Thesaurus medicinæ practicæ expræstantissimorum tum veterum tum recentiorum medicorum observationibus, consultationibus, consiliis & epistolis : summa diligentia collectus ordineq, alphabetico dispositus / studio & opera Thomæ Bvrnet ...

MEDICINAE PRACTICAE Liber decimus septimus. De Affectibus à Litera T. incipientibus. (Book 17)

Sectio prima. Pro Tabe.

QUoniam ulcus exsiccationem postulat, decoctum rad. chi∣nae cum santalis ut remedium mite proponimus in hunc modum.

℞. Rad. chinae praep. ℥j. santal. citrin. ʒij. aq. capill. ven. & borrag. an. lb iij. post infusionem F. decoctio ad consumptionem tertiae partis· hujus decocti colati assumat mane ℥iiij. bibat etiam in prandio & coe∣na. In eandem etiam intentionem pro exsiccando ulcere proponimus remedium singulare sic.

℞. Pulv. fol. millefol. ʒj. juris pulli ℥iij. sumat in aurora per aliquot dies· vel ex eodem pulvere cum sac∣charo. F. Tabellae. Rodericus a Fonse∣ca. tom. 2. consil. 46.

Hoc praestantissimum judicatur ad fluxiones sistendas, & exsiccandos pulmones.

℞. Sacch. ros. veter. diapenid. an. ℥j. fl. sulph. ʒj. cum syr. capil. ven. F. tabellae, quas in ore gester.

Hoc quod sequitur eclegma maxi∣mae censetur efficacie ad hunc mor∣bum, & empyematicos; de quo si de∣tur ter quaterve in die, mira praesta∣bit. ita conficitur.

℞. Syr. de succo hederae terrestr. ʒij. fl. sulph. q.s. ad reducendum omnia in loch. Syrupus hederae in hunc modum fit.

℞. Succ. hederae terrestr. bene de∣purati lb ij. sacch. rosat. lb j. penidi∣or. ℥iiij. coq. in syrupum.

Pro siccando ulcere pulmonis, & abstergendo, syrupus de symphyto Fernelii maximè convenire videtur. Rodericus à Fonseca.

Nunc coepit proferri lignum illud Sassafras nuncupatum, gustu suave, & cibis conveniens, cujus vis tum commendatur in expediendis visce∣ribus omnibus & pulmonibus: quare illud ego incoquerem in juribus cum ptisana ipsa, & in aurora exhiberem. Cochleae hîc commendantur, quoni∣am

etsi lentorem habeant, experi∣mento tamen deprehensae sunt vim etiam habere viscera expurgandi, un∣de Aetius vel in obstructo liene prae∣bet: unde etiam retinere fluxum hu∣morum in pulmones, & aperire eti∣am vias posse videntur, & alimen∣mentum calori febrili resistens prae∣bere. Christophorus Guarinonius. con∣sult. 444.

Ex tabe simplici innumeros sana∣vi: erat autem praeter victus mode∣ratam rationem, unicum hoe prae∣fidium· sanguinem suillum, & coch∣leas purgatas, & ranas cum germini∣bus rubi in balneo M· distillabam, & aquae hujus pro aetate quantitatem dabam, donec pingues efficerentur. Hier. Carda••••••. sect. 3. method. med. curat. 4.

Anni quindecim praeteriere, ex quo Mercatoris Basiliens. puer octen∣ni••, ab alio quodam puero baculo c••rca lumbos percussus, aliquot die∣bus post malè habere coepit, & sep∣timanis aliquot praeteritis, licet ad vitae tempus ultimum cibo sufficienti nutriretur, tabe absumptus obiit· hu∣ic licet nec tussis molesta esset, nec febri laboraret, nihilominus à quo∣dam tanquam Phthisicus fuit tracta∣tus· qu••re parentibus mortis causam intelligere cupientibus, & me ut ca∣daver aperirem rogantibus, ipsorum volun••ati satisfacturus, cadavere de∣nudato ventrem infimum turgidum reperi, & utrinque circa umbilici re∣gionem ad tuctum renitentem: & qui•• nec tussim, nec sebrem ipsi mo∣lestam ••uisse intellexeram, ilieò nec dum cadavere aperto astantibus sig∣nificavi, mali causam in mesenterio latitare· mox ventre aperto, glandu∣las Meseraei non solùm tumentes, sed etiam scirrhosas reperi & ita conglo∣batas, ut duorum pugnorum mag∣nitudinem superarent: in thorace verò & pulmonibus vitii nihil peni∣tus occurrit· causam ergo tabis, ha∣rum glandularum scirrhum censui· chyli distributionem inhibentem. Gregorius Horstius. cap. 5. lib. 7. Hi∣stor. Medic. mirab. Marcelli Donati.

Sectio secunda. Pro Tarantatis seu demorsis à Tarantula.

PRo praeservatione, homines, quan∣tum fieri possit, fugiant campe∣stres locos & agros, domusque poli∣tas & mundas habeant· nam haec a∣nimalia solent in fissuris domuum, in foraminibus degere· & hac cautela maximè uti oportet per menfem Iu∣nii, Iulii & Augusti; cum his tem∣poribus saevire soleant ac mordere. Verùm quoniam qui hac Peste ten∣tantur, sunt ut plurimùm rustici, supra dicta servare non valentes, ideo alia provisione indigent; propterea illis consulerem, ut anchufam her∣bam comedant, vel ejus decoctum bibant, vel collo ligatam habeant. Habet enim haec vim magnam ex Dioscor. adversus vim venenosorum animalium, quorum vim arcet & frangit. Ad idem faciunt calamen in∣thum,

serpillum odoratum, bolus armena, artemisia, scordium, succus raphani, allium, mithridatium, na∣stortium: sed maximè omnium, no∣strum antiphalangium commenda∣mus, quod non solum praeservat, sed curat felicissimè. Quod ad curati∣onem attinet, ea quam citissimè fieri debet, nam periculum est in mora, cum saevissima soleant in ictu taran∣tulae excitari symptomata, & vene∣no est quam citissimè occurrendum. Sub Chirurgia comprehendo suctio∣nem, frictionem, incisionem, seu scarificationem, vesicatoria, caute∣ria, cucurbitulas, hirudines & ve∣naesectionem. Quantum ad primum, suctio cum ore est remedium prae∣stantissimum, sed periculosum & lubricum, & si quandoque molien∣dum est, à Regibus, Imperatoribus, & summis Principibus fieri debet, qui multa habent mancipia infidelia, qui adhuc ne ipsa moriantur, debent prius comedere ad satietatem, vi∣numque meracum bibere, & aliquo ex dicendis antidotis se munire de∣bent. Sed hoc remedium, ut dixi, lubricum est, & in Apulia recessit ab usu: loco cujus poni possunt galli∣nae vel columbi recentes occisi super morsuram, vel eorundem animali∣um viventium pars postica, scilicet a∣nus. Quantum ad frictionem mul∣tum juvat· nam foras evocat vene∣num· juvat etiam partis scarificatio; maximè etiam vesicatoria commen∣dantur, praecipuè quae cum Cantha∣ridibus fiunt, vehementissimè enim attrahunt foras venenum, & Can∣tharides à proprietate videntur esse alexipharmacum tarantulae. Pro∣sunt etiam Cauteria, tam actualia, quam potentialia, ut & hirudine••. Quantum ad venaesectionem, non multum convenit primis diebus, sed temporis progressu, cum jam vene∣num omnes corporis partes est ag∣gressum, tunc existente aliqua ple∣thora, secari potest vena hepatica▪ maximè in aetate adolescentiae. Quan∣tum ad Pharmaciam, sub hac com∣prehendimus antidota seu bezoartica, seu alexipharmaca agentia à proprie∣tate occulta. Maximè facit ex Di∣oscor. ad Tarantulae morsum semen pastinacae sylvestr▪ ad ʒj. cum vino bibitum· ut & decoctum melissae, & folia origani emplastrata, ipsumque origanum in pulv. cum vino bibitum ad ʒj. vel balneum aquae maris, vel succus folior. mori ad ℥ij. vel supra partem commorsam caepae tritae. Ga∣lenus commendat decoctum cent. min. Laudat etiam phalangia redacta in pulverem, & vino pota, nam Ta∣rantatos à morte liberat. Oribasius ad Tarantulae ictum multum facere dicit ʒj. aristol. rot. cum vino. Sera∣pio, pro eadem intentione laudat se∣men nigellae ad ʒj. cum vino bibi∣tum. Alii ad coelum extollunt su∣pra partem ictam stercus caprae. Rha∣sis multa eaque proficua conscripsit, ut balneum in aqua calida, theria∣cam, succum fol. mori, vinum forte, allium, cuminum, agnum castum, ingressum aquae maris calidae; laudat etiam sudorem promovendum. Ruf∣fus apprimè omnium commendavit

