobis. Lotus siliquosa flore luteo, Clus. Hist. ☉
    • 7. Annua Cretica flore holoserico coccineo, nobis. Lotus tetragonolobus, Cam. Hort. Eyst. ☿.
  • ...〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉
    • ...Lutea minor
      • ...Procumbens
        • 8. Annua latifolia siliquis Ornitho∣podii, C. B. P. ☿
        • 9. Perennis siliquis pedes corvi∣nos referentibus, nobis. ☉
      • ...Alba major
      • Recta—
        • ...Perennis
          • 10. Foliis & siliquis hir∣sutis longioribus & te∣nuioribus, nobis. ☉
          • 11. Foliis & siliquis gab ris brevioribus & crassioribus, nobis. Lo∣tus sativa, Matth. ☉
          • ...

• ...
  • ...
    • ...
      • ...
        • ...
          • ...Alba fruti∣cosa major
          • 12. Siliquis longis propendentibus, Cretica argentea, nobis. ☉
        • ...Incana siliquis curtis erectis
          • 13. Major latifolia, nobis. Lotus pentaphyllos sili∣quosus villosus, C. B. P. ☉
          • 14. Brevibus & crassiori∣bus, nobis, Haemorrhoi∣dalis, Park. ☉
          • 15. Rotundis globosisve, nobis. Dorycnium Mons∣peliensium, Ad. Lob. ☉
          • 16. Flore majore viridi, no∣bis. Dorycnio congener planta, Clus. Hist. ☉

Explicatio partis Tab. 15. & totius 17. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.

1. LOtus annua 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 siliquis singularibus binis ternisve, nobis. Lotus cornicu∣lata siliquis singularibus binis ternisve, J. B. Chabr. Haec Lotus omnium minima, est multifida; infirmâ radiculâ terrae haeret, caules emittens rectos, numerosos, pedales, ra∣mosos, subrubentes, longis albicantibus pilis obductos, ad quorum nodos terna folia, Me∣liloti nobilis oblongiora, binaque nihilo quasi minora, ex caule ad pediculi exortum enata: ex sinu seu ala foliorum pediculus exit singularis, tenuis, uncialis & longior, biuncialis aliquando, in cujus cacumine flos unus, aliquando bini, lutei, hiantes ex calycibus hirsu∣tis: siliqua una aut altera succedit, tenuis, singularis, aliquando binae, ternae, unciam lon∣gae, teretes, semine copiosissimo ad denarium fere numerum, tenui, Portulacae seminibus pari, ruffo, rotundo, sapori leguminoso, refertae.

2. Lotus perennis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 incana Narbonensium, nobis. Lotus fruticosus incanus sili∣quosus, C. B. P. Lotus asperior fruticosa vel Narbonensis incana, Lob. Lugd. Lotus aspe∣rior frutescens, Park. Lotus incana Narbonensis, Tab. Trifolium argentatum floribus luteis, J. B. Chabr. Radix hujus singularis, lignosa, gracilis, caules fundit palmares, bipalmares, tenues, hirsutos: folia terna, acuta, altera parte argenteo nitore splendentia, pilosa; al∣tera vero viridantia: flores cacumini caulium haerent magni, lutei, hirsuti, bini ternive è laciniato & quinquepartito calyce villoso: quibus singulis succedunt binatim aut ternatim siliquae, quarum singulae sunt hirsutae itidem, & tumidae ubi apparent semina.

3. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 silvestris Cretica, nobis. Lotus silvestris Dioscoridis, Ponae. Lotus silvestris Creticus, Park. Lotus haec Cretica caulibus constat pedalibus, quorum singulis geniculis adhaerent bina parva foliola, & in extremo pediculo terna alia, non multum bina priora magnitudine superantia; obscure omnia virent, atque ex curtis admodum & vix con∣spicuis pediculis in summis caulium, ex geniculis itidem mediis, proveniunt flosculi minimi, papilionacei, lutei, bini simul juncti: quibus totidem succedunt siliquae tenues, longae, ses∣quiunciales, continentes semina semine sinapios minora: radice constat exili, tenui, sin∣gulis annis post semina matura pereunte: semen & tota planta caetera Legumina sapit, ta∣men aliquid amaritudinis juncta aciditate in se possidet, quae brevi evanescit. Nota quod Lotus silvestris Dioscoridis Ponae non sit eadem planta cum Loto siliquis Ornithopodii Ca∣merarii, primò disparitate foliorum, nam folia hujus sunt lata, & triplo aut quadruplo ma∣jora foliis Loti Dioscoridis; deinde Lotus siliquis Ornithopodii Camerarii siliquas plures, quaternas, quinas, tumidas gerit ubi apparent semina seu grana, id est siliquarum valvu∣lae inter granum & granum quasi junctae sunt; atque haec neutiquam conspiciuntur in Loto Dioscoridis Ponae.

4. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Cretica lutea siliquis longis erectis, nobis. Melilotus quaedam Cre∣tica, Prosp. Alpin. de Exot. Haec ex radice tenui, longa, gracili, in aliquot tenuiores ra∣diculas divisa, cauliculos fert longos, graciles, foliis viridibus Trifolii corniculati Cretic•• similibus, sed longioribus pediculis innitentibus vestitos, & per terram stratos, ac veluti circa radicem luxuriantes, in quorum summitatibus proveniunt bini flores lutei, Trifolii

falcati floribus magnitudine & figurâ similes, odorati, quibus singulis singula cornicula longa recta succedunt; inque his continentur semina flavescentia, parva, & rotunda, gustui primo subdulcia, mox cum modico calore aliquantulum astringentia. A positione foliorum trium in pediculi summitate, & binorum ad pediculi ex caule exortum, est perfecta Lotus, non vero Melilotus ut vult Prosper Alpinus.

5. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Cretica lutea siliquis binis curvis propendentibus, nobis. Trifolium corniculatum Creticum flore luteo, Park. Trifolium corniculatum Creticum, Prosp. Alpini de Exot. Vide ejus descriptionem in paragrapho 5. cap. 7. de Trifolio supra. Cum sit Lotus à positione foliorum, nempe trium in extremitate pediculi, & binorum minorum ad appositionem pediculi cum caule (vide ejus Iconem in App. ad Legumina) eandem huc inter consortes Lotos revocavimus, non obstante denominatione primò Prosperi Alpini, deinde Parkinsoni, Trifolii scilicet.

6. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 perennis Monspeliensis flore luteo, nobis. Lotus pra∣tensis siliquosa Monspeliensium, Ad. Lob. Lotus siliquosa luteo flore, Clus. Hist. Lotus sili∣quosa lutea Monspeliensis, J. B. Chabr. Sicut haec fibris multis radicem habet obsitam, quae alioqui crassa, lignosa, longa, ita plurium aliquando capitum: folia Loti corniculatae qui∣na, quorum duo minora prope pediculi exortum ex caule nascuntur, majora tria simul co∣haerent; hirsuta sunt omnia, sicut & caulis: unicuique cauliculo in summo cacumine utplurimum bini flores adhaerent, papilionacei, magni satis pro tenuitate plantae, luteopallidi, quatuor striis ad latera donati, ex longo calyce erumpentes: quorum singulis singulae succedunt sili∣quae biunciales, quadratae quasi, & quatuor alis membranaceis planis cinctae, sequentis Creticae describendae minores: in singulis siliquis latent semina sena, octona, Sandalidae Creticae se∣quentis seminibus multo minora: Radice nititur perenni vel in multos annos durante, ex qua de novo singulis annis protruduntur folia & caules sustinentes flores, & consequenter siliquas quatuor alis membranaceis cinctas.

7. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 annua Cretica flore sature rubro seu holoserico cocci∣neo, nobis. Lotus siliquosus flore rubro, Clus. Hist. Lotus tetragonolobus, Cam. Hort. Eyst. Citra controversiam longe pulcherrima est haec Lotus: radice nititur simplici paucisque fi∣bris donata; frequentioribus ramis praedita, humi utplurimum diffusis, quorum extremita∣tes nonnihil sese attollunt, in quibus hinc inde sparsa sunt folia terna, semper uni petiolo inhaerentia, mollia, dilute viridia, reliquis duobus semper minutis & caulem ambientibus: ex alis, inter petiolum folii & caulem, breves & crassiusculi oriuntur pediculi, ternis etiam foliis minoribus ornati, singuli unicum utplurimum florem sustinentes, floris Viciae quoad figuram aemulum, sed majorem, eleganti saturate rubro colore tinctum, qui ad sericum villosum sa∣ture rubrum, seu holosericum plane coccineum, vulgo satinum dictum, provocans accedit: singulis flosculis deciduis singulae longiusculae, biunciales, & longiores aliquando, succedunt siliquae, bis binis alis membranaceis, satis prominentibus, undulatis sive crispis (dum ad∣huc sunt virides) cinctae, & quasi sagittarum plumis seu pennis appositis quatuor donatae; quibus resiccatis, lobi seu siliquae singulae quadrangulae apparent exterius, quaeque tamen in∣terius grana seu semina continent plurima rotunda, cineracei coloris, Pisoque sunt minora: radix hujus est annua, quam succedens hyems tollere & corrumpere solet. Nonnulli Lo∣tum hanc 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 cognominarunt ob siliquas quatuor alis sive cristis cinctas, non minus apte tamen 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 for sitan appellare liceret. Appellant Cretenses Sandalida in Candia, unde primum in Italiam missum ejus semen, & inde ad Carolum Clusium Sandalidae appellatione.

Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.

8. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 annua procumbens latifolia siliquis Ornithopodii, nobis. Lotus si∣liquis Ornithopodii, C. B. P. Lotus peculiaris siliquosa, Cam. Hort. Unica ex radice alba, duriuscula, paucis firbis donata, coliculi exeunt aliquot, teretes, humi procumbentes, & in aliquot ramulos divisi: quorum geniculis folia haerent quina, ex his bina inferiora superiori∣bus tribus magnitudine cedunt, nullo sapore manifesto praedita, terna extrema petio∣lorum occupant: flosculi plurimi lutei, quales in Loto corniculatâ glabrâ, nigris lineis stri∣ati; quorum singulis succedunt siliquae ex uno geniculo plures, quaternae, quinae, saltem in fertili solo, plures aliquando, sesquiunciam aut ad summum uncias duas longae, falcatae, seu potius arcuatae, compressae, tumidae ubi apparent semina, atque siliquae seminum protu∣berantias pulchre exprimunt, id est clarius explicando, valvulae siliquarum inter granum &

granum sunt junctae; atque in unica siliqua semina 12. aut 14. aliquando observavimus, con∣vexa utrinque: siliquae sunt plurimae simul junctae, & ex uno & communi pediculo ortae, bivalves, arcuatae, seu paulum incurvae, non vero articulatae, ut sunt Ornithopodii siliquae.

9. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 siliquis recurvis pedes corvinos referentibus, nobis. Coronopus ex codice Caesareo, Dod. Haec Lotus tenuibus ac viticulosis cauliculis constat, ex quibus pro∣truduntur longi satis pediculi, sustinentes plures flores papilionaceos, luteos, quibus suc∣cedunt plurimae siliquae simul junctae, quarum singulae seminibus ternis, quaternis, sunt re∣fertae, quae valvulas inter granum & granum junctas habent, curvos corvorum pedum di∣gitos aemulantes, una cum unguiculo ad singularum extremitatem. Hisce notis praecipue à caeteris distinctu facilis est haec Lotus. Caesariani autem veteris Codicis manuscripti fidem nobis (inquit Dodonaeus) asseruit Berhardus Paludanus, qui hujusmodi Corono∣pum, qualem Icon exprimit, à se visam & repertam non longe Tripoli & ad radices mon∣tis Libani nobis coram narravit. Nos vero eandem qualem pictura exhibet vidimus, con∣trectavimus, ejusque siliquas siccas habemus in armorario seu promptuario seminario no∣stro ostendendas.

10. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 lutea minor foliis & siliquis hir sutis longioribus & tenuioribus, nobis. Haec à vulgari Loto corniculata glabra hisce sequentibus notis distinguitur; primo in humidis prove∣nit & altius ascendit, folia terna in summitate pediculi habet latiora, majora, & bina ad appo∣sitionem pediculi cum caule ad singula genicula, quae omnia quina pilis obducta sunt: siliquas etiam habet longiores, tenuiores & hir sutas, pariter multas in unum capitulum congestas.

11. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 lutea minor foliis & siliquis glabris brevioribus & crassioribus, no∣bis. Lotus sativa, Matth. Lugd. Lotus sive Melilotus pentaphyllos minor glabra, C. B. P. Trifolium corniculatum 1. Dod. Haec Lotus glabra multis exit tenuibus & infirmis cauli∣culis, humi procumbentibus, circa quos folia glabra, minora & angustiora prioris hirsutae foliis: flores profert ••••teos, splendentes, multos in capitulum congestos, seu complures si∣mul in virgularum fastigiis eminentes: quibus singulis succedunt siliquae bivalves, parvae, ob∣longae, superioris tamen breviores & paulo crassiores; in quibus series seminum exiguorum, rotundorum, latet: radix dura & lignosa, ex qua singulis annis regerminat.

12. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fruticosa Cretica argentea siliquis longissimis propendentibus rectis, nobis. Loti haec elegans species caules edit fruticosos, bicubitales, aliquando altiores, in∣canos, ad quorum singula genicula exeunt bina folia in mucronem obtusum terminantia, atque in summo pediculo terna majora & obtusiora exeunt folia, omnia quina, tam subtus quam supra, argentei lucidi sunt coloris; ex singulis alis inter pediculum folii & caulem exi∣liunt pediculi unciales, gerentes in cimis summis ternos, quaternos, nunc plures, nunc pau∣ciores flores luteos; quorum singulis deciduis succedunt siliquae singulae, Loti vulgaris glabrae si∣liquis duplo crassiores, sesquiunciam longae, rotundae, propendentes, rectae, non curvae, qua nota facile distinguitur haec Lotus à Loto 5. Cretica siliquis binis curvis propendentibus; & facilius à caeteris siliquis rotundis erectis pediculis curtis donatis, cum hujus siliquae ex pediculo communi unciali & sesquiunciali propendeant▪

13. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 frutescens hirsuta alba major latifolia siliquis tenuibus curtis erectis, no∣bis. Lotus pentaphyllos siliquosus villosus, C. B. P. Oxytriphyllon Scribonii. Lotus silvestris, Clus. Hist. Hujus caules ascendunt ad altitudinem trium aut quatuor cubitorum, qui in multos ramos finduntur: ex singulis geniculis oriuntur bina foliola ad appositionem pediculi; in summo vero pediculo terna folia lata, quae omnia, una cum caulibus, scatent pilis quodammodo inca∣nis; in summis caulium ramis proveniunt plurimi flosculi papilionacei, in capitulum con∣gesti, coloris albicantis cum nonnihilo rubicundi levis coloris mixti, quorum singulis succe∣dunt singulae siliquae unciales fere, tenues, rotundae, bivalves, simul junctae, & veluti in ca∣pitulum compactae, continentes singulae quina, senave semina rotunda: radix est longa, crassa, lignosa, multis fibris scatens, ex qua ineunte vere anni vertentis folia & caules protrudit.

14. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 frutescens incana alba siliquis curtis crassioribus & brevioribus erectis, nobis. Oxytriphyllum alterum Scribonii Largi, Ad. Lob. & Icon. Lotus Haemorrhoidalis major & Trifolium haemorrhoidale majus, Park. Trifolium album rectum valde hir sutum, J. B. Chabr. Haec Loti species radicem demittit longam, rectam, lignescentem, atque fibris scatentem, ex qua oriuntur plures cauliculi bicubitales, in plures ramos divisi; singulis ge∣niculis adhaerent bina foliola, atque insuper pediculi summitati terna innituntur alia folia, arcte prioribus duobus juncta, ejusdem fere magnitudinis; quae omnia tam subtus quam su∣pra, simul & caules ipsi, incana lanugine obducuntur; adeo ut tota planta incana & alba,

maritimarum quarundam more, proveniat. In teneris adhuc plantis terna folia superiora so∣lummodo apparent, quae in obtusiorem mucronem desinunt, sine duobus ad exortum pedi∣culi appensis: flosculi plurimi in capitulum conjiciuntur ex albido ruffescente colore, paulo superioris floribus majores; quorum singulae succedunt capsulae plurimae in orbiculum com∣pactae, prioris capsulis dimidio breviores, sed triplo crassiores, bivalves itidem, coloris sub∣rubri aut ex rubro fusci seu spadicei: unde propter crassitiem & brevitatem siliquularum spinulis longiusculis affectarum & haemorrhoidas caecas (ut vocant medici) perfecte refe∣rentium, Trifolium haemorrhoidale dicitur Parkinsono: semina multo prioris majora, flave∣scentia, in praedictis siliquulis crassioribus & brevioribus continentur, in singulis terna, qua∣terna, rotunda. Lotus haec seu Trifolium haemorrhoidale ludit aliquando caule & foliis can∣didioribus & hirsutioribus; & aliquando caule & foliis minus candidis, minusque hirsutis donatur: conspicitur hujus duplex varietas, cujus prioris folia sunt glauci, alterius viridis coloris.

15. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 frutescens incana siliculis subrotundis erectis, nobis. Trifolium al∣bum angustifolium floribus veluti in capitulum congestis, C. B. P. Dorycnium Monspelien∣sium, Ad. Lob. Lugd. Dorycnium Hispanicum, Clus. Hist. & Hisp. Tab. Ger. Dorycnium Mon∣speliense & Hispanicum, Park. Fruticosa & ramosa est haec Loti Monspelienfis aut Hispa∣nicae species, cubitalis & sesquicubitalis in hortis cultis, etiamsi sponte proveniens sit tan∣tum pedalis aut paulò amplior, teste Clusio. Multas tenues producit virgas incanas flexibiles: folia albicantia Oleae more, minora, breviora tamen multo, terna, quaterna, utplurimum quina, junguntur, quae modo angustiora in novellis ramis, qui nondum flores protulerunt, admodum frequentia & confertim nascentia, gustus adstringentis: flosculi papilionacei, copiosi, parvi, albi, Trifolii pratensis aemuli, veluti in capitulum seu globulum congesti, summis virgis insistunt; quibus decidentibus totidem succedunt siliculae, bivalves tamen, Ervi fructus magnitudine, in quarum singulis utplurimum singula continentur semina versicoloria, qualia fere sunt Tithy∣mali paralii semina, ejusdemque formae, coloris & magnitudinis: radix dura & lignosa ni∣gricat; planta est fruticosa perennis, nec folia sua abjicit, nisi novis receptis, quemadmo∣dum & superiores duae Loti species.

16. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 incana flore majore viridi, nobis. Dorycnio congener planta, Clus. Hist. & Hisp. Haec Lotus supra descriptae plantae Dorycnio Monspeliensium fere similis, do∣natur caulibus cubitalibus & vimineis, lentis, superioris gracilioribus, brevioribus, ast latiori∣bus foliis brevique pediculo innixis, quinis itidem, id est binis & ternis simul junctis more Loti praecedentis, ramulos amplectentibus, gustum salsum & nonnihil acrimoniae obtinentibus: ramusculi oblongi flores ternos aut quaternos quinos, aliquando plures sustinent, Medicae floribus majores, viridis coloris. Tota planta est Dorycnio Monspeliensium candidior, imo tota incana: ejus neque semen, neque siliquas, neque radicem observavit Carolus Clusius; ramulum, qualem equitando abrumpere potuit, nobis exhibuit, cujus nos figuram delineatam & sculptam cum ramulo Dorycnii Monspeliensium exhibemus Tab. 17.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 minor siliquis binis ternisve provenit in pratis humidis circa Monspelium, eundo Monspelio Frontignianum eandem collegit atque attulit Johanni Bauhino gener ejus Cher∣lerus.
• 2. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 incana Narbonensium, nobis. Lotus asperior incana Narbonensium, Ad. & Icon. Lob. In via Monspeliana Frontignianum: versus & in monte Setio. Floret mense Au∣gusto, semina ineunte autumno perficit.
• 3, 4, & 5. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 silvestris Cretica, nobis. Silvestris Dioscoridis, Ponae Ital. & 4. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Cretica lutea, siliquis longis erectis, nobis. Melilotus quaedam Cretica Prosp. Alpin. de Exot. & 5. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Cretica lutea siliquis binis curvis propendentibus, no∣bis. Trifolium corniculatum Creticum, Prosp. Alpin. de Exot. Natales harum trium indigitan∣tur vel prolatione nominum. Florent omnes aestate, atque sub finem ejusdem maturantur se∣mina.
• 6. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 perennis Monspeliensis flore luteo, nobis. Lotus pratensis si∣liquosa Monspeliensium, Ad. Lob. Frequens est haec Lotus authore Carolo Clusio in omnibus Pannoniae & Austriae pratis, sed Narbonensis paulo durior videtur. In pratis udis & humi∣dis Medonianis quarto ab urbe Lutetia Parisiorum lapide sitis, & alibi locorum in pratis udis secus Ligerim passim nobis obvia fuit haec Lotus lutea siliquosa 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Floret aestate & versus ejusdem finem semina perficit sua.
• ...

• 7. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 annua Cretica flore sature rubro seu holoserico coccineo, no∣bis. Lotus tetragonolobus, Cam. Hort. Eyst. Provenit in Creta, unde primo in Italiam missum ejus semen est, dehinc ad Clusium Sandalidae appellatione. Floret apud nos Junio, & semen ejus∣dem Julio & Augusto maturum est.
• 8. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 annua procumbens latifolia siliquis Ornit hopodii, nobis. Lotus siliquis Or∣nit hopodii provenit in Insula Corfu, ubi copiose florentem aestate reperit generosus vir D. Georgius Wheeler, dumiter suum per Graeciam & Asiamam indefesso labore perageret.
• 9. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 siliquis recurvis pedes corvinos referentibus, nobis. Coronopus ex Codice Caesareo, Dod. Provenit non longe Tripoli & ad radices montis Libani. Floret aestate, atque eadem exeunte semina maturat.
• 10. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 lutea minor foliis & siliquis hirsutis longioribus & tenuioribus, nobis. Provenit in pratis humidis passim: floret cum caeteris, atque eadem tempestate cum ipsis maturat semina.
• 11. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 lutea minor foliis & siliquis glabris, brevioribus & crassioribus, nobis. Lotus sativa, Matth. Lugd. Haec Lotus glabra provenit passim in collibus aridis & pratis eminentibus. Floret eadem anni tempestate cum praedicta.
• 12. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Cretica fruticosa argentea siliquis longissimis propendentibus rectis, nobis. Semina hujus ex Syriaca urbe Chalepo dicta ad nos transmissa plantam supra explicatam pro∣duxere; floruit Julio & Augusto; & Septembri maturabantur semina.
• 13. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 frutescens hirsuta alba major latifolia siliquis tenuibus longioribus erectis, nobis. Lotus pentaphyllos siliquosus villosus, C. B. P. Sponte haec provenit prope Lugdunum & Taurinum, etiamque in vicinia Monspelii juxta Gramontiam silvam abundat, & ad ripam I edi Amnis, haud procul Monspelio in stagnum marinum defluentis ad laevam pontis Juvenalis▪ qua itur ad silvam Gramontiam. Floret aestate, & exeunte eadem siliquas multas in capitulum congestas & erectas profert in cimis ramorum, indidemque desiliunt semina matura, exigua, ro∣tunda.
• 14. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 frutescens incana alba siliquis curtis crassioribus & brevioribus erectis, nobis. Lotus haemorrhoidalis major seu Trifolium haemorrhoidale majus, Park. Provenit in silva Gramontia, non procul Monspelio, testibus Lobelio & Pena. Floret Julio, & versus finem Augusti aut initium Septembris semina perficiuntur.
• 15. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 frutescens incana alba siliculis subrotundis erectis, nobis. Dorycnium Monspeliensium. Ad. Lob. Eugd. Trifolium album angustifolium floribus veluti in capitulum congestis, C. B. P. Haec Lotus multis siliculis subrotundis in cimis ramorum exit copiose in agro Salmanticensi & aliis plurimis Hispaniae locis, secundum vias communes, & in incultis etiam. Meminit Carolus Clusius se in agro Narbonensi vidisse frequentissimam, etiam non modo circa Viennam Austriae, sed & plerisque Pannoniae locis; calidiore tamen regione magis incana conspicitur. Floret Maio & Junio; semen valvulis hiantibus exit Julio & Augusto: tardius apud nos septentrionales floret, & consequenter tardius semen ad maturitatem perducit. Quot quot erant tempore Clusii Salmanticae rei herbariae studiosi, Dorycnium vocabant, atque eodem etiam nomine ante multos annos apud Monspelianos donata fuit, unde à natalibus communibus Hispaniae & Monspeliensis agri dicitur à Parkinsono Dorycnium Monspeliense & Hispanicum.
• 16. Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 incana flore majore viridi, nobis. Dorycnio congener planta, Clus. Hist. Equitando per Hispaniam in Regno Valentino & quibusdam Baeticae locis hanc Loti speciem florentem sibi obviam habuit Car. Clusius. De Natalibus seu Loco & Tempore & Nominibus ha∣rum omnium Lotorum satis supra dictum. Vide app. ad Legumina.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Lotus corniculata glabra seu sativa Matth. Lugd. nobis. 11^m• supra citata facultatem evidenter astringendi possidet, est enim frigida & sicca natura sua; idcirco inflammationibus utilis & omni∣bus quae reprimi & refrigerari desiderant; adhibetur saepe illitione ad viscerum fervidorum ma∣teriam concoquendam in tertianis not his ex floribus oleo imbuto, quod etiam oculis maxime con∣ducit. Loto hac Pharmacopaei Galli utuntur aeque tuto ac Meliloto vulgari officinarum vulgo dicta.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

LOtus pentaphyllos siliquosus villosus, C. B. P. pag. 332. col. 1. pl. ix. Oxytriphyllum alterum Scribonti Largi, Ad. Lob. & Icon. Male adhibetur Oxytriphyllum alterum Scribonii pro synonymo hic, cum Oxytriphyllum alterum Scribonii Ad. Lob. sit synonymum Loto haemorrhoidali Parkinsoni, sicut fi∣gura Lobelii & Parkinsoni indicat: nam Lotus hae∣morrhoidalis Park. & Oxytriphyllum alterum Scri∣bonii indicat plantam multo minorem & incanam, seu incana lanugine obductam; at Lotus pentaphyl∣los siliquosus villosus indicat Lotum Lybicam Dal. in Hist. Lugdunensi, cujus figura, si pilis scateret, optime referret Lotum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 frutescentem hir∣sutam albam (à flore) majorem latifoliam siliquis tenuioribus & longioribus nobis sic dictam, & Lotus haemorrhoidalis seu Trifolium haemorrhoidale Park. Oxytriphyllum alterum Scribonii Ad. & Icon. Lob. optime exprimit (à figura ab utroque praedicto au∣thore exhibita) Lotum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 frutescentem incanam albam siliquis curtis crassioribus, nobis, quae omnino siliquae optime referunt venas haemor∣rhoidales caecas, unde ei nomen.

Pag. 332. col. 2. pl. 11. Lotus siliquis Ornithopo∣dii, C. B. P. Lotus peculiaris siliquosa, Cam. Huic synonymum adfert Casp. Bauhinus Lotum silvestrem Dioscoridis Ponae. Longe fallitur; nam Lotus pe∣culiaris siliquosa Cam. folia habet triplo latiora & longiora, deinde siliquas multas simul congestas cur∣vas, tumidas ubi apparent semina; Lotus autem sil∣vestris Dioscoridis Ponae folia sua terna habet exi∣gua, deinde binas siliquas tenues, planas, erectas, quae indicant binas hasce Lotos esse duas distinctas species, uti supra monstravimus. Consule Icones utri∣usque à nobis allatas.

P. 332. col. 1. pl. ix. Oxytriphyllum alterum Scri∣bonii Largi, Ad. & Icon. Lob. Inquit ibidem Casp. Bauhinus an Lotus silvestris ex codice Caesareo, Dod. Lugd. Primo Lotus silvestris ex codice Caesareo Dod. Lugd. toto caelo differt ab Oxytriphyllo altero Scri∣bonii Ad. & Icon. Lobelii, cum siliquis tum folio∣rum structura, ut evidentor apparet ex intuitu du∣arum plantarum Iconum, ergo nullus relinquebatur dubitandi locus Casparo Bauhino. Secundo, Lotus silvestris ex codice Caesareo est Trifolium solummodo, non Lotus, quia terna tantum folia gerit in extre∣mitate sine duobus appensis exortui pediculi; ergo cum non polleat conditionibus requisitis ad Lotum constituendam, non debet appellari Lotus, multo mi∣nus dubitando associari Oxytriphyllo alteri Scribo∣nii Ad. & Icon. Lob. à quo longe distat suis partibus essentialibus.

Pag. eadem col. 2. pl. iv. Lotus pentaphyllos ve∣sicaria, Trifolium vesicarium sive Halicacabum, Cam▪ Trifolium vesicarium, Prosp. Alpin. de Exot. Inepte dicitur Trifolium cum nullatenus sit Trifolium à nu∣mero foliorum; secundo non est Lotus, quia nec folia, nec capsulas seminales Loti modo disposita habet; sed cum & folia & capsulas seminales Anthyllidis more gerat, debuit Anthyllis denominari, non solum à fo∣liorum dispositione, sed & à fine ultimo, id est à modo florendi, & capsulas seminales producendi, sicut nos in capite sequenti praestabimus.

LEGUMINA Papilionacea siliquis bivalvibus curtis vesicae in∣clusis & sine vesica.

LOTO AFFINIS SEU ANTHYLLIS LEGUMINOSA BIVALVIS Vesicaria & rotunda sine vesica.

CAPUT XIV.

LOto herbae siliquosae pentaphylleae subjungemus immediate Anthyllidem leguminosam, Loto valde affinem foliorum dispositione; nam sicut Lotus quina gerit folia, terna in extremitate pediculi, & bina ad appositionem pediculi cum caule, ita Anthyllis bis bina, aliquando bis terna gerit, hinc inde costae mediae binis aut ternis è regione adhaerentibus, im∣pari latiore, ampliore multo, costae extremum claudente. Flores papilionacei & Loto & herbae Anthyllidi leguminosae pari jure conveniunt; semina utriusque, aliorum Leguminum more, Pisum, Viciam, aut Fabam resipiunt masticata: at soli inter Legumina Anthyllidi proprium est producere siliquas bivalves, vesicae hirsutae aut incanae inclusas; alioquin siliculas sine vesica, bicapsulares, tricapsulares, aut quadricapsulares, de quibus infra in particulari uniuscujusq Anthyllidis leguminosae explicatione diffusius dicemus: addidimus leguminosam, distinctionis gratia, quia Anthyllis vox est ambigua admodum apud Botanicos, ut clare in∣fra patebit. Anthyllis leguminosa est vel vulgaris nostras, quae variat flore luteo, albo & purpureo; nec perfecte albus, aut purpureus flos hujus jure dici potest, sed extremo floris albescente aut purpurascente reperitur: vel est peregrina, eaque vel Hispanica, Cretica, aut Helvetica; de his omnibus infra patebit in declaratione sive explicatione singularum spe∣cierum.

Pars TABULAE XVII.

• Loto affinis Anthyl∣lis leguminosa dicta
  • ...Vulgaris flore
    • 1. Luteo, nobis. ☉
    • 2. Albo, nobis. ☉
    • 3. Purpurascente, nobis. ☉
  • ...Peregrina
    • 4. Hispanica, Park. Trifolium vesicarium, Prosp. Alpin. de Exot. ☿
    • 5. Siliquis hirsutis circinatis, C. B. P. Auricula muris, Cam. J. B. Chabr. ☿
    • 6. Cretica falcata, Park. Trifolium falcatum, Prosp. Alpin. de Exot. ☿
    • 7. Helvetica foliis clypeiformibus, nobis. Astragaloides Hel∣vetica, Park. ☉

Explicatio partis Tab. 17.

1. LOto affinis vulneraria pratensis, C. B. P. Vulneraria rustica, J. B. Chabr. Gesn. Hort. Anthyllis leguminosa, Lob. Clus. Hist. & Pan. Authyllis Lenti similis, Dod. An∣thyllis prior, Lugd. Hujus radix longa, recta, lignosa, sapore leguminoso: caules dodran∣tales, teretes, tenues, hirsuti, nonnihil rubentes: folia pinnata seu alata, Galegae aemula, pinguiuscula, inferne hirsuta modiceque canescentia, superne ex luteo virentia, sapore sub∣dulci & subacri, at quae externis floribus subjecta folia sunt lata, digitata, oblonga, mem∣branea: flores in ramulorum fastigio glomerati, luteoli, odore nullo excellente, quorum sin∣guli ex vesicula argentea lanuginosa seu villosa emicant parvi, petalo supremo seu vexillo sic nobis dicto, reflexo; sub quo lateralia duo parva quartum minimum, rostrum stamina lu∣tea continens, amplectuntur: flore est inquam luteo, rarius albo; ex Gothardo hanc vulne∣rariam pratensem habuit Car. Clusius. Passim flore luteo conspicitur; post flores evanidos succedunt singulis siliculae bivalves, villosae aut incanae; in quibus singulis semina bina, terna includuntur, quin & siliquae ipsae vesicâ argenteâ, incanâ seu villosâ integuntur, atque haec nota huic soli generi intermedio Leguminum est peculiaris, ipsumque genus particulariter distinctum constituit.

2. Loto affinis hirsuta herba flore suaverubente, C. B. P. Lotus latifolia Dal^pii. Hist. Lugd. Anthyllis leguminosa purpurascente flore, Clus. Hist. & Pan. Semina hujus accepit ante mul∣tos annos Carolus Clusius à clarissimo viro Alphonso Pancio, quae plantam jam describen∣dam Carolo Clusio produxere. Radice est tenui, modice fibrata: foliis multis humi qua∣quaversùm jacentibus, quae ex multis aliis foliolis constant inaequaliter dispositis, suprema parte grandioribus & latioribus: caule dodrantali flores multos sustinente, priusquam ap∣periantur subrubentes, cum reclusi sunt luteos: semen fert parvum in brevibus siliquis, qua∣rum singulae vesicae includuntur ut superioris. Quidam plantam hanc Anthyllidem majo∣rem vocant.

3. Loto affinis major, Anthyllis vesicaria Hispanica, Park. Trifolium vesicarium, Prosp. Alpin. de Exot. Loto affinis Halicacabum seu vesicarium Trifolium, Cam. Hort. Halicacabum seu vesicarium Trifolium, J. B. Chabr. Multis abhinc annis nata est haec planta ex seminibus Prospero Alpino missis, humi sparsim procumbens, quae folia producit binatim hinc inde a∣lata seu è regione opposita, ad extremum costae mediae provenit quintum triplo aut quadruplo majus & longius caeterarum Anthyllidum leguminosarum folio extremo, omnia praedicta folia albicant lanugine quadam levi, inter quae protruduntur cauliculi crassi, cavi, hirsuti, è medio foliorum & ex capite superiore radiculae; atque ex summis caulium alis oriuntur pediculi unciales, sustinentes quinas, senas, nunc plures, nunc pauciores vesicas oblongas, hirsutas, in extremis ad acutum vergentes, inque earum extremis tanquam in calyce apparent flosculi papilionacei, luteopallidi aut potius ochroleuci, aliquid carnei coloris mixti praeferentes; in quibus singulis vesiculis latent singulae siliquae bivalves, continentes bina aut terna semina compressa, satis crassa pro plantae tenuitate, ejusdem fere gustus cum Foenugraeci aliorumve Leguminum seminibus.

