Thesaurus medicinæ practicæ expræstantissimorum tum veterum tum recentiorum medicorum observationibus, consultationibus, consiliis & epistolis : summa diligentia collectus ordineq, alphabetico dispositus / studio & opera Thomæ Bvrnet ...

MEDICINAE PRACTICAE. Liber Primus. (Book 1)

De affectibus cum Litera, A. incipientibus. (Book 1)

Sectio prima. Pro Abdominis Abscessu

PUer quidam tumore ventris laborans, hydropicus censeba∣tur, & cum umbilicus valde promineret, apertio tandem facta est, ex qua puris lauda∣bilis octo vel decem librae profluxêre; sicque omnino aeger curatus est.

Advertant tyrones in pueris fre∣quenter tales abdominis abscessus ge∣nerari, qui hydropem mentiuntur, & si maturè a perito artifice aperiantur, aegros a certo interitu plerumque libe∣rari. Petrus Estanove. Observ. 2.

Puella quaedam ventris tumorem patiebatur octo mensium spatio, cum doloribus assiduis, quibus ad extre∣mam maciem perducta fuerat: Hy∣dropica abomnibus censebatur. Ego vero ad cam vocatus, & ventrem dili∣genter explorann, absoessum latentem invenio intra musculos Hypogastrii, eumque caustico potentiali aperio, un∣de, 15. aut 20. librae puris laudabilis effluxêre intra plures dies sicque aegra perfectè curata est. Petrus Estanove, Observ. 3.

Sectio secunda. Pro Abdominis Musculorum inflammatione

INflammatio musculorum abdominis ex iis est, quae rarissimè contin∣gunt: idcirco & medicum judicio falli facilè contingit.

Scriba quidam, cum ruri haud pro∣cul Antwerpi•• esset, dexteri lateris cum febri dolore correptus, sed juxta, ac paulo infra nothas costas: medicum accersivit, qui venae sectione imperata, eclegmata, linimentaque praescripsit, qualia pleuriticis adhiberi solent (pleu∣riticum enim morbum esse existima∣bat) ab his verò cum malè aeger ha∣beret, febrisque intenderetur, domum vehi postulavit. Ad quem deinde vo∣catus, hominem offendi febricitantem quidem, sed debilem, & viribus parum

valentem, dextrum hypochondrium nonnihil dolentem, ventre verò vehe∣menter distento, ac veluti hy••ropici alicujus tumente. Exhibui mox pur∣gans medicamentum, sed in exigua quantitate, quod cum foeliciter cessis∣set, postridie idem, sed in majore quantitate propinavi: quo expurgatis multis vitiosis humoribus, sinistra ven∣tris pars tota subsedit: dextrae verò tu∣mor perm••n••it. Et cum non modo tumida haec pars relicta esset, sed & durior, ac digitis renitens, cata∣plasma admovi, quo tumore intra paucos dies emollito, nusquam verò apparente loco, per quem pus erup∣turum sperari poterat, Sectionem ad∣hibuimus, diligenter caventes ne peri∣tonei membrana vulneraretur: qua circa inferiorem ventris partem facta, mox copiosum effluxit pus; quo de∣inde expurgato, vulnereque olidato, aeger sanitati restitutus est: adhibita interim bona victûs ratione, & paucis remediis. Rembertus Dodoneus Cap. 29. Observ. Medicin.

Sectio tertia. Pro Abdominis musculorum Scirrho.

℞. AMmoniac. Galban. bdellii. an. part. aeq. terantur in morturio cum ol. Lil. deinde adde mucilag. Sem. foenugraec. lini & fi∣cuum ad pondus omniū praedictorum contundantur omnia simul, donec in unum coeant: & F. Cataplasm.

Hoc medicamentum ad Scirrhos emolliendos & discutiendas omnium s••ne efficacissimum est. Io. Zecchius, consult 48.

Sectio quarta. Pro Abdominis musculorum tumore.

NUper vidi mulierculam, cujus abdomen Saxo durius erat, sub musculorum tamen Idaea ac charactere. Emplastrum jussi admoveri de muci∣lag. rubicundior cum evasisset locus, ac cum cedere videretur aliquantulum, jussi pertundi, satisque altum infligi vulnus: erupit maxima puris copia; evasit.

Musculi illi abdominis crassissimam membranam habent, quae nisi pertun∣datur, non unquam ferè spontè erum∣pere poterit pus. vidi propterea non s••ctos illos tumores in saxa abiisse· to∣tumque mesenterium in saxum ferè inde commigrasse Io. Heurnius ad Aphor. Hippoc. 7. Sect. 6.

Sectio quinta. De Abortu.

ABortiunt adeo frequenter, mulieres ut si quis id diligenter examinet, facilè inveniet, plures esse uteri deperdi∣tiones, quam partus legittimos si intra septimum a conceptione diem exclu∣datur genitura, effluxio nuncupatur, se•• falsum germen; post diem vero

quadragesimum, abortus dicitur: qui nihil aliud est quam violenta & in∣tempestiva immaturi foetus foras ex∣clusio, expultrice uteri irritata, vel mole, vel pondere, v••l morsu. Hinc ex parte uteri abortûs triplex est cau∣sa, moles nimia, pondus aliquod, aut morsus. Moles, ubi amplius distendi uterus recus••t; pondus, quum supra vires ejus est, quod continet; morsus demum, ubi, vel humores, qui in membranis continebantur, his ruptis, in ipsum uterum effunduntur, vel eti∣am totus foetus putrescit. Ab his ita gravatur & irritatur expultri•• uteri facultas, ut ad expellendum protinus in••urgat. His praeterea adde matricis morbos omnes similares, organicos & communes, qui, si graviores sunt, abortiendi ansam quam maximè sup∣peditant; praecipuè verò uterus ob pituitam & mucos humidior & laxi∣or, qui foetum commodè continere ne∣quit. Dispositiones etiam omnes ma∣ternae insigniores, abortûs grande in∣vehunt periculum.

Ex parte autem foetus tres aliae sunt abortus causae; foetus nimirum imbe∣cillitas, nutricatus inopia, & vinculo∣rum quibus utero alligatur laxitas. Causae abortus procatarcticae sunt, — aeri; constitutiones inclementiores si∣bi invicem inaequaliter succedentes, quales annotavit Hippo••rates Aphor. 12. Sect. 3. nimia ciborum ingestorum copia, longa & arcta jejunia, cacochy∣morum ciborum usus, vigiliae immen∣se, vehementiores animi perturbatio∣nes, labor vehemens, violenta corporis commotio, ex cursu, saltu, clioceis, lapsu ex alto, gravioris oneris sublati∣one, & ex gravi ad ventrem ictu, vestium coarct••tiones ab assulis illis ligneis, eburneis, aut balaenaceis, quas mulieres vestibus ad sternum subjiciunt ad corporis venustatem, evacuationes item immodicae per vomitum, alvi flu∣xum, & sudores, sanguinis etiam per nares, haemorrhoides, sed potissimum per uteri venas, immoderata prosusio, tetri omnes odores, ut extinctae luce••∣n••••; & similium, Cathartica vehe∣mentiora, & menses moventia, largior denique phlebotomia postremis potis∣simum mensibus.

Subsectio prima. Pro Abortu.

NIhil melius scio quam in victu non errare, nè vitiosi humores in corpore colligantur; deinde ut vi∣tet affectuum immoderationem, iram, curas, vehementes corporis motus, & quicquid sanguinem potest commo∣vere. Ad Sanguinem sistendum si forte stuat, & sanguinis boni adsit copia, suaderem & ego, ut caeteri me∣dici venae sectionem, nec moveret me Hippocratis authoritas, qui venae secti∣oni in gravidis tan••opere adversatur, eum nostro tempore diaeta alia sit, quam olim fuerit, & experientia teste∣tur, ••aepe multos grividarum morbos venae sectionem postulare, & ferri ab iis sine incommodo. aliqui ad sanguinem sistendum praedica••t pulvere ranae us••ae in olla recenti, in sacculo de collo ap∣pensum, experiri licet, contra abortum utilis est hic pulis, manè sumptus in ovo sorbili.

℞ rad. bistort. ℈i. gran. Kermes. sem. plantag. portulac. an. ʒss. cori∣andr. praep. ℈ij. sacchar. ad pondus omnium, fiat pulvis. Io. Crato, Consil. 32. lib. 4.

Subsectio secunda. Ad abortum praecavendum.

INter intrinseca pulvis hic noster, si frequenter ex vino propinetur, magnopere profuturum non dubito.

℞ spec. diamargarit. utriusque ℥ss. pulv. cancr. fluviatil ʒij. coagul. lepor. pulv. ʒj. corall. rubr. ℈ij m. f. pulvis. cujus ʒj. ex vini albi ℥iij. vel ex aq. plantag. horis 4 ante cibum, bis terre in hebdomada exhibeatur.

Inter extrinseca, quae lumbis, spina dorsi libera relicta, & locis apponun∣tur, est imprimis unguentum celebra∣tissimum comitissae appellatum. proba∣tissimum est subscriptum ceratum, quod saepius foeliciter usurpatur.

℞ thuris. mastich. ladan. an. ℥ss. lapid. haemat. boli armen. coagul. lepor. ras. ebor. an. ʒj. resin. pini. q.s.f. Cera∣tum S.A. quod applicatum lumbis non immutetur, nisi 10. dierum spatio ad∣haeserit. detineatur tribus a conceptu mensibus, deinde auseratur. detur quandoque pulvis corall. rubr. ad ʒj. ex ovo sorbili, quod remedium licet vulgare sit, ad hoc tamen officium effi∣cacissimum est Io. Zecchius, Consult. 94. & 86.

Subsectio tertia. Pro Abortu frequenti.

MEnsibus absolutis, quando cer∣tum est eam nondum concepisse, ad matricem corroborandam, & ex∣purgandam, & ut habilis ad concep∣tum fiat, incessione sequenti utatur, singulis noctibus cubitum itura, idque per dies 4. vel. 5. continuos, sedendo in eam per horam antequam lectum ingrediatur.

℞ Rad. Lil. valerian. bryon. ann. ℥iij. herb. matricar. calamenth. fol. lauri, rubi. bacc. juniper. an. mj. flo. lavend. ros. sambuci an. pj. balanst. ℥ss. bacc. Lauri. pj. Coq. in aq. pluvi∣ali, addendo mensuram unam vini ru∣bri & tantundem aq. fabrorum extin∣ctiones ferri & aluminis ℥j.

Post incessionem suffitum excipiat utero in Sella, qui fiat ex trochiscis gal∣liae, & aliptae moschatae: manè tertio quoque die capiat de sequenti con∣fectione magnitudine nucis moschat. superbibendo parum vini generosi.

℞ Conserv. fl. rosmar. majoran. scabios. an. ℥j. spec. diambr. diamosch. an ℈j. ras. ebor. ʒss. nucis mosch. ci∣nam. an. ʒj. sem. sileris mont. ʒss. cum syr. de betonica f. Electuarium.

Quando vero menses tempore con∣venienti non fluunt, suspicioque est, illam concepisse, nihil adhuc agendum, donec altero mense, quoque menses non rediisse certum sit, tuncque incipiat illis, quae conceptum retinent, & ute∣rum firmant, uti. Primum Ceratum

sequens lumborum regioni noctu cubi∣tum itura applicet, illudque tota nocte retineat, idque saltem ab initio tribus noctibus semel, & post mensem quartum alternis noctibus, & quo magis uterus crescit, eo frequentius, mutando aliquoties locum, ita ut quando quater in lumbis gestavit, postea in ventre sub umbilico totidem noctes ferat.

℞ Rad. bistort. sem. Coriandr. an. ʒij. nuc. Cupress. santal. rubr. Hypo∣cist. an. ʒj. ladan. mastich. an. ℥ss. thur. bdelij an. ʒij. corall. succin. an. ʒj. pulverisanda pulverisentur, & ex∣cipiantur oleo mastichino, addendo caerae & terrebinth. q.s.f. Cerata qua∣drata duo vel tria ad usum.

Interea utatur tabulis, quae mirè ad abortum praecavendum sunt utiles, capiendo unam alternis vel ternis die∣bus mane.

℞ sem. Coriandr. praep. ʒij. rad. bistort. ras. eboris. corall. rubr. an. ʒj. succini. crystalli. an. ℈j. cocci infect. ℈ss. sacch dissolut. in aq. ros. ℥iiij. f. tabulae pond. ʒj. lapides aetites, lazuli, jaspis, brachiis alligati proprietate ju∣vare creduntur· caveat, cum uterum ge∣stat, a nimio motu, tussi, sternutatione, ab aromatibus nimiis & vino generoso. Foelix Platerus Observ. lib. 3. pag. 744.

Subsectio quarta. Pro Abortu.

ADmoveatur regioni uteri ceratum infra scriptum, mihi pluries ex∣pertum, & ad octavum usque mensem gestetur.

℞ mastich. ℥j. ladan. ʒvj. rad. bi∣stort. ʒv. nuc. cupress. hypocistid. sang. draconis, ros. rubr. santal. rub. Corall. rubr. menth. siccae, Corriandr. praep. gall. mosch. terrae sigillat. an. ʒij. ol. olivarum cerae citrin. tere∣binth. clarae picis. an. q.s.m.f. Cera∣tum.

Sed & quae a proprietate abortum prohibent, non sunt negligenda; quare intus pulvis Cancrorum fluviatil. co∣agulum leporinum, lapis aquilinus pul∣veratus & ex vino nigro austero datus non improbatur. Iulius Caesar Claudi∣nus Consult. 34.

℞ gran. Kermes. ℈j. sental. rubr. ʒss. caryophil. nucis mosch. an. ℈j. rad. tormentill. ʒss. margarit. corall. rubr. praep. an. ℈j. fol. auri. num. iij. manus ch. perlat. ʒiij. f. pulv. fu∣mat ad ʒj. cum pauco vino rubro. Ro∣dericus a Fonseca, tom. 2. consult. 71.

Mulier quaedam pituitosa natura saepius abortierat, cum vero medicina∣rum usum iniit, feliciter gestationem perfecit. Iohannes Heurnius, ad aphor. Hippoc. 45. Sect. 5.

Subsectio quinta. Ad abortum praecavendum.

MUlier quaedam Monspeliensis tres abortus consequentes passa erat, variis gestationis temporibus· jam ve∣rò a duobus mensibus gravida, patie∣batur dolores circa umbilicum & lum∣bos, qui abortum minabantur· alter me∣dicus duo Emplast. praescripserat lum∣bis & umbilico admovenda ex mass.

Empl. pro factur. unde melius habuit ad aliquot dies, postea verò iidem do∣lores reversi· Vocatus ego advertens mulierem juvenem & sanguineam, ve∣nam secari jubeo, unde intra paucas horas a doloribus & metu abortus om∣nino liberata est. Sanguis erat valde serosus· tandem ad praecautionem prae∣scribo rhab. pulv. ʒj. cum jusculo, ite∣randam femel in septimana per men∣sem, unguentum astringens lumbis & ventri admovendum pridie purgatic∣nis, & opiatam astringentem postridie rhab. quibus tamen non usa est. Sym∣ptomata illa accesserant eo prorsus tempore, quo menstruas purgationes paci consueverat extra graviditatem, tertio deinde mense eadem symptoma∣ta redierunt, & venae sectione statim liberata est, quarto itidem, quinto, sexto, septimo, & octavo, iisdem sym∣ptomatibus periodice recurrentibus, iterata est venae s••ctio, & statim libe∣rabatur; ultima venae sectio celebrata fuit octo diebus ante principium noni mensis, cum eodem fructu, & in fine noni mensis peperit filium benè habi∣tum & vitalem, sed palidiusculum. Lazarus Riverius, Observ. 53. Cent. 1.

Valde efficax est sequens opiata.

℞ cons. ros. ℥ij. cortic. citri condit. ʒvj. pulp. dactyl. myrabol. condit. an. ℥ss. Coral. praep. margar. praep. & ras. eboris an. ʒj. cum Syr. Cydon. f. opia∣ta de qua capiat frequenter magnitudi∣nem castaneae. Q••mprimum dolo∣res & tormina apparuerint in ventris fundo, versus pubem, in lumbis & osse sacro eorum sedationi incumbendum est, tam sumptis quam admotis, pro vari••tate causarum adhibitis. Si ob cruditates & flatus excitentur (quod fr••quentissimum est) exhibendus erit pulvis ex aromatico rosato & sem. Co∣riandri compositus· imo aqua impe∣rialis exhiberi poterit, si major sit pi∣tuitae & flatuum congeries, eodem tempore applicentur abdomini carmi∣nantia ut sacculi ex sem. anis. faenicul•• faenugraec. florib. Chamoem. Sambuc. anthos, & stoechados compositi, vel placenta rosacea frixa in sartagine cum vino generoso & pulv. nucis mosch. & coriandri conspersa. Si hisce dolores non cesserint injiciatur Clyster ex vino & oleo confectus in quo philonij rem. ʒij. dissolvi poterunt; aut etiam nar∣cotica per os, in minima dosi exhibe∣ri, ad fraenandum flatuum & humo∣rum impetum. Sequentia duo reme∣dia pro secreto habentur, & soetum certò retinere creduntur si antequam foetus a cotyledonibus divulsus fuerit, usurpentur.

℞ fol. auri numero xij. Spodij. ʒj. germina trium ovorum non subventa∣neorum ms. probè, postea dissolvantur in dimidio cyatho▪ vini albi, & detur manè per triduum.

Eodem tempore sequens cataplasma admoveatur.

℞ thuris masculi pulv. ℥ij. album, ovorum num. v. agitentur simul super prunas semper movendo ne concres∣cant· addendo terebinthinam, ne nimis adhaereant postea stupis excipiantur, & quantum ferre poterit, calidissima umbilico applicentur bis in die, manè & ferò, per triduum praedictum. La∣zar. Riverius, cap. 17. lib. 15. 〈◊〉〈◊〉 me∣dica.

Subsectio sexta. Pro abortus praeservatione.

ABortum ex vitiosis humoribus ad uterum à toto corpore confluen∣tibus, suaque pravâ qualita••e aut copiâ foetum en••cantibus, aut cotyledones relaxantibus fr••quenter concitari, res est manifesta. Foeminae plures hac ip∣sa de causa saepè abortiebant, ex iis quaedam faetum trimestrem, s••ptime∣strem, lacerum tamen, & omni putri∣lagine infectum multoties enixae, nullo alio praesidio, quam excitato cauterio in brachio, aut crure feliciter pepere∣runt. Hoc ad originem fluxionis ex∣erce· hujus enim ope ante conceptio∣nem adaperti, illae foetus sanos, nulla∣que labe faedatos legitimo tempore in lucem edidêr••. Zacutus Lusitanus, ob∣serv. 159. lib. 2. de praximed. admir.

Occultam proprietatem habere co∣rium equi marini pro retinendo foetu in utero, certus sum; ex quo si fiat Zona, & toto gestationis tempore juxta carnem Cinguli modo feratur, abortus non continget, quod auxilium pluribus incassum tentatis, praestantis∣simum semper inveni. Si haberi ne∣quit, utere zorâ ex lupino corio paratâ, quam huic usui esse mirabilem fidissi∣mo experimento adinveni. Zacutus L••sitanus, observ. 161. lib. 2. prox. med. admirand.

Faemina quaedam primaria Lipsiae aliquoties periclitata de abortu, sub medium gestationis tempus utebatur vino malvatico, cum panis frustulo eo∣dem imbuto, manè jejuno ventriculo. Ita insigniter roborato foetu foeliciter initebatur; vinum malvaticum cum amygdalis celebratur ad idem apud Senertum. Lib. 4. instit. med. part. 2. cap. 2. Hier. Reusnerus, observ. 109. & Schol.

Ubi metus est abortus propter con∣cussionem vel casum ventris inferioris, gravidam dispone in lectum, ut quies∣c••t, & singulis diebus manè exhibe cum ovo recen••i cocto gallaturas nu∣mero 7. vel. 8. cum serico Kermisino ad ℈j. ineiso minutissimè, vel tuntundem granorum Chermes. Ventri autem pro confortando foetu impone sacculum è foliis cupressi, majoran. & rosmarin. in vino & aqua coctis. Sic conservabi∣tur foetus ad justum pariendi tempus, ex obstetrice gallica. parte 1. cap. 2. Wolfgangus Hoeferus, lib. 7. Hercul. medic. cap. 3.

Subsectio septima. De abortus causa insolita.

MUlier quaedam ad quinti mensis finem ferè, signis omni∣bus foetus vivi apparentibus, gra∣vida fuit. Circa finem vero quin∣ti mensis, foetus primò imbecilliter ac languidè movebatur, ita ut vix per∣sentiri potuerit; deinde paulatim & intra paucos dies omninò cessabat mo∣veri; mammae quoque antea lacte turgebant, nunc subsidebant, aliaque signa aderant, ex quibus foetum in utero mortuum esse facillimè conjice∣re licuit, tandem circa finem octav••

mensis parturientium doloribus cor∣repta, enixa est masculum, quem per tres ferè menses▪ mortuum gestaverat. Hujus autem abortus causam nullam aliam invenire potuimus, quam ma∣lam conformationem vasorum umbili∣calium. Chorda enim ut vocant um∣bilicalis quae communiter & in omni∣bus ulnarum aliquot longitudine esse solet, in hoc abortu v••xspithamae erat longitudinis· hinc perspicuum fit cre∣scentem foetum in utero materno pau∣latim placentam ab acetabulis ab∣straxisse & separasse; abstract•• autem hepate uterino necessariò moritur foe∣tus. Fabritius Hildanus, observ. 50. Cent. 2.

Subsectio octavo. De Abortu revocato.

MUlier quaedam 13. hebdomade impraegnationis, cervisiae coctu∣rae adsistens, situlamque pleniorem im∣prudentius tollens, abortum ferè reje∣cit, ruptis membranis & exitum em∣bryone moliente, fortè empiricus prae∣sens ad omnia audax, huic incommo∣do succurrere satagens, suasit sine mo∣ra & situ praegnantis, & manus dex∣teritate, reponendum foetum. Capite igitur gravidae declivi, elatisque cru∣ribus, obstetrix subtili manuum opera embryonem proditurum intrusit, sta∣timque peracta operatione in lecto composuit matrem, ut foetus repositus solitum loc••m repeteret. Fluxêre ta∣men Lochia ad tertium diem. ad membranae rup••ae generationem suasit idem congressum cum marito; hinc retentus foetus justo tempore deinde fuit exclusus, adhuc superstes. Tho∣mas Bartholinus. Hist. 37. Cent. 4.

Sectio sexta. De aceto.

VErmes sunt in aceto copiocissimi tam viventes quam mortui; vi∣ventes per acetum ut pisces vagantur, mortui verò in fundo resident, rursus mortui qui sunt in fundo paulatim corrumpuntur, & tanquam nubem ef∣ficiunt, ex qua vermes renascuntur: & sic in his animalibus phoenicis histo∣riam renovatum vides. Quo acetum est acrius, eo copiosiores habet vermes. Si acetum coletur, aut filtretur, ha∣bebimus limpidum abs{que} ullis vermibus ferè per triduum, quo transacto ver∣mes denuo oriuntur. Si vini quanti∣tas exigua 4. vel 5. guttarum in libram aceti infundatur omnes vermes inter∣ficit. Si etiam in aceti libras duas misceas theriacae ʒj. omnes interimit, ultimò mixtâ theriacâ cum aceto in vase clauso, exponatur vas soli per mensem, semel in die agitando, & post modum relinquendo, ut theriaca in fundo remaneat, quo peracto dili∣genter coletur, & habebimus acetum non solum semper sine vermibus sed summoperè utile ad pestem & febres malignas· vermes hi•• in aceto observan∣tur beneficio microscopii. Dominicus Panarolus, observ. 36. pentecoste 4.

Sectio septima. De Achoribus.

AChores sunt capitis ulcera manan∣tia, tenuissimis foraminibus cu∣tem perforantia, ex quibus glutinosa fanies effluere solet. Causa proxima est, humor acris, serosus, nitrosus & mordax crasso admistus: remota, ma∣lum regimen in sex rebus non naturali∣bus, praesertim in cibo & potu. Pu∣erilis aetas est huic morbo maximè ob∣noxia, sed mulieres & viros acrius & molestius infestat. Achoribus affinis est alius affectus, qui favus latinis, graecis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicitur. Haec statuitur inter ipsos differentia, quod in achoribus fo∣ramina sint minora, in Favis verò ma∣jora, & quod humor, qui è favis, ema∣nat, fit melli consistentiâ similis, unde modò meliceris, modo Cerium dicitur.

Subsectio prima. Pro Achore seu tinea crustosa in puero 13. annorum.

Puerum hunc sequentibus remediis ita curavimus.

℞. fumariae Miij. scabios. beton. borrag. acetos. viol. agrimon. an. Mj. sem. endiv. acetos. anis. an. ʒj. rad. enul. ℥ss. fol. sen. ʒvi. Epithim. ʒj. uvarum passarum exacinat ℥ss. liquirit ʒiij.f. omnium decoctio in aq. com∣munis & fumariae an. pt. aeq. & q.s. pro lb j. in colat. dissolv. Syr. de fumar. ℥iij. Syr. de Epithymo, borag. & staechad. an. ℥ss.m.f. apozema, capie∣bat bis in die erat facilis solutionis; quotidie enim ter ad minus hoc deco∣cto alvus solvebatur, aliquando & quinquies alvum deponebat. Deinde ut hoc capitis lavacro uteretur man∣davi.

℞. sumar. betae. lapath. acut cum toto, chelidon. cum toto malv. fol. Heder. arbor. rad. althaeae, an. Mj. flor. Chamoem. melilot. & furfur an. Mss. coq. in aq. q.s. pro lb iij.

Deinde ut crustae melius emolesce∣rent, jussi ut post lotionem in ungeret caput infrascripto linimento.

℞. mucilag. foenugraec. sem. lini cum aq. malv. extract. axung. gallinae, porcinae, ol. ex vitell ovorum an. ℥ss. Croci ʒss.Ms. pro linimento ut artis est. Iisque saepius reiteratis, caput deinde radi jussimus novaculo, conti∣nuando lotionem & inunctionem manè & hora quarta pomeridiana.

Post sex deinde dies paravimus ite∣rum apozema purgans sicut antè, ad∣dendo polipod. q.℥ss. ras. ligni sanct. quart. j. ex quo sumebat aliquando se∣mel, aliquando bis in die, si alvus mi∣nus responderet. Novacula rursus a∣braso capite, ut materia magis foras evocaretur, ad lotionem hanc plus de∣tergentem deve••imus.

℞. Fumiterr. scabios. Caul. rub. be∣tae, fol. Heder. arbor. malv. ras. ligni Guajac. an. Mss. rad. enul. Chelidon. alth. an. ℥j. flo. Chamoem. furfur. an. pij. farin. faburam lupinorum an. ℥jss. Coq. in aq. pro lb iiij. Post lotionem hoc linemento inungi man∣davimus ad detergendum & magis ex∣siccandum.

℞. pulv. rad. enul. camp. litharg.

auri & argent. Ceruss. alumin. roch. combust. an. ℈jss. terantur subtilissimè & incorporentur cum linimento prius d••scripto; addendo ol. vitell ovorum q.s. & cerae albae modicum ut in un∣guenti formam coeat.

Post quinque ru••sus dies propina∣vimus infusum fol. orient. Epithym. & rhei in aq. fumar. scabios. & beton. addendo cassiae & confect. Hamec. an. ʒij. Syr. de fumar. ℥ss. quo sexies multa & varia excrementa deposuit. die sequenti rursus exhibuimus, & ad∣huc sexies dejecit. Postea lotionibus dictis urinam antiquam adjecimus, & inter bulliendum vitrioli exiguum, quo ter tantum caput ablui imperavi∣mus, eo quod robustius medicamentum esset, caeterū post istam lotionem caput infrascripto unguento inungebatur.

℞. Litharg. auri & argent. cum aceto acerrimo & ol. ros. nutriti ʒij. ceruss. ablutae cum aq. Solan ʒj. alum. roch. combust. ʒss. fuligin. furni, rad. enul. exsicc. & in pulverem tri∣tae vel combustae chartae exustae an. ℈ij. ol. ex vitell. ovorum axung. galli∣nae, porcinae, an. ℥ss. ol. laurin. ros. & aceti exigui q.s. incorporentur in mortario S.A. ut in formam unguenti mollioris coeant.

Istud unguentum est apud me mag∣ni praetii, & mirabile magnaeque effi∣caciae, ut patet ex illis quae ingrediun∣tur. Galenus sola charta combusta, & aceto diluta locum affectum illine∣bat, & uno aut altero die, hoc medi∣camento utens exsiccante, plurimos curavit.

Tand••m▪ unguento ultimo praescrip∣to adjunximus argenti vivi cum saliva extincti ʒj. vitriol. rom. optimè cal∣cinat. ℈j. & bis inungebatur. his dictis remediis ab achore seu tinea humida liberatus est puer spatio duo∣rum ferè mensium. Petrus Forestus, obs. 17. lib. 8. de exter. capitis vitiis.

Subsectio secunda. Pro Achore in puero octo annorum.

POst lotiones & universalia remedia praecedenti observatione dicta, to∣pico remedio sequenti fuit curatus.

℞. succ. fumar. ℥ij. succ. scabios. borrag. Chelidon. succ. rad. enul. lapath. acut. an. ℥j. cum pauxillo fae∣cis ol. antiq. & ol. ros. addendo ax∣ungiae porcinae q.s. & aceti exigu∣um. bulliant. lento igne ad succorum consumptionem, in fine addendo pulv. litharg. auri & argenti, pulv. ireus, lupinorum an. ℈j. pulv. ros. lign. guaiac. ℈ss. benè incorporentur & f. linimentum. S.A. Expertus sum etiam valere decoctum guajaci, ut in morbo gallico uti solemus, cum op∣tima victus ratione; interea adhiben∣do lotiones, linimenta, & unguen∣ta, in observatione praecedenti prae∣scripta. Petrus Forestus. obs. 18. lib. 8. de externis capitis vitiis.

Subsectio tertia. Pro achoribus in puero 15. annorum.

COntra hoc malum sequens lixivi∣um inveniebam.

℞. absinth. fl. Chamoem. s••rpill. ma∣tricar. an. Mss. ba••••. Lauri rad. Ireos an. ℥j. rad. asar. ℥jss. incidantur & sacculo condita, coq. in lixivio ex lig∣ni juniperini cinere facto. Hoc luna decrescente caput lavabatur quotidie, ac brevì sanitatem recuperavit. Mar∣tinus Rulandus, cura••. 54. cent. 1.

Quendam achoribus tineisque per multos annos turpiter affectum, (cui varia fuerant incassum applicata re∣media) praemisso cathartico, linimen∣to ex oleo in quo ad exactam coctio∣nem bufo, sive rana terrestris ebullie∣rat, optime curavi. quippe simplici hoc remedio per paucos dies in capite utens, sanus, & capillatus ••actus est, durante autem linimento pili emor∣tui, vulsellis à chirurgo extirpabantur. Iulius Caesar Baricellus. in bortulo ge∣••iali.

Sectio octavo. De Aegilope.

INter nares & majorem oculi angu∣lum oriri solet abscessus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 graece, i. e. oculus caprinus dictus, quod caprae huic, vitio peculiariter fint obnoxiae. Exiguum quoddam est tuberculum, cum vel sine inflamma••io∣ne, inter magnum oculi canthum & nafi os situm, quod ruptum si negli∣gatur in fistulam abit usque ad os ip∣sum progredientem. Secundum pau∣lum ab Aegina, priusquam tuberculum in ulcus erumpat, Anchilops, post eruptionem, si in fistulam tendat, Ae∣gilops, vocatur: aliis verò authori∣bus, & ante & post eruptionem, Ae∣gilops dicitur· aliqui hoc vitium fistu∣lae lachrimalis nomine indigitant, sed perperam, nam licet saepè saepius in fistulam mutatur, propriè tamen lo∣quendo, Aegilops fistula non es••, neque semper necesse est ut in fistulam transe∣at· si fiat cum inflammatione, pro pa∣rente agnoscit affluxum sanguinis ad angulum oculi majorem ob nimiam ejus in corpore plethoram si absque inflammatione appareat, a vitiosis fit humoribus in eam corporis partem de∣latis, frequentius autem ab humore pituitoso crasso & viscido.

Causa veròo fistulae est, quod aegilops non sat citò aperiatur, vel quod post apertionem, pus non liberè effluat, sed diutius cohibeatur; quo fit, ut in sub∣jectas partes semper agens, easdem ero∣dat, exedat, atque excavet. Ab∣sumpta in angulo caruncula, lachry∣malem fistulam mentitur, adeo ut multi decipiantur: nam ex foramine, quod conspiciunt, perpetim fluunt la∣chrymae & pituita; verum non est fistula, quia locus iste, non est prae∣ter, sed secundum naturam, foraminu∣lentus, eique foramini incumbit dicta caruncula ad cohibendas istas humidi∣tates.

Subsectio prima. Pro Aegilope in sistulam lachry∣malem terminante.

CHirurgus suo tempore insignis Domicellam quandam religiosam ex Aegylope fistula lachrymali laboran∣tem, hoc modo sanavit· optima victus ratione praescripta, & pharmacis uni∣versalibus adhibitis, tum etiam venae sectione praemissa brachij & pedis, orificiū ulceris tenta aperuit ex gentia∣na radice confecta, & orificio successivè satis aperto pro ulceris mundificatione sequens medicamentum praescripsit.

℞ mell. communis ℥ij. viridis aeris. ʒss. aq. rutae ℥iiij. aes viride pulverise∣tur, & cum aliis lento igne decoqua∣tur, ad tertiae partis consumptionem. Colatura tepidè & suaviter per syrin∣gam imponebatur: si acrius videba∣tur, aq. rutae ulcus abluebat omni die, & post lotionem exiguum unguaenti apostol. admovebat. hoc modo tribus continuis septimanis procedebat, su∣perponendo etiam emplastrum conve∣niens, & oculum rosac. aqua defen∣debat. Postea pro tertia intentione per∣ficienda, nempè incarnandi atque ci∣catri••andi, ulcere jam satis repurgato, illud collyrium praescripsit.

℞. thuris, sarcocoll. aloes, sang. drac. balaust. antimon. alumin. an. ℈j. virid. aeris. gr. v. subtiliter pulverisentur, & cum aq. rutae fiat collyrium satis li∣quidum. Imponebatur leviter cum ru••ae stipite, deinde exsiccabat. con∣tinuebat ter in die tribus septi∣••••anis; postea bis in dic minorando tentam· deinde tantum lavabat, dia∣palma super imposita, & panno lineo raro loco compressionis· atque hoc mo∣do foeliciter absolvebat curationem.

Iacobus de Carpo. Chirurgus suo tempore expertissimus, ad fistulam la∣chrymalem sequenti collyrio utebatur.

℞. aloes, myrrhae, Croci an. pt. aeq- infundantur in aq. vitae quin quies sexiesve distillatae q.s. per noctem & diem, deinde coletur, & colaturae add. theriac. opt. & camphorae q.s.f. Col∣lyrium. Petrus Forrestus. obs. 15. lib. 11. de morbis ocul.

Amatus Lusitanus ceratum contra aegilopes describit curatione 68. cent. 5. & multis laudibus effert, quod ita se habet.

℞. pulv. testarum Cochlearum ʒij. myrrh. aloes lotae, thuris, an. ℥ss. Sar∣cocoll. sang. drac. Cerass. an. ʒiij. opoponac. aceto soluti, & lapidis hae∣matit. an. ʒjss. Croci ℈ij. cerae & re∣sinae an. ℥iij.M. simul ad ignem S.A. & fiat ceratum, angulo oculi applican∣dum. Lazarus Riverius, cap. 15. lib. 2. prax. medic.

Subsectio secunda. Pro Aegilope.

AEGilops avena est, cujus farina cum floribus Labruscae, i. vitis sylvestris, cataplasmata, à principio, quando apparere incipit, sanat.

Aliud: quo non solùm incipientes sed & disruptas aegilopas, etiam prae∣sente mala intemperie, brevi tempor curatas vidi, foramine etiam ad os per

veniente, unà cum inflatione.

℞. mellis puri, aloes hep••tic. an. ℥ij. Myrrh. ℥j. Croci ʒss. aq. lb. ij. coq. lento igne ad consumptionem medietati••· in hac decoctione calente infundatur p••r∣va spongia nova, quae expressa & in subtili petia bene munda involuta lige∣tur desuper, & videbis mirabilem effe∣ctum sicut ego saepe expertus sum. Pe∣trus Bayrus, cap. 26. lib. 3. practic.

Aegilops u••i ophthalmia primò cu∣rari amat; nam & saepè ei ophthalmia conjuncta est adhibe ergo imprimis generalia, venae sectionem, purgatio∣nem, cucurbitulas, & alias revulsiones ibi dictas· tum repellentia applica, de∣inde digerentia· quod si inflammatio ad suppurationem tendat, ea juvari de∣bet cataplasmate ex farina tritici, lacte, ovi vitello & modico croco. Non est autem expectandum, donec disruptio p••r se fiat, sed ante completam matu∣rationem scalpello vel cauterio aperien∣dus locus est, ne ex longa mora internae hae partes tenòre corrumpantur· qua propter ratione loci latum quoque to∣ramen fieri debet, ut exitus puri de∣tur aperto tuberculo, imponatur pe∣niculus melle rosaceo imbutus, vel ae∣giptiaco unguento, si sordet ulcus. Est herba quaedam veteribus dicta Aegi∣lops, estque eadem atque avena; hu∣jus farina cum plantag. aut parietaria, aut portulaca in modum cataplasmatis opposita est specificum ad aegilo∣pem.

Chalmeton, insignis Chirurgus hoc velut praestantissimum commendat.

℞. aq. vitae, vel vini opt. mell. ro∣sat. colat. an. ℥j. myrrhae ʒij.M.F. li∣nimentum, quo manè & vesperi locus lineatur. Vopiscus Fortunatus Plem∣pius, Ophthalmograph. lib. 5. cap. 17.

Quando cauterio aegilops aperitur, applicetur fronti & oculo spongia aq. ros. madida, vel stupa cum albumine ovi. Dolorem ex cauterio lenit vitel∣lus ovi cum oleo rosaceo, per unum vel tres dies appositus, ruptum ulcus∣culum abstergatur, melle rosaceo, vel oxymel. simpl. laudatur thus cum stercore recenti columbino & erui fa∣rina cum melle. Fortius est unguen∣tum aegiptiacum, aes viride per se so∣lum pro secreto habetur. Daniel Sen∣nertus. practic. lib. 1. part. 3. sect. 2. cap. 3.

