Sancti Cæcilii Cypriani Opera recognita & illustrata per Joannem Oxoniensem episcopum ; accedunt Annales Cyprianici, sive, Tredecim annorum ; quibus S. Cyprianus inter Christianos versatus est, brevis historia chronologice delineata per Joannem Cestriensem.

EPISTOLA. XXXIX. Cyprianus Presbyteris, & Diaconibus, & plebi universae, fratribus, salutem.

AGNOSCENDA & amplectenda sunt, fratres dilectissi∣mi, * 1.1* 1.2 beneficia divina, quibus Ecclesiam suam Dominus illustrare * 1.3 temporibus nostris & honestare dignatus est, comme∣atum dando bonis Confessoribus ¶ 1.4 suis & Martyribus gloriosis; ut qui sublimiter Christum confessi essent, Clerum postmodum Christi mini∣steriis Ecclesiasticis adornarent. Exultate itaque & gaudete a 1.5 no∣biscum lectis literis nostris, quibus ego & collegae mei, qui praesentes aderant, referimus ad vos ¶ 1.6, Celerinum fratrem nostrum virtutibus pariter & moribus gloriosum, Clero nostro non 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 gatione, sed divina dignatione conjunctum. Qui cum 〈◊〉〈◊〉 dubitaret ¶ 1.7, Ecclesiae ipsius admonitu & hortatu in visione per no∣ctem compulsus b 1.8 est ne negaret nobis suadentibus, c 1.9 cui plus li∣cuit, quae & coegit; quia nec fas fuerat nec decebat sine honore Ecclesiastico esse, quem sic Dominus honoravit coelestis gloriae dignitate. Hic ad temporis nostri praelium d 1.10 primus, hic inter Christi milites antesignanus, hic inter persecutionis initia ferven∣tia cum ipso infestationis principe & auctore congressus; dum inexpugnabili firmitate certaminis sui adversarium vincit, vincendi ceteris viam fecit; non brevi compendio vulnerum victor, sed ad∣haerentibus diu & e 1.11 permanentibus poenis longae colluctationis mira∣culo triumphator. Per decem & novem dies custodia carceris sep∣tus, in nervo ac ferro fuit. Sed posito in vinculis corpore, solutus ac liber spiritus mansit. Caro famis ac sitis diuturnitate contabuit; sed animam fide & virtute viventem, nutrimentis spiritalibus Deus pavit. Jacuit inter poenas poenis suis fortior, inclusus includenti∣bus major, jacens stantibus celsior, f 1.12 vincientibus firmior vinctus, 〈◊〉〈◊〉 judicantibus judicatus; & quamvis ligati nervo pedes ¶ 1.13 〈◊〉〈◊〉, calcatus serpens & obtritus & victus est. Lucent in corpore glorioso clara vulnerum signa; g 1.14 eminent & apparent in nervis ho∣minis, membris longa tabe consumtis, expressa vestigia. Sunt mag∣na, sunt mira, quae de virtutibus ejus ac laudibus fraternitas 〈◊〉〈◊〉. Et si aliquis Thomae similis extiterit, qui minus auribus credat; nec * 1.15

oculorum fides deest, ut quis quod audit, & videat. In servo Dei victoriam a 1.16 gloria vulnerum 〈◊〉〈◊〉, gloriam cicatricum memoria cu∣stodit. Nec rudis 〈◊〉〈◊〉 ant novus est in Celerino carissimo nostro ti∣tulus gloriarum: per vestigia cognationis suae graditur, parentibus ac propinquis suis honore consimili divinae dignationis aequatur. Avia ejus Celerina jam pridem Martyrio coronata est. Item patru∣us ejus & avunculus b 1.17 Laurentinus & Ignatius, in castris & ipsi quon∣dam secularibus militantes, sed veri & spiritales Dei milites, dum di∣abolum c 1.18 Christi congressione prosternunt, d 1.19 palmas Domini & co∣ronas illustri passione meruerunt. Sacrificia pro eis semper ¶ 1.20, ut me∣ministis, offerimus, quoties Martyrum passiones ¶ 1.21 & dies e 1.22 anniversa∣ria commemoratione celebramus. Nec degener ergo esse, nec mi∣nor poterat, quem sic domesticis exemplis virtutis ac sidei provoca∣bat familiae dignitas & generosa nobilitas. Quod si in familia 〈◊〉〈◊〉 praedicationis f 1.23 & laudis est, esse Patricium; quanto majoris 〈◊〉〈◊〉 & honoris est, fieri in coelesti praedicatione generosum? Non invenio quem beatiorem magis dicam, utrumne illos de posteritate g 1.24 tam clara, an hunc de origine gloriosa. Ita aequaliter apud cos h 1.25 recur∣rit & commeat divina dignatio, ut & illorum coronam i 1.26 dignitas so∣bolis illustret, & hujus gloriam sublimitas generis illuminet. k 1.27 Hunc ad nos, fratres dilectissimi, cum tanta Domini dignatione venientem, testimonio & miraculo ejus ipsius qui se persecutus fuerat ¶ 1.28, illustrem, quid aliud quam super pulpitum, id est, super tribunal Ecclesiae opor∣tebat imponi, ut loci altioris l 1.29 celsitate subnixus, & plebi universae pro honoris sui claritate conspicuus, legat praecepta & Evangelium Domini, quae fortiter ac fideliter sequitur? Vox Dominum confessa in his quotidie, quae Dominus locutus est, audiatur? Viderit an sit ulterior gradus ad quem m 1.30 profici in Ecclesia possit.

