Vindiciæ Ecclesiæ Anglicanæ; siue De legitimo eiusdem ministerio id est, de episcoporum successione, consecratione, electione & confirmatione; item, de presbyterorum, & diaconorum ordinatione, libri V. In quibus Ecclesia Anglicana à Bellarmini, Sanderi, Bristoi, Hardingi, Alani, Stapletoni, Parsonij, Kellisoni, Eudæmonis, Becani, aliorúmque romanistarum calumnijs, & contumelijs vindicatur. Editio secunda, priori Anglicanâ longè auctior, & emendatior. Cui inter alia accesserunt ad Fitzherberti presbyteri, Fitz-Simonis Iesuitæ, D. Kellisoni, Champnæi Sorbonistæ, Fluddi, & nescio cujus anonymi exceptiones suis quæque locis intertextæ responsiones. Opus ex idiomate Anglicano traductum, & locupletatum ab ipso authore Franc. Masono, in S. Theologia Bacchal. Archidiacono Norfolc. et socio Colleg. Mertonensis apud Oxonienses.

CAP. X. Secunda quaestio de absoluendi potestate explicatur.

• Partes 2.
  • Obijciunt non reperiri apud nos absoluendi potestatem. 1
  • respōdeo reperiri quoad
    • verba, quibus Papistae hanc potestatem tradi agnoscunt. 2
    • sensum, quia
      • spiritus hîc designat potestatem
        • spiritualem. 3
        • Sacerdotalem. 4
      • remissio quoad
        • media fi•• per
          • Verbum. 5
          • Sacramenta. 6
        • modum est
          • Dispositiua. 7
          • Declarati∣ua, quae ra∣tione
            • loci
              • publica. 8
              • priuata. 9
            • processus iudiciaria. 10

PHIL.

ALterum munus Sacerdotale est potestas ab∣soluendi, quae in Ecclesia Anglicana dispa∣ruit, & euanuit.

ORTH.

Quaenam est ista, quam dicis, absolutio?

PHIL.

Est alia in foro exteriori, in foro conscientiae alia: prior ab excommu∣nicatione, reliquisque censuris spirituali∣bus, posterior (quam ego intelligo) à peccatis liberat.

ORTH.

Haec verò quandò & quomodò exhibetur in Ecclesiâ* 1.1 Romana?

PHIL.

Exhibetur in ordinatione Presbyterali per verba Christi, a 1.2 Episcopo manus imponente, ac dicente, Accipite Spiritum Sanctum, quorum peccata remiseris, remissa sunt, & quorum re∣tinueris, retenta sunt.

ORTH.

Eadem prorsus verba in Ecclesia Anglicana vsurpan∣tur, prout ex ordinali nostro cuiquam constare potest, in quo sic le∣gitur: a 1.3 Episcopus vnà cum Presbyteris praesentibus manus suas singulo∣rum ordinandorum capitibus sigillatim imponet: ordines autem receptu∣ri, flexis humiliter genibus, incumbent, dicente Episcopo, Accipe Spiritum Sanctum, quorum peccata, &c. Quare si absoluendi potestas his ver∣bis exhibeatur, profectò in Ecclesia Anglicana & ritè exhibetur, & verè recipitur.

PHIL.

Nequaquam. Quamuis enim haec verba apud vos pro∣ferantur,* 1.4 in sensum tamen alienum distorquentur, ac proinde haec vera absoluendi potestas nec ab Episcopis vestris traditur, nec à vobis recipitur.

ORTH.

