S. Cæcilii Cypriani Opera recognita & illustrata a Joanne Fello, Oxoniensi episcopo. Accedunt Annales Cyprianici, sive, Tredecim annorum, quibus S. Cyprianus inter Christianos versatus est, brevis historia chronologicè delineata a Joanne Pearsonio, Cestriensi episcopo.

ARNOLDI ABBATIS BONAE-VALLIS MEDITATIONES.

1 1.1 NOli timere, filia Sion: ecce Rex tuus venit tibi mansuetus, & sedens super pul∣lum filium subjugalis. Veni Domine Jesu: veni, desiderate cunctis gentibus, quia dormivit anima mea prae taedio morae tuae, & o∣culi mei languerunt prae inopia luminis tui. Orere sol amabilis, ut excat homo ad opus suum & ad opera∣tionem suam usque ad vesperam: & operetur non ci∣bum qui perit, sed qui permanet in aeternum. Noli timere, filia Sion; timere pusillorum est. Ideo ad∣huc filia, quia times; nondum Jerusalem sed filia Sion, hoc est, specula; ergo disce speculari. No∣li timere, quia timor oculum turbat, hilaris pupilla lucide speculatur; fides est pupilla oculi tui. Quo∣modo pupilla oculi subtilissima est, & nisi impigre & sollicite custodiatur à palpebris, levissimo tenuissi∣mi pulveris tactu confunditur: sic acies fidei nisi per∣vigilem semper habeat custodiam, nihil citius con∣turbatur. Sed noli timere, filia Sion: ecce rex tuus venit tibi, oritur tibi sol, qui & te custodiat & illuminet, & perducat te ubi pulvis non est: venit tibi mansuetus, qualis ipse est, talem te esse vult. Mansuesce jugum ejus portare, ut & ipse sedeat su∣per te asinam suam & pullum filium subjugalis. Et quae est haec asina? Ipsa quae caro vocatur, & mu∣lier & virago, quia de viro sumta est. Et quis est pullus ejus? Masculus vir. Et quomodo pullus ejus est? Quia non prius quod spirituale est, sed quod a∣nimale; deinde quod est spirituale. Prius caro doma∣tur, ut sub jugo habilis sit, deinde nascitur pullus & roboratur, ut sessorem suum portare possit. Et qua∣re filius subjugalis? quia sub viro est mulier, & mu∣lieris caput vir: & tamen filius est subjugalis, quia per mulierem vir, sed in dolore pariet. Sedeat super utrumque rex mansuetus faciens pacem, ne haec sibi invicem adversentur. Sedeat, inquam, ut spiritus imperet carni, & caro obtemperet spiritui: spiritus autem & caro obediant suo creatori.

Venit mansuetus, venit tibi; & tu non vadis ei? Egredere de terra carnis tuae, de cognatione mentis tuae, & de domo patris tui: de memoria patris tui, Pater tuus Amorreus & mater tua Hethaea: hujus pa∣tris obliviscere, & tunc concupiscet rex decorem tuum. Decor magnus est, si audis & vides & incli∣nas aurem tuam. Audis per obedientiam, vides per intelligentiam, inclinas aurem tuam per humilitatem: hic decor, haec gloria omnis ab intus est in fimbriis aureis; hunc decorem tuum rex mansuetus concupis∣cet. Egredere de civitate, quia vidi, inquit, ini∣quitatem & contradictionem in civitate. Egredere cum pueris Hebraeis qui transeunt simpliciter in occur∣sum Domini. Steme in via ramos olivarum, ut ope∣ra misericordiae pedibus ejus accommodes. Accipe fron∣des palmarum, ut triumphes de principibus tenebra∣rum. Nihil in te resideat quod in occursum Jesu non prodeat: quia nec una ungula in AEgypto Pharaoni relinquenda est: manus & cor linguae concinant ho∣sanna in excelsis.

Videns vidisti Domine Deus afflictionem populi tui, qui est in AEgypto, & inclinasti coelos tuos, & descendisti liberare nos. Indulta est & mihi, Domi∣ne, modica quies ab operibus tenebrarum durissimis; quibus mentem meam vehementer afflixit importunus exactor Pharaonis, & sabbati tui praeparatio jam lae∣tificavit animam meam. Veruntamen nondum usque ad speculum perveni, ubi plenius intelligam pustulas & naevos qui maculant faciem meam, qui valde displi∣cent in oculis tuis; quum & si lavero me nitro, & multiplicavero mihi herbam Borith, maculata sum ini∣quitate mea.

Et tunc, Domine, passionis tuae dies urgere nos deberent magis quam praeposiri Pharaonis: quum in operibus tuis justitia est, & pax & gaudium in Spiri∣tu sancto. Nos autem dormitamus, te, Domine, pro nobis orante: quia oculi nostri tempore nostro gravati sunt. Suscita nos ut vigilemus & oremus, ne incidamus in tentationem: quoniam tribulatio valde proxima est nobis, quam cito clauditur oculus ne te videat: collabitur pes noster in hoc mari magno & spatioso manibus, ubi sunt reptilia quorum non est numerus, quae somniorum ••uorum phantasiis infen∣tam ludificant animam, & trahunt in cor maris, unde non facilis ad superiora reductus est: nisi tu emittas manum tuam de alto, & liberes nos de aquis mul∣tis. Suscita nos, Domine, ut tecum vel una hora vigilemus & oremus. Quis autem est qui tecum una hora vigilet? Avulsus enim es à nobis quantum jactus est lapidis, & agonizas prolixius, ita ut gutta san∣guinis tui decurrat in terram; longe, longe avulsus es à nobis, quia lapis abscisus est à monte sine manibus,

& jactus est lapis & percussit Goliam in fronte, & sta∣tuam in pedibus. Iste est jactatus tuus longe à nobis, quia etiam & usque ad interiora velaminis praecursor introisti pro nobis, ubi semper interpellas Patrem. Sed utinam gutta sanguinis qui de agone tuo sudat, usque ad terram nostram decurrat, & aperiat terra os suum, & bibat illam, & clamet ad te, & tecum ad Patrem: melius quam sanguis Abel.

Quis autem est, Domine, qui tecum una hora vi∣gilet: etiam non est factum silentium, nisi quasi me∣dia hora. Quanto minus una hora vigilabimus te∣cum; quotiens & quotiens, Domine, venis ad nos, & invenis nos dormientes, & tamen benigue suscitas nos, & iterum abis secundo & tertio eundem sermo∣nem dicens. Statim autem ut recesseris, iterum som∣nus occupat nos, nec vigilare possumus, nisi quam∣diu nobiscum es, & suscitas nos. Venis in secunda & tertia vigilia, sed beatus ille servus, quem tunc in∣veneris vigilantem. Jam primae & quartae vigiliae nul∣la mentio fit, quia nec primaeva aetas sensum recipit vigilandi, nec ultima spem prolixius orandi. Et quid est, Domine, quod tertio rediens copiam dor∣miendi paras, Dormite jam & requiescite? Nunquid aliud concedis somnium ubi requiescitur, & aliud pro∣hibes in quo oculi gravantur? Ita est; qui enim vigi∣lat in te, suaviter dormit, & silet, & somno suo re∣quiescit. Qui autem dormit à te, sicut ebrius nocte, nesciens graviter agitatur.

Tristis est, inquit, anima mea usque ad mortem. Anima tristis est, quae expectat mortis tribulationem. Quis enim sciat utrum ad dextram, an ad sinistram erit: quis sciat quomodo respondeat ad arguentem se, quum judex sicut parturiens loquetur: Ideo tristis a∣nima mea similis fiat pellicano solitudinis, quae odit civitatem & conventicula eorum de sanguinibus, & macie solitudinis pallet. Ut sicut nycticorax in pa∣rietinis scripturae quaerat sibi escam tota nocte; & e∣volet in passerem super tectum, vigilantem & caven∣tem quin veniat fur. Vel Judam non videtis, quo∣modo non dormit quam pervigiles habet oculos avari∣tia, quomodo circuit orbem terrae. Non cessat ma∣nus ejus, non cessat pes; & coacervat sibi iram in die irae. Et tamen dormit Simon, dormit Jacobus, & Joannes; Quare? quia non attendunt quid post pau∣lulum futurum sit. Periculi magnitudo somnum fu∣gat. Nunquid dormivit Petrus in atrio? Nunquid dormierunt qui relicto eo fugerunt? Nunquid dormi∣vit adolescens quando tenuerunt eum, & ille relicta syndone nudus profugit? & tum frigus erat, quia stabat Petrus & calefaciebat se; magnitudo periculi, & somnum & frigus & famem facit oblivisci. Evi∣gila miserabilis anima, si non amore saltem timore. Cogita saltem cruciatum quem jam passura es in mor∣te. Certe nulla crux durior est quam mors; Mors inquam ipsa durissima est crux quae tibi paratur: ad quam tu quotidie festinas, & non attendis. Vide quomodo te mors crucifigit: corpus rigescit, crura distenduntur, manus & brachia decidunt, pectus an∣helat, cervix languescit, labia ••spumant, oculi stu∣pescunt, facies exsudat, vultus tabescit & horrescit, & velut testa pallescit. Ista crux manet te. Nes∣cio utrum in lecto molli, an in cruce rigida sua∣vius moriatur, nisi quod crux citius dolorem abs∣cidit. Quae videmus & sentimus levia sunt ad ea quae animus jam praegustat, nam sensus cito à cor∣pore recedit, animam suam mors semper comita∣tur.

Cum ambularent animalia, ambulabant pariter & rota juxta ea; si vita nostra proficeret, rota sanctae Scripturae nobiscum pariter ambularet. Sed quia per paludes & saxa pedibus euntes offendimur, vix rotae nos sequuntur; passio Domini celebratur, & nos vo∣luptati operam damus, clamat nobis de cruce. O vos omnes qui transitis per viam, attendite & vide∣te, si est dolor similis sicut dolor meus, & nemo est qui audiat, nemo qui consoletur, nemo qui respon∣deat. Sitio inquit: Domine, quid sitis? ergone te plus cruciat sitis quam crux; de cruce siles, & de siti clamas? Sitio, quid? vestram fidem, vestram salutem, vestrum gaudium; plus animarum vestrarum quam corporis mei cruciatus me tenet.

O vos omnes, qui transitis per viam, attendite & videte, si est dolor sicut dolor meus. Attendite do∣lorem meum, ut in dolore meo videatis dolorem ve∣strum; Dolor meus imago vestri doloris est. Quid attenditis in corpore meo? Attendite & videte, si si∣milis dolor non est in corde vestro. Transitis à vo∣bis ad me, retransite à me in vos; & videte si non est similis dolor in vobis, sicut dolor meus. Nolite flere super me, sed super vos ipsas flete filiae Jerusa∣lem. Vester ille dolor quem transitis & non attendi∣tis, magis est flendus quam dolor meus; propter sce∣lus enim vestrum percussus sum. Haec nobis de cru∣ce clamas, O benigne Jesu! & si non verbis, tamen ipsa re. Quid tibi respondeam? quid loquar? quid retribuam? fecisti ergo mihi de corpore tuo speculum animae meae. Nesciebam contumelias & terrores & colaphizantem me incessanter Satanam, nisi viderem artem medicinae tuae similia similibus curantem, & apprehenderem in statera hinc calamitatem tuam, il∣linc iniquitatem meam. Dedisti corpus tuum percu∣tientibus, & genas tuas vellentibus: faciem tuam non avertisti à conspuentibus in te, ut alapae tuae meas alapas removeant, & flagella flagellis expien∣tur, & opprobria exprobrantium tibi, quae cecide∣runt super te, auferant à me opprobrium sempiter∣num.

