Sancti Cæcilii Cypriani Opera recognita & illustrata per Joannem Oxoniensem episcopum ; accedunt Annales Cyprianici, sive, Tredecim annorum ; quibus S. Cyprianus inter Christianos versatus est, brevis historia chronologice delineata per Joannem Cestriensem.

CAPITULA LIBRI TERTII.

1. De bono operis a 1.1 & misericordiae.

2. In opere & eleemosynis, etiamsi per mediocritatem minus fiat, ipsam b 1.2 voluntatem satis esse.

3. Agapen & dilectionem fraternam religiose & firmiter ex∣ercendam.

4. In nullo gloriandum quando nostrum nihil sit.

5. Humilitatem & quietem in omnibus tenendam.

6. Bonos quosque c 1.3 & justos plus d 1.4 laborare, sed tolerare debe∣re quia probantur.

7. Non contristandum e 1.5 Spiritum sanctum, quem accepimus.

8. Iracundiam vincendam esse, ne cogat delinquere.

9. Invicem se sratres sustinere debere.

10. In Deum f 1.6 solum sidendum, & in ipso gloriandum.

11. Eum qui fidem consecutus est, exposito g 1.7 priore homine, coe∣lestia tantum & spiritalia cogitare debere, nec attendere ad seculum cui jam renunciavit h 1.8.

12. Non jurandum.

13. Non maledicendum.

14. Nunquam mussitandum, sed circa omnia quae accidunt i 1.9 be∣nedicendum Deum.

15. Ad hoc tentari homines à Deo, ut probentur k 1.10.

16. De bono Martyrii.

17. Minora esse quae in seculo patimur, quam sit praemium quod promissum est.

18. Dilectioni Dei ac Christi nihil praeponendum.

19. Voluntati non nostrae, sed Dei obtemperandum.

20. Fundamentum, & firmamentum spei, & sidei esse l 1.11 timorem.

21. Non temere de altero judicandum.

22. Accepta injuria m 1.12 remittendum & ignoscendum.

23. Vicem malis non reddendam.

24. Non posse ad patrem n 1.13 perveniri, nisi per Filium ejus Jesum Christum.

25. Ad regnum Dei nisi baptizatus & renatus quis fuerit, per∣venire non posse.

26. Parum esse baptizari & Eucharistiam accipere, nisi quis factis & opere prosiciat.

27. Baptizatum quoque gratiam perdere, quam consecutus o 1.14 sit, nisi innocentiam servet.

28. Non posse in Ecclesia remitti ei, qui in Deum deliquerit.

29. De odio nominis ante praedictum.

30. Quod quis Deo voverit, cito reddendum.

31. Eum qui non crediderit, jam judicatum esse.

32. De bono virginitatis & continentiae.

33. Nihil patrem judicare, sed filium; & patrem ab eo non honorificari, à quo non honorificetur p 1.15 filius.

34. Fidelem gentiliter vivere non oportere a 1.16.

35. Deum ad hoc patientem esse, ut nos poeniteat b 1.17 peccati no∣stri & reformemur.

36. Mulierem ornari seculariter non c 1.18 debere.

37. Fidelem non oportere ob alia delicta, nisi ob nomen so∣lum puniri.

38. Servum Dei innocentem esse debere, ne incidat in poenam secularem.

39. Datum nobis esse exemplum vivendi in Christo.

40. Non jactanter nec tumultuose operandum.

41. Inepte & scurriliter d 1.19 non loquendum.

42. Fidem in totum e 1.20 prodesse, & tantum nos posse, quantum credimus.

43. Posse eum statim consequi qui vere crediderit.

44. Fideles inter se disceptantes, non debere gentilem judicem experiri.

45. Spem futurorum esse, & ideo fidelem f 1.21 circa ea quae promissa sunt, patientem esse debere.

46. Mulierem in Ecclesia tacere debere.

47. Delicto & merito nostro fieri ut laboremus, nec Dei opem in omnibus sentiamus.

48. Non foenerandum.

49. Inimicos quoque diligendos.

50. Sacramentum fidei non esse profanandum.

51. Quod nemo in opere suo extolli debeat.

52. Credendi vel non credendi libertatem in arbitrio positam.

53. Dei arcana perspici non posse, & idcirco fidem nostram simplicem esse debere.

54. Neminem sine sorde & sine peccato esse.

55. Non hominibus, sed Deo placendum.

56. Deum nihil latere ex his quae geruntur.

57. Fidelem emendari & reservari.

58. Neminem contristari morte debere, cum sit in vivendo la∣bor & periculum, in g 1.22 in moriendo pax & h 1.23 resurgendi securitas.