Verba igitur candidè & ingenuè examinemus, vt sen∣sum indè germanum, & genuinum erüamus. Quandoquidem Ser∣uator noster realem donationem prae se ferebat, tum b 1.5 insufflando, tum dicendo accipite, nulla subesse potest controuersia, quin aliquid & reipsa sit datum, & actu receptum. Hoc autem quid tandē erat? Sine dubio Spiritus sanctus. Dixit enim, Accipite Spiritum sanctū. Sed disquirendum vlteriùs quid per Spiritum Sanctum intelligen∣dum veniat. Inprimis autem cùm Spiritus Sanctus sit Deus, ac pro∣inde suâ essentiâ simpliciter actu infinitus, negari non potest quin sit vbique ratione essentiae, quae coelum & terram, singulos homi∣nes & creaturas implet. Non igitur Spiritum hîc accipere dicun∣tur quoad essentiam, quia hoc modo & sensu semper ab ipso ortu habuerunt, in quo c 1.6 viuimus, mouemur, & sumus; sed alio sensu lon∣gèstrictiori, & angustiori. Neque dubitari potest, quin singulari quodam modo praesto illis fuerit ipse Spiritus Sanctus, ad illos di∣rigendos, sustinendos, assistendos, iuxta Christi promissionē, d 1.7 Ecce, ego vobiscum sum vs{que} ad sinem seculi. Huc spectat egregium illud S. Leonis dictum: Qui mihi oneris est anthor, ipse fiet adminish ationis ad∣iutor. Et rursus: Dabit virtutem, qui contulit dignitatem. Caeterùm, quum ex sacris paginis satis sit liquidum, vocabulo Spiritus eiusdē dona & charismata plaerun{que} denotari, nempe ad ipsum donorum coelestium fontem digito demonstrandum, e 1.8 Hieronymi interpre∣tatio rationi maximè videtur consona, qui per Spiritum Sanctum hoc loco intelligit, Spiritus Sancti gratiam. Verùm, quum Spiritus Sancti charismata in multiplici sint varietate, quae hic alia potest intelligi gratia, praeter illam solam, quam Christus ipse, ad omnem tollendam ambiguitatem, disertè & ex instituto his verbis proxi∣mis sequentibus delineauit? Quorum peccata remiseritis, remissa sunt. Rectè igitur f 1.9 Hieronymus appellat gratiam, qua peccata remitterent. Eadem prorsus est Chrysostomi sententia: g 1.10 Non ••rraret quispiam, si tum eos potestatem quandam & gratiam spiritualem accepisse diceret, non tamen vt mortuos suscitarent, & virtutes ostenderent, sed vi peccata re∣mitterent. Cui consentit Ambrosius; h 1.11 Qui Spiritum Sanctum accepit, & soluendi peccata potestatem, & ligandi accepit. Sic enim scriptum est,

Accipite Spiritum Sanctum, quorum peccata, &c: Ergo Spiritus San∣ctus hoc in loco gratiam vel potestatem spiritualem denotat, quâ peccata remittuntur.

PHIL.

Haec omnia sunt clarissima, ac à nostris aequè ac ve∣stris affirmantur. Sic enim a 1.12 Bellarminus: Per Spiritum Sanctum eo loco intelligimus potestatem remittendi peccata, vt intelligit Chrysosto∣mus, & Cyrillus. Et b 1.13 Palacius, Pater de societate Iesu, Accipite Spiritum Sanctum, id est, Accipite potestatem spiritualem, supra natu∣ram nobis concessam, remittendis peccatis.

ORTH.

Haec cùm sint liquida, quaeramus porrò quibusnam* 1.14 haec potestas à Christo sit concessa.

PHIL.

Non Regibus datur, non Imperatoribus; ne Angelis quidem, aut Archangelis, sed solis Sacerdotibus.

ORTH.

Si per Sacerdotes Ministros intelligas Euangelicos, planè assentior.

PHIL.

Quid igitur his immoramur, quae satis sunt dilucida? Ad cardinem quaestionis accedamus, qui totus in ipsa remissione vertitur.

ORTH.

Quum sola peccata inter Deum & hominem dister∣minent,* 1.15 peccatorum remissio nihil ferè est aliud, quàm Dei & ho∣minum reconciliatio, quae in sacris Scripturis & Deo & Ministris Dei tribuitur, sed aliâ atque aliâ ratione, teste Apostolo: c 1.16 Omnia sunt ex Deo, qui reconciliauit nos sibi per Iesum Christum, dedit{que} nobis ministeriū reconciliationis, nempe quia Deus erat in Chri∣sto mundum reconcilians sibi, non imputando peccata eorum, po∣suit que in nobis verbum reconciliationis. Ita{que} nomine Christi legatione fungimur, velut Deo precante per nos: oramus Christi nomine, reconcili∣emini Deo. Deus igitur nos reconciliat, vt Dominus authoritate propriâ, minister vt legatus potestate Vicarià; Deus peccata non imputando, minister verò ministrando.

