Sancti Cæcilii Cypriani Opera recognita & illustrata per Joannem Oxoniensem episcopum ; accedunt Annales Cyprianici, sive, Tredecim annorum ; quibus S. Cyprianus inter Christianos versatus est, brevis historia chronologice delineata per Joannem Cestriensem.

EPISTOLA XXVII. Cyprianus Presbyteris & a 1.1 Diaconibus Romae con∣sistentibus fratribus, Salutem.

POST b 1.2 factas ad vos literas, fratres carissimi, quibus actus * 1.3* 1.4 noster expositus, & disciplinae ac diligentiae quantulacunque ratio declarata est, aliud accessit, quod nec ipsum latere vos debuit. Nam frater noster Lucianus & ipse unus de Confessoribus, fide quidem calidus ¶ 1.5 & virtute c 1.6 robustus, sed minus Dominica le∣ctione fundatus, quaedam conatus est, d 1.7 imperiti jampridem se vulgi auctorem constituens, ut manu ejus scripti libelli gregatim multis no∣mine Pauli darentur; cum Mappalicus Martyr ¶ 1.8 cautus & verecun∣dus, legis ac disciplinae memor, nullas contra Evangelium literas fe∣cerit, sed tantum domestica pietate commotus matri suae & sorori, quae lap sae fuerant, mandaverit pacem dari: Saturninus quoque post tormenta adhuc in carcere constitutus, nullas ejusmodi literas emise∣rit. Lucianus vero non tantum Paulo adhuc in carcere posito ¶ 1.9 no∣mine illius libellos manu sua scriptos passim dedit, sed & post ejus excessum eadem facere sub ejus nomine perseveravit, dicens hoc sibi ab e 1.10 illo mandatum; nesciens Domino magis quam conservo obtemperandum. Aurelii quoque adolescentis tormenta perpessi nomine libelli f 1.11 multi dati sunt, ejusdem Luciani manu scripti, quod literas ille non nosset. Cui rei ut aliquatenus posset obsisti, literas ad eos feci, quas ad vos sub Epistola priore transmisi; quibus petere & suadere non destiti, ut Dominicae legis, & Evangelii ratio tenere∣tur. Postquam vero ad eos literas misi, ut quasi moderatius aliquid & temperantius fieret, universorum Confessorum nomine idem Lucia∣nus Epistolam scripsit, qua pene omne vinculum fidei, & timor Dei, & mandatum Domini, & Evangelii sanctitas & firmitas solveretur. Scripsit enim omnium g 1.12 nomine, universis eos pacem dedisse; & hanc formam per me aliis Episcopis innotescere velle, cujus Epistolae ex∣emplum ad vos transmisi. Additum est plane: de quibus ratio constiterit, quid post commissum egerint. Quae res majorem nobis conflat invidiam, ut nos cum singulorum causas audire, & excutere coeperimus, videamur multis negare, quod se nunc omues jactant à Martyribus, & Confessoribus accepisse. Denique hujus seditionis origo jam coepit: h 1.13 nam in provincia nostra per aliquot civitates in Praepositos impetus i 1.14 per multitudinem factus est, & pacem k 1.15 quam semel cuncti à Martyribus & Confessoribus datam clamitabant, con∣festim sibi repraesentari coegerunt; territis & subactis Praepositis suis, qui ad resistendum minus virtute animi, & robore fidei praeva∣lebant.

Apud nos etiam quidam turbulenti, qui vix à nobis in * 1.16 praeteritum regebantur, & in nostram a 1.17 praesentiam differebantur, per hanc Epistolam, velut quibusdam facibus accensi, plus exardes∣cere, & pacem sibi datam extorquere coeperunt.

De quibus quales ad Clerum nostrum literas fecerim, exemplum * 1.18 vobis misi: sed & quid mihi Caldonius Collega pro integritate & fide sua scripserit, quidve ego ei rescripserim, utrumque ad vos le∣gendum transmisi. Exempla quoque Epistolae Celerini, boni & ro∣busti Confessoris, quam ad Lucianum, eundem Confessorem, scripse∣rit, item quid Lucianus ei rescripserit, misi vobis; ut sciretis & b 1.19 la∣borem circa omnia & diligentiam nostram, & c 1.20 veritatem ipsam dis∣ceretis: Celerinus Confessor, quam sit moderatus & cautus, & hu∣militate ac timore sectae nostrae ¶ 1.21 verecundus: Lucianus vero circa intelligentiam Dominicae lectionis, d 1.22 ut dixi, minus peritus, & circa invidiam verecundiae nostrae relinquendam facilitate sua molestus. Nam cum Dominus dixerit, in nomine Patris, & Filii, & Spiritus * 1.23 Sancti gentes tingui, & in baptismo praeterita peccata dimitti: hic praecepti & legis ignarus, mandat pacem dari & peccata dimitti in Pauli nomine ¶ 1.24, & hoc sibi dicit ab illo esse mandatum, sicut in literis ejusdem Luciani ad Celerinum factis animadvertetis. e 1.25 Quibus mi∣nime consideravit, quod non Martyres Evangelium faciant: sed per Evangelium Martyres fiant: quando & Paulus Apostolus, quem Do∣minus vas electionis suae dixit, posuerit in Epistola sua, dicens: Mi∣ror * 1.26 quod sic tam cito demutamini ab eo qui vos vocavit in grati∣am ¶ 1.27, ad aliud Evangelium, quod non est aliud: nisi si sunt aliqui, qui vos turbant, & volunt convertere Evangelium Christi ¶ 1.28; sed licet nos, aut Angelus de coelo f 1.29 aliud adnunciet, praeterquam adnunciavimus vobis, anathema sit: sicut praediximus, & nunc iterum dico, si quis vobis adnunciaverit praeterquam quod accepistis, anathema sit. Op∣portune 〈◊〉〈◊〉 supervenerunt literae vestrae, quas accepi ad Clerum fa∣ctas, item quas beati Confessores Moyses & Maximus, Nicostratus & ceteri; Saturnino, & Aurelio, & ceteris miserunt, in quibus Evange∣lii plenus vigor, & disciplina robusta legis Dominicae continentur. Laborantes hic nos, & contra invidiae impetum totis fidei viribus re∣fistentes, multum sermo vester adjuvit, ut divinitus compendium fie∣ret; & priusquam venirent ad vos literae, quas vobis proxime misi, declararetis nobis, quod secundum Evangelii legem stet nobiscum fortiter atque unanimiter etiam g 1.30 vestra sententia. Opto vos, fra∣tres, semper bene valere.