Haec sunt linteamina mundissima carnis tuae, qui∣bus vulnera mea alligasti, O Samaritane misericors, ut poneres super jumentum tuum hominem à latroni∣bus spoliatum, & flagellis caesum, & perduceres in stabulum. Quum ipse vere nostros languores tulisti, & dolorem nostrum ipse portasti, cujus livore sana••i sumus.

In domo ergo principis sacerdotum velata facie co∣laphizatur Christus: quia in domo conscientiae caeca∣ta mente colaphizatur Christianus. Quod ••nim Chri∣stus in publico, ego patior in occulto: & quae ille foris à ministris Caiaphae, ego intus à nequitiis Sa∣tanae quia supra dorsum meum fabricaverunt pecca∣tores, faciem mihi velaverunt, faciem meam in ter∣ram defixerunt, & dorsum meum incudem suam fe∣cerunt. Et supra dorsum meum fabricaverunt pec∣catores, sed adhuc intra domum contineor, ubi puel∣la & moritur & suscitatur: nam & ibidem Petrus ne∣gavit. O homo non sum, hominem attendo non Deum; hominem timeo non Deum, cujus verita∣tem nego. Nonne, Petre, in his verbis velatam fa∣ciem habuisse videris? unde & tertio colaphizatus est, quia tertio negavit. Et Paulus tertio rogavit Domi∣num, ut auferret à se angelum Satanae, qui eum co∣laphizabat. Uterque ergo Apostolus colaphizatus est: Uterque ter naufragium passus est, ille intus, iste fo∣ris. Voluisset quidem Satanas, at si tam licuisset ei tamdiu Petrum colaphizando cribrare sicut triticum; donec ab eo omnem fidei medullam excussisset. Sed ego (inquit) Petre, rogavi pro te, ut non deficeret fides tua: unde respexit eum Christus, & egressus fo∣ras, flevit amarè.

Tamdiu vela••am faciem habuit Petrus, donec re∣spexit

eum Christus. Sed nunquid non etiam prius negantem non aspiciebat? etiam. Sed Petrus respi∣cientem se Christum non respiciebat, quia velatam fa∣ciem habebat, unde bene alius Evangelista, Et recor∣datus est, inquit, Petrus. Recordatio Petri respe∣ctus fuit Christi, ergo cum peccatum flendo recorda∣ris, à Christo videris. Imo sublato velamine Chri∣stum vides, & egressus foras propterea negabat, quia intus esse volebat. Et tamen quando negavit foras e∣gressus est. Unde foras? de domo Christi, de domo fidelium. At ubi de domo Caiaphae foras egressus est, in domum Christi intromissus est.

Quanti sunt hodie qui dicunt, nos sumus de domo Christi, nos sumus de domo Ecclesiae; & sunt de domo Caiaphae, hoc est hypocrisis? Quod Petrus ne∣gando, hoc ipsi faciunt affirmando. Sed nisi confi∣tendo foras exeant, & amare fleant, non intrant in Ec∣clesiam Christi. Amaritudo fletuum velamen diluit oculorum. In domo ergo Caiaphae colaphizatus est Christus, quia in domo Caiaphae colaphizatus est Pe∣trus: & quod Petrus à Satana intus passus est, hoc Christus à ministris Satanae foris pertulit. Attende er∣go & vide, si est dolor tuus similis sicut dolor meus. Vides quis graviora pertulit opprobria, Christus foris in corpore, an Petrus intus in corde.

Sed jam ad Pilatum eatur: mane autem facto, vin∣ctus adducitur ad Pilatum. Quamdiu culpa latet, nox est: at ubi coepit innotescere, mane fit. Tunc jam ligatur à principibus sacerdotum, & traditur Pi∣lato, hoc est principi tenebrarum. Sicut & Aposto∣lus dicit hujusmodi tradere Satanae in interitum car∣nis. Effertur adolescens de domo ad portam civita∣tis, ubi sedet Pilatus pro tribunali: in porta enim ju∣dicium fieri solebat. Pilatus autem apprehensum fla∣gellavit. Saep•• dum culpa retegitur, per impuden∣tiam peccator effraenatur. Augentur flagitia, pla∣gae multiplicantur; multa enim flagella; multa pec∣cata.

His flagellis Pharao cedebat filios Israelis. Post haec traditur militibus ad illudendum: ipsa est militia spi∣ritalis nequitiae. Vide originem miseriae à principi∣bus sacerdotum: traditur principibus tenebrarum; qui flagellis suis sibi mancipatum militibus suis exponunt altius illudendum, & postea novissime crucifigen∣dum. Post crucem non restat supplicium, quia pec∣catum cum morte terminatur; sed vicina jam mor∣te, majori Daemonum ludibrio peccator agitatur. Exuentes quippe eum veste totius decoris Christia∣ni: quasi pro regio splendore chlamydem ei cocci∣neam, hoc est, vestimentum mixtum sanguine cir∣cundant, cum propter crudelem vitae suae sanguino∣lentiam à plerisque & honoratur & circundatur. Un∣de & plectentes coronam de spinis ponunt super ca∣put ejus, cum de rapina pauperum spineas ei divi∣tias coacervantes, caput ejus ad regnum efferunt. Vendicant enim pecunia, quod sapientia dicere so∣let; Per me reges regnant, & conditores legum ju∣sta discernunt. Ubi pecunia, ibi lex, ibi clientum copia. Unde & arundinem ponunt in dextera ejus, potestas enim & regnum impiorum arundo est quae vento agitatur. Regnum autem Christi virga ferrea. Et bene in dextera arundo ponitur; quia dextera eo∣rum dextera iniquitatis. Jam quod subsequitur luce clarius est: quia flexo genu talibus illuditur potius quam servitur.

Ave rex Judaeorum, expuentes in eum laudibus su∣pervacuis. Laudatur enim peccator in desideriis ani∣mae suae, & iniquus benedicitur. Acceperunt arun∣dinem & percutiebant caput ejus. A talibus enim re∣ctoribus milites eorum potestatem accipiunt nocendi & devorandi pauperes, quod totum tamen abundat in caput ejus; cujus auctoritate se tuentur. Hic tertia mors est, quando sedet foetens in cathedra pestilen∣tiae. His mortibus infelix anima ante extremam cru∣cem mortis affigitur: & quod miserabilius est talibus opprobriis quasi pro magnis honoribus delectatur; & talis quotidie ducitur ad crucem, bajulans ipse sibi suae damnationis supplicium.

Sed quid est quod post illusionem chlamyde exuitur, & suis vestimentis reinduitur? nisi quod saepe super∣bus Adam cum per dolorem carnis confinia mortis in∣greditur: deposita elatione ad putredinis suae consi∣derationem revertitur: ubi videlicet vel miseratione divina poenitentiae fructus invenit, vel per tremendum judicium duplici contritione conteritur. Sic Herodes cum veste regia perfulgidus, plus quam decuit, à po∣pulo acclamaretur: mox percussus ab Angelo exutus chlamyde vestem suam reinduit, & consumtus à ver∣mibus expiravit.

Rectene illusus est? Ave rex Judaeorum. Quid superbis terra & cinis? quid veste nitida gloriaris? sub∣ter te sternetur tinea, & operimentum tuum vermis, haec tua vestis est. Illuserunt tibi, qui tibi circunde∣derunt chlamydem coccineam. Sic Antiochus & do∣minici natalis hostis Herodes alienis vestibus depositis in suis vermibus expiraverunt. Redi ad cor tuum tan∣dem aliquando, redi vetus Adam: vide ubi & quo∣modo te requisivit & invenit novus Adam: ostendit tibi in corpore suo ignominias animae tuae. Non sa∣tis fuit quod per colaphos & flagella, & nova irrisio∣num genera, post te fugientem clamitans & miserans percucurrit, & usque ad novissimum crucis suppli∣cium jamjam eff••antem consecutus invenit & apprehen∣dit.

Quis enim latro ille fuit nisi Adam; qui ex quo pri∣mum in Paradiso sui ipsius homicidium perpetravit: tamdiu à Christo fugit reus & abscondit se, donec in crucis articulo novissime consumtus & comprehensus: fugere & latere ultra non potuit: ibi comprehensus tandem à te bone Jesu. Conversus est, culpam suam confessus est, poenam libenter amplexus est. Tu e∣nim admonebas ne pati abhorreret: quod te quoque secum pati videret. Ille ergo tibi de toto mundo so∣lus & unus adhaesit: & ideo solus de toto hoc mundo tecum in Paradisum intravit. Ubi & tam firmiter non jam custos Paradisi, sed civis & domesticus Dei colli∣gatus est ut amplius inde cadere non possit. O bea∣tissimum latronem, imo non latronem, sed martyrem & confessorem! Necessitatem enim convertit in vo∣luntatem, & poenam commutavit in gloriam, & crucem in triumphum. In te, beatissime confessor & Martyr, de totius mundi sterilitate fidei reliquias collegit Christus. Tu, fugientibus discipulis & Pe∣tro negante, socius & comes passionis ejus fieri ga∣visus es: Tu Petrus in cruce fuisti, & Petrus in do∣mo Caiaphae, latro. Tamdiu enim Petrus latro fuit, quamdiu intus latitans Christum foris negavit: ideo & Petrum praecessisti in Paradisum; quia qui te in cruce complexus est, dux & rector tuus eadem die qua ipse ingressus est, fidelem & gloriosum militem secum te pariter introduxit.

