Vitæ selectorum aliquot virorum qui doctrinâ, dignitate, aut pietate inclaruere

MEMORIAE SACRA ILLUSTRISS. POTENTISS. PRINCIPIS HENRICI Walliae Principis, Ducis Cornubiae, &c. Laudatio Funebris. FR. NETHERSOLE Oratoris Academiae Cantabrig. Trin. Coll. Socij. (Book Prince Henry)

Ad Lectorem.

Principis occasum verborum flumine nullo Deflenti, vitae laudibus imparibus Si non ignosces, Lector, miserebere credo, Lumina si mihi sint qualia, cor{que} scias.

Reverende, Amplissime PROCANCELLARIE; Nobilissimi, Dig∣nissimi, Venerabiles viri.

CUm vos universos ingenti attonitos malo tacere videam, subit mihi cogitare quam iniqui in me sitis, quem non minus stupentem, tamen hodie dicere jubetis, luctum{que} cui linguae tot vestrae, tam{que} expromptae non sufficiunt, una haesitanti, & impedita exprimere. Oris quidem fate∣or, ben •…•… cio vestro. locum in materno Capite o •…•… co; imperat•• 〈◊〉〈◊〉 mihi q •…•… su••t oris in moero••e officia, sin∣•…•… , 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉, lamenta 〈◊〉〈◊〉 & 〈◊〉〈◊〉; 〈…〉〈…〉

c••ptus pariendos, mentis{que} sensa enarranda, attributa humano generi à naturâ oratio est: Lautitiae verò, & tristitiae, reliquorum{que} affectuum, qui nobis com∣munes sunt cum bestijs, interpretes etiam optimi sunt voces illae, quas ipsa bruta non minus quàm homines edunt. Aut si fortè perturbationes aliquae intelligen∣do interdum magis, quàm sentiendo in nobis excitatae, orationem etiam inve∣••iant, parvas tamen esse oportet, si quibus verba circumspicere, eligere, collo∣care vacet. Magni autem affectus, graves{que} curae splendoris omnis, & elegan∣tiae in verbis non minus, & sententijs, quàm in vestibus, cultu{que} negligentes sunt. N••c potest, ut velit maximè, animus moerore squallens, & stupore hebes ornatè quidquam dicere, aut acutè concludere. Nec lingua satis suum in oran∣do officium facit, dum inter crebra suspiria veri verborum soni pereunt, cur∣•…•…{que} orationis medij singultus interrumpunt. Quin & ipsae manus voci quae subservire gestu accommodato debent, plangere cum didicerunt, agere nesci∣unt. Quapropter nostra hodiè si allucinetur dictio, veniam nec praefatur, nec perorabit Orator vester, qui perturbato dicendi genere, ijsque omnibus, quae dixi, vitijs doloris magnitudinem ostentare exoptat potius, quam accurate com∣posita oratione impiam indolentiam fateri. Eloquens videri, Academici, hodie non studeo, siquid forte audiatis vestris haud indignum auribus, id non meae, quae nulla est, facundiae, sed eximijs, de quo dicturus sum, Principis virtutibus imputate. Quem pro meritis quidem laudare, Oratori optimo unum esset vel impossibile, vel difficillimum: sine omni commendatione id facere, pessimo quoque ominum non est facile. Cujus enim aut ingenium tam humile est, quod illius summae virtutes attoll••re non valeant? aut tam jejuna oratio, quae tam uberi materia ali non queat? aut quis tam inops orator, qui in ejus laudibus copiosus esse non possit? Ego vero, qui meae probe conscius sum tenuitatis, ac∣crescere aliunde vires sentio; nec vereor, ne de Principe defuncto bona multa commemorarenequeam, de quo adhuc vivente mali quidquam dicentem nemo unquam quenquam audivit. Nam cum sit Principum fere virorum iniqua sors recte quidem facere, male tamen audire, sive quod tantae animorum & volun∣tatum diversitati placere ne ipse quidem possit Jupiter: sive quod ministrorum improborum injuriae in dominos plerumque redeant: sive adeo ex malignitate humani ingenij, corum semper samae libenter detrahentis, quorum fortunis in∣videt; quicquid in causa sit, ea semper fuit hujus Principis prope peculiaris fe∣licitas, boni nominis famam apud omnes non mereri solum, sed etiam obtinere. Principem nobis talem alij invidebant, gratulabantur alij; beatos utrique & fe∣lices praedicabant. Varijs quidem linguis, uno tamen ore, Principes illum ex∣terni, populique omnes laudabant. Domestici quoque non minus cujuscunque ordinis, Religionis, nobilitas, plebs, boni, mali, caeteris in rebus omnibus dissen∣tientes in ejus laudibus semper consentiebant. Benedicebant qui amabant, qui non amabant benedicebant. Q••am quidem praerogativam quod praeter com∣munem Principum fortunam sortitus sit, id timori aliorum nemo tribuendum putet. Nam quis esse major potuit huic, quam alijs P••incipibus maledicendi metus? aut quis usquam tyrann••s subditis timendus maxime, in linguas ho∣minum ullum imperium habuit? aut quem unquam post hunc Principem male∣dicentiae poenas luisse accepimus? Virtuti ipsius eximiae felicitas haec quanta∣•…•… nque sit, & constanti vitiorum fug•• tota accepta referenda est. Est enim

