Reformatio legum ecclesiasticarum ex authoritate primum Regis Henrici. 8. inchoata: deinde per Regem Edouardum 6. prouecta, adauctaq́[ue] in hunc modum, atq[ue] nunc ad pleniorem ipsarum reformationem in lucem ædita.

DE SVMMA TRINI∣TATE ET FIDE CATHOLICA.

¶De fide Christiana ab omnibus amplectenda & profitenda. Cap. 1.

QVoniam Regni potestas, & legum administrandarum ius ad nos ex Deo peruenit, principium nobis ab eodem Deo capiendum erit. De cu∣ius natura cùm rectè fuerit & ordine constitutum, fa∣cilior erit reliquarum le∣gū prouisio, quas ad confir∣mandum in Regno nostro verum Dei cultum, & ad ipsum Ecclesiae statum con∣seruandum, adhiberi curauimus. Quapropter omnes ho∣mines ad quos imperium nostrum vlla ratione pertinet, Christianam religionem suscipere & profiteri, volumus, & iubemus. Contra quam qui cogitationes, aut actiones vllas suscipiunt, impietate sua Deum a se abalienant: nos autem qui diuinae Maiestatis administri sumus, & facultates vniuersas & ipsam deni{que} vitam illis abiudicandam esse statuimus, quicun{que} tam immani se scelere impietatis obli∣gauerint. Et hoc in omnibus valeat nostris subditis, quo∣cun{que} nomine, loco, vel conditione censeantur.

¶De Natura Dei, & beata Trinitate, quid fit credendum. Cap. 2.

OMnes filij Deiper Iesum Christum renati, ex corde pu∣ro, conscientia bona, & fide non ficta credant & confi∣teantur,

vnum esse viuum & verum Deum aeternum, & incorporeum, impassibilem, immensae potentiae, sapientiae & bonitatis, creatorem & conseruatorem omnium rerum tum visibilium tum inuisibilium. Et in vnitate eius diui∣nae naturae, tres esse personas, eiusdem essentiae ac aeternita∣tis patrem, filium, & spiritumsanctum. Patrem vero a 〈◊〉〈◊〉 esse, nec ab alio quoquam vel generari vel procedere: & filium quidem a patre generari. Spiritumsanctum vero & a patre & a filio procedere: nec vllam natur ae diuersita∣tem aut inaequalitatem in ista personarum distinctione po∣ni, sed quoad substantiam, vel vt dicunt, essentiam diui∣nam, omnia inter eos paria & aequalia esse.

¶De Christo & mysterijs nostrae redem∣ptionis. Cap. 3.

CRedatur etiam, cùm venisset plenitudo temporis, filium qui est verbum patris, in vtero beatae virginis Mariae, ex ipsius carnis substantia, naturam humanā assumpsisse, ita vt duae naturae, diuina & humana, integrè at{que} perfe∣ctè in vnitate personae, fuerint inseparabiliter comunctae: ex quibus vnus est Christus verus Deus & verus homo: qui verè passus est, crucifixus, mortuus & sepultus, descen∣dit ad inferos, ac tertia die resurrexit, nobis{que} per suum sanguinem reconciliauit patrem, sese hostiam offerens illi, non solùm pro culpa originis, verùm etiam pro omnibus peccatis quae homines propria voluntate adiecerunt.

¶De duabus Christi naturis post resur∣rectionem. Cap. 4.

CRedatur item Dominus noster Iesus Christus, etiam post resurrectionem, duplici natura constare: diuina quidem, immensa, incircumscripta, & infinita, quae vbi{que} sit &

omnia impleat: Humana vero, finita & descripta humani corporis terminis ac finibus, qua, postquam peccata nosira perpurgauisset, in coelos ascendit, ibi{que} ita sedet ad dexterā patris, vt non vbi{que} sit, quippe quē oportet in coelo remane∣re, vs{que} ad tempus restitutionis omniū, cùm ad iudicandum viuos, & mortuos veniet, vt reddat cui{que} iuxta opera sua.

