The works of the pious and profoundly-learned Joseph Mede, B.D., sometime fellow of Christ's Colledge in Cambridge

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 SEU SYSTEMATIS ALTERIUS VISIONUM APOCALYPTICA∣RUM INTERPRETATIO, ad amussim Clavis Apocalypticae.

PERACTO SIGILLORUM curriculo, quo Res Imperii de∣scribebantur, ad alteram Prophetiam itur, multò nobilissimam, utpote ECCLESIAE seu Religionis fata continentem. Ad eam instituitur Ioannes traditione & comestione Libri aperti, quasi Doctoratu facul∣tatis propheticae imbuendus.

Et vox, inquit, quam audieram de coelo, rursum loquuta est ••ecum (vox nimirum illa tanquam Tubae loquentis, cap. 4.) & dixit, Abi, & accipe libellum illum apertum in manu Angeli stantis super mare & super terram. Abii igitur ad Angelum, dicens ei, Da mihi libellum, & dixit mihi, Accipe, & de∣vora eum, &c.

Porrò cùm Prophetia modò revelanda, ut solet omnis rerum Divinarum & arcana∣rum, praesertim futurarum, cognitio, praeceptu quidem suavis & jucunda foret; sed, propter calamitosum Ecclesiae statum, tanquam aloen, in abdito ejus contentum, aut ipsarum fortè allegoriarum typorúmque quibus tegitur obscuritatem, enucleantis & in sensa ejus penetrantis animum haud mediocriter lancinaret; ideo Liber comedendus dicitur Apostolo futurus in ore quidem dulcis, id est, primâ facie prim••que gustu mentem ejus oblectaturus; in ventre verò receptus & concoquendus amaritudinem allaturus: Et amaritudinem, inquit, adferet ventri tuo, sed in ore tuo erit dulcis tan∣quam mel. Tota autem imago ex Ezekiele petita est; nisi quòd ibi dulcedinis quidem in ore, at amaritudinis in ventre aut nulla aut obscura mentio.

Libro sic accepto & deglutito, mens symboli clarissimis & disertissimis verbis aperitur; nempe Ioanni alterius adhuc & nobilioris multò Prophetiae, quaeque

prioris tramitem relegeret, à Christo accipiendae, inque Ecclesiae notitiam deferen∣dae, munus impositum esse.* 1.1

Et accepi, inquit, libellum è manu Angeli, & devoravi eum: erátque in ore meo dul∣cis tanquam Mel; sed cùm devorâssem eum, amaruit venter meus.

Tum dixit, Oportet te iterum prophetare (haec mens symboli) coram populis, & gentibus, & linguis, & regibus multis.* 1.2

Sic fuit Ioannis inauguratio; sequitur Prophetia, quae ab ejusdem circa Templum Dei sacto inchoat; eóque duplicis Atrii imagine, unius dimensi, alterius ob Gentium prophanationem rejecti, duplicem Ecclesiae statum ordine futurum commonstrat.

MENS ATRII INTERIORIS calamo Dei dimensi.

ATRIVM TEMPLI interius cum inibi adorantibus,* 1.3 calamo divino mensurabi∣le, Statum Ecclesiae Christianae primaevum denotat, ad verbi Divini regulam ex∣aminatum & examussim sanctum; necdum verò, ut postea, (cùm ad Exterioris A••rii tempora perventum) cultûs; idololatrici contagione 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quinimo Deum per aliquot secula in unico Mediatore Iesu Christo normaliter colentem.

Hujusmodi enim commensum etiam Angelicae dimesionis apud Ezechielem typo propositum fuisse, ex eo colligere mihi videor quod eidem dicitur cap, 43. indè à vers. 7. ad 10. & deincep••; Tu antem, fili hominis, ostende domni Israel Templum, & erubescant propter iniquitates suas, & metiantur exemplar. Videsis locum. Sin quis ali∣ter senserit, & maluerit dimensionis typum ad aedificationis significationem referre, ut quod Architectis graphis seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, futuri nempe operis designatio, id sit Deo apud Prophetas mensuratio; ad eundem tamen sensum collineabit. Nam quid tum denotabit Atrium hoc divino calamo dimensum, quàm Ecclesiae statum eo figuratum facturam Dei esse, aedificatam super fundamentum Apostolorum & Prophetarum, Christo angulari lapide? contrà quàm Atrium sequens, quod Deus pro structura sua non agnosceret, ideóque Ioannes ipsum metiri prohibetur. Hoc aut illo modo inter∣preteris, res, ut vides, eódem redibit. Sed qui in diversum sensum interpretabitur, aut fallor, aut nullum è Scriptura interpretationis suae exemplum proferre potest. Quàm verò appositè Altaris in hoc Atrio situs•• frequentes sub eo Ecclesiae statu Mar∣tyriorum hostias adumbret, id tum ex re ipsa, tum ex contemporanea DRACONIS rusi cum MICHAELE de Mulieris puerperio pugnantis Vislone, tunc cùm ad ejus in∣terpretationem ventum, patebit.

MENS ATRII EXTERIORIS CVM

Civitate S. a Gentibus concultati, proindeque in dimensione negligendi forasque ejiciendi.

ATRIVM exterius à Gentibus conculcatum & dimensioni Divinae rejiculum de∣signat Civitatem Dei sanctam, seu Ecclesiam Christianam, mox ab exitu tem∣porum ATRII normalis (cui proximè succedit) novis Idololatris dandam, rebús{que} ejus, demolito jam penitus sub prioris Atrii statu Gentilium cultu, confirmatis, redinte∣gratae Idololatriae, tanquam redivivi Ethnicismi, contagione prophanandam; uno ver∣bo, Apostasiam Antichristianam mensibus XLII annalibus in Ecclesia regnaturam.* 1.4 De qua in BESTIAE historia, ATRIO huic contemporante, congenerís{que} rei Visione, plenè & particulatim agetur. Sed verba textûs in cujus interpretatione versamur consideremus.

Datus est, inquit, mihi calamus similis virgae, adstitítque Angelus dicens, Surge, & metire Templum Dei & Altare & adorantes in eo. 2. Sed Atrium quod est extra Templum ejice foras, & nè metiaris illud:* 1.5 n••m datum est Gentibus, &* 1.6 Civi∣tatem sanctam calcabunt mensibus XLII.

Quorum verborum mentem ut dextrè percipiamus, sciendum, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (quo nomine universum Templi aedificium complector) duplici Atrio distinctum fu∣isse: uno Interiori, in quo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu Templum ipsum (unà cum Altari holocausti pro foribus ejus) situm fuit, patebátque solis Sacerdotibus & Levitis; altero Exteriori, quod 2. Paralip. 4. 9. Atrium magnum dicitur, Ezechieli plusquam duodecies 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Hoc Israelitarum erat seu populi Israelitici, ideóque Israelis Atrium haud incommodè dicendum, licèt Iudaeis specia∣tim sic vocabatur ea hujus Atrii pars quae virorum erat. Prius Atrium nominibus Tem∣pli & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 indicatur. Surge, inquit, & metire Templum Dei (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) & Thysi∣asterium: Ubi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 non Altare tantùm holocausti, quod ibi situm, sed spatium etiam circumjectum, id est; totum Altaris & sacrificii locum designat; ut ex verbis ei proximè cohaerentibus colligitur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Quomodo etiam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sumitur cap, 14. v. 18. & cap. 16. 7.* 1.7 Vide Bezam. Unde Lexicon vetus Graecolat. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 interpretatur Altarium, Sacrarium: & vice vensâ Glossarium Philoxeni, Sacrarium, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Hoc autem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, unà cum Templi, id est, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Area, nomine Interioris Atrii rectè compre∣hendi, ex Tabernaculi descriptione disco; ubi similiter totum illud Septum quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Habitaculum ac Altare Holocausti ambibat, unius Atrii nomine censetur: ut liquet. Exod. 40. 33. Tantum de Atrio priore, quod Ioannes metiri jubetur. Atrium autem posterius satìs clarè nomine suo designatur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, per Ellipsin prioris Substantivi, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Atrium quod est extra Templi & altaris septum. In hoc cùm Gentes, praeter jus & fas admissae, stabularentur, nequaquam mensurari, sed ejici jubetur & pro prophano haberi.

Sed inquies, non Atrium exterius, sed Civitatem sanctam à Gentibus conculcatam dici. Respondeo, Atrium exterius & Civitatem sanctam sese mutuò explicare, cùm Atrium exterius locus fuerit Civitati sanctae, seu populo Israelis, ad Divina conveni∣endi; imò in Deserto, unicum tantùm Atrium habente Tabernaculo, (quod non nisi Sacerdotibus ac Levitis ordinariè ingredi fas erat) Atrium exterius nullum fuit, prae∣ter Castra Israelis seu Civitatem sanctam. Perinde igitur sensus est ac si diceretur, Atrium quod extra Templum est ejice foras, & nè metiaris illud: nam datum est Genti∣bus, & calcabunt (illud) mensibus XLII. Pro Relativo autem (illud) substituitur Substantivum, & quidem ejusmodi quod rem Antecedenti designatam declaret; Civi∣tatem, inquit, sanctam calcabunt mensibus XLII. Enallage autem Substantivi pro Rela∣tivo saepe, tum in hoc Libro, tum alibi, occurrit; nempe cùm aut Substantivum quod praecessit loco Relativi repetitur, aut ejus synonymum Relativi vice substitui∣tur. Posterioris modi exemplum hîc habes, & Act. 25 21. Et sanè quid aliud esse dicemus Gentibus dari, hoc est, occupandi potestatem fieri, quàm calcari? & quid tandem calcarent Gentes nisi id quod eís datum fuerat? ut hae quoque voces, non minùs quàm Atrii & Civitatis sanctae, sese mutuò explicare videantur.

•• Ichnographia 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, Templi & Atriorum ejus.

[illustration]

* 1.8 * 1.9 * 1.10

Duobus hisce Atriis (quorum, & non plurium, Scriptura meminit) posterioribus seculis, in Templo nimirum Herodiano, alio adhuc muro in Templi ambitu exstructo, tertium additum fuit, quod Gentium & immundorum dicebatur; sed pro sacro non habitum: quinimo in columnis ibi positis, tum Graecis tum Latinis literis, inscriptum fuit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, In Atrium sanctum transire alienigenam non debere. Iosephus de Bello Iudaic. l. 6. cap. 6. Graec. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.

MYSTERIUM DVORVM TESTIVM in sacco prophetantium.

GEntibus in Atrio populi Dei seu Civitate sancta stabulantibus, TESTES seu PROPHETAE à Deo bini praedicant pullati & amicti saccis. Hi sunt veritatis Divinae Interpretes & Assertores, qui foedam illam & lacrymabilem Ecclesiae Christi contaminationem assiduis querulis deflerent, quósque Deus indesinenter Orbi Christi∣ano cum Gentibus scortanti monitores, Sanctísque suis fidem servantibus duces, ex∣citaturus esset. Nempe ad instar Parium illorum illustrium sub Veteri Testamento, MOSIS & AARONIS in Eremo, ELIAE & ELISAEI sub Apostasia Baaliti∣ca, ZOROBABELIS & IESUAE sub servitute Babylonica. Ex illorum putà numero, conditione, potestate, réque gesta, Testes isti Apocalyptici manisestè descri∣buntur; quemadmodum & Ecclesiae status in quo prophetârunt, Israelitico congru∣enter, Babylonis, Eremi & Gentilismi seu Baalismi imaginibus figuretur. Quod de Testium descriptione dixi, id in sequenti tabella, Lector, oculis tuis usurpato.

Moses & Aaron.	Elias & Elisaeus.	Zorobabel & Iesua.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. v. 6.	〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.	〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉
	vers. 6.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. vers. 5.		vers. 4.
De Mose & Aarone videsis Num. 16.
De Elia 2 Reg. c. 1.

Iam ad textum accedamus. Et dabo, inquit, duobus Testibus meis, ut prophetent diebus MCCLX amicti saccis.* 1.11 Ubi illud primò notandum venit, totam quae sequitur prophetiam, ab hoc commate ad clangorem Tubae septimae, rei naturâ sic postulante, non viso exhibitam, sed ab Angelo Christi personam sustinente Ioanni dictatam fu∣isse; id quod observâsse, ad genium allegoriae seu typi rectiùs percipiendum haud parùm facit.

Duobus Testibus meis] Duos dicit propter typum, qui, ut dixi, binorum est; acsi dixisset, Dabo Zorobabeli & Iesuae meis, Eliae & Elisaeo meis, Mosi & Aaroni meis. Cui accedit quòd Testes eos vocat, Testes autem ex Lege* 1.12 duos esse oportuit ad sta∣biliendum omne verbum. Adde, quòd Duo dici possint, pro numero Tabularum Dei, quas in prophetia sua adhiberent, Veteris & Novi Testamenti, quasi duorum Testa∣mentorum Testes.

Vt prophetent amicti saccis] Nempe lugubriter plangendo conculcationem Civita∣tatis sanctae ex Gentilium cultu introducto, Dei veritati Testimonium perhibendo, & cohortando ad resipiscentiam.

Diebus 1260] Quot nempe in mensibus 42. continentur. Quos non esse dies hora∣rios liquet, tum ex tribus illis diebus & dimidio, horum dierum partibus, paulò pòst Testi••m morti assignandis; quos pro diebus horariis accipi non posse, arguunt quae tunc gerenda praedicuntur: tum ex eo quòd Bestia (cujus item duratio sint) Coetui 144 M. Signatorum; Coetus autem Signatorum sex primis Tubis contemporet, Tu∣barum verò res tantillo tempore, quantum est dierum 1260 horariorum, seu triennii & semestris, decurri non possint. Sed cur, inquies, Gentium profanatio Mensibus, Testium autem purum Dei cultum asserentium prophetia Diebus mensuretur? Nem∣pe, quia cultus Idolorum omnéque peccatum & error potestatis tenebrarum & noctis sit, quibus Luna praesidet; contrà Religio vera Luci & Diei comparetur, quarum penes Solem praefectura est. Ideo Act. 26. 18. Pauli missio ad Gentes ab idolis con∣vertendas dicitur, ad convertendum eas à Tenebris ad Lucem, à potestate Satanae ad De∣um, Quâ mente est & illud,* 1.13 Quae socictas luci cum tenebris? Iam verò Menses LV∣NAE, tenebrarum dominae; Dies & Anni SOLIS, qui luci praesidet, motu dirigun∣tur. Eadem de causa, ut* 1.14 postea videbimus, Bestiae blasphemia, similiter ad motum LUNAE, mensibus; Mulieris verò in Eremo mansio, annis & diebus, ad motum SOLIS, numerabitur.

Hi sunt duae illae oleae & duo candelabra,* 1.15 coram Domino terrae consistentes.

Id est, sunt instar ZOROBABELIS & IESVAE, quos olim Dominus unxe∣rat ad Ecclesiam Iudaicam, sub captivitate Babylonica perditam, denuo instaurandam, atque Testibus hisce consimiliter sub Gentium servitute procurandam. Allusum enim est ad duas istas olcas quas Zacharias viderat utrinque Candelabri aurei crescentes, oleúmque Lucernis ejus suppeditantes, Zach. 4. de quibus Angelus rogatus, quid sibi vellent; Hi sunt, inquit, duo filii olei stantes coram Domino totius terrae; indigitans duo Ecclesiae sub Gentibus tum servientis capita, ZOROBABELEM ducem & IESUAM Pontificem, de quibus paulò antè prophetaverat.

Candelabrum enim ibi septem lucernarum Templum designabat, ejúsque typo illius temporis Ecclesiam: cujus instaurationem conservationémque duo Vncti isti procura∣turi essent, non copiis, non robore, ullóve adminiculo hùmano, sed virtute solius Dei,* 1.16 modo quodam invisibili & mirabili operantes; quemadmodum Oleae istae Candela∣bro utrinque assistentes oleum luminibus ejus sufficiebant viâ planè extraordinariâ nec perceptibili.

At quorsum, inquies, hîc apud Ioannem non unius, ut apud Zachariam, sed duorum Candelabrorum mentio, quibus itidem, & non Oleis duntaxat, duo isti Prophetae assi∣milari videntur? Fateor me hìc haerere, necdum satis expeditam & liquidam hujus discriminis rationem invenisse. Interim in verbis puto Hebraismum latere, esséque acsi dixisset, Hi sunt duae illae Oleae, ad vel juxta duo candelabra, coram Domino terrae con∣sistentes: ità ut Testium solummodo cum Oleis comparatio fiat, Candelabrorum verò adjectio non nisi ad Olearum descriptionem pertinere judicetur. Nam copulativa Hebraeis quandoque vice 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 praepositionis est, id est, pro cum, juxta, apud; ut 1 Sam. 14. 18. Quia erat arca Dei in die illo & filii Israel, id est, cum filiis Israel. Vide Lexi∣con Schindleri. Sed manebit nihilominus difficultas de duobus Candelabris. An igi∣tur dicendum unicum illud apud Zachariam Candelabrum hîc pro duplici censeri, propter nempe geminum ab utraque parte scapi lucernarum ordinem, & duas oleas utrisque seorsim oleum infundentes? Est quoque apud Zachariam septem & septem, i. bis septem, infusoriorum mentio; sed quorsum spectet non satìs liquet. An verò binarium istum putemus ad Ecclesiae Christianae conditionem designandam privatim pertinere? nempe, aut quasi ex duobus populis, Iudaeis & Gentibus, congeminantis; aut, quod verò forsan propius, quia tempore quo Testes pullati ingemiscerent, unà cum Imperio Romano, in Orientis & Occidentis dividendae? Ut ut sit, certum est, Candelabra, non Prophetas aut Antistites Ecclesiarum, sed Ecclesias ipsas denotare, ex eo quòd suprà cap. 1. Angelus septem Candelabra totidem Ecclesias interpretetur: Septem, inquit, Candelabra quae vidisti, septem Ecclesiae sunt.

Quos si quis voluerit laedere,* 1.17 ignis prodit ex ore ipsorum & devorat inimicos corum: Et si quis voluerit eos laedere, ità oportet eum occîdi.

Non manu, non ferro aut pugionibus sese ulciscuntur Testes, si quando ab hostibus laesi fuerint; sed ex ore ipsorum prodit vindicta, id est, oralibustelis inimicos configunt; dum nempe iram Dei, ministrorum ejus violatoribus impendentem denunciant, aut precibus & gemitibus suis ultionem impetrant. Ignis enim hic, qui ex ore Testium egre∣di perhibetur, Vltionis verbum est; juxta illud Domini ad Ieremiam cap. 5. 14. Ecce ego do verba mea in ore tuo in IGNEM, & populum istum in ligna, & vorabit eos. Moses quidem & Aaron, & postmodum Elias; illi in seditionis Korachicae conjuratos, hic vero in Ahaziae Regis Baalicolae ministros, ignem propriè dictum coelo devocâ∣runt: at nostrorum Testium ignis mysticè interpretandus est, cùm, monente mox Spi∣tu S. AEgyptus nostra, proindéque Eremus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 accipiantur. Por••quod Pro∣phetae in nomine Dei denunciant, idem & ipsi patrare dicuntur, ut ostendit quod ad eundem Ieremiam ait Dominus, c. 1. 10. Praefeci te, inquit, gentibus & regnis, ad ex∣stirpandum & demoliendum, & ad perdendum & destruendum, ad aedificandum & plantandum: nè quis jam miretur, quòd ex ore Testium prodire dicatur ignis seu vindi∣cta Divina, penes quos tamen sola denunciandi aut à Deo impetrandi potestas sit.

Ità propriam injuriam ulciscuntur Testes: Sequitur, quâ ratione etiam contumeliam Templo Dei illatam. Videlicet.

Potestatem habent claudendi coelum,* 1.18 nè pluat (pluvia nempe mysticâ) in diebus pro∣phetiae ipsorum.

Hoc est,* clavium potestate instructi sunt,* 1.19 quâ novis istis Gentilibus, cultûs Christi∣ani contaminatoribus, coelum claudant, nè sanguinis Christi gratia per Baptismum ob∣signata tamdiu super eos stillet ad remissionem peccatorum, quamdiu idololatriis & su∣perstitionibus suis pullatae Testium prophetiae causa esse perseveraverint. Dicam planiús. Spe vitae aeternae, solis puris Dei cultoribus promissae, novos istos Idololatras ex verbo Dei arcent; donec, stipulationis in Baptismo memores, ad unius Dei cultum per unicum Mediatorem Iesum Christum, abjectis Satanae cultibus, redierint, sícque fi∣nem lugubri Testium Prophetiae imposuerint. Quemadmodum & Eli••s non priùs Israeli∣tis, siccitate jam propè enectis, pluviam reddiderit, quàm Baalis prophetae ejúsque cultus exterminarentur.

Hujusce autem potestatis Testium exemplum habemus infrà cap. 14. 9. Si quis, in∣quiunt, adoraverit Bestiam & imaginem ejus, & acceperit characterem in fronte sua aut manu sua; Bibet hic ex vino irae Dei, ex mero misto in calice irae ipsius, & cruciabi∣tur igne & sulphure, in conspectu Angelorum sanctorum & in conspectu Agni: Et fumus tormenti ipsorum ascendet in secula seculorum, &c.

Denique potestatem habent super aquos, convertendi eas in sanguinem, & percutiendi terram omni plagâ, quotie scunque voluerint.

Cujusmodi nempe potestatem exercuerint Moses & Aaron Israelem ex AEgytiaca servitute educturi. Unde colligo, potestatem Testium, typo isthoc figuratam, non ad omnes Prophetiae pullatae dies, sed ad finem eorum pertinere, seu tempus Phia∣larum;

quando nimirum Testium seu Prophetarum istorum auspiciis, quasi Mosis & Aa∣ronis, populus Christianus, plagis AEgyptiacarum imagine expressis, similiter de Bestiae tyran••ide atque servitute educendus est. Siquidem prima phialarum plaga terram ulcere percutit; secundâ & tertiâ aquae in sanguinem vertuntur; caeterae aliis adhuc gravioribus Bestianos seu gentes in Atrio Templi stabulantes plagis conficiunt. Qua∣rum omnium interpretationem suo loco servamus. Sufficiat hic, novissimam hanc po∣testatem ad Phialarum effusionem retulisse. Sequitur,

Sed cùm finituri sunt testimonium suum,* 1.20 Bestia quae ascendit ex Abysso faciet adversùs eos bellum, & vincet eos, & occîdet eos.

De munere & potestate Testium hactenus; sequitur jam de fato quod ad finem pro∣phetiae suae experirentur. Cujus descriptio ex historia Passionis Dominicae tota con∣flata est. Dominus enim Iesus consimiliter, cùm praedicationem suam totidem circi∣ter, quot Testium prophetia, dierum finiret, à Praeside Romano Bestiae hujus qua cum Testibus bellum est (sed sexti capitis sui vice) legato occisus est. Tertio pòst die, facto item terrae motu magno, resurrexit; paulóque pòst, die nempe quadragesimo, in coelum nube receptus ascendit. Quae omnia in hac Testium seu Prophetarum ipsius cla∣de voluit Deus repraesentari: ut sicuti in muneris sui statu Parium istorum illustrium (de quibus antè) similitudinem gesserant; ità in perpessione & morte Christo Domi∣no suo, Testi illi fideli, conformes efficerentur; quod quidem ipsis in mediis aerum••is suis & solatio esse debet & gloriae.

Sed textui lucem saciamus. Cùm finituri sint, inquit, testimonium suum (sic enim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vertendum, non de praeterito, cùm finierint) Bestia quae ascendit ex abys∣so faciet cum iis bellum, & vincet eos, & occîdet eos: Id est, cùm jam, parte Civitatis Sanctae seu Orbis Christiani incolarum, de idololatriis & abominationibus suis, agni••â Gentilismi foedi••ate, resipiscente, & Templum Dei apud sese repurgante, Testes gra∣tulabundi saccum exuere & diuturno planctu suo defungi inciperent, nondum tamen penitus defuncti essent; BESTIA illa Romana septiceps vicis novissimae (de qua cap. 13.) usque eò pullatorum istorum concionem valuisse indignata, faciet eis bellum, vincet & occîdet eos. Quorum primum, de Testium planctu finiri coepto, ab initio Ecclesiae reformatae hucusque continuè factitatum est.

Alterum, de bello & caede, etiam••um futurum esse suspicor. Brightmannus qui∣dem noster illud jamdudum, in Bello nimirum Smalcaldico, sub Carolo V. Caesare, impletum censuit. Alii modernae Ecclesiarum Germanicarum stragi accommodant. Et quis tam tristem Ecclesiae Casum non multò magis praeteriisse mallet quàm adhuc metu∣endum superesse? Sed non est ex voto nostro interpretatio dirigenda: imò majori cum periculo in partem istam quàm è contrà errabitur: plus siquidem ad pietatem valet calamitatis futurae expectatio, quàm credula nimis de ea quasi jam transacta securitas. Adhuc autem metuendam esse cladem istam novissimam duo mihi persuadent. Pri∣mum, quòd luctuosa illa Gentium Civitatem Sanctam seu Religionem Christianam conculcantium tempora, sive MENSES XLII, tantisper dum Bestia regnaverit, pe∣riodum suam complevisse dici non possint; proindéque neque contemporanei ac coae∣vi iisdem Testium in sacco & cilicio plangentium DIES. Alterum, quòd haec Testium clades proximè antecessura sit (ut paulò pòst audiemus) cladem & ruinam Urbis magnae, id est, Romae, quam tam propè abesse non patitur Phialarum series; utpote quarum quartam (quamvìs in praesenti rerum motu id agi sperandum) nondum prae∣tervecti simus, ut ibi docebitur. Atqui Urbis ruinam ad quintam spectare mox osten∣demus: cujus idcirco prodromam fore cladem istam de qua agimus, admodum vero consentaneum est; praesertim cùm Christo Imperatori nostro solenne sit, non nisi cru∣cis methodo hostes debellare & victoriam suis largiri. Neque tamen, ex co quòd cla∣des haec novissima sit atque etiamnum futura, quicquam de gravitate ejus supra omnes quae praecesserunt certò statui potest. Fortè enim, non tam gravitatis nomine (certè non diuturnitatis) quàm quòd in signum esset protinus tùm finiendi luctûs Testium, at∣que instantis ruinae Romanae Urbis, ideo sola ex omnibus quibus Bestia Sanctos con∣tritura esset cladibus singularem mentionem & descriptionem meruit: perinde nempe ut circundatio Hierofolymorum ab exercitu Cestii Galli, paulò ante fatalem per Ti∣tum obsidionem, in excidii ejusdem tunc instantis & pro foribus signum praedicta suerit. Ut quemadmodum Apostolis, detemporis illius excidii signis quaerentibus, dixetit Ser∣vator, Cùm videritis circundari ab exercitu Ierusalem tunc scitote quòd appropinquavit desolatio ejus: simile hîc innui putetur de excidio Babylonis;* 1.21 Cùm videritis trienna∣lem istam & dimidii anni Testium caedem, scitote quòd appropinquavit desolatio Ur∣bis magnae.

Caedem autem quâ Testes à BESTIA sternendi praedicuntur intelligi puto significa∣tione generalissimâ, quâ necem etiam comprehendat metaphoricè seu analogicè dictam. Mori enim câ notione dicitur, qui in quocunque statu constitutus, sive Politico sive Ecclesiastico, seu quovis alio, desmit esse quod fuit; unde & occîdit qui tali morte quemquam afficit. Siquidem in stylo sacro Vivere subindè est Esse, Mori Non esse. Quâ mente Satanae & peccato mori dicimur, cùm eorum mancipia in posterum esse de∣sinimus; & Christo vivere, cùm ejus esse incipimus. Et omnino poscere videtvr op∣positionis ratio, ut cujusmodi futura sit post patratam caedem resurrectio Testium ad vi∣tam, talis foret & ipsa caedes: Illam verò analogicam esse patet, quia nulla resurrectio propriè dicta futura sit ante Christi adventum sub Tuba VII. haec verò fit, currente adhuc sextâ.

Testium igitur in bello occubitus, si ad istiusmodi intelligendi normam exponamus, videbitur esse illorum ab officio & statione quam in Ecclesia, vi praedicationis suae re∣formatâ, aliquantisper consecuti sint, deturbatio & dejectio; sive ea cum morte cor∣porali conjuncta sit, sive secús: adeò ut vitam, qualemtum vixerant, propheticam de∣inceps non vivant, muniáve ejus exerceant ampliús. Quo simul necesse est futurum ut, columnis fuis subductis, Bestiaeque pseudoprophetis in locum prophetarum Christi postliminiò substitutis, tota Ecclesiae Reformatae politia, quàm latè hoc acciderit, in terram concidat. Quod citiúsne an seriùs futurum sit, solus ille novit in cujus manu sunt tempora & opportunitates.

Interim, nè fortè quis decipiatur, illud accuratè animadvertendum, Bellum hoc BESTIAE novissimum non esse ejusdem generis cum eo quod adversùs Sanctorum coe∣tum hucusque continuè gesserat (de quo nempe in BESTIAE historia dicatur cap. 13. quòd datum sit ei bellum gerere cum sanctis, & eos vincere;) sed omnino diversi. Quor∣sum enim illud tanquam ultimis Bestiae temporibus peculiare narraretur, quod si non ab incunabulis suis, saltem jam indè ab 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sua, ei solenne fuerat? Aliud igitur est bellum quod Bestia gessit contra sanctos universè, aliud quod in novissimo suo gerit cum Prophetis, qui jam cilicio exui planctúmque suum propheticum finire coepissent, id est, Antistitibus Ecclesiae parte suâ reformatae. Id quod ampliùs ex diverso utrius∣que belli eventu manifestum est; illic sanè prospero, hîc admodum sunesto. Illic enim potestatem consequnta est Bestia in omnem tribum, liuguam & gentem, &c. hîc ve∣rò subitam & fatalem sibi ruinam accersit, ut in textu videre est.

Et cadavera eorum (jacebunt) in 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 VRBIS magnae,* 1.22 quae vocatur spirituali∣ter Sodoma & AEgyptus, ubi & Dominus ipsorum crucifixus est.

URBS illa cognomie Magna, ROMA est, sic dicta, non tam quantitatis intuitu, quàm quòd aliarum Urbium regina esset; juxta illud Angeli cap. 17. ult. Mulier quam vidisti est VRBS illa MAGNA, quae regnuni habet super reges terrae. Quemadmodum nomine REGIS magni (quomodo Deus appellatur Pf. 48. 3. & Matth. 5. 35. quíque titulus olim peculiariter Regibus Assyriorum & Persarum competebat) innuitur Rex regum, qui in alios reges potestatem habet. Unde per totam Apocalypsin, quocun∣que aliàs nomine ROMA appellatur, sive Babylonis, sive Meretricis, semper hoc titu∣lo Magna insignitur; ut Babylon illa Magna, Meretrix illa Magna. Adde, quòd in tota Apocalypsi nulli praeter ipsam urbi titulus iste tribuatur, nisi, demum post exci∣dium ejus, Novae isti Ierusalem de coelo descensurae, in cujus lumine deinceps ambularent Gentes: quam qui hîc significari putaret,* 1.23 ei sanè helleboro opus esset. Atqui nec Ierusalem Ioannis aevo fuit, neque ulla alia Ierusalem praeter ipsam unquam futura est Vrbs Magna, seu aliarum Orbis urbium capút & regina.

Additur, Quae vocatur spiritualiter Sodoma & AEgyptus: AEgyptus, ob tyrannidem in populum Dei, instar AEgyptiacae; Sodoma, ob scortationem, scilicet spiritualem. Est autem hic (quod Lector diligenter observet) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 allegoriae, (cujusmodi plures in hoc libro occurrunt) quâ nempe Spiritus Sanct. semel innuere voluit, quic∣quid uspiam de plagis AEgyptiacis aut Sodomorum clade in hisce Visionibus exhibea∣tur, id omne 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, mysticè, interpretandum esse; cùm nempe ROMA, statúsve rei Romanae, plagarum istarum omnium subjectum, Sodoma sit atque AEgyp∣tus mystica. Occurrunt antem, de plagis AEgyptiacis, in descriptione Tubarum & Phialarum, necnon in hac ipsa Testium historia; de Sodomorum clade, in Iudicio Be∣stiae, c. 19. 20. & 20. 10. quorum omnium sensus hâc Clave aperiendus est. Hinc eti∣am demonstrari potest, Tubarum subjectum esse ditionem Romanam: quoniam ex ea∣rum plagis quaedam AEgyptiacae sint; cui autem plagae AEgyptiacae inserrentur nisi AEgypto? atquihaec, Spiritu S. authore, Roma est.