illud profecto excellentibus virtutibus datum, ut non solum bonorum laudes, & amorem promereantur, sed impuro quoque obtrectatorum ori silentium im∣ponant. Quemadmodum & qui a vitijs procul, fortiterque recessit, extra con∣tumeliae regionem longe positus est. Quid enim refert einec recte dicere de quo opprobria credi non possint, & qui non agnita ipse rideat? aut quid hoc est aliud quam aut Lunam latrare, aut Solem obscurum calumniari? His arti∣bus instructus Princeps Optimus, gloriae suae confessionem malevolis extorsit: his armis munitus se ab omni, non vero solum probro, sed opprobrio quoque falso pudicum servavit. Nam quod unquam, Deus bone, non dico vitium, sed vitij umbra candidissimum illud pectus infuscavit? manus illas purissimas cu∣jus unquam culpae labecula inquinavit? quae deniquae libido mala ex illo aut ore sanctissimo prodijt? aut castissimis oculis prospexit? Permittite mihi quae∣so illud etiam adij••••re, quod ex animo dicam. Si fas sit hominem sine vitio∣rum semente nasci, ita satus, & ortus eras (Princeps Henrice:) Sin id morta∣libus negetur, hoc saltem confidenter affirmaverim, turpem illum Vuleanum, qui semel conceptus aqua non extinguitur, in nullo unquam pectore aut in∣cendium minus fecisse, aut flammam magis innoxiam, fumumve rariorem ••mi∣sisse. Quid ego nunc adjiciam quanta sit haec in juvene, & quam rara laus? ipsi intelligitis, nec mihi est animus in ejus aetatis contumeliam quidquam dice∣re, ex qua nondum ex••••ssi. Fatendum tamen est illud malum cam antiquam, quae tam altas in nobis radices egit (ut est malorum natura praecox nimis) in aetatis vere proferre fructus uberrimos solere. Sumus enim profecto, invenes, quod pudet dicere, luxuriosa, petulans, mobilis, arrogans, iracunda, superba, verbo dicam stulta turba. Quibus tamen non contenti, quasi vitiorum inopes essemus, quaedam pu••ritiae propria retin••mus, alia ante tempus à senectute mu∣tuamur, & non amplius pu••ri, adhuc pueriles; nec dum senes, jam 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 sumus. Ille autem contra, quae desunt aetati nostrae bona, innocentiam, & pru∣dentiam à vicinis petijt: quae adsunt, magnanimitatem, verecundiam, facilita∣tem, rerum agendarum studium, & ardorem avidissime tota manu arripuit, ita tamen ut à contactu vitiorum semper abhorreret. O unum perpetua dig∣num juventa cujus adolescentiae flori spi •…•… e agnas••••bantur nullae! Nune, quod aliquis cogitet, laudem esse hanc custodis magis, quam suam, id longe aliter se habet: nisi enim in virtutem flecti cereus quis à natura sit, irritamen vitiorum fit severior disciplina. Nam & equicontumaces adductis arctius habenis fero∣ciunt magis: & Neroni magister morum optimus hoc tantum profuit, ut im∣manis illa bestia retenta diu, ruptis dein vinculis saevior exiret. Noster autem subducto jam cortice non minus nabat, sed remoto quoque custode vitam fa∣mamque ipse incolumem tu••batur. Quod si alij quoque in privata fortuna fa∣ciant, est quidem laude, sed minore dignum. Nos etenim, cum magistri non possunt, magistratus cohibent: & si verum fateri volumus, boni in tantum su∣mus, in quantum mali esse non audemus. Criminibus, quae tuto admittuntur etsi parum honeste, abstinet nemo: si jus nullum contra sit, injustissimus esse quis dubitat? Quod si ita animatus fuisset Princeps innocentissimus, quas ill•• turbas dare? quae flagitia committere impune potuisset? Luce clara diripuis∣set possessori bona. Quis repeteret? virgini vim intulisset. Quis citaret? eodem ••on unius modo, sed vel mille hominum patrasset. Quis in judicium voca •…•…

Ab his tamen ille, caeterisque omnibus, ijs etiam, quibus in adolescente solet esse venia, non metu poenae, sed turpitudinis odio temperavit. O dignum vita lon∣giore Principem, in quo boni mores plus valebant, quam in nobis bonae leges▪ Sed quid his tamdiu immoror? Agrum sterilem nemo unquam laudavit, quod tribulis, carduisque non horreret; sed siqua bonae frugis ferax terra, herbas no∣centes, & inutiles non pariat, ea demum laudari digna est. Videamus ergo ista Principis innocentia quibus porro virtutibus cumuletur, nam & fungi & stipites vitijs carent. Qua quidem in parte illud metuo, ne post Xenophontem, Cyrum aliquem iterum describere vidcar, non qualis erat, sed esse debuerat. Deum er∣go inprimis Opt. Max. sancte juro, me laudes Principi non suas afficturum nul∣las, & si ob inauditam ejus in hoc aevo, & hac aetate perfectionem orationi meae desit fides, veritatem non defuturam. Id unum deprecor, ne quae à me hodie audietis, aut omnia quae dici possint, aut optima putetis. Cogit enim me ini∣qua hora, ac si in hortum flosculis omnigenis consitum venerim exiturus, raptim sine delectu proximos quosque colligere, ex quibus olim, si erit otium, sinent∣que sata, Principi Illustriss. corollam nectere in animo habeo. Et statim quidem ungues non teneo, quin te, pietas, decerpant, vitiorum omnium expultrix, vir∣tutum mater, quibus tantum superemines quantum homini Deus. Omnibus quidem necessaria, Principibus adeo, ut si religioni non sint, superstitioni saltem esse deditos è Rep. putandum sit. Si enim volumus ex omnis aevi historia, ex∣empla domestica, peregrina, omnium gentium, nationumque conferre, invenie∣mus sub Mezentijs semper & Hostilijs, aut dissipatas bello Resp. aut afflictas: sub Numis placida compositas pace floruisse. Non inde adeo, siquid ego judi∣care pes••im, quod, sicut amatores Dominarum absentium picturis delectantur, sic fictae quoque religionis imagini faveret Deus; sed quod falsa omnia veris ••mmixta sint, ipsaque superstitio tantum de vera religione trahat, quantum ad Remp. continendam satis sit. Solent enim populi, quamvis feroces, regi super∣stitioso subditi, ad ejus exemplum Deorum metuentes esse: qui autem sic sunt, eos non tam facile aut inter se seditionem aliquam, aut in Principem motures recte apud Xenophontem reputavit Cyrus. Nec illi nescierunt improbiores Principum, sed astuti doctores, qui vanitatem hanc (sic enim vocant) in plebe fovendam, & augendam putant, ipsumque ideo Principem quem esse religio∣sum nolunt, videri volunt. Quanto melius Serenissimus, & pijssimus Rex, ex vano mendacium Deorum metu, aestimans veri quid valeat reverentia, usuque doctus suo stabilissimum regni fulcrum caelo infigi, filium charissimum in aetate fallendi nescia, non simulare pium, sed vivere insuevit, quem nondum prima verba satis exprimentem orare docuit: nec dum religionis capita recte intelli∣gentem memoriae mandare jussit. Quod sicui obscurum esset, quam simus na∣tura tenaces eorum, quae primis annis imbibimus, hinc esset perspicuum, quod illa duo pietatis officia, quibus à puero imbutus fuit Princeps optimus, non alius adolescens resipuit magis. Quis enim eorum qui in haec tantum vivunt, aut li∣bentius Deum alieno ore loquentem audivit? aut suo saepius alloquutus est? Quis in hoc opere submissius? in illo attentius versari solitus? O Princeps san∣ctissim••, sanc••issime Princeps, etiam nunc mihi scripti sunt illi in animo, quos vidi postremos vultus ••ui. Habuit tum conscionem Praesul Ampliss. is qui potest ••otime, forte aderam, ambitio me tenebat magna (fatebor enim) à Principe