4. Loto affinis siliquis hirsutis, circinatis, C. B. P. Auricula muris, Cam. Hort. Auricula

muris Camerarii, J. B. Chabr. Ad Anthyllidis leguminosae genus pertinet etiam haec planta∣quam Auriculae muris nomine proposuit Camerarius, radice nixam parva, colore buxeo, sa, pore dulci, ex qua caules pedales numerosi satis, supini, in terram reclinantes, teretes, hir∣suti: folia alternatim 8. caulibus exeunt mediocriter crassa, rigidiuscula, tactu aspera, & pilosa, pinnata, eo quidem ordine ut extimum impar sextuplo fere singulis foliis, conjugatim in costa media dispositis, majus sit, principio angustiore, medio ampliore, denique in mucro∣nemdesi nens: sapor iis aliquantulum fervidus: flores papilionacei sunt quemadmodum in Leguminibus aliis, parvi, crocei, hirsutis viridantibus foliolis circumsepti: siliquae latae, compressae, similes Medicae lunatae, sed paulo minores, sibi invicem junctae & in se convo∣lutae, hirsutae virides adhuc, semen figura renis claudunt, altera parte gibbosum, altera si∣nu sculpto cavum.

5. Loto affinis Anthyllis falcata Cretica, Park. Trifolium falcatum, Prosp. Alpin. de Exot. Haec Anthyllis falcata admodum est, versus radicis caput foliosa; folia enim longa, lata, ro∣tnnda & aspera, ex albo nigricantia, dense & confertim humi procumbunt, quae ex tenui ex∣ortu in latitudinem semipollicarem versus extremum desinunt obliquè seu semicirculariter: cauliculos ex radice protrudit plures, graciles, longos, humi stratos, oblique actos, quo∣rum geniculis terna aliquando, nunc quina adnascuntur folia, terna superius simul juncta & bina inferius, quae cingunt caulem: flosculi sunt lutei, aut ex albo pallide lutei, fastigiis cauliculorum insistunt, papilionacei; quorum singulis succedunt siliquae membranaceae, bival∣ves, in margine fimbriatae & sinuatae, exterius circinatae, unguis humani magnitudine, ro∣tundae, simul junctae, unum eundemque exortum è caulis summo habentes: nititur haec plan∣ta radicibus parvis & tenuibus.

6. Loto affinis Anthyllis Helvetica foliis clypeiformibus, nobis. Astragaloides Helvetica, Park. Haec Anthyllidis species nil habet affine cum Astragalo ex doctrina nostra universali, non obstante denominatione Parkinsoni, cauliculos profert triunciales nudos, in quorum cimis nascuntur flores papilionacei, plures in spicam congesti Anthyllidis vulgaris more, sed mul∣to pauciores, quibus singulis succedunt siliquae singulae, vesicis membranaceis inclusae aliarum praedictarum Anthyllidum itidem more, ut conjectura probabili nobis apparet ex foliis cly∣peiformibus, singulatim provenientibus ex radice, longisque pediculis innitentibus, ut cernere licet in figura à nobis exhibita (versus finem Tab. 21.) ex Parkinsono mutuata, qui descri∣ptionem imperfectam & mancam offert, nec siliquarum earumve constructionis meminit, sine quibus impossibile est determinatu ad quod genus intermedium debeat reduci quae∣vis planta.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Anthyllis leguminosa vulgaris passim flore luteo conspicitur in aridis & sabulosis agris & ad margines arvorum neglectorum. Floret Maio & Junio; & versus aestatis finem semina sua per∣ficit. Anthyllidem flore albo ex Gothardo habuit Car. Clusius.
• 2. Anthyllis leguminosa flore purpurascente, Clus. Hist. Ex montibus supra Apenninum in pratensi∣bus quibusdam Junio, collectam, flore sanguineo vel rubro, attulit Cherlerus Johannis Bauhini ge∣ner. Floret eadem tempestate anni cum priore vulgari.
• 3. Anthyllis Hispanica vesicaria, Park. Trifolium vesicarium, Prosp. Alpini. Ferrandes Impera∣tus semina hujus plantae nomine Trifolii vesicarii ad Prosp. Alpinum misit.
• 4. Anthyllis dicta Auricula muris, Cam. Hort. Floret mense Augusto & semina Septembri perficit. In Creta sponte provenit, unde ejus semen Thymi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (id est Thymi capitati) semini immixtum delatum fuit & Camerario communicatum. In Salamina insula prope Athaenas provenit teste D. Georgio Wheeler in Peregrinationibus suis Asiaticis.
• 5. Anthyllis falcata Cretica, Park. Natales indigitat nomen ipsum: floret eadem anni tempestate cum priore, scilicet Auricula Muris Camerarii.
• 6. Anthyllis leguminosa Helvetica foliis clypeiformibus, nobis. Astragaloides Helvetica, Park▪ re∣perta fuit in Montibus Helveticis: floret eâdem tempestate anni cum duabus praedictis.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Loto affinis vulneraria pratensis, C. B. P. Anthyllis leguminosa, Lob. Clus. Hist. Anthyllis prior, Lugd. Hist. Vulneraria rustica, J. B. Chabr. Hanc denariorum 4. pondere epotam cum vino albo

urinae difficultatibus & renibus plurimum prodesse scribit Dioscorides: tritam vero cum rosa∣ceo & lacte uteri inflammationes emollire impositam; vulvis utilissimam torminibusque & secun∣dinarum morae, in vino potam, refert Plinius. Galenus utramque Anthyllida modice siccare ait. De nominibus satis supra dictum.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 332. col. 2. pl. 1. Loto affinis Aegyptiaca, C. B. P. Absus, Alpini. Nec habet folia, multo mi∣nus flores aut capsulas seminales Anthyllidis, aut Loto affinis, ergo non est Anthyllis leguminosa, nec Lotus, à foliorum aut capsularum structura; est enim planta heteroclita, ergo male inter Loto affines plantas à Casparo Bauhino locatur.

TRIFOLIA pentapetala acida.

TRIFOLIUM PENTAPETALUM ACIDUM SEU ACETOSUM, Oxys seu Oxytriphyllum.

CAPUT XV.

O 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quibusdam dicitur ab acido sapore & forma Trifolii: Oxys Plinio l. 27. c. 12. folia terna habet. Dicitur etiam nobis Trifolium acidum pentapetalum à quinario numero pe∣talorum in floribus.

Pars TABULAE XVII.

• ...Trifolium pentapetalum acidum seu acetosum
  • 1. Vulgare
    • ...Flore
      • Albo. ☉
      • Purpurascente. ☉
  • ...Corniculatum luteum
    • 2. Minus repens & procumbens, nobis. Oxys Pli∣niana, Gesn. Ad. & Icon. Lob. ☉
    • 3. Majus rectum Indicum seu Virginianum, no∣bis. ☉

Explicatio partis Tabulae 17.

1. TRifolium acetosum vulgare, C. B. P. Trifolium acetosum, Fuch. Dod. Lugd. Eyst. Oxys Pliniana, Gesn. Ad. & Icon. Lob. Oxys alba, Tab. Ger. Haec est herba hu∣milis, cujus pediculi è radice exeunt tenues, quibusque singulis terna insident foliola exi∣gua, tenuia, etiam pallide virentia, sapore acida; atque eorum singula cordis effigiem qua∣dantenus referunt: flores in brevibus pediculis oriuntur & inter folia ex radice orta prosi∣liunt, candidi ut plurimum, aliquando purpurascentes, pentapetali; quos sequuntur capi∣tula Ochri fructui paria, pentagona, & quinque loculamentis distincta, in quorum singulis plurima semina minuta latent: radix tenuis, obliqua, ruffa, & diu vivens. Trifolium ace∣tosum & Oxys dicitur ab aciditate; in officinis etiam panis cuculi nominatur, quod vel cu∣culus avis eo vescatur, vel quod hoc erumpente ac florente cuculus appareat vocemque edat, quo etiam tempore Alleluja in templis cani consuevit.

2. Trifolium acetosum corniculatum luteum, minus, repens, & etiam procumbens, nobis. Oxys flore flavo, Clus. Hist. & Hisp. Oxys lutea & corniculata repens, Lob. Lugd. Ad Trifoliorum classem, sed non Leguminosorum pertinet elegans haec plantula, quae ramulos dodrantem pedis longos, imo breviores aliquando, graciles, rotundos, rubentes, nodosos, per terram procumbentes, & subinde ad singulos nodos seu genicula radices agentes, novosque surcu∣los & ramos proferentes: folia illi Oxydis vulgaris, terna in singulis petiolis, cordata e∣tiam, sed minora & magis pallide virentia, acidi saporis, quae sub vesperam & ingruente

imbre complicantur & veluti in umbonis cujusdam figuram coeunt: (hoc Trifoliis legumi∣nofis, uti superius dictum, cum Trifoliis hisce acetosis est commune) flores in oblongis pe∣diculis terni aut quaterni simul nascuntur, quinis petalis stellatim decussatis conspicui, vul∣garis supra descripti minores, slavi coloris, quibus fatiscentibus succedunt cornicula ob∣longiora, mucronata, semiuncialia & seminibus ruffis & exilibus plena; quae quinis locula∣mentis seu regionibus distincta, per maturitatem flavescentia (dehiscentibus corniculis ipsis) exsiliunt, & sparsim per terram strata repentes novellas plantulas, insequente anno flores & semina prolaturas, generant: radix tenuis & capillata seu fibrosa diu rependo durat, atque in multos annos ex eadem radice semina renovat, quin & semine maturo siliquae praedictae quinque loculamentis distinctae, tactae illico contrahuntur fundentes semina, ex quibus affa∣tim procreantur plantulae novellae.

3. Trifolium acetosum corniculatum luteum majus rectum Indicum seu Virginianum, nobis. Hujus cauliculi recti sunt, seu rectà ascendunt ad pedalem altitudinem: folia, flores, & corni∣cula seu siliquas pentagonas, prioris aemula, sed majora fert, Oxyos luteae praedictae minoris repentis quoad omnes suas partes multo majora. Deinde haec est peregrina seu exotica planta, repens itidem radice, non autem caulibus procumbentibus, sed rectis donata; unde specifice distinguitur à minore nostrate repente, supra explicata, juncta amplitudine seu magnitudine partium.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Trifolium acetosum vulgare album & purpureum, nobis. Oxys Pliniana, Gesn. Hort. Ad. Lob. Nascitur in locis silvosis humidioribus atque umbrosis, juxta arborum vetustarum seu annosa∣rum radices saepe, aquosa & subinde petrosa amat loca; passim in Germania utraque, Gallia, Italia, Anglia, Belgioque, in silvis & humidis umbrosis satis frequens; Aprili & Maio floret, cui semen cito post succedit.
• 2. Trifolium acetosum corniculatum luteum minus repens & etiam procumbens, nobis. Oxys flavo flore, Clus. Hist. In umbrosis circa Hispalin locis nascitur: olim similem vidisse meminit Clu∣sius ad moenia urbis Monspelii. Nos frequentem satis hanc Oxim luteam repentem in saxosis & squalidis circa Nanetem locis, sponte provenientem observavimus (dum eò profecti ut oram maritimam Armoricae inviseremus, atque omnes plantas maritimas, cùm in continente, tum in In∣sulis eidem adjacentibus examinaremus, saltem quae nobis in conspectum sese dedere, ut cum vi∣vaces ipsas, tum annuarum semina, in hortum Blaesensem inferremus;) hoc nobis in mandatis datum anno Dom. 1658. à serenissimo Principe Gastone Franciae Gallorum Regis patruo, cu∣jus horti supellectilem numerosam tunc temporis mirabar, dum (Tyrocinio in medicina Parisiis facto) Serenissimo praedicto Principi in hirciscundis & trutinandis diversarum plantarum spe∣ciebus operam darem. Magnifici Gastonis opus certe mirandum invisentibus & intelligentibus nunquam satis & plene laudandum apparuit, cujus aliquot abhinc annis catalogum exhibui: nunc totius Europae, cum aliquot Asiaticis, Africanis, & Americanis plantis penum integrum vegetabilium omnium in medium proferre decrevi, ut observent posteri, in arte docti, nos omnes omnium generum plantas ad methodum veram & genuinam reduxisse: ivi prae, sequantur alii mea vestigia, nec imposterum in tenebris cimmereis, id est summa confusione, versabuntur.
• 3. Trifolium acetosum corniculatum luteum majus rectum Indicum seu Virginianum, nobis. Se∣mina hujus ex America & Virginia multisque Insulis iis proximis, ditioni serenissimi D. D. nostri Caroli secundi subjectis, paucis abhinc annis habuimus. Floret eodem tempore (saepe tardius) cum priore minore luteo repente, atque sub finem aestatis utrumque hoc Trifolium corniculatum semina perficit, eaque longe & late satis sparsim projicit, quibus singulis annis sese utrumque propagat.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Trifolium acetosum vulgare datur ad stomachum dissolutum, beneficio cujus restituitur ad tonum suum, edant qui enterocelen habent. Temperiem frigidam & siccam Oxys habet, putridis ac fae∣tidis oris ulceribus medetur, sitim arcet, atque eadem quae Oxalis seu Acetosa potest.

NOMINA.

• 1. Trifolium acetosum vulgare, C. B. P. Trifolium acetosum, Brunf. Dod. Matth. Lugd. Trifo∣folium

• acetosum, Calabris Juliola (ridicule Barbari corrupere in Alleluja; Scalg. in Theoph. de Causis) Oxys, Fuch. Tur. Cam. Alba, Tab. Ger. Oxys Pliniana, Gesn. Hort. Ad. Lob. Oxytriphyl∣lon, Trag. Panis cuculi, Brunsf. Alleluja, Lacun. Lon. Lujula, Fracast. Variat colore floris, fl••s communiter lacteus est, rarius purpurascens, unde Oxys seu Trifolium acidum flore albo & pur∣purascente, Eyst.
• 2. Trifolium acetosum corniculatum luteum minus repens simul & procumbens, nobis. Trifolium acetosum corniculatum, C. B. P. Trifolium acetosum flore luteo, Cast. Eyst. Oxys flore flavo, Clus. Hist. & Hisp. Dod. Tab. Oxys, Caes. Ger. Oxys lutea corniculata repens, Lob. Icon. Lugd.
• 3. Trifolium acetosum corniculatum luteum majus rectum Indicum, nobis.

TRIFOLIA Pentapetala Fragifera seu Fragaria vesca, & minime vesca.

§ 1. TRIFOLIUM FRAGIFERUM, seu FRAGARIA VESCA.

CAPUT XVI.

FRagaria à fragro, id est odorem reddo, dicta videtur: 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Apulei censetur: inter Penta∣phylla flore albo (nos potius pentapetala intelligeremus, cum ternis tantum Fragaria do∣netur foliis, at numero petalorum convenit Fragaria cum Pentaphyllo & Heptaphyllo.) Di∣oscoridem intellexisse volunt: & quia Mora terrestria Servio dicta fuere, sunt qui ad Chamaeba∣tum referant. Plinio l. 25. c. 9. Fraga. Rubus Idaeus non spinosus quibusdam.

Genera: alia montana & silvestria, in montibus & silvis nata: alia sativa, quae in hortis culta, fructus magnitudine, figura oblonga, rotunda, & colore rubro & albo variat.

Pars TABULAE XIX.

• Trifolium pentape∣talum fragiferum seu Fragaria—
  • Fragifera seu vesca
    • 1. Vulgaris minor
      • Fructu
        • Rubro. ☉
        • Albo. ☉
        • Medio inter rubrum & album. ☉
        • Toto subalbido. ☉
        • Bis in anno maturo. ☉
        • Phoeniceo, duplice serie petalorum in flore, nobis. Fragaria Anglica flore semi∣pleno, Jacob. Zanoni. ☉
    • Hortensis major
      • 2. Parvi Pruni magnitudine, Eyst. ☉
      • 3. Virginiana fructu coccineo, nobis. ☉
      • 4. Flore herbaceo, fructu spinoso, nobis. Fragaria arborea flore herbaceo, Jacob. Zanoni. ☉
  • Sterilis seu minime vesca
    • 5. Hirsuta minima incana, nobis. Fragaria silvestris minime ve∣sca seu sterilis, Icon. Lob. ☉
    • 6. Sericea seu incana, nobis. Incana seu Pentaphylli effigie, an Leucas Dioscoridis, Ad. Lob. ☉
    • 7. Helvetica nana flore luteo, nobis. Helvetica nana, Park. ☉

Fragaria pro nota generica hanc habeto, quod florem producat pentapetalum; hoc ipsi cum Pentaphyllo aut Heptaphyllo in genere est commune, at ex calyce florum prove∣niunt Fraga, sive rotunda, sive longa, rubra sive alba, ex pluribus quasi vesiculis conflata & arcte sibi invicem conjuncta, cum pulpa aquea dulci, & ori grata, & eo nomine Fragaria vesca à Fragaria non vesca, & à Pentaphyllo seu Heptaphyllo & Pentaphylloide (quippe se∣mina arida sine pulpa aquea in calyce gerunt) distinguitur; deinde folia producit hir∣suta, rugosa, ternatim juncta pediculi extremo, quod non cernere licet in Pentaphyllo seu Heptaphyllo & Pentaphylloide.

Explicatio partis Tab. decimaenonae.