Ità de Vrbe magna res plana est. Sed quid sit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 illa Urbis, cujus hic men∣tio, non adeò scitu facile est. Sanè enim pro vico, aut co quod Latinè plateam dici∣mus,

aut foro, aut loco quovis alio intra Urbem, sumi non posse videtur; idque ob∣sequentes rationes.

Primò enim Christus Dominus, qui in hac 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 crucifixus dicitur, neque in Ur∣bis Romae neque Hierosolymorum vico aliquo, aut foro, aut areâ crucifixus est; qui∣nimo extra hujus portam, (Hebr. 13. 12.) in illius autem provincia duntaxat, à Pi∣lato Praeside. Ergò 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 non est vicus aliquis, aut via lati∣or, intra alterutrius Urbis moenia, sed locus extra Urbem.

2. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 singulari numero positam, ejus generis rem designare verisimile est, cu∣jusmodi unicam Urbs habeat, non plures. At vici in qualibet Urbe, saltem insignio∣ri, plures sunt.

3. Ibi jacere corpora Testium putandum est ubi bello victi sunt. At bello congre∣di non solet intra Urbis moenia; sed, si non in hostico, saltem in regione & provinciis Urbi subjectis.

4. Quorum occisorum cadavera, per tres dies & dimidium, populi, tribus, linguae & gentes coràm intueri potuerint, & curare nè sepelirentur; ea non in Urbis magnae vico aliquo aut platea jacebant, sed aut dispersa fuisse, aut circumlata per provincias videntur; ad quas idcirco significatio 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 accommodari debeat. Et si quis di∣xerit, exercitum Bestiae, quo Testes fusi caesíque sunt, ex variis populis & linguis con∣flatum esse, ideóque facilè cadavera eorum cernere potuisse quos ceciderant: ad ar∣gumentum superius recurrendum est, Cum tantis exercitibus congredi non solere intra Urbis moenia. Nam omnino res ità explicanda est, praesertim ubi nulla allegoriae ratio obtendi potest, ut nè sensui literali quid absurdi insit.

Quid igitur hîc aliud dicemus, quàm 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nomenclaturâ regionem & territori∣um universum Vrbis ditioni subjectum designari; ídque significationis vel ab Hebraico 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 traxisse, cui saepe in versione Septuag•• respondeat? nimirum pro more & usu lin∣guae Hellenisticae, quae vocem Graecam voci Hebraeae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 unâ significatione jux∣ta usum suum nativum respondentem, etiam alteri significationi adhibere soleat; ut multis exemplis probari possit, si res esset hujus instituti. Iam verò 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Hebraeis sig∣nificat quicquid omnino extrà sit; sive extra aedes, ut vicos & vias in urbibus; sive extra urbem, ut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 regionem seu agrum circumjectum. Sanè Iob 5. 10. ubi in Hebraeo est 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Chaldaeus reddit, Qui dat pluviam super faciem terrae, & mit••it aquas super faciem provinciae seu regionis populorum. Vel à notione latitudinis, ut sit idem quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Isa. 8. 8. Et extensio alarum ejus (id est, Assyrii) imple∣bit latitudinem terrae tuae, ô Immanuel: & Apoc. 20. 9. de Gog & Magog, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Huc enim facit quòd 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quae vox altera est quam Septuag.* 1.24 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 transferunt, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quae latitudinem seu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. significat, easdem omnino literas habeant, & utraque Chaldaeis unâ eâdém∣que voce 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicatur. Vel denique notione latitudinis, quae voci 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nativa est, innuere voluit Spiritus Sanctus amplitudinem ditionis Urbis illius magnae, quâ omnes Urbes superaverit, hodiéque superet: acsi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 positum esset pro 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. Sanè vox 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Adjectivum est Substantivè positum, proindéque subintelligi aliquid debet; & verò aliud atque aliud potest, ad significati∣onem ejus explanandam: nec scio an illa vici significatio apud veteres scriptores Grae∣cos admodum reperiatur.

Iam verò autem, cui haec interpretatio sese probaverit, ei ampliùs obscurum esse non potest, aut quâ ratione Christus in 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 urbis Romanae crucifixus dicatur, aut ubi Testium occisorum cadavera abjicienda sint; nempe non in Urbe Roma, sed in∣tra ditionem Romanam. Scio equidem, complures nostrorum, ut ad eundem seopum perveniant, hîc Urbis nomine totam Urbis ditionem intelligere. Sed quid tum, ama∣bò, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 erit? Nam quorum alterutrum ut sit propè necessarium videtur, neu∣trum esse potest. Non ditio, ut quae jam ipsius Urbis nomine designetur: Non pro∣vincia aliqua, ut quas Urbs magna plures habeat; 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 verò unum quid & singu∣lare, singulari numero positum, innuat. Atque haec de 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 notâsse sufficiat: jam pergamus ad reliqua.

Et cernent (homines) ex tribubus & populis & gentibus cadavera eorum per tres dies & dimidium, & cadavera eorum non sinent poni in monumentis. Vel,* 1.25 Et erunt* 1.26 ex tribubus & populis & gentibus quicernent cadavera eorum, &c.

Utrùm hoc in immanitatis, an verò beneficii partem accipiendum sit, in ambiguo est; nec nisi ex prohetiae complemento determinandum. Potest enim accipi vel tan∣quam ab hostibus profectum, hoc insuper ignominiae, ad cumulum quam patraverant caedis, adjicientibus, ut interfectorum corpora sepulturâ prohiberent: Vel tanquam ab amicis & fautoribus Testium, hâc nimirum ratione, quasi mox revicturis consulenti∣bus.

Ut ut enim maximae alioquin immanitatis sit non sepelire mortuos, & insepultum abjici, praesertim apud Iudaeos, pro summa ignominia habebatur; tamen qui ità oc∣cubuerunt ut non planè desperatum sit quin adhuc vitae restitui possint, eos sepulcri claustris tantisper prohibere in beneficii loco ponendum est. Si prius statuendum; innui hoc typo videtur aliqua infamiae aut ignominiae nota quâ Bestiani, sustulisse Testes haud contenti, eosdem insuper mulctabunt. Sin posterius; subsidii aliquid à populis Reformatis, quorum formidine, utpote multitudinis longè maximae, ideóque, recenti adhuc vulnere rebúsque nondum confirmatis, ad desperationem haud impunè provo∣candae; aut saltem operâ & favore occulto, futurum sit, nè ità cum Testibus agatur ut nulla spes sit reviviscendi. Achmetes ex Indorum disciplina. Apotel. 130. Si quis in somnis visus sibi fuerit sepultus, sepulcrum ipsum ad plenam certitudinem interitûs ejus spectat. Si videre visus fuerit defectum aliquem rerum ad sepulturam pertinentium, is defectus ad spem refertur. Si jam quaeras, ecquid in textu appareat quod ad hanc inter∣pretationem potiùs inclinet quàm ad illam? Ego verò illud in hujus rei argumentum traherem, quòd cùm diverso modo & verbis suppositum hîc enuntiet atque cùm de hostibus sequenti versu agat, non eosdem hîc atque illic intelligi velit, sed diversos; illic quidem hostes, hîc verò amicos Testium. Nam de hostibus in sequenti versu ex∣sultantibus & munera invic••m mittentibus dicit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 de istis verò qui Testium cadavera non sinent •• oni in monumentis, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, partitivè, quasi certos quosdam notaret diverso à reliquis ingenio. Iudicet Lector.

Per tres dies & dimidium.

Id est, ut videtur, triennium semestre. Nam de dieb•••• horariis intelligi non posse arguunt quae tunc gerenda praed cun••ur. Ecquis enim credat, tridui & dimidii diei spatiolum aut famae neci•• Testium per Orbem disseminandae, aut Legatis cum muneribus ultrò ci••roque inter gentes mittendis, sufficere? Imò nè parandis quidem sufficeret. Adde quòd dimidium diei horarii, seu horae duodecim, hujusmodi actibus determinan∣dis p••orsus ineptum sit. Non enim ad horas res istiusmodi observari solent, quinimo ad menses, saltem ad dies integros. Interim animadvertendum, tempus hîc computari non Testium occidendorum, sed quo jacebunt mortui & inanimes postquam jam occubu∣erint. Quamdiu autem bellum ipsum durabit, quantúmque temporis dabitur Prophe••is interficiendis, non nisi Vaticinii complementum docebit.

Et qui habitant super terram gandebunt super illis, & hilares erunt, & munera mittent invicem,* 1.27 quòd hi duo Prophetae torserant habitantes super terram.

De more mittendorum munerum in publico gaudio aut in magna laetitia, vide Est∣herae c. 9. 19, 22.

Sed post tres dies & dimidium,* 1.28 Spiritus vitae à Deo ingressus est in illos, steterúntque in pedes suos; & metus magnus cecidit in eos qui spectârint ipsos.

Qualis erat Testium mors, talis erit excitatio à mor••uis seu resurrectio, nempe resti∣tutio in statum pristinum; idque non tam operâ aliquâ aut auxilio humano, quàm di∣gito Dei, qui mirabilis est in operibus suis. Hoc enim innuit, Spiritus vitae à Deo in∣gressus est in illos. Achmetes Apotelesm. 6, & 7. ex AEgyptiorum & Persarum disci∣plina: Siquis in somnis suscitationem mortuorum videre visus fuerit, eares vinctorum li∣berationem ac bellorum finem significat. Apot. 6. ex calamitatibus creptionem. Videsis Ezech. cap. 37.

Et audierunt vocem magnam de coelo dicentens ipsis,* 1.29 Asceudite huc. Ascenderúntque in coelum per nubem (vel in nube;) & conspexerunt illos inimici eorum.

Non restituentur solummodo Testes in locum & stationem pristinam, quinimo eve∣hentur in sublimiorem aliquem honoris & potestatis gradum. Id enim nube vehi & in coelum ascendere significat. Vide Dan. 7. 13. Isai. c. 14. 13. &* 1.30 19. 1. Unde in Apotelesmatis insomniorum, quae ex priscis AEgyptiorum & Persarum monumentis col∣legit Arabs ille quem toties laudavi, Apomasar an Achmetes? legitur, Si Rex in nu∣bibus consedisse sibi visus fuerit, & vehi qu••cunque libeat, barbari hostes ei servitutem servient, quibus ipse cum imperio praecrit. Item, Si Rex ad coelum quasi volâsse visus sibi fuerit ubi sidera essent, super Reges caeteros eminentiâ potietur & famâ. Item, Si Rex vi∣sus sibi fuerit sursum profectus in coelo consedisse, regionem eâ majorem quam possidet in po∣testatem rediget. Apotel. 162, & 164. Haec eò adduco ut ostendam, parabolam istam eâ quam dico significatione, apud Dei Prophetas, ex usu Orientis adhibitam. Non igitur, ut antea, ministerium Testium despicatui erit, neque ipsi pro abjectae & contemptae sortis hominibus habendi. Adeò illud quod Salvator de seipso dixit Luc. 24. 26. Nonne haec oportuit pati Christum, & [deinde] introire in gloriam suam? in Prophetis quoque suis vim suam & veritatem consequetur. Et quis novit annon Ec∣clesia

Reformata probrum Christo hâc parte illatum, Testium ad tempus sublatione, luitura sit; quòd eos pro legationis dignitate, dum fruebantur, non habuissent? No∣tum est nimis quid ab Ecclesiis Reformatis in hanc partem peccatum sit: útque dum Prophetae Christi Templo Dei repurgando strenuè incubuere, alii interim, gazis ejus expilandis oblationibúsque intervertendis, sanctissimum opus commaculârunt; nè ali∣mentis quidem alicubi (magno verae Religionis dedecore) relictis, quibus Ministri ejus honestè & pro ordinis sui dignitate sustentarentur; nedum ut quod superabunda∣ret, ad Rei reformatae amplificationem, belli sacri necessitates, afflictorum fratrum subsidium, alióque pios usus seponerent. Annon verò id genus fuit praevaricatio illa, ob quam olim Templum Iudaicum Antiocho Epiphani prophanandum, atque Religio veri Dei triennio similiter conculcanda data fuerit? Exercitus, inquit Daniel, dabitur ei contra juge Sacrificium propter praevaricationem, & projiciet veritatem in terram, & faciet, & prosperabitur, cap. 8. 12. Vide autem historiam lib. 2. Mac. ab initio cap. 3. ad 5. & judica. Sed nolo ampliùs unguem in hoc ulcere. Hoctantùm adjiciam, For∣tè hoc honoris & potestatis augmentum Testibus à resurrectione sua, supremi magistra∣tûs jussu (quae vox illa de coelo esse videtur) obventurum, tanquam in infamiae illius atque ignominiae compensationem, quâ eosdem Bestiani mortuos multaverant; si mo∣dò id significatum fuerit prohibitione istâ sepulturae.

Et in illa hora factus est terrae motus magnus,* 1.31 & decima pars Vrbis (puta illius mag∣nae) cecidit, & occisa sunt in terrae motu nomina hominum septies mille.

Quo tempore Testes seu Prophetae in vitam redierunt atque ascenderunt in coelum, factus est terrae motus magnus, i. magna gentium commotio & rerum politicarum con∣versio; quâ nempe Testibus via aperta, atque facultas data sit in vitam redeundi, cum tanto dignitatis & potestatis auctario. Eo gentium motu 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Vrbis cor∣ruit, & occisa sunt nomina hominum septies mille. Quorum verborum sententiam ut, quantum in re futura fieri possit, vero quàm proximam assequamur, duo nobis praestru∣enda sunt & probanda. Primum, cùm nullus non Bestiae ruentis casus Phialarum ali∣quâ contineatur, eandem igitur hîc Bestiae cladem describi quae ad effusionem Phialae quintae. Argumento est idem utrobique plagae subjectum; illic sedes seu thronus Be∣stiae, hîc URBS illa magna. Esse enim URBEM illam magnam, ROMAM nempe, Bestiae sedem, notius est quàm ut probari opus sit. Firmatur ampliùs, Quia clades quae hîc describitur tam propè antecedat plenariam Bestiae abolitionem ad Tubam VII, ut nihil interea intervenisse narretur praeter abitionem VAE secundi. Iam verò om∣nimodo Bestiae abolitio opus est Phialae novissmae; Abitio VAE secundi, seu plagae illius ab Euphrate, Phialae sextae. Ergò Urbis magnae clades, quae abitionem istam proximè antevertat, competit in Phialam quintam. Alterum à nobis praestruendum, est, Urbis magnae casum istum esse ipsissimam Babylonis cladem, quae cantatur cap. 18. Probatur, quia ex eodem capite certum est istam Babylonis seu Urbis Romanae cla∣dem praegressuram esse plenarium Bestiae excidium, & augustum Christi regnum cum VII Tuba ineundum. Iam verò quae hîc narratur Urbis ejusdem clades idem illud regnum tam propè antecedit, ut Spiritus, nullius praeterea cladis mentione injectâ, ad Regnumillud & Tubae VII descriptionem statim transeat. Necesse est igitur eandem utrobique Urbis illius cladem describi. Quis enim in animum sibi inducat, ut credat Spiritum S. cladem illam maximam omnino praetermissurum fuisse, minoris alicujus cla∣dis mentione interpositâ, & cum illa nullo modo comparandae?

His ità se habentibus, sequitur, hujus loci interpretationem ad illius normam diri∣gendam, & quasi ad Lydium lapidem probandam esse; adeóque istiusmodi horum verborum mentem quaerendam quae cum cladis illius Babylonicae descriptione consenti∣at. Quod quâ ratione fieri possit jam videamus. Philippus Nicolai, Augustanae con∣fessionis Theologus, vir doctus & acutus, per ΔEKATON 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 intelligi pu∣tat Decarchiam URBIS, seu decem Regna ditioni ejus subdita, quae nempe in hoc gentium motu, à Roma, cujus imperio tot annis suberant, successu facto, deficerent, jussa ejus deinceps non factura. Idipsum nimirum quod alibi dicitur, Decem Reges qui potestatem suam tradiderant Bestiae, tum cùm sermones Dei completi fuerint, odio habe∣bunt Meretricem, solitariam eam efficient & nudam, carnes ejus comedent, ipsámque exurent igne. Sed hujusmodi notio vocis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut ut mihi ipsi de hujus loci senten∣tia cogitanti prima sese obtulerit, & rei ipsius concinnitate valde abblandiebatur, po∣stea tamen rem propirìs intuenti duriuscula visa est & insolens; ut verear nè iis qui simplicem & incoactam interpretationem desiderent haud facilè sese sit probatura.

Aliam igitur interpretationem quaero. Et primò animum subit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fortasse Tributi nomen esse; sive ejus quod Pontifex ex toto Bestiae regno, sive ejus quod ex latifundiis suis URBS ipsa dominii jure accipit. Hanc URBIS decimam in magna

ista rerum commotione casuram, i. defecturam esse; eóque innui, URBIS principatum prorsus extinctum iri: scilicet, agro sibi pro patrimonio attributo spoliatam, & Pon∣tifice vi indè pulso, praerogativam & dominium quod in urbes populósque longè laté∣que exercere solebat amissuram; cùm, quod ei praerogativam & dominium concilia∣vernt, non ampliùs futura esset, putà Regni Bestiani metropolis, aut Pseudoprophetae sedes. Notum est enim, Tributum esse dominii symbolum, ejúsque nomine plerasque sub antiquae Romae imperio provincias omnium fructuum partem decimam quotannis persolvisse. Quod in Orientis quoque regnis solenne fuisse, tum ex 1 Maccab. cap. 10. 31. & 11. v. 35. tum exilla juris regii. summula,* 1.32 1 Sam. 8. (cave enim quod de decimis ibi dicitur, de decimis sacris accipias; Regiae fuerunt, regibus tanquam Vice∣diis pendi solitae) probati potest; quod & Aristoteles confirmat Oeconomicorum l. 2. Non igitur insolens videri debuit si quis hîc affirmaret, nomine decimae, speciei tam vulgatae, quodvis in genere URBIS tributum significari posse. Sed eò devenire non est opus, cùm in Italia ea tributi ratio necdum obsoleverit, & praeterea Pontisex Romanus in Imperio suo Ecclesiastico imaginem ejus jam olim instauraverit, omnium beneficiorum Ecclesiasticorum partem decimam quotannis exigendo. Atqui huic in∣terpretationi obstat, quòd tunc potiùs 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicendum fuisse videtur quàm 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Praeterea vox 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quâ necesse est effectum aliquem terrae motui congruum designari, hujusmodi interpretationi non satìs obsequens est. Imò si stare posset, ruinam tamen Babylonis, quacum eandem esse praesupponimus, nimis obscurè & dilutè, nec ut par erat, exprimere videretur.

Tandem igitur, donec quis certius aliquid & textui magìs consonum edocebit, eò dilabor, ut existimem per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 partem quidem Urbis intelligi, verùm non hodiernae Urbis partem aliquam, sed totam; totam dico ROMAM Ponti∣ficiam, quae decima pars est illius antiquae. Quod quidem ità esse, neque veteris illi∣us Romae qualis Ioannis aevo fuit hodie superesse plusquam decimam, ex sequenti ra∣tiocinio perspicere licet.

Siquidem ROMAM illam veterem, qualis Ioannis aevo fuit, adstruit Lipsius, for∣mam quod attinet, propemodum rotundam fuisse, haud tamen justè; semidiametrum ejus, à milliarìo aurco in capite Fori Romani statuto ad extrema aedificiorum, habu∣isse ad septem millia passuum, ambitum denique fuisse milliarium 42. Cùm igitur ex∣actè rotunda non fuerit, ad aream ejus metiendam minuamus semidiametrum uno milli∣ari (quantum scilicet in figura sexangula pro perpendiculari in latus minuendum esset) erit 6. quae cum 21 dimidio peripheriae multiplicate dabit aream Urbis 126.

Iam verò ROMA hodierna seu Pontificia ambitum habet non nisi 13, aut 15 millia∣rium,* 1.33 ut nôrunt, inquit Lipsius, qui dimensi sunt; formam, ut ex ichnographia ejus videre est, quadrangulari proximam, oblongam, proportione quasi duplâ. Cui id∣circo dimetiendae constituatur parallelogrammum rectangulum, cujus perimeter sit 15, longitudo ad latitudinem dupla: cujusmodi nimirum erit ex lateribus 2½, & 5. quibus inter sese multiplicatis, prodibit Area 12½. Iam numerus 126 numerum 12½ decies comprehendit. Est igitur Area posterior prioris, ideóque ROMA hodierna illius antiquae, pars decima; quod erat demonstrandum. Cui hujusmodi ratiocinationes minùs usitatae sunt, oculorum suorum judicium adhibeat in sequentibus diagramma∣tis.

[illustration]

ROMA vetus xlii mil∣liarium ambitu.

[illustration]

ROMA hodier∣na xv mille pas∣suum ambitu.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉

Non possumus quidem hic omnia ad lineam & regulam examinare; sed mirum est, id quod possumus tam propè convenire. Urbis autem hodiernae ambitum definio, qui∣bus ea nunc cingitur muris: nam extrà, contrà quàm olim, hodie non habitatur, sed tota quanta quanta est muris includitur; muris verò quos ei Hadrianus 1 & Leo IV Pontifices, seu Pontificalis regni sedi jam factae, terminum fatali quasi instinctu posuere. Nam ità tradit Blondus, muros qui nunc exstant ab Hadriano 1 centenis aureorum millibusè Thuscia contractis exstructos. Eos postmodum, ut ex aliis notum. Leo IV, ad annum Domini 850, sive refecit, sive per••ecit, & Transtiberi seu Leoninâ Civitate adjectâ, Urbem in eam quâ nunc cernitur formam & ambitum complevit. Et quam∣vìs spatii muris inclusi multum habet vacuum & desertum, tamen cùm muri in praeipu∣is Urbis operibus numerandi sint, Urbs ipsa muris suis angustior putari nequit; am∣plior quidem esse potuerit, si, ut olim vetus illa, continentibus aedificiis quaquaver∣sum extra muros porrigeretur.

Ut jam tandem finiam, summa huc redit; Id dicere sive innuere velle Spiritum Sanct. tantum Urbis magnae, quantum ad hunc terrae motum superfuerat, id temporis ruinam fecisse, videlicet 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 neque enim amplius cousque superfuturum esse. Novem partes multis antè seculis casurae erant, & verò nos vidimus cecidisse; partim cladibus & vastationibus quas Barbari tot vicibus intulerint, partim vetustate nimiâ fatiscentes, partim etiam (ut ad quartam Tubam indicavimus) sulminibus di∣sturbatas: DECIMA Pontifici Romano fato servata fuit, novi Imperii caput consti∣tuenda & Meretricularum Christianarum mater. Hanc terrae motus iste, qui cum Te∣stium resurrectione conjunctus erit, funditus demolietur.

Nec tamen fortasse necessarium fuerit ut Spiritum S. de Urbis decima parte locutum tam rigidè, ut fecimus, ad leges Geometricas interpretemur: sat fuerit s••, ut olim cùm de populi Iudaici excidio apud Isaiam agens dixerat,* 1.34 Decimam ejus servatum iri, ac in terram suam reducemfore; ità hîc intelligamus, non tam justè decimam, quàm partem aliquam minimam, quasi decimam, de pristina illa Romanae Vrbis amplitudine ad Bestiae hujus sedem & cladem novissimam superfuturam esse.

Additur, Et occisa sunt in terrae motu nomina hominum septies mille.

Hîc si nominibus hominum hominum capita, seu singulos homines, intelligamus; ni∣miùm exilis videtur numerus, neque pro magnitudine cladis quam alibi innuit Spiritus S. Ecquid enim in excidio Babylonis non longè major erit occisorum numerus quàm septem millium hominum? Et num effusionem Phialae quintae in THRONVM Bestiae tantillâ hominum strage abituram verisimile est? Huic scrupulo ut aliquo pacto satisfi∣at; primò advertendum est, Vrbis nomine hîc intelligi non Cives & incolas, sed aedi∣ficia ac moenia, id est, Regiam Bestiae;* 1.35 sícque duplicem BABYLONIS inte∣ritum in hisce Vaticiniis describi: primò BABYLONIS pro Vrbe Bestiae Regia, puta, URBE Romana, ad Phialam quintam; deinde BABYLONIS pro civibus aut Civitate Romana, quam nimirum constituit Papa cum Cardinalium purpuratorum senatu, reliquâque

civium, praesertim Ecclesiasticorum, turbâ, qui, ROMA destructâ & concrematâ, aliò sese habitatum conferent, ad Phialam novissimam reservandi. Ad cujus nempe ef••usionem dicitur, praeter alias, ubivis terrarum, Gentium & Civitatum, in terrae motu illo longè omnium qui unquam suerunt maximo, ruinas, etiam BABYLONEM illam magnam venisse in memoriam coram Deo, ut daret illi calicem indignationis irae suae: cùm tamen BABYLONIS illa crematio & excidium, quod capitibus 18, & 19 describitur, omnino plenariam Bestiae & Pseudoprophetae exterminationem antever∣tat, ut in textu ibidem manifestum est. Scio quosdam aliter hunc nodum expedire, dicendo, BABYLONEM, cujus ad Phialam novistimam mentio, esse Constantinopo∣lin, Turcarum metropolin: sed nunquam mihi persuadebunt Spiritum S. in primaria & praecipua omnium imagine tam insigni homonymiâ usum, & duas, non verò unicam semper & eandem, licèt duplici respectu, BABYLONEM intelligere. Ad proposi∣tum igitur ut veniamus. Fieri fortasse potest ut prior illa BABYLONIS clades, id est, Romanae Vrbis devastatio & excidium, absque immani aliqua, nedum totali, civi∣um nece peragenda sit.* 1.36 Et quamvìs fumus ejus ascensurus sit in secula seculorum, id est, ipsa tota in cineres vertetur, & solo aequabitur, nunquam iterum habitanda; tamen magnam partem Civium ex Urbis clade evasuram; vel quia fugâ sibi tempestivè con∣suluerint, vel alia de causa, quam eventus manifestam faciet.

Atque haec una ratio est, quâ scrupulo de exili nimiùm caesorum numero satisfieri possit. Altera est, si dicamus per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 fortasse designari 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Viros nominis. Hujusmodi enim Hypallage in Scripturis non infrequens est, u•• in rectione nominum id quod epitheti loco est praecedat. Testantur Argentum siclorum Lev. 5. pro siclis argenti seu argenteis; immunditia hominis, pro homine immunditi∣ei, i. immundo, ibid. c. 7. lex justitiae, pro justitia Legis, Rom. 9. divitiae gratiae, pro gratia divite; & similia. Nomen autem pro celebritate omnibus ferè linguis fami∣liare est, praesertim sanctae; in qua 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Viri nominis sunt Viri illustres: Filii 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 absque nomine (Iob 30.) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ignobiles, Chaldaeo Idiotae. Unde Beza in annotationibus ad Ephes. 1. 21. & Phil. 2. 9. de exaltatione Christi super omne nomen, ut & Heb. 1. 4. nomen accipit significatione dignitatis & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Hujusmodi in∣terpretationem si sequamur, (nec video quid opponi possit) nomina hominum erunt 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, dignitates hominum; 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Viri nominis, homines illustres & dignitate praecellentes; quorum ad septem millia (& quid si pseudoprophetici ordinis, quem illi Ecclesiasticum vocant?) in hoc rerum gentiúmque motu concidentur: nu∣merum tamen septem millium ità definitum esse opinor, ut paulò major vel minor pro more Scripturae intelligi possit. Ex plebeiis quantus numerus in hoc bello casurus es∣set, nihil attinebat dicere, cùm illud ex illustrium clade conjici potuerit, nec Spiritus S. ad faecem occisorum calculo subducendam descendere voluit.

Sed & alia adhuc interpretatio dari potest, ut non opus sit ad hominum capita deve∣nire: nempe si nomina hominum hominum coetus & societates interpretemur, propriis suis nominibus haud minùs quàm singulares homines appellari solitos, ut sunt Civitates, municipia, paroeciae, pagi, coenobia, & similes communitatum humanarum tituli. Haec enim quid aliud sunt, si rem putare velimus, quàm 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉; Sic enim AEschini Thebanorum politia vocatur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & nomen Romanum ponitur pro Romanis. Quid si igitur ex istis communitatum humanarum titulis, quicunque tau∣dem sint; & sive Romae, sive in Statu quem vocant Ecclesiae, ad septies mille in hoc gentium motu occidendi sint, id est, adversae potestati succubituri, quod Scriptura pro more suo necem vocaverit? Sed non est quid temerè de re futura pronunciandum, cùm prophetiae commentarius sit eventus rerum praedictarum. Haec tamen eo fine in medium attuli, ut appareat multò hîc, quod verba attinet, liberiorem interpretatio∣nem esse quàm fortè vulgò putetur; cùm Nominis vocabulum Scripturae usus ad unam aliquam & certam significationem non astringat. Nec enim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 conjun∣ctim extra locum quem prae manibus habemus usquam reperire est; nec 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sim∣pliciter de capitibus hominum, nisi bis tantùm, Act. 1. 15. Apoc. 3. 4 alibi aliâ atque aliâ significatione adhibetur. Restat,

Et reliqui territi sunt, & dederunt gloriam Deo Coeli.

Nempe consternatione suâ, quâ vel inviti & ingrati digitum ejus agnoscant. Dei enim sapientiam, bonitatem, aut potentiam quocunque indicio agnoscere, est gloriam ei tribuere. Sicut qui à Deo deprehensi peccata sua confitentur, dicuntur gloriam Deo tribuere, ut* 1.37 Achan. Sequitur

VAE secundum abiit, & ecce VAE tertium venit citó.

Sententia est, Terrae motum istum magnum ad exitum VAE secundi sive Tubae sex∣tae continuatum iri,* 1.38 cum eóque unà lugubrem Testium prophetiam tandem finiendam esse;

siquidem post tantam de Bestianis victoriam, ipsorúmque in coelum potestatis & hono∣ris ascensum, sacco non induentur ampliús. Si jam autem VAE secundum, seu Tubae sextae plaga, sit illa Turcarum ab Euphrate jam olim in Orbem Romanum exundatio, ut ibi interpretati sumus; fieri vix potest quin haec ejusdem plagae abitio sit exsiccatio illa aquarum Euphratis futura ad effusionem Phialae quintae, quò paretur via regibus ab ortu Solis venturis, cap. 16. 12.

A quo quidem Regum Orientis adventu (nè hiatus alioquin inter utramque Tubam relinquatur) inire videtur Tuba septima; adeóque mirificum illum Draconis, Bestiae & Pseudoprophetae, ad bellum Armageddunte gerendum, apparatum, (ibidem ver. 13, 14.) unà cum eventu ejus ad Phialam novissimam (ver. 17, &c.) in ejusdem sep∣timae Tubae initium conjici debere. Et sanè admodum congruum videtur, ut appara∣tus ad bellum ad eandem, quò praelium ipsum, Tubam pertineat.

Sed ex hoc dubitatio oboritur quae solutionem exposcit, ideóque silentio haud prae∣tereunda. Cùm enim idem sit Mensium XLII Bestiae terminus qui est Dierum 1260 luctûs Testium, & verò Dies isti luctûs Testium ad abitionem plagae Tubae sextae, seu VAE secundi, finiantur; quaeri non immeritò potest quare Bestiae menses non ulteriùs putarentur, cùm post istum terminum, haud modicum Bestiae etiamnum supersit, non nisi inchoatâ Tubâ septimâ abolendum.

Responderi potest, hoc fieri vel quia tunc Conversio Israelis & novum quasi Reg∣num init (nuncupantur enim REGES ab ortu Solis;) vel quia in Bestiae duratione ad Romanae Urbis imperium potissimùm attenditur. Vrbs verò illa magna Bestiae regia in isthoc terrae motu capitur & disjicitur: usque adeò ut Bestia deinceps formam quasi mutaverit, cùm, Metropoli suâ sic depulsa, pro septem montium Regno (quae altera septem ejus capitum significatio est) ampliùs haberi nequiverit.

Superest in textu de clangore Tubae septimae, & augusto Christi Regno in MAG∣NO ILLO DIE IUDICII. Cujus interpretationem ad calcem Libri differemus, ut omnia eò pertinentia Vaticinia ibi simul & quasi uno intuitu repraesentemus.