59. De idolis quae gentiles deos putant.

60. Ciborum nimiam concupiscentiam non appetendam.

61. Possidendi concupiscentiam & pecuniam non i 1.24 appetendam.

62. Matrimonium cum gentilibus non jungendum.

63. Grave k 1.25 delictum esse fornicationis.

64. Quae sint carnalia, quae mortem pariant; & quae spiritalia, quae ad vitam ducant l 1.26.

65. Omnia delicta in baptismo deponi.

66. Disciplinam Dei in Ecclesiasticis praeceptis observandam.

67. Praedictum, quod disciplinam sanam aspernaturi essent.

68. Recedendum ab eo qui inordinate m 1.27, & contra discipli∣nam vivat.

69. Non in sapientia mundi, nec in eloquentia esse regnum Dei, sed in fide crucis, & virtute conversationis.

70. Parentibus obsequendum.

71. Patres quoque asperos circa silios esse non oportet a 1.28.

72. Servos cum crediderint, plus dominis carnalibus servire debere.

73. Item dominos mitiores esse debere.

74. Viduas probatas quasque honorandas.

75. Suorum, & maxime fidelium, curam plus unumquemque ha∣bere debere.

76. Majorem natu non temere accusandum.

77. Peccantem publice objurgandum.

78. Cum haereticis non loquendum.

79. Innocentiam b 1.29 fidenter petere, & impetrare.

80. Nihil licere Diabolo in hominem, nisi Deus permiserit.

81. Mercedem c 1.30 mercenario cito reddendam.

82. Non augurandum.

83. Cirrum d 1.31 in capite non habendum.

84. Barbam e 1.32 non vellendam.

85. Surgendum, cum episcopus aut presbyter veniat.

86. Schisma non faciendum, etiamsi in una fide, & in eadem traditione permaneat qui recedit.

87. Fideles, simplices cum prudentia esse debere.

88. Fratrem non circumveniendum.

89. Subito venire finem mundi.

90. Uxorem à viro non recedere, aut si recesserit innuptam manere f 1.33.

91. Tantum unumquemque tentari, quantum potest sustinere.

92. Non quidquid licet esse faciendum.

93. Praedictum quod haereses futurae essent.

94. Cum timore & honore Eucharistiam accipiendam.

95. Bonis conveniendum g 1.34, malos autem vitandos.

96. Factis non verbis operandum h 1.35.

97. Etad fidem & ad consecutionem properandum i 1.36.

98. Catecumenum peccare jam k 1.37 non debere.

99. Judicium secundum tempora futurum, vel aequitatis ante legem, vel legis post Moysen.

100. Gratiam Dei gratuitam esse debere.

101. Spiritum sanctum in igne frequenter l 1.38 apparuisse.

102. Correptionem bonos quosque m 1.39 libenter audire debere.

103. A multiloquentia temperandum.

104. Non mentiendum.

105. Frequenter emendandos qui delinquunt in domestico mi∣nisterio.

106. Injuria accepta patientiam n 1.40 tenendam, & ultionem Deo relinquendam.

107. Non detrahendum.

108. Non esse proximo insidiandum.

109. Infirmos visitandos.

110. Susurrones o 1.41 maledictos esse.

111. Sacrificia malorum acceptabilia non esse.