Sectio nona. De Affectione Hypochondriaca.

ACcepit haec affectio Nomen à lo∣co affecto, Hypochondriis scili∣cet. Mirachialem vocant barbari; Diocles verò ab Hippocrate fama & authoritate s••cundus, affectum flatu∣lentum nominavi••. Describi potest quod sit colluvies quaedam variorum humorum, imprimis atrabilariorum, saepè etiam pituitosorum, & bilioso∣rum, in venae portae arteriae coeliacae & mesentericae ramis, ob vitium lienis absque putredine collecta; è qua va∣pores horum naturam redolentes, va∣ria & plurima symptomata excitant· qualia sunt, ventriculi cruditus, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, flatus ventris rugitus, ructus acidi, saliva multa, vomitus pituitosi;

cardialgiae, alvus adstrictior, aestus in hypochondrijs quasi inflammatorius, quem interdum sequitur malarum & totius faciei rubor ob vaporum aseen∣sum. Urina modò tenuis, modò tur∣bida crassa & rubra, in hypochondrio sinistro distentio, & non rarò pulsatio, & dolores vagi, respiratio difficilis, pectoris dolor, cordis palpitatio verti∣go & oculis obversans caligo, vigiliae pertinaces, animi anxietas, phantasia perturbata, in quibusdam etiam metus & tristitia.

Pars hic primario affecta jure credi∣tur esse lien, cujus fermentum, plus, aut minus commotum, supra recensita symptomata producere solet, ob solos aliquando diaetae errores nullo antè in ventriculo vel liene vitio existente, hoc malum generari potest; existimant{que} praestantissimi medici hanc ipsam in diaeta peccandi hodie licentiam causam esse, cur pauci ab hoc malo immunes sint.

Subsectio prima. Pro affectione hypocondriaca cum Lienis tentione.

EXterius Lieni & toti abdomeni deobstruentia conveniunt, prop∣terea soleo hujusmodi oleo foeliciter uti.

Accipio utrumque oleum amygda∣linum, cum modico vini cretici iisque in duplici vase incoquo spicam, absinth, rutam, corticem cappar. rad. filicis maris, Calamenth. puleg. origan. Ca∣pill. ven. Ceterach. liquiritiam, althae∣am, nucem mosch. Schaenanth. quous∣que absumatur vinum, deinde totum ventrem hoc oleo in ungi, aut etiam embrocari jubeo postea devenio ad Ce∣ratum Sacrum. Iulius Caesar Clau∣dinus. consult. 74.

Subsectio secunda. Pro affectione Hypochondriaca.

SEntiebat nobilis quidam Burgun∣dus, à longo tempore, tensionem in sinistro hypochondrio, cum rugitu & murmure, & quia corpus nonnihil macrum fiebat, faciesque decolor, gra∣viora metuens, cum post remedia mul∣ta, quibus jam usus fuerat, non re∣mitteret malum, meum expectivit consilium huc veniens, judicavi cau∣sam in venis Mesiraicis, lienem copiosè ambientibus potius, quam ipso liene contineri, esseque illicilluviem, unde tetri vapores & flatus gignantur cum obstructione horum ductuum· quibus emendandis hisce fuit usus.

Syrupum sequentem praescripsi.

℞. rad. Cichor. foenicul. apii veri, Irid. an. ℥j. Enulae. ʒvj. asar. ʒij. rad. liquiritiae ℥jss. cort. tamarisc. rad. Cappar. Sambuc. Ebul. an. ℥j. Herba∣rum Endiviae, Chamaepit. chamaedr. eupator, veronic. capill. ven. Ceterach. bugloss. utriusque fumar. summit. lupul. asparag. an. Mj. flo. bugl. utri∣usque genist. tamarisc. an. p.j. Sem. anisi foenicul. an. ʒij. Carui, petrosel. an. ʒj. Cicer. rub. p.j. passul. enucle∣at. ℥jss. prunorum paria v.F. decoctio in aq. & tertia parte vini & in Colatu∣rae

lb. viij. Infunde fol. Sen. mund. ℥iij. rad. polipod. ℥ij. turpeth. ℥ss. Sem. Cartham. conquass. ℥jss. Miro∣bol. Citrin. & Chebul. an. ʒiij.F. ite∣rum decoctio addendo rhabarb. in panno ligat. ℥ss. spic. Schaenanth. an. ʒj. Cinamomi ʒij post levem ebulliti∣onem colentur, adde succi pomorum odor. ℥iiij. Sacchar. q.s. decoquantur ad Syrupi consistentiam. Capiat ℥iss. pro vice per se, vel cum jusculo cice∣rum rubr. & rad. petrosel. si non ope∣ratur sufficienter, dissolve in uno hau∣stu, diagridii rectè praep. gr. iij. conti∣nuet illius usum aliquot dies, postea hebdomadatim, dein menstruatim.

Pilulis sequentibus utatur interdum loco Syrupi.

℞. aloes ʒij. rhab. agar. an. ʒjss. extract. absinth. ℈j. gummi ammon. dissol. in oxymel. squill. ʒss. mastich. ℈j. rad. Gentian. summit. Cent. min. an. ℈j. rad. asar. ʒss. Spic. ℈ss. lima∣tur. chalib. praep. ʒss. diagrid. ʒj. cum resina laricea. F. Massa. pil. capiat ℈ij. vel ʒj. pro vice. Emplastrum hoc sinistro hypochondrio applicet.

℞. Emplast. de baccis Lauri, de me∣lilot. an. pt. aeq. malaxentur oleo de cappar, extende supra corium subdu∣catur Sindone rubra nè nimium adhae∣reat. Hac ratione se integrè fuisse sa∣natum per alios, quos ad me cons••lii causâ ablegavit, mihi significavit. Foe∣lix Platerus, observ. lib. 2. pag. 469.

Post ritè purgatum corpus, pro mi∣norum vasorum obstructione reseran∣da, per dies aliquot, usum pulveris de limatura chalybis praescripsimus, qui fiebat hoc modo.

℞. limatur. Chalyb. (ex acubus detritae quae saepius cum vino eluatur, ac deinde in q.s. aceti acerrimi in cru∣cibulo igne circulari tam diu coq. do∣nec omni absumpto aceto limatura ig∣niatur, & candescat, quae post mo∣dum in marmore levigetur) ʒvj. spec. diarrhod. abbat. diacroc. an. ʒjss. pul. Cinamom. Caryophil. an. ʒss. rad. li∣quiritiae. ʒij. Croci ℈ss. manus ch. perlat. ℥j.M.F. pul. dos. ʒss. quoti∣die bis vacuo stomacho in haustu vini medicati sumenda. Gregorius Horstius, observ. 27.

Sectio decima. De Albugine.

ALbugo est macula alba, in cornea oculi tunica, quae si tenuis est, & superficiaria dicitur nebula; si crassa & pro••undior propriè vocatur albugo, graecè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Gignitur cum pitui∣ta inter corneam collecta, ejus perspi∣cuitatem tollit, visumque impedit; vel, dum post vulnus, vel ulcus cor∣neae cicatrix manet, quae in nigro oculi alba apparet, a qua cornea ita densa redditur, ut speciebus visibilibus tran∣situs denegetur. Capivaccius putat solam eam esse veram albuginem, quoe à cicatrice fit, sed hoc non est necesse dicere, cum ab humore crasso & len∣to exsurger•• etiam possit.

Subsectio prima. Pro Albugine.

PRaemissis universalibus evacuatio∣nibus ad materiam concretam emolliendam, fotus admovendus est, cum spongiis mollioribis, ex decocto foenugraeci, meliloti▪ chelidoniae, & foeniculi paratus. Vel ejusdem decocti vapor ut & sequentis oculis excipia∣tur.

℞. rad. althaeae ℥j. fol. malv. Eu∣phras. Chelidon. maj. an. Mj. Sem: lini & foenugraeci an. ʒiij. flo. melilot. p.j.F. decoctio in aqua fontis, cujus vapor recipiatur in oculum manè & serò.

Potenter albuginem discutit succus foeniculi recenter extractus, cui bal∣sami peruviani gutta una admista sit. Idem praestat oleum ex linteis com∣bustis cum saliva pueri mistum, & penna illitum. Elicitur hoc oleum lintea accendendo, & inter duas patinas suffocando, materiâ refrigeratâ, gut∣tae illius olei patinae adhaerentes inve∣niuntur. Lazar. Riverius, cap. 7. lib. 2. Prax. Medic.

℞. mellis albi lb. j. summitat. foe∣nicul. flor. Sambuc. & Euphrag. an. p.j. sacchar. cand. ℥ij.F. destillatio in Bal. M. & aqua insundatur in oculum. Rodericus a Fonseca, Tom. 2. Consult. 55.

Subsectio secunda. Pro Albugine.

PUellae cujusdam sinister oculus ad∣modum rubebat, pruriebatque la∣chrymae{que} continuò ex illo fluebant, & quia jam diu hic affectus duraverat, albugo in oculo nata, mediam ferè iri∣dis partem obtexit ita ut de visus amissione, esset periculum jussi cucur∣bitulas cervicis regioni aliquoties ap∣plicare, & cataplasma sequens oculo clauso imponere, continuoque gestare, & bis in die renovare.

℞. pulp. pomorum odor. acidulo∣rum quart. jss. incid. minutim, & in aq. ros. & foenicul. coq. donec in pul∣tem redigatur cui contus••e, adde mu∣cilag. sem. foenugraec. ℥ij. album ovo∣rum numero iij. cortic. granat. pulv. ʒj. lapid. haematit. exactè triti. ʒss. ol. rosac. parum M.F. cataplasma.

Hujus remedii per dies 5. usu, ocu∣lus ad colorem statumque natu••••lem rediit, albugoque & macula penitus sublata sunt. Foelix Platerus, observ. lib. 1. pag. 113.

Sectio undecima. De Alopecia.

ALopecia & Ophiasis congeneres sunt morbi, & pilorum Sympto∣mata, quae definiri possunt, quod sint, capillorum defluvium ar••atim factum, a pravo & corrupto humore pilorum

radices erodente, ortum habens. Utri∣que affectui. commune est quod are∣atim pili decidant: unde etiam sub a∣reae nomine, tanquam subgenere, uter{que} comprehenditur. In hoc verò diffe∣runt, quod alopecia nullam certam fi∣guram habeat, sed sub qualibet ex∣tendatur; Ophiasis verò serpentis mo∣re tortuosè serpat, & modò ab occipi∣tio extenta utrinque ad aures usque serpendo vergat, latitudine ferè duo∣rum digitorum; modò aures praeter∣vecta ad ipsam usque frontem progre∣diatur, donec se duo capita in ante∣riorem partem committant. Praete∣rea Ophiasis sedem in capite perpetuo habet, & infantibus solum acci∣dit, & ad lepram dispositis. Alope∣cia verò non minus barbam reliquas{que} corporis partes pilosas, quam caput occupat; nec minus etiam alias aetates quam infantiam infestare solet; & nunquam nisi ope medicamentorum evelli potest; cum Ophiasis absque ul∣lo externo auxilio, suaque sponte fre∣quenter desinat. Nomen accipit A∣lopecia 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod vulpibus annosis familiaris sit haec pas∣sio, oborta per aetatem scabie. Ophi∣asis verò à serpentis figura dicitur.

Causa ut••iusque mali est, humor pravus & acris pilorum radices ero∣dens, cujuscunque ille sit generis, ple∣rumque tamen fit hoc malum à pituita salsa adusta & corrupta. Quod au∣tem nunc Alopecia nunc Ophiasis ex∣citatur, seu pili nunc aream rectam, nunc tortuos••m constituunt, causa est materiae copia & qualitas: Si enim sit copiosior & tenuior, in pluribus & majoribus locis aequaliter pilos erodit; si paucior & cum crasso mista humore, inaequaliter & tortuosè fit pilorum de∣fluvium. Differt Alopecia à calviti•• quae 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 graecè dicitur, quod haec ex humorum pilos nutrientium penuria proveniat, illa verò à vitiosis & corruptis, humoribus oboriatur.

Subsectio prima. Pro Alopecia.

POst ritè purgatum corpus, jussi ut unguentum tale, quo Rondoleti∣us utitur, componeretur.

℞. Ol. abrotani ℥ij. pinguedinis ursi vel cuniculi, vel talpae. ℥j. vel an. ℥ss. ciner. pellis ursi, vel echini ter∣restr. aut marin. ʒiij. nucum ustarum abrotan. usti an. ʒj. propl. ℥ij. Mell. ℥j. incorporenter omnia simul, & fiat unguentum, quod non nimium adhae∣reat, nec pilos relictos sua tenacitate a∣vellat. Petrus Forestus, obs. 2. lib. 8. de externis capitis vitiis.

Subsectio secunda. Pro Alopecia in Iuvene quodam ex Lue gallica.

POst venam sectam & assumptum catharticum, ut sudor eliceretur ad decocta deuenimus.

℞. S••rsapar. selectess. in partes mi∣nutas concisi ℥iij. lign. sanct. cum cortic. limat. ℥jss. rad. Chinae. ℥ss. fol. Sen. ℥ss. polipod. q.℥ss. turbith. gum∣mos. rhapontici an. ʒjss. rad. asparag. foenicul. petros••lin. apij. an. ʒij. fol. fu∣mar.

virid. agrim. veronic. Salv. beton. majoran. chamaepit. chamaedr. an. Mj. borrag. bugl. scabios. an. Mss. sem. anis. Cartham. an. ʒiiij. bacc. juni∣peri ʒj. bacc. Lauri ʒjss. liqui∣ritiae ras. ʒiij. macerentur omnia in aq. pluviali optima, herbis radicibusque concisis, & seminibus mediocriter contusis ut artis est per 24 horas. Deinde F. omnium deco∣ctio in aq. lb xv. & in Bal. M. coq. ad lb viij.

De hoc decocto sumebat bis in die manè, & hora quarta pomeridiana, sudabat egregiè, & quotidiè alvum bis aut ad minus semel deponebat. Pro potu ordinario fiebat hoc deco∣ctum secundum.

℞. Aq. purae lb xxx. projiciantur supra residuum decoctionis supra∣scriptae fortiter expressae, addendo lig∣ni sanct. cum cortice ℥j. Sarsapar. ℥jss. Coq. rursus in B.M. ad lb xv. pro po∣tu ordinario. In fine curationis pro Alopecia, ut hoc lavacro capitis utere∣tur mandavi, (caput radere nolebat, quod tamen praestitisset.)

℞. Fol. Marrhub. abrotan. verben. an. Miij. centaur. herb. capill. an. Mj. lupinorum fabarum an. ℥ij. fl. rosmar. Mj. decoq. in aq. communi pro lb iij. addendo ℥vj. decoctionis secundae Ex Sarsa. Deindè cum cineribus testa∣rum nucum, amygdal. amar. cineribus pilorum hominis sani, Cinerib. abro∣tan. usti, & pilorum caprae an. ℥j. fiat lixivium ut artis est, quo lavetur ca∣put.

Deindè hoc linimento loca depilata inungat.

℞. Cineris testar. nucum, amyg∣dal. amar. ciner. abrotan. ust. Pili cre∣mati hominis. an. ʒj. nucum cumbu∣starum cum testis ℈ijss. cineris apum ℈ij. ol. laurin. ℥jss. unguenti martiati axung. porcin. ursi. an. ℥j. ol. nucum ℥ss. ol. juniper. terebinth. an. ʒij. myrrh. ʒj. Euphorb. ʒjss. mellis ℥jss. optimè incorporentur ut fiat unguen∣tum.

Post aliquot dies, imperavi ut huic un∣guento adderetur aliquid Emplastri de ranis, in quo intrat argentum vivum· tetrum odorem lixivium habebat ob crines combustos, qui facilè corrigitur adjecta alipta, vel Gallia Moschata.

Alium quendam unà cum uxore A∣lopecia ex lue gallica affectum, post decoctum guaiaci solo adipe ursi capi∣te inuncto curavimus. Petrus Forre∣stus, obs. 4. lib. 8. de externis capitis vitiis.

Subsectio tertia. Pro Alopecia.

HAec quae sequitur compositio om∣nes alias, vi sua praecellit, faciens ad profluvium capillorum, & ad ca∣pillos rarescentes, & in calvitium pro∣labentes, estque omninò admirabilis.

℞. Murium domestic. ustor. pan∣nicul. ampelini (i. e. Linei) usti, adipis ursin. medullae cervin. cortic. arundi∣nis. an. pt. aeq. haec omnia arida levi∣gentur, & sufficienti melle admixto, ad crassitudinem mellis redigantur, postea adeps & medulla liquefacta ad∣dantur, & pharmacum ipsum in aere∣am pixidem reponatur, ex eoque alo∣pecia, donec capillos producat, de∣fricetur.

Gal. lib. 10. de comp. med. secundum locos. Amatus Lusitanus cent. 4. curat. 14.

Sectio duodecima. De Alvi adstrictione.

NOvi illustrissimas & formosissi∣mas dominas, quae caeterae sanissi∣mae, & quotannis uterum gerentes, nunquam nisi vigesimo, vel serius die, alvinas fóeces deponerent; nec quid∣quam inde incommodi etiam puerperae sentiebant.

Vixi cum sacerdote religioso, om∣nium quos novi mortalium ingeniosis∣simo, linguas enim orientales, Haebre∣am, Syram, Arabicam, autodidactos ita calluit, ut eas publicè, in celeberri∣ma Germaniae academia docuerit, summa cum laude. Hic nunquam nisi post 24. diem, alvi beneficium à pue∣ro sensit, sanissimus, nec ullum un∣quam expertus pharmacum.

Generosus quidam jam multos an∣nos ita vivit, ut foecum alvinarum ni∣hilo plus per anum quam per oculos excernat. accumbit sub meridiem mensae opiparae, convocatis ut pluri∣mum aliquot nobilibus; comedit, bi∣bit, nihil à quoquam accumbentium discrepans. Sub horam primam sur∣git à mensa, pridianum prandium re∣vomit, retentis accuratissimè omnibus recens inges••is; postridie illa, ut hi∣sterna egesturus, putidissima, atque ab alio stercore non differentia, in vomiti∣one conatus nullus, mora nulla, simul & semel magnam qua ntitatem exsto∣machat abluto aquis odoratis ore, ad mensam redit: ventriculum interim quod illi in sequentis diei meridiem sa∣tis sit, resumere cogit, jentacula, coe∣nasque ignorat, solo prandio conten∣tus. Sic jam ultra 20 annum conti∣nuat.

Saepè mihi in mentem venit, duos illi, ut animantibus ruminantibus esse ventriculos, quorum unus altero re∣cens impleto vomitu se depleat. Hen∣ricus ab•• Heers. obs. 29.

Amicus quidam meus non solùm 10.15. aut 20. dierum spatio incolu∣mis sine foecis dejectione servatus est, sed contigit aliquando, alvum, ita ex∣siccatam fuisse, ut usque ad tres menses sanus▪ perfectè extiterit. Dominieu•• Panarolus, observ. 1. Pentecoste 1.

Sectio decima tertia. Pro Alvo constipata in viro quodam.

CUm nullis medicamentis solvi po∣terat alvus, & jam per dies 14. ex toto suppressa erat, ipsi statim dedi mox ante cibum ʒj. sequentis ••lectua∣rii, e. Zizibus dicti devorandam, quo certè alvus continuò fuit emollita, mo∣ta & subducta, nec de novo alvus sup∣pressa fuit.

Electuariume. Zizibus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sic se habet.

℞. Polipod. q. recent. benè mundat ℥viij. fol. orient. rad. althaeae an. ℥••iij.

anisi ℥ss. fiat omnium decoctio S.A. in aq. font. donec veniat ad lb ••j. plus mi∣nusve; postea cola cum levi expressi∣one. Colaturae expressae adde pulpae Zizibi (i. e. jujub) lotae cum vino al∣bo potenti & maceratae in dicta de∣coctione, postea per setaceum trans∣missae, lb j. Sacchar. albiss. ℥iiij. bulli∣ant iterum ad cidoneati consistentiam. In defectu Zizibi, ponatur uva passa detractis arillis.

Hoc. Electuarium communicatum est, ab excellentissimo. D. Doctore Alexandro Petronio. Martinus Rulan∣dus, curat. 79. cent. 10.

Hier. Thrivaerus, comm. in aphor. 20. sect. 2. Hippocr. scribit, rusticos jamdu∣dum nosse experientia, si nudis pedi∣bus humi obambulent, ventrem per∣tinacem solvi· atque ejus rei historiam refert. Brassavolus, cap. 6. tract. de me∣dic. purgant. dum scribit Ferrariensium ducem Borsium in alvi duritiem inc••∣disse, & per triduum nihil excrevisse, & consultum ea de re medicum eo tempore insignem, Michaelem Savo∣narolam, suasisse clysterem injici, quo nihil proficiente, jussit pavimentum, quod erat marmoreum frigida aqua copiosiore conspergi, & ducem l••cto surgere, ac nudis pedibus ambulare: non 50. passus perrexerat dux, & per ventrem dolorem ac 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sen∣tire cepit, sedem petiit, & potentissi∣mè excrevit; quo facto jussit Savona∣rola, aqua in qua herbae calidae essent decoctae, ducis pedes, ac crura ablui; quod consilium, Dux centum aureis remunerari jussit.

Hoc procul dubio accidit ob pedum, quem cum partibus nervosis & mem∣branosis, qualia etiam sunt intestina, habent consensum, & ob intestinorum refrigerationem; sicut aliàs etiam si venter frigori exponatur, dolor coli∣cus, & alvi excretio copiosa excitari solet.

Verùm Brassavolus hoc periculosum auxilium esse putat, & non tentan∣dum; cum tormina inducere possit, & Diarrhaeam. Nonnullis ex solo pur∣gantium odore alvus laxabatur. No∣vi medicum, cui si in vola manus, po∣mum colocynthidis contineret, donec incalesceret, alvus laxabatur. Daniel Senertus, cap. 4. Sect. 2. part. 2. lib. 3. practicae.

Cuidam alvi faeces durae in podice substiterunt, nec egredi & si vehemen∣ti conatu propellere tentaret, pote∣rant, adeo ut podicem, cum cruciatu, nimium aperirent & veluti divelle∣rent, huic ut mederer, sternutationem movi, & eum tussire jussi, prius po∣dice fomentato cum oleo, quibus co∣natibus & impetibus Scivalon propul∣sum & ejectum est, reliquaque excre∣menta subsecuta sunt. In multis aliis, quibus ob duritiem excrementa aegrè per podicem feruntur, tussim impe∣rando, ea ut prodirent, quae alio co∣natu exprimi non poterant, effeci. Foelix Platerus, obsv. lib. 1. pag. 225.

Sectio decima quarta. Pro Alvo duriore.

SEni cuid••m, qui singulis tribus septimanis, aut aliquando mense alvum semel reddeba••, hoc conscilium dedi ut pinguibus jufculis uteretur, in quibus & malva incocta esset. Ro∣mana quaedam mulier urtica tenel••a ex oleo & sale commesta alvum sibi red∣debat. Petrus Forestus, obs. 24. lib. 21. de mensentirii & in••estin. affectibus.

Linimentum hoc illitum umbilico alvum movet, nec post se detrimentum relinquit.

℞. Ol. amygdal. d. rec. pingued. anser. butyr. maial. unguenti dialth. an. ℥ij. colocynthid. gr. xvi. salis ℈jss. spec. hierae simpl. ℈j. diagrid. gr. iiij.M. pro linimento. Reinerus Solenander. consil. 29. sect. 3.

In tardissima alvi dejectione à qua∣cunque caus•• procedente mirabilis est effectus essen••ia salis tartari cum spiritu vini extracta, & ad consistentiam redacta, cujus guttae ij. usque ad iiiij. vel viij. singulis die∣bus vesperi, horis duabus à coena in haustulo vini vel alio liquore exhibe∣antur, donec spontè subsequatur lu∣bricitas alvi. Hoc foelicissimè usus sum in melancholia hypochondriaca. Io. Har••manus, pract. Chimiatrica. pag. 189.

Vidi duos qui nullo antimonio, aut alio exprototico nè quidem hellebo∣ri extracto alvum laxabant, cum meo consilio propriorum ungu••um, prae∣segmina, & rasuram bibissent, vomitu juxta secessuque abundè se deplebant. Henricus ab Heers. obs. ••9.

Cum quidam sint, qui non possunt nisi purgationibus, Clysteribus sup∣positoriis, ptifanis, vel aliis iritanti∣bus remediis alvum exonerare, reme∣dium jucundum & facillimum hic in∣serere volui, quo alvi pigriores benig∣nè excitantur: torreatur mica panis, oleo olivarum irroretur, & mane dig∣lutiatur, & videbis effectum si bis vel ter idem facias. Petrus Borrellus, obs. 14. cent. 2.

Sectio decima quinta. De Alvi pertinaci obstructione.

VIr quidam corpore athletico post viscerum intemperiem & gravem morbum per 18. dies, alvum habuit suppressam, cui ter injecti clysteres, sed in ventre restitantes, & alia medica∣menta exhibita, non potuere ad obse∣quium sollicitare. Tandem cum om∣nia videret esse conclamata, nec ullam superesse sanitatis vitaeque diuturnioris spem, amicos convocat, insciisque me∣dicis aliquot vini rhenani Cyathos ebi∣bit, solitas delicias, ultimum ita vale illis dicturus. Dehinc tamen post vi••ni, cujus usu assueverat, haustum sic∣catosque calices, murmure in ventre oborto, liberaliter soluta alvus, aeger∣que medicis stupentibus, celeri pede ad se & sanitatem rediit, diuque f••perstes inter amicos pancraticè vixit. Thomas Bartholinus. Histor. 40. cent. 5.

Quidam sutor per mensem aut ul∣tra, ••oeces alvi non excreverat, multis clysteribus, ac potionibus purgantibus frustrà usurpatis, tandem interiit; aperto cadavere, omnia intestina in∣venta sunt foecibus, aut alimentis, vel potulentis, omnino repleta, instar sanguiculorum vulgò (boudius) quod judicatum fuit à facultate intestino∣rum expultrice abolita provenisse. Sa∣mauel Forminus, obs. 18.

Cum longa alvi suppressio, an ideo ad acerrima clysmata recurrendum? nequaquam, imò blandiora saepius re∣petita magis conferunt, vehementio∣ra saepe▪ volvulos intulerunt, efficiunt enim ut puncta acrimonia medicamen∣ti intestina, motum peristalticum su∣um infernè sursum immutent. Guliel∣mus Ballonius. Epid. & Ephaemer. libro primo.

Sectio decima secta. Pro Alvi fluxu in puero.

PUer quidam 4 annos natus, diu∣turno alvi fluxu laborabat, cum in appetentia & dejectione virium. Ori∣go illus alvi fluxus erat ex prava victus ratione, eum enim plurimis cibis in∣gurgitabant, & merum aliquando ei exhibebant. Indè calor nativus ita attritus est, ut alimenta in cruda & pituitosa excrementa converterentur; nihil enim ferè, nisi meram pituitam dejiciebat, quo tempore eum videre cepi: cum tamen antea flava, viridia, aeruginosa, & sanguinolenta re••ecisset. Instituta victus ratione, praescribo me∣dicamentum ex Syr. de cich. cum rheo ℥j. ••um rhei ʒss. per triduum exhi∣bendum, deinde tincturam corallio rum manè & serò sumendam ad cochlearia duo; intra 5. dies melius ha∣buit, & continuatis remediis, paucis diebus restitutus est. Lazarus Riveri∣us, obs. 88. cent. 2.

Sectio decima septima. Pro Alvi fluxu cholerico febribus intermittentibus superveniente.

QUi febribus intermittentibus bili∣osis, & malignis laborant, prae∣cipuè duplici tertiana, propter multi∣tudinem materiae biliosae furentis in choleram morbum incidunt, recurren∣te paroxismo, cujus impetum si non fraenaveris medicamentis infrà à me describendis, morietur aeger intrà du∣os aut tres paroxismos.

Vir quidam literis apprimè tinctus, e∣jusmodi febre laborans, vix potuit à pa∣roxismo servari, cui supervenerat cho∣lera morbus; frigus marmoreum, pul∣sus minutulus, & fermè deficiens, ocu∣li concavi, aliaque horrenda sympto∣mata. Tandem post innumera adhibita remedia, à faucibus orci rediit. Ego ut crastinam tempestatem averterem, jussi aegrotum panatellis crassiusculis & gelatinis recreari, ut froenum injici∣retur humoribus sequenti die saevituri••. Epithemata praescripsi, & opiatas ex conserva rosarum bugl. borrag▪ myro∣bal saccharo conditis, marga••••tis▪ ••ri∣bus

verò horis antè paroxismum, Cly∣sterem hunc mirabilem injiciendum curavi, sine quo actum erat, de meo a∣mico.

℞. Ros. rubr. Mj. Coq. in jusculo capitis & pedum vervecis, in colaturae lb. j. dissolve theriacae recentis ʒij. vi∣tellum ovi j.F. clyster, quem retinuit ad reditum usque paroxismi, qui alvi fluxum reduxit, sed minorem multò. Huic methodo inhaerens multos de∣ploratos servavi. Petrus Pachequus, observ. 4.

Sectio decima octava. Pro Alvi nimia profusione a me∣dicamento cathartico.

IN nimio alvi profluvio hoc maxi∣mè juvare solet.

℞. Theriac. ʒss. aq. theriacal. ℥ss. aq. Cinamom. aq. Card. ben. ℥ij.Ms. homo hydraleo tepido immittatur.

Ultrajecti quidam in officina me∣dica, me praesente, purgandi causa, hel∣lebori albi radices siccas masticabat, & vorabat: dicebat se saepius id fecisse innoxiè: tandem nimia alvi profusi∣one enecatus fuit. Iohannes Heurnius, ad aphor. 1. Hippoc. Sect. 5.

Sectio decima nona. Ad Alvum sistendam.

ELectuarium hoc mihi semper cum successu familiare fuit.

℞. Sem. ros. oxalid. plantag. por∣tulac. an. ℈j. corall. rubr. c.c. usti. an. ʒj. amyli, tragacanth. an. ʒss. Sacchar. rosat. veter. ℥iiij. cum Syr. de rosis siccis q.s.F. Electuarium, cujus ℥ss. detur tribus saltem horis ante prandium. Iohan. Zecchius, consult. 37.

Sectio vigesima. De Amaurosi.

AMaurosis (quae species est caecita∣tis, & gutta serena vulgò dicitur) affectus est oculi, in quo visio prorsus deperditur, nullo sensibili vitio in oculo apparente: generatur ut pluri∣mum à nervorum opticorum obstructi∣one perfecta; aliquando etiam ab eo∣rum adstrictione & compressione, vel ab humore pituitoso, sanguine, pure, aliave materia circa nervos illos colle∣cta & cumulata, vel à tumoribus qui∣buscunque in iis partibus genitis. Huic morbo affinis est alius affectus, qui ambluopia vocatur, quae visus est he∣bitudo, citra manifestum oculorum vi∣tium. In hoc conveniunt, quod in utroque illaesus conspiciatur oculus, pupilla clara & nitida existente: in eo verò differunt, quod in amaurosi, visio tota pereat, in ambluopia duntaxat imminuatur. Haec eandem cum amau∣rosi agnoscit sui causam, sed imbecillio∣rem, obstructionem nimirum nervo∣rum imperfectam, spirituum item ino∣piam, & crassitiem. Apud authores practicos confunduntur saepè hi duo affectus.

Subsectio prima. Pro Amaurosi seu visus im∣becillitate.

COmes quidam Lotharingus de vi∣sionis imbecillitate conquere∣batur, quod res exactè, sivè pro∣pinquas, sivè distantes, dijudicare non posset, obstare dicens veluti fumum, seu nubeculam quandam, quae sibi visum obscuraret. Cum omnia diligenter inquirerem, nihilque in pu∣pilla obscuri appareret, & non semper in eodem statu permaneret hic visionis defectus, sed nunc major, nunc minor esset, à vaporibus potius, quam vitio in oculo hoc evenire judicavi, atque ostendi, vapores non oculum subire, uti credebat, sed cerebrum, juxta ner∣vorum opticorum exortum, impetire. Usus jam erat multis evacuationibus & diversionibus, & inter reliqua etiam setaceum in cervice gestabat.

Praescripsi illi pilulas sequentes.

℞. Fol. Sen. (oculis appropriata esse creditur) ʒij. sem. foenicul ʒj. turbith. ʒij. pil. sine quibus, & Lucis. an. ʒij. cum Syr. de sumaria, quae & ipsa oxydorsica, est. F. Massa. Capiat ʒj. singulis mensibus ter sinè custodia, cum leviores sint.

Cuburbitulas applicet menstruatim, duas collo, duas scapulis sine scarificati∣one, continuando per triduum.

Paretur vinum hoc Euphragiatum, vision•• convenientissimum, de quo nonnunquam haustum in mensae prin∣cipio, vel manè bibat jejunus: sic enim ejus vis, per vapores cum vino rectiùs ad caput ascendit.

℞. Fol. Euphrag. sicc. ℥j. rad. foe∣nicul. ℥ij. fol. Caryophyllatae ʒvj. be∣ton. verben. majoran. an. ℥ss. flo. ros∣mar. ʒij. sem. Foenicul. ℥ss. gran. ju∣niper. ℥j. incidantur, & in doliolo collocentur, affunde vini albi generos. mensuras 10. v••l 12. serventur ad u∣sum vel vindemiarum tempore affunde mustum recens, & sinito effervescere. Poterit & cinamomum ad gratiam addi.

Pulverem sequentem mensura unius cochlearis, noctu cubitum ••••urus, prae∣cedenti laevi coena, sumat, superbiben∣do parum vini, vel projectum in vi∣num cum eo bibat.

℞. Sem. Coriand. praep. ʒij. sem. foenicul. anis. an. ʒj. carui, Sileris mont. an. ʒss. Sinapi ℈j. fol. Eu∣phrag. majoran an. ʒss. Cinamom. ʒij. maceris. ʒss. Caryophill. ℈j. Sac∣char. ros. tabell. ℥iij. fiat pulvis subti∣lissimus.

Sal in mensa ad manum habeat▪ quo ova recentia, vel etiam alios cibos quan∣doque saliat.

℞. Salis puri ℥ij. sem. Carui ʒj. fol. Euphrag. majoran. an. ℈j. nuc. mosch. ʒss.F. pulvis.

Comedat frequenter jecora capra∣rum juniorum assa, confrixa caryo∣phillis & Cinamomo. Haec & illi & alteri cuidam, admodum profuerunt. Felix Platerus, obs. lib. 1. pag. 106.

Subsectio secunda. Pro Amaurosi ad principem quendam.

IN victus genere, inter alia haec ce∣lebria habentur.

Raparum in cibo usus accutiores red∣dit oculos. Passerum & columbarum esum visum mirificè tueri ferunt, nu∣cis moschatae in cibis pro condimento, & extra cibum mane mediocris ufus confert. foenicul. herba in jusculis inter olera, & semen frequenter à cibo inter bellaria diu mansum & deglutitum ju∣vant, in cibis & cum cibo uti hoc sale commisto licebit, quo observatum est oculos caligantes & hebetiores mirificè recreari.

℞. Nucis mosch. macis, cinamom. opt. cardamom. an. ℈j. fol. & fl. Eu∣phrag. sicc. ʒij. vel ʒiij. salis commu∣nis ℥j.F. omnium pulvis ad usum. vino mediocri, non admodum fumoso, aut generoso, non dulci, neque crasso, non musto, uti juvat.

Euphragiati vini continuus usus plurimos restituit hoc vitio laborantes, etiam senes, qui ocularium ope diu antea vix difficulter viderant.

Arnoldus de villa nova medicus ce∣leberrimus, mirum in modum laudat, & ego aliquoties in operibus artis ve∣rum comperi. Non tenerè haec her∣bula in floribus, oculorum characte∣rem, & signaculum à natura impres∣sum habet.

Euphrasia benè ass••rvata sicca pro magnitudine vasis quantitate conveni∣enti musto injicitur dum effervescit, cum defaecatum expurgatumque vi∣num est, asservatur remedio probatissi∣mo.

Si ventriculus ferre potest, nec con∣coctio labefactatur, cum simplicis pu∣ri puti vini in mensa usus fuit, mag∣no commodo haustus aquae fontis purae prandium & coenam claudat, nam ita minus vaporum è cibo in cerebrum fertur. Aristoteles in Probl. scribit, eos acutius videre qui aquam bibunt.

Praeparanda quoque ex flosculis Eu∣phrasiae recentibus, & saccharo, con∣serva aestate, cum frequens Euphrasia floret, eo modò quo rosacea conserva apparatur, ex florum parte una, sac∣chari duabus, & si haberi tum possunt rorismarini flores, etiam istorum par∣tem addere licebit; ista conserva ma∣ne & vesperi sumenda juglandis quan∣titate, potissimum vesperi, cum de∣cumbendum erit: ita juvatur conco∣ctio, tolluntur viscerum obstructiones, visus hebes non solum instauratur, ve∣rum & caeteri sensus vegetiores fiunt, & memoria confirmatur.

Ad corporis quoque & capitis ab excrementis purgationem laudo, ut celsit. tua subscriptis pilulis utatur, subinde noctu cum decumbendum erit, deglutienda una atque altera pilula, ternis aut quaternis quibusque diebus, ita semper aliquid excrementitium paulatim, & quasi insensibiliter à ca∣pite abducitur, & si quando in ocu∣los major humorum influxio urgeat, illarum pilularum, statim ℈iiij. plus minus, i. ••. xj. pilulae post mediam noctem, vel summo mane deglutian∣tur.

Pilulae hae esse possunt.

℞. Massae Pil. Hier. cum agar. ʒij. aloes rosac. ʒj. pil. Lucis, asajeret. an. ℈ij. rhab. opt. aq. Cinam. irrorandi ℈j. cum Syr. ros. solut. F. pasta mollis instillando ol. foenicul. gutt. v.F. pilu∣lae molles ex qualibet ʒj. pil. numero viij. super pulvere nucis moscatae.

Oculis quae insequuntur tutissimè, & cum singulari juvamento admoveri possunt manè cum nullum efficacius medicamentum ad manum est, masti∣centur grana aliquot foeniculi, item a∣liquando tantillum cinamomi, i••tis jam infecta saliva tingantur & illinan∣tur leviter oculi summo digito. Item foeniculi & cumini semen pinsatur in pane, is calens è furno extractus, & discissus admoveatur ita oculis, ut va∣pore istius oculi madescant. Vel hor∣deaceus panis calens è furno extractus dividatur medius, & asperso ad inte∣rius latus foeniculi & carui seminum pulvere, adhibeatur ita oculis, ut fixi in panem intuitu oculi vapore ipsius humectentur, ita absumpta in oculis excrementitia humiditate, lentoreque ipsius & crassitie tenuata & abstersa, vaporibus crassis discussis, visus mi∣ram in modum facili remedio recreatur & reficitur.