MENS DRACONIS RUFI SEPTICIPITIS cum Michaele dimicantis de Puerperio.

PRima 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Visio,* 1.39 qua de egimus cap. 11. stadium Apoca∣lypticum totum ab initio ad finem permeavit, idque, ut alibi monuimus, ad connexionem ejusdem cum SIGILLIS & TUBIS indican∣dam. Ei jam Visioni reliqua ejusdem intervalli reíque Ecclesiasticae Vaticinia, ad 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 systema complendum, connectenda veniunt. Ex quibus.

Bellum Draconis rufi septicipitis cum Michaele idem complectitur cum ATRIO nor∣mali rei Ecclesiasticae intervallum; quo nimirum in Ecclesiam Puerperam, de Christo in Regem Orbi Romano edendo laborantem, Imperium Romanum DRACONICO∣LA diris persecutionibus saeviit, pérque annos minimùm trecentos bellum gessit con∣tra Christi Spiritum in servis suis potenter operantem. Sed MULIER tandem post multos in parturiendo dolores, sectiones, lanienas, Christum qualem parturiebat, Re∣gem enixa est, recturum gentes virgâ ferreâ; DRACONE que de solio Romano de∣turbato, facta est in ORBE illo salus & potentia & regnum Dei nostri, & potestas Christi ejus.

Hâc summâ totius rei evidentiae causâ praemissâ, ad textum particulatim explican∣dum veniamus.

Et signum magnum, inquit, visum est in coelo.* 1.40

Quò nempe spectatum Ioannes initio evocatus fuerat, & ubi superiores Visiones omnes spectaverat. Nec alium puto hujus circumstantiae sensum quaerendum esse. Ma∣nisestum est enim vel ex fine capitis praecedentis, Ioannem hucusque in coelo spectâsse.

Mulier circumamicta Sole, & Luna sub pedibus ejus, & in capite ejus corona stella∣rum duodecim.

Signum verò & imago pulcherrima ECCLESIAE primitivae puerperae; Christi nimi∣rum Iustitiae Solis fide circumfulgentis, elementa mundi (umbrásne Legales, an Genti∣lis superstitionis tenebras?) pedibus conculcantis, Apostolicae denique originis insig∣nibus gloriosae.

Plerique LUNAM symbolum esse volunt rerum terrenarum & mutabilium, quas Ecclesia Christi infra se despicit. Quod etsi verum sit, tamen nusquam, ut opi••or, in tota Scriptura LUNA de hac proprietate celebratur. Symbolorum autem Pro∣pheticorum interpretatio haud facilè aliunde petenda est quàm ex iis proprietatibus quibus Scriptura alicubi attestetur. Iam verò illud certum est, pleraque Festorum, quibus cultui typico operabatur, ad Lunae motum descripta fuisse, ut Novilunia, Pas∣cha, Pentecoste, Festum tabernaculorum; imò totíus anni Ecclesiastici rationem ab ejus motu pependisse;* 1.41 quò fortè spectat illud Psal. 104. 19. fecit Lunam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Quidni igitur LUNAE symbolum ad cultum Mosaicum referri po∣test? quem nempe Ecclesia revelatione Christi quasi prostratum cernit & pedibus suis subjectum: juxta illud Apostoliad Colossenses cap. 2. 14. asserentis, Christum delevisse quod adversùm nos erat chirographum rituum, & cruci suae affixumè medio sustulisse.

Porrò, cùm Deus Solem luminare majus ad dominium dici creâsse dicatur, Lunam verò luminare minus ad dominium noctis; quidni LUNAE noctis praefecturam sortitae symbolum, quod est potestatis tenebrarum seu apparatum caliginis, id est, Satanae daemonúm∣que ejus in idolis cultum, significet? Ità quidem ut res tota ad Baptismum transferri pos∣sit, quo Ecclesia illuminanda Christúmque indutura, cultum idolorum, Satanae, ejúsque Angelorum, cultuum & pomparum abrenunciatione, proculcat. Haec enim omnia vetus abrenunciationis formula disertè continebat; & praeterea abjuraturi ad Occi∣dentem convertebantur, tanquam ad plagam coeli unde Nox oritur; sicut è contrario fidem Christo & Deo vero Uni-trino professuri, ad Orientem, tanquam plagam unde Sol abactâ nocte reducit diem. Dionys. Areop. de Hierarch. Eccles. cap. 2. Cyrillus Hierosol. Cateches. 1. mystagog. Gregor. Naz. Orat. 40. Hieron. ad cap. 6. Amos. Ambros. De iis qui mysteriis initiantur, cap. 2. Quinetiam ejusdem figurae intuitu (ut suprà quoque observatum) duratio Apostasiae seu contaminati idolis Christianismi men∣sibus, ad motum LUNAE definitur; Mulieris autem & Testium in Christi fide perse∣verantium, annis & diebus, ad motum SOLIS. Utri tamen interpretationi potiùs accederem in ambiguo sum, & an alterutri tantùm, an utrique. Sanè Apostolus ad Galatas, cap. 4. utrumque, tam paedagogiam Mosaicam quàm cultum idolorum Gen∣tilium, promiscuè Elementa mundi vocare videtur; utrumque Ecclesia Christi pe∣dibus suis subjectum gloriatur. Utatur Lector judicio suo.* 1.42

Et in utero habens, clamabat parturiens, & distorquebatur ad pariendum.* 1.43

Ecclesia, quà universè & abstractè velut Idea spectatur, Mater est; quà verò respe∣ctu singulorum, qui in ea continuò gignuntur, sobolem habet, quam Deo parturire & parere dicitur. Hoc in Prophetis adeò obvium, ut de eo non opus sit ampliùs verbum addere. Videsis Ezech. cap. 16. usque ad v. 21. item cap. 23. v. 4. Isai. cap. 54. Ho∣seam c. 2. v. 4, 5. Non est igitur allegoria hâc parte cujusvis importunitate vexanda, quòd scilicet Matremà sobole distinguat, quae tamen alioquin in unam candémque Ec∣clesiam coalescant. Kimchi ad Hos. 2. v. 2, 3. Comparatur Synagoga, seu Con∣gregatio, Matri 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 viâ universalitatis; at 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 singuli quique, fi∣liis.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 verò istae & cruciatus, ob quos clamabat Puerpera, persecutiones illae gravis∣simae fuerunt quas Ecclesia primitiva inter pariendum experta est. Notum est enim, tribulationes & angustias parturientium doloribus assimilari. Unde verba illa Isaiae cap. 66. 7. Antequam parturiret, peperit; antequam veniret partus ejus, peperit mas∣culum, Chaldaeus, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Antequam veniat ei tribulatio, redempta erit; antequam veniat ei tremor sicut dolores parturientis, revelabitur Rex ejus, id est, MESSIAH. Ieremias verò cap. 30. v. 6, 7. ipse imaginem hanc interpretatur. Interrogate, in∣quit, & videte si pariat masculus. Quare ergò vidi omnis viri manum super lumbum su∣um, quasi parturientis, & conversae sunt universae facies in auriginem? Vae, quia magna Dies illa, nec est similis ejus: tempúsque tribulationis est Iaacob; verùm ex ipsa salvabi∣tur. Vide etiam quid Servator 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vocet Matth. 24. 8, 9. Mar. 13. 9. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c.

Et visum est aliud signum in coelo; nam ecce DRACO magnus rufus, habens capita sep∣tem & cornua decem, & in capitibus ejus septem diademata.* 1.44

Et Cauda ejus trahebat tertiam partem stellarum coeli, & abjecit ea•• in terram.* 1.45

Signum sen Imago Imperii Romani Ethnici DRACONICOLAE; cujus utpote insignia universè sunt septem capita & decem cornua: septem quidem capita, tum ob

septem colles quibas URBS inaedificata est, tum ob septem Regum sive Dynasta∣rum ordines qui imperium illius Urbis successivè recturi erant; decem verò cornua ob decem regna quae novissimi capitis vice (cui innascuntur) surrectura essent. Quae in∣terpretatio non mea est, sed Angeli cap. 17. ubi commodior erit de his, si quid adden∣dum sit, agendi locus. Interim istis alius Imperii Romani character hîc additur, quòd tertiam partem stellarum coeli caudâ suâ traxisse & in terram abjecisse dicitur; id est, tertiam partem Principum & Dynastarum Orbis imperio suo subjecisse. Tantundeni enim, putà trientem Orbis terrarum Ioannis aevo cogniti, Ditio Romana finibus suis circumscribebat. Cauda autem, ex disciplina Indorum apud Achmetum, in genere po∣testatis comites & pedissequos significat, Apot. 152. quid verò ampliùs Serpentis cauda innuat, mox videbitur. Atque hi quidem characteres Imperii Romani fuerunt uni∣versè; sed Draconis effigies porrò Draconicolam & SEMINIS Mulieris hostem in specie determinat, id est, Ethnicum & Christiani nominis adversarium; & cùm rufus quoque sit, truculentum & sanctorum sanguine rubentem. Adde quòd Draconis typo respici videtur ad Pharaonem, veteris Synagogae in AEgypto patientis, juxtà atque Romanus Puerperae Christianae, hostem dirum & malignum. Nam & is similiter, ea∣démque de causa, Draconis imagine induitur, Psal. 74. v. 13, 14. Tu contrivisti fortitu∣dine tuâ mare; confregisti capita DRACONVM (id est, AEgyptiorum) in aquis. Tu confregisti capita LEVIATHAN, (Chaldaeus, Pharaonis) dedisti eum escam populo de∣serta incolenti. Isai. c. 51. 9. Suscitate, suscita te, indue fortitudinem, brachium Domi∣ni: Suscita te secundùm dies antiquos, secundùm generationes seculorum. Nonne tu es brachium illud olim proscindens superbam AEgyptum & conficiens DRACONEM? Ità Ezech. 29. 3. Pharao Rex AEgypti, DRACO magne. In omnibus hisce locis in Hebraeo est 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quam vocem LXX, Symmachus & Hieronymus Draconem interpretantur; & verò Syrus interpres Draconem in Apocalypsi semper eâ voce nuncupat. Cui fir∣mando, inquit Drusius, est lingua Arabica, in qua Draco Thennin vocatur. Et Ex∣od. 7. Projecit Aharon virgam suam coram Pharaone, & versa est 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, in serpentem seu draconem. Significat quidem alioquin Cetum seu Balaenam, sed tanquam Draconem marinum, cujus nempe formam quandam referat. Sed quorsum, inquies, de voce hac adeò satagitur? Nempe ut ostenderem, quâ effigie olim abusus est Satanas primo Adamo evertendo, illius infamati & maledicti animalis typo in more esse Spiritui S. reg∣na Diabolo insessa, atque Ecclesiae suae Mulieris semini insesta, designare.

Et stetit DRACO ante Mulierem parituram, ut cùm peperisset Filium ejus devoraret.

Nempe ut PHARAO Israeli veteri in AEgypto nascenti, útque deinde Herodes Christo Mariae, Domino nostro; ità DRACO Romanus Christo mystico, quem Ec∣clesia paritura erat, insidiatus est, ut eum statim à partu opprimeret.

Et peperit filium masculum,* 1.46 qui recturus erat omnes gentes virgâ [seu sceptro] fer∣reâ.

Id est, peperit Christum mysticum, seu Christum in membris suis formatum, non Ma∣riae, sed Ecclesiae filium; juxta illud Apostoli ad Galatas cap. 4. 19. Filioli mei, quos iterum parturio, donec Christus formetur in vobis. Nam cùm verba sint Christi peri∣phrasis, necesse est ut iisdem Christus aliquis designetur; nempe, ut in typis propheti∣cis fieri amat, non verè, sed analogicè dictus. Qui, inquit, recturus erat omnes gentes sceptro ferreo, id est, potestate viferri seu bello partâ; utpote in eos imperium habiturus qui non ab origine cives fuerint, sed aut hostes aut alieni; ut eos priùs subjugate opus habuerit quàm regeret. Verba sunt ex Psalm. 2. 9. non juxta hodiernam Masoretha∣rum,* 1.47 sed veterem LXX & Apostolorum, lectionem petita. Quorum hanc esse men∣tem colligere mihi videor ex cap. 19. v. 15. ubi itidem, ut in Psalmo, de Christo Do∣mino nostro, cui primariò competunt, adhibentur: Ex ore ejus, inquit, prodibat gladi∣us acutus, ut eo percuteret gentes; ipse enim reget eos virgâ ferreâ. Hîc autem tribuun∣tur Christo mystico seu homini Christiano, Ecclesiae apud Gentes partui, qui ad Chri∣sti capitis sui typum pingitur; cuíque ejusdammodi suae similem potestatem se aliquan∣do daturum esse sub nomine Thyatirensis Ecclesiae pollicetur Dominus: Qui vicerit,* 1.48 inquit, & observaverit ad finem opera mea, dabo ei potestatem in gentes, & reget eos vir∣gâ ferreâ & tanquam fictilia conterentur; sicut & ego accepi à Patre meo. Iuvabit hîc nonnihil, audire Andreae verba quibus ex Methodii mente ad hunc locum commenta∣tur: Ecclesia, inquit, per eos qui Baptismo initiantur, citra intermissionem general Chri∣stum; utpote in illis formandum usque ad consummatam spiritualis aetatis plenitudinem. Filius masculus est Ecclesiae populus—per quem Christus Deus manibus Romanorum, quasi ferrum robustis, gentes regit.* 1.49 Alludit ad typum Regni 4. apud Danielem, de quo ei non assentior; (quomodo enim eo David spectâsset?) caeteroquin haud multum abest à scopo, ut jam apparebit.

Et raptus est filius ejus ad Deum & thronum ejus.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, pro Ad thronum Dei. Raptus est Mulieris Filius ad thronum Dei, id est, ad Solium Romanum subvectus, ubi, eâ quâ dicebatur potestate recturus, gen∣tes regeret. Verè quidem Christus Mariae ad solium Dei subvectus est; sed Christus mysticus seu formatus, quem Ecclesia Apostolica peperit, analogicé: siquidem Thro∣nus potestatum (ut* 1.50 Apostolus vocat) supereminentium Thronus Dei est, terrestre coelum: Non est, inquit, potestas nisi à Deo. Unde in Apotelesmatis insomniorum, Si quis sibi in somno visus suerit ad coelum subvehi, de regia sublimìtate interpretantur. No∣tum quoque est, in lingua sancta Magistratus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, Deos, appellari:* 1.51 Ste∣tit Deus in synedrio Dei, in medio Deorum judicat: item, Dixi, Vos Dii estis & filii Excelsi omnes. Quemadmodum igitur in Mosis cathedra sedere dicuntur qui doctrinam docent à Mose traditam; ità in Dei throno, qui vices ejus in terris obeunt. Quòd ideo partus Ecclesiae Apostolicae dicitur rapi seu recipi ad thronum Dei, tantundem est atque eò celsitudinis subvehi, ut quasi juxta Deum sedeat; quod, inquam, regiae sublimitatis est. Hoc autem tum impletum suit, cùm jam sub CONSTANTI∣NO magno & successoribus ejus, Christiani, deturbato DRACONE, rerum potiti sunt.

Verùm, inquies, cùm Christus iste mysticus Gentes quibus imperitaret, perinde ac Christus Dominus, ferreo Sceptro recturus dicebatur, quali demum bello quibtúsve prae∣liis (si haec ferrei illius Sceptri significatio sit) PARTUS IST••. Ecclesiae Apostolicae Orbem Romanum sibi subjugavit? Aio verò duplici bello: Primo spirituali, mirabili & divino, adversus Daemones Orbis illius principes & Deos; quod quidem, exercitu Angelorum coelestium s••cum adver us hostes dimicante, viriliter gessit; de quo in se∣quentibus agetur: Altero verò, cùm jam solium apprehendisset, etiam corporali; quod testantur tot illustres victoriae, pa••••im Consrantini adversus Maxentium, Max∣iminianum & Licinium, partim Theodos••i illius magni adversus tum alios, tum Eugenium & Arbogastum, Da monum vexilliferos, priusquam Gentilium Draconico∣larum imperio Christiano rebellium contumacia & superbia penitus fracta & contrita conquieverit.

Sed priusquam hinc abeamus, unum adhuc monendum restat; nempe, non statim atque editus est MULIERIS partus, ad thronum Dei subvectum fuisse, verùm quam∣primùm regno maturuisset. Ideo dicitur peperisse filium, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, nempe non statim, sed cùm adolevisse••. Quemadmodum & Christus Mariae, Dominus no∣ster, (cujus imaginem in omnibus exprimit Christus iste mysticus, Ecclesiae partus) non simulatque natu•• erat, sed cùm similiter ad justam aetatem pervenisset, ad thro∣num Dei sublatu•• regnum adiit, ibi sessurus donec posuerit inimicos suos scabellum pedum suorum. Sequitur,

Mulier verò fugit in desertum,* 1.52 ubi habet locum paratum à Deo, ut ibi alerent eam die∣bus MCCLX.

Quod cùm postea repetendum, & aliquantò pleniùs describendum sit, eò explica∣tionem differemus.

Et factum est praelium in coelo; Michael & Angeli ejus praeliati sunt cum Dracone,* 1.53 & Draco pugnavit & Angeli ejus: Sed non praevaluerunt, neque locus eorum ampliùs inventus est in coelo.* 1.54

Dictum est, Puerperam, partu suo salvo, Draconis insidias effugisse. Sed qui factum sit ut qui eam tam diligenter observârat, conatu tamen suo exciderit, jam demum commemorari incipit. Scilicet id Michaelis operâ atque auspiciis contigisse, qui Draconem insidiantem strenuè oppugnatum ivit, eúmque, superior tandem factus, de coelo deturbavit in terram. Indè Mulieris filium non tantùm salvum evasisse, sed ad thronum Dei evectum esse, ipsámque in tutum à Draconis furore locum secessisse.

Etfactum est, inquit, praelium in coelo, &c.] nempe, dum pareret Mulier, non post∣quam peperisset, ut multi accipiunt. Nam certum est ex v. 14. bellum hoc gestum esse ante Mulieris fugam in Eremum. Mulier autem in Eremum non fugit priusquam peperisset, & Filius ejus raptus sit ad thronum Majestatis, v. 5, & 6.

Michael & Angeli ejus praeliati sunt cum Dracone] non soli, sed adhibitis, quorum gratiâ dimicahani, Christi regis sui Martyribus & Confessoribus; de quibus proinde paulò pòst in Epinicio cantabitur, quòd vicerunt eum propter sanguinem AGNI & prop∣ter sermonem testimonii sui, neque dilexerunt animas suas usque ad mortem: id quod de nudis & solis Angelis dici non potest.

Et DRACO pugnavit & Angeli ejus,] id est, Daemones, adhibitis itidem cultori∣bus suis Tyrannis Romanis eorúmque ministris.

Sed quis, inquies, est iste MICHAEL? Non, opinor, Christus ipse, sed, ut apud Danielem, ni sallor, liquet, ex principibus primariis, seu septem Archangelis, unus, imò primus, cap. 10. nempe Angelus ille magnus qui apud eundem stare dicitur à partibus populi Dei, cap. 12. quémque adeò Christus magnus ille Archistrategus, Angelorúmque perinde atque hominum Rex, Satanae ejúsque satellitii contra suos furori opposuit. Mittuntur enim Angeli ob salutem eorum qui sunt Dei haeredes, Heb, 1. ult. eó••que pro suo agendi modo, abscondito & invisibili, contra malos Spiritus, qui in hominibus, Dei Christique sui hostibus, operantur, protegunt & tuentur, etiamsi visibili specie non appareant. Ità in hoc quo de agitur bello primitivae Christi Ecclesiae contra Dra∣conicolas Romanos partes suas egerunt Angeli Michaele duce; quà nempe sanctos Christi Martyres & Confessores contra tyrannorum minas & vim tormentorum cor∣roborando, & in agonibus ipsorum dolores minuendo, quandoque & doloris sensum planè adimendo; quà Spirituum adversariorum impetus frangendo & debilitando, persecutoribúsque, qui eorum instinctu agebantur, nunc obstacula & impedimenta ex improviso objiciendo, canatus elidendo, nunc terrores aliá••ve mentis alienationes injiciendo, ità ut incepto subindè desistentes, Ecclesiae vel inviti inducias & respi∣randi spatium concesserint; donec tandem, post trecentûm annorum bellum, cùm Christo suos jam satìs exercuisle visum esset, atque Angelis suis plenam victoriam lar∣giri vellet; Partu Mulieris, Christianis rerum potiuntibus, in Imperii solio collocato, Diaboli regnum expugnatum mirabili ruinâ concidit. Hoc enim est quod inquir, Draco non praevaluit, neque locus ei ampliùs inventus est in coelo, id est, cum omnibus copiis suis fusus fugatúsque coelo exutus est.* 1.55 (In dictione Non praevaluit Hebraismus est, de quo postea.)

Et projectus est Draco ille magnus, serpens antiquus, qui vocatur Diabolus & Satanas, qui seducit universum Orbem, (id est, ad Idololatriam impellit, hactenúsque Im∣perium Romanum insederat) projectus est in terram, & Angeli ejus cum eo pro∣jecti sunt.

Id est, ipse cum omnibus Daemonibus suis,* 1.56 hactenus pro Diis cultis, de culmine di∣vinitatis quo gaudebant in imum exsecrationis & contemptûs devoluti sunt. Ut, quod olim in liberatione Israelis à tyrannide Pharaonis AEgyptii, cujus Draco iste imagi∣nem gessit, factum legitur,* 1.57 exercuisse Deum judicia in Deos AEgyptiorum; idem hîc saltem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 locum invenerit. Tradunt Iudaei, quòd etiam illic. Vide enim utrumque Targum, R. Salomonem, R. Aben Ezra, cum R. Mose ben Nachman, &c. Nec est quòd quis clara Scripturae verba aliò detorqueat, praesertim cùm eò alludi vi∣deatur Isai. 19. 1.

Non praevaluit, pro devictus est, figura est, ut dixi, Hebraica, quâ adverbia negandi ejus cui adhibentur contrarium significant; prout in hac ipsa Visione paulò pòst habe∣tur, Non dilexerunt animam suam usque ad mortem, id est, nihili fecerunt vitam suam, seu prodegerunt, pro Christo. Est enim hoc dicendi genus Hebraeis non 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sed 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Sic Prov. 12. 3. Non stabilitur homo in improbitate, id est, radicitùs commovetur & eradicatur. Ibid. 10. 2. Non prosunt the sau••i iniquitatis, id est, nocent, damnosi sunt. 17. 21. Non laetabiturpater stulti, id est moerore afficietur. Et 1 Cor. 16. 22. Si quis non amat Dominum Iesum Christum, sit anathema, id est, quisquis odit & exsecratur. Vide Buxtorf. Thesaur. Gram. lib. 2. cap. 19. Ità hic, Non praevaluerunt Draco & Angeli ejus, idem est atque, prorsus devicti sunt.

Pleniorem autem hujus victoriae historiam jam dedi ad interpretationem Sigilli sexti, quocum casus iste DRACONIS contemporat; imò Sigilli illius argumen∣tum est, quantum ad insignem Imperii Romani mutationem spectat. Quod autem de Partu mulieris in Imperii solio collocato & Christianis tunc rerum potiuntibus dixi, id verò ex Epinicio quod subjungitur clarum & expeditum est.

Audivi,* 1.58 inquit, vocem magnam in coelo dicentem, Nunc facta est salus & potentia & regnum Dei nostri, & potestas Christi ejus; quoniam projectus est Accusator fratrum nostrorum, qui accusabat illos ante conspectum Dei nostri die & nocte.

Sed ipsi vicerunt eum per sanguinem Agni, & per Verbum testimonii sui, & non dilexe∣runt animas suas usque ad mortem—* 1.59

Quae verba, ut sunt clarissima & absque omni allegoriae velo prolata, ità Clavis sunt totius Visionis interpretandae. Nam hinc liquidò perspici potest, tum quae fuerit illa Partûs Mulieris ad Thronum Dei subvectio, nempe, salutis, potentiae, & regni Dei, & potestatis Christi ejus in Solium Romanum introductio; tum quo hoste debellato ad regnum pervenerit, nempe deturbato 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu Accusatore illo qui dies noctésque fratres calumniatur & traducit coram Deo; denique cujusmodi secum copias adhibu∣erint Michael & Angeli ejus in isthoc adversus Draconem ejúsque satellitium praelio,

sanctos scilicet Martyres & Confessores, qui vicerunt eum per sanguinem AGNI, & per sermonem testimonii sui, eò quòd non dilexerunt, id est, prodegerunt, animas suas usque ad mortem. Et verò omnino impossibile est ut illa Partûs Mulieris evectio, Draconis deturbatio, Regníque Dei & Christi introductio, non ad unum & eundem rerum eventum collineent; cùm ab omnibus, tanquam ab uno quodam rerum termi∣no, incipiat Mulieris Fuga in Eremum, vers. 6, & 14.

Quòd verò Satanas hîc nomine novo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu Accusator nuncupetur, qui antea Draco & Diabolus audiit; sciendum & hoc ab Hebraeorum usu profectum esse, quibus eodem quidem nomine, quod illi suum secerunt, jam olim appellatus est. Di∣cunt enim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Kategor. R. Iuda in libro Musar, citante Drusio, Kategor, inquit, est Satan, adversarius vel calumniator malus, qui adversatur homini, aut calumniatur eum coram Creatore benedicto. Maiemonides ad Pirke Avoth, (ubi in Gnome R. Eli∣ezar & haec & contrariae significationis vox Paraclit, à Graecis quoque derivata, occur∣rit) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Id est, PARACLIT 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicitur, qui interpellat in bo∣num pro homine apud Regem: cujus contrarium est KATEGOR; is enim est qui traducit hominem apud Regem: & conatur occidere eum. Et sanè, si aliàs unquam, du∣rante hoc puerperio & bello, Satan 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & calumniatoris nomen digne prome∣ruit. Quod testantur tot convitia & probra quibus Christianos toto hoc tempore Dra∣conicolae obruebant, objicientes iis Thyestaeas coenas, incestus Oedipodios, adulte∣rium, promiscuas libidines, homicidia, conjurationes in Principes, pestes, famem, incendia, & quicquid publicae calamitatis erat. Sed videtur hîc potiùs respici ad hi∣storiam Iob, ubi Satanas calumniando & accusando effecit ut Iob sibi à Deo tenta∣tionibus & tribulationibus probandus permitteretur. Id quod hîc quoque innuit Spi∣ritus Sanct. ab eo pro more suo factum esse. Sciens intelliget quid velim. Sequitur in Epinicio,

Propterea laetamini coeli & qui habitatis in iis (id est,* 1.60 sancti Angeli & beati spiritus, quorum feliciter navatâ operâ victoria haec parta est.) Vae incolentibus terram & mare, (id est, Orbem terrarum) nam descendit Diabolus ad vos, haebens iram magnam, (ideóque novum aliquod malum machinaturus) ut qui sciat se exigu∣um tempus habere.

Nam licèt indè usque à Constantino Magno solio Romano dejectus fuit, aliquan∣diu tamen apud populum haesit Draconis cultus: unde cùm, haud ità multò pòst, se tandem quoque expellendum, & universum Orbem Romanum Baptismo Christi im∣buendum fore, rebus cousque progressis, praesentisceret; totus i••â & surore percitus, consilium iniit Ecclesiae victoriam, quacunque adhuc ratione potuit, in discrimen ad∣ducendi, &, si conatu excideret, vel ejectus, eam novo aliquo machinamento subruen∣di. Quorum utroque sibi non defuisse nequissimum spiritum jam videbimus.

MYSTERIVM MVLIERIS EREMICOLAE.

MULIER Puerpera, debellato DRACONE, deinceps degit in Eremo: quo Ecclesiae ab Ethnica tyrannide liberatae status usque ad Tubam septi∣mam & secundum Christi adventum figuratur; non latentis invisibilis, sed quasi mediae cujusdam conditionis typo, Israeliticae in deserto peregrinantis similis, ab exitu ex AEgypto ad ingressum Canaanitidis; status utique ejus a DRACONIS illius rufi, tanquam Pharaonis, furore tutae, nondum tamen eò gloriae appulsae quò tandem, reliquis hostibus debellatis, quasi ad Canaanaeae possessionem, perventura est. Status equidem qui Ethnicae illius tyrannidis servitute (ex qua tanquam ex servitu∣te AEgyptiaca populus Christianus Christi potentiâ emersit) extrinsecùs melior esset; utpote potestate exinde, Christianorum Imperatorum & Regum auspiciis, factâ Christum liberè colendi, similiter atque Israelitis Eremicolis IEHOVAM; Tem∣plis quoque, ceu cultûs Christiani Tabernaculis, magnificè exstructis, Ecclesiae poli∣tiâ regibus, reditibus sacris, decimis oblationibúsque constitutâ: sed Apostasiâ mul∣timodâ, non minùs quàm Israel Erimicola Vitulo, Baalpeoro, Balaamo, Koracho, &c. infelix. Neque illud sortasse praetereundum fuerit, Mulieris hujusce Christianae

Eremicolae Menses XLII. totidem Israelis in Deserto mansionibus respondere. Vid. Num. 33.

Typi ratione & indole sic expositâ, textum particulatim illustremus, reique gestae aptemus.

Cùm igitur vidisset Draco quòd projectus esset in terram, persecutus est Mulierem quae peperit masculum.* 1.61 14. Siquidem datae sunt Mulieri duae alae Aquilae magnae, ut volaret à facie Serpentis in desertum in locum suum, ubi aleretur per tempus & tem∣pora & dimidium temporis. 15. Ejecit autem Serpens ex ore suo post Mulierem aquam tanquam flumen, ut eam à flumine abripi faceret.

Hic primus Satanae dejecti, nondum vero penitus ejecti, sed in imo aliquantisper haerentis, conatus fuit; ut MVLIEREM, rerum potiunte partu ejus, in Eremiti∣cum statum concedentem, si quo modo posset, obrueret, antequam penitus eò à fu∣rore ipsius tuta se reciperet. Non enim statim ut evadere coepit, sed aliquâ tempo∣ris morâ interjectâ, in Eremum pervenit: quemadmodum & Israel, in profectione sua eódem ex AEgypto susceptâ, aliquantum temporis insumpsit. Verba autem hîc posita ità concipienda sunt, ut ad illud quod superiùs de eadem MULIERIS in Eremum suga dictum erat aliquo pacto referri videatur, hâc aut simili sententiâ; Cùm vidisset Draco quòd dejectus esset in terram, persecutus est MVLIEREM quae peperit mascu∣lum. Nam cùm (ut suprà dictum) MVLIERI post editum & in thronum sub∣vectum partum ejus datum fuit (nempe aliis duabus Aquilae magnae eidem commodatis, quasi volatu quodam) in Eremum concedere, ubi aleretur per tempus, tempora, & di∣midium temporis; ejecit ille ex ore suo post eam aquam tanquam flumen, ut eam à flumi∣ne abripi faceret. Ità quoque Pharao populum Israeliticum de ditione sua in Eremum contendentem perfecutus est, sed alio flumine.

Aquila magna Imperium est Romanum. Alae ejus duae, duo Caesares bipartiti jam Imperii, Occidentis & Orientis, quorum tutelâ & auspiciis Ecclesia in Eremeticum statum concessit. Notum est enim, Imperium Romanum, simul ut fidem Christianam suscepit, bipartitum evasisse, & geminis quasi Caesarum alis volâsse. Hanc interpre∣tationem nemini non obviam facit Aquila Imperii Romani insigne. Sed quid vetat etiam ex scriptore Apocrypho typi prophetici significationem confirmare? Is est Es∣dras prophetes, (hoc enim eum nomine Clemens Alexandrinus laudat, Strom. lib. 3. paulò ante sinem) apud quem Aquilae typus Regnum quartum significat, duodecim alae pennatae totidem ejus Caesares primos.* 1.62 Vide cap. 11. & 12. Sed dic, Lector, an∣non etiam hîc respici dixeris ad illud Domini de exitu Israelis ex AEgypto, Exod. 19. 4. Vidistis, inquit, quae secerim AEgyptiis, ut portaverim vos super alas Aquilarum, & adduxerim ad me, scilicet in Desertum?