Notes

• a 1.1

  Diaconis, Ver.
• b 1.2

  Factis ad vos literis, Bod. 1.
• * 1.3

  Ad Pamelii num. XXIII. In Erasm. edit. deest. In Manut. l. 5. Ep. 4. His Literis Cyprianus Clerum Ro∣manum certi∣orem reddit, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 seditiosa Lapsorum pe∣stulatione, ut ad pacem restitueren∣tur; & de in∣verecundia Luciani.
• * 1.4

  〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉
• ¶ 1.5

  Rigaltius ait, Sic Epist. ad Anto∣nianum dixit sidei calorem, si sidei calor praevalet. Et lib. de Opere & Credentium sides novo adhuc sidei calore scrvcbat.
• c 1.6

  Sic, Bod. 1. Vat. robustus minus, Imp.
• d 1.7

  Imperite jam se auctorem constituens, Ver.
• ¶ 1.8

  Et tamen Lucianus non ve∣rebatur dicere, Mappalicum, crudam illam pacem quam passim is conferebat, dari praecepisse. Sed in verecundiam suam magis ille prodidit, cum à Cypriano 〈◊〉〈◊〉 proficeret in pejus, & Episcopo ipsi 〈◊〉〈◊〉 nem minaretur.
• ¶ 1.9

  Cum nullo adhuc. ex 〈◊〉〈◊〉 institutis, privilegio gauderet; siquidem nondum 〈◊〉〈◊〉 tus. Porro ut Martyr post obitum Pacem 〈◊〉〈◊〉 supremis quasi tabulis haeredi legaret, res era: 〈◊〉〈◊〉
• e 1.10

  Illo este mandatum, Bod. 1.
• f 1.11

  Multis Vat.
• g 1.12

  Nomine haec, Vat.
• h 1.13

  Namque, Vat.
• i 1.14

  Sic, Bod. 1. Vat. multitudinum: Imp.
• k 1.15

  Quamvis semel, Veron. quam vix, Lat.
• * 1.16

  An. 253.
• a 1.17

  Sententiam, Bod. 1.
• * 1.18

  Ut res gesta melius intel∣ligatur, lite∣ras tum suas, tum etiam Celerini & Luciani transmitten∣das curat Cyprianus.
• b 1.19

  Laborare circa omnia, Bod. 1.
• c 1.20

  Veritate ipsa, Bod. 1.
• ¶ 1.21

  Pamelius ait, Sectae nomine in bonam partem 〈◊〉〈◊〉 utitur Tertullianus, pro confessione Christiana; uti 〈◊〉〈◊〉 est libris de fuga in persecutione, de Pallio, & 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 gentes. Quem pro more suo imitatur Cyprianus, 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉 tum Epist 33. de Celerino, & praefat. lib. 1. testimon. 〈◊〉〈◊〉 Quirinum. Sic etiam Actor. 26. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in bonam partem 〈◊〉〈◊〉 Apostolum, testis est Beda, retractatione sua in acta. 〈…〉〈…〉 Sectam, non male vertit noster interpres.
• d 1.22

  Ut diximus imperitus, Bod. 1.
• * 1.23

  Mat. 28. 19.
• ¶ 1.24

  Paulo Martyri opponitur Paulus Apo∣stolus.
• e 1.25

  Quibus minus, Bod. 1.
• * 1.26

  Galat. 1. 6.
• ¶ 1.27

  Destinato omissisle videtur vocem 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 in qua Graeci codices variant: alii enim habent 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 alii 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Pariter enim legit in Epistola ad Caecilium de sacramento calicis, locum hunc Cyprianus. Ita etiam legit Tertullianus adv. haeres. c. 27.
• ¶ 1.28

  〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 pervertere.
• f 1.29

  Aliter adnunciet praeter quod, Bod. 1.
• g 1.30

  Vestra praesentia, Bod. 1.