Francisci Mildapetti Nauerreni ad Euerardum Digbeium Anglum admonitio de unica P. Rami methodo reiectis Caeteris retinenda

ANTONIVS SENOVELLANVS NAVARRENVS MILDA∣PETTO SVO. S. P. D.

LIBELLVM tuum, Mildapette, missum a te mihi, legi diligenter, & servo diligentissimè: Elegan∣tissimum sanè omnium, nisi me propter benevolentiam fortè fal∣lit, quos in eo genere vnquam vi∣derim. Ita nitent omnes ejus partes, ita splendes∣cunt, vt dubitem utrum magis res verbis, an ver∣ba sententiis exornentur. Neque tamen, haec cùm scribebam eram nescius, cum, quam logicae Ve∣nustatem scientiae e politissimis Rami scriptis de∣libaras, eam ad Rami scholam a Sciolorum quo∣rundam calumnia vindicandam transferres, fore ut ex eo multi varias ad reprehendendum, velut ansas arriperent. Nam quibusdam, & iis quidem non leviter eruditis, non admodum video place∣re Ramum. Quidā autem probant illum quidē, sed cum exceptione, si privatim adhibeatur: in publica verò scholarum luce collocari, molestè ferunt. Erunt etiā, & hii neque meo judicio stul∣ti, & suo valde sapientes, qui eloquentiam separent a Philosophia, & neglecto flore orationis, spinas tantùm scientiae consectentur. Et quidem operae∣pretium est, quid primi illi Rami vituperatores dicant, attendere. Quaerunt primùm, quid esset, cur Veromanduus iste Agricolae filius cornicum, vt dicitur oculos configeret, Aristotelem corri∣geret, & eo rejecto novam nobis & suam quan∣dam scholam explicaret. Quos id ego vicissim

interrogo, Si perperam fecerit, cur non refellant? sin rectè, cur non admittant. Nam Ramum Ari∣stotelis correctorem esse dicere, Ramum Agrico∣lae filium appellare, Ramo crimen novitatis in∣tendere, & fine causa divinum hominem tam in∣sulso convitio, tam petulanti ironia, tam ineru∣dita contumelia verberare hominum est, (ut per∣cissimè loquar) nimis jejuna malevolentia labo∣rātiū. Sed intelligo quid pungat illos. Aristotelē delicias suas, contemni dolent. Audio. Sed quae. malùm, haeciniuria est, antiquis illis temporibus suū honorem concedere, nostris denegare? Quid? An supersedisse Deum creandis praeclaris ingeniis arbitrantur? Si nolle dicunt, malevolum Deum fingunt. Si posse negant, imbecillem. Quorum vtrunque a divina natura est alienissimum. At posterior dies prioris discipulus. Immo magi∣ster. Ita semper primis inventis addit aliquid, & tanquam affingit dies. At minus fortasse dili∣gentes sumus. Credo. Gravit enim res est labor, quem plerique fugimur. Quam autem ego pel∣vim Aristotelis, cum huius agncolae filii triginta annorum Vigiliis compararem? In quibus ille dialecticae non modò faciem, sed omnia membra ita scitè formarit, ita articulatim distinxit, ita ve∣nustè concinnavit, ut mihi quidem vel nemo, quod magis credo, vel Ramus summam ma∣num huic operi, & extrema velut lineamen∣ta attuliste videatur. Sed vt in vinis, ita & in dis∣cipliniis vetustiora probant. Quasi verò non ipsa vina vetustate coacescant. Itaque vinum proxi∣mis consulibus conditum nolo: Brutinam verò

