Caspari Bartholini Thom. F. Specimen philosophiæ naturalis præcipua physices capita exponens ... : accedit De fontium fluviorumque origine ex pluviis, dissertatio physica.

§. V.

Secunda loci significatio dici po∣test * 1.1 locus internus, seu spatium quod corpus occupat, & sive repleatur cor∣pore, sive non, manet tamen ibi capacitas excipiendi corpus, & lo∣cus dicitur, quando impletur cor. pore, spatium autem quando va∣cuum est.

Sumitur haec loci significatio pro ex∣tensione * 1.2 illa, quae singitur in spatio, quod corpus occupat, & quae figura, longitu∣dine, latitudine & profunditate conve∣nit cum locato, vel corpore contento, differt autem in eo, quod in locato ma∣teriam una cum extensione, in loco vero seu spatio, quod excipit vel excipere potest corpus, solam extensionem & si∣guram illi similem, quam habet locatum, concipiamus. Atque hanc loci propriam

significationem defendit Gassendus, qui * 1.3 Epicuri doctrinam de vacuo restauravit. Ille enim duas admittit extensionis spe∣cies, unam materialem, talis est ex. gr. longitudo, latitudo & profunditas aquae vel aëris aut alterius corporis in vase quodam contenti, alteram localem, quae erit eadem extensio, quae restabit inter latera vasis, licet omne corpus exclu∣sum sit, & haec erit saltem distantia inter corpora. Atque ita concipit totum lo∣cum, quem hoc universum occupat, tan∣quam spatium per omnia diffusum, per∣manens & immobile, in quo motus o∣mnium corporum perficiuntur, & in quo commode rerum distantias & motuum quantitates dimetimur. Nec aliunde immobilitas loci repetenda est, quam ab illo considerandi modo abstracto & pene mathematico. Hoc autem spatium ima∣ginarium quodammodo vocari potest, cum non sit quid reale, sed in illo sal∣tem concipiamus corpora contineri.

Locum omni corpore destitutum, sed vacuum, in natura dari posse negant Cartesiani, sed Epicurus, Gassendus & qui ipsos sequuntur, hoc admittunt, adeo ut, etiam vacuum vel inane principii loco sumant. Notandum autem est, du∣plex * 1.4 ab his supponi vacuum, coacervatum & disseminatum. Vacuum quidem coa∣cervatum

defendi non potest, quia illud nullis hactenus stabilitum est rationibus nec enim nova illa seculo nostro facta * 1.5 circa inane experimenta, per mercu∣rium & machinam pneumaticam, nec dissolutio salium in aqua illud probave∣rint. Vacuum autem disseminatum, per quod intelligunt spatia inter minutissi∣mas materiae particulas vacua, necessa∣rium aliquo modo videri potest in rerum Naturalium explicatione, adeo ut sine eo natura corporum fluidorum, motus, imo ipsa hypothesis Cartesiana de ma∣teria subtili, vix intelligi aut explicari possint.

Notes

• * 1.1

  Secunda loci significatio est locus in∣ternus.
• * 1.2

  Extensio quae singitur in spatio, quod corpus occu••••t. qualts est.
• * 1.3

  Gassendi o∣pinio de du∣plici exten∣sione, mate∣riali & lo∣cali.
• * 1.4

  Vacuum du plex, d〈…〉〈…〉 minatum & co••cerva∣tum.
• * 1.5

  Exper. Mag. Phil. Burg. p. 1. Tr. 2. Diss. 2. c. 8, 9, 10.