Egluryn phraethineb. sebh, dosparth ar retoreg, vn oʻr saith gelbhydhyd, yn dysculhuniaith ymadrodh, aʻi pherthynassau

About this Item

Title
Egluryn phraethineb. sebh, dosparth ar retoreg, vn oʻr saith gelbhydhyd, yn dysculhuniaith ymadrodh, aʻi pherthynassau
Author
[Perry, Henry].
Publication
[London] :: Printiedig gann Ioan Danter yn Lhundain,
1595.
Rights/Permissions

To the extent possible under law, the Text Creation Partnership has waived all copyright and related or neighboring rights to this keyboarded and encoded edition of the work described above, according to the terms of the CC0 1.0 Public Domain Dedication (http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/). This waiver does not extend to any page images or other supplementary files associated with this work, which may be protected by copyright or other license restrictions. Please go to http://www.textcreationpartnership.org/ for more information.

Subject terms
Rhetoric -- Early works to 1800.
Link to this Item
http://name.umdl.umich.edu/A09492.0001.001
Cite this Item
"Egluryn phraethineb. sebh, dosparth ar retoreg, vn oʻr saith gelbhydhyd, yn dysculhuniaith ymadrodh, aʻi pherthynassau." In the digital collection Early English Books Online. https://name.umdl.umich.edu/A09492.0001.001. University of Michigan Library Digital Collections. Accessed May 12, 2025.

Pages

Page [unnumbered]

C{Y}MBRO DILEDR{Y}{W} {Y}NERCHI ANNERCH at ei an{w}yl a‘i dhirgar bhrodur {y} Bone∣dhigion, Periglorion a‘r Pr{y}d{y}∣dhion o‘r genetl G{y}mbrou.

P{Y} bei c{y}n ho{w}sed (bh' vrdhassa{w}l a‘m an{w}yl {w}lad{w}yr) dh{w}yn peth i berpheithr{w}ydh, ac {y}dy{w} gan la{w}eroedh bheio ar {y} peth a dharlu∣ni{w}yd {y}n dhiarab, er ihes a lh{w}ydhiant: ni b{y}sle c{y}meint mor rusaidh, na ch{y}nibher mor anih{y}bhasus ig{y}ch{w}n dechreuad; neu‘n h{y} trach i amcanu, a b{w}riadu g{w}neuthud {y} peth {y}r h{w}n nis gada{w}ei anniochgar{w}ch d{y}∣nion ei dh{w}yn i benn. Eithr gan bhod hynn {y}n {w}ybodedic i‘r∣hei c{y}d {w}ybodus; {y}nh{y}bhaml i‘r d{y}scedic; ac {y}n honneit i‘r neb ai {y}st{y}rrio {y}n dh{y}ledus; nas darbhu geni nebun idh∣o ei hun, namyn {y}n h{y} trach i{w} {w}lad, i{w} bhro, i{w} genetl, i{w} rieni, a‘i garedigion (pe rhon a g{w}rthod o honynt ei gel{w}) mi amcenais {y}n g{y}ng{y} daidh, ac a r{y}bh{y}gais {y}n eha{w}n (poet anbhethlic bho‘r arbhaeth) gida' chennad, a na{w}dh pob h{y}ry{w} G{y}mro d{y}scedig (cyd {y} gelhassei erailh {y}n {w}elh) dorri‘r rhus, a rhodhi i la{w}r dhosparthiad ar vn o‘r saith gel∣bh{y} dhyda el{w}ir Rhetoreg, hon sy vn o la{w}bhor{w}ynnion g{w}ir dhoethineb, hon sy argl{w}ydhes a rheoledicbherch ar {w}eithredoedh olh {w}yr {y} byd. Ac o da{w} arnochi obhyn i mi beth y{w}‘r dhoethineb bhirein{w}a{w}r honn? Bid diau i{w}ch mai g{w}ybodaeth o Dhu{w} a dyn dr{w}y g{y}bhr{w}ydho {y}n

