Sancti Cæcilii Cypriani Opera recognita & illustrata per Joannem Oxoniensem episcopum ; accedunt Annales Cyprianici, sive, Tredecim annorum ; quibus S. Cyprianus inter Christianos versatus est, brevis historia chronologice delineata per Joannem Cestriensem.

EPISTOLA. V. Cyprianus Presbyteris & Diaconibus fratribus carissimis, S.

SALUTO vos incolumis ¶ 1.1 per Deigratiam, fratres carissimi, * 1.2* 1.3 laetus quod circa incolumitatem quoque vestram omnia integra esse cognoverim. Et quoniam mihi interesse nunc non per∣mittitloci conditio ¶ 1.4; peto vos pro fide & religione vestra, fungami∣ni illic & vestris partibus & meis; ut nihil vel ad disciplinam, vel * 1.5 ad diligentiam desit. d 1.6 Quantum autem ad sumtus suggerendos five illis, qui gloriosa voce Deum confessi, in carcere sunt constituti; five iis, qui pauperes, & indigentes laborant, & tamen in Domino perseverant; peto nihil desit: cum e 1.7 sunuma omnis quae redacta est ¶ 1.8, illic fit apud clericos distributa propter ejusmodi casus: ut haberent plures, unde ad necessitates, & pressuras singulorum ope∣rari possint.

f 1.9 Peto quoque ad procurandam quietem solertia & solicitudo ve∣stra * 1.10 non g 1.11 definat: nam etsi fratres ¶ 1.12 pro dilectione sua cupidi sunt ad conveniendum & visitandum confessores ¶ 1.13 bonos, quos illustravit

jam gloriosis initiis divina dignatio, tamen caute hoc, & non glome∣ratim, * 1.14 nec per multitudinem simul junctam puto esse faciendum: ne ex hoc ipso invidia concitetur, & introeundi aditus denegetur, & dum insatiabiles multum volumus, totum perdamus. Consulite er∣go & providete, ut cum temperamento a 1.15 hoc agi tutius possit: ita ut presbyteri quoque, qui illic apud confessores offerunt ¶ 1.16, singuli cum singulis diaconis per vices alternent: quia & mutatio personarum, & vicissitudo convenientium minuit invidiam. Circa omnia enim * 1.17 mites & humiles, ut servis Dei congruit, temporibus servire ¶ 1.18, & qui∣eti prospicere, & plebi providere debemus. Opto vos, fratres ca∣rissimi ac b 1.19 desideratissimi, semper benevalere, & nostri meminisse. Fraternitatem universam salutate. Salutant vos Victor diaconus, & qui mecum sunt. Valete.

Notes

• ¶ 1.1

  Cum ad destinatas latebras sal∣vus pervenisset Cyprianus, consentaneum omnino erat ut pro intima illa quae ipsum & fratres intercessit bene∣volentia, absentiae desiderium quam primnm fieri potu∣it, setipto leniret; certiores utique redderet de salute & rebus suis; & demum de iis, quae ad Ecclesiae statum spe∣ctarent, sedulo moneret. Quae omnia hac in Epistola plenissime sunt praestita. Ideo verisimile admodum vi∣detur, non modo literas hasce primo omnium, sed eti∣am statim post secessum factas; cui succedit alia ejus∣dem fere argumenti, & iisdem fere verbis concepta, Ep. nimirum 6. ad Pamelii num. 〈◊〉〈◊〉 Omnes in hisce latebris seriptas 13. numero fuisse, testatur ipse Cyprianus Ep. 20. ad Pamelii numeros 15. quae omnes hic repraesentan∣tantur; licet alii Editores pro deploratis haberent eo∣rum nonnullas. Notari insuper poterit in veteribus ex∣emplaribus MSS. Epistolam hanc rarissime comparere, adeoque sero admodam, sc. post omnes Erasmi editio∣nes typis fuisse 〈◊〉〈◊〉.
• * 1.2

  〈…〉〈…〉
• * 1.3

  Ad Pamelii num. Ep. V. In Erasmi Edit. deside∣rata.
• ¶ 1.4

  Tumultus Carthagine 〈◊〉〈◊〉: in quo Cyprianus in circo & 〈◊〉〈◊〉 populari fremitu ad 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 & demum proscriptus, quemad∣modum dicitur Ep. 59. ad Pamelii numeros 55. Infra cadem de re verba faciens ait. Utinam loci & gradus mei conditio 〈◊〉〈◊〉
• * 1.5

  Cyprianus in secessu consti∣tutus, borta∣tur clerum ut vice sua rite fungan∣tur.
• d 1.6

