Reformatio legum ecclesiasticarum ex authoritate primum Regis Henrici. 8. inchoata: deinde per Regem Edouardum 6. prouecta, adauctaq́[ue] in hunc modum, atq[ue] nunc ad pleniorem ipsarum reformationem in lucem ædita.

Crimen falsum quid sit, & quando com∣mittatur. Cap. 1.

CRimen falsi, veritatis est immutatio, quae dolo ma lo sit, & cum iactura fratris coniungitur, & cum

in verbis tum in scriptis committitur: deni{que} in omnibus quae in iudicio, & vsu publico rata & firma esse debēt, prin∣cipio in hoc crimen incidunt, qui falsa testimonia dicunt. Deinde qui mercede etiam adducuntur, vel vt testimoni∣um non ferant, velvt ferant.

In eodem crimine sunt, qui testamenta supremas homi∣num voluntates, codicillos, acta, instrumenta, syngraphas, vel alia eius generis quascun{que} probationes, ex quibus in iu∣dicijs fides fieri possit, nuntiauerint, vel vlla ratione peruer∣terint, vel ad opprimendam, vel occulenda ista celauerint, diffregerint, cobusserint, aut sponte summouerint, aut quo∣runcun{que} scriptorum huius generis signa corruperint, seu ipsa scripta deleuerint, seu quocun{que} modo interleuerint, nec solum authores ipsi sunt rei, verumetiam & illi tenentur, qui scripta vel adulterata, vel vllo modo depriuata descrip∣serint, obsignauerint, recitauerint, & induxerint, allegaue∣rint ad iudicium, vel qui talia scripta fieri pronunciauerint aut consenserint vt fierent, modo sciētes, haec egerint, & do∣lo malo. Tenentur etiam, qui citationes, inhibitiones, decre∣ta, edicta, acta, vel scripta siue ciuilis fori, siue ecclesiastici, malitia violauerint quocun{que} modo, vel eorum obsignatio∣nes, & signa seu corruperint, seu pro veris falsa subiece∣rint. Hoc falsi crimen etiam in illis haeret, qui nomina 〈◊〉〈◊〉 in scriptis absentium, quasi praesentes fuissent, vel ipsa nomina distorquent, peruertunt, aut immutant dolo malo. Itidem, qui fals as literas, vel edicta falsa, in nomine iudi∣cum, tam ciuilium, quàm ecclesiasticorum mittunt aut di∣uulgant. Ad illos etiam crimē falsi pertinet, qui signis quo∣modocun{que} detractis, aut dimotis, alienas literas patefaci∣unt, licet sint fortè priuatorum hominum, & eas velipsi le∣gunt, vel aduersario eius, à quo sunt scriptae, legendas vllo

medo curant, aut permittant: illo semper prouiso, quòd sci∣entes & dolo malo faciant: huius etiam criminis rei sunt, qui apud se deposita quaecun{que} instrumenta, cum illis, qui contrarias etiam partes tuentur, communicant, nisi iudicis assensu fecerint, aut illius, qui instrumenta deposuit, & cui subseruiunt. Eadem est illorū causa, & par culpa, qui testa∣mentum clausum, aut quomodocun{que} inuolutū explicant, & euoluunt, si fraus suberat, & si nullum, in patefaciendo, ius habebant, vt id iustè possent facere, quod eodem modo va∣let in his, qui codices rationarios, praesertim mercatorum, quacun{que} ratione corrumpunt, vel folia ex illis aliqua exi∣munt. Participes sunt huius criminis ipsi etiam notarij, & scribae, cum testes scriptorum adhibent rerum omnium quae tractantur, ignaros, si scientes hoc, & dolo malo fecerint. Similiter peccant, qui supplicando, aut petendo quippiam à principibus, metuuntur, seu veritatem ad rem praesentem necessariam tacent.

Omnis igitur ad principes talis obrepsio iustissimum ha∣bere videtur hoc supplicium, vt illis omnibus careant, ad quae non veritate, sed mēdatio, & simulatione peruenerint. Deinde inuoluuntur omnes in hoc crimen, qui literas, in∣strumenta, syngraphas & huius generis alia quaecun{que} scri∣pta, cum illa sciant vitiata, vel depriuata esse, tamen eadem apud se detinent, & illa nec rumpunt, nec exurunt, nec vllo modo abolent Immo ne notam quidem apponūt vllam, quae secerni possint. Nam damnum ex illis, ad posteros saepe de∣scendit. Deni{que} illos etiam aequum est huc annumerari, quo∣rum tam insatiabilis & hians cupiditas est vt eandem rem solidam & integram, diuersis pactis distrahant, & diuersis hominibus diuendant.