theriacam, balneum, & vinum vetus. Rhabbi Moyses in loco morsurae po∣nit panem masticatum, nam mirabi∣lem habet antipathiam cum veneno tarantulae. Plinius succum planta∣ginis post multa praecipue commen∣davit· & ideo lacertae & alii ver∣mes morsus araneae formidantes, suc∣co plantag, seu esu ipsius herbae se tuentur· laudavit etiam gallinae cere∣brum cum pipere comestum, me∣rum, agni casti semen & cancros flu∣viatiles. Petrus de Hebano multa laudat, & inter caetera praecipit ta∣rantatos esse sepeliendos in arena ca∣lida, vel cinere calido.

Nos autem post longas experien∣tias & post multorum annorum de∣cursum, variasque & assiduas obser∣vationes, quas in tarantatis fecimus, maximè omnium quin{que} remediorum genera commendamus, quorum pri∣mum est aqua vitae, haec enim ex∣pellit venenum, corroborat calorem naturalem, aufert melancholiam, qua∣re omnes explet indicationes in ictu tarantulae, & quia diuretica est à cen∣tro ad circumferentiam expellit vene∣nosos & corruptos humores, & verè res est mirabilis; & nos felicissimè illam in tarantatis experti sumus pluries· ex∣hiberi potest ad ℥j. ℥ij. ℥iij. juxta aetatem, complexionem & magnitu∣dinem symptomatum. Secundum est quinta essentia rorismarini; cujus ad∣mirandas vires ad ictum tarantulae & in expellendo venenum omnium ani∣malium venenosorum pluries exper∣ti sumus. Tertium est aqua nostra vi∣talis distillata quae sic fit.

℞. Fl. citrangul. bonam▪ quanti∣tatem fol. tenerior. quercus, card. bened. scabios. acetosell. sonchi, salv. majoran. fl. lavend. absynth. roris∣mar. tussilag. ros. rubr. sicc. scorzo∣ner. meliss. pimpinell. borrag. rutae an. M.iij. cyperi. nostrat. rad. ange∣lic. bacc. lauri, juniper. cortic. citri, tormentill. zedoar. an. ℥j. cinam. caryophyll. an. ℥ss. distill. omnia in balneo M. &. aqua servetur· hac a∣qua etiam uti soleo felici cum suc∣cessu in febribus pestilent. & malignis. Quartumest antiphalangium nostrum electuarium, quod quidem mirabile est adversus morsus omnium taran∣tularum, componitur hoc modo.

℞. Fruct. myrti & tamaricis. an. ℥j. sem. pastinac. nigell. agn. casti, dauci, anisi, cumini & origani. an. ʒj. terr. sigillat. bol. armen. or. praep. an. ʒij. cent. min. aristol. rot. an. ʒss. fol. meliss. trifolii bitumi∣nosi, chamaepit· & abrotan. an. pss. theriac. opt. & mithridat. an. ʒijss. succ. caepar. allii, plantag. atriplic. hederae depurat. an. q.s. cum melle fiat syrupus, cum quo fiat electuar. addendo aq. vitae q.s. dosis, à ʒjss. ad ʒiij. datur cum vino praeservati∣onis gratia ad ʒj. semel vel bis· datur praesente veneno ad ʒiij. bisvel ter aut saepius cum vino. Quintum est mu∣sica· in hac enim nostra regione per∣totam Apuliam nullum aliud genus remedii promptius exercetur quam musica in tarantatis; & certe res est mira de musica, & nisi propriis o∣culis videtur, non creditur; cum ille qui à tarantula suit commorsus, qui

fère di••a veneni tabe moribundus, & querulus, anxius & aganizans erat, quique extrinsecos ferè sensus & in∣trinsecos penè amiserat, motumque habebat ablatum, mox ubi tympana parva, lyram, cytharam, fides, cym∣balum, variosque tibicines, vel quod∣vis aliud instrumentum musicum au∣dit, statim reviviscit, oculos & aures arrigit, & in pedes se attollit, incipi∣ens leviter in principio movere digi∣tos pedum & manuum, & servata harmoniae lege sibi convenienti, sibi∣que arridenti, statim fortiter tripu∣diare & gestire manibus, pedibus, capite & singulis corporis partibus incipit, variaque corporis agitatione conflictatur· ergo magis praesenta∣neum & promptius remedium in hac regione non invenitur ipsa musi∣ca; nam ea incitantur ad tripudium & ingentes saltus, variasque corpo∣ris agitationes, & sic mitescit effera vis veneni, corpore universo maxi∣mis sudoribus profuso· ob id pub∣licè in aestate vagantur tibicines per totam Apuliam, multumque lucri∣faciunt, cum promptissime excitent tarantatos Epiphan. Ferdinand. hist. 81.

Sectio tertia. De Temperantia.

SElymus Turearum imperator, S••li∣mani Pater, de uno tantum fer∣culo edere est solitus, & ante cibum corpus exercuit: ea moderatione hoc obtinuit, ut nunquam ••egrotaris; do∣nec divinitus eo loco periret, quo patrem antea veneno sustulerat. Cas∣par Hoffmannus consil. 14. lib. 5. Consil. Cratonis, &c.

Sectio quarta. De Tenesmo.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 est assidua, crudelis & peracerba desidendi cupiditas, eaque frustranea▪ qua scilicet nihil e∣gerunt, & nihilominus tanquam e∣gerere aliquid debeant, novo subinde egerendi desiderio stimulantur, licet eo conatu nihil proficiant. Pars in hoc malo affecta est extremitas recti in∣testini· causa est quicquid faculta∣tem expultricem intestini recti sti∣mulare potest, ut est à dysenteria, ejus intestini exulceratio, vel humor acris, mordax & salsus illi adhaerens, calculus item in collo vesicae haerens, & tumor partium vicinarum; intem∣peries quoque frigida contracta ex sessione super lapidem frigidum, aut mora in aqua.

Subsectio prima. Pro Tenesmo.

HUnc morbum curaturi, primo decoctum hoc parari fecimus, ut ejus insessu dolores & tensiones placaremus, simulque ut per anum necessaria inderemus.

℞. Rad. alth. malv. chamaem. sem. lini, faenugraec. ros. rub. an M.ii.

in lb xx. aquae F. decoctio sufficiens, cui adde ol. rosac. chamaem. an. ʒiij. in hoc decoct· tepente fiat insessus, ut non solùm anus, sed inguina quoque madescant· ejus vice quandoque ute∣batur filtro aut spongia praedicto de∣cocto imbuta, & parum expressa· tunc verò clysteres abstergendi vi praedi∣tos ita injecimus.

℞. Decoct. hord. integr. ℥xv. sacch. rubr. ℥jss. ol. ros. ℥iij. vitell. ovor. num. ii. fiat chyster· in quo & mel rosac. colatum imponere op∣timum sane est, quum ex iis quae maximè ulcera abstergant sit. Abstersi∣one facta ad clysteres ulcus exsiccan∣tes & constringentes, devenimus ita.

