Reformatio legum ecclesiasticarum ex authoritate primum Regis Henrici. 8. inchoata: deinde per Regem Edouardum 6. prouecta, adauctaq́[ue] in hunc modum, atq[ue] nunc ad pleniorem ipsarum reformationem in lucem ædita.

DE DI VINIS OFFICIIS.

¶De temporibus diuinorum officiorum in Cathedralibus Ecclesijs, & collegijs celebrandorum. Cap. 1.

IN principalibus Ecclesiis, quas Cathedrales vocant, & in collegijs, diuina volumus offi∣cia quotidiè peragi, quemadmodum ratio dierum postulabit, vel profestorum vel festo∣rum. Quapropter antemeridiano quopiam conuenienti tempore preces quas appellant matutinas reci∣tari placet, appositis etiam illis quae pro communionis offi∣cio praescripta sunt. Et intercurrat in singulis diebus Mer∣curij & veneris illa solemnis supplicatio quae litania nomi∣nata est. Similiter tempore pomeridiano vespertinae preces adhibeantur.

¶Qui diuinis officijs interesse debeant. Cap. 2.

OMnes quos Canonicos vocant & Clericos, qui quidem Ecclesiarum impensis sustentantur, ad statas preces con∣ueniant, tàm matutini quàm pomeridiani temporis, & illis indies intersint, nisi iustam absentiae possint excusationem

afferre. Ceteri vero si non comparuerint, arbitratu decano∣rum, vel illis absentibus suorum vicariorū, certa pecuniae summa plectantur, sed tamen diebus profestis illorū sanè studijs parcimus qui doctrinae causa se collocauerunt in A∣cademiarum collegijs, quos tamen & ipsos in omnibus fe∣rijs vniuersos in sacris officijs adesse praecipimus nisi ob con∣cionandi munus abfuerint.

¶De sacra communione administranda in dominicis, & festis diebus. Cap. 3.

DIebus dominicis & festis Ecclesiarum quas Cathedra∣les vocant, hunc in diuinis officijs ordinem esse iube∣mus, vt absolutis precibus matutinis, & decursa supplica∣tione quam appellant litaniam, Communio succedat: in qua facilius vt procedi possit, in nomine Dei cohortamur, & per eius gloriā vehementer obtestamur, primum Episcopus ipse si fieri potest vt adsit, deinde Decanus & Archidiaco∣nus cum ipsis Canonicis & reliquis omnibus Clericis qui participes sunt bonorum illius Ecclesiae pariter ad commu∣nionem cum ministro se congregent, tum vt exemplo suo ceteros ad idem officium inuitent, tum vt in hac nota sciri possit, quod ipsi viua vera{que} sint Christi & Ecclesiae mēbra.

¶De sacrarū concionum tempore. Cap. 4.

COnciones autem in his Ecclesiis antemeridianis sanè om∣nes tollimus, ne quis{que} illarum occasione legitimè desit suae Ecclesiae: pomeridiani vero temporis hora secunda con∣cionibus vs{que} ad tertiam seruiat, & statim ad vespertinas preces descendatur.

¶De sacrarum lectionum pronuntiatione, & psalmorum cantu. Cap. 5.

IN diuinis capitibus recitandis, & Psalmis concinendis, ministri & clerici diligenter hoc cogitare debent, non so∣lum

a se Deum laudari oportere, sed alios etiam hortatu & exemplo & obseruatione illorum ad eundem cultum ad∣ducendos esse. Quapropter partitè voces & distinctè pro∣nuntient, & cantus sit illorum clarus & aptus, vt ad audi∣torum omnia sensum, & inteligentiam proueniant, Ita{que} vibratam illam & operosam musicam, quae figurata dici∣tur, auferri placet, quae sic in multitudinis auribus tumul∣tuatur, vt saepe linguam non possit ipsam loquētem intelli∣gere. Tum auditores etiam ipsi sint in opere simul cum cle∣ricis, & ministris certas diuinorum officiorum particulas canentes, in quibus Psalmi primum erunt, annumerabitur fidei Symbolum, & gloria in excelsis, decem solemnia prae∣cepta, cetera{que} huiusmodi praecipua religionis capita, quae maximum in communi fide nostra pondus habēt, hijs enim pijs diuini cultus exercitationibus, & inuitamentis populus seipsum eriget, ac sensum quendā habebit orādi, quorum si nullae nisi ascultandi partes sint, ita friget & iacet mens, vt nullam de rebus diuinis vehementem & seriam cogita∣tionem suscipere possit.

¶Ordo seruandus in parochijs vrbanis. Cap. 6.

