Terentius Christianus, sive Comœdiæ duæ, Terentiano stylo conscriptæ ad vsum scholarum seorsim excusæ. Tobaeus. Iuditha. His accessit pseudostratiotes, fabula iocosa ac ludicra. Authore Cornelio Schonaeo.

Actus V.

Scena V.

MELCHIAS, IVDITHA, SADOCVS, OZIAS, IOACHIMVS, ACHIOR. Eiuldem generisversus.

CVius ego vocem hic audi•••• Iud Cuius arbitra∣re? Mel. Nescio. Iud. Hem, nesc•••••• Iudithae. Mel. Tune huc reverteris Iuditha quam iamdudum 〈◊〉〈◊〉 〈◊〉〈◊〉?* 1.1 Iud. Deus suame serua••it 〈◊〉〈◊〉▪ Sed portam aperi t••m vos 〈◊〉〈◊〉 M••l Nihil Detrecto▪ ingredere. Age, nunc dic sodes 〈◊〉〈◊〉, Quidnam adseras bonae re••. Iud. Dic••m, sed non nisi Conuocatis ciuitatis optima••ibus. Mel. H••m S••d••ce* 1.2 Propera, ac Ioachimū sūmū s••cerdotem, & Oziam, Reliquos{que} vrbis nostrae procer••s huc accerse ocyus. Sad Causae quid dicam? Mel. Iudith•• redi••sse. Eho, v••••a. Mea Iuditha, dic amabò quid sit factū? aut vnde no∣bis

Salutemiam auguraris, cùm in grauissimis malis Versemur miseri? Iud. Haud misero••ego, sed felices esse arbitror, Quos Deus sua protegit ac defendit clementia.* 1.3 Mel. Confiteor id quidem esse verum: sed quidnam ist huc sit boni, Quod te nunc nobis adferre ais, id herculè Nimis scire cupiam Iuditha. Agedum, ne celato ob∣secro. Sed video vnà cū Sadoco accedētē Oziā, & caeteros Quos accersi iussisti ciuitatis principes. Iud. Hos ego nunc ingenti complebo gaudio. Ozi. Ehem mea Iuditha, it àne nobis te saluam resti∣tuit Deus? Iud. Vti vides Ozia: at que adeore gesta felicissimè. Ita{que} animo iam nunc vos transquillo at{que} quieto esse impero: In vtramuis aurem o••iose vt dormiatis* 1.4 Fratres, Ozi. Eho, die mihi, quid factum est, aut quid ist huc est* 1.5 Iuditha, quod tibi feliciter cessisse praedicas. Iud. Nescitis quantum ego vobis aduentu meo ap∣portem boni▪ Ozi. Mitte ambages oro. Quin potius vnico Verbo di••, quo pacto se nostrae hab••ant res: quae qut∣dem Afflictae, Imò desperatae nobis fuerūt hactenus. Iud. Agite, expediam paucissimis. Hem, Abra, quod habes Inpera profer caput. Abr. Accipe Hera: Iud. Eia a∣deste,

At que spectate obsecr•• prodigium. Hoc Holofer∣nis caput* 1.6 Est principis Assyriorum, cuius insuperabilem Tyrannidem, vires{que} inuictas extimuistis hactenus. Ozi. O facinus inauditum! Caput Holofernis Iudi∣tha? Quam ego rem novam audio? Io. Deum immorta∣lem! nihil Vnquā in vita audiui admirabilius. Tun' h••c caput Adfers Holofernis? Iud. Contemplamini obsecro An non sit. Ozi Prae gaudio, ita me Deus amet, vbi sim nescio. Quia praeter spē, at que incredibile hoc nobis accidit. Ioa. Bone Deus, cui vnquam quic quam aequè felici∣ter, at que commode Evenit? aut quis nobis fortunatior? Nemo hercule quisquam: nam in nobis Deus po∣testatem Plane per te mea Iuditha ostendit suam.* 1.7 Iud. Vere tu quidē ist huc dicis, at{que} pie, vtite decet* 1.8 Ioachime. Hoc enim quod nobis obtigit bonū, haud mea Industria, aut virtute, sed diuina ope, Et praesidio adepti sumus. Nam maius id est opus, Quam vt humanae hic quic quā sibi vires arrogēt. Ozi. Scio mea Iuditha, scio, non nisi Dei opitulante gratia Te facinus tam arduū perficere potuisse, nihilomi∣nus Erit hoc tibi memorabile apud posteros tamen, Te maximo vitae periculo, in tanta rerum omnium