coram praesente etsi indignum aspici, aliqua tamen spectari. sistebam me ex ad∣verso. expectabam quam mox me cum turba intueretur. ille uni dicenti inten∣tus, ex oculis Episcopi oculos nusquam dimovit suos. mirabar. astantes rogo quid esset. respondent morem. gaudebam. sperabam claudente saltem concione fore ut circumspiceret. ibi vero ille prono in terram genu, sublatis manibus, o culos in coelum fixit: quales! Deus bone, quales! nequeo dicere. hoc tantum; ex illis migrantem in coelos animam manifeste cernebam. Haec siquis vera an sint ambigat, testes mihi esse possunt è vobis sexcenti, qui aut illic, aut alibi tantum viderint. Parva siquis dicat. fatebor. veruntamen, siquid ego in aliena Rep. in∣telligo, animi religiosi sunt argumenta maxima. Is autem in tanta rerum om∣nium abundantia, & tam excelsa fortuna non minus raro occurrit, quam for∣tuna ipsa. Falsus est enim in co Aristoteles potentes, & fortunatos esse solere erga Deum affectos optime. 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, creden∣tes, inquit, Deos esses ob bona quae illis à fortuna proveniunt. Praeceptoris enim verba factis desiruit discipulus Alexander, qui prospero bellorum successu infla∣tus, se Deum potius credi voluit, quam alios credere. Sed ignoscamus divino illi in rebus humanis ingenio, in divinis humanum quid patienti: & quo duce in terra sua utimur, ei ignota in regione err••nti viam comiter monstremus. Sciat ergo magnus Philosophus, naturae miraculum, quod nos ex altiore scientia hausimus, pietati nihil aeque adversari ac secundas res: quae cum ex sententia sponte fluunt, segnes ad Dei cultum omnes sumus. Neptuno undis jactati vota certatim faciunt plurimi ijdem servati in litore non omnes solvunt; tranquillo autem aequore, sereno coelo, ferente vento precibus fatigare maris Deum pijssimo Principi cum patre, sed paucis alijs commune fuit. Magnum aliquod praestare videntur potentes si ignavum hominem unum aut alterum alant, qui pro se oret, ipsis aut otium aut animus non est. Ille qui sciret vota Britannorum omnium pro salute sua excubare, rei tamen tantae supinus indormire noluit, sed illa genua à supplicibus adorari nata, terram assidue exosculando obterebat. Precibus ra∣rius aberat, quam adsint alij, toto certe vix semel mense. Solus praeterea secum (nihil quidquam mentior) ter fere quotidie Deo supplicabat. Faustum & feli∣cem diem nemo illi prius quam ipse petebat: bonam noctem, & tranquillam quietem post aliorum vota semper precabatur. Nec in beneficijs petendis fre∣quentior, quam in gratijs agendis prolixior erat. Id uno, de multis, exemplo discite, quod in memoriam fatalis ejus diei, quem paene non effugimus, suam ut erga Deum gratitudinem testatam faceret, nullis unquam negotijs impediri potuit, quo minus die quoque Martis, patris exemplo concionem audiret. Quod si nos item frigida tanti beneficij quotannis commemoratione defuncti non fu∣issemus, fortasse dies omnium nefastissimus Nonis Novembribus proximus non legeretur:

Trojaque nunc stares, Priamique arx alta maneres.

Sed quo feror? video mesuavitate illectum, hanc quasi virtutum ejus rosam pandisse pluribus, jamque eam, ut in fasciculum, patere satis, illa tamen adhuc queritur nimis se connivere. Explicabo ergo solium & illud; Principes, prae∣sertim nostros, qui in DEFENSO Rum FIDE; titulum assurgunt, religionem non colere tantum, sed propugnare etiam debere. Quod fecit Serenissimus doctissi∣musque rex libro illo eximio, cui dum dentes quaerunt illidere Romani mures,

offendunt solido. Atque cum filij plerique omnes gaudeant in eo potissimum laudis genere excellere, in quo majores claruerunt, tum hoc Principe nemo un∣quam aut patrem imitatione digniorem habuit, aut majore cum studio imitatus est. Nec tamen recipio, voluisse eum post patrem in hanc verborum arenam descendere, ubi videret obscurum quemvis de faece Romana Scioppium non pudere secum Rege omnium Sereniss. componere, cujus Majestati ipsa quoque Sanctitatis suae purpura conferri erubesceret. Verum nisi me animus fallit Ro∣manam bestiam, à patre jampridem calamo confossam, virus tamen adhuc evo∣mentem alio longe telo adortus esset, & DEFENSOR FIDEI prius etiam quam jure posset gladio vocari meruisset, Est enim illa calumnia mera ab impijs qui∣busdam excitata, frangi nimio religionis studio quicquid est in animo genero∣sius, aciemque fortitudinis pietate retundi. Ego contra contendo, Dei timorem animo virili maximum robur addere. Quid enim potest illis timendum in bello videri, quos lethi metus non urget?

