Thesaurus medicinæ practicæ expræstantissimorum tum veterum tum recentiorum medicorum observationibus, consultationibus, consiliis & epistolis : summa diligentia collectus ordineq, alphabetico dispositus / studio & opera Thomæ Bvrnet ...

Subsectio decima nona. Pro Calculo Vesicae.

CAlculum in vesica existentem du∣rum & antiquatum, frangère nemo potuit: molliorem, tophaceum, friabilem, recentem cum difficultate frangemus in juvene, non in sene, ubi aperti sunt meatus, non adstricti, ubi vires validae sint, & aegrotus medico pareat, medicusque suo munere perfun∣gatur: at etiam si conditiones adsint hujusmodi, rarò tamen hoc opus me∣dicamentis absolvitur. Ego bis in hanc usque diem fractum vidi, primum casu, mox deliberatione, atque matu∣ra

consultatione addita. Casus fuit. Filium Zanetts Pontificii Typographi Romae expurgandum susceperamus, Doctissimus quidam Medicus & ego, ut postea tutior ad ipsam sectionem accederet (jam enim cum Nursino ar∣tifice de pretio convenerat) tentaverat ante, omnia remediorum genera tum à medicis Venetis, tum Florentinis ex∣cogitata, cum{que} nullam consequeretur utilitatem, secari cupidus, sacerdotem jussit accersiri, ut sumptis Ecclesiae sa∣cramentis, si ex sectione moreretur, a∣nimae fuisset consultum. Religiosus fuit ex societate Jesu, qui audita confessione ab aegroto, & cognito morbo, proponit illi pharmacum, ut dicebat magni usus, de quo & in seipso & in aliis periculum fecit· experiri placuit· ne{que} facti poeni∣tuit. Eodem remedio in renum calculo usus sum bono semper successu. Vidi e∣nim circuitus illos nephriticos fuisse none sine assistentium admiratione sa∣natos. In affectu vesicae nunquam sese mihi obtulit occasio experiundi, nisi semel sed aequali cum superioribus eventu, variato tamen exhibendi mo∣do. Describam primùm pharmacum ab ipso Jesuita traditum, mox verò aliud· sed imprimis illud remedium approbo, quia nihil deesse video, quod possit ad hujusmodi opus perficien∣dum expotari: vim agnosco simplici∣um egregiam, componendi rationem exquisitam conspicio· ac eo magis probo, quod pro basi continet antido∣tum in quo summa vis inest ad fran∣gendum calculum· habet autem Jesui∣tae pharmacum ita.

℞. Pulv. millepedum praep. ʒj. ad sumum ℈iiij. aq. vitae ℥ss. juris ci∣cer. rubr. ℥ix. vel ℥x. capiat calidum horis ante prandium 5. enemate ute∣batur emolliente ante medicamenti potum· instituebat simul emollien∣tem victum· effectus medicamenti fu∣it: horarum duarum spatio, totum corpus incalescebat, angustiebatur ae∣grotus, sitiebat, ac ferè loco stare non poterat, aliquando circa pubem dolores urgebant, urinae hora quinta coepe∣runt crassiores reddi, sed non multae. Secundo die à pharmaco contingebant eadem, sed urinae copiosiores & crassi∣ores. Tertio sabulum apparuit mul∣tum. Septimo tandem adeo plenae sa∣bulo visae sunt, ut rectè quis diceret, eas nihil esse quam sabulum aqua disso∣lutum, omnia in meliorem statum re∣digebantur, ita ut qui proximè incidi debebat, liber ab omni malo nono fue∣rit die, & hic adhuc vivit, ab eo mor∣bo dei benignitate liber.

Ego verò juvenem annorum 28. calido & sicco temperamento curatu∣rus, duxi minuendam quantitatem aq. vitae, & ubi singulis diebus datum alteri fuit antidotum, huic alternis dare jussi· ac pro refrigeratione totius corporis aquam fragariae, & fabarum ad ℥x. propinabam intermedio die cum. gutt. vj. ol. calcanthi & ℥j. julepi violati· hoc autem modo pharmacum indicabam.

℞. Pulv. assellor. praep. ʒj. aq. vi∣tae ʒij. decoct. cicer. rubr. ℥viij.Ms. & capiat tepidum 6. horis ante ci∣bum; sed cum excalefaciebam igne pharmacum, ibi non erat aqua vitae, verum ubi ab igne remotum erat, mi∣scebatur. Dedi medicamentum in

Balneo decoctionis herbarum emolli∣entium, univ••rsalibus praecedentibus· praeparantur Millepedes ad renum & vesicae calculos hoc modo.

