General and rare memorials pertayning to the perfect arte of nauigation annexed to the paradoxal cumpas, in playne: now first published: 24. yeres, after the first inuention thereof.

SOmewhat, I haue now sayd, (quoth my Instructor) in this PETY NAVY MATTER: to discharge me of my Duty, to the COMMON-WELTH, herein: And very sory I am, that I know not, as much, as this most waigh∣ty Case requireth, to be * 1.1 Speedily known: And that I am not able, apt∣ly and Duly to Order and expres so much, as I already know. And most of all, I Dowt, that some men will stick to performe, or shrinke to pre∣fer, or be Careles to amend this Sim∣ple Plat: of me, speedily, zealously, and vnartificially * 1.2 deliuered to the pen, and very Briefly, expressed.

Moreouer, (Sayd he) if it should not be taken in worse parte, of OVR SOVERAIGN, than, of the Emperour of Constantinople, Emanuel, the syncere Intent, and faythfull Aduise, of Georgius Gemistus Pletho, was, I could (proportionally, for the occasion of the Tyme, and place,) frame and shape §. 1.3 very much of Gemistus those his two Greek Orations, (the first, to the Emperor, and the Second to his Sonne, Prince Theodore:) for our BRYTISH ILES, and in better and more allowable manner, at this Day, for our People, than that his Plat (for Reformation of the State, at those Dayes, (could be found, for Peloponnesus, auaylable. But, See∣ing those Orations, are now published: both in Greek and Latin, I need not Dowbt, but they, to whom, the chief Care of such causes is com∣mitted, haue Diligently selected the Hony of those Flowres, already, for the Common-Wealths great Benefit. But, Gemistus sayd very well, THEN:

GEORGII GEMISTI PLE∣thonis de Rebus Peloponnesi, ORATIO. 1.

BEllum quidem cum Italis, Peloponnesum tenentibus à praestantissimis filijs gestum, magna cum Laude, et E∣molumento confectum est, (Imperator Auguste:) Cùm & plurima maximé{que} opportuna illorum Dominia, no∣stram in potestatem, longo post tempore redierint: & ipsi, cùm reliqua nobis omnia cesserint, tùm in vniuersum se nobis obtemperaturos receperint. Quibus ex rebus, vobis quidem hoc pacto Imperium & confirmantibus & augentibus, decus et gloria: nobis au∣tem, SECVRITAS nascitur, & Vtilitas: Maiorúm{que} in poste∣rum consequendorum, (Si Deus permiserit) Occasio. Mihi verò, * 2.1 nunc ea tibi exponere in mentem venit, quae multis de Causis arbitror, si obseruentur, multum his rebus esse profutura: siue negligantur, mag∣nam Salutis partem detractura. Ac primùm de ipsa Regione, quanti sit vobis facienda, pauca quaedam dicam: non tàm quòd vestrum er∣ga ipsam studium non videam, quàm vt ipsa recto ordine procedat Oratio. Etenim, Nos quibus Imperatis, Graeci genere sumus: vt par∣tim,

è Sermone, partim ex auita Disciplina constare potest. Graecis verò vix vlla magis familiaris reperiri possit Regio quàm PELO∣PONNESVS, & quaecun{que} iuxta hanc ad Europam spectant, quae{que} adiacent Insulae. Hanc enim Terram, quantùm humana potest memoria recolere, ijdem semper à nullis antè possessam incoluerunt Grae∣ci: Nec Aduenae eam occuparunt, eiectis aliis, ipsi{que} nonnunquam ab alijs eiecti: sed contrà, semper hanc Regionem tenuerunt Graeci, nec deseruerunt vnquam. Iam, inter omnes huius Regionis partes, Pelo∣ponnesum, praecipuas ac nobilissimas Graecorum gentes protulisse tra∣ditur: ex ea{que} Graecos profectos, maximas ac praeclarissimas quás{que} res gessisse. Quid qúod magnae quo{que} istius ad Bosporum sitae * 2.2 Vrbis, (quae vestra nunc est Regia,) terram hanc, qui rectè rem consideret, quasi Matrem, non iniuria dixerit. Nam & qui antè, Byzantium incoluerunt, Graeci fuerunt ac Dores: (Dores autem, Peloponnesios esse, Nemini dubium est:) Et qui posterioribus Saeculis illustrem illam ex Italica Roma deduxerunt Coloniam, tam{que} praeclaro Byzantium auxerunt Additamento, non sunt à Peloponnesijs alieni. Siquidem, vt AEneadae & Sabini pari Iure permisti, Romanam Vrbem foelicissi∣mam incoluerunt, Ita Sabini censentur Peloponnesij de Lacedaemonijs profecti. Quocirca, nec his de causis parui facienda tàm vobis, quàm nobis, est haec Regio: Quandoquidem & maximè propria, cu∣randa sunt maximè: Et haec omnium est maximè Propria. Et, si de ipsius virtute, qua nulli Terrae cedit, dicendum est, vt ea quae de An∣ni temporum temperie, de{que} Terra nascentium, & omnium ad vitam pertinentium prouentu dici possint, nunc omittam: AD SECV∣RITATEM sanè,* 2.3 nullam non Regionem haec superat: cum & In∣sula pariter tanta sit, & Continens.