EAdem parochiarum in vrbibus constitutarum erit om∣nis ratio, festis & dominicis diebus, quae prius collegijs & Cathedralibus Ecclesiis (vt vocant) attributa fuit, nisi quòd concionandi partes antemeridiano tempore si fieri po∣test obibuntur, aut homilia saltem concionis locum occupa∣bit, deinde coena Domini sumetur. Temporibus autem po∣meridianis concio solis in Cathedralibus Ecclesiis institue∣tur, aut huiusmodi conuenientibus locis, ad quam ab omni∣bus vndi{que} concurri volumus. Ita{que} manè parochiarum mi∣nistri suum populum commonefaciant vt ad id se praepa∣rent.

Sed in frequentissimis & celeberrimis vrbibus, vbi magnus est parochiarum numerus, & immensum inter eas interuallum, & spissae populorum cateruae, pomeridianis concionibus propter parochiarum situs & hominum abun∣dantiam locum concedimus.

¶De coena Domini sumenda. Cap. 7.

HOc erit omnium Ecclesiarum commune, quod nisi grauis aliqua causa postulet, coenam Domini solum in dominicis diebus & ad aliquam Domini propriam memo∣riam spectantibus sumetur: & nec eo quidem tempore pro∣cedi sinimus donec legitimus numerus se obtulerit illorum qui Domini coenae participes erunt. Qui vero communionē accepturi sunt, pridiè debent in praesentia ministri se collo∣care, tempus vt sumere possit ad excutiendas illorum con∣scientias, & cum illis vt agat, si quid ab illis improbè vel superstitiose gestum fuerit, in quo Ecclesiae communis ali∣qua fuerit offensio: Deinde fidem etiam illorū exploret, vt vel inscitiam illorū corrigat, vel cōtumaciā terreat, vel du∣bitationē cōfirmet. Nam ad sacrosanctam domini mensam nemo debet assumi, cuius fides omnibus partibus perfecta non sit. Ita{que} si quis ex illis qui se ad Domini mensam prae∣parant, in aliqua religionis parte vacillet, aut conscientia sauciata sit, liberum aditum ad ministrum habeat, & ab illo consolationem & leuationem aegritudinis capiat, & si plenè se ministro probauerit si opus fuerit, soluatur.

¶Deficiente coena Domini quid fa∣ciendum. Cap. 8.

SI mensae Domini legitimis conuiuarum numerus defue∣rit, nullam potius {quam} solitariam esse volumus: sed mini∣ster ingratam & impiam populi negligentiam acriter ob∣iurgabit,

quòd ab vsu saluberrimi pretiosissimi{que} Sacramē∣ti se remoueant, nec vllo modo conuenire solus vt in 〈◊〉〈◊〉 propter multos instituto sedeat, sed has a Domino sin∣gulares animorum delicias ad Christianam quādam om∣nium communitatem piorum relictas fuisse docebit, quòd si diuinissimum hoc mentis pabulum immani scelere con∣temnant, vel horribili ingratitudine deserant, suam nul∣lam, seà illorum maximam & flagitiosam esse improbita∣tem, a se quidem omnia suppeditata esse coelestis vt iste ci∣bus expediretur, angi{que} se vehementer quòd illorum bar∣barus, & prophanus vel stupor, vel fastus aepulas tam pias & necessarias distulerit, & se ab illis maximopere conten∣dere proximum ne diem dominicum vllo modo praetermit∣tendum existiment. Praeterea pauperum illis causam dili∣genter commendet, vt illorum necessitates subleuent.

¶Pomeridiano tempore quid facien∣dum sit. Cap. 9.

POmeridiani temporis horam primam minister expli∣cando Catechismo tribuat, & in ea re vel integram ho∣ram ponat, vel aliquid eo amplius si videbitur, modò con∣cioni non sit impedimento quam in Ecclesia cathedrali po∣pulus expectabit, omnino enim illum praeteriri non placet aut destitui, Catechismum pertractet vel ipse parochus, vel cius vicarius, & magnam in eo diligētiam adhibeat, sum∣mam enim vtilitatem & praestantem vsum habet in Eccle∣sia Dei frequens inculcatio Catechismi, quem non solum a pueris edisci sed etiam ab adolescentibus attendi volumus, vt in summa religionis crudiantur, & puerorum piam assiduitatem sua praesentia cohonestent. Catechismo con∣cluso, statim succedat baptismus, si qui fuerint ad id prae∣parati pueri.

¶Precibus vespertinis ratio collationum & disciplina succedunt Cap. 10.