PHIL.

Ministrando? Fateor. Sed quibus vtitur medijs?

ORTH.

Docet Apostolus Deum posuisse in nobis verbum re∣conciliationis, id est, interprete d 1.17 Aquinate, dedisse virtutem, & inspi∣râsse in cordibus nostris, vt annunciemus mundo, hanc reconciliationē esse factam per Christum. Quare minister reconciliat, verbum Dei an∣nunciando, id est, praedicando, vel concionando.

PHIL.

e 1.18 Non vult beatus Paulus dicere sufficere concionem ad re∣conciliationem,* 1.19 sed per concionem moueri homines ad hoc vt velint recon∣ciliari: quod postea fit per baptismum, & poenitentiam, vt dicitur, Acto∣rum 2. Nam post concionem Petrus ait, Poenitentiam agite, & baptize∣tur vnusquisque vestrûm: non autem dixit, Satis est audiuisse concionem.

ORTH.

Cùm dicimus Ministrū per verbū reconciliationis ho∣mines Deo reconciliare, vel eorū peccata remittere, hoc verbum non sumitur exclusiuè, id est, vt excludit Sacramenta, sed inclusiuè; quod ostendit Apostolus dicendo; Deum dedisse nobis Ministerium reconciliationis, quod sine dubio est & verbi & Sacramentorū Mini∣sterium.

Si cui poenam lege irrogandam regio diplomate condo∣nari dicamus, non nudum intelligimus diploma, sed cui sigillum annectitur. Pari modo quum verbo audito, & fide apprehenso re∣missionem peccatorū, seu reconciliationem tribuimus, Sacramenta non excludimus, quae verbo, tanquàm sigilla Regia, appendi so∣lent. Nam vt, ex parte auditoris, requiritur sides & poenitentia, ita, ex parte ministri, Verbum & Sacramento. Verbo Euangelij ho∣mines reconciliantur, & Sacramentis in hac reconciliatione con∣firmantur.

PHIL.

Quo sensu dicitur Minister Euangelicus peccata re∣mittere?* 1.20

ORTH.

Dupliciter; remittit dispositiuè, & declaratiuè. 1^o. dis∣positiuè, quia homines ad remissionē peccatorū consequendā dis∣ponit, perducendo scilicet ad fidē, & poenitentiā. Qua de re Ferus, a 1.21 Quamuis Dei propriū opus sit remittere peccata, dicuntur etiam Apostoli remi••tere, non simpliciter, sed quia adhibent media per quae Deus remittit peccata; haec autem media sunt Verbum Dei, & Sacramenta.

2^o. Declaratiuè, quia hominibus, iam poenitentibus & creden∣tibus,* 1.22 peccatorū remissionem, tanquàm diuinus praeco, declarat. Ita haec remissio declaratiua semper praesupponit dispositiuam. Huius rei egregiū nobis exemplū suppeditat Nathan Propheta, qui Da∣uidem primò lege, tanquam diuino fulmine, perculit, quâ humilia∣tus, Sanctam edidit confessionem, cum vera side & poenitentia con∣iunctam. Quam vbi animaduertit Nathan, statim consolatione E∣uangelicâ erigit. b 1.23 Deus (inquit) abstulit peccatum tuum. En tibi re∣missionem seu absolutionem declaratoriam. Eandem nobis sub Euangelio degentibus viam signauit Christus: c 1.24 Oportuit (inquit) Christum pati, & resurgere à mortuis tertio die, & praedicari in eius nomi∣ne resipiscentiam, ac remissionem peccatorum, apud omnes gentes, incipien∣do à Ierusalem. Oportet igitur praedicari 1^o. resipiscentiam; 2^o. iam resipiscentibus, remissionem peccatorum. Quid hoc est aliud, quàm si poenitenti & credenti dicamus cum Nathane, Deus abstulit pec∣catum tuum? Praeterea, quandò Christus dixit, Quorum peccata re∣miseritis, remissa sunt, Ministris suis potestatem contulit remittendi peccata. Sed quorum tandem? Certè non nisi poenitentium & credentium. At d 1.25 qui credit in filium, habet vitam aeternam; ac proin∣de remissionem peccatorum. Sed quis est qui propriè delet pec∣cata? Solus Deus. e 1.26 Ego sum qui deleo iniquitates propter me. Pec∣catum contra Deum committitur, ideóque à solo Deo remittitur. Quare dum Minister credenti peccata remittit, haec remissio nihil est aliud quàm declaratio, quà ostendit Deum remisisse.

