Thesaurus medicinæ practicæ expræstantissimorum tum veterum tum recentiorum medicorum observationibus, consultationibus, consiliis & epistolis : summa diligentia collectus ordineq, alphabetico dispositus / studio & opera Thomæ Bvrnet ...

MEDICINAE PRACTICAE. Liber Octavus. De Affectibus à Litera, H. incipientibus. (Book 8)

Sectio prima. De Haemoptoe.

SPutum sanguinis (graecè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 ab 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 San∣guis, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sputo) in genere qui∣dem omnem sanguinis per os rejecti∣onem significat. Propriè tamen san∣guinis cum tussi ex pulmone, thora∣ce, & aspera arteria excretionem de∣notat. Hujus causa conjuncta est va∣sorum illarum partium 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉· antecedens ve∣rò sanguis, tum quantitate, tum qualitate peccans. externae sunt vi∣ctus plenior, mensium aut haemor∣rhoidum suppressio. exercitatio ni∣mia, clamor ingens, ictus, casus, vulnus, & alia quam plurima· ex qua parte profluit sanguis, his dig∣noscetur signis· si levissima tussi, & leviter spumosus excernitur, ab aspera est arteria, si verò majore cum tussi, majore quantitate, & cum majore spumae copia rejicitur, à pul∣mone prodit· à thorace verò qui exit, praeterquam quod maximam tussim infert, lividus est & nigricans· ex ore & gingivis simplici expuitio∣ne sine tussi excernitur, & ex guttu∣re cum rascatione & screatu. Omnis sanguinis per os effusio terrifica est, & in malis ducenda.

Subsectio prima. Pro Haemoptoe.

VIr quidam Patritius hyeme me∣dia, derepentè in copiosissi∣mam sanguinis floridi è pulmonibus rejectationem incidit, ita ut una no∣cte, sanguinis heminas plusquam quatuor ore excreverit; unde palli∣dus & propè sine viribus redditus, pulsu exiguo & intersecto, voce tre∣mula, deliquiis crebris oppressus, moriturus in horas sperabatur. Ad hunc nos vocati, qu••m graviter ur∣geret affectus, huic protinus ac celeri

manu succurrendum duximus· itaque protinus è cubiculo turbam omnem, quae multa officii causa affinium & sanguine conjunctorum aderat, lo∣cum dare jussi, forasque prodire, prae∣ter eos qui aegro necessarii erant· ig∣nemque qui tum ob frigoris incle∣mentiam succensus multus in cubicu∣lo erat, extingui jussi. Mox verò quum adstricta esset alvo aeger, mol∣lem clysterem indere jubeo: atque interea dum apparatur clyster, pos∣cam devorandam atque gargarisan∣dam do. Silentium aegro impero, ut ne quicquam loqueretur, sed nutibus quae sibi opus essent significaret, at{que} etiam ut ne magno respiratu utere∣tur· nam & locutio & respiratio vehemens, thoracem atque pulmo∣nes exagitant, & ob id sanguinem promovent. Protinus verò clysteri soluta alvo, sanguinem è vena me∣dia dextri brachii auferri venae secti∣one jubeo, non affatim, sed bis eo∣dem die, quatuor inter unam & al∣teram sectionem interpositis horis. Sic namque jubet Galenus, & eo pa∣cto melius avertitur sanguis, serva∣turque virtus· quin & crastino ejus diei iterum, sed leviter sanguinem detraximus, quod & aeger viribus valeret florenti aetate esset & copioso sanguine abundaret. Ubi haec peracta sunt, mox vinculis fortioribus crura, brachiaque deligavimus, & multa posca os colluere, ac portionem etiam devorare jussimus: ut si quid intro concreti sanguinis esset, dissolvere∣tur· multos namque thrombos de∣orsum clysteris usu dejecit, sanguine in ventriculum per gulam delabente. frictionibus etiam crurum ad diver∣sionem usi sumus· quum vero san∣guis nimium proflueret, sistere eum ante omnia potionibus datis adstrin∣gentibus, glutinantibus & refrigeranti∣bus coacti sumus. Hac itaque potio∣ne bis, ter etiam in die data, usi fu∣imus.

℞. Lapid. haematit. cum aqua plantag. lot. corall. rubr. similiter loti, an. ℈iiij. terr. sigillat. ʒij. mar∣garit. splendid. ʒjss. sem. plantag. arillorum uvar. exsiccat. an. ʒj.M. redigantur omnia in tenuissimum pollinem, adde troch. de carabe ʒj. atque ex hoc pulvere ad sistendum sanguinem efficacissimo ʒjss. ex aq. plantag. & peculi rosar. & ℥ij. syr. de ribes dari jussi. quum adhuc san∣guinis ingens profusio perstaret, com∣pescendam validiore praesidio censu∣imus. Dedi igitur sequentem po∣tionem.

℞. Philon. persic. ʒj. lapid. hae∣matit. ʒss. syr. cydon. ℥ij. aq. plan∣tag. q.s. diluendis reliquis. F. po∣tio. dabam dormituro, ut & som∣nus conciliaretur, & eadem opera sanguis sisteretur· in jusculis sem. pa∣pav. alb. & rhois obsoniorum in pan∣no lineo raro ligata injici jubebam. Conditum hujusmodi ad virium ro∣bur praescripsi.

℞. Conserv. ros. antiq. ℥ij. con∣serv. symphyt. maj. ℥j. margarit. se∣lect. corall. rubr. loti cum aq. ros. & subtiliss. pulver. an. ʒj. man. ch. perl. ℥j. conserv. bugl. ℥j.M. cum sacch. opt. F. conditum auri foliis conte∣ctum.

Interdum Electuario ex mar∣garitis confecto utebar.

Extra verò ad sanguinis motum compescendum cervici & collo, tum & pectori linimenta admovi, & un∣guento hoc sum foeliciter usus.

℞. Ol. mastich. cotoneor. & myr∣till. an. ℥j. sevi hircini aq. rosar. di∣luti ʒjss, pulv. pilor. leporis minu∣tissimè incisorum, corall. rubr. bol. armen. sang. drac. oliban. mastich. an. ʒj. cerae alb. q.s.M.F. unguen∣tum, quo thoracem illiniri & colli atque cervicis partes jubebam. clyste∣res lenes ad excrementorum subdu∣ctionem (imbecillus namque viribus erat) parari hujusmodi jubebam.

℞. Decocti caponis lb j. in quo bulliat hord. p.j. sem. melon. cum cortice contus. ℥j. in colatura dis∣solv. mell. rosat. colat. ℥ij. vitell. ovor. numero ij. sacch. rubr. ℥j.M.F. Clyster· interdum catholici ℥j. non∣nunquam verò cassiam cum saccharo admiscebam. Quoniam verò bilis multa sanguini mista, fervorem & profusionem non parum augebat, hanc confestim nulla expectata mora evacuandam duximus; hac data po∣tione.

℞. Rhei elect. subtiliss. pulver. ʒj. rhei elect. in aq. endiv. cum tan∣tillo cinnamom. per noctem infusi & manè fortiter expressi ℈iiij. (quia obstructa hic vir viscera habebat, infusum etiam rhei dare visum est, ad obstructiones aperiendas) syr. ex in∣fus. rosar. ℥ij. decocti pectoralis. q.s. fiat potio.

Interdum etiam ad sistendum san∣guinem confectione de styrace usus sum, cujus haec est descriptio.

℞. Passular. exacinatar. & cribro setaceo transmissarum ℥j. liquirit. ras. & subtiliter pulveratae ʒvj. xylo∣aloes, nucis myristicae, an. ℈ij. gr. xv. cumini tantundem. styrac. cala∣mit. ʒj. bol. arm. praep. ʒjss. sacchar. in aq. beton. dissolut. q.s.F. Electu∣arium in tabulis.

Hac methodo, hisque cum paucis aliis ejusdem generis praesidiis, magna cura & sedula opera adhibitis cura∣tus est hic vir praeter nostram & om∣nium opinionem, nutu Dei opt: max. qui sanat languores nostros. Franciscus Valeriola. obs. 2. lib. 2.

Subsectio secunda. Pro Haemoptoe.

VIrgo quaedam quadraginta an∣norum à sex circiter annis va∣letudinaria, saepiusque sanguinis exi∣guum cum pituita expuere solita, tandem circa secundam noctis horam dum lateri dextro incumberet, ob maximâ copiâ in os & asperam arte∣riam, affluentem sanguinem, à somno excitata, de suffocatione repentina pe∣riclitabatur, tussi & vomitu quasi, copiosissimum sanguinem excreavit. Accedens summo manè ex relatis & rejectis, venam pulmonum resera∣tam à fluxione fortè salsa, quam re∣ferebat in ore sensisse, vel ob pletho∣ram, è qua tanta sanguinis copia pro∣dierit, cognovi· quaproptér praescrip∣si ei pulverem sequentem, de quo

cum brodio statim cochl. j. & post∣modum cum syrupis portiunculam sumat.

℞. Sacch. ros. tabul. ʒij. corall. rubr. ʒss. succin. sem. hyosciam. an. ℈j.M.F. pulvis tenuissimus. I∣tem

℞. Syr. jujubin. & myrtill. an. ℥jss.M.

Circa octavam matutinam, me praesente, dum lateri dextro incum∣bere conabatur, sanguinis copiosa profusio, cum tussi, vomitu, horrore, & virium prostratione, eodem planè modo rediit, ut prius nocte ei acci∣debat· repraesentabat sanguinem è pulmonibus elapsum, spumosum & rubicundum, unciarum circiter quin∣que. postmodum expuebat cruen∣ta. Circa tertiam exhibui ei julepum ex syr. praescriptis cum aq. plantag. & portul. q.s. Post coenam sumpsit julepum ex syr. de plantag. cum aq. plantag. rosarum parum & portulac. gargarisavit prius os aceto rosac. & aq. pura, sicuti & postmodum fre∣quenter· loco potus bibit lac amyg∣dalinum. Post mediam noctem ho∣ra secunda eodem modo rediit expuitio, cum tussi & conatu vo∣mendi, dixit se sentire semper ar∣dorem in gutture praecedere, subse∣quente statim copioso sanguine salso. Sumpsit de pulvere praescripto, sed nihilominùs horis duabus elapsis, re∣diit cruenta illa expuitio, cum hor∣rore & virium prostratione· illo die manè ebibit potiunculam ex syr. plantag. & portulac. an. ℥ss. syr. myrtill. ʒiii. terr. lemniae verae ʒj. aq. plantag. & burs. pastoris, an. q.s. Postea jecori adhibita fuit cucurbita magna sine scarificatione bis reitera∣ta· ante somnum bibit hunc ju∣lep.

℞. Aq. plantag. & portul. an. ℥jss. syr. plantag. & portulac. an. ʒij. syr. papav. alb. ʒjss. terr. lemniae ve∣rae ʒj.M. Illa nocte foeliciter satis dormivit, nec expuitio illa sangui∣nis copiosa rediit· mirè medicamen∣tum hoc praedicabat. manè bibit coch. j. pulv. praescripti cum syr. de plantag. portulac. & aq. plantag. & portulac. reiterata fuit cucurbita sine scarificatione in regione hepatis. Sub noctem bibit julepum priorem cum syr. papav. placidè quievit, nec am∣plius excreavit sanguinem· ut grumi sanguinis è corpore expurgarentur, & dissolverentur, praescripsi potio∣nem hanc.

℞. Rhei subtiliss. pulveris. ʒss. syr. ros. solut. cum infus. rhabarb. & mannae elect. an. ʒvj. cum aq. plan∣tag. & portulac. q.s.F. Potio adden∣do aq. cinnam. ʒij. ter copiosè deje∣cit.

Tandem ut sanguis si quis in pul∣monibus remansisset facilius excreari posset, praescriptum fuit hoc Lo∣hoch.

℞. Syr. de portul. ℥j. de plantag. ℥ss. tab. diamargar. frigid. ʒj. terr. sigill. lemniae verae, & pulv. supra praescript. an. ʒss.F. lohoch. de quo lambat frequenter cum baculo liqui∣rit. Postea praescripsi tabulas sequen∣tes, de quibus singulis noctibus unam vel duas in ore, ut spontè diffluerent, continuit

℞. Sem. hyosciam. alb. subtiliss. pulveris. ℈ij. gummi arabic. ℈j. co∣rall. rub. ʒss. viol. rec. numero x. succ. berber. ʒij. aq. ro••. & plantag. an. q.s. sacch. ℥ij.F. tabulae. Hisce omnino restituta est· nec ab aliquot septimanis quicquam cruenti in spu∣to apparuit. Felix Platerus. observ. lib. 3. pag. 789.

Subsectio tertia. Pro Haemoptoe.

QUidam profusè sanguinem pu∣rum aliquot dies cum tussi per os effundebat, idque sequente mox summa imbecillitate cum vitae discri∣mine. Dedi illi troch. de alkikengi cum opio, ut aliquot noctes cum la∣cte caprino dissolutos biberet. Pro∣fuerunt plurimùm; sicque à mortis imminentis periculo, vel subsequen∣tis phthisis, uti ferè ea sequi solet, & à lethali morbo sanus evasit. Felix Platerus. obs. lib. 3. pag. 792.

Quaedam tussiendo excreabat san∣guinem satis copiosè, catarrho simul affecta, alvusque ei constipata erat: valdè phthisin metuebat, quam venam ruptam in pulmonibus sequi solere, ex lectione practici cujusdam Ger∣mani didicerat, adeo ut vix eam con∣solari potuerim· exhibui ei mannae ℥jss. cum jusculo, quam & pectori prodesse dixi· excrevit placide & co∣piosè. Sanguinem postea detraxi è mediana; jussi manè & vesperi su∣mere tabulas in haemoptoica passione utiles ex semine hyosciami· in prae∣cedente subsectione descriptas. Desiit sanguinis haec excretio, sed mox re∣diit; jussi tabulas repetere, idque factum est tertiò: sed post tabularum usum continuatum nihil amplius cru∣enti apparuit. Felix Platerus. observ. lib. 3. pag. 793.

Manè & vesperi si sanguinem ex∣pueret, capiat ʒj. philon. persic. aut tantundem nostri electuarii ad spu∣tum sanguinis quod est mirabi∣le.

℞. Sem. Hyosciam. alb. papav. alb. an. ʒx. terr. sigill. corall. rubr. an. ʒv. sacch. rosar. antiquiss. q.s.F. Electuar. Helidaeus de Paduanis. con∣sil. 7. lib. 3. consil. Cratonis & alio∣rum medicorum à Scholtzio edito∣rum.

Novi nostratem quendam Lemo∣vicum Haemoptoicum, qui cum al∣ternis temporibus multùm rejectasset sanguinem, nec ullis potuisset reme∣diis sanescere, ad Iulium Caesarem Scaligerum, Medicorum suae tempe∣statis facilè Principem, confugit, ex quo pulverem accepit, cujus usu bre∣vi convaluit; hujus formulam, quia mihi communicavit, libet hic adscri∣bere.

℞. Spodii, ros. rubr. bol. arm. terr. sigill. haematit. an. ʒv. corall. rubr. carab. margarit. non perforat. an. ʒijss. gummi arabic. tragacanth. an. ʒij. sem. papav. portulac. sem. ros. rub. sem. arnogloss. C.C. com∣bust. an. ʒiij. acaciae, succi barb. hir∣cin. succ. liquirit. an ʒij. amyli tor∣refacti ʒiij. terantur, misceantur, & fiat pulvis, cujus dosis sint ʒiij. Da∣tur

cum aqua pluviali.

Hoc remedium tandem descrip∣tum rep••ri apud Serapionem. cap. 25. tract. 2. Antonius Valetius. ad cap. 27. lib. 1. De morbis intern. Iac. Hol∣lerii.

Subsectio quarta. Pro Haemoptoe.

COnsiliarius quidam Monspeliensis circa noctem incidit in sputum sanguinis spumosi cum tussi, & mag∣nam illius quantitatem excrevit tota nocte. Sequenti die manè vocatus, venae sectionem praescribo ad ℥viij. Deinde julepum ex aq. plantag. syr. de ros. sicc. & sale prunellae. Postea injectus fuit clyster, cucurbitula ad∣mota regioni hepatis, lohoch incras∣sans & astringens usurpatum· hora decima iterata fuit venae sectio ad ℥vj. syrupus ex succo portulac. eti∣am praescriptus· post meridiem re∣diit sanguinis sputum, magna copia scilicet ad lb j. iteratus fuit julepus, oxycratum admotum testibus, epi∣thema refrigerans hepati, linimentum refrigerans ••idem parti, & lumbo∣rum regioni, cucurbitula hypochon∣driis frequenter iterata, & circa ves∣peram sanguis denuo missus ad ℥vij. praescripti julepi ex infusione mille∣folii, &c. qui magnae sunt efficaciae in hunc modum.

℞. millefol. fl. albo & fl. luteo. an. M.j. rad. tormentill. rec. & cum fol. si haberi possit, sin minus siccae ℥j. pimpinell. maj. M.j. conserv. ros. rub. lb ss. aq. fontis lb xvj. ponantur in olla vitreata quae cum suo opercu∣lo diligenter lutetur, ut vapores non expirent. coq. postea in balneo M. bulliente per horas xvj. colatura ser∣vetur in vase vitreo; de qua capiat ℥vj. mane, meridie & vesperi.

Pro potu utebatur conserva ros. cum decocto hord. & liquirit. ad noctem praescriptus est hic syru∣pus sequens.

℞. Syr. de ros. sicc. de succo por∣tulac. & papav. alb. an. ℥j.M. capiat cochl. j. Singulis duabus horis, ita ut intra noctem tres illae unciae absu∣mantur· mirum in modum profuit hic syrupus, & sequenti die fuit ite∣ratus; ut per longiora intervalla su∣meret cochl. j. Sequentibus verò die∣bus nihil amplius sanguinis excrevit, & omnino convaluit. Lazarus Ri∣verius. obs. 83. cent. 1.

Vir quidam militaris temperamen∣to sanguineo & bilioso praeditus, tri∣ginta annos natus, ab octo mensibus incidit in sanguinis excretionem per os, quem vomitu rejecit prima vice ad lb viij. à quo affect•• frequenti phlebotomia liberatus est. Idem ta∣men vomitus sanguinis post aliquod tempus semel atque iterum recurrit, sed minori copia, & jam per inter∣valla sputa cruenta, & sincerum sanguinem per sputum rejicit. Huic sequentia praescripta fuêre remedia· injecto clystere laxante aperiatur primùm vena basilica cubiti dextri, deinde die sequenti vena malleoli si∣nistri & mittantur singulis vicibus sanguinis ℥vj. vel vij.

℞. Fol. plantag. M.j. tamarind. ℥ss. coq. ad ℥vj. in colat. infunde rhab. elect. ʒj. myrobalan. citrin. ʒss. santal. citrin. ℈ss. in express. dissolv. mann. & syr. rosae. an. ℥j. rhei. pulv. ℈j.F. potio, quae detur postridie ultimae venae sectionis· die sequenti applicentur duo caustica posteriori parti cervicis inter tertiam & quar∣tam vertebram.

℞. Rad. bistort. tormentill. sym∣phyt. maj. an. ℥j. fol. plantag. pim∣pinell. pilosell. vinc. pervinc. an. M.j. santal. rubr. ʒij. coq. ad lb jss. in co∣lat. dissolv. syr. de ros. sicc. ℥iv.F. julep pro quatuor dosibus matutinis, addendo unicuique dosi salis pru∣nellae ℈j.

Finitis julepis, reiteretur potio purgans praedicta. addendo pulv. ja∣lapae ℈j. & totum rhab. infunden∣do.

℞. Rad. consolid. maj. ℥j. fol. plantag. pimpinell. bugul. prunell. & pilosell. an. M.ss. coq. cum jusculo colli vervecini, & colaturam capiat manè tribus horis ante prandium continuando per duodecim dies.

Post quartum quodlibet jusculum, capiat potionem purgantem praedi∣ctam.

Finitis jusculis, utatur opiata se∣quenti.

℞. Conserv. rosar. & rad. sym∣phyt. an. ℥j. troch. de carabe, & de terr. sigill. an. ʒss. corall. praep. mar∣garit. praep. lapid. haematit. an. ʒj. gummi arabic. & tragacanth. an. ℈j. cum syr. de rosis sicc. F. opiata. de qua capiat magnitudinem avellanae duabus horis ante pastum, superbi∣bendo parùm aquae potus ordinarii, quae erit ptisana confecta ex decocto hord. & liquirit. vel aqua ferrata in qua pimpinella vel pilosella infunda∣tur.

Utatur per quindecim dies lacte caprillo vel ovillo leviter chalybe∣ato.

Quam primùm aggressus est ho∣rum remediorum usam, sanguinis sputum cessavit, neque unquam am∣plius in toto eorum decursu compa∣ruit neque deinceps. Lazarus Rive∣rius. obs. 12. cent. 3.

Exhibeantur medicamenta quae oscula vasorum reserata occludant vi emplastica & astringente: ita tamen, ne nimi•• astrictione sanguinem in pectore retineant· quin potius ea in∣terdum permisceantur, quae sangui∣nem extravasatum & concretum dis∣solvant & expectorent· inter quae praestanti••sima s••nt sequentia.

℞. Liquoris albumin. ovi fortiter agitati ʒij. sacch. rosac. ℥j. amyl. ʒiij.M.F. lo••och, quo utatur ex cochlea∣ri frequenter.

℞. Spirit. vitriol. ℈ss. aq. plantag. ℥iv.M.F. potiuncula: subitò sistit sanguinem tussi vel vomitu reje∣ctum·

Syrupus coralliorum ad cochl. ij. singulis diebus exhibitus, omni san∣guinis fluxui convenientissimus est· at tinctura ejusdem cum succo limo∣num recenti extracta, potentius ope∣ratur.

Quercetanus in Pharmacopoea se∣quentem aquam describit ad Hae∣moptysin,

quae est magnarum viri∣um.

℞. Rad. bistort. symphyt. maj. tormentill. an. ℥j. fol. centinod. mil∣lefol. veronic. pyrolae, sanicul. burs. pastoris cum rad. an. Mj. summitat. rubi lentisci, an. M.ss. granor. su∣mach. myrtill. sem. plantag. be••ber. papav. alb. an. ʒvj. flor. nymphaeae, cucurbitae. cydon. ros. rub. an. p.ij. con∣tusis & commixtis omnibus, mace∣rentur per quatriduum ad ignem balnei, in succorum depurator. plan∣tag. portulac. acetos. agrimon. an. lb. ij. Dein fortiter exprimantur. His adde acaciae, hypocistid. an. ℥ij. terr. sigill. bol. armen. verae, an. ℥ss. elect. diatragac. frig. ʒij. m••cerentur de∣nuò per quatriduum, dein per cine∣res ad siccitatem destillentur· hujus aquae capiat aeger cochl. ij. vel iij. per se aut cum syr. convenienti.

Oleum de carabe chimicè extra∣ctum potentissimè penetrat, astrin∣git, & siccat, si guttae duae in potu dentur cum aq. plantag. ut docet Ce∣salpinus in speculo artis medicae.

Amatus Lusitanus succum urticae mirè praedicat his verbis. Qui san∣guinem ex pectore rejectarunt, & à Medicis tanquam deplorati sunt ha∣biti, solo urticae succo convaluerunt. Post multa autem machinata remedia, nullum ita contulit ut sanguis cohi∣beretur, ac urticae succus, quem ad quin{que} vel sex dies ebiberunt· singulis scilicet diebus ℥iv. jejuno stomacho· imo & ipsam urticam incoctam jure pulli aut vervecis saepè comede∣••ant.

Pilulae sublinguales usitatissimae sunt, & in sequentem modum com∣poni possunt.

℞. Mucag. gummi arabic. & tra∣gac. extract. cum aq. plantag. ʒij. mumiae, mastich. an. ʒj. sacch. rosat· q.s.F. pilulae sublinguales, quarum unam teneat in ore perpetuò.

Quia verò astringentium usu spu∣tum supprimitur, & difficultas spi∣randi exoritur, per intervalla recur∣rendum est ad ea quae pectus leniunt, & nihilominus sanguinis sputum co∣hibent· qualia sunt ea quae compo∣nuntur ex gummi arabico, tragacan∣tho, amylo, & syr. de rosis sicc. cy∣don. myrtill. jujub. de succo portul. aut plantag. Lazarus Riverius. prax. med. lib. 7. cap. 6.

Subsectio quinta. Pro Haemoptoe.

PRaemissis venae sectione & debita purgatione soleo maximo cum fructu praebere singulo manè ʒss. plus minusve seminis papav. alb. cum ℥ss. sacch. rosat. antiquiss. quod remedii genus compluribus in∣signe juvamentum attulisse scio. Hier. Mercurialis. consult. 15. tom. 1.

In hoc casu saepissimè expertus sum magnopere profuisse semen hy∣osciami alb. cujus pulvis acceptus cum sacch. rosac. antiq. & syr. de portulac. solet mirum in modum fluores sanguinis compescere. Hier. Mercurialis. cons. 42. tom. 2.

Civis quidam Monspeliensis Hae∣moptoe laboraverat per triennium, qua sanguinem rejiciebat per inter∣valla satis magna copia· tandem post multa remedia, per mensem inte∣grum manè sumpsit amylum in aqua decoctum (& sine calce paratum) instar panatellae; & ab eo tempore sanguinis sputo nunquam correptus est. Lazarus Riverius. observ. 11. cent. 4.

Andreae Baillaeo consulis regii filio annorum viginti, magna sanguinis per os rejectio. Valde pulmonibus metuitur· omni arte pulmonibus stu∣detur· fortè fortuna dum hypochon∣dria manu blandè continguntur, pul∣sus percipitur, ac veluti 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉· nec non ab hypochondriis decurren∣tis sanguinis ac partes superiores af∣fectantis cursus percipiebatur, ac si manu sanguis duceretur· pro••t par∣tes superiores petebat, horror quidam excitabatur: at tum confertim reji∣ciebatur è pulmonibus· talis rejectio erat haemorrhagiae loco, quae juve∣nibus erat familiaris. Relictis tum praesidiis quae pulmoni dicabant, conversum est ad hypochondria slu∣dium. Expurgata innumera colluvie praerepta est ei rejectioni sanguinis occasio· quod notandum valde est. Guil. Ballonius. lib. 1. Epid. & Ephem. pag. 62.

Syrupus ex stercore asinino in om∣ni rejectione sanguinis plurimùm confert. Lavatur primùm aqua ro∣sac. in eadem incoquitur cum sacch. rosac. & fit Syrupus. Guil. Ballonius. consil. 22. lib. 1.

Quater in anno corpus purgan∣dum erit sequenti bolo.

℞. Cassiae rec. extract. ʒvj. rhei el. pulveris. ʒjss. elect. diatragac. srigid. aut sacch. alb. q.s.F. bo∣lus.

Saepe etiam sub noctem ad lecti in∣gressum uti conserva rosacea expedi∣et. Si tamen accideret sputum hoc sanguinis repetere, commodum vi∣deretur post blandam alvi mollitio∣nem mittere sanguinem è basilica dextra, quae est lateris fluxioni ma∣gis opportuna. Die sequenti haustu∣lu•• rhab. torrefacti potare in hunc modum.

℞. Rhei el. torrefact. ʒjss. syr. ros. sicc. ʒvj. aq. plantag. ℥iij.M.F. potio.

Utatur quoque frequenter, atque adeo omnibus horis hac familiari opi∣ata, donec sanguis consistat.

℞. Conserv. ros. sicc. ℥j. bol. arm. ʒiij. terr. sigillat. ʒij. corall. rubr. ••arab. C.C. usti, an. ʒss. syr. myrtill. q.s.F. opiata.

Ad praecautionem, etiam si san∣guis non erumpat, hoc condito saepe utendum.

℞. Conserv. rosac. & symphiti. an. ℥ss. troch. de carabe & de terra figill. an. ℈j. corall. rubr. margarit. elect. an. ℈ss. sacch. rosat. q.s.F. conditum. Capiat cochleare unum hora una ante pastum. Usus boli ar∣men. perutilis erit si sanguis rursus erumpat.

Deinde ipso suppresso sequenti sy∣rupo pu••mones corroborandi, lenien∣di, & detergendi.

℞. Passul. mundat. ℥j. polipod. q. liquirit. ras. an. ʒij. tussilag. sca∣bios. pimpinel. centinod. an. M.j. sem. althaeae & bombacis, an. ʒj.F. decoct. ad lb j. in express. dissolv. sacch. alb. quartaria tria. F. Syrupus mediocriter coctus: utatur omni hora ex cochleari sine aquis. pulmo∣nes roborat & deterget. Io. Fernelius. consil. 22.

Sectio secunda. De Haemorrhagia Narium.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (ab 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sanguis, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vel 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 frango, rumpo) immodica est & praeterna∣turalis sanguinis è naribus profusio apertis, ruptis, vel exesis venis aut arteriis eò desinentibus· eas aperit per anastomasin, sanguinis copia & acredo, rumpit verò per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, vul∣nus, contusio ex ictu, aut violenta quavis evidenti causa· exedit demum per 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, sanguinis vel cujusvis humoris exuperans acrimonia; per eas denique in 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 transudat sanguis ob vasorum tunicae raritatem & sanguinis tenuitatem. Haemor∣rhagia alia est critica, alia ex consue∣tudine naturali, alia etiam omninò praeter naturam· in duobus primis generibus sanguis supprimi non de∣bet, nisi viribus metuitur.

Subsectio prima. Pro Haemorrhagia Narium.

VIdimus Pithueris anno 1545. pu∣ellam annorum octodecim pau∣perculam per quatuor integros dies sanguinis fluxum è naribus adeo e∣normem habuisse, viribus prostratis, mensibus ad longum tempus retentis, humi prolapsam, ut nulla spes salu∣tis superesse videretur. Ad quam vi∣cini cum omnia tentassent remedia, me tandem ad eam perduxerunt· sta∣tim arrepto utroque brachio circa carpum, ubi pulsus tangitur, aquam frigidissimam ex poculo stricti orifi∣cii embrochae instar continuò stilla∣vi, fimumque porcinum naribus ob∣jeci, & ut ore repleto aqua frigidissi∣ma, succum urticae per nares attra∣heret, mandavi· nucham autem aq. plantag. frigida lavari permisi, quan∣quam hoc remedium febricitantibus sit suspectum; haec autem non fe∣bri••itabat. His remediis fluxus ces∣savit· viribus postea paulatim recrea∣tis ut venam saphaenam secaret con∣sului ad menses revocandos.

Alteri puellae cui & menstruae purgationes ad quatuor menses re∣strictae non procedebant, & sanguis è naribus per tres continuos dies fluxerat, saphaena ejusdem lateris inci∣sa non proficiente, irritisque omnibus aliis auxiliis uti solitis, tandem ut ventosa magna absque scarificatu sub mamilla dextra ad hepatis regionem (è dextra enim nare fluebat sanguis)

applicaretur, mandavi: quo proti∣nus fluxus enormis cessavit, cum pro mortua & deplorata prius habere∣tur.

Alia etiam mulier cum profluvio sanguinis narium admodum vehe∣menti & diu perdurante detineretur, neque ullis remediis restringeretur, tandem cinere chartarum albarum combustarum naribus demisso, prae∣ter spem sanata est. Addam & indu∣bitatum experimentum ad sangui∣nem è naribus fluentem cohibendum, quod ipsimet vidimus saepius exper∣tum in Nobili matrona. Haec cum sanguis è naribus supra modum flue∣ret, frustum cretae albae digito annu∣lari continebat è regione naris sun∣dentis sanguinem, donec incalesce∣ret, & statim sanguis supprimebatur: ut diversis vicibus in eadem Domina spectavimus. Petrus Forestus. obs. 10. lib. 13. De Nasi Affect.

Subsectio secunda. Pro Haemorrhagia Narium.

VIr quidam cum mustum in coe∣na largius bibisset in. multam satis noctem, & in fine etiam vinum Hispanicum, die subsequenti manè in fluxum sanguinis narium enormem incidit, ita ut ultra sex libras ferè san∣guinis è nare sinistra profuderit· cum debilior fieret, me vocavit; ut de ve∣na incidenda mentionem feci, id pro∣tinus amici aegro dissuadebant, cum sauguis è naribus largius profusus es∣set; à nobis tamen persuasus, cum sanguine repletus esset, & pulsus sa∣tis constaret, eo praesidio ad diversio∣nem usus est. Secta ergo vena bra∣chii sinistri cum hoc anacolema fron∣ti circumligassem, & stercus porci∣num (asininum si reperiri potest ma∣gis laudatur) recens cum bolo arme∣na mixtum, ne perciperetur quid es∣set ad olfaciendum naribus objecissem ab enormi sanguinis fluxu praeter a∣stantium opinionem curatus est.

Anacolema tale erat.

℞. Aq. ros.℥iiij. aceti rosac. ℥jss. bol. armen. ʒj.M. srigidè cum pan∣no lineo inculcato fronti alligabatur: & ubi incalesceret, novum denuò id∣que frigidè apponebatur, neque aliis remediis uti necessum fuit. Petrus Forestus. obs. 12. lib. 13.

Cavendum ne ventosam umbilico applicemus, ne nobis accidat quod mulieri acciderat, Gatinaria referen∣te, quae obiit ventosa pinguedine re∣pleta. Id. Schol. obs. 12. lib. 13.

Vir quidam Generosus sanguinis narium profluvio cum extremè labo∣raret, neque remedia commodè ad∣hibita juvarent, circiter lb xii. sangui∣nis ex utraque nare per vices effluxe∣re. Cum ad eum accitus essem, ut duas ventosas absque scarificatione, unam supra hepatis regionem, alte∣ram supra lienis locum poneret, man∣davi; quibus parum videbatur fluxus subsistere. Verùm post meum disces∣sum, uxor cum videret sanguinem iterum ex utraque nare cum impetu erumpere, & quod ventosae hypo∣chondriis impositae nullo modo juva∣rent, alias duas, unam supra

pedem dextrum, alteram supra si∣nistrum affigi jussit, & dictu mirum, sanguis praeter spem subitò restrictus est· verùm cum aliquanto tēpore ven∣tosae cuti adhaererent, aeger in animi deliquium incidit, quare iisdem de∣tractis, aqua in faciem conspersa ex∣citatus est, & odore vini recreatus, ad se rediit: & à fluxu sanguinis na∣rium per ventosas miraculi aut incan∣tamenti instar, praeter omnium opi∣nionem restitutus est. Petrus Forestus. obs. 14. lib. 13.

Subsectio tertia. Pro Haemorrhagia Narium.

PRimò digitum annularem cum auriculari constringo. Postea ad∣moveo fronti, cervicique hoc Cata∣plasma.

℞. Argill. ust. & contus. M.vj. aceti acris q.s.M. pro cataplasmate, quod duplici linteo inductum fronti atque cervici crebrò admovebam actu frigidum· & sic intra paucas horas ingentem, diuturnum, continuum∣que sanguinis fluorem per Dei grati∣am compescui. Fumum etiam ex e∣lectro albo accenso per nares clauso ore excipiebat aeger manè ac vesperi per dies aliquot: quo sanguis quo{que} cohibitus, ac vires animales & vitales roboratae valde fuere. Victus ratio∣nem observabat frigefacientem & sic∣cantem· potus erat aqua chalybeata. Martinus Rulandus. curat. 27. cent. 2.

Vir quidam in sanguinis per nares fluxum valde copiosum incidit, ita ut intra diem circiter decem sangui∣nis librae profluxerint. Consultus mox fluxum repressi sequentibus re∣mediis. Olfaciebat stercus suillum, quo olfactorio statim remissius fa∣ctum est profluvium· praeterea lintea aqua chalybeata frigidissima imbuta applicabam fronti, collo toti cervici & scapulis, item ad hepatis regionem· his factis fluxus desiit & rectè habere coepit. Martinus Rulandus. curat. 57. cent. 10.

Cum praeter naturam sanguis im∣modicè fluit, revulsionibus, diversio∣nibus per sanguinis missionem, cu∣curbitulas & ligaturas, remediis item astringentibus & à proprietate quadam sanguinem reprimentibus sistitur. Quidam compressione quae fit in curvatione vehementi digiti minimi in dextra manu si ex dextra nare fluat, vel in sinistra si ex sini∣stra, reprimi sensent. Aliqui arcti∣us digitum istum serico rubro ligant; sed hoc remedii genus, ubi vel mag∣na est intemperies in sanguine, vel venarum mala compositio parum profuturum videtur. Inter medica∣menta à proprietate sanguinem repri∣mentia, lapis qui in capite carpio∣num reperitur, tritus, & in pollinem redactus, praesertim si cum lanugine, quae in malis cydon••s haeret, appli∣cetur, imprimis commendatur· item herba atque radix fragorum axillis subjecta, vel collo appensa· radix eti∣am ista & lapillus carpionis in ore teneatur. Sed in fervore sanguinis aquam▪ fragorum bibere, & genitales partes aquae frigidae, cui acetum ad∣mistum

sit, imponere, & cum aqua fragorum sanguinem qui effluit lami∣na ferri candente exceptum, & pul∣verisatum assumere, vel pulverem istum cum pulvere lapidis carpionum mixtum ut dixi, imponere rectius est. Io. Crato. consil. 7. lib. 5.

Haemorrhagia narium si modera∣ta, & per intervalla advenerit, ad tuendam sanitatem conducit, & à dolore capitis, aliisque morbis gra∣vissimis liberat, ideoque non illicò sistenda est. Sin verò immoderata fuerit, protinus cohibenda, ne vires simul cum sanguine dissolvantur, partesque nobiles refrigerentur ac debilitentur· inde enim sequitur ca∣chexia, icteritia, hydrops, & hujus∣modi morbi curatu difficiles· statim igitur turundae ex carbaso paratae, a bumine ovi imbutae, ac pulvere no∣stro ad sanguinem sistendum (cujus descriptionem vide supra lib. 6. sect. 9.) conspersae, naribus immittantur lapis quoque qui in capite carpionum reperitur, in pulverem redactus, & turundis inspersus à nonnullis com∣mendatur. Muscum tamen, qui craniis hominum aeri expositis, ad∣nascitur, in subtilissimum pollinem redactum multò praestantiorem esse, non rarò expertus sum. Postea lin∣teum replicatum, & posca imbu∣tum, aut desensivum aliquod fronti & naso applicandum, quale hoc est quod sequitur.

