Sancti Cæcilii Cypriani Opera recognita & illustrata per Joannem Oxoniensem episcopum ; accedunt Annales Cyprianici, sive, Tredecim annorum ; quibus S. Cyprianus inter Christianos versatus est, brevis historia chronologice delineata per Joannem Cestriensem.

II. Amen dico tibi, hodie mecum 〈◊〉〈◊〉 in Paradiso.

DOmine Dominus noster, quam 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 nomen tuum in universa terra. qui & exim∣piorum ore perficis laudem! l 1.1 Ecce unus de dereli∣ctis m 1.2 assumitur, Latro ille 〈◊〉〈◊〉 tuus, damnatus ob scelera: illum victoriae tuae praecurso∣rem constituis, & n 1.3 justificatum ex gratia in Para∣disum praemittis; in quo confusus est 〈◊〉〈◊〉 & ultor, haereticus & proditor, o 1.4 perversus disci∣pulus & detractor Judaeus. Opponebatur à Pha∣risaeis, Christo pro crimine, quod cum pecca∣toribus

* 1.5 quos Lex ab dicabat, ad Legis injuriam non tantum verbo, sed etiam communicaret convivio. Cum enim leprosos & immundos, ex ntu & decreto extra castra depellerent; abrasis∣que parietibus earum domorum in quibus fue∣rant conversati, a 1.6 ipsis quoque in quibus conse∣dissent subselliis, propria mandaretur purgatio: hoc arguebant in Christo quod hujusmodi per∣sonarum nec mensam vitaret nec domum, sed susciperet & sanaret. Inoleverat superstitio; & occasione Legis intellectae carnaliter, perseque∣bantur quidem Ministri Legis peccatum, cum tamen nec ipsi essent à peccato immunes; sub∣scribebantque damnationibus propriis, nullum locum misericordiae reservantes. 〈◊〉〈◊〉 puta∣bant, quod Christus curabat in sabbato, quod misericordiam praeponendam docebat judicio. Ita & quidam haeretici (in quibus sunt Novatia∣m) qui volunt videri defensores Ecclesiae: eos qui in quocumque crimine post baptismum lapsi sunt, poenitentia censent indignos; & omnino non posse restitui dogmatizat illa impietas, quem in aliquod crimen humana impegit in∣firmitas. Verum Christus & falsos defensores Fidei haereticos, & inimicos gratiae Judaeos prae∣sente judicio destruit & convincit; mutans Le∣gem in gratiam, terrorem in mansuetudinem, asperitatem in lenitatem, umbram in verita∣tem, judicium in misericordiam. Novus rex, nova lex; novus dux, nova lux. Fractis priori∣bus Tabulis, & silice ad silicem comminuto, novis subscriptionibus figit b 1.7 titulum: & dictat pietas, & discernit omnia caritas.

Scribitur tribus Linguis insignibus, Hebraica, Latina, & Graeca regnum Christi; & dominatio ejus emanatura in Gentes, cruci in sculpitur, nec corrumpere Pilatus quod scripserat voluit. Et li∣cet tam insignem titulum deleri perfidia Judaeo∣rum clamose expeteret, obtinere nullo modo praevaluit. Jam ad hanc sculpturam Latro c 1.8 con∣crucifixus pertinebat, & eum intra se illae 〈◊〉〈◊〉 colligebant: jam spes subintrabat converso, quia crucifixo sibi mundo, in hiabat coelestibus; dilatatusque caritate, quasi consputis repudia∣tisque quae infra sunt, cum Christo tractabat de regno, affectabat superiora: & cum jam ani∣ma egressum accelerans in primis labris esset, & hora ultima adventaret, aequo animo ibat; nec urgebat formido poenarum conscientiam, quae se sanguine Christi praeterfluente sentiebat 〈◊〉〈◊〉 Exacuebant linguas venenatas, blasphe∣mantes Christum Judaei, & conclamabant & cromebant convitia, & quasi victores insulta∣bant pendenti: fugerant Apostoli; sola plebs d 1.9 maledica, firmatis nequam sermonibus, cele∣brabat ludibrium; Romanis militibus, seditioni∣bus tumultuosis, cedentibus; pro potestate e 1.10 mi∣nisterium potius exhibentibus, quam consensum.