℞. Sumach. plantag. balaust. an. p.j.F. decoctio in aq. lb ij. in colat. lb j. dissolv. saevi hircin. ℥iss. butyr. rec. insulsi ℥j. thur. ʒij. ovum u∣num integrum, ol. myrtill. ʒij.M.F. clyster. quem pro posse retineat· sed cum aeger graviter morbum ferret, & indies pejus haberet, & dolor in eum saeviret; ad glandes ex saevo hir∣cino paratas cum massa pilul. de cyno∣glossa, adjecto uno vel altero opii grano, devenimus. vel ad clysteres ex lacte vaccino confectos, & oleo rosar. omphac. cum pilul. de cyno∣glossa ʒss. adjectis quoque gr. ii. vel iij. opii. à quibus gummi tragacanth. & arabic. uti & saevum hircinum & butyr. rec. mìnimè eliminabantur· quibus, & unguento ex plumbo fo∣ris ad anum applicito, intra octo dies sanus factus est, optimo sem∣per assuescens victui, & acria fugi∣endo. Amatus Lusitanus. curat. 94. cent. 3.

Subsectio secunda. Pro Tenesmo.

HOc fumigio miraculi instar te∣nesmus curatus fuit.

℞. Mastich. ʒj. thur. ℈j. sem, myrtill. ʒjss. fl. ros. rub. exsicc. ℈ij.F. pulvis pro suffumigio, sumum post se∣cessum sub sella, carbonibus ignitis in∣jecto pulvere, in anum recipiebat, & à tenesmo molestissimo liberatus est. Petrus Forestus. obs. 39. lib. 22. De profluviis alvi.

Fotum paravimus in hunc modum.

℞. Summitat. aneth. tapsi barbat. fl. chamaem. melilot an. M.j. baccar. myrti fl. rosar. an pi. sem. lini, faenu∣graec. an. ʒiij.F. fotus. Sacculus e∣tiam ex furfure in vino astringenti decocto admoveatur ano & fiat suf∣fumigium ex thure, myrrha, galli•• mosch. & rosis, prius in ano suscep∣to fumo per cathedram perforatam ex decocto fl. tapsi barbati. Petrus Forestus obs. 41. lib. 22.

Mollibus enematis eluatur ma∣lum, ut ex aqua hordei cum saccharo & vitello ovi. Io. Heurnius ad a∣phor. 27. sect. 7.

Si vigiliae unà cum dolore perse∣verante consequantur, neque reme∣diis cedat affectus, aliqui componunt suppositoria stupefactiva ex thure, mastiche, croco, styrace liquida, ad∣jecto pauco opio, ut videre licet a∣pud▪ Guainerium. Sed is admonet ut

cum filo semper coxae alligetur; quia opium ad intra attractum aeter∣num soporem inducere posset. I∣dem narrat mirabilem casum prae∣ceptoris sui, qui suppositorium ex o∣pio confectum cuidam tenesmo labo∣ranti imponi jusserat, ex quo per 4. horas continuas quievit, ita ut eodem tempore idem suppositorium filo appenso evanuerit. Unde ad duos dies aeger tam horribilem saporem in ore percipiebat, ut assumere cibum non posset, unde ejus praeceptor vo∣mitum eidem provocavit, et tunc ae∣ger suppositorium illud filo appenso evomuit. Certè (inquit) nisi mihi vir tantus narrasset, huic ipsi vix fi∣dem dedissem, ideo monet, ut in ta∣libus suppositoriis nequaquam auda∣ces simus, sed circumspecti, eadem coxae alligando cum filo, ne sursum repant. Petrus Forestus. schol. obs. 42. lib. 22.

Tenesmo afflictabatur vir nobilis, praescriptum est hoc fomentum.

℞. Fol. tapsi barbati absynth. an. M.vi. coq. in lacte recenti. & conficiantur sacculi alternatim toti ventri & ano calidè saepius applican∣di. His dolor remisit cum sterco∣rum facili ejectione Martinus Rulan∣dus curat. 75. cent. 6.

Sectio quinta. De Termintho.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ejusdem generis pustula cum epinyctide est, ex fervido praeassatoque sanguine prorumpens· est nigri coloris & rotunda, quae ar∣dore in squammam abit.

Subsectio unica. Pro Termintho in nate.

BRassicam cum melle tritam appo∣ni jussimus. Uva etiam passa cum ruta egregiè ei medetur· cura∣tur ut hyma. Petrus Forestus. obs. 10. & schol. lib. 1. obs. Chirurg.

Sectio sexta. Pro Testium inflammatione.

VIr quidam ex equitatione vio∣lenta incidit in testiculi dextri inflammationem cum tumore insigni. Secta fuit vena brachii bis, semel in malleolo, purgans medicamentum exhibitum· pars fovebatur aqua ro∣sar. & imponebatur cataplasma ex fa∣rina fabarum cocta in oxycrato, ita ut quarta pars aceti cum tribus a∣quae partibus misceretur; quod cata∣plasma▪ nunquam me fefellit in hoc affectu: in hoc tamen aegro, adeo te∣nera erat cutis scroti, ut excoriata fu∣erit ab aceto acr••ori, & cataplasma ferre amplius nequiverit. Ego iteran∣dum curavi cataplasma, sed ad tollen∣dam acrimoniam aceti, illud deco∣quendum curavi cum lithargyro; & sic cataplasma optimè operatum est, aegerque intra triduum à tumore li∣beratus. Lazarus Riverius▪ obs. 39. cent. 2.

Sectio septima. Pro Testis scirrho.

NObilis quidam ex inflammatio∣ne & suppuratione facta in scroto, durum eò loci scirrhum con∣traxit, qui anserini ovi magnitudine adauctus est, indolens, qui tamen impedimentum, praesertim inter e∣quitandum, illi adferebat· multis usus est remediis, verum nullam sen∣tiebat diminutionem, donec Basile∣am veniens, sequentibus usus, coe∣pit admodum diminui atque emolli∣ri, ita ut discedens, de impedimen∣to amplius minimè conquereretur, tumore ferè penitus ablato, sensuque in illo recuperato· fomentari jussi pri∣mum hoc fotu, singulis noctibus.

℞. Rad. bryon. ireos rec. an. ℥iij. rad. cyclam. ℥jss. sem. nasturt. ʒj. sem. sinap. ʒij. rad. aristol. rot. ℥ss. sulphur. ʒiij. coq. in lixivio & aqua ferrata pro fotu. Emplastrum dein applicet sequens dies noctesque ge∣stando, saepiusque renovando.

℞. Gummi ammoniac. bdell. an. ℥jss. infund. in aceto fortiss. per bi∣duum, & dissolvantur, addendo sulph. vivi, spumae maris, an. ʒij. rad. aristol. rot. sem. urtic. an. ʒj. sem. sinap. ʒjss. cum pauco oleo antiquissimo & cera rubra & melle. F. Emplastrum. U∣sus est postmodum, sine fotu, quam diutissime, & cum emolliri tumor inciperet. bonamque spem concipe∣ret, ut melius procederet, cataplas∣mate hoc noctu uti jussi, & mane & interdiu emplastro. Cataplasma ta∣le erat.

℞. Rad. Bryon. ireos, lilior. alb. rec. an. lb j. coq. in lixivio & aq. fer∣rata fabrorum· add. gummi ammo∣niac. dissolut. in aceto fortiss. ℥jss. sulph. ℥j. sem. sinapi, ʒj. butyr. rec. ℥iij.M. mirè profuit. Purgatus ab initio fuit, venaque secta. Felix Pla∣terus. obs. lib. 3. pag. 693.

Sectio octava. De Thea.