℞. Farin. hord. ℥iij. sang. drac. bol. arm. terr. sigill. croci martis, cortic. granat. an. ʒj. succ. prunor. sylvestr. inspissat. & aceto dissolut. ℥ss. & cum album. ovi, aceto, pa∣rumque aquae aut omphacio, in mor∣tario fiat defensivum, quod supra linteum extensum, fronti & naso frigidè applicetur, saepiusque posca irroretur, ne exsiccetur, & incales∣cat.

Si verò hisce fluoris impetus non sistatur, cucurbitulae cum magna flamma, scapulis, cervici, natibus, & coxis primo absque, deinde verò cum scarificatione erunt applicandae. maximo quoque cum fructu musculo anteriori cubitum flectenti, qui à nonnullis biceps appellatur, cucurbi∣tulas cum flamma admovi· brachia & crura for••iter liganda, ut sanguis ad longinqua trahatur.

Juveni cuidam Lausannensi, prop∣ter maximam haemorrhagiam de vi∣ta periclitanti, non solùm genitalia linteis aqua & aceto madefactis, ve∣rùm etiam totum ferè corpus involvi· brachia & crura arctè ligavi, pulve∣remque nostrum ad sanguinem sisten∣dum naribus imposui· hinc sangui∣nis fluor remisit, & brevi conva∣luit.

Est & vena poplitis aut malleoli è regione naris sanguinem fundentis incidenda, dummodo id absque usu aquae calidae fieri possit.

Sequenti quoque potione foeliciter utor: temperat enim fervorem san∣guinis, fluoremque sistit.

℞. Aq. fragor. & centinod. an. ℥j. syr. granat. aut de acetosit. citri ℥j. succ. berber. ℥ss. terr. sigillat. bol. arm. verae & praep. an. ʒj.M. fiat potio, frigidè exhibenda. Vel,

℞. Aq. plantag. & ros. an. ℥jss. troch. de terr. sigill. ʒj. syr. de ros. sice. & de succo acetos. an. ℥ss.M.F. potio.

A vino, & ab eo, quod actu aut potentia calidum est, item à tussi, vociferatione, colloquiis, ambulati∣onibus, & quavis motione corporis, aeger abstineat· hac methodo multos foeliciter sanitati restitui. Guil. Fa∣britius Hildanus. obs. 15. cent. 2.

Est usnea cranii humani in pulve∣r••m redacta (ut ego multoties ex∣pertus sum) in haemorrhagia narium praestantissima, per se, aut nonnullis aliis, veluti terra sigillata, pulvere ranarum praepar. & similibus mix∣ta, applicata. Craniis suspensorum us∣nea non adnascitur. Guil. Fabritius Hildanus. Epist. 27.

Sanguinem restringit muscus cra∣nii humani in manu retentus. D. Robertus Boyle, tractot. De Vtilitate Philosoph. Natural. part. 2. sect. 5. cap. 14.

Subsectio quarta. Pro Haemorrhagia Narium.

JUvenis quidam robustus ac pletho∣ricus, cum sub sole tempore die∣rum canicularium supra modum in∣caluisset, posteaque sponsam suam, quam noviter duxerat, ardentius, quam sibi pro conservanda bona vale∣tudine conveniebat, amplexus fuis∣set, haemorrhagia maxima narium correptus est. Vocatus ego, omnia, quae profutura existimabam praesidia, praescripsi & admovi, sed frustra· quam ob rem cum hominem propter ingentem ebullitionem ac fervorem sanguinis, in maximo versari pericu∣lo, probè cognovissem, extremo huic affectui, extremum potius remedi∣um (in quo tamen spes aliqua) ad∣hibendum esse, quam immaturam mortem expectare, adstantibus & a∣micis suasi· labrum itaque frigida impleri jussi, in quod totum corpus immersi. Sic frigefacto ac inspissa∣to sanguine, fluxus paulatim restri∣ctus fuit. Postea per dies aliquot se∣quens julapium bis in die exhibui.

℞. Aq. bugl. & acetos. an. ℥ij. syr. de succo limon. ℥j.M.F. julep. victus regimen tenue & refrigerans observavit, & sic brevi convaluit. Guil. Fabritius Hildanus. obs. 17. cent. 2.

Quidam haemorrhagia correptus est adeo immodica ut vires dejiceret· ad eam cohibendam cum multa u∣surparentur remedia, hoc unicum profuit, nempe oxycratum per na∣res frequenter attractum, quo statim cohibitus est sanguinis fluxus, eoque post biduum denuo prorumpente, oxycratum iterum simili modo usur∣patum confestim cohibuit. Lazarus Riverius. obs. 23. cent. 1.

Vir quidam robustus contumaci haemorrhagia ad extrema redactus fuerat, post multa remedia frustra tentata· tandem cujusdam medici consilio, è lecto in pavimentum de∣latus est supra mattam laneam, & totum corpus contectum linteis oxy∣crato madidis per longum tempus,

donec rigore correptus est, tunc e∣nim ad lectum deportatus & rigorem febris subsecuta est, quam sudor ex∣cepit, à quo curatus est. collum eti∣am iisdem linteis obducebatur. La∣zarus Riverius. obs. 5. cent. 4.

Episcopo cuidam quinquagenario circa vesperam oborta est haemorrha∣gia, quae per quatuor horas perseve∣rans, sanguinis ferè lb ij. aequavit. adhuc affatim fluebat, & vires con∣cidebant· igitur cogitandum fuit de cohibenda haemorrhagia, & praescri∣pta fuit venae sectio revellens in bra∣chio dextro, sal prunellae in aqua frigida dissolutum, frontale adstrin gens, acetum in aurem instillandum, succus urticae sumendus, cucurbitu∣la regioni hepatis admovènda, lin∣teum in aceto madefactum, quo fri∣gidè cervix erat obvolvenda, & liga∣turae extremorum: quibus nihil pro∣ficientibus, aeger se alvum deponere velle dixit, nec potuit cogi, ut in le∣cto dejiceret; praemonuimus si è lecto surgeret cum tanta exolutione virium, fore ut in syncopem rueret, at tamen eam cohibendo sanguini fo∣re perutilem· ita ferè successit, nam postquam surrexisset animi deliqui∣um passus est, à quo statim excitatus est vino exhibito, & aqua frigida in faciem projecta, postea copiosè de∣jecit, & postquam in lectum dela∣tus fuisset, sanguis multo minore impetu fluebat, postquam verò pau∣lulum quievisset, exhibitum est sal prunellae ad ʒjss. in aqua frigida dis∣solutum· quo assumpto, statim san∣guinis fluxus omnino suit cohibitus, nec aliis 〈◊〉〈◊〉 opus fuit. Lazarus Riverius. obs. 48. cent. 1.

Subsectio quinta. Pro Haemorrhagia Narium.

REvulsionibus quae in usum voca∣ri solent, aliquandiu usurpatis, si fluxus nihilominus perseveret, ad repellentia veniendum remedia, qua∣lia sunt ea quae anacollemata vulgò nominantur, fronti & temporibus applicanda, quae ita componi po••e∣runt·

℞. Bol. armen. terr. sigill. sang. drac. thur. mastich. aloes, an. ʒj. fa∣rin. volatilis, & pilor. lepor. minu∣tim incis. an. ʒss. album. ovi, nume∣ro j. succ. plantag. & solan. an. q.s.F. cataplasma fronti & temporibus applicandum.

In casu urgente promptissimè pa∣rari potest cataplasma ex bolo arm. sola, cum album. ovi & aceto subacta, fronti ac temporibus apponendum.

Efficacissimum etiam paratur ca∣taplasma ex gypso cum aceto suba∣cto, & ad crassitiem duorum digi∣torum fronti & temporibus admoto· & si prima applicatio non succedat, iterabitur, & certò curare credi∣tur.

Faba aut numisma argenteum ra∣dici narium inter cilia admotum, & fascia arctè alligatum, ut fortiter par∣tem comprimat, eundem fluxum cohi∣bet· animadvertendum est, an in tem∣poribus, aut fronte venae aut arteriae tumeant: tum enim eas numismate

aliquo, aut faba sicca per medium in longitudinem secta comprimere, fascia interveniente, optimum & supremum remedium est.

Praeter repellentia dicta, in usum revocanda sunt, quae ipsas venas a∣pertas occludere & conglutinare so∣lent· in quem finem multa remedia in nares immitti consueverunt. Ga∣lenus thus & aloem in pulverem re∣dacta albumine ovi excipit, & cum linteolo, aspersis prius pi••is leporinis, in nares immittit.

Vel turunda in hunc modum pa∣rari potest.

℞. Thuris, aloes, sang. drac. fa∣rin. volatil. telae aranear. & pilor. leporin. minutim incisor. an. ʒss. excipiantur succo plantag. & gossi∣pio, fiantque turundae in nares fre∣quenter immittendae.

Potentèr etiam sanguinem fluen∣tem cohibet gossipium atramento infectum, quod in thecis scriptori∣is asservari solet, si aliquantulum expressum, & in turundae figuram efformatum in nares immittatur.

Tandem haemorrhagia omnibus remediis pertinaciter obsistente, ad escharotica veniendum est, quae ve∣narum extremitates apertas combu∣rendo crustam inducunt, & sangui∣nem inhibent. In iis tamen magna cautio adhibenda est, quia dum es∣chara decidit, vasorum apertio ple∣ru••que renovatur, & sic fluxus re∣dintegrari solet. Inter escharotica autem principem locum obtinet vi∣triolum ustum, quod praeterquam quod escharam inducit, ad quemvis sanguinis fluxum cohibendum est ef∣ficacissimum· si mitius remedium habere desideres, vitriolum aliis per∣miscendum est in hunc modum.

℞. Bol. arm. sang. drac. thur. aloes, gypsi, vitriol. ust. sarcocoll. mastich. an. ʒj.F. pulvis subtiliss. vitriolum album mitius operatur, quam vitriolum ustum, neque valde escharcticum est: haemorrhagiam ta∣men potenter cohibet, orificia vena∣rum constringendo, si in nares cum turunda ex gossipio confecta, im∣mittatur.

Optimum est hepar & lienem epi∣themate refrigerante, vel etiam oxy∣crato tepido fovere, ad sanguinis e∣bullientis fervorem temperandum.

Denique in contumacissimo affe∣ctu & aliis remediis non cedente, ad narcotica est veniendum, & inter caetera laudanum ad gr. iij. exhibi∣tum, principem locum obtinet. Ca∣vendum tamen est, ne aegro va••de debili exhibeatur, periculum enim est ne calor nativus admodum debi∣lis, narcotica vi omninò suffoce∣tur.

Inter specifica succus urticae miris laudibus effertur ad quemlibet san∣guinis fluxum ex quacunque parte prodeuntem, maxima efficacia co∣hibendum: & ideò tum per os exhibetur ad ℥iiij. semel atque ite∣rum, tum per nares attrahitur; tum fronti & temporibus admove∣tur, in formam cataplasmatis cū fari∣na subactus, vel tota urtica contusa dictis partibus admovetur; nonnulli asserunt radicē urticae in ore detētam

sanguinis fluxum statim constringere. Fimus porcinus inter praestantissima specifica etiam recensetur, si adhuc calens fronti & temporibus admove∣atur, vel olfaciendus praebeatur, vel siccus in nares immittatur. Posterio∣ris formula talis esse poterit.

℞. Stercoris porcini exsiccat. ʒiij. pulv. rosar. ad foetorem auferendum ʒss. excipiantur succo plantag. in eoque intingatur bombax in nares immittendus.

Finkius testatur bufonem exsicca∣tum & pulverisatum in syndone ru∣bra, axillis suppositum, vel mani∣bus retentum, ut incalescat, sangui∣nem statim figere, eumque veluti Gorgonis conspecto capite, statim rigescere· alii bufonem sub dio sus∣pendunt, donec caro universa ab∣sumpta sit, os femoris denudatum ser∣vant, idque nari inditum, haemor∣rhagiam in instanti cohibere asserunt. Dum remedia praedicta in usum re∣vocantur, de omnimoda causae abla∣tione cogitandum est, quae ut pluri∣mùm solet esse humor tenuis, serosus aut biliosus in sanguine redundans, eique motum praeposterum concili∣ans, naturamque ad illius excretio∣nem irritans; unde fit ut humore illo evacuato, & sanguine repurgato, natura eum tanquam amicissimum & familiarissimum, ac vitae thesaurum retineat, neque amplius excernat· ideo purgatio instituenda est, bis terve iterata, si opus fuerit ex pur∣gantibus adstrictione praeditis, & re∣frigerantibus composita, in hunc aut similem modum.

℞. Tamarind. ℥ss. fol. plantag. Mj. coq. ad ℥iiij. in cola••. infund. rhei el. ʒj. myrobal. citrin. ʒss. spic. nard. gr. vij. in express. dissolv. syr. rosac. ℥j. rhei pulv. ℈j.F. po∣tio.

In affectu inveterato & frequen∣ter recurrente, talis purgatio semel in septimana repetita erit efficacissi∣ma; interim julepi adstringentes post singulas purgationes exhiberi poterunt.

Cibi sint incrassantes & pauci nu∣trimenti, & sub forma liquida ex∣hibeantur, ut sunt juscula refrige∣rantia, hordeata, avenata, & ory∣zata, cum aqua non jusculo para∣ta.

Masticatio enim haemorrhagiam promovet.

Si vires sint debiles, juscula carni∣um & panatellas exhibere oportet in quibus amylum sine calce pa∣ratum, aut gummi arabicum dissol∣vantur. Lazarus Riverius. prax. med. lib. 4. cap. 7.

Subsectio sexta. Pro Haemorrhagia Narium.

MEmini expertissimum Virum Emanuelem Vaezium Avun∣culum meum quatuor Lusitaniae Re∣gum Medicum cubicularium, quique sanguinis fluore per nares jam septua∣genarius saepe divexabatur, stercus asininum modicè exsiccatum in cap∣sula semper ad manus habuisse, cui medicamento nullum aliud simile re∣perisse,

saepissimè referebat, praeser∣tim si succo urticae commixtum, cum siccum jam erat, aut recens per se naribus adhiberetur. R••dericus à Ca∣stro. lib. 1. De Morbis. Mulieribus. cap. 5.

Memini me virginem Pragae curas∣se, quae sex annis haemorrhagia labo∣raverat ita vehementer, ut vix un∣quam hebdomada praeteriret, quin aliquoties illi sanguis efflueret. Haec cum nullis remediis juvari posset, à me consilium petiit· qui praetermissis aliis omnibus, quae à Medicis prae∣scribi solent, utpote quibus ad nau∣seam jam diu usa suerat, Jaspidem, cujus facultas ad hujusmodi sympto∣mata mihi experientia nota erat, illi commodato do, ut collo appensam gerat· paret illa, sanguinisque fluxus ilicò sistitur· gestat per aliquot heb∣domadas, nec rediit fluxus. Cum itaque se prorsus curatam opinare∣tur, deponit gemmam: post paucos dies redit fluxus; iterum appendit Jaspidem, cujus beneficio mox libe∣ratur. Cum verò singularem hujus∣modi facultatem & divinam mirare∣tur (ut mihi retulit) experiundi gra∣tia aliquoties à collo deposuit gem∣mam, ac semper animadvertit redire fluxum, nec curari, quin iterum ap∣penderet. Observavit tamen, non statim seposita Jaspide redire, sed post multas prius elapsas hebdoma∣das; appensa tamen, statim sisti, ita ut nulli aliae causae fluxus inhibitio as∣cribi ab illa potuerit quam Jaspidi· tandem cum per aliquot menses à corpore gemmam deposuisset, nec unquam haemorrhagia rediisset, mi∣hi illam reddidit. Postea cum illam saepius convenirem, affirmavit non redire amplius fluxum, ac se omnino curatam esse. Erat Jaspis rubra. Anselmus Boetius. lib. 2. De Lapid. & Gemmis. cap. 102.

℞. Sem. hyosciami albi, & pa∣pav. alb. an. ʒij. conserv. rosac. ℥j.F.S.A. Electuarium, dosis, quanti∣tas nucis moscatae vel juglandis. Hoc simplici remedio Medicus quidam praeclarus enormes haemorrhagias na∣rium, uteri etiam, & aliarum parti∣um saepissimè curabat. D. Robertus Boyle, tract. De Vtilitate Naturalis Philosophiae. part. 2. sect. 5. cap. 6.

Aperiam quod mihi cum maxima languentium utilitate semper adhibe∣re profuit· Bursa pastoris contrita si cum ovi albumine & aceto commi∣sta fuerit, & fronti applicetur, con∣festim sanguis constringetur, ut mihi non semel in infirmorum cura conti∣git. Iulius Caesar Baricellus. Hortul. Genial. pag. 160.

Cuidam febricitanti, die septimo haemorrhagia copiosissima accidit, ita ut prae immenso sanguinis dispendio aeger ferè viribus exolveretur· atque opis medicae pro sanguine sistendo maximè incumberet necessitas: in hunc finem cum venaesectio in bra∣chio, ligaturae epithemata tum capi∣ti, tum imo ventri adhibita, & quamplurima alia remedia incassum tentabantur: tandem mulieris illuc casu occurrentis suasu, nari stillanti ferrum ignitum admovebatur, & derepente à vapore sanguinis torre∣facti

in nares suscepto, istius fluxus sistebatur; hoc remedium postea in plerisque bono cum successu usurpa∣tum novi. Thomas Willis. lib. De Fe∣brib. cap. 11.

A proprietate haemorrhagiam si∣stit stercus suillum pro odore naribus objectum. Parens meus admiscuit fragmenta ollae veteris pulverisata, & sic ad miraculum stitit sanguinem.

Medicus quidam celeberrimus hae∣morrhagiam narium sic curavit.

℞. Pulv. astringent. ʒj. album. ovi conquass. q.s. aceti parum. M. applicetur fronti & circa collum.

℞. Aq. spermatis ranarum, plan∣tag. nymphaeae, syr. corall. an. ℥j.M. bibat frigidè.

℞. Carnis bubulae recentis, asper∣ge aceto forti, & impone nuchae ca∣pitis. Wolfgangus Hoeferus. Hercul. Medic. lib. 1. cap. 10.

Haemorrhagiam narium sistit pul∣vis bufonis exsiccati in nares insuffla∣tus, vel laciniis inditus, aut bufo in∣teger sub axillis gestatus. Io. Hart∣mannus. Pract. Chimiatr. pag. 114.

Vir quidam haemorrhagia insigni cruciatus, cum curari non posset, tandem relatum ei fuit, quendam virum secretum admirandum ad hae∣morrhagias insigniores statim sisten∣das habere, sola herbae contusae ap∣plicatione, eoque remedio innume∣ros curatos fuisse; remedium igitur hoc habendum curavit aeger noster, missa ergo fuit herba contusa & aqua in phiala, herbam plantis pedum & volis manuum applicandam esse, ne{que} viginti & quatuor horis amovendam scribebat secreti possessor, & mantile aqua frigida madefactum testiculis involvendum, naribusque indendas interioris cepae partis turundas in a∣qua supradicta madefactas, naribus primò eadem aqua mundatis· haec omnia facta fuerunt tanto cum suc∣cessu, ut nihil melius exoptari pos∣set. Ego verò remedii addiscendi desiderio flagrans portionem herbae asservaveram, qua diligenter explo∣rata, manifestissimè secretum agno∣vi, folium enim herbae malè contu∣sum & ferè integrum inveni, aquam∣que ex eadem herba esse percepi· ut autem miseris aegris prodesse possim, libenter eam nominabo. Urtica com∣munis haec herba tantae virtutis est, haec enim ut saepe ab illo tempore ex∣pertus sum miros ad hoc produxit ef∣fectus, imò in vulnere equi magni pretii haemorrhagia pereuntis, quod e∣tiam praestat si fronti admoveatur. Pe∣trus Borellus. cent. 1. obs. 95.

Otho Heurnius stupam sequenti a∣qua madefactam naribus inditam po∣tenter haemorrhagiam compescere tradit.

℞. Aceti fortiss. ℥j. croci martis ℥j. colcotharis ℥ss.M. In Notis ad cap. 6. lib. 5. Pathologiae Io. Ferne∣lii.

Sectio tertia. Pro Haemorrhagia ex dente a∣vulso.

DOmina quaedam cum sibi den∣tem avulsisset, tam copiosa haemorrhagia successit, ut fermè mo∣reretur, irritis omnibus remediis. Vocatus jussi ut emplastr. contra rupturam satis magnum tempori denti avulso respondenti admovere∣tur· item ut alveolo è quo dens ex∣tractus erat, parum colcotharis pul∣verisati adhiberetur cum cotono & digito contineretur. His factis intra horulam substi••it sanguis. Petrus Pa∣chequus. obs. 28.

Sectio quarta. Pro Haemorrhagia ex Vulnere.

CUm miles quidam vulnus acce∣pisset in brachio, quo radius & cubitus transversim secabantur, tan∣ta secuta est haemorrhagia, ut post varia astringentia admota, tum eti∣am caustica & escharotica, fluxus tamen sanguinis per intervalla recur∣reret, ita ut Medici & Chirurgi de brachio penitus amputando cogita∣rent. Ego verò cui aeger commissus fuerat, linteum complicavi in for∣mam cylindri, longitudinis trium digitorum transversorum, & crassi∣tiei pollicis, quod perpendiculariter in vulnus demisi: deinde plumaceo∣lis reliquum vulneris spatium imple∣vi, & quia cylindri extremum extra brachii superficiem pollicis crassitie eminebat, splenia quatuor admovi, quae cylindrum aequabant firmabant∣que: ipsi verò cylindro quintum splenium, idque quadratum appo∣sui, ac denique fascia arctè ligavi: & ab eo tempore sanguis amplius non effluxit, vulnus autem non detexi per quatuor aut quinque dies, donec caro intus enata venae orificium im∣pleverit. Samuel Formius. obs. 1.

Cum equus commendatori cuidam mordicus digitum abstulisset, san∣guinisque fluor, multis frustra ten∣tatis, non sisteretur, jussi eum in pulli gallinacei vulnus, recenter jux∣ta podicem sectum, intrudere, & sic quam diu caleret retinere, fluorque statim substitit. Felix Platerus. obs. lib. 3. pag. 772.

Haemorrhagia à vena secta quam nemo sistere valuerat, solo aluminis tactu curata est. Petrus Borellus. cent. 4. obs. 7.

Rusticus quidam vulneratus in manu, arteriae laesae solutionem pa∣tiebatur, ubi haemorrhagia sanguinis arterialis cum saltu frequenter inva∣debat, nullisque remediis communi∣bus corrigi potuit, hic tandem ad collegam meum D. Stromajerum ac∣cedens, auxilium in hac periculosa haemorrhagia defiderat▪ cui pauxil∣lum magisterii opii ad arteriam vul∣neratam opponitur, quo ad miracu∣lum usque contumax haemorrhagia mox restinguitur· vulnere post em∣plastro stictico Crolliano facillimè

consolidato. Gregorius Horstius. obs. 12. lib. 9.

Sectio quinta. De Haemorrhoidum dolore & fluxu.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 licet quandoque pro omni sanguinis ex quacunque parte effusione accipiatur; in specie tamen usurpatur, pro s••nguinis è ve∣nis ani fluxu. Definiri potest, quod sit sanguinis per venas & arteri••s ani profluvium, aut in illis tumor ab in∣fluente sanguine. Haemorrhoides a∣liae sunt caecae, quae tument cum maximo dolore, quia partes illae acu∣tiore sunt sensu, & sanguinem non reddunt: aliae sunt apertae, ex qui∣bus in egerendi conatu sanguis copio∣sè eructa••ur· aliae rursus sunt inter∣nae, quae à ramo splenico venae portae oriuntur, & in musculis ani, & in∣testino interiore cum socia arteria terminantur, & unica est· aliae ex∣ternae, quae à venae cavae ramo epi∣gastrico procedunt, & in externas intestini recti partes disseminantur, & hae duplices sunt, cum duabus co∣mitibus arteriis. Hic sanguinis pro∣fluxus moderatus si sit, salutaris est, & à gravissimis morbis liberat, sed si nimium fluat, aut fluxus consuetus supprimatur, in quamplurimos mor∣bos praecipitat· profluit sanguis in haemorrhoidibus ob reseratum vaso∣rum orificium, à plethora, sanguine vitioso & adusto, ob tunicam etiam eorum devisam ab acri intus in ipsis humore, aut exterius ab alvo trans∣eunte, post fortium purgantium u∣sum. Causa caecarum haemorrhoidum est sanguis tum quantitate tum qua∣litate peccans, qui si viam non in∣veniat, & vasorum extremitates ape∣rire nequeat, in iisdem congeritur, easque replendo tumorem efficit cum inflammatione & dolore maxi∣mo, qui sua acerbitate omnes inten∣tiones curativas ad se trahit.

Subsectio prima. Pro Haemorrhoidum dolore.

NObilis quaedam Matrona in pu∣erperio doloribus haemorrhoi∣dum ferè semper valde affici solebat; quae cum multis frustra tentatis re∣mediis, à dolore minimè liberari posset, tandem consultum fuit, ut suberem lignum combureret, & ci∣nerem ejusdem cum vitello ovi, & oleo rosaceo linimenti instar simul commisceret, quo remedio ut nobis retulit, dolores haemorrhoidum mi∣raculo quodam semper sedabat. Ego autem in haemorrhoidibus in quibus cruciat dolor, commodè saepe oleo ovorum solo usus sum, aliquando vitellum ovi cum rosaceo, aut viol. oleo subegi: atque iis tantum ute∣bar. Petrus Forestus. obs. 5. lib. 23. De Ani Affectibus.

Tria adhuc remedia mihi valde fa∣miliaria & probata haemorrhoidum dolori mitigando destinata propo∣nenda

duxi, oleum ex vitell. ovor. rec. extractum, oleum balsaminae, & unguentum populeonis cum opii modico ac ovorum vitello· quibus digito exceptis anus liniatur. Io. Zecchius. consult. 37.

Pro hoc malo tollendo balsamum sulphuris ad ℥ss. exhibeo· quo calido haemorrhoidas saepe maximè post ex∣cretionem perunxit, ac statim ab acerbissimo & odioso isto dolore liber sanusque factus est· nam valet hoc balsamum certò in hoc vitio, nec unquam fallit, ut experimenta innu∣mera docuerunt. Martinus Rulandus. curat. 87. cent. 1.

℞. Unguenti popul. ℥j. opii tor∣refact. pulver. ℈j.M. applicetur par∣ti. Ad sedandos dolores secretum est oleum sem. lini; item medulla cruris vituli. Unum tamen prae cae∣teris tanquam secretum propono, & experientia comprobatum est, & est balsamum sulphuris, in quo pessulae intingantur, & applicentur tepide loco affecto· fit balsamum sulphuris ex floribus illius cum terebinthinae spiritu. In eandem in••••ntionem oleum buxi non minorem efficaciam habet in hunc modum.

℞. Ol. sem. lini ℥ss. ol. buxi ℈j.M. illinantur eo haemor••hoides.

Si balsamum sulphuris non reperi∣atur, misceantur flores sulph. cum terebinth. multoties in aqua rosac. lota, & loco balsami sulph. impona∣tur· habent enim haec vim dissolven∣di, laxandi & aperiendi haemorrhoi∣des caecas ut effundant sanguinem, quod praecipuè procurari solet in hoc affectu in quē usum etiam aliquando applicantur hirudines· aperit quo{que} haemorrhoides lac ficulneum, si con∣fricentur folia ad invicem & appo∣nantur. Rodericus a Fonseca. tomo 1. consult. 27.

Hic non celabo quod à Castrensi quodam pastore edoctus saepissimè expertus sum. Si quis haemorrhoi∣dum caecarum insano dolore torquea∣tur minimum quid Scrophulariae, vel radicis, vel foliorum, cum cibo aut potu capiendo, statim dolore li∣beratur, sive ipsam plantae substanti∣am siccam aut viridem, sive decoctum ejus adsumat. Henricus ab Heers. obs. 20.

Refert Otho Heurnius Radolphum Secundum Imperatorem cum imma∣ni haemorrhoidum dolore cruciare∣tur, vapore Casei Hollandici Eda∣mensis prunis impositi ab Empirico quodum curatum. In Notis ad cap. 11. lib. 6. Patholog. Io. Fernelii.

Subsectio secunda. Pro Haemorrhoidum dolore.

CUm aliis multis & selectis medi∣camentis non juvabatur, ad ba∣lanum ex sevo hircino cum opio con∣sectum confugimus, quo dolor eva∣nuit, nec postea rediit. Amatus Lu∣sitanus. curat. 91. cent. 2.

Post multa & varia à medicis ten∣tata praesidia, hoc remedio à nobis praesentato usus fuit, & brevi ab illo infestissimo dolore liber evasit. Ha∣buit autem hoc topicum sic.

℞. Arantium pomum, id cultro excava, in quo oleum rosac. & la∣vendulae semina insunde, & ad cine∣res calidos admove, & calidum ap∣plica & saepe innova· est enim mi∣rum. Amatus Lusitanus. curat. 6. cent. 3.

Protinus herbae linariae cum flori∣bus M.j. aut ij. conquisivi, quibus contusis, & cum adipe porcina co∣ctis linimentum fieri curavi: cui expresso & parumper refrigerato vi∣tellum ovi permiscui, quo postea cum gossipio vel lana parti dolenti applicetur; quod hujusmodi dolores ad miraculum usque confestim sistit. hoc tanti fecit benè meritus & cele∣bris in Hassia Medicus D. Io. Wolfius ut (quemadmodum ex ore ipsius ha∣beo) tanquam secretum aliquod il∣lustrissimo suo Principi Ludovico se∣niori Hassiae Lantgravio toties roga∣tus, non revelare vellet priusquam ipsi annuatim bovem saginatum pro∣mitteret, qua promissione facta, non tantum herbam linariam ei monstra∣vit, sed etiam addendo versiculum consuetum, differentiam hujus ab esula patefecit· nimirum quod Esula lactescat, sine lacte Linaria crescat. alter per jocum versiculum invertit hoc modo.

Esula nil nobis, sed dat Linaria Taurum. Gregorius Horstius. obs. 50. lib. 4.

Religiosus quidam mense Augusti correptus est dolore haemorrhoidum acerbissimo cum tumore insigni, at{que} inflammatione. Vocatus ad eum, venae sectionem praescribo ex brachio sinistro, praemisso clystere, postea fotum anodynum cum cataplasmate de mica panis, quod ferre non pote∣rat propter exquisitissimum partis sensum. Secundo die iteratur phle∣botomia ex brachio dextro, sumpsit julepos emollientes, & aliquantulum laxantes, ut alvus liquida servaretur, siquidem faeces induratae dolorem ad∣modum exacerbare solent· julepi erant hujusmodi.

℞. Fol. lactuc. bugloss. & sum∣mitat. malv. an. M.j. liquirit· ras. & passul. mundat. an. ℥ss. fl. bugl. bor∣rag. viol. an. p.j. coquantur ad ℥viij. in colatura infunde cassiae rec. extract. ℥j. colentur iterum & clarificentur, addendo syr. viol. ℥j. capiat bis in die.

Parti verò sequens unguentum admotum est.

℞. Ol. rosac. & viol. an. ℥j. un∣guenti popul. ℥ss.F. Linimen∣tum.

Cum autem tumor & dolor per∣severarent, admotae sunt duae hiru∣dines haemorrhoidibus extractusquo sanguis ad ℥iiij. & tensio atque in∣flammatio aliquantulum remissa est▪ Postea suffumigium sequens praescrip∣tum est.

℞. Sempervivi maj. M.j. vini alb. lb ij. bulliant, huj••s decocti fu∣mum recipiat in cathedra perforata. Deinde sequens unguentum parti ad∣moveatur.

℞. Unguenti rosac. ℥j. mercur. crudi ʒ••j.M. fiat unguentum· quam∣vis Mercurius eximiam vim habeat emolliendi, & tumorem discutiendi••

durities tamen in parte permanebat· ideo ad molliendum, ac discutien∣dum tumorem, duo remedia prae∣scripta sunt; primum fuit suffumi∣gium aceti in quo silices igniti ex∣tinguebantur, quo scirrhosos tumores emolliri Galenus docuit. Alterum fuit sequens linimentum post susfitum admovendum.

℞. Ol. amygd. amar. ℥ij. bdell. & styrac. liquid. an. ʒij.M.F. lini∣mentum.

His dolor & tumor singulis die∣bus multùm imminuebatur· cui rei etiam multùm contulit decoctum millefolii, quod per biduum sump∣sit pro potu ordinario cum pauco vi∣no.

Quia verò alvus continuo adstri∣cta erat, ad eam laxandam, & simul causam antecedentem per epicrasin auferendam pilulae praescriptae sunt sequentes.

℞. Mass. pilul. de bdellio ʒij. sen. mundat. rhei el. & agar. rec. trochisc. an. ʒj. cum syr. rosat. so∣lut. F. massa pilul. de qua capiat ʒj. Singulis diebus manè, donec massa assumpta fuerit· & hisce per aliquot dies continuatis omnino convaluit. Suffitus ex aceto ad tu∣morem discatiendum mirè profuit. Lazarus Riverius. obs. 7. cent. 3.

Subsectio tertia. Pro Haemorrhoidum dolore.

VIr quidam sexagenarius dolore haemorrhoidum molesto con∣flictabatur, cum tumore & inflam∣matione partis, qui multis remediis non cesserat. Praescripsi fotum ex aq. rosar. in cujus ℥vj. sal. Saturni ʒj. dissolvebatur: qui fotus pluries in die iterabatur. Postmodum cata∣plasma admotum est ex cepa alba sub cineribus cocta, & cum butyro subacta partibus aequalibus· intra biduum inflammatio sedata est, & tu∣mor magna ex parte resolutus. La∣zarus Riverius. obs. 58. cent. 4.

Ego à muliere stipem emendican∣te didici infundere millefolium in a∣qua fervente, & bibere infusionem i••lam per mensem integrum, aut diutius, & omnes tali affectu labo∣rantes sanati sunt. Tandem hoc ip∣sum remedium reperimus apud Ar∣noldum De Villa Nova. cap. De Hae∣morrhoidum doloribus. Id ipsum re∣medium ad fluxum illarum immode∣ratum valde confert, si praedicto Ar∣noldo credendum, & ratio etiam sua∣det. Petrus Pachequus. obs 5.

Succus vermicularis (sedum mi∣nus intelligo) linteolis saepius ma∣defactis applicatus benè facit· mitius est, si cum hoc succo unguentum populeum misceatur, appliceturque ita dolorem sedat & pruritum tol∣lit.

Elegans est remedium si crassulae

majoris (cotyledonis speciem arbi∣tror) radix turgentibus primo vere foliis contundatur in pila, teraturque cum oleo rosac. vel violac. sepona∣turque in loco subterraneo aliquan∣diu, tum coquatur in duplici vase ad lentorem, isque illinatur & appona∣tur. Scrophulariae etiam radicem verno tempore tundo, & cum re∣centi butyro sub••ctum, sepono ali∣quot septimanas, tectam in subter∣raneo loco, deinde coquo & reservo ut unguentum istis doloribus aptum. Soleo etiam aestate flores verbasci re∣centes legere, & indere in ampullam vitream, eamque seclusam exponere Soli, ita paucis diebus solvuntur in liquorem· hic illitus calidè dolentibus haemorrhoidibus, item fluentibus, mirifice utilis est; quod comperi ip∣so usu probatissimum. Si verò sine insigni calore aut acrimonia pressae aut tensae doleant, tum non utile est refrigerantia adhibere· ea enim dif∣flatum impediunt, & impactum san∣guinem magis compingunt: sed tum prodest laxantia discutientiaque ad∣movere, quae si praeter istas facultates, etiam habeant quod dolorem sopiant, profutura sunt magis. Hic convenit semicupium in aqua mediocriter ca∣lida, quae incoxit rad. & fol. althaeae, malvae, rad. scrophular. fl. aneth. meliloti, chamaemeli, & sem. lini. inde abstersus locus dolens illinatur oleo momordicae, quod efficacissi∣mum est: vel oleo ex floribus arbo∣ris persicae, quo ego sum in isto casu usus magna cum laude. Si desunt, commodissimum erit oleum ex fl. Sambuci. Sic medius cortex Sam∣buci oleo simplici, vel lini, vel nu∣cum incoctus efficit oleum ad illisio∣nem in tumore & dolore haemor∣rhoidum salutare, Si memini Alexi∣us Pedomontanus id idem quoque an∣notavit.

Ego accepi lardum vetus rasum, cum cera recenti aut propoli, ubi ha∣beri potuit, & pauco oleo lini, ad∣diti corticem Sambuci interiorem tu∣sum, inde simul cocta, & colata in aquam frigidam, assumpsi ad un∣guendum dolentes haemorrhoides, non inutile, ubi efficacius defuit· pa∣ratu etiam facile est & commodum, cepa alba cocta vel porrum, & bu∣tyro subacta, vel vitellus ovi cum ro∣sac. utilia etiam sunt, quibus si tan∣tillum croci addatur, ••ffi caciora fi∣unt medicamenta.

Facit aliquando doloris acerbitas, ut stupefacientia adhibere sit necessa∣rium, sic opium aliquando admisce∣mus linimentis· dextrè tamen id a∣gendum, ne podex narcoticis refri∣geratus, non praestet officium. Avi∣cenna Philonium quod Tarsense de∣scribit, applicat. Ego saepenumero recentibus theriaca vel mithridatio admotis & dolorem compescui, & siccata discussaque influxa materia tumorem sustuli. Sunt praeterea alia medicamenta quae & nimium fluen∣tibus, & quia astrictae sunt, dolen∣t••bus utilia sunt. Ego adhuc ado∣lescens, vidi Tarquinium Schnellen∣bergium Medicum Empiricum omne vitium haemorrhoidum curantem chelidonio minore, is secretè inte∣gram

herbam siccatam in manipulos collectam cerevisiae macerabat, eam∣que propinabat, & aquam ejus destil∣latam adhibebat lotione & fotu ex∣terius per linimenta. Postea illa herba ego multis modis ad hunc af∣fectum foeliciter sum usus· succus frequenter illitus expeditius juvat, quam aqua; herba etiam tusa appo∣sita medetur. flores quidam, alii her∣bam commiscent, ovi vitello coquunt, & in placentula manè edunt· huic herbae ego ad haemorrhoidum vitium mirabilem efficaciam tribuo.