1. FRagaria vulgaris, C. B. P. Fragaria fructu rubro, Eyst. Fragaria, Matth. Trag. Fuch. Dod. ut. Gesn. Hort. Lob. Icon. Lugd. Ger. Inter herbaceos fructus Fraga quoque lo∣cum obtinent, quorum herba pediculos tenues & hirsutos, quandoque lanuginosos à radi∣cibus promit, quorum alii folia, alii flosculos proferunt, deinde à caulibus, eorumque ge∣niculis fibras quasdam proserpentes demittunt in terram, quibus seipsam multiplicat: fo∣lia autem in uno pediculo terna, oblonga, lata, per circumferentiam serrae modo incisa, su∣perius virentia, hirsuta, aspera & rugosa, inferius albicantia, quorum singula majora & latiora quam Pentaphylli folia: flores plurimi ab uno pediculo exeunt albidi, pentapetali; multis staminulis luteis medium floris occupantibus, atque singulos flores singula subsequuntur Fraga granulatim & rotatim seu conglobatim coacervata, exterius granulis exasperata, exiguis Moris quodammodo similia, colore rubentia, quandoque candida, gustu vinoso, sua∣via, quorum interior pulpa mollis, humida, & alba, ex multis vesiculis pelliculatis conflata, singulis singulos acinos arillosve, id est grana pusilla in se continentibus, ex quibus satis de novo tota planta individua renascitur: radix diuturna seu vivax, subnigricans, multis fi∣bris capillata. Fragaria vulgaris est vel fructu rubro, albo, vel medio inter rubrum & album. Fragaria Anglica duplici petalorum serie, nobis. Haec duplicem aut triplicem habet petalorum seriem in singulis floribus, quibus singulis succedunt Fraga elegantis rubicundi coloris. Na∣scitur in silvis opacis, nec non in dumetis, passim in montibus, non raro in collibus & silvis, sed magis proficit in hortis. Fragaria bis fructum ferens, C. B. P. Fragariae genus in Alpi∣bus, Caes. Haec in Bargeis Alpibus visa fuit bis in anno fructificans, Vere scilicet & Autumno; ejus fructus modice compressus & striatus est, sapore Rubi Idaei: omnes Fragariae postquam fructum perfecerint, alios cauliculos ferunt tenues ac simplices, quorum cacumina ad ter∣ram inclinata radicant & folia producunt, quo modo veluti sobole propagantur. Expetun∣tur in cibis Fraga, quorum gratia ubique terrarum in hortis coluntur.

2. Fragaria major fructu parvi Pruni magnitudine, C. B. P. Fragaria magno fructu, Eyst. Haec folia habet majora, rugosiora, hirsutioraque, fructum majorem, parvum Prunum magni∣tudine aequantem.

3. Fragaria Virginiana fructu coccineo, nobis. Folia habet majora, glauca, profundius la∣ciniata, longis pediculis insistentia & longius latiusque per terram strata: fructum gerit satis magnum, esu gratum.

4. Fragaria major vesca flore herbaceo, fructu spinoso, nobis. Fragaria arborea flore her∣baceo, Jacob. Zanoni. Haec folia tergemina profunde serrata vulgaris more habet, sed majo∣ra & hirsutiora, seu magis incana; ex meditullio foliorum inferiorum, coacervatim è terra ortorum, protruditur cauliculus rectus, ligneus quasi, & cubitum altus, qui sursum versus dividitur in binos, aliquando ternos ramusculos, umbellatim quasi dispositos, & ex no∣dis ramusculorum foliola similia inferioribus quoad figuram gerit, sed minora, quae non obser∣vantur sic disposita in Fragaria vulgari: in summis ramusculorum fastigiis proveniunt flo∣sculi herbacei, ejusdem quasi coloris cum foliis, in quorum medio producuntur fructus in∣ter rubrum & viridem colorem, multis hispidis viridibus pilis scatentes, forma accedentes ad conum, seu potius in figuram coniformem fastigiati sunt.

§ 2. Trifolia pentapetala, seu Fragaria minime vesca.

5. Fragaria sterilis seu minima vesca hirsuta minime incana, nobis. Fragaria silvestris mi∣nime vesca seu sterilis, Lob. Icon. Radice nititur satis crassa, cortice ruffo astringente ob∣ductâ, multis hinc inde enatis fibris capillatâ; sarmentis vero suis per terram serpentibus, tenu∣issimarum fibrarum productione multas denuo radices agens: folia humi fusa habet, tripartita, in ambitu serrata, molli lanugine supra subtusque canescentia, ex hirsutis pediculis duas uncias longis, ad exortum gemina utrinque mucronata membranula eleganter alatis: coliculus teres, hirsutus, uno aut altero folio tripartito stipatus, sextantalis: flosculum sustinet pulchellum, candidum, inodorum, pentapetalum, ex calyculo decem mucronatis, hirsutis folliculis dona∣to: in medio staminula plurima; semina ex capitulis, Pentaphylli capsulis omnino simi∣libus, (unde neutiquam haec sterilis à Fragifera silvestri differt nisi fructu non pulposo) atque omnino quoad florem & capsulam seminalem & semina convenit cum pentaphyllo & pen∣taphylloide

proinde pentaphylli species Fragariae sterilis speciebus in hoc capite con∣tentis adjunximus. Nascitur in aridioribus & graminosis agrorum & silvarum limitibus, etiam aliquando in humectis pratis reperitur: fructum fert Phoeniceum injucundi saporis.

6. Fragaria sterilis silvestris sericea seu incana, nobis. Incana pentaphylli effigie aut Leu∣cas Dioscoridis, Ad. Lob. Fragariae affinis sericea incana, C. B. P. & Prod. Radice est nigri∣cante, ex qua folia plura, Fragariae silvestris similia, sed longe minora, unguem humanam vix excedentia, crassa, utrinque incana, molli & sericea lanugine tecta, in tres lacinias usque ad pediculum divisa & superne crenata: ramulos habet breves, reclinatos, fiores sustinen∣tes, parvos, luteos, stellatos; quibus capitulum calyce quinquefoliato sustentatum, minutum semen continens, succedit. Hanc à Dom. Albino accepit Casp. Bauhinus, qui eam in Grana∣dae saxosis collegit; nos copiose in silvis adjacentibus Pictavio reperimus.

7. Fragaria Helvetica nana, Park. Fragaria minima seu nana flore luteo, nobis. Cauliculis nititur haec curtis, imo cuiuslibet hujus classis brevioribus, vix quatuor uncias excedentibus, quibus tergemina adnascuntur folia, cum cauliculis ipsis humi strata: in summis cauliculo∣rum nascuntur flores singulares utplurimum, lutei & majores quam pro proportione plantae; fructum nondum viderat Gesnerus. Provenit in montibus Helveticis. Omnes hae Fragariae species florent ineunte aestate ac ante mediam aestatem fructum perficiunt suum. Nomina satis superque patent supra

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Coqui authore Trago ex Fragis pulticulas utilissimas conficiunt, quae ob refrigeratoriam vim inflam∣matione laborantibus rectius, quam succus, exhibentur, aqua è fragis distillata praestantissuno est remedio interius quibusvis jecoris & pulmonis aliisque totius corporis inflammationibus si∣tique restinguendae; ad eadem fraga ipsa commansa faciunt, aqua fragorum distillata & ra∣tione bibita cor confortat, vitia thoracis expurgat, morbum arcuatum discutit, sanguinem pur∣gat & emendat. Aqua fragorum ulceribus oris & anginae gargarizatu anxiliatur: eadem faciei ruborem & maculas tollit collutu: ulcera tibiarum hac aqua ablui & purgari debent, linteolis in ea madefactis & semper in illis impositis, nonnulli ad oculos collyria ex fragis con∣ficiunt, nam sal illis admiscent posteaque distillant: alii fraga cum sale aeneo vase recondunt ac per triduum cellae vinariae committunt quoad in viridem aquam mutentur, ea postea ad oculo∣rum suffusionem utuntur. Succus igitur fragorum expressus ad multa utilis. Fraga∣riam calidam & siccam in ordine secundo tradit Fuschius. Alii frigidam & siccam in primo ordine. Fructus inquit Caesalpinus refrigerant & humectant, picrocholis & siticulosis conveni∣unt, sed copiosiore cibo caput tentant & inebriant: aqua ex fructibus maturis distillata bi∣bitur ad sanguinem contemperandum iis qui scabie & lepra laborant.

FRAGARIAE affines pentapetalae, pentaphyllum seu heptaphyllum.

§. 3. PENTAPHYLLUM seu HEPTAPHYLLUM sive TORMENTILLA. Flore pentapetalo luteo, albo & purpureo, & tetrapetalo luteo.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (quod nomen à numero foliorum habet, item & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) Dioscorides l. 4. c. 42. proposuit, cui folia sint Menthae, quina singulis pediculis aliquando septena, raro plura, in ambitu serrata, flores ex candido pallescentes habet, auri aemulos: radice subrubra, oblonga, &c. sic & Theophrasto 9. Hist. 14. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ubi Gaza quinquefolium & quinquepetam vertit. Et Plinius l. 25. c. 9. quinquefolium nulli ignotum est. Graeci vocant Pentapetes sive Chamaezelon sive Pentaphyllon.

HEPTAPHYLLON sive TORMENTILLA.

Tormentilla quod radicis pulvis cum aluminis & Pyrethri momento, cavis dentium inditus dentium tormentum sive cruciatum sedet: quam alii Pentaphyllis, alii Bistortis adnumerant: sunt qui Chrysogonum Dioscoridis suspicantur; Heptaphyllon, id est septifolium à quibusdam, à foliorum numero, nominatur.

Pentaphyllum seu Heptaphyllum pro nota generica habet hanc, quod semper quina aut septena producat folia sive sit majus five minus, cujuscunque magnitudinis aut coloris, & quina petala (id est folia in flore:) in hoc convenit cum Fragaria sterili, sicut etiam ca∣psula seminali ex 5. foliolis hirsutis compositâ, plurima minuta semina ruffa seu subfusca in sinu continente.

Pars TABULAE XIX.

• ...Pentaphyllum seu Heptaphyllum
  • ...Majus rectum
    • ...Luteum
      • 1. Montanum
        • ...Flore
          • ...Majore, nobis. Quinquefoli∣um majus Theophrasti, Tab.
          • ...Minore, nobis.
      • 2. Canadense flore luteo majore folio saturatius virente, nobis.
    • 3. Albopallidum seu flore ochroleuco petalis singulis corda∣tis, nobis.
    • 4. Rubrum palustre, nobis. Quinquefolium palustre, Cam.
  • ...Minus
    • ...Rectum flore albo
      • 5. Subtus incanum, nobis. Pentaphyllum album, Matth.
      • 6. Hirsutum, nobis. Quinquefolium alterum flore albo, Clus. Hist.
    • ...Procumbens flore luteo
      • 7. Vulgare radiculas emittens ex geniculis, nobis. Pen∣taphyllum vulgatissimum, Park. Quinquefolium 1. Clus.
      • 8. Incanum radiculas in terram demittens, nobis. Quin∣quefolium 3. Clus. Hist.
      • 9. Lanuginosum radiculas ex geniculis in terram demit∣tens, nobis. Quinquefolii 4^ti 1^a species, Clus. Hist.
      • 10. Magis villosum foliis profundius serratis, nobis. Quinquefolium 4^ti 2^da species, Clus. Hist.
      • 11. Foliis profunde sectis subtus argenteis, nobis. Quin∣quefolium Tormentillae facie, Ger.
      • ...Tetrapetalo
        • 12. Viride, radiculas in terram demittens, nobis.
        • 13. Tormentilla, nobis. Tormentilla vul∣garis, Park.

Explicatio partis Tab. decimaenonae.

1. PEntaphyllum seu potius Heptaphyllum majus luteum montanum flore majore, nobis. Quinquefolium majus Theophrasti, Tab. Quinquefolium alterum vulgare, Dod. Pen∣taphyllum majus erectum, Cam. Park. J. B. Chabr. Huic sunt caules cubitales & altiores, plures, duri, rigidi, recti, teretes, subrubentes, villosi circa summum, in aliquot alas modo longas, modo breves divisi: folia hirsuta Alceae fere aemula, variante divisura quintuplici, septuplici, singulis segmentis profunde serratis: flores odore Agrimoniae, quinis petalis ob∣tusis constantes, colore luteo pallido, nunc intensiore, nunc dilutiore, albo interdum; sin∣gulis floribus deciduis succedunt capsulae calyculatae, in margine plurifariam divisae, in qua∣rum fundo continentur plurima minutissima semina rotunda, fusca aut subruffa: flore est aliquando majore, aliquando minore; folia etiam gerit majora, minus laciniata, aliquando minora & magis laciniata.

2. Est & Canadense humilius cujus folia saturatius virent, flosculos magnos luteos & consequenter capsulas majores aliorum more gerit.

3. Pentaphyllum sen Heptaphyllum albopallidum seu flore ochroleuco petalis singulis cordatis, nobis. Haec Heptaphylli species est humilior, cujus folia sunt dilutius virentia, hirsutiora; & flores sulphurei seu albopallidi sunt coloris cum deliquio cordis forma in me∣dio uniuscuiusque petali.

4. Pentaphyllum seu Heptaphyllum majus rectum rubrum palustre, nobis. Quinquefolium palustre, Cam. Hort. Eyst. Pentaphyllum vel potius Heptaphyllon flore rubro, J. B. Chabr. Pentaphyllum palustre, Lob. Icon. Ger. Pentaphyllum rubrum, Lugd. Hist. Quinquefolium palustre sive aquaticum, Tab. Hoc Pentaphyllum seu Heptaphyllon palustre rubrum valde prolixas habet radices, foecundo reptatu luxuriantes, rubentes, lignosas, fibris capillatis aliquot donatas: folia habet quma aut septena Pentaphylli vulgaris, non eo ordine sita, sed in alis separatis disposita, subtus incana, hirsuta, suprema parte viridantia, profunde per ambitum serrata, pediculo non admodum longo nixa, quorum unum in vaginam amplam degenerat, caulem amplectentem: caulis flores gignit magnos, amplos, rubentes, ex quinque vulgariter, nonnunquam sex petalis compositos, cum concoloribus apicibus & turbinato capitulo, Fragariae sterilis aemulo.

5. Pentaphyllum minus rectum subtus incanum flore albo, nobis. Pentaphyllum majus flore albo, Eyst. Pentaphyllum album, Matth. Ad. Lob. Pentaphyllum seu Quinquefolium 1. Clus. Hist. & Pan. Quinquefolium silvaticum majus flore albo, Ger. Quinquefolium majus candidum, Fuch. Quinquefolium album majus alterum, C. B. P. Hoc folia habet multa, Quin∣quefolio vulgari similia, in quinque partes usque ad pediculum divisa, in ambitu minime serrata ut illa, sed extremis duntaxat oris, subtus incana lanugine pubescentia, gustu initio gummoso & emplastico, deinde nonnihil amaricante: aliquot sub his oriuntur cauliculi exi∣les, & tenues, dodrantales & surrecti, in summo ternos & quaternos flores proferentes, Pentaphylli vulgaris similes, sed prorsus albos, quibus excussis apparet calyx lanugine ob∣ductus, semen continens planum Ranunculi fere aemulum, in rudimentum Fragi congestum: radix crassiuscula, nigricans, in ambitu sese diffundit, & multis fibris donatur.

6. Pentaphyllum minus erectum hirsutum flore albo, nobis. Quinquefolium minus alte∣rum flore albo, Clus. Hist. & Pan. Hoc ex eadem radice, quae nigra est, multos cauliculos proferre solet, foliolis hirsutis, secundum radicem confertim nascentibus, forma superioris similibus onustos, graciles non humi fusos seu procumbentes, sed rectos, & summo fastigio multos flosculos prioris similes, albos; estque superioris species, sed per omnia minor.

7. Pentaphyllum minus procumbens flore luteo vulgare radiculas emittens ex geniculis, nobis. Pentaphyllum vulgatissimum, Park. Pentaphyllum sive Quinquefolium vulgare repens, J. B. Chabr. Quinquefolium majus, Dod. Quinquefolium, Ger. quinquefolium majus, Fuch. Lugd. Pentaphyllum Dioscoridis, Tab. Hoc non secus ac Fragaria flagellis suis cubitalibus, teretibus, hirsutis & rubentibus serpit: folia minora Fragariae, quinquepartita, magna, hir∣suta, singulis segmentis in ambitu altis incisuris serratis donata, pediculis quadrantalibus innixa, gustu viscido: flores Potentillae, lutei, quinque petalis constant, latiusculis apici∣bus in medio croceis, quinque foliis virentibus, in singulis pediculis palmo longioribus in∣sidentibus; capsulae superveniunt exiguae, minutis seminibus repletae, quae, cum pericarpio spoliantur, acetabulo florem tegente proteguntur: radix longa crassitudine culmi, colore rubro, sapore astringente & exsiccante, exsiccata quadrata evadit, quod notatu dignum, adde quod clemata ejus adeo avide terram appetunt, ut visa fuerint descendere à summo muro secus eundem spacio 8. pedum & amplius quaerentia terram, at{que} in eadem reperta, ibidem radicantia.

8. Pentaphyllum minus incanum Alpinum flore aureo radiculas in terram demittens, no∣bis. Quinquefolium Alpinum repens aureum, C. B. P. Quinquefolium 3. Clus. Hist. & Pan. Minus hoc Quinquefolium ex radice fibrosa & nigricante ramos promit, humi se spargentes & subinde alias oblongas fibras agentes; qui rami summo capite multa folia proferunt, Pentaphylli vulgatioris fere similia, in quinque profundas incisuras divisa (quarum singulae instar vulgaris Quinquefolii per oras serratae sunt) molliora tamen, aliquantulum incana & splendentia, astringentis gustus; ex horum medio cauliculi exeunt palmares, multifidi, qui pro plantae exilitate satis magnis floribus praediti sunt, eleganti plane & aureo colore, mul∣tis intus croceis staminibus: capsula seminalis & semina ibidem contenta, aliorum Penta∣phyllorum more in Fragi rudimentum congesta, fusca sunt & exilia.

9. Pentaphyllum minus lanuginosum flore luteo radiculas ex geniculis in terram demittens, nobis. Quinquefolium minus repens lanuginosum luteum, C. B. P. Quinquefolii 4^ti 1^a spe∣cies, Clus. Hist. & Pan. Huic minori Pentaphyllo multa exeunt ab una radice capita ra∣mosa, humi fusa, aliquot foliis, Pentaphylli vulgaris & elatioris forma similibus, praedita, hoc est quae quinque foliolis, in ambitu serratis, mollique lanugine pubescentibus, constant, sed non ut illa incanis; gustu initio exsiccante, deinde linguam vellicante; ex iis capitibus prodeunt dodrantales cauliculi, similibus, sed minoribus foliis ornati, gestantes in summo multos

flores, luteos, elegantissimos, quinque petalis ut superiores constantes, medium florem occupantibus multis luteis staminulis: semina multa in caput veluti Fragi rudimentum congesta, fusca: radix longa, dura, satis crassa, foris nigricans & tenuibus fibris donata est: sed & rami illi humi fusi plerumque fibras agunt & vicina occupant.