Egenus & pauper ego sum, Domine, & claudus ex utero matris meae; & ecce sedco ad portam tem∣pli tui quae dicitur speciosa, non valens nec volens in∣troire. Quin potius egestate bonorum tuorum, men∣dicans foris alimoniam carnis meae; aereas & falsas ima∣gines hominum: ubi coacervem mihi talentum ini∣quitatis, fasciculos deprimentes. Et ecce hora ora∣tionis nona est. Ascendunt Petrus & Joannes Apo∣stoli tui ut orent ad templum sanctum tuum. Ego

autem haereo terrae & luto, terrena & vana sapiens; & aliis introeuntibus, ego foris remaneo: non quaerens cum eis quae Patris tui sunt; fed quae primi parentes mei, qui me huc foras ponunt, quotidie male con∣cupiverunt. Et ecce jam hora orationis nona est; in∣clinata est dies, prope est nox: cum surrexero mane diluculo, de his quae nunc mendico, nihil in mani∣bus meis reperiam. Hora inquam, orationis nona est; orasti enim hac hora pendens in cruce; orasti in∣clinato capite, clamans magna voce, & expirasti. Orasti inclinato capite in Spiritu humilitatis, clamans voce magna, altissimo & secretissimo affectu paternae & nostrae caritatis. In illo, Domine, clamore vali∣do expirasti, & eundem quem de nobis habebas com∣passionis animum, tecum portasti: & credo, Domi∣ne, quia tecum adhuc reservas: quia caritas tua refri∣gescere nescit. Erat autem hora orationis nona: & quare nona orationis haec hora? quia circa horam no∣nam tenebrae factae sunt. Repellendus erat horror te∣nebrarum, qui universam operuerat terram. Repel∣lenda caligo populorum, quae ex tunc coeperat abun∣dare, ex quo tu coepisti ad auram post meridiem de∣ambulare. Ex tunc non cessasti, clamans ubi es A∣dam; sequens post tergum fugientis & abscondentis se quantum in ipso fuit: & dimissus est de Paradiso voluptatis, & pervenit usque ad condignum crucia∣tum suae iniquitatis. Sed nos, inquit, digna factis recipimus; hic autem quid fecit?

Adam quam sero in haec verba perrupisti, modo primum te invenit. Amen dico tibi, hodie eris me∣cum in Paradiso. Ideo hora est orationis nona: nona oravit; nam decima Paradisum intravit. Praeterea & non introibat claudus in templum: quia nondum us∣que ad decimam generationem pervenerat; sed Petrus ad eum: In nomine, inquit, Jesu Christi surge & ambula: vere vos estis montes ad quos levavi animam meam, unde veniet auxilium mihi. Sed auxilium meum à Domino, quia in nomine Jesu Christi surge & ambula. In verbo Christi laxas rete, in verbo Chri∣sti claudum levas, in verbo Christi solidantur bases e∣jus & plantae. Quae sunt bases ejus? fides & timor; & quae plantae? spes & caritas.

Ideo bene Petrus & Joannes simul ascendcbant: quo∣rum alter fidei, alter caritatis insigne ferebat. Ascende∣bant ad templum tuum, Domine, tecum simul oraturi; ut & ipsi tecum introcant in Paradisum sanctuarii tui. Quia scissum est in morte tua velamentum quod erat super faciem Moysis. Sed nolite timere soli; quia nec tu, Domine, solus in Paradisum introisti. Tu latronem, isti claudum introducunt. Sed neque jam latro in Paradiso, neque claudus in templo. Quo∣modo claudus enim, qui stat & ambulat, exsilit & Deum laudat? aut quomodo latro, si cum Christo in Paradiso? non enim habitabit juxta te malignus. Latro fuerat, quando latebat ante confessionem: ju∣stus autem, post orationem. Quid enim oravit? Memento mei, Domine, dum veneris in regnum tuum. O magna fides! O magna spes! O magna caritas! Orat pro futuris, non pro praesentibus; non vult de cruce deponi, sed in Christi regno reponi. Quid enim aliud est dicere, quam cupio dissolvi, & cum Christo esse? Nescit quid Paulus magis isto la∣trone cupierit. Memento mei, O cor contritum & humiliatum! Quid minus vel humilius potuit orare, quam ut vel sui memor esset? Memento mei; cujus mei? mei, inquam, tam indigni, tam peccatoris. Iniquitatem meam ego agnosco, & peccatum meum contra me est: semper confundor oculos meos ad te levare; tibi soli peccavi. Tu solus potes à peccato meo me mundare. Malum coram te feci, cum me tibi volui celare. Latro sum animae meae; homici∣dium quod feci, volui occultare: sed malum coram te feci. Memento mei, miserere mei: merito in hanc miseriam deveni, qui tuam beatitudinem deserui. Di∣ves eram, & ecce quam miser factus sum. De omni ligno Paradisi poteram comedere & delectari; & ecce crucior in hoc ligno, & morior. Memento mei, tui oblitus eram; sed tu cum iratus fueris, misericordiam recordaberis. Miserere mei Deus, secundum mag∣nam misericordiam tuam; video in te magnam & tuam, hoc est, competentem tibi misericordiam: quae te mihi ad mei consimilem condescendere fecit miseriam. Et ego, inquam, digna factis, tu autem quid fecisti? Video te mihi in poena similem, quem in actu video tam dissimilem.

Non potuisti me longius sequi. Unde venisti? à summo coelo egressus es; de utero Virginis speciosus forma processisti; & mecum pendes in ligno? Quis huc adduxit te? sola misericordia. Secundum hanc magnam misericordiam tuam, miserere mei Deus. Deus es, non homo tantum; Deus es, ego homo plasma tuum, ego quem fecisti ad imaginem & simi∣litudinem tuam: imaginis tuae, Deus miserere. Sed in quo te agnoscam misereri? In eo quia imaginem meam in te video similem & eandem mecum miseriam pati. Quid ergo restat, nisi ut sperem? De tanta misericordia quis unquam potuit desperare? Ergo me∣mento mei, dum veneris in regnum tuum. Vadis ad regnum tuum, implesti negotium tuum. Ad hoc venisti, ut me reducas tecum: tecum ire concupisco, & pro hoc amarissimam mortem pati non contremisco, non erubesco.

Quomodo enim contremiscerem, ubi te mecum esse viderem? Etiamsi ambulavero in medio umbrae mortis, non timebo mala; quoniam tu mecum es. Aut quomodo erubescerem, quod te Dominum coe∣li portare viderem? Qui enim te erubuerit & tuos sermones; hunc tu erubesces, cum veneris in maje∣state tua & Patris & sanctorum Angelorum. Qui non bajulat crucem suam & sequitur me, non est me dignus. Hic est sermo tuus: qui hunc sermonem eru∣buerit, hunc tu erubesces. Qui enim erubescit cru∣cem tuam, erubescit gloriam tuam: mihi enim ab∣sit gloriari, nisi in cruce Domini mei Jesu Christi. Crux gloria tua est; crux imperium tuum est. Ec∣ce imperium tuum super humerum tuum. Portas crucem tuam, portas portantem te. Qui portat cru∣cem tuam, portat gloriam tuam; qui portat glo∣riam tuam, portat te. Portantem autem te tu por∣tas super humerum tuum; quia imperium tuum su∣per humerum tuum. Ergo qui te portant, impe∣rium tuum sunt; in ipsis enim tu regnas, O maxi∣me imperator. Sed quomodo aut quo portas impe∣rium tuum super humerum tuum? Humerus tuus al∣tus est, humerus tuus fortis est, humerus tuus per∣tingit usque ad Patris consessum super omnem princi∣patum & potestatem & virtutem. Illuc reducis o∣vem centesimam: illuc reducis ovem Joseph: ad dexteram Patris deducitur ovis Joseph. Vade jam secura ovis Joseph: Christus te portat super hume∣rum suum. Fortis est humerus ejus, noli timere: al∣tus est, noli ad ima respicere, quia nemo mittens ma∣num suam ad aratrum & respiciens retro, aptus regno Dei.

Grave jugum super Filios Adam à die nativitatis eorum, usque in diem reversionis in matrem omnium. Quamdiu sum filius veteris Adam, grave jugum por∣to: si essem filius novi Adam, leve jugum portarem. Quod est onus grave? Talentum plumbi: & quod est onus leve? Crux Christi. Illud, sicut scriptum

est, submergitur in aquis vehementibus: istud enatat super aquas. Mira res, nihil formidolosius homini quam crucem pati. Sed quare timent homines cru∣cem? quia latrones sunt: si latrones non essent, cru∣cem non timerent; ergo qui timet, latro est. Quo∣modo, inquis, latro est? Audi Christum: Vos, in∣quit, fecistis eam, hoc est, domum meam, spelun∣cam latronum. Templum Dei sanctum est, quod estis vos: faciunt ergo homines seipsos speluncam la∣tronum, jugulant homines, & trahunt in speluncam suam. Quod enim majus homicidium quam ut se ipsum interficiat homo? vel quod gravius homicidium, corpus occidere aut spiritum?

O quotiens homo se interficit? Quot homicidia in semet ipso perficit? Quoties voluntarie & ex studio peccatum perpetrat, quid aliud quam seipsum jugu∣lat? Omnis enim qui accepit gladium, gladio peribit. Gladius animae peccatum est, peccatum animae mors est: qui hunc gladium manu propriae deliberationis accipit, hoc est, acceptum habet & gratum; pri∣mus in seipsum manum mittit, semetipsum primus interficit. Gladius, inquit, eorum intret in corda ipsorum. Nec satis est semel occidere & quiescere, sed millies & millies crudeles in se manus convertunt; & veloces sunt pedes eorum ad effundendum sangui∣nem suum.

Viri sanguinum & dolosi: quomodo dolosi? quia congerunt cadavera mortuorum in speluncam suam, & operiunt aggere terrae, ne vel ipsi videant vel ab aliis videantur. Nolunt ipsi videre, ne horrorem vel putorem ingerant eis in faciem morticina foetentia: nolunt videri, ne forte deprehensi tanquam latrones & homicidae ad horrenda supplicia pertrahantur. Quid autem in omnibus suppliciis tam horrendum quam crux? ideo timent latrones crucem, quia crux scelerum vindex est, crux impiorum poena est. Crux aequa lance judicat & remunerat, hinc innocentes, illinc nocentes: ideo crux impiis formidolosa, piis autem super omnia ligna Paradisi gratiosa est. Nun∣quid enim Christus crucem timuit? nunquid Petrus? nunquid Andreas? imo optavit. Exultavit ut gigas ad currendam viam; & desiderio, inquit, desideravi hoc pascha vobiscum manducare, antequam patiar. Manducavit hoc pascha cum discipulis, manducavit pascha, & compassus est, quando transivit ex hoc mundo ad Patrem. Ego, inquit, habeo cibum man∣ducare, quem vos nescitis; meus cibus est, ut faciam voluntatem Patris mei: voluntas Patris est ut calicem ejus bibam.

Ergo in cruce manducavit & bibit, & inebriatus est & dormivit. Et risit verenda ejus maledictus Cham; filii autem reverentes altissimi soporis myste∣rium pallio contexerunt. Immisit quippe Dominus soporem in Adam, & tulit unam de costis ejus for∣mans eam in mulierem, & adduxit eam ad Adam. Manifesta res est, quia dormivit & soporatus est Chri∣stus, & de latere ejus quotidie aedificatur & pascitur & nutritur Ecclesia; & adducitur à finibus terrae, ut assistat regina ejus in vestitu deaurato circumdata va∣rietate. In cruce ergo manducavit pascha, quia ascen∣dit in palmam & collegit fructus ejus; cum exaltatus, inquit, fuero à terra, omnia traham ad me. Quae omnia? Coelum & terram & inferos: traxit ad se Pa∣trem, quia clamor ejus introivit in aures ejus, & con∣tremuit terra, & petrae scissae sunt, & monumenta aperta sunt, quia vocem filii Dei audierunt. Sic me∣diator Dei & hominum medius inter coelum & terram pascha manducavit, & fructus arboris undique colle∣git; quos in corpus suum trajecit; quia confluebant omnia ad arborem vitae, quae erat in medio Paradisi: restincta enim erat framea quae viam intercluserat. Quis ergo amplius crucem timeat? Vere qui crucem timet, ipse sibi testis est, quod adhuc latro est. In cruce enim pendet omnis fructus vitae: quia ipsa est arbor vitae quae est in medio Paradisi; ipsa est altitu∣do & latitudo, sublimitas & profundum; ipsa bonos colligit & remunerat, malos disperdit & condemnat; ipsa est moestorum consolatio, esurientium refectio, perfectorum gloriatio.