Novi Chirurgum apud nos, qui in haemorrhoidum dolore, tumore, & fl••xu, crassulam maj. nec non scrophulariam herbas integras cum rad. utriusque part. aeq. puta M.j. concisas macerat cerevisia, eamque offert manè & vesperi bibendam· his si chelidonii minoris tantundem ad∣deretur, potio redderetur efficacior: in harum enim trium herbarum radici∣bus, characterismum affectus hujus evidenter natura impressit.

Adscribam medicamenta duo, o∣leum & unguentum, quibus ego u∣sus sum antehac, & utor foeliciter, utrumque implicitae rationis, in al∣tero tamen scientiae evidentia major. Conficitur oleum ex bruchis sterco∣rariis autumno hoc modo, quod ole∣leum Scarabaeorum vulgari nomine voco.

℞. Ol. lini lb j. bruchos stercora∣rios vivos, bene pastos, numero 56. eos ordine comprimo, conteroque inter duos politos lapides, atque con∣tritos, injectosque in oleum coquo lento igne in vase terreo tecto, ad tertiae partis olei aut medietatis con∣sumptionem· inde colatum oleum asservo, in eoque tutiae optime laevi∣gatae, aut pompholigos aliquid dissol∣vo, quo inungo haemorrhoides si in conspectum veniunt, sin intus in ano latent, jubeo guttatim per anseri∣nam pennam instillari, dolores sedat, & haemorrhoides mirum in modum persanat.

Unguentum ad eundem affectum hoc modo conficio.

℞. Ol. viol. ℥ij. asellor. in sub∣terraneis & humidis locis degentium ℥j. (si mediocres sunt 100 aselli ut plurimùm ℥j pendent) istos tusos in∣do oleo, atque in vase terreo leviter coquo, tum addo cerae albae rec. ℥ss. deinde colo, & exprimo in aquam frigidam, atque subactum bene, re∣frigeratumque recondo in usus. Si latent, linamentum in formam glan∣dis involutum isto oblitum suppono, atque splenium eodem inductum superaddo. Si exterius prominent, unguentum in splenio superdare sa∣tis est. Desiccat hoc idem, discutit{que} magis. Si una aut altera radix ser∣pentariae vel ari decorticati & tusi o∣leo simul incoquatur· his ego magno aegrorum commodo uti soleo, quae omnia lubens tibi communicare vo∣lui. Reinerus Solenander. consil. 20. sect. 4.

Subsectio quarta. Pro Haemorrhoidum dolore.

AD hujus affectus curationem, primò sanguis detrahendus est ex venis brachii, ut fiat revulsio à parte affecta· qua sufficienter celebra∣ta, derivationis gratia vena malleoli etiam aperienda est.

Interdum ad humoris acrimoni∣am demulcendam, emulsiones quatu∣or semin. frigid. exhiberi poterunt.

Inter topica Quercetanus valde commendat oleum nucum expres∣sum,, in quo bullierint millepedes in oleo communi, eoque dulci, pos∣sunt etiam aselli decoqui, & dolorem mirabiliter sedant. Vel,

℞. Mucilag. sem. psyll. ℥ij. ol. viol. ℥iij.F. linimentum. Vel,

℞. Mucilag. sem. psyll. & ••aenu∣graec. cum vino extract. an. ʒij. bu∣tyr. rec. ℥iij. sevi haedini ℥j. agi∣tentur simul in mortario plumbeo. F. linimentum· vel butyrum solum in mortario plumbeo ductum ad Solem donec nigrescat, est egregium reme∣dium. Pomata etiam recens parti admota est valde anodyna.

Cataplasma etiam ex medulla pa∣nis albi in lacte decocti, addendo ole∣um rosac. & vitellos. ovorum com∣modè usurpatur.

Portulaca contusa & admota do∣lorem seda••, tumorem imminuit, ulcera consolidat, & excrescentias carneas absumit.

Cepa alba sub cineribus cocta, & cum butyro rec. subacta instar Cata∣plasmatis, dolorem sedat, & tumo∣rem discutit.

Fotus admoventur eidem parti, ad dolorem sedandum, ex decocto tap∣si barbati, malv. bismalv. parietar. sem. lini, faenugrae••, althaeae, fl. cha∣maem. & anethi in lacte parato· vel in hydraelaeo, vel jusculo intestino∣rum vervecis· insessus ex eodem de∣cocto, aucta quantitate simplicium, parari potest· aqua frigida pro fotu utilissima.

Ad tumorem discutiendum con∣venit fotus ex alumine in vino rubro decocto. Aquapendens admovet spon∣giam ex aqua calcis expressam, & su∣pra partem alligat.

Ad haemorrhoides absumendas & exsiccandas convenit suffumigium ex pulveribus lolii, tapsi barbati, scro∣phulariae, super prunas conjectis· at efficacius fiet suffumigium, si sulphur simul uratur. imò verò ex sulphure solo suffumigium paratur, & per tu∣bulum exceptum haemorrhoides cae∣cas, & latentes potenter exsiccat· mi∣rum in modum confert injectio se∣quens frequenter usurpata.

℞. Succi plantag. ol. viol. an. ℥iiij. balsami naturalis ℥ss.M.F. Injectio in anum.

In communi usu est pulmo haedi∣nus ex animali adhuc calens parti ap∣positus.

In iis qui huic affectui valde ob∣noxii sunt causticum tibiae utilissimè admovetur. Lazarus Riverius. prax. med. lib. 10. cap. 11.

Succus ceparum cum aloe mistus

& panno asperiore fricando applica∣tus aperit haemorrhoides. Io. Hart∣mannus. Practic. chimiatr.

Habet sudor morientium mirificas vires mortificandi haemorrhoides & excrescentias. Io. Helmontius tract. cui tit. Latex humor neglectus.

Ad caecas haemorrhoides, quibus subinde adfligebatur avus meus, hoc pulv. experimento suo utebatur.

℞. Antimonii pulver. ʒij. hermo∣dactyl. ℥ss. boli arm. ʒj.M.F. pul∣vis. applicetur cum cottone quoties egeritur. Achilles Gasserus. observ. 42.

Obstetrix Gallica lib. 3. pag. 24. medetur dolori haemorrhoidum eti∣am gravidis & parturientibus mole∣lesto, hoc unguento.

℞. Milleped. q.s. contund. & probè misc. cum pulpa pomorum a∣cidorum cocta, & applica cum lin∣teo bis in die manè & vesperi. Wolf∣gangus Hoeferus. lib. 3. Hercul. med. cap. 5.

Subsectio quinta. Pro Haemorrhoidibus nimium fluentibus.

SI profluvium grave est, internam venam in brachio secare poterit, quod id remedium expeditum est, & efficax. Si profluvium diu duravit, virosque attrivit, ne spirituum fiat subita eductio, partiri sectionem in vices decet▪ ita & viribus minus in∣commodi inferetur, & revulsio fiet iteratis retractionibus evidentior· sin nec ita impediatur profluvium cucur∣bitulae sine vel cum scarificatione affi∣gendae: affixae hypochondriis potissi∣mum sinistro, profluvium egregiè re∣tinent, illud praecipue quod ex por∣tae venae ramo derivatur; & scapu∣lis primum, deinde lumbis admotae efficaciter fluxum retinent, qui ex cavae venae propaginibus derivatur· exhibeatur demum potio purgans ex iis, quae faeculentum, crassumque, item biliosum humorem & ichorem melancholicum ducunt, & membra interim ab obstructione vindicata corroborant· inter alia author sum ut rhabarbari usum sibi familiarem faciat. Si profluvium diutius pro∣trahi incipiat ex floribus verbasci & ovo placentulas confectas quotidie edat· & vesperi cum decumbendum est, suffitum ano excipiat è sella per∣forata à concisi verbasci foliis molari ignito lapidi injectis, excitatum· tum plantaginem & verbascum simul tu∣sas ano admoveat, vel calendula tu∣sa succo porrorum incocta impona∣tur, quod est singulare· hoc modo saepe firmantur nullo efficaciori ad∣hibito. Si gravior urgeat sanguinis profusio, utatur istis pilulis, quibus in hoc affectu efficaciter uti so∣leo.

℞. Pilul. è bdellio ʒj. troch. è terr. sigill. troch. è carabe, an. ℈j. cum mucilagine sem. cotoneor. ex aq. ros. extracta. F. massa, & ex qualibet ʒ. pilulae ix. ex his digluti∣endae iij. manè ante prandium, & vesperi ante coenam totidem· non est quod quem terreat in harum pi∣lul. exhibitione Rondeletii censura

vulgare nostrum bdellium myrrham esse arbitrantis· nam hic fidem facere possum, me in usu istarum ut sunt praescriptae, atque cum usitato bdel∣lio compositae, effectum quem pro∣mittunt tam evidentem deprehendis∣se, ut de compositione dubitare vix queam; nisi quis putet ab adjectis siccantibus & astringentibus hoc qua∣lecunque quod recipiunt myrrhae ob∣tusum superatumque esse. Exhibui in hoc casu aliquando troch. è carabe solos cum decocto sumach. Cum ali∣as profluvium fuit instantius, & hu∣mor eo delatus calorem induxit, ap∣plicui ad anum quod sequitur.

℞. Succ. plantag. ℥ijss. aq. ros. ʒvj. pulv. sumat part. ijss. fl. ver∣basc. rosmarin. siccat. an. part. j. re∣dige S.A. in emplastr. Si postulat necessitas, licebit sanguinem drac. bolum armen. malicorium & id ge∣nus alia addere. Ista enim foris adhi∣bita minus nocent,, licet intus fri∣gidiora omnia sunt suspecta▪ atque omnia ista utilia sunt, undicunque sanguis profluat; quod si constet ex cavae venae propaginibus prodire, jam licebit inferiorem lumborum & dor∣si partem unguento comitissae vel si∣mili astringente & refrigerante illini∣re.

Memini me in M.S. antiquo li∣bro legisse quod tria semina genistae quotidie manè sumpta, & haemor∣rhoidum & sanguinis è naribus pro∣fluvium sistant, cui licet nulla mani∣festa ratio subsit, nisi quis putet, ideo hoc fieri quod ad urinae vias avertant, indicare tamen id tibi volui, quod experimentum sit facile & sine ullo periculo. Novi qui sanarunt quos nimium profluvium ferè confecerat, ut hydropis periculum adesse videre∣tur, exhibita herbae chelidonii aqua destillata, sed quia acris est admo∣dum, libentius utor herba ista cere∣visia vel etiam vino macerata. Reine∣rus Solenander. consil. 20. sect. 4.

Subsectio sexta. Pro Haemorrhoidibus nimium fluentibus.

PUlvis bufonis combusti vel ranae terrestris positus supra haemor∣rhoides, dicitur eas stringere à pro∣prietate. Petrus Forestus. schol. obs. 6. lib. 23. De Sedis & Ani vitiis.

Cuidam mediae aetatis nimia prae∣cipitatione fundebatur haemorrhoi∣des. Cum Medici & Chimici cun∣cta tentassent, nec successissent, jussi ut una intacta, reliquae tangerentur colcothare; ita appellant crassamen∣tum illud à vitrioli olei destillatione relictum· ilicò constitit, vivit· prae∣stitisset tamen sensim aliquaque die id actum fuisse. Io. Heurnius ad aph. 12. sect. 6.

A proprietate quadam valet cin∣gulum ex foliis recentibus hellebori nigri conquassatis, nudo corpori cir∣cumdatum· hoc foeliciter usus sum· praestat idem in immoderatis fluxi∣bus mensium, & sanguinis arteriosi post partum gravissimum saepe mag∣no conamine profluentis. Laudatur etiam hic essentia croci Martis. Io.

Hartmannus. pract. chimiatr.

Cum saepenumero per multos dies, imò etiam menses gravi haemorrhoi∣dum fluore opprimor, adeo ut vires vacuationis hujus copia dejiciat, & pro sanguine nigro ac crasso, ruber jam fluat, hunc fluxum sisto adaptan∣do crebrò alternos sacculos calidos ex rubro panno & contusis glandi∣bus, vel quercinis foliis in forti ace∣to multùm decoctis factos, quibus ocyus fluor consistit. Martinus Ru∣landus. cent. 1. curat. 7.

Pinguedo anguillae quae dum tor∣retur exudat unguentis addita, pro∣prietate quadam agens, ipsa effica∣ciora reddit.

Fungus qui crepitus lupi nomina∣tur, siccatus levissimus & subtilissi∣mus in podicem insertus, admodum fluorem sistit· uti & telae aranearum, & leporis pili subtilissimi.

Sanguis humanus, vel aliorum ani∣malium fervidus adhuc injectus, mi∣rabiliter sanguinem ex alvo profluen∣tem cohibet. Pulmo etiam arietis modò exemptus, tepens adhuc & cruentus podici subjectus, magnam in sanguine sistendo habet efficaciam. oleo vitrioli venam tangere, efficax est remedium, vel in extremo peri∣culo aqua forti appellata· cauterium actuale extremum erit remedium. uti & si vena volsella apprehensa, atque elevata, & filo sericeo vel seta cum acu subducto ea vinciri possit.

Haemorrhoidum, ut & mensium, & post partum sanguinis immodera∣tum fluxum, proprietate quadam oc∣culta sistunt folia hellebori nigri re∣centia conquassata, & cum fascia corpori, ut nudum corpus tangant, cinguli instar circumligata, reiteran∣da toties quoties priora siccata fue∣rint. Felix Platerus. prax. tom. 3. pag. 646.

Subsectio septima. Pro Haemorrhoidibus nimium fluentibus.

COnsiliarius quidam immodico haemorrhoidum fluxu laborabat à quinque vel sex diebus, quo san∣guinis ℥viij. vel x. singulis diebus profundebat· post venae sectionem, julepos refrigerantes & incrassantes, aliaque remedia interna & externa frustra exhibita, cum res urgeret, & aeger admodum debilitaretur, prae∣scripsi succum urticae levi ebullitione depuratum ad ℥ij. cum pauco sac∣charo, & hoc solo remedio fluxus omnino cohibitus est. Lazarus Rive∣rius. obs. 81. cent. 4.

Purgatio blanda humores biliosos sanguini impetum conciliantes ad intestina derivat; eaque fieri debet expurgantibus astringendi vi praedi∣tis, ut rhabarbaro, myrobalanis, & tamarindis. Docet Mercurialis ta∣marindos praecipuè, ad compescen∣dum hujusmodi sanguinem fluentem, miram quandam potestatem habere, tam decoctos, quam in substantia u∣surpatos.

Inter topica fotus ex verbasci de∣cocto in aqua ferrata vel vino astrin∣gente parato convenientissimus est:

haec siquidem planta haemorrhoidum fluori & dolori appropriata est· in usu fomenti diligenter observandum, ut frigidè vel saltem tepidè admoveatur· magis composita decoctio in hunc modum praescribi potest.

℞. Rad. bistort. lb ss. fol. plantag. verbasc. summitat. rubi, & quercus, an. M.ijss. granor. sumach. balaust. gallar. virid. & malicorii, an. Mj. myrtill. ʒss. rosar. rubr. p.ij. alu∣min. ℥j. coquantur in tribus parti∣bus aquae ferratae, & unà vini rubri austeri pro fotu. ex hoc decocto, au∣cta dosi simplicium, potest fieri inses∣sus, quo utatur aeger subfrigidè.

Unguentum comitissae ad fluxum cohibendum utilissimum est, eoque inungi debet dorsum & haemorrhoi∣des, vel in rem praesentem tale com∣poni poterit.

℞. Ol. rosat. omphacin. & myr∣till. an. ℥ij. succi plantag. & tapsi barbat. an. ℥jss. aceti vini rubr. ℥j. bulliant ad succorum consumptio∣nem, deinde adde bol. arm. sang. drac. thuris & scoriae ferri subtiliss. pulver. an. ʒj. cerae q.s.F. unguen∣tum,

Rondeletius magis probat unguen∣ta quae sine oleis parantur, quia magis astringunt, eaque in hunc modum parat.

℞. Succ. plantag. bursae pastor. & tapsi barbati, an. ℥ij. syr. acetos. simpl. ℥iij. coq. simul leviter. postea misce sang. drac. ℥j. bol. armen. terr. sigill. & radic. bistort. subtiliss. pulv. an. ʒjss. ceruss. lotae ℈ij.M. ad for∣mam linimenti.

Si haemorrhoides sint exulceratae, sequens parari poterit.

℞. Ol. rosac. ℥ij. thuris & aloes, an. ʒj. sarcocoll. sang. drac. bol. arm. an. ʒss. spodii, carabes, an. ℈j. amy∣li ʒiij. succ. plantag. ℥j.F. unguen∣tum.

Cataplasma dictis partibus utiliter admoveatur in hunc modum.

℞. Bol. armen. aloes, mastich. thu∣ris sang. drac. an. ℥ss. oss. myrobalan. indor. & gallar. an. ʒj. subigantur cum albumine ovi & succo plantag. F. Cataplasma.

Suppositoria huic usui sunt valde idonea, quia peni••ius in partem de∣mittuntur. Horum forma talis est.

℞. Colophon. thuris, an. ʒiij. bol. armen. ℥ss. ceruss. plumbi usti, an. ʒj. acaciae ʒss. subtiliss. trita ex∣cipiantur sevo hircino pro formandis suppositoriis.

Injectiones per syringam in anum fiunt ex succo plantag. aliisve supra∣dictis ad fotum propositis. Suffitus etiam in eundem finem utiliter usur∣pantur, ex decoctis fotuum praedi∣ctorum parati· quibus addi potest sequens.

℞. Thuris, aloes, mastich. ros. rubr. myrtill. & absynth. an. ʒss. troch. de carab. ʒj.F. pulvis crassi∣or carbonibus injiciendus· cujus fu∣mus recipiendus est in cathedra per∣forata per infundibulum amplum, cujus angusto orificio aptetur tubulus ex ligno, vel argento, in anum de∣missus. Suffitus ex decocto tapsi bar∣bati omnium fere utilissimus est.

Toto curationis tempore utatur aeger pro potu ordinario aqua ferra∣ta vel decocto millefolii.

Curato fluxu de praecautione co∣gitandum est ne iterùm redeat· quod fiet victus ratione convenienti, phle∣botomia bis aut ter in anno usurpata, purgatione usuali cum caustico tibiae admoto, aliisque hujusmodi, quae varianda sunt, juxta varias corporum dispositiones. Praeterea aquae mine∣rales vitriolatae, aluminosae, & fer∣ratae, erunt convenientissimae.

Fonseca commendat ad praecautio∣nem hujus affectus decoctum lentisci, vel ejusdem infusionem in vino, pa∣ratum in hoc modo.

℞. Rasur. lentisci ℥ij. infundan∣tur in lb xij. vini per viginti quatuor horas in loco tepido. Deinde co∣lentur, & de hoc vino bibat pro po∣tu ordinario per mensem integrum. Habet enim vires sistendi haemor∣rhoides, tum etiam ventriculum ro∣borandi. Lazarus Riverius. prax. med. lib. 10. cap. 10.

Sectio sexta. De Hemicrania.

VIde supra, lib. 3. sect. 16. De Ca∣pitis Dolore.

Subsectio prima. Pro Hemicrania per consensum ventriculi.

MUltis peractis remediis ad de∣coctum ligni buxi confugi∣mus, quo multum sudavit, & ita valuit ut intra viginti dies ab ejus potu aeger optimè habuerit, nec am∣plius in eundem morbum reciderit. Caeterum scire decet lignum buxum. Europaeis frequens & Cerdonibus satis notum, lignum guaiacum esse quod superioribus annis ex Peru & Insulis noviter expertis asportari coepit. quod tamen ex Insulis iis adfertur pingui∣us, & per consequens calidius est, nostrum verò moderatiorem sortitur temperaturam, ac proinde iis qui calidiori sunt temperatura, & mor∣bo calidiori affliguntur, praecipuè in aestate, liberalius ejus decoctum da∣mus guaiaci decocti vice· nec enim aliter inter se differunt hae arbores quam Soli diversi ratione. Nostrum verò hoc lignum buxum unicè iecur plus justo calidum emendat, & sudo∣rem egregiè evocat. ut saepe experi∣entia compertum habuimus. Amatus Lusitanus. cent. 3. curat. 36.

Subsectio secunda. Pro Hemicrania graviter affli∣gente.

PEractis venae sectione & purgati∣one, pro discutienda materia à capite, placet fotus ex spongia made∣facta in decocto chamaem. anethi, beton. verben. in vino austero atque aqua parato. Verùm ea hora qua do∣lor ingruere solet, caput oxyrrhodi∣no muniendum· ad dolorem lenien∣dum confert unguentum alabastri∣num, oleum etiam ex vitell. ovor. cum lumbricato· imò verò frustum carnis super carbones ignitos excale∣factum maximè prodest· ad qualita∣tem autem pravam (si quae subsit) delendam, & dolorem proprietate recondita tollendum, omnibus prae∣fero linimentum ex theriaca mediae aetatis in succo betae nigrae & aceto liquata: nec usus ejusdem theriacae recentioris, vel pilul. de cynoglossa per os qualibet hora dolor insaevierit inopportunus mihi censetur. Iul. Cae∣sar Claudinus. Consult. 76.

℞. Aq. vitae opt. salv. lavend. an. ℥jss. camphor. croci, an. ℈j.M.F. fotus, quo foveatur calidè locus af∣fectus.

Postea applicetur capiti ea parte raso hoc Cataplasma.

℞. Medull. panis albi lb ss. sem. faenugraec. lini. an. ℥j. furfur. sarin. fa∣bar. an. Mj. coq. in s.q. lactis vacci∣ni ad consistentiam Cataplasmatis· adde vitell. ovor. numero ij. croci, camphor. an. ℈j.M.F. Cataplas∣ma.

Cum alvus aegrè ferretur praescripsi hunc pulverem.

℞. Agar. albiss. ℥ss. mechoac. ʒj. cinnamom. ʒss.M.F. pulvis pro duabus dosibus. sed ecce ! cum ma∣ritus unica vice integrum pulverem praebuisset, alvus copiosè soluta, ae∣graque valde allevata fuit. Io. Petrus Lotichius. obs. 4. cap. 1. lib. 2.

Quia interna nollebat admittere medicamenta hoc oxyrrhodinum vel potius emulsionem loco affecto & fronti applicavi.

℞. Amygd. d. depilat. & nucle∣or. persic. an. ʒvj. sem. canab. pa∣pav. alb. an. ʒv. spec. diarrhod. ab∣bat. zedoar. caryophyll. pulv. an. ℈ss. camphor. aceto solut. gr. v. opii pa∣riter aceto solut. gr. iiij. acet. rosac. ℥j. aq. verben. beton. ros. an. ℥iij. spirit. rosar. (ad gratiam odoris) ʒjss.M. diligenter. F. emulsio· ilicò sae∣vissimus dolor placatus est. Io. Pe∣trus Lotichius. obs. 6. cap. 1. lib. 2.

In dolore hemicranico à causa cali∣da oriundo, & in dolore illo, qui à Gordonio, clavus nominatur, qui est dolor fixus in temporibus, arterio∣tomia mirificè prodest, quam tutò celebravi in plurimis, vulnus alligan∣do simplici splenio ex linteo compli∣cato confecto, & aqua frigida made∣facto, ut in vulgari phlebotomia, fascia superinducta, quae à Galeno le∣pus sine auribus nominatur, neque ulla unquam secuta est haemorrhagia· item vidi cephalaeam diuturnam ca∣ratam in nosocomio admoto caustico

potentiali super arteriam tempora∣lem. Decisa enim eschara cauterii potentialis supra venas & arterias admoti, nullus sanguinis fluxus e∣mergit, quia provida natura, dum escharae separationem molitur, simul novam carnem generat, qua venarum oscula teguntur. Samuel Formius. obs. 31.

Non silendum praesens hemicraniae pertinacis remedium Adriano Spige∣lio in semetipso aliisque exploratum, nimirum incisio venae quae inter indi∣cem pollicemque excurrit. Io. Rho∣dius. obs. 76. cent. 1.

Sectio septima. De Hepatis morbis.

HEpar, cujus officium est san∣guinem è vena portae excep∣tum ab humore felleo separare, de∣puratumque in venam cavam dedu∣cere, compl••ribus variisque patet affectibus· qu••les sunt intemperies calida & frigida, obstructio, scirrhus, inflammatio & dolor, &c. obstructio jecori admodum familiaris est, nul∣lumque viscus hoc aequè vitio tenta∣tur, quod vena portae per ejus sub∣stantiam in ramos tenuissimos dissi∣pata facilè obliteretur. Ejus causae sunt, Prima, Ineptior partis permea∣bilitas ob ••rigus, res astringentes, contusionem, compressionem & li∣gaturam. Secunda, Sanguinis ad permeandum ineptitudo ob copiam, cras••tiem & visciditatem. Tertia, Partis à plenitudine oppressio, ob victum pleniorem, intermissa exer∣citia & evacuationum consuetarum suppressionem· hunc affectum osten∣dit gravitas, & distentio cum obtu∣so dolore, dextro insidens hypo∣chondrio, tum praecipuè manifesta, quum quis mox à cibo exercitatio∣nem subit.

Scirrhus hepatis tumor est in illa parte praeter naturum durus ac reni∣tens, doloris expers, nisi fortè du∣rius prematur· ••x contumaci & in∣veterata obstructione ferè femper, aliquando sed rarò ex inflammatione originem trahit· non subitò fit, sed pedetentim. Primò enim tenues je∣coris venas implet & infarcit humor obstructionis author. auctus dein in omnem visceris substantiam redun∣dat, eamque perinde atque venas ob∣struens; hinc multò plenior cumu∣latus, jecur in amplam molem, ut turgidum appareat, diftendit: de∣nique siccatus, & vi caloris tenui parte dissipata, reliquus totus obdu∣rescit: cojus permistione jecoris sub∣stantia labefact••tur, verusque scirrhus tandem emergit, tactu deprehendi∣tur, praesertim fi gracile & adipis expers sit abdomen, idque facilius erecto vel in dextrum latus inclinato aegro, quam decumbente supino, tum enim non nisi pressu animadverti potest; jecoris situ & figura circum∣scribitur: facilis praeterea est decu∣bitus dexter, finister verò gravis, quod moles quaedam veluti suffocans in ventriculum & praecordia incum∣bat.

Jecoris inflammatio, quae Graecè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicitur, est ejusdem tumor calidus ab impetuosa praefervidae ma∣teriae affluxione exortus cum febre continua, dolore gravativo, sensu{que} ponderis affligens· ejus signa sunt gravitas dextra praecordiorum parte, dolor à jugulo ad costas nothas pro∣tensus, tussis exigua, eaque sicca, difficultas spirandi, febris acuta, a∣norexia, sitis inexhausta, color to∣tius corporis ad flavum declinans. Tumor hic facilè in abscessum desi∣nit, qui fi contigerit, certam mor∣tem praenuntiat· ideo medicis quam maximè curae est, ne ad hoc malum morbus deveniat· abscessus quum jam fit, dolores, febris, & caetera symp∣tomata invalescunt, rigores saepe nul∣lo ordine invadunt, quos sequitur caloris exacerbatio, confecto pure, omnia quidem remittuntur, vires tamen relinquuntur multò imbecilli∣ores, pulsus frequens, parvus & lan∣guidus, crebraque animi defectio· rupto abscessu puris illuvies prorum∣pit, cujus tetro vapore aeger tandem de medio tollitur· intemperie etiam, tum calida, tum frigida detinetur hoc viscus; in calida adest cibi, maxi∣méque carnis fastidium, & nihilomi∣nus inedia plurimùm incommodat, sitis vehemens, corpus universum, praecipuè manuum & pedum palmae calent, in frigida major est cibi cupi∣ditas, sitis nulla, faciei color albus, habitus corporis mollis, & dejectio∣nes crudae.

Subsectio prima. Pro Hepate calido.

INter omnia remedia, quae hacte∣nus ars invenire potuit ad hepar praecalidum refrigerandum atque ro∣borandum, primas obtinet tinctura coralliorum: cujus cochlearia duo aeger sumere poterit singulis diebus manè duabas horis ante pastum. Ita praeparatur.

℞. Corall. rubr. crassiusculè triti ℥vj. reponantur in vase vitreo, quod matracium vocant· iisque affundatur succus limonum, ut supra materiam quatuor digitis emineat; (in penu∣ria succi limonum, substitui poterit succus berberorum) vase bene clauso ponantur in B.M. per quatuor aut quinque dies continuos, & tincturam separa à faece, & in alio vase serva ad usum dictum· gustui gratior fiet tin∣ctura, si cum sacchari candi pari quantitate reducatur in syrupum; sed multò inefficacior evadet· at me∣lius addetur saccharum cuilibet dosi exhibitionis tempore. Ad eundem usum valde commendatur conserva ex fructu cynorrhodii confecta, cu∣jus sumat singulis diebus ad nucis magnitudinem. Uti etiam poterit Electuario sequenti.

℞. Elect. triasantal. quadrupli∣cato rheo in tabell. redacti ℥iiij. ca∣piat tabellam unam ponderis ʒij. su∣perbibendo parum potus ordina∣rii.

Tinctura etiam rosarum ad usum

praedictum utilissima erit.

Haec quatuor remedia in usu con∣tinuo ita habenda sunt, ut manè al∣terutrum sumatur horis duabus ante pastum, vesperi verò alterum, in in∣troitu lecti, postridie verò alia duo iisdem horis, ita frequenter remedia immutando, ne natura nimium iis∣dem assuescat. Lazarus Riverius. obs. 49. cent. 1.

Si reperiri posset aliquod pharma∣cum, quod uno eodemque tempore stomachum foveret, jecurque refri∣geraret, maximum esset inventum· cichorium sylvestre duas hasce facul∣tates possidet in cibis administratum, nam amaritudine qua pollet ventri∣culum, roborat sicut reliqua amara, & bilis fervorem compescendo im∣mensos aestus ipsius hepatis coercet. Hoc remedio plurimos sanatos vidi∣mus, Dominicus Panarolus. obs. 47. pentecoste 3.

Quia hepar hab••s natura calidum, contemperatione aliqua interdum indiget, utque ea hepatis refrigeratio sine ventriculi incommodo institua∣tur, suadeo, ut utrique membro, etsi dissimiliter affecta sint, sic consulas, ut saccharo rosato aliquot grana pi∣peris per medium incisi indas, & si∣mul deglutias· ita piper calefaciet ventriculum frigidum, nec ultra pro∣gredietur, & sacch. rosacei frigidita∣tem inhibebit; saccharum verò ro∣sac. postea hepar contemperabit. Ca∣spar Hoffmannus. consil. 9. lib. 3. consil. Cratonis & aliorum Medico∣rum à Scholtzio editorum.

Curatio consistit in correctione illius intemperiei, per refrigerantia remedia, & biliosi humoris, qui ab ea producitur, eamque vicissim fo∣vet, aliorumque morborum causa existit, evacuatione· ac primùm ve∣naesectio hepar maximè refrigerat, biliosi sanguinis portionem educit, & obstructiones à bile solvit· mittendus igitur sanguis est è basilica dextra, quantitate plenitudini ac virium ro∣bori respondente, vel una vice, vel per intervalla, pro affectus magnitudine, & duratione; idque praemisso clyste∣re, vel medicamento primas vias ex∣purgante.

Deinde bilis educenda est cholago∣go medicamento benigniore, per in∣tervalla repetito, aut apozemate in plures doses exhibito, aut syrupo magistrali, aut etiam syrupo de ci∣chor. composito quadruplicato rheo, qui convenientissimus est. Siquidem innoxiè biliosos humores expurgat, jecur refrigerat & corroborat, ejus{que} obstructiones aperit.

Apozema bilem evacuans ita com∣poni poterit.

℞. Rad. acetos. gram. cichor. oxy∣lapath. an. ℥j. fol. endiv. cichor. den∣tis leonis, & capill. ven. an. M.j. sem. 4. frigid. maj. an. ʒiij. liquirit. ras. ℥j. fl. cichor. bugl. viol. an. p.j. sen. mundat. ℥ij. tamarind. ℥j. ma∣cis & caryophyll. an. ʒj. coq. ad quartar. v. in colat. dissolve expressi∣onem ℥ss rhei in praedicto decocto cum cinnam. infusi, syr. de cichor. compos. & rosat. solut. an. ℥ij.F. apozema clarificatum & aromatiza∣tum ʒij. santali citrini, pro quatuor dosibus matutinis.

Syrupus magistralis componi po∣test ex materia praedicti apozematis, triplicata dosi purgantium, & addi∣ta sacchari quantitate decocto aequa∣li.

Usitatissimus apud nos est syrupus ex succis summae efficaciae ad chro¦nicos omnes morbos, qui à calida he∣patis intemperie▪ & bilis flavae aut exustae proventu oriuntur; & in se∣quentem modum praeparatur.

℞. Succor. recenter expressor. & per residentiam depuratorum ex fol. endiv. cichor. acetos. fumar. borrag. & bugloss. lb iij. succi pomorum re∣dolentium recenter expressi & depu∣rati lb ij. polypod. q. rec. lb ss. sennae mundat. ℥viij. epithymi ℥iij. agar. rec. trochisc. ℥ss. macis & caryoph. an. ʒss. infundantur & decoquan∣tur ut artis est, donec colaturae lb jss. supersit· in qua dissolv. rhab. el. in praedictis succis, cum spica infusi & express. ℥j. sacchar. alb. lb jss.F. sy∣rupus perfectè coctus, clarificatus & aromatizatus. ʒij. pulv. elect. tria∣santal. servetur in vase vitreo. dosis ℥ij. vel iij. bis aut ter in mense cum jusculo pulli, foliis endiviae, cichor. & acetos. alterato, vel cum sero la∣ctis.

Ad hepatis refrigerium sequentia utilissima sunt.

℞. Radic. acetos. cichor. gramin. & lapath. acut. an. ℥j. fol. endiv. cichor. acetos. capill. ven. an. M.j. flor. cichor. borrag. bugl. an. p.j coq. ad. lb j. in colat. dissolv. syr. de limon. ℥iij.F. julepus clarus pro tribus dosibus bis in die sumendis· si magis refrigerare studeas, adde sin∣gulis dosibus spiritus sulph. aut vi∣trioli. q.s. ad gratam aciditatem. Potest etiam misceri salis prunellae ʒj. ad majus refrigerium.

Sanguis cichor. & chamaedrios ad sanguinem depurandum, obstructi∣ones reserandas, & hepar refrigeran∣dum utilissimus est, in syrupum re∣dactus in hunc modum.

℞. Aq. cichor. in B.M. paratae. q.v. folior. cichor. partes duas, cha∣maedr. part. j. macerentur simul & digerantur per triduum in B.M. Po∣stea exprimantur: liquori adde no∣va folia cichor. & chamaedr. dige∣rantur iterum per triduum, deinde exprimantur, & infusiones illae octi∣es vel decies repetantur. Liquor eva∣det rubeus instar sanguinis, cui adde parem liquori sacchari quantitatem· & F. Syrupus.

Utilis est sequens opiata.

℞. Conserv. fl. cichor. viol. nym∣phaeae & bugloss. an. ℥j. pulv. elect. triosantal. ʒjss. cum syr. de limon. F. opiata, qua utatur frequenter.

Balneum aq. tepidae frequenter u∣surpatum totum corpus refrigerat & humectat, multò potentius & utili∣us quovis alio remedio, in emaciatis praesertim corporibus.

Serum lactis ad idem est efficax, si ad quindecim dies aut plures usurpetur· elicitur autem com∣modè per lactis ebullitionem, affun∣dendo parum aceti vel succi limo∣num, & postea colando. Amatus Lusitanus ipsum praeparat in hunc modum.

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

〈1 page duplicate〉〈1 page duplicate〉

℞. Seri lactis lb j. syr. acetos. valde acidi ℥iij.M. & facta una ebul∣litione, capia•• more aq. mineralium, seil••eet per duas aut tres vices postea deambulando· antiqui eo utebantur ad lb. v.

Quercetanus verò in hunc modum praeparat.

℞. Seri lactis lb ij. succ. limon. ℥ij succ. pomor. redol. recent. extract. ℥iij. omnia simul cum albumine ovi prius agitata ad ignem clarificentur, addendo parum sacchar. de colat. ca∣pe ℥vj. vel viij. continuando per quindecim▪ aut viginti dies.

At si emaciatum & consumptum fuerit corpus, lac integrum & prae∣sertim asininum in plures dies exhi∣beri poterit. decoctum Chinae cum succo limonum paratum, huic etiam us••i confert, praesertim si obstructi∣ones adsuerint. ita fiat.

℞. Rad. Chinae tenuiter incisae ℥j. aq. fontis lb vj. succ. limon. ℥iij. macerentur per viginti quatuor hor. Deinde coq. ad tertiae partis consum∣tionem. Postea colentur per manicam Hippoc. capiat ℥vj. manè & vesperi, vinumque eo diluatur.

Denique aquae minerales vitriola∣tae utpote aperiendi & refrigerandi vi praeditae erunt utilissimae. Perse∣verante affectu, haemorrhoides per hirudines aperientur semel aut bis in mense.

Ac tandem exterius regioni hepa∣tis epithemata & unguenta refrige∣rantia admoveantur· epithemata fi∣ant ex aq. acetos. cichor. ros. plantag. aceto & caphura· quibus ad robur partis additur pulvis triasantal. Un∣guenta verò sint rosaceum, refrige∣rans Galeni & ceratum Santali∣num. Lazarus Riverius. prax. med. lib. 11. cap. 1.

Subsectio secunda. Pro Hepatis dolore.

DOminum Sangermanum dolor ad gibbas hepatis vexabat· ir∣rita omnia fuerunt remedia ex arte comparata, & cum naturae totum negotium relinqueretur, rusticus ad∣vocatus est, hic similem affectum se aliquando curasse asseveravit, aeger confidenter ei sese credit· accipit ra∣dicis hederae pulverisatae ʒj. aut ʒij. potui dat cum decocto capi aut pulli, non longè post juvatur plurimùm. ejusmodi remedia à veteribus sunt praescripta, à nobis neglecta; & ea∣dem magno nostro vituperio cum summa laude usurpant Rustici. Aeti∣us caput scripsit de iis quae purgant cavas & gibbas partes jecoris. Guil. Ballonius. lib. 1. Epid. & Ephem. pag. 41.

Vidi pistorem quendam qui cum in itinere se fatigasset, ac in gramine dormuisset, querebatur de aliquo at non valido dolore hepatis· febricita∣bat non ardenter· interdum Leipo∣thymia tentabatur. cum obiisset, he∣patis parenchyma, intacta ac integra membrana, in pus merum degenera∣verat. Io. Heurnius. ad aphor. 45. sect. 7.

