Reformatio legum ecclesiasticarum ex authoritate primum Regis Henrici. 8. inchoata: deinde per Regem Edouardum 6. prouecta, adauctaq́[ue] in hunc modum, atq[ue] nunc ad pleniorem ipsarum reformationem in lucem ædita.

De Praescriptionibus.

Praescriptio quid sit. Cap. 1.

PRaescriptio est ius quoddā, ex tempore congruēs, authoritate legū vim capiens, poenā negligenti∣bus inferens, & finē litibus imponēs. Quòd nō in totum à naturali iure recedit, nec per omnia ei seruit. Quemadmodum enim natura aequum est, neminē debere locupletari cum alterius iactura: ita naturali ratio∣ni congruum est, & negligentibus poenam inferri, & finem litibus imponi.

Praescriptio decimarum in aliena parochia. Cap. 2.

SIvna ecclesia decimas in alterius parochia, quadraginta annos possederit, volumus de iure meliorem conditionem fieri possidentis: quia quadragenalis praescriptio omnē pror∣sus actionem excludit.

Malae fidei possessor praescribere non potest. Cap. 3.

NVlla antiqua dierum possessio iuuat aliquem malae fi∣dei professorem, nisi resipuerit, postquam si aliena no∣uerit possidere, cum bonae fidei professor dici non potest. De∣rogandum enim erit omni constitutioni; at{que} consuetudini quae abs{que} mortali peccato non potest obseruari. Oportet igi∣tur eum, qui praescribit, vt in nulla temporis parte, rei ha∣beat

conscientiam alienae, sit{que} in bona fide constitutus, sine qua nulla valet praescriptio ecclesiastica.

Interruptio tollit praescriptionem. Cap. 4.

SI de praescriptione, & interruptione, mota fuerit quaestio cum receptis testibus, seu probationibus (quae recipi debēt ab vtra{que} parte) probata fuerit interruptio, praescriptio non 〈◊〉〈◊〉.

Contra visitantes nemo praescribere potest. Cap. 5.

QVia secundum Apostolum, qui spiritualia seminat, non est magnum, si metat carnalia (cum nemo suis stipendijs, militare cogatur) statuimus, ne subditus contra superiorem visitationem, aut procurationem ratione visitationis debi∣tam, in seipso praescribere possit. Allegantes igitur se non meminisse procurationem soluisse, aut petitam fuisse, audi∣endos non fore decernimus. Sed negantes poena condigna af∣ficiendos, nec non ad condignam satisfactionem compellen∣dos, quacun{que} praescriptione temporis nō obstante, statuimus

Praescriptio Ecclesiarum vel decimarum in aliena dioecesi. Cap. 6.

EPiscopum qui ecclesias, & decimas in aliena dioecesi se legitimè praescripsisse proponit, oportet huiusmodi prae∣scriptionis titulum allegare, & (cum ius commune contra ipsum faciat) probare. Nam licet ei, qui rem praescribit ec∣clesiasticam, si sibi non est contrarium ius commune, vel con tra eum praesumptio non habetur, sufficiat bona fides. 〈◊〉〈◊〉 tamen estei ius commune contrarium, vel habetur praesum∣ptio contra ipsum, bona fides, non sufficit, sed est 〈◊〉〈◊〉 titulus, qui possessori causam tribuat, praescribe 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉

temporis allegetur praescriptio, cuius contraria memoria non existit.

Praescriptio vel interrumpi potest, vel cessare, vel impediri. Cap. 7.

PRaescriptio aliquando cessat, aliquando interrumpitur, sed non idem aestimandum, quando cessat, & quando rū∣pitur. Cessare praescriptio dicitur, quando propter aliquod priuilegium personae cuius res est, aut cōditionem ipsius rei, non habet locum praescriptio. Similis huic cessationi videri potest impeditio, quando praescriptio quasi intersistit, vt cum propter publicum aliquem motum iudicia exercere, & ius suum requirere non licet, vt in tempore belli, vel quando in loco ius non redditur, & defectu iudicis, vel reip. at{que} tempore pestis. In quibus casibus & similibus, praescriptio nō prorsus intermoritur, sed vi quadam impedita interquie∣seit, & praesertim cum actoris protestatio intercedit. Inter∣rumpi verò naturaliter praescripto dicitur, cum coepta retra hitur, ne progredi possit. Id verò fit, cum possessio nobis non vi legitima, quam vocant compulsiua, sed violenta eripi∣tur. Et ratio est, quia sine possessione praescriptio non proce∣dit. Est autem in naturali interruptione hoc regulare, quòd ea prodest omnibus, qui habentius in re. Rumpitur etiā prae∣scriptio, quando is, cuius res est, illam contestata lite, in iu∣dicio repetit, quanuis litem non perficiat. Item per alluuio∣nem maris, aut fluminis, per solutionem pensionis, aut partis debiti, per secundam cautionem à debitore factam. Impedi∣tur ad haec praescriptio, ne currat, quando is, cuius res est, il∣lam non potest repetere vt sunt impuberes, qui{que} adhuc sub aliena potestate continentur, & furiosi, quibus etiam adnu∣meres excommunicatos: Nam dum ita sunt, non audiūtur sua repetentes. Praescriptioni coniunctae cum bona fide, ne∣mo

per suum pactum potest renunciare, cum praescriptio sit propter bonum publicum inuenta, ne scilicet dominia re∣rum sint incerta, & ius publicum pacto priuatorum nōre∣mittatur. Ad praescribendum in rebus corporalibus, vt est seruitus praedij, iurisdictio, & consimilia, non requiritur possessio, sed scientia, & patientia aduersarij. Interrumpitur quo{que} praescriptio, ne currat protestatione coram iudice, vel si eius copia non fiat coram notario, & testibus, quo prote∣stationis genere principes inter se vtuntur, ad impediundā praescriptionem, cum sese non possint conuenire sub iudice, qui sit vtri{que} parti communis.

Quietè dicitur quis possidere, quando non vocatur in iu∣dicio, sincere autem quando cum bona fide: bona autem fi∣des in dubio praesumitur, & quando non habetur notitia rci alienae. Mala verò probatur varijs modis, primò per confes∣sionem propriam possidentis: Secundò per famam, quae erat in vicinia. Tertio per denunciationem factam tempore con∣tractus. Deni{que} per incidentes coniecturas, & si contra ius fuit acquisita, & non obseruata iuris solennitate. Praescri∣ptio contra bona ecclesiae, vel pia legata, non currit minor quadragenaria, post quam elapsam, potest ecclesia in inte∣grum restitui: si tamen restitutio intra quadrennium pe∣tita fuerit. Nam post hoc tempus non audictur. Mala fides praescriptionem impedit, priusquā terminus eius elabatur. Ac cum perfecta fuerit praescriptio, bonam habens fidem coniunctam, si postea res praescripta noscatur fuisse aliena, minimè cogitur, qui praescripsit eam, restituere. Nam quan do nouit alterius eam fuisse, iam non alienam, sed suam coe∣perat possidere. Nam leges & iura ei addixerunt. Qui alie∣no nomine possidet, nonpraescribit vsu capionis, trium anno∣rum spatium assignatur: praescriptionis autem, quoad prae∣sentes

decem, quoad absentes viginti, longior est triginta, longissima verò 40, annorum, vt{que} vsucapio ad res mobiles pertinet, ita praescriptio ad immobiles.