INdiae Orientali nihil familiarius est potione decocta ex Herba quam Chinenses Theè, ac Iaponii T'chia vocant. Sunt huic herbae ut folia oblonga, acuminata, & in am∣bitu crenata; sic radices fibrosae ac in minimas particulas dispersae. Ia∣p••nensium T'chia longè pluris aestima∣tur, quam Chinensium Theè· venit{que} non rarò una ipsius libra centum ar∣genti libris. Creditur hic passim, nihil hac herba salubrius, cum ad vi∣tam in extremam senectutem proro∣gandam, tum ad impedienda quae∣cunque sanitatis incommoda; neque ipsam solùm corpora reddere vegeta, atque arcere calculi dolores, quibus hic neminem dicunt obnoxium; ve∣rum etiam tollere dolorem capitis, gravedinem, lippitudinem, distilla∣tionem, spiritus difficultatem, ven∣triculi imbecillitatem, intestinorum tormina, lassitudinem ac somnum, quem tam evidenter compescit, ut

sorbitionem hujus decocti assumen∣tes, videas interdum integras noctes lucubrando consumere, ac sine ulla molestia evincere inexpugnabilem cae∣teroquin dormiendi necessitatem; calefacit enim modicè, & adstringen∣do ventriculi osculum refraenat, co∣ercetque usque eo vaporum ad som∣num conciliandum necessariorum adscensum, ut nihil impedimenti af∣feratur illis, qui scribendo aut me∣ditando satagunt noctes transigere· differunt haud parum inter se discre∣pantes hae Nationes circa utendi ra∣tionem, permiscentibus Iapponiis pulverem hujus plantae in lapide O∣phitide contritum, aquae calidae, Chi∣nensibus verò plantam cum paucis sa∣lis saccharive granis ex liquore aliquo decoquentibus, quod decoctum de∣inde calefactum officiosissimè propi∣nant, cum convivis invitatis, tum quibuscunque honoris causa ipsos sa∣lutatum venientibus, idque ea ani∣morum inclinatione, ut Principes etiam viri non detrectent, quin po∣tius honori ducant, suis manibus hanc herbam vel amicis decoquere, vel alioquin ei miscendae temperan∣daeve operam suam impendere; ex∣tructis propterea in Palatiorum suo∣rum interioribus, conclavibus ac foculis ex pretiosissimis lapidibus, lignisve, isti operi speciatim dicatis: in quibus etiam curiosè asservantur ollae, tripodes, infundibula, calices, cochlearia, aliaque perpolita hujus culinae instrumenta, quae aliquot au∣reorum millibus redempta ac sericis integumentis involuta intimis solum∣modo amicis ostendunt, neque mi∣nori habent loco, quam apud nos a∣damantes, gemmas, ac baccata sum∣mi pretii monilia, ut videre est apud Io. Mafaeum Rerum Indicarum lib. 6, & 12. & Lud. Almeydam, select. epist. lib. 4. & Petrum Iarricum, tom. 2. lib. 2. cap. 17. Matth. Ricci∣um. De Christian. Expedit. apud Si∣nas lib. 1. cap. 7. Aloisium Fras. in Relat. Iaponic. & Iac. Bontium. dia∣log. 7. med. Ind. & Io. Linscotum. cap. 26. Nicolaus Tulpius. cap. 59. lib. 4. obs. med.

In duabus tantum Provinciis Chi∣nae arbor Thea dicta reperitur ex A∣lex. de Rhodes Peregrinationum histo∣ria. Bellidis folia habet, & una alia major est. magnis curis colliguntur haec foliola semel in anno (ut nos hic uvas colligimus) ex arbore myrti fo∣lio praedita· bullitur in aqua (& tunc extendi potest & ejus forma percipi) ad ʒj. pondus, & calidè aquae illius vitrum deglutitur; va∣pores enim fomniferos adeo cohibet, ut impediat quo minus vigiliis fatige∣ris, aut somnum cupias, roborat praeterea stomachum, renes purgat, & calculo utilis est. D. Vignavetus Pharmacopoeus praestantissimus ea felicissimè saepè usus est, eaque multi utuntur magnates & Viri Literati à longo tempore, idque cum successu felicissimo. Petrus Borellus. obs. 39. cent. 3.

Sectio nona. De Theriaca.

QUod attinet aetates theriacae, ri∣deo ego infantiam, pube••tatem, adolescentiam & senectutem· quan∣do suam formam absolutam theriaca est adepta, & jam finis est motus fermentationis, tota est homogenea. figmentum est de opio frigido primis 5. annis; si ita est, nondum est peracta fermentatio· quod post annos quin∣decim aut triginta demum valeat contra omnia venena somnium est. Si perfecta est primo anno, cur non vires integras habeat? Quis est no∣strûm quin etiam extemporaneas compositiones contra venena faciat? num diascordium, elect. de ovo, &c. sunt servanda viginti annos ante u∣sum? apage cum istis naeniis. Quid quod scribunt quidem ista, sed in praxi observat nemo? Judicetur the∣riaca omnibus viribus efficax, cum fi∣nis est motus, & mistio omnia ad u∣nitatem homogeneam redegit, sive annus sit impendendus, sive tempus aliud prolixius, prout se habent cir∣cumstantiae. Andreas Libavius in ep. annexa, obs. 1. lib. 10. observ. Gre∣gor. Horstii.

Sectio decima. Pro Thoracis abscessu & Fistula.

PUerulus Thoracis abscessu labora∣bat, & cum matura jam esset suppuratio, timeretque ille ulcus mucrone discindi, theriacam super∣pono, qua non secus unius tantùm noctis spatio abscessus apertus est, ac si scalpello fuisset incisus; ex quo facilè conjectari potest quanta sit hu∣jus compositi vis, quod & nos saepe aliàs experti sumus. Antonius Bene∣venius. De mirandis morborum & sa∣nationum causis.

Devenimus ad mirabilem illum sy∣rupum magistralem ab excellentissi∣mo Fallopio descriptum, lib. De Vul∣neribus· qui ad thoracis quasvis fi∣stulas inveteratas plurimùm condu∣cit· à quo adsumpto melius habuit aeger, & tandem, licet non nisi post annum, omninò convaluit. Est au∣tem syrupi descriptio haec, cui chi∣nam nos addidimus.

℞. Rad. alth. fol. millefol. mar∣rhub. artemis. lapath. caulium valde virentium, pimpinell. cimarum ru∣bi, rad. rubiae tinct. cum foliis, ari∣stol. rot. fragar. matricar. cent. mir. matrisylv. beton. salv. rad. caryophyl∣lat. an. M.ss. thur. mascul. ℥ss. sarcocoll. ℥j. sem. plantag. anis. foenic. canabis, an. ℥ss. croci, rhab. rhapontici, cent. maj. an. ℥j. vini odor. lb xv. chinae ʒvj. Haee omnia conterantur, dein∣de infund. in vino per viginti quatu∣or horas· bulliantque sine aqua. Co∣laturae addantur mellis opt. lb iiij. & iterum bulliat decoctum cum melle unica ebullitione, spumetur & serve∣tur ad usum, dosis ℥v. manè. Epipha∣nius Ferdinandus. histor. 32.

Sectio undecima. De Tinea.

VIde supra lib. 1. sect. 7. De Achoribus.

Subsectio prima. Pro Tinea.

℞. NAsturtium contusum frixum cum axungia porcina, ap∣ponatur capiti abraso; spatio viginti quatuor horarum crustam excidere facit· quinimo si eo quis diutius u∣tatur, morbum sanat; quod expe∣rimento confirmatum est. Quidam purgato corpore, & abrasis pilis, ita curant tineam.

℞. Stercor. columbin. pecudum, anserum exsiccat. an. part. aeq. po∣natur in olla vitreata cum pinguedi∣ne suilla veteri ad ignē quoad lique∣at axungia; postea coletur pinguedo in aliud vas, & cum hac pinguedine inungatur caput primo die, sequenti die lavetur cum axungia dulci, & ita prosequatur alternis diebus quoad sanetur, altero die lavando, altero inungendo. Rodericus à Fonseca. to∣mo 2. consult. 24.

