To the extent possible under law, the Text Creation Partnership has waived all copyright and related or neighboring rights to this keyboarded and encoded edition of the work described above, according to the terms of the CC0 1.0 Public Domain Dedication (http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/). This waiver does not extend to any page images or other supplementary files associated with this work, which may be protected by copyright or other license restrictions. Please go to http://www.textcreationpartnership.org/ for more information.
DIES ista multiplicibus mysteriis hono∣ratur. Hac die primum commenda∣ta est nobis fractio panis, & mensa Ec∣clesiae panem Angelorum hominibus proposuit ad manducandum. Hodie Christus pedes la∣vit Apostolis, & hoc solenni devotione omni tempore agendum instituit. Hodie in Eccle∣sia cum ceteris unctionibus ad populum acqui∣sitionis sanctificandum, in participationem di∣gnitatis & nominis, ¶ 1.2 sacrum chrisma confici∣tur.
in quo mixtum oleo balsamum, regiae & sacerdotalis gloriae exprimit. unitatem, quibus dignitatibus initiandis divinitus est unctio insti∣tuta. Hodie reconciliantur Ecclesiae pecca∣tores; & ejecti foras ad matris ubera reducun∣tur, & exclusi à coetu sanctorum, ad commu∣nionem qua caruerant revertuntur. Hodie pa∣tent carceres, & damnati libertate donantur. Severitate deposita hodie judices mansuescunt, & undique conjugata pietatis negotia, quafi abortivas traditiones antiquas sepeliunt, & Christianae religionis parturiunt novitatem. Mortuus quippe est Moyses, & veteris literae putruerunt aenigmata: à facie noviolei desic∣catae sunt unctiones antiquae, tota veteris in∣strumenti incompacta est strues, tabernaculum demolitum, arca ab Allophylis a 1.3 capta, totus templi decor ad Assyrios est translatus. Neque eaim decebat ut Christiana religio ornamen∣tis visibilibus occupata, in manufactis delecta∣retur: sed ipsa tabernaculi consumtio, & tem∣pli ruina, & sancta in rapinam exposita, excel∣lentioris gloriae intimarent stabilitatem: & manentia in perpetuum sacramenta, cultores suos ad intuitum invisibilium informarent, & abstractum à corporalibus desiderium nostrum, coelestis templi concupisceret & ambiret deco∣rem; cujus nec antiquatur, nec senescit religio, in quo lucerna inextinguibilis sine fine corus∣cat. Ubi sanguis animalium non infertur in sancta, nec sunt haereditariae successiones pon∣tificum, vel uni Leviticae tribui ministeria as∣signata: sed de omni tribu, & gente & lingua, quos dignos & idoneos divina probat electio, secundum vitae, non generis meritum statuit sacerdotes, ¶ 1.4 quibus calicem sanguinis sui in∣exhaustae plenitudinis abundantia semper re∣fertum, conservandum tradidit & erogandum; cujus aspersione & communione intus & extra corda & corpora mundarentur. Hodie, ut diximus, unguentum ad sanctificationem pa∣ratur, cujus fragrantia adolescentulae & novel∣lae animae accedentes ad fidem illectae delectan∣tur, & exinanitionis ejus suavitate delibutae, diligunt & sequuntur aromatum largitorem, & usque ad regis accubitum spiramine illo tra∣huntur, & post odorem illum ubique deside∣rio sancto perurgente sitibundae discurrunt.
Nihil hoc oleum commune habet cum li∣quoribus qui ex quorundam fructuum pingue∣dine exprimuntur, nec vis ejus est b 1.5 ex crassitu∣dine penetrativa, quae secundum quasdam na∣turales rationes emollit & temperat spissamen∣ta humorum, quos solet intrinsecus astringere ficcitas aliqua, vel corruptio conglobare. Non haec medendis corporibus est unctio in∣stituta: ¶ 1.6 quia sanctificatis elementis jam non propria natura praebet effectum, sed virtus di∣vina potentius operatur, sed adest veritas signo. & spiritus sacramento; c 1.7 ut & ipsis rerum effi∣cientiis 〈◊〉〈◊〉 dignitas pateat, & interiori ho∣mini quanta ex his detur auctoritas deiformi conversatione & coelestibus moribus innotes∣cat. Hoc oleo antiquitus sacerdotes sacraban∣tur & reges, & ipsi altarium lapides delibuti, spiritualem intelligi volebant sacris mysteriis inesse pinguedinem. ¶ 1.8 Et sicut oleum d 1.9 flui∣tat, & humidis quibuslibet superfertur; ita excel∣lentia & sacerdotalis & regiae dignitatis secun∣dum formam Dei & Christi sub se omnia con∣tinens, regimen & munimen tam activae, quam contemplativae vitae obtinet: et ex hoc humo∣re constat descendere omnes gratiarum divi∣siones, quas Spiritus sanctus, prout vult, singu∣lis distribuit et largitur.