Subsectio tertia. Pro Hepatis Inflammatione.

VIr quidam crapulae deditus in∣flammatione jecoris correptus est. Huic febris continua aderat, & dolor valde gravis in hypochond••io dextro, cum tussicula quadam ••nani▪ dolor ad claviculam ascendebat. Ha∣bebat etiam sitim inexhaustam, nau∣seam, cibi fastidium & singultum▪ cum lingua arida in principio, postea nigra & aspera, & lotio rubro, quae omnia inflammationem hepatis indi∣cabant: ad hunc accitus, venam ili∣cò tundere feci ad ℥viij. Sequenti die cum non satis alvus responderet, le∣nitivum sequens ut exhiberetur man∣davi.

℞. Cassiae rec. extract. ℥j. rhei pulv. ℈j. fiat bolus· quo quatuor sedes biliosas habuit, ita ut ex hac levi purgatione & sanguinis detracti∣one febris mitior evaserit, dolore pa∣rum diminuto· inunximus etiam re∣gionem hepatis unguento santalino, & pannum lineum eodem unguento inunctum apposuimus sine calesacti∣one· interea & hoc decocto uteba∣tur.

℞. Endiv. Cichor. cum toto▪ dentis leonis cum toto, aceto••. viol. lactuc. novell. an. M.j. fumar. agri∣mon. cap. ven. borrag. bugl. an. M.ss. chamaepit. chamaedr. (cum esset etiam quaedam obstructio) an. M.ss. rad. gram. petrofel. an. ℥ss. sem. qua∣tuor frigid. maj. & min. an. ʒj. sem. ani••. ʒss. tamarind. ℥j. prunor. da∣masc. numero xiij. uvar. pass. exac••∣nat. ••j. li••uirit. ra••. ʒij. hord. mun∣da••. p.j.l. decoctio in aq. pro lb jss. colat. adde syr. de cichor. cum rheo ℥jss. fyr. viol. de limon. de endiv. ex infusione ros. communium, an. ℥ss.M. quo apozemate cum usus es∣set, febris valde diminuta est, & al∣vum quotidie deponebat. Mo••bo magis inclinante, pro dolore usus est sequenti epithemate bis aut ter in die, atqe ita dolor omnis evanuit, neque ad apostema deveni••, de quo metue∣bat, sed sanus cum nostra laude, ab astantibus pro d••plora••o habitus eva∣si••.

℞. Endiv. virid. cic••or. an. Mj. fl. chamaem. melilot. & ros. rubr. an. M.ss. summitat. absynth. p.j. coq. in aq. communi pro lb jss. in fine adde aq. absynth. endiv. an. ℥j. aceti opt. ℥ij. spec. triosantal. ʒjss. iterum bulliant, & F. epithema pro hepatis regione· eo peracto, inun∣gatur linimento infrascripto.

℞. Ol. amygd. amar. chamaem. an. ℥ss. ol. ros. unguent. santal. an. ʒij.M.

Quod ad victum attinet, tenuis∣simum adhibuimus, in principio nil nisi cremorem ptisanae, & poma co∣cta administrando, abstinendum à dulcibus, quibus tum jecur, tum lien intumescunt· à valde etiam a∣stringentibus abstinendum. Petrus Forestus. obs. 7. lib. 19. De Hepa∣tis Affectibus.

Quidam febre acuta corripitur· do∣lor ad hypochondrium dextrum· sa∣tis

colligebamus non esse pleuritim· tamen summa erat difficultas ducen∣dae animae, & quae in horas incres∣ceret. Spes erat eam sedatam iri uno medicamento· contra aucta est; metus suffocationis· revera phlogo∣sis erat pituitosa circa eas partes, & nisi terna sectione venae provisum fu∣isset, metus erat abscessus. Guil. Bal∣lonius. consil. 91. lib. 1.

Indubitatum auxilium in hepatis inflammatione & corruptione adfert hepar galli nigri vivi exemptum & adhuc calens in ℥v. aceti rosac. vel aceti simpl. minutissimè contritum, resolutumque, & à fibris colatum, tepidumque exhibitum. Franciscus Ioel. pract. sect. 1. lib. 5.

Subsectio quarta. Pro Hepatis inflammatione.

SEnator quidam Pate••niacensis quadragenarius, constitutione corporis gracilis, & natura biliosus, ob exercitia nimis violenta, cum su∣pra modum incaluisset, inflammati∣one hepatis cum dolore ventris cor∣reptus fuit. Advocatus ego, aegrum febre acuta, cum linguae ariditate, tus••icula sicca, respirandi difficultate, cibi fastidio, siti maxima, nausea, vomitu, inquietudinibusque labo∣rantem offendi: duritiem quoque è regione hepatis manifestam persensi· inflammatio enim praecipuè gibbum hepatis occupabat· in curatione itaq, processi· victus rationem refrigeran∣tem & humectantem praescripsi· loco vini, decocto agrimoniae & veroni∣cae, admixto nonnihil syr. de succo citri & acetosae, u••endum jussi. mox sequens enema ordinavi.

℞. Rad. & fol. alth. malv. viol. pariet. agrimon. & veron. an. M.j. fl. chamaem. melilot. an. M.ss. sem. anis. foenic. an. ℥j. lini & faenugraec. an. ℥ss.F. decoctio in colat. lb j. dissolv. sacch. rubr. ℥ij. catholic. ℥j. vitell. ovi. ol. viol. & ros. an. ℥j. sal. p.j.M.F. enema· quo rejecto, ve∣nam in brachio dextro incidi, & ad ℥vij. sanguinis extraxi. Exterius totum latus sequenti linimento tepi∣dè inunxi.

℞. Ol. ros. & viol. cerati santal. an. ℥j. ol. absynth. ℥ss.M.F. Lini∣mentum. Post duas à coena horas, ad inflammationem internam arcen∣dam, & somnum provocandum, nonnihil laudani ipsi exhibui, adeo ut ea nocte, & sequenti die melius∣culè habere coeperit: symptomata enim multùm, uti & vires aliquo modo refocillatae fuerunt· quaprop∣ter sequentem potiunculam ordina∣vi.

℞. Fol. agrimon. veronic. cuscut. scabios. an. M.ss. sem. anis. foenic. an. ʒij. liquirit. ras. ℥j. coq. in aq. in colat. ℥iiij. dissolve elect. diacathol. ʒvj. syr. ros. solut. compos. cum rhab. agar. & sena. ℥jss.M.F. po∣tio. qua clementer expurgatus fu∣it.

Victus rationem interim optimam observabat: pro potu ordinario ute∣batur decocto agrimon. & veronic. lacte amygdalino, & emulsionibus

sem. 4. frigid. maj. oleis convenienti∣bus quotidie inungebatur, clysteres quinetiam urgente necessitate injeci∣mus, corpusque per intervalla infu∣sione rhei, cum syr. ros. solut. com∣pos. purgavimus· & sic divino favo∣re dolor, reliquaque symptomata re∣miserunt· tandem hepar, partesque nobil••s sequentibus tabellis corrobo∣ravimus.

℞. Spec. diarrhod. abbat. ʒij. a∣romat. rosat. troch. è rhab. an. ʒj. sacch. dissolut. in decocto agrimon. & veron. ℥iiij.M.F.S.A. tabellae· de quibus sumantur ʒiij. horis tribus ante prandium. His plenissimè con∣valuit. Guil. Fabritius Hildanus. obs. 48. cent. 2.

Hominem intemperie frigida ven∣triculi, & calida intemperie hepatis laborantem cognovi, cui ab Empiri∣co quodam plurima tam emplastra quam unguenta, eaque praecali∣da, veluti è pipere, cardamomo, o∣leo caryophyll. cinnam. & similibus praescripta, atque cartilagini xyphoi∣di admota fuerunt; inde inflamma∣tione hepatis correptus, vix ab ea∣dem liberari potuit· tandem verò Dei beneficio, iis quae hepar refri∣gerant & corroborant, veluti julepo ex aq. cichor. endiv. agrimon. vero∣nic. cum syr. de sueco limon. acetos. & unguento santal. exterius applica∣••o, sanitati eum restitui. Guil. Fa∣britius Hildanus. obs. 46. cent. 2.

Pro potu utatur aeger decocto hord. & graminis cum tantillo li∣quirit. vel syr. viol. aut capill. ven.

Exterius conveniunt sequentia to∣pica.

℞. Aq. endiv. cichor. acetos. plan∣tag. & rosar. an. ℥iij. aceti rosac. ℥. pulv. el. triasantal. ʒjss. camphor. ℈ss.F. epithema regioni hepatis te∣pidè frequenter admovendum. Vel,

℞. Fol. endiv. cichor. scariol. plantag. bugloss. borrag. & fl. nymph. an. Mj. absynth. roman. M.ss. ros. rubr. p.ij. santal. rub. & citrin. an. ʒij. coq. ad lb jss· in colat. dissolv. aq. rosar. lb ss. aceti rosac. ℥j. camphor. ℈j.F. epi∣thema.

℞. Ol. rosac. ℥ij. ol. absynth. ℥ss.M. abluantur oxycrato, & inunga∣tur eadem regio post usum epithema∣matis. Vel,

℞. Ol. rosac. & myrtini, an. ℥ij. succi endiv. & cichor. an. ℥j. acet•• ℥ss. bulliant ad succorum consump∣tionem. Deinde adde pulv. santali rubri & ros. rubr. an. ʒj. cerae alb. q.s.F. unguentum.

Vel unguentum rosac. solum aut refrigerans Galoni oxycrato lotum potest admoveri.

In progressu morbi, mitescente fe∣bre ac dolore, resolventia cum refrige∣rantibus permiscenda sunt aequali, vel inaequali dosi, prout morbus ad statū aut declinationem, magis vel minus accedere videtur, quae à medico pru∣denti temperari debet· ut eorum ma∣teria innotescat, nonnulla exempla annotabimus.

℞. Ol. ros. ℥ij. ol. absynth. ℥j. ol. chamaem. ℥ss. pulv. trium santal. ʒj. spic. na••d. ʒss. cerae, q.s.F. li∣nimentum.

℞. Farin. hord. ℥iij. santal. rubr.

℥ij. ol. rosac. ℥iij.M. cum decocto endiv. & cichor. F. cataplasma.

In declinatione, febre profligata, resolventia erunt admovenda, addi∣tis emollientibus, ne qua durities su∣persit, & nonnullis adstringentibus ad robur partis conservandum.

℞. Rad. alth. ℥iij. rad. cyperi, & cal. aromat. an. ℥ss. fol. malv. viol. agrimon. an. M.j. absynth. utrius∣que an. M.ss. sem. lini. fae∣nugraec. anis. foenic. an. ℥ss. flor. chamaem. melilot. aneth. an. p.j. spic. nard. schaenanth. mastich. an. ʒjss. fiat omnium decoctio, qua so∣veatur pars affecta calidiusculè.

℞. Ol. chamaem. lilior. & amygd. d. an. ℥j. olei absynth & nardin. an. ℥ss. pulv. schaenanth. rosat. novell. & absynth. an. ʒj. cerae q.s.F. lini∣mentum, in declinatione usurpan∣dum.

Si durities partis persistat, gummi ammoniacum in aceto dissolutum, praedicto linimento addere conveni∣et, vel etiam sequens emplastrum e∣rit admovendum.

℞. Empl. de meliloto & diachil. ireati, an. ℥j.M. extend. super alu∣tam. F. emplastr. ad formam semilu∣nae admovendum parti affectae. Vel,

℞. Gummi ammoniac. in aceto ••emolliti ℥j. ladani & mastich. an. ʒij. ol. absynth. & cerae, an. q.s.F. Emplastrum.

Si inflammatio ad suppurationem vergat, quod cognoscetur ex febris & doloris intensione, maximum est periculum, & pauci evadunt· atta∣men suppuratio adjuvanda est em∣plastris praedictis, quae materiam re∣solubilem resolvent, & suppurabilem suppurabunt; tum etiam admotis cataplasmatis emollientibus: intus verò exhibendum jus pulli alteratum malva, althaea, caricis, prunis· rup∣to abscessu, si pus album effluat per alvum, aut urinas, abstergendum est aqua hordei, vel sero lactis, cum melle rosac. Si verò suppuratio ver∣gat in partem externam, cultello ig∣nito apperienda est, secundum Hip∣pocratem· & si pus effluat album & coctum, spes est sanationis. Si ve∣rò rubrum, foetidum, foeculentum, & instar amurcae▪ tendit aeger ad in∣teritum. Lazarus Riverius. prax. med. cap. 2. lib. 11.

Memini me apud Suetonium & Plinium legisse Augustum vitiato je∣core laborantem, fomentis calidis si∣ne fructu à medicis tractatum esse, accito autem Antonio Musa, eum fri∣gidis remediis fuisse sanatum: quam rem libenter commemoravi, quod cum viderim à solertissimis medicis remedia calorifica huc usque admini∣strata, aut nullam aut exiguam me∣dicinam contulisse, in ea sum senten∣tia, ea medendi ratione paulisper omissa, ad refrigerantia moderatè po∣tius omnem curam esse converten∣dam, ita tamen ne calore nativo he∣betato, ulla vis inferatur. Hieronymus Mercurialis. tomo 2. consult. 59.

Subsectio quinta. Pro Hepatis intemperie frigida hydropem minitante.

PRaescribenda victus ratio, quae calefaciat, moderatè siccet, in∣cidat, attenuet, ex iis quae facilè concoquantur & subigantur· ex usu erit hoc conditum, quod ex condit. cortic. arantiorum. rad. enulae, rad. cichor. spec. arom. rosat. diarrhod. &c. confectum est· item maximè probo electuarium hoc quod Arabes de vino, Graeci Cyphoides vocant, hoc modo secundum Hollerium praepara∣tum.

℞. Passul. corinth. lb ss. coq. in vino veteri generoso ad pultis consi∣stentiam, tusas excerne per setace∣um, tum admisce conserv. anth. cor∣tic. citri condit. cinnam. an. ʒj. spec. arom. rosat. diamargar. calid. dia∣cinnam. an. ℈ij. lign. aloes odor. ʒss. croc. ℈ss.M. dosis ℥ss. Rei∣nerus Solenander. cons. 2. sect. 3.

Subsectio sexta. Pro Hepatis obstructione.

DIgestione facta, semel atque ite∣rum pulverem hunc purgan∣tem cum fructu praescripsimus.

℞. Spec. diaturb. cum rheo ʒj. tartar. vitriol. ℈j.M.F. pulvis. in brodio pisorum assumendus. Grego∣rius Horstius. obs. 30. lib. 4.

Rusticis & agrestibus hominibus hepatis & lienis obstructionibus la∣borantibus, epotandum dedi propri∣um lotium magno successu, illud e∣nim extergit & incidit· illud etiam calidum cum canabina stupa applica∣re juvat. Hepar etiam vulpis com∣estum à quadam proprietate conve∣nit, ut & corallium valde t••itum. Prodest etiam urtica mortua quae la∣mium dicitur· ea quomodocunque assumpta, induratos & obstructos lienes liberat. Ego soleo eam exhi∣bere manè incoctam ovo in formam placentulae. Hoc medicamentum didici à Monacho Hetrusc••, qui so∣lùm singulis diebus hujus herbae ali∣quot folia contrita & ovo incocta exhibebat edenda, & permu••••os cu∣rabat. Ego postea solos ipsius pul∣veres foeliciter in vino albo in eodem affectu exhibui· debet in usum voca∣ri illa duntaxat lamiae species, quae in foliis maculam habet albicantem. Est etiam filicis decoctum efficacissi∣mum in hoc casu, id quod antiquis cognitum. Gal. lib. 8. De comp. med. S. loca, feliciter exhibet in hepatis obstructione, & optimum pharma∣cum vocat. Reinerus Solenander. consil. 12, 13. sect. 1.

Studiosus quidam ex intempesti∣vis lucubrationibus in gravissimas ob∣structiones hepatis & lienis incidens, quae eum ad extremam m••ciem per∣duxerunt, cum potiones purgantes, apozemata aperientia aliaque reme∣dia parum contulissent, pilulis se∣quentibus à me praescriptis intra mensem restitutus est.

℞. Aloes opt. & gummi ammo∣niac.

in aceto soluti & per setaceum trajecti atque iterum inspissati, an. ʒiij. sen. mundat. & myrrhae el. an. ʒjss. croci ℈ss. cum oxymel. scillit. F. massa. pilul. de qua capiat ℈ij. al∣ternis diebus duabus horis ante pa∣stum. Lazarus Riverius. obs. 34. cent. 1.

In omnibus hepatis obstructioni∣bus dextrè demoliendis principes partes obtinet Mars seu ferrum, cu∣jus scobs cruda (à ℈ss. ad ʒss.) saepi∣us ingesta, mirum quantum valeat in talibus affectibus. Martis praepa∣rationes excogitatae sunt multiplices: simpliciores verò quo fuerint, eo me∣liores: simplicitate ipsa natura gau∣det· est pulvis cachecticus simplex e∣legantis virtutis in omnibus obstru∣ctionibus internis. Ille sic fit.

℞. Chalyb. praep. part. j. cass∣ligneae. part. iij. sacch. albiss. part. iiij.M.F. pulvis (chalybs in bra∣cteas tusas tantisper tunditur super incudem donec prorsus in scoriam a∣beat, postea subtiliter pulverisetur; incus benè mundetur undique) ejus tantum, quantum mucrone cultri arripi potest, feu à ℈ss. ad ℈j. detur ter quotidie, manè jejuno ventricu∣lo, hora tertia vespertina, & ituro cubitum; tamdiu donec omnis ob∣structio fuerit expedita, etiam ad aliquot septimanas.

Essentia croci Martis quoque lau∣dabilis est. Io. Hartmannus. pract. Chimiatr.

Subsectio septima. Pro Hepatis obstructione.

PRae caeteris omnibus medicamen∣tis ad delendas obstructiones in∣veteratas maxime conferunt remedia ex tartaro, vitriolo & chalybe con∣flata. Sal tartari maximam habet de∣obstruendi vim, & apozematis opia∣tis ac pilulis aperientibus utiliter ad∣misceri potest, sed praecipuus illius usus est in ptisana laxante, quae fit ex sennae ʒij. in aq. frigidae ℥viij. infu∣sis, cum ℈j. vel ʒss. salis tartari, à quo sennae tinctura potenter extrahi∣tur; ut ptisana haec multò potentius purget, quam ptisana vulgaris; & ad multos dies continuata, omnes obstructiones solvat; quo effectu non rarò quartanas contumaces hujus pti∣sanae usu per quindecim dies conti∣nuato radicitus curatas vidimus. Si salis tartari metuatur acrimonia, cor∣rigi potest spiritu sulphuris aut vitri∣oli, ut pro ʒss. salis sint guttae xv. spiritus. Spiritus tartari usus ex hy∣dropis curationibus in observationi∣bus nostris descriptis elici potest, sub nomine spiritus diuretici.

Vitrioli spiritus usurpatur in apoze∣matis syrup••••, aliis{que} remediorum for∣mulis. Vitrioli efficaciam ostendunt a∣quae naturales acidae & vitriolatae, quarum usus frequentissimus & uti∣lissimus est, in omnibus morbis ab obstructione oriundis.

At Spiritus vitrioli cum sale, aut spiritu tartari permixtus, valde

commendatur à spagyricis, ex iis conficiunt tartarum vitriolatum.

Denique ex chalybe varia praepa∣rantur medicamenta, tum à dog∣maticis, tum à spagiricis, quae evi∣denti effectu obstructiones brevi re∣solventia, omnes coegerunt ad usum eorum frequentem. Vinum chalybea∣tum hoc modo confici potest.

℞. Limatur. chalyb. ℈iv. rad. e∣ryng. enulae camp. an. ℥jss. santal. citrin. ℥j. corall. rubr. ras. ebor. an. ʒvj. caryophyll. nuc. mosch. cinnam. an. ʒij. fl. genist. anth. & epithym. an. p.ij. vini albi generos. lb vj. ma∣cerentur per octiduum in B.M. vel retrò furnum. Deinde transcolen∣tur per manicam Hippocr. ut vinum optimè clarificetur, de quo capiat ae∣ger ℥ij. vel iij. manè duabus horis ante pastum, per quindecim dies, aut plures, si opus fuerit. Vel in hunc modum fieri poterit.

℞. chalyb. praep. cum sulph. ℥j. rad. enulae, cort. med. tamariso••, an. ℥ss. sen. ℥iij. epithym. ℥j. faeculae brioniae, & cinnam. an. ʒij. pulv. triasant. ʒjss. aq. agrimon. & vini alb. an lb j. infundantur per tri∣duum in B.M. colaturae capiat ℥iij. vel iiij. tribus horis ante pastum.

Syrupus ex chalybe ita praeparatur.

℞. Limatur. chalybis in aceto maceratae ℥ij. cort. med. tamarisc. ℥ss. ceterach. M.ss. cinnam. ʒiij. aq. absynth. & agrimon. an. lb ss. vini albi lb j. infund. per dies sex in loco tepido colaturae adde sacch. lb jss. fiat syrupus. capiat aeger ℥ij. vel iij. manè singulis diebus. In praedicta praeparatione chalybis, maceratur in aceto ad Solem, donec acetum ex••ic∣cetur; idqùe tertiò repetitur· postea laevigatur in marmore.

Tabellae ex chalybe ita fiunt.

℞. Chalyb. praep. cum sulph. ℥ss. confect. alker. ʒij. ambr. gris. ℈j. sacch. in aq. naph. & rosac. dissolut. ℥iiij.F. tabellae. capiat ʒij. singulis diebus manè.

Opiatae sequentes praestantissimae sunt.

℞. Conserv. fl. tamarisc. & capill. ven. an. ℥jss. conserv. rad. enul. ʒvj. chalyb. praep. cum sulphure vel aceto ʒj. salis tamarisci ʒj. spiritus vitri∣oli ℈ss. cum syr. conditurae citri. F. opiata. de qua capiat ʒij. aut iij. sin∣gulis diebus mane. Vel,

℞. Chalyb· praep. cum sulph. ℥j. sen. mund. rhei el. & agar. rec. trochisc. an. ʒij. diarrhod. abbat. ʒj. croci ℈j. cum syr. rosat. solut. F. opiata. de qua capiat ʒij. manè, tribus horis ante pastum, continuando per quindecim dies.

Pilulae ex chalybe reliquis remedi∣is non cedunt, & ita concinnari pos∣sunt.

℞. Chalyb. praep. cum sulph. ℥ss. aloes opt. sen. mund. agar. troch. & rhei el. an. ʒj. pulv. el. diarrhod. ab∣bat. ʒss. croci ℈ss cum. syr. ros. solut. F. pilulae, ex quarum ʒj. formentur pilulae sex deauratae, quas capiat manè singulis diebus, tribus horis ante pastum, continuando per quin∣decim dies.

In omnibus medicamentis chaly∣beatis hoc perpetuò observandum, ut post eorum assumptionem deambula∣tione

corpus exerceatur, ut hujus be∣neficio medicamenti vires in actum melius reducantur, ac in partes ob∣structas transmittantur· eaque deam∣bulatio continuanda est per duas ho∣ras· quibus transactis, capiat aeger jusculum in quo herbae & radices a∣perientes nonnullae decoctae fuerint. Praeter omnia praedicta remedia Chy∣mici commendant purgationes mer∣curiales ex Mercurio dulci praeser∣tim cum pilulis ordinariis· quia Mercurius valde penetrat, & obstru∣ctiones aperit.

Bezoardicum Minerale plurimùm etiam commendatur, & cum Mer∣curio dulci exhibitum· miranda prae∣stat· in hūc modum praescribi poterit.

℞. Bezoard. mineral. gr. xij. mer∣cur. d. gr. vj. conserv. ros. ʒj. vel ij.F. bolus, qui detur per plures dies.

Pro potu ordinario utatur aeger a∣qua ex infusione chalybis parata, cum vino tenui. vel utatur cum levi decocto tamarisci, agrimon. ceterach. cap. ven. pimpinel, iisque simul mix∣tis, aut seorsim usurpatis, etiam cum vino. Quidam laudant decoctum rad. cynosbati pro potu ordinario, quod potenter aperit, & roborat· potentius operatur infusio limaturae chalybis facta in vino albo, cum a∣quis praedictis, aut etiam cum aq. simplici permixta. Hoc enim solo remedio quamplurimae virgines à chlorosi liberantur· & adhuc poten∣tius operatur vinum istud chalybea∣tum, si praeter potum ordinarium, meracum manè sumatur ad ℥iij. La∣zarus Riverius. prax. med. lib. 11. c. 3.

Subsectio octava. Pro Hepatis Scirrho.

CUm ex mensibus retentis hoc malum provenerit, tota cura consistere videtur in eorum evacua∣tione: per octo ergo dies ante tem∣pus mensium purganda erit bis aut ter per pomum coctum in quo ra∣dix hellebori nigri ad ʒss. affigatur (ut infra in Sectione De Podagra vi∣dere est) singulo quoque mense re∣petat eandem purgationem. Solet e∣nim hoc medicamentum prae caeteris movere menses, sed continuare opor∣tet per tres aut quatuor menses juxta tempus consuetae purgationis. Prae caeteris verò efficacissimum remedi∣um est ad omnes viscerum scirrhos usus chalybis in hunc modum.

℞. Chalyb. praep. pulv. ℥ss. rhei, agar. an. ʒij. spec. hier. simpl. ʒj. diarrhod. abbat. ℥ij. mell. despumat. q.s.F. electuarium· cujus sumat sin∣gulo quoque manè ʒij. per quinde∣cim dies. Rodericus à Fonseca. tomo 1. consult. 61.

Pro topicis in usu erunt emplastr. diachyl. de meliloto & ceratum à me saepe cum successu usurpatum. quod,

℞. Empl. de mucilag. ℥iij. bdell. ℥j. ammoniac. ℥v. (gummi solvan∣tur in aceto acerrimo) bulliant in ol. absynth. ℥ij. cum vini alb. ℥iiij. adde spic. nard. ʒij. cum cera alb. q.s, F. ceratum emolliens & digerens ob∣structiones & tumores scirrhosos ac∣praesertim

jecoris. Io. Zecchius. con∣sult. 11.

Domina quaedam Cache••ia labo∣rans, cum duritie hepatis palpabili, sequentibus pilulis per viginti dies u∣sa perfectè restituta est.

℞. Chalyb. praep. cum sulph. ℥ss. aloes opt. sennae mund. agar. troch. & rhei el. an. ʒj. pulv. el. diarrhod. ••bbat. ʒss. croci ℈ss. cum syr. rosat. solut. F. massa pilul. de qua capiat ʒj. singulis diebus manè leviter de∣ambulando· & post tres horas capi∣at jusculum in quo solia & rad. pe∣trosel. bullierint. quia hae pilulae non purgabant, bis aut ter addita sunt uni dosi diagridii gr. iiij. Lazarus Riverius. obs. 68. cent. 1.

Hepatis tumore scirrhoso diutur∣no premebatur Nobilis vir, cui nul∣lum auxilium prodesse potuit, licet praeter providentiam totius ex ebeno sudorifica tentasset, uteretur medica∣mentis chalybeatis, balnea naturalia admitteret, & varia unguenta & em∣plastra parti apponeret· hic solùm conservâ ex marrhubii floribus cum melle paratâ quadraginta diebus ad ℥j. diluculo assumptâ, & desuper a∣qua ebibita, quae è foliis & radici∣bus ipsius, vitreis organis stillar, sa∣nitati integrae fuit restitutus: nam sensim ac sine sensu emollitus & re∣solutus est tumor. Zacutus Lusitanus. lib. 2. prax. med. admirand. observ. 48.

Scirrhi curatio fiet primùm causae antecedentis ablatione per remedia obstructionibus reserandis idonea· postmodum verò materia indurata emollientibus & aperientibus discu∣tienda est· in hunc finem maximè convenient pilulae ex chalybe supra descriptae, praecipuè si iis addantur bdellium, ammoniacum & sagape∣num. Si durities contumacissima su∣erit, sequentes pilulae ad multos dies erunt usurpandae.

℞. Gummi ammoniac. in aceto solut. & traject. atque iterum inspis∣sat. ʒij. bdell. styrac. an. ℈iiij.M. capiat. ʒj. alternis diebus· interme∣diis diebus utatur opiata vel tabellis roborantibus & aperientibus in ob∣structionis curatione descriptis.

Sequentes verò pilulae ad scirrhum emolliendum ac dissolvendum mira∣bilis sunt efficaciae.

℞. Aloes opt. & gummi ammo∣niac. in aceto solut. & traject. per setaceum atque iterùm inspissat. an. ℥ss. mercur. d. ʒij. diagrid. ʒj. cum oxym. scillit. F. massa pilul. de qua capiat ʒss. quatuor horis ante pran∣dium· singulis diebus per viginti aut triginta dies.

Quidam Practici commendant u∣sum terebinthinae in hunc modum praeparatae.

℞. Terebinth. lotae cum vino al∣bo ℥jss. sacch. pulver. ℥ss. capiat ʒj. singulis vel alternis diebus: est enim remedium aperiens, urinam mouens & alvum emolliens.

Toto curationis decursu utatur ae∣ger pro potu ordinario vino albo, aut clareto tenui ex infusione chalybis parato.

Exterius admoveantur fomenta, unguenta & emplastra in sequentem modum composita.

℞. Rad. alth. brion. lilior. an. ℥j. fol. malv. viol. parietar. absynth. a∣grimon. an. M.j. sem. lini, faenugr. aneth. an. ʒss. fl. chamaem. melilot. ros. an. p.j. coq. in tribus partibus aquae & una vini albi sub finem addi∣ti; vel in aqua & aceto, colaturâ fo∣veatur regio hepatis mane & serò. Si scirrhus sit contumacior, addantur decocto rad. ireos nostr. cucum. ag∣grest. & ebuli. & paretur decoctio in aqua decoctionis intestinorum verve∣cis & vino albo.

℞. Ol. lilior. chamaem. melilot. & amygd. d. an. ℥j. ol. ros. & absynth. an. ℥ss. gummi ammoniac. in aceto solut. ʒiij. cerae ʒij.F. linimentum quo inungatur dicta pars post fo∣tum.

Si fortius linimentum deside∣res,

℞. Succor. bryon. & cucum. ag∣grest. an. ℥ij. ol. de cappar. & tama∣risc. an. ℥iij. vini albi ℥j. bulliant ad succorum & vini consumptionem; deinde adde absynth. pulv. ʒij. gum∣mi ammoniac. in aceto solut. ℥ss. ce∣rae parum. F. linimentum.

℞. Mass. empl. de mucilag. ℥j. empl. de melilot. ℥ss. gummi ammo∣niac. in succo absynth. liquati ʒiij. malaxentur cum oleo absynth. & li∣lior. F. emplastrum post inunctionem admovendum.

Utiliter etiam parti admoventur folia hyoscyami in aceto decocta, ad∣dito oleo amygd. amar. & in for∣mam cataplasmatis redacta.

His etiam addere licet semicupia, ex emollientibus, digerentibus & ro∣borantibus parata, qualia pro fotu de∣scripta sunt; iisque alternatim aeger uti poterit.

Ac denique causticum tibiae dextrae inurendum, ut materiae peccantis portio per id loci· derivetur. Laza∣rus Riverius. cap. 5. lib. 11. prax. med.

Sectio octava. De Hernia.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (Latinis Hernia, ramex) licet apud Graecos cujuslibet partis tumorem significet, illam ta∣men recentiores medici scroti tumo∣ribus accommodarunt. Cujus sex sunt species pro materiae vel illapsae, vel inuatae v••rietate discretae•• ex quibus duo sunt verè dicti ramices 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 nimirum, seu hernia inte∣stinalis, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, i. e. hernia omentalis. Enterocele dicitur, quan∣do intestina, praecipuè ilium è sua se∣de prolapsa, ad inguen vel scrotum delabuntur. Epiplocele rursus, quum omentum ad eadem loca detruditur· Si verò eae partes in inguine subsi∣stant, nec inferius descendant 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 appellatur; si ad scrotum us∣que perveniant, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 prolabi∣tur tum intestinum, tumomentum ob productionem peritonaei laxatam aut ruptam à cursu, casu ex alto, sal∣tu, vocis contentione, equitatione dura, vomitu, tussi, & gravioris one••is elevatione▪ Sunt praeter has

duas veras, quatuor aliae reputatae ramicum species, nimirum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, hernia ventosa, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, hernia aquosa, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, hernia carnosa, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, hernia varico∣sa. Prima est tumor scroti flatulen∣tus ob flatus inibi contentos, qui vel à vicinis intestinis & abdomine trans∣mittuntur, vel ob imbecillitatem partis in eo colliguntur· pueris max∣imè hoc malum est familiare. Hy∣drocele rursus tumor est scroti ab a∣qua in eo contenta, quae ab hydrope originem ducens ex abdomine influ∣it in scrotum. Sarcocele verò nihil aliud est quam carnea quaedam moles in scroto enata, idque in tumorem attollens; oritur ex sanguine impu∣riore ad testes & scrotum copiosius affluente, & à natura nunquam otio∣sa in substantiam carni similem mu∣tato. Hic tumor non nisi ferro cura∣tur. Quarta demum species est cirso∣cele, seu hernia varicosa, in qua vasa testiculos nutrientia varicum more dilatantur ob sanguinem crassum & adustum iis effusum.

Subsectio prima. Pro Hernia Inguinis.

PUella quaedam duodecim anno∣rum per dimidium anni hernia inguinali laborans, quum à medicis quantumvis doctis, quorum opera usa fuerat, sanari non potuerit, ad me accedens, in hunc modum cum ea processi· ut sequentem bolum om∣nium primò devoraret praecepi.

℞. Cass. rec. extract. ʒvij. sem. dauci. pulv. ℈jss. sacch. asperso. F. bolus. Deinde hoc fotu usi su∣mus.

℞. Rad. alth. ℥ij. fol. malv. fl. chamaem. melilot. summit. aneth. an. M.j. sem lini ℥ss.F. decoctio in aq. pro lb jss. quo fotu sine magno nego∣tio intestina in locum suum reducta fuere. Deinde jussimus, ut quotidie locus affectus inungeretur oleo ovo∣rum, myrteo, & hyperici simul mix∣tis, & ut mox emplastr. contra rupturam applicaret per plures dies. & ut subligaculis ad hoc aptis utens, rectè cincta semper procederet· prae∣terea praecepi, ut interea perpetuò uteretur cerevisia in qua decocta esset radix consolid. maj. adjecto exiguo saccharo ad saporem· istis continua∣tis haec tandem rectè curata fuit. Petrus Forestus. obs. 11. lib. 27. De Scroti & Testiculorum vitiis.

Inter arcana Io. Tiengii medici quondam Amstelrodamensis hoc erat, quod quidam potans tribus septima∣nis ex decocto rad. sigilli Mariae in vino curatus sit à ruptura. Ego eti∣am foelicissimè utor rad▪ sigilli Mariae vel Solomonis. Petrus Forestus. obs. 15. lib. 27.

Avenzoar refert de Juvene quo∣dam qui hoc malo laborabat, decu∣buitque duobus mensibus in dorso suo, & cum bono regimine sine me∣dicinarum applicatione liberatus est. Idem. obs. 7. lib. 27.

Danda opera ut alvus sit lubrica· tumorem totum inungat terebinthi∣na, sed prius foveatur decocto ab∣synth.

ex vino. sacculus etiam parvus ex foliis absynthii apponi poterit. Io. Crato. consil. 17. lib. 7.

Oleum hyperici compositum, quo utor per se illitum subinde calidum, minū in modū in hoc affectu efficax at{que} utile comperi, quemadmodum in omnibus aliis ruptis, convulsis, re∣cens vulneratis, maximè ubi mem∣branae aut nervosi generis aliquid oblaesum est. Oleum ita fit.

℞. Ol. opt. lb jss. sem. & fl. hy∣peric. ℥ix. vini Hispan. vel malvat. ℥viij. rad. tormentill. ʒiij. myrrh. gummi elemi, sarcocoll. thur. aloes, an. ʒjss. lumbric. lotor. vino ℥iij.M.S.A. contusa bulliant ad dimidii consumptionem in duplici vase, de∣inde exprimendo coletur oleum: in eo dissolve croci ℈iiij. ol. abietin. (resinam vel lachrymam abietis ita vocant) vel ejus loco terebinthin. purae lb ss. fl. maturor. hyperic. M.j. infunde mista per dies sex aut octo, ad Solem diligenter obturata, Solis calore deficiente, post panem extra∣ctum, imponantur furno, deinde diligenter prioribus floribus expres∣sis infundantur secundo, tertio, quar∣to, alii recentes hyperici flores, prio∣ribus exemptis; atque ita compara∣tum oleum servetur in usus.

Emplastrum sequens continuò ge∣ratur.

℞. Empl. contra ruptur. ℥j. ma∣stich. glutin. piscium, sarcocoll. an. ʒij. pulv. rad. osmund. regal. sang. drac. an. ʒj. thur. alb. pulv. rad. con∣solid. maj. mumiae, an. ʒss. gummi dissolvantur in aceto & cū olei hype∣ric. supradicti q.s.F. empl. S.A. Rei∣nerus Solenander. consil. 14. sect. 4.

Subsectio secunda. Pro Hernia intestinali oscheo∣cele.

NOvimus illustriss. Principem, qui jam annos circiter viginti & tres intestinorum satis magnum ramicem perfert solius fasciae aptae be∣neficio, & tamen sine ullo valetudi∣nis dispendio omnes principum acti∣ones etiam vehementes & graves in venationibus, equitatione frequenti etiam in succussante equo, in longis & difficillimis perigrinationibus, in intenso frigore subire solet. Si quan∣do tussiendum erit, item quotiescun∣que alvus egerenda, maximè si ea durior fuerit, inguen oblaesum reti∣nendum, atque utraque aut saltem altera manu adducendum compri∣mendumque· in cibo cuncta, quae ventrem flatibus implere nata sunt, & distendunt, vitanda· quod si acci∣dat ut ileum intestinum vel quid a∣liud procidat & descendat in scrotum, & mora ibidem flatibus aut induratis faecibus ita distendatur, ut difficulter reduci possit, ex usu erit (quod in ista necessitate subinde factum utile comperi) ut ex stercore ovillo dulci lacte incocto fotus adhibeatur, tum etiam idem cataplasmatis in modum apponatur, reitereturque ut postea blandis manibus contrectatum redu∣catur. Ego fidem facio me aliquo∣ties isto fotu praedicto, cum res alio∣qui

videretur in praecipiti esse, pro∣lapsa & aliquandiu extra corpus exi∣stentia intestina reposuisse, antea ten∣tatis frustra aliis remediis· quaprop∣ter hoc te celari nolui· quidam ab her∣nia sanatus fuit perfoliatae usu, non ta∣men sine apta fascia. Ego non paucos hernia affectos juvenes in quiete de∣gētes fasciae commodae ope percuravi, non admodum multis adhibitis medi∣camentis· ad hernias probantur sym∣phytum majus, sanicula, jacea alba & nigra, sigillum Solom. quinquefoli∣um, tormentilla, filix, pilosella, cu∣jus integrae herbae pulverem Majo collectae, infantibus & pueris herni∣osis continuò in cibis, in lacticiniis, puerilibus{que} pultibus exhibitum com∣peri mirum in modum profuisse. Quidam perfoliata ad rupturas sa∣nandas foeliciter utuntur. Novi qui hunc affectum novem ex ordine die∣bus cinere lactantis leporis in vino rubro vel decocto consolid. maj. ex∣hibito sanarun••.