Nihil est in quo magis n 1.31 Confessor fratribus prosit, quam ut dum E∣vangelica * 1.32 lectio de ore ejus auditur, Lectoris fidem quisquis audierit, imitetur. Jungendus in lectione Aurelio fuerat, cum quo & divini ho∣noris societate conjunctus est, cum quo omnibus o 1.33 virtutis & laudis in∣signibus copulatus est, pares ambo, & uterque consimiles; in quan∣tum gloria sublimes, in tantum verecundia humiles; quantum divi∣na dignatione promoti, tantum sua quiete & tranquillitate submissi; & virtutum pariter & morum singulis exempla praebentes, & congres∣sioni & paci congruentes, illic robore, hic pudore laudabiles. In talibus servis laetatur Dominus. In ejusmodi Confessoribus glori∣atur, quorum secta & conversatio ¶ 1.34 sic proficit ad praeconium gloriae, u tmagisterium ceteris praebeat disciplinae. Ad hoc eos Christus esse hic in Ecclesia diu voluit, ad hoc de media morte subtractos, qua∣dam

dixerim resurrectione circa eos facta ¶ 1.35, incolumes reservavit; ut dum a 1.36 nihil in honore sublimius, nihil in humilitate submissius a fra∣tribus cernitur, b 1.37 hos eosdem c 1.38 fraternitas sectata comitetur. 〈◊〉〈◊〉 tamen lectores interim constitutos sciatis, quia oportebat lucernam super candelabrum poni, unde omnibus luceat, & gloriosos vultus in loco altiore ¶ 1.39 constitui, ubi ab omni populo circumstante 〈◊〉〈◊〉, incitamentum gloriae videntibus praebeant. Ceterum Presbyterli honorem designasse nos illis jam sciatis, ut & sportulis iisdem cum Presbyteris honorentur ¶ 1.40, & d 1.41 divisiones mensurnas ¶ 1.42e 1.43 aequatis quanti∣tatibus partiantur, sessuri nobiscum provectis & corroboratis 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉; quamvis in nullo minor ¶ 1.44 possit videri aetatis indole, qui consum∣mavit aetatem gloriae dignitate. Opto vos, fratres carissimi & desi∣deratissimi, semper bene valere.

Notes

• * 1.1

  Ad Pamelii numeros E∣pist. XXXIV. Ad Erasm. l. 4. Ep. 5. Certior sit fit Car∣giniensis de Celerino le∣ctore ordina∣to.
• * 1.2

  〈◊〉〈◊〉
• * 1.3

  〈◊〉〈◊〉
• ¶ 1.4

  Rigaltius ait, Commeatum permanendi adhuc aliquantilper in seculo, ut su∣pra accepto post gloriam commeatu in Ecclessia laude slorere. Ad hoc à Domino de media morte subtractos, ut insra, hac Epist.
• a 1.5

  Sic, Lam. Pem. Voss. 2. Pamel. nobiscum literis, Rigalt.
• ¶ 1.6

  Quo sensu referre ad senatum dici∣tur. Nimirum ut quod factum est, vestro suffragio ratum habeatur. Saltem quoad muneris sui utilius exercitium.
• ¶ 1.7

  Rigaltius ait, Cyprianus exul ad Ecclesiae suae Presbyteros, diaconos & plebem scribit, se una cum 〈◊〉〈◊〉 Collegu, qui tunc sorte aderant, ordinasse 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 virtutibus clarum. Celerino pro 〈◊〉〈◊〉 ac pudore suo munus oblatum detrectanti, haesitantique, visam in somnis Ecclesiam, quae 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 Cypriano suadenti cunctaretur. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 quidem suo se Celerinum adoptasse 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 cujus auctoritas major, 〈…〉〈…〉 etiam est industria Cypriam, visionum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 utentis.
• b 1.8