Verùm aliud adhuc hoc versu est quod enodari postulet: Quorsum Tempus inco∣latus MULIERIS in Eremo, quod paulò antè Diebus numerabatur, hîc in An∣nos convertatur, seu tempus, tempora, & dimidium temporis. Ego verò aliam alterna∣tionis istius causam indagare nequeo, quàm ut Clavis esset similis apud Danielem tem∣poris notationis, nósque moneret, in iis ipsis temporibus nunc versari Ecclesiam quae ille temporis, temporum & dimidii temporis periodo definiverit. Et sanè absque hoc indice illa temporis designatio incertissima & inexplicabilis fuisset. Unde enim aut quo demum indicio sciri potuerit, tempus denotare Annum? aut si hoc, tempora non plures quàm biennium? Iam verò ex hac commutatione clarum est, intervallum illud in Dies 1260 resolvendum esse, eóque significare Annum biennium, & semestre.

Istis verò in hunc modum illustratis, dispiciamus tandem quid Aqua illa fuerit, quam instar fluminis DRACO ex ore suo eructaverit, ad Mulierem dum in Ere∣mum contenderet submergendam. Oris scaturigo est sermo & doctrina; juxta illud Prov. 18. 4. Aquae profundae verba oris viri, torrens scaturiens est vena sapientiae. Unde verbum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & instar fontis scalurire significat, de doctrina adhibe∣tur: ut Psal. 78. 2. Aperiam in parabolis os meum, eructabo vel scaturiam abscondita à constitutione mundi: id quod de doctrina Servatoris allegatur Matth. 13. 35. Ità Prov. 1. 23. Sapientia praedicare dicitur in plateis, Eructabo vobis spiritum meum scire faciam vos verba mea. Quid igitur scaturigo ex ore Serpentis, Bestiae venenatae, nisi doctrina pestifera, id est, haeresis, erit? juxta illud Prov. 15. 28. Os impiorum eructabit, vel scaturiet, mala. Eam verò hujus temporis historia instar fluminis ex ore Draconis prodeuntem exhibet; Arrianismum dico & sobolem ejus. Hoc Flumine suo DRACO Mulierem penè abripi secerat; voluit certé. Et profecto mirum fuit ni Imperatores Romani, qui tum recentes Christo nomen dederant, necdum rem Christianam plenè confirmârant, tam horrendo inter Christianos (vel tantillum à persecutione respiran∣tes) dogmatum in re tam primaria dissidio, tam infernecinis partium odiis, tumulti∣bus,

credulitate in fratres, vel illam Ethnicorum exaequante, offensi atque abaliena∣ti fidem abjecissent.

Sed succurrit Terra Mulieri;* 1.63 nam aperuit terra aos suum, & absorpsit flumen quod eje∣cerat Draco ex ore suo.

Id est, Multitudo Christianorum in Conciliis orthodoxâ fide praevalentium inunda∣tionem Diabolicam exhausit; quemadmodum Terra aquam solet cùm siccitate prae∣valuerit. Nam si Aqua (sed venenata & pestifera, qualis ex Serpentis ore prodit) haeresim repraesentet; omnino postulabat analogiae ratio, ut quod eandem absumptum atque abolitum iret terrâ figuretur, ut quae eluviones aquarum ariditate sua soleat exhaurire. Quod quidem hac in re eò commodiùs ad rem gestam significandam ac∣cidit, quia etiam aliàs in oratione historica & simplici Terra passim pro terra incolis poni soleat. Vide Gen. 41. 57. 1 Sam. 14. 25. Deut. 9. 28. & passim alibi.

DE BESTIA DECEMCORNVPETA Deum blasphemante, ET BESTIA BICORNI SEU PSEUDOPROPHETA authore & Hierarcha ejus.

MULIEREM Eremi fines ingressam nova malorum scena invasit:* 1.64 nam in Bestiam continuò incidit geminam, specie quidem minimè reformidan∣dam, quippe Draconis aut Serpentis, cujus solius horret figuram, nihil, sed Pantheram aut Agnum prae se ferentem; reverâ tamen Draconis illius dejecti fiduciari∣am, ejúsque vice soboli quam in Eremo paritura erat magnas aerumnas daturam.

Et iratus est Draco adversus Mulierem, (indè enim capitis hujus historiam accerso) & abiit bellum facturus cum reliquis ex semine ejus, (iis nimirum quos in Eremo paritura erat) qui custodiut mandata Dei, & habent testimonium Iesu Christi; stetítque super arenam maris.

Id est, Cùm vidisset Draco (ille qui Romano imperio jam modò exutus erat) se, ad obruendam Mulierem in Eremum contendentem, Arrianismi eluvione nihil pro∣fecisse, quin salva nihilominus in Eremum pervenisset; praeterea, neque ampliùs passurum Romanum Orbem ut ipse proprio nomine rerum ibi, ut olim, potiretur: aliâ ratione eum aggreditur, nempe Regnum vicarium sibi tacitè substituendo; eóque fine stetit super arenam Maris, ut novam Regni Romani faciem tunc orituram vicariam sibi faceret. Duplicis autem BESTIAE rem Romanam gesturae historia sequitur, u∣nius DECEMCORNVPETAE, alterius BICORNIS, summâ necessitudine inter sese devinctarum, utriusque simul, eâdémque Orbis ditione, regnantis. Quarum primam DECEMCORNUPETAM, Secularem; alteram BICORNEM, Ecclesiasticam, si lubet, voca.

De BESTIA DECEMCORNVPETA.

BESTIA Decemcornupeta seu Secularis, est UNIVERSITAS illa Decem plus minùs regnorum (in quae Caesarem, post exturbatum Draconem, Imperium Bar∣baricâ plagâ desilierat) in unam denuo Rempublicam Romanam, redintegratâ Dra∣conis impietate, coalescentium.

Vidi, inquit, Bestiam é Mari ascendentem, habentem capita septem & cornua decem, & super cornibus ejus decem diademata, & super capitibus ejus nomina blas∣phemiae.

Eadem hîc Bestia describitur quae infrà cap. 17. MERETRICEM bajulat: Be∣stia autem septiceps Romana sub vice capitis novissimi. Vidi, inquit Ioannes, typum

Regni Romani statûs illius novissimi, quo nimirum sub septimo capite agens in de∣cem regna divisum esset, adhúcque, perinde atque sub prioribus capitibus suis fecerat, Deum Opt. Max. idolorum cultu blasphemaret. Nam septem capitum numerus Ro∣mani regni insigne est, ut & decem cornnum gestamen. Nomen blasphemiae idololatriae nota. Cornibus (quae solius novissimi capitis sunt) imposita diademata, Regnum illud sub novissimi capitis vice exhiberi ostendunt; id quod reliquâ BESTIAE descriptione ampliùs confirmabitur.

Et Bestia quam vidi èrat similis Pardo,* 1.65 & pedes ejus ut Vrsi, & os ejus ut os Leonis.

Id est, Regnum hoc, partim regiminis & statûs, partim indolis suae respectu, ità comparatum esset, ut tres istas Monarchias, olim Danieli hisce Bestiis figuratas, con∣fuso quodam temperamento effingeret. Siquidem reliquâ corporis specie Graecum esset; pedibus, ut Persarum regnum, incessu gestionéque insisteret; ore, instar Ba∣bylonii, facienda ediceret. Pardus enim Regni Graecorum, Vrsus Persarum, Leo Ba∣byloniorum typus est.

Primùm igitur, Regnum istud corpore suo planè Graeci instar esset, puta Regnum instar illius in plura Regna divisum, Dan. 7. 6. & 8. 8, 22. Graecum enim quadrisi∣dum, Romanum hoc novissimum in decem regna secandum erat; cui typo est decem cornuum gestamen in capite Bestiae novissimo, quae Angelo postea interprete cap. 17. sunt decem reges, seu regna in quae Imperium Romanum sexti capitis dilaceratum, in novum regnum sub septimo coalesceret, MERETRICI bajulandae. Esse autem Cor∣nua illa decem solius capitis novissimi, id est, septimi, neque, ut vulgò putatur, pro∣miscuè omnium; sic demonstro. Florente capite florescunt cornua; quo occidente, etiam cornua indè enascentia occidere necesse est. In primis igitur quinque capitibus cornua inesse non poterant, quia quinque illa capita, aiente Angelo cap. 17. jam Io∣annis aevo abierant, & unà cum capitum vicibus cornuum quoque iisdem innascen∣tium vices abiissent; neque in sexto, quoniam eo Ioannis aevo (ut etiam disertè affir∣mat Angelus) regnante, cornuum tamen tempus nondum advenerat; nam, inquit, decem cornua sunt decem Reges qui regnum nondum acceperunt. Relinquuntur igitur Capiti novissimo. Apagite igitur pictores, qui hîc pro libitu decem cornua in septem capita distribuitis, aliis singula, aliis, pro liberalitate vestra, bina largientes: quod quàm inconcinnum sit & omni textûs sundamento procul, imò Angeli interpretationi planè repugnans, nemo qui jam monitus rem secum seriò perpenderit non confitebi∣tur. Pro vero igitur & certo habendum, solum caput septimum, in illa capitum sese invicem scandentium scalâ situ summum, vice novissimum, cornuum gestamine super∣bire. Iam igitur pergo reliquam ejusdem BESTIAE novissimae effigiem exponere.

Ea verò Pedibus, quibus corpus innititur, quibus movetur incedítque, quorúmque anteriores Bestiis pro manibus brachiísque sunt, tractando, rapiendo, pugnando, pe∣dibus, inquam, Persarum imperium admodum resert: cùm, sicut illi in rebus gerendis Magorum suorum consiliis innitebantur, ità Regnum Romanum statûs novissimi, Mo∣nachorum Clericorúmque idololatricorum, Magis illis simillímorum, authoritate regi∣tur. Quò illud spectat quod de BESTIA illa altera Pseudoprophetica* 1.66 Postmodum dicetur, quòd totam Bestiae hujus DECEMCORNVPETAE potestatem exerceat in con∣spectu ejus. Pedes enim hic non ut infima & indigniora corporis membra considerandi, sed cujusmodi sint in Bestiis, non tantùm incessûs sed & pugnandi praedandíque orga∣na; in quibus & Vrsis (de pedibus anterioribus loquor) praecipuum corporis robur inest. Neque pedes hîc intelligendi sunt ea tantùm pars quae vestigium ponit in solo, sed quod cum pede illo minore dicto crura quoque & brachia comprehendit.

Denique BESTIA Decemcornupeta Ore Babylonico facienda ediceret; scilicet Dea∣strorum & Imaginum cultum jubendo, poenâ mortis & vivicombutii abnuentibus in∣dictâ; perinde ut Nebuchadnezar ille Iudaeis Imaginem auream, quam Belo suo erexe∣rat sexaginta cubitos longam, adorare nolentibus, Dan. c. 3. Interim aliorum interpre∣tationi nihil hâc meâ praejudicatum velim; eorum nempe qui ad naturalem potiùs tri∣um harum Bestiarum indolem respiciendum putent; quarum omnium ingenium vel feritatem DECEMCORNUPETA exprimeret. Utatur quisque judicio suo.

Et tradidit ei Draco (dejectus ille qui stetit super arenam Maris) potentiam suam (id est, vires seu copias suas 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) & thronum suum & potestatem magnam.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Hellenistis copias sive exercitum significat, ex usu, ut videtur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Hebrae∣orum, quo utrumque, tum robur & virtus, tum exercitus denotatur. LXX Exod. 14. 28. de exercitu Pharaonis submerso, Operuerunt Aquae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. omnem exercitum pharaonis; & 15. 4. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, exercitum

ejus dejecit in Mare;* 1.67 & sic passim: nec apud eos solos, sed etiam apud profanos scriptores. Ab hac notione sunt, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Dominus exerci••uum; & Matth. 24. 29. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, copiae seu exercitus coelestes commovebuntur: item ver. proximo, Filius hominis venturus dicitur in nubibus coeli, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quod* 1.68 capite sequente exponitur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, in gloria sua, & cum omnibus sanctis Angelis suis. Ità hoc loco, Tradidit Draco, [seu Satanas,] BESTIAE Decemcornupetae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, copias suas, seu exercitum suum. Satanae autem copiae sunt Angeli ejus seu Daemones, & idola Daemonum receptacula. Has ille copias scilicet BESTIAE huic novissimae tradidit excolendas ornandásque, unà cum throno suo & potestate magna; id est, uno verbo, potestatom illam universam quâ nuper per Michaelem & sanctos Christi Mar∣tyres & Confessores victus & debellatus exciderat. Ità quidem ut Draco seu Sata∣nas, in hac novissimi statûs BESTIA, pristinum suum dominium quod in Rufa exercue∣rat quodammo. ••o recuperaret; sed adeò dissimili à priore specie, ut MVLIERIS in Eremo SEMEN id m••nimè statim animadverteret. Non enim jam Draco draconis, ut antea, specie se ingessit, id est, se eum esse qui fuit professus est, juratum Christiani nominis hostem. Hoc enim si fecisset, statim eum agnovisset, sibíque, tanquam ab hoste saevissimo, cavisset Mulieris Semen; ex innata videlicet 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 illa quam De∣us jam indè ab exordio mundi inter ut••umque fore edixerat; Ponam, inquit, inimici∣tiam inter te & Mulierem, & inter semen tuum & semen ejus. At verò cùm se, non Serpentis, sed alte••ius Bestiae nequicquam cognationis cum Serpente habentis, sormâ induisset, haud ità diffic••le ei fuit, Mulieris semini, id est, Ecclesiae Christianae, ob nupe∣ram victoriam laetae, jáni{que} Draconis securae, imponere at{que} ad morem sibi gerendum al∣licere. Quod quidem tam tectè & subdolè, sub Bestiae sibi non amatae larva, fecit Vete∣rator, ut non nisi serò demum sese ab antiquo hoste deceptam, atque sub hac larva, Dra∣conem venerari, Ecclesia agnosecret. Quis enim suspicatus esset sub Pardalis ••eu (quod idem est) Pantherae figura latitâs••e Draconem, id est, sub specie illius animalis quod cùm caeterae Bestiae sive cutis pulchritudine,* 1.69 sive odoris suavitate ille••••a, accedere & con∣templari ament, solus penè Draco horrere & fugere dicitur? Vel, ut aliquantò clariùs rem explicem, Quis sub Imperio Religionis Christianae, Idolorum demolitricis, cul∣tum prae se ferente, Idolola••riam nefandam & an••iquatum pridem Ethnicismum im∣mani studio instaurari, legibus & edictis promoveri existin ••âsset?

Et vidi unum ex capitibus ejus (sextum nimuum) quasi caesum suisset ad mortem, (hoc factum in praelio cum Michaele & sanctis Martyribus) & plaga lethalis ejus curata suit,* 1.70 scilicet vicariae hujusce potestatis pharmaco.

Fuisse autem Draconem illum s••pticipitem (Imperium utique Romanum ab anti∣quo Serpente in••es••um, id est, Ethnicum) sexti capitis BESTIAM, tum ex eo li∣quere potest quòd instà cap. 17. de capitibus istis dicitur, Quinque jam ••oannis aevo cecidisse, unum (quod sextum ••st) tunc temporis rem Romanam gessisse; tum maxi∣mè, quòd BESTIA haec vicis novissimae eidem proximè in eodem throno successerit. Draco, inquam thronum suum hîc cessisse dicitur BESTIAE vicis novissimae seu capitis septimi; Ergò proximus e••us Decessor fuit, seu penultimi capitis BESTIA. Nec id quemquam moveat, quod adhuc sub sexti capitis vice septiceps tam••n illic in Visione apparuit. Quamvis enim non simul, sed ordine & deinceps, Capita vices suas egerint; tamen BESTIA cum toto capitum & cornuum suorum apparatu, sub quovis statu ex∣hibetur, ut unum idém{que} Regnum Romanum, aliis licèt atque aliis Dynastiarum vici∣bus, ubique designetur.

Sed ad textum redeamus; ubi Editio Complutensis, suffragantibus Irenaeo, Areta, Syro Paraphraste nuper edito,* 1.71 & inter Latinos Primasio, illud [Vidi] non agnoscit, sed verba 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 conjungit cum verbo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quasi in hanc sententiam; Tradidit ••i Draco vires suas & thronum suum & potestatem magnam, & unum ex capi∣tibus suis lethali plagâ sauciatum, ut curaretur. Suspicor & vulgatam Latinam olim sic legisse, propter illud [de capitibus suis;] nam alioquin [de capitibus ejus] dicturus videretur. Lectio verò haec an alteri praeferenda sit, haud temerè affirmârim; illud tantùm, admodum eam antiquam videri, ut mirer non esse à R. Stephano annotatam. Sed quicquid sit, Lectio recepta, si rectè & prout res ipsa omnino pos••it interprete∣mur, eundem planè sensum reddet: Vidi, inquit, unum excapitibus ejus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, i, quasi caesum fuisset ad mortem; nempe, non tunc vidente Apostolo, sed priusquam hâc specie ex mari emergeret, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sen sensu plusquam perfecti: Quemadmodum suprà. c. 5. v. 6. se vidisse dixerat in medio Presbyterorum & Anima∣lium Agnum stantem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, i. tanquam qui mactatus fuisset, non ipso tunc vi∣dente mactatum,

Quod autem de plagae curatione additur, id aut, dum adhuc è mari emergit BES∣TIA, factum vidit, aut simulac indè emersit. Neque enim (quod à plerisque tamen hucusque creditum est) sanatio isthaec fatum aliquod posterius fuit, sed ipsa nativitas BESTIAE novissimae. A reliquorum capitum singulis ad capitis succedentis vicem abs{que} plaga transitum fuit; atqui in transitu à sexto ad novissimum BESTIA lethali vul∣nere decubuit: à cujus aio sanatione, nec prius aut citiùs, BESTIAM Decemcornu∣petam, seu novissimae vicis, exordium sumpsisse, nequ••altiùs originem suam ducere. Id quod ità esse tota sequentis narrationis series evincit. Quodcunque enim mali BESTIA patrâsse memoratur, quicquid cultûs & adorationis ei ab incolis terrae tributum, id omne post plagae istius curationem factum dicitur. Vidi, inquit, unum ex capitibus ejus quasi caesum fuisset ad mortem, & plaga mortis ejus, seu lethalis, sana∣ta fuit; & admirans universa terra secuta est Bestiam, nempe jam sanatam, & ado∣rârunt Draconem, &c. Tunc quoque datum est ei os loquens grandia & blasphemias, &c. Et aperuit os suum adversus Deum, &c. Omnia ista post sanationem facta sunt: ante verò istam nulla BESTIAE praedicantur facinora, nullius ei à Gentibus delatae subjectionis aut honoris mentio. Quicquid antea commemoratur, partim ad BES∣TIAE formam, partim ad ortûs occasionem modúmque pertinet. Et quorsum, obse∣cro, Bestiam Antichristianam nobis fingeremus, cujus per aliquod tempus nulla nar∣rentur facta, nulla memoretur persecutio? Imò, si Irenaei & Complutensem lectio∣onem sequamur, expuncto Vidi, nullus erit ampliùs ejuscemodi interpretationi lo∣cus.

Et admirata est universa terra post Bestiam.

Id est, summâ approbatione & consensu iverunt in partes Bestiae.

Et adorârunt Draconem qui dedit potestatem Bestiae,* 1.72 & adorârunt Bestiam, dicentes, Quis similis Bestiae? quis poterit pugnare cum ••a?

Hoc est, non BESTIAM simpliciter adorârunt, quà Bestia, sed etiam quà Draconis vicaria; eóque non solam BESTIAM, sed sub Bestiae larva Draconem q••oque ipsum venerati sunt. Nam BESTIAM, nisi quà Draconis vicem agebat Idololatria, ado∣rare, quo sensu hîc dicitur, non magìs impium fuisset quàm cuivis potestati munda∣nae morem gerere. Scilicet Bestia regnum denotat. Bestiam autem adorare, ex He∣braismi & Orientis usu, nihil aliud est quàm eidem subjici: quod non obscurè ostendit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 illa Adorandi verbo subjuncta, Adorârunt, inquit, Bestiam, dicentes, Quis si∣milis Bestiae? quis potis est pugnare cum ea? Quasi dixerit, in BESTIAE sese obsequi∣um sponte dederunt, tanquam quae potestate superârit adeò, ut nemo ci resistendo esset aut belligerando. Quo eodem sensu v. 12. Terra ipsa, non modò incolae ejus, BESTIAM adorâsse dicitur, id est, in ditionem ejus concessisse. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, inquit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c. Ità in benedictione Iaco∣bi, Gen. 27. 29. Serviant tibi populi, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, adorent te nationes: esto Dominus fratribus tuis, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & adorent te Filii matris tuae. De hac porrò notione 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vide Gen. 37. 7. & 49. 8. in benedictione Iudae, item Isai. 45. 14. At verò BESTIAE juxta constitutionem suam religiosam subjici, quà Dra∣conem septicipitem referat, id verò in Deum blasphemum est & impium. Unde qui sic Bestiam adorant, Bestiam adorando Draconem adorare dicuntur.

Datúmque est ei os loquens grandia & blasphemias,* 1.73 & data est ei potestas faciendi menses quadraginta duos.

Hactenus de constitutione & statu BESTIAE: deinceps exponitur, quibus demum rebus commissam sibi à Dracone potestatem exseruit; scilicet duabus, blasphemiâ in Deum, & persecutione Sanctorum. Tota autem descriptio petita est ex prophetia Da∣nielis cap. 7. ubi de eadem agitur, quâ hîc, Bestiâ Romanâ statûs novissimi. Sed quae ibi Danieli ab Angelo succinctiùs narrantur, ea hîc Ioanni, interjectâ quasi explicati∣one, fusiùs diducuntur.

Datum est ei, inquit, os loquens grandia. Os loquens grandia, Danielis est; sed hic verba illa grandia explicantur per blasphemias: quo nomine cultum idololatricum de∣signari, rem utpote summae in Deum contumeliae, mox dicetur. Porrò ait, Bestiam sic blasphematuram menses XLII, annales scilicet; eodem prorsus temporis spatio quo Atri∣um Templi exterius sive Civitatem sanctam conculcarent Gentes. Nec immeritò, cùm illa Gentium prophanatio in eandem omnino impietatem collineet cum isthac BESTIAE blasphemia; utraque potestatis tenebrarum & noctis rem designet, ideó∣que non annis aut diebus, ad motum Solis, sed mensibus, ad motum Lunae quae prae∣est nocti, mensuratam. Et sanè, nisi Spiritus S. temporis designationem ad blas∣phemiam referri voluisset, quorsum eam hoc loco, statim post mentionem blas∣phemiae, inseruit? Non igitur ab initio truculentiae aut belli contra Sanctos,

sed blasphemiae, numerandi sunt BESTIAE Menses. Ut si verbum Faciendi certum ali∣quem potestatis Bestiae actum statúmve significaret, (cujusmodi quid Agendi seu Fa∣ciendi potestatem hîc vocari nonnulli autument) id omnino ad blasphemandi actum re∣ferendum esset. Sed videtur potiùs 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 durandi seu permanendi significatione adhiberi, ut aliàs solet cum vocabulis temporis. Sic enim Act. 15. 33. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, facto aliquanto tempore; & 18. 23 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, cùm egisset aliquod tempus, seu aliquandiu; & 20. 3. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, cùm fecisset menses tres; 2 Cor. 11. 25. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, noctem ac diem in profundo egi. Adde Iacob. 4. ••3. Hodie vel cras ibimus in illam civitatem, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & faciemus ibi an••umunum. Ubi Drusius annotat, sic 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 usurpari Eccles. 6. 12. & facere in Latio. Seneca Epist. 67. Quamvis paucissimos unà fecerimus dies. In tabella marmorea, Cum qu•• fecit annos ix. Apud Alfenum 1. c. Is servus fugerat, & annum in fuga fecerat, id est, egerat, manserat, finierat, transegerat. His ità se habentibus, quidni BESTIA fecit menses quadraginta duos, sit, vixit totidem, mansit, blasphemando peregit? Cu∣jus locutionis vim qui non intellexerunt illud [〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉] quod in quibusdam exem∣plaribus exstat, textui inseruisse videntur.

Iam quòd dixi, hìc nomine Blasphemiae, quasi per excellentiam, idololatriam seu scortationem spiritualem designari, id duplici aut etiam triplici argumento evinci potest. 〈◊〉〈◊〉, quòd BABYLON, BESTIAE hujus Metropolis, Mater scortorum audiat, cum 〈◊〉〈◊〉 scortari dicantur reges & incolae terrae. Atqui BESTIA, qua de agimus, nihil 〈◊〉〈◊〉 est quàm Regum istorum & incolarum universitas. Secundò, ejusmodi blas∣phemiani esse oportet quae in proximè antecedentis, imò omnium reliquorum capi••um vice•• competat; omnibus enim indita fuerunt nomina blasphemiae, ver. 1. Adde quod BESTIA isthaec vicis novissimae ex impietatis Decessoris sui vicis sextae redintegratione nata & conflata est. Quae autem istis omnibus communis dari potest blasphemia prae∣ter unam idololatriam? Omnino nulla.

Accedit usus Scripturae, Idololatriam veteris populi hoc nomine exprimentis. Quod ut intelligatur, sciendum tria in Hebraeo esse verba ab interpretibus Graecis & vulga••â Latinâ Blasphemiae notione reddita, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quorum nullo non Ido∣lolatriam signatam leges.

Verbo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Ezech. 20. 27. Adhuc & in hoc* 1.74 blasphemaverunt me Patres vestri, cùm induxissem eos in terram, super quam levavi manum meam ut darem ••is: •• iderunt omnem collem excelsum & omne lignum nemorosum, & immolaverunt ibi victimas suas, &c.

Verbo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Isaiae 65. 7. Qui sacrificaverunt super montes, & super colles 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 probro affecerunt me. Nostrates, Blasphemed me. Et certè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ad unguem respondet Graeco 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut Theodotion transtulit Prov. 14. 31. nam utrumque significat contumeliâ seu probro afficere. Unde 2 Reg. 19. 22. cum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 jungitur tanquam syno∣nymum, ut & Psal. 44. 16. Septuag. utrumque reddere solent per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 utrumque etiam Chaldaeus per suum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Porrò (ut hoc quoque addam) non Isaiae solùm, sed & citerioris aevi Iudaeis usitatum fuisse, probri seu blasphemiae nomenclatu∣râ idolorum cultum intelligere, vel ex Hagiographorum Paraphraste colligi potest; ubi Psal. 69. 10. pro verbis illis, Opprobrium exprobrantium tibi cecidit super me, Chaldaeus habet, Vituperia impiorum qui vituperant te, dum participia faciunt idola sua gloriae tuae, ceciderunt super me.

Superest de verbo 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod è duobus alterum est cui apud LXX respondet 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Forstero est, Contumeliis, convitiis, verbis maledicis incessere. Hieronymus in Psalmis juxta veritatem Hebraicam, quoties occurrit, (occurrit autem quinquies) semper transfert blasphemare: aliis est contemnere, aut contemptim irritare; adeò ut verissima significatio ejus esse videatur, probris & contumeliis provocare ad iram. Hoc, inquam, verbo perinde Idololatriam designari ac prioribus, liquere potest ex Deut. 31. 20. Cùm comederint, inquit, & saturati fuerint, avertentur ad Deos alienos, & servient eis, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 detrahéntque mihi. Sic quidem hoc loco Vulgata, sensu blasphe∣mandi, licèt non voce. Nam quid aliud est Deo detrahere, quàm eundem blasphema∣re? Sed alibi vocem quoque exprimit, ut Ier. 23. 15, 17. A Prophetis Ierusalem egressa est pollutio super omnem terram Dicunt 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 his qui blasphemant me, (de Idololatris autem sermo est) Locutus est Dominus, Pax erit vobis & omni qui ambulat in pravi∣tate cordis sui.

Istis,* 1.75 si placet, addi possunt, numpe illustrandi causâ, quòd Antiochi profanationes quibus Templum Dei & sacra ejus polluerat, appellentur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, 1 Mac. 2. 6. & •• Mac. 8. 4. Item quòd Kimchius haud dissimili notione illud Gen. 4. 26. Tunc pro••••natum fuit invocando Nomen Domini, interpretetur, Tunc errarunt homines

post idola, & invocatio Nominis Divini fuit polluta & profanata. Quàm verò rectè nou inquiro; sic tamen vertit & accepit.

Hinc apud Doctores Scholasticos tres sunt blasphemiae species: unà, cùm attribui∣tur Deo quod ei non convenit; altera, cùm ab eo removetur quod ei convenit; tertia, cùm attribuitur creaturae quod Deo appropriatur, ut in idololatria. Nam sicut uxor adultera probro afficit maritum, ità Ecclesia idolis se prostituens, Deum; cùm sit idololatria spirituale adulterium.

Et aperuit os suum ad blasphemiam adversus Deum,* 1.76 ut blasphemaret Nomen ejus, & tabernaculum ejus, & eos qui in coelo habitant.

Quod antea in genere de blasphemia dixerat, hîc speciatim exsequitur, triplicém{que} BESTIAE idololatriam distinguit. Primò enim Nomen Dei blasphemat; scilicet in cultu imaginum, Incommunicabile Nomen lignis & lapidibus imponendo, Sap. 14. 21. vel Nomen dei, i. est personam (fas sit sic loqui;) quod tunc sit, cùm quicquam prae∣ter ipsum Deum Divino honore colitur. Secundò, Tabernaculum ejus, i. humanam Christi naturam in qua Deitas 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 habitat. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Ioan. 1. 14. Et apud eundem, 2. 19. Solvite templum hoc, & in tribus diebus excitabo illud. Locutus est autem, inquit Evangelista, de Templo corporis sui. Annon etiam huc spectat illud, [manufacto perfectius multò Tabernaculum?] Heb. 9. 11. Hoc, inquam Tabernaculum blasphemat BESTIA, dum Christi corpus ex pane à Transubstantiatore sacrificulo quotidie factum credit, eóque Panem pro Christo Ta∣bernaculo Dei adorat; imò in sacrificium propitiatorium pro vivis & mortuis oblatum suspicit, quasi de integro Christum crucifigens. Etiam Coelites blasphemat, id est, Angelos & sanctos Coelicolas, dum eorum nominibus vocat quos colit Daemones & Idola. Quantum hoc in beatos Spiritus convitium est? imò in Christum etiam Do∣minum ipsorum contumelia? in cujus praerogativae & gloriae diminutionem, vel inviti, mediatores & interpretes apud Deum, patroni & praesides mortalium Ethnico ritu constituantur. Vide quae ex Gentilium Theologia de Daemonibus eòrumque officiis scripsimus ad finem Tubae sextae. Neque hoc sola contenta BESTIA, insuper contu∣meliosis & ímprobis fabulis & miraculis beatos Spiritus dehonestat; ut dubites, cul∣tùne, quem se iisdem exhibere videri vult, an fabularum contumeliis, peccet magìs.

Hactenus de Blasphemia; sequitur de altera parte impietatis BESTIAE, quâ se Dra∣conis illius rufi vicariam ostenderet, Persecutione Sanctorum.

Nam insuper datum est ei,* 1.77 inquit, bellum facere cum Sanctis, & eos vincere.

Daniel sic; Faciebat bellum cum Sanctis, & praevalebat eis. Cum Sanctis autem? i. e. cum Semine quod Mulieri in Eremo obvenerat. Iam licèt tota BESTIAE dominatio quoddam sit contra Sanctos bellum, (juxta quod initio dicebatur, abiisse Draconem ira∣tum, ut sub Bestiae hujusce larva bellum faceret cum reliquis de semine Mulieris custodienti∣bus mandata Dei, & habentibus testimonium Iesu) tamen aliusmodi bellum hîc intelligi∣tur; ut apparet v. 10. ubi de talione aliquando BESTIAE reddenda dicitur, Si quis in captivitatem agit, &c. si quis gladio occiderit, oportet eum gladio occîdi. Bellum idcirco est quod caede & sanguine geritur. Adde quòd in BESTIAE, non Ecclesiasticae, sed Secularis descriptione adhuc versamur, in quam alterius generis bellum per se vix competat.