Page [unnumbered]

h{y}dha pob rhy{w} amsodh g{w}eithredoedh at ei dyben pri∣oda{w}l. Achan i ni ‘{w}ybod, mai ‘r dhoethineb honn y{w} amcan b{w}riadus, a medh{w}l h{y} la{w}ch pob dyn athro{w}gar an∣ch{w}ith {y}n {y} byd h{w}nn; na esceuluss{w}n ninnau neb ry{w}vn o‘r c{y}bhr{y}ghausydhi‘n ar{w}edhu, ac in t{y}{w}ys atti. Dr{w}y g{y}m∣morth anhyludh {y} gelbh{y}dhyd {y}mma mae doethineb {y}n {y}mdhangos {y}n ei glendid; {y}nd{y} scleirio {y}n eisplennydh oleuni; {y}n honni ei dibhethl bho{w}redh; {y}n datcan ei nerth anh{y}bhigh; ac bhegys ph{y}nnon ammhalhnant, {y}nt{y}{w} alht n{w}ydau‘r gallon; neu {y}ntau bhegys steren {y}n argan pob dirgel{w}ch, i‘n g{w}neuthud {y}n g{y} dnab{y} dhus. Ac am nad oes i‘{w}ybodaeth d{y}na{w}l ond dau ran arbennic; sebh {y}n g{y}ntabh gohanred rh{w}gh {y}nailh betha‘r ihalh, {y}n nessa {y}madrodh phraeth, adhurna{w}l: Rhaid y{w}ch {w}ybod mae o‘r g{y}ntabh {y} t{y}bhodh {y} gelbh{y}dhyd a el{w}ir Amres{y}m∣meg ac mai o‘r ail {y} tardhodh ac {y} blagurodh Phrae∣thineb. {Y} g{y}ntabh iadh{y}scu‘n h{y}{w}ir, iathra{w}u ‘n h{y}d∣hœth, i‘mr{y}ss{y}mmu ‘n anh{y}som. {Y}r aili amli{w}io {y}ma∣drodh {y}n bherthus, i amry{w}ioli araith {y}nh{y}bhygr; i dhod∣rebhnu {y}mdhidhanion m{w}ynbhoes a phob rhy{w} {w}{y}chder c{y}meredic. Gann h{y}nny obhedru dosbennu anian pob peth ({y} gan m{w}yabh;) obheddru terbh{y}nu naturiolaeth pethau elbhennol {y}n adr{y}bedhus; obhedru gohanredu ‘n dhidolaidh; o bhedru dosrannu ‘ng{y}{w}reint; a barnu ‘n h{y}bhra{w}d: {y} g{w}yb{y}dhir bhod dyn {y}n greadur rhes{y}m ma{w}l. Obhedru mdhidhan {y}n araithia{w}l, sharad {y}n ba∣rabldhoeth, {y}mch{w}edleua ‘n bhodhhaus o dhigorni del∣bhr{y} dau {y}r enaid; o dhibl{y}gu medh{y}lsiau‘r gallon ar e‘i∣riau g{w}edhol, h{y}goel, h{y}bhedr, a h{y}bhr{y}d; {y}r adneb{y}∣hir bhod dyn {y}n greadur e{y} bheilhad{w}y. Her{w}ydh h{y}∣nny er m{w}yn galhu o dhyn adrodh {y}n drebhnus ei am∣canion, a‘i{w}{y}lh{y}sbhryd, vrdho naturiaeth a cruc{y} gelbh{y}∣dhyd honn; gan rodhi i ni athr{y}llith ‘alhuog i bhedru gosod,

Page [unnumbered]