—inde ruendi In ferrum mens prona viris, animaeque capaces Mortis—

Aut si ex victoriae fiducia crescat pugnandi audacia, unde firmior oriri potest quam ex opis divinae, auxilijque coelestis certa persuasione? Lachrymas quidem omnium facillimi emittunt pij viri, sed & sanguinem: non sunt temere ex levi causa pugnaces; ne sint quidem. laesam autem saepius patientiam in iras vio∣lentas adrescere, & cum fortitudine pictatem optime conspirare, si viram Prin∣cipi Opt. longiorem indulsissent fata, documentum orbi ingens dedisset, & in hac quoque tam brevi amplum dedit. Ut enim ab ipso ovo ordiar, in cunis statim ex animo tenebrarum, & terriculorum omnium contemptore scires à Se∣renissimo, & heu nimio nimis confidente interritoque Roge satum, ab invicta, & bellicosissima Danaorum Regum prosapia oriundum. In prima vero pueritia inanes terrores, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, ad quae trepidare solent tyrones, adeo non metuebat, ut nihil majore cum voluptate audiret, quam fractos tubarum, & tympanorum sonos: offensus quoque inter ludendum, grandiores se multo ad pugnam provocabat. Fortis animi, magnique spiritus indicia non minora. Mo∣res etenim cujusque nullibi simplicius se detegunt quam in ludendo pueri dum sumus, & ex ipso in aetate illa oblectationum genere. Sic ferus ille conngendis, quas in delicijs habebat, coturnicum oculis, crudelitatem innatam statim prodi∣dit: sic qui in gallinaceorum conflictibus dissidebant fratres, discordiam in im∣perio eandem retinebant: sic & in nostro, ex ejus quam dixi musices amore, & stomacho injurias concoquere nescio, bellicus ille animus clare clucebat. Fate∣buntur hostes (intelligo quid dico) qui vix dum Astyanacta ingressum, Hectora futurum expavebant. Nec eos fallebat metus, Hector enim erat adultus jam, aut Achilles, aut aliquis antiquorum heroum denique. Quos ego, postquam regna Saturnia redijsse videam, aut renatos jam, aut renascituros ex Pythagorae disciplina libens credo. Nisi sorte anus natura, ut se nondum annis effoetam pro∣baret, unum hunc terris ostendisse tantum satis habet, in quem si non Achillis anima, at certe animus migravit. Nam ut ille olim parmam, hastamque faemi∣neis

mercibus immissas elegit: itidem & noster posthabitis muliebribus oblecta∣mentis omnibus, quibus enervamur hodierni adolescentes, ijs quae virum dece∣ant, faciantque solis se exercuit. Pila, inquam & majori illa cui nomen, quod sciam, non est Latinum, & minori qua ubique luditur: quarum altera glandium in praelijs jactationem secure pati; altera ad tormentorum quoque globulos non exhorrescere doceri voluit. Saltabat etiam non more, ut nunc fit, Ionieo, ten •…•… mollitorque, sed motu corporis virili, modoque prope Laconico; quem ad mi litarem quoque disciplinam plurimum facere, non dubitaut credo qui sciun Phrynicum, quod in fabula Pyrrhicham apte saltasset, Imperatorem ab Atheni∣ensibus delectum fuisse. Sed praeter caetera corporis exercitia, in quibus multu erat Princeps fortissimus, seroci equo gaudebat maxime. Quae, non meo s •…•… lum, qui sum unus è multis, sed sapientissimi quoque Apollinis judicio, gene •…•… sae indolis, animique Imperatorij certissima est exploratio. Quis enim vestrum nescit oraculum illud Philippo Macedoniae Regi de successore consulenti Del∣phis datum? eum demum Maccdoniae imperio, omnique mundo potiturum, quemcunque Bucephalus sessorem pateretur. Quod in Alexandro evenit, qui se orbi subigendo parem fore, equo prius domito specimen dedit. Quid ergo noster? annos natus vix decem, qua aetate alijs arundini inequitare pulchrum est, equo acriori imponi poscebat. refugientibus qui aderant munus periculi ple∣num, arduo colliculi adjutus ipse conscendit, subditisque calcibus equum ad cursum admisit, exclamantibus frustra adstantibus, donec tandem satiatus levi∣ter flexis habenis reduxit, descendensque Nam quousque, inquit, opinione vestra puer futurus sum? Quum primum autem adolevit, quae ejus laetitia erat? qui amor? quod desiderium? nisi cquo spumanti, & animoso vectum spectari, cui nunc erecto, nunc prono, nunc resultanti, omnia denique agenti adeo arcte in∣sidebat, adeo decore, ut egocum aliquoties viderem coeperim rudi illi saeculo ignoscere, quod errere deceptum Hippocentauros procreavit. Postquam autem •…•… matis tandem viribus cataphractarium egit, ex illo tempore, quae à Poetis narrantur militum erra ntium gesta, non amplius mihi fabulae videntur. Vidi, vidi ipse, Academici, equo tam incitato alacriter procurrentem, brachio tam valido lanceam tenentem, manu tam docta in occurrentis caput dirigentem, im∣petu tam vasto eundem impellentem, ut nihil supra vel legatur, vel cogitari pos∣sit. Quod siquando hasta confracta gladium stringebat nulla aut mora, aut re∣quies erat; quae ibi fulgura oculos feriebant? quae tonitrua aures verberabant? primus me docuit quid esset fulmen belli. Nec mihi nunc dicat quispiam, facilem esse audaciam, ubi non sit periculum, fuisse autem haec pugnae simulacra tantum; neque enim ego alioversum produxi. Verum ut cum taurum vidcamus arboris obnixum trunco in cornua nuper nata irasci discentem, aut ventos tantum icti∣bus lacessentem, intelligimus eum aliam pugnam meditari; ita & haec bellorum ludicra, quibus à puero tantopere deditus erat Princeps fortissimus, verorum praeludia putanda sunt. Quid enim putatis, Academici? qui ex rei militaris usu longo peritis, castra muniendi, exercitus disponendi, ordines ducendi, impetum faciendi, militiae terrestris, navalis artem universam accuratissime didicerat; qui •…•… ica tormenta quamplurima fundi curaverat; qui navem ingentem, prae qua Argo cymba fuit, jam exstruxerat; qui delectos ex omni Britannite nobilitate, juvenes fortissimos, in aulam collexerat; quicum heroibus utriusque Germa∣niae,

totiusque adeo Europae, amicitiam contraxerat; quid inquam putatis? nihil eum aggressurum? moliturum nihil? sensum horum omnium fuisse nul∣lum? Ego vero non dubito, Academici, quin expeditionem in Colchos alteram cogitabat, & Herculeo plane Principe, Palatino comite assumpto, Romanae arie∣tis vellus aureum reportasset. Id pro comperto habeo, ejus jamdiu cogitationes omnes, omnes sermones, cuncta insomnia de bello suscipiendo, & gerendo fuisse,