Circuire possum, Domine, coelum & terram, ma∣re & aridam, & nusquam te inveniam nisi tantum in cruce: ibi dormis, ibi pascis, ibi cubas in meridie. Crux enim tua ••ides est; cujus latitudo caritas; lon∣gitudo, longanimitas; altitudo spes; profundum ti∣mor. In hac cruce te invenit, quicunque te invenit: in hac cruce anima suspenditur à terra, & dulcia po∣ma de ligno vitae decerpit: in hac cruce Domino suo adhaerens dulciter decantat, Susceptor meus es tu, gloria mea, & exaltans caput meum. Nullus er∣go te quaerit, nullus te invenit, nisi crucifixus. O gloriosa Crux, radicare in me ut ascendam in te.

Sed ubi crucifixerunt eum? In Calvariae loco. Beatus vero locus in quo figitur crux: bona calvities quae tali fronde vestitur. Ad hanc calvitiem Eliseus ascendebat; vide si non calvus esset noster Eliseus; Filius, inquit, hominis non habet ubi caput reclinet. Ecce, quam calvus est, qui non habet ubi caput re∣clinet. Calvus est, quia regnum ejus non est de hoc mundo; calvus est noster Eliseus, quia discipuli ejus relicto eo omnes fugerunt. Quid enim discipuli ejus nisi capilli capitis, qui omnes numerati sunt? Ergo in Calvariae loco vexillum crucis erigitur. Pro eo, inquit, quod ambulaverunt filiae Sion ext••nto collo & nutibus oculorum, decalvabit Dominus verticem filiarum Sion: decalvet Dominus verticem capilli per∣ambulantium in delictis suis: decalvet, inquit, filias Sion; & faciat ibi Calvariae locum, ut ibi figatur gloria Christi crux, ubi sibi sedem superbia locaverat. Dilata, inquit, calvitium tuum sicut aquila. Aquila decalvata perspicuo sole fruitur: sic animae calvities quanto dilatatur, tanto se purius in eam lux vera in∣fundit. Qui autem comam sibi nutriunt, caecitatis & gravitatis sibi damnationem adquirunt.

Propterea lucis hujus beatae visionem perdidit Absa∣lon: quia gravabat eum caesaries; & non nisi semel in anno tondebatur; & crines ejus ponderabant du∣centis siclis pondere publico; unde & eodem crine suspensus ad arborem, interiit.

Absalon patris pax, ipse est & Judas, & quicun∣que in pace Christo est amaritudo amarissima. Ave Rabbi, voce & osculo patri pacem ferebant; ore suo benedicebant, & corde suo maledicebant. Homo, inquit, pacis meae in quo sperabam, qui edebat pa∣nes meos; magnificabat super me supplantationem. Unus est & multi sunt; Ecce Absalon! Ecce Judas! Ecce corpus Satanae! Sed quomodo comam nutrie∣bat? Fur erat & loculos habebat. Ista enim caesaries gravabat, & semel in anno tonsus est: quando semel retulit triginta argenteos & projecit ••os in templo, quos ponderavit ducentis siclis; qui numerus immun∣dorum est, & hoc pondere publico, non pondere sanctuarii. Poenitentia enim ductus, peccatum suum valde ponderavit.

Peccavi, inquit, tradens sanguinem justum. Sin∣gula verba plena sunt ponderibus; sed pondere publi∣co, non pondere sanctuarii: quia plus erubuit infa∣miam quam conscientiam: plus suam nequitiam, quam Dei misericordiam ponderavit. Audi pondus sanctua∣rii: Peccavi, malum coram te feci, dele iniquita∣tem

meam: hinc iniquitatem meam ego agnosco, il∣linc misericordiam tuam magnam attendo: miserere mei, Deus. Audi & pondus publicum: Major est, inquit Cain, iniquitas mea, quam ut veniam merear; retulit ergo triginta argenteos, & projecit eos in tem∣plo. Vide quantum magni pendebat cos. Non pro∣jecit eos in sterquilinio, ••ed in templo: nimirum tali∣bus semper diis templum suum devoverat. Avaritia enim simulacrorum est servitus, & avaritia excaecat oculos sapientium. Ecce infelicem, qualiter excaeca∣tus est. Maluit se ipsum perdere, quam denarios pe∣rire: denarios templo, seipsum laqueo addixit: ama∣bat haeredes suos, qui eosdem denarios exinde collige∣rent, qui etiam nunc reservant eos in suo corbana. Projecit eos in templo, & abiens laqueo se suspendit: jam diu quidem à Christo abierat, & avaritiae laqueo se suspenderat; sed quod fecerat in occulto, palam omnibus innotuit. Exterioris poenae qualitas modum supplicii aperuit; quia per quae peccaverit homo, per haec & punietur.

Suspensus crepuit medius, plenus erat venter, & ruptus est venter: crepuit medius, ubi sedes erat Sa∣tanae. Crepuit ergo vas contumeliae, quia non erat de vasis figuli, quae probantur in fornace. Propter quod in agro figuli in sepultura peregrinorum sortem non habuit; sed velut testa crepitans per inane dissiluit, & diffusa sunt omnia viscera ejus. Pecunia sunt viscera avari; illa diffunduntur & perduntur; sed viscera mi∣sericordiae colliguntur. Pendet adhuc Judas, ut Absa∣lon per comam capitis sui, & mulus cui insederat per∣transit. Nolite fieri sicut equus & mulus; quia mun∣dus transit & concupiscentia ejus. Crinis Absalon quo suspenditur, radix omnium malorum est cupiditas vel avaritia. Ubi haec radicaverit, omnium malorum cae∣saries abundabit. Mulus vero ex equo & asino mixtus; duplex est animus qui foris ostentat, quod intus non servat. Talis erat Judas, talis Absalon. Foris pietas, intus malitia: duplex est iniquitas; equus manifeste ••umet, asinus simpliciter ambulat: mulus nequam & subdolus incautum praecipitat.

Aperi nobis, Domine, aperi nobis ostium lateris tui, quod est in area tua; ut introducas nos cum mun∣dis animalibus septena & septena. Tu es enim verus Noe; quem solum invenit Deus Pater tuus justum coram se. Hic est, inquit, filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui. Tu cognoscis oves tuas, & illae agnoscunt te; quia sunt animalia munda septena & septena: qui septiformi gratia & operibus lucis sabbatum ex sabbato adepti; jam digni sunt octavae conscribi: qui numerus tantum in arca salvatus est. Introduc & nos ad te per ostium lateris tui, quod est fides Ecclesiae: & claude ostium à foris donec pertranseat iniquitas: & cessante diluculo iterum nobis aperias non jam fidei, sed spei ostium contra ostium, quod in montis aedificio Ezechieli prophetae mon∣stratum est. Interim tamen & fenestram habes in arca, per quam dilectus mittit manum suam, & co∣lumbam suam excitat, Surge, inquiens, amica mea, speciosa mea, columba mea; & veni•• Et cum evo∣lat post te ut apprehendat te, tu effugis, & ascendis super cherubin, & volas super pennas ventorum: ut non inveniat pes columbae tuae solidum quid de te ubi requiescat; nisi iterum ad arcam tuam reverta∣tur, & tu manu adprehensam iterum in sua mansiun∣cula reponas. Tutius est enim in portu fidei interim praestolari & quiescere, quam te nimis & frustra inse∣quendo, in aquas diluvii intransmeabiles decidere & immergi.

Aquae enim quae à dextro templi latere effluunt mille passus mensuratae, usque ad talos veniunt, & post alios mille passus usque ad genua, iterum post alios mille passus, usque ad renes ascendunt; post au∣tem alios mille passus in tantum crescit & intumescit fluvius ut transvadari non possit, sed oporteat potius redire ad solidum ripae. Ideo immunda animalia ibant & non revertebantur: columba vero cum non inve∣niret ubi pes ejus requiesceret, ad arcam re versa est: at vero corvus semel emissus nescit reverti, quia non simplici oculo persequens vanitatis diluvio interceptus est. Et merito; quid enim columbae & corvo? quid candidae & nigro? quid Judae & Joanni? quid Christo & Belial? Et tamen Christus inter Judam & Joannem medius sedet: inter electum & reprobum latronem medius pendet: & Noe inter corvum & columbam, sed corvus semel emissus non est reversus; quia Judas egressus in aera submersus est.

Sed quid est, O Domine, quod unus ex militibus latus tuum lancea aperuit. Quis est ille unus ex mi∣litibus, nisi forte ille qui tunicam tuam inconsuti∣lem accepit? Ipsa est nimirum unitas fidelium quae tibi soli militat; cujus lancea praedicationis cunctis credentibus latus aperuit. Vivus est enim sermo Dei, & efficax, & penetrabilior omni gladio ancipiti. Haec est illa lancea quam Abacuc propheta fulgurantem ha∣stam nominat. Hanc hastam cum urceo aquae tulit David à capite Saulis inimici sui dormientis: quia superbis & invidis ac negligentibus sermo sapientiae cum gratia simul subtrahitur. Sed dormientem fi∣lius Sarviae confodere voluit semel, ut secundo opus non esset, nisi David hunc benigne prohibuisset: quia peccatorem pigrum & contemnentem, nisi miseri∣cors & longanimis patientia Dei sustineret, gladius Satanae hunc in aeternum interficeret. Vult enim im∣probus Satanas quatenus qui dormit non adjiciat ut re∣surgat; at vero misericors David de longinquo ver∣tice montis saepius inclamat; nonne respondebis Ab∣ner? Retribuis enim peccatoribus bona pro malis mitissime David, & admones & expectas diutius, ut respondeat tibi unum pro mille. Illis autem vox tua improba videtur: quia inquietum eorum somnium in∣quietas.