PHIL.

Haec declaratio quotuplex est in Ecclesia Anglicana?

ORTH.

Duplex; publica & priuata; publica fit tum in Litur∣gia, tum in Verbi & Sacramentorum dispensatione. In Liturgia duplici vice. In ipso ferè initio sit generalis confessio ab vniuerso caetu flexis genibus fundenda, his verbis:

OMnipotens & clementissime Pater, nos, tanquam oues perditae, peregrinati sumus, & a vtis tuis aberra••imus. Inuentis & concupiscentiis cordis nostri nimium indul∣simus, Sacro sanctas Leges tuas violauimus, quae a nobis faci∣enda fuerant omisimus, & quae facienda non fuerant admisi∣mus. Jn nobis nulla est salus. Quapropter (O Domine) pro∣pitius esto nobis miserrimis peccatoribus. Parce (O Deus) pec∣cata sua confitentibus, misericordiam concede resipiscentibus, iuxta promissiones tuas, humano generi, in Christo Iesu Domi∣no nostro, benignissime reuelatas. Concede etiam nobis (O clementissime Pater) propter filium tuum Seruatorem nostrum Jesum Christum, vt posthac pie, iuste, & sobrie vitam no∣stram instituamus, ad sanctissimi tui nominis gloriam. Amen.

Tunc sequitur haec absolutio à Ministro solo proferenda.

OMnipotens Deus, Pater Domini nostri Iesu Christi, qui non vult mortem peccatoris, sed potius vt recedat a malis suis moribus & viuat, dedit que potestatem suis ministris, immo praecepit vt populo suo poenitenti abso∣lutionem remissionemque peccatorum suorum plane annuncia∣rent, ipse singulis vere poenitentibus & Sacrosancto Euan∣gelio haud ficte credentibus condonat, eosque absoluit; roga∣mus ergo vt ille nobis veram poenitentiam largiatur, sanctum▪ que suum Spiritum impartiat, vt quod hoc tempore agimus, id illi totum placeat: & reliqua etiam nostra vita adeo pura sit in hoc mundo & sancta, vt in futuro gaudium consequamur aeternum, per Christum Dominum nostrum.

Porrò sacram coenam celebraturi, hanc emittimus confessio∣nem generalem, suppliciter flectentes genua.

OMnipotens Deus, Pater Domini nostri Iesu Christi, Conditor omnium rerum, Iudex vniuersorum mor∣talium, nos confitemur & deploramus nostra multi∣plicia peccata, & iniquitates, quas subinde per omnem vitam atrocissime designauimus, cogitatione, verbis, facto, contra di∣uinammaiestatem tuam, prouocantes iustissimam iram & in∣dignationem

tuam aduersus nos: vere enim ex animo dole∣mus, & serio nos poenitet peccatorum nostrorum; eorum com∣memoratio est nobis acerbissima, illorum onus serre non possu∣mus, miserere nostri, miserere nostri, misericordissime Pater, propter filium tuum Dominum nostrum Iesum Christum. Con∣dona nobis peccata praeterita, & concede vt semper posthac seruiamus & placeamus tibi in nouitate vitae, ad laudem & gloriam Nominis tui, per Iesum Christum Dominum nostrum. Amen.

Deinde Minister vel Episcopus (si adsit) ad populum conuersus, sic loquitur.

OMnipotens Deus, Pater noster coelestis, qui pro immen∣sa sua misericordia pollicitus est omnibus serio poeni∣tentibus, & vera fide ad illum conuersis, peccatorum suorum remissionem, misereatur vestri, remittat & condonet vobis omnia peccata vestra, confirmet & corroboret vos in omni opere bono, & perducat vos ad vitam aeternam, per Je∣sum Christum Dominum nostrum. Amen.