Verum quia haec etiamsi paratu fa∣cilia sunt, non tamen semper haberi possunt, praescribam hic ordine tria, quae apparari in tempore, & in usus adservari possunt. Primum hoc esto.

℞. Succ. rutae per residentiam de∣purati ℥ijss. succi euphras. ℥ij. succ. foenicul. defaecat. ℥vj. Mell. virgin. puriss. ℥ijss. mista ponantur in ampul∣la vitrea menses tres ad solem secus pa∣rietem, deinde coletur succus, insti••le∣tur quotidie, si res ferat, digito una gutta in oculum quemque. Alterum hoc sit.

℞. Chelîdon maj. verben. rutae, faenicul. Euphras. ros. an. Mj. vel ij. herbas recenter mane cum rore lectas & selectas minutim conscinde & im∣pone in vitream cucurbitam, & len∣to igne per Bal. M. destilletur aqua pro oculis humectandis.

Tertium quod etiam Antonius Va∣letius in Hollerium sed paulò aliter ad∣notavit, erit s••quens, quod ego etiam antea à Bairo monitus, jam dudum in simili casu comperi efficax fu∣isse.

℞. Ovum recens, coq. sub cineribus ad duritiem, tum dividatur medium, & ejecto vitello impletur tribus par∣tibus sacchar. candid. duabus partibus vitrioli romani, & unà parte lapidis calaminaris, exactè pulveratis & mix∣tis, deindè ambabus partibus ovi aptè colligatis, maceratur in aq. rosac. par∣tibus duabus, & aq. foenicul. & Eu∣phras. utriusque parte una, ea quanti∣tate, qua mergi largè ovum possit, id∣que dies tres vel quatuor, deindè per tenue linteum mundum exprimitur li∣quor cum affusa aqua, & servatur in vitreo vasculo pro collirio, ex eo quo∣tidie oculis cum digito aut penna in∣stillando.

Si forte aliquando ex novo sangui∣nei humoris influxu malum exacerba∣tum fuerit, ita ut rubore, calore, do∣lore oculi infestentur, juvabunt sequen∣tia. Veris tempore cum salix floret,

inciso cortice fluit liquor quidam, vel detracto cortice abstergitur, is oculis instillatus aut illitus, mirum quam su∣perfluam humiditatem absumendo la∣chrymas oculorum sistat, & hebetem visum exsuscitet, recreetque, deinde hoc collyrio uti licebit, quod dolores lenit, ruborem discutit, calorem & hu∣moris acrimoniam temperat, & influ∣xum exsiccat, & arcet, visumque re∣creat.

℞. Gum. arabic. tragacanth. ce∣russ. lot. an. ℈ij. lap. Calamin. tutiae praep. an. ℈j. vitriol. rom. ℈ss. Cam∣phor. gr. iij. Sarcocoll. nutritae ʒss. amyli. cortic. ovorum pulver. an. ℈j. thur. alb. gr. viij. cum album, ovi F. trochisci exigui.

℞. Horum trochiscorum 4. aut 5. includantur puro tenui linteo, & inji∣ciantur in vitrum affusis aquis rosac. partib. tribus, foenicul. pt. una, quan∣tum visum fuerit, tum adde tantillum sacchar. candidi & bene tecta asserva; ista aqua laventur saepe oculi noctu & interdiu.

Hic monere celsitudinem tuam vo∣lo, ut primo vere imperet, ut fol. Cy∣toniorum integra, illaesa, colligant, eaque diligenter adservant, ne situ, pulvere, aliisve inquinamentis oblae∣dantur horum foliorum licebit subinde manipulum integrum accipere, inco∣quere purissima aqua: ea saepe nume∣ro oculi hebetes laventur; mirum quam istos praeservant, ruborem discutiunt, & influentem humorem arcent, quod sine ullo incommodo fieri potest. Ad humorem etiam capitis absumendum, cerebrumque & ipsius partes roboran∣dum, vesperi inspergantur sincipiti tria aut 4. grana pulvisculi Caryophil vel rorismarini: foliorum nam mirum quantae sit hoc leve remedium effica∣ciae. Rinerus Solenander. consil. 8. sect. 2.

Subsectio tertia. Pro Amaurosi in puero.

HOc malo cum premeretur puer. quidam, & illaeso apparente ocu∣lo, videndi actione prorsus careret, & distillatione à capite per multos annos, per oculos excreta copiosa materia, crassa & sordida, laboraret, hunc ob∣structione instrumenti, hoc est visua∣lium nervorum, per quos vis visiva ad chrystalloidem fertur, esse affectum deprehendimus. Vitium hoc ab om∣nibus putatur incurabile. Nos hoc ordine curationem sumus exorsi. in∣stituto regimine recto, celebratisque auxiliis universalibus, quorum ope mu∣cosa excrementa sunt evacuata, per 30. dies sudationes imperavimus ex radice Chinae. Deinde cucuphis exsiccanti∣bus & lavacris supra caput admotis, rasis prius pilis, usi sumus. Masti∣catoria & errhina medicamenta non praetermisimus, quorum ope, tenax per os & nares excernebatur humor. Ut aures spirarent, quae cum oculis maximè consentiunt, causticum retro ipsas affiximus, & simul setonem ••u∣chae indidimus, ut per has partes va∣cuaretur humor in oculos delapsurus. toto, & capite bellè repurgatis à levio∣ribus collyriis incepimus; primum

fuit verbenae dococtum, pulvis ossis sepiae, succus rutae, & foeniculi depu∣ratus, aq. stillatitia ex raphanis & eo∣rum foliis, mel cum marrhubii succo, decoctum Euphrasiae, Chelidoniae. His factis inditum est testitudinis fel, cum saccharo candido commistum, vinum album in quo aurum quinquies erat ignitum, at cum lucem jam aliquan∣••isper videret, hoc deinceps auxilio, quod licet videtur contemptibile, est tamen mirabilis efficaciae, visum recu∣peravit.

℞. Frustula porcinae carnis vetustae, ea in minutissimas taleolas seca, serva in ollula parva aenea adjecto sale & odorifero vino albo, post 10. dies aqua stillabit, quam ad recuperandum vi∣sum, roborandos nervos visuales au∣ferendam obstructionem, mirificam opem praestare fidissimo experimento adinveni. Zacutus Lusitanus, obser. 56. lib. 1. prax. admirand.

Subsectio quarta. De Amaurosi a tumore globoso ner∣vos opticos premente.

GAllus quidam jurium studiosus Basiliae versans, dolore capitis correptus est, mox secuta febris, qua cessante, cephalalgiae reliquiae aliquae nihilominus remanserunt, cum vigiliis & capitis imbecillitate, tandem in oc∣culo sinistro, visio obscurari coepit, & post mensem etiam in dextro oculo, secutaque est paulo post in utroque o∣culo omnimoda amaurosis, seu coeci∣tas, nullo vitio in oculo apparente. Postmodum etiam caecus ille, convulsi∣onibus laboravit, quae illum per vices, tota hyeme affligebant; quibus initio veris cessantibus, supervenit tussis, fe∣bris hectica, expu••tio purulenta, & tabes, qua diu molestatus & consump∣tus, tandem expiravit. Corpore per anatomen aperto, pulmonum vitium deprehendimus; verum cum causam caecitatis, apertâ c••lvaria in cerebro perquireremus, invenimus cerebrum, aqueo copioso humore irriguum, par∣temque illius anteriorem, sinistra prae∣sertim in sede, tumidiorem, à qua cum portio adimeretur, inventus est tumor seu globus quidam glandulae seu stru∣mae instar, inclusus in cerebri substan∣tia, ab ea tamen separatus, propriaque membrana dura contentus, per quam venae aliquae capiliares dispersae erant, ovi gallinaceae magnitudinem supe∣rans, inaequalis & formam pineae nucis exprimens, cujus interior substantia, albida & aequalis, ovi albumen cocti∣one induratum, referebat, sed duriot illo erat. Hic, cono obtusiore, non∣nihil sursum prominebat, bast verò la∣tiore, ventriculo cerebri, anteriore se∣de innitebatur, & pondere suo, quod erat ʒxiiij. nervorum opticorum ex∣ortui in cerebro, incumbebat, eosque comprimebat. Quam causam fuisse caecitates, quod spiritus animalis tran∣situs ad oculos fuerit impeditus, con∣clusimus; cum alioquin in nervis op∣ticis, nulla obstructio, aut aliud viti∣um, uti nec in oculo apparuerit. Hinc conjicere licet, graves & diuturnos ce∣rebri vitio accedentes & incurabiles morbos, ab ejusmodi, occultis in ce∣rebro

latentibus tumoribus, aut vitiis, frequenter accidere, & cum rarissimè haec sectione indagentur, medicos, qui causam, cerebri intemperiei, aut humo∣ribus attribuunt, atque hisce remedia accomodando, oleum & operam per∣dunt, latere. Foelix Platerus. obs. lib. 1. pag. 108.

Sectio 21. De Ambustione.

AMbustio est solutio continui, epi∣dermidis & cutis ut plurimum, nonnunquam etiam carnis musculosae, venarum, arteriarum, nervorum, &c. vi ignis impressa, quam sequuntur, mox dolor acerbissimus, inflammatio, pu∣stulae, & si combustio profunda, cor∣pusque cacochymicum fuerit, ulcus foetidum & malignum. ambustionum tres sunt gradus seu species, levissima nimirum, mediocris, & insignis. Si materia quae urit, non usque adeo diu corpori adhaeserit, aut levis fuerit, tunc tantummodo elevantur pus••ulae, estque hic primus gradus; cujus signa sunt, cutis rubicunda, dolor pungitivus, & nisi statim remedia adhibeantur, cuticulae à vera cute separatio, cum vesicarum eruptione, in quibus aqua alba & limpida continetur.

Secundus gradus censetur, si mate∣ria paulo diutius adhaeserit, aut vio∣lentiore calore praedita fuerit, tunc enim non solum elevantur pustulae, ve∣rum etiam ipsa cutis aduritur, exsicca∣tur, & contrahitur, nondum tamen facta est crusta vel eschara: dignoscitur haec species, quod praeter partis affectae ruborem & dolorem, ilicò & ipso mo∣mento eleventur pustulae, in quibus continetur aqua subtilis, & flavescens, aegerque de tensione cutis conquera∣tur.

Tertius gradus dicitur, si res ignita diutissimè adhaeserit, & violentissi∣mum calorem in se continuerit, tum non solum cutis verum etiam caro, ve∣nae, arteriae, nervi, &c. Comburun∣tur, contrahuntur, & in escharam sic∣cantur. Hujus signum est, si subjecta cutis nigra, vel saltim livida conspici∣atur, & si scalpello pungatur, obtusè sentiat, dura nimirum, & exsiccata existente crusta, quam demum decidu∣am▪ succedit ulcus profundum & pu∣t••idum.

Subsectio prima. Pro Ambustionibus.

INter selecta medicamenta combu∣stionibus facientia, hoc primatum obtinere certum est.

℞. Lauri folia, super quae porcinam pinguedinem ignitam de alto cadere facies quousque folia ipsa in cinerem vertantur: eo verò cinere pinguedine obvoluto ac in unguenti formam re∣dacto, cumbustam, particulam inun∣ges bis in die, & eam intra tres dies sanam reddes. Amatus Lusitanus, eu∣rat. 92. cent. 2.

Puella quaedam aqua ebulliente su∣per ventrem ad umbilicum excocta fuit, undè vesiculae ortae sunt, & tan∣quam

mortua jacebat· ad eam vocatus, unguento populeone totum ejus ven∣trem illiniri feci, & vitis folia super addere, quo remedio intra 4. horas, puella ad se rediit, & paucis postea di••bus, ex toto sana evasit. Quod v••rò intus intestina, ex aquae ingenti caliditate, tumuerint, unde sympto∣mata praedicta ortum traxerunt, pro c••rto crediderim. Ulcera tamen po∣stea ex unguento, à calce saepe lota, parato, sana sunt reddita. Amatus Lusitanus. curat. 34. cent. 4.

Optimum axilium est lutum super impositum, quam citissimè; mirificè enim, ut saepius vidi, dolorem mitigat, cruciatum lenit, & cutem tuetur. Do∣minicus Panarolus. observ. 22. Pente∣coste. 3.

Sebsectio secunda. Pro Ambustione.

AD Ambustionem utimur muca∣gine sem. Cydon. cum aq. ros. extracta, ut in nepotulo meo, qui ex igne oculum combustum habens, hoc modo pluma admota curatus est.

Mulieri cuidam in sronte ab igni combustae, applicata est ex alterius mulieris consilio, haec mixtura, qua ilicò dolor intensissimus sedatus est, & ipsa combustio curata.

℞. Mell. farinae tritic. an. part. aeq. vitellum ovi unius, probè inter se mi∣sta apponebantur.

Elideus praeceptor m••us, si nihil ali∣ud ad manum esset, utebatur succo caepe, quo ambustionem obliniebat: dicebat succum caepe multum conferre combustionibus à proprietate occulta hoc etiam sequenti utebatur.

℞. Ol. Hyperic. ℥j. calcis bene lo∣rae extinctae. ℈ij. Ms. & illiniatur lo∣cus affectus, donec sanatus sit. Idem quoque ad ambustionem primum ap∣plicabat albumen ovi, illud enim facit ne vestigium relinquatur. Deinde ac∣cipiebat calcis decies lotae, lythargir auri. an. pt. aeq. & cum oleo Hyperici faciebat unguentum, quo ungebat lo∣cum. Petrus Forrestus. obs. 16. lib. 2. obs. Chirurg.

Mulieres Delphenses in famulis cere visiariorum, applicant folia hederae ar∣boreae cocta in aqua & sic curant eos quando ab igne vel aqua calente, quod saepe fit, adusti sunt. Mulieri con∣sului, ut cruri combusto folia hederae decocta in cerevisia apponeret, & ilicò optimè fuit curata. Petrus Forestus. obs. 18. lib. 2. obs. Chirurg.

Subsectio tertia. Pro Ambustione.

PRimum & praecipuum negotium in combustionibus est, ut Chirur∣gus impediat, ne pustulae oriantur, si enim id fieri possit, non est quod aeger postea ullam molestiam vereatur, ita∣que quam primum quis igne, aqua, aut oleo fervido, aut simili, quapiam re combustus, ac combustio levis fue∣rit, illicò locus ambustus aqua, aut proprio sputo madesiat, & ad ignem admoveatur, ut incalescat, quantum ferre poterit, vel in aquam calidam

immergat locum ambustum: aut si id fieri nequit, intingatur spongia, aut linteum reduplicatum in aqua calida, & applicetur: calor enim ille externus Empyreuma, hoc est calorem ab igne in parte combusta relictam, ad se at∣trahit ut Aristoteles & experientia te∣stantur: estque ignis, teste Fernelio, proprium inusti mali alexiterium. Cae∣pae etiam in mortario cum sale contu∣sae, & ilicò loco combusto applicatae, Empyreumata extrahunt, nec sinunt ut pustulae eleventur, possunt & in ta∣leolas scindi, & loco ambusto imponi unus ad alterum, donec tota pars com∣busta sit cooperta. Sequens quoque unguentum Empyreuma potenter ex∣trahit, nec sinit pustulas clevari.

℞. Caepae crud. ℥jss. salis, saponis albi venet. an. ℥j.M. in mortario, fiat∣que unguentum cum ol. rosac. & a∣mygd. d.

Anno 1604. Cum dulcissima mea conjunx s••pam in magno aheno co∣queret, ac ipsam spatula agitare vellet, ex improviso dextram ad carpum us{que} in sapam ebullientem immittit, ea au∣tem manui tanto tenacius adhaerebat, quanto magis ad consistentiam & spis∣situdinem cocta erat, ideoque i••icò ex∣ortus est dolor vehementissimus, non solum in ipsa manu, verum etiam toto brachio. Sapâ ablotâ calidâ aquâ, un∣guentum jamjam descriptum (quod opportune tum temporis in promptu mihi erat) applicui•• totum brachium oleo rosaceo inunxi, & fascia posca intincta involvi, saepiusque omnia il∣la reiteravi. Hinc divino favore, ex tanta combustione nulla secuta est cutis exulceratio, praeter duas parvas pustu∣las, una in pollice, altera in digito in∣dice, quae tamen parvo negotio un∣guento basilicone curatae fuerunt.

In combustionibus verò universali∣bus procedatur, quemadmodum se∣quenti exemplo declaratur.

Anno 1605. Paterniaci tinctoris cu∣jusdam famulus, in ahenum tinctu∣râ calidâ plenum incidit. Hinc totius quidam corporis, combustio secuta est, sed quia tinctura non omninò fervida, illae potissimum partes corporis, quae faecibus tincturae in funda aheni in∣haeserant, veluti brachia & facies, combustae fuerunt, accersitus ilicò to∣tum corpus, facie excepta, unguento hoc in unxi.

℞. Saponis liquid. lb ss. caepae crud. ℥ij. S••l. ℥jss. ol. vitell. ovorum ℥j. ol. ros. & amygd. d. an. ℥iij. mucil. sem. Cydon. ℥ij.M.F. unguentum. Ocu∣lis sequens instillavi collyrium anodi∣num.

℞. Aq. ros. ℥iij. aq. plantag. ℥j. sem. cydon. & foenugraec. an. ʒss.M. maneant in infusione supra cineres ca∣lidos per horam deinde exprimantur, addaturque lactis muliebris parum, & oculis calidè instilletur.

Reliquis verò partibus faciei un∣guentum quoque ex sapone, solidum tamen, & spissum, ne ad oculos per∣flueret eosque laederet, applicui. Hu∣jus autem unguenti haec est descrip∣tio.

℞. Gummi elemi ʒj. ol. de vitell. ovorum ros. an. ʒiij. saponis alb. ve∣net. ℥ij. dissolvatur gummi cum oleis, omnia in mortario diligenter commis∣ceantur,

fiatque unguentum, quod super lint••um extensum, applic••tur to∣ti faciei. De quatuor in 4. horas, rei∣terentur unguenta, collyrium verò singulis horis. Eodem quoque die san∣guinem ex vena basilica ad ℥x. ex∣traxi, erat enim vir robustus & pletho∣ricus; sequenti verò die pharmacum exhibui: quo etiam die, ut & tertio, simili unguento totum corpus bis in∣unxi, & faci••i; unguentum quod prae∣scripsi, applicui; oculisque collyrium frequentissimè instillavi. Et sic hic ex tanta combustione plenissimè sanatus fuit.

Si facies pulvere bumbardico com∣busta, & grana pulveris cuti infixa fuerint, ilicò extrahendus est pulvis, quantum fieri poterit, idque acu aut aliquo alio instrumento acuto. Postea expectandum est, ut pustulae eleven∣tur, sic ••nim quod reliquum est pul∣veris in cute, parvo negotio extrahi, & cutis mundificari poterit.

Si verò Chirurgus in principio non advocatus fuerit, ita ut cutis jam ci∣catrizata, maculae verò nigrae ex pul∣vere relictae fuerint, necesse est denuo exulcerare cutem; id autem commo∣dè fiet sequenti vesicatorio.

℞. Cantharid. numero vj. fermenti ℥ss.M. in mortario cum gutta una aut altera aceti, fiatque unguenti instar, de quo F. parva emplastra, quae maculis applicentur, cum primum pustulae fuerint elevatae, incidendae sunt forfi∣cibus, postea acu aut instrumento ali∣quo acuto eximendus est pulvis tan∣demque applicandum est sequens un∣guen••um.

℞. Butiri sine sale ℥j. ung. basilic. ol. Lil. alb. de vitell. ovorum an. ʒij.M.F. ung. Quotiescunque Chirur∣gus tractat ulcera, prospiciat, ut ni∣gredinem pulveris diligenter abstergat, aut cum decocto foenugraeci, & flo. meliloti abluat, postea applicet prae∣scriptum unguentum; atque ita procedat, donec ulcera satis sint mun∣dificata. Ego hoc in casu aliquotics usus sum pulvere praecipitati, idque maximo cum fructu aegrotantium, circumcircá verò ulcera doloris lenien∣di gratia, sequens applicetur unguen∣tum anodinum.

℞. Ol. amygd. d. rosac. cerae alb. an. ℥j. liquefiant & misceantur, postea adde Caphurae ℈j. mucilag. sem. Cy∣doniorum parum M.F. unguentum. Si pulvis in oculos impulsus fuerit, ab∣luendi sunt lacte muliebri, aut aq. ros. tepida.

Si verò combustio altius penetrave∣rit, ita ut non solum pustulae eleventur, verum etiam cutis combusta, siccata & contracta fuerit, tunc neque caepae, sapo, sal, & quae ex hujusmodi fiunt medicamenta, multò minus frigida & sicca, sed quae cutem emolliunt, & lu∣bricam reddunt erunt applicanda: ea autem sunt temperata, calida scilicet & humida. Itaque hoc modo proce∣dendum. Imprimis pustulae omnes forficibus incidantur, quo aqua acris & calida effluere possit, epidermis item ubicunque separata est, abstrahatur, ne sub ipsa pus colligatur. Et quia ilicò humores & sanguis ad locum affectum affluunt, necesse est, ut affluxui illi hu∣morum defensivis adversetur· applice∣tur

itaque unum ex sequentibus de∣fensivis, ad latitudinem palmi mino∣ris supra locum ambustum.

℞. Pulv. boli armen. sang. drac. gallarum, Croci martis, àcaciae. an. ℥ss. ol. ros. ℥iij. cerae novae ℥jss.F. ung. S.A. addendo parum aceti. Vel.

℞. Farin. hord. argill. fornac. an. ℥ij. coq. cum aceto & aq. ad formam Cataplasmatis, in fine admisce albu∣mina ovorum numero ij. hoc defensi∣vum singulis diebus bis aut ter reitere∣tur, ne in parte affecta exsiccetur, & dolorem excitet.

Toti verò loco ambusto imponatur sequens unguentum.

℞. Ung. Basilic. ℥j. ol. rosac. Lil. alb. an. ℥ss. vitell. ovorum numero ij.M. Sequens quoque unguentum com∣bustionibus summoperè convenit, do∣lores mitigat, cutem emollit, & humo∣res affluxos resolvit.

℞. Butyr. recent. fine sale, pin∣gued. Gallin. rec. an. ℥j. cerae novae, ol. Lil. alb. an. ℥ss. liquefiant simul, postèa admisce croci ℈j. mucilag. sem. Cydon. ℥j.M. in mortario fiatque un∣guentum.

Utor ut plurimum emollientibus, usque ad finem curationes.

Praeparo quoque unguentum ad om∣nes combustiones praeftantissimum hunc in modum.

℞. Butyr. rec. & lot. in aq. ros. ℥iij. ol. viol. de vitell. ovorum, amygd. d. an. ℥ss. farin. hord. ℥jss. Croci ℈j. mucilag. sem. Cydon. ℥j. cerae q.s.F. unguentum. Hoc emollit, dolorem lenit, & paulatim cicatricem inducit. Sed quia combustiones, imprimis quae in cutis sunt superficie, vehementissi∣mò sensu sunt praedi••ae, videant Chi∣rurgi ut blandè ulcera abstergant; ego nè abstergendo ulcera, excitem dolo∣res, tela subtilissima, qualis est cam∣briacenfis, cooperio totam partem ambustam, nec illam amoveo, donec ulcera sint sanata; per hanc enim te∣lam pus facillimè effluit, & virtus me∣dicamentorum ad ulcera pervenit. Guliel. Fabritius Hildanus. cap. 6. & 7. lib. De Combustionibus.

Adeps porci bulliens guttatim super lauri foliis projicitur, & hoc oleo am∣bustum locum inunge, & intra tres dies curabitur, quasi quodam incanta∣mento, licet pars ambusta maxima fuerit, quovisque modo. Petrus Bo∣rellus. obs. 76. Cent. 1.

℞. Corticem viridem Sambuci, aut prima Sambuci germina, contundan∣tur, coq. in butyr. rec. q.s. colentur, ut fiat Linimentum, ambusto membro illinendum. Daniel Sennertus. pract. lib. 5. part. 1. cap. 18.

Sambuci cortex interior, ambustis impositus, ad ardorem igneum ex∣tinguendum, efficax esse perhibetur. Io. Raius. Catalog. plantarum Angliae.

Sectio 22. De Aneurismate.

ANeurisma (quod barbaris depra∣vata voce emborisma, & mater sanguinis dicitur) arteriae est dilatatio, vel tumor tactu mollis, pulsans, di∣gitisque

cedens, ab arteriae tunicae in∣terioris quidem apertione, exterioris verò dilatatione ortum habens.

Hujus affectus causa proxima, quae est interioris arteriae tunicae apertio, & exterioris dilatatio, originem suam d••bet sanguinis impetui vehementi, externae etiam cuilibet violentiae arte∣riam nimium distendenti; saepissimè item Chirurgi imperitiei, arteriam pro vena, vel cum vena secantis, tum enim exteriore tunica utpote molli coalescente, & interna duriore manen∣te aperta, per foramen sanguis erum∣pit, & externam distendit.

Subsectio prima. Pro Aneurismate in flexura cubi∣ti a male instituta venae Se∣ctione.

CErata plura in usum hic vocan∣tur, sed inter caetera laudo ego il∣lud Montagnanae, ex scoria ferri, in suo antidotario, quod ita se habet.

℞. Scoriae ferri. ʒv. mumiae, tra∣gacanth. gummi arab. an. ʒiij. thuris, acaciae, Sandarach. an. ʒiss. piscium glutinis, gallarum, cupress. an. ℥j. visc. q.℥iij. gypsi. ℥ij. resin. lb jss.F. Ceratum cum succo consolid. maj. ace∣to & cera rubra.

Emplastrum etiam ex cortice ulmi cocto sapa excepto, & apposito, deten∣toque ad ficcationem, est miri usus; quemadmodum fotus cum spongia madefacta in aceto decoctionis scoriae ferri. Iul. Caesar Claudinus, consult. 67.

Subsectio secunda. Pro Aneurismate ex incisa arteria in Brachio.

QUidam Ludimagister cum propter scabiem ex humore melancholi∣co ortam, sibi venam basilicam dex∣tram à barbitonsore incidi curasset, ar∣teria quoque simul compuncta fuerat. Unde paulatim aneurisma exortum est, cui cum mensis spatio & ultra, me∣dicamenta multa (frustra tamen) ad∣hibita fuissent; ad me tandem pa∣terniacum venit. Eo loci, ubi venae sectio facta fuerat, deprehendi tumo∣rem, magnitudine ovum anserinum adaequantem, pallidum, & utcunque durum, in quo pulsatio non tantùm digito persentiebatur, verum etiam oculis conspicebatur: talis enim erat pulsatio, ut pulvisculos▪ & fascias cir∣cumpositas in altum protuderet. Bra∣chium quoque extendi non poterat. dolor tamen non erat adeò ingens, ni∣si cum brachium extendere vellet. Ego cum curatu difficilimum hunc affectum animadverterem, manum quidem ad∣movere recusavi; precibus tamen ipsi∣us commotus, curationem sic aggressus fui.

Instituta primò optima victus rati∣one, applicatoque tumori duro, em∣plastro nostro de cicuta, Clysterem injeci, & appropriatis catharticis, cor∣pus à pravis humoribus exoneravi, qui spiritum & sanguinem in aneurismate contentum, ad interiora adeo revoca∣runt, ut postea nulla nobis nec appa∣reret,

nec sentiretur pulsatio, tumor quo{que} multùm imminutus conspicie∣batur. Unde tum sequens emplastrum applicu••.

℞. Empl. diacalciteos, ℥ij. pulv. mastich. ros. rub. myrtill. rad. Symph. maj. an. ʒj. cum olei ros. q.s. forme∣tur emplastrum. Postea pulvillum, aut potius nodulum ex linteo multo∣ties reduplicato formavi, & tumori imposui, fasciaque firmiter ligavi, id∣que in eum finem, ut tumor reprime∣retur, & sanguinis vitalis, ex ipsa ar∣teria in externam membranam dilata∣tam, influxus impediretur. Atque his remediis brachium dei beneficio, brevi in integ••um restitutum fuit. Guil. Fabritius Hildanus. obs. 44. cent. 3.

Sectio 13. De Angina.

ANgina (quae graecis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicitur ab 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 stran∣gulo) symptoma est faucium & larin∣gis proprium, idque terrificum, & lethale, tum ob doloris acerbitatem, tum propter interceptionem officii ad vitam tuendam necessarii, & oppressi∣onem partis, cujus officio vita carere nequit, nam & deglutitionem impedit ad vitam necessariam, & respiratio∣nem tollit, sine qua ne ad punctum quidem temporis animal vivere potest· definitur quod sit affectus phlegmono∣des fauces, i. e. summas gulae, guttu∣risque partes, per quas tum cibi potus∣que tum Spiritus introitus est, prae∣cludens.

Alia vera est & Legittima, alia no∣tha.

Verae 4. sunt species, una quam om∣nium periculosissimam censuit Hippo∣crates, ubi neque in faucibus, neque in cervice quicquam apparet, hujus quippe inflammatio penitus abstrusa, graviora infligit symptomata non sine metu praesentis strangulationis. Hac vidit Fernelius sublatum aegrotum ho∣ris 18. constante mente, integrisque sensibus· angina latens haec species di∣citur.

Altera est, quum interiores laryngis fauciumque musculi manifesta pleg∣mone tentantur; haec aequè ac superi∣or symptomatis saeva est, sed minore tamen fit periculo, quod manifesto se proferat tumore.

Tertia fauces interiores unà cum cervice occupat, in qua foris tumor, atque rubor est conspicuus, cum calo∣re & dolore; Symptomata huic nihilo sunt quam caeteris leviora, sed tamen spes salutis melior, quod inflammatio foras prosiliens evocari digerique pos∣sit.

Quarta omnium levissima, atque tuti••••ima censetur, quae non interiores fauces, sed solum cervicem ejusque musculos prehendit, quorum tamen tumore, interiores laringis musculi comprimuntur, introitusque omnis coarctatur.

Omnium causa est fluxio biliosa aut sanguinea, quae in has sedes influens, vel erysipelas, vel phlegmonem pa∣rit.

Dividi aliter solet angina in 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicitur, quando interni gutturis musculi inflamman∣tur, cum maxima respirationis angu∣stia; 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 verò, quando in∣flammantur externi; 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 rursus, quando phlegmone internos faucium musculos apprehendit, & deglutitio∣nem potissimum impedit, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, demum externas faucium par∣tes & mentum obsidente inflammati∣one.

Angina notha febris est expers· fit cum pituitosa destillatio, in fauces cer∣vicisque musculos decumbit, ac tum fortassis tumor inest, sed sine rubore, ardore, & febre.

Alia adhuc est anginae species, quae nullo fit quidem proprio faucium affe∣ctu, sed quum cervicis vertebrae intro luxatae, fauces ac gulae gutturisque in∣troitus premunt, ac arctius coangu∣stant; dignoscitur, quod cervix ponè excavatur, aegrè & cum dolore inflecti∣tur, casus quoque aut ictus anteces∣sit, vel humor praeter naturam verte∣brarum vincula laxavit.

Subsectio prima. Pro Angina in viro quodam ex sanguinis repletione.

SAnguine extracto, & clystere in∣jecto, hoc gargarisma praescripsi. ℞. Fol. Plantag. Mj. fl. ros. rub. pj. gallam omphacitidem (1. viridem) crasso modo contusam. Sem. Cydon. ʒj. bulliant in lb j. aq. plantag. adden∣do aq. solani equiseti. an. ℥ij. colaturae immisce diamor. dianuc. an. ℥jss. fiat gargarisma· quo cum gargarisasset, lo∣qui potuit, quod antea minimè pote∣rat; deinde hoc sequenti usus ••st.

℞. Fol. plantag. b••llid. min. an. Mj. fl. ros. rubr. p.j. balust. ʒj. hord. communis, p.j. coq. in lb ij aquae com∣munis ad. lb j. cui adde lb j. aq. plan∣tag. & aq. Scabios. ℥iij. sem. lini, foe∣nugraec. malv. (cum jam in augmento essemus) an. ʒj. gallam unam crasso modo contusam· nidum hirundinis cum plumis incisum (ad resolutionem aliqualem) ebulliant haec semel, fiat le∣vis colatura, addendo diamori dianuc. an. ℥jss. mell. rosat. colat. ℥ss.M. eo plurimum delectabatur, cum se leva∣men inde sentire fateretur.

Secundo die mane, glande alvo ex∣onerata, venas sub lingua incidere ju∣beo, crassissimo sanguine ac nigerrimo effluente; & melius habere coepit, & spiritum liberius ducebat: eodem ta∣men die, guttur inunximus linimento sequenti, simul etiam cataplasmate im∣posito.

℞. Ol. amygd. d. ℥j. pingued. Gal∣lin. butyr. rec. in aq. viol. & camom. loti an. ℥ss. mucilag. sem. Lini. foenu∣graec. malv. alth. extract. cum aq. Chamaem. an. ʒij. cerae citrinae modi∣cum. F. linimentum, Lana succida su∣perposita.

℞. Rad. althaeae. ℥jss. fol. malv. viol. an. Mj. flo Chamaem. melil. an. p.j. coq. in aq. ad mollitudinem, pisten∣tur, adde farinae sem. foenugraec. lini. hordei an. p.j. nidum hirundinis in pulverem redactum, ol. amygd. d. vi∣ol. butyri rec. an. ℥ij. ol. Chamaem. ℥j.

F. Cataplasma, & amota lana, calidè apponatur.

Istis praesidiis cum paucis aliis, mor∣ti addictus, luci fuit restitutus. Pe∣trus Forrestus, obs. 16. lib. 15. de fau∣cium, gutteris, gulae, & asperae arteriae aff••ctibus.

In Angina periculosa festinandum est; veteres eodem die, & sanguinem mittebant, & medicamenta exhibe∣bant. Ego sane (inquit Trallianus, lib. 4. cap. 1.) novi me, cum usus val∣de urgeret, venam mane aperuisse: diluculo linguae subjectas secuisse; & vesperi ex cremore ptisanae lachrymam scammon. exh••buisse; atque ita laque∣um ex inflammatione ortum vix potui dissolvere. Et alium quendam novi me, postquam duorum brachiorum in cubito venas secuissem, repurgasse, sequenti die non expectato. Petrus For∣restus, obs. 13. lib. 15.

Subsectio secunda. Pro Angina cum tumore in faucibus.

VOcatus ad quendam, cui gutturis regio adeo intumuerat, ut ne ver∣bum proloqui posset, & ferè suffoca∣retur, tumore in faucibus manifestè apparente, cum adhaerente tenacissima pituita & ••entore. Statim cucurbitu∣las cum sca••ificatione scapulis adhibur & gargarismum sequentem suasi.

℞. Aq. Solan. plantag. an. ℥iiij. Syr. viol. mell. viol. an. ℥ss. diamori. ℥j. aceti flo. papav. rhaead. ʒij. fiat gar∣garism.

Applicuit collo sequens cataplasma in illius ambitu sub mento.

℞. Farin. hord. fabarum an. ℥iiij nid. hirund. ℥ij. stercor. canis sicc. ℥jss. mellis ℥ij. ol. rosac. q.s. fiat Cata∣plasma. Hisce vixdum per diem usur∣patis, melius habere coepit, & è sum∣mo periculo evasit. Foelix Platerus, observ. lib. 2. pag. 412.

Subsectio tertia. Pro Angina.

PRotinus alvi excrementis per a∣crem injectum Clysterem depositis, cephalic••m dextri brachii venam in∣cidere juffi; hoc etiam gargarisma praescripsi.

℞. Syr. de ••ibes, rob. mororum an. ℥j. aq. plant. stipit. ros. an. ℥viij.M.F. gargarism. quo saepe utatur.

Foris etiam ubi tumor in collo ap∣parebat, locus oleo Chamaem. superad∣dita succida lana, fotus fuit. Vesperi verò ex sinistra Saphena sanguinis, ℥vj. fuerunt extractae· sequenti verò die, cucurbitulae ad primam vertebram & scapulas sunt applicitae; tum olei v••ce, quod foris admovebatur, emplastrum hoc apponi jussimus.

℞. Rad. alth. fol. malv. an. Mj. rad. Lil. alb. numero ij. ficuum ping. numero x.F. decoctio in aq. donec molescant, dein in mortario optimè pi••tentur, & per fetaceum transmit∣tantur, quibus postea adde, farin. hord. sem. Lini foenugraec. an. pj. Ci∣neris▪ hirund. ℥ij. stercor. cannin. arid. & alb. ℥ij. farin. Chamaem. pjss. de∣cocto

praedicto omnia excipiantur, & F. emplastrum cui adde ol. Chamaemil. rosac. an. ℥jss.M. & ad ignem parum tractetur, & collo affecto applicetur. Porrhò hujus Emplast••r vice stercus caninum aridum pistum & melle ex∣ceptum, & dolenti parti•• admotum praestantissimum est remedium. Item Cinis hirundin. cremat. esficax quoque rem••dium est, si modo cum melle ad∣moveatur. Emplastrum etiam ex nido hirundin. magnam in hoc casu habet praerogativ••m. Nec sunt audi∣endi qui ex nido integro, tanquam ex terra frigida, empl••strum fieri formi∣dant; cum revera terra nidi hirundi∣nis cum paleis, & caeteris in eo conten∣tis, discutiendi vires habeat. Quan∣quam prisci Graeci nunquam quod le∣gerim, nido isto in hoc affectu usi fue∣rint, sed potius cinere hirundinum. Amatus Lusitanus, Cent. 3. curat. 28.

Subsectio quarta. Pro Angina gravi in viro quodam.

CLysterem primùm paulò acriorem in hunc modum praescribo, quod adstricta alvo esset.

℞. Herb. 4. emoll. fol. Caul. rubr. hyssop. Cent. min. an. Mj. polip. q.℥j. sem. Cartham. contus. ʒx. agaric. in petia ligat. ʒiij. sem. melon. cum cortic. contus. ℥j. sem. anisi, & anethi. an. ʒiij. flo. Chamoem. & melil. furfur. Macri. an. p.j.F. omnium decoctio. in cola∣turae lb j. dissol. Catholic. ℥j. hierae gallen. ʒv. ol. viol. & Liliorum a••. ℥ij. mell. ros. col••t. ℥ij.F. Clyster.