Et cum frigida mors anima seduceret artus,

tum quoque linguam, mentis impuisum retinentem, arma tantum, & praelia lo∣quutam esse; & in mortui quoque vultu minas relictas apparuisse. O fallacem hominum spem, fragilemque fortunam, & inanes nostros conatus, qui in ipso siepe limine franguntur, & corruunt! In tribus, quot fere implevit, aetatis gra∣dibus, praeclarum aliquod facinus semper minabatur; qui autem primus annu; rebus gerendis aptus videbatur, is nostram expectationem omnem, ejusque vitae consilia morte pervertit. O triste fatum, acerbam miscriam, tantae virtutis spem, tam recte & primo conceptam, & indies per tocannos crescentem, cum ipsa partitudo appeteret, tum extingui! Gaude Regum tyranne Romane Pontifex, gaude, aures adulationibus patentes praebe, sine te 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, Do∣minumque suum, ac Deum parasiti vocent; excessit miles qui te & mortalem esse, & nequam hominem ferro docuisset.

Gaudete proditionum fabri Jesuitae, lupae Romanae genuini catuli, gaudete, insulam hanc nostram, quae hoc genus bestijs semper caruit, infestate; est nobis, Deo gratias, & sit precor, qui vos odio toto persequitur venator Rex ipse, sunt canes, fuit etiam, qui asylum Romuleum, sylvam in quam refugere soletis ex∣cidisset, fabricas vestras à fundamentis omnes dejecisset, & pietatis haederam fortitudinis lauro maritasset. Atque hic quidem locus postulare mihi videtur, pauca etiam de castimonia ejus adjici. Solent enim esse bellicosi viri, (quod in militiae opprobrium dictum nolim) amatores mulierum plerumque maximi, ideo, opinor, quod robusta, & valentia corpora utrique militiae apta sint. Vide∣runt hoc Poetae Comici, qui militis personam sine meretrice nunquam inducunt. Vicerunt ante eos fabularum auctores, qui non frustra unum Deorum Martem Veneri illigarunt. Nec tamen passus est Princeps fortissimus virtutis suae gloriam hujus turpitudinis continio laedi. Sic enim secum putabat, multorum bonorum gratiam unius vicij interventu deformari; hoc autem esse tale, quod inhonesta∣tis nomen 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 meruerit; proinde ab omnibus, quibus honos curae, prae∣ter caetera evitandum; Principibus maxime, qui (quod est in hoc genere ig∣nominiae ultimum) nisi indigna flamma ardere nequeant; qua nullam esse breviorem ad contemptum viam; nec alio ex fonte Regnorum plurium mu∣tationes fluxisse. His adjunxit & illud, minimam libidinem in se foedissimam visuram paternae pudicitiae comparatione, quo nullus mortalium verius Dianam exercet. Haec cogitans, simulque verissime aestimans, quam pronum esset in illo aetaus lubrico, turpiter ex improviso labi sicut sapiens pater familias, materiam hujus ignis rapacem è demo removeri jussit. Dem fugatis etiam otio luxuria∣qu••, corpus Laconum more ahidue, ah & immodice, exercens, famem tamen magnam labore multo obsonatam, victu parabili modicoque sa••ians, Cupidinis nervum laxavit, sagittas fr••gi••. Et Achilles quidem erat, sed absque Briseide; verusque Laco, praeterquam quod castior. Sed nec corpus deperibat suum quod

faciunt multi, qui alienis abstinent, Narcissi; quibus si ad pulchritudinem opes contingant in se ornandisfere vitamque, remque insumunt; & cum pa∣vones multum splendore vincant, superbia tamen exuperant magis. Quo magis admirabilis videri debet Princepis in his rebus eximia modestia; cui cum forma esset virilis plane, 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, grata quidem aspici, terribilis tamen, noluit feminea cura dotem hanc naturae tantam corrum∣pere; sed inaffectatam quandam in cultu corporis negligentiam affectavit, & in vestibus Attalicis, & Alexadrinis animum minus elatum retinuit, quam nos sub palliolo Diogenis sordido possidemus. Atque, quod est rarissimum ex∣emplum, sic & in gestu gravitatem cum facilitate, & in habitu magnificentiam cum tenuitate temperavit, ut summae fortunae magnitudinem sine fastu, inferi∣oris humanitatem sine contemptu retineret. Usus ad haec miscenda veterum Romanorum arte, quibus vestiri in foro honeste mos erat, domi quod satis esset; sic ergo & ille, diebus solemnioribus processurus in publicum, aut legatos ac∣cepturus, ad tuendam imperij Majestatem cum vestimentis splendidis incessum quoque magnificum, vultumque Majestate plenum sumebat; reversus autem ad suos tanta comitate cum ijs versabatur, ut Principis supercilium omne exueret, tantillo etiam sumptu interdum ornatus, ut Dominum servumque vix discer∣neres. Narrabo etiam vobis ad hanc rem dictum ejus quoddam: cur enim aliorum Principum jocularia libenter in historijs legimus, nostrorum seria cum ipsis interire patimur? Fuit cum panno villoso, cui à Wallia nomen inditum, multos dies amictus incederet, nec defuere luxuriosa ingenia qui dictitarent, Celsitudinem suam non decere vestimentum adeo vile, sed nec pretiosissimum tamdiu ferre; quibus ille, Me vero Patrii panni non pudet, qui utinam immortalis esset. Responsum sempiterna dignum memoria, quo illos, in minore multo fortuna. Antoninos notare voluit 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, quibus nisi exoticum placere potest nihil, quic∣quid ex lana fit vile putant; & cum agros saepe totos in tergo ferant, quod ta∣men in Nerone etiam notabile fuit, eadem veste bis indui erubescunt, paene dixeram eadem forma. Usque adeo verum semper erit ambiguum illud 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉. Britanni usum vestium nesciunt, quas non in∣duimus corpus ut celent, sed illas ut ostentemus; & post transmutata in mille formas corpora, non minus deformes nunc sumus ornati, quam olim nudi. Quem Reip. nostrae morbum, non solum animadvertisse Principem Pruden∣tissimum, (id enim faciunt & stulti) sed, quae sunt prudentum propria, pericu∣lum quoque olim ex eo secuturum longe praevidisse, viamque medendi opti∣mam tenuisse, hinc intelligitis. Jam Te non amplius laudo, admiror potius, juventutis Britanniae non magis nobilitate, quam virtute Principem. Quis enim nostrum juvenis, vitae suae modum habere novit? ille etiam aliorum ha∣buit, quis nostrum orbi proprio corrigendo sufficit? ille de orbe terrarum emen∣dando cogitabat. quis nostrum peccaturus quenquam veretur? ille jam pecca∣turis verendus erat. Credite enim, Academici, quod non dicam dolo, Princi∣pis hujus reverentiam multos à vitijs abstraxisse, quos dei timor deterrere non potuit; hujus enim iram lentam fore credebant, illius in diem differri non sperabant. Igitur cum juvenum circa se numerum permagnum semper haberet, nullibi tamen criminum rarior nascebatur seges, quam in aula Principis, quae