Bellum autem isthoc non statim ab initio suo gessit BESTIA, sed postquam jam ad 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 suam pervenerat, currente seculo à Christo nato duodecimo. Prima ejus expeditio in∣cubuit in Albigenses & Waldenses, & si quo alio nomine tunc appellati sint veri Christi cultores: quorum tanta strages edita fuit, ut per Galliam solam, si P. Perionius in ejus belli historia rectè calculum inierit, occisa sint ad DECIES CENTENA HOMINUM MILLIA. Non enim vivicomburiis tantummodo, bonorum jacturis, exiliis, ali••s{que} id ge∣nus suppliciis grassatum fuit; sed, ne quid tam immani persecutioni ad justum Belli no∣men deesset, integri exercitus adversus eos conscripti, & Cauciatis illis expeditionibus, contra Saracenos primitus institutis, jam in castae purae{que} religionis Christianos qui BES∣TIAM adorare abnuerant conversis, ad annos circiter septuaginta furore & immanitate incredibile saevitum. Hujus lanienae historiae praestò sunt, ad quas Lectorem remitto. Lubet tamen Thuani, clarissimi, sed aliarum partium, historici verba ascribere: Contra Valdenses (inquit, Praesat. hist. sui temp.) cùm exquisita supplicia parùm proficerent, & remedio quod intempestivè adhibitum fuer at, malum exacerbaretur, numerús{que} eorum indies cresceret; justi tandem exercitus conscripti sunt, nec minoris molis bellum, quàm quod antè nostri adversus Saracenos gesserant, contra eos decretum est; cujas is exitus fuit, ut potiùs caesi, fugati, bonis & dignitatibus ubi{que} spoliati, at{que} huc illuc dissipati sint, quàm erroris convicti resipuerint. Itaque qui armis se initio lutati fuerant, postremò armis victi in Provinciam apud nos & Gallicae ditionis Alpes vicinas confugerunt, latebr••sque vitae & doctrinae suae iis in locis repererunt: pars in Calabriam concessit, atque in ea di••, atque adeò usque

ad PII IV. Pontificatum, se continuit: pars in Germaniam transtit, atque apud Boe∣mos, in Polonia, & Livonia larem fixit: alii ad Occidentem versi in Britannia perfugium habuerunt.

In hoc verò bello illud quoque memoratu dignum accidit, quòd ipsi Albigenses à Simone Monfortio Crucesignatorum duce magnâ clade aliquando ad Morellum victi, hanc de Sanctis à Bestia vincendis prophetiam in argumentum solatii & constantiae arripuisse visi sint. Nam cùm* 1.78 Episcopus Tolosanus stragi intercedens, eos qui ad∣huc residui in tentoriis fortè manserant, misso quodam Religioso, admoneret, ut tanto quasi Dei irati & contra eos pronunciantis flagello convicti, jam tandem, ferita∣te depositâ, ad fidem quam vocant Catholicam converterentur: illi verò, SE PO∣PULUM CHRISTI VICTUM retorquentes, hoc quasi clypeo, tentationis impetum frustrati sunt, atque ad unum omnes à recurrentium militum manu interfecti fortiter occuberunt.

Post hoc in Waldenses & Albigenses bellum, adversus tum alias atque alias ipso∣rum, aliisque in locis, reliquias, tum caeteros ubicunque terrarum ejusdem castae Re∣ligionis socios, variis modis saevitum suit: donec tandem nihilominus post annum 1500. integra Regna, Principatus, Respublicae, Reformatis Ecclesiis, à BESTIAE ditione in partes Sanctorum secesserint. Contra quos deinceps bellum geritur, hodié{que} durat, nec finietur donec BESTIA in exitium ierit.

Iam si quis totam lanienae hujus seriem, annis paulò ampliùs quadragintis & quin∣quaginta comprehensam, animo diligenter metiatur, numerúmque occisorum ad cal∣culos revocet; aut fallor, aut BESTIAE persecutionem decem illas Ethnicas (cùm Draco proprio adhuc nomine rerum potiretur) non modò aequâsse, sed & superâsse, mi∣rabitur. Albigentium & Waldensium caesorum numerum DECIES CENTENIS ho∣minum MILLIBUS aestimatum jam antea monuimus. Exinde ad Ecclesiae Reforma∣tionem, partim flammis, partim gladio, partim aliis cruciatibus absumptorum nemo calculum inivit, cùm tamen numerum haud exiguum fuisse notum sit. Ab origine Iesuitarum ad annum 1480, hoc est, paulò pluribus quàm 30 annis, orthodoxorum NONGENTA ferè MILLIA fuisse trucidata,* 1.79 notat Balduinus de Antichristo. In Belgio solo, ídque manu solùm carnificis, saevus ille Pugil Romanae Sedis Dux Al∣banus, ad 36 animarum millia, seu authore, intra paucos annos sublata gloriatus* 1.80 est. Testatura 1.81 Vergerius, qui optimè novit, Inquisitionem, ut vocant, haereticae pravitatis, vix triginta annorum spatio, CENTUM QUINQUAGINTA Christiano∣rum MILL. diversis afflictionum generibus consumpsisse. Fateturb 1.82 Sanderus, infini∣tos Lolhardos & Sacramentarios in tota Europa ignibus traditos fuisse; quos tamen ait ille non à Papa & Episcopis, sed à politicis Magistratibus neci datos fuisse. Nimi∣rum sic juxta prophetiam rem geri oportuit: nam de Seculari BESTIA dicitur, quòd Sanctis bellum faceret, eósque vinceret, & de decem Regibus, cap. 17. eos AGNO & electis & fidelibus ejus bellum illaturos; de BESTIA verò Ecclesiastica, non quidem ipsam gladio occidere, sed facere ut quicunque Imaginem Bestiae non adoraverint, ab ipsa Imagine gladio occidantur, ut paulò póst videbimus. Sequitur,

Et data est ei potestas in omnem tribum, & linguam, & gentem.

Quae autem haec potestas? num debellandi Sanctos? quasi ea sese extenderet quàm latè pateat Ditio Romana: nam fortè non de dominii, sed persecutionis amplitudine sermo est. Sin quis alterum malit, sensus erit, Tantam fore BESTIAE authoritatem ut nulla tribus, lingua, aut gens impietati ejus refrageretur. Non autem de singu∣laribus hic intelligi vult, (quippe quorum multi omni seculo reperti sunt qui Agno fidem servârint) sed de integris tribubus, linguis & gentibus, id est, politiis homi∣num; quarum verissimum est nullam repertam esse, quàm non BESTIA in impieta∣tis suae obsequium flexum per multa secula detinuerat: adeò ut qui hîc illic per BESTIAE provincias dispersi degerent veri nominis Christiani, soli per id temporis Ecclesiam illibatam atque Virgineam constituerent; ut quae nullam professionis suae civitatem, rempublicam, nedum principatum aut regnum (proh dolor!) habuerit. Hîc autem animo tenendum, BESTIAE formam esse impietatem illam Draconi succen∣turiatam; cujus utique communione plura illa, ut diximus, ditionis Romanae Regna in unam Bestiam coalescunt. Hanc igitur qui susceperint, in potestatem BESTIAE concedere dicuntur: quod fecerunt omnes tribus, linguae & gentes.

Et adorabunt eam omnes incolae terrae, quorum non sunt scripta nomina in libro vitae Agni illius mactati ab origine mundi. 9.* 1.83 Siquis habet aurem, audiat.

Nè quis autem tam universali & catholico in BESTIAE leges consensu facinatus id piè rectéque fieri, sibique absque periculo, tot gentium, nationum populorúmque exemplum sequendum esse praesumat; aut etiam persecutionis atrocitate fractus &

debilitatus fidem Agno datam violet, ínque BESTIAE cultum concedat; Spiritus Sanct. quo loco & numero apud Deum sint qui huic monstro impietatis morigeros sese exhibuerint, elogio planè metuendo denunciat: Eos nempe in AGNI illius occisi ma∣tricula non haberi, sed regni Dei exortes aeternùm perituros.

Admonitioni isti formidolosae subjungitur Apostrophe attentioni movendae; Si quis, inquit, habet aurem, audiat: quasi dicat, Eho, pii Christicolae, advertite aures, imis{que} animis recondite quod de infelici adeò Bestiisequarum sorte modò profatum est; ne{que} enim parvi momenti res est, quinimo talis in qua cardo salutis vestrae vertitur. Ità nempe verba ista ad superiora referri debent, non ad sequentia; pari modo quo ea∣dem in Epistolis ad Ecclesias haud semel referri perspicuum est. Vide cap. 2. ver. ult. cap. 3. vers. 6, 13, 22.

Si quis in captivitatem agit,* 1.84 in captivitatem abit: Si quis gladio occiderit, oportet eum gladio occîdi.

Epiphonema consolatorium piorum, in quos BESTIA, parere sibi recusantes, bello, carceribus, & suppliciis immanissimis grassaretur: Futurum nempe aliquando ut Deus, justus suorum vindex, tot lanienarum, tantarum crudelitatum poenas reposcat, atque Belluae rabiosae talionem retribuat.

Atque hîc est, inquit, tolerantia & fides Sanctorum.

Id est, Sancti, hâc superni Numinis aequitate, rebúsque humanis ordinandis justitiâ freti, ad ea quae passuri sint minimè conturbentur aut animis concidant, sed animosè BESTIAE contranitentes vindictam à Deo certò & cumulatè eventuram firmiter & patienter exspectent.

Atque hactenus de BESTIA Seculari actum: jam ad alterius BESTIAE à se visae de∣scriptionem progreditur Apostolus, BESTIAE nimirum Ecclesiasticae, seu mavis Pseu∣dopropheticae, quae prioris BESTIAE ejúsque blasphemiarum praefecturam gerit.

DE BESTIA ALTERA BICORNI, sive Pseudopropheta.

BESTIA Bicornis, sive Pseudopropheta, PONTIFEX est Romanus cum suo Clero; cornua quidem habens instar AGNI, cujus se potestatis ligandi & solvendi in terris Vicarium jactat, sed loquens idololatrias & Sanctorum lanienas ut Draco. Haec enim BESTIA BESTIAE illius Decemcornupetae, Draconi à tyrannide & blasphemiis sub Christianae professionis larva succenturiatae, author suit & conditor. Cujus pro∣inde, ut potestate, Hierarchae munere, fungitur, ità quoque Pontifex ipse ejusdem. non minùs quàm Cleri sui, quocum seorsim BESTIAM Pseudopropheticam constituit) sese Caput & Monarcham gerit, septimum illud novissimúm{que} Rei Romanae caput in VRBE septicolli exhibens. Qui nempe signis & Miraculis quae ei cum Clero suo facere ut fingere datum est, Excommunicationis praesertim tanquam coelestis vindictae fulmine, eò sensim Reges ex dissipato Caesarum Imperio nuper in Orbe Romano na∣tos induxit, ut sibi, cassae{que} jam alioquin imperio Romae, colla unanimiter submit∣tentes, pristini jámque demoliti Imperii Ethnici IMAGINEM induerent. Id quod ei tam commodè processit, ut non tantùm BESTIA illa Romana capite Caesareo sau∣ciata in IMAGINE ista planè revixerit, sed & IMAGO ipsa ad PSEUDOPRO∣PHETAE nutum in quoscunque formae suae reclamantes incidisset, gladio seculari ani∣madverteret, perinde ut PSEUDOPROPHETA spirituali.

Et vidi, inquit, aliam Bestiam ascendentem de terra,* 1.85 & habebat duo cornua similia Agni, sed loquebatur ut Draco.

Vidit aliam Bestiam, Pseudopropheticam nempe, seu Pseudoecclesiasticam, quam con∣stituit, ut diximus, PONTIFEX Romanus cum suo Clero. PONTIFEX enim per se & solus, ut Pseudopropheta dici possit, Bestiam tamen non efficit, nisi adscito suo Clero; cùm Bestia coetum hominum quodam membrorum ordine instar animalis gaudentem denotet, non singularem hominem. Vidit autem ascen∣dentem de terra: id est, non, ut prior illa, ex mari seu Orbis ditionibus, nobiliori

scilicet origine, prognatam; sed ex ima rerum conditione editam: vel potiùs, non exercituum populorúmve bello decertantium confluge, ut SECULARIS illa, geni∣tam; sed tacitè & sine strepitu, instar herbarum & stirpium de terra nascentium, suc∣crescentem. Mare enim, ut quamvis populorum in unam ditionem conslugem, ità in bello exerci••um significat. Et habebat duo cornua similia AGNI:] id est, potesta∣tem illam bipartitam ligandi & solvendi, Petro caeterisque Apostolis à Christo dele∣gatam, atque eatenus quidem ipsius AGNI similem, quatenus dixit, Sicut me misit Pater, 〈◊〉〈◊〉 & ego mitto vos. Hanc quidem potestatem BESTIA prae se fert, séque in ea Christi vicariam agere: sed loquitur ut Draco, Draco verò rufus, quem Michael paulò antè deturbaverat atque Imperio Romano exuerat; dum quidem, ut ille, Deastro∣••••m & idolorum cultui authoritate & decretis suis patrocinatur, paríque modo veros & castos AGNI illius mactati cultores persecutionibus & lanienis extermi∣nari facit.

Nam potestatem prioris Bestiae omnem exsequitur in conspectu ejus.* 1.86

Potestatem Draconis fiduciariam illam priori BESTIAE concreditam, ínque idolo∣latrico cultu sitam, exsequitur BESTIA Bicornis, tanquam Hierarcha, cujus est ob∣eundis sacris praeesse. In conspectu autem Bestiae idem est ac apud ipsum sive in gratiam ejus; quasi dicat, BESTIA ha••c Bicornis BESTIAE Decemcornupetae à sacris est, ut mirum videri non debeat si loquatur ut Draco. Ità enim Hebraeorum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 cui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 respondet, nonnunquam aequipollet dativo personae cui aliquid acquiritur vel in cujus gratiam sit; ut pro eo quod 1 Sam. 2. 18. dicitur, Erat Samuel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, est cap. 3. 1. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Speciatim verò PONTIFEX Romanus hu∣jus BESTIAE caput, illius quoque BESTIAE supremum regimen exercet.

Adhaec facit ut terra & haebitantes in ea adorent Bestiam primam, cujus plaga mor∣tisera curata est.

Id est, quicquid omnino est BESTIA illa prior, quicquid obsequii à gentibus im∣pietati ejus delatum est, id omne Hierarchae huic tanquam parenti acceptum refert: cujus nimirum operâ effectum sit ut terra & incolae ejus adorarent BESTIAM illam primam, quae plagâ mortiferâ sanatâ è Mari emerserat. Id qua ratione, quibus mediis machinísve effectum dedit, id particulatim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 exponit.

Etenim,* 1.87 inquit, facit signa magna, adeò ut etiam ignem faciat è coelo descendere in terram in conspectu hominum.

Et seducit incolas terrae propter signa quae datum ei facere in conspectu Bestiae,* 1.88 dicens incolis terrae ut faciant Imaginem Bestiae quae gladio vulnerata fuit: Et re∣vixit.

Etenim facit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Van ••nim Hebraeorum & indè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in Scriptura Conjunctio est non tantùm copulativa, sed & disjunctiva, rationalis, causalis, ordinativa, expla∣nativa, prout sensùs ratio exigit: id quod semel monuisse sufficiat. Iam ad rem. BESTIA Pseudoprophetica seu Pontisicia author gentibus BESTIAE illius Decemcornu∣petae quâ Draconis potestas revixit constituendae. Signis enim & miraculis iisdem persuasit, ut secum in Imaginem Bestiae sexto capite mactatae fabricandam consenti∣rent. Quâ demum ad nutum ejus efformatâ, Plaga illa statu Draconis accepta, novâ idololatriâ & tyrannide ad priorum similitudinem introductis, curari, Bestiáque Draconicola renovari visa est: nam BESTIA Romana capitis novissimi est IMAGO Bestiae sexto capite mactatae. Dixit, inquit, incolis terrae, ut facerent Imaginem Bestiae quae habebat plagam gladii; id est, imaginem ejus eâ quâ fuit conditione cùm accipie∣bat plagam. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, atque ità demum BESTIA revixit seu redintegrata fuit. Verba enim ista non pertinent ad descriptionem Bestiae cujus erat imago exprimenda, quasi verba loquentis Pseudoprophetae; sed sunt Angeli eventum consilii istius re∣ferentis sive subjicientis, nempe sie Bestiam illam caesam revixisse. Estque acsi plenè diecretur hoc modo; 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Dicens incolis terrae ut faciant Imaginem Bestiae quae habebat plagam gladii; [illi verò fecerunt ità] & revixit. Ut 2 Reg. 20. 7. Dixit Isaias, Tollite massam ficuum. Et tulerunt, & posucrunt super ulcus: 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Et convaluit, scilicet Ezechias vel ulcus.

Nimirum hoc illud est quod in BESTIAE illius Secularis descriptione dicebatur, tra∣didisse ei Draconem copias suas & potestatem magnam, eó{que} plagam illius lethalem con∣valuisse; id est, impressisse Draconem cultûs & potestatis suae formam Bestiae religionis alienae, dum Angelos suos seu Daemones non quidem, ut olim, iis titulis quibus se Christi Domini nostri hostes profitebantur, sed sub tegmine religionis Christianae, Sanctorum & Angelorum bonorum, imò & Christi ipsius (vah blasphemiam!) nominibus supposuit colendos. Nam Idola qui colit, quocun{que} nomine vocet, colit Daemonia.

Imò, nè quid ad plenam Bestiae caesae, id est, Draconis, imaginem deesset; quod Im∣peratores Draconicolae quidam secerant, ipse quoque PONTIFEX sibi deferri curavit, honores scilicet divinos & authoritatem Deo peculiarem: adeò ut in Templo Dei tan∣quam Deus sedeat, prae se ferens se esse Deum, ut Paulus inquit. Quod etsi Ioannes, seu Angelusipsi BESTIAE historiam pandens, hîc speciatim nonattingit; tamen ge∣nerali Imaginis nomine, tanquam similitudinis istius partem quâ Bestia caesa refertut, comprehensam voluit.

Atque hactenus de Imagine fabricanda; jam de Signis ad suasionem ejus adhibitis. Facit, inquit, Signa magna, adeò ut etiam ignem faciat è coelo descendere in terram. Haud invitus hìc irem in sententiam Graseri, si modò illa ex Hebraeorum scriptis con∣firmari posset, hoc de Ignis deductione de coelo hyperbole proverbiali dictum esse, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ejus quod praecessit: acsi dictum esset, Facit signa magna, imò talia ac tanta, u•• vel ab ipsius Eliae miraculis quibus veri Dei cultum asseruit haud longè abesse videan∣tur. Iudaei enim vulgò, inquit Graserus, isti Eliae miraculo tantum tribuunt, ut prover∣bialiter illud de omnibus siupendis factis, in quibus nempe Dei dignitas elucet, usur∣pent.

Sed cui hoc non placuerit, is lectionem Complutensem, aliis quoque exemplaribus testatam, sequatur, [〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 facit signa magna & ut ignis è coelo descendat in terram] atque adeò, tanquam eorum quae dein∣ceps fusiùs exponuntur summa hisce verbis proponeretur, de duplici mediorum genere interpretatum eat quibus PSEUDOPROPHETA usurus esset ut Orbis Christiani in∣colas induceret ad Imaginem BESTIAE sexto suo capite caesae refingendam; Miracule∣rum scilicet apparatu, & Excommunicationis fulmine: quorum altero gentium animos in errorem pelliceret; altero, immorigerorum contumaciam & superbiam frangeret. Etenim de horum utrisque quorsúmque spectarent, in sequentibus ordine agi••ur. De Signis quidem verbis istis, Et seducit incolas terrae persigna quae datum est eifacere, dicens incolis terrae ut faciant IMAGINEM Bestiae quae gladio vulnerata fuit, & quae sequuntur ad v. 16. De Excommunicatione verò istis, Facit ut emnes accipiant characterem in manu dextra aut in frontibus suis, & ut nè quis possit emere aut vendere, nisi qui habucrit characterem aut nomen BESTIAE, aut numerum nominis ejus. Locutio Syn edocaica, quâ, ex interdicto aliorum commercio, Anathematis Ecclesiastici centura innuitur. Nec ea sanè inconcinnè igni coelesti seu fulmini assimilatur. Quid enim est, obseceo, in Dei nomine aeterno illi igni quempiam addicere, quàm ignem coelo devocare? p••••∣sertim cùm impiorum illa à Deo profectura poena lacu ignis & sulphuris, seu Aspha••••i∣te, ubi Sodoma & Gomorrha igne coelitus depluto conflagârunt, semel iterúmque in hoc libro figuretur. Imò conflagrationem istam docet Apostolus Petrus, 2 Ep. 2. 6. constituisse Deum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, per ellipsim prioris substantivi in Hebraismo usi••atam, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, exemplar poenae eorum qui impiè victuri sunt: Et Iudas hìc Petri mentem clariùs efferens, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, ignis aeterni similitudinem seu typum sustinere, seu ignis aeterni poenam exhi∣bere.* 1.89 I••à enim, vel in sensum aliquem similem, Iudae verba interpretanda esse, utri∣usque Apostoli verborum invicem collatio & rei ipsius ingenium attento Lectori per∣suadebunt.

Quâ occasione & illud quoque addere mihi liceat, Propterea memorabile admo∣dum fuisse, & triste Iudaeis jam à Deo rejectis omen, quod in ipso initio fatalis istius Belli iis accidisse narret Iosephus,* 1.90 clade ad trajectum Iordanis è regione Ierichuntis acceptâ: Nempe cùm alii ab hoste in flumen projicerentur, alii vim eorum non susti∣nentes sponte eò desilirent, Lacum ASPHALTITEM pronoflumine devolutis cada∣veribus oppletum fuisse: quo casu, inquit, plaga, licèt per se gravissima, Iudaeis ta∣men seipsâ major visa fuit.

Sed eventum Vaticinii quod attinet; De Signis quidem res notissima est, univer∣sam quae in Bestiae regno jamà duodecim plùs minùs seculis obtinuit idololatriam, tum primogenitam illam in Sanctorum demortuorum, reliquiarum & Angelorum cultu si∣tam, tum proximum natu cultum imaginum, denique novissimam illam Dei panacei blasphemiam, denso Signorum agmine, curationibus putà & visionibus miraculosis, coercitionibus specie tenus daemonum, aliísque non unius generis mirandis effectibus, infelicibus Christianis primò quasi commendatam, deinde persuasam & confirmatam esse. Quae quidem omnia BESTIA Bicornis, seu PONTIFEX Romanus cum satellitio seu Pseudoprophetico, fecisse dicitur; quatenus vel ipsi confinxerunt, vel ab aliis confi∣cta authoritate suà approbârunt, vel quae malorum daemonum reverâ operationes & praestigiae fuerint,* 1.91 pro veris & Divinis miraculis Orbi Christiano seducendo obtruse∣runt. Scilicet hoc illud ipsum est quod Apostolus Paulus ad Thessalonicenses praedix∣it,

Adventum hominis peccatifore secundùm efficaciam Satanae, cum omni potentia & sig∣nis ac prodigiis mendacibus, & cum omni seductione injustitiae.

Fulminis verò seu Anathematis Pontificii exempla, quo ille suam in decernendo ju∣bendóque authoritatem vindicavit, ea quidem adeò cuivis sunt obvia, ut meo ex An∣nalibus Ecclesiae huc convehendi labori omnino parci possit. Unum commemorare lubitum est admodum insigne, & quod Imaginem, de qua fabricanda agitur, tam pro∣pè attingat, ut vel solum ad Prophetiae hujus veritatem astruendam possit sufficere.

Nempe in controversia illa Iconomachica apud Graecos anno circiter 720 exorta, atque per annos 120 ingenti fervore & idololatrarum persecutione agitata, dici vix potest in quantum discrimen Imago illa Draconis caesi, tune adhuc rudis & imperfecta, nec ultimam artificis manum consecuta, adducta fuerit. Nec enim in illa controversia, ut vulgò creditur, Imaginum solarum cultus,* 1.92 sed & Sanctorum demortuorum & Reli∣quiarum strennè oppugnabatur. Leo Isauricus (inquit Theophanes hist. Miscel. lib. 21. cap. 23.) non solùm circa venerabilium affectivam imaginum adorationem errabat impiis [〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉] sed & circa intercessiones castissimae Dei genitricis omniúmque Sanctorum, quorum & reliquias scelestissimus, ut magistri ejus Ara∣bes, (id est, Muhammedani) abominabatur. Idem de Constantino, quem per contu∣meliam Idolorum patroni Copronymum vocârunt, ibid. cap. ult. Hic, inquit, pernici∣osissimus & agrestis, ferus, &c. primò quidem à Deo & intemerata Matre ipsius ac omni∣bus Sanctis abscedit. Ità pium Imperatorem blasphemat Graeculus Idololatra. Iterum lib. 22. c. 42. Vbique intercessiones sanctae Virginis & Dei genitricis ac omnium San∣ctorum, in scriptis, ut inutiles, ac sine scriptorepellebat, per quas nobis emanat omne suf∣fragium, sanctas eorum reliquias ejiciens & invisas reddens: sicubíque insignis cujusquam audiebatur ad animarum sanitatem & corporum rejacere, vel, sicut moris est, à piè agen∣tibus honorari, mox ergò mortem adversus hujusmodi tanquam impiè agentes minabatur; sin autem, proscriptiones, exilia, tormenta: Deo autem gratissimum lipsanum, utpote quidam the saurus possessoribus habitus, auferebatur, invisum de caetero efficiendum. Vi∣deat quoque Lector cap 54. Idem cap. 48. Sicubi quisquam corruens vel dolens solitam Christianorum vocem emitteret, dicens, DEI GENITRIX IVVA, aut vigilias agens de∣prehenderetur, &c.—ut inimicus Imperatoris damnabatur, & IMMEMORABILIS nominabatur. Imò adhuc sub Theophilo, quinque Imperatorum Iconomachorum ul∣timo, Sanctorum cultum oppugnatum apparet ex Hymno illo Theodori, quo Ecclesia Constantinopolitana victricis tandem Idololatriae memoriam quotannis (proh scelus & dolor!) recolere solebat.* 1.93 Ihi namque Ode 8. habetur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. id est, Sacras Sanctorum reliquias, & ipsorum imagines, Lezius ille ferus unà cum Ioanne (hic fuit Patriarcha Constantinopolitanus sub Theophilo) nullo pacto venerandas impiè asserebant, pietatis desertores.

Quid igitur hîc PONTIFEX Romanus? Succurrit IMAGINI Bestianae. immane quantum de fractione periclitanti: & cùm literis & minis nihil proficeret, ad fulmineas artes se convertit. Leonem Isaurum Iconomachorum antesignanum anathemate percu∣tit, subditos in Italia ab obedientiae juramento absolvit, Exarchatu Ravennate & reli∣quâ eò loci ditione, quantum quidem in ipso erat, privavit. Quo facto, ut Idolola∣tricae in Oriente factioni animos addidit, ità Reges Occidentis tempestivè absterruit nè quid simile conarentur. Eodem fulmine Albigenses, eorúmque defensores, recepto∣res afflandos sanxit & verò afflavit Synodus Lateranensis 280 Episcoporum sub Alex∣andro III. Idem quoque fulmen Concilium Laterauense magnum sub Innocentio de∣vocandum cernit in Dominos temporales, qui requisiti & moniti ab Ecclesia terras suas ab iisdem purgare neglexerint;* 1.94 nempe, ut per Metropolitanos & caeteros comprovinciales Episcopos Excommunicationis vinculo innodentur; &, si satisfacere contempserint, per Pontificem Rom: vasalli eorum à fidelitate sua denuncientur absoluti, & terrae eoram expo∣nantur Catholicis occupandae.

Datúmque est ei dare spiritum Imagini Bestiae,* 1.95 ut & loquatur Imago Bestiae & faciat ut quicunque non adoraverint Imaginem Bestiae occidantur.

Nivitali facultate praedita fuisset IMAGO, non ejus effictione Bestia caesa revix∣isset. Neque enim Bestia draconicola, quam referre debuit, Bestia iners fuit; sed quae strenuè admodum sese movere, & in quosvis genio suo contrarios impetum face∣re solebat. Ejusmodi igitur imaginem eam esse oportuit in qua denuo revivisceret Proinde PSEUDOPROPHETAE datum dicitur, non solùm ut populum Christianum ad Imaginem ipsius in Bestia vicis novissimae fabricandam pelliceret; sed ut ipse vitam eidem largiretur, quâ & edictis pari modi juberet quae ad dignitatem suam tuendam opus essent, tum in inobsequentes & constitutioni ipsius religiosae subesse detrectantes,

gladio, seu nece seculari, animadverteret. Et sanè totam illam potestatem quam ha∣bet IMAGO, seu Bestia Secularis idololatrica, in Sanctos saeviendi, eam non nisià BE∣STIA Pseudoprophetica sibi traditam exercet. Ità enim res geritur, ut quos BESTIA Pseudoprophetica haereseos (ut vocant) seu Imaginis violatae condemnaverit, eos de∣mum BESTIAE Seculari potestatem facit occidendi: cujusmodi scilicet à sese nullam habet, nisi ab Ecclesiastico judicio pendentem. Atque haec est illa quam vocant Tra∣ditionem potestati seculari in historiis carnificinae Bestianae nullibi non obviam. BE∣STIA scilicet Pseudoprophetica, ut quidem videri vult, nonoccîdit ipsa, sed tamen sen∣tentiâ suâ damnatos Seculari tanquam Carnifici tradit occidendos.

Et facit ut omnes, parvi & magni,* 1.96 divites & pauperes, liberi & servi (id est, cu∣juscunque sint ordinis, statûs & conditionis) accipiant characterem in manu sua dextra aut in frontibus suis: Etnè quis possit emere aut vendere,* 1.97 nisi qui habeat cha∣racterem aut nomen Bestiae, aut numerum nominis ejus.

Quid sibi velit emendi & vendendi interdictum (ut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 incip••am) jam antè ostendi; nempe Papalem Excommunicationem notari, in quam qui incidunt,* 1.98 reliquo∣rum civium consuetudine & commercio arcentur. Ità Canon iste Concilii Lateranen∣sis sub Alexandro, cujus paulò antè mentio facta, contra Waldenses & Albigenses edi∣tus, sub anathemate prohibet signanter, Nè quis eos in domo vel in terra suatenere vel fovere, vel NEGOTIATIONEM cum iis exercere praesumat. Et Synodus Turonensis in Gallia sub eodem simili interminatione prohibet, Nè ubi cogniti fuerint illius (ut vo∣cant) haere seos sectatores, receptaculum quisquam eis in terra sua praebere aut praesidium impertiri praesumat; sed nec in VENDITIONE & EMPTIONE aliqua cum iis commu∣nio habeatur.* 1.99 Et quid? nonne hîc quoque loquitur PSEUDOPROPHETA ut Draco? Draco enim Diocletianus simile edictum edidit, Nè quis quidquam Christia∣nis venderet aut subministraret, nisi priùs thura Diis adolevissent: de quo in Hymno Iustini martyris ità canit Beda;

Non illis emendi quidquam Aut vendendi copia: Nec ipsam haurire aquam Dabatur licentia, Antequam thurificarent Detestandis idolis.

Hanc autem locutionem Synecdochicam propterea fortasse Spiritus S. adhibuit, ut innueret, anathema illud Papale, licèt sese abscissione ab interna & invisibili Christi communione venditet, reverâ tamen ultrà vim non habere quàm ut ab externo & visi∣bili aliorum civium commercio excludat.

Iam quod de Charactere dicitur; Character Bestiae non est propriè nisi Nominis; ideo dicitur Character seu Nomen Bestiae, & capite sequente Character Nominis ejus. Nempe allusum est ad morem veterem, quo Servi Dominorum, milites Imperatoris sui nomi∣nibus (atque illi quidem praecipuè in fronte, isti in manibus) inscribi solebant. Ita∣que pari ratione AGNI quoque Satellitium capite sequenti, quod satellitio BESTIAE 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Agni & Patris nominibus in fronte scribuntur; eodem utrobique typi sensu, ad indicandum cujus Domini sit, cuíque militet uterque Coetus; illos Bestiae & Ima∣ginis ejus, hosce Christi & Patris ejus sese servos profiteri.