Sed & alter Latro oblatranti plobi assen∣tiens, quod f 1.11 nec se nec alios salvos posset facere, testabatur; irridebatque conparticipem suum qui in eum quem in eadcm secum damnatione videret, spem poneret; & nugatorium omni∣no videbatur, illum credere regem vel Deum, quem secum oppresserat idem opprobrium & g 1.12 simile tormentum. Erat itaque unus irrisor, alter confessor; unus exprobrator, alter vene∣rator; hic sperans, ille desperans; hic diligens, ille negligens: aderatque illi controversiae ju∣dex, qui data sententia, blasphemum h 1.13 ad tarta∣ra, confitentem praemisit ad regna. Sane hic de quo agimus Latro, mansueti animi, & sicut testem Christi decebat, in Auditorio publico, fidei protulerat argumenta; & novo Philoso∣phandi genere, supplicii tanti immemor, cum blasphemo illo de timore Dei & justitia dispu∣tabat. Neque (inquit) tu times Deum, i 1.14 qui in eadem damnatione es; & nos k 1.15 quidem juste, nam digna factis recipimus; hic vero nihil mali gessit. Credit & confitetur, testis est innocentiae Chri∣sti; increpat maledicum, nec sibi parcit; sed tan∣tum accusator sui, seipsum (adversum se sen∣tentiae veritate prolata) persequitur. Damna∣tio (inquit) similis quidem est, sed causa diffe∣rens: cum hic ad hoc destinatus sit ex obedien∣tra, nos ob flagitia. Causam accusat, non ar∣guit poenam; execratur scelus suum, non de∣trectat judicium. Neque (inquit) tu times Deum: l 1.16 Deum fateri non erubescit, quem ex mvidia, non ex merito, noverat crucifigi. Intelligere e∣nim, revelante non carne & sanguine, sed ipso cui attestabatur, jam poterat; quia quod sie bat voluntarium erat, non m 1.17 necestarium; nisi ideo necessarium quia ut sic sicret, voluntarie fu∣erat definitum. Ibi igitur philosophatur & praedicat & fatetur, ubi non tantum diffugi∣unt & tremunt Apostoli, n 1.18 sed & ipsi maligni Spiritus jamjam impositi sibi fraeni salivaria ma∣sticantes, per antiquum organum suum (lin∣guam foemineam) nitebantur colligationes illas impietatis dissolvere; scientes quia o 1.19 for∣tis armatus hoc ancipiti gladio erat, eos de diu possesso hujus mundi atrio ejecturus.

Itaque concionator illustris, oblato confessi∣onis & p 1.20 fidei auctoramento, impositoque latroni blasphemanti silentio; victoriae suae palmam & auctoramentum à Judice exigens, ad Christum convertitur, & dicit: Memento met Domine, dum veneris in regnum tuum. Considerare necesse est, quem locum, quem modum, quod tempus haec causa habuerit, & quam celerem auditum con∣fessio meruerit; quid possit q 1.21 poemtentia, quan∣do bonus Dominus, tribulato corde clamantem ad se servum suum, etiam in ultimo peccati puncto non negligat. Hora mortis erat, jam∣que confitentis anima faucibus haerebat, jamque linguam ejus alligabat angustia, illoque articu∣lo temporis, fere ab ipsis r 1.22 Apostolis salus despe∣rabatur. Modus passionis, Crux inter omnia supplicia turpissimum & atrocissimum. Quibus postpositis, quasi plagarum & sanguinis imme∣mor, dictator Evangelii Latro efficitur; &

(quod a 1.23 persuaderi illa hora difficile erat) Chri∣stum Deum in cruce fatetur: ibi orat, ibi ado∣rat; multa simul pietatis officia complectitur. Credit & timet, compungitur & poenitet, con∣fitetur & praedicat, amat, confidit, & orat. Fi∣de illuminatur, timore subditur, compunctione mollitur, poenitentia concutitur, confessione purgatur, praedicatione zelatur, dilectione di∣latatur; confidentia sperat, oratione impetrat.