Caspar Peucerus, Vir & pietate & doctrina insignis narravit D. Adol∣pho Occoni medico & mihi, se puero∣rum hernias recentis coagulati & in caseum formati lactis impositione curâsse. Scribit Hollerius se hernia∣riae herbulae succo expresso affuso vino exhibito novem diebus perfectè hunc morbum curâsse, & Antonius Valetius, qui luculentis exercitatio∣nibus Hollerii praxin ornavit, testa∣tur aquae ejus herbae stillaticiae unico haustu percuratum Parisiis adolescen∣tem, cui citatior saltus insignem her∣niam induxerat; adhibito tamen, ut scribit, emplastro. Vocatur haec her∣ba Holleriana, quod Hollerius primus ejus in hoc affectu efficaciam observa∣verit. Praescripta haec omnia ex simplici medicina desumpta remedia tam exterius admota, quam intro assumpta in propriè dictis herniis prodesse mirificè possunt· quae ta∣men in praesenti casu maximè profu∣tura arbitror, haec insequentia ex praenominatis selecta notare placuit· itaque reducto intestino applicetur ceratum hoc triquetrúm inguini su∣perposito splenio (quod fasciae an∣nexum inguen ne dehiscat aut laxe∣tur continere debet) ut totum in∣guen contegat, prius nudato loco pilis.

℞. Nuc. cupress. gallar. an. ʒj. balaust. hypocist. veri, an. ℈ij. ma∣stich. ℈iiij. rad. consolid. maj. pulv. perfoliat. herniar. an. ℈ijss. bdell. ʒjss. boli armen. ʒij. sang. drac. ℈iiij. pic. graec. ℥j. resin. pini, ʒvj. cum terebinth. cera & oleo vitell. ovor. vel hyperic. magistr. q.s·F. ceratum. hoc foeliciter usus sum.

Verùm usitatum illud commune Arnoldi de Villa Nova ex pelle arie∣tina dictum mihi prae caeteris omni∣bus maximoperè probatur.

Recordor me medicum exercita∣tum vidisse, qui assumpto quantum volebat gummi elemi, affundebat a∣cetum, eo macerabat donec acetum in superficie obduceretur, alba pin∣guedine, tum affusis olei paucis gut∣tis (oleum è vitell. ovor. vel hyperic. magis probarem) coquebat gummi lento igne liquatum ad formam cero∣ti.

Quando ego ipsius usum commo∣dum scio, improbare haud queo. E∣go hoc in pueris aliquoties foeliciter sum usus.

℞. Perfoliatae viridia folia, & rad. consolid. maj. contero ut planè subacta simul sint & laevigata, addo cerae novae vel propolis tertiam par∣tem, vel paulò plus: concorporata & bene commixta induco pittatio, ut inguini affecto sub splenio imponi possint· te autem suadeo, ut hoc quod sequitur simplicissimo uta∣ris.

℞. Consolid. maj. radicem solam ab omni sorde ablutam, munda ni∣hil interim abradens, istam exquisi∣tè tritam, & laevigatam, calefactam leviter induc pittatio aliquo lineo al∣bo & impone emplastri modo ingui∣ni rupto sub splenio· mutetur bis in die, inducto alio. Observavi intra dies quindecim ista ratione co∣alescere· possunt consolid. maj. ra∣dices saccharo condiri, subindeque exhiberi. Reinerus Solenander. cons. 13. sect. 4.

Aetius jubet papyrum (nos char∣ta emporetica uti poterimus) triduo in aqua macerari atque in globo co∣act••m inguini apponi, reposito pri∣us intestino. Solet enim triduana adhaesione à delapsu vindicare· sed erit efficacius si aqua astringenti ut puta rosac. myrtac. papyrus vel charta maceretur. hoc remedio ait Paraeus se multos sanasse. Rodericus a Fonseca. tom. 2. consult. 36.

Subsectio tertia. Pro Hernia intestinali.

NOnnulli hanc curam ut certissi∣mam, nec sine ratione com∣mendant.

℞· Rad. cichor. fl albo. part. iij. pulsatill. part. ij. sem. perfoliat. part. j.F. pulvis. de quo in prandio & coe∣na quan••um tribus digitis primori∣bus capi potest, in jure carnis capiat aeger, usque dum integrè restitua∣tur.

℞. Rad. enulae, sanicul. consolid. maj. solidag. sarracenicae, agrim. an. q.v.F. decoctio in vino & aqua ad medietatis consumptionem· hoc de∣cocto calido petiae madefiant, iisque quotidie locus affectus saepius fomen∣tetur, & postea sequenti unguento inungatur.

℞. Ol. vitell. ovor. pulv. tor∣mentill. an. q.s.F. unguentum.

Refert Paraeus quendam Chirur∣gum hoc modo hernia laborantes cu∣rasse. magnetem in tenuissimum pul∣verem redigebat, & in cibis exhibe∣bat· inde vero locum rupturae, per quem descendebant intestina, melle inungebat, & ferri limaturam as∣pergebat, atque id per dies decem usurpabat, fascia simul adhibita. Si aliqua fuit efficacia, proculdubio ex vi magnetis ferrum attrahentis de∣pendebat. Daniel Sennertus. practic. lib. 3. part. 2. sect. 1. cap. 6.

Filiolus cujusdam pharmacopoei hernia intestinali laborans hac ratio∣ne foeliciter curatus est.

℞. Beton. auric. muris, veronic. alchymill. pyrol. solidag. sarrac. a∣grim. sanicul. an. M.ss. rad. caryo∣phyllat. ℥ss. incis. & contus. coq. in M.ij. aquae ad consumpt. medietatis. bibat mane & vesperi haustum. po∣stea,

℞. Lapid. magnet. mastich. an. ʒij. lap. calaminar. sang. drac. an. ʒj. ferri ℥ss. bol. armen. ℥ss. vini subli∣mat. quart. j.M. in hoc pannus du∣plicatus intinctus herniae forti••er adli∣gabatur bis quotidie, manè & vespe∣ri cum fascia· brevi convaluit. Hie∣ronymus Reusnerus. obs. 95.

Enterocelem adsumpta limaturâ ferri atque empl. magnetico apposito in seipso sanatam narrat Thom. Cam∣panella. lib. 6. Medicin. cap. 20. art. 2. quam tamen carandi rationem fru∣straneam doctissimè ostendit Atha∣nasius Kircherus. lib. 3. De Magnete. part. 7. c. 2. & contra Paraeum ur∣get Vop. Fort. Plempius. schol. in Eb••. Sin. lib. 2. tr. 2. c. 2. quanquam non magnetismi ratione, sed propter vim siccandi admittat author Enchiridii medic. pract. cap. De Enterocele. qua ratione hic quoque probari debet. Hieron. Velschius. notis ad obs. 95. Reusneri.

Generosus quidam Bernensis sexa∣genarius spatio viginti annorum in∣signi ac maxima hernia intestinali la∣boraverat, ad quam curandam, tum me, tum alios in Gallia & alibi ex∣pertissimos adhibuerat Medicos & Chirurgos, sed frustra; tandem cum de sanita••e recuperanda ne quidem cogitaret amplius, & subligaculis, ne ingravesceret malum, uteretur, incidit in morbum, à quo ultra men∣ses sex lecto affixus fuit. Post mor∣bum hunc ne minimum quidem in∣dicium praecedentis hern ae sensit, nec amplius utitur spleniis aut subligacu∣lis. Ex his manifestum fit, qu••etem & decubitum in dorso, unicam esse ponacaeam herniarum. Guil. Fabri∣tius Hildanus. obs. 54. cent. 5.

In Enterocele Babonocele & Epi∣plocele valet balsamus salis gemmae, arcanum summu•• in rup••uris, qui hoc modo fit.

℞. Salis gemmae lb ij. fluat in ig∣ne (in tigillo) & postea solvatur in aqua pluviali destillata, filtretur, & vicissim coaguletur; has operationes liquefactionis, solutionis, filtratio∣nis, & coagulationis tantisper repe∣te, donec sal gemmae ad summam subtilitatem fuerit perductum, quod inde cognoscitur, quando ejus parti∣cula ad candelam admota, statim li∣quescit· serva in vitro bene clauso. cura sic fit.

Repositis, si opus est (ut in Ente∣rocele & Epiplocele) partibus pro∣lapsis, locus affectus lavetur cum a∣ceto destillato acerrimo, vel cum spiritu vini quotidie bis. post fomen∣tationes statim inungatur locus cum arcano salis gemmae· ad intra exhi∣be singulis diebus mane jejuno ven∣triculo essentiae consolid. maj. coch∣lear unum cum guttis ij. balsami sa∣lis gemmae.

Si intestina & reliqua prominentia difficulter reponi possint, etiamsi e∣mollientia per insessiones & fomenta∣tiones

fuerint adhibita, ut foelicius absolvatur cura, coeteris non negle∣ctis, sic procede. Post adhibitas fo∣mentationes quotidianas patienti ex∣hibe per tres aut quatuor dies cor tal∣pae exsiccatum & pulverisatum (quo∣tidie cor unum) mense Majo colle∣ctum cum aqua cinnam. & foelicem videbis operationem. inungatur lo∣cus cum balsamo sulphuris. Io. Hart∣mannus. practic. chimiatr.

Subsectio quarta. Pro Hernia intestinali & omen∣tali.

POst universalium & ordinariorum remediorum usum, exhibeatur cochlear j. sequentis pulveris, mane & vesperi, hora una ante cibum, continuando usque ad perfectam sa∣nationem.

℞. Cortic. myrobal. indar. chebul. an. ʒjss. nasturt. portulac. plantag. sumach. an. ʒss. corall. rubr. lapid. haematit. carab. an. ℈j. cinnam. el. ℈iiij. sacch. rosat. ℥iiij.F. pulvis. Io. Fernelius. consil. 66.

Quae de cura herniae intestinalis dicta sunt, applicari quoque possunt herniae ex omenti prolapsu ortae· ii∣dem enim in utriusque curatione sunt scopi. Daniel Sennertus. pract. lib. 3. part. 2. sect. 1. cap. 6.

Subsectio quinta. Pro Hernia hydrocele.

VIr quidam herniam aquosam, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 vocant Graeci, patie∣batur, quam citissimè removi oleo sulphuris· quo totum ramicem per∣ungebat mane ac vesperi, & applica∣bat sacculum ex calentibus cineribus factum. Martinus Rulandus. curat. 82. cent. 8.

Paretur cataplasma ex stercore vaccino rec. & tertia parte pulv. bol. arm. ad idem maximè valet & mihi valde probatum est cataplasma nunc describendum.

℞. Stercor. caprae ℥jss. cochlear. cum suis testis contusis ℥j. cumin. pulv. sulph. pulv. an. ʒij.M.F. ca∣taplasma, parti affectae applicandum, & saepe renovandum· quod si hisce non cedat malum, punctione cum phlebotomo vel sectione tandem u∣tendum est. Io. Zecchius. consult. 63.

Infans quidam undecim menses natus, laborabat hernia aquosa dex∣trum testem occupante, ita ut testis ovi exigui magnitudinem aequare vi∣deretur. vocatus ego, sequens prae∣scribo cataplasma.

℞. Farin. farin. lb ss. decoq. cum vino generoso ad pultis consistenti∣am, deinde adde oxymel. simpl. ʒiij.F. cataplasma, admovendum serò & manè· intra octo dies hoc solo re∣medio tumor omnino discussus est. Lazarus Riverius. obs. 4. cent. 2.

℞. Fol. origan. rutae, absynth. chamaem. an. M.j. baccar. lauri, ℥j. sem. anis. foenic. cumin. an. ℥ss. coq. in s.q. aq. & aceti pro fotu, quo fo∣veatur scrotum ter in die cum spon∣gia. Postea applicetur hoc empla∣strum.

℞. Empl. de bacc. lauri, sterc. ca∣prin. an. ℥jss. cochlear. contus. cum testis. ℥ss. sem. cumin. sulph. an. ʒij. malaxentur cum olei rutac. chamaem. an. q.s.F. Emplastrum. Hisce puer convaluit. Io. Petrus Lotichius. obs. 10. cap. 3. lib. 6.

Vir quidam Nobilis hydrocele la∣borans, ita sanitatem obtinuit. primò, consilio D. Ferrandi peritissimi me∣dici, & meo, jalapio purgatus fuit, postea fotus emollientes & discutien∣tes admoti, & tandem lanceola per∣foratus, in parte decliviore scroti, vi∣tando testiculum, & lineam intersti∣tium inter testiculos facientem, ictus autem transversi digiti profundita∣tem attigit antequam aqua exiverit, quae iteratis vicibus extracta fuit, cla∣ra & non foetida, eaque ad libras du∣as, cura haec satis rara fuit, cum pau∣cis post diebus ad negotia iverit. Pe∣trus Borellus. obs. 4. cent. 1.

In Generoso quodam Viro, quam omnis periculi plena sit scroti, & ery∣throidis membranae in hydrocele per scalpellum apertio, teste non sublato, compertum est· ab aliquot annis si∣nistra parte hydrocele huic molesta fuerat: frustra cataplasmatis, ac ali∣is remediis crebrò usus· tandem te∣merarii Chyrurgi consilio acquies∣cens, aperiri sibi scalpello tumorem permisit· effluxit citò omnis humor tumor quoque subsedit; sed cum te∣stis ipse omninò esset corruptus, vi∣cinas partes facile infecit· subsecuta mox scroti universi, ac etiam penis cum tumore & ingenti dolore gan∣graena. Delirium cum vehementi febre propter doloris magnitudinem supervenit: ac non ita multò post mors accessit· ren hujus sinister cor∣ruptus fuit, & seminalis in erythroi∣den descendens valde ampla & mul∣tùm patens. Rembertus Dodonaeus. obs. 40. vide etiam obs. 39.

Subsectio sexta. De Hernia Omphalocele.

IN oppidulo quodam mulierem inspexi, cui ex hernia omphalo∣cele, universa penè intestinorum mo∣le, è peritonaei cavitate procidente, tumor immensus ac velut novus ven∣ter, à vero ventre flaccido & depres∣so, & in hunc tanquam saccum ina∣nito appensus propendebat, quem & fasciâ circumductâ, ut onus hoc sub∣levaret, collo suspensum gestabat. Felix Platerus. observ. lib. 3. pag. 759.

Subsectio septima. Pro Hernia sarcocele.

JUvenem quendam hernia sarcocele laborantem absque incisione faci∣lè ita curavi.

℞. Pulv. sen. laxat. ℥ss. vini, ab∣syn. h. lb jss. macerentur pro infuso. De quotidie bibit ad ℥iij. colatas. Post sufficientem purgationem, ute∣batur ante & post meridiem balneo aquae, in qua coquebatur tartarus ad ℥iij. ante & post balneum inungeba∣tur tumor oleo sulphur. nostro· motus rarus erat, quies verò in lecto mul¦ta· a••que his s••nè remediis tumor in∣dies decrevit, & per Dei grati∣am spatio quatuor hebdomadum ex toto evanuit. Martinus Rulandus. cu∣rat. 66 cent. 9.

Chirurgus quidam insignis contra herniam tam carnosam quam aquo∣sam emplastro sequenti foeliciter uti∣tur, quod singularis loco secreti me∣cum communicavit, eoque nobilius aliud in hoc affectu remedium se non habere disertè profitebatur.

℞. Gummi ammoniac. ℥iss. bdell. ℥j. farin. sem. sinap. sem. urtic. lap. spong. an. ℥j. aristol. rot, ʒvj. sulph. ℥ss. terebinth. ℥j. spirit. vini. ℥jss. ol. olivar. ℥iiij. cerae ℥vj. M.F.S.A. emplastrum. extend. super alutam, & loco affecto applicetur, continuo gestando. Si hoc non juverit substi∣tua••ur cerotum de pelle arietina tam à Medicis Augustanis commendatum· intus verò de sequen••i pulvere quo alias contra hernias prodesse soleo, aliquot mensibus assumat.

℞. Pulv. rad. consolid. maj. ℥ss. pulv. herniar. ℥j. perfoliat. ʒvj. spong. combust. spongiae, cynosbat. adnascent. an. ʒiij. lap. spong. ʒij. spod. terr. sigill. an. ʒjss. cinnamom. foenic. d. an. ʒj.F. pulvis.

Aliquando etiam assumpsit de se∣quenti pulv. contra strumam, qui Arnoldo de Villa Nova ascribitur.

℞. Spong. combust. pilae marin. tost. oslis sepiae, piper. long. nigr. zinzib. cinnamom. salis gemmae, py∣rethr. gallar. lap. spongiae, an. ℥j.M.F. pulvis. Io. Petrus Lotichius. obs. 9. cap. 3. lib. 6.

Vir quidam Sarcocele laborans, quum cataplasma ex althaea farina fa∣barum & lacte caprino frustrà usur∣passet, jussus est à Gassero decocto lentium in ac••to facto locum fovere, deinde suffire cum thure, & superpo∣nere emplastrum de me••iloto cum ficubus contusis mixto; cumque non statim resolveretur tumor, thermas ferinas cogitare coepit, quas ipsi Gas∣serus dissuadere noluit. Sed his ipsis quoque non satis operantibus, quod unicum supererat remedium, ad se∣ctionem devenit, quam testiculi ja∣cturâ, tandem admittere cogebatur. Io. Vdalricus Rumlerus. observ. 91.

Alius quidam hernia carnosa labo∣rans, à Chirurgo quodam curatus fuit, fotu testiculorum ex vino subli∣mato, & imposito cataplasmate ex absynth. malv. chamaem. rad. alth. & sem. lini, an. part. aeq. conscissis &

in lacte caprillo coctis. Alius etiam eodem affectu laborans, sectionem postulavit, sed Chirurgi praes••ntia territus, mutavit sententiam, & e∣mollientium ac resolventium usu con∣tinuato, ramice in abscessum trans∣eunte, & suppurato, foeliciter tan∣dem percuratus fuit. Idem. observ. 92.

Medicus quidam praeclarus in li∣teris ad Praev••tium datis, testatus est, visam à se curatam sarcocelen tam contumacem, ut omnia frustra ten∣tata fuerint, solo emplastro illo Para∣celsi, quod in tract. De Cur. Vulner. Chirurgiae minori adnexo copiosè describitur, & fodicationis altérum appellatur: quo scirrhos etiam du∣rissimos & diuturnos sanatos, idem Praev••tius deinde in secretis adnota∣vit. Georgius Hieronymus Velschius. observ. 68.

Sectio nona. De Herpete.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 (ab 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 serpo) tumor est in superficie partis alicujus ex∣citatus, cutem serpentibus minimis pustulis exasperans ac rodens, du∣plex est, unus simplex, qui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, seu miliaris dicitur, alter ferus, qui 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu exedens nuncupatur. Signa sunt, tumor latus sine omni ferè altitudine, durities quaedam, dolor, & ustionis sensus. Herpes exedens ruptis pustulis veram cutem exulcerat, rodit, atque depascit, ser∣pit in latum & altum, ex eoque ul∣cuscula m••nent arida: qui simplex est, summam tantùm cutem exaspe∣rat, & sub una epidermide consistit, exiguas illic pustulas excitans, quae minimum extant aut prominent, milio haud absimiles. Uterque in vi∣cina, quasi in orbem quoquoversùm serpit, seque diffundit, ac pl••rum{que} medium sanescit, extremis longius procedentibus. Utriusque herpetis causa est bilis flava, sincera & acris, à reliquis humoribus secreta, quae te∣nuitate qua pollet, partes omnes prae∣cipuéque carnosas transgreditur dum densiorem cutem attingat.

Subsectio prima. Pro Herpete Esthiomeno.

RUstica mulier quinquagenaria hinc inde in coxis, brachiis, utroque genu, & cubito, pectore & fa∣cie, maculas habetas elevatas, rubras, scabras, asperas, latè serpentes, & de novo hinc inde erumpentes; ad me veniens hoc pacto sanata est.

Praescripsi vinum purgans pro quatuor vel quin{que} matutinis, quo be∣ne purgata fuit. Deinde jussi scabras maculas sem••l in die madefacere se∣quenti aqua penna ea intinct••.

℞. Sublimati ʒjss. lithargyr. ʒij. borac. ʒss. camphor. ℈j.F. pulvi••. adde aq. ros. & plantag. an. ℥iiij. coquantur. ab illius usu dolorem a∣liquem percipiebat, qui tamen mox remisit: statimque crustis subluteis

maculae hae obduci coeperunt crassis & duris▪ quae cremore lactis aliquo∣ties emollitae deciderunt, remanente subtus cute sana. Felix Platerus. obs. lib. 2. pag. 544.

Post corpus decenter purgatum▪ & venam apertam, jussi hac aqua herpetem madefacere.

℞. Lithargyr. ʒvj. ceruss. ʒiij. vitriol. alb. ʒij. aq. ros. ℥ij. aq. sublimat. ℥ss. aq. virid. (cujus de∣scriptionem vide supra. lib. 6. sect. 4.) ʒij.M. diligenter. Postea hoc un∣guento inungere.

℞. Unguent. popul. & pomphol. an. ℥j. succ. lapath. & acet. scillit. an. ℥ij. litharg. ℥ss. tartar. ʒij. rad. serpentar. ʒj. lap. calamin. ʒiij. ce∣russ. ℥ss. lar••ceae parum. ol. de tarta∣ro ʒij.F. instar nutriti. Hoc facto aliquandiu, sanatus fuit. Idem. obs. lib. 2. pag. 546.

Alteri ad herpetes hoc unguen∣tum praescripsi.

℞. Succ. rad. lapath. cyclam. serpentar. an. ℥jss. limon. ℥j. litharg. auri ʒij. sulph. thur. an. ʒj. cry∣stall. borac. vitriol. an. ʒss. fugi∣tiv. extinct in succo limon. ℥ss. te∣rebinth. dissolut. in ol. rosac. q.s. adde ol. tartar. ʒj.F. instar nu∣triti. Felix Platerus. obs. lib. 2. pag. 548.

Subsectio secunda. Pro Herpete miliari.

ILicò pharmacum hoc illi propina∣vi.

℞. Syr. rosat. solut. ℥iiij. dia∣phaen. ʒiij. infusion. tamarind. ℥iij.M.F. potio· qua multa liquida bi∣liosa egessit. Postea syrupos alteran∣tes calidam intemperiem exhibui∣mus per aliquot dies.

Tum haec topica medicamenta sunt applicata.

℞. Succ. plantag. solan. an. lb ss. aceti rosac. ℥ij.M. in quibus pan∣nus lineus intinctus superponatur m••lo, & saepe innovetur. Sed cum malum perseveraret, cataplasma hoc applicatum fuit.

℞. Plantag. ros. solan. caud. e∣quin. an. M.j.F. decoctio in aq. q.s. facta colatura praedictas herbas in mortario tere, quibus adde farin. hord. lentium. an. ℥iij. vini grana∣tor. acidor. ℥iij. praedicti decocti q. ad mediocrem spissitudinem sufficit. M.F. cataplasma· applicetur. at quum exulceratae pustulae fuerunt, ad unguentum de plumbo devenimus. quo sanus ex••ctè factus est. Amatus Lusitanus. cent. 2. curat. 37.

Ego in pueris pustulas miliares seu herpetes in facie habentibus accipio cretam, oleum oliv. acetum vini. ex omnibus aequas portiones, & lini∣m••nti instar commisceo & foelicissi∣mè inungo. quo linimento si utaris, videbis subitaneam admodum cura∣tionem, & perbrevem ac salutarem. Ad Phlyctaenas etiam hoc conducit. Mulierem quandam herpete labo∣rantem curavimus applicatione foli∣orum farfarae. Petrus Forestus. obs. 7. lib. 2. Obs. Chirurg.

Nos (inquit Valescus, cap. De Cu∣ra

formicae miliaris) vidimus & sci∣mus unam mirabilem experientiam qua, sine alia medicina quacunque praeter diaetam & purgationes, multi tempore meo curati fuerunt gratia D••i.

℞. Lanam succidam ovis vel mu∣tonis, torrefac in cacabo super ignem, donec sit nigra & arsa· tunc pulveri∣setur & distemperetur cum aq. rosar. vel cum aq. peculi, donec sit quasi incaustum cum quo scribimus, & de hoc incausto bene spisso cum pluma circumliniatur formica, i. e. herpes, & fiat haec linitio bis in die aut ter. nempe in diluculo, vesperi, & in principio noctis; & panno lineo contineatur non stringendo. Non vidi me hercule medicinam in isto casu magis expertam; constatque ra∣tione, quia desiccat & stringit· in quot locis incipit, in tot fiat linitio, quia aegram partem curat desiccan∣do, & sanam defendit stipticando & roborando. Idem. schol. obs. 7. lib. 2. Obs. Chirurg.

Miror cur in herpetibus, inflam∣mationibus, in quibus humectandi & refrigerandi consilium est, non po∣tius ad aquam solam recurrimus, quam ad aquam & succum plantag. & similia. Guil. Ballonius lib. 1. E∣pid. & Ephem. pag. 106.

Io. Heurnius pro herpete miliari hoc secretum habuit.

℞. Faecem vini inter duo lintea, & applica. Notis ad cap. 4. lib. 7. pa∣thol. Io. Fernelii.

Herpetem miliarem aqua calcis vi∣vae calidè in petiis applicata mitigat: fortius operatur si alumen dulce, vel saccharum Saturni in eadem ante ap∣plicationem dissolvitur. Sudores praeterea sunt necessarii. Decoctum Persicariae, ut & folia rubi idaei in aq. & vino decocta herpetes praeser∣tim tibiarum, non tantum mundifi∣cant, sed insuper sanant. Balsamum sulphuris complementum absolvit. Io. Hartmannus. pract. Chimiatr. pag. 387.

Ego foeliciter utor aquis therma∣rum, quae brevi tempore sanant her∣petem miliarem, ubi non adsunt hae aquae, sumatis marinam, aut aquae salitae adjiciatis sulphur & alumen, & in hac detineatur membrum. Her∣petes verò exedentes sic curo· quoad totum corpus exhibeo serum capri∣num, interdum sarsae decoctum· quo∣ad partem affectam, utor aquis ther∣malibus Patavinis, aut D. Petri: & foelici successu hoc applico cera∣tum.

℞. Succ. tabaci ℥iij. cerae, citrin. noviss. ℥ij. resin. pini ℥jss. terebinth. ℥j. ol. myrtin. q.s. ad formandum ceratum molle. Hier. Fabrit. ab A∣quapend. lib. 1. De Tumor. cap. 28.

Saepius expertus sum unguentum enulatum cum Mercurio in hoc affe∣ctu curando plus caeteris omnibus praestitisse. Ambrosius Paraeus. cap. 14. lib. 7.

Sectio decima. De Hordeolo.

HOrdeolum (Graecè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉) tu∣berculum est in summa palpe∣bra succrescens prope cilia, oblongi∣usculum, quod suppurascens simile est grano hordei, unde & nomen ac∣cepit. Ortum habet ab humore pi∣tuitoso & crasso cum sanguine mixto. Cognatum huic malum est grando, Graecè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod est tubercu∣lum rotundum, translucidum, atque huc & illuc mobile, ejus materia du∣rior est, & quasi lapidescens.

Subsectio unica. Pro Hordeolo.

COnsului ut adipe gallinae calida liniret, & oculum saepe fove∣ret aqua calida decoctionis hordei & chamaem. Postea cum sanguine co∣lumbi vel perdicis liniret· verùm cum nec axungiam gallinae, nec caponis ferret ob salsedinem, sub noctem hor∣deolum cerevisia colluebat, & manè saliva jejuna inungebat· quo remedio cessavit salsedo quam ex axungia ca∣ponis contractam existimabat. existi∣mo axungiam prius lotam aqua ros. salsedine amota m••lius hordeolum curare· at nostra matrona continu∣ando lotionem cerevisiae & manè in∣ungendo cum propria saliva ab hac molestia sanata ••uit. Prodest etiam si abs••isso capite muscae reliquo cor∣pore fricetur hordeolum, vel si Gal∣banum cum modico nitri subactum, vel Sagapenum aceto tritum appona∣tur. Petrus Forestus. obs. 45. lib. 11. De Morbis Oculorum & Palpebra∣rum.

In Hordeolo hordeum jejuno ven∣triculo saepius masticatum applicetur. Io. Hartmannus. pract. chimiatr. pag. 101.

Sectio undecima. De Hydrocephalo.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 seu hydrops capitis nihil aliud est, quam magnitu∣do capitis aucta ab humore seroso. Hujus causa conjuncta est humor se∣rosus & aqueus, qui qnandoque col∣ligitur inter cutem & pericranium, & tum tumor est mollis, pellucidus, dolorisque expers; aliquando rursus inter pericranium & cranium cum dolore affligente; interdum etiam inter cranium & membranas, & in∣ter eas & cerebrum, & tum tumor ad tactum mollis non est, dolor est major, totum caput tumidius, & frons ipsis projecta est. Infantibus malum hoc accidit frequentius quam adultis, ex eo quod saepe saepius circa pa••tum ab obstetricibus, infantis ca∣put parùm dextrè tractetur, & in∣cautè comprimatur, tum etiam quod seroso & aquoso sanguine aliquando i••••tero alatur foetus ob matris in di∣aeta errores.

Subsectio prima. Pro Hydrocephalo.

PUerum septem annorum hydroce∣phalo laborantem, sola olei hy∣perici continua inunctione, addito pulv. myrtill. curavimus. Alius eti am eodem modo convaluit.

Amatus Lusitanus cent. 1. cur. 60. puerum quindecim dies natum hoc malo correptum intra tres dies hoc medicamento curavit.

℞. Pulv. absynth. chamaem. & melilot. an. ℥ij. butyr. rec. ol. cha∣maem. an. ℥iiij. cerae parum. ad ignem F. unguentum, quo inungatur locus· & sic intra tres dies sanitati fuit resti∣tu••us.

In hoc casu expertum hoc quoque habetur quod,

℞. Mell. lb ss. sal. ℥ss. pulv. ori∣gan. ℥iij.M. & tepide locus inunga∣tur. Petrus Forestus. obs. 6. lib. 3. obs. Chirurg.

Medicamentis absumentibus aquo∣sum humorem, simulque etiam af∣fectam partem roborantibus uten∣dum. qualia sunt sequentia.

℞. Ros. rub. furfur. melilot. an. M.j. fl. anth. chamaem. salv. beton. staech. an. p.j. bulliant. in s.q. aq. addita vini austeri quarta parte, quo decocto modicè calente, infantis ca∣put singulis saltem octo horis irrige∣tur quinque vel septem diebus conti∣nuis. dein,

℞. Ol. chamaem. aneth. an. ℥j. pulv. absynth. ros. rubr. an. ʒvj. sulph. exactè pulver. ℥ss. cerae, q.s.F. linimentum, quo ter in die caput infantis liniatur, & lana succida ob∣tegatur. interposito interdum prae∣scribendi nunc cataplasmatis usu.

℞. Mell. lb ss. origan. M.j. sal. ℥ss. cum modico vini austeri & cro∣ci, gr. iiij. vel v.F. cataplasma capi∣ti infantis de more adhibendum. De Chirurgia nihil proponendum duco, quod tumorem hunc praesidiis prae∣scriptis ex arte administratis omninò cessurum putem· verùm si punctione seu incisione pro educenda aqua opus erit, aqua sensim ac paulatim, non autem tota simul ••vocetur, ne infan∣tis vires dejiciantur. Io. Zecchius. consult. 64.

Hier. Fabrit. ab Aquapendente, in pueris qui infantiam excesserunt, in hydrocephalo maximo, ut remedi∣um efficacissimum, laudat aquam calcis vivae, si eâ calidâ spongia im∣buatur, & capiti imponatur, ac hoe solo remedio se hydrocephalum cu∣rasse scribit. Idem commendat spi∣ritum vini primae destillationis, cum parte quarta aq. scabios. cum spon∣gia impositum. Monet autem hie spongiam novam esse recipiendam, & arcte fasciâ capiti alligandam, ac ne refrigeretur, calido linteo super∣posito moderatè calefaciendam esse. Exsiccant & thermae sulphur••ae ubi earum est copia, si spongia in iis ma∣defiat, & capiti imponatur; in defe∣ctu verò coquantur in aqua sal, sul∣phur, & alumen, & eodem modo applicentur. Avicennas usurpat coch∣leas, qu a coquit in decocto artemis.

staech. calamenth. vel ebul. easque ita coctas contundit, & calidè capiti raso applicat. S••d ante usum discu∣tientium & exsiccantium medica∣mentorum evacuanda est aqua è toto corpore (si per aetatem fieri possit) hydragogis, sudores & urinam mo∣ventibus. Adultioribus pil. coch. ex∣hiberi possunt, vel succus irid. vel gr. ij. elaterii cum pil. convenienti∣bus· per sudorem serosum humorem evacuant decoctum lign. guaiac. sar∣saeparill. sassafras, vel balneum laco∣nicum & sudatorium· per urinam evacuant decoctum beton. rad. foe∣nic. asparag. sem. anisi, & alia. Da∣niel Sennertus. pract. lib. 1. part. 1. cap. 28.

In••••ns recenter in lucem editus hy∣dr••c••phalo laborabat, totum caput occupante, cum magna suturarum dilaratione· ego sine ullo medica∣mento, aut alio remedio hunc affe∣ctum curavi sola fascia Guidonis in form••m cucuphae concinnata, qua totum caput obvolv••batur duabus extremitatibus in globulos obvo∣lutis: quotidie dicta fascia reno∣vabatur & intra quindecim aut viginti dies tumor prorsus eva∣nuit. Samuel Formius. obs. 6.

Sectio duodecima. De Hydrope.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 Latinis aqua intercus in specie accipitur pro tumore abdominis, & triplex est, Ascites, Tympanites & Anasarca. Ascites, (Graecè 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quod totus venter instar 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, seu utris pleni turgeat) praecipua hydropis species, est tumor abdominis ab humore aquoso & se∣roso in abdominis capacitate colle∣cto ortum habens, cui & femorum ac pedum, nonnunquam & scroti tumor accedit. Hujus affectus cau∣sa proxima & continens est humor a∣quosus & serosus· cujus autem par∣tis vitio aqua in abdomine colligatur non omnes consentiunt: jecur non semper in vitio esse, docet anatomi∣ca hydropicorum inspectio, multò minus culpabitur continuò lien· ex nuper detectis vasis lymphaticis luce clarius est ab horum vasorum obstru∣ctione aquam in abdominis cavita∣tem effundi; dum enim ab humore aliquo viscido & crasso occluduntur, humor serosus qui alias ad chyli re∣ceptaculum ferri consuevit, retror∣sum ire cogitur, ac reverberatus partes unde veniebat intumescere fa∣cit, quae indies in altitudinem ele∣vantur, donec nimium praegravatae tandem rumpantur; & sic serum in abdominis cavum nullo negotio ef∣fluit· ab hepate etiam malè affecto aqua intercus quandoque contingit, si nimirum scirrho, obstructione, vel infl••mmatione laboret; tum enim à visceris molesto pondere· facilè rum∣puntur vasorum lymphaticorum te∣nuissimae tunicae. Renes item obstru∣cti, vefica oblaesa, & uterus malè affectus, hydropem accersere aliquan∣do possunt· aqua, quae ut plurimùm in abdominis cavitate restagnat, in∣terdum

vesiculis variae magnitudinis excipitur. Secunda hydropis species est Tympanites, cui nomen à tympa∣no inditum, cujus sonum refert venter flatibus extensus si manu percutiatur. hydrops etiam siccus vocatur. In hoc tumet abdomen ex multo flatu in il∣lius capacitatem concluso. Saepe eti∣am intestina in hoc affectu flatibus distenta deprehenduntur· rarò solus flatus reperitur, sed plerumque aquae permixtus. Generantur flatus in Tympanite ut plurimùm inter me∣s••nterii & intestinorum tunicas à ca∣lore debili, vel ab eodem nimio & torrefaciente in chylum crudum & crassum saas partes agen••e. Ana∣sarca denique quae & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 dicitur, & cum cachexia affinitatem quandam habet, est molis corporeae praeter naturam per totum corpus aequale incremen∣tum, vitio alimenti exortum. Cau∣sa est tumor pituitosus in totum cor∣poris habitum effusus, à viscerum debilitate & intemperie productus, ob quam pro bono sanguine, cru∣dus & pituitosus generatur, qui cum substantiae partium sufficienter agglu∣tinari nequeat, necessariò sequitur prava nutritio. Alii causam referunt in vasorum lymphaticorum obstru∣ctionem, ratione cujus humor sero∣sus à partibus neutiquam separatur. Ascitis signa sunt, intumescentia ven∣tris, pedum & plerumque etiam scroti, aegro circumvoluto de latere in latus, murmurantis & fluctuan∣tis aquae sonitus observatur; urinae paucae sunt & crassae, interdum & rubrae; sitis adest magna, tussis sic∣ca, tandemque respiratio difficilis, caeterarum partium extenuatio, & febris continua & lenta. In tympani∣te venter percussus, instar tympani sonum edit, moles abdominis minus gravis est quam in Ascite, major ta∣men est inflatio, tormina praecesse∣rant circa umbilicum, & lumborum dolor; aegro supino jacente, venter distentus ac duras manet, neque dum se convertit aeger, ad latera de∣volvitur; ructus & crepitus crebrò prorumpunt, borboragmi & rugi∣tus obmurmurant. In Anasarca de∣nique non solùm ven••er, crura & tibiae, sed etiam manus, brachia, pe∣ctus, facies, & totum corpus intu∣mescit, vestigiumque imprefii digiti aliquamdiu remanet, color cutis pal∣lidus & cadaverosus, carnes molles & laxae, urinae tenues & albae, re∣spiratio difficilis, febrisque continua & lenta non raro consequitur.