10. Pentaphyllum minus magis villosum flore aureo foliis altius serratis, nobis. Quinque∣folium minus repens aureum, C. B. P. Quinquefolii 4^ti 2^a species, Clus. Hist. & Pan. Est hoc Pentaphyllum minus superiore nono, frequenter humi fusum similiter, cujus cauliculi non virent sed purpurascunt, & graciliores sunt: folia angustiora magis villosa, in oris ma∣gis serrata: flores etiam saturatius aurei coloris, caetera conveniunt & prius nonum & hoc.

11. Pentaphyllum foliis profunde sectis subtus argenteis flore luteo, J. B. Chabr. Quinque∣folium folio argenteo, C. B. P. Quinquefolium petraeum majus, Tab. Quinquefolium Tormen∣tillae facie, Ger. Hujus radix in numerosa capita dividitur, rubens, lignosa, satis crassa, ex quibus singulis caules recti attolluntur, rigidi, robusti, semipedales, lanugine alba penitus ob∣ducti, quâ derasâ rubri apparent: folia partim â radice longis pediculis appensa oriuntur, partim ex caule, subtùs penitus incana & villosa, superius viridantia, in quinque primarias lacinias breves divisa, quarum unaquaeque rursus subsecatur: caulis in multos sursum ver∣sus dividitur surculos, tenues seu ramusculos exiles, quibus flores insident satis magni pro tenuitate plantae, lutei, è calycibus laciniatis, albidis, lanuginosis itidem, exeuntes.

12. Pentaphyllum minus viride flore aureo tetrapetalo radiculas in terram ex geniculis de∣mittens, nobis. Haec Pentaphylli minoris species convenit cum 7. 8. & 9. in hoc, quod cau∣liculi ejus per terram strati radiculas fibrosas in terram dimittant, at ab illis differt numero petalorum quibus solummodo accedit sequenti, Tormentilla authoribus dicto: ideo hoc Tormentillae adjunximus propter conformitatem in numero petalorum; & hoc Pentaphyllum & Heptaphyllum Tormentilla dictum aliquando, sed rarissime, ex millibus unum florem pro∣ducit pentapetalum.

13. Pentaphyllum aut potius Heptaphyllum flore aureo tetrapetalo Tormentilla dictum, nobis. Heptaphyllum, Fuch. Tur. Lon. Gesn. Hort. Tormentilla silvestris, C. B. P. Tormen∣tilla vulgaris, Park. Tormentilla Trag. Matth. Dod. ut. Ad. & Icon. Lob. Lugd. Tab. (cui & consolida rubra) Ger. Eyst. J. B. Chabr. Tormentilla haec oritur ex radice crassa, tuberosa, pollicem magnitudine superante, alias recta, alias in obliquum acta, rubente, fibrosa, seu ex tubere fibras emittente (sapore astringente) ex qua viticulos plures emittit, humi fusos, nonnihil subinde erectos, semicubitum longos, hirsutos rubescentes, tenues, in quibus ex intervallis ad singula genicula exeunt, folia caulem ambientia Pentaphylli more, paulu∣lum hirsuta, sed divisura septemplici: flores lutei, parvi, tetrapetali: hoc illi solummodo & Pentaphyllo minori 12^mo supra explicato familiare inter Pentaphylla aut Heptaphylla o∣mnia hujus classis. In hujus cauliculo observatur aliquando adnatum tuberculum seu tube∣rosum excrementum, concretione pomorum quercinorum instar, in cujus antris stabulan∣tur vermiculi seu teredines, hoc illi, cum multis aliis diversorum generum stirpibus est com∣mune, ut postea clarius innotescet in deductione singularum.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Pentaphyllum seu potius Heptaphyllum majus luteum montanum flore majore, nobis. Penta∣phyllum majus erectum, Cam. Park. J. B. Chabr. Hoc provenit in plerisque Italiae & Galliae Narbonensis locis, circa scrobium & agrorum margines; exit vero in Austriae silvis ac minus humentibus pratis. Quod flore est candido in Apenniuo monte, teste Clusio. Floret Maio & Julio; ac mense Augusto perficit semen. Est & alia hujus varietas minor, cujus folia quina aut septena sunt angustiora & magis denticulata, & est Quinquefolium Theophrasti minus, Tab.
• 2. Pentaphyllum Canadense minus foliis saturatius virentibus floribus luteis & capsulis ma∣joribus, nobis. Vel ex nominis prolatione indigitantur ipsius natales; floret ineunte aestate, & sub ejusdem exitum semina perficit.
• 3. Pentaphyllum seu Heptaphyllum albopallidum seu flore ochroleuco petalis singulis cordatis, nobis. Ibidem reperitur cum primo, eademque anni tempestate floret & semina perducit ad maturitatem.
• 4. Pentaphyllum seu Heptaphyllum majus rectum rubrum palustre, nobis. Quinquefolium palustre, Cam. Hort. Eyst. Silesiae putridis montium delectatur locis, ad piscinas & palludes fruticans reperitur. Floret Junio, atque versus finem Augusti semen suum perficit.
• ...

• 5. Pentaphyllum minus rectum subtus incanum flore albo, nobis. Pentaphyllum majus flore albo Eyst. Pentaphyllum seu Quinquefolium 1. Clus. Hist. & Pan. Provenit non modo in colle illo nemoroso supra Manderstorf, opidulum tepidarum aquarum scaturigine nobile, sed etiam in omni∣bus illis montosis silvis, quae à Danubio procurrentes ad Alpes usque pertingunt, & in siccio∣ribus etiam pratis, uno ab urbe Vienna miliari; in Moravia praeterea, atque in montibus ultra Dra∣vum amnem, & in Pannonia interamni. Floret Aprili & Maio; ac sequentibus mensibus ma∣turatur ejusdem semen, interdum denuo Autumno floret.
• 6. Pentaphyllum minus erectum hirsutum flore albo, nobis. Quinquefolium minus alterum flore albo, Clus. Hist. & Pan. Hoc eruebat Car. Clusius inter saxa & scopulos, summis Austriacarum & Stiriacarum Alpium jugis. Floret sub finem Junii, interdum Julio & Augusto, prout juga illa maturius aut serius à nivibus sunt libera.
• 7. Pentaphyllum minus procumbens flore luteo vulgare radiculas ex singulis geniculis emittens, nobis. Pentaphyllum vulgatissimum, Park. Provenit passim in agris, campis & hortis. Floret sub initium aestatis & per totam aestatem durat; semina maturat, nisi impediatur nimia avidi∣tate sese propagandi radicibus suis, ex singulis geniculis ortis.
• 8. Pentaphyllum minus incanum Alpinum flore aureo radiculas ex geniculis in terram demittens, nobis. Quinquefolium 3. Clus. Hist. & Pan. Crescit hoc similiter in summis Austriacarum Alpium jugis quae tamen herbosa sunt. Floret sub Junii finem, in hortis citius.
• 9. Pentaphyllum minus lanuginosum flore luteo radiculas ex geniculis demittens, nobis. Quin∣quefolii 4^ti 1^a species, Clus. Hist. & Pan. Nihil illo vulgatius, secundum vias in locis siccis & nudis Pannoniae, Austriae inferioris, Moraviae & Bohemiae. Florere incipit ineunte propemodum Vere, & sub initium aestatis semen perficit, tardius in hortis nostris.
• 10. Pentaphyllum minus magis villosum flore aureo foliis altius serratis, nobis. Quinquefolii 4^ti. 2^da species, Clus. Hist. & Pan. Ibidem cum priore nascitur, atque eodem tempore floret & se∣mina maturat.
• 11. Pentaphyllum rectum foliis profunde sectis ac subtus argenteis flore luteo, J. B. Chabr. Quin∣quefolium petraeum majus, Tab. Quinquefolium Tormentillae facie, Ger. In aggeribus & secus arva, macro & arenoso solo, floret Maio & Junio; Julio & Augusto perficitur ejusdem semen.
• 12. Pentaphyllum minus viride flore aureo tetrapetalo radiculas in terram ex geniculis demittens, nobis. Hoc provenit in agris, secundo lapide ab urbe Oxonio, prope pagum dictum Cowley & prope Besorsleigh, & alibi in circumjectis illic locis.
• 13. Pentaphyllum seu potius Heptaphyllum flore aureo tetrapetalo radice tuberosa, Tormentilla dictum nobis. Tormentilla, Matth. Dod. ut. In colliculis sabulosis & pratis eminentioribus herbosis tamen, silvis & opacis, non raro in apricis nascitur, sed ejus radix ac omnes partes tunc minores sunt. Floret aestate utplurimum, & constanter 4. petalis flos ejus aureus donatur, ex myriade una aut altera quinis petalis onusta reperitur. Jam satis hic constat de Natalibus & tempore florendi omnium horum Pentaphyllorum. Nomina in explicationibus recensentur.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

• 7. Pentaphyllum minus procumbens vulgare flore luteo radiculas ex geniculis emittens, nobis. Pentaphyllum vulgatissimum, Park. Hujus extractum rite paratum in dysenteria commendatur. Radix ex aceto decocta cancro ulcerato exhibetur. Camerarius ait esse siccae temperaturae, quare utrinque, id est intus & extra corpori prodest, maxime contra omnes fluxiones. Herba Penta∣phyllum cocta cum melle & aqua ulcera oris sanat, gingivis medetur: trachiae arteriae sca∣britiem gargarizatu & collutione laevigat: cocta in aceto ulcera serpentia cohibet, fistularum in∣quit Tragus & cancri, aliaque manantia & putrida ulcera sanat: Alvi profluviis, dysenteriae, intestinorum lapsui, igni sacro & vulneribus, remedium conveniens est.
• 4. Pentaphyllum majus rectum rubrum palustre, nobis. Quinquefolium palustre, Cam. Hujus ra∣dicis decoctum dentium dolores in ore detentum mitigat: putrescentia oris ulcera sistit: ad tonsillarum & asperae arteriae inflammationes conducit: contra alvi profluvia & dysenterias auxiliatur. Cocta cum aceto radix herpetas cohibet, strumas discutit, aedemata & aneurismata reprimit. Foliorum succum aliquot diebus continuis epotum morbum ait Dioscorides sanare re∣gium: folia vero cum hydromelite aut diluto vino ac exiguo pipere contra febrium circuitus bi∣bi tradiderunt quidam, quod vanitate non caret.
• 13. Pentaphyllum aut potius Heptaphyllum flore aureo tetrapetalo, Tormentilla nobis dictum. Tormentilla vulgaris, Park. Radix hujus est potenter resiccans, & ex eorum quae tertii sunt

• ordinis numero, & partium tenuium: caliditatis quam minimum tenet, astringentis faculta∣tis particeps; potest ad eadem omnia quae Quinquefolii seu Pentaphylli radix; sed & eadem efficacius praestat. Adversus pestilentes morbos magni est usus, fortiter enim putredini adver∣satur, & sudores movet; additur idcirco antidotis & compositionibus eò facientibus: san∣guinis undiquaque eruptiones eadem supprimit. Decoctum radicis, aut aridae pulvis cum con∣veniente liquore propinatus idem potest. Sistit vero & radix superfluentia muliebria profluvia non modo intra sumpta, sed & foris, sive in balneo, aut alio quovis adhibito modo. Ven∣triculum humore madentem roborat atque resiccat: adversus alvi fluores & dysenterias uti∣lis est. Datur & ruptis ex alto dilapsis, quibus est suspicio aliqua internum aliquod viscus lapsum esse. De Pentaphyllo siliquoso Prosp. Alpim alibi dicetur cum à fine ultimo neutiquam pertineat ad hoc genus, ut clarius infra patebit in Hallucinationibus.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

PAg. 326. col. 2. pla. VII. Qinquefolium Lupini folio, C. B. P. Pentaphyllon 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Thal. Non est Pentaphyllon pentapetalon, nec à flore, nec à ca∣psula seminali uti docuimus supra in Hallucinati∣onibus pag. 89. de Lupino, nec est Lupinus peregri∣nus Pentaphyllos C. B. P. pag. 348. col. 2. pl. v. aut Lupinus Arabicus sive Pentaphyllon peregrinum Po∣nae Ital. sicut clare satis docuimus pag. 89. Histo∣riae hujus nostrae universalis; ergo cum nec sit Quin∣quefolium pentapetalon Lupini folio, nec Lupinus, male pro alterutro ponitur, atque bis repetitur pri∣mo pro Quinquefolio, secundo pro Lupino, ideo lap∣sus est Casp. Bauhinus. Nos à conformitate cum florum, tum capsularum seminalium & seminum cum Tarraraira Georgii Marcgravi, & Trifolio Lusita∣nico flore purpureo siliqua longa Park. in App. has tres plantas ad idem genus reducemus, sicuti illic in∣nuimus. Vide Praelud. Botan. nostr. pag. 409.

Pag. 326. col. 1. pl. III. Tormentilla Alpina folio sericeo, C. B. P. Heptaphyllon, Clus. Hist. & Hisp. Qinquefolium Alpinum, Tab. Pentaphyllum argen∣teum, Ang. Cum haec planta omnibus suis partibus essentialibus flore & semine, imo foliorum compositi∣one, accedat Alchimillae, recte concludo cum doctissi∣mo Fab. Columna esse Alchimillam & propterea in∣ter suae sortis Alchimillae species fuisse collocandam, non antem inter Pentaphylla Heptaphyllave; nec Tormentilla à Casparo Bauhino, nec Pentaphyllum He∣ptaphyllumve ab aliis authoribus denominari debuit, sed Alchimilla.

§. 4. PENTAPHYLLOIDES.

PEntaphylloides sic dictum Johanni Bauhino & nobis, & aptius mea sententia quam caeteris authoribus ante nos scribentibus, qui Pentaphylli aut Quinquefolii nomen ma∣le adaptant hisce sequentibus plantis, cum folia quina Pentaphylli aut Quinquefolii in unum concurrant centrum, pediculi scilicet summitatem, atque folia in hisce numero incerto costae mediae plura è regione adhaerent, uno majore extremum claudente; cum à fine ultimo flo∣res producant pentapetalos, capsulas seminales, & semina, Pentaphyllorum aut Heptaphyllo∣rum more, iisdem subjungentur peragrapho distincto hoc 4.

Pars TABULAE XX.

• ...Pentaphylloides
  • ...Majus erectum
    • ...Flore
      • 1. Albo foliis alatis & hirsutis, nobis. Pentaphylloides erectum, J. B. Chabr. ☉
      • 2. Luteo ternis foliis Fragariae instar hirsutis, nobis. ☉
  • ...Minus supinum seu procumbens
    • ...Foliis alatis
      • 3. Geranii supini instar, nobis. Pentaphyllum su∣pinum Potentillae facie, Clus. Hist. ☉
      • 4. Argenteis & serratis flore luteo, nobis. Ar∣gentina, Dod. ut. Lob. Ger. ☉
  • 5. Maximum rectum fruticosum Eboracense, nobis. ☉

Explicatio partis Tab. vigesimae.

1. PEntaphylloides majus erectum flore albo, foliis alatis & hirsutis, nobis. Pentaphylloides erectum, J. B. Chabr. Quinquefolium fragiferum, C. B. P. Quinquefolium fragiferum 5. Clus. Hist. Quinquefolium fragiferum 6. Tab. Pentaphyllum fragiferum, Ger. Park. Hoc radice praeditum est crassiuscula, lignosa, cortice saturatius rubente tecta, strenue a∣stringente,

ex qua pediculi plurimi prodeunt palmares, quibus annectuntur terna, quaterna, folia, binatim seu conjugatim è regione disposita, hirsuta, serrata, Fragariae quoad hirsutiem & consistentiam foliorum aemula, longe tamen minora, costae extremum claudit unicum foli∣um impar, caeteris duplo majus: inter folia haec sic constructa & per terram strata caulis na∣scitur cubito altior, hirsutus, qui superius in aliquot ramusculos divaricatur, ad quorum ge∣nicula nascuntur quaterna, aut terna folia minora, hirsuta & serrata itidem, quemadmodum inferiora; summis ramusculorum cimis innascuntur flores pentapetali, satis ampli, albi, in quorum medio proveniunt plurima staminula lutea, quemadmodum videre est in caeteris suae sortis; quibus fatiscentibus succedunt in capsulis conformibus caeteris suae classis multa semi∣na arida, cingentia stilum nutritivum, inclusa subjectis radiatim 5. foliolis viridantibus, hir∣sutis, quae continent capitulum seminibus aridis, ruffis, oblongis plenum, & pulpa humida vacuum. In hortis cultis folia multo sunt majora, quaterna, quina, singulis pediculis aut co∣stis annexa, Pastinacae latifoliae aliquatenus similia, atque inter haec majora intercedunt mi∣nuta quaedam folia veluti in Agrimonia.

2. Pentaphylloides majus erectum flore luteo ternis foliis Fragariae instar hirsutis, nobis. A numero, situ & contextu foliorum, sub initium, dum folia per terram strata gerit, Fragariam perfectam quivis diceret, sed postquam caules suos pedales & sesquipedales emiserit hirsu∣tos & lignosos, in quorum summo fastigio proveniunt flosculi pentapetali lutei, capsulas se∣minales & semina multa subruffa ibidem contenta, pulpa humida vesca orbata, post se relin∣quentes, quibus sese manifestat accedere Pentaphyllo à fine ultimo, à foliis vero Fragariae; ideo denominabitur Pentaphylloides majus rectum flore luteo ternis foliis, Fragariae instar hir∣sutis, sumendo genus à nobiliore parte, scilicet flore, capsula seminali & semine, sed terna folia Fragariae speciem determinarent.

