Page 197
COROLLARIVM.
Habet Corollarium, quòd ad Deum velle facere, seu fieri quippiam per se, vel per ali∣ud quodlibet quouismodo, necessario sequitur illud fieri illo modo, nec modo nostro conando alias vires apponit, nec est in co vltra intellectum dictantem, & volunta∣tem consentientem alia virtus executiua ponenda: nec aliter se habet operans quâm quiescens; & quòd diuina voluntas est primum principium liberum.
EX his autem consequitur manifestè quòd, ad Deum velle facere, seu fieri per se, vel per aliud quodlibet quouismodo, necessariò sequitur illud fieri illo modo; nec modo [unspec B] nostro conando, alias vires apponit; nec est in eo vltra intellectum dictantem, & volunta∣tem consentientem, alia virtus executiua ponenda, vt ponitur à quibusdam; nec aliter se habet operans quàm quiescens; ex quo nec minus euidenter infertur, quòd voluntas diuina sit primum principium liberum. Si enim aliquid aliud, quàm Deum velle, requiteretur ad fa∣cere, voluntas sua non esset per se sufficiens ad agendum contra priora. Item voluntas Dei est aliquo modo operatiua extra se, sicut voluntas nostra mouet primum motum corporale in nobis & non tantùm finitè: hoc enim primae suppositioni, tertiae parti primi, & quartae re∣pugnat. Nec vlla est ratio quare potius sub vno gradu finito, quam sub alio, ergo infinitè. Non ergo exigit aliquam virtutem executiuam posteriorem in Deo, quasi defectus suae effi∣caciae supplementum. Item, si talis virtus executiua ponatur, illa naturaliter mediat inter vo∣luntatem diuinam & opus, contra autoritates Bedae & Ambrosij superiùs allegatas; & est con∣tra Damascenum dicentem, quòd voluntate solum transmutauit, &c. Alia verò pars huius corollarij per hoc patet, quòd aequaliter potest quis velle operans, & quiescens, & maximè [unspec C] Deus ipse, cùm per quintum huius omnino mutari non possit.* 1.1 Dicit & Augustinus in sen∣tentijs Prosperi 157. Non est fas credere aliter affici Deum cum vacat, aliter cum operatur. Patitui quippe qui afficitur, & mutabile est omne quod patitur: Non ergo in Deo aut pigra vacatio, aut laboriosa cogitetur industria, quia nouit & quiescens agere, & agens quiescere. Quòd etiam voluntas diuina sit primum principium liberum hinc apparet, quoniam per sup∣positionem secundum, in principijs liberis non est infinitus processus, sed est aliquod vnum primum, & illud non potest poni in aliqua causa secunda; quia per capitula proxima omnis causa secunda in omni sua causatione necessariò subditur causae primae. Si etiam prima causa non ageret liberè sed purè necessariò; cùm omnes causae secundae in causatione sua quacun∣que subdantur necessariò primae causae, vt nonum & decimum clarè docent; omnes causa∣tiones earum, sicut & omnis causatio primae causae purè necessariò prouenirent; quare liber∣tas, contingentia, & meritum totaliter deperiter. Nec decet causarum ordinem naturalem [unspec D] vt causa inferior & secunda sit liberior, quàm suprema, & prima, nec est possibile vllo modo; haec est in omnibus regulans, illa in omnibus necessariò regulata; haec subijciens, illa sub∣iecta; haec praecedens & dominans, illa sequens in omnibus & ancillans, sicut praemissa nona & decima manifestant. Primum ergo principium liberum necessariò est in Deo, & non in essentia sua primò, quia per prima & secunda capitula, ipsa est necesse esse omninò; nec in intellectu diuino, quia necessariò intelligit vniuersa; nec in aliqua potentia alia à voluntate; omnes enim aliae potentiae sunt purè naturales, & voluntate semota, si agerent, purè naturali∣ter & necessariò agerent, sicut principium noni capituli ostendebat. Libertas ergo est in sola voluntate ponenda, & prima simpliciter in prima simpliciter, quae est Dei.
[unspec E]