Ingentem excrementorum copiam dejecit aeger, à qua alleviationem sen∣sit, ejecto Clystere sanguinem eodem die bis è cubito detraho ad ℥xx. quod & aeger valentissimis viribus esset, & morbus quoque magnus. Interea gar∣garismate astringente, & repellente, uti aegrum jubeo.

Sequenti die è venis sub lingua san∣guinem detraho, & Cucurbitulas cum scarificatu, sub vesperam admoveri scapulis jubeo, à quibus mirificè se le∣vatum sensit, & paulò tum facilius re∣spirare coepit. Interim in omnimoda abstinentia aegrum contineo; nec per primos tres dies, quicquam aliud prae∣ter aquam mulsam sumere jussi, neque etiam solidiora alimenta sumere potu∣it, ut qui etiam mulsam ore sumptam per nares rejiceret, quod anginosis fre∣quens esse solet. Infernas partes vin∣culis deligo, collo & cervici haec im∣pono.

℞. Ol. Chamaem. viol. Liliorum & Cheirini, an. ℥ij. ol. amygd. d. rec. ℥iij. axung. Gallin. rec. ℥j. butyri rec. sine sale ℥j. Croci. ʒj.F. linimentum, quod calidum collo & cervici, mollibus lanis pinguibus intectum admoveri jubebam. Ubi verò ad tertium diem ventum est, mox propinare medica∣mentum solvens satago, sed frustra id tentatum est: quare dabam alternis diebus Clysterem suprascriptum, à quo alleviari se plurimum aeger sentie∣bat.

Cum autem ad quartum diem ru∣bor aliquis cum dolore ac tentione fo∣ras ad maxillam dextram se proderet, bonum id esse sum, ex Hippocr. &

Galeni sententia, arbitratus. itaque na∣turae motum secutus, foras humorem ••v••care st••dui, in hunc modum.

℞. Fol. plantag. Hysop. Caul. rubr. an. Mss. Caric. ping. numero xij. uvarum pass. exacin. numero xx. li∣quirit. rasae ℥j. ros. rubr. p.j. hord. cum cortice pss. fiat omnium decoctio in aq. hordei in colat. lb jss. adde dia∣mor. & dianuc. an. ℥jss. oxymel. sim∣pl. Syr. viol. an. ℥ij. mell. ros. ℥j.M. fi••t Gargarism. quo saepe utatur.

Foris verò ad tumorem prominen∣tem evocandum, & suppurandum ta∣li sum usus Cataplasmate.

℞. Fol. malv. alth. cum radic. an. Mij. fol. Caul. rubr. viol. hyssop. an. Mj. caric. ping. numero xxx. fl. Chamaem & melil. an. pj. sem. Lini. & foenugraec. an. ℥j. Capitum Lilio∣rum alb. ℥ij. furfuris pj. fiat omnium decoctio in aqua, pistentur & cribren∣tur. Cribraturae adde nidi hirund. in ol. Lil. praebulliti & cum toto probè in morta••io maccrati, & postea cribrati ℥iij. farin. sem. Lini & foenugraec. fa∣rin. frumenti an. ℥j. Coquantur farinae cum oxymel. ad convenientem gluti∣nositatem. Postea adde axungiae Gal∣linae rec. butyri rec. sine sale an. ℥j. Croci ʒj. ol. Lil. ℥iij.M.F. Cataplas∣ma; mirificè profecto humorem fo∣ras evocavit, atque ad suppurationem deduxit; intra▪ biduum namque sup∣puratus ferè, qui foras subsederat tu∣mor▪ fuit; cui tamen tertio post die canini stercoris sicci ʒiij. adjunxi, quod si quid aliud, vel Pauli vel Avi∣cennae testimonio, huic affectui maxi∣mè prodest, occulta quadam vi & pro∣prietate. Suppurato tumore ad 7. diem c••n••enti ferro apperiri jussi▪ quod id ulceribus & absce••sibus plurimum conferat, exsiccando, & virus malum ignis potentia corrigendo. Pus foeti∣dissimum, virulentum & copiosum prodiit, ulcus mundificari curavimus, unguento ex melle rosato, succo apii & absinth. farin. hord. myrrha & ari∣stoloch. postea probè deterso ulcere, quod intra 20. diem contigit, ad s••r∣cotica & cavum ulcus implentia nos contulimus unguento ex thuris polline, myrrha, iride, aloeque confecto, addi∣to Chalciteos emplastro, sicque dei nu∣tu integre curatus fuit, magna omni∣um admiratione.

Interim dum haec facio, reliquorum praesidiorum, quae juvare posse sum arbitratus, minimè obliviscor; nam quum devorare potuit aeger, purgans medicamentum, & catapotia dedi, ad deducendum humorem, quae quidem foeliciter operabantur. Exhibui etiam rasurae dentis apri ʒj. ex oleo amyg∣dal. d. & Sacch. cando, quod in hoc affectu, prout & in pleuritide, prae∣sentaneum est remedium atque arca∣num. Franciscus valeriola, observ. 10. lib. 2.

Praestantissimum est hoc cataplas∣ma, quo in alio, angina praefocativa correpto, secundo tertiove die sum u∣sus, à quo secuta est tumoris suppura∣tio, respirandi & deglutiendi facilitas, & ab eo aeger mirificè se alleviari sen∣tiebat, ita ut perpetuò loco affecto ad∣haerere juberet.

℞. Nidorum hirund. cum toto nem∣pè stramine, luto, & stercore hirund.

numero ij. bulliant in ol. Chamaemel. & Lilior. Pistentur & setacio cribro transmittantur, adde stercoris canis ossa commedentis. ʒij. Osypi humidi ℥j. ol. Liliorum q.s. fiat puls in mo∣dum cataplasmatis, & loco affecto ca∣lidè admoveatur. Est enim in hoc ca∣su praesentaneum remedium; sicuti cinis crematarum hirund. devoratus ad ʒj. pondus, ex hydromelite, vel etiam illitus, ut Diosaerides & Galenus affirmant. Franciscus Valeriola, obs. 10. lib. 6.

Venae sectione peracta, mox insti∣tuenda purgatio, praecipue si bilis in corpore abundet, ut illâ pharmaci irri∣tatione, motus humorum fiat 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. recentiores hic laudant sal pru∣nellae in oris collutionibus.

Si dolor sit vehementior, utilissi∣mum est Lac. Postquam venae sectio in cubito, & purgatio est instituta, ad derivationem, etiam venae narium, & sub lingua sunt, aperiantur, aut hi∣rundines venis narium, frontis, post aures & cervici applicentur. Non∣nulli & scarificationes aurium adhi∣bent. A proprietate prodest fungus Sambucinus coctus & bibitus, & foris etiam impositus. Lignum quoque hederae à proprietate valere dicitur. unde Io. Marquardus scribit, quod comedens ex cochleari de ligno he∣derae, vel bibens ex vase hederaceo· nunquam, vel rarò in apostema gut∣turis, vel uvulae incidat. Commendant etiam tanquam expertum lupi guttur, seu asperam arteriam, si angina labo∣rans per eam bibat. Commendantur & exuviae serpentis in ol. amygd. d. coctae, si in oleo illo linteum tingatur, colloque circumponatur. Cochleae item cum testis ustae, & Cancri usti; item rasura dentis Castorei an. ℈j. vel ʒss. in aq. scabios. propinata. Daniel Sen∣nertus, practic. lib. 2. part. 1. cap. 24.

Si abscessus intus in ore rumpatur, decocto hordei, aut hydromelite de∣tergitur. Si aliquando ulcus sordi∣dum reddatur, tunc ad potentiora re∣media confugiendum est, in hunc mo∣dum.

℞. Fol. Scabios. & agrimon. an. Mj. nuc. cupress. ʒj. rad. ireos florent. & aristoloch. rot. an. ℥ss. myrrh. ʒss. ros. rub. pij. coq. in hydromelite ad. lb j. Colatura colluantur frequenter ulceratae partes. Si non sufficiat, ad collirium Lanfranci deveniendum erit, quod mirabilis est efficaciae. Lazarus Riverius, prax. medic. lib. 6. cap. 7.

Anginam magnam & periculosam, non omissis, quae ex universalium ge∣cere conveniebant, hoc gargarismo percuravi.

℞. Semper viv. Mss. fl. prunell. p. iij. salis armoniac. ℈ij. decoq. in aq. lb iiij. ad casum unius· & utere▪ pro gargarismo. Hieronymus Reufnerus, observ. 57. Vidi cuidam angina de∣plorata laboranti, aquam è stercore vaccino destillatam, exhibitam ita pro∣fuisse, ut mox convaluerit. Hieronymus Reufnerus. obs. 191.

℞. Fl. Chamoemel. Miij. aceti & olei an. pt. aeq. decoq. pro Cataplas∣mate quo calidè applicato extrinsecus ad locum affectum. intra horae spatium apostema disruptum est, ac per os sani∣osa & cruenta multa rejecit, & mox

convaluit. Martinus Rulandus. Cur. 56. Cent. 4.

Mulier quaedam superstitiosè buty∣rum mense maio asservabat, & colli∣gebat tribus diebus rogationum, ••iris è lacte vaccae quae marem peperisset, mu∣lieribus, quae foeminam. Urgente malo inungebat collo, cervici, & partibus vicinis, carpo plurimùm fricando at∣que hac ratione non paucos sanitati re∣stituit. Iac. Hollerius. cap. 23. lib. 1. de morbis internis.

Subsectio quinta. Pro Angina ad suppurationem tendente.

GArgarismate usi sumus ex decocto ficuum, foenugraec, & alth. cum spica, croco, & melle, & rosis in exigua quantitate admixtis. Similiter em∣plastrum sequens maturativum nonni∣hil, & rumpens, extrinsecus admovi∣mus.

℞. Alth. ℥ij. rad. Lilior. ℥j. ficuum pinguium numero v. fol. malv. Mij. fl. melilot. & Chamaemil. an. p.j. coctis & con••usis adde nidum hirun. farinae hord. Mss. ol. Chamaemil. amygd. d. butyri rec. an. q.s.F. ad modum em∣plastri. Eo vix ad horam imposito, collo & maxillae usque ad aurem, in∣tus ruptum est apostema, deinde solo abstersorio gargarismo utens convaluit. Petrus Forrestus. obs. 23. lib. 15.

Facta maturatione secunda succedit intentio, nimirum appostematis rup∣tio, quae modò cum medicamentis, modò manu Chirurgica perficitur. Maturantibus itaque addimus aliqua acria, ut hirundinis excrementa vel ci∣nerem, aut stercus caninum. Fer∣mentum quoque foris rumpit cum sale & oleo. Plurimum etiam facit ad ruptionem vociferatio, & fortis motus gutturis in transglutiendo· violenta etiam transglutitio crustae panis, hoc enim saepè contulisse compertum est. Quidam, ut empirici, si neque haec ju∣verint, candela cerea in guttur demis∣sa, abscessum rumpunt, ut fecit A∣matus in quodam anginoso tentandi causa, unde repentè pus effluere coepit per os, & aeger liberatus est, cum me∣dici eundem pro deplorato relique∣tint. Alii Scalpello aperiunt, deinde prono capite Saniem expurgant, & sic tertia succedit intentio repurgandi, & ulcus detergendi cum aqua mellis vel hordei decocto cum melle. Quarta intentio consolidandi perficietur hoc gargarismo.

℞. Aq. decoctionis ros. rub. Gall. myrti••l. lb j. thuris. sang. drac. Sarco∣coll. an. ʒss. Syr. ros. si••c. ℥j.M. Non∣nulli addunt pulverem pilor. lepor. combust. Petrus Forrest. Schol. obs. 23. lib. 15.

Dum regalia celebrantur & vino hyppocratico aromatiti indulgetur, cuidam juveni, qui illud vinum bibe∣••at, de nocte angina oborta, cum stran∣gularetur, jugulum gladio aperuit, sa∣niei plurimum emanat, convaluit. Hîc fortuna plurimum potuit; an urgente necessitate idem fieri potest. Guilielmus Ballonius. lib. 1. Epidem. & Ephemerid. pag. 11.

Subsectio sexta. Pro Angina.

A Provisione habita totius corpo∣ris seca venas sub lingua, & si non juvat, jugulares in collo externas; & gulae insuffletur pulvis hirundinum, & foris admove emplastrum ex nido hirund. cum aceto. si ad pus abeat.

℞. Myrrhae ʒij. sinapi ʒj. morsus diabol. scabios. an. Mj. coq. ex aq. ad lb. j. colat. adde mellis optimi, & dia∣nuc. an. ℥ij. fiat Gargarism.

Ad ruptionem etiam facit hoc Em∣plastrum.

℞. Farin. tritic. hord. sem. foenu∣graec. an. ℥ij. rad. Lil. alb. ℥iij. ficuum numero vj. Levistic. Chamaemel. me∣lilot malv. an. Mss. fermenti acris ʒij. decoctis ut decet ex aqua F. cataplas∣ma· dolorem sedans est quod sequi∣tur.

℞. Medullae pomorum sub prunis coctorum ℥viij. butyri rec. ℥ij. pin∣gued. gallin. ℥jss. lactis muliebris ℥iij. farinae hord. ℥j. bulliant ad spissitudi∣nem in fine adde vitell ovorum nume∣ro ij. & parum croci F. cataplasma anodinum. Ioannes Heurnius, ad Hip∣pocr. Aphor. 43. sect. 2.

Cum in gutture morbilli magis emergerent, non sine magno dolore & calore, ut sese suffocari clamaret; mandavi, ut continuò cum lacte ca∣prino, & aqua plantag. simul mixtis tepidè gargarisaret: quod miraculi, instar profuit. Praes••rvat enim maxi∣mè ab angina & suffocatione; estque oris & gutturis praestantissimum re∣medium, cum signa exanthematum se produnt. Petrus Forrestus, obs. 17. lib. 1. de febrib. Ephemeris.

Ex Hippocratis consilio omnia ad∣movebimus ut foras prodeat in collum materia: tale est Emplastrum quod coquitur ex nido hirund. ex decocto malvarum meliloti, ficuum, fl. Sambu∣ci; additur theriaca & crocus. Ita litus ex adipibus, & oleo amygdalino, cum croco. Io. Heurnius. ad Hippocr. Aphor. 37. sect. 6.

Summis laudibus ad anginam com∣mendatur filum purpureum, quo vi∣perae strangulantur, in quem finem nonnulla intorta fila, patavio mecum attuli, quibus viperas strangulatas vi∣di. Collo circumliganda sunt. Gale∣ni est observatio, lib. 6. de simpl. medic. facult. lit. G. in. glycisida, cui consentit Aeginaeta. lib. 3. de re medica. Cap. 26. Thomas Bartholinus. histor. 73. cent. 4.

Subsectio septima. Pro Angina.

SArtor quidam angina laborabat, qua deglutitio impediebatur; ei secta fuerat vena, Clysteres injecti, & admotum vesicatorium.

His non proficientibus, me vocant, advertens eum vix tantillum jusculi ex cochleari magno conatu deglutire, ac per consequens medicamentum pur∣gans haurire non posse, praes••ribo aq. benedict. ℥ij. quibus purgatus est plu∣ries per vomitum & secessum, eo∣demque die ab angina liberatus.

Lazarus Riverius. observ. 24. cent 2.

Juvenis quidam fossor angina labo∣rabat ita vehemen••i, ut nec loqui, nec deglutire posset, respiratio tamen inte∣gra maneb••t. cum ad eum vocatus sum, injectus fuerat Clyster, statim verò sanguinem mitti jubeo ad ℥x. postea admovetur v••sicatorium posteriori c••rvici▪ cucurbitulae scapulis admov••n∣tur cum scarificatione, & 4. horis à ve∣nae sectione exhibentur aquae bened. ℥ij. quibus purgatus est per vomitū & per alvum, & indè loqui ac deglutire coepit, ac paulò post integre curatus est. Lazarus Riverius. obs. 10. cent. 2. vide ejusdem obs. 60. cent. 4.

Subsectio octava. Pro Angina notha in matrona.

PRaemissis clystere & venae sectione hoc Linimentum paravi.

℞. Ol. Chamaemell. melil. an. ℥j. nidi hir••nd. pulv. ʒss. alb. graec. ʒj. pingued. hirci. ℈ij. Cerae. q.s.F. un∣guentum super linteū duplicatum ex∣tensum, collo calidè applicetur, ab ejus usu dolor abiit, deglutitioque facilis & integra rediit, & ipsa aegra integrè convaluit. I••. Petrus Lotichius, obs. 1. cap. 7. lib. 2.

Subsectio nona. Pro Angina.

ILlustris mulier Gabriela Gousier domina à Saultono, cum angina autumnali omnium periculocissima detineretur, venit in mentem me le∣gisse apud Aetium lib. 15. cap. 6. aga••i∣cum occultos absc••ss••s absorbere, vel foras materiam evocare; statim agari∣cum in taleolas con••isum in decocto radicis althaeae, ficuum, cum momento Zinziber. & quarta parte vini albi ma∣ceravi, addidi Syrupum de althaea, & potionem: aegrotae dedi monuique ne illam statim deglutiret, sed aliquod tempus in imis faucibus contineret, si hac potione vitam sibi redimere vellet, obsequitur aegrota, interim dum cum illa sermonem confero, ecce magna puris albi copia, tam putridi & gra∣veolentis ore rejicitur, ut filia quae ad matrem cum pelvi adstabat, excipien∣di puris ergò, praegravi ejus foetore, conciderit animo. ad aegrotam postea rediens ••am & vocis vitio & respira∣tione difficili, & gravi deglutitione, & febre levatam reperi, & ab omni vitae periculo tutam, qua nunc fruitur in∣columis. Iacobus Dovynetus. apolog. lib. 3. cap. 1.

Hispanus quidam cum acutissimâ anginâ in horas strangulari videretur, & omnia universalia & localia per ve∣nam sectam, scarificatas in collo cu∣curbitulas, acres Clysteres, essent cele∣brata auxilia, & ipse nigricante facie velut emortuus jaceret: periti 〈◊〉〈◊〉

medici jugulares secandas imperârunt, adsuit Chirurgus secandi arte dexterri∣mus; illas sanguine ad caput ruente, vaporeque multo impletas, turgen∣tes & conspicuas resecuit, irreparabili sanguinis fluxu sequuto, aegroque lap∣so in omnimodam vi••ium jacturam, spes salutis abest; quum de eo ob vio∣lentum sanguinis fluxum, jam d••spe∣rarent omnes, vocatus accurro, Em∣plastrum Galenicum ex aloe, thure, pilis leporis exactissimè trituratis & mixtis cum candido ovi, superimpo∣no, quo ipse ad arteriarum & jugula∣rium haemorrhagias foeliciter utitur; sicque collo commodè ligato, aegrum jamjam exhaustum refocillo, qui post horas aliquot, respirare & loqui coepit, & à morbo immunis revixit. Nec mireris ad tam periculosum remedi∣um nos confugisse, quando enim salutis unica est via, haec licet cum periculo tentanda; cum satius sit aegrum peri∣clitari, quam spe adempta certò perire, ut monet magister; nam malo nodo malus cuneus quaerendus est, raroque crudele malum nisi crudeli depelli po∣test auxilio. Zac. Lu••itanus. obs. 95. lib. 1. prax. admir.

Anginâ caninâ cum foemina quae∣dam nullo apparente tumore graviter corriperetur, magna cum violen••ia re∣spirans, ita ut in horas strangulari vi∣deretur, & neque cephalicae, aut ve∣narum sub lingua fectio, in occipite Scarificatae cucurbitae, acria clysteria il∣li opem ferre possent, tandem eodem die quo omnia ob procrastinationis pe∣riculum acta sunt, sub mento scarifica∣ta cucurbita summo fuit auxilio, assum∣ptis deindè Syrupis, excretaque per sputum pituita crassa & multa, altero die melius habuit. Zac. Lusitanus. obs. 94. lib. 1. prax. admirand.

Juvenis quidam 20. annos natus, pituitosus, post celeriorem deambu∣lationem, avidè hausit ••rigidam ce∣revisiam, undè intra horam deglutitio admodum difficilis, fauciumque dolor & tumor apparuêre, vocatus venae sectionem levem institui jussi, sequen∣tique gargarismate curatus est.

℞. Aq. fl. Sambuc. ℥iiij. myrrh. pulv. ʒss. Sp. vini rectificat. ʒiij. Spirit. Salis. armoniac. ℈j. succ. ta∣raxic. express. ʒij.M. pro gargarism. Puella 20. circiter annorum, subitò in maximam respirandi difficultatem in∣cidit, cum ••aucium tumore & dolore, ut ne guttulam quidem liquoris de∣glutire poterat; vocatus statim venae sectio celebrata fuit ad ℥vj. moxque sequens apozema pro gargarismate praescripsi, undè levamen quoddam observavit.

℞. Fl. ros. rub. ℥j. bacc. Lauri ex∣cort, sem. Levistic. an. ʒjss. coq. in aq. communis lb j. vase optime clauso in colat. dissolv. Mell. ros. ℥j. aq. theriac. simpl. ʒv. Sp. salis armoniac. ℈j.M. pro gargarism. Sequenti die clyste∣rem purgantem injici curavi, undè op∣timè dejecit, eodemque die collo se∣quens cataplasma bis de die renovan∣dum applicari jussi.

℞. Nid. hirun. num. j. fl. Sambuc. p.iij. coeparum sub cineribus coctarum nu∣mero ij. coq. ex cerevis. tenui. contu∣sis adde albi graeci ʒiij. olei oliv. q.s.M.F. Cataplasma, quo quarto die ab∣scessus

fuit ruptus, ulteriusque usa su∣it solummodò melle rosac. pro linctu. Fredericus Deckers. Obs. ad cap. 1. l. 2. praxeos Barbetianae.

Subsectio decima. Pro Angina Latente.

ANgina laborabat Nicolaus Rota, nullus tamen rubor aut tumor, vel intus in gula, vel extra videbatur; & ipse nihilominus vix spiritum trahens, quicquid praeterea edendum sumeret, per Os statim & Nares rejiciebat: quare cum arescente corpore, pallente jam facie, ac vertentibus oculis, spes omnis sublata esset, & Medici, quibus cura demandata fuerat, aegrum am∣plius non adirent; me licet juniorem convocant, aegrum ostendunt, & quae∣cunque acta fuerant exponunt; at ego cum & aegrum ipsum ad mortem ten∣dere, & medicos quaecunque opportu∣na fuerant praesidia adhibuisse intelli∣gerem, coepi ipse mecum cogitare, sa∣tiùs ne esset, aegrum ipsum Deo & Naturae, ut caeteri Medici, incuratum dimittere, an aliquod licet insolitum, utile tamen auxilium experiri: Ve∣rum adhortantibus his qui aegro assiste∣bant, consilium capio, & locum al∣tioribus plagis sub ipsis Maxillis, ac etiam supra collum incido, ex quo cum sanies multa prorumperet, adeò morbus levatus est, ut faucibus ipsis spiritum simul & cibum capien tibus, facilis dein ad bonam valitudinem aegro daretur regressio. Antonius Bene∣venius. Cap. 38, lib. De abditis Mor∣••orum & Sanationum Causis

Sectio 24. Pro Ani Abscessu & Vlcere.

RUpto abscessu, & pure effluente' locum affectum continuò deter∣simus cum decoct. hord. & melle Ro∣sac. cum satis detersum videretur, mandavi, ut hoc unguento incarnante & consolidante, & cicatricem indu∣cente inungeretur.

℞. Ung. alb. Camphorat. ℥j. tutiae. Lytharg. an. ʒj. Sarcocol. thuris. balaust. an. ʒss. ducatur in mortario plumbeo, donec fuscum fi••t; inunga∣tur, vel super p••nnum lineum indu∣ctum apponatur. Ad idem quoque valet unguentum de plumbo, quo sae∣pius utor, non solum ad ulcera, sed ad rhagades ani. Ita describitur apud Montagnanam.

℞. plumbi usti ℥ij. Lythargyr. ℥j. ceruss. lotae, aceti, an. ℥ss. ol. Rosac. ℥iij. mell. rec. ℥j. ••••••ell. ovor. num. iij. myrrh. ℥ss. cerae, q.s. fiat unguen∣tum.

Valet in omnibus excoriationibus, inflammationibus, & ulceribus frau∣dulentis, & corrosivis, & antiquis gangraenis crurum & aliarum parti∣um.

Utitur & Montagnana pro ano gan∣graenato, hoc unguento.

℞. ung de cerussa lb j. plumbi usti ℥ss. thur. myrrhae an. ʒij. lythargyr. despumat ℥jss. incorporentur in mor∣tario ultima contritione. Petrus For∣restus. Obs. 13. lib. 23. De Sedis & Ani vitiis.

Sectio vicessima quinta. Pro Ani Fistula.

SI incommodum quod adsert Fi∣stula, non magnum sit, nec mul∣tum saniei effluat, nec foetor adsit ma∣gnus, multi medici suadent, eam non attingendam esse, cum Natura inter∣dum superfluos corporis humores per eam expellat, & vitium haemorrhoi∣dum suppleat. Quicquid tamen di∣cant Autores, quod fistulae cura di∣mi tenda est, bonum est, ut omni die abluatur decoctione agrimoniae. folio∣rum olivae, & aluminis usti, per sy∣ringam quatuor aut quinque vicibus immissa: leviter deinde cum pannis lineis exsiccetur; & si foramen sit ni∣mis angustum, aperiatur cum medul∣la Sambuci, aut Gentianae, ne sanies in ea retineatur, & partes vicinas cor∣rumpat: Et 〈◊〉〈◊〉 easdem melle madefe∣ceris supersperg••••do pulv. aluminis usti, melius erit, & citius aperietur; & semper lavetur cum dicta lotione, in qua reperitur faepè juvamentum magnum, vel repurgetur cum colly∣••io apud Valescum descripto, lib. 2. cap. 4. De Fistula Lachrymali, quod ita se habet.

℞. Aloes, thuris, an. ʒj. Sarcocol. balaust. sang. dracon. antimon. alu∣min. an. ʒjss. aerugin. aeris quartam partem ʒj. De isto collyrio distempe∣rato cum vino, vel decocto gallarum, quod melius est, gut••ae tres vel plures in fistulam distillentur & utatur; & mundificet cum mel••e & vino & virid. aeris, donec consumatur caro mortua, quae apparet in fistula & occultetur caro sanguinea, ulcus probe repurga∣tum, curetur incarnativis. Si istis non curetur, tunc chyrurgia curanda e••it, cauteriis actualibus; cum cautio∣one tamen, cauterisando superficiem fistularum; id tamen fieri non debet, si fistul•• intestino, aut vesicae propin∣qua existat. Alii utuntur incisione. Sed non nisi à Chirurgo peritissimo talia sunt peragenda. Petrus Forrestus. Schol. observ. 15. lib. 23.

Sectio 26. Pro Ani condylomatibus.

QUi Condylomata patiebatur, ex quibus interdum humiditas aquosa tenuis emanabat, huic jussi, ut folia viridia rutae cataplasmatis instar loco affecto apponeret. Egregiè enim illud ad condylomata & haemorroides facit. Si neque illa juvarent, impera∣vi ut pulvis subtilissimus conficeretur, ex ferrugine ferri, qui cum succo tap∣si barbati mixtus c••m bombace appli∣cetur. Omnia quae Condylomatis conducunt (teste Aetio) adstringen∣tia esse oportet. Petrus Forrestus, Obs. 8. lib. 23.

Condylomata, omnis{que} generis verrucas, ficus, mariscas, & mora ani prorsus tollunt cineres stercoris muri∣um cum vino cocti & applicati insen∣sibiliter. Idem faciunt Conchylia juxta fluminum littora reperta oblonga, cal∣cinata,

& cum vino cocta & applicata. Sic crocus metallorum cum aqua· Foe∣niculi distemper••tus, & in petii ap∣p••ica••us, dolores primò s••d••t, & d••∣inde ipsa Condyloma••a consumit. Io∣annes Hartmannus. prax. Chimiatr. pag. 203.

Sectio 27. Pro Ani Intertrigine.

QUibus ex equitatione Ani inter∣trigin••s contingunt, argentina herba contusa commodè apponitur: Hujus h••rbae succo, si nates lini••ntur frequenter, mirabiliter juvat. Alii febacea candela ad ignem leviter cale∣facta, intertrigin••s inungu••t, ut equi∣tes facere consueverunt. Petrus Forre∣stus. Obs. 13. lib. 23.

Sectio 28. Pro Ani procidentia ex Tenesmo praecedenti.

CUm manu molliori intestinum rectum prolapsum introduci non posset, Spongia Anum fov••ri jussi∣mus cum decocto Malvae adjecto bu∣tyro, & ubi detumuerat, cum pars stercore inquinata esset, vino· rubro abluere mandavimus; deinde ut mol∣libus manibus imponeretur; ubi verò intestinum repositum esset; fovere jussimus decocto adstringente & ro∣borante ex gallis, cort. granat. ros. plantag. & balaust. in aq. Chalibeata decoctis. & podicem inunximus oleo myrtino, pulvere superinsperso, ex myrtil. ros. corn. Cerv. usto & gallis; quibus subsidiis curatus fuit, Petrus Forrestus. obs. 2. lib. 23.

Reposito ut decet intestino, ad ad∣stringentia accedendum, tum interna, tum externa. Inter interna laudabile est decoctum radicis prunellae sylve∣stris in Cerevisia vel Aqua, quod sae∣pius haustum in die per aliquod tem∣pus leniter adstringit, sed ita, ut al∣vus quoque libera simul sit, quam in ejusmodi casibus semper oportet esse talem.

Externa sunt varia, sed elegans est, quod fit ab assere querno apprimè lae∣vigato, & cum Mastiche, postquam ille incaluerit ad ignem, illito & sta∣tim ano supposito, supersedendo, ad tolerantiam tamen ipsius caloris: quod si autem intestinum repositum, nullo modo velarte intùs manere, aut haerere possit, hoc unicum est praesens reme∣dium.

℞. Scarabaeos in stercore equino natos, mortifica in vitro clauso ad so∣lem, benè exsiccentur & F. pulvis tenu∣issimus, de quo sparge super intesti∣num prolapsum, & quoquomodo poteris repone, nunquam egredietur amplius; praesertim si deinceps de∣coctum radicis prunellae sylvestris ad tempus usurpatum fuerit. In proci∣dentia etiam oculi prodest hoc reme∣dium ex Scarabaeis petitum. Alumi∣nis usus propter nimiam stipticitatem cautè evitandus. Ioannes Hartman∣nus. prax. Chinnatr. pag. 205.

Infantes ani procidentia imprimis ob refrigerationem laborantes, quod & in adultis fieri potest, bonum est supra truncum quercus recenter caesae, calefactum, & secundum rectitudi∣nem ligni erectum; collocare; idque ideo quia ejusmodi truncus de ligno recenti maxima astringendi vi praedi∣tus est. Foelix Platerus. Prax. Med. Tom. 3. lib. 2. c. 2. p. 578.

Sectio 29. Pro Ani Prolapsu.

QUinquagenarius quidam, cum Musto oneratus, ex oppido do∣mum rediens, in via alvum exonerare vellet, ac sese inclinaret, prolapsum ipsi est intestinum; & quia tunc aer frigidiusculus erat, exortus est dolor maximus, ita ut ulterius ad suos pro∣gredi, neque ad oppidum redire pos∣set: Verum fortè ••ortuna à praetere∣unte quodam semianimis repertus, mihi adductus fuit; tum intestinum rectum prolapsum, & ad magnitudi∣nem ovi ostrutii tumefactum reperi; dolor ingens aderat, & excrementa continuò, ea{que} liquidia & viscida ef∣fluebant: In curatione sic processi; primò sequens applicui fomentum.

℞. fol. & fl. Verbasci albi, fl. Cha∣maem. Melit. rad. & fol. Alth. an. Mj. sem. lini & foenugraec. an. ℥ss. anisi. ℥j. coque in lacte vaccino rec. mulcto. in decocto isto linteamina reduplicata intinxi, & per horam integram calidè applicui. Deindè toti intestino se∣quentem inspersi pluverem.

℞. Ros. rub. cort. granat. nuc. cu∣pres. mastic. thuris, croci martis, plum∣bi usti, an. ℥j.M.F. pulvis.

Tandem caput aegri in terram in∣clinavi. pedes verò ut in altum à du∣obus viris fortibus elevarentur operam dedi; mox indice meo dextro linteo molli & suavi involuto, & decocto praescripto intincto, nec non in cen∣tro ejus quod prolapsum fuerat, posi∣to, intestinum in locum suum foelici∣ter reduxi; altero die os sacrum & coccygis sequenti linimento inunxi.

℞. Ol. lumbric. ros. an. ℥j. ol. ex floribus ℥ss.M. Sequenti die Syr. ros. solut. compos. cum rheo. agar. & Sen. corpus leniter purgavi, venamque in brachio incidi; & sic in pristinam sanitatem restitutus fuit, nec postea amplius prolapsum est intestinum. Guil. Fabritius Hildanus. Observ. 76. Cent. 3.

Sectio 30. De Aphthis.

QUae in oris interna superficie fiunt ulcera, ac ignei caloris quid∣dam obtinent, Graecis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (fortè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, accendi) Latinis, Lactucimen, Barbaris, Alcola nomi∣nantur.

Sunt ulcera non admodum cava in quamvis, oris partem serpentia, in pa∣latum, in gingivas, in linguae latera, & radicem.

Oriuntur ut plurimum infantibus, puerisque lactentibus, quibus admo∣dum

familiare est malum, quum scili∣cet aut lac nutricis vitiosum fuerit, aut non probè ipsum infans concoxerit, ex qua lactis acrimonia & putredine, sursum elati halitus, partes illas mol∣liores & delicatas facilè exulcerant: fiunt etiam aliquando in iis, qui ad perfectam aetatem pervenerunt; & tum causae sunt tenues, serosi, & a∣cres humores, in toto corpore redun∣dantes, & ad supradictas partes de∣lati. In febribus frequentes sunt Aph∣thae, nonnunquam & sine febre gra∣ves, quales saepè mensibus suppressis observantur. Eas etiam venerea lues & hydrargyri perunctio solet excita∣re. Ex pustularum colore praesagien∣tia signa sumimus: albicantes enim ac rubentes tutiores sunt, & curatu fa∣ciles; lividae autem, aut subnigrae perniciosae, & saepe lethales haben∣tur.

Subsectio prima. Pro Aphthis Puerorum.

NOs linctu utimur ex diamoro, succo granat. & melle; hoc eti∣am addam quod à Pharmacopaeo ac∣cepimus. Multi Infantes cum Ant∣werpiae ex Aphthis morerentur, ex vetulae consilio, ranulam vivam ori puerorum admovebant, suctione ma∣lignitatem attrahentem, eâque defessâ & mortuâ, alteram ori imponebant; deindè rursus aliam, si opus esset; quo praesidio, & pueri, & infantes evadebant. Idem in pueris suis, tum aliis expertum narrabat Petrus For∣restus. Obs. 21. lib. 14. De Affectib. Labiorum gingiv. dentium, oris & lin∣guae.

Juvenis biliosus cum in Aphthas incideret, valdè ignitas & flavas, postquam ex infuso rhab. purgatus esset, collutionem praescripsi, quae re∣frigeraret, & fervorem restringeret in hunc modum.

℞. fol. plantag. bellid. min. portul. semperviv. solan. an. mj. fl. ros. rub. pj. sem. Cydon. ʒjss.F. decoctio in aqua in colat. lb j. dissolv. diamor. ℥ij. succ. mali punici acid. ℥ss.M.F. collutio. Postea adjeci ad majorem ••efrigerationem, succum solani, & aceti modicum: Deindè ut magis abstergeret, in decocto adjeci horde∣um integrum, etiam mellis rosati nonnihil, ut citra mordacitatem ma∣gis discuteret. Petrus Forrestus, Obs. 22. lib. 14.

Hic Syrupus mirum in modum pr••∣dest.

℞. fol. viol. fragar. semperviv. bellid. min. plantag. portulac. an. mj. Sem. Cydon. ʒj. Coq. in aq. communi, co∣lat. fortiter expressae add. sacch. q.s. & Coq. ad consistentiam Syrupi. S.A. ut melius abstergat, loco Sacchari, mel addi potest. Petrus Forrestus. Schol. Obs. 25. lib. 7. De Febrium Symp∣tom.

Subsectio secunda. Pro Aphthis.

FIlius meus quatuor annos natu••, passus est fluxionem acerrimam in linguam & fauces, ut ••nfinitis ulceri∣bus scaterent, iisque albicantibus, & admodum dolorificis, cum magna in∣flammatione. non poterat cibum, aut jusculum capere, nec lac sugere; die∣bus ac noctibus ejulabat insomnis, ma∣cilentus, ac ferè consumptus. Ex re∣mediis non profuit mel rosaceum cum Sp. Vitrioli, quod alias mirificè con∣duxerat; aderat alvi fluxus copiosus, quo bilem porraceam ejiciebat, vesica∣torium valdè profuit; sed dolores & clamores perseverabant, & continuò aeger per os humorem serosum & a∣crem emittebat, dolore & inflamma∣tione magis ac magis attrahente, tan∣dem exhibui Laudan. gr. j. cum juscu∣lo, eoque dolor sopitus est, somnus levissimus consiliatus, qui postmodum perseveravit moderatus & suis horis adveniens. Hinc coepit convalescere, & fluxio illa humoris per os emanan∣tis omninò cohibita est: Sequenti tamen die purgans medicamentum exhibitum est, quod multum etiam profuit. Lazarus Riverius. Obs. 43. Cent. 2.

Quaedam mulier laborabat Aphthis contumacissimis, quae neque venae se∣ctionibus, neque purgationibus mul∣tis, neque julepis refrigerantibus, ne∣que illitu ex spiritu Sulphuris curari potuerant; noctes insomnes traduce∣bat, & vix cibum devorare poterat, quia omnes oris partes hujusmodi ul∣cusculis scatebant: sumpsit noctu Lau∣dani gr. iij. ídque remedium continu∣avit per triduum, & sic fluxio acris in oris partes defluens cohibita est, ac consequenter oris ulcera paucis diebus percurata sunt. Lazarus Riverius. obs. 35. cent. 3.

Colluatur os faepe decocto Satureiae in vino, vel etiam decocto Veronicae, quod praestans est, praesertim si adji∣ciatur aliquid mellis rosati. In Aph∣this contumacibus hisce decoctis adde aliquid spiritus Vitrioli, & non resi∣stent. In Aphthis ex Lue venerea omnem absolvunt nodum aquae virides infra sectione de ozaena describendae, im∣primis si loco aq. simplicis, assumatur aqua persicariae, Ioannes Hartmannus. prax. Chimiatr. pag. 123.