Numerum quod attinet, is Nominis seu Characteris Bestiae appendix potiùs censendus est quàm Character; & quidem reverâ non tam Nominis Bestiae, quàm Bestiae ipsius Numerus est; quomodo etiam statim vocatur. Numerus autem Nominis ideo tantùm dicitur, quòd Nominis Bestiae literis in numeros relatis, Deo ità disponente, continea∣tur. Neque tamen sequitur, quia cum Nomine Numerus tan intimè cohaereat, ideo Numerum Bestiae cum Nomine confundendum esse: Exigit enim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ratio, ut, quemadmodum in Agni Coetu Character Nominis à Coetûs Numero distinguitur, ità quoque in Coetu Bestiano fiat. Adde quòd diversae omnino rei sunt, significationis, inquam, Character Nominis atque Numerus, si ad aliorum locorum analogiam interpre∣tationem dirigamus. Alter enim, Character Nominis, cui Domino sese addixerint qui gestant; alter, putà Numerus, quâ prosapiâ undéque genus suum deducant qui eodem insigniuntur, ostendit: ut numerus duodenarius, exque duodenario multiplicando sa∣ctus, tam in Coetu Virgineo quàm in structura & dimensionibus Novae Hierusalem emicans, Apostolici generis atque indolis symbolum est.

Sed nè diutiùs in generalibus istis immoremur: videamus tandem quodnam sit illud Bestiae NOMEN, quo Numerus quoque ejusdem à Spiritu S. notatus contincatur.

Est verò, quod jam tum cùm Apocalypsis adhuc recèns scripta esset nonnulli suspicati sunt, decantatum illud 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Hoc enim nomine, post imperii divisio∣nem & decem Reges in provinciis ejus exortos, neque priùs, Pseudopropheta Roma∣nus, cum reliquis Occidentis incolis, discriminis ergô appellatus est; ídque ab illis ip∣sis, quibus Apocalypsis scripta est, septem Asiae Ecclesiis. Namque Graeci & reliqui Orientales, penes quos in dilaceratione illa Imperii nomen mansera••, seipsos solos Ro∣manos dici voluere; nos, cum Pontifice nostro & sub eo Episcopis, Regibus, Dyna∣stis, fatali quodam instinctu LATINOS dixere. Atque hoc ipsum Nomen, literis suis Graecorum & Hebraeorum more subductis, numerum conficit à Spiritu S. notatum, numerum autem mysticum; quo indicatur cujus prosapiae sit BESTIA, quámque falsò sese chori Apostolici successorem venditet, cùm fit reverâ Draconis.

Numerus enim NOMINIS Bestiae est 666. Quem si ex duodenario, Apostolici ge∣neris Symbolo, deducere ••atagas, frustrà laborabis; nunquam enim indè, quomodo∣cunque multiplicaveris, 666 efficies: At verò è Senario, qui DRACONIS illius ru∣fi, putà BESTIAE sexti capitis, numerus est, facillimè; cùm ex Senariis totus, quan∣tus quantus est, conflatus ••it, monadum, decadum, hecatontadum; quasi Draconis il∣lius sperma totum BESTIAE hujus novissimae corpus omnésque artus ejus perva∣fisset.

Hîc est sapientia (inquit Spiritus.) Qui intelligentiam habet,* 1.100 computet Numerum Bestiae: numerus enim hominis est; & Numerus ejus 666.

Quem quidem omnino ad eum quem dixi modum computari debere, videor mihi colligere ex Coetûs Virginei analogia, cujus Numerus 144, contrà quàm Bestiae, totus Apostolicus est, ex duodenario in seipsum multiplicato genitus. Contrariorum autem contraria est ratio. Atque ibi quidem utrumque, tam Nomen inscriptum quàm inscrip∣ti Coetûs numerum, Spiritus Sanctus expressit; hîc verò Nomen ex Numero conjicien∣dum reliquit.

Est igitur, ut rem in pauca conferam, Nominis BESTIAE characterem accipere, ejus potestati se addicere, & Dominium confiteri; Numerum verò, impietatem ejus, Dra∣conis traducem, idololatriam nempe LATINAM, amplecti. Unde illud fortè consi∣deratione non indignum erit; Licèt nemo potest Nominis Bestiani characterem accipe∣re, seu ejus potestati subditus esse, quin simul quoque Numerum ejus accipere, hoc est, impietati communicare, necesse habuerit: posse tamen fieri ut quis Numerum seu impi∣etatem Bestiae admittat, Characterem verò seu Nomen respuat. Id quod in Graecos jam∣diu competit, qui utut eandem impietatis formam Draconis traducem seu idololatriam Latinam amplectantur, eámque primitus PONTIFICIS Latini, IMAGINEM Draco∣nis caesi illic quoque erigi adlaborantis, auspiciis in Concilio isto altero Niceno apud se confirmatam; Pontifici tamen Latino subesse, seu Nomen ejus ut olim (antequam schis∣mate facto secesserint) gestare, jam à septingentis annis recusant.

DE COETU VIRGINEO CXLIIII M Signatorum Agni.

COETVS V••••gineus AGNI Sionei satellitium,* 1.101 idémque selectum illud Is∣raelis ex Gentibus surrogati Agmen, de quo ad initium SIGILLI septimi, (geminâ namque Visione,* 1.102 ut ibi monuimus, Prophetiae SIGILLORUM cum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 connectendae causâ, describitur) significat Ec∣clesiam, in medio illo Christiani nominis Orbe Bestiam a••••ectantium, AG∣NO fidelem, súbque BABYLONE Virginem: germanam illam nec degenerem duo∣decim Apostolorum Apostolicè multiplicatam progeniem; solam utique, ad exem∣plum Chori coelestis, AGNUM PATREM que cantu Evangelico castè ritéque cele∣brare edoctam; quod nemo Bestianorum malo suo fato addiscere potuit: Adhuc po∣pulum non uni alicui, ut Bestiani, sedi addictum, sed AGNUM comitantem quó∣cunque gentium ierit: Bestiae cultores denique, de cultûs Evangelici praescripto, Deique in Idololatras patefacta severitate saepius & acriter commonefacientem; tan∣démque

omnibus, ni in aeternum perire velint, ut ab ejus commercio•• quantocyùs se sub∣ducerent, denunciantem. Haec Visionis summa est. Iam textum ad ejus normam elucidemus.

* 1.103 Et vidi, & ecce AGNVS stabat supra montem Sion, & cum eo centum quadraginta quatner millia.

Ex numero 144 seu duodecies duodecim millium apparet, eundem hîc Coetum de∣scribi qui ad septimi Sigilli ingressum signabatur; nimirum legitimam illam nec de∣generem Apostolorum sobolem,* 1.104 numerum hunc duodenarium tanquam generis sui in∣signe gerentem. Recolat Lector quae illic notavimus.

Mons Sion autem solium fuit Regni Davidici, idémque Civitas Davidis dicta, quòd eum ille Iebusaeis ereptum extus moenibus novis, intus arce regiâ, vicis, plateisque construxerat. Ergò hîc parabolicè adhibitus, illum terrarum locum designabit quem Christus, debellato DRACONE, Regni seu Ecclesiae suae domicilium fecerat, id est, Christiani nominis Orbem. In hoc Orbe Ecclesia Virginea mansionem habet, inibí∣que AGNO fidem & pudicitiam illibatam etiamnum servat, quum omnia stupris ac cae∣dibus Bestia contaminâsse, pessundedisse, nibilque integrum aut intactum reliquisse vi∣deretur.

Habentes nomen Agni, & nomen Patris ejus scriptum in frontibus suis.

Malè è quibusdam exemplaribus excidit illud nomen Agni,* 1.105 quod agnoscunt Vulgata, Primasius, Andreas, Aretas, Editio Compl••tensis, Syrus Interpres; ut cam veram lectionem esse non sit dubitandum: quin ut ••ità legatur rem ipsam postulare, in pro∣gressu interpretationis clarè patebit. Alluditur enim (ut in Bestiae quoque historia notavimus) ad ritum priscum, quo tam Servi Dominorum, quàm Milites Imperatoris sui nomine aut stigmate olim inscripti cernebantur; atque servi quidem praecipuè in frontibus (teste Rhodigino lib. 5. 33.) milites verò in manibus. Vegetius lib. 2. 5. Victuris in cute punctis milites scripti, & matriculis inserti jurare solent. AEtius autem l. 8. 12. Stigmata vocant quae in facie aut alia parte corporis in s••ribuntur, qualia sunt MILITVM in manibus. De militum verò inscripti one pleniùs nos instruet Lipsius, lib. 1. de Milit. Rom. dialog. 9. Sub principibus, inquit, tirones jam captos compunge∣bant, & in cute signabant [Romani.] Vera haec stigmata erant & manibus militum im∣pressa. Erant inscripti nomine Imperatoris: hinc Augustinus regium characterem vocat, & Chrysostomus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Petitum hoc vel ab eo, quòd olim nomen Imperatoris in se••∣tis, hastis, vexillis inscribi solitum, atque eo exemplo in cute: vel à sacris; quos enim Deo consecrabant velinitiabant, hos stigmatibus inur••bant. Ad rem igitur. Illi nomen Agni & Patris ejus in frontibus suis gerunt, qui fidem quâ se Agno, seu Imperatori & Domino, & Patri ejus in Baptismo mancipârunt, non frangunt, neque ad Satanae ejus∣que Angelorum cultum pompásque, quae semel ejurârunt, relabuntur. Ità enim an∣tiquitus (ut illud ad pleniorem dicendorum lucem hoc loco inseram) Abrenunciatio∣nis in Baptismo formula in plerisque Ecclesiis* 1.106 concipiebatur: 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Renunci•••• Satanae, & omnibus operibus ejus, & pompis ejus, & omni cul••••i ejus. In multis, i••s∣que antiquissimis, Liturgiis additum,a 1.107 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & Angelis ejus. In aliis, b 1.108 Et omnibus inventis ejus, & omnibus qui sub ipso sunt. In aliis eodem, sensu,c 1.109 Et mundo ejus. Quae omnia stylo Apocalyptico expeditè effere licet, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Renuncio Draconi, & omnibus copiis ejus, id est, ut Cyrillusd 1.110 Alexandrinus Baptismi formulam explicat, Daemoniorum turbis valedico, omnem pompam eorum & cultum respuo. Romana Ecclesia hîc aliis paulò contractior fuit: Sola enim apud ••am Satanae, pomparum & operum ejus mentio: ubi sub Satanae, tanquam Principis, nomine, Angelos quoque ejus; pomparum & operum, cultum ido∣lolatricum omnémque apparatum ejus intelligit.

Esse jam Baptismi Sacramentum, utpote quo fidem Agno & Patri solenniter profite∣mur, quóque nomen eorum suscipimus & Christiani dicimur, Dominicum Signaculum, passim Patres, ídque à prima Ecclesiae antiquitate, praedicant. Hincillud* 1.111 Origenis, Immortale LAVACKVM portemus in frontibus nostris; ••ùm Daemones viderint, contre∣miscent. ‖ 1.112 Augustinus etiam regium characterem vocat, characterem Imperatoris, cha∣racterem Redemptoris. Iidem porrò Signaculum hoc idololatriâ & superstitione induci & quasi obliterari docent. Tertullianus de Spectac. cap. 4. de Baptismo sub Signaculi nomine agens; Cùm, inquit, aquam ingressi Christianam fidem in legis suae verba profite∣mur, renunciâssenos•• DIABOLO, & POMPAE & ANGELIS EIVS, ore nostro conte∣stamur. Quid erit summum ac praecipuum in quo Diabolus & Pompae & Angeli ejus cen∣seantur, quàm Idololatria? & cap. 24. Nonne ejeramus & rescindimus SIGNACVLVM rescindendo testationem ejus? Ejusdem generis est & illud lib. de Idololat. cap. 19.

Non convenit signo Christi & signo Diaboli. Similiter August. Tract. 7. in Ioan. Perdi∣dit signum Christi, accipit signum Diaboli. Non vult Christus communionem, Solus vult possidere quod emit. Cum istis facit Isidor. Origin. lib. 18. cap. 59. de Spectaculorum exsecratione; Deum negat qui talia praesumit, & fidei Christianae praevaricator effectus est qui id denuo appetit••ui in lavacro jampridem renunciavit, id est, Diabolo, pompis & operibus ejus.

Omnes igitur qui BESTIAE characterem acceperint, Christi & Patris abnegârunt, ejerârunt, irritum fecerunt, ac pro eo habentur acsi nunquam accepissent. Soli cen∣tum isti & quadraginta quatuor mille qui ad BESTIAE castra non transfugerant, sed Agno firmiter adhaerebant, Characterem Dominicum etiamnum in frontibus suis often∣dunt.

Unum adhuc monedum restat; nempe illud, Quòd licèt Signati utrobique, tam hîc quàm cap. 7. iidem sint, tamen signaculi rationem non utrobique eandem esse; íd∣que ex diverso signandi fine: Illic enim tutelae res agebatur, hîc servitii & fidelitatis. Sed nec opus est ut propterea aliud ibi signaculum quaeramus à Baptismi Sacramento plané diversum: nam utrumque praestat Baptismus. Siquidem, praeter illud quod est professionis nostrae, Deus aliud, gratiae nimirum suae, signaculum superaddit, quo pro ••uis agnoscit qui tinguntur, ínque tutelam suam suscipit. De hoc igitur in priori Sig∣natorum Visione; de illo in praesenti, ni fallor, agitur. Atque huic sententiae favet, quòd Clemens Alexandrinus apud Eusebium lib. 3. cap. 17. Baptisma nuncupet 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, perfectam custodiam: Item quòd Nazianzenus, Orat. in sanctum Baptisma, idem Sigillum dici, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quia conservatio est: Denique illud Basilii Exhortat. ad Baptismum, Nisi signatus sit super te vultus Domini, nisi characterem in te agnoscat An∣gelus, quomodo pro te pugnabit, aut ab inimicis vindicabit? ubi Nicetas Scholiastes, Quia per cum consignati, cujusnam Domini simus agnoscimur, atque ab insidiis tuti conser∣v••tmur. Iam pergamus ad reliqua.

Et audivi vocem de coelo,* 1.113 tanquam vocem aquarum multarum, & tanquam vocem toni∣trui magni: & vox quam audivi erat sicut citharoedorum citharizantium citharis suis.

3. Et cantabant quasi canticum novum ante thronum, & ante quatuor Animalia & Pres∣byteros, &c.

Vocem verò indicat & canticum Angelorum coelestium, Patrem & Agnum glorifi∣cantium; quomodo fecisse leguntur cùm primùm Agnus Librum fatorum resignandum suscepisset.* 1.114 Ad hos Angelos utique respiciens, mox versu 6 dicit, Et vidi alium An∣gelum volantem in medio coeli, id est, alium à praecentoribus istis. Nullius enim ante hunc Angeli meminisset, nisi dicamus symphoniacos istos Angelorum chorum fu∣isse

Vox autem aquarum multarum & tonitrui instar, non significat aliud quàm vocem numerosae & confertae multitudinis; cujusmodi in Templo, dum adhuc florebat, au∣diri soleret, cantorum Levitarum, voce & instrumentis musicis Deì laudes resonanti∣um: quorum prae multitudine, simul & acclamantis populi, sonitus reddebatur, quasi marinorum fluctuum & fragoris tonitrualis. Non conjectura est, sed res manifesta; quippe quod in epinicio cap. 19, ubi eadem est parabola, disertè exprimitur. Audi∣vi, inquit, quasi vocem turbae multae (audi, turbae multae) & sicut vocem aquarum mul∣tarum,* 1.115 & sicut vocem tonitruorum magnorum, dicentium, Hallelujah. Hinc apud Eze∣chiel. cap. 43. 2. ubi in Hebraeo simpliciter est, Vox ejus (i. gloriae Dei Israelis) quasi vox aquarum multarum, Septuag. paraphrasticè reddunt, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Vox castrorum ejus, quasi vox geminantium multorum. Chal∣daeus similiter, Vox benedicentium nomen ejus, sicut vox aquarum multarum. Adde il∣lud ex eodem Propheta de Cherubinis cap. 1. 24. Audivi, inquit, vocem alarum eorum, tanquam vocem aquarum multarum, tanquam vocem Omnipotentis, vocem loquelae tanquam vocem castrorum. Denique ab hac notione est, quòd in descriptione personae Fil••i Dei exordio Apocalypseos ex Daniele expressâ;* 1.116 pro quo apud Danielem est, Vox multi∣tudinis, à Ioanne substituitur, Vox aquarum multarum. Quod enim Daniel habet, Pe∣des ejus quasi species aeris candentis,* 1.117 & vox verborum ejus sicut vox multitudinis; id Io∣annes enuntiat, Pedes ejus similes aurichalco, sicut in camino ardenti; & vox ejus tan∣quam vox aquarum multarum.

Canticum porrò novum est, cujusmodi post Christum mundo exhibitum Deo canitur: quo nempe Sessori Throni & Agno, unà solisque, redemptio, potentia, divitiae, sa∣pientia, fortitudo, honor, gloria & benedictio religosè & evangelicè deferuntur. Hujus cantici formula exstat cap. 5* 1.118, ídque titulo cantici novi: ut eò hîc respici vix dubitandum sit, cùm nusquam in hoc libro alibi cantici novi mentio audiatur. Dignus

est, inquiunt, AGNVS qui occisus fuit (id est, prout antè à Presbyteris & Animal••bus paulò explicatiùs dicitur, propterea quod decisus fuit) a••cipere potentiam, & divitias, & sapientiam, & for••itudinem, & honorem, & gloriam, & benedictionem. Sedenti igitur super thronum & AGNO sit benedictio, & honor, & gloria, & robur in secula seculorum, Amen. Haec no•••• cantici formula est, quam si Déus aliquando penitius in∣telligere dederit, latiùs fortasse explicando diducam: altiùs enim in animo meo inse∣dit, universum cultûs Evangelici mysterium eo contineri.

Quod appositi rationem attinor, Novum dicividetur, vel quasi alterum & diversum ab eo quod Christo nondum misso canebatur (sub hoc enim, secundùm effatum illud Apostoli,* 1.119 Vetera transierunt, & ecce facta sunt omnià nova;) vel ob novum in adven∣tu ejus beneficium, priorum mundi aetarum nulli, sed temporibus tantùm novissimis, concessum: de quo verò beneficio Deus exinde, tam ab Angelis, quàm hominibus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 E•• huic quidem nominis rationi fit mandae erit tum illud Isaiae cap. 42: 9, 10. Nova ego annuntio, Cantate Domino canticum novum: tum quae in Psalmis oc∣currit aliquoties cantici novi appellatio, haud•• aliter, ut videtur, intelligenda, quàm aut de eo quo Divinum numen ob novum aliquod, liberationis praesertim, beneficium celebratur (juxta illud Psal. 40. Eduxit me de luto coenoso,* 1.120 &c. & indidit ori meo can∣ticu•••• novum;) aut saltem quod, ad istiusmodi canticorum morem, cum laetitia & ju∣cunditate haud vulgari canitur: quorum utrumque cantico Evangel••co convenire haud est cur multis ostendere conarer, res in aperto est.

Et nemo poterat discere Canticum illud, nisi illa centum quadraginta qùatuor millia, qui empti sunt de terra.

In toto Orbe Christiano nemo, quamdiu Bestia rèrum potiretur, canticum Angelo∣rum cantare sciret, praeter eos qui de numero centum istorum quadraginta quatuor millium Agni asseclarum fuerint: Siquidem hi soli, citra omnem idololatriae labem•• Patrem & Agnum glorificant in terris, ficuti beati Angeli in coelis; idipsum nimirum, quod in Orat••one Dominica Ecclesia ab omnibus ut fiat, Patrem indesinenter rogat, Fiat voluntas tua, sicut in coelo, sic etiam in terra. Adeò Divinum Numen legitimè ri∣téque colendi idea exemplúmve absolutum aliunde quàm à coelitibus peti neque∣at.

Hi sunt qui cum mulieribus non sunt inquinati;* 1.121 Virgines enim sunt.

Id est, cum mulieribus impudicis seu meretricibus non consueverunt. At quaenam istae mulieres sunt? Sanè, non quae vulgariter sic dicuntur, sed, Prophetarum more, Civitates; atque eae Christiani quidem nominis, sed idolis deditae, quarum regina est BABYLON illa magna, mater scortorum dicta, quacum fornicantur Reges & incolae terrae. Cum talibus, qui ex Agni Coetu sunt non consueverunt, hoc est, incestu ido∣lolatrico sese non contamimârunt. Virgines enim sunt, id est, ab omni idololatriae la∣be immunes. Omnino enim postulat analogiae ratio, ut eodem sensu isti Virgines dicantur quo caeteri, Reges & populi, cum Babylone scortari perhibentur. Praete∣rea, cùm Babylon ista scortorum mater audiat, consequens est ut siliae ipsius, reliquae civi••ates, scortilla quoque sint, quibuscum incolae cuique subditi spirituali scortatione polluantur.

Hi sunt qui sequuntur Agnum quócunque ierit.

Hoc est, fidelissimè ••i adhaerent, neque ullâ occasione deserunt; ductâ Metaphorâ ab iis qui à latere cujuspiam nunquam recedunt, sed comitantur omni loco. Vel sic; In quacunque civitate, regione, territorio Agnus tentorium suum fixerit, eò eundem sectantur: contrà quàm reliqui hominum, qui licèt Christiani audiant, Agnum tamen, nisi Romae apud Petri sedem habitârit, alibi quaerere & sectari nol∣lent.

Hi empti sunt ex hominibus, primitiae (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) Deo & Agno.

Id est, ex reliqua turba prophana redempti, ut essent Deo & Agno peculium sa∣crum, instar primitiarum. Neque enim, ut vulgò creditur, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu Primitiae pri∣mitivos tantùm fructus denotant, sed etiam in genere quicquid prophanis usibus ex∣emptum Deo consecratur; idipsum nempe quod Hebraeis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quo nomine cùm ipsas decimas, tum quicquid oblationum fuit, praeter ignitas, Scriptura comprehen∣dit. Unde Chrysostomus,* 1.122 quas Abrahamus Melchisedeco solvit decimas,* 1.123 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vocat. Itémque Irenaeus, quas sibi in Ecclesia asserit Deum etiamnum exigere crea∣turae suae primitias, contendit non debere esse minores decimâ: cùm Christus,

inquit ille, naturalia Legis non dissolverit, sed extenderit; & verò Christiani non minorem, sed majorem, quàm Iudaei spem habeant. Vide eum advers. Haeres. lib. 4. cap. 27, & 34. juxta editionem Fevardent. Quid, quòd Callimachus etiam, Hym∣no in Delum, decimas Apollini mitti solitas 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, primitias de∣cimiferas, nuncupet? Ex quibus omnibus appareat vocem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 non primitivorum duntaxat oblationem, quae Hebraeis est 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sed & quamvis aliam de∣notare; nominísque rationem indè esse, quia Deo portio sua priùs reddenda sit quàm aliquid in nostros usus insumatur. Porro, quoniam vox Primitiarum quotae partis de∣finitionem non includit, hinc sactum ut veteres Christiani 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 suas, seu fru∣ctuum oblationes, licèt minores esse non debere putârint quàm partem decimam, ta∣men 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu primitias appellare maluerint quàm decimas; tanquam scilicet nomi∣ne libertatis, non servitutis. Haec, licèt ad institutum meum plerâque ex parte non facientia, annotare tamen volui, ut iis qui apud nos Decimarum in Ecclesia Christiana solvendarum antiquitati & juri ex Patribus & Conciliis eruendis quandoque navant operam, gratum, si possim, facerem. Interim (ut eò redeam unde paulisper digres∣sus sum) fatendum est, strictiorem quoque primitiarum significationem huic loco non malè convenire; nempe, ut COETUS Virgineus dicantur primitiae respectu Turbae palmifer••rum eum aliquando auctiori numero excepturae. Liberum itaque Lectori ju∣dicium suum esto.

Et in ore eorum non est inventum mendacium [Ità Vulgata,* 1.124 Syrus, Complu∣tensis, Aretas, & in exemplari Palatino Andreas; aliis dolus] sine macula enim sunt.

Non est inventum mendacium. Cujusmodi nimirum invenitur in ore Bestianorum seu Christiani nominis idololatrarum omnium; qui se quidem Agnum & Patrem colere prae se ferunt, reapse tamen honorem Divino Numini proprium creaturis tribuunt. Sanè omnis idololatra mendax est, cùm pro Deo colat quod non est Deus. Quò spe∣ctat illud Apostoli ad Rom. 1. 25. Commutârunt veritatem Dei in mendacium, dum co∣luerunt & servierunt creaturae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, prout Creatori. Unde idola dicuntur mendacia: ut Amos. 2. 4. Errare fecerunt, sive seduxerunt, eos mendacia ipsorum (Vulgat. idola) post quae abierunt patres eorum. Similiter Isai. 28. 15. posuimus men∣dacium spem nostram. R. Sal. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Item Ierem. 16. 19, 20. Veniunt gen∣tes à finibus terrae, & dicent, Verè mendacium possederunt (Chaldaeus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 coluerunt) Patres nostri, vanitatem in qua non est utilitas, Numquid faciet sibi homo De••s, & ipsi non sunt Dii? Hinc autem Apoc. 21. 8. Idololatrae & mendaces, itémque vers. 27. facientes abominationem & mendacium, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu tanquam synonyma poni vi∣dentur. Porrò, quum quorumvis hominum idololatria mendacium sit, tum verò eorum, qui se interim veri Numinis cultores simulant, propriissimè dolus est, seu men∣dacium fraudulentum: ut si Bestianorum, quorum oppositione Coetus iste signatorum Agni describitur, attendamus hypocrisin; lectio quae dolum, alteri quae mendacium habet, praeferenda videbitur; quamvìs ad rem ipsam haud ità multum intersit. Interim, ad pleniorem hujus loci intellectum, conferat Lector illum Zephan. 3. 13. sanè huic quàm simillimum: Reliquiae Israel non facient iniquitatem, nec loquentur mendacium, & non invenietur in ore eorum lingua dolosa.

Et vidi alium Angelum volantem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉,* 1.125 in fastigio coeli, habentem Evange∣lium aeternum, ut evangelizaret habitantibus super terram, & omni genti, & tri∣bui, & linguae, & populo.

Finitâ Coetûs descriptione, sequitur rerum, eo Ecclesiae statu, quà à Coetu, Agni Ducis sui auspiciis, quà ab Agno ipso, in transfugas & perduelles gerendarum histo∣ria. Harum ordo duplex: primò Admonitionis trigeminae ad Bestianos, totidem An∣gelorum celeusmatis repraesentatae; secundò Vindiciarum, parabolâ Messis & Vinde∣miae. Monitorum Angelorum primus est iste quem hîc alium dicit: alium verò, ut dixi, ob Angelos symphoniacos paulò antè memoratos, quorum è numero Evangeli∣stes iste non fuerit. Atque hîc in memoriam revocandum est, (quod jam in superio∣ribus monui) Angelos in hujusmodi Visionibus eorum vicem repraesentare quorum gu∣bernationi praesint; quódque communibus utrorumque operis geritur, id Angelis au∣thoribus, tanquam rei gestae auspicibus & ducibus, factum dici. Hinc verò protinus suspicari datur, Angelum tam sublimè volantem (si modò & illud in censu parabolae deputari debeat) non cujusvis sortis hominum, sed celsioris conditionis praesidem esse, talibúsque in Evangelio suo annunciando usurum. Porrò Evangelium illud 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu aeternum dicitur; ídque, ut opinor, non tam futuri, quàm praeteriti respectu; quasi quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, à seculo, seu ab origine mundi, promissum fuerit; scilicet, Semen mulieris aliquando contriturum caput Serpentis,* 1.126 i. Christi adventu destruendum regnum Diaboli,

& constituendum regnum Dei. Quo sensu & Apostolus dicit, illud à Deo promissum fuisse 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ad Tit. 1. 2. Sic igitur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 idem hîc erit quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 quod Hebraeis esset 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, evangelium antiquum: quemad∣modum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Isai. 58. 12. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Ier. 6. 16. & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Deut. 33. 15. sunt colles, semitae, desolationes antiquae.

Dicentem voce magnâ, Timete Deum, & date ei gloriam,* 1.127 quia venit tempus judicii ejus: & adorate illum qui fecit coelum, & terram, & mare, & fontes aqua∣rura.

PRimus Angelus, jam tempus regni Dei adesse commemotans quo judicium ejus in idola & idololatras exercendum sit; adeóque, jam prostratis & solio Romano exutis Daemonibus, exerceri coeperit; eapropter hortatur gentes, tribus, linguas & populos, qui exinde in nomen Christi concesserant, ut hujus rei memores, unicum il∣lum verum Deum Creatorem, prout in Evangelio annunciatur, colant, caveántque ab idolis: Deum, inquit, timete, id est, reveremini, & date ei gloriam, gloriam verò ado∣rationis & cultûs religiosi; ut sequentibus verbis exponitur. Quia venit tempus judicii ejus] hoc est, quo Christus per crucem suam exspoliavit imperia & principatus, Gen∣tibúsque, quas per tot secula siverat in viis suis ambulare, annunciavit per Apostolos & Evangelistas ut ab idolis converterentur: sin minùs, morte aeternâ, ipso de coelis re∣deunte, plectendos fore. Quorsum igitur Christiani, qui in hunc Iudicem & Daemo∣num triumphatorem Iesum Christum fidem profiteantur, ad idola & daemones co••ea∣dos postliminiò reverterentur?

Potuit fortasse tempus judicii hîc strictiùs accipi, de judicio nimirum Dei pridem in DRACONEM ejúsque asseclas exerto, quo Ethnicismus corruit: sed mallem illud latiùs extendere, & universè accipere, de Regno Christi temporibus novissimis inito & promulgato, in quo idola ampliùs non sint ferenda; juxta nimirum illud Salvatoris apud Ioannem in Evangelio cap. 12. 31. Nunc Iudicium est mundi hujus, nunc princeps mundi hujus ejicietur foras. Vide & cap. 16. 11. A quo enimvero Iudicio Paulus quo∣que Apostolus (quomodo hîc Angelus) argumentum duxit Paganos Athenienses ab idolorum cultu dehortandi, Act. 17. 30, 31. Deus, inquit, temporibus ignorantiae huc∣usque neglectis, nunc demum mandat omnibus ubique hominibus ut resipiscant; Eò quòd statuit diem quo justè judicaturus est Orbem terrarum per eum virum quem definivit; fide ejus rei palàm factâ omnibus, illo ex mortuis suscitato. Cuigemina est ejusdem commo∣nefactio ad Lycaonios, cap. 14. 15, 16. Annunciamus, inquit, vobis, ut à vanis istis re∣bus convertamini ad Deum vivum, qui fecit coelum & terram, & mare, & omnia quae in iis sunt; Qu••que praeteritis aetatibus sivit omnes gentes (nempe, judicio suo nondum iis manifestato) suis ipsarum viis incedere. Supplendum est, Iam verò judicium suum omnibus promulgat: id quod Angelus hîc expressit, dicendo, Venit tempus judicii ejus.

Sed quando, inquies, & ubi gentium, quibúsque tandem administris, Angelus iste praedicatione suâ functus est? Praeludia quaedam ejus edita sunt cùm primùm supersti∣tio ad memorias & circa reliquias Martyrum in Ecclesia gliscere coeperit; ut patet ex historia Vigilantii, quocum istiusmodi superstitioni intercedente plures alios, etiam ex Episcopis ejus temporis, sensisse, testis est adversarius Hieronymus, qui eum immeritò hoc nomine exagitat.