Ex hujus unctionis beneficio et sapientia no∣bis et intellectus divinitus datur; consilium et fortitudo coelitus illabitur; scientia, pietas et timor inspirationibus supernis infunditur. Hoc oleo uncti ¶ 1.10 cum spiritualibus nequitiis col∣luctamur, nec foetoribus e 1.11 spuriis imbui possu∣mus, qui balsami spiritalis odore fragramus. Hoc oleum à creditorum usuris sub Helisaeo Propheta mulierem pauperculam liberavit. Hoc Heliae tempore Sareptenam pavit, nec lecythus trina effusione defecit. Hoc oleo Jacob lapi∣dem quem supposuerat f 1.12 capiti unxit, et fami∣liari mandato eruditus, inter sacramenta ascen∣sionum et descensionum, et discursus angeli∣cos innixum scalae sublimi videns Deum, quid virtutis haec haberet unctio, intellexit. Moy∣ses hoc oleo tabernaculum et sacra vasa perun∣xit, et super caput Aaron tanta abundantia fudit, ut usque in barbam ejus descenderet, et ¶ 1.13 super oram vestimenti manaret. Samuel quo∣que ad reges initiandos sine oleo non accedit, et usque ad defectum et reprobationem carna∣lium ceremoniarum in populo illo hujusmodi perseveravit traditio, sed vasis Judaicis desi∣cientibus defecit gratia, & stetit oleum. Im∣pletis vasis propheticis & sanctis regibus ad pa∣tres appositis, in apostasiam & dyscolatum ver∣sum instabile vulgus, in se non retinuit locum quem posset Spiritus sanctus inhabitare, suscepere liquorem, & va∣sa amurca plena non ste∣teruntque in summo faeces, quae longo situ in∣duruere; & ubi domicilium religionis fuerat, sterquilinium peccati computruit.
Nec tamen cessantibus his quae ritu antiquo inoleverant; cum jam in populo Christiano cir∣cumcisio videretur damnabilis, & sacrificia ido∣lolatriae imputarentur unctionis mysterium re∣ligio Christiana contemsit, sed ceteris generali sanctorum consensu damnatis, non solum in re∣gibus & sacerdotibus unctionis honor perman∣sit, sed in omnem populum catholicum effusa
est hujus gratiae plenitudo. Ut sicut Christus ¶ 1.14 à chrismate dictus est, eo quod singulari excel∣lentiae oleo unxerit eum Deus; ita & participes ejus quotquot sunt, consortes sint tam unctionis quam nominis, & dicantur à Christo Christia∣ni, ut sint sui Christo duce rectores & duces, & offerant Deo quotidianum sacrificium, ordina∣ti à Deo sanctimoniae sa cerdotes ¶ 1.15.
Nec immerito huic diei assignata est tan∣ti operis causa; & ex hoc sacramenta haec obtinuere initium; quo hodie in sacramento calicis a 1.16 Christi Ecclesiae unitas ¶ 1.17, in lavacro pedum concors societas, & donans invicem ca∣ritas, & subjecta humilitas; in unctione Chri∣stiani nominis dignitas excellentiae spiritalis proprie data est, & confirmata filiis adoptionis perpes auctoritas & dignitas perseverans. De∣dit itaque Dominus noster in b 1.18 mensa in qua ultimum cum Apostolis participavit convivi∣um, propriis manibus panem & vinum: in cru∣ce vero manibus militum corpus tradidit vul∣nerandum; ut in Apostolis secretius impressa sincera veritas, & vera sinceritas, exponeret gen∣tibus, quomodo vinum & panis caro esset & sanguis ¶ 1.19, & quibus rationibus causae effecitbus convenirent, & diversa nomina vel species ad unam reducerentur essentiam, & significantia & significata eisdem vocabulis censerentur, ut sacramentum & res sacramenti, veritas & fi∣gura usque adeo indivulsam haberent efficien∣tiam, ut dicatur de Gentibus & Judaeis quia ean∣dem escam spiritalem manducaverunt conse∣quenti eos petra quae erat Christus. His gratiae supernae privilegiis esu sanctificati c 1.20 panis refecti, loti, & uncti, non eam quam amiserant, sed am∣pliorem & digniorem recuperant libertatem: & ejecti de paradiso nudi, ad lignum vitae ho∣die revertuntur vestiti, reddita stola & annulo prolato in medium: & reconciliantur matri Ecclesiae, quos inobedientiae malum foras ex∣pulerat; & Cherubim flammeum gladium ab introitu tranquilli status & innocuae conversa∣tionis amovit.