Lingua infantium, & oris partes, quae pustulis sunt conspersae, eluantur & confricentur bis terve post suctio∣nem lacte bubalino, vel caprino, in quo auriculae judae vel fungi sambuci∣ni sunt incocti; cum ipsis itaque fun∣gis & lacte, aut foliis salviae virenti∣bus in eodem lacte madefactis pustu∣lae confricentur & abstergantur: qui∣bus abstersis partes oris pustulosae in∣ungantur, aut melle rosaceo, aut dia∣moro, aut rob. ribium, omnium au∣tem certissimum & praestantissi∣mum remedium ad Aphthas, cujus∣cunque coloris, tam in infantibus, quam adultis est, eas prius diligenter ablutas & abstersas oblinire sequenti remedio.

℞. mellis Rosac. ℥ss. ol. vitriol.

ʒj.M▪ fiat Linimentum. Franciscus I••el. Sect. 7. lib. 2. Practicae.

Sectio 31. De Apoplexia.

APoplexia morbus est gravissi∣mus, qui primò caput obsidet, & protinus ac subitò sensu & motu universum corpus privat, ita ut exitus spiritus animalis à cerebro prohibea∣tur, & vitalis aditus à corde ad cere∣brum praepediatur. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, i. e. à percutiendo nomen habet, quòd, qui ea laborent, veluti de coelo percussi videantur. Avicenna Apo∣plexiam definit, quod sit otiositas sen∣sus & motus per interceptionem Spi∣ritus sensitivi & motivi ab oppilatione ventriculorum cerebri. Ejus plures sunt causae; fit enim aliquando à ce∣rebri phlegmone, nonnunquam à glu∣tinosa pituita, cujus nimia abundan∣tia repletur cerebrum, ut in Apoplexia hyberna & senum; fit etiam à lympha crassiore, nervos magna ex parte ob∣struente, uti etiam ab effuso in cere∣brum sanguine. Duplex est secun∣dum Hippocratem, una fortis, altera debilis; distinguuntur majore & mi∣nore difficultate spirandi, at omnis morbus est maximus, utpotè in qua Symptomatum summa sunt omnia, quae hominem ad exitium praecipi∣tant, antequam remedia convenienter adhiberi possint.

Subsectio prima. Pro Apoplexia pituitosa in Sexa∣genario.

SArtor quidam pallidi coloris extra urbem existens, subitò Apoplexia correptus, in domum sine sensu ac mo∣tu fertur; qui cum pituita abundaret, & venae non apparerent, sectionem venae praetermisimus. Sed ut subitò materiam à capite divertendo avelle∣rem, ut hic Clyster infunderetur man∣davi.

℞. cent. min. puleg. calamenth. origan. beton. rutae, salv. mercurial. hyssop. an. Mj. fol. Lauri, fl. staechad. & anthos. an. p.j. sem. anis. foenicul. cartham. contus. an. ʒij uvarum pass. enucl. ℥j. colocynth. ʒjss. coq. in aq. communi, in colat. lb j. dissolv. elect. hierae simpl. benedict. lax••t. an ℥ss. hier. logad. diacolocynth. an. ʒjss. ol. chamaem. rutac. an. ℥j. ol. anethi, ℥ss. ol. castor. ʒij.ss. salis gemm. sal. communis, an. ʒj.M.F. Clyster: In∣terim dum Clyster parabatur, etiam alvus irritata est ad solutionem glande infra scripta.

℞. troch. alhand. ℈ij. spec. hierae picr. ℈j. sal. parum, mellis q.s.F. sup∣positorium.

Adhibui etiam frictiones; & vin∣cula tum femoribus, tum brachiis in∣jeci, quibus adhibitis, tendeb••t in pa∣ralysin: Sed non expectata digestione, ut has pilulas devoraret praecepi.

℞. Pil. coch. ʒj. castor. ℈j. cum syr. de staech. fiant pil. 7. quas, cum

non potuit devorare, dedimus solu∣tas cum aq. beton,

Cum ventrem egregiè solvissent, coepit melius loqui. Exhibui tunc Syr. è Staechade, & Oxym. scillin. Et postea cum pilulas devorare pos∣set, praedictas diglutiendas dedi. Nu∣cham quoque inunximus oleo Samp∣fuchino & Nardino simul mixtis. De∣inde pro particulari evacuatione, pala∣tum inunximus cum theriaca & sina∣pi; etiam masticatoriis quoque adhi∣bitis, & errhinis cum succo betae, rutae & majoranae, & sternutamento hunc in modum praescripto.

℞. Nigell. piperis alb. nuc. mosch. an. ℈j. helleb. alb. pyrethr. castor. an. ℈ss.M.F. pulvis. pauxillum ejus ca∣lamo insuffletur in nares. Ultimò ad majorem resolutionem & capitis ro∣borationem, theriac. mithridat. & oxymel scillinum, dedimus; & impe∣ravimus ut ex hoc sequenti condito su∣meret subinde.

℞. Cons. flo. Rorismar. beton. salv. an. ℥ij. mithridat. ʒij. theriac. el. ʒj. spec. diamb. diamosch. plirisarchont. an. ℈jss. diacori, ℈ij. oximel Scillin. syr. è staech. an. ℥ss.M. bibebat & hoc Claretum.

℞. salv. majoran. hysop. beton. an. Mj. fl. rosmar. staech. an. p.j. liquir. ras. ʒiij. coq. in aq. q.s. in colat. ℥ix. dissolv. mellis despum. syr. è staech. an. ℥j. clarificetur & aromatizetur cum ʒiij. cinam. fiat claretum pro tribus dosibus.

Exterius verò spinam totam in∣ungebat, & crus paraliticum his o∣leis.

℞. ol Nardin. sampsuch. an. ℥j. ol. vulp. ℥ss. ol. caryophil. gutt. v. tem∣pore inunctionis addebatur aliquid a∣quae vitae rectificatae, & sic hic fuit tandem egregiè curatus. Petrus For∣restus. Obs. 77. lib. 10. De cerebri mor∣bis.

Subsectio secunda. Pro Apoplexia a delapsu ex sub∣limi.

THeologus quidam ferè sexagena∣rius, scalam domi descendens decidit, capite pavimentum feriens; subitò collapsus instar mortui jacet, sine voce, nec videns, nec audiens; quinetiam tactu, motuque privatus, cum stertore quodam, pulsu adhuc in∣tegro, sine febre, mox vomitus sub∣sequitur.

His signis perdurantibus, progno∣sin facillimè fecimus, nimirum affe∣ctum lethalem esse; secundum Aphor. 42. Sect. 2. Ne tamen quicquam, quod Christiana Charitas requirebat, inter∣mitteretur, aliquid tentandum esse judicavimus, propterea quod inter∣dum etiam in desperatis casibus, bene∣dictio divina luculenter praeter spem, dum ex officio extremè laborantibus succurrimus, nobis apparere soleat. Hinc revulsionem à capite variis medi∣is instituendam, & deinde omni in∣genio facultatem animalem excitan∣dam esse putavimus. Pro primo statim venae sectionem instituimus in brachio dextro, sanguinis ℥viij. extractis, propterea quod suspicio esset, sangui∣nem

ex concussione capitis, eò confer∣tim affluxurum. Quanquam verò sanguinis missione dextrè peractâ, re∣spiratio levior videretur, in caeteris ta∣men nulla mutatio sequebatur, undè non tantùm extremorum frictiones, & ligaturas dolorificas ordinavimus, sed paulò post clysterem sequentem suasi∣mus.

℞. Fol. beton. Salv. prim. veris, Cent. min. Calamenth. mont. an. Mjss. fol. Sen. ʒvj▪ pulp▪ Colocynth. ʒjss. coq. in aq. & vino ad tertias, in colat. lb j. dissolv. elect. hierae simpl. Indi maj. an. ℥ss. ol. rut. de castor. aneth. an. ℥j. sal. gemm. ʒss.M.F. Clyster. Praeter haec remedia revulsio∣num, partem affectam quoque non negleximus, quam ob causam, pro se∣cundo, non tantum aq. apoplecticam Langii cum spiritu ceras. nigr. permi∣stam, aliquoties infudimus corrobora∣tionis gratia, sed etiam oleo succini verticem, tempora, & nares inuxi∣mus, ac tandem sternutatoriis ex ca∣storeo & similibus (quae post universa∣lia & revellentia rectius, quam in prin∣cipio adhibentur) naturam excitare conati sumus, sed frustra, sensim eti∣am vitali facultate remittente. Grego∣rius Horstius. obs. 13. lib. 2. de mor∣bis capitis.

Subsectio tertia. Pro Apoplexia.

ADdam hic descriptionem istius a∣quae vitae contra appoplexiam, palalysin, epilepsiam, reliquosque ca∣pitis morbos frigidos, unà cum con∣fectione quibus palatini comites ele∣ctores uti consueverunt.

℞. Fl. Lil. Conval. M.viij. vini ge∣neros. alb. lb iiij. post 4. vel 5. dierum infusionem in vitrea boccia, & quoti∣dianam agitationem, distillentur in Balneo M. deinde.

℞. Fl. staech. arab. M.j. fl. Lavend. Mjss. fl. rosmar. Mj. Caryophil. nuc. mosch. an. ʒijss. cubeb. ʒij. visc. q. ʒiijss. rad. paeoniae ℥ss. rad. dictamn. alb. ʒiij. findantur radices, & caetera conscindan••ur, & commisceantur su∣prascriptae aquae destillatae, quae rursus indita in vitream bocciam per dies 7. ad solem, & saepius agitata, deinde de∣stillentur in Balneo M. & servetur a∣qua diligenter.

Confectio vel tabulatum hoc sit.

℞. Sem. paeon. excortic. ℥ss. mar∣garit. ℈j. macis. ʒss. fol. auri, nume∣ro vij. Sacch. finiss. in aq. suprascripta soluti. ℥v.F. rotulae. Reinerus Sole∣nander, consilio 14. sect. 3.

Extractum Salviae pro magno secre∣to exhibent Chimici. Confectio ana∣cardina, ut in omnibus cerebri frigidis morbis, sic & hic summopere proba∣tur: qua potius quam theriaca, aut a∣liis opiatis utemur; per se eam exhi∣bendo, vel cum aqua vitae dissolvendo. Foelix Platerus. cap. 1. lib. 1. tom. 1. prax. med. pag. 49.

Sunt qui theriacam aut mithridatiū bibendū exhibent, magno quidem er∣rore, quoniam in illis tametsi diu serva∣tis, vis opij non omnino periit, ut tace∣am antidota ••a composita esse ex mul∣tis quae astringunt; at astrigentium &

frigidorum quantumvis hebetata fa∣cultas suspecta est, quoniam humor unde morbus hic committitur, cerebri corpus imbuit, & altius impingitur his medicamentis. At ubi fu••rit cere∣brum expurgatum, tutò dantur, quo∣niam cerebo imbecillo ex morbo prae∣c••denti robur addunt. Guil. Ronde∣letius. cap. 22. lib. 1. prax.

Sternutamentum provocare (quod pervulgato errore statim faciunt om∣nes) noxium est, quia humor pituito∣sus in corpore cerebri est, non in ejus ventriculis; itaque sternutatione non potest excuti. Praeterea agitatione capitis & pectoris cerebrum oppletur, humoribus ad se tractis. Quare ster∣nutatio non conducit, sed etiam laedit plurimum. idem. ibidem.

Quidam in appoplexiam cadit, om∣nibus modis agitatur, pulvis hierae in∣jicitur in nares, an ita agendum? ob∣servatum est apoplecticum injecto si∣mili pulvere Epilepticum exti••isse, quae calidiora in os & nares, ad sternuta∣mentum excitandum injiciuntur, quia cruda omnino materia est, amoven∣da sunt. Guil. Ballonius. lib. 1. Epid. & Ephemer. pag. 6.

Subsectio quarta. Pro Apoplexia terminante in pa∣ralysin cum sopore inex∣pugnabili.

VIr quidam temperamento phleg∣matico sanguineus, 55. annorum praeterpropter, posteaquam pra••••e∣dentibus diebus Symposiis operam de∣disset, in prandio, inter cibum po∣tumque incipit balbutire, mox inse∣quens apoplexia terminatur in para∣lysin lateris dextri, quam comitatur inexpugnabilis dormiendi cupiditas. Secundo die morbi adveniens, aegrum omninò 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 reperio soporique de∣ditum, faci•• tamen sana, & omnia in∣telligentem, solum latere dextro im∣mobili, & paralytico: praemisso morbi curatu difficilis prognostico, ilico hunc clysterem injiciendum curavi.

℞. Rad. angel. Z••doar. an. ℥j. fol. rutae, cent. min. origan. serpill. beton. mercurial. an. Mj. fl. Sambuc. cent. min. Cordial. omnium an. pss. sem. Cumin. anis. a••. ℥ss. bacc. Laur. ℥ss. fol. Sen. el. ℥j.F. decoctio in colat. ℥x. dissolv. diaphaen. diacathol. an. ℥j. bened. Laxat. ℥ss. ol. Chamaem. aneth. irin. an. ℥j. Sal. gemm. ʒj.F. clyster statim injiciendus. Interius accepit per vices cochlear unum hujus aquae apoplecticae.

℞. Aq. hirund. apoplect. Lang. an. ℥j. aq. poeon. Lil. convall. an. ℥ss. ol. succini gutt. vij.M. diligenter ad vi∣trum. Postea vertex, totumque sinci∣put una cum nucha, illinebatur primùm cum ol. succini calidè, deinde cum hac aqua.

℞. Aq. Salv. rosmar. Lavend. an. ℥jss. aq. vitae opt. ℥j. ol. Salv. Succin. destill. an. ℈ss.M. ad vitrum. post fo∣tum cum hac aqua illinebantur partes illae cum his oleis.

℞. Ol. Lumbric▪ Laurin. an. ℥ss. ol. cos••in. nardin. an. ʒiij. ol. vulpin. ursin. an. ʒj. ol. ros••ar. Lavend. an. ℈ss.M. ad fictile.

Sequenti die cum in soporem subin∣de

relaberetur, injectus est alius clyster paulo acrior, additis spec. de hiera, ʒij. diacolocynth. in petia liguti. ℈ij. sed ne{que} hic quicquam promovit, tam∣etsi per horam mediam & paulo ultra subsisteret, ideoque elapsa hora, ex in∣dito suppositorio, tandem bis terque dejecit. A meridie contra soporis augmentum sequentibus pugnatum est.

℞. Rad. Angelic. imperator. Ze∣doar. tormentill. dictamn. an. Mj. fol. Satureiae (quae contra veternum peculi∣aris) Mij. Lavend. Rutae, serpill. majo∣ran. an. Mss. coq. in. q.s. vini & aceti vinosi, pro decocto. petiae duplicatae hoc liquore impregnatae, tam fronti, quam nuchae calidè adhibeantur, & saepius renoventur.

Succus rutae cum aceto acerrimo mi∣stus, ex spongia subinde naribus ob∣jectus.

Intus de hac mixtura ori ingestum.

℞. Oxymel. scillit. ℥ss. mithrid. el. ʒij. Castor. pul. ℈j. cum confectione anacardina fiat mistura.

Oleo etiam sequenti paulo fortiori, praeeunte aqua suprascripta, juxta cum spina dorsi, nucha calidè fovebatur.

℞. Ol. Laurin. petrol. an. ℥j. ol. Castor. laterin. an. ʒij. Euphorb. pul. ℈j. cerae rubrae & aceti parum M.F. Linimentum.

Pulvis pariter sternutatorius naribus insufflatus est. Gargarismi etiam ten∣tati. Denique ut in tam magno pene{que} desperato morbo, nullum remedium alias salutare, praetermitteretur, Cly∣steriis, suppositoriisque nihil aut pa∣rum efficientibus, sequentes pilulas ca∣pitales pro revulsione ac minoratione repletionis istius apoplecticae praescrip∣si.

℞. Extract. pil. Coch. ℈j. gummi gutt. lax. el. gr. v. castor. el. gr. iiij. ol. Succin. gutt. iij. Syr. de Staech. q.s.F. pil. numero v. inaurentur. quia de∣glutiri non poterant, sic dissolutas propinavi.

℞. Aq. paeon. Salv. an. ʒx. dissolv. pil. praedict, adde aq. Cinam. perlar. an. ʒj. Sp. vitrioli, gutt. iij.M.F. haustulus brevis. Elapsa hora excre∣vit aliquoties materiam duram, ni∣gram, foetentemque· pro majore re∣vulsione, ab utraque parte nuchae ap∣plicata sunt vesicatoria, sed omnia prae∣sidia frustranea, Iohannes Petrus Lo∣tichius. obs. 10. cap. 1. lib. 2.

Subsectio quinta. Pro Apoplexia forti ab ebrietate.

ANglus sexagenarius virginum An∣glarum Leodii agentium, Sym∣phoniae organisque praefectus, media quadragesima ebrius, in penuarium hospitii pugilum, in quo potarat, de∣lapsus, occipite contuso, osse tamen calvariae integro, vera, & forti apo∣plexia correptus fuit. Medicis omni∣bus illum soli prognostico relinquenti∣bus, rogavi patres & virgines Anglas, quibus tum ordinariam medicinam faciebam, paterenturne me aliquid tentare, remediumque nullo modo an∣ceps experiri? illis annuentibus, aegro validè concusso & agitato, Clysterem protinus acerrimum injicio, quo dua∣bus

horis cessante, & glande acri evo∣cato cum insigni evacuatione, toti capiti raso cataplasma ex fimo co∣lumbino, euphorbio, pyrethro, & sinapi applicò; hinc multae magnae{que} vesicae cum se surrigerent, omnibus forcipe sectis, aquae flavissimae pluri∣mum effluxit, suppositis rubrorum caulium foliis contusis, multa jam no∣cte domum redeo. Postridie specie∣rum hier. Colocynth. ʒij. Castor. ʒss. rutae ℈j. cum aq. antapoplectica propinavi; quae potio cum ex voto successisset, cucurbitulas humeris cum scarificatione applicui; unde minuto stertoré, salivaque circa os omnino sic∣cata, in spem erectus, vesicis capitis non amplius fluentibus, novas in nu∣cha, & vicinia, sed solis cucurbitis excito in hunc modum. Capio lati o∣ris cucurbitam vitream, quam stupa ardente ut fit munitam applico; cum per horae quadrantem haeserit detraho; novamque cum flamma maxima ad∣pono, paulo post in junioribus & eu∣sarcis. (In senibus aut densa cute praeditis tardius) vesiculae surgunt parvarum acicularum capitella vix ae∣quantes: quibus omnibus horae spatio coeuntibus, surgit vesica maxima ori∣ficio cucurbitae par vel major; tum si cucurbita vitrea non habet fora∣men cera obductum, quo acu perfo∣rato, flatu exéunte sponte sua cadit, plerumque vitrum cultro percussum frango, alioqum veficam, dum manu avellitur, lacerans, dolorem saevum excitat. Hoc modo innoxiè & intra horarium spatium, certò certius sur∣gunt vesicae, cum alia vesicantia, post multas horas saepe spem nostram elu∣dant. Est hoc meum inventum, & quod sciam ante me nemini usitatum· usitatis deinde remediis usurpatis & continuatis, ab hoc malo tandem, ut & succedente linguae paralysi, liber evasit.

Alium Anglum apoplecticum in cu∣jus caput, magna porta, cum trabe cui adhaerebat, deciderat, ita curavi; illius capiti raso post universalia impo∣sui Emplastrum Alexandri Benedicti, quod etiam Valeriola commendat. obs. 9. lib. 5. quod quia fidum inveni, hic describam.

℞. Gummi hederae, cerae, terebinth. an. ℥iij. resinae purgatae, ℥ss. Succ. Co∣rymbor. hederae, ℥iiij. ammoniac. ℥ij. ol. ros. ℥ijss. farin. fabarum q.s.F. Ceratum. Henricus ab Heers. obs. 21. lib. 1.

Subsectio sexta. Pro Apoplexia.

PRovisione habita totius corporis, rade caput ea parte ubi sunt futurae & impone illi Emplastrum ex sinapi, castoreo, & aceto forti. Brachia & crura illico stringe vinculis; jubeque fricari manus & pedes nitro cum sale, sub lingua ponatur castoreum. Dein∣de Saphena vena utriusque pedis ape∣riatur. Hinc manus vena tundatur: tandem nasi, vel jugulares. postridie Clyster repetatur.

℞. Castor. & Euphorb. an. ℈j. id totum infletur radici linguae. id extra∣het pituitae maximam copiam per pa∣latum

horae spatio. Ioannes Heurni••s. ad Hippocr. aphor. 42. sect. 2.

Medicus apoplecticum aggressurus, ante omnia consideret, an in aegro ad∣huc signa aliqua vitae adsint; quibus cognitis ad curam sese statim accingat. aegrum hinc inde agitare, & membra ejus fricare mandet, abrasis capillis verticem statim & nucham inungat oleo succini, statimque si os clausum sit, illud aperiat, apertumque conser∣vet. Capiti saepius admoveat lami∣nam ferream ignitam. Per os si fieri potest, exhibeatur cochlear unum hu∣jus aquae antapoplecticae meae compo∣sitionis, quae ad praeservationem & curationem unice prodest.

℞. Flor. Lil. convall. mense maio cum exortu folis collectos (maturos & adhuc roridos statim in vitrum ingere sine lotione) eosque recentes sine api∣culis, saltem protuberantes flores ab∣scerptos in vino generoso▪ malvatico vel alio dulci digere ad solem, in vitro optimè clauso, relinque tamdiu, do∣nec etiam lavendula floreat, cujus flo∣res caeruleos sine calicibus, & apiculis diligenter separatos, aequali pondere, conjunge cum florib. Lilii Convallium in idem vitrum, quod firmiter clau∣sum relinque usque ad mensem sep∣tembrem· tandem per alembicum ex B. destilletur, & quae primo loco egre∣ditur aqua spirituosa diligenter reser∣vetur. Est enim pretiosa, & tam prae∣servando quam curando apoplecticis prodest (reliqua etiam usui esse potest, sed tam virtuosa non est, facit impri∣mis ad frictiones membrorum) haec aqua diu durat & fragantissima est. Si nimiam sentit sanguinis abundanti∣am, venam brachii, immisso tamen prius Clystere acriore, aperiat. Hinc ad vomitoria aquam scilicet benedi∣ctam confugiendum, ubi notandum, quod in duplici semper quantitate, prout sopitae vires, exhibenda. Inte∣rim continuanda exhibitio aquae apo∣plecticae. Ioannes Hartmannus. prax. Chimiatr. pag. 75. & 80.

Fortissima apoplexia correpta fuit mulier quaedam 48. annorum, habitu corporis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ac carnoso, concidit subito. Seniores medici vocati nihil spei superesse judicabant: tandem. 16. ab invasione horis vocatus accessi, tum temporis adhuc juvenis; obser∣vavi gravissimam cum difficili admo∣dum respiratione apoplexiam: pul∣sum fortem & magnum, tentandam esse curationem existimavi· itaque san∣guis illo die bis, & quidam satis copi∣osè, detractus, semel è brachio dex∣tro, deinde ex pede: Enemata quo∣que hoc ipso die satis acria duo injecta, deinde singulis diebus singula· adhi∣bita & localia quaedam· ita tandem octavo aut nono die suos domesticos agnoscere coepit, & nonnihil balbuti∣re. Postea purgantibus medicamentis per os exhibitis, deinde 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 apophlegmatismis, aliisque similibus usa, meliusculè habuit; verum eous{que} perduci non potuit, ut mentis ac sen∣suum integrè compos fieret, aut pedi∣bus consisteret. Mansit reliquo tem∣pore impotens: sedebat ac gestabatur in sedili, ita tamen aliquot annis su∣pervixit. Rembertus Dodonaeus. cap. 8. observat. Medicinal.

In apoplexia summum & unicum remedium, habentur cucurbitulae ca∣piti impositae; quod remedii genus D. Fracastorius apoplexia correptus nuti∣bus suis indicasse fertur: sed non in∣tellectus periit. Daniel Sennertus. cap. 33. part. 2. lib. 1. Practicae.

Spiritus Salis dulcis ritè praepara∣tus magnae est efficaciae, continuò in vino potuve assueto ad gutt. x. vel xv. assumptus. Paulus Barbette. prax. lib. 1. cap. 2.

Ego vero spiritum salis armoniaci, cum aq. Serpilli, & Lavendulae destil∣lata assumptum, ad praeservationem scilicet praeferrem. Fredericus D••ckers. notis ad cap. 2. lib. 1. prax. Barbet∣tian••.

Aqua distillata è nucibus moschatis, auribus, palato, naribus, ebibita, om∣nium est remediorum accommodatissi∣mum; quod si fiat, cum aqua vitae destil∣latio, multo erit efficacior· hoc praesi∣dium Senectensem Episcopum horas jam 20. jacentem excitavit.

Rhazes fartaginem calefieri, dum candeat, interdum laudat, & de prox∣imo admoveri capiti. Iacobus Holleri∣us. cap. 7. lib. 1. de morbis inter∣nis.

Ab hinc 4. annis, praesidem Valen∣tem, qui ab obstructione venarum ju∣gularium, & carotidum arteriarum apoplecticus pene conciderat, liberali sanguinis detractione curavi· hunc eti∣am in apoplexia totam noctem dor∣mire permisi; quoniam abs{que} stertore dormire visus est, unde melius habuit· nam si cum stertore dormi••t apople∣cticus, statim excitandus est. Ludovi∣cus Duretus. in annotat. ad cap. 7. lib. 1. Iac. Holler. de morbis internis.

D. Screvelius anno 1639. comme∣moravit mihi quod Hagae comitis tra∣ctasset Chyrurgum quendam apople∣cticum, qui statim ac corripiebatur morbo, clamabat pellis humana: Screvelius quaerebat quid ea vellet? collo appensam dicebat, eo modo enim ante tempus aliquod apoplecticum Germanum sanatum vidisse qui sub∣inde cutem humanam expetebat: quum cum ipse à Petro Paaw ana••omiae Professore Leydensi petiisset, ilicò collo appendebat, & apoplexia plane Libe∣rabatur. Ottho Heurnius. ad cap. 3. lib. 5. pathologiae. Io. Fernelii.

Subsectio septima. Pro Apoplexiae praeservatione.

SI propter intemperiem frigidam, totius cereb••i, huic morbo aliquis est obnoxius, singulis diebus aliquid assumendum est, quod spiritus anima∣les & calorem naturalem refocillet, & temperamentum cerebri conservet.

Nihil ad hoc ambra convenientius: itaque his orbiculis singulis diebus uti convenientissimum.

℞. Sacch. albiss. in aq. ros. & la∣vend. dissol. ℥iiij. ol. anis. destill. gutt. iij. ambr. gris. gr. iiij. Ms. & F. con∣fectio in rotulis. Vel,

℞. Spec. diambr. diamosch. d. an. ʒj. Sacchar. albiss. in aq. borrag. solut. ℥iiij. ol. anis. gutt. ij.M.F. rotu∣lae.

Nucem etiam moschatam tos••am,

& frustulatim incisam, saepe in ore detineat. Nam haec cereb••i intempe∣riem frigidam corrigit.

Inchoante apoplexia, plerique om∣nes subito sanguinem mittunt, sed hoc certum, occidere missionem cum non liberat.

Suffitum etiam ex succino statim factum, quidam vehementer probant, rationibus verò eos destitui, satis ostendere eruditi medici possunt. Ster∣nutatoria quoque periculosa sunt, uti∣lia tamen si in loco adhibeantur. Con∣cutere partes superiores maximè colli, rectum est. Deraso capillo cucurbitu∣lam vertici imponere utilissimum esse, magnus medicus experientia didicit. De aquis vitae mortiferis nihil dico. Magna est varietas, summa in usu va∣nitas, atque non minus interdum quam ebrietas, quae hujus mali mater est, nocent. Ioannes Crato. consil. 5. lib. 1.

Habeo pro singulari experimento, in arcenda apoplexia, usum subscrip∣tarum pilularum de quibus ℈j. ad no∣ctem novilunii & plenilunii exhi∣beo etiam aestivo tempore· debet au∣tem coena frugalior antecedere.

℞. Cubeb. calamenth. mastich. nuc. mosch. Caryophil. an. ʒj. ambr. ʒss. mosch. gr. vj. cum succo majoran. formentur pilulae. Abraham Seyler. Epist. 4. lib. 6. Epist. Cratonis & alio∣rum medicorum a Scholtzio editorum.

Subsectio octava. De Apoplexia ex cerebo fluido.

ANus quaedam Monspessuli subitò apoplexia tacta, expiravit; cu∣jus calvariam, cum aperiremus, cere∣brum in menynge crassa hinc inde fluctuare deprehendimus, quod & dissectâ durâ matre, instar liquoris ali∣cujus spissioris, & albi pultem referen∣tis, per faciem universam defluebat. Felix Platerus. observ. lib. 1. pag. 16.

Sectio 32. Pro Apum ictu.

ABapum aculeo ictus in cute ex∣trema indicis, cum intollerabili cruciabar dolore, autoritate Dioscori∣dis inductus, accepi folia viridia ipsius lauri, & fortiter pistillo ligneo in mor∣tario lapideo contudi, & emplastri modo, hora nona ante meridiem loco affecto apposui, & sensi statim at∣tractionem vehementem, ita ut ante prandium magna ex parte dolor ille ingens cessaverit; post meridiem au∣tem nullum vestigium doloris in digito relictum est· hora tertia pomeridiana emplastrum cum amoverem, vidi acu∣leum prorsus extractum, & radicitus ab emplastro evulsum, ita ut supra carnem digiti icti jaceret. Denuo Emplastrum per totam noctem ad∣movi, & manè abjiciendo, nullo alio

medicamento utens, sine dolore tum Sanus evasi. Petrus Forrestus. obs. 34. lib. 6. observ. Chirurg.

Sectio 33. De Apostemate circa genu cujus purulenta materia per se∣cessum excreta est.

VIr quidam apostemate circa genu regionem torquebatur, quo sup∣purato, illud ferro apperire, medicis annuentibus, Chirurgus decrevit: sed jam labente in more sole, & in occa∣sum die, tumoris sectio procrastinata fuit· manè redeuntibus medicis & Chirurgo (mirandum dictu) tumorem evanuisse, & pus per secessum evacua∣tum repererunt· legas & consideres lector, quomodo & per quas vias ma∣teria purulenta in cavitatem hypo∣chondrii, inde per intestina remeans, per anum excreta fuerit. Dominicus Panarollus. observ. 42. Pentateuche 1.

Sectio. 34. Pro Appetentia canina.

APpetentiam caninam (hujus cau∣sa succus vitriolatus in ventricu∣lo, non ergo imperandus est vomitus, ne moto humore sequatur Cholera, nec dandi sunt succi vitriolati acidi, ne m••lum augeatur) tollit essentia melis∣sae cum spiritu vini extracta; cujus dosis cochlear. j. misce cum aliquot guttis ol. carui, praemittenda tamen sunt universalia, quae succum vitrio∣latum seu bilem minuunt, & per infe∣riora seducunt. sic extract. Rhabarba∣ri, mechoacannae, item pancymagogon vegetabile maximè hic laudantur. vi∣telli ovorum indurati saepius comme∣sti, à specifica proprietate 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 solvunt. Io. Hartmannus. prax. Chi∣miatr. pag. 168.

Curabitur fames aucta, exhibendo ea quae acidum succum in corpore tem∣perant, infringunt, & emendant, ejus∣demque augmentum praeveniunt· po∣tentissimè succum acidum infringunt salia lixiva, tum fixa, tum volatilia, ut & alia alterutro abundantia, co∣rallia, margaritae, oculi cancrorum, creta, lapis haematites, Succinum, Cha∣libis limatura, & similia. Eundem succum acidum obtundunt pinguia & oleosa omnia. Eum pariter temperat Spiritus volatilis ex vino, aliisve para∣tus, eum denique diluunt & enervant aquea quaevis copiosè usurpata· ab∣stinendum ab usu acidorum. Exem∣pli loco sunto sequentia.

℞. Corall. rubr. praep. marg. praep. an. ℈j. Cretae alb. ℈ss. Sacch. alb. ʒiij.M.F. pulvis in vj. doses dividend. & bis in die tribus saltem quatuorve post cibum assumptum horis, ex vini potentioris cochleari assumendus· cui forma liqui∣da magis arridet, capiat subinde se∣quentis misturae cochleare unum.

℞. Aq. menth. ℥ij. aq. Cochlear. tinctur. Cinamomi cum spiritu vini rectificato per infusionem paratae. an.

℥ss. syr. absynthii, ℥j.M. Vel.

℞. Ol. macis, granorum juniper. an. ℈j.M. in vitro.

Hujus olei guttas ij. vel iij. sumat aeger aliquoties in die, ex vini malva∣tici, alteriusve generosi, aut praemis∣sae misturae cochleari.

Utatur quoque fame aucta pressus, jusculis tum pinguioribus, tum ad ge∣latinae consistentiam proximè acce∣dentibus, nulloque acido conditis; null•• hîc purgantia praescribo, quoniam nul∣la sunt hactenus mihi nota, quae hu∣mores acidos educant blandè. Francis∣cus Sylvius. cap. 2. sect. 16. lib. •••• Prax. Med.

Villanovanus refert quendam hoc affectu percitum, panem calentem, amurca olei imbutum, comedisse: & mulierem bovis liquatum adipem, cum pari calentis olei quantitate, duabus vicibus bibisse, & in tantum cibi fa∣stidium utrumque incidisse, ut nihil per 5. dies comederint, & à priori affectu liberati sunt: Narcotica me∣dicamenta sensum ventriculi nimis exquisitum obtundendo, famem il∣lam caninam possunt imminuere. In∣ter ea theriaca recens magis est ex usu; quia praeter vim narcoticam, humo∣rum etiam malignam qualitatem, quae à nonnullis in hoc affectu subesse cre∣ditur, virtute alexiteria corrigere va∣let. Narcotica tamen rarò & non nisi summa urgente necessitate usurpanda sunt. Ambra grisea ad gr. v. vel vj. cum ovo sorbili sumpta, non solum ventriculum roborat, sed etiam pro∣prietate specifica huic affectui pro∣desse creditur. Lazarus Riverius. cap. 2. lib. 9. prax. Med.

Sectio 35. Pro Area.

POst universalia remedia, commo∣dè hoc Linimentum ex cinere a∣pum, & oleo myrtino paratum prae∣scripsimus, quo Helideus praeceptor meus Bononiae, uti solebat. At locus affectus prius lavari debet Lixivio ali∣quo convenienti; si caput etiam rada∣tur, & pulvere apum fortiter frice∣tur, capillos evocat, uti famulo cui∣dam evenit.

Alter etiam juvenis cum calvus es∣fet, neque tegmen à capite deponere auderet, ob crinium defectum, Em∣plastrum ex muscis tritis, terebinth. & vitell. ovorum concinnatum apposi∣tum est; quo remedio capilli in maxi∣ma copia creverunt. Nonnullis pro∣fuit liquor à limacis rubris sale asper∣sis stillans, cum oleo ovorum mixtus, loco prius panno aspero fricato. Petrus Forrestus. Obs. 1. lib. 8. De externis capitis vitiis.

Sectio 36. De Argento vivo sine noxa de∣glutito.

HYdrargyrum in occluso vase re∣conditum, cum casu mulier ebi∣bisset, statim timore perculsa, ad me consilii causa properavit, atque in iti∣nere magnam illius, & in hypocausto

meo quoque involuntariè per secessum elapsi copiam excrevit, nec quid mali postea est passa. Felix Platerus. Obs. lib. 3. pag. 900.

Agrestem novit Praevotius, qui ad deturbandam alvum argenti vivi ℥ij. quovis die acciperet, quas rejectas & probe lotas iterum consueto more u∣surpabat. Ioannes Rhodius. Obs. 85. cent. 3.

Quidam sibi violentas manus infer∣re cupiens, libram dimidiam argenti vivi deglutivit, sed sine noxa, quod tamen contra vulgarem sententiam est, valde enim nocuum creditur, at mo∣dò crudum sit, pondere suo subitò transit ad anum, & Catalauni illum sic puerulis adversus vermes, quos mirè fugat, propinant. Petrus Borellus. Observ. 29. cent. 2.

Sectio 37. Pro Aronis punctura.

EGo cum Aron herbam degustarem, atque linguae punctionem maxi∣mam sentirem, statim commanducato Millesolio, punctio illa cessavit. Pe∣trus Forrestus. Schol. obs. 10. lib. 30. De Venenis.

Sectio 38. Pro Arsenici Veneno.

MUlierem quae illud sumpserat, statim ad vomitum coegi, & butyrum cum oleo communi una cum Cerevisia, quae ad manum erant, pro∣pinavi, mox oleum amygd. d. dedi in magna copia, & egregiè vo∣muit; quod oleum cum saepius cepis∣set, maximè contulit: Nam qua∣dam proprietate (ut in aliis experti sumus) Arsenici excoriationi resistit. Mox theriacam dedimus, & sic fuit curata: quod si non habuissent haec remedia successum, dedissem propri∣um antidotum, quod est ʒj. Crystalli veri, sublimissimè triti, cum oleo A∣mygd, d. dedi etiam pinguia jura. Petrus Forrestus. Obs, 23. lib. 21. De Intestinorum Affectibus.

Butyrum cum valde oleosum sit na∣tura, & emolliens, & largius potum resolvat ventrem, contra hoc vene∣num utiliter usurpatur. Sic puer qui arsenicum sumserat cum jure piscium, quia Butyrum copiosè ante ederat, ab omni malo liberatus est. Alii etiam pueri hoc veneno intoxicati, butyrum copiosè cum cerevisia sumentes, me∣lius quoque habuerunt. Sic & cani∣lus meus domesticus, cum Arsenicum in uvis passis pro gliribus occidendi•• repositum devorasset, maxima{que} angu∣••tia afficeretur, copiosè butyrum de∣vorandum dedimus, quo valde vo∣muit, & illicò restitutus est. In aliis etiam quamplurimis experti sumus in hoc casu, butyrum prae caeteris valere. Petrus Forrestus. Schol: obs. 8. lib. 30. De Venenis.