℞. Assellorum quam volueris quan∣titatem, vinoque albo generoso abluito diligenter, mox in ollam conjicito no∣vam vitreatam, lutoque illam incrus∣tato, demum in furno exsiccentur, ita ut possint in tenti••m pulverem redigi: tum verò affunde vini ejusdem gene∣rosi quantum poterunt imbibere, & rursus exsiccato, ac tertio imbibito & exsiccato ut supra, quartò verò pulve∣rem irr••rato hoc qui sequitur liquo∣re.

℞. Aq. fragor. ℥iij. Spirit. vitri∣ol. ʒjss. iterum pulvis exsiccetur & tenuissimè contritus in vase vitreo, au∣reo, vel argenteo usui servetur. Quod ad ipsam incisionem attinet, si fiat ig∣nitis cultris multo foelicius succedet· hanc rationē secandi, mea persuasione, adhibebat Romae quidam ex meis disci∣pulis, ac omnes ferè sanitati restituebat. Horatius Augenius. Epist. & Consult. Tom. 2. lib. 9. Epist. penult.

Wilhelmus Laurembergius Professor. Rostochiensis ut ipse de se refert prove∣cta jam aetate calculo vesicae laboravit, qui cum varias molestias exhiberet, & nucem ponticam aequare deprehende∣retur, ac citra sectionem exire non pos∣se putaretur; ipse verò periculosissi∣mo huic auxilio sese subjicere nollet, de aliis remediis cogitare cepit· pri∣mo ergò liquorem illum nephriticum celeberrimum ••agnoque apud princi∣pes in pretio & usu habitum expertus est, qui ita paratur.

℞. Salis tartar. alb. ʒj. affund. aq. petrosel. lb j.M. & per chartam bibu∣lam transcoletur, & liquori color cro∣ceus corticibus aurantiorum concilie∣tur. usurpavit etiam gemmam illam Indicam, Igiada Hispanis dictam, ad calculum frangendum celeberrimam: sed utriusque remedii nullam vim de∣prehendit· ergò inter reliqua quae ad calculum comminuendum commen∣dantur, pharmacum ex asellis experiri voluit, ad imitationem Augenii in hunc modum.

℞. Pulv. asell. praep. ʒj. Spirit. ju∣niper. ʒij. juris Cicer. rubr. ℥x.M. quo manè assumpto, prima & se∣cunda vice à sumpto medicamento tri∣bus aut 4 horis, quandam pectoris compressionem percepit, & quasi im∣minens animi deliquium, ut necesse haberet theriacae ℈j. potioni admisce∣re· atque ita remedio hoc totos 15. dies ufus est. Sed toto hoc spatio ne minimum quidem Sabuli expurga∣ri reperit· itaque alia addenda ratus, sequenti medicamento usus est.

℞. Assel. praep. ℥ij. lepor. praep. sang. hirci praep. Spong. ros sylvestr. fem. viol. purpur. an. ℥j. Spec. Lithontrib. ʒij.M.F. antidotum. Hujus antidoti accepit ʒij. decocti diuretic. ℥x. Spirit. juni∣per. ʒij. quod medicamentum ubi manè hora 5. hausisset, secunda vice, post horas plus minus 4. sub pubis osse ad regionem ostii vesicae, magnos sen∣tire cepit dolores. Paulò post parum urinae profluebat, & cum ea lamellae ex∣iguae instar Squammae piscis subrubrae, quae licet aliquam visciditatem habere viderentur, ad tactum tamen in sabu∣lum

resolvebantur, ita ut manifestò appareret tunicam vel crustam esse à majore calculo solutam. Cujus medi∣camenti usum cum continuaret, inter∣dum tertio, interdum quarto, non∣nunquam quinto die, hujusmodi la∣mellae crassiores, & fragmenta saepè grandiuscula profluxerunt, & praeser∣tim ubi lavacro aquae dulcis uteretur; cum verò & à calculo, & ab ejus frag∣mentis, orificium vesicae esset saucia∣tum, ad leniendum dolorem medica∣mentis usus est· atque ita horum me∣dicamentorum usu 17. septimanarum spatio à calculo isto liberatus est. De∣coctum diureticum hoc fuit.

℞. Rad. Liquirit. ʒvj. alth. gra∣minis. ononid. an. ℥ss. baccarum hali∣cacab. numero xx. cicer. rub. ℥iiij. uvar. pass. ℥j. sem. 4. frigid. Maj. an. ʒj. hord. pij. Coq. in aq. alkikengi. ononid. fragor. fl. fabarum an. lb jss. colatur. adde Syr. de alth. ℥iij. Da∣niel Sennertus. Pract. lib. 3. part 8. Sect. 1. cap. 2.

Ptisana fructus Cynorrhodi feu rosae Sylvestris in furno siccat. & pulverat. multos à calculo liberavit· sed diu ea ptisana utendum est. Petrus Borellus. obs. 22. cent. 3.