Subsectio prima. Pro Hydrope Ascite.

COlonus quidam hydrope diu la∣borans, cum nihil opis à me∣dicis aliis sentiret, me consilii causa accessit, cui imperavi, cum non fe∣bricitaret, ut continuò allium com∣ederet, quo factum est, ut multùm aquositatis per urinam profuderit, atque ex insperato eo remedio sanus evasit. alii etiam plurimi ita curati sunt· possunt contundi allii capita viridia, succusque per pannum cum

jure vervecis aut pulli colatus biba∣tur. Novi & alios hoc solutivo sub∣inde exhibito, multum aquae per in∣tervalla per alvum reddidisse, & sa∣nos factos esse.

℞. Fol. sen. ℥ss. sem. anis. ʒj. fol. M••zereon. ʒjss. rad. irid. virid. pa∣••ùm contus. ʒiijss. soldanel. ʒss. in∣fund. per noctem in ℥ix. seri la∣ctis.

Facta ebullitione, mane hujus fort. express. ℞. ℥vj. mell. rosat. colat. syr. de eupator. an. ℥j.M. pro duabus dosi∣bus. Ego cum video urinam supra modum tinctam esse, loco mezereon. pono ʒjss. rhei opt. addendo spicae ℈j. quo saepe cum magna soelicitate usus sum in nosocomio Delphensi.

Elidaeus praeceptor meus hoc ute∣b••tur.

℞. Rhab. el. pulv. ʒj. pulv. solda∣nell. ʒij.M. exhibebat unica vice cum decocto aut aqua convenienti. Petrus Forestus. obs. 27. lib. 19. De Morbis hepatis.

Cuidam hydrope laboranti inter reliqua pharmaca nullum magis ju∣vabat quam sequens medicamen∣tum.

℞. Succ. ireos ℥ss. aq. casei ℥ijss. mell. crudi ℥ij.F. levis ebullitio, & coletur, in colat. dissolv. spic. nard. ℈ss. cinnam. ℈j. diagrid. gr. iij.M. ••••tur in aurora. ex eo semper ha••ebat ad minus octo sedes valde aquosas. Petrus Fo-restus. observ. 30. lib. 19.

Quidam hydropicus inflatus ven∣tre, manibus, pedibusque & facie, à medicis destitutus, & tanquam de∣speratus, adiit littus marinum, & naviculâ per aliquot miliaria ascen∣dit in altum maris: & provocato vomitu, post vomitum exercitio u∣tens, sanitati restitutus est. Idem. schol. ad obs. 32. lib. 19.

Ad aquosos humores educendos, imprimis confert squamma aeris, vel aes ustum; quo Iacchinus se primum, quod sciat, nostra aetate usum resert; cum tamen Baesdorpius antea eo u∣sus sit in Imperatore Carolo quinto hydropico, qui cum alii Medici de∣sperarent, se unum remedium habe∣re profitebatur Carolo Imperatori, sed eo se potius malle uti in Rustico quam in Imperatore· cui Imperator respondit (ut nos à fide dignis acce∣pimus) cogita te Rusticum prae ma∣nibus habere, modo Imperatorem ita c••raveris; atque eo utens, illum sanavit, addit Iacchinus, quod u∣trumque optimè debet conteri, atque in catapotia conformari ex melle· do∣sis à ʒj. ad ʒjss. admisce caryophyll. vel cinnamom. Idem. schol. ad obs. 37. lib. 19.

Mirabilis est historia vetulae mulie∣ris ab hydrope curatae, quae talis est. Vetula quaedam hydropica à Medicis destituta, ab altera vetula edocta ca∣piebat ranas rubetas dictas, easque vivas in ollam novam conjiciebat, superinfuso oleo olivarum, illisque sic decoctis, eo oleo ventrem inun∣gebat, deducendo manus versus in∣feriora à stomacho incipiens versus inguina, idque calidè; & secundo die tumor descendit ad inferiora, ita ut mirum in modum intumuerunt

pedes, sed quum prosequeretur inun∣ctionem, tertio die penitus delituit tu∣mor qum nulla sensibili evacuatione. Laudat Gradus, si in balneis arte pa∣ratis imponantur ranae vivae, mira∣biliter enim ad se attrahunt aquosi∣tatem. Sed topica non administran∣da nisi praecesserint universales pur∣gationes. Idem. schol. ad obs. 35. lib. 19.

Matronae cuidam hydropicae prius bene per pil. tres exiguas ex mezereo descriptionis Donati ab Altomari, re∣purgatae, post aliquos fotus conveni∣entes pro cruribus inflatis, sequens etiam cataplasma cruribus supra mo∣dum inflatis apposuimus.

℞. Rad. ebuli rec. M.vj. rad. bri∣on. lb j. cortic. exter. sambuc. M.iiij. fol. cucum. asinin. M.ij. caulium rub. M.vj. fol. malv. M.ij. fol. alth. M.iij. furfur. macr. M.v. fl. cha∣maem. M.iij. fl. melilot. M.ij. ab∣synth. exsicc. M.iij. decoq. in aq. font. q.s. pistentur, addendo unguen∣ti agrippae ℥iij. farin. hord. lb ss.F. ca∣taplasma ut artis est. hoc cataplas∣mate crura involvebamus usque ad genu: quo multa aqua effluxit abs{que} corrosione. Est egregium & pro ar∣cano retinendum. Petrus Forestus. obs. 39. lib. 19.

Subsectio secunda. Pro Hydrope Ascite.

℞. SUcc. rad. irid. ʒiij. elater. gr. iij. (non transeas gr. v. ad summum) agar. praep. ʒj. lact. ca∣prin. q.s.M.F. potio. Praestat saepi∣us iterare hoc medicamentum, quam semel validè evacuare. Io. Baptista Montanus. consil. 259.

Vidi Venetiis religiosum quen∣dam hydropicum ex ascite & tympa∣nite, qui fuit curatus. adfuerunt me∣cum excellentissimi medici plurimi, scilicet, Papiensis, Eugubinus Trinca∣vella, & alii. Habebat is, ut dixi, ascitem cum tympanite, & tabem cum febre hectica, opportebat tunc exsiccare & humectare, quare era∣mus in maxima discordia, ego vole∣bam ut multum biberet, sed quae a∣perirent, quia habebat plurimas ob∣structiones, praeterea ut humectare∣tur, quia ad tabem pervenerat· ordi∣nabam ergo syrupum acetosum cum omnibus quae provocant urinam. Eu∣gubinus nolebat quicquam esse biben∣dum, & narrabat de quodam histo∣riam, qui per sicca fuit curatus. Pa∣piensis ut litem dirimeret. conclusit neque liberaliter, neque omnino ni∣hil esse bibendum. res extrahebatur usque ad noctem, deducebant No∣biles unumquemque medicum ad su∣am cymbam, ibi tum Papiensis quod antea dissimulaverat, conversus ad magnificum quendam dixit, si vul∣tis curare hunc Dominum, profectò

non aliud erit faciendum quam quod consuluit Baptista Montanus. Io. Bap∣tista Montanus. consil. 263.

In Hospitali ventre tumente & pedibus aegrotabat pauper, cui hoc vino medicato subvenimus.

℞. Rad. irid. ℥jss. cort. rad. sam∣buc. & ebul. an. ℥j. absynth. sicc. ʒij. fol. sen. ℥j. sem. carui ʒj. vini men∣sur. j. coque leviter in duplici vase, bibat mane haustum aliquoties· mul∣tum & frequenter inde minxit, sen∣simque tumor ventris & pedum sub∣sedit sanitatique restitutus est. Felix Platerus. obs. lib. 3. pag. 633.

Hydropico cuidam Sartori propi∣navi succum ireos ut biberet ad ℥ij. addito melle, unde plurimùm & sae∣pius minxit & dejecit, & postquam repetiisset bis vel ter detumuit venter, pedesque subsederunt, ipseque sana∣natus est. Felix Platerus. obs. lib. 3. pag. 634.

Ad serosum humorem per urinas & alvum educendum vinum medica∣tum sequens ordinavi.

℞. Rad. quinque aper. an. ℥ss. rad. irid. ℥jss. rad. asari. ʒij. cortic. rad. sambuc. cortic. ebul. an. ℥j. ab∣synth. sicc. ʒiij. majoran. ʒij. fol. visc. q.ʒvj. fl. genist. ʒj. sem. foenic. ʒij. petrosel. ʒj sem. ebul. ʒjss. sem. heder. ʒij. fol. sen. ℥ij. fol. soldanell. ℥ss. rhei el. ʒiij. spic. schaenanth. an. ʒss. arefiant omnia, & incidantur, & sacculo includantur, & infund. in vini albi lb viij. bibat de eo haustum unum mane duabus horis ante pran∣dium continuando aliquoties. Idem. obs. lib. 3. pag. 639.

Cum seni cuidam hydrope labo∣ranti, pedes mire intumescerent, & vix spirare nisi erectus posset, fcari∣ficatio cruribus fuit adhibita, unde mensurae aliquot seri, pedetentim ef∣fluxerunt, liberiusque spiritum dux∣it: sed rursum recrudescente malo, & repetita scarificatione, fluente a∣qua, semper melius habebat, donec gangraena in pedibus suborta (uti frequenter fieri solet) e••m con••ecit. Felix Platerus. obs. lib. 3. pag. 649.

E pedibus in hydrope ascite tu∣mentibus, sponte aquam è phlyctae∣nis, seu vesiculis illic na••is, quae dis∣ruptae aquam profundebant, vel sca∣rificatione facta, è plagis ad multas saepe mensuras sensim effluxisse, ali∣quosque sic liberatos fuisse, licet in aliis, mortis imminentis sit indicium, multoties observavimus. Sed quod magis rarum, in quodam hydropico, ex scroto mirè tumefacto, aquaque pleno, nu••la apertura facta, supra mensuras tres vel quatuor sensim ex∣stillasse vidimus, qui tamen minimè mortem evasit. quod paracentesi•• in scroto ubi tutius fieret, plurimum profuturum in i••lis, qui curari pos∣sunt, nobis ostendit. Felix Platerus. obs. lib. 3. pag. 650.

In Xenodochium Basiliense addu∣cta fuit puella pauper annorum de∣cem ascitica, ventre in immensum tu∣mente, pedibus item inflatis reliquo corpore penitus absumpta, summa∣que dyspnaea laborans, ita ut penè suffocaretur, prominebat illi umbi∣licus vesicae instar pellucidae, quam

Chirurgus scalpello leviter discin∣dens, me jubente, aperuit, unde magno impetu aqua prosiliit, quam cum sensim aliquot dies emittere∣mus, ipsaque statim ubi venter pa∣rum subsedisset, spiritum facilè du∣ceret, eamque tanquam bene haben∣tem Chirurugs negligeret, factum ut aquâ rursum se colligente, venter de∣nuò intumuerit, vesicaque apparue∣rit, qua rursum dissecta, cum denuò aquae effluxus pateret, & turundâ immissa foramen ne coalesceret a∣pertum retineretur, atque indies a∣quae aliquantum educeretur, tandem ventre in pristinam formam remean∣te, pedumque tumore evanesente, marcoreque corporis per cibum & potum emendato, ex Xeno in noso∣dochium translata, ibique aliquot septimanas permanens, integrè sana cum matre discessit. Felix Platerus. obs. lib. 3. pag. 651.

Subsectio tertia. Pro Hydrope Ascite.

VIro cuidam hydropico singulis quatuor diebus exhibui sequen∣tem haustum, qui miraculosè depel∣lit hydropes.

℞. Aq. absynth. ℥v. extract. dia∣colocynth. ℈ij. ad ignem dissolvan∣tur· haec potio multas aquositates, multos flatus, multos quoque alios vitiosos humores quavis vice sine do∣lore & molestia eduxit, ac mirum in modum profuit. Martinus Rulandus. curat. 3. cent. 3.

Puerum quendum novem anno∣rum (ut & alios multos hydropi∣cos) sanavi per solam potiunculam hanc.

℞. Extract. esulae quantitatem nucis mosch. aq. ℥iij.M. facta simul ebullitione. Macerentur per noctem. Manè colatum bibit frigidè, quo per alvum plurima pituitosa & aquosa excrementa expulit. Pro residuis a∣quositatibus propellendis exhibui die sequenti iterum eandem potionem, cujus operatio bona & multa confe∣stim sanitatem integram reddidit. Martinus Rulandus. curat. 63. cent. 3.

Mulier quaedam ascitica à me op∣timè & brevi curata est taliter.

℞. Seri lactis ℥v. extract. esulae ʒij.M. pro haus••u, quem bibit ma∣nè, & tertio post die repetii••· & hoc sanè omnes aquositates ex toto corpore exturbavit, adeo ut paucis elapsis diebus sanitatem iterum ob∣tinuerit. Potus erat serum lactis, sed sitim, meo jussu, perferebat quan∣tum potuit. Martinus Rulandus. cur. 94. cent. 3.

Virum quendam hydropicum ita curavi.

℞. Aq. terr. sanct. ℥vj.F. potio, quam in lecto benè contectus bibit calidè, ac sudor emanavit è toto cor∣pore per tres horas, & post sudatio∣nem, egessit quoque multoti••s mul∣tas per alvum aquositates, & intra biduum annuente Deo, omnibus ad∣mirantibus, tumor abdominis, cru∣rum & pedum, & reliqua omnia symptomata evanuerunt. Haec aqua est optimum medicamentum hydro∣ticum

& hydragogon. Martinus Ru∣landus. cur. 88. cent. 3. Descrip∣tionem aq. terrae sanctae. vide infra sectione De Podagra. subsect.

Mulierem as••iticam brevi tempore ita curavi.

℞. Aq. fontan. syr. ros. solut. an. ℥iij.M. pro h••ustu, quem srigidè bibit mane, & per duas horas ante coenam repetiit· atque melius se ex utroque haustu habere aiebat. sed tu∣mor non imminutus: quare

℞. Extract sul. ʒjss. aq. acidu∣lae ℥vj.M. Macerentur per noctem: manè colatum bibit, quod sedes a∣quosas plurimas fecit· attamen ven∣ter parum detumui•••• ideoque post duos elapsos dies dedi spiritus vitae aurei ℥j. syr. è Sena ℥ss.M. pro haustulo, qui eduxit alvo copiosi••si∣mas aquas· & exinde omnis tumor remisit, atque ex insperato intra mensis spatium ex toto sana facta est. Pro potu dabatur vinum cui impo∣nebatur absynthium & enula campa∣na. Martinus Rulandus. cur. 47. cent. 4.

℞. Aq. absynth. capill. ven. an. ℥ijss. diaturb. cum rheo ʒvij.M. pro haustu, cujus virtute vir quidam hydropicus excrevit ad, libras 30. ichorum & aquositatum, & melius statim habuit, & brevi omnino con∣valuit Mart. Rulandus. cur. 86. cent. 9.

Mulier quaedam gravida ascite morbo correpta, per Dei misericordi∣am ex toto sanata est spatio decem dierum, sic,

Balneabat & lavabatur jussa meo decem dies continuos in aqua chaly∣beata: ex quo balneo omnis aqua intercus evanuit sine foetus detrimen∣to, sed cum matris foetusque salute. Idem. cur. 97. cent. 4.

Subsectio quarta. Pro Hydrope Ascite.

CUm materia haec nulla indigeat concoctione, ad expulsionem sic orsus sum.

℞. Succi ireos ℥ij. m••ll. rosat. co∣lat. ℥j.M. & jejuno stomacho biba••, quo aquae illius quotidie parum emit∣tebat. Postea vero octo interpositis diebus, catapotia ex nitro Alexan∣dri cum troch. alhand. mixta propi∣navi in hunc modum.

℞. Pil. de nitro Alexandri ℈ij. troch. alhand. ℈j.M.F. pilul. v. cum quibus multum aquae egere∣bat, quibus saepè, interjecto temporis spatio inter unam & alteram propi∣nationem, usus fuit· nam sensim & paulatim vacuandus est humor iste. mirum etiam in modum profecit hoc conditum.

℞. Rad. ireos per tyrocnestim tra∣jectae ℥ss. zinzib. ℈ss. mell. quantum ad spissitudinem sufficit. M. quo saepe utebatur & optimè abs{que} anxie∣tate & dolore aquositatem illam de∣ponebat. Amat Lusit. cur. 30. cent. 1.

℞. Elect. hydragog. min. Fernel. ℥ss. vini albi ℥iij.M. sumat in auro∣ra per intervalla. item,

℞. Terebinth. vino albo lotae ℥ij. sacchar. opt. ʒvj.F. electuar. sumat ʒij. pro vice. Potest fieri po••abile, si cum luteo ovi & vino dissolvatur

in mortario. Est medicamentum po∣lychrellum, quod alvum & urinas movet, & calefaciendi vim habet· detur bis in septimana. Inter vali∣diora sunt semina ebuli, cujus pul∣vis cum cinnamomo datur, ad. ʒij. in vino· purgat sursum & deorsum valide; est{que} primum medicamentum, eoque Bovius hydropes curabat, ex∣hibendo in jusculo per intervalla· po∣test etiam absumi aqua quae est in ab∣domine iis quae discutiendi vim ha∣bent· inter quae poti••simum locum habet incessus in balneis sulphureis, dum vires valent. praeterea in tritici acervo insideat, ita enim attrahitur humiditas; ut etiam si inspergatur arena fervida ad littus maris sub ar∣dente Sole. Saccharum absynth. pontic. viridis Matthiolus proponit tanquam optimum remedium. cu∣jus haec sunt verba· Absynthium ponticum efficacem vim obtinet ad aquam intercutem, ut mihi jam sae∣pe experimento est compertum: e∣quidem quosdam novi hydropicos quasi deploratos, qui ex longo esu comarum ejus, quae saccharo adser∣vatae fuerant, sanitati restituti sunt. Parandi ratio haec est.

℞. Florescentium jam comarum rec. absynth. lb j. sacch. albiss. lb iij. demptis caulibus & pediculis tundi∣to in mortario lapideo, deinde iis optimè tusis, saccharum in pulv. tritum adjicito, rursus omnia simul tantisper tundito, donec in unum corpus redigantur; mox ad usum re∣condito. Ex absynthio ita parato, patienti prius purgato, datur quoti∣die ℥ss. tribus horis ante cibum. Ro∣dericus a Fonseca. tomo 2. consult. 39.

Purgato prius corpore, ex cujus∣dam▪ consilio singulis matutinis in aurora, unum ve•• alterum haustum propriae urinae 〈…〉〈…〉 cum spa∣tio quatuor 〈…〉〈…〉, & interim 〈◊〉〈◊〉 aliquoties purgatus fuisset, tumor ventris & ti∣biarum paulatim subsidit, tandem{que} plenissimè convaluit. Guil. Fabritius Hildanus. obs. 51. cent. 3.

Cosmus Slotanus Chirurgus prae∣stantissimus virum ascite laborantem curandum habuit. medicamenta per∣multa tum interna, tum externa, ei absque fructu adhibita fuerunt· tandem verò adeò copio••è in scrotum delapsus est humor serosus, ut extin∣cto calore nativo, secuta sit gangrae∣na· adhibitis quae ad gangraenae cu∣rationem spectant, decidit scrotum, ita ut testiculi nudi conspicerentur. Hinc tantùm effluxit humoris serosi, ut à morbo liberatus sit aeger, & diu supervixerit sanus, atque liberos ali∣quot procrearit. Testes autem na∣tura obduxerat callosa quadam sub∣stan••ia, quae eos vice scroti obtege∣bat, & ab externis injuriis vindica∣bat. Guil. Fabritius Hildanus. obs. 48. cent. 1.

Subsectio quinta. Pro Hydrope Ascite.

PRopter materiae ventriculo & he∣pati 〈◊〉〈◊〉 quae tenuitatem, promptitu••••••em & copiam, non re∣quiro longam multamve concoctio∣nem; sed statim ad aquei humoris evacuationem festino· & praeter alia, hic mihi in usu est gratiola herba, quam licet valde amaram, & propte∣rea minus delicatam, in substantia exhibere queunt alii ad ʒij. cum pulv. cinnamom. & sem. anisi momento, saccharo & vini haustu; ego tamen in vino decoquo Mj. ejus parvum, seu ℥ss. cum uvis passis acinis exemptis, & à forti expressione admixta canel∣la, aniso & sacch. hora matutina propino, vel hac ratione apparari po∣test.

℞. Gratiol. ℥ss. soldanell. ʒj. sem. anis. ʒij. passul. enucleat. ℥ss. bulli∣ant cum vino ad remanentiam ℥v. liquor expressus exhibeatur. Po∣tens illud est pharmacum, quo sero∣sarum & aquearum superfluitatum librae non pauciores octo quandoque expurgantur. proximum potentia & bonitate catharticum succedit succus rad. irid. depuratus, qui cum ovi vi∣tello diligenter commixtus, albumi∣ne prius effuso, ex testa tepidè sor∣beatur· vel paretur sequens hau∣stus.

℞. Succ. irid. per residentiam de∣faecati ʒiij. vel ℥ss. syr. ros. solut. ℥j. cinnam. el. ℈j.M.

Dantur item pil. aggregat. ℈ij. cum gr. ij. elaterii. cortex sambuci & ebuli interior flavescens vulgò hic usurpatur. redigitur & ebuli cortex in pulverem, ejusque ʒj. cum aq. li∣nariae ℥iiij. propinatur, unde per urinam, vel etiam sedem, aqua cu∣tim subiens potenter expellitur. fran∣gulae à clariss. Matthiolo descriptae u∣tilitas non vulgaris: cujus interior cortex decoquitur cum eupator. ab∣synth. rom. cuscuta, veron. rad. ci∣clior. sem. apii & foenic. adjecto po∣stea cinnamomo. Efficax hic item yi∣tis sylvestris radix. Sunt qui olei vi∣trioli guttam in vini cyatho hydro∣picis propinant, idque magni arcani loco habent. porrò hoc observan∣dum, singulis septimanis ad mini∣mum semel tentandam esse evacua∣tionis repetitionem ne venter mox denuò saburrae aqueae affluxu exun∣det· quando autem paulatim ven∣trem & hepar exonerari desidera∣mus, aut propter humoris delin∣quentis abundantiam, aut labefacta∣tam viscerum virtutem, aut plurium symptomatum concursum; tunc ex hoc condito quotidie vel alternis die∣bus hora matutina sumatur ℥ss.

℞. Succ. irid. ℥ss. canell. galang. an. ʒij. caryophyll. macis, an ʒj. ze∣doar. ℈ij. soldanell. el. ℥ss. in pul∣ver. trita, M. cum melle despumato ad elect. formam. è baccis quoque sambuci & ebuli à semine expurgatis, & per colum trajectis, succus cum pauco melle despumato, vel saccharo coctione inspissatus hic utilis· stilla∣titia item utriusque aqua artificiosè

extracta ad ℥vj. hausta commenda∣tur. Prima adhaec arborum harū ger∣mina vel fol. adhuc tenella leviter bul∣lita in acetariis hic cum successu as∣sumuntur, quae in eundem usum eti∣am olerum more coquuntur. Uri∣nam cientia hic unicè prodesse con∣stat, inter quae efficax est imprimis oleum è juniperi baccis purè extra∣ctum, & cum vino sumptum. Da∣tur à plerisque petroleum cum vino, quod urinam, sudorem & vomitum movet. Memini adhaec quod Romae marito ascite diutius excruciato, pul∣verem bufonis usti, ut veneno tolle∣retur, sumptuum pertaesa uxor ex∣hibuerit· unde copiosum hic lotium reddidit· hinc ipsa denuò eundem propinat pulverem, ut citius aerum∣nosam sumptuosamque vitam cum subita commutaret morte, qui ab u∣beriore aqua confertim per vesicam exoneratus, praeter conjugis expecta∣tionem convaluit. Sunt item qui propinant decoct. rad. aperient. ℥iiij. cui admixtae fuerint sem. lini ʒiij. Correctoriae scilicet, & cantharides duae simul decoctae, sed prius simul colantur· interim ad viscera robo randa hanc praescribo mixtio∣nem.

℞. Conserv. rad. enulae ℥jss. cons. absynth. rom ℥j. spec. diacinnamom. ʒjss. dialacc. ʒj. ol. juniper. ℈ij. cum syr. de eupator. q.s.F. condi∣tum. in usu etiam sint zinzib. condi∣tum, radices pimpinell. conditae, conserv. absynth. rom. cons. rad. he∣lenii, & rad. eaedem conditae· aliquo∣ties vini sublimati u••um permitto, maximè in hyposarca. Caeterum duo etiamnum reliqua sunt praecipua to∣tius curationis capita, quae si ritè ob∣serventur, mirè conducunt, Pri∣mum est in toleranda siti constantia, quam stricta adeo lege impero, ut aegris non ultra lb jss. vini in quemli∣bet diem permittam: minori mole∣stia hic obedire queunt, si ex angu∣sti oris vitro bibant, humectata ete∣nim saepius vini stillantis mom••nto lingua pro uptius fallitur sitis, nec ejus copia gravatur ventricu••us. Al∣terum & ••erè maximum erit sudor; quem quomodocunque, quantum fieri poterit, extorquere oportet. The∣riaca postridie purgationis, cum vino calido propinata, huc facit· extrin∣secus sudoris profluvi••m multiplici∣ter molior, idque pro aegrotorum diversa conditione· tenuioris siqui∣dem fortunae hominibus consulo, ut mensae incubans corpus universum in clibanum, recenti pane extracto, e∣tiamnum tepentem, immittatur, sic ut caput extra praefurnium pulvinari innixum liberè respiret, ne calidioria∣re suffocationis periculū subsequatur. Ut is quo{que} citius promoveatur & ti∣biarum inflatio simul discutiatur, are∣nam in lebete vel cacabo calefactam, sive etiam cineres quercinos eodem modo calentes in sacculum infundo, cui colligato imponuntur crura tu∣mida mane & vesperi. Alius sudo∣rum exprimendorum modus mirè utilis & certior existit, si cupa ido∣nea prius igne vasi imposito incales∣cat, tecta lodice, aut panno denso, v••l operculo ob tumidum corpus

commodo· in hac super sedecula in∣sideat aeger, thorace & collo ita mu∣nito, ne quid vaporis exhalet: De∣inde sequens decoctum in cacabo vel vasculo aptiore fervidum intra tibias collocetur, in quod subinde igniti silices immittentur, ut novus copiosi∣orque denuo excitetur halitus, qui semper in ventre tumido quam fieri potest calidissimè excipiatur: ne ta∣men primi semper fervoris violentia urat cavendum sedulò· quo autem constantius diutiusque hoc sudoris ef∣fluvium toleraverit aegrotus, eo suae valetudini consulet rectius. Postea linteo calido coopertus, in contigu∣um lectum calentem deponatur, ne praepediatur sudoris fluxus· interim exhibeatur quod vires roboret, vel reficiat· decocti jam dicti materia esto; rad. & folia sambuci & ebuli, raphanus, absynth. puleg. ruta, abro∣tan. marrhub. hedera, rosmarinus, majorana, origan. salvia, calamenth. lauri folia, thymus, hyssopus, cen∣taur. min. nasturtii species, bacc. junip. anethum, chamaem. quae ad∣mixtis sulphure potissimum & sale, in lixivio & vino, aut in lixivio so∣lo bulliant· vel suffitus hic exci∣tetur solo acri lixivio, ex sarmen∣torum cineribus, vel quercinis parato. Io. Wierus. observ. 5. lib. 1.

Subsectio sexta. Pro Hydrope Ascite.

INter medicamenta quae aquam e∣ducunt, primum obtinet locum succus iridis depuratus à ʒij. usque ad ℥ss. bis in septimana cum mell. ro∣sat. ℥ij. in aurora datus· hac lege ut inter has evacuationes jecur corrobo∣retur hoc medicamento.

℞. Spec. diarrhod. abbat. troch. de rheo. hepat. lupi praep. an. ℈j. cum syr. de absynth. F. bolus, in aurora dandus. Succus etiam cucum. sylv. siccatus (quem elaterium vocant) omnium efficacissimè purgat, atque cum minori molestia & violentia, si hujus tria vel quatuor grana cum pi∣lul. aloephang. ʒss. in bolum cum syr. absynth. redigantur, & in aurora exhibeantur. Medicamentum au∣tem ex cantharidibus paratum, licet ex Galeni placitis aquosum humorem hunc per urinam valenter expurget; mihi medicinam facienti semper fuit suspectum.

Hydragogum quod sequitur egre∣giè aquas subducit.

℞. Soldanell. ℥ij. bulliant in a∣quae scolopendr. ℥ix. ad consumpti∣onem tertiae partis, in colat. adde pulv. sem. ebuli ʒjss. vel ʒij. vi∣ni albi ℥jss. haec potio alternis diebus maximo cum successu in aurora foelicissimè exhibetur. Sub∣inde etiam injiciatur clyster sequens.

℞. Soldanell. M.j. mercurial. malv. flor. chamaem. an. M.ss. sem.

anis. foenic. carui, dauci, an. M.j. bulliant in aq. q.s. in colat. lb j. dis∣solv. benedict. laxat. ℥j. elect. ex bacc. lauri ʒj. ol. rutac. ℥iij. sacch. rubr. ℥jss. sal. com. ʒiij.F. clyster. Hic Clysmus non solum aquam cor∣ruptam expurgat, verum etiam & flatus, qui aquoso humori semper junguntur (unde ventris distentio & dolor) mirificè discutit· propte∣rea & toto etiam curationis tempore alternis saltem diebus utiliter injici poterit· inter cataplasmata ventri ad∣hibenda, quod sequitur maximè va∣let. Emplastrum videlicet ex cochle∣is cum testis suis exactè contritis cum aqua ardenti, oleo irino & oleo ex ••erebinthina destillato paratum.

De Chirurgicis auxiliis, nihil ha∣beo quod proponam, quandoqui∣dem venaesectio hydropicis omnibus nocentissima censetur, nisi inter mor∣bi initia, ex consueta aliqua sangui∣nis salubri excretione pendentis, ne∣que etiam de perforatione, vel usti∣one cogitandum judico, quoniam praeterquam quod opus hoc periculo maximo plenum est, nihil facit ad morbi fomitem tollendum, viscerum nempe tumorem. Ioannes Zecchius. cons. 77.

Subsectio septima. Pro Hydrope Ascite ex hepatis scirrho.

CLysterem paravi ex urina pueri impuberis, in qua modicum fermenti incoqui jubebam, cum anisi, aneth. & foenic. semin. adjecta mel∣lis despumati ℥j. hoc clystere miri∣ficè allevabatur, nullo enim magis quam hoc detumescere ventrem, a∣quosa excerni, & flatuosa discuti sen∣tiebat· estque hic clyster mihi in e∣jusmodi affectibus familiaris atque probatus. Utebar interdum hoc de∣cocto praestantissimo, cui ego secun∣dum Deum, primas in hac curatio∣ne partes tribuo.

℞. Rad. irid. rec. bene. purgat. & contus. ℥j. fol. soldanell. ℥ss. cin∣nam. el. ʒij. sem. anis. ʒj. infund. omnia in vino albo, & aq. capill. ven. per noctem, & F. levis ebullitio, ad∣de in fine rhei el. ʒj.F. fortis expres∣sio· quam semel in hebdomada su∣mere jubebam. Fovebam ventrem sequenti fotu.

℞. Rad. irid. rec. ℥iiij. rad. ebul. lb j. fol. ejusd. M.ij. eupator. veri absynth. origan. puleg. calamenth. rutae, an. M.j. malv. & alth. cum rad. an. M.jss. soldanell. M.jss. fl. chamaem. melilot. anthos, fl. thymi, an. p.j. sem. cuscut. ℥j. sem. lini, faenugraec. alth. an. ℥jss. sem. anis. aneth. foenic. cumin. an. ℥j. furfur. p.ij.F. omnium decoctio in aqua marina & vino rubro potenti, & cum spongia infusa & expressa foveatur tumidus venter ante cibum· post fo∣tum ungatur oleo aneth. rutac. & cheirino, adjecto polline cumini, galangae, anisi, & baccar. lauri· in∣terdum emplastro de baccis lauri u∣sus sum, duritiem hepatis curavi, admoto cerato santalino, cui mastix, spica indica, schaenanthus, absynth.

coma, cum pauco gallinaceo adipe essent conjuncta, & ex oleo mastich. excepta· hoc curationis ordine tan∣tum profecimus, ut Deo opifice, mulier, quae ab omnibus deplorata habebatur, in integram valetudinem fit restituta. Franciscus Valeriola. obs. 2. lib. 1.

Subsectio octava. Pro Hydrope Ascite.

IMprimis usus sum hoc clystere, in aq. s.q. incoquebam fermenti acris ℥jss. addito salis communis pu∣gillo, facta colatura, urinae pueri impuberis ℥iiij. injiciebam, & ol. rut. ℥iij. mell. despumat. ℥j. mirum profectò quantum ab hoc clysmate aeger allevaretur, ut à quo ingens a∣quei humoris & flatuum effundeba∣tur· nec mirum, nam urinam ho∣minis acritudine sua hydropicis con∣ferre scripsit Avicenna, quod poten∣ter aquas detrahat.

Ad deobstruendum hepar & sero∣sum humorem solvendum hoc sumus apozemate usi.

℞. Corti••. foenic. petrosel. apii, gram. rusci, asparag. rad. rubiae tinct. in vino albo & potenti per noctem temperatar. an. ℥ij. rad. irid. rec. ℥ij. rad. as••r. cort. rad. tama∣risc. & cappar. an. ℥j. fol. agrim. ci∣chor. utriusque ceterach. capill. ven. an. M.j. soldanell. M.jss. sem. anis. foenic. ammeos, an. ʒiij. sem. me∣lon. contus. ℥j. passul. enucleat. pa∣ria x. cinnam. el. conquassat. ʒiij. cicer rubr. p.ij. fl. trium comm. an. p.j.F. omnium decoctio. in co∣lat. lb ij. adde fyr. de quinque rad. de byzantiis, & de eupator, an. ℥iiij. clarificetur, & aromatizetur cum fantal. cit••in. cinnam. el. & rad. irid. an. ʒj. hoc apozemate dies to∣tos octo uti aegrum jubebam, & ter∣tio quoque die clysterem qualem su∣pra descripsi injici jubebam. Ubi jam abundè meatus infarctu libera∣tos percepissem, purgans quod sequi∣tur medicamentum dedi.

℞. Decocti praecedentis ℥v. adde rad. irid. rec. & benè purgat. & con∣tus. ℥j. fol. soldanell. ʒij. cinnam. el. ʒjss. sem. anis. ʒj. rhei el. ʒjss. infund. omnia simul in dicto decocto & modico vini albi per noctem, & bulliant unica ebullitione, postea for∣titer exprimantur, expressioni adde syr. de cichor. cum rheo, syr. ros. solut. an. ℥ij.M.F. potio. quae profectò assumpta plurimùm profu∣isse est visa, aquam enim copiosè absque molestiâ detraxit, unde mirè se adjutum aeger testabatur. Hoc purgationis genere repetitis vicib••s ter sum usus· ad tumorem ventris dis cutiendum post fotum convenien∣tem emplastr. sequens admove∣bam.

℞. Sterc. vacc. lb j. sterc. caprin. lb ss. bulliant simul in aceto fortiss. & in mortatio terantur addendo sulph. ignem non experti ℥iiij. alum. ℥j. succor. thymeleae & ebuli rec. extract. an. ℥iij. farin. lupin. & o∣robi, an. ℥ij. pulv. soldanell. ℥iij. anis. foenic. cumin. an. ʒij. sal. com∣munis

torrefact. ʒiij. terebinth. ℥iiij. pic. naval. ℥vj.M.F. emplastr. ven∣tri apponendum, quo mirificè juva∣batur· partim enim solutione aquam hydropicorum solvit, partim in hali∣tum digerit atque siccat, & flatuum copiam exhaurit. Sed inter caetera p••aesidia primum in curatione locum decocto ligni sancti jure tribuendum censeo, quo totos quadraginta di••s vir hic usus est meo consi••io· & sic annuente Deo integrae sanitati resti∣tutus est. Franciscus Valeriola. obs. 5. lib. 2.

Subsectio nona. Pro Hydrope Ascite.

A Potu omninò quantum fieri potest abstinendum. Novi e∣nim ego non postremi nominis me∣dicum Hispanum publicè Bononiae profitentem, qui solo esu alimento∣rum assorum & abstinentia potus omnis per 40 dies continuata, curatus est, absque ullo prorsus me∣dicamento· quod si à potu abstinere omninò non potest, bibat quantum siti remittendae satis erit, id tamen parcè. Porrò bibendum vinum tenue quod urinam provocet· dulcia ac mu∣stum perinde ac pestis fugienda· ace∣tum mirificè hydropicorum sitim ex∣tinguit & compescit. expertus ego sum acetum aqua chalybeata dilu∣tum, sola oris ablutione sitim fregis∣se. Cavendum tamen ne quid aquae in viscera descendat· imo quorun∣dam est opinio aquam hydropicis vel solo iutuitu nocere. Prandium sit mediocre, coena parcior; secundae mensae & fructus omnes vitentur· poterit tamen degustare juglandem, amygdala, mala punica, pyra cocta, & caricas interdum, non tamen quo∣tidie, idque modicè· lectus sit non admodum mollis, praesertim anasar∣ca laborantibus, qui semper satis superque lecti secum circumferunt, puta molem illam oedematicam, & in toto corpore humorum colluviem. Si autem fieri posset ut ex herbis exsic∣catis conficerentur lectuli, ut ex ori∣gano, puleg. calamenth. urtica, hys∣sopo, & similibus, incredibile dictu, quantopere p••odessent per somnum; quod & medicorum declarant libri, qui multos in acervis frumenti obvo∣lutos, vel arena absconditos, vel furfure calido obtectos, à somno fir∣mos surrexisse narrant. tanta vis est in exsiccantibus medicamentis. Inter evacuantia salutare est quod se∣quitur.

℞. Hier. picr. ℥ss. rhei el. ℈ij.F. bolus. exhibeatur insuper rheum infusum in succo ireos hoc pacto pa∣ratum.