non vitiorum ludus, sed pietatis, virtutis, doctrinae schola, veterumque gymna∣siorum verissima imago erat; ubi inter discum, & Philosophum, corporis, ani∣mique exercitationes otium suum dividebat Princeps temporis parcissimus; nec habeo dicere illis ne, an his studebat magis; & illas certe optime, & has callebat. Quid enim nos jactamus, Academici, quibus studere vita est, si lite∣ris abditi, Musaeisque conclusi, cum Philosophis, historicis solis versantes, Poetis, Oratoribus colloquentes, paulo aut doctiores, aut eloquentiores, eva∣damus. Ille cui mille quotidie occupationes erant, quae ejus animum à studijs avocarent, ante primam lanuginem linguam utramque doctam probe intelli∣gebat; Italo autem ore, & Gallico, non minis rotunde loquebatur, quam suo. Artes praeterea omnes, & scientias, totamque adeo Philosophiam, si non quan∣tum scholae superest, at vitae usuique quod satis esset, de patris abundantia hau∣seat. In cujus fidem, testis sicui locuples parum videar, argumento sit ejus sin∣gularis in doctrinae candidatos amor. Laus in Principe prope major quam do∣ctrina ipsa; quem, si de duobus adeo conjunctis alterum tantum eligendum esset, Maecenatem esse multo, quam Maronem mavelim. Quis ergo vestrum nescit, Principem utriusque Minervae amantissimum armatos, & togatos dubio semper favore amplexum esse? Quis nescit eum eruditos in aula sua habuisse plurimos, quibus & Bibliothecam omni monumentorum genere refertissimam instruxerat? Quis ejus in matrem nostram benevolentiam, in sororem etiam benemerita non audivit? Qua quidem in re prudentiam ejus eximiam, & in ipsa quoque inaequalitate aequabilitatem summam, satis admirari non possum, Nam cum videret Regem Serenissimum Academiam nostram vicinia sua fre∣quenter beare, ne illa altera felicitatem hanc nobis tantam invideret, seque des∣picatam aut neglectam quereretur, aulam ei suam admovit Princeps aequissi∣mus, ut quam nos ipsi Iovi prope sumus, illi Iovis filio tam propinqui essent. Hinc vere nobis jam oriri potuit metus, ne post etiam quam sidus nostrum oc∣cideret, benigniore illos aspectu, quam nos, intueri pergeret Quam suspicionem in nobis vix dum surgentem, aureo statim Apophthegmate prudentissime op∣pressit. Nam cum olim, Cancellarij vacante munere, rogaretur Oxonienses in tutelam recipere, quae ejus tum fuit oratio? Se utriusque Academiae Cancellarium fere: O mirum Principis, & dulce ingenium! Mitto verborum elegantiam, annos in quibus hoc protulit. rem putemus. Potuitne aut petentibus mollius denegare? aut non petentibus facilius promittere? aut utrisque aequiorem se praebere? Dignare Princeps Magne Academiae Oxoniensi Cancellarius inscribi. Ignosce Lyceum celebre, tuus non ero privatim, sed tuus ero. Non ausa est Cantabrigia ad tanti voti confessionem aspirare. Fide Musarum alma mater, verecundia tibi non obstabit tua, pro altera rogatus sum, tui etiam patrocinium suscipio, utriusque Academiae Cancellarius ero. Intelligebat nimirum divino Prin∣ceps ingenio, aemulatione maxime accendi doctrinae studia, eam autem inter pares, dubia adhuc victoria gliscere solere: palma vero semel decreta, & sub∣lata certaminis ulterioris potestate, victorem plerumque jam securum diligen∣tiam remittere, victumque voluntatem contendendi cum spe superandi simul abijcere. Igitur & nunc quoque, si Tyrum fortasse ob palatij adfinitatem, Troja propriorem aliquantulum ducebat, ut genu tibia, Troas tamen Tyrios∣que in aula, atque à sacris nullo discrimine habebat. Utrisque summe favebat,