Tineam siccam cum surfuribus in capite praecedentibus universalibus remediis hac lotione curavi.

℞. Malv. betae, lapath. acut. cum rad. heder. arbor. cent. min. an. M.j. caul. rubr. M.ss. colocynth. ʒiij. a∣gar. ʒj. fol. sen. ℥ss. helleb. nigr. ʒjss. coq. in aq. ad lb ijss. colat. adde salis p.j. qua caput lotum fuit. Petrus Forestus. obs. 13. lib. 8. De exteriori∣bus Capitis vitiis.

Praeter universalia medicamenta haec infrascripta remedia tandem con∣tulerunt puero novem annorum in∣veterata tinea laboranti.

℞. Lapath. acut. cum rad. betae viridis, enul. campan. rad. chelidon. an. M.j. furfur. macri, M.j. cent. min. p.j. fol. sen. ℥ss. colocynth. ʒiij. agar. ʒij.F. omnium decoctio in aq. marina in balneo M. in fine post de∣coctionem add. parum vitrioli crudi, decoctione adhuc calida existente, & mane stomacho jejuno F. lotio capi∣tis. Deinde caput inungatur infra∣scripto linimento.

℞. Butyr. saliti, axung. porcin. an. ℥j. sulph. ℥ss. argenti vivi cum saliva extincti ʒj. vitrioli crudi, ℈j. hoc modo conficiebatur; axungia igne per se resolvebatur, deinde sul∣phur per se eliquescebat supra ignem in patella terrea, mox sulphur ita liquatum & bene calidum, in mor∣tarium aeneum conjiciebatur, pistillo semper quam diutissimè ducendo, insuper butyrum liquatum & co∣ctum ad nigredinem calidumque ad∣miscebatur, postea verò axungia li∣quata adjecta, semper pistillo probè agitato, atque hinc inde ducendo, postremo argentum vivum adjectum est, & omnium ultimò vitriolum; atque haec omnia in dicto mortario concutiebantur, & pistillo continuò movebantur, donec totum frigidum evaderet, ac in linimentum coiret·

est autem hoc praestantissimum reme∣dium in tinea quantumvis invetera∣ta & ab omnibus incurabili judicata, modò universalia praecesserint. Hoc enim feliciter usus sum, capite prius loto, jejuno stomacho, in illis qui nul∣lis aliis remediis curari poterant. Pe∣trus Forestus. obs. 20. lib. 8.

Subsectio secunda. Pro Tinea infantium.

SOlent infantes hoc malo (quod illis frequens est ex lactis cor∣ruptione, vel ex ejusdem abundantia, vel ex utero materno) juxta Rhasin à variis morbis praefervari, ut epilep∣sia, convulsione; & experientia saepè vidimus tales infantes hilares & jo∣cundos esse: hinc doctissimorum Medicorum authoritate, nisi parenti∣bus urgentibus, à curatione multi abstinent. Quod si verò instent pa∣rentes, medicamenta duntaxat levia adhibebimus; & praecipuam curatio∣nem in nutricem rejiciemus· si ergo materia videtur salsa & acris sumat nutrix ℥ij. syr. ros. pallid. ut lac cor∣rigatur, & fascia lata manus infantis ligentur, ne malum scalpant· praetere∣a lavetur caput decocto hordei ex cortic. malv. fumar. & borrag. loto∣que capite, applicentur caules leviter supra cineres torrefacti, & butyro loto inuncti. Quod si videantur ul∣cera madentia restringi, admoveantur folia hederae eodem modo torrefacta & inuncta: tandem folia atriplicis apponantur, hoc enim juxta Rhasin attrahit ad se acuitatem humoris, & venenositatem, quod & nos experti sumus· id etiam mirabiliter confert, si radices altheae decoctae cum urina pueri applicentur. Potest etiam obli∣niri caput vitello ovi crudo, capite prius abluto cum urina pueri. Petrus Forestus. obs. 19. lib. 8.

Hoc etiam topicum valet ad tine∣am in omni aetate, etiam puerili sine periculo.

℞. Succ. fumar. scabios. lapath. acut. enulae. an. lb ss. lithargyr. ℥ij.M. cum axungia antiqua porcina & ol. nucum q.s. cera adjecta. Idem. schol. obs. 22. lib. 8.

Nos huic morbo optimum obser∣vavimus remedium, plures etenim qui eo usi sunt, praesertim pueri, pri∣stinae sanitati fuerunt restituti. Videli∣cet fiat unguentum ex sulphure, ax∣ungia & succo limonum; & cum eo, abrasis prius capillis, fiat inunctio, u∣bi tinea infestat, vesperi per tres vi∣ces, alternis diebus, dummodò prius corpus purgatum fuerit· factainuncti∣one, per dies quin{que} sequentes nihil agi debet; quibus transactis, fiat ablutio capitis cum decoctione malvarum. Videbis, Lector, mirandam rem, nem∣pe brevi tempore morbum superari, nec amplius regredi. Dominicus Pa∣narolus obs. 31. pentecoste 5.

Sectio duodecima. De Tonsillarum inflammatione.

MUlier quaedam afflicta est ton∣sillarum inflammatione gra∣vissima, quam brevi secuta est exul∣ceratio cum dolore intenso: celebrata venaesectione, & gargarismis ex oxycrato per biduum frustra usur∣patis, sequenti curata est intra unum diem.

℞. Sem. sinapi. ʒj. aceti rosac. & sacch. alb. an. ℥j aq. ℥iij.F. gargaris∣ma. Lazarus Riverius obs. 76. cent. 4.

Sectio decima tertia. Pro Torminibus infantium.

AD tormina infantium dare sole∣bam anisi ℈j. crassè pulveri∣zati, cum primo pultis cochleari· hoc purgat infantes, non aliter ac si senior rhabarbarum sumpsisset. Io. Heurnius. ad aphor. 24. sect. 3.

Sectio decima quarta. Pro Tremore.

HOdie imprimis pro singulari in hoc casu remedio, laudatur e∣lectuarium Orvietanum. Felix Pla∣terus practic tom. 1. lib. 2. cap. 3. pag. 353.

Ad tremorem egregiè confert, si urina propria membra tremula saepi∣us laventur; alii verò urinam pueri magis commendant· habetur hoc qui∣dem pro experimento indubitato, quacunque causa tremor oboriatur, sive ex Venere, vel vini potatione, vel post alios morbos, aut ex fumo argentì vivi. Petrus Forestus. schol. obs. 5. lib. 8. De exterior. capitis vitiis.

In tremore manuum post univer∣salia, exhibeo ea, quae caput & ner∣vosas partes roborare creduntur, qua∣le est praecipuè diacorum, & extra∣ctum calami: extra autem tremulas manus foveo vino calido, in quo be∣tonic. salvia, majorana, rosmarinus & similia incocta sunt, & penetra∣tionis causa spiritus vini aliquid af∣fundo. Ita multis tremor paulatim remisit donec prorsus aboleretur. Petrus Monavius Epist. 28. lib. 2. Consil. & Epist Cratonis, &c.

Relatum est mihi aliquando à fido pharmacopaeo aurificem Bruxellen∣sem solo & continnò esu cerebri le∣poris assati à tremore evasisse· esus quoque columbarum sylvestrium à vi quadam occulta valere dicitur. Petrus Forestus. obs. 99. lib. 10. De cerebri morbis.

Sectio decima quinta. Pro Trichiasi seu pilorum mictione.

