Reformatio legum ecclesiasticarum ex authoritate primum Regis Henrici. 8. inchoata: deinde per Regem Edouardum 6. prouecta, adauctaq́[ue] in hunc modum, atq[ue] nunc ad pleniorem ipsarum reformationem in lucem ædita.

DE IVRAMENTO CALVMNIAE.

Tam actor, quàm reus initio litis, praestet iuramentum calumniae. Cap. 1.

QVoniam calumniantes odimus, & summo studio & cura auersamur, libidinem eorum, qui facilè ac temerè ad litigandum procederent, reprimere summopere cupientes, necessarium duximus & praesentem legem ponere, per quam sancimus, quòd non ali∣ter ne{que} actor, ne{que} reus in quibusuis causis ecclesiasticis, (nam & in ijs frequenter calumniari solet) ad litis certami na admittatur, quàm si in ipso litis exordio, iusiurandum calumniae subeat vter{que}.

¶Iudex cum primum ad munus admittitur, praestet iuramentum de calumnia. Cap. 7.

IVdex licet de calumnia in singulis causis non iuret, tamē hoc iuramenti genus, quoad omnes causas, in vniuersum à se tractandas, ab initio cum suscipit, iudicandi munus praestare debet.

Forma iuramenti calumniae. Cap. 3.

TAm actor, quàm reus, cum de calumnia iurant, haec precipuè testentur, se putare iustam habere causam, nolle in vniuersa actione (quae subsequutura est) quicquam calumniari, nil{que} largitos esse, aut largituros, aut per se, aut per alios, vel ad iudicem vel ad alios corrumpendos, per quos iudicium administratur: nolle tergeuersari, aut dolos in pro bationibus nectere, ne{que} dilationes, vel in fraudem aduersa∣rij, vel ad protrahendam litem, petere, & deni{que}, se fideliter esse 〈◊〉〈◊〉 his omnibus, quae in iudicio (modo ad cau∣sam pertineant) ab ipsis requirentur.

Iuramentum malitiae. Cap. 4.

LIcet iuramentum calumniae semel exigatur quoàd totam causam, post litis contestationem: attamen iuramentum malitiae, in omnibus litis partibus exigi potest, cum iudici visum fuerit, ne{que} manifestum periurium timetur.

Discrimen inter iuramentum maliciae & iuramentum calumniae. Cap. 5.

IVramentum maliciae à iuramento calumniae hoc differt, quòd hoc iuramentum (non vt illud) ad totam litem re∣fertur sed ad illud tantum, quod tunc maliciosè agi praesu∣mitur, debet{que} is, à quo exigitur, iurare, se non esse conscium sibi vllius maliciae, cut fraudis, qua studeat, in eo quod pro∣ponit, aut agit, aduersarium circumuenire. Potest{que} hoc iuramenti genus, & ante litis contestationem, & postea ex∣igi, non solum à dominis litis, sedetiam ab eorum procura∣toribus, & substitutis, vt dictum est, quoties praesumptio est, maliciose agi.

Iuramentum aut per dominum litis fiat, aut per procuratorem. Cap. 6.

DOminus causae de calumnia iurare debet, quando facilè haberi potect, alioqui iuramentum sufficiet procurato∣ris, modo speciale mandatum habeat ad iurādum in ea cau∣sa de calumnia. Attamen si à domino fuit, ante discessum, vniuersalis constitutus procurator negotiorum eius, non e∣rit opus speciali mandato. Si domini litis de calumnia iura∣runt, & deinde suos procuratores instituerint, ad litem pro∣sequendam, procuratores etiam de calumnia iurare debe∣bunt, sed ad hoc speciali mandato non opus erit.

Iurans debet non leuem habere causae notitiam. Cap. 7.

OEConomum, seu procuratorem, aut syndicum, qui ad iu∣randum de calumnia est admittendus, iustam, & non leuem causae notitiam habere oportet.

Mortua altera parte, successor idem praesta∣bit iuramentum. Cap. 8.

QVando is qui litem instituerit, mortuus fuerit, haeres, aut successor eius, qui litem est prosequuturus, iuramen∣tum calumniae praestare debet, licet qui mortuus est iuraue∣rit.

In appellatione iurandum. Cap. 9.

IN appellationis quo{que} causa de calumnia iurandum est, quamuis ab initio institutae litis iuratum fuerit.

Recusans iuramentum calumniae causa cadat. Cap. 10.

IS à quo iuramentum calumniae, seu malitiae requiritur, si recuset ipsum praestare, causa cadet, siue reus fuerit, siue actor.

Iuramentum calumniae non est omit∣tendum. Cap. 11.

SEd quia veremur, ne forsitan partes collusione quadam vtentes remittant sibi inuicem huiusmodi sacramentum, & vel pacto sanctionem nostram deludant, praecipimus (quandoquidem non pro commodo priuatorum tantummo∣do verumetiam pro communi vtilitate, praesentem legem posuimus) quòd iudices minime patiantur iusiurandum i∣stud, nedum expressè, sed ne tacitè quidem remitti, sed illud (vt praemittitur) omnino exigant, & nullo modo praeter∣mittant.

Est enim hoc iuramentum calumniae, inter legiti∣mas obseruationes iudiciorum numeratum. Quod si iudex neglexerit, praesertim à parte monitus, sententia cius iure cassabitur.