utrisque pariter, factisque ostendit verissimum esse illud prudentissimi historici, Laudatorum Principum usum ex aequo esse quamvis procul agentibus. Nec enim voluit loca hominibus obstare, sed pro meritis cujusque & dignitate, non pro urbe, aut patria gratiam semper & praemium deferebat. Quid ego nunc his apponam, propensam ejus in omnes, quacunque in arte excellentes beneficen∣tiam? Nullus erit finis omnia si persequar, jamque me vox deficit, non oratio. Tacere tamen non possum unum etiam in eo rarissimum, quod regnorum Bri∣tanniae haereditatis suae, reditus undique provenirent; vim, & in quibus staret; portuum numerum, & quot navium capaces essent, quot caperent; castello∣rum magnitudinem, situm, firmitatem, in singulis tormenta quot essent, quot milites, qui duces; imperij denique nostri arcana omnia cognitissima habebat. In re autem familiari, nescio an multi nobiles aeque sint aut versati, aut provi∣di. Reditum omnem distribuerat in partes tres, quarum unam familiae alendae; aliam servorum stipendijs suisque ornatibus, assignaverat; tertiam ad impro∣visa sumptuum muneraque reservabat. Multa, ut par est Principi, multis do∣nabat, nulli tamen quidquam cujus pretium ante non intelligeret, ne beneficij magnitudinem vel qui rogaret celare, vel qui acceperat, dissimulare possit: quorum alterum quidem petitores impudentes, alterum debitores ingratos fa∣cit. Et cum sciret maximam esse famulis ad fraudandum illecebram, domini in rationibus exigendis negligentiam; nisi gravior aliqua cura vetaret, accepti expensique tabulas praestituto semper die cum servis putabat. Haec cum mihi olim dicerentur, Deum ex intimo corde Omnipotentem venerabar, ut nobis, viri Academici, virisque militaribus, Britanniae, Germaniae, Ecclesiae, Reip. Regi, bonis omnibus hoc decus, hoc praesidium, hoc columen servarent. Jam tum verebar ne vitalis non esset praematurus juvenis; prudentia enim tanta, & tanta sanctitas, senectutem si aliquando praeveniant, at mortem nunquam diu praecurrunt. Nec aut nos tali diutius digni eramus Principe, aut ille, in tam corruptis saeculi moribus, vitae longioris cupidu videbatur. Ergo annos nondum viginti natus diem suum obijt. O infelicem rerum humanarum con∣ditionem, iniquam enim religio est dicere. Fatuos à morte defendit ipsa insul∣sitas; sicui plus caeteris aliquantulum salis insit, (quod miremini) statim pu∣trescit. Tyranni inter odia populi, & execrationes semper canescunt; bonis saepe Principibus suorum desideria, precesque barbam impetrare non possunt. Marcellus in herba vere novo succisus, spem Romanorum & vota elusit; Tibe∣rius metum Augusti non fefellit, sed messem mali ad maturitatem perduxit. Et quid externa queror? domesticis exemplis, heu miseri abundamus. Nescio, Academici, quod nos fatum premat, aut quod flagitium luamus, aliquid certe subesse oportet, quod annis non multo plus quadringentis, filij Regum nostro∣rum primogeniti non minus octo immature perierunt. Non est injustum, Summe Deus, ut primo genitos, tibi qui debentur, nobis auferas, tu qui pro nobis dedisti tuum, non est injustum; tot amisisse, tam brevi est misere miserum. Longum esset omnes nominare, atque apud vos, uti opinor non necessarium

—quis nigri Memnonis arma?

quis decantatum illum Arthurum? quis in parvo magnum Edvardum? quis

reliquos non audivit? Eorum omnium memoriam, longa annorum successio∣ne, & diuturna Principis inopia prope deletam Magni Henrici virtutes renova∣bant. In eo iterum spirabat demortua jamdudum Edvardi pietas: in eo Ar∣thuri gravis comitas, facilisque Majestas aulam revisebant: in eo Nigri Princi∣pis clara in bello gloria revictura videbatur: in eo quicquid olim, nunc quoque amisimus. Atque utinam quidem nostrae hic esset miseriae modus, & aliqua saltem ab eo ante mortem suscepta proles fuisset! Nunc autem non illi solum Principes, quos è sepulchris resuscitabat, cum eo simul in terram reverterunt, sed alij etiam, quos geniturus erat, nondum nati, extincti sunt: nec illa modo vulnera jam olim obducta, hujus letho recruduerunt, sed alia etiam, quae nec∣dum sentimus, & majora nobis inflicta sunt. Ah ne hoc funus mille producat funera, nec sit dies ille cum intempestivum hujus Principis fatum, acerbiore luctu, quam hodierno deflebimus, caecisque in malis deprensi Principem Henricum magna voce, Principem Henricum nequicquam clamabimus. Inanis forte est hic metus Academici, & si meae cum vestris quid valeant preces, inanis erat; uti∣nam etiam & stultus esset. Vivit quidem Priamus, & diu vivat & diu precor: firma stat ejus domus, nec unquam nutet; post fatum tamen Hectoris, ejusque supremum diem cui decem annos spes nostrae innixae sunt, Trojae timere, cum nolim, reluctante licet animo invit us cogor. Qui semper, etiam nunc Pergama tu••re forti dextra aeterne Deus. Hectoris tamen infunus omnes undas convo∣cet Britannia. Hectora jam senior Priamus immensum fleat; Hectora faecun∣da Hecuba, sed felicior plangat; Hectora superstes solus Polydorus defleat; Hectora Choroebus juvenis, & Cassandra lugeant. Hectora universus populus insolabiliter ploret. Hectoris in funere doleat hujus regni caput. Hectoris in funere ruant ex oculis flumina, utrisque ex oculis, ex nostro non inferius. Alijs in rebus, Academici, cessisse intra fines juris nostrine pudeat, in certamine vero observantiae erga Principem, doloris pro defuncto, nec victi unquam fuimus, nec vinci nos patiamur. Suspirijs contentus non sum, non gemitibus, quem∣cunque siccis genis astare videro, quemcunque intemperanter non illachryman∣t••m aut Ulyssis militem, aut Myrmidonem putabo. Nec moerendi tempus die, aut mense, aut anno finiamus; quid enim? ejus mortem unum tantum annum lugebimus, quem per omne aevum Britannia desiderabit? Adjuro vos, Academici, ne post hunc diem alia quam pulla veste in perpetuum utamini, donec Illustrissimo Principi Carolo Magnae spei alterae Britanniae puer ipsi similis nascetur. Solitum flendi morem, solitum spatium vincite, Hectora flemus. Hectori virtute parem, infelicitate etiam superiorem. Illi ante mortem uxor dignissima contigit, illi dulcis natus in collo pendebat; nostro nec Andromache, nec Astyanax fuit. Ille post defensam patriam, afflictos hostes, partam in bello gloriam, Achillis manu impulsus theatro exivit; noster scenam idoneam non reperit ubi se explicaret, sepulta profundo otio virtute sua 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉, tristiore lethi genere, quam ipso letho occubuit. O frustra Britanno∣rum omnium fortissime Hector, tene etiam ignava morte, te morbo occumbe∣re? quid ergo prodest pietas? quid temperantia? quid corporis exercitatio? In faustum pilae ludum, & periculi plenum execremur, demoliamus sphaeristeria quot ubique sunt omnia, in ijs valetudinem quaesivit Princeps Optimus, invenit morbum, morbum ex quo obijt. O sortem duram! Vivimus telluris pondera,