VIdua quaedam Ber••ensis ante octennium doloribus tormini∣busque

ventris & lumborum correp∣ta fuit, eisque ultra annum continuò ferò laboravit. Interim urina (quam non nisi maximo cum conatu excer∣nebat) nunc sanguinolenta, nunc pu∣rulenta, & turbida erat; verùm quod admiratione non vacat, non so∣lum purulentis & viscidis humoribus referta erat urina, sed & pili quam plurimi rufi & oblongi quotidie cum ipsa excernebantur, idque non sine dolore maximo, nonnihil enim du∣ri ac rigidi & velut setae porcinae e∣rant, & proinde partes quas transi∣bant, mirum in modum pungebant· multis usa fuerat remediis, sed sine fuccessu. Ego cum an. 1616. ad ipsam vocatus essem, & quae recensui, prae∣cipue excretionem pilorum ex ipsa intellexissem; pilos quinetiam ipsemet in urina vidissem, admiratione captus fui: casus enim mihi novus & veluti inauditus fuit. Rogatus tamen se∣quentibus remediis curationem ag∣gressus sum· vires cum propter do∣loris vehementiam & diuturnitatem, vigiliarumque frequentiam summo∣pere labefactatae essent; imprimis ea quae insigniter nutriunt, praes••ripsi· deinde suasi ut clysteres sibi familia∣res faceret; sequenti itaque enemate usa est, ab initio cum fructum ejus precepisset semel aut bis in die, dein∣de per intervalla veluti de tertio in tertium, aut quartum quem{que} diem.

℞. Rad. alth. malv. an. ℥ij. fol. meliss. artemis. origan. malv. alth. an. M.ii. fl. sambuc. melel. chamaem. an. M.j. sem. anis. carui, seseleos. an. ℥ij. sem. fenugraec. & lini. an. ℥ij. incid. & contund. omnia in minutissimas par∣tes, & misc. diligentissimè, ac reser∣ventur in sacculo aut pixide benè clausa.

℞. Harum herbarum M.ii. coq. in aq. lb ij. ad medietatis consump∣tionem in colat. lb j. dissolve bene∣dict. laxat. ʒvj. ol. aneth. chamaem. an. ℥ss. butyr. rec. ℥jss. vitell. ovor. num. ii.M.F. enema. corpus per in∣tervalla purgavi sequenti potiuncula.

℞. Rad. foenic. cichor. an. ʒij. fol. scabios. cuscut. meliss. an. p.j. flor. cordial. & genist. hispanic. an. pss. sem. sesel. fol. sen. an. ʒjss. coq. ut colatura redeat ad ℥ij. in quibus dis∣solv. bened. laxat. ʒjss. diacartham. ʒj. syr. ros. solut. compos. cum rheo, agar. & sena ℥ss. aq. cinam. ʒiij.M.F. potio.

Renes sequenti linimento bis in die inungere jussi.

℞. Unguenti. ros. ℥ij. ol. amygd. d. & lil. alb. an. ℥j.M.F. linimen∣tum, ex praescriptis rad. herbis, flor. & seminibus pro enemate paratis, e∣tiam sacculos praeparavi, quos aqua coctos, ventri & perinaeo applicandos curavi, hisce ad tempus adhibitis re∣mediis, ita restituta fuit matrona haec, ut in hunc usque diem anno 1620. quo haec scripsi, satis commodè & fe∣liciter inter nos vivat. Utinam aliquis Lincaeis oculis praeditus nobis locum, in quo pili hujusmodi nascuntur, in∣vestigare vellet. haec eadem mulier postea cum urina non solùm pilos, sed & semen anisi (quo post pastum quotidie utebatur) & carbones re∣jecit, absque tamen insigni dolore.

Guil. Fabrit. Hildanus. obs. 50. & 51. cent. 5.

Mictum capillorum sive trichiasin conspexere Medicorum aliqui, sed admodum pauci. At quis reciprocan∣tem ipsius periodum? quam nobis evidentissimè obtulit filius Consulis Hornani afflictus 4. amplius annos ab hoc inusitato capillorum mictu, qui ipsi identidem revertebatur quolibet decimo quarto die, cum insigni urinae difficultate, & tanta perturbati cor∣poris inquietudinc, ut vix se contine∣ret in cubili: aequantibus singulis pi∣lis▪ modò medium, modo verò digi∣tum integrum; sed muco ita involu∣tis, ut rarò separatim, sed plerumque conglobatim prodierint. Durante qualibet acces••ione dies fermè quatu∣or: in quibus licet continenter & molestè redderet urinam, transegit tamen reliquos dies sine ullo cruciatu, ullove capillorum mictu usquedum postliminiò repeteret consueta reci∣procandi ratio. Nicolaus Tulpius. cap. 52. lib. 2.

Sectio decima sexta. De Tumore in genu ex quo a∣perto puris loco flatus e∣greditur.

MUlier triginta annos nata, ab octo mensibus tumorem patiebatur partem femoris inferio∣rem oc••upantem & ipsum genu; nul∣lus rubor aderat, sed dolor eam in∣festabat, ut claudicare cogeretur; mul∣tis remediis resolventibus adhibitis, tumor in eodem statu permanebat. Tandem in duobus locis, parte scilicet interna & externa, elevatio satis in∣signis apparuit, eaque circumscripta cum mollitie & fluctuatione, ita ut purulentam materiam adesse omnes existimarent, admotum est causticum potentiale parti magis tumenti, quae erat exterior, postmodum scalpello incisâ escharâ & aperto tumore▪ fla∣tus quidam emanavit, & nihil aliud. Simile exemplum habetur apud Za∣cut. Lusitanum. lib. 2. prax. admir. obf. 163. Ubi docit ex Galeno & Avi••. hujusmodi tumores in genu sae∣pe à Medicis aperiri, pus intus latere existimantibus, & nihil aliud tamen quam flatuosum spiritum egredi. La∣zarus Riverius obs. 13. cent. 3.

Sectio decima septima. Pro Tumore pedum.

℞. STercor. vaccin. q.s. aceti q.s. coq. simul ad pultis consis∣tentiam. Haec cum aliquoties tumen∣tibus pedibus applicata fuit, tumor brevi admodum omnis absumptus est. Martinus Rulandus curat. 12. cent. 9.

Tumida membra hoc sequenti o∣leo manibus perunctis bene erunt confricanda.

℞. Ol. nucum vel amygd. amar. ℥iv. sem. aneth. cumini. an. ʒiij. vel

iiij. bacc. juniper. ℥ss. sal. & alumin. an. ʒij. vini albi. opt. ℥iij. coque tri∣ta & mista ad vini consumptionem, deinde exprimendo cola, & servetur oleum in usus praedictos. Reinerus Solenander. consil. 7. sect. 3.

Praemisso catharticò & sudorifero.

℞. Fol. fumar. eupator. origan. serpill. abrotan. an. M.j. rad. hirundi∣nar. cortic. sambuc. an. ℥ijss. sem. aneth. cumini. faenic. an. ℥ss. bacc. juniper. lauri, an. M.j. contund. & incid. & coq. in aq. s.q. pro fomen∣to sicco. supra quod decoctum effer∣vescens ponantur pedes linteis obvo∣luti, quoad sudor è vapore erumpat; idque repetitis vicibus. Io. Petrus Lotichius. obs. 15. cap. 3. lib. 6.

Sectio decima octava. Pro Tumore suppurato reso∣lutione curato.

FIlia mea octo annos nata tumo∣rem phlegmonosum & oedema∣tosum satis exiguum passa est in par∣te externa mandibulae inferioris dex∣trae, quae ad suppurationem venit. Ego metuens ne à cicatrice facies foe daretur, antequam ad abscessus aper∣tionem venirem, resolutionem prius tentare decrevi, Guidonis authoritati innixus, qui dicit aliquando aposte∣mata suppurata resolutione finiri: quod etiam solemni Paraei experi∣mento confirmatur, qui se apostema suppuratum mercurio crudo cum em∣plastro diapalma subacto, per viam resolutionis curasse testatur. Ad cu∣jus imitationem dicti mercurii ʒj. cum emplastr. diapalm. ℥j. admiscui, & tumori suppurato admovi; qui in∣tra quatuor dies oninino resolutus est. Ad materiam suppuratam resoluti∣one discutiendam, sequentes conditi∣ones necessariae sunt. Primo ut mate∣ria sit quantitate exigua. Secundo ut sit tenuis & serosa. Tertio ut cutem & corporis superficiem occupet, non au∣tem partes profundas. Quarto ut sit in corpore robusto, juvenili, & molles carnes habente. Quinto ut sit tempus aestivum. Dionysius Pomaret. obs. 1.