Sumptis venenis crodentibus, non est praesentius remedium lacte bovino, si bibatur in magna quantitate, ad exi∣gentiam sitis; quia saepe sequitur sitis

ingens tali sumpto veneno. Hoc mo∣do liberavi octo liberos rusticos ad la∣cum Benacum, qui ruri absentibus parentibus, ranas captas in oleo frixe∣rant, involutas prius farina, quae ar∣senico ad capiendos mures infecta e∣rat, & has postea ederant. Deinde etiam Psaltriam illam & Meretricem Veronensem, quae comederat pis••es frictos in oleo cum sale & agrest ••, quae omnia à marito suo insecta erant veneno, ad hoc ut omnes in domo oc∣cideret, & unà etiam amasium nobi∣lem, qui casu retentus erat apud ami∣cos, ut non interesset huic prandio. Ubi notandum, quod ipsa Meretrix, & pater, & canicula, qui statim lac biberant, liberi omnes evaserunt. Ma∣ter, quae primò bibere noluit, donec videret rem in deterius vergere, & post ipsa etiam bibit, evasit & ipsa; ita tamen ut paralytica esset in utroque gen••. Ancilla (quam non voluerat in∣terficere maritus, tanquam insontem, sed jusserat ex aedibus ire, aliamque dominam magis honestam quaerere) cum non vellet bibere, sola est mor∣tua. Io. Baptista Montanus. Consil. 367.

Sectio 39. Pro Arteria incisa.

ORta, ut assolet, inter Commen∣sales lite, cum quidam è convi∣vis arreptum calicem in Alphonsi Hi∣spani familiaris nostri faciem proje∣cisset, & incisâ arteriâ, ac cute dila∣ceratâ sanguis copiosior erumperet, multa quidem, sed frustra, adhibita sunt medicamenta: cum ea sit arteriae conditio, ut incisa coire aut sanescere citra ustionem non possit; quare cum sanguis eò semper vehementius flue∣ret, quo plura experirentur auxilia, & homo jam venis exhaustis, prorsus deficeret, ad m•• tandem mittunt ro∣gantes, ut si fieri possit, amicum à morte praeripiam. Veni igitur ad eum, vulnus inspicio, virtutem probo, nul∣lum superesse praesidium judico, prae∣ter ustionem solam: quare ea qua po∣tui diligentia incisam arteriam can∣denti ferro inuro, & statim suppres∣sus est sanguis; quo inhibito, reli∣quum curae facilem satis & expeditum habuit ad sanitatem regressum. Anto∣nius Benevinius. cap. 49. lib. De abdi∣tis morborum & sanationum causis.

Sectio 40. De Arthritide

ARthritis, seu morbus articularis, (quem guttam Barbari dicunt) articulorum plurium est dolor subinde recurrens, quem humoris serosi & a∣cris fluxio in eos decumbens, excita∣vit: Partes affectae sunt membranae, tendones, & ligamenta à periostio or∣tum ducentia, ac proinde sensu prae∣dita; ab illis enim omnibus firmatur articulus. Conjuncta Arthriditis causa unitatis est solutio, antecedens verò humor serosus, salsus & tartareus, ab alimentis tartaro impraegnatis, prop∣ter

partium concoctioni prospicienti∣um imbecillitatem, non ritè digestis, originem suum trahens. Ad articulos ut pervenit humor hic salsus & sub∣tilis, partes sentientes partim ob loci angustiam distendendo, partim verò ob sui acrimoniam lancinando & vel∣licando, saevissimos & acutissimos parit cruciatus, qui vix ac ne vix qui∣dem sopiri queunt, quamvis vel ipsi∣us Apollinis auxiliares adhibeantur manus. Hinc est quod etiamnum nun∣cupetur medicorum opprobrium.

Subsectio prima. Pro Arthritide in Muliere.

QUaedam b••ne habita & crassa admodum mulier annorum 25. quae semel adhuc tantùm pepererat, cruciatu magno affligebatur circa coxendicis articulum, mox etiam in poplite, tandem in manibus, pedibus∣que, & in dorfi regione atque cervi∣cis, ipsiusque mandibulae articulo: tumor cum rubore in certis locis se manifestabat, adeoque torquebatur, ut ex contactu, decubitu, & sessio∣ne dolores intolerabiles pateretur. Vocatus ego à vino illam abstinere jussi, illiusque loco aquam coctam & lac amygdalinum bibere. Pilulas has quoque exhibui.

℞. Pil. sine quibus ℈ij. cum aq. salviae formentur.

Sequenti die inungere jussi loca do∣lentia.

℞. ol. Chamaem. Lil. amygd. d. an. ℥j. unguenti dialth. ℥ss.M. Ungan∣tur manibus madefactis prius Aqua vitae.

Sequente die permanente summo dolore, sub vesperam bibit sequentem julepum.

℞. Syr. papav. julep. rosat. aq. ros. an. ℥ss.M. quievit & sudavit, sicuti post narcotica sumpta fieri solere, jam saepe observavi; quia verò sudor pro∣fuerat, ut deinceps quoque sudaret ordinavi ita.

℞. Lig. Guaiac. ℥j. Sarsaeparil. ℥ss. rad. liquiritiae, ℥j. passul. ℥iij. fiat de∣coctio in mensura jss. (seu lb vj.) aq. ad tertiae partis consumptionem. aro∣mat. cinamom. bibat de hoc decocto summo manè, sudet. Usa fuit dies aliquot, & tolerabilius ferebat dolo∣res.

Iterum redeuntibus doloribus, sumpsit tabulas meas opiatas, & placi∣dè dormivit, iterumque sudavit, ab eoque tempore coepit malum mitesce∣re. Ad tollendas mali reliquias, de∣tracto primum sanguine, quia corpus plethoricum erat, dedi sequens Apo∣zema.

℞. Lig. Guaiac. ℥ij. lig. Sassaphras. ℥j. rad. enul. ℥ss. fol. Chamaepit. Mj. fl. anth. Salv. an. p.j. fol. Sen. ℥jss. sem. Coriand. ʒj. sem. Foenic. ʒij. sem. Cartham. contus. ℥j.F. decoctio in Colat. lb j. infunde agarici troch. ʒiij. zinzib. ʒss.F. expressio, aromat. cinamomi ʒiij. fiat apozema ••ro. 4 vel 5 dosibus; addendo sacchari ℥jss. Inde melius habuit, & iterum sanitati restituta est. Praemonita pri∣us, ut parcè coenaret, aliquando quo∣que coenam omitteret. Felix Platerus. Obs. lib. 2. p. 491.

Aqua frigidissima dolentem locum perfundere docet Hippocrates, quod, cum admodum repellendum & refri∣gerandum, fieri potest. Nivem etiam adhibitam aliquibus profuisse constat. Acetum quoque frigidum infusum, vel cum panno in eo madefacto, appli∣catum, saepeque repetitum, aliqui val∣de laudarunt. Felix Platerus. Praxeos Med. Tom. 2. c. 16. p. 643.

Aliqui cum inceperunt hoc morbo laborare, frequenter in aqua frigida nataverunt, & sic evaserunt morbum, roboratis partibus, & vasis constrictis, & repulsis humoribus ad partes inter∣nas. Guil. Rondeletius. cap. 81. lib. 3. Prax. Med.

Subsectio secunda. Pro Arthritide & praecipue Gona∣gra in Muliere.

INter alia plurima quibus utebatur, decoctum hoc illi inprimis profuit.

℞. Lig. Guaiac. ras. lb ss. rad. enul. ℥ss. ebul. ℥j. hermodactil. ℥ss. sen. ℥iij. agarici. ℥ss. zinzib. ʒj. mellis lb ss. vini poculum j. aquae mens. ijss. Coq. ad consumptionē medietatis. aromat. cinamom. ʒj. bibit dies aliquot cum levamine singulis diebus poculum j.

Cumque gonagra potissimùm illam excruciaret, deque hoc dolore prae∣sertim prae aliis conquereretur, aquam hanc, qua genu inungeret praescripsi.

℞. Aq. vitae compos. ex speciebus calidis, herbis capital. aromatib. & castor paratae ℥jss. aq. vitae simplicis ℥iij. opii dissolut. in aq. vitae. ʒj. cro∣ci, storac. liquid. an. ℈j.M. qua aliquo∣ties usa tantum levaminis sensit, ut qui∣ete fruens, nullo se usam remedio quod citius & rectius quam hoc dolo∣rem sustulisset, praedicaret· verum cum postea nonnihil dolor denuo erupisset, & prius medicamentum absumptum esset sequens ordinavi.

℞. Aq. vitae compos. ut. prius ℥iij. Croci Storac. liquid. an. ʒj. ol. spicae ℈ss. castor. ℈j.M. Utatur. quod ita profu∣it, ut nunquam dolorem amplius in genu senserit. Felix. Platerus. obs. lib. 2. pag. 496.

Dolenti genu in viro quodam, hoc Cataplasma valde profuit.

℞. Medull. panis lb j. Coq. in lacte, adde farin. sem. papav. nigr. ℥j. psyl∣lii, ℥ss. lini. ℥j. ol. chamaem. ranarum an. ℥ij. croci ℈j. curatus sic fuit. Pla∣terus. obs. lib. 2. pag. 496.

Subsectio tertia. Pro Arthritide generali.

ADvocatus quidam, post varios morbos, quibus à teneris erat obnoxius, & tandem post dysenteri∣am, & podagram, in Arthriditem, plurimis articulorum locis simul affe∣ctis & dolentibus, inciderat; cujus causam cum illi exposuissem, curati∣onem sequentem praescripsi.

℞. Hermodactyl. veri ʒij. agar. rhabar. an. ʒj. myrobal. citrin. chebul. an. ʒss. rad. pentaphyl. aristol. rot. an. ʒss. spic. mastich. succin. an. ℈j. cubeb. zinzib. an. ʒj. diagridii, ℈j. extract, chamaepit, ʒj. resin. Laric. q.

S.F. massa pilul. Sumat bis in septi∣mana. ad ʒss.

Multum ille successum pilularum praedicavit. Electuario etiam sequen∣ti usus est.

℞. fol. Chamaedr. chamaepit. an. ℥ss. fol. salv. beton. thymi, an. ʒj. sem. hyperici. ʒij. rad. acori. veri, pen∣taphyl. an. ʒj. succin. ebor. cineris cranii hominis. an. ʒjss. margar. ʒss. mellis anthos ℥iiij.F. Electuarium, capiat ʒj. alternis diebus manè super∣bibendo aq. hyper. & chamaepit. ℥ij. dulcorando eas cum hydromelite vero, quod malvaticum vinum refert; ut sudaret quoque altero die, quoties pi∣lulis praecedenti usus esset. Felix Pla∣terus. obs. lib. 2. pag. 498.

℞. Ol. Laurin. ℥ji. ol. lumbric. ℥jss. aq. vitae. ℥ss. camphorae, ℈j. opii, ℈ss. Coque, & illinat locos dolentes manè & vesperi, pannoque tepido partes obvolvat. Felix Platerus. obs. lib. 2.493.

Subsectio quarta. Pro Arthritide ex materia calida in viro quodam 40 an∣norum.

PRopinata Cassia, venam in bra∣chio secari jussi; deinde Cassia dissoluta, cum succo solani apposita, juxta Avice••. Egregiè profuit. Si succus deficit, Petrus Bayrus, Caroli 2. Subaudiae Ducis Medicus, ejus loco aquam accipit, & unà cum Cassia infusa, petias ex panno in iisdem in∣fundit, & aestate frigidè, hyeme cali∣dè frequenter applicat. Si dolor non suisset sedatus, locum affectum obli∣nissem. juxta eundem, cum vit••llo ovi soluto cum ol. rosac., aut cum san∣talis rubris, succo solani, portulac· aquae lenticulae, succo radicis salicis. Oleum de ranis etiam mirabiliter pro∣dest. Conferunt haec in Arthridite calida, remittendo dolorem, & pro∣hibendo fluxum humorum ad locum dolentem. Plurimi antiqui & moder∣ni utuntur in forti dolore linimentis ex opio. Sed illud non laudo cum Bavero; quia impingunt materias in parte affecta, quae postea tardè aut nunquam resolvuntur. Ego potiùs utor (quod etiam idem B••y••••us com∣mendat) lacte calido cum pannis ex lino infuso, unum post alium saepe im∣ponendo, id multis pros••it. Petrus Forrestus. Obs. 2. lib. 29. De Arthriti∣de & extern. partium affectibus.

Electuarium Caryocostinum mira∣bile est ad auferendum dolores junctu∣rarum, subitò solvens sine molestia, ignitum calorem extinguens, & con∣temperans membra patientis in tan∣tum, ut à Sella, redeat ad locum pro∣prium sine alterius auxilio; sicut in meipso expertus sum. Correptus fui à doloribus juncturarum, 8. aut 10. vicibus, qui omnes meas juncturas minimo tempore, citissimè & furiosè occupabant: Cepi itaque de eo ℥ss. in aurora involvendo in nebula made∣fact•• in vino albo, illinc ad duas ho∣ras incepit operari fortiter, absque ul∣la molestia. Eram adeò impotens, quod solam linguam movere poteram, & quando ibam ad sellam, oportebat me habere quatuor homines, qui me

ponerent super eam, & maxima cum difficultate; postquam solutus est ven∣ter 4 sedibus, in quinta sensi me à do∣loribus multum alleviatum, & cum auxilio Dei, abs{que} alterius adminiculo ivi ad sellam, & ab eadem redii, & eodem die ambulavi liberè per Musae∣um meum: Sequenti verò die liber evasi; & illudmet expertus fui dua∣bus aliis vicibus. Tandem cogitavi longè praestantius esse uti regimine praeservativo, quam expectare, quod dolores me surriperent; nam sta∣tim cum sentiebam me habere signa repletionis, capiebam de dicto Eect. ut supra, & hoc ter aut quater in an∣no, ita quòd sunt modò plus quàm 26 anni, quibus nullo modo à dictis do∣loribus fui molestatus, & adhuc eun∣dem modum observo. Gal. secundo ad Glauconem, hujus electuarii mentionem facit. Petrus Bayerus. lib. 18. Practicae suae. cap. 1.

Post universalia remedia, solo la∣ctis cremore oblinendo partes affectas, dolorem mirum in modum sedavimus. Chirurgus quidam Leydanus lenticu∣lam aquae & fl. chamaem. decoquebat in lacte, addendo parum hordei sari∣nae in fine ad modum Cataplasmatis, & apponebat ad sedandum dolorem cum maximo miraculo; in progressu addebat plus de farina hordei. Qui∣dam curati sunt ex testudinum carne applicata. Quidam podagrae ingen∣tes dolores patiens, capram intra cu∣biculum suum apportari, ac ut ex ea lac supra membrum dolens emun∣geretur curabat, quo dolores diminui & meliusculè se habere evidenter sen∣tiebat. Nec quidem injuria, nam lac sic recens emulctum dolores mitigat & remittit, est autem remedium hoc, ut refert Amatus cent. 6. curat. 41. Tur∣carum principibus commune & fami∣liare satis. Petrus Forrestus. observ. 3. lib. 29. De arthritide, &c.

Subsectio quinta. Pro Arthritide ex materia pitui∣tosa in muliere.

HUic pilulas ex hiera & agarico exhibuimus, crassosque humores extenuavimus cum oxym. simpl. & compos. postea purgavimus cum infu∣so agarici, & oxymel. deinde deco∣ctum Sarsaeparillae dedimus & locis affectis imponi jussimus (juxta Bene∣dictum Veronensem) rapas concoctas, & contusas, idque calidè. Nam rapae ferventis calor impositus prodest, uti & radix cucumeris sylvestris ex aceto cocta & illinita, & menthastrum tritum impositum, quae egregiè juverunt.

℞. Ol. Lumbric. Lilior. aneth. ru∣tae. an. ℥iij. vini alb. & sapae. an ℥iij. ranarum numero xxx. salis. ℥j. decoq. ad ossium separationem facta forti ex∣pressione, adde terebinthinae, & Cro∣ci parum, F. linimentum quo ungan∣tur partes affectae. Petrus Forrestus. obs. 8. & Schol. lib. 29.

Subsectio sexta. Pro Arthritide.

QUidam gravissimos dolores arti∣culares, podagricos, & Chira∣gricos,

saepissimè levabat caulibus ru∣bris, apud ignem calefactis, & locis affectis impositis. Butyro recenti aut majali caules primò oblinebat, deinde applicabat, & Saepius renovabat. Se∣quenti quoque experimento, post u∣niversalia remedia, plurimi à dolore tum podagrae, tum Chiragrae, ac morbi articularis liberati sunt.

℞. Stipites duos Sambuci, 10 vel 12 digitorum, à quibus extrahatur medul∣la interior, tum impleantur crasso sale, & luto, utrinque foramina Sigillentur, ne sal excidat, postea in tegula ignita saepius circumvolvendo comburantur, & fiat pulvis: cui addatur ol. Laven∣dul. & rosac. q.s. ut coeant in unguen∣tum, quo loca affecta & dolorosa in∣ungantur, hoc remedio multi sanati sunt. Petrus Forrestus. observ. 10. & Schol. lib. 29. De Arthritide, &c.

Retulit mihi Vastelius, quondam pensionarius Mechliniensis, se, cum in lecto decumberet ex doloribus articu∣lorum, ut nulla membra movere pos∣set, bibisse decoctum Cerevisiae in qua radix lappae incocta erat: quo epoto, cum nullis remediis à medicis curari posset, plurimum minxit lotium al∣bum instar Lactis, & à doloribus cu∣ratus fuit. Petrus Forrestus. observ. 7. lib. 29.

Multos curavi post universalia re∣media, libo lini decocto cum aqua malvae vel Chamaem, aliquando cum lacte.

Hoc Empiricum propriè in decli∣natione, aut in materia frigida, post purgationes, egregiè commendatur: & est Berttrutii.

℞. Adipis ranarum lb jss. butyri rec. ℥vj. ung. martiat. agrippae, dial∣thaeae. an. ℥iij. ol. Chamaem. aneth. Castor. an. ℥ij. ol. ros. ℥iiij. ol. costin. terebinth. an. ℥j. ol. communis anti∣quiss. lb j. Cerae. ℥j. Sevi castrati ve∣tustissimi lb j. Euphorb. ℥ss. resin. pi∣ni ℥ij. thuris ℥j. conficiantur omnia simul ad formam unguenti, ad ignem calidè inungantur, est mirabile. Petrus Forrestus. obs. 12. lib. 29.

Inter externa remedia utilis est sal tritus oleo dulci commixtus. atque artubus affricatus quo tempore dolo∣res non urgent; nam partes quascun{que} dolore affectas, non esse irritandas, sed in quiete detineri debere apud omnes constitutum est. Hier. Mercurialis. consult. 75. tom. 1.

Arthriticos dolores omnis generis; ischiadicos, & podagricos, curabat vetula quaedam Ulmensis, miro effectu in plurimis, hac ratione.

℞. Senecion. agrimon. artemis. Scolopendr. sumitat. juniper. hederae; filicis. an. Mij.F. decoctio in aq. font. q.s. & ex hac fomentum pro pedibus, aegro undique probè tecto, ne vapor à pedibus convertatur, postea inungit hoc linimento.

℞. Pingued. Canis. Ol. Lini, Lauri∣ni, medull. cerv. an. ℥ss.F. linimen∣tum.

Nobilis quidam nullum praestantius experimentum testabatur doloribus podagricis, quam pinguedinem erina∣cei inunctam, quod Chirurgi cujusdam Austriaci summum secretum saepe foe∣liciter usurpatum viderat. Hier. Reu∣snerus. obs. 115.

Subsectio septima. Pro Arthritico dolore.

℞. PUlv. ros. ℥ij. mastich. ℥j. Croci. ʒj. Camphor. ʒss. farin. hord. lb ss. bulliant omnia lento igne in vi∣no albo, usque ad eorum convenien∣tem inspissationem, eadem continuò cum spatula commiscendo, & de hoc calido membra omnia diligenter em∣plastrentur, & circumligentur. Hoc medicamen non solet me decipere in∣confortando membra, sedando dolores, resolvendo & exsiccando materias. Dico etiam, quod si magna quantitas pulveris Hermodact. teratur cum lacte caprillo, & spongia iis infusa cali∣dis, fomententur membra, confert so∣lenni juvamento. Bartholomaeus Mon∣tagnana. consil. 238.

℞. Ol. rosat. omphac. an. ℥jss. mastich. Sandarach. an. ʒss. Croci. ℈j. conquassentur in mortario, & liniatur cum iis membrum decies in die· & in∣fundantur in ipso panni linei qui∣bus membrum circumligetur. Et si velis hoc medicamen solennius effi∣cere, tunc cum eo conquassetur ℥ss. aceti. Ipsum enim dato quod sit tri∣gidum, confert in Emplastris Sciae & dolorum juncturarum, eo quod penetrare facit alias medicinas, ver∣sus finem augmenti ita agendum.

℞. Lactis vaccin. lb j. Croci. ʒj. vitell. ovorum numero iij. albumina duo ovorum, farin. hord. ℥j. Conquas∣sentur haec omnia in mortario, & Em∣plastrentur membra intincto in iis co∣to. Cum autem dolores vehementissi∣mè molestant, erit hoc conveniens ano∣dynum.

℞. Vitell. ovorum numero x. Con∣quassentur in frixorio, & super cineri∣bus calidis coq. levissimè, cum lb ss. ol. rosat. usque ad inspissationem ad∣dendo Croci. ʒij. hoc remedio vidi dolores in instanti sedatos. Et si reno∣vetur saepe, non fuit mihi necessarium recurrere ad alia auxilia; & non est mirabile, in hoc enim composito la∣tet virtus anodynitatis, melior fere quam reperiri possit· taceo hic narco∣ticorum applicationem, quae nunquam mihi placuit. Bartholom. Montagnana. consil. 242.

Non abs re fuerit, si semel saltem in mense caperet ex elect. caryocosti∣no ʒij. vel ʒiij. vel ad summum ℥ss. manè horis 4. ante prandium· quod maximè commendatum est in hoc ge∣nere morbi, ficut experimento fuit saepisfimè comprobatum. Non solum solvet alvum, sed etiam materias mor∣bificas educet. Hieron. Capivaccius. consil. 26. lib. 7. Consil. Cratonis & aliorum medicorum à Scholtzio edito∣rum.

Subsectio octava. Pro Arthritide.

IN principio consulo, ut viae per quas humor illabitur, astringantur; nimirum si in pedibus dolor est, ob∣volvatur crus aliquo astringenti medi∣camento qualicunque, exempli gra∣tia, fascia madefacta in posca quae ma∣licorium incoxerit, vel gallas alumen∣ve dissolverit; vel illita unguine ex rosaceo vel myrtino oleo, admixto ace∣to,

albumine ovi & pulvere aliquo ad∣stringenti· hoc quanti sit momenti in omnibus defluxibus, si sint in princi∣pio, vix credi potest; quare miror hoc tempore fere à plerisque mediois omit∣ti. In principio etiam, munita hoc modo via, exhibere soleo magno cum successu, purgans aliquod medicamen∣tum, pro ratione humoris: doctus primum ab Alex. Tralliano. lib. 11. cujus opinionem etiam ex Galeno combro∣bare possum; licet à multis hoc tem∣pore reformidetur: quasi quae exagi∣tata sit, non amplius moveri debeat materia, ne magis magisque in partes imbecillas labatur. Cum tamen eo tempore fluens illa materia, haud sit furenti vel turgenti dict••e ab Hippoc. dissimilis, quam primo & quarto a∣phor. libris, jubet nulla interposita mo∣ra evacuari à corpore. Sanè si nulla alia ratione conveniret, saltem revulsi∣onis & aliquando derivationis vices sustentaret· quapropter & si vomitus sollicitaretur non improbarem. Prae∣terea nolo tibi hoc ignotum, me hic foeliciter uti solo & simplici diachalci∣tide: cujus facultates vide apud Gal. lib. 1. de comp. medic. sec. genera. Hoc illitum supra allutam applico juncturis, quae pati solent, & jubeo ut continuò applicitum circumferant, sub noctem auferentes si lubet, & exsic∣cantes manè reponant· testorque hic Genuenises esse praedivites mercatores, quibus aliàs cum soleat esse res cum podagra, jam se hujus usu integrum quinquennium reddiderunt. Reinerus Solenander. consil. 19. lib. 1.

Subsectio nona. Pro Arithritide ad virum quendam.

PRo praeservatione sanguinis missi∣onem, & purgationem, certis an∣ni temporibus, tibi proficua judico; ut & usum decocti ligni Guajaci. Inter utrumque tempus purgationis, vide∣retur mihi consultum esse, uti aliquan∣do leviori purganti medicamento, quod prima solum vis••era aliquando aggravata expurgaret, quare sit usus hujus electuarii frequens.

℞. Succi foeniculi depurati lb ij. mellis despumat. lb j. coq. lento igne usque ad succ. consumptionem· frige∣facto adde hermodactyl. ℥jss.M. dosis Castaneae magnitudo bis terve in heb∣domada cum decocti annisi, foeniculi, carui, sen. agar. ℥jss. hujus loco velim aliquando in ingressu mensae assumeres cochlear unum Syr. de spina Cervina, quem saepe in hac dispositione proficu∣um cognovi; exhibeatur dissolutus in vino vel jure carnium, & quoniam fe∣re solùm serosum humorem educit, & aliqua ex parte biliosum, minus pitui∣tosum & crassum; poteris aliquando uti his pilulis videlicet ••emel in men∣se.

℞. Agar. troch. hermodact. an. ʒjss. turbith. el. ʒj. troch. alhand. ℈jss. myrobal. Chebul. Citrin. an. ℈iiij. rhei, mastich. Zinzib. an. ℈ij. spe. hierae simpl. ℥j. cum melle rosac. f. pasta pro pilul. quae crassa & viscida recrementa educunt petissimum. Ut

artus firmentur, ad vigilandum ne pe∣des, vel ••aeteri a••tus ullo frigo••e pre∣mantur, aut humore madescant, ab∣stergendi tam vesperì quàm manè sic∣ciore linteo. Lavandi item singulis 14. diebus aqua chalibeata, salsa, in∣coctis rosis salvia, iva, verbas••o, ar∣••emisia, vel id genus similibus. Post ablutionem perungendi oleo rosaceo omphacino, intrito sale. Ad mali praesentis curationem jam veniendum. In principio influens humor statim va∣cuandus venit, & revellendus, quod commodissimè fieri potest vomitu & medicamento purganti: quod licet quibusdam non probetur, tamen ego multa experientia didici mirum in modum prodesse; neque novum illud est, & inusitatum: etenim Trallianus lib. ij. expressis verbis jubet exhiben∣•••• solutiva non solum praeservationis ratione, per morbi intervalla, sed in ipsis mali paroxismis. Intercipiantur viae, ut dictum est supra, quoties me∣dicamentum purgans per os assumen∣dum erit: nam sic fiet, ut exagitatus & ad motionem expeditus humor, minus illabatur in juncturas. Si do∣lor vehemens accesserit, utatur hoc ca∣taplasmate quo frequenter foeliciter usus sum in magnis doloribus tam ischiadis quam podagrae.

℞. Cicutae, parietar. Lapath. malv. an. quantum placet· coque in vino al∣bo bono· coctis & contu••is adde axun∣giam porcinam recentem, & subtilissi∣mè tritum furfur. Et F. Cataplasma· applicetur loco dolenti· postquam fluxio destitit & dolor cessavit, humo∣•••••• resolutio tentanda est sotu cum de∣cocto rad. alth. flo. ••••aechad. Lavendul Calamenth. Chamaem. mel••••. & salis momenti, & hoc ceroto.

℞. Diacalci••. ʒiij. diachyl. irea••. ʒj. Emplast. è melilo••. vel oxycro••. (ubi magis resolvere velis) ʒss. emol∣liantur instillato oleo vulpino, & ex∣tend. super alutam.

In hunc usum etiam mirè valet de∣coctum vulpis integri adjectis ranis, & lumbricis, & herbis paulo ante di∣ctis· hisce addam (licet quae hactenus scripsi sufficiant) hoc naturale remedi∣um, cujus ego experimentum vidi hisce meis oculis. Episcopus quidam mihi familiariter notus, graviter la∣borabat arthritide: cum ubique auxi∣lium imploraret, remediaque undique conquireret, intelligit monachum quendam eodem morbo laborantem, remedio sequenti curatū esse. Accipia∣tur testudo mafcula (cognoscitur inter caetera ex caudae difcrimine, & leni sub inferiore testa incisura) ubi luna fue∣rit maximè lumine diminuta, prius∣quam cum sole conjungatur: ampu∣tentur vivae crura omnia, ea consuta in sacculos, ex pelle haedina angustos, al∣ligentur membris patientibus, ita ut dextrum crus testudinis dextro cruri aegrotantis respondeat, sinistrum sini∣stro: item anterius crus dextrum, brachio dextro applicetur, sinistrum sinistro· quo loco alligari debeant non expressit Siculus medicus cujus fuit experimentum certissimum: Mona∣chus verò supra genua suspenderat, & in brachiis supra cubita. Quibus postquam usus esset, coepit paulatim melius habere, genua quae humore mi∣rum

turgida fuerant, caeterique pedum articuli egregie detumuerunt, adeo ut membra jam agiliora sine scipione le∣varentur. Aptavimus his intellectis idem remedium Episcopo, ex quo tempore coepit paulatim melius habe∣re, sed cum statim mihi abeundem fu∣it, intelligere non potui an penitus convaluerit. De differentia testudinis nihil addidit Monachus: Si quid ta∣men inde auxilii sperandum sit, arbi∣tror in podagra frigida, applicandas terrestres; in calida, aquaticas. Nam illud discrimen observare sol••o, in un∣guento quodam quod ex testudinibus ad arthritidem compono, quo alias sum foeliciter usus. Nolim hoc aut simile remedium parvi fieri, quod ab usu communi, aut à ratione alienum videatur: nam multa sunt in rerum natura, quae experientia talia compro∣bat; licet ratio nihil inveniat, quo illa dijudicet. Reinerus Solenander. consil. 20. Sect. 1.

Subsectio decima. Pro Arthritide.

UT articuli firmiores fiant ac ro∣borentur, & eorum laxitas con∣stringatur, solent medici à Galeno edocti, quietis tempore extra paroxis∣mum artus confricare oleo crudo, vel rosaceo intrito sale. Inungantur eti∣am hoc linimento, quod valde pro∣bo.

℞. Ol. omphacin. ℥ij. ol. mastich. ℥j. Sal. bene ••orrefact. ʒij. boli armen. ʒiij. Sang. drac. hypocystid. thuris, mastich. an. ʒijss. terantur quaelibet per se prius subtilissimè, tum cum ole∣is in mortario exacte laevigata Misce pro linimento.

Probant multi partium pati solita∣rum lotiones ex aqua aluminosa, quae mihi magis placerent, si alu∣mini salis aliquid, & sulphuris modicum adjiciatur, ut Guainerius ha∣bet: nam ita sulphuris vi resolvente, & emolliente, aliorum efficacia tempe∣ratur.

Conscindunt aliqui ligni juniperini scobem aut ramenta, aqua pluvia cha∣lybeate sufficiente coquunt, donec a∣qua ex ligno tingatur, & cum ea fiat crurum, pedum, & articulorum lotio. Ita enim vidi aliquoties incipiens ma∣lum percuratum discussumque.

Andernaca in fine secundi dialogi de balneis, lotionem pedum ad podagram habet, quam dicit multis valde profu∣isse; lixivium parat ex fagi cineribus, & ter aut quater colat; deinde tan∣tundem vini admiscet, aluminis po∣stea ℥ij. adduntur: omnia in fictili vitreato conjuncta calefiunt ad ignem, sed ita ut non effervescant, deinde transfunduntur in vas in quo pedes consistere poterunt: hi autem tam al∣tè lavacro insistent, ut aqua supra talos excedat; extrahit humidam pituitae materiam in articulis haerentem, quae deinde linteo puro abstergi debet: tam calidum erit lavacrum, quam pe∣des ferre possint· adhibeatur manè & vesperi ante cibum. Cum malum mi∣natur accessionem, & post ipsam, utile esse potest, idque in septimana quater aut quinquies; nec deterreat si pedes

tumidos inde rubentesque fieri con∣spiciat· haec Andernacus. Huic simile est quo ego foeliciter aliquoties usus sum. Adnascitur ad radices quercus fungi rubri quaedam species, quemad∣modum hypocistis sub cysto, quare etiam hypodryn hunc fungum nomi∣nare soleo: hunc concisum minutim in laminas cum trito sale, in ollam te∣staceam indo, ita interspergens salem tritum, ut particularum strata quaeli∣bet salem intermedium recipiant. Sic permixtim conditum fungum in penu subterran••o sepono· ita resolvitur & magna ex parte liquescit in muriam: ••a muria confri••antur, & illinuntur partes pati solitae· quem ego primum isto uti vidi, is in doloribus utebatur, & profuit multis· verum quia siccat ve∣hementer; & discutit, laxatamque ab affluxo humore partem mirificè ro∣borat, & confirmat, principio utilior priusquam dolor invaluerit, ejus usus esse possit, aut jam declinante paroxis∣mo ad materiam absumendam, parti∣que robur & firmitudinem addendam, potissimum si tum aliquoties interpo∣natur fotus, & lotio partium, ex de∣cocto verbasci, absinth. Chamaem. herb. paralys. Salv. Chamaepit. artemis. rosmar. melilot. ros. & id genus alia∣rum, quae incidere, abstergere, discute∣re, siccare mediocriter, & roborare va∣lent.

In ipso paroxismo materia jam ar∣ticulos obsidente, purgatio adhiberi debet; exhibeatur tum Electuarium quod Bayrus Caryocostinum vocat, mirisque laudibus effert; vel in usum vocentur pilulae sequentes, quas Rha∣fis commendat eo encomio, quod in∣cedere non valentes, faciant ire pe∣des.

℞. Aloes hepat. purioris ℥ss. ros. rubr. abscissis unguibus ℈ij. hermoda∣ctyl. albor. a cortice mundator, ʒjss. diagrid. ʒj. cum aqua Ivae, vel succo caulium, vel Syrupo ex decocto Ivae cum melle facto, F. Massa. Dosis. ʒj. Reinerus Solenander. consil. 24. & 25. Sect. 4.

Subsectio undecima. Pro Arthritide.

INter topica hoc singulare est.

℞. Ranas v. Lumbric. terrest. elotor. vino ℥iij. coq. in ol. ros. quo aut illine molliter articulum dolentem, aut saepius riga. Egregium hoc est, quod subscribo. Canicula castretur, saginata deinde mactetur, atque aqua calente depilata amputetur caput: tum in simplici aqua egregiè coquatur, tandem omnis ex refrigerato jure pin∣guedo innatans auferatur, serveturque in usus ad illitiones, aut.

℞. Istius pinguedinis ℥iij. aq. ros. vel aq. verbasc. ℥vj.M. ad lentum ig∣nem, coq. ad aquae consumptionem· pinguedine dolentes articuli perlinan∣tur. Memini Elidaeum Bononiensem sem celebrem medicum hoc saepius uti.

℞ Ol. vitell. ovorum ol. ros. an. ℥j. vitell. ovorum numero ij. ad∣ditis aliquando opii & croci an. gr. iij.

Amatus Lusitanus tanquam singu∣lare

probat, quod scribit Turcis mag∣natibus familiare esse remedium, ni∣mirum quod introductam in cubicu∣lum capram emulgeant in locum do∣lentem. Sed quia aliquid periculi ti∣mendum est ex applicatione hujus re∣medii, foemineum ex uberibus lac sine periculo salubrius meo judicio emulge∣ri potest.

Novi Chirurgum Parmensem qui cum suffarcinatum omni exempto pin∣gui ex rubro catulo praepinguem anse∣rem, consutumque in veru torruisset, extillata pinguedine vaseque excepta, articulos dolentes foelici successu illine∣bat. Comperi in rusticis vaccinum stercus tum etiam expressum ex eo li∣quorem, cum guttula dilutioris aceti saepe profuisse. Reinerus Solenander. consil. 4. Sect. 5.

Obvolvuntur cuidam arthritico manus & pedes Cataplasmate ex rapis, simila, & lacte parato· reponitur in ••ella in conclavi inferiore; abeunt do∣mestici digressi in hortum aedibus con∣tiguum; Sus autem quaedam foribus non clausis aedes ingreditur, hinc hy∣pocaustum, & olfaciens pultem illam aegrum aggreditur, conatur pultem vorare, & eum prosternit cum sella in pavimentum. Hic dum se à sue defen∣dere nequit, diu multumque domesti∣cos inclamat, qui tandem accurrunt, & suem abigunt: eo verò die dolores imminuuntur, deincepsque paulatim donec prorsus cessarent, neque un∣quam redirent. Philippus Salmuthus. obs. 48. cent. 1.

Pro leniendo dolore foeliciter mihi succedit, praeter illitum factum cum oleo rosaceo completo, & vitello ovi, irrigatio facta cum decocto verbasci, nec non Embrocha ex lacte, ac illitio ex oleo ranarum partibus dolentibus adhibita. Iul. Caesar Cla••dinus. con∣sult. 6.

Pro Articulis linimentum ex com∣muni sale usto, & in pulverem deducto cum oleo ros. completo, in plumbeo mortario usque adeo ducto ut unguen∣ti consistentiam subeat, 〈◊〉〈◊〉 omnem controversiam primas parte▪ obtinet. Io. Zecchius. consult. 5.

Pro Arthritide optimum mihi re∣medium hoc.

℞. Vivas ranas, has coque in buty∣ro insulso, hoc illinat se.

In Arthritide calida maximo succes∣su utor fotu aquae seminis ranarum. Io. Heurnius. ad Hippocr. Aphor. 1••. Sect. 3. & 25. Sect. 5.

Subsectio duodecima. Pro Arthritide.

USum Betonicae sibi faciat famili∣rem, singularem enim habet pro∣prietatem in Arthritide, ad ipsius Symptomata mitiora reddenda.

Dominum Rofetum olim Syndi∣cum Genevensem quotidiano betoni∣cae usu, ab arthritide, qua in juventu∣te vexatus fuerat, tandem in senectut•• curatum fuisse, ex ipsius ore intellexi▪ Diversis autem modis betonica uti po∣terit· primò foli••s adhuc tenellis in acetariis, & cum jusculis & carne co∣ct••s; item conserva ipsius, aut etiam extracto.

Generosus quidam Bernensis ex sic∣catam betonicam in pulverem redigit, ••oque pulvere saccharo permix∣to ad▪ ʒj. vel▪ ʒjss. utitur cum fru∣ctu.

Al••i tabellas ex pulvere betonicae cum s••ccharo aqua betonicae dissoluto praeparant, & ad usum reservant. Me∣dicamenta autem ex betonica duabus vel tribus horis post brevem coenam sumenda ••unt; noctu enim propter vaporum abundantiam qui in somn•• sursum elevantur, vis medicamenti facilius quam interdiu, ad cerebrum elevatur, & ad nervos pervenit. F••∣britiu•• Hildan••s. obs. 32. cent. 6.