Nec difficulter possint eius In∣colae, si rectè suppetentibus vtantur adiumentis, cum apparatu mini∣mo, si quis inuadat, repellere:

Tùm ad alios, vbi videatur ipsi, ac∣cedere: ita{que} Regionis terminos non leuiter augere. Praetereà, nunc Montium munimenta, qui per totam porriguntur terram, & vbi{que} (Arcium instar) eminent, sic vt hostes, etiamsi Campestri solo forte potiantur, tota tamen excidant Regione. Quo fit, vt non tàm fami∣liaritatis, quàm virtutis ipsius causa curanda videatur haec Regio: "Quandoquidem possessiones potiores, potius etiam studium solent requi∣rere. Iam cùm omnibus, qui inter Graecos censentur, haec impendit Cu∣ra, tùm Regibus maximè, quibus vniuersi Tutela, prae cae∣teris, est commissa. Neminem porrò superiorum Regum, pro∣pius quàm Te, haec Res attingit. Nam & cùm Itali ditionem hanc tenerent, in ea{que} longo tempore Regnassent, soli eam vestrae Fa∣miliae Principes recuperarunt.* 2.4 Et ipse Tu, praeter alia multa magná{que} Beneficia, praeclarum illud at{que} ingens Opus nuper erexisti, ducto per Isthmum * 2.5 Muro: maxima & praestantissima Perpetuae Salutis oc∣casione.

Quocircà vos decet, cum priorum Beneficiorum collocatione, haec etiam consequentia coniungere: quò simul & ipsi rerum praeclara∣rùm augmento studere videamini, & ipsa à vobis ante collata beneficia, perpetuitate Consequentium, salua permaneant. Neque parùm, tùm SECVRITATIS, tùm Emolumenti, magnae quo{que} isti vrbi (vt arbitror) haec Regio rectè constituta adferet: id quod, hoc quidem lo∣co pluribus explicare superuacaneum nobis videtur. Ac studium qui∣dem summum hanc mereri Regionem, satis à me, quantùm res postu∣lat, demonstratum existimo: Quam autem c••piam diligentiam, cum prioribus vestris coniungi Beneficijs, quae{que} harum rerum corrigendae potissimùm videantur, quo{que} illae pacto compositae, plurimùm sint fru∣ctus allaturae, nunc aperiam: si ea priùs, quae in his minus rectè ha∣bent, explicuero. Primum ita{que}. &c.

And agayn:

Quocirca, priusquam tale quid eueniat,* 2.6 Decet nos, dum in Tu∣to Sumus, & quae minus rectè videntur se habere, corrigere: &, quantùm Liceat, Necessaria praeparare: ne, Si quis fortè casus ac∣cidat, eum difficulter feramus. Nam, in ipso quidem discrimine,* 2.7 non satis commodè correctionem, si quae requirunt, recipiunt. &c.

SECVRITATEM deni{que} vniuersis praestant Milites,* 2.8 & Praefecti, qui{que} alij alias Reipub. partes curant: singula{que} tùm parua, tùm magna conseruant: & praecipuus REX, omnibus Imperans, omniá{que} gubernans, & conseruans &c.

Quòd si quid sanè aliud, melius pariter et facilius, ab alio subijciatur,* 2.9 illud sequendum erit. Contemnenda certè res ista non est: nec in hoc statu prauo, simul & periculoso, reliquenda. Atqui nec melius nec vtilius quenquam, quid aliud, eo, quod à me prolatum est, repertu∣rum aio: Ne{que} difficulter ad effectum id perduci posse: aut potiùs, difficulter, hoc in statu, res istas diutius, abs{que} magno periculo & in∣commodo, durare posse. Tuum porrò duntaxat, Imperator, prae∣cipuum oportet accedere calculum. Ne{que} difficulter facies, vt, cùm ipse Rebus presis omnibus, quae optima simul ac Iustissima vide∣antur, ac tùm publicè, tùm priuatìm omnibus vtilissima, con∣stituas. &c.

Atque Ego quidem quae fore vtilia censeo, quibús{que} de Causis, dixi: Et, vt, eadem etiam praestantissimis filijs tuis, hac Orationis forma exposui: ita, Tuum praecipuè requirunt Calculum: quem, tan∣quam ab aliquo sortita Numine., simul & honesta videantur, & ad exitum perducantur: Faxit autem Deus, vt eum qui & prosit, & vndecun{que} rectè se habeat, Calculum feras.

ANd Bycause, in Gemistus, his Second Oration, to Prince Theodore, (this Emperour his Sonne) there are many thinges, (In my In∣structor his Opinion) woorth the knowledge and Consideration: and not vtterly vnapt for this place: And for that, it should be a Dis∣grace, so to mangle the whole matter, and a hynderance to the vnder∣standing therof: to break of, the particular Notes, so often, from the other Circumstances of woords, and Sentences annexed in the course of the same Oration, as thinges fall owt, Notable: And bycause, this way, the very whole * Text of the sayd Oration, may easier be had, than from beyond the Seas, (as they are,) in Greeke and Latin prynted: I thought it some Reasonable Cause, why, I should, here, set down the same Oration, whole: that, whosoeuer should mete with the MEMORIALS of these Discour∣ses, nede not want the same, if it be to his Liking.

Notes

• * 1.1

  Speede.
• * 1.2

  Anno Do∣mini 1576. Augusti pri∣nus sex di••∣bus: And therefore, this Treatise in other pla∣ces, is called Hexameron.
• §. 1.3

  Though in sundry points, my Instructor did mislike Ge∣mistus opinion: sometymes not the soundest for the Peloponne∣sians commodi∣tie: & somtimes greatly repug∣nant to the or∣der most nede∣ful for this Bry∣tish Policy: Yet, much therof, might be a good Aduise for the framing of an Analogical Ci∣uile considerati∣on, in respect of the Intent, by Gemistus re∣garded.
• * 2.1

  Circa An∣num Domi∣ni, 1400.
• * 2.2

  Constanti∣nopolis.
• * 2.3

  ☞
• * 2.4

  ☞
• * 2.5

  Murus per Isthmum du∣ctus.
• * 2.6

  Pag. 213.
• * 2.7

  ☜
• * 2.8

  Pag. 214.
• * 2.9

  Pag. 218.