Sed omnium manifestissimè praeconium hoc impletum liquet ab anno Domini 720 in Ecclesiis Graecis & Orientis, ubi omnino Angelus Evangelistes volavit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, in coelifastigio, id est, loco celso & sublimi; quippe qui Evangelii sui administris usus est, non imae & vulgaris sortis hominibus, sed summis in Orbe Christiano potestatibus; Imperatoribus putà Constantinopolitanis, Leone Isauro, Constantino Iconomacho, Leone Armenio, Michaele Balbo, & Theophilo; qui omnes, potissimùm autem primi, pro cultu Religionis uni Deo Creatori exhibendo, contra cultum creaturae, non solùm qui in veneratione Imaginum, sed etiam qui circa Divos eorúmque reli∣quias exercebatur, edictis & decretis ••uis acerrimè protestati sunt. Repetat Lector te∣stimonia quae hac de re ex Theophane laudavi, cùm de Bestia Bicorni agerem. Por∣rò autem secundi auspiciis Coucilium Constantinopoli convocatum est Episcoporum 338, concordibúsque suffragiis Imaginum adoratio impietatis accersita & damnata. Dices, Lector, silegere non pigebit, Definitionem Synodi ipsissimam Angeli hujus concionem esse, eodémque quo illius, juxta interpretationem nostram, fundamen∣to subnixam. Quum verò nonnullorum fraude ibi contigerit, qui in Imaginum quidem damnationem cum reliquis consenferant, Divorum verò invocationi adhuc

faverent, (neque enim paribus suffragiis in hanc atque in illam superstitionem itum est,) ut duo Canones, unus de Beata Maria Deipara, alter de reliquis Sanctis coeliti∣bus religiosâ invocatione colendis, Concilii decretis initio immixti fuerint; eos Con∣stantinus Imperator cum sanioris sententiae Patribus cùm advertissent, illico erroris ar∣guerunt, inque judicii sui testimonium induci, atque de codice deleri curaverunt. Cujus ••acti testem habeo, si quis dubitet, primò Authorem refutationis Definitionis istius Constantinopolitanae, Actis Concilii Niceni secundi insertae; qui cùm primam ejus editionem sibi refutandam sumpsisset, ad istos Canones sic infit: 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Post hanc editionem suam, inquit, etiam intercessionum Deo acceptabilem oblationem abjecerunt, delentes hano ex hoc scripto suo. Deinde Acta Stephani Monachi pseudomartyris;* 1.128 apud quem cùm Epis∣copi, qui ad eum convincendum ab Imperatore missi fuerant, Concilii decretum reci∣tare inciperent; ille verò statim excipere adversus Concilii titulum, Sancti; illud sanctum dici non debere, propterea quòd sancta proscripsisset. Annon, inquit, sa∣cram supellectilem imaginibus exornatam concerpsistis? Annon adjectivum hoc 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ab omnibus justis, ab omnibus Apostolis, à Prophetis, à Martyribus piísque viris abjecistis? Sancitum enim à vobis est, ô generosi viri, ut cùm quisquam ad horum aliquem adiret, ex eóque quaereretur quò abiret, responderet, Ad Apostolos, Ad quadraginta Martyres; sive unde veniret, itidem responderet, Ex Templo Martyris Theodori, ex Templo Martyris Georgii. Annon hae vestrae doctrinae sunt? Quonam ergò pacto qui sancta proscripsistis, Sanctum Concilium coegistis? Haec Stephanus ipsemet. Audiamus porrò Actorum ejus descriptorem (qui eodémque tempore vixit) in eosdem ob Deiparae cultum imminu∣tum tragicè exclamantem: Quonam pacto, Christe, lenitatem illam tuam, quae nullis verbis explicari potest, non admirer? Quonam pacto benignitatis tuae, quae vim sermonis omnem supera••, abyssum exponere queam? Adhuc porrò audacissimae illae linguae eò proru∣perunt, ut ingens quoque illud & improbum eloqui non dubitârint; nimirum illam ipsam Dei genitricem Virginem, inutilem quandam post mortem & commodi omnis expertem rem esse, nec cuiquam omnino adjumento ac praesidio esse posse. Adhuc istis testem adduco Cedrenum. Refert ille Constantinum Legem universalem edidisse (proculdubio ex Concilii sententia, cujus Acta hodie praeter solam Definitionem desiderantur) nè quis∣quam prorsus servorum Domini 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 diceretur; sed, ut eorum reliquiae repertae contem∣nerentur. (nè superstitiosè venerarentur, Cedrene, etiamsi verae fuerint; sin falsae, ut è Templis abjicerentur) néve ipsorum intercessio posceretur; nihil enim valere. Ad∣jecit etiam scelestus, inquit, Nè Mariae quidem intercessionem quisquam imploret. Iam liceat mihi Lectorem convenire, annon ex hisce testimoniis clarum esse putet, aliquid in Concilio isto actum adversus Sanctorum cultum & reliquiarum. In hoc autem pro∣bando aliquanto diutiùs immoratus sum, quoniam non est, ut illud de Imaginibus, per∣inde omnibus notum.

Sed nondum hîc desuncti sumus: priùs illa de epitheto Sancti justis, quasi per dimi∣nutionem & contumeliam, abjudicato, calumnia detergenda est. Palàm enim est ex ipsa Definitione Synodi (quae hodiéque in Actis Niceni secundi exstat) Apostolos & justos à Patribus istis passim Sanctitatis titulo honorari; non igitur simpliciter prohi∣buisse credendi sunt quod ipsimet factitarent. Sed, ut conjicere datur, illius seculi opinione nomen 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (nam de hoc solo sermo est) videbatur intercessionis honorem in∣ferre: unde, ut superstitioni quovis pacto iretur obviàm, illius usu in communi ser∣mone de Templis, praesertim cùm eò precatum ibant, interdictum fuit. Nempe 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. ab 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 deflexum videtur: quâ voce significatur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Vene∣ratio, aut res veneratione & adoratione digna. Unde Hesychio, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 utrum∣que ab 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, veneror, colo. Imò, quod ad cultum mortuorum manifestò ducat, commu∣nis est originis cum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sacra mortuis facere, parentare, & cum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, parenta∣tio, inferiae. Praeterea (ut illud quoque bona Lectoris cum venia, & citra futilitatis notam, adjiciam) fieri potuit ut nomen 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Graecorum vulgo (quippe similium vulgi hallucinationum exempla apud nos quandoque observare est) sonare videretur, licèt falsò, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, eum per quem preces nostrae Deo offeruntur, id est, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, admissionalem & interpretem apud Deum: quomodo Gregorius Nazian. Christum Dominum nuncupat; juxta Apostoli illud ad Ephes. 2. 18. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.

Quicquid sit, illud ex allatis modò testimoniis apparet, tum temporis existimatum fuisse, hujusce vocis usu superstitionem illam erga sanctos vitâ defunctos ali atque foveri. Cui ut omni ratione & machinâ occurreretur, ejus usu interdictum fuit: non quidem simpliciter & universè, quod adversarii calumniantur; sed in Templis appellandis solum∣modo,

quae Apostolorum & Martyrum memoriis nuncupabantur. Errori, ut videtur, minu∣endo, quo, vel ea loca esse, creditum est, Deum per Martyrum intercessiones ade∣undi, vel eorum, quorum nominibus ferebantur, venerationi sacra. Ideo in vicem cognominis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, illud Apostolorum & Martyrum, non minùs certé honorificum, sub∣stituere visum fuit. Satisne verò consideraté & consultò, illius est judicare qui tem∣poris illius circumstantias factíque rationes omnes probè plenéque perspectas habuerit. Interim Ecclesiae virginitati aut puritati nihil quicquam detrahit, si fortè aliquando in talibus quae ad rationem & modum rei gerendae spectent minùs sapienter judicaverit. Non enim necesse est ut perpetuò aut prudenter agat aut loquatur, quae casta sit. Si∣mili ferè de causa Sacerdotis vocabulum de Presbyteris Evangelicis, Sacrificii de Sa∣cramento Eucharistiae, (nè hujusmodi alia nominem) apud plerasque Ecclesias refor∣matas in desuetudinem abire jussa sunt. Nec id quidem omnino temerè, nisi quòd (ut quibusdam videtur) in prioris locum non commodum satìs vocabulum substitutum, Ministrorum: quo licèt omnes qui sacro fungantur munere, ritè & ex Scripturae usu appellentur; non tamen eo Presbyteri à Diaconis distinguuntur. Annon igitur Pres∣byteros potiùs dixissemus nomine Apostolico, si noluissemus Sacerdotes? Sed haec alte∣rius loci sunt.

Porrò, non in Oriente solùm, verùm etiam in Occidente, fremente licèt Pontifice Romano, Angeli hujus praeconium insonuit; non quidem plenis, ut illic, buccis, voce tamen pablicâ & solenni. Primùm, anno 790, in Synodo Francofurdiana sub Carolo M. 300 ferè Episcoporum, praeter Abbates & alios: ubi cultus & adoratio Imaginum, unà cum Concilio Niceno secundo quod eam stabiliverat, quódque Hadrianus Papa per Legatos suos rexerat & approbaverat, damnata sunt.* 1.129 Iterúmque in Synodo Pa∣risiensi, anno 825, jussu Ludovici congregatâ: in qua tum ex authoritate Divina tum Patrum sententiis prolixé ostenditur, adorationem Imaginum rem nesariam ac impiam esse, Synodúmque Nicenam ejusmodi superstitionis ream reprobandam esse. Adde Commentarium à Carolo Magno ad Hadrianum Pontificem, idolorum propugnatorem, post Concilium illud Francofurtense, missum; ut hîc quoque Angelum in Coeli fastigio volâsse agnoscas. Atque hactenus primi Angeli hortamentum percepimus: jam se∣cundi praeconium auscultemus.

SEcundus Angelus ROMAM, ob spurcitiem & multitudinem idololatriarum qui∣bus, primi Angeli hortatione spretâ, tum ipsa sese contaminaverat, tum ut idem secum facerent cunctis in Orbe suo gentibus author & princeps extiterat, è civitate Dei in BABYLONEM versam denuntiat; ea-propter, sententiae Divinae in omnes Idolo∣latras latae jam penitus per impoenitentiam suam obnoxiam factam, diutiùs non feren∣dam, sed irrevocabili decreto perdendam atque exscindendam esse; e••que excidio us∣que ab hoc praeconio apparatum continenter & assiduè institutum iri.

Atque hujus quidem praeconii administri exstitere, verbo partim, partim facto, Wal∣densium & Albigensium Coetus, ut qui omnium mortalium primi Ecclesiam Romanam ab idololatria seu scortatione mystica renuntiârunt BABYLONEM esse Apocalypticam; iidémque primum quoque ei ad ruinam fecere gradum; quandoquidem sic detectam extemplò magna hominum multitudo eam abominari, privatímque per omnes ditionis ejus provincias defectionem facere; adhaec authoritatem ejus exinde indies magìs ma∣gísque labefactari, ruinámque tunc fieri coepisse, quae non stitura sit donec tandem ad Urbis ipsius cremationem sit deventum. Verbo dicam; ab hujúsque Angeli praeco∣nio quasi delectus sanctorum militum Babyloni diruendae continenter fieri coe∣pit.

Cecidit,* 1.130 cecidit Babylon.

Quasi dicat, Iam nunc Ruinae Babylonis jaciuntur fundamenta: ab hoc enim tem∣pore Belli contra ipsam gerendi apparatus suscipietur. Imitatur autem Isaiam cap. 21. qui iisdem planè verbis, nec dissimili rerum occasione, veteris illius Babylonis interi∣tum non jam factum retulit, sed, ut hîc, jactis rerum fundamentis, certo certiùs futu∣rum praenunciavit. Quippe, ut docet Chronologia, eodem tempore Isaias hoc vatici∣nium suum edidit quo Medi, Babylonem aliquando vastaturi, excusso Assyriorum jugo, sese in libertatem asseruerint, conditâque sub novo Rege Dejoce Ecbatanâ, Reg∣ni tum Nino tum Babyloni fatalis fundamina posuere.

—Quia ex vino veneficii scortationis suae potavit omnes gentes.

Vino venèficii s••ortationis suae] id est, philtris, vino potionato dementavit. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 enim hîc, non iram aut excandescentiam valet, sed ex usu Hellenistico venenum; nempe voci Hebraeae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 parem esse voluere, quae iram modò, modò venenum significat. Hinc Deut. 32. 33. Septuag. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉,

i. Fel Draconum vinum eorum, & venenum aspidum insanabile. Item Iob 20. 16. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, Venenum draconum su∣gat, occîdat eum lingua serpentis. Adde Psal. 58. 4. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Venenum illis secundùm similitudinem serpentis. Vide etiam, si lubet, Deut. 32. 24. Iob. 6. 4. Imò ubicunque in V. T. veneni significatio occurrit, eam aliter quàm aut hâc aut voce 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 non nisi semel tantùm expressam videbis.

Duplicis autem in Apocalypsi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, seu vini ejusmodi potionati, mentio ha∣betur: 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quo, ut dixi, amatorium virus seu philtrum designa∣tur (juxta quod idem cap. 18. 23. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, seu veneficium, consueto ad eam rem vocabulo, nuncupatur;) & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quae supplicio afficiendorum potio est: siquidem illo spiritualis scortationis illecebram, ex consuetudine Meretricum phil∣tris amorem conciliantium, Spiritus Sanctus expressit; hoc ad morem Iudaeorum allu∣sit, qui morte afficiendis, ut torporem iis inducerent, calicem vini, cui myrrha, aut aliud id genus aroma amarum immixtum fuerit, praebere consueverant. Cujusmodi proinde potionem Servatori cruci jamjam affigendo iidem exhibuisse perhibentur; sed ille bibere recusavit: Matt. 27. 34. Dederunt ei, inquit, vinum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, cum felle mixtum, id est, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 enim & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 idem valent. Voce au∣tem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Evangelista speciem amaram in genere designavit, pro Hellenistarum usu (quibus & Absinthium 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicitur.) Hanc Marcus myrrham fuisse determinat; Et dederunt ei, inquit,* 1.131 bibendum vinum myrrhatum. Myrrha verò, Hebraicè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Sy∣riacè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ab amaritudine summa nomen traxit. Atque hinc factum videtur ut Pro∣phetae in cladibus depingendis toties* 1.132 Calicis parabolâ uterentur; utpote qui ex mo∣re gentis perituris porrigi soleret. Sic fuit Angeli secundi praeconium, quem mox excepit tertius. Is quid novi adhuc moniti superaddat, pronis auribus excipia∣mus.

TErtius Angelus, priores duos supergressus, Bestiae cultores admonet quàm horren∣dum eisdem impendeat periculum, siquidem ejus sequaces adhuc esse perrexerint; ideóque suadet ut, omni cunctatione abjectâ, protinus sese à consortio ejus subducant, hócque pacto saluti suae consultum eant; neque enim qui posthac ei adhaeserint, sal∣vos esse posse. Quod quidem praeconium maximè omnium insigne, Lutheri sociorúm∣que ejus & successorum operâ, superiori seculo felicissimè adimpletum est: quod ni∣mirum eximia illa quam cernimus Ecclesiarum Reformatio est consecuta; hominibus non jam singulatim, ut ad praecedentis Angeli vocem factum erat, sed provinciatim & tributim, asserendae & repurgandae Religioni, passim Bestiae jugum excutienti∣bus.

El tertius Angelus,* 1.133 inquit, sequutus est illos, (i. priores duos) dicens voce magnâ, Si quis adoraverit Bestiam & imaginem èjus, & acceperit characterem in fronte sua aut in manu sua; Hic bibet de vino irae Dei, [〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉] quod mixtum est mero in calice irae ipsius, & cruciabitur igne & sulphure in conspectu Angelorum san∣ctorum, & ante conspectum Agni; Et fumus tormenti eorum ascendet in secula secu∣lorum: nec habent requiem die aut nocte qui adorant Bestiam & imaginem ejus, & si quis acceperi•• characterem Nominis ejus.

Poenae atrocis atrox descriptio, cui vix quicquam simile habet totius Canonis ambi∣tus. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 supplicii potio est perituris dari solita, ut ad vers. 8. mo∣nuimus. Vinum merum, id est, aquâ non dilutum, fortiùs inebriat, adhúcque magis si diversa vinorum genera misceantur: cujusmodi igitur nonnulli hîc intelligi volunt verbis istis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, id est, meri mixti; cùm alioquin pugnantia diceret. Sed magìs sese mihi probat, ut 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 idem sit quod merum myrrhâ, fel∣le, thure, similive saporis amari pharmaco mixtum, quod in poculo Iudaeis maledicti∣onis dicto, ex more gentis, usitatum; allusúmque ad illud Psalmi 75. 9. juxta Septu∣agint. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Ubi Chaldaeus habet, Calix maledictionis in manu Domini, & vinum forte, plenum mixtione amaritudinis, ad tollendum per illud scientiam improborum. Diximus enim, potionem illam exhibi∣tam ut morituro rationis usus tolleretur. Pro eo autem quod Septuaginta habent, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, in Hebraeo est 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vinum rubens, nempe quod aquae admixtione colo∣rem non perdiderat. Erant enim vina in Terra sancta rubra. Reliqua descriptionis per se patent.

Iuvabit autem hîc triplicis istius praeconii gradus paulisper observare, útque poste∣rior priorem gravitate superet. Primus enim Angelus sollus officii admonuit, Deum ritè ex Evangelii praescripto colendi; culpam hâc parte commissam non exprobravit. Secundus ulteriùs progressus, Moechationis spiritualis crimen intentat, atque id inte∣ritu

& exitio inevitabiliter luendum; sed quod soli adhuc Babyloni, criminis prin∣cipi & Architectae, nondum participibus ejus, comminetur. Tertius verò, omnibus gravitatis numeris expletis, universae Bestiae cohorti cunctisque in obsequio ejus per∣mansuris horrendos atque infandos cruciatus, eosque nec finem nec remissionem ullam habituros, denuntiat. Sequitur

Hîc patientia Sanctorum est:* 1.134 Hîc qui custodiunt mandata Dei & fidem Iesu.

Quasi diceret, Hoc praecouium Lydius lapis erit probandae tum patientiae tum obe∣dientiae Sanctorum. Patientiae quidem; si tam atrocis poenae, talísque quae omnem mo∣ram compensabit, exspectationi acquiescentes, nihil tam diuturnis Bestiae successibus perturbentur, néve ad eam, quâ in refractarios & imperio suo immorigeros grassabi∣bitur persecutionum rabie, quicquam animis concidant: Obedientiae verò erga Dei mandata & fidem Iesu; si hâc comminatione auditâ, nihil cunctati protinus sese à Bestiae communione subducant, imagini & characteri ipsius renuncient. Hi sunt qui custodiunt mandata Dei & fidem Iesu, id est, qui ritè ac Evangelicè Deum colunt in fide Iesu Christi: proptereá{que} Evangelicorum nomine haud immeritò dicendi.

SIc Ecclesiâ Virgineâ triplici monitione suâ defunctâ, succedit Assertio ejus contra hostes, typo Messis & Vindemiae; quibus semel peractis, non differtur ampliùs beata justorum remuneratio, ut testatum facit denunciatio ista de coelo utriusque de∣scriptioni praemissa;

Audivi,* 1.135 inquit, vocem de coelo dicentem mihi, Scribe, Beati mortui qui in Domino moriuntur, ab hoc tempore: Etiam, dicit Spiritus, ut requiescant à laboribus suis; opera verò eorum sequuntur eos.

Scio plerosque pronunciatum hoc coeleste ad superiora referre, tanquam consolan∣dis Sanctis jam gravissima quaeque à Bestia, praecedenti celeusmate irritatâ, passuris. In qua sententia & ipse pridem fui: Nunc verò, re accuratiùs perpensâ, eò inclino, ut ad sequentia potiùs referendum putem, tanquam commonefactionem jam instantis Resurrectionis & Iudicii sub Tuba septima; cujus utpote apparatus in sequenti Visi∣one agi inciperet. Ità ut illud 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ab hoc tempore, dicatur, non respectu rei praecedenti Visione exhibitae, sed proximè sequenti exhibendae; quam nimirum pro∣tinus exciperet Resurrectio mortuorum & Iudicium. Quasi dixisset, Nunc ad illud deventum est quod unicum restat implendum, ad tempus illud quo Mortui in Domino ad beatam vitam suscitabuntur, Sic enim in Evangelio Matth. 23. vers. ult. Domi∣nus ad Iudaeos, Non me videbitis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, donec dicatis, Benedictus qui veni•• in nomine Domini; id est, non à temporis momento quo haec loquutus erat, sed à tempore Pas∣chatis, quod tunc celebratum ibat: post quod vulgo Iudaeorum non ampliùs se con∣spiciendum praebuit. Ratio autem mihi sic, ut dico, sentiendi triplex est. Primùm, quòd non meminerim uspiam in sacra Scriptura diem mortis* 1.136 Diem mercedis indig••••ari, sed Diem solum Resurrectionis & Iudicii. Secundò, Denuncia••io de coelo, ••um mandato scribendi, non nisi ad insigne aliquod rerum momentum indicandum videtur adhibitum. Certè ejusmodi mandatum alibi nusquam, praeterquam initio totius Pro∣phetiae, reperire est. Denique pronunciato huic, si bene attendatur, sensu omnino convenit cum illo ad clangorem Tubae septimae,* 1.137 cap. 11. quando tempus affore dicitur quo mortuorum (nempe, propter Christum) causa judicabitur, Deús{que} redditurus sit mercedem servis suis Prophetis, & Sanctis, & timentibus nomen ejus parvis & magnis, & perditurus eos qui perdunt terram. Ità hîc, Beati, inquit, ab hoc tempore mortui qui in Domino mortem occubuere, ut requiescant à laboribus suis, id est, vitam deinceps pristi∣norum malorum & calamitatum securam degant (quo sanè hostium & tyrannorum exterminium innuitur:) & opera eorum sequuntur eos, id est, perpessionum suarum & rectè factorum omnium mercedem consequentur beatissimam.

Interim, hâc interpretatione admissâ, de sensu verborum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉; nihil muto; adhuc ea cum prioris sententiae sequacibus, non de quibusvis in Christi ••ide obdormientibus, sed speciatim de Martyribus, intelligendo, qui vitam pro Christo profuderunt (talibus enim constat* 1.138 Resurrectio prima:) ut cum Beza reddendum putem, qui propter Dominum seu Domini causâ, moriuntur. Quemadmodum ad Ephes. 4. 1. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Vinctus in Domino, est Vinctus propter Dominum; idem scili∣cet quod 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, cap. 3. 1. Quo eodem sensu veteres (ut ex Tertulliano conjicere datur) acceperunt illud 1 Thes. 4, 16. Mortui in Christo resurgent primi, id est, Martyres, qui propter Christi confessionem neci dati fuerint. Videsis eum de Anima c. 55. Quippe notum est, Latinis ablativum, & Graecis perinde dativum, qui aliàs instrumentum & modum agendi significat, etiam causam ob quam sive prop∣ter quam denotare; ut, Verberat odio, invidiâ pulsus est, & similia. Hunc autem

ablativum sive dativum cùm Hebraei per praepositionem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 enuncient, & eorum imi∣tatione Scriptura Graeca per 'EN; indè factum ut EN quoque ibidem causam prop∣ter quam designet. Rarior quidem est haec significatio cum hac particula; sed non dubito quin plura suppeditârit* 1.139 exempla observatio diligens, quàm mihi nunc in promptu sint.

TAntum de pronunciato coelesti. Iam bigae Visionum, cui praemitti diximus, sen∣sum, quantum in re futura licèt, quâque decet sobrietate & modestiâ, indage∣mus: & primò MESSIS, quâ primus ad consummationem gradus sternitur.

Et vidi, inquit, & ecce nubem candidam; & super nubem sedentem similem Filio hominis, habentem in capite suo coronam auream, & in manu sua falcem acutam.* 1.140 15. Et alius Angelus exivit de Templo, clamans voce magnâ ad sedentem super nu∣bem, Mitte falcem tuam & mete; quia venit hora inetendi, quoniam aruit Messis terrae. 16. Et misit qui sedebat super nubem falcem suam in terram; & demessa est terra.

Messis nomen tria complectitur; segetis desectionem, collectionem, & trituram. Unde factum ut duplicem in sacris, contrariíque sensûs parabolam constituat: modò stragis & excidii, quasi desectionis & triturae; modò restitutionis & salutis, pro col∣lectionis ingenio. Illius exemplum obvium apud Ieremiam, cap. 51. 33. ubi sic de cla∣de Babylonis, Filia Babylonis quasi Area, tempus triturae ejus: adhuc modicum & ve∣niet tempus messionis ejus. Item Isaiae cap. 17. 3, &c. de excidio Damasci, & clade Israelis per Thiglath-pelesarem, Cessabit adjutorium ab Ephraim, & regnum à Damasco, &c. Eterit perinde ac si colligeret messor segetem, & brachium ejus spicas demeteret. Hujus verò exemplum vix alibi quàm in N. T. reperire est. Messis, ait Salvator, magna est, operarii verò pauci.* 1.141 Non desunt tamen qui ab hac notione interpretentur querelam istam Israelis apud Ierem. 8. 20. Praeteriit Messis, consumpta est aestas, & nos non sumus salvati; i. Transiit tempus quo putavimus nos salvos fore, & non salvati sumus. Utrius autem figuram MESSIS hoc loco sustineat, eruamus, si possimus, ex rerum gerendarum ordine quas alibi Spiritus Sanct. de iisdem Ecclesiae temporibus repraesentaverit.

Calcationem torcularis, quâ Vindemia MESSEM istam subsequens desungitur, ean∣dem esse cum strage illa cruenta ab Equi albi Sessore patranda cap. 19. palàm est ex eo quod ejusdem Sessoris descriptioni inseritur; Is est qui calca•• torculare furoris irae Dei omnipotentis. Iam verò hoc dato & posito, necesse est parabolas propheticas, quae utramque pariter immediatè, & nullo ampliùs Viso interveniente, praevertant, aut rem eandem denotare, aut si diversas, tamen aliquo pacto inter se conjunctas & de∣vinctas. Cùm idcirco hîc Vindemiam proximè antecedat MESSIS ista; illic verò Stragem eam atrocem Apparatus nuptiarum Agni, unà cum Excidio Babylonis: se∣quitur omnino, aut apparatum istum, aut Excidium, esse MESSEM quam quaerimus, aut eódem cum MESSE, aut cum iis MESSEM, pertinere.

Si dixerimus Vastationem Babylonis MESSEM esse, id tum Typi ingenio, qui desectionem & trituram subindicat, satìs consentaneum foret; tum praesertim subblan∣diretur Ieremiae exemplo veteris quoque Babylonis casum eâdem figurâ praedicentis. Locus est quem paulò antè laudavi: Filia Babylonis quasi area, tempus triturae ejus: adhuc modicum & veniet tempus messionis ejus. Huic quoque accedit quòd cùm utra∣que, tam Messis quàm Vindemia, quòd Annum absolvant, rerum finem & consumma∣tionem denotet; Messis verò Vindemiam tempore praecedat: ideo, si consummationi tyrannidis Romanae significandae utramque deservire compertum esset; sanè appositè admodum MESSIS Urbis ipsius cladem, tanquam excidii plenarii Praemetium; VIN∣DEMIA Messi succedens universi Regni Bestiani interitum, haud longo eam inter∣vallo subsecuturum, designatum iret.

Nec sanè quicquam est quod huic accommodationi obstet praeterquam illud unum, quòd Stragem illam internecinam cap. 19. Vindemiae quoque imagine expressam, non Babylonis vastatio, ut hactenus, praesupposuimus, sed alius rerum eventus, (Babylonis vastationem (ut videtur) subsequens) Apparatus nempe Nuptiarum Agni, seu Sponsae ejus exornatio, proximè anteire deprehenditur. Annon igitur MESSIS apparationi isti significandae erit, aut (si hoc incongruum) rei alicui cum ea gerendae?

At quaenam, inquies, Apparatio illa Sponsae est? quídve illud quod cum ea simul ge∣rendum sit? Sanè Apparatio illa Sponsae, nondum video quid aliud esse possit quàm illa tot

seculis exspectata conversio & collectio Israelis; illius quae olim (juxta Salvatoris para∣bolam) ad nuptias Filii Regis invitata, venire recusavit, nunc verò tandem prompta & parata accurret.* 1.142 Non enim Gentes Sponsa illa dici posse videntur, cùm illae jam olim & à multis seculis Christo desponsatae fuerint. Iudaei idcirco sunt, qui adhuc Agni Sponsa futuri exspectantur.

Cum hac autem Conversione & Reductione Israelis (quâ illa in ••oetum Agni Virgi∣neum cooptabitur, ejúsque pars fiet) conjuncta erit Turcici Imperii demessio seu exci∣dium; juxta quod ad Phialam sextam legitur, sed aliâ figurâ, Aquas magni illius slu∣minis Euphratis exsiccandas esse, ut paretur via Regum ab ortu Solis. Tempus enim hujus Phialae planissimè ad tempus Apparationis istius Sponsae convenit; cùm sicut ista ex∣cidio Babylonis & stragi hostium novissimae interjecta sit, ità haec Phiala Phialae quae in Thronum Bestiae effunditur, & Phialae novissimae media intervenit. Nempe Eccle∣sia Christi, ut conversione Israelis quasi gemina evasura sit; ità utraque pars proprium & peculiarem id temporis hostem videtur habitura: illa BESTIAM Romanam origine incircumcisâ; haec Imperium MUHAMMEDICUM circumcisae Gentis, atque ortu Is∣maelitico Isaacidis ominoso. Quorum utriusque exterminio sub adventum Christi peragendo, quidni hujus MESSIS, illius autem VINDEMIA repraesentando deser∣viat?

Porrò hui•• MESSIS interpretationi si minùs firmitudinem, speciem saltem aliquam, conciliet Vaticinium illud* 1.143 Ioelis, unde utraque Imago tam Messis quàm Vindemiae desumpta est. Illic enim de tempore convertendi Israelis agi, vel ex primis O••••culi verbis manifestum est. In diebus illis, inquit, & tempore illo quo reducam captivitatem Iudae & Ierusalem; Congregabo omnes gentes in vallem Iosaephati, & discrpta••••o ••um iis ibi superpopulo meo & haereditate mea Israel, quos disperserunt in nationibus, ter∣rámque meam diviserunt. Deinde in apparatûs bellici hypotyposi sequitur, Immitti∣te falces, quoniam maturavit Messis: Venite & descendite, quia plenum est torcular, ex∣uberant torcularia, quia magna est malitia eorum. Utcunque igitur in hac Figurae MESSIS accommodatione id observare liceat, rem gerendam ità comparatam esse ••t ei utraque Messis notio, tam desectionis & triturae quàm collectionis, aptari possit; haec ex parte Israelis in Ecclesiae horreum colligendae, illa stragis hostium cum ea con∣junctim futurae: tamen cùm de Ecclesiae contra hostes assertione novissima hîc aga∣tur, ideo omnino desectionis & triturae notionem praeferendam censeo.

Sed quicquid MESSIS futura sit, certè Dominum ejus & messionis Auspicem, ipsum Christum Regem fore arguit descriptio. Ecquid enim ulli praeter ipsum Regi Titulus iste* 1.144 FILII HOMINIS cum NUBIS carpento in universa Scriptura tribui∣tur? Ut minimè tutum sit, meâ quidem sententiâ, id aliò torquere. Potiùs colligen∣dum videtur, Divini Numinis potentiam in MESSE isthac defungenda, sicut & in proximè futura VINDEMIA, magìs conspicuam & illustrem futuram quàm in ullis hactenus operibus factum est eorum quae Angelorum tantùm nominibus gerebantur.

HACTENUS de MESSE conjectavimus; pergamus nunc ad VINDEMIAM. Quam utì in Anni tempestatibus fieri consuevit, ità hîc ordine rei gerendae MESSEM sequi, rationi consentaneum est.

Et alius Angelus exivit de Templo quod est in coelo, habens & ipse falcem acutam. 18.* 1.145 Et alius Angelus exivit de altari, qui habebat potestatem in ignem: & clama∣vit voce magnâ ad eum qui habebat falcem acutam, dicens, Mitte salcem tuam acu∣tam, & vindemia botros vineae terrae; quoniam maturae sunt uvae ejus. 19. Et misit Angelus falcem suam acutam in terram, & vindemiavit vin••am terrae, & misit in lacum irae Dei magnum. 20. Et calcatus est lacus extra Vrbem, & exi∣vit sanguis de lacu usque ad fraenos equorum per stadia mille sexcenta.