a s{y}nn{w}yr i g{y}mharu geiriau rh{w}ydh a bra{w}dhegau rhagor∣a{w}l, ig{y}mmynu, ac i adeilad {y} gelbh{y}dhyd hon, i{w} harbher {y}n dhirlon, a‘inotay {y}n aghhenrhaid er lhes{w}edh c{y} dieith∣{y} dhion, ac er ma{w}li dhu{w} by{w}. Arh{y}nny, mal {y}mae Amres∣{y}mmeg {y}n rh{w}y dho vni‘mr{y}s{y}mmu ac i {w}neuthur g{w}ahā rh{w}gh g{w}irionedh a'chel{w}ydh; nid my{w}n vn gelbh{y}dhyd: eithr {y}m mhob g{w}ybodaeth, a ch{y}{w}reinr{w}ydh: {Y}r vn sut {y} mae phraethineb {y}n d{y}scu phraethebu, ac araitho {y}n hyodl m{y}{w}n Du{w}indeb, medhiginiaeth, c{y}bhreith{w}ria∣eth, mil{w}riaeth, ac {y}m mhob c{y}tro {y}m mhlith d{y}nion. Can∣ys p{w}y a dhichyn dhealh {y}r scruthur lan, honn y{w} {y}mborth {y}r enaid, heb {w}ybodaeth o‘r‘gelbh{y}dhyd {y}ma? P{w}y a bhedr dhealh scribhenn{y} dhion tiriondhyse, neu storia{w}yr h{y} dalm, hebg{y} dnabod a throelhau {y} madrodh? P{w}y a g{y}mmer ar∣no ch{w}ilio‘n l{w}ydhiannus {y}r Arabieit, a‘r Gry{w}ieit ph{y}s{y}∣g{w}yr, heb {y} gann{w}ylh {y}mma {y}n g{y}nritha{w}l o‘i blaen? P{w}y vn sy‘n dealh {y}r iaith sathredic {w}erina{w}g (nim da{w}r pavn {y}n {y}r olh bhyd) hebg{y}mmorth {y} gelbh{y}dhyd hon? Diau nebū Nid vn iaith sy‘n gnotay, ac {y}n benth{y}ccio ech{w}ynborth gan honn: anid pob iaith (mal {y} d{y}ch{w}einia) sy‘n eiriol arni am adhbh{w}yndeb, rhac tr{w}scl annhrebhn, ac ammorth. {Y}n Hebraec bho dh{y}{w}edir,* 1.1 Hal iadh ieor, gar lha{w}‘r abhon. Nid oes la{w} i abhon o‘s d{y}{w}ed{w}nn {y}n brioda{w}l; ac o achos h{y}nny troelh {y}madrodh y{w}. {Y}n Galdaeg. * 1.2Den ceiaimi di titr{w}n ben memri {w}bbenechon. D{y} mma‘r c{y} bhammod h{w}nn a ged{w}ch rh{w}gh obhi a ch{w}ithau. Nid en{w}aediad oedh {y}r ammod (o blegyd āmod sydh adhe{w}id rh{w}gh d{w}yblaid) anid ar{w}ydh {y} c{y}bhammod;* 1.3 ac er h{y}nn{y} g{w}ir y{w}‘r bhr{w}dha eg her{w}ydh troelh {y}madrodh. {y}n Siraec, Hal beth hamaihu: Ar dy ei lh{y}gaid d{y}na‘r modh {y} gal{w}āt h{w}y ‘r talcen ar dro elh {y}madrodh.* 1.4 {Y}n‘Roæc. Neura tes hegemonias ta chremata: arian bath y{w} giau ‘r d{w}ysogaeth.* 1.5 Nid arian y{w} giau; eithr, tro∣elh {y} madrodh y{w}. {Y}n Arabac, Veiahhtarephu cul lishani. Ag

Page [unnumbered]

pob tabhod: sebh pob dyn. {Y}n Lhadinæc. Pallida mors glas agheu. Nid agheu sy ‘las; eithr {y} dyn alas: ac er h{y}nny mae ‘n {w}iriaith s{y} n{w}yr {y}madrodh. {Y}n Phraghæc, Nul n‘ est tres∣mechant tout a coup, ains par degres, & peu a peu. nid ar vn d{y}r nod (sebh ar vn{w}aith) {y} d{y} ch{w}el dyn {y}n {w}aetha: eithr me∣sur {y} ch{y} dig ac {y} ch{y} dig. {Y}n Italæc, Tutte le arme del ve∣netia no armerion le paura. Ni dhichyn holh arbhae G{w}e∣nethia arbhogaethu obhn, sebh {y} rhei obhnus. {Y}n Hispa∣næc, Cuentas de beato y vnas de Garanato. Padreuaug{w}yr du{w}iol, a chrabhaghau cig{w}ennol. A‘r vn phunyd my{w}n ieithoedh erailh. Her{w}ydh paham ch{w}i{w}el{w}ch mor aghen∣raid y{w} d{y}seu, a medru ‘r gelbh{y}dhyd {w}ma, idhealh erailh; i adrodhi {y}n dhealhus; ac i‘m{w}rthod a phob {y}madrodh an∣hyodl, s{y} myl, {w}rth {y} marbher ar troelhau, a‘r phygurau; {y} rhei bhal ser, neu bhain g{w}erthbha{w}r a‘{w}nant ag{w}edh pob {y}madrodh{y}n dhisclair. Ac o blegyd h{y}nny {y} d{y}{w}edau Pyrr bhrenin ardher cha{w}g, a mil{w}r gorchestol, {y} nnilh o ho∣no m{w}y o dyrnasoedh dr{w}y hyodlr{w}ydh, a phraethineb Ci∣neas; nag a ennihassei a‘i bh{y} dhinoedh ci{w}da{w}dol. {Y}n dhi∣au, my{w}n rh{y}bhel ac erlid, nid oes dim mor dhidhanus i‘r mil{w}yr, a‘r ci{w}da{w}d{w}yr, a derchabhu {y} madrodhi gymmelh obhn i dharost{w}gh. M{y} bhi a eglureis bob troelh {y}madrodh, a phygr ar eghraphoedh or scruthur lan er m{w}yn c{y}bhei∣thrin g{w}ir grebhybh gristnoga{w}l; ag o‘r pr{y} d{y} dhion a‘r beirdh C{y}mreig, er ma{w}l bardhoinaeth a{w} en{y} dha{w}l. {Y}r hynn boen ag{y}merais ar dhamuniad {y} pendebhig vrdhas∣sol, Ioan Salusburi aer Lhe{w}eni, i‘r h{w}nn {y}dh{w}yd ti iaith g{y}mraec {y}n rh{w}ymedig i{w} garu, a‘i bha{w}rhau‘n g{y} bhadhas, am ei obhal{w}ch am danat‘, a‘i dhiphuantr{w}ydh tuagattat. Y dh{y}{w}edhu, ch{w}ch{w}i bhonedhigion Periglorion, vchel∣{w}yr Pr{y}d{y} dhion, ac erailh, adol{w}yn {y} dh{w}ybh er m{w}yn co∣bhad{w}riaeth henabhieit, er m{w}yn p{w}ylhedh g{w}ybodaeth er m{w}yn ma{w}l eich rhieni, er m{w}yn ceid {w}ad g{w}roliaeth, er m{w}∣yn