* 1.21 Hodie in terra maledicta relictis rastris & gravi vomerum pondere, & stimulis fatiga∣torum boum cruore perfusis, deterso sudore vultus ¶ 1.22 exusti caloribus, attriti laboribus, hi∣lari facie, stellaribus oculis in facie micanti∣bus corpore candido, orantu composito, ad paternam domum exules reducuntur: & e∣gressus obviam revertenti filio laetabundus Pa∣ter clementiam improperio non corrumpit, nec indulgentiam foedat conviciis, sed bonita∣tis suae honorat magnificentiam, & hilaritate magnificat largitatem. Resonant in suscepti∣one hujus solenni musica instrumenta, & com∣munis jubilatio pari consonantia patri miseri∣cordiam gratias agit; cuius imperio anti∣quam praedam evomunt inferi, ligantur daemo∣nes, & diruptis ferreis nexibus diu quassati libe∣ri revertuntur. Haec dies nocti illi contigua est, qua absolutionis nostrae negotium Dominus in∣choavit: qua à principibus sacerdotum ad Ro∣manum praesidem ductus iudex omnium susti∣nuit judicari: passus est rex illudi, & vita occi∣di; descendensque ad inferos captivam ab an∣tiquo captivitatem reduxit: hoc Ecclesiae su∣ae hodierna traditione exemplum relinquens, ut fieret in Ecclesia absolutio peccatorum, & haereditati redderentur ejecti, & praecedenti∣bus beneficiis quae supra emuneravimus, liber∣tate donarentur poenitentes, qui secundum me∣rita, nisi gratia subveniret, fuerant condemna∣ti. Et omnino convenit, ut eo tempore quo Christus captivos eduxit ab inferis, reconciliati peccatores ad Ecclesiam reducantur: & quo confracta sunt infernalis repagula carceris, ju∣diciaria severitas mansuescat: & quo ab infer∣nalibus tormentis cessatum est, humana suppli∣cia crudelitatis horrorem deponant.
De oleo Misericordiae, O. A.
Pamelius ait, Latius hac de re supra diximus epist. 70. ad Januarium, & 〈…〉〈…〉
Rapta, Laud.
〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pamelius ait, Quia de sacerdotibus loquitur, censeo reponi debere 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Est autem insignis locus de electione 〈◊〉〈◊〉 novae.
In crassitudine, Laud.
Pamelius ait, Manutius & 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 Verum illud malo.
Ut ex, O. A. u in, Laud. Bod.
Pamelius ait, Sic recte Erasmus, pro co quod 〈◊〉〈◊〉 sluentis
Fluentis, O. A. Laud.
Pamelius ait, En pro∣prium sacramentalis confirmationis essectum.
Spur∣cicis, Laud.
Capiti suo, O. A.
Pamelius ait, 〈◊〉〈◊〉 & Morel maneret, at 〈◊〉〈◊〉 germanum est.
Pamelius ait, Quia sequitur sint & dicantur, prorsus ut lego, pro &.
Pamelius ait, Prius egit de ordine sa∣cerdotii, nunc de sacerdotio laici, quod accipit in baptismo per unctionem Chrismatis.
Christi &, O. A. Laud.
Pamelius ait, Praetermisi vocem &, superflu∣am, sicut etiam paulo post.
Mensa ultimum, O. A.
Rigaltius ait, Nic. Faber. Nam & Christus panis est & vinum, 〈◊〉〈◊〉 & potamur ad vitam aeternam. Nam & panis & vinum Christus est. Dixit enim: Hoc est corpus meum, panem demonstrans: is inquam dixit, qui verbo solo omnia perficit
Panis & mensae coelestis pasti, loti. Bod. Laud.
d Attiti laboribus, &c. Ex MSS. addita.
Rigaltins ait, Nic Faber ailudit ad il∣lud quod etiamnum in Ecclesia cantatur in die Cinerum, ut an∣tiquitus cum poenitentes ex Ecclesia ejiciebantur, in 〈◊〉〈◊〉 vul∣tus tui panem tuum comedes.