Thomæ Bradwardini Archiepiscopi olim Cantuariensis, De causa Dei, contra Pelagium, et De virtute causarum, ad suos Mertonenses, libri tres: iussu reverendiss. Georgii Abbot Cantuariensis Archiepiscopi; opera et studio Dr. Henrici Savilii, Colegij Mertonensis in Academia Oxoniensi custodis, ex scriptis codicibus nunc primum editi

About this Item

Title
Thomæ Bradwardini Archiepiscopi olim Cantuariensis, De causa Dei, contra Pelagium, et De virtute causarum, ad suos Mertonenses, libri tres: iussu reverendiss. Georgii Abbot Cantuariensis Archiepiscopi; opera et studio Dr. Henrici Savilii, Colegij Mertonensis in Academia Oxoniensi custodis, ex scriptis codicibus nunc primum editi
Author
Bradwardine, Thomas, 1290?-1349.
Publication
Londini :: Ex officina Nortoniana, apud Ioannem Billium,
M.DC.XVIII. [1618]
Rights/Permissions

To the extent possible under law, the Text Creation Partnership has waived all copyright and related or neighboring rights to this keyboarded and encoded edition of the work described above, according to the terms of the CC0 1.0 Public Domain Dedication (http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/). This waiver does not extend to any page images or other supplementary files associated with this work, which may be protected by copyright or other license restrictions. Please go to http://www.textcreationpartnership.org/ for more information.

Subject terms
Pelagianism -- Early works to 1800.
Link to this Item
http://name.umdl.umich.edu/A16626.0001.001
Cite this Item
"Thomæ Bradwardini Archiepiscopi olim Cantuariensis, De causa Dei, contra Pelagium, et De virtute causarum, ad suos Mertonenses, libri tres: iussu reverendiss. Georgii Abbot Cantuariensis Archiepiscopi; opera et studio Dr. Henrici Savilii, Colegij Mertonensis in Academia Oxoniensi custodis, ex scriptis codicibus nunc primum editi." In the digital collection Early English Books Online. https://name.umdl.umich.edu/A16626.0001.001. University of Michigan Library Digital Collections. Accessed June 25, 2025.

Pages

CAP. XLI. Recitat diuersos modos secundum diuersos videndi in verbo, obijcit∣que & soluit.

OStenso siquidem quod vera complexa possunt reuelari creaturae rationali in verbo, & in esseniia ipsa Dei, restat consequenter in∣quirere [unspec E] de modo reuelationis istius; quomodo scilicet talia ibi valeant reuelari. Pro quo facilius cognoscendo primitus inqui∣rendum videtur quomodo incomplexa reuelentur in verbo & Dei essentia creaturae, & sic ad complexa procedendum vlte∣rius ordinatè:* 1.1 In his nempe & in illis diuersi modi à diuersis di∣uersimodè assignantur. Aliqui nam{que} putant quod in omnibus huiusmodi reuelatis & visis verbum Dei suppleat vicem tam habitus quam actus creati, & sit tā habitus quā actus creaturae vi∣dentis. Alij aestimant quod verbum in omnibus huiusmodi sup∣pleat vicem speciei siue habitus, & non actus, imo quod creatura per actum videndi creatum