Quis es tu, inquit, qui clamas, & inquietas re∣gem? ab increpatione tua fugient qui ascenderunt equos, nec evigilare eos vult auriga ipsorum, donec principes ruant in profundum. Rex enim impio∣rum superbia, in umbra dormit, in socreto thalami, in locis humentibus; & protegunt umbrae umbram ejus. Ipse est Abner qui protegebat Saul: Cur, inquit, inquietas regem? Compungitur tamen aliquando & superbum cor ad vocem David; sed non usque ad correctionem. Flectitur humilibus sermonibus superbus Saul, dicente David; Quem persequeris rex Israel, quem persequeris? canem mortuum & pulicem unum; sicut perdix in mon∣tibus. Non sine causa vel cani mortuo vel puli∣ci uno se comparat David. Melior est canis vivus leone mortuo: melior est canis, vivens Deo & mor∣tuus mundo, quam leo superbus & reprobus, Deo mortuus & vivens seculo. Pulex parvulus morder & salit; sic humilis justus carnalium vitia mordet confi∣denter, & salit in montibus ubi virtutum habet refu∣gium tutissimum; ut non timeat perdicem adulteram, quae persecuta est Heliam & Joannem Baptistam inter∣fecit.

Da mihi portionem, Domine, in terra viven∣tium, in sepultura peregvinorum, in agro Achelde∣ma: qui pretio magno sanguinis tui emtus est. Ibi enim sepulti sunt omnes Patres nostri, qui super ter∣ram hanc fuerunt advenae & peregrini: ibi Abraham

pulcherrimam uxorem suam in spelunca duplici sepe∣livit, Saram scilicet. Sed quid est quod agrum ipsum gratis accipere noluit; nec in electis eorum se∣pulcris mortuum suum sepelire? Quia nec sine pretio sanguinis Christi gratis se per ipsum salvandum credi∣dit; nec bonum sibi existimavit esse, si in foetentibus mundi sepulcris habitaret. In electis, ait, sepulcris nostris sepeli mortuum tuum. Habet mundus electa sepulcra; illos utique tumulos quos elationis fa∣stigium vel superstitionis operositas perspicuos red∣dit.

Tota AEgyptus sepulcris plena est, neque enim erat domus in qua non jaceret mortuus. Illa sepulcra in deserto desiderabant filii Israelis: Deerant nobis, in∣quiunt, in AEgypto sepulcra; ut cadavera nostra ja∣ceant in deserto nuda & inhumata. In talibus sepul∣cris noluit mortuum sepelire sanctissimus Patriarcha. Sed ubi? In spelunca duplici, ubi spes bonorum ope∣rum & amor contemplative requiescit. Ibi enim & alia condita jacent: ergo Sara & Lia in spelunca duplici simul absconditae sunt. Illa prius sterilis post modo jam senex filium gaudii unum tantummodo peperit: haec post sex filios parere cessavit; nisi quod novissime filiam sacri generis ignominiam pepe∣rit.

Mira res! haec quae filios sex habuit, parere cessa∣re dicitur; illa quae unum tantummodo, parere ces∣sare non memoratur: sed activa finem habet, con∣templativa semper parit. Illa in dolore, ista in gau∣dio parturit: & tamen utraque in eodem agro sepulta est. Nam Rachel juxta Bethlehem subter ilicem cru∣cis posita est. Nimirum sedet ad pedes Jesu: ut de domo panis semper foecunda pariat. Ergo Sara & Rachel nunquam parere cessabunt. Lia vero post sex filios aut omnino parere cessat, aut filiam parit. Ipsa est carnalis voluptas; quae sub specie discretionis non∣nunquam subrepit active; sed tamen si vere vidua fue∣rit salvabitur; non per filiae, sed per filiorum genera∣tionem.

In spelunca duplici Patriarchae nobiles una cum conjugibus suis sepulti sunt. Habitarunt enim in ta∣bernaculis sicut advenae & peregrini super terram; ideo sepulturam peregrinorum tam ipsi quam tota eo∣rum successio haereditate possident. Sed quid est quod Jacob grandaevus, majore quam ceteri ambitione, suavitate & gloria, ibidem à filio suo Joseph sepelitur? Per Jacobum grandaevum perfecta caritas exprimitur, in qua Pater à Filio, imo cum Filio consepelitur: di∣cente Christo. Quia si quis diligit me, sermonem meum servabit; & Pater meus diliget eum; & ad eum veniemus, & mansionem apud eum faciemus. Haec est illa gloriosa & suavis sepultura Patris antiqui dierum: qui diligentes se sibi consepelit, & abscon∣dit eos in abscondito faciei suae à conturbatione homi∣num. Illuc etiam ossa Joseph, salvatoris nostri ex AEgypto memoria, quotidie referuntur à filiis Israelis: non enim in AEgypto ossa Joseph; quia sepulcra foe∣tentia & dealbata detestatur. Et Moysen Deus sepe∣livit; sed sepulcrum ejus usque in hodiemum diem ab homine non invenitur.

Denique quis poterit illuc, ubi ille ascendit per me∣dium nebulae in altissimum montem; & fuit ibi qua∣draginta diebus & quadraginta noctibus, & vidit & perscrutatus est exemplar tabernaculi admirabilis, quod fixit Deus & non homo. Propterea usque hodie dum legitur Moyses velatam habet faciem: quia ab homi∣ne mortali sepulcrum ejus non invenitur. In eo∣dem agro sanguinis, & gloriosa regum linea sor∣tem recepit: qui sepulti sunt in sepultura Patrum suorum in Jerusalem. Illic & Prophetarum visio & Maccabaeorum bellicosa virtus gloriose decorata est.

Comparetur jam si placet huic sepulturae peregrino∣rum, illa quondam gloriosa in regnis, inclyta in su∣perbia Caldaeorum turris Babel. Quid simile huic se∣pulturae nostrae reperitur? Ibi una in plures lingua discinditur: hic quinque civitates AEgypti non jam lin∣gua AEgyptia, sed Cananitide loquuntur, sed civitas solis vocatur una. De illa siquidem turre Babel pro∣jecta est meretrix Jezabel, fornicationum mater, ido∣lorum cultrix, avaritiae artifex; & cum eam sepelire vellent, quia erat filia regis; non invenerunt nisi cal∣variam tantum & manuum summitates & sanguine re∣spersum parietem. Haec sane est impiorum sepultura, haec digna retributio. Quid ex eis nisi manuum sum∣mitates, hoc est operum vix extrema vestigia rema∣nent: & calvities, quae est locus superbiae spoliatus capillorum gratia? Quia vidi impium super exaltatum, & elevatum sicut cedros Libani, & transivi & ecce non erat. Haec est calvaria Jezabel quae vestita erat decore meretricio, & pinxerat oculos suos stibio. Decalvatus est superbiae vertex. Non est qui eum dignetur aspicere, nisi qui voluerit nesas ejus abhor∣rere; ut lavet manus suas in sanguine peccatoris, & velut equus fortis & velox meretricem projectam un∣gula sua confodiat, & conculcet, & praetereat. Pro∣pter hoc & paries adhuc sanguineus relictus est, ut terreat viros sanguinum & dolosos; qui propter avari∣tiam suam lapidant humilem Naboth. Sed canes im∣pudentissimi amatores cadaverum, carnes sibi fornica∣rias incorporant: unde & sanguinem ejus consequen∣ter lambunt; quia sicut libidinis, ita & ultionis par∣ticipes erunt. Alii vero sunt canes qui rubri fiunt ex inimicis ab ipso; qui famem justitiae patiuntur, & circuiverunt civitatem non Babyloniae sed Ecclesiae; & quod mortuum à vitiis ibidem reperiunt, come∣dunt & sibi consepeliunt. Vae autem his quos extra civitatem mortuos; volucres, hoc est, daemones per inane volitantes comedunt; quales fuerunt Achi∣tophel & Absalon, & Jezabel & Judas: qui accipien∣tes in vano animam suam, in vano etiam efflaverunt eam.

Sed redeamus ad agrum Acheldema; ut admire∣mur & aemulemur potius beatarum animarum mansio∣nem & gloriam: quoniam memoria impiorum peribit cum sonitu, memoria vero justorum vivet in secula. Quales fuerunt Joseph qui erat decurio vir justus & bonus: & Nicodemus qui quondam noctis sed jam diei minister: ad perungendum corpus dominicum ferebat mixturam myrrhae & aloes quasi libras centum. Tales sepulturae suae ministros amat Jesus, qui corpus suum audacter eripiant de potestate tenebrarum, & sibi vendicent, ut sciat unusquisque vas suum posside∣re in honorem & sanctificationem: ligantes illud ca∣stitatis legibus, & disciplinae linteis, & à vermium putredine conservantes per mixturam myrrhae & aloes. Sunt enim hae species amarae quidem, sed corrupte∣lam removentes: quoniam laboriosa quidem est casti∣gatio carnis, sed neque mens neque ipsa caro sine ipsa servatur imputribilis. Quasi libras centum. O men∣suram bonam atque confertam! Librandum sane est inter corpus & animam deliberatione subtilissima: ut unumquodque plenum suum habere se gaudeat, & fiat pax & aequalitas inter carnem & spiritum, qua∣tenus & mensura teneatur, & non deseratur perfe∣ctio. Haec sunt quasi librae centum, quae corpus Je∣su in sepulcro fidelium integrum semper & suave cu∣stodiunt.

En lectulum Solomonis quadraginta fortes ambi∣unt, omnes tenentes gladios & ad bella doctissimi.

Lectulus tuus, Jesu Christe, plusquam Solomonis se∣pultura tua est, in qua Sabbato requievisti ab omni opere quod patrasti. Est autem monumentum tuum in horto novum, & in petra excisum: quia amica tua, fidelis anima, hortus conclusus est, & renova∣tur quotidie in agnitione tua, & consolidatur in pe∣tra amoris tui, consepeliens se ipsam tibi in interiore homine, in secreto cubiculi tui. Ibi te ambiunt qua∣draginta fortes ex fortissimis Israelis, in quibus opera sex dierum, opera bona valde sunt & perfecta: ut in senario & denario legis imaginem & similitudinem tuam conservent. Isti melius te custodiunt quam fal∣lax impiorum custodia: quia sunt ad bella doctissimi, non solum carnis illecebras, sed etiam potestates aerias nocturnosque timores abigere.

Illi autem qui nocte sicut ebrii sepulcrum tuum ob∣sident, illic trepidaverunt timore ubi non est timor: quoniam potestas tenebrarum lucem non sustinens, ad nuntium vitae facti sunt velut mortui. Non ergo te custodiunt filii noctis, sed filii diei: illis enim horro∣rem incutit splendor tuus, ut fugiant à te; ipsis autem gaudium, ut approximent ad te.

Nobis autem dormientibus, venerunt discipuli ejus, & furati sunt eum. O mendaces! verum dixistis, sed mentita est iniquitas sibi. Dormientes enim Christum custodire non possunt, sed qui mane, inquit, vigila∣verint ad me, invenient me. Vobis quippe dormien∣tibus quid nisi somnia apparent? Ecce habetis co∣piosam in manibus pecuniam illam, si potestis, custodite, ne fures effodiant vel furentur. Jam discipuli Christi suum thesaurum diligenter custo∣diunt.