aut posthumianam notam multo minus. Sic her∣cle existimo nec de quovis musto ac lacu ferui∣dam disciplinam esse sumendam: & illam nimis veterem vel potius vietam non plus, quam Bru∣tinam notam persequendam. Iam illos miror, qui Ramum solum privatim adhiberi volunt: vt propēodum iustioribus vtamur illis, qui omnino auocent a Ramo, quàm hiis, velut mystarum sa∣cris, ita studiis hisce noctem imperent, in re{que} eo meliore quo notior est, silentium desiderent. Quod qua ratione faciant, dispicere non possum. Nam cur nō honestum sit, id alium docere, quod mihi fuerit honestissimum discere? aut cur quod sit gloriosum scire, non sit gloriossimum profite∣ri? Nisi fortè ut aliam habes domesticam vestem, aliam forensem, ita aliam tenes sententiam domi, aliam foris: aliam in musaeo, aliam in schola: ali∣am tecum, aliam cum altero, quod est indicium profectò non solùm inconstantiae, verumetiam vanitatis. Iam tertijs illis quid faciam? homines sunt lautioris stomachi quam caeteri. Eloquentiā in Philosopho non ferunt. Quid tum ferent? Ne∣cessariam esse negant. Quasi verò non aliqua sit habenda ratio venustatis. Quam cum ijdem ipsi in cultu corporis, in hortis, in cibis, in aedificijs, in omnibus denique rebus affectent: non intel∣ligo sanè cur sui ipsorum dissimiles, a séque ipsis desciscentes spinosuta quaedā in oratione & hor∣ridiuscula consectentur. Quae quidem opinio tot greges excitauit Dorbellistarum & Dunsicorum agreste quiddam sonantes & rusticanum; messo∣rum similiores, quàm magistrorum: non tam a

rostris profectos quàm a rastris, ab aratoribus potius institutos quàm ab oratoribus. Qui certè meo quidem judicio fecislent aliquanto rectius, si minus argutiarum & subtilitatum, plus autem adhibuissent nitoris & eloquentiae. Vt enim O∣lympionem non probo, nisi ad bonam valetudi∣nem quandā etiam affuderit suavitatē coloris: ita & Academicum non fero, nisi sanitati philosophi∣ae florem quendam orationis, & quasi colorem asperserit. At Philosophiam dices, quasi matronā: nihil decet iste fucus. Credo. Sed nec istae sordes decent. Et tamen suus est quidam mattonis de∣cor. Aliter enim Romani veteres nunquā legem Oppiam antiquassent. Et vt matrona in vitio sit, si quotide radatur ad speculum & vnguentis deli∣buta artificiosè collocatis cincinnorum fimbriis delectetur: quod tamen etiam virum factitasse & magnum virum Africanum accepimus: ita si Pa∣troclem imitetur; quem cavillans Aristophanes nunquam in vita lauisse dicit, nunquam faci∣em, nunquam manus abluisse, nunquam sordes detersisse: Quis eum ferret? quis non iuberet au∣ferri? Quare quemadmodum matronae, & illa in cultu nimis elaborata cōcinnitas, & ista nimis incivilis rusticitas fugienda est, ut liberalem quā∣dam elegantiā adhibeat: ita Philosopho, cûm ille in aucupanda paritate verborum, & in quadrandis periodis forensis & nimis accuratus nitor, tū illu∣vies ista, & quasi situs vitandus est, ut semper inge∣nuitatem quandam orationis, & quasi munditiē persequatur. Affers, inquies, molestiā nobis. Im∣mo tu aufers gloriam. Quid enim potest esse, vel

reipsa pulchrius, vel fructu laetius, vel beneficio gratius, quàm quod ipse rectè, quod accuratè, {quod} utiliter senseris, id alteri non aridè, non jeju∣nè, non exiliter, sed ornatè, sed splendidè, sed copi∣osè explicare? Difficultatem excusas: etiámne in rebus optimis delicias quaeris? isto modo virtu∣tem ipsam rejicere possumus. quid enim illa dif∣ficilius? ita locosomnes, in quibus excellentia est, maximis difficultatibus obstruxit, ac circumsep∣sit Deus. Negas ista studia conjungi posse. Stul∣te, qui alios spectes ex te. Balbutivit credo, Plato: nunquam videlicet gustarat praeclarā istam elo∣quentiam: verba homo sapiens negligebat: erat elinguis Stagirites ille: neque sermo ille Cice∣ronis verus est, quum eum flumē aureum appel∣let. O rudem Xenophontem: cujus ore musas ipsas loquutas ferunt. Decepit nos Theophra∣stus. Non erat tantum in homine, quantum in nomine dignitatis. O infantem Carneadem, de quo illud elogium est, nullam eum rem confirmandam suscepisse, quam non probave∣rit: nullam oppungandam, quam non everte∣rit. Possem multa isto modo: Sed mihi non tam copia, quàm modus in probando quaerendus est. Quae tandiu non disputo, quin si alterutrum eli∣gendum sit, multo malim indisertam sapientiam, quàm insipientem eloquentiam: sed id volui ostendere, hos esse perridiculos, qui cùm ubertatem & copiam possint, jeju∣nitatem potius & famem consectentur.