& ex morbis saepe gravibus convalescimus; Principem Illustrissimum orbis terra∣rum expectationem prima, quae afflixit, valetudo confecit. Febre populari multa è plebe millia hoc anno ardebant, vix unus, aut alter absumptus est; unus de tot millibus Princeps non effugit.

〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉 〈 in non-Latin alphabet 〉〈 in non-Latin alphabet 〉

Huic igni, praeter eum quo regnum arsurum erat, alia, nulla flamma comparan∣da est. O pijssime, idem & fortissime Princeps Henrice, Pontificiorum terror, Protestantium partis ubique post patrem, maximum propugnaculum! perijsse∣mus utinam quotquot hic sumus omnes, salvus ut esses, vel etiam periremus. Quisquamne vestrum recusaret Hectoris vice mori? Ego quidem, Academici, si vilis hujus animae morte dieculam ei unicam tantum impetrare possem, vitam hic libentissime cum oratione finirem. Et nunc quoque unam amplius horam vivere non sustinerem, nisi illud in his malis solamen esset, quod postquam sacer hic ramus à Proserpina raptus sit, alter aureus non deficiat. Concedat Deus Omnipotens ut virga simili etiam adhuc metallo frondescat: sin id nimis im∣pudenter petimus, conservet saltem Regem totum Nestora, conservet Principes; quorum si vel alterutrum nobis pro meritis denegetur, beatus post hunc primus qui moritur diem.

Dixi.

EPITAPHIUM.

INscribant alij monumentis ordine longo Virtutes, titulos, nomina, facta, genus. Hic jacet Henricus, de quo memoranda recusant Arctari lapidis finibus exiguis. Dicere nec tumulum solo plus nomine refert, Caetera quae semper fama loquetur erit.

Fr. Nethersole.

In fatum summi, & Beatissimi Principis Henrici.

QUo fugis? ah vita quondam, dum vita manebat, Terris chare magis, nec tam cito debitus astris. Nondum annosa dies, nec adhuc tibi frigida membris Saevit hyems, tumulumque tuis aptaverat umbris. Siste fugam superis: quid tam cito divus haberi Incipis, infelix, & felicissime Princeps? Quid caput auratis properant tibi cingere stellis

Dij nimium cupidi? quin hic tibi sceptra, tuisque Seri debentur regnis, Henrice, nepotes. Ah tibi regnandi ne sit tam dira cupido, Ut miseros mens sola tuos exosa Britannos, Aetherijs insueta vijs, jam tecta deorum, Et festinatos coeli deposcat honores: Hic prius in terris pacato numine regnet, Et tandem sceptris cedat satiata duobus.

Quanquam (si liceat nostros optasse dolores) O fortunatos, vel post tua fata, Britannos, Si patriae, Princeps, non omni parte perisses! Nam siquis tantum nostris Henriculus oris Luderet aureolus (nobis solatia luctus Exigua ingentis) qui te tantum ore referret: Cujus ab aspectu poteras exire sepulchro, Atque iterum blandis pueri spirare labellis; Nec penitus nos Te, nec tu nos funere tanto Perdideras, nobis sed qui post fata redire Heu nunquam poteras, poteras post fata redire.

Sed quid vos, dulces cineres, quid vos fugientes In superas sequimur revocanti carmine sedes? Te nigri Soles (quis Solem dicere falsum Audeat) & flentes lachrymis coelestibus Aurae, Undantesque suis flerunt in vallibus Amnes: Te Musae totis luxerunt fontibus; ipsi Murmura ducentes imo de pectore Venti Cum gemitu spirant, spirantibus adgemit Echo. Ah miser! ah miseri non debita praeda sepulchri. Ecce dies quoties, quotiesque renatus Apollo (Te postquam nostro non amplius invenit orbe) Atra nube cadens, heu toto sidere noctem Excepit, medioque diem deperdit olympo.

I decus, I nostrum, coelestibus utere fatis. Et placide (quando superis adnare necesse est Littoribus) roseas Zephyri sublatus in alas, Dive, triumphales coelorum illabere currus. Non ibi fatorum, properato funere, jussa Aurea mansuris abrumpunt otia regnis; Sed tibi sceptra manent nullo peritura sepulchro. Et, quod gaudebis, medici bene nescia vita.

Nos tamen interea tumulum, tibi floribus istis, Heu male qui terris, nunc te moriente, supersunt, Spargimus, ecce, tuum nec te moriente supersint. Quin ipsi lapides, nostri pia vulnera passi Moeroris, gelidae perfusi fletibus aurae, Hos tibi de duro cantabunt marmore fletus, Aeternumque dabunt hominum tibi corda sepulchrum.

Carmen Sepulchrale.

Miraris quî Saxa loqui didicere, Viator? Coeli depositum conditur hoc tumulo: Cujus si famam, tacuissent saxa, putares Hoc tibi mirandum, non didicisse loqui. Si sapis, attonitus sacro decede sepulchro, Nec cineri quae sint nomina quaere novo. Prudens celavit sculpto; nam quisque rescivit, Protinus in lachrymas solvitur, & moritur.

G. F. T. C.