3. Pentaphylloides minus supinum seu procumbens foliis alatis Geranii supini instar, nobis. Pentaphyllum supinum Tormentillae facie, Lob. Icon. Lugd. Pentaphyllum Potentillae facie, Clus. Hist. & Pan. Ger. Park. Quinquefolium supinum fragiferum repens, Tab. Quinquefolio fra∣gifero affinis, C. B. P. Pentaphylloides supinum, J. B. Chabr. Quinquefolium 3. serpens, Dod. Folia plurima pediculis seu costis mediis longis, ex radice crassiuscula, longa, multorum capitum, annectuntur conjugatim seu binatim ex opposito, singula serrata ad Geranii su∣pini folia accedentia; caules palmares inanes, numerosi, gerunt flores parvos, luteos, pen∣tapetalos, ex longis satis pediculis ortos, quorum singulis deciduis succedunt capitula parva, continentia (reliquorum minorum Quinquefoliorum more) semina multa exilia, fusca, sic∣ca seu sine pulpa.

4. Pentaphylloides minus supinum seu procumbens foliis alatis argenteis & serratis flore luteo, nobis. Potentilla, Brunf. Matth. Fuch. Caes. Lugd. (cui & Argentina silvestris) Cast. Thal. Park. Potentilla seu Argentina, J. B. Chabr. Argentina, Dod. ut. Ad. Lob. Ger. Anse∣rina, Trag. Tab. Tanacetum agreste, Brunf. Ex radice palmari & longiore, tenui, subastringen∣ti, folia promit pinnata, majora, Agrimoniae ritu (intercedentibus minoribus foliis inter in∣terstitia majorum) in ambitu serrata, superne glabra, argentea, inferne hirsutie candicante vestita, folia inquam sicciore & astringentiore sapore, quam radix, praedita sunt; cauliculos nudos spargit, qui more Fragariae radicant in terram defixi, alios pediculos breves inter foli∣ola attollit, simplices, quibus flores insident pentapetali Pentaphylli more, lutei; fru∣ctus etiam Pentaphylli fructui similis. Anserinam vocant Germani, quod hac anseres in ci∣bo delectentur. Huc, illuc protenditur reptatu viticulorum, quemadmodum Fragaria & Pen∣taphylla quaedam.

5. Pentaphylloides rectum fruticosum Eboracense, nobis. Caules protrudit hic subfrutex bipedales & aliquando altiores, lignosos, cortice coloris ad fuscedinem vergentis donatos, qui corticem exteriorem pelliculamve singulis annis exuunt, adeo ut plures cuticulas lacini∣atim adhaerentes, eodem tempore aestivali scilicet conspicias; hi rursus in plures ramos sur∣sum versus dividuntur, in quorum cimis singuli aut bini aliquando terni producuntur flores pentapetali, lutei, Argentinae florum, tum quoad figuram, tum quoad colorem aemuli; qui∣bus singulis deciduis succedunt singula capitula, granulatim ex aridis seminibus conflata, aliorum Pentaphyllorum & Heptaphyllorum florum more: atque ex singulis geniculis nunc à dextra, nunc à sinistra exeunt pediculi unciales, sustinentes folia diversimodi constructa, qua∣tuor vulgo in inferiore pediculi parte concurrentia in idem centrum, nunc terna, aliquan∣do bina, ex opposito cingentia pediculi inferiorem partem, atque in extremitate pediculi sur∣sum versus terna folia junguntur simul concurrentia, superne viridia, paululum rugosa, infer∣ne

incanâ lanugine pubescentia, tota lignea substantia gustus est subdulcis; radix etiam lig∣nea sibris undique scatet; flores inquam sunt lutei, pentapetali, Argentinae florum omnino aemuli, cito evanidi & rarius dispositi, novis tamen indies (fatiscentibus primis) succre∣scentibus, quorum singulis calyx substituitur Pentaphyllorum more, ex quinque foliis acu∣minatis seu mucronatis, lanuginosis, rudimentum seminis post decidua staminula (prout in Pentaphylli aut Heptaphylli speciebus) granulatim in se continentibus. Reperitur ad ripam meridionalem fluvii Tees infra vicum Thorp dictum, aliisque variis locis, nec minus frequen∣ter infra coenobium Athelstani vulgo Eglestone-Abbey in agro Eboracensi. Hanc plantam sa∣tis raram nobis communicavit ex agro Eboracensi Thomas Lawson, plantarum in illis regi∣onibus septentrionalibus provenientium indagator diligentissimus; atque ejusdem plantae ramulos aliquot exsiccatos ad nos attulit Thomas Willesell sedecim abhinc annis, dum nobis inserviebat. Hac hora qua haec exaramus & prelo committimus, floret eadem in horto Botanico publico Universitatis.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Pentaphylloides erectum, J. B. Chabr. Nascitur in Leytenberg locis umbrosis, in media silva supra Manderstorf sita, quo loco duntaxat aliquot abhinc annis Clusius observaverat. Nascitur eodem teste in Pannonia non modo in silvis caeduis Pannoniae sed etiam in gramineis campis. Flo∣ret Maio; semina paulo serius maturescunt effluuntque. Supra Paterstorf etiam in silvis secundo fere à Vienna urbe miliari observabatur.
• 2. Pentaphylloides majus rectum flore luteo ternis foliis Fragariae instar hirsutis, nobis. Semina hujus nobis fuere communicata ex Virginia aut Cannada, sed ubi speciatim proveniat nobis non∣dum innotuit. Floret aestate ineunte; atque eadem finiente maturantur semina.
• 3. Pentaphylloides supinum seu procumbens foliis alatis Geranii supini instar, nobis. Penta∣phyllum supinum Tormentillae facie, Lob. Icon. Lugd. Pentaphyllum Potentillae facie, Clus. Hist. & Pan. Frequens reperit in agro Viennensi Carolus Clusius, in extremis pratorum marginibus & secundum silvas in Silesiae locis montium gramineis. Nos prope Blaesas primo ab urbe la∣pide, ad oram silvae Blaesensis, passim in margine stagni dicti L'estang de piseau. Floret aestate atque versus ejusdem finem, stagno praecalore aestus multum exsiccato, illic semina matura col∣legimus quaternis abhinc lustris.
• 4. Pentaphylloides minus supinum seu procumbens foliis alatis, argenteis & serratis, flore lu∣teo, nobis. Potentilla, Matth. Fuch. Argentina, Dod. ut. Ad. Lob. Ger. Anserina Tragi, Tab. Passim reperitur in humidis & circa loca aquosa, in pratis humidis potissimum juxta flumina, quorum nulla amantior frequentiorque alumna. Aestate dum floret colligi debet. Propter nimi∣am aviditatem sese propagandi radiculis novellis, ex geniculis caulium demissis in terram, raro semina sua perficit. De nominibus diversorum authorum (hisce supra dictis assignatis) sa∣tis & sufficienter in singulis explicationibus diximus.
• 5. Hujus natales supra patent in explicatione ipsius plantae.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

• 1. Pentaphylloides erectum, J. B. Chabr. Herba, radix & semen cum hujus tum reliquorum hujus Tabulae, siccandi ac astringendi vim obtinent.
• 4. Pentaphylloides Argentina, Potentilla seu Anserina. Cum folia ejus & radix (inquit Fu∣chsius) astringant, temperamento à Pentaphyllo nihil differre videtur; quare radix tertio ordine desiccat, minimumque caliditatis habet: sanguinem undequaque effluentem reprimit; menses mulierum sistit; Haemoptoicis ac Dysentericis utilis; valet & ad alias alvi fluxiones, quo∣cunque tandem adhibeatur modo; pulvis aridae abrasa, intertritigines etiam jumentorum in∣spersus sanat: prodest & hoc modo cruentis vulneribus: decoctum ex aqua mobiles dentes fir∣mat, & gangrenarum ac oris ulceribus conducit, & cum Quinquefolii temperamentum habeat, ejus etiam facultates retineat necesse est, ergo ad omnia valet, ad quae Quinquefolium ex Di∣oscoride. Aqua Anserinae distillata rubentibus oculis utilis est, si linteolis in ea madefactis im∣ponatur, hac ratione maculas quasvis extergere, fluxiones & dolores sedare dicitur. Hujus stillatitiam aquam ad lentigenes omnes, maculas, fuscumque colorem sole contractum delendum Anglae mulierculae adhibent. Si in aceto decoquatur Anserina firmat commotos ac mobiles dentes laxasque gingivas, si in aceto coquatur, & os saepe colluatur dentium dolores mul∣cet: collapsam columellam restituit: datur utiliter potui sanguinem rejicientibus. Omnes hae

• species Pentaphylli & Heptaphyli, imo Tormentilla, Argentina, & si quae aliae hujus farinae de∣regantur species eandem possidentes notam essentialem, id est florem pentapetalum, cui succedunt granulatim plurima semina, sine pulpa humida, sive arida in capsulis, ex quinque foliolis aut pluribus virentibus conflatis, iis dem{que} gaudent viribus, sive folia habeant terna, quina, sena, & utplurimum septena, aliquando in quibusdam novena, à fine ultimo eodem debent revocari i∣tidem atque simul locari, non obstante tanta diversitate nominum à diversis authoribus iisdem assignatorum.

PENTAPHYLLIS AFFINES, PES LEONIS, sive ALCHIMILLA.

CAPUT XVII.

PEs leonis à forma foliorum: vulgo Alchimilla, quod Alchimistarum praeconiis celebrata sit. Nota generica conveniens Alchimillae est haec, folium habet quasi Malvae in octo aut novem angulos obtusos seu plicas divisum, flosculi sunt herbidi, umbellatim congesti; ex multis petalis & staminulis herbaceis conflati, quibus succedunt capsulae continentes multa semina minuta, lutea, papaverino semini similia.

1. ALchimilla perennis viridis major foliis ex luteo virentibus, nobis. Alchimilla, Trag. Dod. ut. Ad. Lob. Tab. Ger. Eyst. Alchimilla vulgaris, Clus. Hist. Cam. Hort. Alchimilla major vulgaris, Park. Pes leonis sive Alchimilla, J. B. Chabr. Stellaria, Matth. Lugd. Cast. Leontopodium, Brunf. Drosera & Drosium, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 à rore foliis insidente, Cord. in Hist. Prior haec & major Alchimilla ex radice minimi digiti magnitudine, aut pollicari crassitudine plurimis fibris donata, strenue astringente ac desiccante provenit: caules sur∣gunt aliquot tenues, teretes, hirsuti, ramosi, dodrantales & pedales, quibus insidunt flo∣sculi herbacei, umbellatim congesti, quorum singuli octonis constant petalis majoribus, to∣tidem minoribus, alternatim positis, in quorum medio apiculi lutei: semen minutum, lu∣teum, semini papaverino simile: folia alia majora statim à radice oriuntur, longis pediculis, sesquipalmaribus, hirsutis; alia minora cauli pediculo brevi aut nullo adhaerent, interceptâ∣que folii continuitate reliquo pediculum ambiunt, ut ab eo perforentur, caeterum folio Mal∣vae Alchimilla major accedit, folium inquam ex luteo virescens, infra hirsutum, in octo aut novem angulos obtusos seu plicas divisum habet, singulis nervis à pediculo prodeuntibus in singulos angulos, concinne in ambitu crenatos.

2. Alchimilla perennis viridis minor, nobis. Haec vulgari superiori majori in omnibus ac∣cedit nisi partium parvitate, est enim triplo majore in omnibus minor.

3. Alchimilla perennis incana, argentea seu sericea satinum provocans, nobis. Alchimillae genus alterum, Caes, Pentaphyllum seu potius Heptaphyllum argenteum flore muscoso, J. B. Chabr. Tormentilla Alpina folio sericeo, C. B. P. Caeteri omnes authores praeter Caesalpi∣num appellando hanc plantam aut Pentaphyllum aut Heptaphyllum aut Tormentillam male nomina sua eidem adaptarunt. Vide Hallucinationes paragraphi praecedentis de Pentephyllo: ibi reprehenditur Casp. Bauhinus quod perperam collocaverit cum Tormentilla, & authores reliqui quod male nominaverint Pentaphyllum aut Heptaphyllum.

4. Alchimilla annua minima hirsuta foliis inferne albicantibus, nobis. Alchimilla mini∣ma montana, Col. Percepier Anglorum seu Polygonum Selinoides, Park. Percepier Anglo∣rum Lobelli, Ger. Chaerophyllo nonnihil similis, C. B. P. Haec parvula Alchimillae species annua est, ad summum semipedalis longitudinis, ab radice minima flavicante fibrillis parum divisa: cauliculi ei sunt plures rotundi, tenues admodum, hirsuti, parum rubentes ali∣quando, versus terram reclinati: folia ima pusilla, alternatim disposita & cauli adhaerentia, hirsuta, viridi dilutiore colore, inferne albidiora, tripartita, Ameos vel extremi Apii foliis primis similia. Alchimillae sive Stellariae majori congener & affinis est planta, foliorum alis, utriculis, & seminibus ibidem contentis, similis; folliculi seu utriculi inter foliorum & caulis sinus coacervati, ut in caeteris antedictis.

LOCUS & TEMPUS.

• 1. Alchimilla major vulgaris, Park. Leontopodium, Brunf. Collium & montium amans est, imo descendit ad prata, in quibus feliciter provenit. Maio & Junio flores emicant herbidi, cum apicibus luteis; Julio & Augusto perficiuntur semina.
• 2. Alchimilla perennis viridis minor provenit in montium locis humidioribus; floret & semina per∣ficit eadem tempestate anni cum majore.
• 3. Alchimilla perennis incana argentea seu sericea satinum provocans, nobis. Alchimillae genus alterum, Caes. In celsioribus montium jugis, gelidisque cautibus occurrit, quales sunt Sabau∣diae in Austensi valle, in monte l'esperon dicto in Gallia Narbonensi, in montibus etiam Genevae vicinis. Floret Maio & Junio; ac Julio & Augusto semina maturantur.
• 4. Alchimilla annua minima hirsuta foliis inferne albicantibus, nobis. Alchimilla minima mon∣tana, Col. Percepier Anglorum, Lob. Ger. Provenit passim in arvis sabulosis, glareosis, 〈…〉〈…〉 pratis & novalibus. Fabius Columna in pratis Valvensium reperit. Floret ineunte Junio & sub finem Julii matura conspiciuntur semina post exsiccationem totius Plantae. De nomini∣bus satis luculenter dictum in explicatione singularum supra, idcirco nil insuper hic addemus.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Folia & radix Alchimillae majoris adstrictionem vehementem participant, exsiccant enim: aptis∣sima vulneribus glutinandis, vulnera ejus decocto utiliter lavantur, linteum in eo madefactum commode illis imponitur. Mulierum mammas impense laxas, linteum ejusdem decocto intinctum & impositum duras solidasque efficit. Decoctum ejusdem epotum interanea vulnera rupturas∣que glutinat, & quod dictum mirum est, tota ejus plantae in glutinando vis est, ut ramices in∣testinorum, in pueris potissimum, sanare possit. Herba ipsa & radix in vulnerariis potionibus adjunguntur pulveribus emplasticis & unguentis, sistit alba mulierum profluvia, facitque ad conceptionem, superfluas humiditates exsiccando. Datur ejus pulvis ex vino aut jure cochle∣aris mensura, 15, aut 20. diebus, mulieribus quibus adempta concipiendi facultas, à nimia u∣teri humiditate, ob quam injectum semen contineri non potest.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

ALchimilla minima montana, Col. Percepier An∣glorum, Lob. Ger. Chaerophyllo nonnihil similis, C. B. P. pag. 352. col. 2. pl. 111. Graviter Lapsus est hic Casparus Bauhinus, cum Chaerophyllum sit umbel∣la foliis plurifariam divisis, & semine rostrato lon∣go, laevi, donata; atque Percepier Anglorum Lob. Ger. est Alchimilla à flore & semine, ergo Percepier Anglorum Lob. Ger. Chaerophyllo nihil similis potius, quam nonnihil similis ut vult Casp. Bauhinus. Vide Specimen nostrum umbelliferarum pag. 88. de Chaero∣phyllo, ibi diffuse satis hanc Hallucinationem dedu∣ximus.

EPIMEDIUM.

E 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Dioscoridi l. 4. c. 19. caulis est non magnus, Hederae foliis denis aut duodenis, neque se∣men, neque flores proferens: radicibus tenuibus, nigris, gravis odoris, gustu insipido. Idem habet Plinius l. 27. c. 9. ubi aliqui Epimedium, alii Epimenidium legunt: quibusdam Epipetron e∣jusdem lib. 21. c. 15. de quo nil nisi quod nunquam floreat, imitatus Theophrastum 7. Hist. 8. cui Epimetrum penitus flore caret.

Epimedium est planta tetrapetala siliquosa ternis, potius ter ternis, foliis, longis pedi∣culis pendentibus, donata, Hederae aemulis, spinulis in ambitu cinctis: florem fert, ex quatuor petalis cruciatim dispositis, luteopallidis, conflatum, quae immediate insistunt totidem pe∣talis atropurpureis, paulo minoribus iisdem substratis, quibus succedunt siliquae tenues, un∣ciales, atque hisce notis ab omnibus siliquosis tetrapetalis facile distinguitur primo intuitu floris, qui duplex conspicitur unus alteri substratus,

Epimedium inter eas stirpes quae locis exeunt riguis venit numerandum, quod authori∣bus Dioscoride & Plinio in humidis nascitur; caulis est huic haud magnus, Hederae foliis ternis & ter ternis, pluribus aliquando, multis aculeis quasi in margine cinctis, nequè flo∣rem,

neque fructum ferens, ut ait Plinius imitatus Theophrastum. Radice est tenui, nigra, gravis odoris: flores fert in summo caulis plures, semiuncialibus pediculis innixos, qui con∣stanter ex quatuor petalis, cruciatim dispositis, luteopallidis, constant, quibus immediate substernuntur totidem atropurpurei, praedictis luteopallidis minores, quibus, tam supra quam infra sitis, fatiscentibus succedunt siliquae tenues, unciales, an bivalves (quod maxime su∣spicamur) cum septo medio dirimente duplicem seriem seminum, aliarum plantarum te∣trapetalarum more; an sine septo medio, ut cernitur in Chelidonio majore & Fumaria Cana∣densi sempervirenti Cornuti, hucusque observare non potuimus: folia, inquam, hujus sunt ampla, terna, ter terna, longis pediculis innitentia, suntque Hederae foliorum figura, lata ad basin, versus mucronem acuminata, duriuscula, & dilutius virentia, ac per circumferentiam profundius serrata, & quasi in tot aculeos desinentia: inter haec folia ex geniculis caulium exsurgit pediculus teres ac palmaris, raro folia sua superans, perquam elegantes progignens flosculos tetrapetalos, integros versus fundum, exterius quadripartitos, flavescentes; inversa parte totidem divisionibus, quatuor scilicet, oritur flosculus obscure ruber aut atropurpu∣reus, striis rectis, candidis, discurrentibus, variegatus: radix multas in obliquum propagines emittit fibris inferius demissis; est tenuis, nigra, gravis odoris. Dicitur Epimedium ab omni∣bus authoribus, soli Anguillarae Lunaria quorundam nominatur.