Haec VINDEMIAE descriptio est. Ad cujus interpretationem eò certiùs collinea∣bimus, quò hîc parabolae significatio minùs in ambiguo posita, & expressior habetur botrorum calcandorum designatio. Siquidem Calcatio vindemialis in Scriptura parabo∣lica cladem atrocem, cruentam & internecinam constanter denotat. Hoc primum. De∣inde cladem, qua de hic agitur, eandem esse cum Clade illa magna cap. 19. osten∣dunt (ut paulò antè admonui) verba illa de calcando torculari irae Dei descriptioni ejus inserta. Ergo eadem quoque erit cum Bello magni illius diei Dei omnipotentis ad Phialam novissimam: quocum Cladem illam internecinam cap. 19. eandem esse, illud dubitare non sinit, quòd utraque ejusdem omnino hostis clades novissima sit; utraque enim in Bestiam, Pseudoprophetam, eorúmque Confoederatos ultimò incubitura est. At eorundem clades ultima non potest esse nisi una. Iam si Vindemia nostra ean∣dem cum istis cladem designet, in eosdem quoque hostes incubituram necesse est;

ergò in Bestiam & Pseudoprophetam. Vitis igitur, seu Vinea terrae, cujus hic men∣tio, Bestiae ditio est. Vvae ad vindemiandum maturae, Bestiani sanguinis reatu tur∣gentes, maturi judicio. Lacus denique seu Torcular, Locus caedis; idem nimirum qui ad Phialam septimam Hebraicè interpretatus ARMAGEDDON dicitur, forsan quod ibi ad internecionem Bestiae turmae seu copiae delebuntur. ARMA enim 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 excidium sonat;* 1.146 GEDON seu GEDDON 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 turmam, exercitum, seu exercitum eorum.* 1.147 Congregavit, inquit, eos in locum qui vocatur Hebraicè ARMAGEDDON. (libri à Plantino excusi simplici 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ARMAGEDON) Et septimus Angelus essudit ••hialam suam in Aerem: & exivit Vox magna è Templo Coeli è Throno, dicens, Factum est.

Ubi autem hic Lacus seu locus futurus sit calcandarum Uvarum, adhuc in Dei ar∣canis est; nec igitur nobis curiosè nimis satagendum, nedum definiendum, donec aut eventus ipse patefecerit, aut eidem proximior rerum status aliquod ejus fortasse in∣dicium praebuerit. Illud tamen monere fas erit citra temeritatis notam, Ex tam dili∣genti intervalli per quod Caedes extenderetur dimensione, videri posse Spiritum Sanct. ad regionem ejusmodi aliquam digitum intendere, quae stadia mille sexcenta in longi∣tudinem pateat: per tot enim stadia stragem faciendam esse docet extra URBEM, hoc est, ni fallor, in regione seu ditione URBIS. Hinc factum ut quidam circuitione istâ Terram Sanctam, designari putarent, ut quae tot ad amussim stadia longitudine suâ colli∣gat, i.e. Italica milliaria ducenta, Graeca verò non ampliùs centum sexaginta; quantam esse Terrae Sanctae longitudinem perhibet Hieronymus Epistolâ ad Dardanum. Graeci enim, inquiunt illi, milliare suum metiebantur stadiis decem, quorum singula erant passuum centum; passus autem (quam orgyam appellant) pedum Romanorum sex•• ità in universum continebat milliare Graecum 6000 pedes Romanos. E diverso Romani passum quinque pedibus definiunt, stadium passibus 125, milliare octo sta∣diis, id est, pedibus tantùm 5000. Unde factum ut milliare Graecum, tametsi mille passuum numero cum Romano conveniret, Romano tamen quintâ parte majus esset. Quâ ratione milliaria Romana 200 efficiunt non ampliùs 160 Graeca. Haec ratioci∣nii summa est. Praeterea, nec illud conjecturae omnino nihil momenti addit, quòd loci nomen ARMAGEDDON Hebraicè nuncupetur, quasi futuri in Terra Hebrae∣orum. Sed quâ tandem ratione hoc fieri poterit? Sanè illis qui Antichristum ex Oriente proditurum opinantur, haec sententia facilis admodum & expedita est; nobis non item: nisi quis sortè illud verisimile existimet, Pseudopropheta•• post eversam Ro∣mam in Orientem migraturum, ibíque sedem collocaturum: quod quidem ex ipsis Bestiae asseclis non desunt qui affirment; nempe, ante supremum Iudicii diem Ponti∣ficem Romanum Hierosolymis sedem habiturum. Nam illud certè, Bestiam, rebus suis domi in Occidente in tali qualis supponitur statu & discrimine constitutis, iterum (utì olim in expeditione Hierosolymitana) exercitum in Palaestinam ducturam, tot hostibus à tergo relictis, atque ibi demum funditus deletum iri, nullâ verisimili••udine affirmari posset. Quinimo, nè nos qui Occidentalem Antichristum asserimus, illis qui Orientalem ab hac parte inferiores simus, in vicino item locus est cui dictus stadiorum numerus perinde convenit; putà STATO DELLA CHIESA, seu Ecclesiae Romanae Latifundium, quod ab Urbe Roma usque ad ultimum Padi ostium & paludes Vero∣nentes porrigitur spatio milliarium Italicorum ducentorum, id est, stadiorum 1600.

Sed quò abeo? ••ibulam tandem curiositati imponamus, cui forsan hactenus nimis indulsimus. Ad alia deveniamus, in quibus majus sit operae pretium. Atque adeò illud imprimis attendat Lector, Non eundem este hîc botrorum putatorem atque cal∣catorem torcularis; sed prout diversa sunt munia Vindemiatoris & Torculatoris, ità quoque diversos authores habere; Vindemiationem seu putationem, Angelum falce vinitoriâ instructum; Calcationem, Christum ipsum Regem equitatu coelesti comita∣tum: id quod ex Visione capitis 19, (nam aliquoties laudavi) liquidò constare po∣test. Illic enim vidit Ioannes* 1.148 Coelum apertum, & ecce Equus albus; & qui sedebat super eum vocatur fidelis & verax, & cum justitia judicat & pugnat—Et vestitus erat veste aspersâ sanguine, (sanguine autem uvarum) & vocatur nomen ejus VER∣BVM DEI. Et exercitus qui sunt in coelo sequebantur eum in equis albis, vestiti byssino albo & mundo. Et de ore ejus podrit gladius acutus, ut in ipso percuterct gentes: Ipse enim regit cas virgâ ferreâ; & is est QVI CALCAT TORCVLAR VINI FVRORIS DEI OMNIPOTENTIS,—&c. Ecquid clariùs dici potuit? Proindèque in contex∣tu, cui lucem pro virisi facimus, neutiquam dicitur, Angelum qui vindemiavit ••ive putavit botros eundem quoque Lacum calcâsse; sed solummodo botros putatos in la∣cum misisse; quo facto, calcatum esse Lacum extra Vrbem, A quo autem nisi à Christo Rege, è coelo cum coelesti Equitatu prodeunte? Id nimirum est quod Spiritus Sanctus significare voluit, statim additâ Equorum mentione: Et exivit, inquit, sanguis è Lacu

usque ad••••aenos Equorum. Quorsum enim illud de Equis insertum, nisi••ut hoc indicio submoneret, ab eo Lacum calcatum esse ad quem comitatus iste equestris pertinebat?

Ut igitur rem in pauca conferam; haec Visionis istius Vindemialis summa est: An∣gelus Vindemiator, adhibitis Sanctis, quorum ad hoc negotium ei praefectura deman∣data est, borros Bestianos putabit abscindétque; eâque putatione suâ faciet in AR∣MAGEDDUNTEM congregari; congregatos demum calcabit Dominus Iesus in ad∣ventu suo: juxta quod Paulus ait de Homine peccati, (qui ipsissima haec Bestia est) eum à Domino destruendum fore, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.* 1.149

Utraque autem tam MESSIS quàm VINDEMIA precibus impetratur: illa quidem (ut-videtur) Ecclesiae in universum; unde qui supplicum personam ibi sustinet Ange∣lus, è Templo generatim prodire dicitur: haec verò magis Martyrum & Confessorum, in quos lanienis atque tormentis saevierint impii, ac Christo victimam fecerint; prop∣terea qui ad hanc inclamat Angelus, è Thysiasterio seu Altaris septo egreditur, atque in ignem potestatem habere dicitur, ignem autem martyrii. Notum verò illud in vul∣gus est, sanguinem Martyrum ad Deum pro vindicta clamare. Sanè enim passim testa∣tur Scriptura, Divinum numen Ecclesiae, neque res secundas, neque in hostes vin∣dictam, citrapreces suorum largiri velle.* 1.150 Ità ad preces Danielis solvitur Captivitas Babylonica: & in parabola de Vidua iniquum Iudicem clamoribus suis fatigante, apodosis est, Deum similiter precibus electorum suorum adactum tandem aliquando ad vindictam surrecturum esse. Adde quòd, cùm Tubae clancturae essent demoliendae rei Romanae, priùs Martyrum preces, facto suffitu, Deo in memoriam revocantur.

Audi igitur, ô Christe Rex, & in memoriam apud Patrem tuum revoca tot suppli∣ces tuorum pro regno tuo preces, tot afflictorum & interfectorum pro nomine tuo gemitus, & cùm tempus quod tibi opportunum videbitur advenerit, Surge, mete & vindemia.* 1.151

¶Hucusque, Lector, fusiore hoc interpretandi genere progredi potui, nec ultrá. In reliqua quae supersunt Vaticinia SPECIMINA tantùm do; eorum nimirum partem quae ante triennium aut quadriennium in plerasque Visiones Apocalypticas cum amicis pri∣vatim communicaveram. Ea, qualiacunque sint, candori tuo, Lector, commendo, ••tque benignè interpreteris obsecro; donec D.O.M. vires & otium mihi largiatur & ista (nisi doctorum & piorum virorum judicia absterruerint) simili quo priora filo pertexendi. Porrò scias in hisce capitum ordinèm adeò ad amussim servare non li∣buisse, quin BABYLONIS mysterium PHIALARVM Visioni anteponerem; quod tamen Ioannes postposuit: an quia ex Phialarum Angelis unus illud monstraverat? an quia praecedentibus Visionibus omnibus tanquam CLAVEM reserandis subjicere voluit? Vtrumque in causa fuisse videtur: Sed non idem interpretanti atque nar∣ranti ordo ubique commodus est.

DE METROPOLI 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 CHRISTIANITATIS, BABYLONE MYSTICA.

MEtropolis '〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 BABYLON 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu mystica,* 1.152 Urbs ROMA est, seu, ut nunc loquimur, SEDES ROMANA, ex Sponsa olim Christi facta non solùm Meretrix, sed & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, METROPOLIS MERETRICULARUM, id est, caput Christiani nominis Urbium cum ipsa spiritualiter fornicantium. Ubi illud, Lector, vel imprimis observes velim, (quoniam in ipsa jam Arce versamur Apocalypseos) non aliis haeresibus aut erro∣ribus ullis, quàm illâ tantopere veteri quo{que} Israeli exprobratâ MOECHATIONE spirituali, magnam illam & catholicam visibilis Ecclesiae Christianae '〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 à Spiritu Sancto definitam & consignatam esse. Hanc igitur unicam, tanquam Cynosuram, ab eo spectari oportere, quisquis Apostasiae Christianitatis initium, progressum, statum & decrementum, ex rerum Ecclesiasticarum tabulis pervestigare voluerit.

In hunc scopum si intendat, vel palpari potest quod quaeritur; sin aliter, aut frustrà, aut incertus erit. Sit enim licèt aliorum errorum, imo haereseôn, BABYLON ista rea (neque enim novum est•• Meret••ices atque Moechas aliis quoque vitiis & sceleribus infames csse;) cùm tamen istarum nullâ magnam illam visibilis Ecclesiae '〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 notave••it Spiritus Sanctus, proinde habendae s••nt istae aut pro solis Apostasiae illius symptomatis, aut pro ehroribus adventitiis, aliorúmque aequè temporum & Sectarum communibus; aut si magni sortè momenti haeres••s fuerit, ejusmodi ••amen (ut est illa de Iustificatione & salute ex meritis Operum spéranda) quae serò demum, & aetate jam provectâ admodum MERETRIOE,* 1.153 in Ecclesiam, tanquam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, justo Dei judicio sit admissa: nè nimirum qui Dei longanimitatem. TES∣TIUM que pradicationem tamdiu támque pertibaciter contempserant, postmodum (utì contra protoplastas cautum fuisse legimus) manum extendentes acciperent de fructu Arboris vitae, comederé vtque victuri in seculum.* 1.154

Porrò illud, Lector, hoc loco singulare est, nec levi animadversione praetereun∣dum (de quo proinde in CLAVE Apocalyptica te monebam ••) nimirum, hanc de ME∣RETRICE magna BESTIA que ipsam bajulante Visionem, ab Angelo, praeter mo∣rem suum, Ioa••ni nobisque interpretatione longè pulcherrima reseratam esse: eo proculdubio fine, ut ejus interpretationis beneficio, utpote praecipuae omnium Visio∣nis, caetera quoque mysteria Apocalyptica, hactenus quidem clausa, sed ex illa mira∣bili artificio pendentia, panderenturi Hîc igitur adesto animis; & nè frustrà, quod te attinet, Angelus operam istam sumpserit, illud probe probéque memento, Allegoriae seu Parabolae interpretationem (••cujusmodi haec Angeli est) novam allegoriam aut Parabolam non esse. Nam quae haec insolentia eslet, aut veriùs insania, interpretis? quisve fructus Allegoriam Allegor••••, aut Parabolam aliâ Parabolâ interpretandi? Nè igitur tu hic nescio quas mundi aetates, aut similia attendas figmenta; quinimo Angeli ••atidici, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, verùm interpretantis, mentem prout litera sonat accipito; non Allegoriae, ut al••bi usuvenit, sententi••m recludendi, sed interpretatio∣nem ejus jam datam rebus ipsis applicandi partes tibi restare sciens.

Quam ad Applicationem, quatenus Deu•• mihi revelaverit, sic tibi praeibo.

1.

MULIER quam vidit Ioannes BESTIAE insidentem, Vrbs illa magna est quae tum regnum habebat super ••eges terrae, ver. 18.

Applicatio. Quae isthaec nisi ROMA est?

2.

BESTIA cam Meretricem factam bajulans, illa Bestia est quae etiam ante Visionem istam Ioanni exhibitam aliâ quadam sui specie fuerat, sed ••â tamen, quâ Meretri∣cem bajularet, nondum ••um fu••slet; tali verò postmodum ex Abysso surrectura erat, in eâque sund••tus ••andem interi••••ra: id est, species illa quâ Meretricem bajularet, Bestiae novissima soret, ultra quam vitam suam non produceret, v. 8. Sequitur eodem versu (ut isthoc quoque charactere agnoseas ipsissimam hanc Bestiam esse c. 13. osten∣sam) ••t mirabuntur incolae terrae, quorum nomina non sunt scripta in libro vitae à jacto mundi fundamento, cernentes Bestiam quae erat, & non est, & tamen adfutura est, Graec. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.* 1.155 Sic enim lego cum editione Complutensi, Primasio & Syro Interprete, ut cum praecedenti descriptione sensu congruat, Bestia quae suit, & non est, sed ali∣quando ascensura est ex Abysso. Quâ verò specie jam antè suerat BESTIA, quâ adhuc futurum erat ut ex Abysso a••cende••et, illud ex iis••quae mox subjungit Angelus singil∣latim cognoscemus.

Applic. Interim, si MULIER ipsa ROMA est, quid tandem esse possit Bestia isthaec multiformis cui inequitat (id est, imperat) praeter Regnum seu Imperium Romanum?

3.

Septem BESTIAE capita duplex typus•• primô, septem montes seu colles sunt, su∣per quos Urbs Bestiae metropolis sita est; deinde, septem quoque ídque in iisdem (quod unitas Typi denotat) collibus

(Hoc teneas vultus mutantem Protea nodo)

Regum seu Dynastarum successivorum ordines. Quorum quidem quinque, Regum, Con∣sulum, Tribunorum, Decemvirorum, Dictatorum, Ioannis aevo jam praeterierant: unus [Caesarum] adhuc superfuerat; sed is quoque sub Caesaribus Christianis ità mutaturus, ut quasi alius, sed brevis admodum aevi, Dynastes videretur, reverâ tamen non alius: novissimus verò, & mutati, ut••jam dixi, Caesareatûs respectu octavus, sed reverâ non nisi septimus, (nam septem tantùm sunt Bestiae capita) is ipsus est sub quo Bestia demum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 esset, id est, mysticae Meretricis bajula, atque eo statu speciéque

quâ à Ioanne in praesenti Visione conspecta est; cujus nimirum aetate dici potuit, Et jam olim eam fuisse, necdum tamen natam esse. Olim enim fuerat BESTIA sub priorum quinque, partim etiam sexti, capitum vicibus; nondum tamen fuit novissimi illius (putà Pontificii) Capitis vice, quâ demum bajularet MERETRICEM.

Applic. Nunc igitur, Lector, ausculta. Si sextum BESTIAE Romanae caput, quod Ioannis aetate in Vrbe septicolli regnabat, jam à duodecim ferè seculis ibidem regnare desiit; necesse est eum qui nunc ibi rerum potitur (quum nequaquam illud quasi∣septimum, brevísque aevi Caput dici possit) esse novissimum illum, longaevum & verè septimum Septem collium Dynasten; proindéque Statum illum, seu Rem-gentium∣publicam, cui ROMA nunc incubat diúque incubavit, Dynastiam illam esse quam Ioannes praeviderat MERETRICEM bajulaturam.

4.

Decem Bestiae cornua, novissimi Capitis insignia, decem sunt Regna, Ioannis qui∣dem aevo nondum nata, sed in quae tandem BESTIAE Romanae corpus vice suâ no∣vissimâ ex Capitis Caesarei vulnere dilaceraretur; quaeque omnem potestatem suam unanimiter conferrent BESTIAE, sub Capitis istius novissimi imperio, integrandae restituendaeque.

Applic. Atqui nisi jam indè ex quo Caesares ROMAE regnare desierint, Romanum Imperium in decem pluráve Regna (etiam Gentium Ioannis aevo ab Imperio alienarum barbararúmque) divisum & dilaceratum sit, quando, quaeso, unquam, quâve tandem ratione illud dividendum exspectabimus?

5.

Decem autem illa quae ità coaluerint Regna, Pseudoprophetae Capitis sui au∣spiciis, cum AGNO pugnabunt, victoriâ tamen tandem penes AGNUM Dominum nostrum futurâ.

Applic. Illud dudum factum est, hodiéque etiamnum fit: Hoc etiam aliquatenus factum, sed multò gloriosiori victoriâ quandoque impletum iri speramus.

Siquidem ex iisdem decem cornibus seu Regibus erunt qui MERETRICEM, cui tamdiu bajulandae inservierint, odio tandem prosequentur, (quod partim impletum cernimus) desertam illam reddent & nudam, carnes ejus comedent, ipsdmque exurent igne. Deus enim, cujus providentiâ factum est ut tam mirabili consensu in hanc no∣vissimi capitis Bestiam, usque ad tempus ei praestitutum, coalescerent; idem aliquando cordibus eorum indet, ut voluntatem quoque ipsius in Metropolin suam MERETRI∣CEM exsequantur. Haec Angelus.

Quod verò praeterea in Parabolae descriptione habetur, MERETRICEM istam poculum aureum in manu sua tenere, plenum abominationibus & immunditiâ scortatio∣nis suae; item, nomen suum in fronte scriptum praeserre, id Angeli interpretatione non egebat: siquidem utroque allusum est ad Meretricum & Lupanarium olim consuetudi∣nem; quotum illae in calice aureo philtra amasiis suis propinare solebant; in istis cellae meretricum nomine inscribebantur, utì docet Tertulliani illud Lib. de Pudicitia —sub ipsis libidinum januis, sub ipsis libidinum titulis; sed clariùs Seneca Contro∣vers. 2. lib. 1. Meretrix (ait) vocata es, in communi loco stetisti, superpositus est cellae tuae titulus. Vide & Martialem lib. 11. Epigr. 46. Quinetiam, si famosa esset mere∣trix, videtur non tantùm in cella, sed in fronte, nomen & elogium scriptum praetu∣lisse. Innuit id Seneca loco citato: Nomen, inquit, tuum pependit in fronte, pretia stupri accepisti, & manus, quae Diis datura erat sacra, capturas tulit. Quò & Iuvena∣lis forsan respexit, Sat. 6. de Messalinae Augustae impotenti libidine,

—nuda papillis Constilit auratis titulum mentita Lyciscae.

Quòd si illud Senecae de cellae fronte accipiendum sit, potest & hoc de Babylone sic accipi; neque id durum erit, propter figurae ingenium, quae utrumque, tam Meretri∣cem quàm locum seu sornicem in quo prostat, comprehendit.

Notes

• * 1.1

  Ad Cap. 11.
• * 1.2

  Verbis istis, Oportet te (〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) it••rum prophetar••, (qu••bus Libri comesti symbolum explicatur) innuitur sequens Visionum Systema Tempus Apocalypticum ab ••vo relegere. Atqui si ulla Syllematis iilius prophetici visio ab initio periodi seu temporis Apocalyptici auspicanda sit, cer••e rationi consentaneum est ut prima illius Sydematis visio inde initium su••at, ••um quòd prima sit, tum quòd sequentium omnium summa & compendium.
• * 1.3

  Vers. 1.
• * 1.4

  Allusum est ad prophantio∣nem Antiochi, quam describit Psal. 79. Vide∣sis 1 Macc. 7. 17. & Psal. 79. vers. 1, 2, 3. &c. D••us, venerunt Gent••s in har••∣ditotem tuam, po••••u••run•• T••m∣plum sanstum ••uum, posue∣runt Ierusalem i•• acc••••vos, &c.
• * 1.5

  Vers. 1.
• * 1.6

  1 Mac. 3. 45•• 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. & Vers. 51. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & cap. 4. 60. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉.
• * 1.7

  Ità Socrates 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vocat, non sa∣cram mentam, sed 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Vid. lib. 1 cap. 25. Gr. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & confer cum Theodorero, lib. 1. cap. 14. Vide & Canon: Trull. 69. Zosi∣mum lib. 5. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Item Nicepho∣rum lib. 8. cap. 30. disertiss. Imo Iosephus etiam vasa, quorum in Sa∣crificiis usus, appellare vide∣tur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ut excollatione Antiquit. lib. 12. cap. 7. cum 1. Mac. 1. 22. apparere potest.
• * 1.8

  A A A A Atrium interi∣us.
• * 1.9

  B B B B B B B Atrium exteri∣us.
• * 1.10

  〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sive Templum. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Sanctum Sanctorum. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Sanctum. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Altare holocausti, Thysiasteriur
• * 1.11

  Vers. 3.
• * 1.12

  Deut. 1••, 15,
• * 1.13

  2 Cor. 6. 14••
• * 1.14

  Cap. 13. 5.
• * 1.15

  Vers. 4.
• * 1.16

  Zach. 4. 6.
• * 1.17

  Vers. 5.
• * 1.18

  Vers. 6.
• * 1.19

  Vid. 〈…〉〈…〉 E••ias ••••uisse dici∣tur 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ••lav••m pluvia.
• * 1.20

  Vers. 7.
• * 1.21

  Luc. 21. 20.
• * 1.22

  Vers. 8.
• * 1.23

  Cap. 21. 10.
• * 1.24

  In San••ed••in cap. 11. Sect. 6. mentio sit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉
• * 1.25

  Vers. 9.
• * 1.26

  De partitiva hic locutio••e Hebraeis & Sy∣ris familiarissi∣ma vid. Ludo∣vic. de Dieu Com. in Evan∣gel. p. 134. in fine.
• * 1.27

  Vers. 10.
• * 1.28

  Vers. 11.
• * 1.29

  Vers. 12.
• * 1.30

  Tar•••• innube gloria suae.
• * 1.31

  Vers. 13.
• * 1.32

  Vers. 15, & 17.
• * 1.33

  Admira••d. lib. 3.
• * 1.34

  Isa. 6. 13.
• * 1.35

  〈…〉〈…〉
• * 1.36

  Vid. Isa. 34. 10.
• * 1.37

  Ios. 7.
• * 1.38

  Vers. 14.
• * 1.39

  Ad Cap. 12.
• * 1.40

  Vers. 1.
• * 1.41

  Methodius a∣pud Andream Caesar. hujus∣modi quid qua∣si per transen∣••am vidit, ubi utram{que} inter∣pretationem conjungit hisce verbis. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (inquit) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Ec∣clesia enim le∣galem nocte-lu∣centis Lunae lucem, vitám∣que munda∣nam quae instar Luna mutabi∣lis & inconstans existit, sub pe∣dibus prostra∣tam tenet.
• * 1.42

  Vid. Athenag. p. 15.
• * 1.43

  Vers. 2.
• * 1.44

  Vers. 3.
• * 1.45

  Vers. 4.
• * 1.46

  Vers. 5.
• * 1.47

  Non 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sed 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉
• * 1.48

  Apocal. 2. 26, 27.
• * 1.49

  Vide, ut pul∣chre ••em hanc explicat Au∣thor Operis imperfecti in Matthaeum, Homil. 49.
• * 1.50

  Rom. 13.
• * 1.51

  Psal. 82. 1, 6.
• * 1.52

  Vers. 6.
• * 1.53

  Vers. 7.
• * 1.54

  Vers. 8.
• * 1.55

  Vers. 9.
• * 1.56

  Clem. Rem. l. 8. c. 7. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (Satanam) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c.
• * 1.57

  Exod. 12. 12. Num. 33. 4.
• * 1.58

  Vers. 10.
• * 1.59

  Vers. 11.
• * 1.60

  Vers. 12.
• * 1.61

  Vers. 13.
• * 1.62

  2 Esdr. c. 1••.& 12.
• * 1.63

  Vers. 16.
• * 1.64

  Ad Cap. 13.
• * 1.65

  Vers. 2.
• * 1.66

  viz. vers. 12.
• * 1.67

  Ad Cap. 13.
• * 1.68

  Matth. 25. Vers. 31.
• * 1.69

  Isidor. lib. 12. 2. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dictus, quod omnium animalium a∣micus sit, ex∣cepte dracono.
• * 1.70

  Vers. 3.
• * 1.71

  [In Bibl. Po∣lyglott. MS. A∣lexandr. non agnoscit illud 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Vidi••.]
• * 1.72

  Vers. 4.
• * 1.73

  Vers. 5.
• * 1.74

  〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉
• * 1.75

  I•• I••iae 66••3. pro 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 〈…〉〈…〉. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉
• * 1.76

  Vers. 6.
• * 1.77

  Vers. 7.
• * 1.78

  Ex Epist. Praelaterum Galliae qui Crucesignato∣rum castra tum secuti sunt, ad calcem Conti∣nuationis Belli sacri, Edit. Ba∣sil. ann. 1560. pag. 240.
• * 1.79

  Cap. 6. n. 41.
• * 1.80

  ••ran. Iun. & T〈…〉〈…〉 ad Bel∣lar. lib. 3. de 〈◊〉〈◊〉. Rom. cap. 7.
• a 1.81

  D••una〈…〉〈…〉 A〈…〉〈…〉ch. pag. 450.
• b 1.82

  De 〈◊〉〈◊〉 Monarch. lib. ••. dem. ••4.
• * 1.83

  Vers. ••.
• * 1.84

  Vers. 10.
• * 1.85

  Vers. 〈◊〉〈◊〉.
• * 1.86

  Vers. 12.
• * 1.87

  Vers. 13.
• * 1.88

  Vers. 14.
• * 1.89

  Iud. ••.
• * 1.90

  De bello Iud. lib. 5. cap. 3. se∣cundum Rusini distinctionem.
• * 1.91

  2 Th••s. 2•• 10.
• * 1.92

  Ejus enim à li∣bro 17 est hi∣storia M••scella dicta, quae ab Anastasio Bi∣blioth, •• Grae∣••o, versa, fa•••• Pauli Diaconi nomine cir∣cumfertur, H••••ruit sub Ni∣c••p. & Leone Armeno. Vide Baron. Ann. 719. 20. &•• 813. 8. 9. 10.
• * 1.93

  Apud Baron. anno 842. 28.
• * 1.94

  Tom. 4. Con∣cil. Edit. Rom. an. 1612. pag. 44. 45.
• * 1.95

  Vers. 1••.
• * 1.96

  Vers. 16.
• * 1.97

  Vers. 17.
• * 1.98

  Tom. 4. Con∣cil. Ed••. Rom. pag. 37.
• * 1.99

  Apud Rev. Ar∣machau. de suc∣cesione Eccle∣siae, pag. 23••.
• * 1.100

  Vers. 1••
• * 1.101

  Ad Cap. 14.
• * 1.102

  Comment. in cap. 7.
• * 1.103

  Vers. 1.
• * 1.104

  Comment in cap. 7.
• * 1.105

  Legit & Cy∣••••anus lib. 2. Te••. ••••e••s. Iudae••••a. 22. 〈…〉〈…〉 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, &c.••
• * 1.106

  〈…〉〈…〉 Ch y••••••••. Hom. 21. ad popu••. Antioch.
• a 1.107

  Consta. Apo∣stolabidem.
• b 1.108

  Tertul. de Specta••. cap. 4. Ambr. He••••••. lib. 1. cap. 4.
• c 1.109

  A••ahor Co••∣stit. Apost. ib••d. Ambr•••••• iis qui myster. i••••tian. cap. 2. H•••••••••••• ad cap. 5. Mat.
• d 1.110

  Lib. 7. 〈◊〉〈◊〉. Iud.
• * 1.111

  Hom. 8. in divers•••• ••••••an∣g••hi l••o••.
• ‖ 1.112

  In Ioan. tract. 6. Secun∣di contra P••u∣lianum ultimo. Primi cont••a Cresconium 30. & alibi. Vide quoque cum 6. de Bap∣tis. cap. 1. Epi••••, 23. 60, 200.
• * 1.113

  Vers. ••
• * 1.114

  Cap. 5. 11.
• * 1.115

  Vid. R. D. Ki••••ch.
• * 1.116

  Dan. 10. 6.
• * 1.117

  Apocal. 1. 15.
• * 1.118

  Vers. 12. 13.
• * 1.119

  2 Cor. 6. 1••.
• * 1.120

  Vers. 2. ••.
• * 1.121

  Vers. 4.
• * 1.122

  In Epist. ad Heb. Hom. 12. Vide quoque eundem Hom. ••5. in Gen.
• * 1.123

  Sic & Philo quas promisit Iacob. Q••i & de solvendis decimis ••aepiusculè utitur voce 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 P••••••lo De con∣gressu quaerendae eruditionis gratiá, & De Charitate. Idem De muratione Nominum, Decumas deci••arum appellat 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (inquit) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Ibidem, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Similiter, Diony••. Halicarnasseus apud Euseb. Prapar. Evang l. 4. c. 16. fructuum, pecorum, sed & hominem, de••mas quas Pelasgos in Qtalia Apollini•• Iovíque ex vero debuisse refert, semel ••terumque 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vocat.
• * 1.124

  Vers. 5. [In Bibl. Po∣lyglott. MS. A∣lexandr. habet 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 men∣dacium.]
• * 1.125

  Vers. 6.
• * 1.126

  Genes. 3.
• * 1.127

  Vers. 7.
• * 1.128

  Apud Surium, T••m. 6. Nov. 28.
• * 1.129

  Habetur in Catal. Test. ve••. edit. 1608. pag. 1123.
• * 1.130

  Vers. ••.
• * 1.131

  Mart. 15. 23.
• * 1.132

  Targ. in Thren. 4. 21. de Constantino∣poli: Desola∣bunt te Pa••∣chevaei (i. Asri∣cani) & tran∣sibit super te Calix maledi∣ctionis: inebri∣ab••ris & eva∣••uaberi••.
• * 1.133

  Vers. 9, &c.
• * 1.134

  Vers. 12.
• * 1.135

  Vers. 13.
• * 1.136

  Vid 〈…〉〈…〉 LXXV. LXXVI.
• * 1.137

  Vers. 18.
• * 1.138

  Cap. 20. 4. 5.
• * 1.139

  Vid. Iud. de Dieu in Act. 24. 16. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 propter hoc. Matth. 6. 7. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 i. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Ephes. 3. 13. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, propter afflicti∣ones m••a••. Col. 2. 16. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, propter ••ibum. Hebraismus est, ubi 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in saepe valet propter. Vid. Gen. 18. 28. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 propter quinque.
• * 1.140

  Vers. 14.
• * 1.141

  Matt. 9. 37.
• * 1.142

  Matth. 22.
• * 1.143

  Cap. ••.
• * 1.144

  Vers. 14.
• * 1.145

  Vers. 1••.
• * 1.146

  Vide D••us. P••••e•••••• l. 10. p. 434.
• * 1.147

  Rev. 16. 16.
• * 1.148

  Vers. 12. &c.
• * 1.149

  2 Thes. 2. 8.
• * 1.150

  Dan. 9. Luc. 18.
• * 1.151

  Cap. 8.
• * 1.152

  Ad Cap. 17.
• * 1.153

  Rom. 1. 27.
• * 1.154

  Gen. 3. 22.
• * 1.155

  [I••a & legit in Bibl. Poly∣glot. MS. Alexandr.