112. Gravius judicari de his qui in seculo plus habuerunt po∣testatis.

113. Viduam a 1.42 & pupillos protegi oportere.

114. Dum in carne est quis, exomologesin facere debere.

115. Adulationem perniciosam esse.

116. Plus ab eo diligi Deum, cui in baptismo plura peccata dimittuntur.

117. Fortem congressionem esse adversus diabolum, & ideo for∣titer nos stare debere, ut possimus vincere.

118. De antichristo quod in homine b 1.43 veniat.

119. Grave fuisse jugum legis, quod à nobis c 1.44 abjectum est: & le∣ve esse jugum Domini, quod à nobis susceptum est.

120. Orationibus insistendum.

Notes

• a 1.1

  Opere misericordiae, Corb. Lam. NC. 1.
• b 1.2

  Ipsa voluntate. Lam. NC. 1. Bod. 1. 4.
• c 1.3

  Bonos quoque, Bod. 1. 4.
• d 1.4

  Plurimum laborare, Corb.
• e 1.5

  Non contristare, Lam. Lin. NC. 1.
• f 1.6

  Deo solo, Bod. 1. 2. confidendum, Corb.
• g 1.7

  Expoliato primo homine, Thu.
• h 1.8

  Renunciavimus, Bod. 1. 3. 4.
• i 1.9

  Accidunt 〈◊〉〈◊〉 Lam. NC. 1. Bod. 2.
• k 1.10

  Deo ut ex∣plorentur, NC. 2. Bod. 1. 4.
• l 1.11

  Dei, Bod. 4.
• m 1.12

  Acceptam injuriam remittendam & feren∣dam, Lam. NC. 2. Corb.
• n 1.13

  Non posse ad Deum patrem, Corb. veniri, Bod. 1. 2. 4. Thu. nisi per Christum. Bod. 1. 2. Corb. Thu.
• o 1.14

  Consecutus est, Thu. Corb.
• p 1.15

  Honorificetur & filius, Lam, NC. 1 Bod. 2.
• a 1.16

  Debere, Corb.
• b 1.17

  Poeniteat à peccatis nostris, Lam. NC. 1.
• c 1.18

  Non oportere, Lam. NC. 1.
• d 1.19

  Inepte & seculariter, Bod. 3.
• e 1.20

  Tantum, NC. 2. totam, Lam. NC. 1. Bod. 2. Corb.
• f 1.21

  Fidem nostram, Impr. Thu. Corb.
• g 1.22

  In moriendo autem, Lam. NC. 1 Bod. 2. Corb.
• h 1.23

  In resurgendo securitas, Bod. 2.
• i 1.24

  Admittendam, Lam. NC. 1. Bod. 2.
• k 1.25

  Gravius, Bod. 1. 2. 3. 4. fornicari, Lam. NC. 1. Bod. 2.
• l 1.26

  Ducant sempiternam, Lin.
• m 1.27

  Inordinate & absque diseiplina, Lin. inordinate vadit, Corb. contra disciplinam Dei Lam. NC. 1.
• a 1.28

  Non oportere, Lam. Lin. NC. 1. Bod. 2. 4.
• b 1.29

  Innocentem fideliter, NC. 1.
• c 1.30

  Mer∣cedes, &c. Lin.
• d 1.31

  Cirrum non habendum, Lam. Lin. NC. 1. Bod. 1. 2. 4. Thu. Corb.
• e 1.32

  Pilum, Bod. 1.
• f 1.33

  Innuptam remanere, Voss. innuptam permanere, Lam. NC. 1. Bod. 2.
• g 1.34

  Convivendum, Lam. Lin. NC. 1. 2. Thu. Bod. 1, 2, 3, 4
• h 1.35

  Obtemperandum, Bod. 1.
• i 1.36

  Properandum esse, Voss. 2.
• k 1.37

  Peccare non debere, Lam. Lin. NC. 1.
• l 1.38

  In igne semper, Lam. NC. 1. Bod. 2.
• m 1.39

  Quoque, Bod. 2. 3. 4.
• n 1.40

  Patientiam esse, Lam. NC. 1.
• o 1.41

  Susurro∣nes & bilingues, Lam. NC. 1. Bod. 2. Corb.
• a 1.42

  Viduas, Bod. 1.
• b 1.43

  In hominem veniet, Corb.
• c 1.44

  Susceptum non, Corb.