℞. Succ. ireos rec. per residenti∣am depurati ʒvj. rhei el. ʒj. contund. parum rheum, & per noctem in praedictum succum infundatur, facta forti expressione, adde succi cycla∣min. depur. ʒjss. syr. capill. ven. ℥j. aq. cuscut. ℥ij.M.F. potio, quae cum valde abstergens est, non solum in∣ternos sed externos meatus aperit, & primum quidem per secessum copio∣sissimè evacuat, deinde etiam sudores

elic re consuevit. Postea ad paratu facile, & in talibus casibus mihi do∣mesticum remedium devenirem, quo uno curata est mulier quaedam, & cu∣jus unius ejus vir tanquam miraculo∣si meminerit. Remedium tale est.

℞. Milii excortic. ℥ij. aq. font. clar. lb j. in mundo vase bulliant donec tantum ℥iij. vel ad summum quinque supersint, colentur, & cum aliquali vini meracioris portione mis∣ceantur, ut F. potio exhibenda cali∣dè· copiosissimè sudabit, si texeris diligenter, ut illa mulier sudavit, cu∣jus sudore permaduit totus lectus. Usa est hac potione per octo dies, & convaluit. Vocatur haec potio Sy∣rupus S. Ambrosii. Usus sum eodem syrupo in pueris hoc affectu laboran∣tibus saepe semperque cum successu. Inter externa laudatur epithema ex caprino fimo & urina pueri conse∣ctum. Laudat Galenus emplastr. ex cochleis cum suis testis contusis, ven∣tri impositum, quod aquam exhau∣rit. hoc composito uti soleo.

℞. Limac. cum testis contusar. lb j. cumin. torrefact. & subtiliter pulver. sem. carui, ammeos, salis usti, an. ʒj. pulv. rad. irid. farin. lupin. an. ℥j.M.F. emplastr. S.A. ventri apponendum· donec sponte decidat. vel cerotum quod ego experientia non solùm mea, verùm etiam alio∣rum comprobata mirabile inveni.

℞. Cerae, picis navalis, an. ℥ii. alumin. liquid. sulph. vivi bitumin. nitri rufi (si haberi queat) an. ℥ss. terebinth. ℥jss. ol. veter. ℥iiij. aceti q.s. ut fiat ceratum. Medicamen∣tum rurale est quod sequitur, & ruri summo usui esse potest.

℞. Fimi vaccin. arid. & tusi ℥ss. sulph. vel salis ʒj. aceti q.s.M. & apponito ventri, cui ex Archigenis sententia, addi possunt ova gallin. rec. cum suis testis contusa, ac bras∣sicae succus. Ubi autem fimum ani∣malis in emplastro apponendum le∣gis, ibi non recentem, sed aridum sumendum esse putabis.

Ubi in hydrope maximum juva∣mentum per urinae vacuationem spe∣ratur, idque in natura imbecilli, tali uti poteris pharmaco, quod & alvum subducit & urinam ciet.

℞. Terebinth. clarae ℥ss. aq. adi∣anth. lb j.M. & bulliant ad totalem aquae consumptionem, & adde can∣tharidum abscissis alis pedibusque & capitibus subtiliter pulver. ℈j. ma∣stich. cinnam. an. ℈ss. rhei opt. pulv. ℈j. cum oleo amygd. d. rec. F. massa, cujus ʒij. tuto dari possunt. Hoc experimentum bis hoc anno mihi occurrit. primum quidem in Xeno∣dochio De la vita in puero decem an∣norum diu tympanite laborante, qui tanquam à medicis derelictus in lecto se continebat· cumque ad ea, quae per os dantur, propter aetatem & longum morbum, & virium imbe∣cillitatem non admodum aptus esset, tale jussi apponi emplastrum, quoti∣die affixis sine scarificatione cucurbi∣tulis in abdomine, miraculoséque convaluit intra octo vel decem di∣es.

℞. Rad. cumcum. asinin. optimè contus. & in aceto sciillitico pe•• vi∣ginti

quatuor horas macerat. lb j. mell. despumat. lb ij.M. & bulliant ad consistentiam cerati, in fine adde cu∣mini subtiliter pulver. ℥iiij. singulis diebus, amovebatur emplastrum, & abdomini optimè terso, cucurbitulae affigebantur, dein rursus emplastrum apponebatur· quumque non sincerus esset tympanites, sed una cum flatu aqua adesset, in modica tamen quan∣titate, paulatim una discussus est fla∣tus, & in halitum digesta aqua, sa∣natusque est· cujus exemplo motus quidam non infimi gradus vir, cujus nepos ex filio simili morbo vexatus, à primario quodam medico tanquam deploratus derelictus erat, jussit me accersiri, & simili modo curatus est.

Alium in Hospitali Della-vita hoc modo curavi.

℞. Brassic. marin. subtiliter pulv. ℥ss. rhei el. subtil. pulv. ʒij. spec. di∣alacc. diacurcum. an. ʒj. hepat. lupi praep. limatur. chalyb. cum aceto scillit. saepius lotae, an. ʒss. mell. de∣spumat. q.s.M.F. electuar. cujus cochl. j. per horas duas ante prandi∣um suma•• & similiter ante coenam tantundem· alvus inde semel aut bis in die mota· quodque excernebatur aqueum erat. Victor Trincavellius. consil. 32. lib. 3. & Horatius Reserus. consil. 74. lib. 6. consil. Io. Cratonis, &c.

Subsectio decima Pro Hydrope Ascite.

ELaterium apprimè idoneum, at in exigua quantitate dandum, & valde vetus, & cum rebus ven∣triculo amicis. ut cum hiera pilul. aloephang. de tribus, & cum rha∣barbaro. Christopherus Guarinonius. consult. 563.

Hoc hydragogum exhibui quod mirabile est in educenda aqua hydro∣picorum, & nunquam me fe••ellit, semper enim foelicissimo successu sum illo usus: & quoniam solet esse a∣marum, ideo sapa vel saccharo dul∣corandum est. & est hujusmodi.

℞. Rad. cucum. agrest. ℥iiij. rad. ireos & sambuc. an. lb ss. turbith. ℥j. incidantur radice••· lign. sassafr. ℥ss. in••unde per viginti quatuor horas in vini opt. lb vj. bulliant ad consump∣tionem medietatis, colatura servetur usui. dosis ℥vij. advertendum, ut sit magis tutum hoc auxilium, ponen∣dum esse pulverem corrigentem in historia tympanitis infra describen∣dum. hoc vinum sumebat semel in hebdomada, & semper evomebat lb j. vel ij. aq. citrin. & tantundem per secessum: & in ascite maximè vomitus convenit. Exhibuimus quan∣doque rad. mechoac. ad ℥ss. in vino maceratam, & benè res cedebat. Est enim haec radix maximè huic affectui proficua, & crassos & serosos educit humores· & memini me quendam hydropicum hac sola radice curasse.

Volebam devenire maximè cum se∣mel urina fuit suppressa in hoc casu ad extremum illud remedium, quod ponit Hippocr. lib. 4. De Ratione Vi∣ctus, & lib. De intern. Affect. scil. ad pulv. cantharidum ablatis cap. & alis ad ʒss. in furno exsiccatis & in vino exhibitis; sed quoniam melius habuit de suppressione urinae, ideo non deveni. Nam ad hoc remedium tuncest descendendum cum alia non profuere remedia, & spes est in an∣gusto, & tunc (inquit Cappivaccius) quod desperati à morte ad vitam re∣vocantur. Volebam hominem im∣mittere seu cooperire usque ad collum ac••rvo tritici, sed ratione paupertatis non fuit factum. Est enim mirabi∣le remedium, & à Plinio & Galeno commendatum· dicit namque Plinius lib. 22. cap. 25. tantam vim inesse tritico, ut cados plenos siccet; & re∣fert Sextum Pomponium Praetoris pa∣trem Hispaniae citerioris principem, cum horr••is suis ventilandis praeside∣ret, correptus dolore podagrae, mer∣sit in triticum totum pedem & tibi∣am, levatusque siccatis pedibus mi∣rabilem in modum surrexit. Gal. noster idem confirmat exemplo agri∣colarum (lib. 1. De Nat. Facultat. cap. 14. & 3. cap. 15.) qui in carris transvehunt frumentum, & cum vo∣lunt aliquid frumenti furari immit∣tunt in frumentum vas aliquod ficti∣le aqua plenum, & sic frumentum majus & ponderosius evadit, & aqua ferè tota à vase absorbetur à tritico, & nos quoque hanc experientiam domi fecimus, & verum invenimus, quinimò ab iis qui carros gerere so∣lent, idem accepimus. quare si fru∣mentum hanc habet vim attractri∣cem in rebus inanimatis, & minus porosis, multo quidem magis habe∣bit in corporibus nostris animatis & magis porosis· statim igitur ad hoc remedium est condescendendum, nam satis est praesentaneum, & melius est, ut radiis Solaribus sit triticum excal∣factum: habent enim radii solares vi∣vificum calorem; quinimo juvat hy∣dropicos, ut teneant ventrem disco∣opertum sub calidis radiis solaribus. dummodo non adsit ventus, quod in aestate & canicularibus fieri potest. E∣piphanius Ferdinandus. hist. 38.

Vir quidam in urbe nostra ex hye∣mis praegressae injuriis & sedentaria vita asciten contraxit, abdomine in ingentem molem elevato. pedibus tumidis, scroto & praeputio valde distentis· circa solstirium aestivum, forte tabaci fumum cum amicis per fistulam hausit. Exinde successit vo∣mitus, soluta alvus, serum copiosè per aliquot dies expurgatum, sen∣simque & abdomen de••umuit, & pedes, scrotumque ad pristinum sta∣tum rediere. Thomas Bartolinus. hist. 17. cent. 6.

Generosa quaedam matrona anno∣rum sexaginta, in ascitem incidit. Omnia pro· aquae expurgatione ten∣tavimus, sed irrito conatu· tandem solo unicornu nostro non tantum largissimè in sudorem est soluta, quem nunquam ferè antea ex voto naturâ etiam provocatâ, voluit excitare; sed tumor quoque universus subsedit,

& ad consueta munia prompta redi∣it, & adhuc, laus Deo, benè valet. Thom. Bartholinus. hist. 46. cent. 5.

Hiera picra cum speciebus diatur∣bith. cum rhab. plurimos summi Dei beneficio, ab hydropis rudimentis vindicavit· alternis diebus copia nu∣cis avellanae ingeritur. Io. Heurnius. cap. 26. lib. 2. meth. ad prax.

Subsectio undecima. Pro Hydrope.

SYrupi mei ex rheo cum mecho▪ ac. cui in isto aut simili affectu qui nauralia viscera insedit, multum tribuo, descriptionem, quae mihi jam multo tempore usitatissima fuit, hic subjungam.

℞. Rhei opt. ʒvj. fol. sen. ʒx. mechoac. albiss. ℥ss. fl. viol. rec. pj. cinnam. inter ʒj. zinzib. alb. ℈ijss. aq. beton. cichor. & bugloss. an. ℥iiij. rhab. & mechoac. pulveribus irroratis aqua cinnamomi. infund. omnia S.A per noctem· mane ebul∣litione & expressione facta, colentur, & cum sacch. albiss. ℥v. vel vj. syr. ros. solut. ℥ij.M.F.S.A. syrupus. cujus aliquando bibat ℥ij▪ mane in exiguo haustu juris pulli, cui paucae passulae demptis gigartis, pauca folia rosmarini & macis tantillum inco∣cta sint. Hujus syr. usus tutus est, neque insuavis, nisi dulcedine sua molestus sit, istam molestiam si mo∣derare velit, immiscebit pulv. hier. ℈ij. vel ʒj. Reinerus Solenander. cons. 6. sect. 3.

℞. Spec. diarrhod. abbat. ʒiij. diacurcum. ʒij. limatur. chalyb. vel acuum (lotae primum aqua, deinde v••no, postea aceto, tu•• in crucibulo cum a••eto in mediis carbonibus co∣ctae, donec acetum absumptum sit, & chalybs igniatur) subtilissimè in marmore tritae ℥jss. rad. cichor. condit. ʒx. conserv. absynth. ℥j. epi∣thym. rec. ʒj.C.C. ust. sem. portu∣lac. anis. an. ʒss. cinnamom. ʒj. cu•• syr. de succo cichor. cum. rheo, q.sF.S.A. conditum· ejus usus est, ut sumat cochl. j tribus vel quatuor horis ante cibum· ut alvus interdum utiliter ducatur, & visce∣ribus interim robur accedat, uta∣tur hac mistura.

℞. Passul. corinthiac. select. ℥j. lotar. primum aqua, postea vino, in quo parum macerentur, tum inster∣ne exemptas linteo panno mundo, ut mador superfluus exsugatur. Postea asperge rhei minutim pulverati ℥ss. cinnamom. pulv. ʒj. aut ij. sacch. albiss. ℥iij. aut iiij. passulae cum istis pulveribus & saccharo tuso confusae & commistae indantur in vitrum aut aliud vas vitreum, vel argenteum poculum, & in sese compressae ser∣vantur. dosis ℥ss. aut ℥j. è cochlea∣ri prout vel magis vel minus movere velis. Sumantur ante cibum, & diu mandantur, antequam deglu∣tiantur. Reinerus Solenander. cons. 21. sect. 3.

Cuidam ascite deploratae laboran∣ti sequentibus remediis succurre∣bam.

℞. Spec. diaturbith. cum rheo

ʒss. pulv. mechoac. nigr. ℈ss. ex∣tract. diagrid. gr. iiij. sal. chamaem. gr. iij. sacch. rosat. tab. gr. v. ol. anis. gt. j.M. detur bis· à cujus usu aliquoties alvum exoneravit, cum multa seri ejectione. Postea ad se∣quentia alterantia & aperientia per∣ventum est.

℞. Aq. locustar. sambuc. (quae in hydrope mihi valde familiaris) urtic. min. an. ℥iij. aq. cichor. cha∣maem. agrimon. an. ℥jss. syr. de ci∣chor. cum rheo ℥jss. syr. de eupator. compos. de soldanell. an. ℥j. tartar. vitriol. ℈iiij.M.F. julepus. pro quat••or dosibus.

Tandem hoc apozema, cujus u∣sum in hydropicis alias maximo cum successu saepius sum expertus, fuit ordinatum.

℞. Cortic. inter rad. frangul. ebul. sambuc. cichor. urtic. an. ℥j. levistic. polipod. an. ℥ss. liquir. ʒvj. irid. ℥ss. fol. gratiol. cuscut. agerati, agrimon. an. Mj. absynth. rom. M.ss. flor. calthae, chamaem. cyan. viol. sambuc. an. Mss. sem. melon. ʒiij. petrosel. levistic. foenic. an. ʒij. fruct. alki∣kengi numero xj. acinar. sambuc. ℥j. medull. sem. cartham. ℥jss. cal. arom. ʒss. passul. min. ℥ij. incisa & contusa coq. in s.q. aq. ad tertias. addendo in fine spec. arom. rosat. di∣arrh. abbat. an ʒj. sacch. cand. ℥jss. iterum bulliant, colentur, clarifi∣centu•• lb ij. quibus adde arcani vitri∣oli ʒj. usurpetur haustus quotidie bis, duabus horis ante cibum. Hoc apozemate continuato fiant evacua∣tiones intermediae cum pulvere ca∣thartico praescripto. His aliisque perfectè convaluit aeger. Petrus Cru∣cius. Epist. ad Horstium, post obs. 32. lib. 4. obs. Gregor. Horstii.

Subsectio duodecima. Pro Hydrope Ascite.

AQua intercutem cum vehemen∣tius urgeretur puer, tantaque intus contracta esset, ut alvum nul∣lam in partem movere posset, omni auxilio medicorum destitutus, teme∣rariam sibi libertatem vindicavit· quare aquâ quantum poterat epotâ, in ultimum fese mortis discrimen malè sanus praecipitavit. Verùm si∣ve id aquae contractae impulsu, sive ope naturae factum sit, soluta est umbilici unitas: indeque tanto im∣petu aqua profluere coepit, ut supra ventrem cubitos tres ascenderet· quo fanè vitam finisset, nisi circumassi∣stentes opposita manu aquam fluere non permisissent· hinc medico accer∣sito, & aqua paulatim educta, ac curioso victu, & caeteris quae ad rem facerent injunctis, brevi tempore, in pristinam redactus est sanitatem. An∣tonius Benevenius. cap. 12. lib. De ab∣ditis Morborum & Sanationum Cau∣sis.

Rustico, quem aqua intercutem malè habebat, opem nostram expo∣stulanti, sanari illum, cum morbus jam inveterasset, minimè posse re∣spondi· instanti tamen ut aliquod saltem consilium ei praeberemus, sub∣ridens, inquam, amice, si curare de∣sideras,

opus est, ut non ultra bibas, quam ut vitam sustineas· discessit, & anno peracto, iterum interrogat, an ipsum noverim; nego me hominem nosse· at ille tua ope curatus, inquit, ad te revertor, scire cupiens an adhuc mihi liceat aliquid bibere, cum hacte∣nus nihil biberim· admiratus, inter∣rogo, quare & cujus consilio: cui ille, inquit, tuo; & rem omnem ab initio narrat. Jussi igitur paulatim vino assuescere, sed mero potius quam lymphato. Antonius Benevenius. cap. 13. lib. De abditis morb. & sanat. causis.

Accidit interdum casu & fortuna sanari nonnullos, quos medicina cu∣rare non potest. Mulierem scimus, quae dum ascite adeò laboraret, ut nulla de salute ejus superesset spes, nescio quo spiritu impulsa, de emi∣nente quodam loco ad terram devol∣vitur, & utero ad lapidem eliso dis∣sectoque ita prorsus omnis effusus est humor, ut quae puerum octimensem gestare videbatur, enixam crederes. Sed nec multo post aut tempore aut labore idoneis ad hanc rem adhibitis praesidiis, penitus sanata est mulier. Anton. Benevenius. cap. 109. De abditis morborum & sanationum causis.

In Urbe nostra juvenis quidam Hydrope laborans, spontè natura bi∣nis vomitibus excitatis, ingentem a∣quae copiam evomuit, quo facto ven∣ter detumuit, & Hydrope liberatus fuit. Avicenna in cura hydropis vo∣mitum maximè laudat; qui tamen si copiosus sponte natura viribus imbe∣cillioribus existentibus supervenerit, mortem accelerare consuevit, quem∣admodum colligimus ex historia à Nicolo descripta. Meminit enim cu∣jusdam hydropici, qui continuò evo∣mens aquam, extinctus est.

Piscator quidam cum laesio hepatis non esset insignis, tumore tamen in∣genti venter intumesceret, ex assiduo labore soluta hydrops, & detumefa∣ctus venter, perfecteque sanatus, nul∣lis medicis adhibitis auxiliis. Mar∣cellus Donatus. cap. 21. lib. 4. histor. medic. mirab.

Sunt qui veluti arcanum probant lapidem serpentis. Coluber aquaticus à cauda funiculo constringatur, atque ita suspendatur, ut sit subjectum vas aqua plenum· evomet coluber lapi∣dem, qui totam illam aquam vase contentam consumet. Lapis allige∣tur, & apprimatur ventri hydropici; paulatim aquam consumet.

Cuidam hydropico Negotiatori in Angliam profecto hieme, tumor cum miraculo quodam subsedit, evanuit{que} morbus, nec rediit. Cuidam per sudo∣res sponte excitatos, & quasi destil∣lantem aquam, curatio. Cuidam ad vi∣vū resectis unguibus pedū, exercitio & frictionibus, paulatim humor illuc defluxit, & convaluit. Ia. Hollerius. lib. 1. cap. 39.

Subsectio decima tertia. Pro Hydrope ascite.

A Fide digno medico mihi rela∣tum est, Canonicum quendam ex Hydrope periculosè decumben∣tem, à medico suo petiisse, ut halecis

esum sibi indulgeret· annuit medi∣cus, sed hac conditione, ne intra dua∣rum horarum spatium, quicquam po∣tulenti post esum halecis assumeret, & integrum halecem, si posset, assu∣meret· aegrotus paret. Quid fit? aeger tandem ad urinae emissionem stimulatus, tam largè ipsam profudit, ut per horae ferè quadrantem nulla mictionis quies interveniret, ipsum{que} abdomen sensibiliter magis magisque subsidere deprehenderetur.

Commendatur ad hunc affectum spiritus vitae aureus Rulandi, qui ple∣risque nihil aliud est, quam essentia troch. alhandal. commodior videtur haec esse ejus praeparatio.

℞. Rad. esulae praep. lb j. epithym. ℥vj. rad. polipod. ℥iiij. zedoar. zin∣zib. caryophyll. mastich. an. ℥j. cin∣nam. ℥ss. passul. min. ℥j. sacch. alb. lb jss. trita infund. in vase vitreato, in vini alb. rhen. & vini malvat. an. lb iijss. adde spirit. vitriol. ʒj. stent per dies quatuordecim, in infus. quo∣tidie agitando: postea destillentur: destillatum faecibus reaffundatur, & denuo destilletur, idque tertia vice repetatur. Daniel Sennertus. practic. lib. 3. part. 6. sect. 2. cap. 3.

Cave tu ne cauteria inuras Hydro∣picorum facilè corporibus· novi hoc evenisse in Doctore medico celeberri∣mo, qui cum ab aqua fatigaretur, in∣uri suis cruribus ulcera jussit: at illa mox in gangraenam abibant, ac homi∣nem abripiebant. Io. Heurnius ad Hippoc. aph. 8. sect. 6.

Fieri non potest ut invalidâ medi∣cinâ trahatur in intestlna humor ille qui natat inter peritonaeum & inte∣stina· qui enim succo ireos vel dia∣turbith, aut brionia vel soldanella ex∣istimant se id efficere posse, fallun∣tur· haec enim venis conceptam a∣quam facili nisu effundunt, non ab∣domine natantem. quare elaterio opus est; hujus grana aliquot remisce∣re cum pil. alephang. vel euphor∣bium remixtum in parva copia cum cassia▪ rec. extracta praebeo. Io. Heur∣nius. ad aphor. 14. sect. 6.

Ut Hydropi foeliciter medicina fiat, adsit viscerum integritas· non adsit haectica intemperies, nam signi∣ficat longa die viscera prostrata esse. Ineunte morbo aqua copiosè expella∣tur, libereque efferatur, amota omni cruditate· dantur 6. vel 7. gr. opt. elaterii cum pil. alephang. ruen∣te nimium alvo, propinentur 2. vel 3. grana opii· cum theriaca & syr. citri· nam motis sudoribus seda∣turimmanius profluvium. Io. Heur∣nius. ad aphor. 29. sect. 7.

In Hydrope imperare solemnis fa∣mem & potus accisionem: ex ipso epidauro vix praestantius remedium petas· Italum medicum Hydropicus accessit agricola, imperat medicus, ut toto anno temperet à potu, fecit, con∣valuit. Praescribitur etiam decoctum lign. guaiac. sassafr. & sarsaparillae. Io. Heurnius. ad aphor. 59. sect. 7.

Mulier quaedam Monspeliensis sexa∣genaria Hydrope cum asthmate cor∣repta est, ita ut totus venter, femora & tibiae valde intumuerint· prae∣scripsi, post quaedam alia remedia, de∣coctum guaiac. cum fen••, agar. tur∣peto,

& hermodactyl. per quindecem dies continuos usurpandum. Postea sequentibus duobus remediis per mensem continuatis, integrè restituta est.

℞. Rad. enul. camp. apii. foenic. irid. siccar. an. ℥jss. rad. valerian. gentian. asar. scyll. an. ℥j. cortic. me∣dian. sambuc. & lign. sassafr. an. ʒvj. fol. absynth. agrimon. chamaedr. cap. ven. siccor. an. ʒij. sumit. cent. min. & fl. genistae. an. ʒj. sem. pe∣trosel. ameos, aneth. an. ʒjss. cinnam. ʒij. conquassentur omnia; & infund. in vini albi lb iiij. per aliquot dies. Deinde hujus vini capiat ℥ij. vel ℥iij. singulis diebus manè duabus horis ante pastum· quarto vel quinto quo∣que die capiat dosin pulv. sequentis hydrotici.

℞. Senn. turbith gummos. hermo∣dactyl. sem. ebuli. rad. jalapp. & me∣choac. an. ʒj. cremor. tartar. ʒij. gut••. gumm. ʒss. pulv. diambr. diar∣rhod. abbat. & sem. foenic. an. ℈j. sacch. cand. ʒiij.F. omnium pulvis· cujus ʒij. infund. per noctem in vini praedicti ℥iiij. capiat. Lazarus Ri∣verius. observ. 67. cent. 2.

Subsectio decima quarta. Pro Hydrope ascite.

PAstor quidam Hydrope ascite la∣borans, hisce usurpatis, sanitatem recuperavit. Primo die purgans me∣dicamentum exhibitum est ex sena, agar. manna & syr. rosato. Secundo die detractus est sanguis ad ℥viij. Tertio sumpsit bolum ex calome an. gr. xxiv. jalap. ℈j. cum conserv. ros. Quarto sumpsit calomel. gr. xxiv. cum jalap. ʒss. quo septies purgatus est· & primum crassa & nigra excre∣menta, postmodum serosi humoris copiam excrevit· crura & tibiae val∣de detumuerunt. Quinto die idem remedium iteratum, ut & sexto, ea∣dem fuit operatio, sed paulo minor; crura, tibiae, & scrotum omninò de∣tumuere· sed venter in eodem sta∣tu permanebat. Septimo, clyster in∣jectus est ex pulpae colocynthid. ʒjss. furfur. M.j. in vino albo decoctis. Octavo, iteratus est idem clyster. Nono, sumpsit dosim pulv. hydrotici praecedenti observatione descripti ex vino albo. Decimo, sumpsit julepum hunc aperientem.

℞. Rad. apii. petrosel. enulae. camp. an. ℥j. cort. median. fraxin. & tamarisc. an. ℥ss. rad. asar. ʒiij. fol. a∣grimon. ceterach. cap. ven. cichor. chamaedr. cent. min. & absynth. utri∣usque an. Mj. sem. anisi petrosel. an. ʒiij. fl. genist. & sambuc. an. p.j. coq. ad quart. v. in colat. dissolv. syr. de limon. ℥iiij.F. julep. pro iv. dosibus matutinis, addendo unicuique dosi sa∣lis diuretici (seu salis tartari) ʒj. spi∣ritus diuretici (seu spiritus tartar.) ʒss. Post secundam dosim julepi rei∣teretur pulvis hydroticus; iterum ju∣lepus, & iterum pulvis· iterum jule∣pus per alios quatuor continuos dies· sit potus vinum album ex infu∣sione chalybis paratum· convaluit, & ab illo tempore pancraticè vixit. Lazarus Riverius. obs. 23. cent. 3.

Mendicus quidam hydrope à tri∣bus mensibus laborans, cum propter inopiam medicis auxiliis uti non posset, ex rusticae mulieris consilio usus est per mensem integrum de∣cocto rad. brusci: purgatus est bis aut ter simplici senae infuso; & his solis praesidiis perfectè curatus est. Lazarus Riverius. obs. 52. cent. 3.

Mulier quaedam ascite laborabat, cum inops esset, hunc tantum pulve∣rem ei praescripsi.

℞. Sen. mundat. crystall. tartar. & rad. jalap. an. ℥ss.F. pulvis· de quo capiat ʒj. cum jusculo singulis diebus· hoc remedio per viginti dies usurpato integrè liberata est. Laza∣rus Riverius. obs. 73. cent. 4.

Puella octo annos nata, hydrope laborans, usa est conserva ex passulis in omni pastu· & intra duos menses liberata est. Illa autem conserva fie∣bat ex passulis in vino albo decoctis ad putrilaginem, & per setaceum trajectis, iterumque recoctis ad opia∣tae consistentiam. Lazarus Riverius. obs. 44. cent. 4.

Rusticus quidam incidit ex Febre tertiana in hydropem universalem: à quo eum liberavimus succo ireos ad ℥iij. cum mannae ℥jss. intra septem dies ter exhibito· inde venter omnino detumuit, maximaque sero∣sae illuviei copia per alvum & urinas excreta· alter hydropicus curatus est solo vino juniperino· singulis enim matutinis sumebat ejus ℥vj. Simeon Iac••z. obs 82. cent. 4. observ. River.

Mulier quaedam ob suppressos menses hydropica facta sequentium remediorum usu convaluit. Primò sumpsit per quatuor dies ptisanam laxantem ex infus. ʒij. sen. cum ʒss. sal. prunell. & gutt. xv. spir. sulph. per campan. deinde sequentium jus∣culorum usum aggressa est.

℞. Rad. aspar. gram. & cichor. an. ℥ss. rad. chinae in taleol. sectae. ʒj. fol. agrimon. ceterach. bugl. & ci∣chor. an. M.ss. crystall. tartar. ℈ij. coq. cum quarta parte galli veteris· in colat. dissolve sal. absynth· & ta∣marisci. an. ℈j. sacch. rosac. ʒij.F. jusculum· quod capiat per duodecim dies tribus ante prandium horis. Finitis jusculis, iterum sumpsit ptisa∣nam laxantem praedictam per tri∣duum· ac deinde opiatam sequentem, cujus miros effectus saepe vidi∣mus.

℞. Conserv. fl. tamarisc. & cap. ven. an. ℥jss. cons. rad. enulae camp. ʒvj. chalyb. praep. cum. sulph. ℥j. sal. tamarisc. ʒj. spirit. sulph. per camp. ℈ss. cum syr. conditurae citri F. opiata· de qua capiat ʒij. aut ʒiij. singulis diebus manè: Postea deam∣bulando, & continuando per quinde∣cim aut viginti dies. Simeon Iacoz. observ. 10.

Puella quaedam hydrope lethali torquebatur, jubentibus nobis potus cujuscunque fugam, ut fieri debet; tantam aquae quantitatem aliquando bibit, ut rumpi videretur. Sed quo∣niam ut aiunt, fortuna pueris & stultis auxiliatur, alvi fluore oborto, pristinae sanitati restituta convaluit. Dominicus Panarolus. observ. 24. Pentecoste. 2.

Subsectio quindecima. Pro Hydrope Ascite.

HYdropicus quidam multis vesi∣catoriis admotis multis parti∣bus, curatus est. Simeon Iacoz. obs. 21.

Rusticus quidam triginta annorum à tribus mensibus hydrope laborans, tandem vitam cum morte commuta∣vit· dissecto cadavere, ingens aqua∣rum copia fluxit: jecur optimè con∣stitutum, & naturali temperie prae∣ditum invenimus, lienem verò cor∣ruptum, & totam ferè ipsius substan∣tiam pici liquatae similem. Simeon Iacoz. obs. 6.

Homuncio quidam veterum calce∣orum instaurator in hydropem asci∣ten incidit, quo cum à sex mensibus detineretur, & umbilicus promine∣ret ad magnitudinem ovi gallinacei, paracentesis facta est in medio exom∣phalos, & aqua per partes educta, admota cannula ex aurichalco con∣fecta, in cujus extremo lamina erat lata, ne in ventrem mergeretur, fo∣raminibus utrinque pervia ut alligari posset· & ita curatus fuit. In hac operatione advertendum, ne hydro∣pici aperiantur, nisi exomphalos ap∣pareat, quasi naturâ viam illam ad exclusionem aquarum affectante· ali∣oqui omnes qui aperiuntur, non prominente umbilico intereunt. Sa∣muel Formius. obs. 4.

Sal millepedum à celebri medico foeliciter usurpatur in hac curatione, quem iulepis aliisque remediis aperi∣entibus admiscet, praemissa purgati∣one cum succo ireos nostratis, quem si aeger vomitu rejiciat, pro deplora∣to habendum esse existimat. Hydro∣picus quidam curatus est solo usu salis prunellae in potu ord••nario per mensem integrum· cujus spatio aqua universa in abdomine contenta, eva∣cuata est. obs. 9, & 8. inter Observa∣tiones Riverio communicatas hinc in∣de decerptas.

Rusticus quidam hydropicus fa∣ctus, abscessum passus est in dextra parte abdominis, eoque aperto, in∣finitus propemodum vesicularum a∣qua repletarum numerus egressus est, ut ducentarum numerum excederet, idque per plurium dierum spatium, & sic omnino curatus est. observ. 15. ibid.

Nisi viscera interna sana & illaesa fuerint, parum ant nihil ut pluri∣mùm, incisionem aegrotis profuisse usus atque experientia edocuit· te∣stantur id quoque viri docti. Eva∣cuatur enim tantummodo aqua, quae in vacuo ventre continetur: radix verò & origo mali in visceribus re∣manet. Contra si umbilicus in hy∣dropicis paulatim naturae beneficio in tumorem elevatur, & tandem e∣rumpit, aut inciditur, commodissi∣mam esse viam expurgandi humo∣rem serosum hydropicorum, ac sae∣pissimè aegrotos ipsos hoc beneficio à morbo liberatos fuisse, viri docti observarunt. mihi quoque hujus rei exempla occurrerunt. Guil. Fabri∣tius Hildanus. obs. 47. cent. 1.

Ego insensibilem aquarum evacua∣tionem molior magna spongia nova, quae totum abdomen comprehendat, expressa in aqua calcis vivae, & su∣perligata: quo medicamento pluries hydropeam curavi sine ullo aquae sen∣sibili exitu: viscerum etiam frigi∣dam & humidam intemperiem tol∣lit, ita ut etiam lien••m· induratum aliquando sanaverit. Hier. Fabritius. ab Aquapendente. cap. 54. part. 1. Chirurgiae.

Syrupus de rhamno cathartico ad ℥j. exhibitus, aquas mirabiliter edu∣cit· Rheum à nonnullis commenda∣tur, quia purgando humores noxios, hepar valde roborat· & Stocherus se multos curasse refert usu rhei ad ʒj. vel ʒij. tertio aut quarto quoque die exhibiti cum decocto aperiente· tum etiam apud Scholtzium in Epistolis, habetur insignis historia cujusdam hydropici solo usu rhei perfectè sa∣nati, quod singulis diebus deglutie∣bat eâ quantitate, quae necessaria vi∣debatur ad alvum subducendam (hi∣storiam vide infra, lib. 15. sect. 8. De Rhabarbari El••gio) purgationum vi∣ce clysteres injici possunt, quibus fla∣tus discutiantur, aquae educantur, & venter imminuatur.

Sequens clyster insignem aquarum copiam educit.

℞. Pulp. colocynthid. ʒj. in∣fund. per noctem in vini albi ℥iij. colat. adde decocti intestin. vervecis lb j. olei communis ℥ij. salis petrae fusi ℥j. aceti fortis cochl. j.F. clyster. Vel,

℞. Pulp. colocynth. ʒj. furfur. macr. M.j. decoq. in vino albo & F. clyster. Vel,

℞. Decocti emollient. lb j. vini emetici turbidi ℥iiij. diaphaen. ℥j.F. clyster.

Inter roborantia, quae toto curati∣onis decursu nunquam omittenda, praecipu•• recenseri debet aqua cinna∣momi· cujus cochl. j. manè vel ante coenam interdum exhiberi poterit. Lazarus Riverius. prax. med. lib. 11. cap. 6.

Subsectio decima sexta. Pro Hydrope.

INterdum hydropici patiuntur lo∣tii suppressionem: unde non tantùm augetur aquositas in abdo∣mine, sed etiam imminet mors re∣pentina· quare in promptu habere oportet remedium aliquod potens, ut est usus cantharidum. Possumus exhibere cantharidem unam inte∣gram, cum ℈j. vel pulv. rutae vel spicae· superbibendo aliquid pingue, ut juris pulli pinguis ℥iiij. vel vj. hoc modo utiliter & tutò dantur cantha∣rides in hydrope & aliis lotii suppres∣sionibus. Ego ab omnibus desertos cantharidum usu restitutos vidi. Hier. Capivaccius. practic. lib. 3. cap. 19.

Novi Comitissam de Falaix, quae dum juvencula hydrope tumeret, sua∣su cujusdam Medici, abstinuit ferè per solidum annum à potu, solidiore cibo & jusculis contenta: & evasit sana, vivitque modò septuagenaria.

Authores aliquot commendant bu∣fones vivos utrinque renibus alliga∣tos, solvere hydropem per lotium. Saltem vidi rusticum hydropicum sa∣natum alligata anguium senecta per ventrem & renes. Mercur. praecipitat. curat omnem hydropem. Observa∣vi si antimonium in liquorem verta∣tur, ac postmodum in pulverem, qui tantum per sudorem purget, haberi remedium, quod omnem hydropem modestè tollit· non frustra commen∣dat fimos Paracelsus, cum sintsalia ci∣borum putridorum, quibus datum est resolvere materiam occasionalem hy∣dropis. Io. Helmontius. tractat. cui tit. Ignotus Hydrops.

Hoc hydropico prodesse vidi, ra∣tionem tamen non perspicio. Soleis pedum adhibebat folia hyoscyami, ita ut non solùm ex pedibus, sed uni∣verso corpore aqueus humor extra∣heretur. Verùm hoc non velim ad∣hiberi. Io. Crato. consil. 33. lib. 5.

Ad hydropem mirificè facit fuccus cochleariae herbae ad ℥j. quotidie sumptus. Praeferunt quidam cru∣dum eo qui saccharo coquitur. Io. Crato. epist. ad Camerar. lib. 5. Con∣sil. & Epist.

Pro hydrope & paralysi pilu∣las lunares unicè commendat D. Robertus Boyle, in aureo suo tractat. De Vtilitate Philosoph. Experimentalis. cum mica panis efformantur in pilu∣las minoris pisi magnitudine, qua∣rum una aut altera vel etiam tres pro varia aegrotantis constitutione, in pomo tosto sumendae. Descriptio∣nem vide citato libro.

Spiritu aperitivo Penoti foeliciter usus sum in hydrope· cujus haec est compositio nonnihil à me immutata.

℞. Vitriol. ungaric. ad rubedi∣nem calcinati lb iiij. silicum è flumi∣nibus collector. & optimè calcinat. lb v. tartar. ad albedinem calcinat. lb j. mista, inque tenuissimum pul∣verem tusa reponantur aliquandiu in locum humidum, ut per deliqui∣um in liquorem aliquantum abeant, postea destilla per alembicum in are∣na ter, singulis vicibus, capiti mor∣tuo in pulverem redacto, reaffuso humore destillato· extremò per re∣tortam igne aperto, sed ab initio len∣to, primùm phlegma destilla, postea verò spiritum acidum auctioribus ig∣nis gradibus elice. Ex capite mor∣tuo calcinato salem extrahe, & cum eo, ablato prius phlegmate per bal∣neum, spiritum acidum circula vel digere· tandem cum argilla in pastil∣los toto circulato redacto, ex retorta igne nudo, gradibus tamen observa∣tis spiritum alkalisatum provoca, quem••dmodum fieri solet cum spi∣ritu tartari· sale proprio fortificato· dosis est à ℈j. ad ʒij. in vino vel alio liquore convenienti. Io. Hartman∣nus. pract. chimiatr. pag. 210.