Unusquisque quod amat, hoc servare studet. Cer∣te Micol amabat David magis quam Patrem suum Saul: ideo per fenestram dimisit eum & servavit. Quid est hoc? Micol filia Saul, filia quondam super∣biae, postquam nupserit specioso David, incipit odis∣se patrem suum, cui dicitur in Psalmo: Audi filia, & vide, & inclina aurem tuam, & obliviscere popu∣lum tuum & domum patris tui. Unde per fenestram dimittit David; illam intelligite fenestram, per quam dilectus mittit manum suam. Per hanc fenestram di∣mittitur ab amica sua, ad amicam suam, hoc est ad seipsum, & absconditur in interiore homine, ubi & securus vivat, & iniquos lateat. Abscondit enim se & exit de templo perfidiae; quoniam dum cytharizat coram Saul, ut Spiritum Domini malum faciat ab eo recedere, ille impius hasta eum cum pariete ten∣tat configere: sed declinante David, quid est quod parieti hasta infigitur, nisi quod recedente Chri∣sti gratia, mens indurata suae malitiae telo confodi∣tur.

Quid autem hodie ita perosum habet rex tenebra∣rum Saul, quam David generum suum? Propter quod absente David filiam suam tollit, & dat alteri marito ignobili; sed manu fortis cum redierit & acceperit regnum, rursus suam sibi vendicat, quoniam despon∣derat eam sibi ducentis praeputiis Philistinorum: à qua non solum carnis, sed mentis immunditias absci∣dat. Vae peccatoribus, Domine, sepulcrum tuum obsidentibus; quoniam vere declinas ab eis, & non inveniunt te in lecto suo suavi & florido; sed potius offendunt in statuam, cordis sui tenebris involutam, habentes ad caput suum pellem caprinam, peccato∣rum suorum memoriam fetentes.

Beatus autem qui vigilat ad monumentum tuum & custodit te; & luctatur mane cum Angelo re∣surrectionis, nec dimittit eum donec audiat ali∣quid de nomine ejus, quod est mirabile, ut & nomen Jacob commutetur in Israelem, & trans∣misso amne doloris, statim oriatur ei sol justitiae.

Quis revolver nobis lapidem ab ostio monumenti? Clausum est, Domine, ostium mentis meae, & pre∣mit intellectum meum lapis mortalitatis, praegrava∣tus pondere iniquitatis meae, nec humanae prorsus vi∣res valent illum amovere, nisi omnipotens sermo tuus à regalibus sedibus veniat; Angelus consilii qui diruit maceriam nostrarum inimicitiarum, & aperiat nobis sensum, ut intelligamus scripturas & videamus lintea∣mina posita ante nos humanitatis & resurrectionis tuae verissima testimonia. In quibus qui te scrutari, te adjuvante, potuerit, praegustabit aliquid de gloria resurrectionis quam praeparasti diligentibus te: cujus primitias jam in sinu tuo collegisti, offerens cas sem∣per in conspectu tuo & Patris tui tostas igni Spiritus sancti.

Et ille quidem Angelus tanti gaudii praenuncius qui revolvit lapidem, & impias mentes perterruit, pias autem blande leniens timere prohibuit: ille, in∣quam, Angelus non tantum verbo, sed & vultu, habitu vel actu beatae resurrectionis testimonium per∣hibuit. Revolvit enim lapidem, & super eum sedit: lapidem, inquam, qui etiam nunc advolutus est su∣per nos, & faciem nostram deprimit. Quod in pri∣ma quoque resurrectione, quae est animae, fieri du∣bium non est: ut prementem se corruptionis sarcinam versa vice spiritus subjiciat, & velut judex ac Domi∣nus inferioris sui regimen accipiar.

Quid autem per candorem nivis superantem vesti∣mentorum speciem denotatur, nisi corporis nostri fri∣gida & mundissima castitas; quae praesidenti in se An∣gelicae claritati simul restimonium praebet & obse∣quium? Porro aspectus ejus interior, ubi signatum est lumen vultus tui, Domine, sicut fulgur & terri∣bilis & lucidus; terribilis, ut inimicos animae scindat medios, & perterreat: lucidus autem, ut tibi vero lumini cum justitia semper appareat. Talis erat facies Moysi ex consortio sermonis tui; hoc est, luminosa & terribilis, quia cornuta erat ad ventilandum inimi∣cos, & velata propter splendorem, quem carnales oculi ferre non poterant.

Et nunc, Domine, scimus & gaudemus, quia re∣surrexisti vere à mortuis, & longe divisus es à nobis adhuc mortalibus, quia ascendisti super equos tuos igneos, & currum igneum, qui decem millibus mul∣tiplex est. Veruntamen cecidit nobis à te, & apud nos usque hodie remansit pallium tuum; quae sunt linteamina corporis tui: quibus potentiae tuae opem experiamur in tempore opportuno; ut Spiritus tuus duplex fiat in visceribus nostris: quatenus in te & Deum & proximum diligamus. Circundederunt nos dolores mortis, & torrentes iniquitatis conturbaverunt nos. Circundedit nos nostrae mortalitatis indumen∣tum scaturiens; vermes, qui nos assiduè comedunt, & non dormiunt; qui sunt dolores praenuntii doloris illius maximi, qui venit super nos velut arena, & impro∣visos molitur obruere. Quamvis & quis tam providus ut terrorem illius possit sustinere? at tamen velimus no∣limus certe sustinendus est, certe transmeandus est.

Sed noli oblivisci pallium Heliae; alioquin torrens tibi sine illo non dividetur: sunt & alii torrentes ini∣quitatis, pelagus peccatorum meorum, qui contur∣bant me; atque utinam sic turbarent, ut cum dolore clamarem, Pater mi; Pater mi; currus Israelis & au∣riga ejus: conturbant enim me torrentes iniquitatis, auserentes mihi lumen oculorum meorum, ut non possum videre piissimum Heliam quando tollitur à me: si enim viderem, profecto spiritus ejus duplex fieret in me; & clamarem Pater mi, Pater mi. Mi∣sit Deus Spiritum Filii sui in corda nostra, clamantem

Abba Pater: duplex Spiritus duplo clamat, Pater mi, Pater mi, Pater mi creator, Pater mi reformator: Pater mi, Pater mi!

O vox affectuosa: currus Israelis & auriga ejus, portas & regis, sustines & gubernas; quem? Israel videntem te, credentem in te, sperantem in te, suspi∣rantem ad te. Ecce sublatus es, amplius te non vi∣debit tuus Eliseus: remansit tamen ei pallium tuum in memoriam tui: ut praesentia absentiae tuae dolorem ejus semper & augendo leniat, & leniendo augeat. Hoc sumite, ait, in meam commemorationem: hoc est sacramentum corporis tui quod sumimus in tui commemorationem; donec venias. Pallium tuum est caro tua qua vestitus ad nos processisti, & latuisti per∣fidos quidem, sed fidelibus tuis teipsum ostendisti, sicut & usque hodie. Sub pallio tuo isto abscondita est maxima fortitudo tua.

O fortissime Samson: quam etiam à dilecta non di∣ligente te ad ultimum secretum tuum non celasti, ut immicam verteres in amicam: in tantum amasti mu∣lierem non amantem te, sed persequentem te, ut prop∣ter amorem stultesceret sapientia ejus, & fortitudo tua infirmaretur. Sed quod stultum est Dei, sapientius factum est hominibus; & quod infirmum est Dei, fortius est hominum: quoniam voluntarie teipsum pati sacrificans, & ex potestate tua moriens concussisti principes tenebrarum, & regnum eorum attrivisti, & facta est crux tua Judaeis quidem scandalum, gentibus autem stultitia: his autem qui credunt, Dei virtus & sapientia Dei.

Quamdiu sumus in hoc corpore, peregrinamur à te, Domine. Ambulas quidem cum his qui diligunt te & loquuntur & tristantur super te: sed tamen pe∣regrina est facies tua; & cum cognoscas eos, non cog∣nosceris ab eis. Vere tu es ille Joseph, qui ad fratres tuos quasi ad alienos durius loquebaris, non indigna∣tione sed miseratione: dum illos duos in via ambulan∣tes & tristes adpropinquans & docebas & arguebas. O stulti & tardi corde ad credendum!

Veniunt ergo ad te quasi alieni fratres tui, sed tu benignus adpropinquas eis: veniunt ergo ad te cum asinis stultitiae & tarditatis suae, & cum saccis vacuis prae inopia; sed tu non solum frumento reples eos, quinetiam pecuniam reddis ligatam in ore sacculi. A∣periens, inquit, unus saccum ut daret jumento pabu∣lum, invenit pecuniam in ore sacculi: reddita est mi∣hi, ait, pecunia: en habetur in sacco. Quidnam est quod fecit nobis Deus? Vacui & stulti veniunt ad te, sed tu remittis eos onustos & abundantes frumento sa∣pientiae tuae: insuper & eloquentiae pecuniam reddis ligatam auctoritate Scripturae: quia linguas infantium facis disertas; ut dent jumentis nondum intelligenti∣bus te pabulum & mensuram tritici in tempore suo.

Gradere nunc & nobiscum, Domine, ne desole∣mur & tristemur in via hac qua ambulamus: quoniam tu ipse quondam filios Israel in columna nubis per diem, & in columna ignis per noctem deduxisti: & ad nutum tuum deponebant tentoria, & rursus erige∣bant. Quid est autem nubes quae praecedit veros Israelitas, nisi verissimum & sanctissimum corpus tuum quod in altari sumimus; in quo velatur nobis altitudo diei, immensitas majestatis tuae, cujus & calorem & splendorem mortalis infirmitas sustinere non possit: nisi mediatrix nubes interposita & ardorem tempe∣raret desuper, & tutam subtus se viam praemonstra∣ret.

Hanc nubem totus exercitus tuus sequitur, Domi∣ne rex Sabaoth. Qui autem non sequitur eam, in te∣nebris est, & in tenebris ambulat, & nescit quo eat. Relucet enim de hac nube semita quae ducit ad vitam, semita humilitatis & patientiae, semita mansuetudinis & misericordiae, & quicquid humano generi per in∣carnationis tuae mysterium revelare dignatus es. Re∣lucet nobis ex hac luce legis & prophetiae gloria; quando Moyses & Elias apparuerunt tecum in monte, sed nubes lucida obumbravit eos; nec enim ipsi sicut & nos sine tua protectione salvari potuissent. Verun∣tamen illis sicut amicis & domesticis, imo domesti∣corum & amicorum tuorum praecipuis sacramenti tui nubes erat perlucida, quae nobis jacentibus & proje∣ctis à facie oculorum tuorum valde subobscura est; sed imperfectum meum viderunt oculi tui, & in li∣bro tuo omnes scribentur: quoniam sub nube tua nu∣tris & perficis & deducis velut ovem Joseph. Haec est columna nubis quae per diem praecedebat filios Is∣rael: columna vero ignis Spiritus sanctus est: qui su∣per Apostolos in igneis linguis apparuit; qui caecita∣tis nostrae caliginem illuminat; & sursum erigit, ut sapiamus ea quae sursum sunt, non quae super ter∣ram. Nubes ergo per diem, & columna ignis per noctem: quia & caro tua divinitatis aestum nobis tem∣perat: & Spiritus sancti lux tenebras nostrae mentis illustrat. Ergo dum loqueris in via duobus discipu∣lis tecum pariter euntibus, & nubes peregrina fa∣ciem tuam tegeret; Nonne, inquiunt, cor nostrum ardens erat in nobis de Jesu, dum loqueretur in via, & aperiret nobis Scripturas? Ardebat nimirum intus co∣lumna ignis, quia foris in columna nubis loquebatur ad eos.