  Sic, Ver. Lam. Pem. Bod 〈◊〉〈◊〉 Ebor. NC, 1. 2. est negaret, Rigalt.
• c 1.9

  Cui plus licuit, &, NC. 1. 2. Ebor.
• d 1.10

  〈◊〉〈◊〉 in∣gressus, Lam. Ebor. Ben. NC. 1.
• e 1.11

  Admanentibus, Corb.
• f 1.12

  Vincentibus firmior 〈◊〉〈◊〉 Ebor. NC. 1.
• ¶ 1.13

  Priorius ait, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 quando Nervum esse tortorum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 anorum 〈◊〉〈◊〉 crura alligabant, 〈…〉〈…〉 separatum, ut 〈…〉〈…〉 scilicet vi ut plerunque luxarentur. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉
• g 1.14

  Eminent 〈◊〉〈◊〉 apparenter in nervis hominis ac membris, Lam. Bod. 2. 3.
• * 1.15

  〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉
• a 1.16

  Gloria cicatricum memoriam custodit. Lam. Ebor. NC. 1.
• b 1.17

  Laurentius, Pem. Egnati∣us, Lat.
• c 1.18

  Christi confessione, Pem. Voss. 2. Lam.
• d 1.19

  Palmas a Domino, Lam. Bod. 1. 3.
• ¶ 1.20

  Rigaltius ait, Graeci 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 honori virorum fortium; qui tyrannum 〈◊〉〈◊〉 aut alias pro patria feliciter pugnaverant, ut hoc exemplo 〈◊〉〈◊〉 animos ad praeclara facinora erigerent. Christiani 〈◊〉〈◊〉 anniversariis laudes Deo dicunt, commemoratis eorum 〈◊〉〈◊〉 qui pro side Christo dict a Martyrium sortiter 〈◊〉〈◊〉 Vid. Notas ad Ep. 2. Forsitan huc spectantilla quae 〈◊〉〈◊〉 habet, de corona militis.
• ¶ 1.21

  Priorius ait, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈…〉〈…〉.
• e 1.22

  Anniversarios, Pem.
• f 1.23

  Majoris & laudis, Lam.
• g 1.24

  Tam praeclara, Bod. 3.
• h 1.25

  Currit & commeat, Lam.
• i 1.26

  Dignitatis soboles Lam. Ebor. NC. 1.
• k 1.27

  Sic, Lam. Ebor. Lin. Bod. 1. 3. hinc ad nos, Imp.
• ¶ 1.28

  〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 ait. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 & 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉.
• l 1.29

  Celebritate subnixus, Pem.
• m 1.30

  Proficisci in Ecclesia, Bod. 3.
• n 1.31

  Con∣fessor fratribus possit, Pem. Voss. 2.
• * 1.32

  Is munere I 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, 〈◊〉〈◊〉 non 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 & 〈◊〉〈◊〉
• o 1.33

  Virtutis & sidei Lam. NC. 1. Ebor.
• ¶ 1.34

  Rigaltius ait, Ab anteces∣sore sive praeceptore sectator & 〈◊〉〈◊〉: a doctore 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 a disciplina: a 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 & 〈◊〉〈◊〉.
• ¶ 1.35

  Rigaltius ait, 〈◊〉〈◊〉 videntur qui resurgunt, evigilantes à somno, velre∣valescentes à morbo, praesertim difficili.
• a 1.36

  Nihil in humilitate, Bod. 1.
• b 1.37

  Hoc eosdem, Lam. NC. 1.
• c 1.38

  Fraternitas sortita. Bod. 3.
• ¶ 1.39

  Rigaltius ait, Supra dixit, ad pulpitum post cat astam venire, Epist. praeced.
• ¶ 1.40

  Rigaltius ait, Sic Epist. LXIX In honore sportulantium fratrum. Vide∣atur Epist. XXXIV. sub sinem. Vid. notas in Epist. 1.
• d 1.41

  Divisiones menstruas, Pem. Lam.
• ¶ 1.42

  Rigaltius ait, De quantitate 〈◊〉〈◊〉 communt totius Ecclesiae Carthaginiensis erogationi con∣tributa. 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 erat alia de quantitate propria 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 XXX.
• e 1.43

  AEquales, Bod. 1. Ebor. NC. 1.
• ¶ 1.44

  Minor natu, qui 〈◊〉〈◊〉 quintum 〈◊〉〈◊〉 annum nondum attigerat, & proinde ex 〈◊〉〈◊〉 moribus; 〈◊〉〈◊〉 ordinibus immaturus. Sic sup. Ep. 38. Minor in aetatis sue indole. Et hac Epist. Nec minor poterat.