LOCUS & TEMPUS.

Nascitur in humidis plerisque Bohemiae locis, & in pratis circa Bononiam & Vincentiam. Caesalpino dicitur plant a in Liguriae montibus proveniens. Floret Aprili & Maio; siliquas proferentem sub finem Maii observavimus in horto publico Universitatis: antequam siliquas ad maturitatem per∣ducere potuerit, tota planta carpta & ablata à male feriato scholastico, qui mira pulchritudine floris duplicati allectus carpsit, ut libro suo chartaceo plantarum exsiccatarum insereret.

HALLUCINATIONES CASP. BAUHINI Aliorumque Authorum.

DIoscorides primo (quem sequuntur omnes pene authores) asserit Epimedium neque flores, ne∣que semen ferre: hoc falsum reperimus, in hac plan∣ta flores saepius, siliquas rarius observavimus; at in humidis & umbrosis satis feliciter fructificat in∣eunte Vere, non tamen in hortis, praecipue si in apri∣co horti loco conseratur. Non possum satis mirari facilitatem tot doctorum hominum, qui nimia credu∣litate ducti, ex authoritate Theophrasti, Dioscori∣dis & Plinii obtrudunt posteris plurima mendacia, nec veritatem rei examinant. Dioscorides primo (quem sequuti sunt plurimi viri docti in Botanicis) attribuit Filici folia sine caule, sine flore, sine fru∣ctu; & ejusdem authoritate Caesalpinus capillaribus plantis (id est Filici, Polypodio, Capillo vero Vene∣ris, Adianto, Polytricho, Rutae murariae, Scolopen∣drio sive Linguae Cervinae) denegat flores & semina, cum clare constet cuilibet examinanti, omnes Capil∣lares, flores & consequenter semina pulvisculi instar in dorso pinnarum ferre, atque sibi similes ex se∣mine producere, uti comprobatum ex satione illius pulvisculi collecti ex dorso Linguae Cervinae in Hor∣to Botanico publico Vniversitatis biennio abhinc à Jacobo Bobert. Ergo non obstante decreto veterum, & assensu neotericorum Botanicorum, ipsis mordicus sine ratione, sine experientia, adhaerentium, concludi∣mus Capillares omnes flores ferre & semina, ex qui∣bus propagantur: si tempore florendi microscopium adhibeatur, flosculi minutissimi, & post Autumnum exactum semina pulvisculi instar, clare apparebunt. Epimedium cum florem satis visibilem, & propter con∣textum rarum & mirandum, gerat Maio, & siliquam semiuncialem in se continentem semina, non ei de∣negandi sunt flores, nec semina, propter authoritatem veterum, aut assensum neotericorum Botanicorum; sed tentent, examinent & probent Botanici curiosi di∣cta cum veterum tum neotericorum; ubi hallucinati sunt, corrigantur cum illi, tum hi, ne posteri in iis∣dem periclitentur scopulis, sequendo ipsorum scripta sine debita examinatione rerum ipsarum.

Nota Epimedium a nobis inadvertenter in hoc lo∣co sculptum fuisse: cum sit planta siliquosa tetrape∣tala, pertinet ad siliquosas tetrapetalas plantas ex∣plicandas in Sectione sequenti tertia. Insuper no∣tandum nos Pentaphyllum seu Hexaphyllum & Pentaphylloides subjunxisse Trifolio fragifero seu Fragariae propter conformitatem in floribus & semi∣nibus; item & Alchimillam propter folia plurima, in idem centrum concurrentia, substituimus Pentaphyl∣lo seu Heptaphyllo. Quicunque praedictas omnes in∣ter plantas, quarum floribus singulis succedunt plu∣rima semina, à nobis undecima Sectione collocandas disposuerit, fortasse melius easdem collocaverit.

APPENDIX AD LEGUMINA.

CAPUT XVIII.

VICIA.

1. VIcia silvatica maxima Piso silvestri similis, J. B. Chabr. Omnium Viciarum quotquot hactenus videre licuit, maxima est haec, multorum cubitorum; foliis ad Viciae saepium accedentibus, multo majoribus, & Piso silvestri respondentibus, sesquiuncialibus, unciam latis, modice obtusis: flores longissimi, numerosi, purpurascentes, extremum occupant, sub∣sequentibus siliquis pari cum Pisorum magnitudine, compressioribus, latis, glabris: radix crassa, nodis intercepta, reptatrix, perennis, caulium complurium propagine fertilis. Vi∣cia haec silvatica olim à Johanne Bauhino reperta circa Tigurum, & postea eandem reperit copiose circa fontem admirabilem Bollensem, flore & siliquis praegnantem mense Augusto, & inter Veil & Basileam cum siliquis, mense Novembri.

2. Viciae parvum genus folio longo, Jo. Bauh. Cubitalem Monspelio allatum dedit ramum Casparus Bauhinus angulosum, foliis alatis, costa in capreolos facescente, onustum: singularia folia sesquiuncialia, graminea, vix culmum lata, in acumen desinentia: flosculi longo surculo peculiari haerent multi, oblongi, (cujus coloris non fit mentio à Johanne Bauhino) quos sequuntur siliquae Craccae siliquis minores, nonnihil longiores, longis pediculis innixae. Re∣mittantur ad Viciae classem pag. 60. Hist. nostrae Universalis.

Herba viva seu sentiens vel Mimosa foliis alatis caule sine impare extremum costae claudente.

INter miranda Dei dona vegetabilibus concessa, quae sunt innumera, nullum mirabilius con∣templationi humanae sese offert plantâ mimosâ, quae sentiens seu sensitiva dicitur, quòd hu∣jus plantae leguminosae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu alatae foliola costae mediae haerentia, quae plurima sunt ex adverso annexa, laevi tactu, quasi sensu affecta, tugiunt rem tangentem, atque quadam veluti aversatione illico sese comprimunt, & quasi ex instante complicando actutum conjunguntur, aut pediculum costamve, cui annectuntur, una cum ipsis demittendo versus terram, instru∣mentum tangens fugere conantur, unde planta mimosa viva seu sensitiva authoribus dicitur. Hujus non ita pridem plurimae fuere species diversae detectae, quarum Icones exhibebimus hic in hac Appendice ad Legumina, mutuatas ex authoribus qui de plantis exoticis scripsere.

Nota igitur generica plantae mimosae seu sensitivae est, quod sit herba siliquifera bivalvis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est plurima foliola conjugatim seu binatim hinc inde è regione costae mediae ad∣nascuntur sine impare extremum claudente, hoc illi cum quibusdam aliis Leguminibus su∣pra allatis est commune; sed nota specifica (generica, si mavult lector) qua ab omnibus aliis Leguminibus alatis siliquiferis distinguitur, est haec, quod folia tactu illico compriman∣tur, aut pediculi foliorum, in quibusdam itidem versus terram deprimantur. Herba mimosa est spinosa, aut non spinosa; spinosa, cujus & caules & siliquae spinis undique cinguntur; non spinosa, cujus cum caules tum siliquae spinis omnino destituuntur; quae vel siliquas habent longas, tenues & mucronatas, raro dispositas; vel curtas, latas & plures ex uno centro ortas.

1. Herba viva, Hist. Lugd. Acostae. Herba sentiola, id est sensifica Lusitanis, Linsc. par. 4. Indiae Or. c. 17. Nonnullis Asiae locis planta quaedam invenitur, vulgo herba viva nuncupa∣ta, à circumforaneis illis Joques appellatis Herba amoris, ab Arabibus & Turcis Suluc, & à Perfis Sulique. Exilem habet radicem, à qua supra terram exiliunt octo ramuli (costae potius) duos digitos longi, foliis utrinque è regione digestis & inter se respondentibus onusti, quae utplurimum ad Ervi folia accedunt, nec dissimilia foliis Polypodii, sed longe tenuiora, utrin∣que laevia, & grato virore oculos pascentia, uti Tamarindorum folia: è medio capite radi∣cis prosiliunt pediculi, quatuor foliis vix longiores, florem singuli suum sustinentes flavum,

aspectu pulcherrimum, minorum Caryophyllorum floribus similem, sed sine odore. Nascitu•• nonnullis Asiae locis calidis & humidis.

2. Herba mimosa minor spinosa foliis latioribus siliculis plurimis villosis in capitulum congestis, nobis. Inquiri aut Caaeo Indis indigenis dicitur, in mediocrem altitudinem attol∣litur, caulibus donatur striatis, quadratis, viridibus, qui frequentissimis spinis sunt muniti: ad latera per intervalla hinc inde à laeva & à dextra extenduntur ramuli longiusculi, itidem spinosi, quilibet autem in extremitate habet utplurimum 4. folia, duo è regione opposita, ses∣quidigitum longa, inferius albis pilis vestita, superius laevia, & viridia, non serrata: ad sin∣gulos illos ramos proveniunt tres aut quatuor pediculi breves, & in iis capitulum conspicitur rotundum, villosum, album, cui aliquid purpurei admixtum est, conflatum ex pluribus flori∣bus, post quos deciduos sequuntur siliculae in orbem dispositae, longis pilis albis vestitae; in quibus semen continetur nigrum.

3. Herba mimosa major frutescens spinosa foliis angustis & pediculis non per paria stan∣tibus sed in orbem collectis, nobis. Haec mimosa planta est fruticosa & ad mediocrem altitu∣dinem attollitur; folia habet prorsus angusta, imo multo angustiora caeterarum Mimosarum fo∣liis; costae quibus foliola illa angusta haerent sesquidigitum longae sunt, non per paria si∣biinvicem oppositae, sed in orbem coactae, sex, septem aut octo numero, foliola tamen angu∣sta illis adhaerentia, sunt sibiinvicem apposita, ut in reliquis speciebus: color ligni similis illi Silva d'agoa dictae, uti & flos; semen continetur in siliculis parvis teretibus, hispidis, fuscis, quarum multae simul conjunguntur prout in superiore, figura spongiae rotundae Rosarum, quaeli∣bet autem silicula, coacervans pilulam, habet tria grana & totidem tubercula: semen autem est coloris olivacei paulo obscurioris, rotundum & paulo etiam compressum instar Lentium, sed minus; siliculae etiam sponte desiliunt, atque semina sua singulae fundunt. Hae duae spe∣cies conveniunt quoad siliculas hispidas, & villosas, multas in unum capitulum congestas; de∣inde utraque species spinulis armatur, sola magnitudine & positione costarum foliorumque iisdem annexorum latitudine & angustia à seinvicem differt. Procedamus nunc ad Mimosas siliquis longis, bivalvibus & mucronatis etiam donatas.

4. Herba Mimosa 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 caulibus & siliquis spinosis, nobis. Mimosa spinosa de Pernambuca, Jacob. Zanoni. Ascendit ad altitudinem duorum brachiorum, & caulem habet versus radicem, penna anserina crassiorem, pallescentem, tenuem, firmum & fractu contumacem: ramos producit cum in inferiore, tum superiore parte quadrangulares, undi∣que spinis rubris armatos: in singulis geniculis nodos seu ocellos producit, ex quibus ema∣nant costae semipedales; quibus è regione hinc inde adnascuntur 10, 12, aut 15, nunc plura nunc pauciora folia alata, valde accedentia foliolis Acaciae Americanae. Icon nostra o∣mnia folia simul compacta & uni costae conjuncta refert, & folium integrum ex suis alatis fo∣liolis constans ejusdem est magnitudinis cum folio naturaliter crescente in hortis. Longitu∣dinaliter secundum folium unumquodque transcurrit nervus vix conspicuus. Hujus herbae Mimosae spinosae folia vel levissimo tactu, cum subito motu (visu mirum) deorsum versus ruunt unà cum costâ seu pediculo cui innituntur, & conantur fugere aut declinare cum su∣bita quasi aversatione instrumentum tangens; in hac specie non solummodo folia indicant quasi vitam sensitivam, sed pediculus cui insistunt folia, sese deprimit & incurvat versus ter∣ram, ex immediata conjunctione, imo cognatione quam habet cum foliis; atque similiter etiam, sicut in instante, pediculi cum foliis terram versus sese praecipitant: sic idem pediculus unà cum foliis paulatim & lente recuperat pristinum statum, adeo ut ab oculis astantium non possit motus in recuperatione pristini status animadverti aut percipi, nisi cum tempore, & hoc iisdem contingit non solum quando manu tanguntur, sed & qualibet materia interposita tangente, imo volatu avium aut agitatione venti, occidente sole, aut ne∣bulis obscurato eodem, ingruente etiam pluvia contrahitur haec planta Mimosa in se, & sic perse∣verat clausa usque ad ejusdem solis ortum. Flores non bene observavi, inquit Jacobus Zanoni, quia nec bene expandebantur propter frigoris primo Autumno adventum. Facile distinguitur haec Mimosae species à reliquis deducendis; siliquis nempe, quae sunt longae, quadratae & spinis obsitae non minus quam caules ipsi, quae exsiccatae coloris sunt straminei, & ex longo rotun∣dantur; semina parum cavata, & in summo longitudinaliter divisa, figura similia grano Tri∣tici nostratis. Cùm siliquae, tum semina, aequalis magnitudinis sunt cum imaginibus seu Iconi∣bus 1, & 2. in Tab. 1. Mimosarum à nobis exhibitarum in App. ad Legumina: radicem ha∣bet haec Mimosa dilute luteam, rotundam, tenuem, longam, divisam in plures alias minores, quae funduntur in plurimas tenuissimas fibras, saporis moderate acuti sine amaritudine, ac

odoris est acutissimi, veluti Allium, & quando recens collecta offendit non solum odoratum & caput, sed & respirationem tanta vi impetit, ut oporteat eandem fugere, ne graviter astantes offendantur facultate sua penetrativa; gustata enim relinquit in ore maximam ari∣ditatem.

5. Herba Mimosa non spinosa 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu spuria de Pernambuca, nobis. Mimo∣sa spuria de Pernambuco dicta Italica, Zanoni. Praecedenti 4^tae herbae Mimosae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 propter conformitatem in siliquis mucronatis hanc subjunximus, accedit priori & sequenti altitudine & foliorum similitudine, sed recedit ab ipsis quia ejus folia tacta non se comprimunt praedictarum more. Haec à multis annis variis Italiae locis familiaris fuit, adeo ut advena & peregrina non jam habeatur planta in illis regionibus; proinde acquisivit no∣men Mimosae Italicae. Haec differt à prioribus duabus plantis Mimosis supra allatis, primo parvitate totius plantae, praecipue foliorum; deinde folia tacta non se comprimunt; tertio siliquis longis tenuibus mucronatis & absque spinis distinguitur â quarta, cujus siliquae sunt tenues, longae etiam, spinosae, sicut caules ipsius; atque à sequente, primo intuitu sili∣quarum ejusdem, quae sunt compressae, latae, nigrae, seminaque compressa nigra in se continen∣tes: intra foliorum & caulium sinus seu alas oritur pediculus triangularis, brevis satis, unci∣alis, & aliquando longior, in cujus summitate paulatim apparet globulus rotundus, confla∣tus ex pluribus capitulis minoribus, granulatis, ejusdem formae & figurae cum Mimosae ante∣cedentis capitulis, quibus apertis producuntur flores parvi, contexti ex staminulis, quae leviter pallescunt, in quorum singulorum medio (raro unica sola) frequentius duae, tres aut quatuor siliquae simul conjunctae, quae crescunt ad longitudinem sesquiuncialem, & ad cras∣sitiem quae observatur in Icone quinta, in qua sistuntur ad vivum non solum siliquae, sed semina & etiam folia. Haec planta Mimosa nisi obstarent rigor & frigus hyemis, fortassis conservari poterit toto anno. Folia hujus Mimosae tacta, non ut praedictae folia in se comprimuntur, nec ullo modo sentiunt; sed sole occidente operiuntur & eodem pariter oriente ape∣riuntur, quod huic cum multis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu Leguminibus alatis est commune.