¶De tribus Symbolis. Cap. 5.

ET quoniam omnia fermè, quae ad fidem spectāt Catholi∣cam, tum quoad beatissimā Trinitatem, tum quoad my∣steria nostrae redēptionis, tribus Symbolis, hoc est, Apostoli∣co, Niceno, & Athanasii breuiter continentur: idcircò ista tria Symbola, vt fidei nostrae compēdia quaedam, recipimus & amplectimur, quod firmissimis diuinarum & canonica∣rum Scripturarum testimonijs facilè probari possint.

¶Quae sint canonicae Scripturae, quoad vetus Testamentum. Cap. 6.

VT autem quae sint Scripturae illae canonicae, ex quibus so∣lis religionis & fidei dogmata constare & confirmari debent, non ambigant fideles, illarum catalogum hic a scri∣bendum duximus, secuti in veteri Testamento illum, quo Hebraei vtuntur, ordinem, qui sic habet.

• Libris Moysis quin{que}.
• Iosue.
• Iudicum.
• Samuelis. 2.
• Regum. 2.
• Esayas.
• Hieremias.
• Ezechiel.
• Prophetae minores. 12.
• Psalterium
• Iob.
• Prouerbia.
• Daniel sepositis Apocriphis.
• Paralipomenon. 2.
• Canticum Canticorum.
• Ruth.
• Threni.
• Ecclesiastes.
• Hester.
• Esdras, & Nehemias

Omnes istilibri, quos recensuimus, certò sunt canonici.

¶Libri sacri, non tamen canonici. Cap. 7.

LIber verò qui Sapientia Salomonis inscribitur, Ecclesia∣sticus, Item Iudith, Tobias, Baruch, tertius & quartus Esdrae. Libri Machabeorum, cum Apocryphis Hester & Danielis, leguntur quidem a fidelibus, & in ecclesia reci∣tantur, quòd ad edificationem plebis plurima in illis va∣leant, quibus tamen non tantum authoritatis tribuitur, vt fidei nostra dogmata ex ipsis solis, & separatim citra alios indubitatae Scripturae locos constitui, constabiliri{que} vel possint, vel debeant. Sunt ergo & cum iudicio, & sobriè isti tum audiendi tum legendi.

¶De libris canonicis noui Testamenti. Cap. 8.

IN nouo autem Testamento pro canonicis libris agnoscit, & admittit ecclesia hos qui sequuntur.

Quatuor Euangelia, videlicet.

• Mathei.
• Marci.
• Lucae.
• Iohannis.

Acta Apostolica.

Epistolas Pauli ad

• Romanos.
• Corinthios. 2.
• Galatas.
• Ephesios.
• Philippenses.
• Colossenses.
• Thessalonicenses. 2.
• Timotheum. 2.
• Titum.
• Philemonem.
• Hebraeos.

• ...
  Epistolas Canonicas
  • Iacobi. 1.
  • Tetri. 2.
  • Iohannis. 3.
  • Iudae. 1.

Apocalypsim.

¶Omnia credenda ex canonicis haberi Scripturis. Cap. 9.

HAEc igitur generatim est sancta Scriptura, qua om∣nia creditu ad salutem necessaria, plenè, & perfectè contineri credimus, vs{que} adeo vt quicquid in ea non legi∣tur, nec reperitur, nec deni{que} ex eadem aut consequitur, aut conuincitur, a nemine sit exigendum vt tan{quam} articu∣lus fidei credatur.

¶Suprema est in ecclesia scripturae diuinae authoritas. Cap. 10.

DIuinae Scripturae tanta credatur authoritas, vt 〈◊〉〈◊〉 creaturae cuiusuis excellentia ipsi vel anteponenda sit vel aequanda.

¶Ecclesia contra Scripturas nil potest constitue∣re, nil{que} praeter easdem obtrudere debet necessariò credendum. Cap. 11.