Eadem filia mea passa est tumo∣rem oedematosum crudum & mini∣mè suppuratum supra regionem lum∣borum, magnitudinis volae manus, qui eodem remedio intra paucos dies discussus est. Idem. obs. 2.

Sectio decima nona. Pro Tumore ventoso in genu.

POst universalia remedia, consu∣lui, ut hoc cataplasma resoluti∣vum (etiam valens in materia phleg∣matica) apponeretur.

℞. Sem. anis. subtiliter pulveriz. sem. faenic. cumin. carui. an. quartss. farin. fabar. ℥j. succi ebuli & sambuc. & vini aromatic. an. q.s. decoquen∣do F. cataplasma. quo apostema il∣lud ventosum resolutum est. Petrus Forestus. obs. 3. lib. 3. obs. Chir.

Sectio vicesima. De Tussi.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Tussis, est Thoracis concus∣sio ab insita facultate, cum ve∣hementi exsu••flatione, studentis ex∣cutere quod sibi molestum est· alia est humida, alia sicca; humida vo∣catur, quoties ipsius ope, humores in aspera arteria contenti, pituita puta, sanguis, pus, &c. per os foras expelluntur. Sicca rursus dicitur, quoties magno licet ac multo labore, nihil excernitur, sed irrito fatigatur universum corpus tussiendi conatu, unde tum capitis, tum hypochondri∣orum, aliarumque partium dolor ve∣hemens nonnunquam excitatur, qui•• aliquando Hernia producitur, ali∣quando Urina, vel alvi Faeces invo∣luntariè extruduntur. Tussis causa est quicquid asperam arteriam vellicare, aut quovis modo irritare potest ac molestare. Humidae verò tussis causae sunt humores à capite delabentes, ut plurimum pituitosi, nunc acres, salsi∣que vel acidi, nunc blandi & insipi∣di; nunc tenues fluidique, nunc crassi & viscidi; humores itidem varii (sanguis, pus, sanies, pituita & serum) ex pulmonum substantia vel vasis in asperam arteriam translati: forinsecus etiam quaedam advenien∣tia vel ore assumpta, perperamque in arteriam delata. Tussis autem sicca pro causis externis agnoscit tum ae∣rem, tum potum frigidum affatim admissum: pro internis verò ali∣quando catarrhum valde viscidum, vel valde tenuem, acremque expirato vehementius aeri haud cedentem; a∣liquando etiam halitus, flatusve à te∣nui intestino, ventriculove per gulam elevatos, vel per lacteas venas in cor, & pulmonis substantiam, usque ad tracheam arteriam sese insinuan∣tes.

Subsectio prima. Pro Tussi.

PRaetor quidam dicebat se omnem tussim curare pomo excavat•• & melle rosato impleto, supra pru∣nas vivas assato, & ••ub noctem de∣vorato: quod seipsum semper, tum alios plurimos, à tussi curasse jacta∣bat.

Uxor mea cum sub noct••m ex acri fluxione tussiret, deglutiendum ex∣hibui vitell. ovi crudum cum sacch. cando, quod cum in introitu lecti ter quaterve deglutiisset, ilicò in principio tussis cessavit, neque aliis remediis opus fuit. Petrus Forestus. obs. 3. lib. 16. De Pectoris & Pulmonis Morbis.

Ego ad tussim siccam & veterem ad tabidos, pleuriticos, asthmaticos, & eos qui valida tussi laborant, utor hoc eclegmate.

℞. Succ. tussilag. lb ss. mucilag. sem. alth. cum aq. hord. extract. ℥ij. sacch. penid. q.s.F. Loch. Petrus Forestus. schol. obs. 5. lib. 16.

Sedandae tussi cui sputum sangui∣nis est admixtum, Medici egregiè

commendant syr. myrtillor. quo & nos frequenter utimur. Valet eti∣am in sanguinis sputo syr. de portu∣lac. ut & loch. de portulaca, quo fre∣quenter utebatur Praeceptor meus Elidaeus Bononiae.

Gisbertus Horstius dabat ʒj. vel ʒjss. lapid. haematitid. subtiliter pul∣ver. cum succo granat. vel virgae pa∣storis. Faventinus dabat stercor. murium pulv. ℈ij. cum aq. plantag. Haec mirabilem effectum habent con∣solidandi venam ruptam. Petrus Forestus. schol. obs. 20. lib. 16.

Plumeam pellem cygni pellicea industria elaboratam & adaptatam in thoracis affectibus praesentaneum esse remedium, & specifica quadam facultate pectori prodesse, in uxore mea observavi hoc modo; Fuerat illa à multis annis tussi obnoxia, prae∣sertim hiemali tempore: cujus causa & medicamenta multa adhibita, fonticuli quoque facti fuerunt absque insigni tamen fructu· quum verò a∣micus quidam plumea pelle cygni ipsam munerasset, illamque ab eo tempore praesertim hiemali pro tegu∣mento pectorali gestasset, paulatim, laus sit Deo, à tussi liberata fuit· hinc pellem hancce specifica quadam fa∣cultate pectori prodesse conjicio· que∣madmodum vulturis pellem foras ad∣motam, ventriculum roborare, & concoctionem cibi promovere vide∣mus. Guil. Fabritius Hildanus. obs. 21. cent. 6.

Subsectio secunda. Pro Tussi.

QUidam Siculus molesta qua∣dam tussicula laborabat, & cum diu nihil conferentibus auxiliis, hoc malum tolerasset, ad nos tandem venit, rem exponit, consilium quae∣rit. Nos verò & quod morbus di∣utius inveterasset, & quod multos expertus Medicos nihil omninò pro∣fecisset, putabamus hoc vitium ae∣grè elidi posse. Verum ne quid in∣tentatum relinqueretur, marrhubii succum ex melle aegrum devorare jus∣simus singulis diebus, tum & inter∣iectis temporibus scyllam lambere, donec vermis ex ejus pectore una cum tussi propulsus, hominem sa∣nitati restituit. Antonius Benevenius. cap. 77. De abditis Morborum & Sa∣nationum causis.

Vermes in intestinis reperiri▪ fre∣quenter contingit, qui & quandoque vomitu rejiciuntur, saepissimè verò per inferiora descendunt· in pectore autem & pulmone gigni atque cum tussi expelli inter rarissima & admi∣randa numerandum, atque ideo qui∣dem magis, quod pulmo assiduè mo∣veatur, locum, quo haerere ac quies∣cere posset, nullum vermi relinquens: nec minus admirandum est & in ve∣sica nasci vermem, quod tamen cui∣dam viro accidit, cui in vesica exi∣stens multis modis molestus fuit, quandoque etiam sanguinis mictu provocato, donec tandem per penis

meatum sponte egressus, finem dolo∣ribus imponeret. Rembertus Dodonae∣us. annot. ad cap. 77. lib. De abditis Morborum & Sanationum causis Anto∣nii Benevenii.

Trochiscis his, cum necessitas ur∣get, tutò & securè poteris uti.

℞. Thur. mascul. succ. liquir. an. ʒj. opii, croci, myrrh. an. ℈j. cum. syr. papav. formentur trochisci lupi∣nis magnitudine aequales. Reinerus Solenander. consil. 10. sect. 4.