Page [unnumbered]

braint {y} Br{y}tannieit, er m{w}yn diorsedh an{w}yb{y} dhiaeth, er g{w}arth i‘r gel{y}nnion, ac er m{w}yn Du{w}; cannorth{w}y{w}ch, jaith {y} C{y}mbru, tr{w}ssi{w}ch, a di{w}elh{w}ch, {y}ng{y}stal dr{w}y i ch{w}i ‘obr{w}yo g{w}yr d{y}scedic, i{w} chasclu ‘n lh{w}yr rhac di∣leith aniala{w}g; ei ch{y}nnal {y}n le{w}, dr{w}y obhal anhep{w}edh; a‘ihardhu ‘n bholiannus, a phob c{y}bhr{w}ydhyd gorbhubhi∣a{w}c. Ac hebhyd dr{w}y i ch{w}i (bhonedhion) scribhennu {y}n∣dhi {y} nailh at {y} lalh. Can{y}s o dhiphyc h{y} nny {y}r {y}dych (gan m{w}yabh mor an{w}ybodus {y} ndhi, a hithau mor anh{y}∣bhedr i ch{w}i; mal na‘s gelh{w}chi ei chlodbhori‘n ia{w}n, na hi∣thau ch{w}aith nemor o ‘{w}asanaeth ich{w}i. O‘s h{y}nny a‘{w} ne∣{w}ch gobeithia {y} dehelh{w}ch mor dhir ich{w}i g{y} bhadnabod a‘r lh{y} bhryn {y}ma, tuagat gaphael g{w}ir phraethineb. Honn a‘ch didhana my{w}n adbhyd, ach adhurna my{w}n g{w}{y} nbhyd {y}n ieghud sy h{y} bha{w}l, {y}n henaint sy bhodhgar, ar draghcsy h{y}glod, {y}n rh{y} bhelsy bhudhigoliaethus, {y}n hedh syl{y}{w}o∣draethus, {y}n {y} lan egl{w}yssy nertha{w}g, {y}n {y} lhys sy ‘orbh{y}∣dha{w}c, {y}m mhob c{y}bhl{w}r sy bhudhia{w}c {y}n d{w}yn lhes i la{w}e∣roedh; heb {w}aeth{y}gu, na dr{y} gu arnebvn: Du{w}a‘ch rh{w}y∣dho osh i bhod {y}n Gristianogion dibalh, {y}n danl{w}dhiet ph{y} dhlon {y}n bhrodur anescor; {y}n bhonedhigion h{y}ly{w}; {y}n berigloriō h{y} draeth, {y}n br{y} d{y} dhion di{w}eniaith, {y}n G{y}m∣ru C{y} mreigaidh. A hen phych y{w}ch {y}n {y} byd {y} ma; ac {y}n {y}r vchelnebh, lha{w}enydh didraghca‘ch gordhi{w}edho.

Poët bhelly bo. {Y}r eidhoch olh i‘{w} ‘orch{y}mmyn {y}n {y}r Argl{w}ydh Dhu{w}: HEN. PERRI.

Notes

Do you have questions about this content? Need to report a problem? Please contact us.