Aliquando comedat folia Salviae vel sola & sine condimento, vel cum mo∣dico salis, olei, ac vini respe••sas, & ca∣piat quando it cubitum. Hie••. C••pi∣va••eius. consil. 26. lib. 7. consil. C••••••∣nis & aliorum medicorum à Scholt••••i•• editorum.

Rustici nostri pice seu axungia Nor∣wegica illinunt affectas manus à cubito ad digitorum extrema, & pedes à ge∣nubus ad summos pedum digit••••, quo∣tiescun{que} arthritici d••lores insurgunt, idque spacio 14. dierum. testantur tum non solum mitigari dolor••s articulo∣rum, sed tophos ipsos resolvi exciden∣te tartaro impacto, & vel in totum auferri molestum malum, vel indue••••s aliquot annorum d••••i▪ quibus e∣lapsis, si recurrat affectus, repetunt eadem fo••li••itate, eodemque modo pi••is ••nunctionem.

In Insula nostra Samo inter rusti••os pervulgatum est remedii genus, ••••r∣rante ejusdem Insul•••• pr••fecto 〈◊〉〈◊〉 fidei viro▪ aquae exinde extillatae plus in••sse virium ••lius me monuit, facili & parabili in Septentrione remedio prompta subest ratio. Resina enim haec ex abiete, pinguibusque pini, lignis per de••cen••um eliquata, insignem vim resolvendi, emoll••••ndique habet. Bal∣samum suum Sulphuris ad tophos ar∣ti••ulorum emolliendos & discutiendos Rulandus (cent. 2. curat 92.) mi••è laudat, cui substituunt 〈◊〉〈◊〉 Ag••rtae & pro balsamo sulph••••is ad nos deferunt sub sigillo, resinam pini, pretio quidem illo inferiorem, neutiquam virtute. Thomas Bar••hol••••••us. Histor. 95. cent. 6.

Partes dolentes illinentur oleo ca∣tellorum, deinde integentur pelle arie∣••ina recens detracta. Guil. Ballonius. consil. 3. lib. 2.

Mul••i sunt quibus arthriticae fluxio∣nes sunt, & propter dolorem ••ubinde sibi detrahi sanguinem patiuntur. An non peccant? Ita sanè. quia corpus & refriges••it, & ner••i debilitantur, & quod majus est, fa••••ltas retentrix in∣firma••ur. G••il. Ballonius. lib. 2. Epi∣dem. & Ephimer.

Ioanni Picquet fluxio arthritica & valde dolorosa. Incredibilis humorum ••abies, mox in has, mox in illas partes. quia nervi, & arteriae, & venae sa••ie quadam s••a••ebant. Phlebotomiâ quin∣quies celebra••â melius habebat. Pru∣denti•• est medici videre, an non securè vena his in morbis aperiatur, an verò prudenter praetermittatur. Si faculta∣ti•• retentriei•• imbecillitas est, pru∣denter omittitur. Si Cacochymi•• est, immò virulentia, quae tantae

tragoediae author sit, audacius id faci∣endum. Guil. Ballonius. lib. ••. Epidem. & Ephimer.

Subsectio decima tertia. Pro Arthritide.

PHarmacopaeus quidam Cratiano Po∣litanus decumbebat ex doloribus articulorum, qui pedes & brachia, ali∣asque partes affligebant, cum tumore, inflammatione, & febricula: à 20. di∣ebus hoc affectu laborabat, eique no∣vies proprio nutu secta fuerat vena, aliquoties etiam purgatus fuerat; tan∣dem meo jussu, illi exhibetur pulvis in jusculo ex Calomelanos. ℈j. diagrid••i. gr. viij. Caryophil. numero j. blandè & copiosè purgatus est, ac mult•• me∣lius habuit; deinde sump••it manè & serò julepum refrigerantem, in cujus dosi matutina infundebantur Sen. ʒiij. cum Sem. Cori••ndri. ʒss. frigidè per biduum. Postea sumpsit eundem pul∣verem pari successu & integrè •• cura∣tus est. Lazarus Riverius. obs. 31. cent. 1.

Domina quaedam arthritide univer∣••ali laborans, liberata fuit, beneficio croci metallorum. Petrus Pachequus. obs. 31.

Dolor arthriticus citissimè fedatur, ••ovendo partem aqua foliorum fraxini destillata in alembico plumbeo. Samu∣el Formius. obs. 39.

Franciscus Alexander Medicus de Francisco Pechio scribit, eum jam quin∣quagenarium morbo articulari gravi∣ter afflictum totis annis 20. turri in∣clusum fuisse, vixisse autem sola aqua & pane. Eâ diaetâ beneficio naturae materiam absumptam, & motu & exercitio articulos adeo roboratos, ut liberatus nullos unquam dolores poda∣gricos senserit. Ex quo perspicuum est immoderationem in victu hujus mor∣bi quasi matrem esse. Io. Crato. Consil. 21. lib. 4.

Scio quosdam existimasse se juva∣mentum sensisse, si aliquoties in anno, non tamen doloribus affecti, venam secarent in pede, vel Cucurbitulas ad∣hiberent; verum quam facti sunt mi∣seri, memini initio venam secare in brachio rectissimum est, sed tamen si saepe redeat malum propter intempe∣rantiam minimè rectum. Io. Crato. lib. 4. Epistol.

De balneo ex ovis formicarum, res omnibus vetulis in Silesia nota, exsic∣cat multum, si lubenter utitur incessi∣onibus non poterit nocere· utuntur etiam mulieres ad impraegnationem. Io. Crato. lib. 4. Epist.

Ostetrix Gallica idem balneum componit, ex integro formicarum ma∣jorum globo, unà cum ovis, parte terrae ab ipsis collecta, & segmentis quibus inhabitant: ita ut haec omnia sacco inclusa aqua fervente calefiant, & aeger insidens tam diu duret, donec vires ferunt· vix unquam fallit. Wolf∣gangus Haeferus. Herculis Medici. lib. 4.

Multi confidunt senecione in ea la∣vantes 15. diebus, semper dimidiam horam ante coenam. Multi etiam sa∣lutariter utuntur ligno Juniperi, & in eo aliquot di••bus lavant, & maximè

laudant ad roborandos articulos. Im∣primis autem laudatur hoc unguen∣tum.

℞. Duas ollas supra aequalite•• re∣spondentes. in medio pone orbem in∣crustatum ustum, sed plenum forami∣nibus, & ita infima olla terrae insodia∣tur, huic primae impone ollam alte∣ram, quae supra terram emineat, in hanc insere ossa contusa calvariae equi∣nae (alii ossibus humanis utuntur) & cum bene argilla munitum vas est, ig∣nis incendatur undique (sicut cum de∣stillatur lignum juniperi) tum effluit succus in inferiorem ollam, quo illine deorfū articulos. Dolorem in paroxis∣mo lenit in magna inflammatione Em∣plaftrum factum ex aq. rosarum, & veronicae, pauco alumine, camphora, & fimo vaccae nigrae loco affecto im∣positum. Item.

℞. Mastich. thur. myrrh. ammo∣niac. opopanac. bdellii. mumiae. an. ℥ij. vitriol. lb j. mellis. lb ij. tartar. ℥jss. Sp. vini lb iiij. destill. Id praebet optimum balsamum; lenit mirificè, si penna illinatur, etiam intollerabilem dolorem. Item olei rosacei lb j. ranae duae· & pugillus unus lumbricorum in vino lotorum, ad ignem coquantur, exprimantur, & applicentur. Item urina pueri distillata penna illita, mo∣dò prius putrefacta sit ante destillatio∣nem. Oleum etiam hyoscyami com∣mendavit imperatori Maximiliano E∣lector Palatinus· dolorem quidem se∣dat, sed articulos depravat· juvat Ca∣tellus dolores podagricos. Io. Crato. Consil. 26. lib. 2.

Adrianus Spigelius apud Moravos in usu, & nobile experimentum pro sa∣nandis illico doloribus podagricorum, ulmariae cum radicibus & floribus de∣stillatae aquam esse scribit: quae & Si∣lesiis in frequenti usu est commodum etiam est decocto parietariae partem af∣fectam fovere. Daniel Sennertus. tra∣ctat. de arthritide. cap. 5.

Ad dolorem sedandum, & materi∣am arthritidis resolvendam laudatur liquor limacum in hunc modum com∣positus.

℞. Limacum integrorum. Mj. conjice in manicam Hippocratis; super illos injice salis communis Mj. super sa∣lem, sem. Ebuli subtilissimè triti Mj. & sic vicissim limaces, salem, semen; donec omnium sigillatim 4. vel 5. stra∣ta confeceris. Manica dependeat in cella vinaria humida· & post paucos dies distillabit ex ea liquor lubricus, & pinguis, quem soli exponito per quatriduum, & ••ocum affectum eo illi∣nito. Riverius. cap. 1. lib. 16. Prax. Med.

Subsectio decima quarta. Pro Arthritide nodosa.

IN Arthritide nodosa jam facta, longè facilius esse consilium dare, quam consulta exequi, ipse optimè scio· ne tamen morbus gravior emer∣gat, cavendum· optimam victus ratio∣nem imprimis requiri manifestum est. Cruditas vitanda, & cum nausea ad∣est, à cibo abstinendum, ac si fieri potest, vomendum· vomitu enim ad praecautionem in morbis articularibus

nihil conducibilius. Monentur me∣dici ratione & observatione, ut mor∣bis articularibus obnoxiis interd••cant usum pomorum, caponum frequen∣tem, ans••rum & Carpionum· nam po∣ma humore▪ folvunt, & fluere faciunt; & caponum caro humorem quendam habet, quem ad articulos natura ex∣trudit; piscium verò humidiorum par est noxa; sed caponum caro, licet ni∣mium etiam nutrire videatur, tamen parcior usus nequaquam reprehendi potest. Non minus nocent quae re∣plent corpus cruditatibus, quam quae vel materiam ipsam fundunt, vel ad articulos deducunt; itaque vina po∣tentia & acetosa fugienda, nec prius bibendum quam cum solidior cibus ingestus fuerit· valde enim noxium est sumpto saltem jusculo, aut pauco cibo vinum bibere, multò verò magis, ina∣ni & jejuno ventriculo▪ vel jam con∣coctionem cibi elaborante, vino se ob∣ruere.

Cum autem in exactissima etiam victus ratione, semper aliqua superflu∣itas colligatur, medici annuas purga∣tiones, vernas atque autumnales prae∣scribunt, ac Galenus affirmat, se mul∣tos ita tutos reddidisse, praesertim verò s••ctione venae adhibita.

Rarò curatur Arthritis, quod ut plurimum haeredita••ium sit malum, vel intemperantia accersitum, ad quam cum redeant homines, non mi∣rum si morbus quoque revertatur. An aliquo modo possint dissolvi to∣phi, & quibus Medicamentis, cum maximè curationi obstare videantur, magnam haec difficultatem habent. Quidam magnae eruditionis & autho∣ritatis viri existimant, atque sic prae∣scribunt posse solvi tophos, si caseus putridus, cum jure in quo fuilla perna cocta fuerit imponatur.

Iulius S••aliger, Pulverem piperis usti addit· quidam coccognidium cum myrrha & aceto tritum adhibent, ut erumpant emollita· haec experiri mi∣nimè laboriosum. Sed inter optima remedia & tutissima, quae partes etiam affectas roborant & calorem innatum fovent; hoc ponendum, & diligenter singulis annis cum amplius fieri ne∣queat usurpandum· videlicet ut tem∣pore vindemiae immergantur pedes at∣que manus affectae vinaceis post ex∣pressionem calentibus adhuc, vel musto calido calefactis manè per 15 dies. Et∣si enim hoc remedium non planè t••∣phos discutit, tamen articulis maxi∣mum robur addit· ac possum nomi∣nare virum praestantem, cui hoc me∣dicamentum communicavi, atque ab eo praeclaro munere sum donatus, qui planè incedere non poterat, & isto re∣medio, beneficio dei, restitutus est. Quo autem uvae maturiores, eo plus adjumenti vinaceorum usus affert· alia remedia non addo, nisi fortè vigenti∣bus at{que} urgentibus doloribus catulum parti affectae, vel destillatum fol. ver∣basci cum thure & myrrha modica ad∣hibere velit. Fomentationes ex arte∣misia, origano, Chamaemel, & ab∣sinth. Cessantibus jam doloribus prae∣clarè juvant. Io. Crato. consil. 34. lib. 7.

Subsectio decima quinta. Pro Arthritide vaga Scorbutica.

HIc affectus idem planè est cum eo quem Westphali, Frisii, Geld••i, item & Hollandi, apud quos saepe vi∣di, De v••ren, v••l lopen de varen appel∣lant. Se prodit cum vagis doloribus in omnibus corporis membris valde ex••ruciantibus, potissimùm in dorso & lumbis. Doloris speciem statuunt ipsi aegri exedentem corrodentemque, qui vermiculum, musculos, & alias partes subitò ac nonnunquam mo∣mento variis simul locis permeantem depascentemque arguere videtur.

Ejus causa propria & proxima est tartarus scorbuticus resolutus & cum fluxili materia humorum singulari proprietate nervosum ac musculosum genus petente, permixtus. Curatur hic morbus in Westphalia per lumbri∣cos, ejus alexipharmacum tantopere à Wiero d••cantatum hoc modo.

℞. 9 Lumbricos in mortario contusos cum 2. Cochl. vini, per pan∣num expressos: his addatur dimidia vini menfura sumantur cochl. 3. manè meridie & vesperi.

Medicus Campensis apud For••est••m, pra••missa conveniente evacua••ione, hanc potionem proponit.

℞. Rad. Succisae. ℥j. aristol. rot. ʒiij. fol. Salv. beton. an. Mj. abrotan. rut••e, vincpervinc· Sabin. an. pj. Coq. in aq. fluminis ad med. cum hujus de∣coct. ℥iiij. trajiciantur lumbrici terre∣stres circulis in collo insigniti, vino prius abluti & triti, numero v. deinde admisce theriac. ʒss. pulv. Cinnam. ʒj. Sacch. q.v. exhibe manè calidè ad sudorem, per aliquot dies. Quidam etiam talpae adustae pulverem in hoc affectu exhibent cum vino aut cerevi∣sia, qui tartareas quidem collectiones promptè dissolvere potest: qua rati∣one Gesnerus exterius etiam cinerem talparum cum melle subactum strumis convenire statuit. Henricus Petraeus. & Gregorius Horstins. observ. 8. lib. 8.

In hoc affectu aqua Lumbricorum magistralis in Pharmacopoeia Londinensi praescripta, egregie convenit· quin spi∣ritum & salem C. Cervi, spiritum san∣guinis, flores salis armoniaci, cum bono successu saepius adhibui· porrò pulveres testacei S••••oculi crancrorum, Corallia, margaritae, & vegetabilia quae arthritidis antidota feruntur, ut radix aristoloch· fol. Chamaepit. Cha∣maedr. & similia antiscorbuticis con∣juncta, morbi hujus sanationi condu∣cunt· inter externa, oleum Lumbri∣corum, ranarum, & bufonum non ra∣rò sunt valdè proficua. Accepi à viro insigni huic morbo valde obnoxio, quod aqua è contentis ventriculo bovis nuper mactati exemptis per destillati∣onem prolicita, levamen certissime ad∣ferret, si ei petiae calidae intingantur, atque pro fotu applicentur. Thomas Willis. Tractatu de Scorbuto.

Subsectio decima sexta. Pro Artuum doloribus ex Lue venerea.

EMpirici rationale hoc remedium introduxerunt.

℞. 40 Ovorum vitellos coctione induratos & dissipatos, cum ℥vj. py∣rethri in pulverem redacti, contundi∣to & per retortam destillato lento pri∣mum igne, postea vehementiori: li∣quorem qui fluxerit, cum ℥j. castorei, & ℥ss. thuris alb commisceto, adjectis hermodactyll ʒvj. & ut ante destilla∣to· tertio liquorem cum foecibus suis subigito, & Lauri baccas adjicito, & destillato. Si saepius id feceris, oleum elicies in discutiendis morbi hujus do∣loribus nulli remedio conferendum. Cuidam qui in tibia dolorem ex hac lue habebat, cum nullo modo curari posset, Amatus (Cent. 5. curat. 72.) theriacam veterem apposuit, & dolor evanuit, ut mus conspecto fele. Petrus Forrestus. Schol. ad observ. 23. lib. 32. de Lue venerea.

Sectio 41. De Asthmate.

ASthma (quod Graec••ab 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, i. e. anhelare nomen habet, Lat. verò Suspirium dicitur) 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 species est. Definiri potest, quod sit crebra, densa & anhelosa respiratio, citra febrem ut plurimum, cum summa thoracis contentione conjuncta. Causa ejus proxima consistit in angustia pul∣monum, quae à lento, crasso, viscido∣que humore, fistulis & cavernis pul∣monum tenacissimè impacto, easque coarctante, originem trahit· tenues e∣tiam ac serosi humores, dummodò copiosi sint, hoc malum non rarò effi∣ciunt. Crudum item tuberculum, & calculi in pulmone haerentes saepe sae∣pius suas agunt partes in hoc affectu producendo. Haec omnia asthma in∣ferre folent, asperam arteriam vel obstruendo, vel, si in levibus arteriis, ac substantia pulmonum subsistant, comprimendo· materia autem morbi∣fica sive obstruens, sive comprimens, aliquando in pulmonibus, ob visceris debilitatem, sensim colligitur, ali∣quando aliunde affluit, à capite per modum catarrhi; quod rarius, vel ab arteria pulmonali.

Subsectio prima. Pro Asthmate ex congestione hu∣moris viscosi in pulmonibus, ad generosum quendam.

UT humor hic expectaretur, remedia quaedam praescripsi: in∣ter quae haec fuerunt praecipua.

℞. Spiritus Anisi. part ij. mellis scillit. part j. aq. Cinamom. part ss.M.F. julepus, capiat semicochl. pro vice.

℞. Oxymel. veri ex hydromel. malvatic. parati part j. mellis scillit. part. ij. Syr. de hyssopo, & de liqui∣rit.

tantundem, capiat eodem modo. Vinum medicatum, ut interdum bi∣bat.

℞. Rad. liquirit. ℥iiij. rad. ireos. ℥ij. rad. euul. ℥j. rad. angelic. ℥ss. Scyl. praepar. ℥j. porrorum bulborum praep. ℥ij. Siliquarum ℥iij. Sem. foe∣nicul. anisi. an. ℥j. sem urtic. angelic. an. ʒij. sem. Nast••r. ʒj. mellis lb ss. sacchar. lb j. cinamom. ʒvj. spirit. anisi. ℥ss. vini generosi mens. viij. Ser∣vetur in dolio ad usum.

Novem exactis septimanis post hoc datum consilium, ad me nobilem equi∣tem ablegavit, significans mihi per literas, ab eo tempore quo ceperit remediis meis, & praesertim oxemelit. & julepo uti, de die in diem se melius habuisse, neque ullas defluxiones sen∣sisse, & nunc sine omni impedimento, libere spiritum ducere, neque angusti∣am ullam pectoris aut in pulmonibus sentire. Felix Platerus. obs. lib. 1. pag. 178.

Subsectio secunda. Pro Asthmate anniversario.

ANte omnia materiam viscidam pituitosam incidendam & prae∣parandam esse diximus, qua de causa digestivum sequens ordinavimus per octiduum.

℞. rad. helen. ℥ss. liquirit. petro∣sel. an. ʒvj. fol. marrnhb. alb. capill. ven. beton. an. Mjss. sem. foeniculi ʒij. caric. ping. numero v. passul. min. ʒvj.F. decoctio in seri q.s. in colat. lb ss. dissolv. syr. de prassio. de liquirit. an. ℥jss.M. pro tribus dosibus, jejuno stomacho assumendis. Hoc praemisso peccantis materiae evacuationum hoc diluto agarici instituimus.

℞. Agar. opt. ʒiij. zinzib. ℈j. cremor. tartar. ℈ss. trita per noctem macerentur in sero lactis cum aq. ve∣ronicae aequaliter permisto. Manè co∣letur, & adde oximel. Scillit. ℥ss. elect. caryocostin. ʒjss.M. pro haustu. Taliter praeservatione, causae antece∣dentis respectu, instituta, quoad ip∣sum pectus, adeoque causae proximae gratia commendavimus usum frequen∣tem pil. de terebinthina cum oxyme∣lite diuretico, balsamoque sulphuris terebinthinato: quibus aliquot annis mediocriter valuit. Gregorius H••rstius. obs. 5. lib. 3. De morbis pectoris.

Subsectio tertia. Pro Asthmate.

FIat diversio per Clysteria; deinde procuretur dilatatio pectoris cum oleo amygd. d. id continuo paulatim lambendo. Fuit quidam domesticus patris mei, qui ••emper cum sentiret venturum paroxysmum asthmaticum, bibebat haustum olei simplicis, & sa∣nabatur. Io. Baptista Montanus. consil. 123.

℞. Loch. de pino, ℥jss. penidiar. ℥ss. incorporentur simul in mortario, ut fiat Electuarium de quo saepius in die & nocte teneat in ore ad quantitatem fabae sensim deglutiendo. Si fastidia∣tur Loch. illius loco in ore teneat fru∣stum confectionis diapenidionis. Omni

etiam sero quando vadi•• ad lectum, à Principio capillorum usque ad summi∣tatem capitis ponat de hoc pulvere sparso inter capillos quantitatem 4. granorum hordei. Et cum reponit se∣cundum, cum pectine deponat pri∣mum.

℞. Sandarach. (i. e. gummi juni∣p••r••) ʒij. caryophil. ʒj. macis. ℈ij. rosar. fl. nympheae. viol. cortic. papa∣ver. an. ʒss. lign. aloes. ℈j.F. omnium pulvis per se.

Ultimum remedium est, ut pectus ••jus omni sero in ingressu lecti, ante & retro ungatur hoc unguento secun∣dum omnem ambitum costarum.

℞. ol. viol. amygd. d. an. ℥j. pin∣gued. anat. butyr. rec. an. ℥iiij. croci ℈ij. cerae. q.s. fiat unguentum. Bar∣tholomaeus Montagnana. consil. 101.

Millepedes si panno lineo involuti, in vino macerentur, & expressi potui dentur, magnum in asthmate remedi∣um aliqui se expertos esse praedicant. Urinae propriae potus plurimumjuvare creditur. Oleum amydalar. recens bibitum plurimum confert; vel buty∣rum recens affatim sumptum. Caricae parum assae, & in aqua vitae maceratae, & esitatae conveniunt. Ceparum vel porrorum radices coquantur sub cine∣ribus, & comedant pauperes cum melle & butyro. Laudatur & hoc plurimum.

℞. Croci ℈j. vel ℈ss. mosch. gr. j. detur cum vino albo. Felix Platerus. practic. tom. 1. lib. 2. cap. 4. pag. 391, & 392.

Asthmati••is extremis vomitorium ••atis validum succurrit; qua ratione superioribus septimanis honestam foe∣minam, ••••m ex suffocatione expiran∣tem, pulsu formicante, frigidisque sudoribus praesentibus, vitae restitutam fuisse memini, mox Syrupi emetici ℥j. exhibitâ, cujus operatione, mate∣riae tenacis ac viscidae librae aliquot re∣jectae fueruu••. Gregorius Horstius. obs. 3. lib. 10. De Phamaceuticis.

℞. aq. benedict. ℥j.F. potio, quae paucis horis ex toto contumax cujus∣dam senis asthma removit, & sanita∣tem ipsi reddidit, licet octogenarius erat. Martinus Rulandus. curat, 85. cent. 7.

Mulier quaedam anhelosa erat, & su••piriosa, difficillimè trahens spiri∣tum, adeo ut ob pectoris angustiam, suffocationem timeret; hujus affines, cum ad me petendi consilii causa ad∣venissent, potionem deploratae talem mitto.

℞. seri lactis bene despumati ℥vj. extract. esulae ℈ijss. permixta, colata∣que bibit; multoties egessit, & Dei misericordia continuo sanitatem acqui∣sivit, ut renunciatum mihi fuit ab ae∣grota: cibis me jussu utebatur calefa∣cientibus & humectantibus, vino au∣tem hyssopite. Martinus Rul••ndus. curat. 90. cent. 2.

Subsectio quarta. Pro Asthmate.

℞▪ P••••. de agar. ʒss. sulphur. triti, ℈ss. gummi ammoniac. ℈j. cum aqua tussilag. F. pil. ix. devoren∣tur manè horis 5. ante cibum▪ die▪

sequenti fiant quae sequuntur.

℞. Gallum antiquum ʒ. aut 4. an∣norum▪ cum virgis, ut irritetur, fla∣gelletur, sed leviter ne occidatur; de∣in decolletur, & deplumetur, demum exenteratus & vino ablutus, infarcia∣tur his medicamentis.

℞. sem. Cartham. ℥j. sem. an••s▪ aneth. an. ʒij. rad. enul. liquirit. an. ʒvj. polipod. ʒx. passul. ʒvj. ficuum ping. numero vj. fol. tussilag. marrhub. hyssop.. an. ʒiij. tartar. alb. ʒiij▪ss. agar. candid. ʒjss. Contundantu•• omnia crassiusculè▪ & in ventrem gall•• intromittantur, & suatur locus ne exi∣re pos••nt.

Deinde coquatur Gallus in lb. 40 aquae, quousque caro ab ossibus sepa∣retur. Facta galli forti expression••, caro ejus & ossa projiciantur, & de∣coctum per linteolum coletur, & ac∣ri exponatur, donec faciat residentiam, deinde quod clarum est per se asserve∣tur.

℞: praedicti juris clari ℥vj. oxymel. scillit. ℥ss. pulmon. vulpis subtiliter tusi, ʒss.M.F. hau••tus sumendus ma∣ne calidus jejuno stomacho, reiteran∣do per octo dies continuos. Dum sumit magnificus Dominus hunc po∣tum, fiat quotidie vesperi horis dua∣bus ante coenam Clyster infra scri∣ptus.

℞. juris galli praescripti turbidi lb j. hierae simpl. Gal. ʒvj. agar. praep. ʒ••j. ol. aneth. ℥ij. vitell. ovi numero j. sacchar. rubr. ℥j. Sal. ʒj.M.F. Clyster.

His factis, si morbus ad•••••• pers••∣verabit, sumat alternis dieb••s hoc al∣terum medicamen••um, quod:

R. Sulph. vivi in aq. tussilag. infusi, & in tenuiss. pulv. triti ℈j. terebinth. lotae in aq. tussilag▪ mel. despumat. an. ℥ss.M.F. bolus. Ioannes Nefius. consil. 7. lib. 2. consil. Io. Cratonis & a••iorum medicorum à S••holzio edito∣rum.

Praemissis universalibus ad humorem pulmonibus impactum detergendum expectorantibus utendum erit Suffiti∣bus, Syrupis & Eclegmatis. 〈◊〉〈◊〉 ex multis 〈◊〉〈◊〉 solebant antiqui: at ego nullum praestantius novi quam ex foliis siccis tabacci factum: mirum certè remedium est, quod non modo potenter expectorat quicquid in ipso thorace continetur, sed etiam roborat pulmones. Debet autem fieri jejuno stomacho quinque aut ••ex continu••s matutinis ante prandium horis qu••n∣que. Syrupum ego expectorantem sic soleo praeparare.

℞. rad h••••enii, & polipod▪ q. ma∣cerator. in vino albo dulci horis 12. an. ℥ij. passul. Corinthiac. ℥ss. Sebest. numero xv. farfar. pulmonar. Sa••u∣reiae, & calamenth. an. mj. folium unum magnum tabacci, liquititiae ra∣sae, ʒij. sem. u••••ic. & bomba••. an. ʒ••.ss. Coq. in mulsa dil••tissima ad lb jss. & cum Sacchar. fini tantundem F. Syrupus perfecte coctus. Hoc utor exhibendo cum cochleari eo modo quo eclegmata ••olen•• sumi, addendo∣que oleum sulphuris hac proporti∣one.

℞. Syr. de Helenio (sic enim voco) ℥iiij. ol. Sulph. ʒj.m. pro Eclegmate. Soleo etiam foelici semper successu

praeparare Syrupum ex Tabacco hoc modo.

℞. decoctionis fol. tabacci lb jss. Sacchar. fini tantundem F. Syrupus optimè coctus: De quo exhibeo lambendo cum mulsa diluta, facta ex decoctione hordei, sumendo hujus Sy∣rup. ℥ij. & mulsae ℥iiij. & verò habe∣re vim magnam pro sanando Asthma∣te semper novi. Horatius Augenius. tomo 2. Epistol. & Consult. lib. 4. E∣pistol· ultima.

Vinum quo pro sanando Asthmate Ludovicus pater utitur, hujusmodi est.

℞. vini dulcis, melicrati cocti, an. lb. x. pul. fol. tabacci siccator. in um∣bra. ℥jss. rad. polipod. q. recent. ac minutissimè concisi. ℥iij. cort. rad. helenii incis. ℥iiij. macerentur horis 48. postea colenter per manicam Hip∣pocr. & conservetur vinum in loco frigido.

Dabat ℥vj. pro vice singulis diebus. horis 5. ante p••andium. Ego verò ex∣hibeo illud frequentius more Ecleg∣matum, sic.

Sumo illius vini ℥iiij. & admisceo diair. Nicol. ℥ij. & loch efficio agitan∣do leviter apud ignem, ac ubi▪ refrige∣ratum fuerit, addo ol. Sulphuris ʒj. & semper observavi pro viscidis & maximè crudis humoribus expecto∣randis conferre. Horatius Augenius. tomo 2. Epist. & Consult. lib. 3. E∣pist. 6.

Subsectio quinta. Pro Asthmate ad virum quen∣dam.

OMnem aeris inclementiam devi∣tet, animo & corpore quiescat, ita tamen ut moderato exercitio sin∣gulis diebus ante cibum utatur; ab immodicis vigiliis caveat, alvus, si libe∣ra non fuerit, altero quoque die cly∣stere aliquo ducatur. Panis quotidi∣anus sit modico sale vel foeniculo con∣ditus, vino utatur tenui, non vinoso, atque ligni visci querc. aut salsae deco∣cto attemperato. Inter alimenta, tria maximè proficua commendantur, quae & alimenti & medicam. vices gerunt. jus caulium cum hyssopo & butyro re∣centi, hordei cremor, cum melle vel saccharo, atque cicerum alborum cremor, cum amygd. d. lacte, saccha∣ro & butyro. Quod ad pharmaciam attinet, corpus quamprimum est ab omnibus excrementis purgandum. Ea∣propter alvo lenita, ex medulla Cas∣siae recenter cum oleo amygd. d. ex∣tractae ℥j. & spec. hier. simpl. ℈iiij. apparandi erunt humores noxii in to∣to, & praesertim in cerebro & thora∣ce concepti, Syrupo de Betonica, de Hyssopo, & Oxymelite simplici, vel Scillino, aquis stillatitiis parem vim retinentibus additis. Hi deinceps praeparati purgandi erunt pil. cochiis & de aga••ico.

Licet praesens affectus à sanguine non pendeat, nihilominus ut medica∣menta exhibenda in corporis penitiores

partes promptius penetrare possint: ante praescriptam purgationem, si san∣guinis ℥vj. vel ℥vij. ex cubiti dextri vena detrahantur, emolumentum non ignobile laborantem hunc indè percep∣turum non diffidimus.

Corpore hunc in modum evacuato, ad medicamenta cerebrum & pulmo∣nes exsiccando roborantia sine mora confugiendum. ut,

℞. Conserv. anthos, beton. an. ℥ij. pulv. liquirit. ʒij. boli armen. pulm. vulp. praep. an. ℈ij. syr. hyssop. q.s.F. elect. cujus ℥ss. tribus horis ante prandium, & totidem dormiturus devorabit. Theriaca item & mithri∣datium, cum diamoscho d. vel amaro, in hunc usum interdum vicissim ad∣minjstrari utiliter poterunt. Thorax quoque universus, hoc tempore illinen∣dus erit ol. amygd. d. cum recenti bu∣tyro & croci modico, partibus afpe∣riore linteolo molliusculè perfricatis: Propinetur etiam decoctum ex Sarsa cum modico ligni guaiaci. 20. saltem diebus.

Ad materiam in thoracem dilapsam summovendam, ammoniacum aceto mulso in mortario liquatum, saepe & modicè devoratum, non ignobilem o∣pem praestat, quippe quod calefaciendi moderatè, siccandi, detergendi, & pulmonum cavernulas dilatandi vim obtineat, unde materiae in pulmoni∣bus tenaciter impactae eductio per spu∣tum sequitur, & per halitum dige∣stio.

Verumenimvero inter alia medica∣menta huic operi opportuna, unum est illudque efficacissimum, quo quidem semper foelici cum successu usi sumus. Est autem hujusmodi;

℞. Terebinthin. clarae ℥j. ammoni∣ac. ℈ij. sulphur. purgati ℈j.M. & F. pilulae molles, quarum una singulis duabus horis deglutiatur ex Syr. de hyssopo ℥ss. Hic unum maximi mo∣menti memoriae mandandum, videli∣cet in asthmatica accessione, nec ca∣thartico medicamento, nec errhinis utendum esse, ne materia nimium a∣gitata largius cum suffocationis peri∣culo in pulmones praecipitetur. Io. Zecchius. Consult. 38.

Ad lambendum ut sputum facilè reddatur, in usum vocetur electuar. de pulm. vulp. mixtum cum elect. de iride & de pino cum Syrupo Hyssopi non praeterirem sem. urticae, quae quo∣ties miscui cum his electuari••s, mihi visa sunt valde profuisse. Christopho∣rus Guarinonius. Consult. 228.

Subsectio sexta. Pro Asrhmate.

℞. LOch de pino ℥ij. boli armen. ℈iiij. Syr. de liquirit. q.s.F. Eclegma, cujus ℥ss. paulo plus mí∣nusve sumat dum it dormitum: Hoc enim quam maximè fluxionem in tho∣racem arcet & sistit, simulque excre∣menta pulmonum dissipat.

℞. Conserv. beton. viol. loch. de pi∣no, an. ℥jss· pulm. vulp. praep. & in pulv. redact. ʒjss. terebinth. lamina ferrea ignita siccatae & pulveratae ʒj. liquirit. pulv. Ireos an. ℈ij. Syr. de hyssop. q.s.F. electuarium. Sumatur

℥ss. spatio 15. dierum, immediatè ante haustum juris g••lli antiqui, decocti cum herbis & radicibus thoracicis, & cephalicis, una cum ligno indico & visco. q. Quod jus ita sumptum cum electuario praecedenti, incredibilem u∣tilitatem afferet; ita enim peccantium humorum reliquiae, in cerebro, & pulmonibus, vel etiam in toto corpore, facilè digeruntur & dissipantur.

In Asthmatis paroxysmo ad evitan∣dum suffocationis periculum, si nil a∣liud prohibeat, quam primum s••cetur vena cubiti; sectâ venâ. Sicyae affigan∣tur spondilis & thoraci sine scarisicati∣one; dein statim talis propinetur bo∣lus.

℞. Ammoniac. ℈ss. croci. Sulphur. aq. viol. saepius levigat. an. gr. v. mosch. gr. ss.M. & cum oxymel simpl. F. bolus mollis; ab hoc sumpto bolo, 5. vel 6. horis, malo non cedente, vini albi potentis subdulcis ℥iij. vel ℥iiij. cum ℈j. croci, & grano medio Moschi propinentur, sitque potio actu calida. Radix etiam ari in vino albo excocta mediae unciae pondere, cum loch. de pino, vel cum syr. de hyssopo, eclegma∣tis modo exhibita, paroxysmum asth∣maticum mirificè sedare solet. Si ad∣huc malum non remittatur, ad capi∣tis inustionem Hippocratico more, vel saltem ad Sinapismos, aut Phaenigmos sincipiti de more admovendos confu∣giendum. Toto autem accessionis tempore sola ptisana hordeacea cum melle propinabitur; bibendumque il∣li ••rit saepe & modicè, ut humectatis viis, facilius sputa evocentur. Io. Zec∣ch••us▪ Consult. 45.

Quia flores sulphur, in omni asth∣ma••e efficaciam habent praecipuam, ideo hoc Loch. instituimus.

℞. Diatragac. frigid. diair. an. ʒiij. Sacch. cand. penidior. an. ʒss. flo. sulph. ʒij. syr. capill. ven. tussil. an. q.s.F. Loch. Roderic. à Fonseca. tom. 1. Cons. 11.

Inter cibos medicatos convenit po∣mum dulce, quod cavetur à parte su∣periori, & in illo intromittatur pulv. thur. masculi ʒj. Sacch. cand. ʒss. de∣inde obturatum suo operculo, & invo∣lutum charta madida, concoquatur sub calidis cineribus, postea mundetur, & detur patienti per horam ante coe∣nam ad aliquot dies: Est enim re∣medium praestantissimum, ad omnes affectus pulmonis, quia lenit, matu∣rat, & sputum adjuvat. Quod si hu∣ic pomo intromittatur etiam ℈j. flo. sulph. erit adhuc praestantius; sed tunc sufficit ʒss. thuris. Rodericus à Fonseca. tom. 2. Consult. 85.

Flores Rosmarin. & defectu eorum folia, si coquantur cum vino optimo- & melle, ad dimidiae partis consump∣tionem, capianturque ante somnum, asthmati mirè conferunt, vocemque clarificant optimè. Petrus Borellus. obs. 46. cent. 4.

Non improbo suffumigium ex Sty∣race, Benzoino, Thure, & Myrrha, sicuti nec improbatur extrinsecus cau∣terium in ipso medio thorace. Vide∣bitur vobis immanis operatio. sed quid dicetis, si Aetium legatis, qui in hoc casu octo facit inustiones, quas tamen ego minimè probo. Non ta∣men displicet, in suffocationis peri∣culo

fricatio thoracis ad rubificatio∣nem, & propterea sinapismi, & dro∣paces, quae vim hahent rubificandi & attrahendi, in hoc casu probantur.

Praemissis totius, & capitis evacua∣tionibus, ac revulsionibus convenien∣ti••us, laudo ut per 5. dies continuos praebeatis ℥ss hujus electuar. 3. in die naturali, videl. 3 hor. ante prandium, 2. hor. ante coenam, •• hor. 6. post coenam.

℞. penid. ℥iij. mann. el. ℥ij. ol. a∣mygd. d. rec. ℥j. fl. cass. noviter ex∣tract. ℥ss. pulmon. vulp. praep. ʒij. ducantur in mortario, & F. electuar. alvum servat lubricam, & partes tho∣racis dilatat.