Puellam quandam octodecim an∣norum hydropicam ex febre tertiana intermittente malè curata, ita cu∣ravimus.

℞. Rad. ireos, petrosel. enul. camp. an. ʒiij. cortic. median. sam. buc. fol. eupator. cannabin. an. M.j. soldanell. M.ss. bacc. juniperi ℥j. sem. foenic. d. cinnam. cortic. citr.

an. ʒjss. concisa & contusa insuan∣tur sacculo & cum pintis iiij. vini rhenani per quatriduum infundantur· hujus ter de die ad ℥iij. instillatis spirit. salis armoniaci gt. vj. assume· re jussi. Post octiduum circiter pur∣gatio fuit instituta haustu purgante simulque diuretico, & subinde pul∣vere sequente parum diminuto.

℞. Rad. mechoac. ʒss. jalap. ℈j magist. tartar. vitriol. sal. sambuc. an. gr. vij. ol. garyophyll. junip. an. gt. ij.M.F. pulvis.

Item corroborans simulque diure∣ticum conditum subinde ad nucis moschatae quantitatem fuit usurpa∣tum.

℞. Conserv. absynth. menth. an. ℥j. cortic. citr. condit. ℥jss. spec. di••calamenth. ʒij. sal. sambuc. ʒj. spirit. nitri ℈ss. ol. still. cinnam. gt. v. macis, gt. x.M.F. conditum. Fredericus Deckers. obs. ad cap. 4. lib. 4. Praxeos Barbettianae.

Bufo discissus & renibus impositus hydropicorum aquas per meatum u∣rinarium expellit. Io. Wierus. lib. 3. cap. 35. De praestigiis Damonum.

Vir quidam fide dignus, retulit mihi se multos ascite laborantes cu∣ratos vidisse sequenti remedio.

Silices colligebantur albissimi, qui circa flumina reperiuntur & fracti aliquantulùm pellucent, crystalli instar, illi autem super prunas inca∣lescebant, & candentes in vino albo extinguebantur, hujus vini cyathum unum aegri sumebant mane usque ad perfect••m curationem, quae intra mensem perficiebatur· hujusmodi si∣licum calcinatorum sal in vino albo exhibitus, foelicius, ni faltor, opera∣retur. obs. 8. inter observ. Riverio communicatas.

Hydropica mulier cum nullis re∣mediis levari potuisset, sola ptisana herbae ceterach. curata fuit; ejus au∣tem ptisanae valde coloratae prae co∣pia plantae tres haustus mane quotidie sumebat; sic enim jecur, ubi saepe fons & origo hydropis est corrobora∣tum, & ad pristinam temperiem de∣ductum fuit, adeo ut non aquosum amplius sed bonum sanguinem pro∣duxerit· alios epoto succo satureiae curatos fuisse pro certo mihi relatum fuit. Veronicae aqua mane epota ad ℥vj. per tres dies, ad hydropicos cu∣randos valde etiam utilis est. Petrus Borellus. obs. 53. cent. 2.

Inter diuretica quae ad hunc affe∣ctum utilia censentur, praecipuum locum obtinet succus chaerefolii· cu∣jus ℥ij. exhibentur manè cum vino albo per plures dies. Riverius. prax. med. lib. 11. cap. 6.

℞. Aloes opt. ʒijss. gumm. gutt. gam. subtiliter pulver. & cum mal∣vatico dissoluti & laevigati ʒjss. dia∣gryd. eodem modo praep. ʒj. gumm. ammoniac. ʒjss. tart. vitriol. ʒss. cum syr. ros. solut. F. massa, dosis à ℈ss. ad ℈j. educunt aquas potenter. hae sunt illae pilulae ex quibus Bontius Principis Auriaci Medicus maximam sibi famam acquisivit. Io. Schroderus. lib. 2. Pharmacop. Med. Chym. cap. 73.

Subsectio decima septima. Pro Hydrope Anasarca.

PUella quaedam trium annorum a∣nasarca totius corporis inflata, penitus abhorrens ab omni medica∣mento, per usum mercur. dulcis cum gr. aliquot magist. jalap. restituta fu∣it, morti proxima: quae repetitis vi∣cibis sine molestia copiosè praedictis evacuata fuit; subsequente quoque balnei medicati usu corroborationis gratia. Gregorius Horstius. Epist. 2. ad obs. 32. lib. 4.

In principio Anasarcae seni cuidam paratum est hoc balneum sudoriferum pro tumore pedum.

℞. Rad. ebuli ℥iiij. fol. salv. be∣ton. rosmar. an. M.iij. bacc. lau∣ri, M.ss. bacc. junip. M.jss. incisa & contrita, coq. pro balneo. Gregor. Horstius. obs. 35. lib. 4.

Maximum arcanum in hoc morbo est gratiola, quae semper in copia tum purgantibus, tum aliis medica∣mentis admiscenda. Potest etiam ex ea fieri extractum vel sal, ex quibus componuntur pilulae hydropicae.

℞. Extract. gratiolae, mechoa∣cannae, an. ℈j. sal. gratiolae, gr. vj.F. Pilulae· purgant per alvum & u∣rinam. Si non satis purgant, adde extracti troch. alhand. cum spir. vi∣ni malvatici facti quantum visum fu∣crit. Possunt etiam hîc nonnun∣quam adhiberi scarificationes in pedi∣bus, femoribus & natibus. Io. Hart∣mannus. pract. Chimiatr. pag. 245.

In Anasarca sectio venae commo∣da videtur, si sit à mensium recent•• suppressione. Sed cum morbus ab ea suppressione natus, jam affectus est, imbecilla ea est quae à suppressione ista sumitur indicatio: nam conta∣minata est sanguinis molisque corpo∣ris oeconomia, succrevitque cacho∣chymia quae ex se catharsin indicabit. Guil. Ballonius. consil. 24. lib. 1.

Vir quidam vexabatur vermibus longis, corpus praeterea totum intu∣mescebat, & humore circumlueba∣tur, aderat ciborum fastidium, sitis inexhausta, faciei tumor, & color albus, urinam reddebat rubeam & pauculam. Coepi huic mederi in istum modum.

℞. Extract. esulae ℈ij. juris piso∣rum ℥v. mixta, colataque potioni da∣bam singulis tribus diebus; & cum aliquoties sumpsisset, vermes ore longos, teretes ac magnos ejecit, alvo verò aquositates omnes dejecit· & intra mensem, Dei auxilio praeter spem omnium integram sanitatem adeptus est. Victus ratio erat te∣nuis, vinum bibebat subtile & al∣bum, frequenter etiam hoc decoctum diureticum.

℞. Baccar. Junip. contus. M.iij. decoquantur in aquae fontanae q.s. ad tertias. Martinus Rulandus. cur. 64. cent. 2.

Subsectio decima octava. Pro Hydrope Tympanite.

OPtima proposita victus ratione, statim nulla expectata coctio∣ne, devenimus ad vinum nostrum 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 & hydragogum, quod semper mirabile adinveni.

℞. Rad. cucum. agrest. seu asi••i∣ni, sambuc. ireos, & soldanell. an. ℥iij. incid. optimè, & infund. per duodecim horas in lb vj. vini albi & clari, deinde bulliant ad consumpti∣onem tertiae partis· quo tempore ad∣de cumini, anisi, sem. foenic. amme∣os, dauci, seseleos, rutae, aneth. an. p.j. cortic. citr. ʒij. cinnam. el. ℥ss. tragac. & mastich. an. ʒj. ••ulliant S.A. & coletur, & servetur. dosis ℥vj. vel viij. hoc vinum partim est ab Aetio desumptum, & partim ex nostra inventione; & ut ingenuè satear, mirablle est ad educendos flatus, ••um per os, tum per secessum, & multoties sum expertus: evacuat per vomitum aquam citrinam, & quandoque per secessum, & tantam ructuum & flatuum copiam movet, ut certè sit incredibile· & testor De∣um, quod assumptis à nostra aegrota bis pro vice ℥vij. istius vini, fuerit sequuta evacuatio ad lb iij. aquae ci∣trinae, & infinitus ructuum & flatu∣um proventus, & tumor minor satis erat· & iterum illud bis exhibuimus singulis quinque diebus, & eadem se∣quuta sunt, cum n••ra tumoris de∣tumefactione. Est hoc vinum mi∣rabile & innoxium, nam si quae sim∣plicia sunt in ipso deleter••a, tamen adsunt corrigentia· quare tutum est & saluberrimum remedium tum in Ascite, tum in Tympanite. Epipha∣nius Ferdinandus. histor. 41.

Ad serositates una cum flatibus sensim evacuandas, potionem sequen∣tem praescripsi.

℞. Rad. irid. ℥j. cortic. inter. sambuc. ebuli, an. ℥ss. rad. foenic. pe∣trosel. an. ʒvj. fol. cent. min. agri∣mon. marrhub. alb. an. M.j. solda∣nell. M.ss. fl. chamaem. genist. an. p.ij. sem. foenic. car••i, an. ʒjss. fol. sen. ʒx. turbith. opt. ʒij. sem. cartham. ponderos. summitat. sam∣buc. in vere collect. an ʒiij. fiat decoctio in s.q. vini & aquae· stent in infusione per noctem· mane co∣lentur ℥xij.

℞. Colaturae ℥iij. syr. de spina cervi••a ℥j.M.F. haustus, qui reite∣retur per quatriduum. Gregor. Hor∣stius. obs. 33. lib. 4.

Est specificum in tympanitide li∣quor ex floribus tapsi barbati (eo modo paratus quo liquor ex floribus cichor. de quo infra lib. 13. sect. De Ophthalmia) cujus ℈j. aliquoties & quotidie sumptus in decocto semmis & rad. foenic. ventositates expellit. Foelicius id exequemur, si simul fiat fomentatio ventris hoc modo.

℞. Urinae pueri lb iiij. lapidis pru∣nellae ℥iij. bulliant invicem ad ignem lentum usque ad casum tertiae partis urinae· hoc modo restitui viduam ab omnibus Medicis relict••m· in reliquis progrediendum ut in Ascite. Io.

Hartmannus. practic. Chymiatr. pag. 237.

Sectio decima tertia. Pro Hypercatharsi.

BAro quidam post sumptum pul∣verem diacarthami, centies e∣vacuatus est. Hunc sanum fecimus injiciendo hunc clysterem.

℞. Jusculi capi lb j. sacch. ros. ℥j. laudan. gr. v. vitell. ovi numero j. superpurgationem statim compes∣cuit· loco laudani addatur aliquando theriac. rec. ʒjss. Petrus Pachequus. obs. 23.

Sectio decima quarta. Pro Hypochondrii dextri du∣ritie.

AD duritiem quae est in dextro hypochondrio, coquant attri∣plicem Romanam, quam Spinachiam vulgò vocamus, in aqua simplici, & admixto oleo amygd. d.F. Cata∣plasma parti, in qua Scirrhus esse existimatur, applicandum. Io. Cra∣to. consil. 67. lib. 7.

Sectio decima quinta. De Hysterico Affectu.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, suffocatio uterina, affectus est foeminis familiaris, quo suffocari & quasi strangulari videntur. Per unum symptoma de∣finiri nequit, nunc enim est respira∣tio difficilis, nunc etiam Syncope, nunc quoque animalium, aliarum{que} actionum laesio, cum totius corporis refrigeratione, à vapore maligno ex utero ad partes superiores elevato, or∣tum habens· huic vapori originem praebent non solum semen & sanguis, sed & alii in utero vitiosi & corrupti humores, dummodò malignam ac venenatam naturam induerint. In∣vadit hoc malum per paroxysmos, qui nunc frequentius, nunc rarius re∣deunt, nunc breviore, nunc longiore tempore durant, pro materiae copia, quae nunc citius, nunc tardius colli∣gitur, nunc etiam citius, nunc tar∣dius discutitur. Familiare est virgi∣nibus aetate jam provectioribus & libidinosis, ac in Venerem pronis, ut etiam viduis in quibus semen cor∣rumpitur, & pravam hanc qualita∣tem induit· quandoque & ve••ulas cacochymicas sanguine menstruo & semine destitutas hic affectus corri∣pit, ut & praegnantes, quibus nimi∣rum pravi humores, postquam con∣ceperunt, in corpore retinentur; & puerperas etiam, quando scilicet lo∣chia non satis fluunt, aut post partum laboriosum, vel abortum, sanguis aut

pravi humores in utero relinquuntur ex semine corrupto ut plurimùm graviora excitantur symptomata, quam ex sanguine menstruo, aut a∣liis humoribus corruptis· affectum imminentem indicant murmur abdo∣minis cum ructu vel nausea, lassitu∣dines, oscitationes, & pandiculatio∣nes, tristis aspectus, & pallor faciei· ingravescente affectu sensus strangu∣lationis urgere incipit, quasi ex gran∣diori bolo devorato, quem in fauci∣bus se habere putant. Respiratio in∣tercipitur, & suffocatio augetur· ac tandem actiones omnes vitales & a∣nimales depravantur, imminuuntur vel abolentur. Hinc deliria, con∣vulsiones in facie & artubus, & non∣nunquam in toto corpore; vertigo, oculorum inversio aut rotatio, apho∣nia, & 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 cum pulsu obscuro & nullo, aliaque symptomata gra∣via· in quibusdam uterus sensibiliter agitatur, & quasi conglobatur, & in variis abdominis partibus globi instar percipitur. Declinante vero affectu, seu paroxysmo hysterico, humor qui∣dam è locis muliebribus effluit, inte∣stina obmurmurant, oculi attollun∣tur, genae rubore suffunduntur, acti∣ones animales restituuntur, corpus incalescit, suspiria profunda emit∣tuntur, sicque aegra sensim restitui∣tur· distinguitur à Syncope, quod pulsus aliquis ut plurimùm adhuc fentiatur, sudor frigidus non erum∣pat, nec facies tam pallida, sed po∣tius t••mida, & aliquando rubicunda sit, & odoratis juventur. Ab apo∣plexia quod sentiant, si pungantur, absit stertor, & post accessionem me∣minerint eorum quae dicta aut facta sunt. Ab Epilepsia denique quod primo invasionis tempore motus con∣vulsivi perpetuò non sint conjuncti, nulla circa os spuma reperiatur, & post paroxysmum plerumque acto∣rum recordentur. Quidam volunt non uterum sed hypochondria esse partem in hoc morbo primario affe∣ctam· ejusque causam proximam sta∣tuunt flatus, halitus, & vapores aci∣ditate & austeritate praecipuè peccan∣tes ob vitiosam succi pancreatici aci∣dioris, bilis acrioris, & salivae visci∣dioris in tenui intestino effervescenti∣am. Alii rursus hîc accusant colluvi∣em serosam juxta nervorum origines congestam, unde spiritus animales labe quadam affecti, tandem in ex∣plosiones cientur; & sic existimant hunc affectum praecipuè ac prima∣riò esse convulsivum, & à cere∣bro nervosoque genere affectis po∣tissimùm dependere. Alii denique suffocationis hystericae ortum ascri∣bunt sanguini tenuiori & flatulen∣to cum effervescentia quadam in vasa pneumonica & cordis impetu∣osius irruenti; indeque omnia re∣censita symptomata deducunt.

Subsectio prima. Pro Hysterica Passione.

℞. AQ. vitae ex opt. vino semel destill. lb ij. infund. cin∣nam. caryophyll. pulv. anis. sem. foenic. cal. arom. an. ʒss. persistant in infusione per tres dies. Deinde

coletur· adde sacch. opt. q.s.F. syrupus de quo sumat ℥j. in aurora per ali∣quot dies· hic syrupus mirificè con∣fert passionibus hystericis. Rodericus â Fonseca. tom. 2. consult. 92.

Virgo quaedam nobilis & nubilis frequenter hystericis accidentibus in∣festabatur, cum incipiente cardialgia, unde valde circa praecordia angeba∣tur; postea delirabat, corpus concu∣tiebat, inde sine respiratione, ac si ex∣pirasset, aliquandiu jacebat; donec vomitu superveniente, somnoque correpta, eoque perfecto, ad se redi∣bat. Cum aliquando praecautionis gratia diacydonites lucidum scam∣moneatum illi ut extra paroxysmū eo uteretur, dedissem, illa{que} cum paroxys∣mi incipientis praeludia sentiret, etsi hoc non jusseram, sponte purgans il∣lud, quod ob gratiam libēter sumebat, assumpsit, & mox superveniente de∣jectione per alvum à paroxysmo li∣berata fuit. Caeterum cum nihilo∣minus post tempus aliquod elapsum, denuo hoc malo corriperetur, quo jam annos aliquot per vices graviter molestata fuit, sequentibus pilulis ali∣quoties usa, curata fuit.

℞. Pil. de hiera aggregat. an ʒj. sem. viticis myrrh. castor. an. ℈j. cum syr. de artemis. F. massula. ca∣piat. ℈ij. pro dosi, in novem pilulas formatos. Felex Platerus. observ. lib. 1. pag. 188.

Alteri mulieri hystericis accidenti∣bus laboranti, haec praescripsi.

℞. Spec. hier. ʒj. mechoac. rhei. an ʒjss. turbith ʒj. tartar. alb. ʒss. zinzib. ℈j. myrrh. castor. an. ℈ss. sem. vitic. dauci. an. ℈j. diagrid. praep. ℈j. cum syr. de artemis. q.s.F. massa pilul. capiat ʒss. vel ℈ij. heb. domadatim.

Vinum hoc in principio men••ae bibat.

℞. Rad. valerian. mei an. ʒvj. imperator. angelic. an. ʒiij. herb. sic∣car. meliss. majoran. artemis. thymi. an. ʒjss. absynth. ʒij. fl. rosmar. paeon. lavend. an ʒj. sem. cumini. ʒj. sem. paeon. ʒij. sem foenic. ʒiij bacc. lauri junip. an. ℥ss. infund. in mens. xij. vini· & de eo bibat.

Postea sumpsit de hoc pulvere ad praecautionem aliquoties.

℞. Sem. cumini ʒss. rad. impe∣rator. ʒj. piper. ℈j.M. sumat ʒss. pro vice cum vino malvatico. Sicque restituta fuit Platerus. obs. l. 1. p. 189.

Virgo quaedam nobilis mensium instantium tempore saepius hystericis accidentibus infestabatur; inter alia quam plurima praescriptum est hoc Emplastrum.

℞. Galban. ℥j. styrac. liquid. ʒj. cum ol. nardino ••. Emplastrum. ex∣tend. super alutam conspergatur pulv. caryophyll. & uteri regioni applice∣tur. Felix Platerus. obs. lib. 1. pag. 190. legatur tota observatio.

Subsectio secunda. Pro Hysterico affectu.

NOstrum experimentum quod nunquam fefellit est, ut devo∣ret moschi optimi gr. v. cinnam. ca∣ryophyll. nuc. mosch. an. ℈j. vino

odoratissimo dissoluta. Horatius Au∣genius. epist. 7. lib. 12.

Mulier quaedam saevissimis sym∣ptomatis affligebatur; dolore capitis, ructu, corporis contractione, dolore inguinis, stridore dentium, aliquando in terram cad••ns, sine voce, ore clauso, ut ape••ire non posset: atque haec ex matricis vitio omnia, ut lace∣raret etiam vestimenta sua, & cade∣ret in syncopen. Remediis multis frustra factis, superveniens mulier quaedam vetula, dedit tredecim gra∣na moschi, & totidem pulv. sang. drac. vulgaris ex ℥iiij. aq. fl. aran∣tiorum. Sanata est▪ nec unquam in posterum istos dolores perpessa est· idem medicamentum in simili casu à me exhibitum semper profuit· exhibi∣tum autem aliquoties. Reinerus So∣lenander. consil. 15. sect. 4.

Statim ubi futurae suffocationis signa comparuerint, ac imprimis in∣sultus & intumescentia hypogastrii, mulieri ebibendus praebeatur sequens haustus tepidus.

℞. Stercor. rec. caballi avena nu∣triti. M.ij, coquantur in vino rhe∣nano, exprimantur, ac colentur, pro potu. Venter autem circa umbilicum vinciatur ac subligetur fascia linea latiore, aut cingulo ex corio cervi in ipso coitu cum cerva necati confecto, quod singularis efficaciae esse in hoc casu experientia testatur. Franciscus Ioel. practic. lib. 8. sect. 1.

Priapus & cervi & tauri justo aestus tempore exsectus, singulare se∣cretumque in suffocatione uteri & colica remedium subministrat· pro hysterica ita procedendum•• in ipso paroxysmo, pulveris quantum c••ltri apex capit in cerevisia calente, vel aqua appropriata exhibe bibendum· nisi fallit experientia, brevi sedabitur affectus· ad praecautionem povem or∣biculi exinde abscindendi, & terni suo linteo involuti imponantur poto∣rio scypho, ex quo per hebdomadas tres bibat aegra, ab alio potu interea abstinens· eo remedii genere quam plurimae desperatae sanitatis, & coli∣ca passione miserè excruciatae ad se redierunt. Thom. Bartholinus. histor. 50. cent. 6.

Mulier quaedam hysterico affectu laborabat, cum vomitu & alvi fluxu, summaque virium dejectione, ut mo∣ribunda videretur. Post multa reme∣dia usurpata, nempe fomenta robo∣rantia ventriculo admota, pullos cor∣di applicitos, epithemata eidem parti apposita, cucurbitulas femoribus & pubi affixas, clysterem ex jusculo & theriaca injectum, tum aquam cin∣nam· exhibitam: sumpsit tandem potionem sequentem, quae mirum in modum ipsi profuit.

℞. Aq. artemis. ros. & fl. aran∣tior. an. ℥j. aq. cinnam. ʒiij. confect. de hyacinth. ʒj. pulv. el. diamar∣gar. frigid. ℈ss. croci. gr. iv.F. potio. Lazarus Riverius. observ. 32. cent. 1.

Cuidam hoc affectu laboranti prae∣scribo clysterem hystericum in hunc modum.

℞. Ol. rutac. ℥iiij. aq. vitae. ℥j. vini generosi ℥ix. galban. ʒij.M.F. clyster. injiciendus praemisso clystere laxante. Applicui deinde (Empla∣strum

de galbano; & potiunculam exhibui ex aq. nophae ℥ij. cum gr. iv. castor. hic nibilo melius habuit, imo verò fluxus mensium cohibitus est; sequenti die dum nausea urgeret, ex∣hibeo potionem ex sale vitrioli ad ʒj. cum aqua appropriata, qua ingen∣tem pituitae viscidae copiam evomuit cum labore. Tertio die jubeo aperiri venam malleoli, unde multum levata est. Sed quarto die animi defectibus & languoribus afficiebatur, ut se va∣pores ad cor· ascendentes percipere as∣sereret▪ aperta est vena alterius malle∣oli sine fructu, quinto demum die ex∣hibita est, potio sequens hystericis convenientissima.

℞. Mosch. & sang. drac. an. gr. xiij. aq. naph. ℥iv.F. potio. hoc re∣medio maximè levata est· & toto die melius habuit. At fexto, & septimo, redierunt symptomata. Octavo sum∣psit pil. foetid. ʒj. quibus optimè purgata est, & ita benè habuit, ut nullis aliis remediis opus fuerit. La∣zarus Riverius. observ. 65. cent. 1.

Subsectio tertia. Pro Hysterico affectu.

MUlier quaedam cum hysterica suffocatione premeretur, & fa∣ciem hàberet rubicundam, injecto clystere ex oxycrato parato, confe∣stim liberata est: ita ut aliis reme∣diis quae ipsi praescripta fuerant, non indiguerit. Lazarus Riverius. obs. 83. cent. 3.

Ancilla uxoris 〈◊〉〈◊〉 subitò cor∣repta est dolore attrocissimo latus dextrum & lumbos tam immaniter infestante, ut illa continuò ejulare co∣geretur· cum nulla febris adesset, existimavi affectum esse hystericum. Ideo statim oxycrati cyathum exhi∣bui, quem post horae quadrantem vo∣mitu rejecit, cum multa pituita. Se∣dato vomitu, alterum oxycrati cya∣thum hausit, & statim dolor proti∣nus evanuit, eaque prorsus liberata est. Lazarus Riverius. obs. 6. cent. 4.

Mulier quaedam per multos an∣nos variis affectibus hystericis vexa∣ta est, qui epilepticos insultus refere∣bant. Multa tentavit remedia à mul∣tis medicis praescripta, sed omninò incassum· tandem cujusdam mulie∣ris confilio sumpsit carnem lupi in pulverem redactam, & frustulum e∣jusdem carnis salitae semper gustavit, à quo tempore immunis omnino fuit à praedictis affectibus. Lazarus Ri∣verius. obs. 31. cent. 2.

Virgo quaedam viro matura moti∣bus quibusdam convulsivis affligeba∣tur; ex quibus conjeci illam suffo∣catione laborare· sequenti remedio in momento liberavi.

℞. Ass. foetid. ʒij. castor. foecul. bryon. an. ʒj. sem. rutae ℈j. croci ℈ss. laudan. Parac. gr. viij. cum syr. de artemis. F. massa pilu••. de qua capiat ʒj. Petrus Pachequus. obs. 10.

In uteri strangulatu habeas singu∣lare remedium: julos sive catulos ju∣glandis in pulverem exsiccitos con∣tunde! datur ad ℈ij. cum. gt. ij. ol. ••uceini, in eo affectu nihil unquam novi praestantius. Thomas Moufetus.

epist. 33. lib. 3. consil. & epist. Cra∣tonis & aliorum medicorum à Scholt∣zio editor.

Contra matricis suffocationem un∣guem alcis praesentaneum esse reme∣dium, & ab aliis audivisse, & pericu∣lo facto me cognovisse fateor· nam accersitus ut medicam manum adhi∣berem cuidam mulieri suffocatione oppressae, data hujus unguis rasura cum radice zedoariae, aliisque auxiliis ex arte adhibitis, optatum finem cum honore sum consecutus· cum praeterea intelligerem eandem saepe∣numerò eo ipso morbo tentari, ut partem hujus unguis collo appensam, jugitur portaret, injunxi· quod cum sedulo fecisset, quamdiu ego interfui, tribus nempe mensibus, ea semper molestia caruit· unde mihi multoties gratias egit. Apollonius Menabenus. cap. 10. de Alee.

Unguentum viride fit ex sclarea (i. e. hormino) in butyro cocta. Utor in hystericis inungendo ventrem in∣feriorem· addidi interdum tacama∣hacam, & animadverti esse efficacius, vel post usum unguenti, adhibui em∣plastrum umbilico. Io. Crato. epist. ad Camerarium. lib. 5. consil. & epist.

Inter caetera, quod omnium maxi∣mè solet mulieres praefocatas quasi momento revocare, est evaporatio facta ad nares, ex pulvere verruca∣rum, quae tibiis equorum adnascun∣tur, quae si in calente furno exsiccen∣tur & in pulverem redigantur, & na∣ribus suffumigium fiat, tanquam praesentaneo remedio, & magna astan∣tium admiratione, solent mulieres quasi à mortuis revocari· ad praeser∣vationem assiduus usus castorei ad ʒj. singulo die exhibiti cum decocto ar∣temis· matricar. aut etiam vino plu∣rimùm conducit, ut longo illius usu, non paucae mulieres à tanto sympto∣mate in posterum praeservatae fuerint. Albertinus Bottonus. cap. 46. De morb. Muliebr.

Nicolaus Florentinus narrat se plu∣ribus experimentis probasse, ovum antiquum in nido conservatum, si conquassetur, & supra parvum lin∣teum apponatur utero, miro quodam modo restituere uterum. Hieronymus Mercuriali••. lib. 4. De morb. Muliebr. cap. 21.

Nuper in uxore mea experti su∣mus, praefocatione matricis graviter laborante, quanta vis castoreo insit, ut epotum repentè cruciatus omnes tol∣lat, jactationes reprimat, matricem in sedem suam retrahat, ibique sistat; morbum denique omnem cum acer∣bis, periculosisque symptomatibus propellat. Andreas Dudithius. epist. 16. lib. 3. consil. & Epist. Cratonis & aliorum medicorum à Scholtzio edi∣torum.

Subsectio quarta. Pro Hysterico affectu.

ILlustrissima quaedam domina af∣fectibus hystericis multùm ob∣noxia, variis remediis frustrà per multos annos usa, tandem usu se∣quentis pulveris libera evasit per

quindecim annos· sumebat autem il∣lius circiter ʒj. cum vino vel pane hostiario bis aut ter in septimana, & saepius etiam, si affectus urgeret.

℞. Rad. gentian. dictam. alb. tor∣mentill. pyrethr. rhapontici, bistortae, aristol. rot. carlinae, bacc. lauri, ange∣lic. imperator. sem. coriandr. praep. sem. anis. gran. junip. mastich. bol. arm. orient. terr. sigill. an. ℥iijss. croci orient. ʒijss.M.F. pulvis te∣nuiss. ad usum reservandus.

Utitur praeterea hoc pulvere adver∣sus omnia venena, pestem, febres in∣termittentes, & inappetentiam foeli∣cissimo cum successu, ut nos saepè vidimus. Simeon Iacoz. observ. 22.

Fumus tabaci ori & naribus aegro∣tantis insusflatus, eam à paroxysmo citissimè liberat· quando affectus pro∣ducitur à sanguinis menstrui copia & retentione, vena in talo, etiam in ipso paroxysmo, aperiri potest. Philippus Hoechstetterus. observ. part. 2. Non∣nullis historiis ostendit, venaesectio∣nem in pede plurimùm profuisse. Ita ut virgo quaedam monialis, quae aphona, & convulsa per biduum fue∣rat, post duas horas à venaesectione fari coeperit, comedere, ac bibere. Existimamus ergò venaesectionem posse celebrari, si praeterea pulsus fue∣rit validus, & manifestae plenitudinis notae appareant, alias abstinendū esse.

Camphorae gr. iv. dissolvantur in ol. amygd. d. & umbilico indantur admoto desuper emplastro ex galba∣no liquato· vel moschi gr. iij. exci∣piantur cotone pauco oleo humecta∣to, & intrudantur in foramen umbi∣lici. Deinde▪ admoveatur empla∣strum parvum ex galbano. hoc quae∣dam mulieres pro secreto utuntur.

Ad vapores malignos, paroxys∣mum hystericum producentes, discu∣tiendos, multa per os exhiberi so∣lent; è quorum numero est theriaca vetus ad ʒj. exhibita cum aq. arte∣mis. puleg. melissae troch. de myrrha ad ℈ij. vol. ol. succini ad gt. v. vel. vi. cum iisdem liquoribus.

Pilulae in frequenti usu esse con∣sueverunt, quarum praecipuae ita componi possunt.

℞. Castor. myrrh. ass. foetid. an ℈j. faeculae bryon. ℈ss. sem. rutae & croci. an. gr. vij. cum syr. de arte∣mis. F. pilulae xij. capiat tres vel qua∣tuor, quas si aegra devorare nequeat, dissolvantur in aqua artemis. ad ve∣hementissimum paroxysmum se∣quentes utilissimae sunt, eumque cer∣tò sedare solent.

℞. Ass. foetid. ℈j. castor. gr. vj. laudan. gr. iij.F. pil. iij. vel iv. ca∣piat statim.

Pilulae foetidae maj. licet purgantes sint, tamen in paroxysmo utiliter exhibentur ad ʒss. blande enim e∣vacuant, nec nisi sedato prius parox∣ysmo purgare consueverunt; ita ut ab operatione nullum sit metuendum periculum.

Aquae etiam multae exhiberi solent in paroxysmo, ut aqua vitae, cinnam. & theriacalis· haec potiuncula in communi usu habetur.

℞. Aq. cinnam. ℥ss. aq. naph. ℥iv. castor. gr. iv. M.F. potio. oleum succini ad gt. iij. vel iv. exhibi••um

cum aq. fl. arantior. vel alia specifi∣ca, paroxysmum hystericum citissimè discutit.

In forma pulveris duo parari pos∣sunt remedia efficacissima, & à nobis pluries experta· unum fit ex secun∣dina primi partus in camino exsicca∣ta, & in pulverem redacta· cujus do∣sis est ʒj. in liquore idoneo; confe∣stim liberat à paroxysmo· alterum fit ex duabus partibus sulphuris, & una nucis moschatae· rediguntur in pulverem, & ʒj. pondere exhibentur.

Pulvis granor. actes seu sambuci Quercetani cum vini cyatho sumptus ʒj. pondere, epilepsiam hystericam submovet, illiusque recursum impe∣dit secunda exhibitione· in pulveris illius defectu, fuligo camini exhi∣bere potest eadem dosi, in ovo sorbili.

Pro potu ordinario bibat aegra le∣ve decoctum cinnamomi, vel carui, vel anisi. Vinum ordinariè biben∣dum non est tempore paroxysmi, sed tantùm extraordinariè; quando sci∣licet ratione virium summè collapsa∣rum, complicatae syncopes, vel instan∣tis mortis, cogimur ad praesentane∣um illud auxilium recurrere, jam omnibus aliis frustra tentatis. La∣zarus Riverius. Prax. medic. l. 15. c. 6.

Castoreum non omittendum, imò frequens ejus usus cum aqua mulsa, vel artemis. decocto fugat hoc ma∣lum. Nec hic omitti debent pilulae de sagapeno, tum in paroxysmo, tum extra paroxysmum. Guil. Ballonius. c. 10. l. De Mulier. & Virginum morbis.

A Chymicis valde commendatur oleum stanni quod umbilico hysteri∣c••e immissum statim suffocationem sistit· intra verò à gt. j. ad. ij. ad sum∣mum iij. repetitis vicibus exhibe∣tur.

Mercatus foeminis quae ex menstruo∣rum suppressione hoc malo laborant, tutissimum & ultissimum praesidi∣um esse existimat sanguinis è talo missionem. Verum enim verò cum in suffocatione uterina maxima sit viri∣um prostratio & totius corporis re∣frigeratio, adeo ut saepe de vita despe∣retur, nullo modo venaesectio tutum est remedium. Daniel Sennertus. practic. lib. 4. part. 2. sect. 3. cap. 4. & Io. Hartmannus. practic. chy∣miatr.

Subsectio quinta. Pro Hysterico affectu.

ESsentiae succini gt. v. vel vj. epotae, ut & si ea inungatur umbilicus, mira in uteri suffocationibus levan∣dis facient, quod saepe foelicissimè mihi successit· haec autem essentia facillimè retortae ope, educetur ex succino albicantiore pulverato, & arenae immixto, intra enim tres ho∣ras ignis gradibus successivè adhibi∣tis, copiosè satis fluet in vas recipi∣ens subjectum. Petrus Borellus. ob∣serv. 66. cent. 2.

Sequentem mixturam optimo cum successu saepius usurpavimus.

℞. Aq. antihysteric. nostr. ℥ij. (ex fol. puleg. menth. rutae. an. M.ij. fl. lavend. p.ij. sem. sevistie. bacc. laur. an. ℥ss. myrrh. ʒjj. nuc. mosch.

ʒj. vini gallic. pint. iij.M. post bre∣vem in calore infusionem destillen∣tur per balneum M.) aq. cortic. citr. ℥i. theriac. simpl. ʒvj. spirit. salis armoniac. ℈j. tinctur. castor. ʒj. ol. succin. gt. iv. syr. de arte∣mis. ʒvj.M. hujus mixturae sub∣inde assumat cochl. j. alterumve· vel cochleatim in aegrotantis os sen∣sim fundatur· tempora & nares inungi jubeo oleo succini, vel nari∣bus spiritum: salis armoniaci admo∣veri curo. Subinde huic mixturae laudan. opiat. (ex mente Hippocr. qui succum papav. hoc. in casu prae∣scribit. lib. 2. De morb. mulier.) gr. j. vel ij. addidi, nec infoelici cum suc∣cessu.

Pro diversitate symptomatum nonnunquam aliquantulum mutavi∣mus; ex. gr. si calorem universi cor∣poris genarumque ruborem observa∣remus▪ loco spit. salis armoniac. & ol. succini, addidimus spir. nitri dul∣cis (qui non tantùm flatus discuti∣endi, ast quoque bilem acriorem temperandi vi praeditus est) ʒss. si vero corporis frigus, & faciei pal∣lor; superiori mixturae adhuc o∣lei macis still. gt. iij. admisceri cu∣ravimus· extra paroxysmum se∣quentem pulverem foelici cum suc∣cessu praescripsimus.

℞. Resin. jalapp. diagrid. an. gr. iv. mercur. dul. gr. iij. tart. vitriol. sal. armoniac. an. gr. vj. ol. mac. gt. ij.M.F. pulvis. Fredericus Deckers. notis ad cap. 9. lib. 4. prax. Bar∣bett.

Mulieri cuidam suffocatione uteri vexatae ita ut apoplectica videretur, sine pulsu, voce, & respiratione sensibili, dedi potionem salis mei vitrioli cum aqua salviae, qua potione multa evomuit, & ejecit, & tan∣dem locuta est, & novit omnes, & perfectè liberata fuit ab illa suffo∣catione intra horam. Petrus Ioannes Faber. curat. 39.

℞. Spirit. c. cervi gt. xij. ad xv. vel xx. sumantur in haustulo jula∣pii sequentis.

℞. Aq. puleg. artemis. an. ℥iv. aq. bryon. comp. ℥jj. castor. no∣dulo ligat. & in vitro suspensi. ʒss. sacch. albiss. ℥j.M. Thomas Wil∣lis. cap. 10. lib. De morb. Convul∣sivis.

Subsectio decima sexta. Pro Humeri tumore laxo.

AD illum digerendum mul∣tùm valet emplastrum ex cochleis cum testa optimè tritis & contusis parti affectae impositum· quod quid••m magnopere celebratur à Galeno lib. 11. de Simpl. med. fac. cap. de Cochleis· sed omnibus maximè prae∣stat emplastrum Auicenne in hunc modum.

℞. Aristol. rot. ammoniac. b••••ll. sem. sinapi, sulph. ignem non exper∣ti, s••lis, sem. urticae. an. ʒij. ol. an∣tiq. & cerae q.s.M.F. cataplasma quod laboranti parti admoveatur. Io. Zecchius. consult. 49.

Finis Libri Octavi.