  Quantumad, Bod. 1. Vat.
• e 1.7

  Summula, Bod. 1.
• ¶ 1.8

  Sors tota quae in pecuniis 〈◊〉〈◊〉 rationibus subductis, ad pauperes pertinebat. Nam quemadmodum nascente Ecclesia pretia rerum Pi∣etatis ergo venditarum, ad Apostolorum pedes depone∣bantur Act. 4. 35. ita deinceps quae Deo erant dicata, E∣piscoporum fidei erant concredita: quod 〈◊〉〈◊〉 verbis Justinus Martyr in Apologia refert 〈◊〉〈◊〉 di∣visione facta, pars una Episcopi, altera cleri, tertia 〈◊〉〈◊〉 usibus cessit. Cum ergo ad secessum properaret Cyprianus, pecunias hasce inter Clericos partitas depo∣suit, ut illi facilius denuo distribuerent.
• f 1.9

  Peto quoque ut ad, Bod. 1.
• * 1.10

  Monet etiam ut curent ne quid confesse∣ribus ant pauperibus desit, & ut non glomera∣tim visitent martyres.
• g 1.11

  Desinat: Etsi, Morel. Pem. Rig.
• ¶ 1.12

  Ex MS. Bodleiano particulam in∣terpono, in impressis huc usque desideratam.
• ¶ 1.13

  Visitare aegros, aut in alia 〈◊〉〈◊〉 calamitate constitutos, pietatis officiam merito reputatur, vid. Mat. 25. 36. Sed & alia causa 〈◊〉〈◊〉 apparebit quare glomeratim ad Martyres plorimi cos∣fluerent; nempe ut ab illis primum pacem 〈◊〉〈◊〉 & deinde ab Ecclesia. Obiter vero hic notandum, Cy∣prianum hoc in loco, quemadmodum & alibi, 〈◊〉〈◊〉 & Martyris nominibus promiscue uti; cum 〈◊〉〈◊〉 us loquendo, illi solum Martyres dicendi qui pro Chri∣sti nomine passi fuerint; Confessores vero qui citra 〈◊〉〈◊〉 insequentes, se Christianos pro tribunali 〈◊〉〈◊〉
• * 1.14

  An. 250.
• a 1.15

  Hoc tutius possit impleri, Vat. 1.
• ¶ 1.16

  Antequam primae pie∣tatis ardores deferbuerunt, Christiani singulis diebus, 〈◊〉〈◊〉 saltem dominicis, sacra Mysteria participabant. 〈◊〉〈◊〉 vero qui sub ictu passionis perpetuo versabantur, 〈◊〉〈◊〉 maxime satagebant ut nunquam divino illo viatico 〈◊〉〈◊〉 Quia vero in istis solennibus, oportebat ut 〈◊〉〈◊〉 Presbytero adsisteret, ita ut Presbyter solus 〈◊〉〈◊〉 non potuerit, monet Cyprianus ut isti per vices 〈◊〉〈◊〉 & vicissitudine convenientium minuant invidiam. Quid sit apud confessores offerre, à Cypriano discimus Ep. 34. ad Pamelii numeros 28. Integre & cum disciplina 〈◊〉〈◊〉 Fratres carissimi, quod consilio collegarum meorum 〈…〉〈…〉 Diddensi presbytero, & diacono 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 non 〈◊〉〈◊〉 qui communicando cum 〈◊〉〈◊〉 & 〈◊〉〈◊〉 oblationes eorum, in pravis erroribus 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, &c. Ubi obiter notandum, aliquando 〈◊〉〈◊〉 peculiares Diaconos qui ipsis assisterent 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 cum aliquibus, & oblationes corum 〈◊〉〈◊〉 res quidem inter se diversae; sed quoniam nemo de 〈◊〉〈◊〉 Mysteriis participabat, qui non prius munas Deo 〈◊〉〈◊〉 alterutra voce apposita, totum hoc sacrum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 intelligitur. Pariter, licet, quod ait D. 〈◊〉〈◊〉 Heb: 13. 10. habeamus altare; tamen sacrificia 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 à gentium & Judaeorum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 abhorrent; & perperam nonnulli audito 〈◊〉〈◊〉 oblationis, aut sacrificii nomine; victimam 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 hostilam caesam importune ingerunt: quorum 〈◊〉〈◊〉 in vidiam, in Apologiis suis Patres antiqui 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉
• * 1.17

  Rom. 12. 11.
• ¶ 1.18

  Lectio haec non modo plurimorum MSS. Codicum suffragiis munita; sed & antiquitate com∣mendata est. Sic enim non tantum Origenes in Comment. & Auctor noster hic loci, sed & Ignatius in Ep. ad Polyc. videtur legisse. Abbreviatura 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 pro 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ex ae∣quo ponitur; unde fortassis varia lectio ortum duxerit.
• b 1.19

  Desiderantissimi, Ver.