Sed ubi tandem cognoverunt eum? In fractione panis: panis caro tua est: fregisti manibus tuis cor∣pus tuum: quia potestatem habes ponendi animam tuam, & irerum sumendi eam. Fregisti corpus quod foris apparebat, & ostendisti medullam quae intus la∣tebat; nisi enim patereris, non cognoscereris. Ibi, inquit, abscondita est fortitudo ejus; quid est autem fortitudo tua, nisi misericordia, nisi mansuetudo, nisi humilitas, nisi patientia? Has virtutes fortissimas & suavissimas in fractione panis, hoc est in passione tua nobis ostendisti: his virtutibus caro tua, quod nos sumus, nutritur paulatim & proficit, & proficisci∣tur. Et primum quidem inter duas molas spei & ti∣moris molitur sicut frumentum; ut fiat nova consper∣sio, deinde cum in formam panis transierit, conqui∣tur in clibano passionum: postea cum benedixeris ei omni benedictione spirituali, & dixeris consummatum est; frangis & ipsum corpus nostrum quod in mani∣bus tuis est, & in manus tuas committimus; & ibi agnosceris non specie peregrina, sed in facie propria: ut jam non lancea nobit latus tuum aperiat, sed digito palpare & videre possimus; quia tu es, Domine Deus noster.

Pater orphanorum & judex viduarum, nunquid non vides viduam hanc pauperculam & desolatam ani∣mam meam, non habentem aliquos neque fratres, neque amicos, aut vicinos, à quibus mutuum acci∣piam: vasa vacua non pauca, quae mihi filii mei sug∣gerant, & ego infundam de modico olei, quod mi∣hi de te residuum est, ut tu benedictionis tuae pleni∣tudinem omnibus exhibeas. Intelligo enim, Domi∣ne, vasa non vacua esse literales quosdam & histori∣cos sensus scripturarum tuarum, quae non pauca sunt; ut totus mundus ea capere non possit. Quae quidem vasa sanctissimi templi tui Babylonius rex, hoc est, principatus superbiae captiva sibi ducit: suisque con∣viviis non ad gloriam sed ad ignominiam suam servire cogit, usurpans sibi scientiam legis tuae, & bibens in vasis sanctuarii vinum prostitutionis suae, unguen∣tisque meretriciis donaria tua commaculans. Propter

quod etiam ex adverso parietis crudelis, sed justa con∣tra eos sententia conscribitur: quia omne regnum in f••ipsum divis••m desolabitur, & tradetur Medis & Porsis, qui argentum non quaerant, nec aurum ve∣lint; sed venenatis & ardentibus sagittis parvulos & stultos eorum sensus interficiant.

Tu autem, Domine, aperis & desolatae viduae mi∣sereberis: ne pessimus & importunus foenerator, qui ad usuram perditionis meae multa mihi iniquitatis suae talenta credidit, duos filios meos interiores animae meae sensus ad serviendum sibi tollat: bonum & salu∣tare consilium tuum, ut petam mutuo vasa non pau∣ca, & benedictione superabundantis olei redimam peccata mea, de reliquo vivam cum filiis meis: sed quia nec vicinos habeo nec libros à quibus commodem exercitium mentis meae, statim ut remìsero manus, invadit me creditor ille improbus, & duos filios meos, hoc est intellectum & affectum, inertiae va∣nisque illusionibus suis deservire cogit. Tu ergo mi∣sericors viduarum defensor, quoniam dives es ni∣mis, & das omnibus affluenter, tu, inquam, ip∣se mihi commoda & vasa quae nosti ad hoc esse utilia, & oleum: ut tua funt omnia, & omnia serviant tibi: quia nolo in AEgyptum oleum meum deferre, ut sic peccem tibi. Sed tantummodo ne panem otiosum co∣medam, quin potius tota die exercear in justificatio∣nibus tuis & vivam. Et ecce quod filius memoriae meae mihi obtulit, sicut primum inter manus meas incidet, arripiam.

Stabat Elias in vertice montis, & mittitur ad eum quinquagenarius primus, qui igni consumtus est, & secundus similiter, tertius tamen humilitatis & devo∣tionis merito reservatus est. Ecce vas, sed vacuum, quia potius sic acceptum crudelitatem resonat. Im∣pleatur oleo, & gravis ex eo sonus cessabit. Quis enim Elias stans in vertice montis, nisi tu, Domine Jesu, qui sursum Patri assistis? Venit ad te quinqua∣genarius primus, quam tibi aridus prae nimia siccita∣te mundus transmittit; & clamat ad te: Homo Dei, descende de monte, mundus enim cognoscit, quia sine te salvari non possit: homo Dei, & Deus homo: moveat te, quem quaeris, homo, ut homini condes∣cendas. Descende de monte; nullus tibi potest ap∣propinquare, nisi tu appropinqueris ei: nullus ad te potest ascendere, nisi tu descendas ad eum homo Dei, descende de monte. Tu es mons elevatus su∣per verticem montium. Descende & compatere no∣bis in convalle lacrymarum. Si homo, inquit, Dei sum; descendat ignis de coelo, & consumat te: ig∣nem enim veni mittere in terram, & quam volo, ut accendatur, & devoret te & quinquaginta tuos? Ob∣secro, Domine, & super me descendat ille ignis, & devoret in me veterem hominem cum actibus suis. Hic est quinquagenarius primus; quem tuus ignis devorat, ut ab omni opere servili requiescere faciat.

Quinquagenarius autem secundus ipsa est activa; quae similiter finem habet sabbatum ex sabbato. Hanc quoque in holocaustum ignis tuus absumit. Et in pri∣mo quidem quinquagenarius cremabatur hircus, in secundo aries incenditur: tertius autem qui est resur∣rectionis vel contemplationis, finem non habet, sed cum Elia semper vivit. Unde bene lectum est in Evangelio de magnis piscibus centum quinqua∣ginta tribus, qui omnes in unum piscem redacti sunt, quem super prunas positum septem discipuli viderunt: & una cum Jesu, qui octavus erat, pran∣si sunt. Ipse numerus, hoc est centum quinqua∣ginta qui sunt tres quinquagenarii & septem discipuli, requiem concorditer sonat: & sicut singuli quinqua∣genarii ad unitatem, ita septem discipuli ad octavum, hoc est ad Christum tendunt, & in uno omnes con∣summantur.

Sicut autem unum corpus, unus panis, unus ho∣mo vel unus piscis Christus & omnes electi; ita diabo∣lus cum omnibus reprobis unum corpus, & unus ho∣stis; est enim aquila grandis magnarum alarum. A∣quila, propter nimiam naturae spiritualis perspicaciam; grandis, propter superbiae altitudinem; magnae alae adhaerentes sibi & extollentes eum, malignorum spi∣rituum potestates: longo membrorum ductu, pessimi homines quorum ministerio fungitur ad pugnam con∣tra bonos; & bene longo, quia adhuc quotidie ve∣niunt, & durant usque in finem seculi, ducatum su∣perbiae sequentes: plena plumis, fallax dolis & varie∣tate; quia éasdem artes variis modis ad decipiendum transfigurat.

Venit ad Libanum, animam scilicet fidei & vitae merito candidatam. Tulit medullam cedri. Cedrus imputribilis, altitudo spei; cujus medulla caritas, quam singulariter nititur expugnare diabolus, summi∣tatem frondium ejus avellit: scilicet sermonem sapien∣tiae qui excellentissimus est avellit ab amore Dei, & transportavit in terra Sennaar, hoc est foetoris eorum, quod significat inanem gloriam.

In illa die sibilabit Dominus muscae quae est in ex∣tremo fluminum terrae AEgypti, & api quae est in ter∣ra Assur. Sibila, Domine & huic muscae immundae peccatrici animae meae: ut Spiritus tuus bonus dedu∣cat me in viam rectam, ut vadam ad excelsam & mon∣tosam promissionis terram; quae de superioribus suis irrigatur, & de excelso expectat pluviam: non sicut terra AEgypti quam fluvius de terra ebulliens totam cooperit. Non est enim mons oppositus, non est ali∣quod obstaculum concupiscentiis AEgypti; sed sicut de terrena mente ebulliunt, super dejectam animae su∣perficiem sine mora decurrunt. Habet autem septem ostia fluvius AEgyptius, quae de uno capite, id est, superbia derivantur. Horum extremum intelligitur luxuria carnis, de qua muscae nascuntur, immundi∣tiae semper amatrices. Nec istam despicit superabun∣dantia gratiae, sed sibilat ad eam & evocat de extre∣mo fluminum, & jungit api quae erat in terra Assur: ut veniant & requiescant simul in torrentibus vallium. & in cavernis petrarum, & in omnibus fruticetis, & in universis foraminibus.

Apis virgo est: sed quamdiu est in terra Assur, hoc est, elationis, mel non potest operari: Sola repro∣missionis terra lacte & melle fluit. Sibilante vero gra∣tia, musca & apis conveniunt, & simul requiescunt in torrentibus vallium: in illis torrentibus, & apis de superbiae, & musca de luxuriae sordibus emundantur. Torrentes vallium, disciplinae sunt humilitatis. Tor∣rentes quare? Quia siquis est moeror, siqua gravitas, in corrigendis vitiis cito praetereunt; unde mulier cum parit, tristitiam habet. Nam labor vertitur in amo∣rem, & taedium in desiderium, & amaritudo in dul∣cedinem: sicque de torrentibus vallium, proficiunt ad cavernas petrarum. Petrae firmissimi atque sortissi∣mi in fide Patres sunt; in quorum passionibus veluti suis exemplaribus musca & apis quasi columbae nidifi∣cantes requiescunt. Unde non cessat manus eorum, nec cessat pes; sed in omnibus fruticetis bonorum o∣perum jugiter exercentur, sic demum ad comtem∣plationis foramina perveniunt. Haec sunt operativa, Domine Jesu, quia sunt bona valde.

Sic Mariae Magdalenae sibilasti, de qua non unum, sed septem daemonia quasi AEgypti flumina ejecisti. Vide quomodo requievit in torrentibus vallium. In∣travit inter epulas discumbentium, cucurrit ad pedes Jesu, effundebat super eos torrentes lacrymarum: ad

lavandum ejus vestigia non aliam quam oculorum suo∣rum undam attulit; capillis suis pro linteis usa est. Tu vero ubi vehementior incanduit, & velut carbo lacrymarum imbre respersus fortius exarsit, videns ab illa sacratissimis vestigiis creberrima & insatiabilia oscu∣la infigi; videns effusae unctionis suavitate totam do∣mum compleri: quid ergo illa nisi in torrentibus val∣lium requiescebat, de qua tot & tanti gratiae torrentes effundebantur? Unde etiam dimissa ei peccata multa, quia multum dilexerat.