COnfectis precibus vespertinis, ad quas ab omnibus post concionem in proprijs Ecclesiis attendendas concursus erit, principalis minister quem parochum vocant, & diaco∣nus si fortè praesentes fuerint, vel absentibus illis, ministri vicarius & seniores cum populo rationem pecuniarum in∣eāt ad pios vsus sepositarum, quomodo possit rectissimè col∣locari, & ad idem tempus disciplina reseruetur: quorum enim publica fuit aliqua peruersitas, quae communnem in Ecclesia offensionem incurrerit, ad peccatorum cognitionē reuocentur, & eorum poenas publicè dent, vt Ecclesia illo∣rum salutari correctione, conformetur. Deinde minister cū senioribus nonnullis secedens consilium capiet, quomodo caeteri quorum praui mores esse dicuntur, & flagitiosa vita deprehenditur, primum fraterna quadam charitate iuxta Christi praescriptum in Euāgelio conueniantur a sobrijs & frugi viris: quorum monitis si se ipsi correxerint, Deo gra∣tia diligenter est habenda: quod si perrexerint in scelere, poenarum ea sunt acerbitate comprehendēdi, quā Euange∣lio videmus illorum contumaciae praeparatam esse.

¶Excommunicatio quomodo sit ex∣ercenda. Cap. 11.

QVum autem excommunicationis fulmen vrbādum erit, primum Episcopus adeatur, & eius intelligatur sen∣tentia: qui si consenserit, & authoritatem suam apposuerit, excommunicationis formula coram vniuersa peragatur Ecclesia, disciplinam vt in co veterem quantum fieri potest introducamus.

¶Ecclesiarum rusticanarū ritus. Cap. 12.

IN Ecclesiis rusticanis festorum dierum matutinis tem∣poribus homiliam in communionem intexi volumus, po∣meridiano

tempore descendetur ad Catechismum, ad quem ab illis etiam qui grandiores sunt attendi placet, & explica∣cationem Catechismi relegamus ad vicarium. Principalis autem minister quem parochum dicimus, post conclusum Catechismum statim ad populum concionabitur, & illa fi∣nita preces vespertinae succedant, & ad extremum adij∣cientur disciplinae & procurationes nummorum publicè collectorum.

¶In sacellis sacra non sunt tractanda. Cap. 13.

NOlumus in sacellis, nisi singularis quaedam necessitas vrserit, administrari Sacramenta, nec reliquam in illis adhiberi sacrorum officiorum rationem, quoniam ita futurum esset vt proprias homines Ecclesias destituerent, & in solitudine relinquerent. Conuenientissimum autem est fidei nostrae communitati, singulas oues ad proprios pa∣stores seuocari, separatim{que} ab illis omnia pietatis & diuini cultus adiumenta requiri.

¶In Priuatis domibus communio non celebrabitur. Cap. 14.

COmmunionis officium in domibus separatim non insti∣tuetur. Nam saepe fit vt in angulis priuatarum aedium errores & pestilentes opiniones insusurrentur, & ita saepe∣numerò contingit, vt sacrosancta Dei coena quae singularis est per se amoris, coniunctionis, & charitatis testis & nota, quum in secessus priuatarum aedium distrahatur, non solum omnem propriam amittat & insitam vim, sed etiam hominum immani scelere degeneret in litis occa∣sionem & discordiae.

¶Quid in aegrotis & familijs nobilium teneri debeat. Cap. 15.

AEGrotantibus tamē & vehementer debilitatis, coenam Domini flagitantibus negari nolumus. Principibus etiam & honoratis personis, quorum affluens in aedibus & copiosa multitudo, quibus{que} non licet ipsis occupatione pu∣blica distractis in communibus Ecclesiis versari, coenam dominicam domi percipere licebit, & omnem ibi reliquam sacrorum officiorum rationem cum domestico ministro per∣tractare. Prouiso quod hoc priuilegium nullam communis Ecclesiae pastoris vtilitatem impediat.

¶Quae communiter in omnibus Ecclesijs obseruanda sunt. Cap. 16.

DIligens autem inprimis cautio semper adhibeatur in Ecclesiarum omni genere, tum etiam in nobilium ho∣minum familijs, deni{que} locis vniuersis in quibus sacra peraguntur officia, ne quic{quam} contra praeseripta procedat, & formulas illius libri nostra communi lingua scripti quem proprium & perfectum omnis diuini cultus iudicem & magistrum esse iussimus: qua in re quicun{que} peccaue∣rit, Ecclesiasticorum iudicum arbitratu poenas culpae ma∣gnitudine pares sustinebunt. Si quae vero alia incurrent vacua tempora, praeter haec quae nos posuimus diuini cul∣tus, visitatione & consolatione debilium, aegrotarum, & afflictarum personarum cuiuscun{que} generis, & reliquis hu∣iusmodi charitatis muneribus ea consumantur. Adhaec accedat institutio domesticorum, disciplinae labor, & opera lectionis, & omnino talis in summa festo∣rum temporum partitio sit, vt vniuersa medi∣tatione tractatione{que} rerum sacrarum & diuinarum abeant.