QVamobrem non licet Ecclesiae quic{quam} constituere, quod verbo Dei scripto aduersetur, ne{que} potest sic vnum lo∣cum exponere, vt alteri contradicat. Quan{quam} ergo diuino∣rum librorum testis sit & custos & conseruatrix ecclesia, haec tamen praerogatiua ei minime concedi debet, vt contra hos libros vel quic{quam} decernat, vel abs{que} herum librorum te∣stimonio vllos fidei articulos condat, eos{que} populo Christia∣no credendos obtrudat.

¶Ad codices Haebraicos in veteri Testamento re∣currendum, ac in nouo ad Graecos. Cap. 12.

CAEterum in lectione diuinarum Scripturarum si qua oc∣currerint ambigua, vel obscura in veteri Testamento, eorum interpretatio ex sonte Hebraicae veritatis petatur, in nouo autem Graeci codices consulantur.

¶Symbola fidei vtilia sunt ad interpretandam Scripturam. Cap. 13.

SVmma praeterea fidei capita (quae articulos appellamus) e sacris Scripturis clarissimis desumpta, & in Symbolis breuiter comprehensa in exponendo sacras literas ob ocu∣los perpetuo habeantur, ne quid contra ea aliquando inter∣pretamur, aut definiamus.

¶De Concilijs quid sentiendum. Cap. 14.

I Am vero concilijs, potissimum generalibus, tametsi ingē∣tem honorem libenter deferimus, ea tamen longe omnia infra Scripturarum canonicarum dignitatem ponenda iu∣àicamus, sed & inter ipsa concilia magnum discrimen po∣nimus. Nam quaedam illorū, qualia sunt precipua illa qua∣tuor, Nicenū, Constantinopolitanum primum, Ephesinum, & Calcedonense, magna cum reuerentia amplectimur & suscipimus. Quod quidem iudicium de multis alijs quae po∣stea celebrata sunt ferimus, in quibus videmus & confite∣mur sanctissimos patres de beata & summa Trinitate, De Iesu Christo Domino & seruatore nostro, & humana re∣demptione per eū procurata, iuxta Scriptur as diuinas mul∣ta grauissime & per{quam} sanctè constituisse. Quibus tamen non aliter fidem nostram obligandā esse censemus, nisi qua∣tenus ex Scripturis sanctis confirmari possint. Nam conci∣lia nonnulla interdum errasse, & cōtraria inter sese defini∣uisse,

partim in actionibus iuris, partim etiam in fide, ma∣nifestum est. Ita{que} legātur concilia quidem cum honore at{que} Christiana reuerentia, sed interim ad Scripturarum piam certam rectam{que} regulam examinentur.

¶Quae sanctorum patrū authoritas. Cap. 15.

POstremo Orthodoxorum patrum etiam authoritatem minime censemus esse contemnendam: sunt enim per multa ab illis praeclare, & vtiliter dicta: vt tamen ex eo∣rū sententia de sacris literis iudicetur, nō admittimus. De∣bēt enim sacrae literae nobis omnis Christianae doctrinae, & regulae esse & iudices. Quin & ipsi patres tantum honoris sibi deferri recusarunt, saepius admonentes lectorem, vt tantisper suas admittat sententias & interpretationes, quo∣ad cum sacris literis consentire eas animaduerterit. Ma∣neat ergo illis sua authoritas & reuerentia, sed quae sacro∣rum librorum sententiae, veritati at{que} authoritati cedat & subijciatur.

¶Epilogus. Cap. 16.

CAEterum quoniam perlongum esset, & plane opus valde laboriosum, omnia nunc distinctè scribere quae Catholi∣ca fide sunt credenda, sufficere iudicamus quae breuiter de summa Trinitate, De Iesu Christo Domino nostro, & de salute per eum humano generi parta diximus.

¶Pereunt qui Catholicae fidei aduersantur, vel ab ea deficiunt. Cap. 17.

HOcipsum tamen silentio praeterire nō possumus eos om∣nes misere perire qui Orthodoxam Catholicam{que} fidem amplecti noiunt & longe grauius eos esse damnandos qui ab ea semel agnita & suscepta defecerunt.