Hactenus de absolutione in Liturgia nostra promulgata; nunc de eadem inter concionandum adhibita. Praedicatio Euangelica duo complectitur; officium nostrum, & Christi promissum. Offi∣cium nostrum graphicè depinxit Christus his verbis: a 1.27 Resipiscite & 〈◊〉〈◊〉 Euangelio. Hoc officium praestantibus, b 1.28 remissionem pec∣catorum, & c 1.29 vitam aeternam ex diuite sua misericordia gratis pro∣misit. Summa igitur praedicationis Euangelicae haec est. Si resipis∣cas, & Euangelio credas, remittentur tibi peccata, & saluus eris. Quisquis igitur Euangelium rectè praedicat (quod faciunt nostri) is resipiscentibus & credentibus peccatorum remissionem declarat, & annunciat. Qua de re sic Ecclesia d 1.30 Anglicana: Ministris à Chri∣sto datam esse dicimus ligandi, soluendi, aperiendi, claudendi potestatem: & s••••••end quidem munus in eo situm esse, vt Minister de••ectis animis, & verè resipiscentibus, per Euangelij praedicationem, merita Christi, & abso∣lutionem offerat, & certam peccatorum condonationem, ac spem salutis aternae denunci••t, aut, &c. Et doctissimus e 1.31 Whitakerus; Nos per cla••es intell gi dicimus, aperiendi, claudendique coeli potestatem, quae om∣nis in Euangelico Ministerio sita est. Cùm ergo Apostoli & caeteri Ec∣cclesiarum Ministri Euangelium Christi populis annunciant & propo∣nunt, ••••m claues istas tractant, id est, coelum credentibus, & vitam emen∣dantibus aperiunt, non credentibus atque improbis claudunt. Claues igitur

in huius Euangelicae praedicationis functione versantur. Huius absolu∣tionis illustre habemus exemplum apud Abrahamum a 1.32 Sculte∣tum, clarissimum virum, & concionatorem Heidelbergensem. De∣scendat quisque in semetipsum, exquirat, an attulerit publicani humilita∣tem, an & fidem sibi applicantem: quotcunque tales sunt, denuncio ijs Christi mandato remissionem peccatorum: Dico eos ritè frequentâsse tem∣plum. Quotquot ita iustificati domum redibunt è templo, hi deinceps fau∣sto gressu ad templum coeleste sunt perrecturi. De absolutione concio∣nali hactenùs; nunc de Sacramenti. Sacrosancta Christi Sacra∣menta, quid sunt aliud quàm totidem b 1.33 signa & sigilla iustitiae fidei? Ergo quoties Minister Sacramenta fidelibus iuxta Christi institu∣tum dispensat, toties absolutionem, & peccatorum remissionem singulorum conscientijs solenniter obsignat.

Nec publica modò absolutio in Ecclesijs nostris viget, sed pri∣uata* 1.34 etiam. Non desunt enim qui singulari indigent consolatione, ac proinde priuata vtimur absolutione in aegrotorum visitatione, & quot is particularium hominum fracti Spiritus & vulneratae con∣scientiae hoc ipsum efflagitant. Nam postquàm fidei & charitatis professionem fecerit aegrotus, idem si qua in re conscientiam suam grauatam esse sentiat, in sinum ministri priuatim exonerat, & facta confessione; minister hac absoluendi vtitur formula.

DOminus noster Iesus Christus, qui dedit potestatem Ec∣clesiae, absoluendi a peccatis vere paenitentes, & cre∣dentes in eum, ipse ex infinita sua misericordia remit∣tat tibi peccata tua. Ego vero, authoritate ipsius mihi com∣missa, absoluo te ab omnibus peccatis in nomine Patris, & Fi∣lii, & Spiritus Sancti. Amen.