Page 784

videat,* 1.2 quod verbum velut species, habitus, seu idea ei praesentat; & hi vlterius tripliciter [unspec A] sunt diuisi. Hi namque ponunt quod creatura videt distinctè singula siue incomplexa si∣ue complexa quae videt hi verbo,* 1.3 per vnicum actum creatum beatificum supernaturalem sin∣gula distinctè, & immediate supernaturaliter praesentantem. Illi vero, quod per vnum a∣ctum creatum videt omnia incomplexa in verbo, & per alium actum creatum omnia comple∣xa quae videt.* 1.4 Isti autem, quoc videt singula incomplexa atque complexa quae videt in ver∣bo per actus creatos singulos & distinctos, visis singulis respondentes. Huius autem sectae tripartitae quaeliber via in duas semitas bipartitur, quantum ad numerum visibilium seu viso∣rum; Hi namque ponunt creaturam posse simul videre in verbo infinita distincte; illi vero tan∣tum; finita.* 1.5 Adhuc autem superiorem diuisionem vlterius prosequendo, Alij opinantur quod verbum non suppleat vicem specici habitus, neque actus, sed quod quicquid incomple∣xum [unspec B] siue complexum creatura videt in verbo, videt per speciem, habitum atque actum cre∣atam seu creatum; per speciem, inquam, seu habitum mediantem inter verbum & actum vi∣dendi; & tamen quod haec dicuntur videri in verbo, sicut visa materialia dicuntur videri in Sole seu luce materiali; quia videlicet verbum velut quidam Sol & lux spiritualisista illumi∣nat, & disponit, vt valeant sic videri: & hi triplicem sectam habent ex parte huiusmodi habi∣tus,* 1.6 sicut & priores ex parte actus habebant. Quidam enim affirmant, quod per vnicum ha∣bitum omnia incomplexa & complexa ibi visa videntur: Alij quod incomplexa per vnum & complexa per alium:* 1.7 Aliqui quod singula visa incomplexa atque complexa per habitus singulos proprios & distinctos.* 1.8 Vlterius autem hi omnes bifariam partiuntur per infinitam & finitam quantum ad multitudinem visibilium seu visorum, sicuti & priores, qui & omnes deactibus correspondenter habitibus opinantur. Amplius autem sunt & alij mediantes qui dicunt, quod omnia incomplexa quae videntur in verbo, videntur per ipsummet verbum, nul∣la creatura, nulla specie, habitu, seu actu mediante, sicut opinio prima dicit, sed quaecunque [unspec C] complexa per creataram aliquam mediantem; & hi vt priores multipliciter separantur. Ad∣huc autem praeter istos mediatores,* 1.9 sunt & alij qui inter posteriores sectas satagunt media∣re, dicentes quod omnia incomplexa, quae videntur in verbo, videntur per actum creatum medium inter creaturam videntem & verbum, non tamen per aliquem habitum aut speciem mediantem, sed ipsum verbum omnis huiusmodi speciei & habitus vicem supplet; complexa autem, quae ibi videntur, dicunt videri mediante tam habitu quam actu creato: habitu, in∣quam, creato mediante inter verbum & actum videndi, & actu creato mediante inter huius∣modi habitum & videntem, & vtroque mediante inter videntem & verbum. Qui insuper om∣nes, sicut priores, possunt dupliciter diuidi quantum ad numerum visorum in verbo, per infi∣nita videlicet & finita. Quis autem horum modorum sit verior, & Philosophicae ac Theo∣logicae disciplinae concinnior, studiosorum diligentiae inquirendum relinquo: hoc enim for∣tassis isto loco impertinens, vel operosius proposito aliquibus videretur, & quia ad alia pro∣pero [unspec D] via caepta. Primo tamen tangam hic breuiter aduersantium rationes: inter omnes autem rationes eorum duae sunt quibus potissime innituntur; vna per distinctionem, alia per neces∣sitatem procedens. Prima est talis; Si creatura distincta videret in verbo Antichristum fore, aut quod Antichristus contrarius erit Christo, siue quodcunque tale verum complexum di∣stinctè videret extrema talis propositionis seu veri complexi, & non per eundem actum, quia per eundem actum praecise nequaquam distingueret aut discerneret inter illa, ille quoque actus esset purè aequiuocus, & eadem propositio vera & falsa, cum inconuenientijs alijs quas conse∣quenter ex istis facile est videre. Secunda ratio eorum est talis; Si quicquam futurum con∣tingens reuelaretur creaturae in verbo illud necessario eueniret, quod arguunt per huiusmo∣di rationes, cuiusmodi contra responsiones priores superiora capitula adducebant. Prima autem ratio non procedit. Sic enim possent arguere, quod Pater non posset in verbo aut in es∣sentia sua talia vera complexa videre, neque Filio aut Sancto Spiritui reuelare, contra sextum [unspec E] & septimum, decimum octauum, & decimum nonum primi, ac tricesimum quartum huius: Deus etiam ex vnissima & simplicissima sed infinitissima sua virtute distinctissime cuncta vi∣det, sicut ex septimo primi patet; Cur ergo secundum proximo huius praemissa, si velit mise∣ricorditer, omnipotenter, licet ineffabiliter accommodare oculum suae virtutis creaturae dis∣positae, non potest & ipsa videre similiter quoquomodo, non virtute propria sed diuina? Nonne etiam creatura sciens aut credens in proprio genere quodcun{que} verū complexū, quā∣cunque propositionem extrema quantūcun{que} diuersa habentē, per vnū simplicē actum scien∣di aut credendi hoc facit? Curergo non potest similiter per vnum actum simplicem videre in verbo quodcunque verum complexum, praesertim cum verbum incomparabiliter simpli∣cius exprimat quodcun{que} verum complexum quam aliqua propositio, quam aliquis habitus,

Page 785

[unspec A] quam aliqua creatura? Secunda similiter ratio non concludit. Si enim quia futurum contin∣gens reueletur creaturae in verbo, ideo de necessitate eueniet, cur non similiter quia Filio, & Spiritui Sancto in verbo & Dei essentia reuelatur, sicut pater ex tricesimo quarto huius? Di∣cent fortassis, quia reuelatio facta filio potest non esse & non fuisse ei facta, creaturae au∣tem nequaquam. Sed si reuelatio de futuro contingenti facta filio, re existente futura, po∣test non esse nec vnquam fuisse ei facta; potest similiter & re existente praesente, in prae∣teritumue transmissa; aut si tunc non potest aut poterit, nec vnquam hoc potuit, aut nunc potest, sicut potest patere ex tricesimo & tricesimo primo huius. Si etiam ex reuelatione creaturae in verbo sequatur necessitas reuelati, cur non ex reuelatione in proprio genere simi∣liter consequetur? Modos autem videndi in verbo praemissos quanquam tanta leuitate trans∣currerim, non nocet ipsos saltem breuiter tetigisse. Et licet quisquam modum videndi in ver∣bo nequaquam statim possit videre ad plenum, non ideo statim resiliat tanquam incredulus [unspec B] visioni: multa namque mirabilia videmus & scimus certissime, multa quoque certissima fide tenemus, quorum modum in caecitate praesenti perfectè comprehendere non valemus: com∣prehendemus autem perfectè tam rem quam modum cum euacuato quod ex parte est, venerit quod perfectum est, cum cognouerimus, sicut & cogniti sumus, cum videtimus facie ad faci∣em, sicuti est verissime ipsum verbum, candorem lucis aeternae, speculum sine macula maiesta∣tis diuinae, & imaginem bonitatis illius, in qua omnes res & modi perfectissime demon∣strantur.

Notes

Do you have questions about this content? Need to report a problem? Please contact us.