Ne irascaris, princeps Apostolorum; tibi dico Petre, cui claves regni caelorum commissae sunt: Et te a mare flentem Christus respexerat, & do∣naverat negationis reatum; quia non ex senten∣tia, sed ex infirmitate b 1.24 desciveras: Te tamen juxta crucem non video; territus lates, nec sal∣tem matrem Christi foeminasque sanctas c 1.25 pro∣sequeris, quae spectaculo lugubri astabant im∣mobiles. Nec ibi Apostolica auctoritate uteris, ubi ad invicem d 1.26 fixis juxta crucibus privata mis∣cent colloquia Salvator & Peccator. Absens e∣ras, & ministerii tui claves (quod pace tua di∣xerim) modo non profers. Supplet e 1.27 vicem tuam summus Sacerdos, apertisque f 1.28 seris antiquis, La∣tro primitiae derelictorum introducitur (ape∣riente Christo) in g 1.29 regnum coelorum. Amove∣tur ab introitu Paradisi custodia ab initio per∣vigil, & versatilis gladius ille minax, quem Cherubin ab h 1.30 antiquo vibraverat. Ibi Latro locatur, unde Lucifer corruit; & cui tu forsitan ultra septies ignoscere nolles; ultra septuagies septies reus sed absolutus à bono Jesu, modo cum Angelis conversatur. Resurge, & disce igno∣scere; neque annumeres peccata, i 1.31 vel multiplices tempora. Non arctatur numero, non clauditur sine, nullas omnino habet metas divina clemen∣tia. Sit qui invocet, erit qui exaudiat; sit qui poe∣niteat, non deerit qui indulgeat. Non huic poe∣nitenti multorum annorum jejunia imponun∣tur; non nudipedalibus, vel sacco afficitur; simul k 1.32 & confitetur, & justificatur, & glorificatur.

Vide horam, nota personam. Ultima ho∣ra, peccatrix persona. Multa antiquaque pec∣cata illico abolet gratia, nec processu mora∣que temporis indulgentia limat corroditque culpae rubiginem: sed ubi repente, facto coeli∣tus sono, Spiritus sanctus illabitur; quicquid immaduerat peccati tabe, siccatur: nec superest ullum foeditatis vestigium vulneri, quod miseri∣cordiae abluit lavacrum. Foetebat l 1.33 jam qua∣triduanus in monumento Lazarus, m 1.34 suscitatus non tabescit languore; erigitur, solvitur, & statim convescitur. Nulla leprae crepido, nul∣lus sinus in facie Simonis n 1.35 superest. Hospes in∣columis curatori suo hilarem exhibet famula∣tum: nullum signum horroris comitantibus magistrum, idem conviva & minister praeten∣dit. Maria Magdalene ad pedes Christi plorat & orat, tergit & ungit; nec improperat Chri∣stus vitam infamem & inverecundam, nec op∣ponit quod diluit, nec exprobrat quod ignoscit.