Ita teneras conscientias, cum peccatorum mole & desperatione luctātes, per promissiones Euangelicas spe veniae erigimus; iam{que} poe••••tentibus & credentibus remissa peccata pronunciamus. Haec est Protestantium doctrina, non in Anglia solùm, sed in alijs quo{que} reformatis Ecclesus. Docet Augustana confessio quòd c 1.35 Ecclesia redeuntibus ad toenitentiam impertire absolutionem debea••, & quòd d 1.36 ab∣solutio priuata in Ecclesijs retinenda sit. Docet confessio e 1.37 Bohemica quod f 1.38 absolutionem ex potestate clautum, & remissionem peccatorum, per Mi••aster••um Euangelij à Christo institutum, peculiariter singuli ex∣petere possint, & à Deo suo consequi s•• sciant, & quando haec à Mini∣stris eis praestantur, accipere ab his, tanquam rem à Deo, ad comm••dan∣dum ipsis, & salutariter inseru••endum inst••tutam, cum fiducia del eant, & remissione peccatorum sine dubitatione srut, secundùm Verbum Do∣mint, cui peccata remiseris, remittuntur. Et confessio g 1.39 Saxonica: h 1.40 Affirmamus ritum priuatae absolutionis in Ecclisia retinendum esse, &

constanter retinemus propter multas graues causas. De hac fide & com∣monefacere nos absolutio debet, & eam confirmare, sicut confirmabatur Dauid audita absolutione, Dominus abstulit peccatum tuum. Ita iu scias vocem Euangelij tibi quoque annunciare remissionem, quae in absolutione tibi nominatini proponitur. Non singas nihil ad te pertinere Euangelium, sed scias ideo editum esse, vt hoc modo saluentur homines fide amplecten∣tes Euangelium, & mandatum Dei aeternum & immotum esse, vt ei cre∣das. Haec Ecclesiarum reformatarum sententia à viris eruditis pas∣sim approbatur; Ego Caluinum tantùm & Bezam hîc adducam: Sic igitur Caluinus. a 1.41 Ipsius Ecclesiae Ministerio nobis assiduè remit∣tuntur peccata, quum Presbyteri vel Episcopi quibus hoc munus comissum est, pias conscientias Euangelicis promissionibus spe veniae & remissionis confirmant, idque tam publicae quàm priuatim, prout necessitas postulat. Obseruandum per Ecclesiae Ministros & Pastores nobis dispensari (re∣missionem peccatorum) vel Euangelij praedicatione, vel Sacramento∣rum administratione, atque hac in parte maximè eminere clauium pote∣statem. b 1.42 Beza pastorum sententias duplices constituit; alias inde∣finitas, cum apposita conditione, sicut fit in ordinarijs concionibus ad vni∣uersum gregem; quae Euangelij praedicatio nihil aliud est, quàm publica declaratio & denunciatio pastoris, nomine Domini ad suas oues & audi∣tores, quâ verè & ex animo paen tentiam agentibus, vtuáque side Domini mortem & passionem amplectentibus omnia in vniuersum, & singula se∣orsim peccata ipsis à Deo condonari testatur: alias absolutas, nempè quan∣do cum priuata quopiam fit negotium; quas in triplici ponit dif∣ferentia. c 1.43 Pr mum locum sibi vendicant admonitiones priuatae, pro va∣rietate c•• cumstantiarum, rerum, ac personarum, pastorum officio hoc po∣stulante, vt singulis suis ouibus inuigilent, seu monendis & arguendis, seu etiam consolandis. Vbi quocunque modo affectus sit qui admonetur, nunq••am frustra paestor paenitenti & credenti remissionem peccatorum annunciat, nec contra peruicaci & incredulo condemnationem. Et hoc presertim locum habet in agrorum visitatione, quo tempore maximè pa∣storem oportet aegrum ad poenitentiam, & remissionis peccatorum certi∣tudinem disponere. Deinde priuatis istis iudicijs locus est in iurisdicti∣one & disciplina Ecclesiastica: d 1.44 Tertia species priuatae istius administra∣tionis posita est in Sacramentorum administratiore, quae singulis distri∣buuntur, non autem generaliter & indesinitè, vt Verbum Dei in ordina∣ria verbi praedicatione. Ex his constat absolutionem ministerialem in pablico & priuato Verbi & Sacramentorum vsu sitam esse, iuxta Protestantes. Nam 1^o. peccatores his medijs ad fidem & poeni∣tentiam perducuntur; 2^o. ita perductis peccatorum remissio de∣claratur, & annunciatur.

PHIL.