℞. rad. ireos. sem. bombac. an. ʒjss. pulv. calamenth. serpentar. cent. maj. an. ʒj. succ. enul. pulmonar. an. ℥j. oxymel. Scillit. syr. de farfara. an. q.s.M. pro lambitivo; eo singulis uta∣tur horis ad educendam materiam jam emollitam. Ubi satis superque emol∣lita est materia, atque etiam pro ma∣jori parte educta, alia conveniunt re∣media quae humorum reliquias consu∣mant, & pulmones roborent inter quae probatissimum est hoc.

℞. Terebinth. venet. lotae in aq. hyssopi. ℥ij. ammoniac. ʒij. penid. ℥ss. pulmon. vulp. praep. ʒj. botryd. pul∣veris. aristoloch. an. ʒjss.M. omnia & ducta in mortario redigantur in for∣mam elect. dosis est ℥ss. pro vice. Ex∣siccat. simul & detergit; finem impo∣nam proponendo descriptionem. E∣lect. quod habeo in lib. meis manu∣scriptis, tanquam secretum optimum: Habet enim omnes scopos, dilatandi thoracem, emolliendi sputum, atte∣nuandi & incidendi, exsiccandi & corroborandi.

℞. Butyrum rec. in aq. farfar. decl∣es loti. ℥iiij. nuclei pini, passul. dactyl. amygd. amar. an. ℥ij. hyssop. ireos, thymi, satureiae, serpentar. prass. pu∣leg. calament. sem. urtic. an. ℥ss. ci∣namom. caryophil. zinzib. galang. piperis nigr. anis. cardamom. an. ʒij. ligni aloes, nucis mosch. an. ʒj. mulsi dilu••i lb iiij. Infunde passul. & dactyl. per triduum in praedicto mulso; de∣inde coq. lento igne, & exprim. huic expresso succo adde butyr. jam pro∣pos. & iterum bulliant in lb ij. mellis despumat. & in fine adde ipsos nucle∣os pini, amygd. & ℥j. pulm. vulp. praep. hujus electuarii datur ℥j. ubi maximè urget morbus, in mitiori af∣fectu, ℥ss 4 hor. ante cibum saltem 30 dierum spatio. Hercules Saxonia. pra∣cticae parte prim••. cap. 27.

Subsectio septima. Pro Asthmate.

SEnex septuagenarius, à multis an∣nis asthmaticus, ad eam redactus erat angustiam, ut vix spiritum ducere posset. etiam erecta cervice, & hiante ore continuo sterteret, neque ullo mo∣do quiescere posset, quin statim suffo∣cari videretur. sequentium remedió∣rum usu stertor desiit, facilior respira∣tio fuit, & aeger mulum levatus est.

℞. aq. Cinam. ℥ij. oxymel. scillit ℥jM. utatur ex cochl••ari frequen∣ter.

℞. rad. enulae camp••n. sacchar. con∣ditae

ʒiij. sacch. cand. ℥ss. Syr. de hys∣sop. ℥••j. gummi ammoniac. aq. vitae dissolut. ʒss.M.F. loch. de quo ca∣piat Cochlear unum manè & serò, sensim lambendo. Lazarus Riverius. obs. 21. cent. 3.

Elixir proprietatis apud Paracelsum curat Asthma, Epilepsiam, Apoplexi∣am, Paralysin, Atrophiam, Tabem. Ita paratur.

℞. aloes lucidae. myrrhae opt. & cro∣ci opt. an. ℥j. duo priora terantur ac∣curatè, crocus verò quia non teritur, nisi exsiccatus, potius conglobetur tundendo; ponantur in vitro capacis∣simo & forti, sigilleturque liquato collo vitri, & destilletur moderato calore, ne vas dissiliat, donec vidcas totam offam in fundo coaluisse, & circulari oleum clarum, cum aqua in parietibus vitri; tum aperiatur collum vitri, & infunde lb j. aq. cinamom. & destilla per arenam madidam, cui a∣qua bulliens sensim affundatur, donec non amplius è rostro alembici quic∣quam stillet. Hoc medicamine tam quartanam, quam continuam statim absolvi; adeo ut qui noctu susceperat sacrosanctum viaticum, & olei extre∣mam unctionem, me in prandio con∣vivam circa lectum habuerit. Ioannes Helmontius. Tractat. cui tit. Re ep∣ta Injecta.

Quaedam orthopnoica erat, magna copia pituitae putris in pulmone; pur∣gatione & ventris inferioris, & multa a∣nacatharsi melius habuit: In difficul∣tate spirandi non est formidanda eti∣am frequens & magna purgatio. Guil. Ballonius. Epidem. lib. 2.

In Asthmate à crassa & viscida ma∣teria, in duobus expertus sum sequens lambitivum Gesneri.

℞. sulph. pulverisati, & saepissimè cum aq. tussilag. loti. ℥j. diapenid. ℥viij.M. optimè contulit.

Mulieri cuidam saepius bene profu∣it sequens apozema, in angustia pe∣ctoris & dypsnaea.

℞. passul. Corinth. ℥iij. dactyl. nu∣mero xij. ficuum numero viij. jujub. numero x. sem. foenicul. anis. an. ʒvj. ••oenugraec. ʒiij. rad. ireos. ℥ss. fol. hyssop. prass. capil. ven. an. mj. liqui∣rit. ℥jss. polypod. q.℥j. coq. s.a. in lb viij. aq. font. ad medias; deinde adde mellis despumat. lb j. coq. iterum ad consumptionem lb j. postquam re∣frigerata fuerit, coletur & servetur in vitro. Dosss ℥iij. manè, calidè, quam∣diu durat. Achilles Gasserus. ob∣serv. 11.

Asthma diuturnum in Patricio quo∣dam, cum aliis non posset, tandem curatum est aqua salis armoniaci, quae paratur hoc modo.

℞. fol. sempervivi xx. aut xxx. Contunde in mortario adfuso aq. fon∣tanae momento, col. cum expressione, sicut emulsiones fieri solent, & adde salis armoniaci ℈ij.M. plurimis étiam aliis contulit egregiè.

Idem praestat Spiritus ejus vi scilicet diuretica. Ieremias Martius. Observ. 92.

Praemisso vino emetico, quod Pul∣monum & Pectoris mala mirè suble∣vat; exhibeatur sequens Pulvis à ℈ss. ad ʒj. per singulos dies, manè ac ve∣speri, usque ad morbi declinationem

cum vino albo, vel jusculo.

℞. Cardui Bened. sinap. Sylvestr. an. ℈ij. piper. longi. ℈j. fol. Sen. mund. ʒij. anis. ʒss. diagrid. ℈ss.f. pulvis subtiliss. hisce paucis perplures pristinae, integraeque sanitati restitui∣mus. Martinus Rulandus. curat. 8. cent. 6.

Subsectio octavo. De Asthmate raro.

VIvit hic puer quadrimus qui ab ineunte aetate pectoris quadam angustia, adeoque graui asthmate, affligitur statis periodis, menstruis fere, nunc citius nunc tardius, prout in vi∣ctu vel excedit, vel modum servat: in paroxismo tam graviter angitur, ut jamjam suffocari & ànimam agere vi∣deatur, qui paroxismus ante non cessat, quam materiam crassam visci∣dam, compactam, gravissima tussi, & summis conatibus per os excernat· saepius autem hactenus excrevit talem materiam, unitam, albissimam, arbo∣ris radices, caudicem & ramos, omni ex parte referentem, quam si 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 mihi liceret 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nuncuparem· ubi autem viscida illa materia coacervetur, & coaguletur, si dicere cogar, in ipsa aspera arteria (qua parte ad pulmones pervenit bifidia & in minores ramos dispersa quos bron∣chia pulmonum vocant) sedem repo∣nam; ubi paulatim partim ex natu∣rali pulmonum debilitate, partim à defluxionibus à capite factis colligitur. Gregorius Horstius. obs. 4. lib. 3. De ••orbis pectoris.

Pro Asthmate nunquam ••allibile remedium habetur potio sequens.

℞. Ammoniac. ʒjss. aq. hyssop. ℥iiij. vini rhenani. ℥ij.M. ut decet. tantâ efficaciâ à suffocatione liberat, ut praeclarius remedium non viderim.

Commendatur etiam in hoc affectu Elixir proprietatis cum aq. tussilag. vel hyssop, exhibitum. Philip. Grulin∣gius. cap. 1. part. 2. lib. 2. Practic.

Asthmaticus quidam, assumpto al∣ternis diebus hoc Syrupo. & excreto per sputum viscido humore, convaluit.

℞. Fol. Necotian. virid. aut ficci Mj. Aristol. rot. enul. canp. an. ℥j. hyssop. mont. capill. ven. fl. viol. an. Mj. passul. exacin. ℥iiij. liquirit. ras. & contus. ℥jss. sem. foenugr. ℥j. caric∣ping. numero vj. dictam. origan. prass. scabios. an. Mj. sem. urtic. aneth. an. ʒij. anisi. ʒj. ligni guaiac. Smilac. asper. rad. Chin. an. ℥j. tussi∣lag. Mj. Strobil. numero xx. dactyl. numero x. coq. S.A. ad lb iij. colat. adde succi Scillae. ℥ss. succ. Enul. & hyssop. an. ℥j. bulliant quousque succi absumantur· adde balsami aut olei de liquidamber. ℥ij. & cum melle & Sac∣charo▪ F. Syrupus. Zacutus Lusitanus. obs. 123. lib. 1. Prax. Admirand.

Quidam difficulter spirabat, anhe∣losus erat, macruerat, omnes accusa∣bant pulmones· aperto cadavere, nil commemorabile in pulmone repertum est· cor (quod admirabile est) majusculi capitis magnitudinem adaequabat. adeo increverat, ut omnis sanguinis & spiritus, eò facta sit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Guil. Ballonius. lib. 2. Epidem. & Ephem. pag. 144.

Sectio 42. Pro Atrophia.

QUidam Atrophia laborans mala citria summoperè appetens unum integrum & magnum 4 librarum pon∣dere comedit, quod ut scimus com∣manducatum à quolibet sano difficilli∣mae concoctionis est; tamen hic aeger citro devorato meliusculè habere in∣caepit & convaluit. Indulgeant quan∣doque medici aegrorum voluptatibus cum modo & mensura, multoties enim natura à nullo edocta id quod est sibi utile maximoperè appetit. Dominicus Panarolus. obs. 36. Pentecoste 2.

Atrophiam evacuationes acres non tollunt sed exasperant, si tamen col∣luvies interiora viscera gravat, praeser∣tim ventriculum, vomitus lenes sunt imperandi, maximè ab aqua benedicta· ejus nimirum peculiaris vis haec est, ut non tantùm saburram climinet, sed etiam ventriculum ad concoquen∣dum instige••. Unde post aquae bene∣dictae usum, semper videmus appeti∣tum corroborari, augerique, licet ali∣quandiu ille sepultus, parum aut ni∣hil omnino effecerit· hoc itaque au∣xilium moderatè institutum, in princi∣pio hujus curationis multum prodest.

Deinde humectantia imperanda sunt, sed ita ut viscerum obstructiones simul expediantur· inter externa in hoc casu laudabilia, pro pueris est bal∣neum ex decocto capitis & pedum vervecis in aqua tam diu ebulliendo praeparatum, ut consumptis omnibus carnibus ossicula tantùm possint eximi· hoc atrophiam puerorum laudabiliter solvit, si septies, octies, novies, in eo laventur, semel atque iterum de novo praeparato· à balneo spina dorsi vel, oleo oliv. aut unguento resumptivo tota inungenda est· in victu dentur humectantia, juscula & brodia, rarò assa. Enulsio amygd. d. cum aq. tussilag. & beton. & quandoque cum sem. papav. alb. & melonum maximè utilis est.

Adultis atrophia laborantibus, prae∣ter balneum aquae dulcis, aqua destilla∣ta ex sanguine suillo, & plantis re∣frigerantibus & humectantibus mirifi∣cè podest· aqua ista sic paratur.

℞. Sang. suilli. lb ij. frica manibus ut omnes fibrae auferantur, adde fol. beton. tussilag. ros. rub. malv. an. Mj. fol. Lactuc. Mss. sem. melon. ℥j. aq. tuss. lag. lb ij. destilla in B. aromati∣zetur cum tabul. manus ch. perl. ℥iij. ad singulas libras· de hac aqua bibat saepi∣us. Lac. etiam humanum ex uberibus haustum mirificè prodest· iis qui ex sumpto philtro atrophia laborant, lac equarum auxilium est praestantissi∣mum; semper tamen cum pauxillo sacchari exhibendum. Consumptio∣nem corporis desperatam, nihil profi∣cientibus aliis remediis, hoc modo ali∣quando curavi.

℞. Mellis. Virgin. q.f. inunge ol∣lam non vitreatam recentem intrinse∣cus, postea olla plantetur in acervum fo••micarum, ita ut oreficium ollae te∣gatur cribro mediocriter laxo, & sic formicae currunt per cribrum, & c••∣dunt in mel, in eodem haesitantes, nec recurrentes, atque sic nihil palearum

vel impuritatum aliarum intromitti∣tur. Supra collectas formicas in fun∣de Spirit. vini. q.s. digere vase clauso in B. per unum atque alterum diem, dein destilla primo lentè, donec nimi∣rum Spiritus vini prodeat, quo ablato, reliquum ebulliente B. destilla, & re∣serva. Hujus aquae cochlear. j. quali∣bet semptimana ter vel quater jejuno ventriculo, cum pane tosto exhibi∣tum, atrophiam corporis mirabiliter tollit· interim totum corpus, vel tan∣tùm partes distantes (manus brachia & pedes) aliquoties eodem liquo∣re inungendae sunt. Io. Hartmannus, Pract. Chimiatr.

Atrophiam seu extenuationem membrorum, in pluribus hoc modo cu∣rabat Nobilissima quaedam matrona.

℞. Sapon. venet. minutim concisi, & Lumbric. terrest. an. pt. aeq. inde in vitrum, deinde adde salis quantira∣tem alterutri ex praedictis parem, & in sartaigine probè calefactam; obtu∣ratumque vitrum in massam farinace∣am compinge, & ad instar panis in cli∣bano excoque· exempto postmodum ex pane vitro reperies oleum, seu po∣tius viscum quendam, qui illitus & atrophiam & contracturas sanat. Ie∣remias Martius. obs. 60.

Vir quidam obesus & pinguis, ex febrili calore, & diuturna hepatis in∣temperie sicca, conniventibus cuta∣neis meatibus, non nutritus in atro∣phiam incidit, cui, non proficientibus aliis remediis, 15. diebus continuis ad normam Galeni picationem applicui; cujus usu ita impinguatum est corpus, ut paucis auxiliis adhibitis ad pristi∣num statum fuerit redactum. Picato∣res dicuntur illi, qui ferulis picae illitis partem debilem concutiebant, & sic motu & calore sanguinem & nutri∣mentum ad partem attrahebant, & hac ratione membrum gracillimum impinguabant. Zacutus Lusitanus. obs. 136. lib. 1. Prax. Admirand.

Cum pueri & adultiores cachectici vocantur, ferè pro conclamatis relin∣quuntur, & quod ad summum maciei ventum sit, ne medicamentulo qui∣dem, locum relictum putant, sed soli prognostico: at longè secus res habet· nec fraudari laude debita debet Ferne∣lius, qui meo quidem judicio, de atro∣phia aliquid memorabile confignavit. Bilis flavae & atrae circa jecur profusio atrophiae causa saepius est· vix enim a∣trophia vera observatur, in qua viscera praeter intemperiem, non multorum biliosorum humorum colluvie scate∣rent, & earum copia distenderentur· & cum haec causa naturalem spiritum & calorem proterat, vix laudabilis san∣guis gigni potest; ac in cachexia quidē medicamento locum relictum putant, quod vitiosa sit nutritio, in atrophia autem ad folam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 confugiunt: at si circum viscera colluvies est istius bilis, quae fovet intemperiem, frustra alimentis eam tollere nitaris. Guil. Ballonius. Epidem. lib. 1. pag. 12.

Passularum usus in atrophia, ad corporis nutritionem, & ad impin∣guandum commendatur· in hunc mo∣dum praeparentur.

℞. Passul. exacinat. in aq. bugl. borrag. & vino albo infufarum lb j. sic∣centur, deinde disponantur in vase vi∣treato,

Sinapizando saccharo tenuissimè pulverisato, serventur in loco calido, & utatur iis frequenter. Guil. Rondelet. cap. 27. lib. 2. Practic.

Aqua Cochlearum recte destillata atrophiae medetur; valenter nutrit, illa saepe saepius foelici cum successu semper sumus usi. Proposuimus sin∣gulare remedium, & quo aliàs ipse summa cum languentium utilitate, foelicissimoque successu sum usus, sed quoniam non fuere cuncta prae mani∣bus non fuit factum. Remedium hoc singulare ad impinguandum partim est è Cardano desumptum, & partim ex nostro marte inventum, & à nobis aqua mirabilis dicitur, cujus haec est descriptio, quae mihi semper secreta fuit, nunc autem ad Languentium commoditatem & studiosorum curio∣sitatem publicandam esse censui.

℞. Sanguinis porcini juvenis & adulti nuper decollati lb ij. terebinth. venet. lb j. liquirit. ras. lb ss. passul. Mv. ficuum ping. numero 50. rad. Ireos. ℥iij. pinear. mundat. Miij. fol. tabacc. Mij. micae panis. lb ss. destil∣lenter in vase vitreo in duplici vase, & in vase vitreo optimè obturato serve∣tur, in loco frigidissimo. Mirabilis est haec aqua sumpta ad ℥ij. cum mo∣dico saccharo, alb. per 15 dies, impin∣guat valde, & restaurat omnes hecti∣cos, etiam morituros, sed morituri postea redeunt ad consumptionem sta∣tim; est gustui grata, maximaeque ac incredibilis efficaciae.

Inter caetera quae maciem arcent, sunt somnus longus, gaudium, laetitia, quies, è contra curae, sollicitudo, anxie∣tas, & nimia venus, Corpora siccant. Cibi saliti & herbacei fugiantur tan∣quam parum nutrientes, acetum max∣imè improbatur, nam praeterquam quod vitam breviat, corpora etiam ex∣siccat· approbamus aquae dulcis Bal∣nea, inunctiones universales ex ol. amygd. d. rec. & pinguedine gallinae cum rosaceo, & juscula restaurantia. Si nactus fueris aegrotum aliquem di∣vitem, & supradicta remedia non ju∣verint, tuto confugere poteris ad bal∣neum lactis, quod tantopere laudat Avic. in macilentis, consumptis, hecti∣cis, arefactis, & marasmo confectis. Epiphanius Ferdinandus. Histor. 20.

Sectio 43. De auditus difficultate.

AUditus difficultas (quam graeci 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicunt) symptoma est quoddam aures infe∣stans, in quo debiles soni neutiquam, magni verò obscurè percipiuntur· qui hoc vitio laborant, surdastri vo∣cantur· easdem sui causas cum surdita∣te sed leviores agnoscit· de quibus, cum ad caput de surditate ventum fue∣rit, explicatius dicemus. Impraesen∣tiarum dicimus, hujus symtomatis causam esse posse, aeris ingenti crassi∣tiem, & impuritatem quae ortum su∣um debet, tum aeri externo nebuloso, tum etiam crassae victus rationi. Infar∣ctus etiam nervi auditorii à quolibet humore non minus bilioso, quam pi∣tuitoso, accusari hic jure potest.

Subsectio prima. Pro Auditus difficultate.

OBservata victus ratione, saepe corpus infuso Senae purgetur; cum Sena omnium sensuum organa praecipuè mundet· infusum ita fiat.

℞. Passul. ℥j. galang. incis. ʒj. decoq. in aq. purae q.s. pro duabus dosibus. Infund. fl. borag. viol. an. pj. fol. Senae el. ℥j. stent in infusione per noctem, & manè calefiat, ac pro du∣abus potionibus exprimatur.

℞. Expressionis ℥iiij. Syr. rosat. solut. ℥j. mannae Calabrinae. ℥vj. Ms. sic pro uno & altero haustu. Caput deinde hoc apophlegmatismo expurge∣tur.

℞. Rosmar. origan. salv. rutae. an. Mss. ros. rubr. pss. rad. Zinzib. incis. ʒjss. pyrethr. ʒiij. Coq. in lb ij. ad medietatis consumptionem. Colat. adde aceti rosac. acerrimi ℥j. detur pro gargarismate quo matutinè os abluat. Isto modo evacuato capite, decoque in aqua & vino origanum, atque in de∣cocto calido, spongia madefacta & ex∣pressa auri affectae adhibeatur. Injici∣atur deinceps per calamum una vel altera gutta aq. Cardui hoc modo de∣stillatae.

℞. Fol. Cardui mundator & sic∣cor. Mj. aspergantur spiritu vini, & in vas vitreum quod bocciam appel∣lant, imponantur; atque aq. Cardui q.s. affundantur; suppositoque alem∣bico vitreo destilletur in arena; de∣stillatum in vitro clauso servetur· cum uti voluerit, parum de eo in argenteo cochleari calefiat, injectum auribus, in adversam partem caput declinet exi∣guo tempore, deinceps rursus elabi sinat· aurem perpetuo lana Xylina quae odorem vel ex moscho vel am∣bra contraxerit, concerpta muniat· caput non refrigeret, & ne auribus ventus molestus sit caveat· cum auris mundanda est, non confricet auriscal∣pio, sed linteolum molle intortum in∣star turundae imponat, atque hoc mo∣do mundet. Io. Crato. Consil. 2. lib. 4.

Commendatur imprimis balsamum purum orientale, si inticta bombyce auribus imponatur· ego aquam cardui rectè destillatam balsamo praefero. Io. Crato. consil. 5. lib. 2.

Pro auditus difficultate jussi eum a∣quam ex fellibus auribus indere, ea{que} interiora madefacere, nec diutius reti∣nere, sed postquam effluxit aures bombyce moschata obturare. Aqua ex fellibus detersiva ita paratur.

℞. Rad. raphan. porr. Coepar. an. ℥j. Cyclamin. ℥ss. helleb. alb. ʒj. fol. origan. sicc. ʒiij. rutae. majoran. an. ʒij. fl. Lavend. ʒj. sem. saenicul. Cu∣min. an. ʒj. bacc. Lauri numero xv. contusis adde fellis vaccin. ʒj. (fortè ℥j. vini alb. q.s. ad pultem formand. destill. in B.M. & sevetur aqua. Suffitum etiam excipiat ex decocto bacc. Lauri, sem. Carui, rad. Caryo∣phill. iridis, fol. rutae, Salv. beton. myrrhidis, spondylii. an. cum vino. Felix Platerus. obs. lib. 1. pag. 125.

Subsectio secunda. Pro Auditus difficultate.

PRo digerenda pituitosa materia te∣naciter in auditus organo impa∣cta, gravis auditionis proxima causa, nullum praestantius remedium occur∣rit, quam liquor ex anguilla emanans, dum torretur, cum ol. anisi sensim in aurem affectam hora somni instilla∣tus: ejusdem fere valoris est succus Scyllae cum ol. Lilliorum. Ego au∣tem saepius foelici cum successu in inve∣terata etiam surditate expertus sum theriacae aquam stillatitiam singulis 8. horis in aures instillatam.

Hoc etiam remedium in hoc casu optimum est.

℞. Aloes ʒj. Colocynthid. interio∣ris. Euphorbii. an. ℈j. mosch. ambr. an. gr. vij. terantur subtiliss. & cum felle vaccino M. & F. trochisci, qui siccentur, atque usus tempore super cote fricentur, & cum succo raphani in aurem instillentur. Io. Zecchius. consult. 43.

Anguillae pinguedo, quae dum assa∣••ur, excidit, infundatur calide in au∣res· aliud est, allium frictum & tusum per noctem intra aures apponatur, aliud quod & Hippocratis est, Galba∣num aceto dissolvatur, & addito mel∣le auribus applicetur, aliud. Incave∣tur Cepa, & impleatur oleo, ponatur sub cineribus, ut ebulliat: contunda∣tur & exprimatur succus in aures. Per intervalla adhibeantur quae emolliunt, quale est oleum amygd. d. procuret noctu in auribus gossipium tenere cum pulvere moschi odorati, aliquan∣do etiam Zibethi. Rodericus à Fonseca. Tom. 1. Consult. 13.

℞. Card. bened. asperge aquam cardui & fac. ut denuo destillet. hoc liquore linteolum imbutum Crato sur∣dastris immittit in aurem, si doleant, vel non audiant. Nihil ex omnibus medicamentis, quae expertus est, se conducibilius comperisse fatetur. Ca∣rolus Oslevius. lib. 3. Epistol. Cr••tonis & aliorum medicorum à Scholtzio edi∣torum.

Sectio 44. De Auris dolore.

SOlet auris dolor tantum saepe sa∣cessere negotium, ut mortem non∣nunquam solus accersat, vel saltem ce∣rebri affectus magni momenti, veluti delirium, phrenitidem, carum, & apoplexiam. Hic enim dolor, aliter quam qui oculos molestat, quam ci∣tissimè cerebrum in concensum trahit. Graecis 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicitur. Est quidam naturae tristis perceptio, afflictis parti∣bus sentiendi vi praeditis, à solutione continui ortum ducens. Partes affe∣ctae sunt membrana & nervus audito∣rius. Causae internae sunt, phlegmo∣ne, materia putrida & purulenta, ex rupto in aure abscessu, humores calidi sed saepius frigidi, vermes & flatus· externae sunt, aer ambiens, percussio, animalcula, pulveres, Lapilli, & grana quae intumescunt.

Subsectio prima. Pro Auris dolore intensissimo in Muliere.

CUm pilulis Cochiis & aureis illam purgassem, & cucurbitulas sca∣pulis cum scarificatione, & ventosam in nucha apposuissem; hoc Cataplas∣mate imposito, miraculi instar ab om∣ni dolore liberata est.

℞. Caepe numero j. sub cineribus ferventibus decoctum, ol. chamaem. ℥jss. butyr. rec. ol. aneth. an. ℥ss. croci, ℈j. Contusa emplastri modo, auri dolenti apposita sunt. Petrus Forrestus. obs. 1. lib. 12. De Aurium morbis.

Auris dolorem ex inflammatione sic curavi.

Praemisso clystere emolliente & re∣frigerante sanguinem detraxi ex vena cephalica ejusdem lateris: Postea, cum fervens esset inflammatio, ovi candidum tenue cum lacte muliebri tepidum infudi. Aliquando etiam usus sum ol. viol. in quo aselli in∣fusi sunt & expressi. modò etiam rosa∣ceo solo, modò lacte admisto, aut al∣bo ovi.

Similiter extrinsecus lanam jam di∣ctis imbutam imposui, cavendo ta∣men ne calefierent.

Pars quoque dolens hoc fotu fove∣batur.

℞. Malv. bismalv. viol. lactuc. sa∣lic. an. Mj. sem. Cydon. malv. an. ʒj.ss. flo. Chamaem. melilot. an. pj. fl. ros. rubr. pss.F. decoctio, qua pars levi∣ter & tepidè cum spongia madefacta & expressa foveatur: Talis fotus op∣timè conveniebat, ut materia digera∣tur, & sic paulatim materia fuit reso∣luta sine abscessu. Petrus Forrestus. obs. 5. lib. 12.

Quidam aurem dolentem ex per∣cushone ita curavit; medullam panis albam calidè tritam cum melle appo∣nebat, quae frequenter superposita do∣lorem sedabat: Particula etiam thuris infundatur in lacte donec dissolvatur, & guttatim in aurem mittatur: Hoc enim ilico dolorem tollit ut expertum est. Petrus Forrestus. Observ. 7. in Schol. lib. 12.

Subsectio secunda. Pro Auris dolore atroci ab hu∣more bilioso.

PRaemissis purgatione & venae se∣ctione, ad topica remedia con∣fugiendum est: quorum omnium mox praescribenda efficacissima tutisfi∣maque sunt ad mitigandum dolorem, cui quam maximè studendum est.

℞. Ol. rosac. omphac. nymphaeae, amygd. d. an. ℥ss. succ. solatri depu∣rati ℥j.M. omnia exactè, & in aurem sensim instillentur actu tepida, vel a∣deps anseris butyro recenti liquatus cum oleo rosac. in aurem pariter instil∣letur· vel (quod omnium optimum est) ovi nuper nati album, cum lacte muliebri, & ol. rosac. subactum cum opii gr. iij. & croci tantundem, si te∣pidum in aurem instilletur, mirificè dolorem omnem mitigabit.

Ubi verò doloris causa frigido mor∣bo

accepta fertur, vel inflammatio ad suppurationem tendit, Benedicti Victo∣rii Faventini emplastrum ex caepa, foe∣licissimo cum successu administratur, quod hujusmodi est.

℞. Caepae sub ignitis cineribus ex∣coctae numero j. butyri rec. ℥ij. ol. chamaem. & rosac. an. ℥j. croci ℈j. omnia simul confusa & probè subacta ad emplastri formam redigantur, quod temperatè calidum dolenti parti appli∣cetur. Io. Zecchius. Consult. 62.

Subsectio tertia. Pro Auris Dolore, Apostemate & Vlcere.

HUic in consilium post multa fru∣stra tentata Medicamenta, ad∣hibitus, jussi, ut manè ac vesperì in aurem laesam 3, vel 4, guttas olei sulphuris tepidi, priore rejecto, inji∣ceret; & postea in sano latere horas aliquot decumberet, quod cum fecis∣set indies, omnis dolor mitigatus, ul∣cus abstersum curatumque fuit paucis diebus cum omnium admiratione. Cum eodem sulphuris Balsamo ad e∣undem modum administrato, sanavi auris dolorem intensissimum in alio. Martinus Rulandus. curat. 85. cent. 1.

Subsectio quarta. Pro auris dolore.

DIvinus Senex, lib. 2. epid. sect. 6. sic profatur; gravissimos auri∣um dolores affixa cucurbitula tollit. Haec memoranda sententia summam at tulit opem, misero cuidam, qui ex dolore auris atroci malè habens; om∣nibus praesidiis destitutus, vigil, debi∣lis, & amens factus, continuò febri∣ens, in horas moriturus sperabatur. Hic cum ex venae sectione, cucurbitu∣lis, costis, humeris, collo affixis, re∣vellentibus clysteriis, expurgantibus, caeterisque revulsoriis auxiliis, sicut & anodynis intra aurem inditis, nullam sentiret utilitatem, cucurbitulâ scari∣ficatâ juxta aurium glandulas applica∣tâ, levatus est: extracto enim copio∣so sanguine, inflammationeque reso∣luta, hujus auxilii beneficio omnino, sanus permansit. Zacutus Lusi∣tanus. Observ. 69. lib. 1. prax. admi∣rand.

In doloribus aurium, folia Nicotia∣nae viridia, vel etiam exsiccata, sed iterum humectata, mirificè prosunt. Io. Hartmannus. pract. Chimiatr.

Tonsori cuidam aurem vehementer dolenti, Pyroticum in saevitia doloris radici auris adhibitum est; multò ala∣crius dolorem tulit. Guil. Ballonius. lib. 2. epid. pag. 260.

Oleum è ligno coryli acerbissimos aurium dolores subito sanat.

Si alia non prosint, necessarium est, ut aegro hora somni exhibeantur Lau∣dani opiati gr. iij. Daniel Sennertus. lib. 1. pract. part. 3. sect. 2. cap. 8.

Sectio 45. De Auris Sibilo, Sonitu & Tinnitu.

HAec tria 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, aurium so∣nitus 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sibilus, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, tinnitus, unum eundemque af∣fectum designant; qui nihil aliud est, quam depravata auditio, ob internum sonum in ipsis auribus praeternaturali∣ter excitatum & perceptum, etiam cum foris omnia silent. Pars affecta est meatus auditorius, ea maximè sui portione, qua nervum quinti paris expansum excipit, prope cavitates labyrinthum & cochleam dictas: quae nervi expansi portio, vel finis potius pori 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ubi dilatato nervo conjungitur, auris praecipua pars est. Hujus symptomatis causa (quam a∣liqui in facultatis audiendi debilitatem malè referunt, quidam etiam in ejus∣dem sensum nimium exquisitum, qui Galeno 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicitur, levissimam impulsionem in∣ternam percipiente) alia non est quam vapor aut flatus, quivel ab aliis partibus transmissus, vel in ipsis auribus geni∣tus, congenitum aurium aerem agitat & impellit, unde sonitus excitatur: prout verò flatus multus est, vel pau∣cus, crassus, vel tenuis, celeriter aut tardè movetur, varios sensorio sonos representat, variasque appellationes sortitur.

Subsectio prima. Pro Aurium Sibilo.

AD Aures ut calefierent, & tollerentur vapores ad eas de∣scendentes, non dimitterem remedi∣um tantopere celebratum in hoc casu à Scribonio Largo, in quo accipitur una pars olei de Pice, & duae partes olei amygd. d. vel olei communis; quod expertus sum tollere etiam surditatem factam à vaporibus ex cerebro ad au∣res missis. Io. Baptista Montanus. Ap∣pendice ad Consil. x.

Subsectio secunda. Pro Aurium sonitu a causa frigida.

℞. OL. nardin. ℥iij. ol. de origano, ℥v. Pulp. colocynthid. subti∣liter pulver. ʒx. fol. origan. & lign. aloes an. ℥ss. omnia in vase vitreato diligenter commixta bulliant lento igne ad tertiae partis consumptionem, dein cum expressione decenti colentur bis per pannum spissum, & reponan∣tur in vase vitreo radiis solis exposito. Infundatur una vel duae guttae hujus olei auribus affectis bis in die ante prandium, & ante coenam. Hoc me∣dicamen est sublime valde: In ejus enim laudibus convenerunt omnes il∣lustres viri, quod ipsum est de melio∣ribus medecinis ad omnes aegritudines frigidas materiales, vel immateriales organorum auditus. Bartholomeus Montagnana. consil. 8.

℞. Mass. pil. coch. sine quibus an. ℈j. ol. macis gt. iij. diagridii praep. gr. ij. cum aq. origani F. Pilulae. numero. ix. Sumantur ad tempus sin∣gulis septimanis, postmodum bis in mense. Ad confortationem cerebri, ca∣pitisque usumineat istius cucuphae.

℞. Rad. Ireos, cyper. an. ℥ss. ange∣lic. ʒijss. fl. ros. rubr. fol. majo∣ran. lavend. staechad. arab. gran. tinct. an. ℈ij. sem. nigellae, coriandr. praep. an. ʒjss. caryoph. nuc. mosch. an. ʒj. mastich. thuris alb. an. ʒj. styrac. calam. benjoin. an. ʒiij.M.F. Pulvis crassiusculus pro cucupha. Externè de liquore sequenti guttae aliquot auri utrique tepidè instillentur, vel cum bombace indantur.

℞. Ol. amygd. amar. aneth. rutac. chamaemill. an. ʒss. hellebor. alb. castor. el. an. gr. iij. sem. cumini in∣fusi & expressi. ʒss.M. diligenter pro liquore. Hujus liquoris usum praece∣dat hic fotus.

℞. Fol. Majoran. rutae, absynth. hyssop. an. Mss. fl. malv. melilot. chamaem. an. mj. sem. cumini, rutae, anisi, an. ʒijss. coq. in. q.s. aquae pro fotu, cujus vaporem per infundibu∣lum manè auribus excipiat. Io. Petrus Lotichius. obs. 1. cap. 3. lib. 2.

Subsectio tertia. Pro Aurium tinnitu ex spiritu flatulento & crasso humore.

HOc Oleum praestantissimum est. ℞. Colocinth. ʒss. succ. rutae, & amarac. an. ℥j. cumini, carui, an. ʒij.F. decoctio in vino & oleo amygd. amar. ad vini consumptionem: Ex∣primantur omnia & colentur: Uta∣tur hoc oleo frequenter in aurem inji∣ciendo, & semper habeat aures obtu∣ratas bombace moschatelino.

Aliud Rondeletii praestantissimum, maximè si cum surditate sit aurium tinnitus.

℞. Rad. hellebor. alb. ʒiij. fol. Lau∣ri & Rutae, an. Mss. fol. fraxini, Mj.F. decoctio in ol. amygd. amar. vel nucum (quod efficacius erit) & vino albo vel malvatico: decoque ad vini consumptionem: Exprimantur for∣titer & colentur, injiciatur colatura in aurem. Petrus Forrestus. Schol. obs. 10. lib. 12. De Aurium Morbis.

℞. Millepedum numero xxx. la∣ventur & bulliant in ℥ij. olei amygd. amar. & ℥iiij. aceti optimi usque ad aceti consumptionem; facta diligenti expressione, colatura servetur ad u∣sum; vesperi guttam unam tepidè auri instillet, deinde bombacem mos∣chum redolentem auri imponat. Io. Baptista Montanus. Appendice ad cons. xj.

Suffumigia hic probantur, quae quamvis plura esse possunt, ego seligo illud quod fit ex absynthio, in aceto & aqua salita decocto, ea tamen ratione, ut fumus per cannulam in aures exci∣piatur. Aqua theriacalis instillata in usu esse solet, ut & medicamentum quod paratur ex ovis formicarum c••m succo cepae contritis, cum sit unà au∣ditus diminutus. Iul. Caesar Claudinus. consult. 138.

Hoc medicamentum est praestantis∣simum.

℞. Hellebor. alb. castor. an. ʒij. costi, ʒjss. rutae, ℈ij. amygd. amar. ℥j. euphorb. ʒss. coq. omnia lento igne in duplici vase: colentur, & tepidè auri instillentur. Helideus de Padua∣nis. consil. 63. lib. 6. consil. Cratonis, & aliorum Medicorum, à Laurentio Scholtzio editorum.

In tinnitu, sonitu & sibilo, mul∣tum praestat panis recens coctus, statim ex clibano sumptus, & inferiore cru∣sta ablata, immissoque spiritu vini bo∣no, si ad aurem applicetur, ut vapor ille intrò recipi possit. Io. Hartmannus. Prax. Chimiatr.

Sectio 46. Pro Aurium fluxu.

IN fluxu aurium perpetuo, inque colluvie, laudatur urina puero∣rum destillata, immissaque in aurem ad guttas aliquot usque ad x: Relin∣quitur immissa urina aliquandiu (ma∣nè quotidie jejuno ventriculo) postea inclinato capite denuo emittitur. In hoc casu necessariò sunt purgationes capitis. Detur praeterea decoctum Guai∣aci pro potu. In Pueris, qui propter humiditatem potissimum huic morbo obnoxii sunt, non deproperandum ad curam, sed malum aetati crescenti re∣linquendum. Io. Hartmannus. Prax. Chimiatr.

Finis Libri Primi.