Desperatione nobis subuen••sse: teque Patriae salutem vitae praeposuisse tuae. Iud. Nihil* 1.9 moror Inanem gloriam: Deo solùm nobis sunt maximae Agendae gratiae, qui & vitam incolumem, & inte∣gram, Illaesamque pudicitiam servavit mihi. Sed auscultate fratres, quid nunc porrò vos facere velim. Ozi. Quid Iuditha? Iud▪ Caput hoc Holofernis ex muris Suspendendum, & mox simulac exortus sol fuerit,* 1.10 in hostium Castra irrumpendum vobis arbitror. Quo inopinato impetu Illi perculsi▪ ad excitandum principem Suum procurrent illico.* 1.11 Quem vbi obtruncatum, atque volutatum in sanguine Suo conspexerint, subita formidine, Atque pavore exanimati fugient protinus. Quos vna cum illis, qui haec montosa loca incolunt, Vos insequuti facile trucidabitis, At{que} interim••tis omnes. Sed prius Achiorē velim Huc ad nos accersi iubeatis: vt videat eius caput Qui gentem Israeliticam cōtempsit tam procaciter. Et a quo ad nos, tanquam ad mortē est missus. Ozi. Age, siat, hem Sadoce, propera, atque Achiorem ex nostris huc ac∣cerse ••dibus. Sad. Faciam herculè sedulò. Ozi. O nos felicissimos!

Eia Iuditha, naetu mulier es pia, atque beata* 1.12 Praereliquis, quae viuant, mulieribus: cum tibi Propitius sit Deus, qui tanta, tamque predigiosa per Te nobis praestitit. Iud. Ozia, hic solus laudādus, hic Nunquam intermittendis celebrandus est praeconijs. Sed adest Achior, ••hodum Achior, en caput illius,* 1.13 Qui propter nos tibi insensus, se perditurum te Miseris minabatur modis. Ach▪ Deus bone, Quid isthuc est prodigij? ah, animus pol stupet, Genuaque deficiunt mihi. Ioa. Ehem, quid isthuc A∣chior? Itane in terram prolaberis? animum recipe obse∣cro, & Ad te redi, Ach. O admirandam Dei potentiam! O mulierem quavis beatiorem foemina, Nihil unquam in vita audivi admirabilius. Nunc itaque relictis, quibus hactenus involutus* 1.14 Fui, erroribus, eundem quem vos veneramini, Quoad vixero, religiose colam Deum: Si modo vos in consortium vestrum me recipere Dignemini. Ioa Euge, recipimus, ac libenter her∣cule. I Bene facitis: & Dco pol nobis est habenda gratia. Nunc quisque se ad pugnam paret. Mel. Age, pla∣cet: faxo vt armatos Nostros omnes hic pr••sentes videatis protinus. Ozi. O nos felices, cum tua opera, ac virtute, mea Iuditha, Immanem hunc, impium{que} tyrannū è medio sustulit Deus. Sed quonam nos munere tantam hanc tuam

Erga nos compensabimus beneficentiam? Quibus te laudibus, quibus celebrabimus praeconijs▪ Nihil vnquam tam magnifice dicemus, vel facie∣mus tibi, Quin virtus plus mereatur tua▪ Iud. Apagesis, nihil Ego me promeritam existimo.* 1.15 Quod diuinae acceptum ferri debet clementiae Ob id me aut magni pendi, aut laudari à quoquam, impium, Et iniquum esse arbitror. Sed heus Sadoce, tu Caput hoc de muro conspiciendum propina hostibus. Nisi quid dissentitis fratres. Ioa. Et hic, & alibi tibi Lubenter paruerimus Iuditha. Sadoce, ocyus Hoc effectum reddito. Sa. Faciam hercule sedulo. Ozi. O Deus, serua obsecro nobis haec bona. Sed Melchiam eccum redeuntem conspicio procul.* 1.16 Bone Deus, quantā hominum adducit multitudinem? Videte sodes quam lati, & quam alacres sient. Ioa. Nihil pol mirum, tanto, ac tam insperato in∣tellecto nuncio. Iud. Portā nunc aperiri iube Ozia, vt omnes impetu* 1.17 Inopinat•• simulin hostesirruant. Ozi. Agedūpādatur porta. Eia praebete vos viros: Et strepitu▪ clamoreque quanto potestis maximo, In hostium irrumpite castra, & diuina freti gratia, Fugate, sternite, atque trucidate impium, Ac barbarūistud hominū genus. Me▪ Eho, procedi∣te ••iri, victoriam nobis in manibus constituit Deus. Fugam da••ūt, vbi ducē suum occisum cognouerint.

Notes

• * 1.1

  Catal.
• * 1.2

  Troch▪
• * 1.3

  Troch.
• * 1.4

  Catal.
• * 1.5

  Scaz.
• * 1.6

  Troc. 2.
• * 1.7

  Scaz.
• * 1.8

  Troch.
• * 1.9

  Troch.
• * 1.10

  Scaz.
• * 1.11

  Dimet.
• * 1.12

  Troch.
• * 1.13

  Scaz.
• * 1.14

  Troch.
• * 1.15

  Dimet.
• * 1.16

  Troch.
• * 1.17

  Troch.