Jam sicut columba quae in luctu est, tota residebat ad pedes Jesu, juxta fluenta plenissima, cum quidem soror ejus Martha satageret circa frequens ministerium. Quid memorem de sepulturae officio, quod praevenit: de pedibus ascendens ad unctionem capitis, cum in eam fremeret illud avaritiae sepulcrum foetens, odo∣rem pietatis ferre non sustinens: non potuit amor tan∣tus Christo etiam moriente mori. Fugientibus & la∣tentibus viris, hoc est, Apostolis, mulier imperterrita stabat ad monumentum plorans. Non habebat vivum, & tota super mortuum ardebat. Corpus erat sublatum, à monumento recedere non valebat. Quo plus de ma∣nibus & oculis auferebatur, eo ardentius amans inse∣quebatur. Si fieri posset, pro redimendo corpore se∣pulcrum lacrymis implevisset. Stabat, inquit, plo∣rans: id solum ei de se residebat. Corpus erat subla∣tum, sed quis auferat ei ploratum?

Indulge, Domina, indulge totis habenis, & in∣fundere procures indefatigabiles lacrymas, donec su∣blatum, imo surgentem Dominum tuum consequaris. Iterum & iterum inclinare, vel locum vacuum ubi po∣situs fuerat saepius intuere. Amplius & amplius ipse te ad plorandum locus irritat, dum ejus quem quaeris absentiam, repraesentat. Vidit, inquit, duos ange∣los in albis sedentes, unum ad caput & unum ad pe∣des, ubi fuerat positum corpus Jesu. Mulier, in∣quiunt, quid ploras? Quem quaeris? Et quidem bene noveratis, O piissimi Angeli, quid ploraret, & quem quaereret. Quare illam commemorando iterum in fle∣tus excitastis? Sed prope erat insperatae consolationis gaudium; jam tota vis doloris & plorationis excurrat: conversa retrorsum, vidit Jesum stantem, & nescie∣bat quia Jesus erat.

O pium! O delectabile pietatis spectaculum! Ipse qui quaeritur & desideratur, & occultat se & manife∣statur. Occultat se, ut ardentius requiratur, & re∣quisitus cum gaudio inveniatur, inventus cum solici∣tudine teneatur, & tentus non dimittatur; donec in amoris sui cubiculum mansionem facturus introduca∣tur. Hac arte sapientia ludit in orbe terrarum; & de∣liciae ejus esse cum filiis hominum. Mulier, quid ploras? Quem quaeris? Habes quem quaeris, & igno∣ras. Habes verum & aeternum gaudium, & ploras? Habes intus, quern foris requiris. Vere stas ad monu∣mentum foris plorans, mens tua monumentum tuum est, illic non mortuus, sed in aeternum vivens requies∣co. Mens tua hortus meus est, bene existimasti quia hortulanus sum; secundus Adam ego sum, operor & custodio Paradisum meum. Fletus tuus, pietas tua, desiderium tuum, opus meum est. Habes me intra te & nescis, ideo foris quaeris. Ecce & foris appare∣bo, ut te intus reducam, & invenias intus, quem foras requiris. Maria, novi te ex nomine, disce me cognoscere ex fide.

Rabboni, id est, Magister, quid est discere? Doce me quaerere te, doce me tangere & ungere te. Noli, ait, me tangere sicut hominem, nec sicut prius teti∣gisti, & unxisti mortalem. Nondum ascendi ad Pa∣trem meum, nec dum credidisti me Patri coaequalem, coaeternum & consubstantialem. Hoc igitur crede, & tetigisti me; hominem vides, ideo non credis; quod enim videtur, non creditur: Deum non vides, crede, & videbis. Credendo me tanges, sicut & illa mulier quae vestimenti mei fimbriam tetigit, & con∣festim sanata est. Quare? Quia fide sua tetigit me. Hac manu tange me: his oculis quaere me, his pedi∣bus festinans curre ad me. Nec longe à te sum: Deus enim appropinquans ego sum, verbum in ore tuo & in corde sum. Quid propinquius homini quam cor suum? Illic intus invenior, à quibuscunque invenior. Nam quae foris videntur, opera quidem mea sunt; sed transi∣toria sunt, sed caduca sunt: ego autem horum artifex, in secretissimis & mundissimis cordibus inhabito.

Data est tibi, Domine Jesu, omnis potestas in coe∣lo & in terra, rex magne, rex virtutum, qui factus es obediens Patri usque ad mortem, mortem autem crucis. Ecce elevata est magnificentia tua super coelos, & omnia subjecta sunt sub pedibus tuis. Regnavit David prius in Ebron septem annis super Judam; po∣stea vero unctus est super Israel, & regnavit in Israe∣le triginta tribus annis. Cum autem super Judam tantum ungereris, verissime David, in Ebron; jam mortuus erat in eis Saul rex superbiae: alioquin viven∣te illo & dominante eis peccato, non dicerent tibi, os nostrum & caro nostra es. Quis enim membrum Chri∣sti simul esse potest & meretricis? Aut quae conventio Christi ad Belial? Ecce nos, inquiunt, os tuum & caro tua sumus. Sed heri & nudiustertius cum esset Saul rex super nos, tu eras educens & reducens Israel. Et vere sic est, regnante adhuc principe tenebrarum super nos; tu sustines in multa patientia vasa irae apta in interitum: & exis ante nos provocans ad bellum contra vitia, & liberas & educis indignos de manu peccatorum. Idcirco prius Juda, id est, confessio ungit te super se regem in Ebron. Mortuo quippe Saule, beneficiorum tuorum reminiscitur, & errorem suum confitendo, transitum facit de peccatis ad te, rex justitiae.

Regnas autem super Judam septem annis in Ebron; quia reddis eis septuplum in sinu eorum, & septem vitiis expiatos, quibus praeerat superbus Saul, tua virtute septemplici reformas. Postea transitus regni tui fit in Jerusalem super universum Israel; quia per negotium confessionis illuminatis jam sensibus per∣venitur ad visionem pacis in qua factus est locus tuus. Et ipse est mons quem constitueras discipu∣lis ut irent in Galilaeam; & viderent & adorarent te ibi post resurrectionem tuam: quia jam unxerat te Deus, Deus tuus, oleo laetitiae prae consortibus tuis; ut esset primogenitus mortuorum & princeps regum terrae.

Porro in Jerusalem triginta tribus annis regnas: tri∣ginta tres habet decades. In decade lex quae decem praeceptis consistit, in ternario triplex animae profe∣ctus accipitur; quae videndo, meditando, vel aman∣do legem Dei custodit. De primo dicitur, Laudabo Dominum in vita mea; de secundo, Lex tua medi∣tatio mea est. De tertio, quomodo dilexi legem tuam, Domine? Tres vero qui supra triginta sunt, quosdam contemplativorum excellentissimos indicant, qui pie∣tate conscientiae, plenitudine sapientiae, perfectione caritatis, summae Trinitati approximant. Hic est e∣tiam numerus fortissimorum, qui sunt in exercitu tuo, potentissime: quorum tamen eminentissimi usque ad sapientiam tuam & fortitudinem tuam non perveniunt: quoniam quis in nubibus aequabitur Domino, aut si∣milis erit Deo in filiis Dei? Tu es quasi tener••mus ligni vermiculus; qui virginaliter editus, hum••lita••e & caritate tua omnem perforas duritiam: uno impetu Spiritus tui octingentos interficiens principes militia••.

Quis ita fortis ut tu, quis ita misericors; qui fle∣visti super Jerusalem, & planctum fecisti super interi∣tum inimicorum tuorum? Et nunc, Domine, doles tu super Saul & super Jonathan filium ejus, qui oc∣cumbunt quotidie super montes Gilboe. Nisi enim doleres, non clamares de coelo, Saule, Saule, quid me persequeris? Quos enim Saul nisi superbos in Ec∣clesia tua praelatos significat, qui ab humero & sursum eminere sibi videntur super universum populum? Quid vero Jonathan nisi docilis & elegantis ingenii adoles∣centes, qui moribus & colloquiis majorum depravati, amicitiam suam non possunt excolere cum David nisi furtim, & quasi caventes ab insidiis detrahentium & illudentium sibi?

Merito ergo ploras, O benigne David, super Saul & super Jonathan filium ejus: plorandi enim non es∣sent, si bene occubuissent; sed ceciderunt super mon∣tes Gilboe, qui decurrunt in profundum. Nec in vos gratiae ros, nec pluvia doctrinae veniet amplius: quia ibi abjectus est clypeus fortium; clypeus Saul. Clypeus fortium, spes est divinae protectionis, quo ignita dia∣boli tela repelluntur, quibus graviter vulneratus est Saul à sagittariis, in tantum ut seipsum desperatione interficeret. Clypeus autem Saul, propriae virtutis confidentia est, quae non valet resistere sagittis incir∣cumcisorum.

Vae autem his qui amiserunt sustinentiam, hoc est, clypeum fortium; & maledictus qui confidit in ho∣mine, quod est clypeus Saul. Erit enim sicut myri∣cae in deserto, quia nec ros nec pluvia venient super vos montes Gilboe. Quomodo ceciderunt fortes? Si enim fortes, quomodo ceciderunt? Et si ceciderunt, quomodo fortes? Sed non glorietur sapiens in sapien∣tia sua, neque fortis in fortitudine sua: sed qui glo∣riatur, in Domino glorietur; & qui stat, videat ne cadat.

Nam etsi sint aquilis velociores, ut contemplativos velocitate intellectus supervolent: & si leonibus for∣tiores, ut in fortitudine operis veros praedicatores su∣perent: tamen si de se praesumentes clypeum salutis ab∣jiciant, erunt corruentes coram inimicis suis. Qui au∣tem confidit in Domino, sicut mons Sion, non com∣movebitur in aeternum. Sed maluit Saul incumbere super hastam suam quam inniti super Dominum: id∣circo baculus AEgypti arundineus perforavit manum ejus. Sua eum hasta, & suus auriga, qui currum in∣solentiae ejus agitabat, interfecit: Sciebam, inquit, quod vivere non posset. Nescit enim humiliari arro∣gantis obstinatio, ut vivere possit. Jube, rex ju∣stissime David, puero tuo, hoc est spiritui purae dis∣cretionis, ut interficiat in me Amalecitam hunc armi∣gerum Saulis, qui ausus est etiam nunc quotidie ma∣num mittere in me.

Notes

• 1 1.1

  Opus hoc in vetusto Codice Lauden∣si, qui auctori ipse videtur coaevus, repertum, reliquis ejus Scriptis addendum duximus, licet tractatus istiusmodi in vul∣gatis catalogis nulla mentio habeatur.