Quicquid agit in hujusmodi, celeri nuta 〈◊〉〈◊〉 sanctus consummat, nec emendicat aliunde suf∣fragia; o 1.36 qui quod dicit, facit; et quod 〈◊〉〈◊〉 format, qui statim piscatores facit doctores, & idiotas praedicatores. In hac gratia non 〈◊〉〈◊〉 expectatio dilatione, nec intervallum est inter optatum & datum. David dicit, 〈◊〉〈◊〉 & Pro∣pheta, Translatum est peccatum 〈◊〉〈◊〉 Ad Cain dicitur, Peccasti, quiesce: p 1.37 & ad 〈◊〉〈◊〉 in adul∣rio deprehensam; Non te 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 peccare. Quid commemorem 〈◊〉〈◊〉 quo∣rum poenitentia subito Judicem 〈◊〉〈◊〉 a sen∣tentia? Quid Achab & Manassem 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 quorum contritionem in 〈◊〉〈◊〉 non est a∣spernata divina clementia? Inter cetera pieta∣tis exempla, Latro noster nobis occurrit 〈◊〉〈◊〉 regula, confessionis forma, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 praeco, spei exemplum; qui q 1.38 dum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 quod quaerit invenit, quod petit 〈◊〉〈◊〉 & illico audit: Hodie mecum eris in 〈◊〉〈◊〉 Non ad loca purgatoria, flammasque peceatorum ul∣trices, confitens destinatur; non ad loca tene∣brosa & tormenta deducitur; 〈◊〉〈◊〉 pars ad∣versa gratiae Dei praesumit inferre calumniam: una Crucis poena, omnia abolet crimina: 〈◊〉〈◊〉 non poena, sed gratia. Praemittitur 〈◊〉〈◊〉 in Paradisum hic nostrae 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 & primitias liberta tis nostrae (〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 dona∣tus) Paradisi civibus id expectamibu & deside∣rantibus, primus invexit.

Notes

• l 1.1

  Ecce enim de, Magd. Ecce ex, Bod. 1, 2.
• m 1.2

  Tuis ass. Bod. 1, 2.
• n 1.3

  Sic Magd. Imp. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 gratia, Bod. 1, 2.
• o 1.4

  Perversor haereticus, Bod. 1, 2. Magd.
• * 1.5

  Quorum communionem, Magd.
• a 1.6

  Ipsisque, Bod. 1, 2.
• b 1.7

  Titulum pletas & dictat, & decernit, Bod. 1, 2. Magd.
• c 1.8

  Sic Bod. 1, 2. Magd. Imp. crucifixus.
• d 1.9

  Sic Bod. 1, 2. Imp. maledicta
• e 1.10

  Sic Bod. 1, 2. Magd. Imp. mysterium
• f 1.11

  Neque se neque, Bod. 1, 2.
• g 1.12

  Consimile, Bod. 1, 2.
• h 1.13

  In tartara, Bod. 1, 2.
• i 1.14

  Quod, Bod. 1 2.
• k 1.15

  Quidem digna, Bod. 1, 2. Magd.
• l 1.16

  Sic. Bod. 1, 2 Imp. non erubescit fateri.
• m 1.17

  Sic Bod. 1, 2. Imp. necessarium, quia.
• n 1.18

  Sed ipsi, Bod. 1, 2.
• o 1.19

  Sic Bod. 1, 2. Magd. Imp. foris armatus hic.
• p 1.20

  Fidei odoramento, Bod. 1, 2. Magd.
• q 1.21

  Poenitentia; quomodo, Bod. 1, 2. Magd.
• r 1.22

  A 〈◊〉〈◊〉 desperabatur, Bod. 1, 2.
• a 1.23

  Persuadere, Bod. 1, 2.
• b 1.24

  Desererat, Bod. 1, 2.
• c 1.25

  Persequeris, Bod. 1, 2.
• d 1.26

  Secus crucibus fixus Bod. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉
• e 1.27

  Hanc vicem, Bod. 1, 2.
• f 1.28

  Serisque, Bod. 1, 2.
• g 1.29

  Regno, Bod. 1, 2.
• h 1.30

  Sic Bod. 1, 2. Imp 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉
• i 1.31

  Et, Bod. 1, 2.
• k 1.32

  Ut confitetur, just. Bod. 1, 2. Magd.
• l 1.33

  Sic Bod. 1, 2. Imp. etiam.
• m 1.34

  Sic Bod. 1, 2. Imp. 〈◊〉〈◊〉
• n 1.35

  Super∣est: & hospes, Bod. 1, 2.
• o 1.36

  Sic. Bod. 1, 2. Imp. qui quod ill.
• p 1.37

  Sic Bod. 1, 2. Imp. ad 〈◊〉〈◊〉 ad.
• q 1.38

  〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 in∣gemit, Bod. 1, 2.