6. Herba Mimosa non spinosa 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 de Jamaica Patavina dicta, nobis. Mimosa de Jamaica dicta Patavina, Jacob. Zanoni. Haec herba Mimosa ad brachialem & sesquibrachialem altitudinem ascendit; in omnibus partibus communibus valde accedit praedictis duabus, atque quartae similior in restrictione seu compressione, nisi quod tardius sese moveat, atque in caule principali seu majore multa folia, praecipue versus terram, porrigat, quibus extenditur herba ipsa, & si aliquod horum terram attigerit, etiamsi dense proveni∣ant, maxime in caulis parte inferiore, radiculas in terram demittit; in hisce caulibus sunt densi nodi seu ocelli, ex quibus proveniunt multi rami rotundi, qui crescunt ramis prioris similes, cortice tenui tecti, qui facile separatur à parte lignea; coloris est dilute viridis, prope terram & superius rugosus, sed totus lucidus & tactui asper, propter multas extuberantias quae eminent in superficie: rami plicati difficulter rumpuntur, & rupti conspiciuntur pleni medullae viridis, circumvallati portione tenui, lignea, alba: folia sunt alata conjugatim seu binatim costae mediae adhaerentia, superioris instar, sed numero plura; ex alis foliorum na∣scuntur alii ramusculi minores, gerentes in summis caput granulatum viride, quod postea flavescit & assimulatur Rubo antequam maturescat, in quo proveniunt granula, quae postea aperta, sunt loco capsularum florum, conflata ex quatuor aut quinque denticulis, qui siccati cedunt superioribus eo modo qui raro observatur, nisi in cimis floridis, nec hoc exprimitur à pictore; in medio multa apparent filamenta & stamina lutea, quae postea albescunt & in summis gerunt apices minutos, rotundiusculos, coloris obscuri & odoris tenuis, qui paula∣tim florendo circundant reliquum capitis, quibus deciduis succedunt siliquae, quas videre non licuit Jacobo Zanoni praeter rudimenta, etiamsi haec herba Mimosa sit praecedenti habi∣tior & validior; appropinquante mense Octobri aut Novembri & adventante frigore seu aere frigido exsiccatur omnino. Siliquas habet compressas, tumidas absque pilis, protuberantes ubi apparent semina, easque ad 10. simul conjunctas & ex communi pediculo ortas, coloris castanei extra, & intus argentei coloris; in singulis conspiciuntur semina 10, uvarum acinis similia, sed minora, aliquantulum compressa, lucida, perdura, coloris etiam castanei: radix crassa digitum transversum plus aut minus, secundum tempus benignum, calidum & sic∣cum; sele dividit in multas alias radiculas longas, fibrosas, obscure luteas, sapore acri, mor∣dicante: folia sunt muscilaginosa & pinguia, sed sapore imperceptibili; rupta & masticata intra dentes reddunt materiam viscidam, odoris supra dictae, sed tenuioris. Omnes hae spe∣cies Mimosae seu sensitivae inter miranda naturae poni debent judicio multorum doctorum,

& Mimosae dicuntur quia, ut superius diximus, quasi sensu donari conspiciuntur, si vel leviter tangantur, qualibet re ipsis admota, illico sese contrahunt & causam tangentem aversari ob∣servantur, proinde herbae Mimosae sensitivae seu vivae nomen jure obtinuere. Theophrastus dum agit de plantis provenientibus circa Memphim, unam hujus generis proponit plantam, na∣scitur, inquit, peculiaris quaedam materia circa Memphim (per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 materiam intelligunt alii, virgultum alii, ex textu Graeco) non foliis, vel ramis, vel tota forma proprietatem sortita, sed affectione quae accidit; quippe facies ejus spinosa, foliumque Filicibus non absimile, sed cum ramulos quivis tetigerit, folia quasi hebitata considere pro tempore aliquo, post revivi∣scere rursusque vivere affirmantur. Et haec videtur esse Aeschinomine Apollodori sequacis De∣mocrati, à quo sic Plinius secundum versionem Dalechampii pag. 617. l. 24. c. 17. Ad••ecit Apollodorus sectator ejus Aeschinominen, quoniam appropinquante manu folia contrahe∣ret. Omnino perditam esse hanc plantam in Aegypto credidere Bellonius & Alpinus cum illius neutiquam meminere, & Guillandinus confitetur se in Aegypto diligenter eandem sed frustra scrutatum fuisse; ego, inquit, istam diu multumque in Aegypto circa Memphim Heli∣opolim, Tanaim & Alexandriam, quaesitam nunquam offendere potui. Idem affirmat Bo∣daeus à Stapel. Nulla species herbae Mimosae satis mirandae invenitur in Asia, neque in Mala∣bar, ut notat Acosta lib. de Aromatis. Vide caetera pag. 101, & 102. Hist. nostrae Universalis Oxoniensis. Haec à nobis hic dicta eodem referat lector, ubi habentur Temperamentum & Vires.

SENNA.

SEnnam quidam Dioscoridis Delphinium, alii Pelecinum, alii Peplium, alii Empetron, alii Alypon: alii Theophrasti Cercidem sive Coluteam 3^am, alii Colyteam 1^am esse putant: at rem novam veteribus Graecis & Latinis scriptoribus indictam, & à Mauritanis primo propositam, à Serapione sub Sene, à Mesue, qui domesticam & silvestrem facit, sub Senna censemus; cujus ex Graecis solus Actuarius meminit.

Senna est planta leguminosa 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 producens siliquas propendentes raro dispositas, latas & compressas, adeo, ut superior membrana inferiori cohaereat, suntque tumidae ubi ap∣parent semina vinaceis acinis similia, atque his notis facile Senna à caeteris Leguminibus sili∣quis propendentibus distinguitur. Est duplex, Alexandrina foliis acutioribus; & Italica foliis obtusioribus.

1. Senna Alexandrina, sive foliis acutis, C. B. P. Folia orientalia officinarum. Sena Ale∣xandrina, Matth. Ad. Cam. Trag. Gesn. Hort. Senna orientalis, Bellon. Tab. Ger. Sena Aegy∣ptia sive Alexandrina Syriacave quae praestantissima, Lugd. Senna, vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Graecis, foliis est Gly∣cyrrhizae instar alatis, sed eadem habet oblongiora & in acumen vergentia, omnibus suis par∣tibus est vulgari seu Italica tenerior.

2. Sena Italica, sive foliis obtusis, C. B. P. Sena Italica, Trag. Tab. Ger. Cam. ep. Sena, Matth. Fuch. Dod. Lob. Lugd. Sena altera dicta media, Bellon. Sena communis & vilior, Gesn. Hort. Sena nostras, Caes. Haec Sena secunda foliis etiam constat alatis, sed prioris multo obtusioribus, crassioribus aut subpinguibus, Fabarum recentium sapore, caule cubitali, à quo ramuli exe∣unt flexibiles: flores ei emicant aurei, veluti Coluteae vesicariae, è ramusculis prominentes, tenui pediculo nitentes, purpureis intercursantibus venulis, quibus succedunt folliculi falcati reni∣formes (ut in superiore) cujus superior membrana inferiori cohaeret: in singulis semina plura continentur subvirescentia, vinaceis acinis similia; ut dicam paucis, in multis conveniunt & haec & prior, sed foliorum forma praecipue differunt. Nomina satis patent supra.

LOCUS & TEMPUS.

Loci indigitantur vel prolatione nominum, prior ex Alexandria Aegypti ad nos Europeos convehi∣tur, altera seritur in Hetruria in agro praesertim Florentino, in campis illic.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Sena Alexandrina in maximo est apud Europeos usu, aperit, alvum citat, digerit, concoquit, excalefacit, attenuat, educit bilem, tum atram, tum flavam, ac etiam pituitam, quod sane

experientia comprobatur. Mundat cerebrum, jecur, lienem, pulmonem, atque omnes corporis sensus; viscerum obstructiones aperit. Optima est in universum medicina morbis omnibus diuturnis, & melancholicis, ideoque deliriis, amentiae, resolutioni nervorum, phthiriasi, cephalalgiae, scabiei, pruritui & epilepsiae. Cor etiam roborat, praesertim ubi iis commisceatur medica∣mentis, quae ad cordis affectus sunt idonea. Est praeterea Sena clemens, & nullius incommodi medicamentum, adeo ut dari possit pueris aetate tenellis, tum etiam utero gerentibus. Fit ex foliis vinum vindemiae tempore, quod potum ea omnia praestat; citra violentiam ac noxam purgat. Folia, inquam, Sennae seminibus Anisi, Carui, Faeniculi, Coriandri, carminativis dictis, leviter pulverizatis & additis, vel lenientibus medicamentis, ut pulpa Casiae, Tamarindorum, syrupo Rosarum pallidarum aut florum Persicorum contemperatis, & mixtis decocto Sennae, optime pur∣gant. Datur in pulvere, sed tutius & jucundius dilutum ejus exhibetur. Laudant Arabum plerique folliculos Senae, at nostri Europei folia magis commendant: folliculi etenim nisi maturi flatus gignunt, & tortiones ventris adferunt; saepe autem illos ante maturitatem colligi con∣tingit. Senae Alexandrinae pulvis exhibetur cum Casiae pulpa à scrup. ij ad scrup. iv. folia autem in vino, sero lactis, aut aliquo alio vehiculo seu liquore à drach. ij. ad drach. iv. per noctem in∣fusa, additis seminibus carminativis praedictis, & liquore percolato, & ad Unc. vj. vel vij. purgant tuto & jucunde. Mirum inquit Brassavolus anno 1538. caninam appetentiam Fer∣rariae fuisse morbum epidemicum, & potius fuisse ex atra bile os ventriculi occupante, quam ex acida pituita. Omnes autem quos curavit (curavit autem multos) ex infusione Senae sani∣tati restituti sunt. Poterint folia coqui cum prunis aut passulis, hujus decoctionis sumat pa∣tiens, alvum liberam habebit. Referantur ad Cap. 3. de Leguminibus siliquis propendentibus donatis.

Nil sive Anil, Indigo sive Indica.

NIl, vel potius Nir, Arabibus est color caeruleus, qui Lusitanis tam Anir quam Anil dicitur: Arabes quoque dicunt Nil; Hispanis Azul, vulgo Anil & Indigo seu Indica dicitur. Anil est Herba fruticosa ex una radice plures producens surculos, in altitudinem sex palmorum ascendentes, digitum minorem crassos, coloris cinericei: folia habet similia Ciceris: flores exiguos è candido rubicundos, cum quibusdam siliculis coacervatim pendu∣lis è caulis summitate, quae similes sunt vermiculis, quos vocamus ascarides, crassiusculae sunt & plenae semine nigro, quod non male Legumini comparatur. Licet Marcgravio videtur frutex lignea constans substantia, est tantum herba biennio summo cum vigore & viribus integris vigens.

LOCUS & TEMPUS.

Nascitur sponte locis calidis tam planis quam montuosis Indianis, facile coli posset in Hispania locis calidis, imprimis Alandaluziae aut similibus. Serendum foret semen in terra bene fracta at{que} subacta, qualem Lactucae amant, mense Januario, si terra fuerit humida aut rigua; sin vero ho∣rum aliquid desideratur Septembri aut Octobri, dein tempore opportuno transferendae essent plantae & commodis intervallis disponendae. Denique danda opera ut zizania supprimantur ne tenellas plantas suffocaverint. Haec Fran. Xemenes tradit in commentariolo suo de plantis novae Hispaniae. Colitur in America, Brasilia, & Insula Barbados sub serenissimi D. D. nostri Caroli secundi ditione. Nec possum pati quin mercatores illic habitantes per multos annos re∣darguam, qui hujus plantae caeruleum, Indigo dictum, inter publicas merces Europeis exponunt, nondum eo curiositatis provecti, ut vel perfectam ejus Iconem cum floribus & siliquis deline∣andam & sculpendam curare dignati sint, cum nec exacta ejus Icon cum floribus & siliquis, imo nec exacta descriptio mihi apud Indiae scriptores hucusque apparuit.

TEMPERAMENTUM & VIRES.

Anil sive Indigo nonnihil amaricat, estque acute calidum & siccum secundo gradu; pulvis ejus∣dem medetur plagis veteribus, si ante urina abluantur. Folia contusa & emplastri vice appli∣cata, dolorem capitis dicuntur mitigare, maxime in infantibus, etiam in aqua macerata & cerebro applicata.

Modus conficiendi caeruleum, Indigo dictum.

Anil seu Indigo quod Mexicani dicunt Mohuitli & Tlecohuilli, Hispani autem Azul, sic con∣ficitur. Indunt primo indigenae Mexicani aliique Americani folia decerpta aeneo vasi, pleno aqua modice calida vel tepida (licet quidam magis probent frigidam) & valde versant, donec aqua tingatur, & aquam bene tinctam seu (ut cum Chymicis loquar) impregnatam sufficienter compererint, eam dein effundunt in aliud vas sive ollam aut cacabum, cui in superiore parte est foramen, è quo aqua magis pura & clara delabitur, turbida autem & quae substantiam fo∣liorum exhausit, aut quae bene impregnata est subsidet, ea porro percolatur per saccum can∣nabinum, & spissior substantia formatur in pastillos seu pilas, & pilulae exponuntur soli, atque postea patinis composita imponuntur prunis ardentibus ut indurentur & siccentur, atque hac ratione paratae sunt ad usum tinctorum, ut colore caeruleo possint lanam, pannum atque sericum tingere. Referatur ad cap. 3. inter Legumina filiquis propendentibus donata.

Astragalus perennis foliis hirsutis caule recto aphyllo flore ochroleuco odoratissimo, nobis. Haec nova Astragali species perennis plurima edit folia, alata, hirsuta, & per terram strata, bi∣natim seu conjugatim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ex adverso adhaerentia, uno impare extremum costae claudente: ex meditullio foliorum, per terram sic stratorum, oriuntur cauliculi, hirsuti itidem, pedales & al∣tiores, sustinentes plurimos flores luteopallidos seu ochroleucos, fragrantissimi odoris, ad longitudinem trium unciarum in summis caulium spicatim digestos, quorum singulis succe∣dunt siliquae singulae gemellae, crassae admodum, triquetrae, vix unciam longitudine superan∣tes, harum singulae bina vel terna continent semina, ossa sesamoidea referentia, seminibus cae∣terorum suae sortis crassiora: planta est perennis. Refer hunc ad cap. 5. supra.

Trifolium pratense degenerans in quadrifolium Phaeum seu fuscum, nobis. Quadrifolium Phaeum fuscum, Ad. Lob. Lugd. Quadrifolium hoc fuscum est Trifolii pratensis albi varietas tantum, quae foliis maculatis fuliginei aut fusci coloris, aliquando ternis, sed saepius quaternis, quinis, nonnunquam septenis, donatur: nam flores & siliculas bivalves (si quas fert, quod raro contingit propter rependi nimis avidum studium) omnino conformes gerit cum Trifolio pratensi vulgari albo, differt autem solo numero & colore foliorum; numerus contingit a lu∣xuriante naturâ, color primo obvenit à mixtura terrae, salis & sulphuris, quae colorem hunc obscure ex viridi fuscum induxerunt foliis primi in pratis reperti, inter alia vulgaria Trifolia pratensia alba sic adumbratis: ob raritatem coloris & numerum quaternarium foliorum, à primo observante revulsum ex pratis & in hortum translatum & ibidem cultum, felicius & plenius nutritum, eundem retinens colorem quem in pratis possidebat, non solum quaterna, sed & quina, sena, producere observabatur folia, cumque radicibus sese augebat; ita planta multiplicata in horto Edvardi Morgan & inde transplantata in hortos matronarum nobilium, ab ipsis conservatur summa cum confidentia, quasi summo esset auxilio contra febres purpureas liberorum. Multoties alibi colitur propter gratum satis & omnino diversum aspectum & nu∣merum foliorum, quibus tantum distinguitur à Trifolio vulgari pratensi albo, cum quo ad∣huc convenit in partibus essentialibus, sclicet flore, siliqua & semine. Referatur ad cap. 7. inter Trifolia.

Trifolium argenteum clypeatum, Alpin. de Exot. Trifolium hoc elegantissimum Creticum, parvum, humi procumbens, ac fere per terram stratum, ternis donatur foliis obtusis: flores producit plurimos in capitulum congestos, albos quasi argentei coloris, inodoros, sapore modice acri, quorum singulis succedunt capsulae maxime ad antiquos clypeos Venetos acce∣dentes, quinque pinnas in singulis capsulis monstrantes, videlicet quatuor in superiore parte minores & breviores, & quintam in inferiore longiorem; in harum singularum fundo unicum reperitur semen nigrum. Planta est annua. Floret aestate, & paulo post semina perficiun∣tur. Referatur ad cap. 7. inter Trifolia.

Trifolium asphaltion Canadense, Cornut. Trifolium hoc ad cubiti altitudinem attollitur, vir∣gas habet tenues, junceas, atropurpureas, quae statim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, hoc est ramulares propagines emittunt; summitates in plures deducuntur, à quibus folia Loto arbori similia prodeunt, acutiora tamen & angustiora, qualia 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Dioscorides nominare consuevit; leviter etiam hirsuta sunt ac veluti oleosa pinguedine obsita (ex uno longiore pediculo nascuntur) quae diffracta, aut ex attritu non olent, verum cum levius attrectantur oleosus hic humor digitis apprimitur, mole∣stus gravitate odoris, qui quidem in novella planta Rutae est, in adultiore hirci aut bituminis: ramorum extrema flores occupant purpurei, ejusdem formae cum caeteris Trifoliis legumi∣nosis:

florum petala intus alba sunt, licet à tergo purpurea: floribus deciduis succedunt siliquae digitum longae, hirsutae paululum (quemadmodum folia) oleosae virides, extremo purpureae, in quarum capacitate conduntur semina lata, oblonga, medio sinu excavata, ut Fa∣ba purgatrix: radix longa, fibrosa, insigni fervore praedita est, ac fere pari acrimonia lin∣guam mordicat, quâ Anemone. Annua est planta & non nisi satione perennat. Odoris & co∣loris praestantia, locorum in quibus provenit ratione, contingit ex Theophrasti sententia, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut habetur c. 6. l. 6. Hist. Causam hu∣jus rei esse arbitror quòd haec Trifolii species apud nos velut extorris vivat, ac proinde sicut in justam magnitudinem vix adolescit, ita neque completam fructus ejus maturitatem, ne∣que vividum caulis & flores ejus adipiscuntur colorem. Quicquid gignitur à natura, imo in maxime distantibus locis eodem modo producitur, quia ut natura ubique eadem est, ita etiam vires suas aequaliter ubique diffusas esse demonstrat. Referatur ad cap. 7. inter Trifolia.

Lotus Cretica 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Hon. Belli Ep. 5. ad Clus. Trifolium sive Lotus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 edulis siliquosa, J. B. Chabr. Lotus Cretica edulis, Park. Loti haec species est edulis, in foro Cydoniae estur ejus fructus: siliquae antequam durescere incipiant venales illic reperiuntur, à pueris & fe∣minis libentissime eduntur, succosae sunt & dulces, Pisi recentis gustu: multos tenues caules à radice profert: folia Trifolii, angusta, crassiuscula aliquantulum, & mucronata, terna sem∣per in caulis extremitate simul conjuncta, bina ad pediculi exortum: flores Pisi instar, quibus succedunt siliquae rotundae, ad extremum falcatae, ac pro ratione plantae, magnae. Inter segetes invenitur, & in marginibus agrorum frequentissime passim in Creta. Refer ad cap. 13. de Loto herba.

Finis Sectionis secundae, Partis secundae.