Ad tussim mirificè decoctum ra∣parum cum saccharo candido & bu∣tyro, vel oleo amygdal. d. recenti, prodesse animadverto. Sed detra∣hendus est illis cortex, & primae co∣cturae aqua abjicienda. Nephriticis etiam prodest. Io. Crato. epist. 15. lib. 5. epist.

Jurisconsultus delectatus impen∣diò nimis acri limonum succo eò pro∣cessit dementiae, ut quotidiè biberet sex plus minus uncias· excitata inde molestiore tussi, quam ut ullis cura∣tionem reciperet remediis, praeter∣quam solo raparum decocto, quod uti omnibus tussientibus ex usu est, ita quoque huic aegro plurimùm opis attulit, enavigato, intra mensis cur∣riculum, periculoso hoc Syrtium ae∣quore, in quo facillimè submersus fuisset. Nicolaus Tulpius. obs. 20. lib. 4.

Subsectio tertia. Pro Tussi.

PRo singulari in tussi remedio à qui∣busdam celebratur oleum essen∣tiale sacchari ab ipsis vocatum; quod sic parare solent· in phialam aliquo∣ties intus vino albo generoso lotam & exsiccatam toties quartarium u∣num sacchari puriss. indunt, eamque hermeticè clausam, in arena aut ci∣neribus candentibus, igne paulò ve∣hementiore substrato, collocant, at{que} saccharum ad sublimationem, quae cum stridore fiet, urgent· hocque post exemptum albuminibus ovorum ad duritiem coctis inclusum in cava vinaria in limpidissimum oleagine∣um liquorem solvunt· hujus cochl. j. aut alterum sensim deglutitum, mul∣tum in tussi praestare posse asserunt. Felix Platerus. practic. tom. 1. lib. 2. cap. 5. pag. 419.

Dum dormiturus est, pilulam fa∣ctam ex styrace, calamita, succo li∣quir. & sem. papav. alb. modico, sub lingua detentum interdum profuisse scio. Medicamentum quoque illud de seminib. à Galeno usque adeo cele∣bratum 7. De comp, med. s. loc. cap. 5. & quinto method. fluxiones hasce pertinaces exsiccare consuevisse cer∣tum est. Hier. Mercurial. consult. 90. tom. 1.

Mulier quaedam ab octo mensibus laborabat humerorum & brachiorum doloribus, cum pectoris angustia, tussi & difficultate spirandi· multam

extu••siendo materiae pituitosae & a∣quosae copiam excernebat: pluribus potionibus & apozematis aliisque re∣mediis usa fuerat ab alio Medico prae∣scriptis, malo in eodem statu perse∣verante· tandem meam opem implo∣rat, ei exhibeo bolum ex calomelan. gr. xx. & diagrid. gr. x. cum con∣serv. ro•••• horis duabus ab assumptio∣ne remedii, copios•• sudavit, postea per tres vices alvum copiosissimè de∣posuit: & postero die dixit se per∣fectè curatam esse· tandem triduo post ••ubeo ut idem remedium repeteret: à quo quater purgata est, & ab eo tempore à praediotis affectibus omni∣nò liberata est. Lazarus Riverius. obs. 31. cent. 3.

℞. Calomelan. gr. xx. resin. jalap. gr. x.M. hoc remedio septies purga∣ta est mulier quaedam hoc affectu cum raucedi••e & difficultate spirandi la∣borans, & à fluxione & tu••si omninò liberata, ita ut aliis remediis opus non fuerit. Est enim remedium ad con∣tumaces fluxiones eradicandas effica∣cissimum. Idem. obs. 47. cent. 3.

Testatur D. Robertus Boyle, Tra∣ctatu De Vtilitate Philosophiae Expe∣riment. se vidisse hominem, qui mo∣lestissimae tussi non 〈…〉〈…〉 potu∣it invenire praesidium, quam succini fumum aut sulphuris balsamum· idem pro tussi feliciter exhibere solet spiri∣tum C. cervi ad. gr. viij. vel x. in cerevisià, vel quovis liquore minimè acido, excepto lacte. Eundem spiri∣tum commendat in convulsionibus p••e••o••um, pleurisi, obstructionibus splenis, hepatis, & uteri, affectibus etiam cerebri, delirio febrium, & phrenitide.

℞. Oxymel. scillit. ℥ss. ol. amygd. d. rec. & syr. viol. an. ʒvj. aq. ve∣ron. hysop. & anis. an. ℥jss. spec. di∣air. solom. ʒss. ol. anis. distil ℈ss. sacch. cand. ʒiij.M.F. potiuncula, sumat cochl. ij. vesperi & quoties tussis urget.

℞. Aq. vitae vel spirit. vini ter di∣stillati patellam argenteam fere ple∣nam· accendatur, sinaturque con∣flagrare, usque eo ut quarta vel quin∣ta ejus pars supersit, atque flamma per se extinguatur. Hoc peracto, immitte in residentiam adhuc dum ••erventem, sacch. cand. finiss. q.s.M. diligenter donec redeat ad consisten∣tiam julep. eo utatur mane & vespe∣ri calide.

℞. Syr. liquir. hyssop. tussilag. an. ʒvj. loch. sani & expert. syr. de pa∣pav. oxymel. scillit. an. ʒiij. spec. diair. Solom. pulm. vulp. praep. an. ʒj. julep. viol. julep. è sacch. cando, an. ℥jss. lactis sulph. ʒss. ol. anis. gt. v. balsam. sulph. terebinth. elixir propriet. an. ℈ss.M.F. Lambile. Deglutiantur ejus cochl. ij. vel ℥j. calidèter in die. Profuit.

Loco potus ordinarii, bibat de hoc clareto pectorali.

℞. Sem. anis. foenic. an. ʒijss. rad. ireos, liquir. an. ʒiij. spec. diair. Solom. diapenid. an. ʒjss. manus Ch. perlat. & cinnamom. el. an. ℥ss. vini Rhenens. opt. lb jss. sacch. ℥ij. croci ℈ss. trajiciantur per manicam Hippoc. & F. claretum. Io. Petrus Lotichius. obs. 2. & 6. cap. 1. lib. 3.

Subsectio quarta. Pro Tussi Puerorum Kinchoest appellata.

CUm Infans quaedam unius anni valida tussi afficeretur, quae nullis praesidiis mitigari potuit; tan∣dem nescio cujus mulierculae consi∣lio, mures coctos nutrix masticabat, & pro cibo Infanti dabat; quo re∣medio à tussi liberata est.

Altera puella quinque annos nata, cum validissima tussi longo tempore detineretur, nec ullis medicamentis curari posset, alterius mulierculae consilio utens, guttam unam atque alteram sumpsit aquae destillantis à limace exiguo sale consperso (hoc enim modo limaces in liquorem re∣solvuntur) quam cum cyatho cerevi∣siae communis ebibit, & ex inconti∣nenti fuit curata. Insulanus Medi∣cus quidam hoc eclegmate ad tussim puerorum commodè utebatur mag∣no experimento.

℞. Rad. alth. benè mundat. ℥iij. coq. in lb j. lactis vaccin. vel melius in flore lactis, ad optimam dissoluti∣onem; tundantur & cribro cremor excipiatur; addendo sac••••. cand. sacch. penid. an. ℥iij.M. tempore tus∣sis vehementis detur cochl. j. deinde bis in die. Hoc magna cum utilitate usus sum, & rarò me fefellit; quan∣quam subinde (cum facilè situm contrahat ob lactis pinguedinem, ne∣que diu eclegma durare possit) ju∣beo rad. alth. in aq. farfarae decoqui; deinde per setaceum ut prius extra∣ctis, reliqua addo· utor quoque com∣modè & utiliter ad tussim rad. altheae saccharo incrustata. Petrus Forestus. obs. 6. lib. 16. De Pectoris & Pulmo∣nis Morbis.

Finis Libri decimi septimi.