Quid? An haec absolutio est declaratoria tantùm, non* 1.45 iudicatoria etiam?

ORTH.

Est etiam iudicatoria. Sacerdotem iudicem esse fatetur e 1.46 Apologia Ecclesiae Anglicanae. Requiritur autem iu∣dicium non discretionis modò, sed authoritatis etiam & po∣testatis,

quâ Ministros fuos ornare dignatus est Dommus.

PHIL.

In iudicio duo concurrunt; causae cognitio & senten∣tiae dictio. An haec apud vos reperiuntur?

ORTH.

Certè siquidem personae absoluendae fidem suam & poenitentiam palam profitentur, hîc est causae cognitio: dein Mi∣nister ijsdem peccatorum suorum indulgentiam declarat & obsig∣nat; hîc est sententiae dictio.

PHIL.

Si Minister absoluat, vt iudex, ergo propriè, non igi∣tur declarando: nam declaratio est Praeconis, non iudicis.

ORTH.

Iudex est duplex; superior, vel inferior. Iudex su∣perior, id est, Rex, delicta contra leges suas propriè, & authoritate suâ regiâ potest remittere, reúmque absoluere; at iudex inferior non item, cum huius sit omnia ad legis normam exigere. Verùm si Rex inferiori iudici concedat facultatem eos omnes absoluendi, in quibus veri doloris aut poenitentiae indicia depraehenderit, pro∣fectò haec absolutio nihil erit aliud quàm declaratio, quâ hunc vel illum veniam à principe consecutum esse pronunciat. Eodem pla∣nè modo Deus, vt supremus iudex, propriè & ex potestate remit∣tit; Minister, tanquàm inferior iudex, non nisi declarando, & an∣nunciando arbitrium & sententiam aeterni iudicis.

Notes

• * 1.1

  2
• a 1.2

  Pont in ord. Presb. Ca••••c••. Rom. de ord. Sacramento.
• a 1.3

  In ordin. Presbyter.
• * 1.4

  3
• b 1.5

  Iob. 20. 23.
• c 1.6

  Act. 17. 28.
• d 1.7

  Mat. 28.
• e 1.8

  Hier. Ep. 150. ad H••dib••am quaest. 9.
• f 1.9

  E••. 150. q. 9.
• g 1.10

  Chrys. i•• Ioh. hom. 85.
• h 1.11

  De panitent. l. 1. c. 2.
• a 1.12

  De sacram. in Gen. l. 1. c. 26.
• b 1.13

  Mich. de Palac. in Ioh. c. 20.
• * 1.14

  4
• * 1.15

  5
• c 1.16

  2. Cor 5. ••8.
• d 1.17

  In 2. Cor. 5. l. 5.
• e 1.18

  Bell. de Roma∣n•• ••••nt. l. ••. c. ••3
• * 1.19

  6
• * 1.20

  7
• a 1.21

  Ferus in Ioh. cap. 20.
• * 1.22

  8
• b 1.23

  2. Sam. 12. 13.
• c 1.24

  Luc. 24. 46.
• d 1.25

  Iob. 3. 36.
• e 1.26

  Esa. 43. 25.
• a 1.27

  Marc. 1. ••5.
• b 1.28

  Luc. 24. 46.
• c 1.29

  Ioh. 3. 36.
• d 1.30

  Apol. Eccl. Anglic.
• e 1.31

  De Rom. Pont. cont. 4 q. 2. c. 5.
• a 1.32

  ••dea concion. dominical. Dom. 11. Trinit.
• b 1.33

  Rom. 4. 11.
• * 1.34

  9
• c 1.35

  A••tic 11. Har∣m••n co sess. •• 8
• d 1.36

  A••t. 2.
• e 1.37

  Cap. ••.
• f 1.38

  Harm. conses. ibid.
• g 1.39

  〈…〉〈…〉 1••.
• h 1.40

  〈…〉〈…〉 〈…〉〈…〉.
• a 1.41

  Inst. l. 4. c. 1. s. 22.
• b 1.42

  In hist. resur. hom. 16. p. 394.
• c 1.43

  P. 395.
• d 1.44

  P. 398.
• * 1.45

  10
• e 1.46

  Non longè à Principio.